ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΕΤΟΥΣ 2012

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΕΤΟΥΣ 2012 Αθήνα, Ιούλιος 2013

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ Γ.Χ.Κ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΤΟΥΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ, ΟΙΝΟΥ, ΖΥΘΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΤΡΟΧΗΜΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΧΗΜΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ, ΜΕΙΓΜΑΤΩΝ & ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΓΧΚ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ

3 1. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ Γ.Χ.Κ Αποστολή To Γενικό Χημείο του Κράτους (ΓΧΚ) αποτελεί υπηρεσία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών. Ιδρύθηκε με το Ν. 4328/1929, ο οποίος συνένωσε γύρω από τα «παρά τοις Τελωνείοις» Χημεία όλα τα εργαστήρια που λειτουργούσαν στον δημόσιο τομέα την εποχή εκείνη. Ως αποτέλεσμα, δημιουργήθηκε μια ισχυρή επιστημονική μονάδα, που εξελίχθηκε σε κορμό του συστήματος ελέγχου προϊόντων στη χώρα μας. Αποστολή του Γενικού Χημείου του Κράτους είναι η παροχή προς τις δημόσιες αρχές και τους πολίτες τεχνικών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας, με τελικό σκοπό: τη διασφάλιση των δημοσίων εσόδων, μέσω της συνδρομής και της τεχνικής υποστήριξης των Αρχών του Υπουργείου Οικονομικών ή και αυτοτελώς την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος την προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών την επιστημονική υποστήριξη των δικαστικών, αστυνομικών και λοιπών κρατικών αρχών και Υπηρεσιών τη στήριξη της υγιούς λειτουργίας της αγοράς. την αξιοποίηση και προώθηση των Ελληνικών προϊόντων επ ωφελεία της εθνικής οικονομίας. την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας της χημικής βιομηχανίας την παροχή του εθνικού υποβάθρου της χημικής μετρολογίας Αρμοδιότητες Για την εκπλήρωση της αποστολής του το Γ.Χ.Κ. δραστηριοποιείται σε πολλά επίπεδα : Εισηγείται τη λήψη νομοθετικών μέτρων Συμμετέχει στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας Εκδίδει διοικητικές ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της τήρησης της νομοθεσίας κατά λόγον αρμοδιότητας Πραγματοποιεί εργαστηριακές εξετάσεις διαφόρων προϊόντων και ιδίως στο πλαίσιο του ελέγχου συμμόρφωσης των προϊόντων προς τη νομοθεσία και εκδίδει τις σχετικές γνωματεύσεις. Προβαίνει σε επιθεωρήσεις χώρων παρασκευής ή διάθεσης προϊόντων Πραγματοποιεί δειγματοληψίες Εκδίδει άδειες λειτουργίας εργοστασίων Παρέχει γνωμοδοτήσεις Πραγματοποιεί ερευνητικές εργασίες Μελετά τα ελληνικά προϊόντα, ώστε να συμβάλλει στην προώθησή τους Διοργανώνει προγράμματα ενημέρωσης για θέματα της αρμοδιότητάς του Οι εργαστηριακοί έλεγχοι που πραγματοποιούνται στο ΓΧΚ καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα προϊόντων και αντικειμένων, όπως : 3

4 τα ενεργειακά χημικά προϊόντα, τα παράγωγα αυτών και τα συναφή χημικά προϊόντα τα τρόφιμα, μεταποιημένα ή μη, τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, η αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά, ο οίνος και τα αμπελοοινικά προϊόντα, ο ζύθος τα ποτά με αλκοόλη εν γένει, το ξίδι, τα νερά, οι ζωοτροφές, τα λιπάσματα, ο καπνός και τα προϊόντα αυτού, οι χημικές ουσίες, τα μίγματά τους και τα αντικείμενα στα οποία περιέχονται αυτές, τα νανοϋλικά και τα υλικά νέας τεχνολογίας, οι πρώτες ύλες εν γένει και τα βιομηχανικά προϊόντα, οι ναρκωτικές, οι ψυχότροπες και οι πρόδρομες ουσίες αυτών, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, τα πολυμερή και τα πλαστικά, τα προϊόντα χάρτου και δέρματος, τα πολύτιμα μέταλλα και τα τεχνουργήματα εξ' αυτών, τα κεραμικά είδη, τα παιχνίδια, τα δείγματα περιβάλλοντος και απόβλητα, Η δράση του Γενικού Χημείου του Κράτους διέπεται από αρχές λειτουργίας που διασφαλίζουν την εκπλήρωση των συνταγματικών απαιτήσεων που τίθενται για τις Δημόσιες Υπηρεσίες, καθώς επίσης και την ικανοποίηση των προσδοκιών των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, το ΓΧΚ τηρεί τις αρχές της νομιμότητας, του δημοσίου συμφέροντος, της προστασίας του διοικουμένου, της εμπιστευτικότητας και της αριστείας. Κατά την επιτέλεση του έργου του, το ΓΧΚ συνεργάζεται με : Άλλες υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών (Τελωνεία, Σ.Δ.Ο.Ε. κ.λπ.) Υπηρεσίες άλλων Υπουργείων Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Διεθνών Οργανισμών Φορείς εργαστηριακού ελέγχου άλλων χωρών Εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα του εσωτερικού και του εξωτερικού Επιστημονικούς συλλόγους 4

5 Στο Γενικό Χημείο του Κράτους λειτουργεί ως ιδία Αρχή το Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο (Α.Χ.Σ.), του οποίου οι αποφάσεις είναι υποχρεωτικές για τον Υπουργό των Οικονομικών και εκτελούνται εντός μηνός από την υποβολή τους προς αυτόν. Το Α.Χ.Σ. είναι ένα επιστημονικό εννεαμελές συμβούλιο και περιλαμβάνει ένα νομικό Σύμβουλο, δύο καθηγητές Χημείας ΑΕΙ, τέσσερις χημικούς, Προϊσταμένους Διευθύνσεων ή Τμημάτων και δύο χημικούς ή χημικούς μηχανικούς που υποδεικνύονται από την Ένωση Ελλήνων Χημικών. Με το έργο του συμβάλλει στην προστασία των νόμιμων συμφερόντων των καταναλωτών και της δημόσιας υγείας ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ Οργάνωση του ΓΧΚ Η δομή του ΓΧΚ περιλαμβάνει τις Διευθύνσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας και τις περιφερειακές Υπηρεσίες. Η Κεντρική Υπηρεσία του Γενικού Χημείου του Κράτους αποτελείται από επτά (7) Διευθύνσεις : Διεύθυνση Προσωπικού και Τεχνικής Υποστήριξης Διεύθυνση Τροφίμων Διεύθυνση Περιβάλλοντος Διεύθυνση Πετροχημικών Διεύθυνση Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων Διεύθυνση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνων και Ζύθου Διεύθυνση Χημικοτεχνική Δασμολογίου. Οι περιφερειακές Υπηρεσίες του ΓΧΚ, που αποκαλούνται «Χημικές Υπηρεσίες», ανέρχονται σε σαράντα οκτώ (48). Από αυτές, τριάντα επτά (36) λειτουργούν σε επίπεδο Διεύθυνσης, ένδεκα (11) σε επίπεδο Αυτοτελούς Τμήματος και μία (1) σε επίπεδο Αυτοτελούς Γραφείου Στελέχωση του ΓΧΚ Στο ΓΧΚ υπηρετούν 452 υπάλληλοι. Αυτό που χαρακτηρίζει το ανθρώπινο δυναμικό του ΓΧΚ είναι η υψηλού επιπέδου εκπαίδευσή του. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η κατανομή του προσωπικού ως προς το επίπεδο εκπαίδευσης. ΤΙΤΛΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ Διδακτορικό και Μεταπτυχιακό 63 13,9% Διδακτορικό ,1% Ε.Σ.Δ.Δ. και Μεταπτυχιακό 8 1,8% Ε.Σ.Δ.Δ. 11 2,4% Μεταπτυχιακό 36 8,0% Πτυχίο Α.Ε.Ι ,2% Πτυχίο Τ.Ε.Ι. 21 4,6% Απολυτήριο Λυκείου 63 13,9% Απολυτήριο Γυμνασίου 18 4,0% 5

6 1.3. ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ Το ΓΧΚ διαθέτει σύγχρονο εργαστηριακό εξοπλισμό, ο οποίος, σε συνδυασμό με την εμπειρία και την κατάρτιση του προσωπικού, διευκολύνει την εκτέλεση μεγάλου εύρους εργαστηριακών εξετάσεων, αλλά και την επίλυση σύνθετων επιστημονικών και τεχνικών θεμάτων που προκύπτουν εκτάκτως. Ο εξειδικευμένος επιστημονικός εξοπλισμός του, υποστηρίζει τις πλέον σύγχρονες τεχνικές όπως: αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης πραγματικού χρόνου (Real timepcr), επαγωγικό συζευγμένο πλάσμα με φασματομετρία μάζας (ICP MS), υγρή χρωματογραφία με διαδοχική φασματομετρία μάζας (LC MS/MS), αέρια χρωματογραφία με φασματομετρία μάζας παγίδας ιόντων (GC IT/MS) κ.α. 6

7 2. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΤΟΥΣ 2012 Το 2012 υπήρξε έτος μεγάλων αλλαγών και υψηλών απαιτήσεων για όλη τη Δημόσια Διοίκηση. Το αίτημα για τον εκσυγχρονισμό και τον εξορθολογισμό των λειτουργιών της έγινε πιο επιτακτικό, όπως και το αίτημα για τη διευκόλυνση των συναλλαγών και της επιχειρηματικής δραστηριότητας των πολιτών. Μέσα στις συνθήκες αυτές, οι οποίες συνεπέφεραν νέα οπτική και προσέγγιση, το ΓΧΚ επιτέλεσε το σημαντικό έργο του, το οποίο καταγράφεται στην παρούσα έκθεση. Από το έργο που επιτελέστηκε στον επιχειρησιακό τομέα αξίζει να αναφερθούν τα ακόλουθα: Υποβλήθηκαν εισηγήσεις για την έκδοση σαράντα τριών (43) κανονιστικών πράξεων, για τη ρύθμιση θεμάτων που αφορούν που αφορούν σε προδιαγραφές και όρους κυκλοφορίας προϊόντων, σε μεθόδους εργαστηριακής εξέτασης, σε ανακατανομή του έργου μεταξύ των Χ.Υ. κ.ά Εξετάστηκαν τριάντα τρεις χιλιάδες τριακόσια δέκα πέντε (33.315) δείγματα προϊόντων και υλικών, με σκοπό τον έλεγχο της συμμόρφωσής τους προς την ισχύουσα νομοθεσία. Επισημαίνεται ότι ο αριθμός αυτός είναι κατά 15% περίπου μεγαλύτερος του αντίστοιχου του Η κατανομή των δειγμάτων σε κατηγορίες προϊόντων και υλικών παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί: ΕΙΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Τρόφιμα και πρόσθετα τροφίμων Ποτά με αλκοόλη, Οίνος, Ζύθος κ.α Πόσιμα νερά Υλικά σε επαφή με τρόφιμα 458 Επιφανειακά, θαλάσσια νερά κ.α. 917 Απόβλητα, πετρελαιοκηλίδες, δείγματα ελέγχου περιβάλλοντος 622 Χημικών ουσιών και βιομηχανικών προϊόντων Καύσιμα, λιπαντικά κλπ. πετροχημικά ΣΥΝΟΛΟ

8 Εξετάστηκαν, στο πλαίσιο της υποστήριξης των διωκτικών Αρχών, εξήντα επτά χιλιάδες οκτακόσια εβδομήντα τρία (67.873) δείγματα ναρκωτικών και προδρόμων ουσιών. Εξετάστηκαν τελωνειακά δείγματα, με σκοπό τη δασμολογική περιγραφή τους και εκδόθηκαν Δελτία Χημικής Ανάλυσης κατά την εισαγωγή και την εξαγωγή. Εκδόθηκαν 339 πιστοποιητικά για εξαγόμενα προϊόντα. Εκτελέστηκε μεγάλο πλήθος εργασιών (ογκομετρήσεις δεξαμενών, πρωτόκολλα σφράγισης αποσφράγισης μηχανημάτων κ.ά.), όπως αναλυτικά αναφέρονται στα κεφ και 5.2.3, στο πλαίσιο της συμβολής στην είσπραξη των δημοσίων εσόδων από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα και στην αλκοόλη. Διενεργήθηκαν τριακόσιες εβδομήντα τέσσερις (374) επιθεωρήσεις σε χώρους παρασκευής και διακίνησης χημικών ουσιών. Πραγματοποιήθηκαν σαράντα μία (41) επιθεωρήσεις σε επιχειρήσεις παραγωγής και χρήσης προϊόντων τα οποία ελέγχονται για τις εκπομπές πτητικών οργανικών ενώσεων. Εκτελέστηκε πρόγραμμα εκατόν τριάντα δύο (132) επιθεωρήσεων για τον έλεγχο των καθαριστικών προϊόντων αποκλειστικά επαγγελματικής χρήσης που χρησιμοποιούνται σε μονάδες παραγωγής /επεξεργασίας /συσκευασίας τροφίμων και σε χώρους καθαρισμού οχημάτων κ.α. Συνεχίστηκε ο συντονισμός της δράσης «Ποιότητα» της Ομάδας των Τελωνειακών Εργαστηρίων των κρατών-μελών της Ε.Ε., που λειτουργεί στο πλαίσιο του Κοινοτικού προγράμματος «Τελωνεία 2013». Διοργανώθηκαν από το ΓΧΚ, ως εργαστήριο υψηλής επιστημονικής στάθμης, δέκα πέντε (15) διεργαστηριακές δοκιμές, στις οποίες δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς από πολλές χώρες έλεγξαν την ακρίβεια των αποτελεσμάτων τους. Ολοκληρώθηκε η μελέτη ποιοτικών χαρακτηριστικών των πετρελαίων μετά την εξίσωση ΕΦΚ πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης. Με σκοπό την ταχύτερη δυνατή υλοποίηση των απαιτήσεων του Ν. 4072/2012, πραγματοποιήθηκε μελέτη και υποβλήθηκε πόρισμα προς τον Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων και τον Υφυπουργό Οικονομικών αναφορικά με την προσθήκη ιχνηθετών νέας τεχνολογίας στα καύσιμα για την πάταξη της λαθρεμπορίας. Όλα τα διαπιστευμένα εργαστήρια του ΓΧΚ εντάχτηκαν στο Ενιαίο Πιστοποιητικό διαπίστευσης πολλαπλών τοποθεσιών. Εκπρόσωποι του ΓΧΚ συμμετείχαν στην επεξεργασία κανονιστικών ρυθμίσεων και τεχνικών θεμάτων σε όργανα και επιτροπές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στην συζήτηση θεμάτων σε διεθνείς οργανισμούς, όπως το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, προάγοντας τις εθνικές θέσεις. Στο πλαίσιο της διαρκούς προσπάθειας για την καλύτερη οργάνωση του έργου του και την εξοικονόμηση πόρων, το ΓΧΚ: Συνέταξε και κατέθεσε στην πολιτική ηγεσία μία ολοκληρωμένη πρόταση για την οργανωτική αναδιάρθρωση του ΓΧΚ με λιγότερες μονάδες, ικανές να ανταποκριθούν στις παρούσες αλλά και στις μελλοντικές αυξανόμενες απαιτήσεις, 8

9 παρέχοντας υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, με χαμηλό κόστος, εν όψει της υλοποίησης του στρατηγικού στόχου για τη μεταρρύθμιση και τον εξορθολογισμό του κράτους Εισηγήθηκε την έκδοση της αρ. 30/002/2026/ απόφασης του Υφ. Οικονομικών «Αναστολή λειτουργίας της Χημικής Υπηρεσίας Δράμας και Ναυπλίου». Πιο αναλυτικά οι δραστηριότητες του ΓΧΚ κατά το έτος 2012 παρουσιάζονται στις ενότητες που ακολουθούν. 9

10 3. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΑΡΧΩΝ Το ΓΧΚ παρέχει τεχνική και επιστημονική υποστήριξη προς τις Τελωνειακές Υπηρεσίες κατά την εισαγωγή, εξαγωγή, και τελειοποίηση των εμπορευμάτων. Η υποστήριξη που παρέχεται από το ΓΧΚ αφορά στην περιγραφή των προϊόντων με σκοπό την ορθή δασμολογική κατάταξή τους από τις Τελωνειακές Αρχές και στην εφαρμογή της νομοθεσίας που απορρέει από την κατάταξη αυτή, όπως εφαρμογή Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, θέματα απαγορεύσεων και περιορισμών, επιβολή φορολογίας και εφαρμογή εμπορικών κοινοτικών μέτρων. Επιπλέον, κατά την τελωνειακή διαδικασία γίνονται έλεγχοι για την ασφάλεια των προϊόντων, την πάταξη της απάτης και την προστασία του περιβάλλοντος. Η υποστήριξη των Τελωνειακών Υπηρεσιών αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς δράσης του ΓΧΚ, τόσο από πλευράς όγκου εργασίας, όσο και από την άποψη της κρισιμότητας του έργου που επιτελείται ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ Χ.Υ. Για την υποστήριξη των Τελωνειακών Αρχών και των X.Y., πραγματοποιήθηκαν, από τη Διεύθυνση Χημικοτεχνική Δασμολογίου, μεταξύ άλλων, οι εξής δράσεις : Εκδοση υπουργικής απόφασης σχετικά με τις διαδικασίες έκδοσης των Δελτίων Χημικής Ανάλυσης, των χρονικών ορίων φύλαξης των τελωνειακών δειγμάτων και τις διαδικασίες αμφισβητήσεων των αποτελεσμάτων εργαστηριακής εξέτασης και αποστολή σχετικής εγκυκλίου για την εφαρμογή της ανωτέρω απόφασης. Αποστολή 20 εγκυκλίων σχετικά με τη δασμολογική κατάταξη προϊόντων, 8 εγκυκλίων σχετικά με τις διαδικασίες που εφαρμόζονται από τις Χ.Υ. κατά την εισαγωγή ή εξαγωγή προϊόντων, 23 εγκυκλίων σχετικά με προϊόντα που υπόκεινται σε δασμούς anti-dumping και 8 εγκυκλίων για θέματα απλοποίησης διαδικασιών κατά την εισαγωγή, εξαγωγή και τελειοποίηση των εμπορευμάτων Παροχή τεχνικής συνδρομής σε 3 περιπτώσεις για έκδοση Δεσμευτικών Δασμολογικών Πληροφοριών Παροχή τεχνικής συνδρομής στις Ελεγκτικές Υπηρεσίες Τελωνείων (ΕΛΥΤ), με απαντήσεις σε ερωτήματα περί δασμολογικής περιγραφής (10 έγγραφα) Συντονισμός ετησίου προγράμματος εργαστηριακών ελέγχων με δασμοφορολογικό ενδιαφέρον σε ορισμένα Κεφάλαια του Δασμολογίου Προτάσεις για τη βελτίωση της εφαρμογής του ΟΠΣ για τα τελωνειακά δείγματα και συμμετοχή στις εργασίες για την ηλεκτρονική διασύνδεση ΓΧΚ με Τελωνεία (διαλειτουργικότητα ΟΠΣ ΓΧΚ και ICIS) σε ό,τι αφορά τα τελωνειακά δείγματα Βελτίωση του συστήματος ταχείας ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Χ.Υ. κατά την εισαγωγή και εξαγωγή 3.2. ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Κατά το έτος 2012 εστάλησαν στις Χημικές Υπηρεσίες από τις Τελωνειακές Αρχές δείγματα για έκδοση Δελτίου Χημικής Ανάλυσης. Από τα δείγματα αυτά εξετάστηκαν εργαστηριακά δείγματα. Για τα υπόλοιπα δείγματα, η έκδοση Δελτίων Χημικής Ανάλυσης έγινε μετά από έλεγχο των συνοδευτικών τους 10

11 εγγράφων, μακροσκοπική εξέταση ή και πραγματοποίηση απλών αναλύσεων screening. Το 2012 εκδόθηκαν Δελτία Χημικής Ανάλυσης. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η κατανομή των δειγμάτων αυτών ως προς το είδος τους. Κεφάλαια Δασμολογίου Αριθμός δειγμάτων για τα οποία εκδόθηκε ΔΧΑ Ποσοστό % επί των συνολικών τελωνειακών δειγμάτων 02-24(Τρόφιμα, Καπνός) , (Λοιπά Κεφάλαια ) , Τρόφιμα και καπνός Από το συνολικό αριθμό των δειγμάτων των Κεφαλαίων 2-24 (τροφίμων και καπνού) για τα οποία εκδόθηκαν Δελτία Χημικής Ανάλυσης, εξετάστηκαν εργαστηριακά δείγματα. Στον ακόλουθο πίνακα απεικονίζεται η κατανομή των εξετασθέντων δειγμάτων στα αντίστοιχα Τμήματα Ι έως ΙV του Δασμολογίου. ΤΜΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΤΛΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΟΥ ΚΕΦ. ΑΡ. ΔΕΙΓ. ΠΟΣ. Ι ΖΩΑ ΖΩΝΤΑΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥ ΖΩΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ,1% ΙΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥ ΦΥΤΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ,4% ΙΙΙ IV ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΛΑΔΙΑ ΖΩΙΚΑ Ή ΦΥΤΙΚΑ. ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΑΣΗΣ ΑΥΤΩΝ. ΛΙΠΗ ΒΡΩΣΙΜΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ. ΚΕΡΙΑ ΖΩΙΚΗΣ Ή ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ. ΠΟΤΑ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΥΓΡΑ ΚΑΙ ΞΙΔΙ. ΚΑΠΝΑ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ ,9% ,3% ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΟΥ : Τμ. Ι. Τα δείγματα είναι σχεδόν αποκλειστικά τυριά εξαγωγής Τμ. ΙΙ. Στην κατηγορία αυτή, αυξημένες αριθμητικά εμφανίζονται οι εισαγωγές των εμπορευμάτων των Κεφαλαίων 7 και 8 (λαχανικά, καρποί και φρούτα) που κατά κύριο λόγο αφορούν σε καθεστώτα τελειοποίησης. Τμ. ΙΙΙ. Σε ποσοστό 93% πρόκειται για δείγματα εξαγωγής, κατά κύριο λόγο ελαιολάδων και δευτερευόντως μιγμάτων λιπαρών υλών που εξετάζονται για φορολογικούς σκοπούς. Τμ. ΙV. Περιλαμβάνεται μια μεγάλη ποικιλία εμπορευμάτων, που αφορούν τόσο συναλλαγές με τρίτες χώρες όσο και διακίνηση προϊόντων στην εσωτερική αγορά για είσπραξη ειδικών φόρων κατανάλωσης (αλκοόλη και προϊόντα με αλκοόλη, καπνικά). Μεταξύ των προϊόντων που χαρακτηρίζονται από αυξημένο αριθμό δειγμάτων είναι: αλκοόλη, αλκοολούχα ποτά, οίνος, ζύθος κομπόστες, μαρμελάδες, χυμοί, άλλα μεταποιημένα οπωροκηπευτικά. (Το 65% των δειγμάτων αυτών αφορούν προϊόντα εξαγωγής). παρασκευάσματα διατροφής. Το 57% των δειγμάτων αυτών προέρχονται από εμπορεύματα εισαγωγής. Άλευρα και προϊόντα με βάση τα δημητριακά. Το 70% των δειγμάτων αυτών προέρχονται από εμπορεύματα εισαγωγής 11

12 Ιδιαίτερα αυξημένα είναι τα δείγματα του Τμήματος IV τα οποία αποτελούν το 29,3% των συνολικών τελωνειακών δειγμάτων. Από το συνολικό αριθμό των δειγμάτων τροφίμων και καπνού για τα οποία εκδόθηκαν Δελτία Χημικής Ανάλυσης, το 30% είναι δείγματα εισαγωγής, το 62% δείγματα εξαγωγής και το 8% προϊόντα υποκείμενα σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Τα δείγματα εισαγωγής παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία. Υψηλότερα είναι τα ποσοστά των εμπορευμάτων του Κεφαλαίου 21 (Παρασκευάσματα διατροφής) με ποσοστό 26,6% επί των τροφίμων εισαγωγής και του Κεφαλαίου 19 (Άλευρα και προϊόντα με βάση τα δημητριακά) με ποσοστό 20,0% επί των τροφίμων εισαγωγής. Αντίθετα, τα εξαγόμενα προϊόντα τροφίμων περιορίζονται σε πολύ λιγότερα Κεφάλαια. Τα προϊόντα εξαγωγής τροφίμων, που εξετάσθηκαν είναι κυρίως λιπαρές ύλες (36,3%), παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών (18,7%), κρασιά (14,8%), γαλακτοκομικά προϊόντα και μέλι (10,1%) και μπύρα (5.5%). Στα πλαίσια υποστήριξης των εξαγωγέων και του εξαγωγικού εμπορίου, κατά το 2012 εκδόθηκαν από τις Χημικές Υπηρεσίες 340 πιστοποιητικά ελέγχου - εξαγωγής και βεβαιώσεις συμμόρφωσης (αύξηση 15% σε σχέση με το 2011). Κατά την τελευταία τριετία παρατηρείται συνεχής αύξηση στα αιτήματα ιδιωτών προς το ΓΧΚ για έκδοση πιστοποιητικών εξαγωγής διαφόρων τύπων Χημικά προϊόντα, πρώτες ύλες και βιομηχανικά προϊόντα Στον ακόλουθο πίνακα απεικονίζεται η κατανομή των εξετασθέντων δειγμάτων στα αντίστοιχα Τμήματα V έως XXI του Δασμολογίου. ΤΜΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΤΛΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΟΥ ΚΕΦ. ΑΡ. ΔΕΙΓ. V ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΟΡΥΚΤΑ % VI ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ,08 VII ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ, ΚΑΟΥΤΣΟΥΚ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓ ,27 VIII ΔΕΡΜΑΤΑ, ΓΟΥΝΟΔΕΡΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ,08 IX ΞΥΛΕΙΑ, ΞΥΛΟΚΑΡΒΟΥΝΑ, ΦΕΛΛΟΣ-ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ,26 X ΠΟΛΤΟΙ ΑΠΟ ΞΥΛΟ, ΧΑΡΤΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΝΙ ,50 XI ΥΦΑΝΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ,87 XII ΥΠΟΔΗΜΑΤΑ, ΟΜΠΡΕΛΛΕΣ ,39 XIII-XIV ΠΕΤΡΕΣ, ΚΕΡΑΜΕΙΚΑ ΚΑΙ ΓΥΑΛΙ, ΠΟΛΥΤΙΜΕΣ ΠΕΤΡΕΣ, ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ ,12 XV ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ 72* ,14 XVI-XXI ΛΟΙΠΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (μηχανηματα, ηλεκτρονικά κλπ) ,42 ΠΑΡΑΤΗΡΉΣΕΙΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΔΑΣΜΟΛΟΓΙΟΥ : Τμ. V. Η πλειοψηφία των δειγμάτων (90%) είναι προϊόντα του Κεφαλαίου 27 (καύσιμα, ορυκτά λάδια κλπ) και αφορά εισαγωγές, εξαγωγές και διακίνηση προϊόντων σχετική με ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Τμ. VI. Το 92% των δειγμάτων αυτών αφορά προϊόντα εισαγωγών. Αυξημένα είναι τα δείγματα των χημικών βιομηχανιών, τα ανόργανα και τα οργανικά προϊόντα. ΠΟΣ. 12

13 Τμ. VII. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εισαγωγές των προϊόντων του Κεφαλαίου 39 (πλαστικές ύλες), καθώς και οι εξαγωγές προϊόντων του ιδίου Κεφαλαίου, που κατά κύριο λόγο αποτελούν προϊόντα ενεργητικής τελειοποίησης. Τμ. VIII.Πρόκειται σχεδόν αποκλειστικά για δείγματα εισαγωγής Τμ. IX. Αφορά αποκλειστικά εμπορεύματα ξυλείας εισαγωγής για έλεγχο συμμόρφωσης της ασφάλειας όσον αφορά την εκλυόμενη φορμαλδεΰδη. Τμ. X. Πρόκειται σχεδόν αποκλειστικά για εμπορεύματα χαρτιού εισαγωγής Τμ. XI. Από αριθμητική άποψη, αποτελούν την κυριότερη κατηγορία τελωνειακών δειγμάτων. Το 70% αφορά συναλλαγές στα πλαίσια της παθητικής τελειοποίησης. Τμ. XII. Πρόκειται σχεδόν αποκλειστικά για υποδήματα εισαγωγής Τμ. XV. Πρόκειται για εισαγωγές καθώς και οι εξαγωγές εμπορευμάτων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που αποτελούν προϊόντα ενεργητικής τελειοποίησης Τμ. XVI-XXI.Συνιστάται κυρίως από δύο κατηγορίες προϊόντων: (α) έπιπλα για έλεγχο συμμόρφωσης της ασφάλειας όσον αφορά την εκλυόμενη φορμαλδεΰδη (β) διάφορα εξαρτήματα μηχανημάτων και συσκευών που εξάγονται ως προϊόντα ενεργητικής τελειοποίησης. Σε ποσοστό 93,0% τα δείγματα που εστάλησαν στις Χ.Υ. από τις Τελωνειακές Αρχές κατά την εισαγωγή αφορούσαν αιτήματα για δασμολογική περιγραφή. Σημειώνεται, όμως, ότι 7,0% επί των συνολικών δειγμάτων εισαγωγής δεν αναφέρονταν σε αίτημα δασμολογικής περιγραφής, αλλά στην εξέταση των δειγμάτων στα πλαίσια εφαρμογής άλλων πολιτικών. Δείγματα εστάλησαν από τις τελωνειακές αρχές, προκειμένου να διαπιστωθεί αν επρόκειτο για ναρκωτικές ή ψυχότροπες ουσίες. Δείγματα ξυλείας και επίπλων εστάλησαν από τις τελωνειακές αρχές στα πλαίσια εφαρμογής της υπουργικής απόφασης για την ασφάλεια των προϊόντων αυτών, όσον αφορά την εκλυόμενη φορμαλδεΰδη. Η εισαγωγή των προϊόντων αυτών έγινε κατά κύριο λόγο στη Βόρεια Ελλάδα. Σημειώνεται ότι, στο πλαίσιο των εργαστηριακών ελέγχων που πραγματοποιούνται για τελωνειακούς σκοπούς, το ΓΧΚ έθεσε ως στόχο το 2012 τη βελτίωση της ποιότητας του παρεχόμενου εργαστηριακού έργου με την αύξηση του αριθμού των εργαστηριακών εξετάσεων που πραγματοποιούνται στα προϊόντα των Κεφαλαίων και κυρίως με την ανταπόκριση σε επίκαιρα θέματα τελωνειακού ενδιαφέροντος (π.χ. προϊόντα υποκείμενα σε δασμούς antidumping, αναστολές δασμών, πρόσθετοι κωδικοί Taric). Ορισμένες περιπτώσεις επίκαιρων εργαστηριακών θεμάτων που απασχόλησαν ιδιαίτερα το ΓΧΚ το 2012 είναι: 1. Ο εντοπισμός φορτίων με περιεχόμενο διαφορετικό από το δηλούμενο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι: Αντί φορτίου ανθρακασβεστίου βρέθηκαν πέτρες Αντί φορτίου τηγανισμένων λαδιών, βρέθηκε νερό Αντί φορτίου κηρού μελισσών, βρέθηκε ιλύς Αντί φορτίου καυστικού νατρίου, βρέθηκε ανόργανο άλας Αντί φορτίου χλωριωμένου πολυαιθυλενίου, βρέθηκε προϊόν που εκτός από χλωριωμένο πολυαιθυλένιο περιείχε 10,8% κ.β. ανθρακικό ασβέστιο 13

14 Αντί φορτίου πολυαιθυλενίου, βρέθηκε προϊόν που αποτελείται κυρίως από θειικό νάτριο και λίγο πολυαιθυλένιο. Αντί φορτίου διοξειδίου του τιτανίου βρέθηκε φορτίο ασβεστολίθου με μικρή περιεκτικότητα σε διοξείδιο του τιτανίου. Δείγμα ρινισμάτων μετάλλου χρυσοκίτρινου χρώματος, το οποίο απεστάλη από το Τελωνείο, για το οποίο υπήρχαν βάσιμες υπόνοιες ότι επρόκειτο για σκόνη χρυσού εξετάστηκε ποιοτικά στη συσκευή XRF και διαπιστώθηκε ότι τα ρινίσματα ήταν ένα κράμα μολύβδου, χαλκού, ψευδαργύρου και σιδήρου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, πέραν της αλλαγής της δασμολογικής κατάταξης του εμπορεύματος, η εργαστηριακή ανάλυση συνέβαλε στον εντοπισμό της απάτης, δεδομένου ότι καταστρατηγήθηκαν οι κανόνες του υγιούς εμπορίου. Σε αρκετές από τις παραπάνω περιπτώσεις οι εισαγωγείς είχαν πέσει θύματα των προμηθευτών τους. Επισημαίνεται ότι τα περισσότερα από τα παραπάνω φορτία ήταν προέλευσης Κίνας. 2. Εντοπισμός περιπτώσεων δήλωσης από τον εισαγωγέα δασμολογικής διάκρισης με μικρότερο δασμό, π.χ. Εξαρτήματα σωληνώσεων ως προς τη δήλωση του κράματος από το οποίο έχουν κατασκευαστεί, κεραμικά σκεύη/πιάτα ως προς τη δηλούμενη πρώτη ύλη (φαγεντιανή ύλη, ψευδοπορσελάνη ή πορσελάνη) 3. Εντοπισμός περιπτώσεων εσφαλμένης δήλωσης των προϊόντων, εκ μέρους εισαγωγέων, σε διακρίσεις με αναστολή δασμών, όπως το ρουτίλιο και πολυπροπυλένιο για ειδικές χρήσεις. 4. Εντοπισμός προϊόντων υποκείμενων σε δασμούς Antidumping. 5. Η δασμολογική διάκριση προϊόντων καπνού με αξιοποίηση τεχνογνωσίας, που αποκτήθηκε σε αντίστοιχο επιστημονικό πρόγραμμα. Πέραν των εργαστηριακών εξετάσεων για δασμολογική κατάταξη διενεργήθηκαν επιπροσθέτως οι ακόλουθοι έλεγχοι σχετικά με την ασφάλεια των προϊόντων: 1. Σε εισαγόμενα προϊόντα των Κεφαλαίων σχετικά με: Τη συμμόρφωση ως προς τους Κανονισμούς REACH και CLP Επισήμανση απορρυπαντικών και καθαριστικών για να τεθούν σε κυκλοφορία. Εργαστηριακούς ελέγχους στα πλαίσια της γενικής ασφάλειας προϊόντων Ελέγχους ενεργειακών προϊόντων, προκειμένου να κυκλοφορήσουν στην αγορά. 2. Στα είδη που υπάγονται στο Παράρτημα XVII του REACH Περιεκτικότητα κοσμημάτων σε νικέλιο Συγκέντρωση εξασθενούς χρωμίου σε τσιμέντα Αζωχρωστκές σε ενδύματα Συγκέντρωση φθαλικών εστέρων σε παιχνίδια και είδη βρεφικής φροντίδας Συγκέντρωση καδμίου σε πλαστικά 3. Στα πλαίσια του Καν (ΕΚ) 1005/2009 για τις ενώσεις που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος ελέγχθηκαν για το σκοπό αυτό δείγματα εισαγομένων ουσιών και παρασκευασμάτων. 4. Εκδόθηκαν βεβαιώσεις κατά την εξαγωγή χημικών ουσιών και παρασκευασμάτων όσον αφορά στη μη υπαγωγή των παραπάνω προϊόντων σε Κανονισμούς 14

15 σχετικούς με απαγορεύσεις κατά την εξαγωγή (πρόδρομες ουσίες, ουσίες που βλάπτουν τη στιβάδα του όζοντος, ουσίες του Καν (ΕΚ) 689/2008) Παράνομα και Λαθραία Τσιγάρα Το θέμα των παραποιημένων προϊόντων και ιδιαίτερα των τσιγάρων έχει πανευρωπαϊκό ενδιαφέρον. Την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερα, η διακίνηση παραποιημένων τσιγάρων συνεχώς αυξάνεται. Από την άλλη μεριά, οι αυξήσεις στην τιμή των τσιγάρων εξαιτίας της αύξησης του ΕΦΚ, έχει προκαλέσει σημαντική αύξηση στη λαθραία διακίνηση καπνικών προϊόντων την τελευταία διετία η οποία έχει πάρει πια μεγάλες διαστάσεις. Οι επιπτώσεις της παραποίησης και του λαθρεμπορίου τσιγάρων περιλαμβάνουν: Στέρηση δημοσίων εσόδων δεδομένου ότι η παραποίηση συνεπάγεται λαθραία διακίνηση και παραεμπόριο. Ανάπτυξη και εύκολη οικονομική στήριξη εγκληματικών οργανώσεων. Επιπτώσεις στη Δημόσια Υγεία άγνωστης έκτασης. Κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, αθέμιτος ανταγωνισμός, διαφθορά ή/και πιθανή παραπλάνηση του καταναλωτή. Για τους παραπάνω λόγους, η Υπηρεσία της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης (OLAF) έχει συνάψει συμφωνίες με τις μεγαλύτερες παγκόσμιες καπνοβιομηχανίες, σύμφωνα με τις οποίες οι εταιρείες υποχρεούνται να καταβάλλουν όλους τους σχετικούς δασμούς και φόρους για όλα τα γνήσια προϊόντα τους που κατάσχονται ως λαθραία. Έτσι, η διάκριση γνησίων και παραποιημένων τσιγάρων έχει ιδιαίτερη σημασία για τα Δημόσια Έσοδα. Ο έλεγχος των κατασχεμένων τσιγάρων γίνεται στη Χ.Υ. Σερρών που διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό και τεχνογνωσία. Με χρήση ποικίλων εξετάσεων, δίνεται αξιόπιστη εκτίμηση σχετικά με τη γνησιότητα ή μη των κατασχεμένων εξαιτίας λαθραίας διακίνησης καπνικών προϊόντων, ώστε να υλοποιούνται οι συμφωνίες της OLAF όπως περιγράφονται παραπάνω. Η Χ.Υ. Σερρών παρέχει τις παραπάνω υπηρεσίες στο ΣΔΟΕ, την Αστυνομία, τα Τελωνεία και τις Χημικές Υπηρεσίες όλης της χώρας. Το 2012 εξετάστηκαν 450 δείγματα, εκ των οποίων τα 408 ήταν γνήσια, τα 42 παραποιημένα και τα 395 μη σύμφωνα (μόνο) ως προς την επισήμανση. Σημειώνεται ότι όλα τα παραποιημένα ήταν επίσης μη σύμφωνα και ως προς την επισήμανση ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΤΕΛΩΝΕΙΑ 2013» Το πρόγραμμα «ΤΕΛΩΝΕΙΑ 2013» θεσπίστηκε και λειτουργεί σύμφωνα με την Απόφαση 624/2007/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Είναι ένα πολυετές σχέδιο δράσης για τα τελωνεία στην Ε.Ε., που αποσκοπεί στη στήριξη και συμπλήρωση των δράσεων της Τελωνειακής πολιτικής της Κοινότητας. Ο συντονισμός όσον αφορά τα χημικά εργαστήρια των Κρατών-Μελών που υποστηρίζουν τα Τελωνεία γίνεται από την Ομάδα των Τελωνειακών Εργαστηρίων (Group of European Customs Laboratories coordination group-gcl). Το ΓΧΚ συμμετέχει σε 3 δραστηριότητες του προγράμματος. 15

16 Δραστηριότητες της Ομάδας των Τελωνειακών Εργαστηρίων α. Δράση 1: Βάση δεδομένων εργαστηριακών μεθόδων ILIADe Το ΓΧΚ έχει καταχωρήσει στην ILIADe εργαστηριακές μεθόδους για λίπη και έλαια ζωικά ή φυτικά, προϊόντα της διάσπασης αυτών, λίπη βρώσιμα επεξεργασμένα, κεριά ζωικής ή φυτικής προέλευσης και για χαρτί και χαρτόνια, τεχνουργήματα από κυτταρίνη, χαρτί ή χαρτόνι, καθώς και για ορισμένες μεθόδους άλλων Κεφαλαίων. To 2012 η βάση δεδομένων μεταφέρθηκε από την Ιταλική Τελωνειακή Διοίκηση, στην οποία ήταν εγκατεστημένη, στον ιστοχώρο της DG TAXUD της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ομάδα εργασίας για τη βάση δεδομένων ασχολήθηκε κυρίως με δραστηριότητες σχετικές με τη μεταφορά της, όπως π.χ. την επικαιροποίηση των εγγραφών των μεθόδων β. Δράση 2: Διεργαστηριακές συγκρίσεις και επικύρωση μεθόδων Οι διεργαστηριακές εξετάσεις της Δράσης 2 διακρίνονται σε: Διεργαστηριακές συγκρίσεις με σκοπό την επιλογή κατάλληλης μεθόδου ή με σκοπό την επικύρωση ήδη χρησιμοποιουμένων μεθόδων. Διεργαστηριακές δοκιμές ικανότητας, οι οποίες δεν είναι διαθέσιμες στο εμπόριο για τα εργαστήρια που υποστηρίζουν τις τελωνειακές αρχές. Οι δραστηριότητες του 2012 συνοψίζονται ως εξής: Διεργαστηριακή εξέταση σε φύκια με σκοπό την αξιολόγηση της θερμικής επεξεργασίας των προϊόντων στη δασμολογική κατάταξή τους Διεργαστηριακή δοκιμή ικανότητας σχετικά με τον Πίνακα Meursing. Διεργαστηριακή δοκιμή ικανότητας σε βιοκαύσιμα Επεξεργασία των σημαντικότερων εργαστηριακών προβλημάτων σχετικά με τη δασμολογική κατάταξη φρούτων και λαχανικών και σχεδιασμός διεργαστηριακών εξετάσεων που θα συμβάλλουν στην επίλυσή τους Σχεδιασμός διεργαστηριακής εξέτασης σε ζάχαρη και προϊόντα ζάχαρης Σε όλες τις παραπάνω δραστηριότητες αυτές συμμετείχαν εργαστήρια του ΓΧΚ, είτε στο σχεδιασμό και στην εκτέλεση των εργαστηριακών εξετάσεων, είτε στις συσκέψεις για την αποτίμηση των αποτελεσμάτων. γ. Δράση 3: Ποιότητα Η δράση αυτή συντονίζεται από την Ελλάδα (ΓΧΚ). Το 2012 οι δραστηριότητες επικεντρώθηκαν: Στη συνέχιση του έργου του σχετικού με τη σύνταξη εγχειριδίου δειγματοληψίας κατά την τελωνειακή διαδικασία (SAMANCTA). Υπήρξε αξιόλογη προώθηση του έργου και πραγματοποιήθηκαν 2 συσκέψεις. Η σύνταξη του εγχειριδίου SAMANCTA γίνεται από ολιγομελή Ομάδα εργασίας, στην οποία συμμετέχει υπάλληλος του ΓΧΚ. Στη σύνταξη κατευθυντήριας οδηγίας με θέμα τη «Χρήση της αβεβαιότητας των μετρήσεων στον έλεγχο της συμμόρφωσης των εργαστηριακών αποτελεσμάτων με τα νομοθετικά όρια». Η σύνταξη της οδηγίας έγινε από ομάδα εργασίας των ευρωπαϊκών τελωνειακών εργαστηρίων σε συνεργασία με αντίστοιχη ομάδα εργασίας των τελωνειακών εργαστηρίων της Ιταλίας. 16

17 δ. Δράση 4: Επικοινωνία και στρατηγική Προετοιμασία του 5 ου Σεμιναρίου-Συνεδρίου των Τελωνειακών Χημικών της Ευρώπης, με θέμα Working together for all of us, today and tomorrow αποτελεί συνέχεια του 4 ου Συνεδρίου και θα πραγματοποιηθεί στο Παρίσι το Στην εκδήλωση αυτή θα γίνουν τρείς παρουσιάσεις από υπαλλήλους του ΓΧΚ. Workshop με θέμα «Το χτίσιμο της εμπιστοσύνης μέσω της αυθεντικότητας και ασφάλειας των τροφίμων», που πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο τον Οκτώβριο του 2012 και στο οποίο συμμετείχαν 2 υπάλληλοι της υπηρεσίας μας. ε. Δράση 5: Επιστημονική εμπειρογνωμοσύνη (Scientific expertise) Η Δράση αυτή άρχισε να λειτουργεί το 2010 και ασχολείται κυρίως με τη διοργάνωση συναντήσεων εργασίας (workshops) σε επίκαιρα επιστημονικά θέματα. Το 2012 πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθες συναντήσεις εργασίας: «Καπνός. Επιλογή μεθόδων σχετικά με δασμολογική κατάταξη», με συμμετοχή ενός υπαλλήλου της Χ.Υ. Σερρών που ειδικεύεται στο αντικείμενο. «Designer Drugs». Πρόκειται για νέες ουσίες, που παρασκευάζονται συνθετικά σε χημικά εργαστήρια, με ισχυρότατες ψυχότροπες ιδιότητες, που δεν έχουν ακόμη καταταγεί στις ελεγχόμενες από το Τελωνείο και τις αρμόδιες αρχές ουσίες. Συμμετείχαν 2 υπάλληλοι του ΓΧΚ (Γ Χ.Υ. Αθηνών). «Υφάσματα και Υποδήματα». Η συνάντηση διοργανώθηκε το Μάιο του 2012 στην Αθήνα από το Γενικό Χημείο του Κράτους σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Τελωνείων και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης και σε επίκαιρα θέματα δασμολογικής κατάταξης, μεθόδων ανάλυσης, νέων τεχνολογιών, καθώς και στις εξελίξεις σχετικά με τη νομοθεσία. Συμμετείχαν συνολικά άτομα 88 άτομα από 28 χώρες, μεταξύ. Η συνάντηση περιελάμβανε και πειραματικό μέρος, κατά το οποίο οι συμμετέχοντες, κατανεμημένοι σε μικρότερες ομάδες ασχολήθηκαν με την αποτίμηση των εργαστηριακών ευρημάτων διαφόρων «δύσκολων» δειγμάτων. στ. Δράση 6: ECICS (European Customs Inventory of Chemical Substances) Αντικείμενο της Δράσης 6 είναι τo «νέο» ECICS, μια βάση δεδομένων των χημικών ενώσεων, η οποία θα χρησιμοποιείται στη θέση του ήδη υφισταμένου ECICS. Η βάση αυτή θα είναι διαθέσιμη στο κοινοτικό δίκτυο CCN/CSI, το οποίο στη χώρα μας διαχειρίζεται η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Ομάδες Έργου (Project Groups) Οι ομάδες έργου λειτουργούν με βάση το άρθρο 10 της Απόφασης (ΕΚ) 624/2007. Σκοπός των Ομάδων είναι η επεξεργασία και προετοιμασία των θεμάτων πριν την εισαγωγή τους στην Επιτροπή Ονοματολογίας. Το 2012 πραγματοποιήθηκαν 5 συνεδριάσεις, στις οποίες συμμετείχαν υπάλληλοι του ΓΧΚ στα εξής θέματα: Τρόφιμα (Κεφάλαια 1-22) Μη Τρόφιμα (Κεφάλαια 23-99) Φαρμακευτικές ενδιάμεσες ουσίες, Διεθνείς Κοινές Ονομασίες Φαρμακευτικών Ουσιών, Χρωστικές 17

18 Επισκέψεις Εργασίας Σε εφαρμογή του άρθρου 11 της Απόφασης (ΕΚ) 624/2007, το Πρόγραμμα «ΤΕΛΩΝΕΙΑ 2013» παρέχει τη δυνατότητα σύντομων εκπαιδευτικών ανταλλαγών στους υπαλλήλους των Κρατών-Μελών. Το 2012, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις 3 υπαλλήλων του ΓΧΚ στα εργαστήρια της Ολλανδίας, της Τσεχίας και της Ιρλανδίας. 18

19 4. ΤΟΜΕΑΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ, ΟΙΝΟΥ, ΖΥΘΟΥ 4.1. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Στον τομέα της αλκοόλης, των αλκοολούχων ποτών, του οίνου και του ζύθου η αρμόδια ομώνυμη Διεύθυνση του Γ.Χ.Κ. έχει την ευθύνη για την επεξεργασία και εισήγηση νομοθετικών και διοικητικών ρυθμίσεων σχετικά με: ζητήματα χημικής και χημικοτεχνικής φύσης για την εφαρμογή της νομοθεσίας «περί φορολογίας οινοπνεύματος», όρους και προϋποθέσεις λειτουργίας επιχειρήσεων (οινοπνευματοποιείων, αποσταγματοποιείων, ποτοποιείων, εμφιαλωτηρίων οίνων, ζυθοποιείων, οξοποιείων κλπ), κατοχή, εναποθήκευση, διακίνηση, διάθεση και χρήση αιθυλικής αλκοόλης (γεωργικής προέλευσης ως και συνθετικής) καθώς και άλλων αλκοολών, μετουσιώσεις αιθυλικής αλκοόλης και λοιπών αλκοολών, διασφάλιση της τήρησης των διατάξεων περί αλκοολούχων ποτών (μεταξύ αυτών και ο καθορισμός όρων και προδιαγραφών καθώς και η αναγνώριση γεωγραφικών ενδείξεων αλκοολούχων ποτών), θέματα εμπορίας οίνου και προστασίας της εγχώριας οινοπαραγωγής, θέματα που αφορούν την παραγωγή και την εμπορία: ζύθου, όξους, οξικού οξέος, αμυλοσιροπίου, χαρουποσιροπίου και προϊόντων από βύνη, εφαρμογή και εκτέλεση διαδικασιών ελέγχου, καθορισμό και αναγνώριση φυρών, λήψη των αναγκαίων μέτρων εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας Σχέδια νόμων Όσον αφορά τα σχέδια νόμων των αντικειμένων αρμοδιότητας της Διεύθυνσης που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, οι σχετικές εξελίξεις, κατά το έτος 2012, έχουν ως εξής: (α) Σχετικά με την τροποποίηση των διατάξεων του νόμου 2969/2001 (αιθυλική αλκοόλη και αλκοολούχα προϊόντα), το σχετικό σχέδιο νόμου επεστράφη από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία και υποβλήθηκε σε νέα επεξεργασία προκειμένου να προωθηθεί εκ νέου. (β) Το σχέδιο νόμου για την μπύρα και τα προϊόντα μπύρας επεστράφη από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία και υποβλήθηκε σε νέα επεξεργασία, μετά τη ψήφιση του ν.4072/2012 (άρθρο 229), από τις συναρμόδιες υπηρεσίες (Γ.Δ. Γ.Χ.Κ. και Γ.Δ. Τελωνείων & Ε.Φ.Κ.) προκειμένου να προωθηθεί εκ νέου. (γ) Όσον αφορά το σχέδιο νόμου για την παραγωγή και διάθεση ξυδιού, αφού ολοκληρώθηκε επιτυχώς η διαδικασία δημόσιας κρίσης αυτού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το σχέδιο νόμου, προωθήθηκε στην ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών Υπουργικές αποφάσεις Όσον αφορά τις υπουργικές αποφάσεις των αντικειμένων αρμοδιότητας της Διεύθυνσης, κατά το 2012, προωθήθηκαν 17 Α.Υ.Ο. οι οποίες αφορούν: Τροποποίηση της υπ' αριθ. Φ.1554/811/2008 Α.Υ.Ο. «Όροι και διατυπώσεις για τη μετουσίωση και την απαλλαγή από τον Ε.Φ.Κ. της αιθυλικής αλκοόλης που 19

20 παραλαμβάνεται από βιομηχανίες και βιοτεχνίες κατ εφαρμογή της περιπτώσεως β της παρ. 1 του άρθρου 83 του ν. 2960/2001». Απόσταξη σύκων και αποσύκων από τους μικρούς αποσταγματοποιούς των Νομών Λάρισας, Μαγνησίας, Χίου και Λέσβου. Καθορισμός όρων χρήσης γεωγραφικών ενδείξεων (Γ.Ε.) αλκοολούχων ποτών καταχωρισμένων στο Παράρτημα ΙΙΙ του καν. (ΕΟΚ) 110/2008. Εξ αυτών, 4 αφορούν τον εξ αρχής καθορισμό των όρων χρήσης των Γ.Ε. του τσίπουρου (Τσίπουρο Θεσσαλίας, Τσίπουρο Μακεδονίας, Τσίπουρο Τυρνάβου, Τσικουδιά Κρήτης) και 2 τροποποίηση των ήδη υπαρχουσών διατάξεων (Ούζο Πλωμαρίου και Μαστίχα Χίου). Εξ αυτών, έχει εκδοθεί η υπουργική απόφαση για την Μαστίχα Χίου, ενώ οι υπόλοιπες εκκρεμούν. Αναγνώριση της γεωγραφικής ένδειξης «Μουντοβίνα» για το απόσταγμα μελιού, καθώς και του ούζου «Χίου». Καθορισμός όρων χρήσης της ένδειξης «Mastiha Spirit» στην επισήμανση των αλκοολούχων ποτών. Ειδικοί όροι λειτουργίας εμφιαλωτηρίων οίνων και αρωματισμένων οίνων (απόφαση Α.Χ.Σ.). Αντικατάσταση της παρ. 2 του άρθρου 66 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών όσον αφορά το πετιμέζι (απόφαση Α.Χ.Σ.). Έγκριση παραγωγής μπύρας με χρήση πρωτεολυτικού ενζύμου. Έγκριση παραγωγής μπύρας με την προσθήκη εκχυλισμάτων βύνης Εγκύκλιοι Στα πλαίσια της εφαρμογής της νομοθεσίας στους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσης, εκδόθηκαν 25 εγκύκλιοι για τις λεπτομέρειες εφαρμογής της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας στους αρμοδιότητας της Διεύθυνσης. Ιδιαιτέρως αξίζει να αναφερθούν οι εγκύκλιοι με τα κατωτέρω θέματα: Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου στους τομείς αλκοόλης, αλκοολούχων ποτών, οίνου και ζύθου. Εφαρμογή των διατάξεων του καν.(εκ) 178/2002 στα μη ασφαλή ποτά που υπόκεινται σε Ε.Φ.Κ. Έλεγχος καθαρού εμφιαλωμένου οινοπνεύματος. Επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων παραγωγής αλκοολούχων ποτών. Χρήση προσθέτων τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των χρωστικών και των γλυκαντικών, σε αλκοολούχα ποτά. Οδηγίες για τον έλεγχο νομιμότητας των αλκοολούχων ποτών από τις επιχειρήσεις διακίνησης ή/και διάθεσης στον τελικό καταναλωτή. Αυθεντικότητα αλκοολούχων ποτών. Οδηγίες για την εφαρμογή της απόφασης Α.Χ.Σ. 54/2012 (Φ.Ε.Κ. Β 1339) για τη λειτουργία των εμφιαλωτηρίων οίνων και αρωματισμένων οίνων. Λειτουργία οινολογικών εργαστηρίων. Όροι και προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό των μικρών ανεξάρτητων ζυθοποιείων. Εργασίες ζυθοποιείων. 20

21 Χρήση πολυδεξτρόζης και λυσοζύμης στην μπύρα. Επισήμανση μπύρας που παράγεται ή/και κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΕΡΓΟ - ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ Σχέδιο επισήμου ελέγχου Κατά το 2012 σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά ένα πλήρες και ολοκληρωμένο σχέδιο επισήμου ελέγχου στους τομείς αρμοδιότητας της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ. Στην υλοποίησή του συμμετείχαν οι Χ.Υ. σε έναν ή περισσότερους τομείς (επιθεωρήσεις, δειγματοληψίες, εργαστηριακός έλεγχος). Η Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ., σχεδίασε και συνέταξε το «σχέδιο επισήμου ελέγχου αρμοδιότητας Δ.Α.Α.Π.Ο.Ζ. για το 2012». Κατά τη διάρκεια του έτους, όποτε κρίθηκε αναγκαίο, η Δ/νση παρείχε συμπληρωματικές οδηγίες ή κατευθύνσεις προς τις Χ.Υ. ιδιαίτερα σε ότι αφορά τον έλεγχο αλκοολούχων ποτών σε χώρους διασκέδασης και στη δειγματοληψία των οίνων. Η Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ. επεξεργάστηκε και πρόκειται να παρουσιάσει αναλυτικά τα αποτελέσματα του σχεδίου επισήμου ελέγχου στους τομείς αρμοδιότητας της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ. κατά το Στο πρόγραμμα συμμετείχαν όλες οι Χ.Υ., εκτός των Γ και Ε Αθηνών, Δ Πειραιά και Δ Θεσσαλονίκης οι οποίες δεν εμπλέκονται στον έλεγχο του τομέα της αλκοόλης. Οι Χ.Υ. ανταποκρίθηκαν θετικά και συμμετείχαν ουσιαστικά τόσο στην υλοποίηση του προγράμματος όσο και στη συγκέντρωση και αποστολή των αποτελεσμάτων. Ακόμα πρέπει να σημειωθεί ότι οι Χ.Υ. που εποπτεύουν μονάδες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης και αποσταγμάτων, ανταποκρίθηκαν στις αρμοδιότητές τους διενεργώντας δειγματοληψίες των παραγομένων από αυτές προϊόντων (αιθυλική αλκοόλη, αποστάγματα, προϊόντα προς απόσταξη) στο στάδιο της παραγωγής και λαμβάνοντας δείγματα προς χημική εξέταση σε κάθε παράδοση από τα σφραγισμένα δοχεία συλλογής Τομείς του σχεδίου επισήμου ελέγχου Το σχέδιο επισήμου ελέγχου περιλαμβάνει τέσσερις τομείς: (α) Αιθυλική αλκοόλη και αποστάγματα: Ελέγχονται, συστηματικά και με σαφώς καθοριζόμενες από την ισχύουσα νομοθεσία διαδικασίες, επιχειρήσεις που παράγουν κάθε είδους αιθυλική αλκοόλη γεωργικής προέλευσης αποστάγματα και προϊόντα απόσταξης κ.λ.π. ως και φορολογικές αποθήκες εμπορίας που διακινούν χύμα αιθυλική αλκοόλη, αποστάγματα κ.λ.π. με σκοπό τη διασφάλιση της ποιότητας, ταυτότητας και ασφάλειας των προϊόντων και γενικότερα της τήρησης της ισχύουσας νομοθεσίας και του φορολογικού αντικειμένου. Το σχέδιο περιλαμβάνει έλεγχο των εγκαταστάσεων και έλεγχο στην παραγωγή/διακίνηση. Ιδιαίτερη κατηγορία επιτηδευματιών αποτελούν οι (διήμεροι) μικροί αποσταγματοποιοί, το προϊόν των οποίων διατίθεται στην κατανάλωση, χωρίς τοπικούς περιορισμούς, χύμα, σε γυάλινα δοχεία χωρίς οποιαδήποτε μορφή τυποποίησης. Πραγματοποιήθηκαν έλεγχοι του εν λόγω προϊόντος, κατ' ανάγκην 21

22 δειγματοληπτικοί, λόγω του μεγάλου αριθμού των επιτηδευματιών, της γεωγραφικής τους διασποράς, αλλά και της εν γένει ιδιαιτερότητας του καθεστώτος λειτουργίας. (β) Αλκοολούχα ποτά: ο έλεγχος της ποιότητας και της ασφάλειας των αλκοολούχων ποτών είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον φορολογικό και τον εν γένει οικονομικό έλεγχο και απαιτεί αμεσότητα, ταχύτητα και συχνά πανελλαδικό συντονισμό. Περιλαμβάνει: (α) Προληπτικό έλεγχο (β) Έλεγχο στην παραγωγή (γ) Έλεγχο στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας (δ) Τελωνειακό έλεγχο και (ε) Έλεγχο στην αγορά. Στον έλεγχο των αλκοολούχων ποτών συμμετέχουν όλες οι Χ.Υ. οι οποίες αποτελούν αγορανομικές Αρχές. Οι Χ.Υ. έχουν την ευθύνη του συντονισμού της δειγματοληψίας των αλκοολούχων ποτών και διενεργούν τις δειγματοληψίες, είτε μόνες τους είτε σε συνεργασία με τις άλλες αρμόδιες αρχές. (γ) Οίνοι: Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται στον αμπελοοινικό τομέα από το Γ.Χ.Κ. περιλαμβάνουν, αφενός μεν, επιθεωρήσεις - ελέγχους σε μονάδες παραγωγής και εμφιάλωσης των σχετικών προϊόντων, αφετέρου δε, εργαστηριακούς ελέγχους των δειγμάτων των προϊόντων (σχέδιο επίσημου ελέγχου). Ειδικότερα, όσον αφορά στους ελέγχους των αμπελοοινικών προϊόντων, αυτοί διακρίνονται ως εξής: (α) έλεγχοι κατά την κυκλοφορία των προϊόντων στην αγορά, (β) τελωνειακοί έλεγχοι και (γ) έλεγχοι κατά την παραγωγή - εμφιάλωση. Οι εξεταζόμενες παράμετροι στον αμπελοοινικό τομέα και οι μέθοδοι ανάλυσης είναι εκείνες που συνιστώνται από τον Διεθνή Οργανισμό Αμπέλου και Οίνου (O.I.V.) και καλύπτουν τόσο τις παραμέτρους που σχετίζονται με τον ποιοτικό έλεγχο των αμπελοοινικών προϊόντων όσο και τις παραμέτρους που σχετίζονται με την ασφάλεια των προϊόντων. (δ) Ζύθος: Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει: (α) ελέγχους και επιθεωρήσεις στους χώρους παραγωγής και εμφιάλωσης ζύθου, καθώς και την έκδοση βεβαίωσης καταλληλότητας αυτών, τον έλεγχο και τη σφράγιση των μηχανημάτων, τη δειγματοληψία και χημική ανάλυση των πρώτων υλών και των ετοίμων προς διάθεση προϊόντων, ανά παρτίδα, ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα διενέργειας ισοζυγίων μάζας μεταξύ των εκάστοτε χρησιμοποιούμενων πρώτων υλών και των παραγόμενων προϊόντων, ο πλήρης ποιοτικός έλεγχος (αλκοολικός τίτλος, αρχική πυκνότητα ζυθογλεύκους, βαθμός ζύμωσης, θειώδη, πρόσθετα κλπ.) και η συμβατότητα του προϊόντος προς τις ισχύουσες σχετικές διατάξεις, καθώς και ο προσδιορισμός των βαθμών PLATO σύμφωνα με την Υ.Α /1102/ (Φ.Ε.Κ. Β 528), στοιχείο απαραίτητο στις αρμόδιες για τη φορολογία Τελωνειακές Αρχές για την ορθή επιβολή του Ε.Φ.Κ. (β) τελωνειακούς ελέγχους που διενεργούνται στις μονάδες παραγωγής, στις φορολογικές αποθήκες και αποθήκες εμπορίας, κατά την παραλαβή από άλλα κράτη - μέλη και κατά τις εισαγωγές/εξαγωγές από και προς τρίτες χώρες και (γ) ελέγχους που πραγματοποιούνται κατά την κυκλοφορία των προϊόντων στην εσωτερική αγορά. Κατά τη διενέργεια των σχετικών εξετάσεων πραγματοποιείται και ο έλεγχος της επισήμανσης. Οι εξεταζόμενες παράμετροι σε κάθε ένα από τους παραπάνω τομείς φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. 22

23 Εξεταζόμενες παράμετροι Αιθυλική αλκοόλη και αποστάγματα Προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών Αλκοολούχα ποτά Παράμετροι που σχετίζονται με την ποιότητα/γνησιότητα Σάκχαρα Αλκοολικός Τίτλος Ολική οξύτητα Πτητική οξύτητα Στερεό υπόλειμμα ph Προσδιορισμός σακχαρόζης Αρχική πυκνότητα ζυθογλεύκους Βαθμός ζύμωσης Υπολειμματικά στοιχεία / Πτητικές ουσίες - Μεθανόλη Προσδιορισμός συνθετικής / γεωργικής αλκοόλης Ανηθόλη Παράμετροι που σχετίζονται με την ασφάλεια Προσδιορισμός χρωστικών Προσδιορισμός φυτικής προέλευσης Φθαλικοί εστέρες Θειώδη Σορβικά Βαρέα Μέταλλα Χαλκός Ωχρατοξίνη Συντηρητικά & λοιπά πρόσθετα Υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ενώσεων Αποτελέσματα ελέγχων Ο έλεγχος στις μονάδες παραγωγής, καθώς και η τελωνειακή διαδικασία, ως εκ της φύσεώς τους δεν περιελάμβαναν ποσοτικούς στόχους, ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτει η Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ., διενεργήθηκαν κανονικά, χωρίς να παρουσιαστούν ιδιαίτερα προβλήματα. Όπου υπήρξαν ποσοτικοί στόχοι, αυτοί υπερκαλύφθηκαν όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα. Υλοποίηση ποσοτικών στόχων Προγραμματισμός Υλοποίηση Οίνοι Ζύθος % Ποσοστό Υλοποίησης Δειγματοληψίες & εργαστηριακός έλεγχος προϊόντος απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών % Δειγματοληψίες & εργαστηριακός έλεγχος προϊόντος απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών εκτός σχεδίου επισήμου ελέγχου Δειγματοληψίες & εργαστηριακός έλεγχος αγορανομικών δειγμάτων αλκοολούχων ποτών % Εργαστηριακοί έλεγχοι δειγμάτων αλκοολούχων ποτών, πλην των αγορανομικών* Εργαστηριακός έλεγχος αγορανομικών δειγμάτων οίνων % 23

24 Εργαστηριακός έλεγχος δειγμάτων οίνων, πλην των αγορανομικών* % Εργαστηριακός έλεγχος δειγμάτων αμπελοοϊνικών προϊόντων, πρώτων υλών οινοποιίας και ποτών από ζύμωση, εκτός σχεδίου επισήμου ελέγχου Εργαστηριακός έλεγχος αγορανομικών δειγμάτων ζύθου % Εργαστηριακοί έλεγχοι δειγμάτων ζύθου και ποτών από ζύθο, πλην των αγορανομικών* Αλκοόλη και αποστάγματα* Ξύδι και αναπληρώματα ξυδιού ΣΥΝΟΛΟ * Δείγματα που ελήφθησαν από μονάδες παραγωγής ή κατά την τελωνειακή διαδικασία. Προϊόντα απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών: Σε σύνολο 240 εξετασθέντων δειγμάτων το 75% βρέθηκαν κανονικά (180 δείγματα), ενώ ως κύρια αιτία μη κανονικότητας ήταν η παρουσία εστέρων του φθαλικού οξέος (19 δείγματα), η εκτροπή ως προς τον αλκοολικό τίτλο (15 δείγματα) και η εμφιάλωση του προϊόντος κατά παράβαση της ισχύουσας νομοθεσίας (15 δείγματα) και αμέσως μετά η παρουσία χαλκού (13 δείγματα). Καταγραφή κανονικών και μη κανονικών δειγμάτων προϊόντος απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Σύνολο ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΞΕΤΑΣΘΕΝΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Κανονικά Λογω σύστασης Μη κανονικά Λογω εμφιάλωσης Αριθμός δειγμάτων % Ποσοστό επί του συνόλου δειγμάτων Αλκοολούχα ποτά: Εκτός από τα αγορανομικά δείγματα που αναφέρθηκαν στον πίνακα 2, εξετάστηκαν εργαστηριακά και δείγματα που ελήφθησαν από τους χώρους παραγωγής ή κατά την τελωνειακή διαδικασία. Έτσι ο συνολικός αριθμός των εξετασθέντων δειγμάτων ήταν Από το σύνολο των εξετασθέντων δειγμάτων αλκοολούχων ποτών χαρακτηρίστηκαν ως προς την κανονικότητα τα 657, από τα οποία το 84,5% βρέθηκαν κανονικά. 78 δείγματα χαρακτηρίστηκαν μη κανονικά (11,9 %) και 22 μη κανονικά-μη ασφαλή (3,3 %). Οι σημαντικότεροι λόγοι μη κανονικότητας εντοπίζονται κυρίως: στην επισήμανση (12,8 % επί του συνόλου των μη κανονικών δειγμάτων στην απόκλιση από τον δηλούμενο αλκοολικό τίτλο (39,7 % επί του συνόλου των μη κανονικών δειγμάτων). Ο βασικός λόγος μη ασφάλειας είναι η παρουσία φθαλικών εστέρων άνω των επιτρεπομένων ορίων (81,8% επί του συνόλου των μη ασφαλών δειγμάτων). Οίνοι: Τα δείγματα που εξετάστηκαν στο πλαίσιο του σχεδίου επισήμου ελέγχου ήταν συνολικά (πίνακας 4) τα οποία κατανέμονται σε αγορανομικά δείγματα και 995 δείγματα προερχόμενα από τις τελωνειακές διαδικασίες (κυρίως οίνοι διακινούμενοι προς την Ε.Ε. και εξαγόμενοι οίνοι), και λιγότερα δείγματα ληφθέντα από μονάδες παραγωγής-εμφιάλωσης. Η μεγάλη πλειοψηφία των εξετασθέντων δειγμάτων ήταν οίνοι φυσικής ζύμωσης και οίνοι λικέρ, εγχώριας προέλευσης. Ο αριθμός των μη κανονικών αγορανομικών δειγμάτων ανέρχεται σε 63 (ποσοστό 6% επί του συνόλου των εξετασθέντων αγορανομικών δειγμάτων), από τα οποία τα 8 δείγματα ήταν μη κανονικά λόγω σύστασης, 44 δείγματα ήταν μη κανονικά λόγω επισήμανσης, 9 24

25 μη κανονικά λόγω σύστασης και επισήμανσης και 2 περιπτώσεις οίνων με παρουσία ξένων σωμάτων (πίνακας 5). Όσον αφορά τα αγορανομικά δείγματα οίνων ελληνικής παραγωγής, οι σημαντικότεροι λόγοι μη κανονικότητας αυτών ήταν η μη κανονική επισήμανση (29 δείγματα), ενώ βρέθηκαν 8 δείγματα μη κανονικά λόγω σύστασης και 9 μη κανονικά δείγματα λόγω σύστασης και επισήμανσης. Οι αιτίες μη κανονικότητας, λόγω σύστασης, των δειγμάτων ελληνικών οίνων, ήταν: οι εκτροπές από τις διάφορες παραμέτρους ποιοτικού ελέγχου (αλκοολικός τίτλος, πτητική οξύτητα κλπ), η υπέρβαση του ορίου του σορβικού οξέος, η υπέρβαση των ορίων των θειωδών και η παρουσία μη επιτρεπόμενου προσθέτου (1 περίπτωση) Καταγραφή κανονικών και μη κανονικών δειγμάτων οίνων ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Οίνοι ελληνικής παραγωγής ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΞΕΤΑΣΘΕΝΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΟΙΝΩΝ Κανονικά Μη κανονικά Σύνολο Αριθμός μη κανονικών δειγμάτων οίνων Λόγω σύστα σης Λόγω επισήμ ανσης Λόγω σύστασης και επισήμανσης Λοιπές περιπτώ σεις* Οίνοι Ε.Ε Οίνοι-λικέρ (ελλην. + Ε.Ε.) Αφρώδεις - ημιαφρώδεις οίνοι (ελλην. + Ε.Ε.) Οίνοι τρίτων χωρών Αρωματισμένοι οίνοι και λοιπά προϊόντα του Καν.(ΕΚ) 1601/ Σ Υ Ν Ο Λ Ο * (Οργανοληπτικές αλλοιώσεις, μακροσκοπικές μεταβολές, ξένα σώματα κλπ) Καταγραφή κανονικών και μη κανονικών ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΩΝ δειγμάτων οίνων ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΞΕΤΑΣΘΕΝΤΩΝ ΑΓΟΡΑΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΟΙΝΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Οίνοι ελληνικής παραγωγής Κανονικά Λόγω σύστασης Λόγω επισήμανσης Μη κανονικά Λόγω σύστασης και επισήμανσης Λοιπές περιπτώσεις * ΣΥΝΟΛΟ Οίνοι Ε.Ε Οίνοι-λικέρ (ελλην. + Ε.Ε.) Αφρώδεις - ημιαφρώδεις οίνοι (ελλην. + Ε.Ε.) Οίνοι τρίτων χωρών Αρωματισμένοι οίνοι και λοιπά προϊόντα του καν.(εκ) 1601/ Σ Υ Ν Ο Λ Ο * (Οργανοληπτικές αλλοιώσεις, μακροσκοπικές μεταβολές, ξένα σώματα κλπ) 25

26 Πέραν των προαναφερθέντων εξετασθέντων δειγμάτων οίνων στο πλαίσιο του σχεδίου επισήμου ελέγχου, εξετάσθηκαν, από τις Χ.Υ., και άλλα 389 δείγματα αμπελοοινικών προϊόντων και λοιπών ποτών από ζύμωση (μηλίτης κλπ), καθώς και 125 δείγματα πρώτων υλών οινοποιίας, εκτός σχεδιασμού της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ. τα οποία δεν περιλαμβάνονται στους πίνακες 4 και 5. Ζύθος : Κατά το έτος 2012 εξετάστηκαν 1585 δείγματα ζύθου και ποτών από ζύθο (πίνακας 6) εκ των οποίων τα 299 (ποσοστό 19%) αφορούσαν δείγματα που ελήφθησαν από την αγορά και περιελάμβαναν ζύθους εγχωρίως παραγόμενους και άλλων χωρών της Ε.Ε., καθώς και δείγματα εισαγόμενων από τρίτες χώρες ζύθων που ελήφθησαν σε αμιγώς τουριστικές περιοχές της χώρας. Τα υπόλοιπα δείγματα προήλθαν από τις 18 ζυθοποιητικές μονάδες που λειτουργούν στη χώρα και ελέγχονται συστηματικά από τις αρμόδιες Χ.Υ. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (99%) τα δείγματα βρέθηκαν κανονικά. Καταγραφή κανονικών και μη κανονικών δειγμάτων ζύθων ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ζύθοι ελληνικής παραγωγής Κανονικά Λόγω σύστασης ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΞΕΤΑΣΘΕΝΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΖΥΘΩΝ Λόγω επισήμανσης Μη κανονικά Λόγω σύστασης και επισήμανσης Λοιπές περιπτώσεις ΣΥΝΟΛΟ Ζύθοι Ε.Ε Ζύθοι τρίτων χωρών Ποτά με βάση το ζύθο Σ Υ Ν Ο Λ Ο Σχέδιο ετησίου ελέγχου του εμφιαλωμένου καθαρού οινοπνεύματος Κατά το έτος 2012, καταρτίσθηκε ιδιαίτερο σχέδιο για τον επίσημο έλεγχο του εμφιαλωμένου καθαρού οινοπνεύματος (ν. 2969/01 άρθρο 3 παρ 1). Με βάση το εν λόγω σχέδιο προβλέπεται ο, κατά τρόπο συστηματικό, έλεγχος-επιθεώρηση τόσο των επιτηδευματιών που κατά νόμο διενεργούν την εμφιάλωση του καθαρού οινοπνεύματος (ποτοποιοί και φαρμακοποιοί), όσο και της αγοράς. Έτσι κατά το έτος 2012, βάσει του εν λόγω σχεδίου, διενεργήθηκαν έλεγχοι-επιθεωρήσεις σε επιτηδευματίες εκ των προαναφερομένων, καθώς και στην αγορά. Αντί των προγραμματισμένων 38 δειγμάτων εμφιαλωμένου καθαρού οινοπνεύματος, ελήφθησαν και εξετάστηκαν απο τις εντεταλμένες Χημικές Υπηρεσίες 26 (με διαφοροποίηση αναφορικά με την προγραμματισθείσα κατανομή δειγματοληψιών). Από τα 26 αυτά δείγματα που ελήφθησαν, βρέθηκαν 7 μη κανονικά (ήτοι ποσοστό 27%). [Τα δύο (2) λόγω ύπαρξης φθαλικών εστέρων DEHP]. Τα υπόλοιπα βρέθηκαν μη κανονικά για άλλους λόγους όπως ελλειποβαρή, διαφορετικού του προβλεπομένου αλκοολικού τίτλου και εσφαλμένης επισήμανσης) Διάφορες εργασίες στον τομέα της αιθυλικής αλκοόλης - Συμβολή του Γ.Χ.Κ. στην είσπραξη δημοσίων εσόδων από τον Ε.Φ.Κ. στην αλκοόλη Το Γ.Χ.Κ. συμβάλλει στην είσπραξη δημοσίων εσόδων από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στην αλκοόλη, πραγματοποιώντας πλήθος ελέγχων όπως για παράδειγμα: ογκομετρήσεις δεξαμενών αιθυλικής αλκοόλης, 26

27 έλεγχοι πρώτων υλών και προϊοντων των οινοπνευματοποιείων, των αποσταγματοποιείων, των ποτοποιείων και των ζυθοποιείων, προσδιορισμός φυρών, σφραγίσεις αποστακτικών μηχανημάτων, διαδικασίες κατά τις αναμίξεις οίνων ή γλευκών με οινόπνευμα, σε οινοποιεία, μετουσίωση και αραίωση αιθυλικής αλκοόλης προοριζόμενης για οξοποίηση, υπολογισμός του PLATO στο ζύθο για την επιβολή του Ε.Φ.Κ. Στους πίνακες που ακολουθούν, παρατίθενται τα σχετικά στοιχεία που αφορούν το έτος Στοιχεία που αφορούν τις ελεγχόμενες από το ΓΧΚ επιχειρήσεις στον τομέα αλκοόλης, αλκοολούχων ποτών, οίνου και ζύθου Ελεγχόμενες μονάδες από Χ. Υ. Αριθμός Δυναμικότητα σε HL Παραγωγικότητα σε HL 1. Μονάδες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων, αλκοολούχων ποτών, οίνου και ζύθου 1. Οινοπνευματοποιεία Α', Β' κατηγορίας* Αποσταγματοποιεία* Ποτοποιεία* Ζυθοποιεία α. Οινοποιεία β. Εμφιαλωτήρια οίνων Φορολογικές αποθήκες εμπορίας χύμα αιθυλ. αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ Βιομηχανίες που χρησιμοποιούν μετουσιωμένη αιθ. αλκοόλη 4. Λοιπές βιομηχανικές μονάδες Οξοποιεία Εργοστάσια παραγωγής συμπυκνωμένου γλεύκους και 2. σταφιδίνης Εργαστήρια εμφιάλωσης φωτιστικού οινοπνεύματος *Δυναμικότητα/Παραγωγικότητα εκφρασμένη σε 100λιτρα Λ.Α. Διεξαγόμενες εργασίες κατά τον έλεγχο επιχειρήσεων στον τομέα αλκοόλης, αλκοολούχων ποτών, οίνου και ζύθου Διεξαγόμενες Εργασίες Ι. Έλεγχος και εποπτεία μονάδων παραγωγής (Οινοπνευματοποιεία Α' και Β' κατ., αποσταγματοποιεία) αιθ. αλκοόλης και φορολογικών αποθηκών εμπορίας Αριθμός ΜΟ Ανθροπωημερών Απασχολούμενο Προσωπικό* 1 Έλεγχος χώρων εγκαταστάσεων, εξοπλισμού κλπ για τη χορήγηση βεβαίωσης καταλληλότητας Έλεγχοι πρώτων υλών (καταμετρήσεις, δειγματοληψίες κλπ) κατά την εισαγωγή στο εργοστάσιο Σφραγίσεις, αποσφραγίσεις αποστακτικών μηχανημάτων Παραδόσεις αιθ. αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ από τα (σφραγισμένα) δοχεία συλλογής Εισαγωγές από τρίτες χώρες/παραλαβές από άλλα Κ-Μ χύμα αιθ. αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ στο εργοστάσιο/φορολογική αποθήκη, σχετικοί έλεγχοι (καταμετρήσεις, δειγματοληψίες κλπ)

28 Διεξαγόμενες Εργασίες Αριθμός ΜΟ Ανθροπωημερών Απασχολούμενο Προσωπικό* 6 Έλεγχοι (καταμετρήσεις, δειγματοληψίες κλπ) κατά την διακίνηση χύμα αιθ αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ Μετουσιώσεις αιθ. αλκοόλης i) Πλήρης μετουσιώση ii) Μερική μετουσίωση Διαδικασίες αποταμίευσης αποσταγμάτων προς παλαίωση Βιομηχανικά πειράματα για τον καθορισμό αποδόσεων, φυρών κλπ 5 18, Χημικές εξετάσεις πρώτων υλών παραγωγής αιθ. Αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ Χημικές εξετάσεις προϊόντων i) Παραγομένων ii) Εισαγομένων από τρίτες χώρες /παραλαμβανομένων από Κ-Μ στο εργοστάσιο/φορολογική αποθήκη iii) Διακινουμένων απο το εργοστάσιο/φορολογική αποθήκη Προσδιορισμός και βεβαίωση πραγματοποιουμένων φυρών Μηνιαίες και έκτακτες καταμετρήσεις Έλεγχος υποβαλλόμενων μηνιαίων δηλώσεων Δίωξη παραβάσεων & διαδικασίες επιβολής κυρώσεων βάσει του ν. 2969/ Λοιπές εργασίες ΙΙ. Μονάδες παραγωγής αλκοολούχων ποτών (ποτοποιεία) 1 Έλεγχος χώρων εγκαταστάσεων, εξοπλισμού κλπ για τη χορήγηση βεβαίωσης καταλληλότητας Σφραγίσεις, αποσφραγίσεις αποστακτικών μηχανημάτων Εισαγωγές από τρίτες χώρες/παραλαβές από άλλα κ.-μ., χύμα αιθ. αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ, σχετικοί έλεγχοι (καταμετρήσεις, δειγματοληψίες κλπ) , Τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις Χημικές εξετάσεις πρώτων υλών, ενδιαμέσων και τελικών προϊόντων Προσδιορισμός και βεβαίωση πραγματοποιουμένων φυρών Διώξη παραβάσεων και επιβολή κυρώσεων βάσει του ν. 2969/ Διαδικασίες δέσμευσης και αποδέσμευσης μη ασφαλών προϊόντων ΙΙΙ. Έλεγχοι σε βιομηχανίες που χρησιμοποιούν (μετουσιωμένη) αιθυλική αλκοόλη: 1 Καθορισμός Δυναμικότητας Εγκρίσεις μετουσίωσης Βιομηχανικά πειράματα Προσδιορισμός φυρών, έλεγχος νόμιμης χρήσης ΙV. Εμφιαλωτήρια φωτιστικού οινοπνεύματος 1 Επιθεώρηση κατά την αδειοδότηση και επανέλεγχοι 13 9,5 8 V. Έλεγχοι ζυθοποιείων 1 Παραλαβή και δειγματοληψία πρώτων υλών Καταμετρήσεις και δειγματοληψία τελικών προϊόντων Χημικές εξετάσεις πρώτων υλών και τελικών προϊόντων VI. Έλεγχοι οινοποιείων 28

29 Διεξαγόμενες Εργασίες 1 Αριθμός ΜΟ Ανθροπωημερών Απασχολούμενο Προσωπικό* Επιθεωρήσεις οινοποιείων με σκοπό τη χορήγηση βεβαίωσης καταλληλότητας Έκτακτοι έλεγχοι που απορρέουν από το ν. 396/ Συμμετοχή σε επιτροπές Αμπελοοινικών θεμάτων Έλεγχοι οινοποιείων κατά την ανάμιξη αφορολόγητης αιθυλικής αλκοόλης α. Αναμίξεις/αραιώσεις β. Χημικές εξετάσεις Επιθεωρήσεις οινοποιείων για την παρασκευή αφρωδών οίνων 9 7,5 5 VII. Επιθεωρήσεις εμφιαλωτηρίων οίνων με σκοπό την αδειοδότησή τους ή επανέλεγχοί τους VIII. Επιθεωρήσεις μονάδων παραγωγής συμπυκνωμένου γλεύκους IX. Επιθεωρήσεις οινολογικών εργαστηρίων X. Έλεγχοι οξοποιείων 1 Παραλαβές/αραιώσεις αιθυλικής αλκοόλης και λοιπές σχετικές εργασίες Παραλαβές ξηράς σταφίδας, μετουσιώσεις ξηροσταφιδίτη και λοιπές σχετικές εργασίες Λοιποί έλεγχοι (τακτικοί & έκτακτοι) Χημικές εξετάσεις πρώτων υλών, ενδιάμεσων προϊόντων και τελικών προϊόντων XI. Επιθεωρήσεις μονάδων παραλαβής και διακίνησης οξικού οξέος XII. Διαδικασίες επιβολής κυρώσεων βάσει ν.396/1976, ν. 4586/1930 και α.ν. 787/ XIII. Διαδικασίες δέσμευσης και αποδέσμευσης μη ασφαλών προϊόντων ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Διαμόρφωση και αποστολή θέσεων στην επιτροπή αλκοολούχων ποτών της Επιτροπής που λειτουργεί στο πλαίσιο εφαρμογής του καν. (ΕΚ) 110/ Διαμόρφωση και αποστολή θέσεων, καθώς και και στατιστικών στοιχείων, για θέματα σχετικά με τους τομείς αλκοόλης, οίνων, αρωματισμένων οίνων και όξους, στο Διεθνή Οργανισμό Οίνου και Αμπέλου (O.I.V.), μέσω της αρμόδιας αρχής επαφής (Υπ.Α.Α.Τ.). 3. Επεξεργασία και αποστολή στην Επιτροπή της Ε.Ε. στατιστικών στοιχείων παραγωγής και διάθεσης αιθυλικής αλκοόλης, μέσω του συστήματος ISAMΜ. 4. Διαμόρφωση και αποστολή θέσεων για θέματα σχετικά με τους τομείς οίνων, αρωματισμένων οίνων, ζύθου και αλκοολούχων ποτών στην ομάδα εργασίας εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής για τα «πρόσθετα τροφίμων», μέσω της αρμόδιας αρχής επαφής (Ε.Φ.Ε.Τ.). 5. Διαμόρφωση και αποστολή θέσεων στη Γ. Δ. Τελωνείων και Ε.Φ.Κ. προκειμένου να αποσταλούν στην Επιτροπή της Ε.Ε. σχετικά με θέματα φορολογίας ορισμένων αλκοολούχων προϊόντων ως και για θέματα μετουσίωσης (πλήρους και μερικής) αιθυλικής αλκοόλης. 29

30 6. Αποστολή στατιστικών στοιχείων στη Γ. Δ. Τελωνείων και Ε.Φ.Κ. αναφορικά με την παραγωγή ζύθου από τις εγχώριες ζυθοποιητικές μονάδες. 7. Σύνταξη, με βάση το οικείο πόρισμα της ομάδας εργασίας, σχεδίου ΑΥΟ σχετικά με τις τηρητέες διατυπώσεις και διαδικασίες για την ογκομέτρηση και την έγκριση χρήσης δεξαμενών υποκειμένων σε δασμοφορολογικές επιβαρυνσεις προϊόντων (το εν λόγω σχέδιο Α.Υ.Ο., μετά μία πρώτη ενδοϋπηρεσιακή διαβούλευση με τις συναρμόδιες Δ/νσεις εκκρεμεί). 8. Σύνταξη σχεδίων Α.Υ.Ο. σχετικά με την πλήρως μετουσιωμένη αιθυλική αλκοόλη, ως και σχετικά με την εμφιάλωση του καθαρού οινοπνεύματος (απεστάλησαν προς διαβούλευση στη Δ/νση Ε.Φ.Κ. και εκκρεμούν). 9. Συμμετοχή στην Κεντρική Επιτροπή Προστασίας Οινοπαραγωγής (Κ.Ε.Π.Ο.) στο Υπ.Α.Α.Τ. 10. Συμμετοχή σε ομάδα εργασίας του Υπ. Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης, σχετικά με την δυνατότητα παραγωγής και εμφιάλωσης ελεύθερων αλκοόλης ποτών από ζυθοποιίες. 11. Συμμετοχή στην ομάδα εργασίας του Γ.Χ.Κ. για την αναμόρφωση του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών σχετικά με τα πρόσθετα τροφίμων 12. Συντονισμός, της ομάδας εργασίας για την αναμόρφωση της ιστοσελίδας του Γ.Χ.Κ. 13. Διάλεξη στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα: «Επίσημοι έλεγχοι οίνων» στις 5/4/ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1) Το νομοθετικό έργο κινήθηκε σύμφωνα με τη στοχοθεσία και το σχετικό προγραμματισμό της Δ/νσης. Ιδιαιτέρως θετικά αποτιμάται η προώθηση μεγάλου αριθμού υπουργικών αποφάσεων (17) και εγκυκλίων (25), ως και η σύνταξη άλλων ευρισκομένων εν σχεδίω στο στάδιο της διαβούλευσης, για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας, καθώς και η διεξαγωγή και ολοκλήρωση της δημόσιας κρίσης στην Ε.Ε. για το σχέδιο νόμου «Παραγωγή και διάθεση ξυδιού». Οι καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν στα σχέδια νόμων δεν οφείλονται στην Υπηρεσία, η οποία εργάστηκε εντός των, προβλεπόμενων χρονικών πλαισίων για την επεξεργασία τους ή τη σχετική διαβούλευση, κατά περίπτωση. Επιπλέον, όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, απεστάλησαν, έγκαιρα, οι θέσεις της Υπηρεσίας, για θέματα αρμοδιότητας της στην Ευρ. Επιτροπή, στον O.I.V. και σε άλλες Υπηρεσίες και Φορείς. 2) Από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του επισήμου ελέγχου στον τομέα της αλκοόλης, των αλκοολούχων ποτών, του οίνου και του ζύθου, προκύπτει ότι το εν λόγω πρόγραμμα εκτελέστηκε με βάση τον αρχικό σχεδιασμό, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ποσοτικοί στόχοι για την εξέταση των προβλεπόμενων δειγμάτων, από τις Χημικές Υπηρεσίες, υπερκαλύφθηκαν, μέχρι και 166%. Εκ μέρους της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ, απαιτούσε συλλογική προσπάθεια για τη σύνταξή του, συντονισμό, ενθάρρυνση και υποστήριξη των Χημικών Υπηρεσιών, συλλογή και επεξεργασία στοιχείων που απέστειλαν οι Χ.Υ.. Εκ μέρους των Χημικών Υπηρεσιών απαιτούσε προγραμματισμό των δειγματοληψιών και των ελέγχων, συλλογή των αποτελεσμάτων και αποστολή τους στην Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ. Όλες οι Χ.Υ. παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ανατποκρίθηκαν θετικά. 30

31 Ο αριθμός των εξετασθέντων δειγμάτων για τις αλκοόλες, τα αλκοολούχα ποτά, τους οίνους και τους ζύθους, κατά το έτος 2012, ήταν αυξημένος σε σχέση με τα αντίστοιχα δείγματα που εξετάστηκαν κατά το έτος 2011, παρά το γεγονός ότι οι προγραμματισμένες δειγματοληψίες, συνολικά, ήταν αριθμητικά, περίπου, ίδιες σε σχέση με αυτές που είχαν προγραμματιστεί για το Ειδικότερα, κατά το 2012, εξετάστηκαν 21% περισσότερα δείγματα μικρών αποσταγματοποιών, 43% περισσότερα δείγματα αλκοολούχων ποτών, 5% περισσότερα δείγματα αμπελοοινικών προϊόντων και άλλων ποτών από ζύμωση και 17% περισσότερα δείγματα ζύθου, σε σχέση με το Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι ο αριθμός των δειγμάτων που βρέθηκαν να είναι μη κανονικά, συμπεριλαμβανομένων των μη ασφαλών δειγμάτων, είναι σχετικά μικρός, συγκρινόμενος με τον αριθμό των εξετασθέντων δειγμάτων. Σημειώνται ότι, για τις περιπτώσεις των μη ασφαλών δειγμάτων, έγιναν οι απαραίτητες ενέργειες από τη Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ. για την απόσυρση των εν λόγω παρτίδων από την αγορά, τη δέσμευση αυτών από τις Χ.Υ., καθώς και την διαβίβαση των σχετικών υποθέσεων στο Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο. 3) Η συμβολή του Γ.Χ.Κ. στην είσπραξη δημοσίων εσόδων από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στον τομέα της αλκοόλης φαίνεται από το εύρος και το πλήθος των πραγματοποιούμενων ελέγχων και άλλων εργασιών σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο αντικείμενο και οι οποίες απεικονίζονται στους πίνακες του κεφ

32 5. ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΤΡΟΧΗΜΙΚΩΝ 5.1. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Στον τομέα των πετροχημικών θεσπίστηκαν, σε εναρμόνιση προς τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι εξής δύο Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις : 1. Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΦΕΚ 1507/Β/2012) περί τροποποίησης της απόφασης ΑΧΣ 316/2010 «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας, στον τομέα της ποιότητας καυσίμων, προς την Οδηγία 2009/30/ΕΚ» προς εναρμόνιση με την οδηγία 2011/63/ΕΕ της Επιτροπής της 1ης Ιουνίου 2011 «για την τροποποίηση με σκοπό την προσαρμογή της στην τεχνική πρόοδο της οδηγίας 98/70/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ποιότητα των καυσίμων βενζίνης και ντίζελ». 2. Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΠΕΚΑ), Προστασίας του Πολίτη (ΦΕΚ 1583/Β/2012) περί τροποποίησης της απόφασης ΑΧΣ 437/2005 και εναρμόνιση με την οδηγία 2010/79/ΕE της Επιτροπής της 19ης Νοεμβρίου 2010 «για προσαρμογή στην τεχνική πρόοδο του παραρτήματος ΙΙΙ της οδηγίας 2004/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον περιορισμό των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων». Πλέον των αποφάσεων που έλαβαν τη μορφή κοινής υπουργικής απόφασης και εκδόθηκαν, ελήφθη από το Α.Χ.Σ. και απόφαση για την καθιέρωση νέων προδιαγραφών σε «Καύσιμα Αυτοκινήτων Υγραέρια (LPG) Απαιτήσεις και Μέθοδοι Δοκιμών», με σκοπό την υποχρεωτική εφαρμογή του προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ 589, για την οποία εκκρεμεί η υπογραφή Κοινής Υπουργικής Απόφασης. Επιπλέον κατατέθηκαν στο Α.Χ.Σ. εισηγήσεις σχετικά με: 1. Tην επικαιροποίηση προδιαγραφών σχετικών με ορυκτέλαια δίχρονων κινητήρων 2. Tην επικαιροποίηση προδιαγραφών σχετικών με αντιπηκτικά υγρά 3. Tην επικαιροποίηση προδιαγραφών σχετικών με υγρά φρένων Επίσης, συντάχθηκαν σχέδια υπουργικών αποφάσεων για : 1. Προδιαγραφές ποιότητας νέων καυσίμων στερεής βιομάζας (pellets, πυρηνόξυλο, woodchips κ.α.) 2. Διαδικασίες για την ογκομέτρηση και έγκριση χρήσης δεξαμενών αποθήκευσης πετρελαιοειδών προϊόντων στις οποίες κατέχονται ενεργειακά προϊόντα υποκείμενα σε δασμοφορολογικές επιβαρύνσεις. Υποβλήθηκε πόρισμα προς τον Υφυπουργό Οικονομικών, με το οποίο προτάθηκε η διατήρηση των υπαρχόντων τύπων πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης με τα υφιστάμενα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους μετά από την εξίσωση του Ε.Φ.Κ. πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης. Με σκοπό την ταχύτερη δυνατή υλοποίηση των απαιτήσεων του Ν. 4072/2012, πραγματοποιήθηκε μελέτη και υποβλήθηκε πόρισμα προς τον Γενικό Γραμματέα 32

33 Δημοσίων Εσόδων και τον Υφυπουργό Οικονομικών αναφορικά με την προσθήκη ιχνηθετών νέας τεχνολογίας στα καύσιμα για την πάταξη της λαθρεμπορίας. Η μελέτη περιέλαβε: Συγκριτική περιγραφή της τεχνολογίας εφαρμογής του ιχνηθέτη στα καύσιμα καθώς και τη συνολικής παρακολούθησης και του οφέλους του προγράμματος ιχνηθέτησης που εφαρμόζεται σε άλλα Κράτη. Αποτύπωση των απαιτούμενων τεχνολογικών προδιαγραφών που επιτρέπουν την υλοποίηση ασφαλούς ιχνηθέτησης καύσιμων και δημόσια διαβούλευση αυτών. Αποτύπωση των σταδίων υλοποίησης της εφαρμογής Προγράμματος Ιχνηθετών Νέας Τεχνολογίας. Τέλος, το 2012 η Διεύθυνση Πετροχημικών προέβη στην εκδοση εγκυκλίου για την τυποποίηση των γνωματεύσεων περί υγρών καυσίμων. Επίσης, ως Αρμόδια Αρχή για την οδηγία 1999/32/ΕΚ σε συνεργασία με τη Δ/νση Ναυτιλιακής Πολιτικής του Υπουργείου Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, υποστήριξε τις εθνικές θέσεις στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σε ομάδες εργασίας, στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων και στο Συμβούλιο Υπουργών), στο πλαίσιο τροποποίησης της οδηγίας 1999/32/ΕΚ. Συνοπτικά το νομοθετικό και συναφές έργο στους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Πετροχημικών παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί : Καύσιμα, στερεά βιοκαύσιμα, συναφή ενεργειακά Υγραέρια προϊόντα Αποφάσεις ΑΧΣ 1 1 Έλεγχος VOC s Ογκομετρήσ εις ενεργειακών προϊόντων Ιχνηθετηση καυσίμων Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις 1 1 Εγκύκλιοι-Εισηγήσεις προς 4 2 ΑΧΣ Eκθέσεις προς ΕΕ 2 Μελέτες - Πορίσματα ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Ο επίσηµος φυσικοχηµικός έλεγχος της ποιότητας των πετρελαιοειδών προϊόντων πραγµατοποιείται σε διαπιστευµένα εργαστήρια του Γ.Χ.Κ. (Ν. 3335/2005). Η ' Χημική Υπηρεσία Πειραιά και η ' Χημική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης εξετάζουν δείγματα υγρών ενεργειακών προϊόντων (βενζινών, πετρελαίων, μαζούτ, υγρών βιοκαυσίμων), λιπαντικών, υδραυλικών και αντιπηκτικών υγρών και συναφών προϊόντων, υποστηρίζοντας τις λοιπές Χημικές Υπηρεσίες όπως προβλέπεται από τις ισχύουσες αποφάσεις. Τα δείγματα στερεών καυσίμων (λιθανθράκων, οπτανθράκων στερεών βιοκαυσίμων) όλης της χώρας εξετάζονται από τη Χημική Υπηρεσία Χαλκίδας. Τα δείγματα υγραερίων όλης της χώρας εξετάζονται από τη Χημική Υπηρεσία Αλεξανδρούπολης. 33

34 Η Β Χημική Υπηρεσία Αθηνών παρέχει τεχνική υποστήριξη για δείγματα χρωμάτων, βερνικιών, επιχρισμάτων, μελανιών, κολλών, κηρωδών υλών, πυροσβεστικών υλικών, αποκριάτικων υλικών και λοιπών συναφών προϊόντων. Επίσης παρέχει τεχνική υποστήριξη για τον προσδιορισμό Πτητικών Οργανικών Ενώσεων (ΠΟΕ - VOCs) σε χρώματα, όταν ο προσδιορισμός αυτός δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί από τις λοιπές Χημικές Υπηρεσίες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα επιθεωρήσεων προιόντων (VOCs) Εργαστηριακός έλεγχος καυσίμων Κατά το 2012 εξετάστηκαν συνολικά δείγματα καυσίμων. Από τα δείγματα αυτά, 500 βρέθηκαν μη κανονικά (ΜΚ), δηλαδή νοθευμένα, με το μεγαλύτερο ποσοστό νοθείας να αφορά το πετρέλαιο κίνησης. Αναλυτικά τα αποτελέσματα του εργαστηριακού ελέγχου παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί. ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΒΕΝΖΙΝΗ LRP ΒΕΝΖΙΝΗ 95RON ΒΕΝΖΙΝΗ 100RON ΜΑΖΟΥΤ ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Δ Χ.Υ. Δ Χ.Υ. ΣΥΝΟΛΟ % NΟΘΕΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΛΟ Μ.Κ ,97 ΣΥΝΟΛΟ Μ.Κ ,29 ΣΥΝΟΛΟ Μ.Κ ,12 ΣΥΝΟΛΟ Μ.Κ ,94 ΣΥΝΟΛΟ Μ.Κ ,85 ΣΥΝΟΛΟ Μ.Κ ,78 ΣΥΝΟΛΟ Μ.Κ ΣΥΝΟΛΟ Μ.Κ ,5 Τα συγκριτικά αποτελέσματα του εργαστηριακού ελέγχου της τελευταίας τριετίας αποτυπώνονται στον πίνακα που ακολουθεί : ΣΥΝΟΛΟ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΩΝ NΟΘΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ,76 % ,04 % ,50 % Κατά τα έτη 2011 και 2012 οι δειγματοληψίες ήταν περισσότερο στοχευμένες έναντι των προηγουμένων ετών και τα δείγματα τα οποία προσκομίστηκαν προς ανάλυση στο ΓΧΚ ανήκουν στην κατηγορία των ύποπτων δειγμάτων. Η μη κανονικότητα (νοθεία) των καυσίμων οφείλεται κυρίως στις εξής προσμίξεις : πετρέλαιο ναυτιλίας σε πετρέλαιο θέρμανσης ή πετρέλαιο κίνησης πετρέλαιο θέρμανσης σε πετρέλαιο κίνησης πετρέλαιο αγνώστου προελεύσεως ή πετρέλαιο που έχει υποστεί παράνομη επεξεργασία αποχρωματισμού και καταστροφής του ιχνηθέτη, σε πετρέλαιο κίνησης 34

35 αμόλυβδη βενζίνη σε βενζίνη με υποκατάστατο μολύβδου ή σε αμόλυβδη 100 οκτανίων νερό σε αμόλυβδη βενζίνη χημικές ενώσεις (τολουόλιο, ξυλόλιο κλπ. ) σε υγρά καύσιμα white spirit σε φωτιστικό πετρέλαιο πετρέλαιο σε βενζίνες. Τα αποτελέσματα των μη κανονικών δειγμάτων καυσίμων για τα οποία η μη κανονικότητα επιβεβαιώθηκε από τη διαδικασία της έφεσης απεικονίζονται στα διαγράμματα που ακολουθούν: Αιτίες μη κανονικότητας δειγμάτων πετρελαίων 1% 1% 23% 1% 0% 1% 2% 0% 6% Πετρέλαια κίνησης νοθευμένα με πετρέλαια θέρμανσης από 1% έως 100% Πετρέλαια κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ που περιέχουν πετρέλαιο θέρμανσης 1% Πετρέλαια κίνησης νοθευμένα με πετρέλαιο ναυτιλίας Πετρέλαια κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με θείο εως 20ppm χωρίς ιχνηθέτη Πετρέλαια κίνησης νοθευμένα με πετρέλαια παράνομης διακίνησης υψηλού θείου Πετρέλαια κίνησης νοθευμένα με λάδια 6% 2% 3% 54% Πετρέλαιο κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με διαχωρισμένη στοιβάδα νερού Πετρέλαιο κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με χαμηλό σημείο ανάφλεξης Πετρέλαια θέρμανσης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με θείο >0,100κ.β Πετρέλαια θέρμανσης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με ελαφρύτερα κλάσματα πετρελαίου Πετρέλαια θέρμανσης νοθευμένα με πετρέλαιο ναυτιλίας Πετρέλαια ναυτιλίας ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με θείο >0,100κ.β χωρίς ιχνηθέτη ή χρώμα ΜΑΖΟΥΤ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΜΕ θειο >1,00% κ.β 35

36 Αιτίες μη κανονικότητας δειγμάτων βενζινών 12% 36% 7% 2% 10% 2% 31% Βενζίνη 95 RON νοθευμένη με βαρύτερα κλάσματα πετρελαίου Βενζίνη 95 RON νοθευμένη με μεθανόλη Βενζίνη 95 RON ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΗ με χαμηλό RON και υψηλό θείο Βενζίνη 95 RON ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΗ με νερό και ξένες ύλες Βενζίνη 100RON νοθευμένη με βενζίνη 95RON Βενζίνη LRP νοθευμένη με βενζίνη 95RON Βενζίνη LRP ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΗ με νερό και ξένες ύλες Αιτίες μη κανονικότητας όλων των δειγμάτων καυσίμων 1% 2% 5% 4% 3% 2% 4% 1% 1% 1% 1% 1% 0% 0% 0% Πετρέλαια κίνησης νοθευμένα με πετρέλαια θέρμανσης από 1% έως 100% Πετρέλαια κίνησης νοθευμένα με πετρέλαια παράνομης διακίνησης υψηλού θείου Πετρέλαια κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με θείο εως 20ppm χωρίς ιχνηθέτη Πετρέλαιο κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με χαμηλό σημείο ανάφλεξης Βενζίνη 95 RON ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΗ με νερό και ξένες ύλες Βενζίνη 95 RON νοθευμένη με μεθανόλη 5% 20% 48% Πετρέλαια κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ που περιέχουν πετρέλαιο θέρμανσης 1% Πετρέλαια κίνησης νοθευμένα με πετρέλαιο ναυτιλίας Πετρέλαια ναυτιλίας ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με θείο >0,100κ.β χωρίς ιχνηθέτη ή χρώμα Βενζίνη 100RON νοθευμένη με βενζίνη 95RON Πετρέλαια κίνησης νοθευμένα με λάδια Βενζίνη 95 RON νοθευμένη με βαρύτερα κλάσματα πετρελαίου Πετρέλαιο κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με διαχωρισμένη στοιβάδα νερού Βενζίνη LRP νοθευμένη με βενζίνη 95RON Bενζίνη και πετρέλαιο μη κανονικα Πετρέλαια θέρμανσης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με θείο >0,100κ.β Πετρέλαια θέρμανσης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με ελαφρύτερα κλάσματα πετρελαίου Πετρέλαια θέρμανσης νοθευμένα με πετρέλαιο ναυτιλίας 36

37 Το μεγαλύτερο ποσοστό μη κανονικότητας επιβεβαιώνεται στο πετρέλαιο κίνησης (86% του συνόλου των μη κανονικών δειγμάτων), το οποίο νοθεύεται κυρίως με πετρέλαιο θέρμανσης ή με πετρέλαιο παράνομης διακίνησης. Σχετικά με τη νοθεία των καυσίμων, αναφέρεται ότι, λόγω των υψηλών φόρων (ποσοστό πάνω από το 50% της συνολικής αξίας) υπάρχει ισχυρό κίνητρο για νοθεία προϊόντων και επομένως εξαπάτηση του καταναλωτή και, συγχρόνως, μείωση των εσόδων του κράτους Εργαστηριακός έλεγχος άλλων προϊόντων Πλέον των καυσίμων, στον ευρύτερο τομέα των Πετροχημικών προϊόντων εντάσσονται είδη όπως τα χρώματα, τα κεριά κ.ά. Για τα είδη αυτά, η εργαστηριακή εξέταση καταγράφεται στον ακόλουθο πίνακα. Είδος Δειγμάτων Κηρώδης Ύλη Πυροσβεστικό Υλικό Χρώματα - Βερνίκια Ελέγχου εσωτερικής αγοράς Ιδιωτικής ανάλυσης Σύμβασης 43 Τελωνειακό 57 Άλλο 5 7 Εφεσης 1 1 Σύνολο Για τα λοιπά προϊόντα πλην των καυσίμων (λιπαντικά, αντιπηκτικά, υγρά φρένων κλπ), τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων ακολουθούν: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΛΗΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Εργασίες σχετικές με την είσπραξη εσόδων από τον Ε.Φ.Κ στα καύσιμα Το Γ.Χ.Κ. συμβάλλει στην είσπραξη των δημοσίων εσόδων από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα, πραγματοποιώντας εργαστηριακές αναλύσεις, ογκομετρήσεις δεξαμενών και άλλες εργασίες που απαιτούν τεχνική και επιστημονική γνώση. Στον πίνακα που ακολουθεί, καταγράφονται οι εργασίες αυτές για το έτος Είδος Εργασίας Δ Χ.Υ. ΠΕΙΡΑΙΑ Δ Χ.Υ. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΔΕΙΓΜΑΤΙΖΟΥΣΑ ΑΡΧΗ ΣΥΝΟΛΟ ΜΚ ΣΥΝΟΛΟ ΜΚ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚ. (ΣΔΟΕ-ΤΕΛΩΝΕΙΑ-Χ.Υ.) ΥΠΕΚΑ και Υπουργείο Ανάπτυξης Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη 90 Άλλες Αρχές ΣΥΝΟΛΟ Αριθμός Δείγματα Καυσίμων Πλήρως Αναλυθέντα Δείγματα Καυσίμων στα οποία έγιναν ενδεικτικές αναλύσεις Δειγματοληψίες και επιτόπιοι έλεγχοι σε διυλιστήρια, φορολογικές αποθήκες, δεξαμενές καυσίμων κλπ Ογκομετρήσεις δεξαμενών 249 Προμετρήσεις και επιμετρήσεις δεξαμενών

38 Έλεγχοι μετρητών Λοιπές Ογκομετρήσεις 373 Έλεγχοι καταλληλότητας σλεπιών (μεταφορικών/εφοδιαστικών μέσων) Σύστημα παρακολούθησης ποιότητας καυσίμων (FQMS) Το Σύστημα Παρακολούθησης Ποιότητας Καυσίμων (FQMS- Fuel Quality Monitoring System) θεσπίστηκε με την Οδηγία 98/70/ΕΚ, η οποία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με την απόφαση ΑΧΣ 316/2010 Προβλέπει τον στατιστικό έλεγχο της ποιότητας των βενζινών και των πετρελαίων που διατίθενται στην Ελληνική αγορά, μέσω της εξέτασης αντιπροσωπευτικών δειγμάτων, με σκοπό τον έλεγχο της τήρησης των προδιαγραφών που διασφαλίζουν τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση για το περιβάλλον. Για την εφαρμογή του FQMS στη χώρα μας αρμόδια αρχή είναι η Διεύθυνση Πετροχημικών του ΓΧΚ σύμφωνα με τις αποφάσεις ΑΧΣ 291/2004 και 316/2010. Το ΓΧΚ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής για την περιοχή της Αττικής και τις περιφερειακές Υπηρεσίες του ΣΔΟΕ για την υπόλοιπη Ελλάδα, μεριμνά για τις δειγματοληψίες, και προβαίνει στην εξέταση των δειγμάτων, τη στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων και την αποστολή της σχετικής έκθεσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο τέλος του Α εξαμήνου κάθε έτους. Για τις ανάγκες της εφαρμογής του FQMS, η χώρα μας έχει διαιρεθεί σε τρεις περιοχές (Βόρεια Ελλάδα, Νότια Ελλάδα και Αττική), σύμφωνα με τον χάρτη που ακολουθεί: Για το 2011 (τα αποτελέσματα του 2012 εκδίδονται στο τέλος του Α εξαμήνου 2013), το σχήμα του ελέγχου διαμορφώθηκε ως εξής: 38

39 ΣΥΝΟΛΟ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΒΕΝΖΙΝΗΣ 2011 ΣΥΝΟΛΟ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Diesel 2011 Αμόλυβδη βενζίνη min. RON=95 (<10 ppm S) 94,8% Diesel (<10 ppm S) 100.0% Αριθμός Εξετασθέντων δειγμάτων 100 Αρ. Εξετασθέντων δειγμάτων 100 Αμόλυβδη βενζίνη RON>=98 (<10 ppm S) 3,2% Αριθμός Εξετασθέντων δειγμάτων 6 Αμόλυβδη βενζίνη 95=<RON<98 (<10 ppm S) 1,99% Αριθμός Εξετασθέντων δειγμάτων 6 Όλα τα δείγματα βρέθηκαν κανονικά ως προς τις παραμέτρους που ελέγχθηκαν για τους σκοπούς της Οδηγίας 98/70/ΕΚ Επιθεωρήσεις για τον έλεγχο των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων Η Διεύθυνση Πετροχημικών του Γ.Χ.Κ. είναι η Εθνική Αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή της οδηγίας 42/2004/ΕΚ - αποφ. Α.Χ.Σ. 437/2005. Στο πλάισιο αυτό καταρτίζει και εκτελεί κάθε έτος πρόγραμμα τακτικών και έκτακτων επιθεωρήσεων που διενεργούνται με σκοπό τον έλεγχο των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων που οφείλονται στη χρήση οργανικών διαλυτών σε χρώματα διακόσμησης και βερνίκια και σε προϊόντα επισκευαστικής βαφής οχημάτων. Κατά το 2012 πραγματοποιήθηκαν 41 επιθεωρήσεις, εκ των οποίων 35 σε επιχειρήσεις παραγωγής των ελεγχόμενων προϊόντων και 6 σε επιχειρήσεις χρήσης κατά τις οποίες ελήφθησαν 70 δείγματα προς εξέταση. Σε 3 επιχειρήσεις εντοπίστηκαν μη συμμορφώσεις. Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται αναλυτικά οι επιθεωρήσεις αυτές. 39

40 XΗΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Αριθμός Επιθεωρήσεων σε Εγκαταστάσεις Παραγωγής- Διακίνησης Αριθμός Επιθεωρήσεων σε Εγκαταστάσεις Χρήσης- Εφαρμογής Συνολικός Αριθμός Επιθεωρήσεων Αριθμός Δειγμάτων Μη συμμορφώσεις κατά την επιθεώρηση Α Πειραιά Β Θεσ/κης Ελευσίνας Αν. Αττικής Α Αθήνας Πάτρας Ηρακλείου Χανίων Ιωαννίνων Κορίνθου Σερρών Καβάλας Χαλκίδας Λιβαδειάς Μεσολογγίου Αλεξανδρούπολης Ρόδου Λάρισας Βόλου ΣΥΝΟΛΟ Χημικοί Ναυτιλίας Το ΓΧΚ συμμετέχει στο σύστημα έλεγχου των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας στις ναυπηγοεπισκευαστικές ζώνες και ειδικότερα στον έλεγχο της παρουσίας επικινδύνων αερίων στα πλοία και πλωτά ναυπηγήματα συμμετέχοντας με εκπροσώπους του στις δύο μικτές επιτροπές ελέγχου, που λειτουργούν υπό την καθοδήγηση του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, στο Πέραμα και στο Σκαραμαγκά. (Ν. 3850/2010, άρθρο 28). Το 2012 το ΓΧΚ είχε 11 συμμετοχές στις επιθεωρήσεις που πραγματοποίησαν οι επιτροπές αυτές. Υποβλήθηκαν ισάριθμα πορίσματα στο Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας. Aπό τις σύμφωνα με το Ν. 3919/2011, το επάγγελμα του χημικού ναυτιλίας ασκείται ελευθέρως μετά πάροδο τριμήνου από την αναγγελία ενάρξεως ασκήσεώς του προς την αρμόδια προς τούτο Αρχή, δηλαδή τη Δ/νση Πετροχημικών του Γ.Χ.Κ., συνοδευόμενη από τα νόμιμα δικαιολογητικά για την πιστοποίηση της συνδρομής των νομίμων προϋποθέσεων. Kατά το έτος 2012 διενεργήθηκαν 17 έλεγχοι κατά τους οποίους πιστοποιήθηκε η συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων χημικών ανυτιλίας οι οποίοι ήδη ασκούν το επάγγελμα. 40

41 5.3. ΛΟΙΠΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Εξέταση 68 φακέλων με 644 σκευάσματα ορυκτελαίων Μηχανών Εσωτερικής Κάυσης και 29 φακέλων με 99 σκευάσματα βαλβολινών, που καταχωρήθηκαν (απόδοση μοναδικού αριθμού) στο μητρώο ορυκτελαίων και βαλβολινών που τηρείται στη Διεύθυνση Πετροχημικών. Συμμετοχή στην Τεχνική Επιτροπή 66 του ΕΛΟΤ, για τη θέσπιση των αναγκαίων εθνικών προτύπων και την εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή και διεθνή τυποποίηση στον τομέα των πετρελαιοειδών. Συμμετοχή στην Ομάδα Εργασίας, που συγκροτήθηκε με απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών, για τη σχεδίαση, υλοποίηση και παρακολούθηση ολοκληρωμένου συστήματος ιχνηθέτησης καυσίμων. Συμμετοχή στην Ομάδα Εργασίας, που συγκροτήθηκε με απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών, για την μελέτη των ποιοτικών χαρακτηριστικών των πετρελαίων μετά από την εξίσωση του Ε.Φ.Κ. πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης. Συμμετοχή στην Ομάδα Εργασίας του Υπουργείου Οικονομικών με αντικείμενο: «Διαδικασίες και προδιαγραφές εγκατάστασης και ελέγχου ολοκληρωμένων συστημάτων παρακολούθησης εισροών-εκροών στις φορολογικές αποθήκες ενεργειακών προϊόντων. Απαιτήσεις συμμόρφωσης, λειτουργίας, καταγραφής και διασφάλισης των μετρήσεων και ηλεκτρονικής αποστολής δεδομένων. Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, είδος και περιεχόμενο των στοιχείων που παρέχονται από το σύστημα αυτό». Στο πλαίσιο λειτουργίας της εν λόγω Ομάδας Εργασίας συντάχθηκε από τη Δ/νση Πετροχημικών σχέδιο ΑΥΟ με τίτλο: «Διαδικασίες για την ογκομέτρηση και έγκριση χρήσης δεξαμενών αποθήκευσης πετρελαιοειδών προϊόντων στις οποίες κατέχονται ενεργειακά προϊόντα υποκείμενα σε δασμοφορολογικές επιβαρύνσεις» Συμμετοχή στην επιτροπή του ΓΧΚ για τις κοινές μεθόδους (ίδια αρχή της μεθόδου) των διαπιστευμένων εργαστηρίων του ΓΧΚ στον τομέα των καυσίμων της Δ Χ.Υ. Πειραιά και της Δ Χ.Υ. Θεσσαλονίκης. Συμμετοχή σε συσκέψεις του Υπουργείου Εξωτερικών για τη διαμόρφωση εθνικών θέσεων που αφορούν την πρόταση οδηγίας για τροποποίηση της οδηγίας 1999/32/ΕΚ Συμμετοχή σε ομάδες εργασίας του ΥΠΕΚΑ με αντικείμενο Προτεινόμενα μέτρα καταπολέμησης της ρύπανσης και προστασίας του καταναλωτή από τη χρήση καυσίμων στερεής βιομάζας σε συσκευές εναλλακτικής θέρμανσης. Συμμετοχή στο Αμβούργο στην ευρωπαϊκή ομάδα εργασίας Group of Customs Laboratories, στα πλαίσια του προγράμματος «Τελωνεία 2013» σχετικά με βιοσυστατικά σε καύσιμα. Συμμετοχή στο Δουβλίνο στην ευρωπαϊκή ομάδα εργασίας Group of Customs Laboratories, στα πλαίσια του προγράμματος «Τελωνεία 2013» σχετικά με τη πάταξη του το λαθρεμπορίου καυσίμων. Συμμετοχή για την πιστοποίηση εκπαιδευτικού προγράμματος στο ΙΝΕΠ με θέμα «Δειγματοληψία Υγραερίων Έλεγχος Μετρητών στις εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών». 41

42 6. ΤΟΜΕΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 6.1. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Το νομοθετικό έργο της Διεύθυνσης Τροφίμων για το 2012 συνοψίζεται στα κατωτέρω: 1. Σε τροποποιήσεις του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών που αφορούν: α. στην τροποποίηση της εναρμόνισης της οδηγίας 2001/110/ΕΚ για το μέλι β. σε επικαιροποίηση γνωματεύσεων και διαδικασιών σε συμφωνία με το άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΚ) 178/2002. γ. σε επικαιροποίηση των εθνικών διατάξεων για τα «Παγωτά» σε συνεργασία με τον ΕΦΕΤ. δ. σε κατάργηση διατάξεων για τις αδειοδοτήσεις συγκεκριμένων κατηγοριών επιχειρήσεων τροφίμων, οι οποίες έχουν αντικατασταθεί από άλλες 2. Στην έκδοση ερμηνευτικών εγκυκλίων, τόσο σχετικά με τα προαναφερθέντα θέματα, όσο και σχετικά με την εφαρμογή νέων κανονισμών, αποφάσεων κλπ της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τα τρόφιμα, όπως φαίνονται στον πίνακα. 3. Στις εγκρίσεις κυκλοφορίας κλασμάτων του φοινικοπυρηνελαίου στο πλαίσιο του άρθρου 73 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (πράξεις γενικού περιεχομένου). Αποφάσεις ΑΧΣ Εγκύκλιοι Τροποποιήσεις του Κ.Τ.Π. 5 5 Εγκρίσεις 2 2 Ασφάλεια Τροφίμων - Επίσημος Έλεγχος 3 Χημική ασφάλεια 10 Επισήμανση Διατροφή 1 Γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα Νέα τρόφιμα 2 Άλλα θέματα 1 Η Διεύθυνση Τροφίμων συμμετείχε ενεργά με την αποστολή και την υποστήριξη θέσεων στη Μόνιμη Επιτροπή Τροφικής Αλυσίδας και Υγείας των Ζώων, τμήμα (α) Τοξικολογικής Ασφάλειας και (β) Γενετικώς Τροποποιημένων Τροφίμων και ζωοτροφών, στο πλαίσιο της έκδοσης νέων κανονισμών για τα πρόσθετα τροφίμων, καθώς και του εκτελεστικού κανονισμού που αφορά τις αιτήσεις για έγκριση γενετικά τροποποιημένων τροφίμων και ζωοτροφών σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) 1829/2003. Επίσης, στο πλαίσιο επισήμου ελέγχου της αγοράς συνέταξε 45 εισηγήσεις προς το Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο (ΑΧΣ) για την κανονικότητα και την ασφάλεια δειγμάτων τροφίμων ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Κατά το 2012 το ΓΧΚ συμμετείχε ενεργά στον έλεγχο των τροφίμων, των υλικών σε επαφή με τρόφιμα και των προσθέτων τροφίμων μέσω της εργαστηριακής ανάλυσης δειγμάτων. 42

43 Το εργαστηριακό έργο του επισήμου ελέγχου ανατέθηκε ανάλογα με την εξεταζόμενη παράμετρο και το είδος του τροφίμου στα εργαστήρια 14 Χημικών Υπηρεσιών του ΓΧΚ, στο πλαίσιο της ΥΑ /158 «Καθορισμός της καθ ύλην και χωρικής αρμοδιότητας των Χημικών Υπηρεσιών για τους σκοπούς του επισήμου ελέγχου τροφίμων Οργάνωση του εργαστηριακού έργου». Τα εργαστήρια είναι διαπιστευμένα σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO 17025:2005 και ανήκουν στις εξής Υπηρεσίες του ΓΧΚ : 1. Διεύθυνση Τροφίμων 2. Διεύθυνση Περιβάλλοντος 3. Β Χημική Υπηρεσία Αθηνών 4. Γ Χημική Υπηρεσία Αθηνών 5. Δ Χημική Υπηρεσία Αθηνών 6. Α Χημική Υπηρεσία Πειραιά 7. Β Χημική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης 8. Χημική Υπηρεσία Βόλου 9. Χημική Υπηρεσία Ηρακλείου 10. Χημική Υπηρεσία Ιωαννίνων 11. Χημική Υπηρεσία Καβάλας 12. Χημική Υπηρεσία Κέρκυρας 13. Χημική Υπηρεσία Ρόδου 14. Χημική Υπηρεσία Σερρών Τα εργαστήρια των Χημικών Υπηρεσιών Γ Αθηνών, Ρόδου και Σερρών συμμετέχουν μόνο ως προς στον έλεγχο των πόσιμων νερών και επομένως δεν συμπεριλαμβάνονται στα στοιχεία που παρουσιάζονται στη συνέχεια και αφορούν δείγματα προσθέτων τροφίμων, υλικών σε επαφή με τα τρόφιμα και τροφίμων πλην πόσιμων νερών. Ειδικά για το 2012 η Χ.Υ. Ρόδου εξέτασε, εκτός από τα δείγματα νερών, και 26 δείγματα τροφίμων που αφορούσαν στην διερεύνηση της παρουσίας ανεπιθύμητης ουσίας σε αναψυκτικό. Στα 12 διαπιστευμένα εργαστήρια της ΥΑ /158 εξετάστηκαν 5721 δείγματα, ενώ σε άλλα εργαστήρια του ΓΧΚ αναλύθηκαν 6041 δείγματα, τα οποία εξετάστηκαν για σκοπούς εκτός επισήμου ελέγχου τροφίμων.συνολικά το 2012 εξετάστηκαν σε όλα εργαστήρια του ΓΧΚ δείγματα τροφίμων, 458 δείγματα υλικών σε επαφή με τα τρόφιμα και 18 δείγματα προσθέτων τροφίμων, σύμφωνα με την κατανομή του επόμενου πίνακα. Κατηγορία δειγμάτων Τρόφιμα Υλικά σε επαφή με τρόφιμα Πρόσθετα τροφίμων Ελέγχου εσωτερικής αγοράς Τελωνειακά Ιδιωτικές Αναλύσεις Ελέγχου συμβάσεων Εφέσεις Μη Κανονικών δειγμάτων Καταγγελίες Λοιπά δείγματα ΣΥΝΟΛΟ

44 Συνολικά καλύφθηκε ο στόχος που είχε τεθεί στη στοχοθεσία της Υπηρεσίας για το 2012 και προέβλεπε την εξέταση 2300 δειγμάτων τροφίμων, υλικών σε επαφή με τρόφιμα και νερών για τον έλεγχο της εσωτερικής αγοράς (στον ανωτέρω πίνακα δεν περιλαμβάνονται τα δείγματα νερών που εξετάστηκαν) Σε σύγκριση με το 2011 παρατηρείται σημαντική αύξηση των τελωνειακών δειγμάτων τροφίμων και ιδίως της κατηγορίας των λιπών και ελαίων. Το γεγονός οφείλεται στον αυξημένο έλεγχο των εισαγωγών σπορελαίων και κυρίως στον αυξημένο έλεγχο των εξαγωγών ελαιολάδου που γίνονται στο πλαίσιο της προστασίας της ποιότητας του προϊόντος και της αποφυγής κακών πρακτικών που δυσφημίζουν ένα σημαντικό εθνικό προϊόν στις αγορές του εξωτερικού. Αυξημένα σε σχέση με το 2011 παρουσιάζονται και τα δείγματα προγραμμάτων συνεργασίας, καταγγελιών και τα λοιπά δείγματα, ενώ μείωση παρουσιάζουν τα δείγματα ελέγχου των συμβάσεων. Τα δείγματα ιδιωτικών αναλύσεων και τα δείγματα εφέσεων κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα με το Η κατανομή δειγμάτων ανάλογα με την κατηγορία της αρμόδιας αρχής που πραγματοποίησε τη δειγματοληψία και απέστειλε τα δείγματα παρουσιάζεται στον επόμενο πίνακα. Κατηγορία δειγμάτων Τρόφιμα Υλικά σε επαφή με τρόφιμα Πρόσθετα τροφίμων ΣΥΝΟΛΟ ΕΦΕΤ Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Υπηρεσίες Γ.Χ.Κ Τελωνεία Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Ιδιώτες και επιχειρήσεις Ένοπλες Δυνάμεις Άλλοι φορείς ΣΥΝΟΛΟ Το σύνολο των δειγμάτων που απέστειλε ο ΕΦΕΤ και μέρος των δειγμάτων που απέστειλαν οι Υπηρεσίες της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης (στις οποίες αναθέτει ο ΕΦΕΤ δειγματοληψίες τροφίμων) εντάσσεται στο πλαίσιο του επισήμου ελέγχου των τροφίμων Στο κεντρικό πρωτόκολλο συνεργασίας ΓΧΚ - ΕΦΕΤ για το 2012 είχε προγραμματιστεί η εξέταση 2156 δειγμάτων τροφίμων. Το ποσοστό ολοκλήρωσης του πρωτοκόλλου συνεργασίας εκτιμάται ότι ξεπέρασε το 98%. Τα υπόλοιπα δείγματα που απέστειλαν οι Υπηρεσίες της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης αφορούν σε επίσημο έλεγχο τροφίμων εσωτερικής αγοράς που γίνεται στα πλαίσια τοπικών προγραμμάτων συνεργασίας με τις Χημικές Υπηρεσίες ή εισαγόμενων τροφίμων. Τα δείγματα που απεστάλησαν από υπηρεσίες του ΓΧΚ αναφέρονται σε έλεγχο εισαγωγών-εξαγωγών και σε δείγματα εργαστηριακής υποστήριξης. Τα δείγματα που απεστάλησαν από το Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αφορούν κυρίως δείγματα επισήμου ελέγχου τροφίμων κατά την εισαγωγή, τα οποία εξετάστηκαν για την παρουσία ανεπιθύμητων ουσιών (όπως μυκοτοξίνες, βαρέα μέταλλα, πολυκυκλικοί αρωματικοί 44

45 υδρογονάνθρακες, ισταμίνη κλπ.). Τέλος, τα δείγματα που απεστάλησαν από τα Τελωνεία αφορούν αποκλειστικά έλεγχο τροφίμων κατά την τελωνειακή διαδικασία. Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται αναλυτικά ο αριθμός δειγμάτων που εξετάστηκαν ανά κατηγορία τροφίμου καθώς και ο αριθμός και το ποσοστό μη κανονικών δειγμάτων. Κατηγορία Τροφίμου Εξετασθέντα δείγματα 2012 Μη Κανονικά δείγματα 2012 Ποσοστό ΜΚ δειγμάτων 2012 Ποσοστό ΜΚ δειγμάτων 2011 Αβγά και προϊόντα τους ,0% 0% Άλλα τρόφιμα ,7% 1,3% Αρτύματα, σάλτσες κλπ ,3% 8,5% Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα ,5% 1,2% Γλυκαντικές ουσίες και μέλι ,7% 7,8% Γρανίτες ,0% 19.0% Δημητριακά και προϊόντα τους ,1% 2,1% Έτοιμα γεύματα ,3% 9,4% Ιχθυηρά και προϊόντα τους ,5% 3,8% Κρέας και προϊόντα του ,9% 2,5% Λίπη και έλαια ,7% 1,3% Μη αλκοολούχα ποτά ,0% 8,2% Προϊόντα αρτοποιίας ,5% 0,7% Προϊόντα ζαχαροπλαστικής ,7% 12,1% Τρόφιμα με ιδιαίτ. θρεπτικές χρήσεις ,0% 0% Φρούτα, λαχανικά, καρποί και σπόροι ,8% 2,7% Υλικά σε επαφή με τρόφιμα ,8% 7,9% Πρόσθετα τροφίμων % 0% Σχολιάζοντας τον πίνακα αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι το μεγαλύτερο ποσοστό Μη Κανονικών δειγμάτων παρουσιάζεται στην κατηγορία των λοιπών τροφίμων (23,7%) και αφορά σχεδόν αποκλειστικά παραβάσεις ως προς την επισήμανση. Στην κατηγορία των γρανιτών παρουσιάζεται υψηλό ποσοστό (20%, όμοιο με του έτους 2011), αλλά στην κατηγορία αυτή εξετάστηκαν μόνο 5 δείγματα ως προς την παρουσία αλλεργιογόνου συστατικού (καζεΐνη). Σταθερά υψηλά ποσοστό Μη Κανονικών δειγμάτων παρουσιάζονται και στην κατηγορία των προϊόντων ζαχαροπλαστικής, καθώς και στην κατηγορία των γλυκαντικών ουσιών και του μελιού, στην οποία παρατηρείται αύξηση σε σχέση με το Συγκριτικά με το έτος 2011 τα ποσοστά μη κανονικότητας στις περισσότερες κατηγορίες κυμαίνονται σε παρόμοια επίπεδα, με μικρές αυξομειώσεις, οι οποίες δεν αξιολογούνται ως σημαντικές. Αξίζει πάντως να σημειωθεί η σημαντική μείωση των ποσοστών μη κανονικότητας μη αλκοολούχων ποτών από 8,2% σε 0% και των αρτυμάτων-σαλτσών κλπ. από 8,5% σε 3,3%. Τα χαμηλότερα ποσοστά Μη Κανονικών δειγμάτων παρατηρούνται στην κατηγορία των τροφίμων με ιδιαίτερες θρεπτικές χρήσεις, των μη αλκοολούχων ποτών, των αυγών, του κρέατος και των προϊόντων κρέατος και των λιπών και ελαίων. 45

46 Στην κατηγορία των προσθέτων τροφίμων βρέθηκε ένα Μη Κανονικό δείγμα με παράβαση που αφορά στην επισήμανσή του. Το ποσοστό μη κανονικότητας των υλικών σε επαφή με τρόφιμα παρουσιάζεται ελαφρά μειωμένο σε σχέση με το 2011, όμως εξακολουθεί να παραμένει κοντά στο 7 %, τιμή που παρατηρείται σταθερά τα τελευταία 3 χρόνια. Οι αιτίες μη κανονικότητας των τροφίμων φαίνονται στο Διάγραμμα 1. Κυριότερες αιτίες μη κανονικότητας σχετίζονται με τη σύνθεση και την επισήμανση των τροφίμων, με ποσοστά 39,2% και 33,7% επί του συνόλου των Μη Κανονικών δειγμάτων. Οι παραβάσεις ως προς την επισήμανση πολλές φορές σχετίζονται άμεσα και με παραβάσεις ως προς τη σύνθεση, όπως για παράδειγμα η παρουσία αλλεργιογόνων παραγόντων ή η παρουσία προσθέτων που δεν αναφέρονται στην επισήμανση όπως προβλέπεται. Άλλες σημαντικές αιτίες μη κανονικότητας είναι η παρουσία φυτοφαρμάκων, προσθέτων και ρυπαντών στα τρόφιμα. Συγκριτικά με το προηγούμενο έτος αξίζει να σημειωθεί αύξηση της παρουσίας φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα (ποσοστό 7,7% επί των Μη Κανονικών), η οποία το 2011 παρουσίασε μηδενική παραβατικότητα. Επισήμανση 33,7% Σύνθεση 39,2% Άλλα 7,5% Πρόσθετα 5,2% Ξένες ύλες 1,2% Φυτοφάρμακα 7,7% Ρυπαντές 4,0% Μικροβιολ. Μόλυνση 1,5% Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται οι κυριότερες αιτίες μη κανονικότητας για τις κατηγορίες τροφίμων που παρουσίασαν υψηλό απόλυτο αριθμό Μη Κανονικών δειγμάτων. Κατηγορία Τροφίμου Αριθμός Μη Κανονικών Κύριες αιτίες Μη Κανονικότητας Λίπη και έλαια 96 Σύνθεση - Φυτοφάρμακα Γλυκαντικές ουσίες και μέλι 85 Σύνθεση - Επισήμανση Προϊόντα ζαχαροπλαστικής 56 Σύνθεση - Επισήμανση Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα 38 Επισήμανση - Σύνθεση Φρούτα, λαχανικά, καρποί, σπόροι 31 Επισήμανση - Ρυπαντές Δημητριακά και προϊόντα τους 29 Φυτοφάρμακα - Επισήμανση Στον πίνακα επικρατούν ως κύριες αιτίες μη κανονικότητας η σύνθεση και η επισήμανση των τροφίμων, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως. Συνήθως οι παραβάσεις ως προς τη σύνθεση δεν σχετίζονται τόσο με την ασφάλεια των τροφίμων όσο με την ποιότητα και 46

47 τη γνησιότητά τους. Πρόκειται δηλαδή για τρόφιμα που δηλώνονται και πωλούνται ως ανώτερης ποιότητας από αυτήν που είναι πραγματικά με αποτέλεσμα την παραπλάνηση του καταναλωτή. Παραβάσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια των τροφίμων αφορούν κυρίως στην παρουσία φυτοφαρμάκων σε δημητριακά και προϊόντα τους και σε λίπη και έλαια, καθώς και η παρουσία ρυπαντών όπως οι μυκοτοξίνες και τα βαρέα μέταλλα στην κατηγορία των φρούτων, λαχανικών, καρπών και σπόρων ΕΘΝΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΤΟΥ Γ.Χ.Κ. ΓΙΑ ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Έξι από τα εργαστήρια του ΓΧΚ έχουν οριστεί από τις αρμόδιες αρχές για τον επίσημο έλεγχο των τροφίμων ως Εθνικά Εργαστήρια Αναφοράς, στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) 882/2004. Στις βασικές δραστηριότητές τους συμπεριλαμβάνεται ο συντονισμός των επισήμων εργαστηρίων ελέγχου τροφίμων στον τομέα της αρμοδιότητάς τους, η συνεργασία με τα αντίστοιχα Εργαστήρια Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η παροχή τεχνικής και επιστημονικής συνδρομής προς τις αρμόδιες Αρχές στην κατάρτιση των συντονισμένων σχεδίων επισήμων ελέγχων. Τα εργαστήρια αυτά συμμετέχουν υποχτεωτικά σε διεργαστηριακές δοκιμές που διοργανώνουν τα αντίστοιχα Εργαστήρια Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αξιολογούνται ετησίως για την απόδοσή τους και πιστοποιούν τη θέση τους στην αιχμή των επιστημονικών εξελίξεων. Κατά το έτος 2012 τα έξι εθνικά εργαστήρια αναφοράς του ΓΧΚ για τα τρόφιμα έλαβαν μέρος στα διεργαστηριακά προγράμματα που διοργάνωσαν τα αντίστοιχα Εργαστήρια Αναφοράς Ευρωπαϊκής Ένωσης με εξαιρετικά αποτελέσματα. Επίσης, συμμετείχαν στις ετήσιες συναντήσεις των Εργαστηρίων Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διοργάνωσαν τα αντίστοιχα Κοινοτικά Εργαστήρια Αναφοράς (EURL). Στις συναντήσεις συζητήθηκαν εξειδικευμένα θέματα στο πεδίο δραστηριοτήτων κάθε εργαστηρίου. Λεπτομερώς τα διεργαστηριακά προγράμματα στα οποία συμμετείχε κάθε εργαστήριο είναι: Εθνικό εργαστήριο αναφοράς για γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα: Προσδιορισμός Γ.Τ. αραβοσίτου και Γ.Τ. ελαιοκράμβης GT73 σε διάλυμα γενωμικού DNA Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για υλικά που προορίζονται για επαφή με τρόφιμα: Προσδιορισμός φορμαλδεϋδης και μελαμίνης σε 3% οξικό οξύ - προσδιορισμός φορμαλδεϋδης σε 3% οξικό οξύ, συμπεριλαμβανομένου και του σταδίου της μετανάστευσης από πλαστικές πηρούνες. Πρωτοταγείς αρωματικές αμίνες σε 3% οξικό οξύ Εθνικό εργαστήριο αναφοράς για κατάλοιπα φυτοφαρμάκων : 14 th European Proficiency Test for Pesticides in Fruits and Vegetables of the European Union Reference Laboratory for Pesticides in Fruits and Vegetables. 4 rd European Proficiency Test for Pesticides in Fruits and Vegetables Screening Methods of the European Union Reference Laboratory for Pesticides in Fruits and Vegetables. 7 th European Proficiency Test for Single Residue Methods of the European Union Reference Laboratory for Single Residue Methods. 47

48 6 th European Proficiency Test for Pesticide Residues in Cereals of the European Union Reference Laboratory for Pesticides Pesticide Residues in Cereals and Feeding Stuff 7 th European Proficiency Test on Pesticide Residues in Food of Animal Origin and Commodities with High Fat Content of the European Union Reference Laboratory for Pesticides in Food of Animal Origin and Commodities with High Fat Content Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες: Προσδιορισμός 4 PAHs του ορίου της Ε.Ε. σε βούτυρο κακάο. Προσδιορισμός 4 PAHs του ορίου της Ε.Ε. σε σοκολάτα. Προσδιορισμός 4 PAHs του ορίου της Ε.Ε. σε ελαιόλαδο Εθνικό εργαστήριο αναφοράς για τα βαρέα μέταλλα σε τρόφιμα: Προσδιορισμός ολικού καδμίου, μολύβδου, αρσενικού, υδραργύρου και κασσιτέρου σε ζωοτροφές Εθνικό εργαστήριο αναφοράς για μυκοτοξίνες : Προσδιορισμός Δεοξυνιβαλενόλης, Ζεαραλενόνης, Τ-2 και ΗΤ-2 σε δύο δείγματα δημητριακών 6.4. AΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΠΙΣΗΜΟ ΕΛΕΓΧΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 1. Συμμετοχή σε κανονιστική επιτροπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Μόνιμη Επιτροπή Τροφικής Αλυσίδας και Υγείας των Ζώων, Τμήμα Γενετικά Τροποποιημένων Τροφίμων, Ζωοτροφών και περιβαλλοντικού κινδύνου) 2. Συμμετοχή σε ομάδες εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το ελαιόλαδο και τα υλικά και αντικείμενα σε επαφή με τρόφιμα. 3. Συμμετοχή σε ομάδες εμπειρογνωμόνων του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου 4. Συμμετοχή υπαλλήλων σε ομάδες εργασίας της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων για τα μη πλαστικά υλικά και αντικείμενα σε επαφή με τρόφιμα. 5. Συμμετοχή σε ομάδες εργασίας του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τα υλικά σε επαφή με τρόφιμα. 6. Συμμετοχή στις συναντήσεις εργασίας των Εθνικών Εργαστηρίων Αναφοράς για τα θέματα των Γενετικώς Τροποποιημένων Τροφίμων, Πολυκυκλικών Αρωματικών Υδρογονανθράκων, Φυτοφαρμάκων, Υλικών σε Επαφή με Τρόφιμα και Μυκοτοξινών. 7. Συμμετοχή στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Δικτύου Εργαστηρίων για τους Γενετικώς Τροποποιημένους Οργανισμούς. 8. Συμμετοχή στην ομάδας εργασίας του ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ» για την εκπόνηση κατευθυντήριας οδηγίας πιστοποίησης ως προς το πρότυπο AGRO 7 «Προδιαγραφή για την παραγωγή προϊόντων από ζώα που δεν εκτρέφονται με Γενετικά Τροποποιημένες Ζωοτροφές». 48

49 9. Συμμετοχή στη Διυπουργική Επιτροπή «για τη σκόπιμη ελευθέρωση Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών στο περιβάλλον» για την έκδοση υπουργικής απόφασης για την απαγόρευση καλλιέργειας στην Ελλάδα ποικιλιών της Γ.Τ. πατάτας Amflora. 10. Συμμετοχή στην ομάδα εργασίας για τη διερεύνηση της δημιουργίας εθνικών μέτρων, στο πλαίσιο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) 1924/ Συμμετοχή στην ομάδα εργασίας για την αναμόρφωση του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (ΚΤΠ) σχετικά με τα πρόσθετα τροφίμων. 12. Συμμετοχή στις ομάδες εργασίας του ΕΦΕΤ για την κατάρτιση προγραμμάτων Επισήμου Ελέγχου της Ασφάλειας και της Ποιότητας των τροφίμων έτους 2013 στη βάση της αξιολόγησης της επικινδυνότητας στους τομείς: Ποιότητα γνησιότητα ελαιολάδου, μελιού, γαλακτοκομικών προϊόντων, Πρόσθετα, Μυκοτοξίνες, Νιτρικά, Βαρέα Μέταλλα, Έλεγχος εμφιαλωμένων νερών, Υπολείμματα Φυτοπροστατευτικών Ουσιών, Πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, Χλωροπροπανόλες, Ανίχνευση επεξεργασίας με ιοντίζουσα ακτινοβολία Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί, Αλλεργιογόνα συστατικά, Έλεγχος μετανάστευσης υλικών σε επαφή με τρόφιμα, Μικροβιολογικοί κίνδυνοι Ισταμίνη σε ιχθυηρά Διερευνητικά προγράμματα Διατροφική Έρευνα 49

50 7. ΤΟΜΕΑΣ ΝΕΡΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 7.1. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Κατά το 2012 απεστάλησαν από το Α Τμήμα της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος προς τις Χημικές Υπηρεσίες συνολικά 21 εγκύκλιοι, που αφορούσαν σε κοινοποίηση νομοθετικών διατάξεων και παροχή διευκρινίσεων για την εφαρμογή της και σε παροχή οδηγιών για το συντονισμό των ενεργειών των Χ.Υ. για τους ελέγχους της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Επίσης, απεστάλησαν 37 εισηγήσεις προς το Α.Χ.Σ., σχετικές με ρύπανση τροφίμων και νερών ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Εργαστηριακός έλεγχος νερών Το 2012 εξετάσθηκαν δείγματα νερών από 29 εργαστήρια του ΓΧΚ. Στα ακόλουθα διαγράμματα παρουσιάζεται η κατανομή των δειγμάτων αυτών ανά κατηγορία νερού και είδος δείγματος. Υπόγεια νερά 246 Πόσιμα νερά 3003 Νερά θαλασσών Νερά αναψυχής / θεραπείας Επιφανειακά νερά Άλλα νερά Άλλα 541 Τελωνειακά 2 Σύμβασης 52 Προγράμματος συνεργασίας ή υποστήριξης 1740 Καταγγελίας 9 Ιδιωτικής ανάλυσης 841 Ελέγχου περιβάλλοντος Ελέγχου εσωτερικής αγοράς

51 Από τα συγκεκριμένα διαγράμματα προκύπτει ότι τα περισσότερα δείγματα (77%) ήταν πόσιμα νερά και αφορούσαν προγράμματα συνεργασίας (44%) ή ιδιωτικές αναλύσεις (21%). Στο ακόλουθο διάγραμμα παρουσιάζεται η κατανομή των δειγμάτων ανά εργαστήριο Από τις αναλύσεις των δειγμάτων νερών προέκυψαν 634 μη κανονικά δείγματα (16,2%) με κατανομή ανά κατηγορία νερού που παρουσιάζεται στο ακόλουθο διάγραμμα. Υπόγεια νερά 30 Πόσιμα νερά 540 Νερά θαλασσών Νερά αναψυχής / θεραπείας Άλλα νερά Όπως προκύπτει από το συγκεκριμένο διάγραμμα, το μεγαλύτερο ποσοστό (85%) μη κανονικών δειγμάτων ήταν δείγματα πόσιμων νερών, γεγονός που συνδυάζεται με το μεγάλο ποσοστό (77%) των αναλύσεων που πραγματοποιήθηκαν στον τομέα του πόσιμου νερού. Στο ακόλουθο διάγραμμα παρουσιάζεται η κατανομή των μη κανονικών δειγμάτων όλων των κατηγοριών νερών ανά αιτία μη κανονικότητας. 51

52 Άλλα Επισήμανση Σύνθεση Άλλα συστατικά Ξένες Ύλες Ρυπαντές Μικροβιακή Μόλυνση Όπως προκύπτει από αυτό το διάγραμμα, η αιτία μη κανονικότητας για τα περισσότερα (63%) μη κανονικά δείγματα νερών ήταν η μικροβιακή μόλυνση. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζονται τα ποσοστά μη κανονικών δειγμάτων ανά κατηγορία νερού σε σχέση με τα συνολικά εξετασθέντα δείγματα ανά κατηγορία. Είδος Δείγματα Μη Κανονικά % Μ.Κ. Αιτία Μη Κανονικότητας Άλλα νερά ,01 Μικροβ. Μόλυνση Επιφανειακά νερά ,0 Νερά αναψυχής-θεραπείας ,0 Σύνθεση & Μικροβιακή Μόλυνση Νερά θαλασσών ,6 Ρυπαντές & Μικροβιακή Μόλυνση Πόσιμα νερά ,0 Βλ. το παρακάτω διάγραμμα Υπόγεια νερά ,9 Ρυπαντές & Μικροβιακή Μόλυνση ΣΥΝΟΛΟ ,1 Όσον αφορά στα πόσιμα νερά, ποσοστό 13,4% επί των εξετασθέντων δειγμάτων κρίθηκαν μη κανονικά, ενώ ποσοστό μη κανονικότητας 25% εμφανίζεται στην κατηγορία των νερών αναψυχής και θεραπείας λόγω μικροβιακής μόλυνσης. Στο ακόλουθο διάγραμμα παρουσιάζεται η κατανομή των μη κανονικών δειγμάτων, ειδικά για την κατηγορία των πόσιμων νερών, ανά αιτία μη κανονικότητας. Άλλα 21 Επισήμανση 8 Άλλα συστατικά 37 Ξένες Ύλες 2 Ρυπαντές 92 Μικροβιακή Μόλυνση Εργαστηριακός έλεγχος περιβάλλοντος Το 2012, εξετάσθηκαν 622 επιχειρησιακά δείγματα ελέγχου περιβάλλοντος από 20 Εργαστήρια του ΓΧΚ. Από αυτά τα 256 (ποσοστό 47%) ήταν χαρακτηρισμένα ως απόβλητα και τα 366 (ποσοστό 53%) ήταν άλλα δείγματα περιβάλλοντος. Στο ακόλουθο διάγραμμα παρουσιάζεται η κατανομή των δειγμάτων αυτών. 52

53 Άλλο 64 Προγράμματος Συνεργασίας ή Υποστήριξης Καταγγελίας Ιδιωτικής Ανάλυσης 80 Ελέγχου Περιβάλλοντος Από τις αναλύσεις των 622 δειγμάτων ελέγχου περιβάλλοντος προέκυψαν 101 μη κανονικά δείγματα (ποσοστό: 16,2%), τα οποία ανήκαν στην κατηγορία των αποβλήτων. Στο ακόλουθο διάγραμμα παρουσιάζεται η κατανομή των μη κανονικών δειγμάτων αποβλήτων ανά αιτία μη κανονικότητας. Άλλα συστατικά 8 Ρυπαντές 90 Μικροβιολογική Μόλυνση Η κατανομή των δειγμάτων ελέγχου περιβάλλοντος μεταξύ των 20 εργαστηρίων του ΓΧΚ που πραγματοποίησαν τις αναλύσεις παρουσιάζεται στο ακόλουθο διάγραμμα

54 7.3. ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Συμμετοχή υπαλλήλων του ΓΧΚ σε ομάδες εργασίας του ΕΦΕΤ, σχετικές με την κατάρτιση προγραμμάτων Επισήμου Ελέγχου της Ασφάλειας και της Ποιότητας των Τροφίμων έτους 2012, στα εξής αντικείμενα: α) βαρέα μέταλλα σε τρόφιμα, β) μυκοτοξίνες σε τρόφιμα, γ) έλεγχος εμφιαλωμένων νερών, δ) ακρυλαμίδιο σε τρόφιμα (διερευνητικό πρόγραμμα) στ) Νιτρικά σε λαχανικά. Συμμετοχή σε συνεδριάσεις διϋπουργικών επιτροπών αναγνώρισης Φυσικών Μεταλλικών νερών και νερών πηγής, καθώς και σε συνεδριάσεις διυπουργικής επιτροπής Προστασίας Ιαματικών Φυσικών Πόρων. Επέκταση του πεδίου διαπίστευσης του εργαστηρίου της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος στη μέθοδο προσδιορισμού του εξασθενούς χρωμίου σε νερά. Συμμετοχή σε συνάντηση εργασίας για τη διαχείριση του υδραργύρου στα μεσογειακά κράτη. 54

55 8. ΤΟΜΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΧΗΜΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ, ΜΕΙΓΜΑΤΩΝ & ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Το ΓΧΚ είναι η αρμόδια αρχή για την εφαρμογή και τον έλεγχο της εφαρμογής της παρακάτω νομοθεσίας : Κανονισμός 1907/2006/EK - REACH που αφορά την καταχώριση, αξιολόγηση, αδειοδότηση και τους περιορισμούς χημικών προϊόντων Κανονισμός 1272/2008/ΕΚ - CLP και απόφαση ΑΧΣ 265/2002 (ΦΕΚ 1214/Β) που αφορά την ταξινόμηση, επισήμανση και συσκευασία χημικών προϊόντων Κανονισμός 689/08/ΕΚ - PIC που αφορά τις εξαγωγές και εισαγωγές επικίνδυνων χημικών προϊόντων (βιομηχανικά χημικά προϊόντα). Απόφαση Α.Χ.Σ. 273/2000 (ΦΕΚ 1370/Β) που αφορά την εφαρμογή των Αρχών Ορθής Εργαστηριακής Πρακτικής (Ο.Ε.Π.). Επίσης μετέχει στην Εθνική Αρχή για τα Χημικά Όπλα, στον έλεγχο εφαρμογής της αντίστοιχης διεθνούς συμβάσεως, αποφαίνεται για την ταξινόμηση επικινδύνων υλών για οδική μεταφορά και είναι αρμόδια, για τον έλεγχο των κοινοποιήσεων που κατατίθενται από τις επιχειρήσεις που εμπίπτουν στην Οδηγία Seveso. Στο πλαίσιο αυτό, και με στόχο την προστασία της υγείας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος καθώς και τη στήριξη της ελληνικής χημικής βιομηχανίας το ΓΧΚ: συμμετέχει στη διαμόρφωση της Κοινοτικής Νομοθεσίας μεριμνά για την ενσωμάτωση του δικαίου της Ε.Ε. στο εθνικό δίκαιο διενεργεί επιθεωρήσεις σε μονάδες παραγωγής και διακίνησης χημικών προϊόντων διενεργεί δειγματοληψίες προϊόντων συνοδευόμενες από εργαστηριακούς ελέγχους, επιβάλλει διοικητικά και οικονομικά πρόστιμα στους παραγωγούς και εισαγωγείς χημικών προϊόντων σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης παρέχει υποστήριξη για την ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας, μέσω των θεσμοθετημένων εθνικών γραφείων στήριξης REACH και CLP ενημερώνει τη χημική βιομηχανία και τους επαγγελματίες εν γένει για τις υποχρεώσεις τους, μέσω ημερίδων, πληροφοριακού υλικού κλπ. ενημερώνει τους καταναλωτές (μέσω συστήματος RAPEX) για τα μη ασφαλή χημικά προϊόντα εκπαιδεύει τις Χημικές Υπηρεσίες που λειτουργούν ως εμπειρογνώμονες των τελωνειακών αρχών ώστε να προβαίνουν στην ορθή δασμολογική κατάταξη των εισαγομένων προϊόντων και την είσπραξη δασμών τηρεί το Εθνικό Μητρώο Χημικών Προϊόντων παρέχοντας πληροφορίες στο Κέντρο δηλητηριάσεων στις περιπτώσεις ατυχημάτων από χημικά παρακολουθεί τα θέματα που αφορούν χημικά προϊόντα σε διεθνές επίπεδο (ΟΟΣΑ, ΟΗΕ κλπ) 55

56 πιστοποιεί πειραματικές μονάδες που εκτελούν μελέτες σύμφωνα με τις αρχές της «Ορθής Εργαστηριακής Πρακτικής» ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ - ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Το 2012 πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα Β της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος μεταφραστική επιμέλεια και έλεγχος χημικής ορολογίας σε 25 νομοθετικά κείμενα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Παράλληλα, απεστάλησαν είκοσι εφτά 27 εγκύκλιοι τόσο προς τις περιφερειακές χημικές υπηρεσίες, όσο και προς τους ενδιαφερόμενους φορείς, συνδέσμους, ενώσεις και επιμελητήρια προς ενημέρωση των μελών τους σχετικά με νομοθετικές διατάξεις που εκδόθηκαν από την Ε.Ε. και διευκρινίσεις για την εφαρμογή της νομοθεσίας. Επίσης στο πλαίσιο ελέγχου της αγοράς συντάχτηκαν τέσσερις εισηγήσεις προς το Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο για μη κανονικά αγορανομικά δείγματα ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Εποπτεία, επιθεώρηση και έλεγχος δειγμάτων Στο πλαίσιο της εποπτείας για την ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας περί χημικών προϊόντων, πραγματοποιήθηκαν 374 επιθεωρήσεις από 18 Χημικές Υπηρεσίες, όπως παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. ΧΗΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ % ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟΥ Χ.Υ. ΘΗΒΑΣ ,2 % Β Χ.Υ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ,4 % Α Χ.Υ. ΑΘΗΝΩΝ 33 8,8 % Χ.Υ. ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ 14 3,7 % Χ.Υ. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 10 2,7 % Α Χ.Υ. ΠΕΙΡΑΙΑ 10 2,7 % Χ.Υ. ΚΑΒΑΛΑΣ 9 2,4 % Χ.Υ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 6 1,6 % Χ.Υ. ΒΟΛΟΥ 5 1,3 % Χ.Υ. ΧΑΛΚΙΔΑΣ 5 1,3 % Χ.Υ. ΣΕΡΡΩΝ 4 1,1 % Χ.Υ. ΞΑΝΘΗΣ 4 1,1 % Χ.Υ. ΡΟΔΟΥ 4 1,1 % Χ.Υ. ΠΑΤΡΑΣ 3 0,8 % Χ.Υ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ 3 0,8 % Χ.Υ. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 2 0,5 % Χ.Υ. ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ 1 0,3 % Χ.Υ. ΤΡΙΠΟΛΗΣ 1 0,3 % ΣΥΝΟΛΟ ,0 % Από τις 374 επιθεωρήσεις 246 διεξήχθησαν από τις Χ.Υ. μετά από τελωνειακό έλεγχο, όπως παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. 56

57 ΧΗΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ % ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟΥ Χ.Υ. ΘΗΒΑΣ ,0% Β Χ.Υ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 91 37,0% Α Χ.Υ. ΠΕΙΡΑΙΑ 10 4,1% Α Χ.Υ. ΑΘΗΝΩΝ 8 3,2% Χ.Υ. ΒΟΛΟΥ 3 1,2% ΛΟΙΠΕΣ Χ.Υ. 6 2,5% ΣΥΝΟΛΟ ,0 % Επίσης, 128 επιθεωρήσεις διεξήχθησαν στο πλαίσιο του ετήσιου προγράμματος επιθεωρήσεων χημικών προϊόντων, όπως παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. ΧΗΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ % ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟΥ Β Χ.Υ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 30 23,4% Α Χ.Υ. ΑΘΗΝΩΝ 25 19,5% Χ.Υ. ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ 13 10,2% Χ.Υ. ΘΗΒΑΣ 11 8,6% Χ.Υ. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 8 6,3% Χ.Υ. ΚΑΒΑΛΑΣ 8 6,3% Χ.Υ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 6 4,7% Χ.Υ. ΧΑΛΚΙΔΑΣ 5 3,9% Χ.Υ. ΣΕΡΡΩΝ 4 3,1% Χ.Υ. ΞΑΝΘΗΣ 4 3,1% Χ.Υ. ΡΟΔΟΥ 4 3,1% Χ.Υ. ΠΑΤΡΑΣ 3 2,3% ΛΟΙΠΕΣ Χ.Υ. 7 5,5% ΣΥΝΟΛΟ ,0 % Οι επιθεωρήσεις αυτές υποστηρίχθηκαν από το ηλεκτρονικό εργαλείο του ECHA, το RIPE που παρέχει πρόσβαση σε εμπιστευτικές πληροφορίες που καταθέτει η χημική βιομηχανία. Με τις επιθεωρήσεις αυτές ελέγχθηκαν προϊόντα και βρέθηκαν 185 μη συμμορφώσεις. Οι μη συμμορφώσεις που παρατηρήθηκαν αφορούν σε Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας (ΔΔΑ) μη σύμφωνα με τον Κανονισμό REACH, στοιχεία καταχώρισης-προκαταχώρισης, μη παροχή στοιχείων για την εκτίμηση της καταληκτικής ημερομηνίας καταχώρισης, Tαξινόμηση - Επισήμανση - Συσκευασία μη σύμφωνη με τον Κανονισμό CLP ή την απόφαση ΑΧΣ 265/2002, το Παράρτημα XVII του κανονισμού REACH και σε μη καταχώριση στο Εθνικό Μητρώο Χημικών Προϊόντων. Εκδόθηκαν 25 αποφάσεις δέσμευσης ή / και απαγόρευσης διάθεσης στην αγορά για προϊόντα που διαπιστώθηκε μη συμμόρφωση ως προς τη νομοθεσία των χημικών προϊόντων. Από τις αποφάσεις αυτές, ποσοστό 92% αφορούσε σε αγορανομικά δείγματα και 8% σε τελωνειακά. Επίσης, έγιναν 3 προσωρινές απαγορεύσεις διάθεσης στην αγορά σε αγορανομικά δείγματα σύμφωνα με τη νέα διαδικασία που θεσμοθετήθηκε για παραβάσεις του Παραρτήματος XVII του REACH που απευθύνονται σε ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού. Η προσωρινή απαγόρευση διάθεσης στην αγορά εκδίδεται μετά την Α εξέταση του δείγματος και στη συνέχεια είτε οριστικοποιείται, είτε εκδίδεται ανάκληση μετά την επανεξέταση του δείγματος. 57

58 Διεξήχθησαν συνολικά 3 επιθεωρήσεις Ορθής Εργαστηριακής Πρακτικής (Ο.Ε.Π.) σε Πειραματικές Μονάδες/Τόπους που εκτελούν μελέτες υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων στον αγρό και εκδόθηκαν οι αντίστοιχες βεβαιώσεις συμμόρφωσης. Επεβλήθησαν πρόστιμα συνολικής αξίας ευρώ από 12 Χ.Υ. Ο αριθμός των πράξεων επιβολής προστίμου ανά Χημική Υπηρεσία φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί. Χ.Υ. που επέβαλε το πρόστιμο Αριθμός πράξεων % Ποσοστό πράξεων Α Χ.Υ. Αθηνών 12 24,5 Α Χ.Υ. Πειραιά 3 6,1 Β Χ.Υ. Θεσσαλονίκης 6 12,2 Χ.Υ. Αν. Αττικής 4 8,2 Χ.Υ. Βόλου 2 4,1 Χ.Υ. Ηρακλείου 10 20,4 Χ.Υ. Καβάλας 1 2,0 Χ.Υ. Κατερίνης 1 2,0 Χ.Υ. Κορίνθου 1 2,0 Χ.Υ. Λιβαδειάς 4 8,2 Χ.Υ. Μυτιλήνης 2 4,1 Χ.Υ. Σύρου 3 6,1 ΣΥΝΟΛΟ ,0 Εκδόθηκαν από τις Χημικές Υπηρεσίες 7 αποφάσεις απαλλαγής προστίμων. Οι νομοθετικές παραβάσεις, βάσει των οποίων εκδόθηκαν οι πράξεις επιβολής προστίμου αφορούσαν κυρίως μη συμμορφώσεις ως προς την ταξινόμηση και επισήμανση μειγμάτων (αποφ. ΑΧΣ 265/02) σε ποσοστό 55% (27 πράξεις), καθώς και περιορισμούς στην κυκλοφορία και χρήση (Παράρτημα XVII του κανονισμού REACH) σε ποσοστό 45% (22 πράξεις). Στα ακόλουθα διαγράμματα απεικονίζονται τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων. ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΝΑ ΧΗΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ

59 ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΠΑΡΑΒΑΣΗΣ Παρ. XVII, σημ. 23, Κάδμιο, Παρ. XVII, σημ. 27, Νικέλιο, Παρ. XVII, σημ. 3, Υγρές επικίνδυνες ουσίες, Παρ. XVII, σημ. 48, Τολουόλιο, Ταξινόμηση/ Επισήμανση, Παρ. XVII, σημ. 51&52, Φθαλικά, Εργαστηριακό Έργο Κατά τον εργαστηριακό έλεγχο χημικών προϊόντων εξετάζεται η συμμόρφωση τους με τους κανονισμούς REACH, CLP και την απόφαση ΑΧΣ 265/2002. Οι κανονισμοί REACH και CLP και η απόφαση ΑΧΣ 265/2002, αποτελούν τη βασική οριζόντια νομοθεσία στο χώρο των χημικών προϊόντων (ουσίες, μείγματα και αντικείμενα). Τα προϊόντα (π.χ. αεροζόλ, δομικά υλικά, χρώματα, βερνίκια, κόλλες, διορθωτικά, απορρυπαντικά, είδη οικιακής χρήσεως κ.ά) ελέγχονται εργαστηριακά ως προς την ταξινόμηση, επισήμανση και συσκευασία τους, καθώς και την περιεκτικότητά τους σε ουσίες, οι οποίες εμπίπτουν στο παράρτημα XVII του REACH που αφορά περιορισμούς στην κυκλοφορία και χρήση χημικών προϊόντων (π.χ. αμίαντο, φθαλικά σε παιχνίδια και είδη παιδικής φροντίδας, 59

60 κάδμιο σε παιχνίδια και πλαστικά, νιτρικό αμμώνιο σε λιπάσματα, νικέλιο σε ψευδοκοσμήματα, καρκινογόνες, μεταλλαξιγόνες, τοξικές στην αναπαραγωγή ουσίες σε προϊόντα απευθυνόμενα στους καταναλωτές κ.λ.π.). Επίσης ελέγχονται ουσίες υψηλής ανησυχίας (SVHC), οι οποίες εμπίπτουν σε διαδικασία αδειοδότησης με βάση το REACH. Τα δείγματα προέρχονται από δειγματοληψίες αγορανομικών, τελωνειακών ελέγχων και επιθεωρήσεις και εξετάζονται από την Β Χ.Υ. Αθηνών, κυρίως. Το 2012 το ΓΧΚ συμμετείχε ενεργά στον έλεγχο των χημικών προϊόντων που διατίθενται στην αγορά. Σημειώνεται ότι, εισαγωγή θεωρείται διάθεση στην αγορά. Συνολικά το 2012 εξετάστηκαν σε όλα εργαστήρια του ΓΧΚ δείγματα βιομηχανικών προϊόντων, στα οποία βρέθηκαν 237 μη κανονικά δείγματα ως προς τη νομοθεσία των χημικών προϊόντων (βλέπε ακόλουθο διάγραμμα και Πίνακα). Τα στατιστικά στοιχεία των εργαστηριακών ελέγχων για τις λοιπές νομοθεσίες τομεακής αρμοδιότητας ΓΧΚ, αναφέρονται στα κεφάλαια των τομέων Πετροχημικών, υποστήριξης τελωνειακών διαδικασιών και ελέγχου πρώτων υλών και βιομηχανικών προϊόντων. ΧΡΩΜΑΤΑ-ΒΕΡΝΙΚΙΑ 3,6% Υφάνσιμα 22,0% ΣΧΟΛΙΚΑ ΣΠΡΕΥ 1,0% 0,5% ΠΛΑΣΤΙΚΑ 13,5% ΝΑΦΘΕΣ 0,3% Λοιπά βιομηχανικά προϊόντα 36,2% Λίπασμα 8,5% ΚΟΛΛΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΗΡΩΔΗΣ ΥΛΗ Δερμάτινα είδη ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΥΓΡΑ ΑΝΟΡΓΑΝΑ 0,6% 1,6% 0,6% 1,1% ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ 10,4% 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 60

61 Είδος Υλικού Σύνθεση Επισήμανση REACH Άλλα Σύνολο Βιομηχανικά Στερεά Ανόργανα Βιομηχανικά υγρά 2 2 Βιομηχανική Κόλλα 3 3 Δερμάτινα είδη Κηρώδης ύλη Λιπάσματα Νάφθες Πλαστικά διάφορα Σπρέυ Σχολικά είδη Υφάνσιμα Χρώματα-Βερνίκια Λοιπά βιομηχανικά προϊόντα ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ 11% 26% 60% 3% 100% 8.3. ΛΟΙΠΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ SEVESO Αξιολογήθηκαν 25 μελέτες Seveso και διενεργήθηκαν 38 επιθεωρήσεις σε αντίστοιχες εγκαταστάσεις Πλωτές εξέδρες Εκδόθηκαν 15 πιστοποιητικά για πλωτές εξέδρες και διεξήχθησαν 9 επιθεωρήσεις Τήρηση και ενημέρωση του Εθνικού Μητρώου Χημικών Προϊόντων Καταχωρίσθηκαν εγγραφές Ταξινομήσεις ADR, RAPEX, χημικά όπλα, προϊόντα διττής χρήσεως, γενικά θέματα Συνολικά απεστάλησαν 135 έγγραφα Ενημέρωση και εκπαίδευση επαγγελματιών και υπαλλήλων Eτήσια σύσκεψη των επιθεωρητών και εκπαίδευση των χρηστών της πύλης RIPE Ημερίδα στο ΕΒΕΑ με θέμα: Ενημέρωση για τις εξελίξεις στη νομοθεσία REACH και CLP Ημερίδα στο ΕΒΕΠ υπό την διοργάνωση του ΣΕΧΒ με θέμα: REACH καταχώριση ουσιών Εφαρμογή της νομοθεσίας και έλεγχοι στην αγορά Λειτουργία γραφείου στήριξης REACH Υποβλήθηκαν από ενδιαφερόμενους και περιφερειακές χημικές υπηρεσίες απαντήθηκαν γραπτά ή προφορικά από το γραφείο στήριξης 8500 ερωτήματα Λειτουργία γραφείου στήριξης CLP 61

62 Υποβλήθηκαν από ενδιαφερόμενους και περιφερειακές χημικές υπηρεσίες και απαντήθηκαν γραπτά ή προφορικά από το γραφείο στήριξης 3200 ερωτήματα Συμμετοχή σε επιτροπές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ECHA : α. Management Board ECHA: Συμμετοχή σε 4 συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου. β. Σύσκεψη Αρμοδίων Αρχών για Εφαρμογή των Κανονισμών REACH & CLP ECHA : Συμμετοχή σε μία συνεδρίαση. γ. Επιτροπή Κρατών Μελών (Member State Committee) ECHA : Η επιτροπή συνεδρίασε πέντε φορές το Το 2012 η Διεύθυνση Περιβάλλοντος ανέλαβε την αξιολόγηση της ουσίας λιναλοόλης, και πραγματοποίησε επίσης τον προκαταρκτικό έλεγχο αξιολόγησης των φακέλων πέντε ουσιών. δ. Risk Assessment Committee (RAC) - ECHA: Η Επιτροπή Αξιολόγησης Κινδύνων (RAC) συνεδρίασε τέσσερις φορές το Επίσης, κατά το 2012 ξεκίνησε από τους εμπειρογνώμονες της Δ/νσης που συμμετέχουν στη RAC η αξιολόγηση της πρότασης για εναρμονισμένη ταξινόμηση και επισήμανση της ουσίας λιναλοόλης ως ευαισθητοποιητικού του δέρματος. ε. Forum for Exchange of Information on Enforcement (FORUM) - ECHA: Το φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών για τον έλεγχο εφαρμογής της νομοθεσίας του ECHA συνεδρίασε τρείς φορές το στ. HelpNet - ECHA: Το δίκτυο των γραφείων στήριξης για τους κανονισμούς REACH και CLP (HelpNet) αποτελείται από τον ECHA και από τα γραφεία στήριξης που συστάθηκαν στα κράτημέλη σύμφωνα με τους κανονισμούς REACH και CLP. Η επιτροπή συνεδρίασε δύο φορές το ζ. Competent Authorities for REACH and CLP (CARACAL) Ευρωπαϊκή Ένωση: Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία είναι το όργανο των αρμοδίων αρχών που αποφαίνεται σε θέματα χάραξης πολιτικής για το REACH και το CLP. Η επιτροπή συνεδρίασε τρείς φορές το η. Επιτροπές εμπειρογνωμόνων θ. Επιτροπές Διεθνών Οργανισμών, ΟΟΣΑ-ΟΕΠ, OPCW (οργανισμός για τα χημικά όπλα) ι. Συνεδριάσεις του ΑΧΣ ια. Συνεδριάσεις του Ανωτάτου Συμβουλίου Απονομής Οικολογικού Σήματος (Α.Σ.Α.Ο.Σ.) 62

63 9. ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 9.1. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Το νομοθετικό έργο στον τομέα των Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα. Τομέας Υπ. Αποφάσεις Εγκύκλιοι Αποφάσεις ΑΧΣ Υφάνσιμες ίνες Συγκολλημένη ξυλεία 2 1 Καθαριστικά προϊόντα Ασφάλεια παιχνιδιών 1 1 Χημικές Διασκορπιστικές Ουσίες 1 1 Λιπάσματα 1 1 ΣΥΝΟΛΟ Υπουργικές Αποφάσεις Στον τομέα των Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων, κατά το έτος 2012 η αρμόδια Διεύθυνση εισηγήθηκε την έκδοση 4 υπουργικών αποφάσεων : Περί ορισμένων μεθόδων ποσοτικής ανάλυσης διμερών μιγμάτων υφανσίμων ινών. Περί συστήματος καταχώρισης απορρυπαντικών και προϊόντων καθαρισμού. Περί έγκρισης χημικής διασκορπιστικής ουσίας πετρελαιοκηλίδων. Περί της ασφάλειας των παιχνιδιών. Επιπλέον επεξεργάστηκε και εισηγήθηκε προς το ΑΧΣ σχέδιο υπουργικής απόφασης με θέμα «Κατάργηση κανονιστικών πράξεων που αφορούν σε μεθόδους ποσοτικής ανάλυσης μιγμάτων υφανσίμων ινών και σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή επεξεργάζεται σχέδιο ΚΥΑ για τον καθορισμό αναγκαίων μέτρων εφαρμογής του Κανονισμού για τις ονομασίες των υφανσίμων ινών και τη συναφή επισήμανση και τη σήμανση της σύνθεσης των ινών των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων» Εισηγήσεις προς το Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο (ΑΧΣ) επί δειγμάτων Η Διεύθυνση υπέβαλε πέντε εισηγήσεις για μη κανονικά αγορανομικά δείγματα που αφορούσαν σε είδη παιδικής φροντίδας (2), παιχνίδια (1), λίπασμα (1) και σύνθετη συγκολλημένη ξυλεία (1) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Έλεγχος Δειγμάτων Στον τομέα των πρώτων υλών και βιομηχανικών προϊόντων εμπίπτει ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, τα οποία εξετάζονται από όλες σχεδόν τις Χημικές Υπηρεσίες. Ορισμένα προϊόντα των οποίων ο εργαστηριακός έλεγχος απαιτεί την εφαρμογή εξειδικευμένων μεθόδων, εξετάζονται σε συγκεκριμένες Χημικές Υπηρεσίες. Έτσι, τα δείγματα των 63

64 Διεργ/κής εξέτασης Ελέγχου εσωτ/κής αγοράς Έφεσης Ιδιωτικής ανάλυσης Καταγγελίας Προγρ. συνεργασίας ή υποστήριξης Σύμβασης Υποστήριξης ΚΑΠ Άλλο ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ απορρυπαντικών και των λιπασμάτων εξετάζονται στη Β Χ.Υ. Αθηνών, στη Β Χ.Υ. Θεσσαλονίκης και στη Χ.Υ. Πατρών. Κατά το έτος 2012 εξετάσθηκαν ανά την επικράτεια συνολικά δείγματα, τα οποία κατηγοριοποιούνται στον ακόλουθο πίνακα ανά είδος δείγματος. Είδος Αντικείμενο Βιομηχανικά στερεά Βιομηχανικά υγρά ανόργανα Δερμάτινα είδη Καπνικά Λίπασμα Λοιπά βιομηχανικά προϊόντα Μίγματα Πλαστικά Προϊόντα Καθαρισμού Υφάνσιμα Χαρτιά Βιομηχανικά Προϊόντα Αντικ. σε επαφή με τρόφιμα Ζωοτροφές Γυαλί Κεραμικά Μέταλλα και κράματα Πλαστικά Σύνθετα υλικά Χαρτί και χαρτόνι Υλικά σε επαφή με τρόφιμα ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ Τα δείγματα στην πλειοψηφία τους εξετάσθηκαν από τη Β Χ.Υ. Αθηνών, τη Β Χ.Υ. Θεσσαλονίκης και τη Χ.Υ. Σερρών (διαπιστευμένο εργαστήριο ελέγχου καπνικών προϊόντων). Το γεγονός ότι τα δείγματα εσωτερικής αγοράς αποτελούν περισσότερα από το ήμισυ των ελεγχόμενων δειγμάτων, αποδίδεται στο στόχο του ενδελεχούς ελέγχου των προϊόντων που έχουν τεθεί σε κυκλοφορία στην αγορά, συμπληρώνοντας επίσης και τον έλεγχο κατά την τελωνειακή εισαγωγή, που περιορίζεται στα προϊόντα του Συστήματος Ανάλυσης Κινδύνων (Risk Analysis Assessment) των Τελωνειακών Υπηρεσιών. Ο στόχος 64

65 των ελέγχων, πέραν της διαπίστωσης της συμμόρφωσης προς τις ισχύουσες διατάξεις, είναι ο εντοπισμός των αιτίων και των πηγών των διαπιστούμενων παρεκκλίσεων. Τα δείγματα αυτά αποστέλλονται κυρίως από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (λιπάσματα), το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (παιχνίδια), και από τις Υπηρεσίες Εμπορίου των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας (με τη συμβολή της ΓΓΚ). Τα προϊόντα καπνού δειγματίζονται από τις Τελωνειακές Υπηρεσίες καθώς αυτές εξυπηρετούν και την εσωτερική αγορά. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η κατανομή των εξετασθέντων δειγμάτων κατά: Είδος δείγματος Αριθμός δειγμάτων Ποσοστό επί του συνόλου Διεργαστηριακής εξέτασης 127 6% Εσωτερικής αγοράς % Έφεσης 71 3 % Ιδιωτικής ανάλυσης % Καταγγελίας 40 2 % Πρόγραμμα συνεργασίας ή υποστήριξης % Σύμβασης % Υποστήριξης ΚΑΠ 4 0 % Άλλο % ΣΥΝΟΛΟ % 65

66 Μη κανονικά δείγματα Ο αριθμός των μη κανονικών δειγμάτων και οι αιτίες μη κανονικότητας παρατίθενται στον επόμενο πίνακα. ΕΙΔΟΣ ΥΛΙΚΟΥ - ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΙΤΙΑ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ Σύνθεση Επισήμανση Άλλα ΣΥΝΟΛΟ Βιομηχανικά στερεά Βιομηχανικά υγρά ανόργανα Δερμάτινα είδη Καπνικά Λίπασμα Λοιπά βιομηχανικά προϊόντα Πλαστικά Προϊόντα Καθαρισμού Υφάνσιμα Χαρτιά Βιομηχανικά προϊόντα Ζωοτροφές Γυαλί Μέταλλα και κράματα Πλαστικά Σύνθετα υλικά Χαρτί και χαρτόνι Υλικά σε επαφή με τρόφιμα ΓΕΝΙΚΟ ΑΘΡΟΙΣΜΑ Επί του συνόλου των αναλυθέντων δειγμάτων των κατηγοριών που παρουσίασαν μη κανονικότητα, το ποσοστό μη κανονικών ανέρχεται περίπου στο 30,0%, γεγονός που σημαίνει ότι, παρ όλους τους συνεχείς ελέγχους, τα βιομηχανικά προϊόντα στο σύνολό τους παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό μη κανονικότητας. Στα προϊόντα καπνού το ποσοστό των μη κανονικών δειγμάτων είναι ιδιαίτερα υψηλό (72% επί του συνόλου των μη κανονικών δειγμάτων). Το ποσοστό αυτό δικαιολογείται, καθώς οι δειγματοληψίες είναι στοχευμένες και εστιάζουν σε παραποιημένα και λαθραία προϊόντα, τόσο στην εσωτερική αγορά, όσο και στους τελωνειακούς ελέγχους. Αξίζει επιπροσθέτως να σημειωθεί ότι, από το σύνολο των δειγμάτων που αφορούσαν σε τσιγάρα που είχαν κατασχεθεί, το 15% αφορούσε μη κανονικά τσιγάρα ελληνικής παραγωγής, το 10% τσιγάρα μη κανονικά παραποιημένα, ενώ το 89% μη κανονικά γνήσια τσιγάρα. 66

67 Εξετάζοντας τη συμβολή της αιτίας της μη κανονικότητας επί του συνόλου των εξετασθέντων μη κανονικών δειγμάτων, ως πρωτεύουσα αιτία μη κανονικότητας εντοπίζεται η επισήμανση των προϊόντων. Το έργο του ελέγχου της αγοράς σε ορισμένα αντικείμενα όπως καθαριστικά προϊόντα, λιπάσματα, υφάνσιμα, γνωστοποιείται στην Ε.Ε., στο πλαίσιο της εφαρμογής του Καν. 765/2008 σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπ. Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας Υποδομών Μεταφορών & Δικτύων ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ Πρόγραμμα επιθεωρήσεων για καθαριστικά προϊόντα 2012 Το έτος 2012 καταρτίστηκε πρόγραμμα επιθεωρήσεων για καθαριστικά προϊόντα που προορίζονται για επαγγελματική χρήση, το οποίο υλοποιήθηκε από τις Χ.Υ. σε δυο φάσεις. Κατά την πρώτη φάση διεξήχθησαν «αναγνωριστικές» επιθεωρήσεις σε: Επιχειρήσεις παραγωγής, επεξεργασίας, συσκευασίας ποτών και αναψυκτικών Επιχειρήσεις εμπορίας ναυτιλιακού εξοπλισμού, για τον εντοπισμό των προμηθευτών καθαριστικών προϊόντων, μη σύμφωνων με τις ισχύουσες διατάξεις. Κατά τη δεύτερη φάση διεξήχθησαν «στοχευμένες» επιθεωρήσεις από τις Χ.Υ., σε εισαγωγικές και παραγωγικές μονάδες καθαριστικών προϊόντων, που διαπιστώθηκαν ως μη συμμορφούμενα προς τη Νομοθεσία κατά τις «αναγνωριστικές» επιθεωρήσεις. 1 η Φάση : «Αναγνωριστικές» επιθεωρήσεις Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 92 «αναγνωριστικές» επιθεωρήσεις, εκ των οποίων 53 σε επιχειρήσεις παραγωγής /επεξεργασίας /συσκευασίας ποτών και αναψυκτικών και 38 σε επιχειρήσεις εμπορίας ναυτιλιακού εξοπλισμού. Τα προϊόντα που αξιολογήθηκαν συνολικά ανέρχονται σε 386. Από τις επιθεωρήσεις που πραγματοποιήθηκαν διαπιστώθηκε ότι, η πλειονότητα των δειγμάτων απορρυπαντικών για επαγγελματική χρήση παρουσίασε ποσοστό συμμόρφωσης ως προς την ετικέτα 62%, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Μικρότερο ποσοστό των δειγμάτων 54% παρουσίασε συμμόρφωση ως προς τον αριθμό καταχώρησης ενώ το 44% των επιθεωρηθέντων προϊόντων διέθεταν δελτία δεδομένων ασφαλείας (ΔΔΑ) στα ελληνικά. Ακολουθεί διαγραμματική απεικόνιση του αριθμού των επιθεωρήσεων ανά X.Y. 67

68 ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΣΥΡΟΥ ΣΕΡΡΩΝ ΡΟΔΟΥ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΠΑΤΡΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΘΗΒΩΝ ΒΟΛΟΥ Β' ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ HΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ η Φάση : «Στοχευμένες» επιθεωρήσεις σε προμηθεύτριες εταιρείες Μέχρι το τέλος του 2012, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 10 «στοχευμένες» επιθεωρήσεις και αξιολογήθηκαν 12 προϊόντα συνολικά από την Α Χ.Υ. Πειραιά. Υπολείπονται και άλλες στοχευμένες επιθεωρήσεις που θα πραγματοποιηθούν το Από τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων που πραγματοποιήθηκαν διαπιστώθηκε ότι το 33% των δειγμάτων απορρυπαντικών για επαγγελματική χρήση παρουσίασε μη συμμόρφωση ως προς την ετικέτα. Το 83% των δειγμάτων παρουσίασε μη συμμόρφωση ως προς τον αριθμό καταχώρησης, ενώ το 58% των επιθεωρηθέντων προϊόντων δεν διέθετε ΔΔΑ στα ελληνικά Επιθεωρήσεις για καθαριστικά προϊόντα «γενικές» και βάσει προγράμματος 4 Στο σημείο αυτό εξετάζονται οι επιθεωρήσεις που πραγματοποιήθηκαν με πρωτοβουλία των Χ.Υ. σε εταιρείες παραγωγής /εμπορίας απορρυπαντικών στην περιοχή χωρικής αρμοδιότητάς τους καθώς και οι επιθεωρήσεις με βάση το ετήσιο πρόγραμμα του 2011 που είτε πραγματοποιήθηκαν το 2012, είτε ξεκίνησαν το 2011 και συνεχίστηκαν το Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 30 «γενικές» επιθεωρήσεις και αξιολογήθηκαν 185 προϊόντα

69 ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΡΟΔΟΥ ΠΥΡΓΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Β' ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α' ΑΘΗΝΩΝ Από τις «γενικές» επιθεωρήσεις που πραγματοποιήθηκαν διαπιστώθηκε ότι, η πλειονότητα των δειγμάτων απορρυπαντικών για επαγγελματική χρήση (72%) παρουσίασε συμμόρφωση ως προς την ετικέτα, το 64% των δειγμάτων διέθετε αριθμό καταχώρησης και το 56% των επιθεωρηθέντων προϊόντων διέθετε ΔΔΑ στα ελληνικά. Συμπεράσματα Συνολικά το 2012 πραγματοποιήθηκαν 132 επιθεωρήσεις κατά τις οποίες αξιολογήθηκαν 583 προϊόντα εκ των οποίων παρουσίασαν μη συμμόρφωση: 379 (ποσοστό 65%) ως προς την ετικέτα(ε) 327 (ποσοστό 56%) ως προς τον Αριθμό καταχώρησης (ΑΚ) και 276 (ποσοστό 47%) ως προς τα Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας (ΔΔΑ) Από τη σύγκριση των προαναφερόμενων ποσοστών συμμόρφωσης ως προς την ετικέτα και ως προς τα ΔΔΑ, με τα αντίστοιχα του 2011, παρατηρείται αυξημένη τάση «μη συμμόρφωσης», κατά 13% για την ετικέτα και κατά 4% για τα ΔΔΑ, η οποία οφείλεται στη μη συμμόρφωση κυρίως των καθαριστικών προϊόντων ναυτιλιακού εξοπλισμού και πολύ λιγότερο στα καθαριστικά προϊόντα για μονάδες τροφίμων και ποτών Επιθεωρήσεις για καθαριστικά προϊόντα ελεγχόμενα κατά την τελωνειακή εισαγωγή Στο πλαίσιο του ελέγχου συμμόρφωσης καθαριστικών προϊόντων τελωνειακής εισαγωγής, διενεργήθηκαν 9 επιθεωρήσεις (3 από τη Β Χ.Υ. Θεσσαλονίκης, και από 2 από τις Χ.Υ. Ελευσίνας, Α Πειραιά και Α Αθηνών) σε εταιρείες που εισήγαγαν προϊόντα από τρίτες χώρες, τα οποία δεσμεύθηκαν λόγω έλλειψης επισήμανσης ή λανθασμένης επισήμανσης και αφού επικολλήθηκαν ορθές ετικέτες επί της συσκευασίας τους, αποδεσμεύτηκαν και διατέθηκαν στην αγορά Πρωτόκολλα συνεργασίας Οι Χημικές Υπηρεσίες, υπό την εποπτεία της Διεύθυνσης Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων, σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Εμπορίου των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας, εκτέλεσαν το ετήσιο Πρωτόκολλο Συνεργασίας μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή και του Γενικού Χημείου του Κράτους. Το πρωτόκολλο αφορούσε στον έλεγχο συμμόρφωσης με τη νομοθεσία ορισμένων ειδών καταναλωτικών 69

70 βιομηχανικών προϊόντων και συγκεκριμένα κοσμήματα από πολύτιμα μέταλλα, χαρτικά κοινής χρήσης, καθαριστικά προϊόντα χωρίς ενδείξεις στην ελληνική γλώσσα, προϊόντα σύνθετης συγκολλημένης ξυλείας μη επικαλυμμένης και υποδήματα δερμάτινα, πλαστικά και υφασμάτινα Ελεγχοι διαρκούς εφαρμογής Κατά το έτος 2012 διενεργήθηκαν στοχευμένοι έλεγχοι στην αγορά με τη συνεργασία των Διευθύνσεων Εμπορίου των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων για: προϊόντα για τα οποία εκδόθηκαν αποφάσεις δέσμευσης προϊόντα εξαιρετικά επικίνδυνα για την υγεία, στο πλαίσιο συντονισμένου ελέγχου όλων των αρμοδίων Αρχών στην Ε.Ε ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΑΚΕΛΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Κατά το 2012 πραγματοποιήθηκε : Εξέταση και αξιολόγηση ως προς τη συμμόρφωση προς τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας φακέλων καθαριστικών προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά καταχωρήθηκαν στο Μητρώο απορρυπαντικών και καθαριστικών προϊόντων. Αξιολόγηση 143 φακέλων λιπασμάτων νέου τύπου, προκειμένου να καταρτιστούν εισηγήσεις προς την Τεχνική Γνωμοδοτική Επιτροπή Λιπασμάτων (ΤΕΓΕΛ) του ΥΠΑΑΤ, για να λάβουν έγκριση κυκλοφορίας ως λιπάσματα νέου τύπου. Αξιολόγηση 1 φακέλου χημικής διασκορπιστικής ουσίας πετρελαιοκηλίδων 3 ης γενιάς ΤΗΡΗΣΗ ΜΗΤΡΩΩΝ Στη Διεύθυνση τηρούνται : Μητρώο απορρυπαντικών και καθαριστικών προϊόντων Μητρώο χημικών διασκορπιστικών ουσιών πετρελαιοκηλίδων Μητρώο δεσμεύσεων-αποσύρσεων τελωνειακών και αγορανομικών προϊόντων αρμοδιότητας της Δ/νσης Π.Υ. & Β.Π. Μητρώο Προστίμων που επιβάλλονται από τις Χ.Υ.. Τα καταχωρημένα δεδομένα των μητρώων χρησιμοποιούνται για την επαλήθευση των στοιχείων που προκύπτουν κατά τον έλεγχο (σε τελωνειακή εισαγωγή ή της αγοράς), καθώς και για τη συνδρομή άλλων κρατικών Αρχών όποτε απαιτείται ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Κατά το 2012 από τη Διεύθυνση εκδόθηκαν 67 αποφάσεις δέσμευσης καθαριστικών προϊόντων που δεν πληρούσαν τις διατάξεις της ισχύουσας Νομοθεσίας για τελωνειακά και αγορανομικά δείγματα (23 για τελωνειακά και 44 για αγορανομικά). Για τα δεσμευμένα προϊόντα : - Εκδόθηκαν 11 αποφάσεις άρσης δέσμευσης, για καθαριστικά προϊόντα που συμμορφώθηκαν με τις διατάξεις της ισχύουσας Νομοθεσίας μετά τον τελωνισμό. - Για 20 από τα αγορανομικά δείγματα έγιναν διορθωτικές ενέργειες. 70

71 Από αυτές τις αποφάσεις άρσης της δέσμευσης οι εννέα εκδόθηκαν μετά από επιθεώρηση από τις χωρικά αρμόδιες Χημικές Υπηρεσίες. Από τη σύγκριση των προαναφερόμενων αριθμών δεσμεύσεων με τους αντίστοιχους για το 2011, παρατηρείται αύξηση 7% στον αριθμό δεσμεύσεων μη κανονικών προϊόντων της εγχώριας αγοράς ενώ στον αριθμό των δεσμεύσεων προϊόντων προερχόμενων από χώρες εκτός Ε.Ε., παρατηρείται αξιοσημείωτη αύξηση 44% ΑΛΛΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ I. Εθνική εκπροσώπηση στις Ευρωπαϊκές Ομάδες Εμπειρογνωμόνων για τα υφάνσιμα, τα λιπάσματα και τα απορρυπαντικά. II. Συμμετοχή στο Ανώτατο Συμβούλιο Απονομής Οικολογικού Σήματος (ΑΣΑΟΣ)-που λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΥΠΕΚΑ. III. Συμμετοχή στη Τεχνική Γνωμοδοτική Επιτροπή Λιπασμάτων (ΤΕΓΕΛ) που λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΥΠΑΑΤ. 71

72 10. ΤΟΜΕΑΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ Τα ναρκωτικά αποτελούν έναν τομέα της δράσης του ΓΧΚ ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς σχετίζεται άμεσα με την υγεία και τη ζωή, ιδιαίτερα των νέων. Το ΓΧΚ, διαθέτοντας άρτιο εξοπλισμό και μακρόχρονη εμπειρία στο χειρισμό δειγμάτων ναρκωτικών και προδρόμων ουσιών, παρέχει επιστημονική και εργαστηριακή υποστήριξη προς όλες τις αρχές εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας (Διωκτικές, Ανακριτικές, Δικαστικές κλπ). Στο πλαίσιο αυτό το ΓΧΚ : Διενεργεί εργαστηριακές αναλύσεις δειγμάτων ύποπτων για παραβάσεις της νομοθεσίας περί ναρκωτικών. Η γνωμάτευση του ΓΧΚ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της διωκτικής διαδικασίας, ενώ η πανελλαδική δικτύωση του ΓΧΚ διασφαλίζει άμεση ανταπόκριση στα αιτήματα των Διωκτικών/Ανακριτικών Αρχών, καθώς και σφαιρική εικόνα της παράνομης αγοράς σε εθνικό επίπεδο. Διενεργεί προσδιορισμούς δραστικών συστατικών, προσμίξεων και νοθειών, αξιολόγηση και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων, διατύπωση εκτιμήσεων για τις νέες ουσίες και τάσεις στην παράνομη αγορά και εισήγηση για την εφαρμογή σχετικών μέτρων. Κατά το έτος 2012 εξετάστηκαν από το ΓΧΚ δείγματα ναρκωτικών ουσιών (59,4% του συνόλου των δειγμάτων του ΓΧΚ). Παρέχει τεχνική και επιστημονική εμπειρογνωμοσύνη σε θέματα ναρκωτικών και προδρόμων ουσιών, συμμετέχοντας σε ομάδες εργασίας, έρευνας, αξιολόγησης, δειγματοληψίας και καταστροφής, από κοινού με τις Εθνικές Διωκτικές και Ανακριτικές Αρχές. Διατυπώνει και επεξεργάζεται νομοθετικές εισηγήσεις που αφορούν σε θέματα ναρκωτικών και προδρόμων ουσιών. Εκπονεί σχετικές πραγματογνωμοσύνες. Αποτελεί μέλος του Δικτύου Έγκαιρης Προειδοποίησης του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα ναρκωτικά για την αξιολόγηση νέων ουσιών και τάσεων. Σημαντική είναι η συχνή παρουσία των υπαλλήλων του ΓΧΚ σε δικαστήρια πανελλαδικά, για τη στήριξη της εφαρμογής της νομοθεσίας κατά των ναρκωτικών. Διενεργεί και μεριμνά για την ασφάλεια των Διωκτικών Αρχών, ως η μοναδική Υπηρεσία που διαθέτει εξειδικευμένες γνώσεις σε υποθέσεις διερεύνησης και εξάρθρωσης παράνομων εργαστηρίων παρασκευής συνθετικών ναρκωτικών. Το ΓΧΚ συνεισφέρει στην ετήσια Εκθεση του Συντονιστικού Οργάνου Δίωξης Ναρκωτικών, με δημοσιεύσεις για το 2012 «Συνεργαζόμενες Υπηρεσίες Το Γενικό Χημείο του Κράτους» και «Μεθαμφεταμίνη», ως νεοεμφανιζόμενη ουσία στην ελληνική παράνομη αγορά. Αποτελεί μέλος και το εθνικό σημείο επαφής στην Ομάδα Εργασίας για τα ναρκωτικά του Ευρωπαϊκού Δικτύου Δικανικών Εργαστηρίων (European Network of Forensic Science Institutes/ENFSI), όπου μάλιστα έχει την Προεδρία της Επιτροπής για την εκπαίδευση και επιμόρφωση. Στα πλαίσια αυτά, έχει εκπονήσει Εγχειρίδιο Πρότυπου Εκπαιδευτικού Προγράμματος για αναλυτές ναρκωτικών 72

73 ουσιών, το οποίο δημοσιεύτηκε το 2012 στον επίσημο ιστότοπο του ENFSI και χρησιμοποιείται ως υλικό αναφοράς από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Επίσης, οργανώνει Ημερήσια Σεμινάρια σε συνεργασία με εξειδικευμένες συναρμόδιες υπηρεσίες του εξωτερικού. Για το 2012 οργάνωσε και συμμετείχε σε Εργαστήριο κατά τη διάρκεια της 6ης συνάντησης της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Εγκληματολογικής Επιστήμης (European Academy of Forensic Science -EAFS), στη Χάγη Ολλανδίας, με τίτλο «Χημικοί κίνδυνοι κατά την εξάρθρωση των παράνομων εργαστηρίων ναρκωτικών» («Chemical hazards in clandestine laboratories»), σε συνεργασία με την Ολλανδική Αστυνομία. Αποτελεί το εθνικό σημείο επαφής και συμμετέχει με επιτυχία σε διεθνή διεργαστηριακά προγράμματα ικανότητας εργαστηρίων, της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ENFSI) και του Εργαστηριακού και Επιστημονικού Τομέα του Γραφείου για τα Ναρκωτικά και το Εγκλημα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (LSS/UNODC), όπου έχει και τον εθνικό συντονισμό όλων των ελληνικών συμμετεχόντων εργαστηρίων). Για το 2012 πραγματοποιήθηκαν 1 σειρά του προγράμματος της ΕΕ και 2 του ΟΗΕ. Εκπροσωπεί τη χώρα σε θέματα επιστημονικού και εργαστηριακού ελέγχου των ναρκωτικών και προδρόμων, συμμετέχοντας σε ομάδες εμπειρογνωμόνων και εκπαιδευτών σε διεθνές επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό συμμετείχε σε συνάντηση με τίτλο «Designer Drugs» που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος «Τελωνεία 2013», στο Βερολίνο, με πόστερ με τίτλο «Emergence of Designer Drugs in Greece». Αποτελεί μέλος της Ομάδας Επειρογνωμόνων για τις πρόδρομες ουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αποτελεί μέλος της Ομάδας Εκπαιδευτών της Europol για τα συνθετικά ναρκωτικά και τα παράνομα εργαστήρια παρασκευής τους. Διενεργεί επιθεωρήσεις και εκδίδει Αδειες Δυνατότητας σε μονάδες χειρισμού προδρόμων ουσιών. Συμμετέχει στην πρόληψη, ενημερώνοντας μαθητές για τις μορφές των ναρκωτικών ουσιών και τους κινδύνους από αυτές. Στο ακόλουθο διάγραμμα παρουσιάζεται η κατανομή των εξετασθέντων δειγμάτων κατά είδος ναρκωτικής ουσίας. 73

74 ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΞΕΤΑΣΘΕΝΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΣΥΡΙΓΓΕΣ LSD ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΛΟΙΠΑ ΚΟΚΑΪΝΗ ΗΡΩΪΝΗ 7045 ΔΙΣΚΙΑ ΚΑΝΝΑΒΗ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ