Φαρμακευτικά. και... επίκαιρα. Φαρμακείο. συστήματος υγείας Οκτωβρίου Βασικός πυλώνας του ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Transcript

1 ΤΕΥΧΟΣ 24 / Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2011 Φαρμακευτικά και... επίκαιρα Επίσημη έκδοση του Φ. Σ. Θεσσαλονίκης Δραστηριότητες Φ. Σ. Θεσσαλονίκης 11ο PHARMA point Πρόγραμμα και πληροφορίες 1 1 Υγεία Απεξάρτηση ή μείωση της βλάβης Συμμόρφωση ασθενών στη φαρμακευτική αγωγή Επικαιρότητα Νέα λίστα φαρμάκων υψηλού κόστους ΕΟΦ: Kίνδυνος από πλαστά και νοθευμένα τα που διακινούνται μέσω internet Φαρμακευτική αγορά Ανακλήσεις και απαγορεύσεις διακίνησης και διάθεσης των από τον ΕΟΦ Φαρμακείο Βασικός πυλώνας του συστήματος υγείας Οκτωβρίου 2011 Συνεδριακό Κέντρο «Ι. Βελλίδης», Θεσσαλονίκη ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Εθνικής Αντίστασης , Εμπορικό Κέντρο «Φοίνικας», 55134, Θεσσαλονίκη, τηλ.:

2 Περιεχόμενα #24 w Σελ. 4 w Σελ. 6 w Σελ. 10 w Σελ. 13 w Σελ. 30 w Σελ. 32 w Σελ. 36 w Σελ. 38 w Σελ. 41 w Σελ. 42 ΕDITORIAL ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Φ. Σ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 11ου PHARMA point «Φαρμακείο: Βασικός πυλώνας του συστήματος υγείας» ΥΓΕΙΑ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ ή ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΛΑΒΗΣ Διαφορετικές επιλογές και αντιθέσεις ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Είπαν και έγραψαν τα ΜΜΕ... ΥΥΚΑ: Θεώρηση εντολών υγειονομικής περίθαλψης από γιατρούς των νοσοκομείων και των κέντρων υγείας σε ασφαλισμένους του ΟΠΑΔ Υπαγωγή ουσιών στις διατάξεις του Ν. 3459/2006 Περί Ναρκωτικών Ενημέρωση από τα ασφαλιστικά ταμεία και τον ΕΟΦ Νέα λίστα φαρμάκων υψηλού κόστους (ΦΥΚ) ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Ανακλήσεις και απαγορεύσεις διακίνησης και διάθεσης των από τον ΕΟΦ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΥ.ΦΑ. news Ο ΣΥ.ΦΑ. Θεσσαλονίκης μειώνει τις τιμές όλων των παραφαρμακευτικών ειδών του έως και 11% στον Άγγελο του ΣΥ.ΦΑ. Θεσσαλονίκης ΥΓΕΙΑ Συμμόρφωση ασθενών στη φαρμακευτική αγωγή ΝΕΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ-ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ 3 Επίσημη έκδοση του Φ. Σ. Θεσσαλονίκης ΤΕΥΧΟΣ 24 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2011 Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις των συγγραφέων. Το περιοδικό διατηρεί το δικαίωμα συντόμευσης των δελτίων Tύπου που λαμβάνει. Ιδιοκτήτης ς Σύλλογος Θεσσαλονίκης Εθνικής Αντίστασης , Εμπορικό Κέντρο «Φοίνικας», 55134, Θεσσαλονίκη, τηλ.: , fax: fsth@otenet.gr Διοικητικό Συμβούλιο Φ. Σ. Θεσσαλονίκης Πρόεδρος: Κυριάκος Θεοδοσιάδης Αντιπρόεδρος: Βασίλειος Νικόλτσιος Γραμματέας: Διονύσιος Ευγενίδης Ταμίας: Αρετή Αργυροπούλου-Βουγιουκλή Μέλη: Μιχαήλ Ζαννέτος Χρήστος Ξανθόπουλος Αθανάσιος Παπαδόπουλος Ιωάννης Συλλιγνάκης Λάζαρος Φαρσάκης Υπεύθυνος Σύνταξης Διονύσιος Ευγενίδης: γραμματέας ΦΣΘ evgenidi@gmail.com Εκδόσεις Κ Provoli, Σμύρνης 21, 11431, Νέα Ιωνία, τηλ.: , fax: info@kprovoli.gr ΚΩΔΙΚΟΣ: 8301 Εκδότης - Διευθυντής Γιάννης Κούνουπας Εμπορική Διεύθυνση Αδελίνα Τζουβάρα, adelina@kprovoli.gr Επιμέλεια Ύλης Ειρήνη Ζυγκοπούλου, eirini@kprovoli.gr Διεύθυνση Διαφήμισης Χάρης Πορέτσης, poretsis@kprovoli.gr Επιμέλεια-Διόρθωση Κειμένων Δημήτρης Αλεξάκης Art Director Κωνσταντίνα Ζάγκλη, konstantina@kprovoli.gr Εκτύπωση Ε. Μανώλης Γ. Παραλυκούδης Ο. Ε.

3 Editorial Η δημόσια υγεία δεν είναι φρουτοσαλάτα Η αναμενόμενη έκδοση Υπουργικής Απόφασης για την απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων, τα απογεύματα της Δευτέρας και της Τετάρτης, και το πρωινό του Σαββάτου, έχει σκοπό, σύμφωνα με τους επιτελείς του Υπουργείου Υγείας που το προωθούν, τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και την εξυπηρέτηση των ασθενών. Αυτό προϋποθέτει αναμφισβήτητα την παρουσία του φαρμακοποιού καθόλη τη χρονική διάρκεια λειτουργίας του φαρμακείου. Πραγματικά, στην υποθετική περίπτωση που θα λειτουργούσαν όλα τα φαρμακεία κατά τις προαναφερόμενες ημέρες και ώρες, θα προέκυπταν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Ακόμη καλύτερα αποτελέσματα προς την κατεύθυνση αυτή θα προέκυπταν αν όλα τα φαρμακεία λειτουργούσαν όλο το 24ωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα. Αντιλαμβανόμαστε, βέβαια, όλοι πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί. Πρέπει, λοιπόν, να βρεθεί ένα τέτοιο ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων που να μπορεί να εφαρμοστεί και να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη δημόσια υγεία. Στην περίπτωση που απελευθερωθεί το ωράριο κατά τις προαναφερόμενες ημέρες και ώρες, καταργούνται αυτόματα οι εφημερίες των φαρμακείων, δεδομένου ότι δεν θα υπάρχει νόημα εφημερίας κατά τη διάρκεια του ωραρίου λειτουργίας. Έτσι θα αντιμετωπίσουμε δύο πιθανές καταστάσεις. Στη μία περίπτωση τα λειτουργούντα φαρμακεία θα είναι περισσότερα από όσα εφημέρευαν έως σήμερα, οπότε δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα. Στην άλλη περίπτωση θα λειτουργήσουν λιγότερα φαρμακεία από όσα εφημέρευαν έως σήμερα! Το πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση θα είναι τεράστιο τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και για την εξυπηρέτηση των ασθενών. Ο υπουργός Υγείας θα πρέπει, λοιπόν, να διαλέξει ανάμεσα σε μια αμφισβητούμενη βελτίωση των φαρμακευτικών υπηρεσιών, μέσω της απελευθέρωσης του ωραρίου, και στην πλήρη κατάρρευση του προγράμματος εφημεριών και εξυπηρέτησης των ασθενών, με το όποιο κόστος θα έχει αυτή η απόφασή του στη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Αυτός έχει το μαχαίρι, αυτός έχει και το καρπούζι. Η δημόσια υγεία, όμως, δεν είναι φρουτοσαλάτα για να πειραματίζονται πάνω της, και γι αυτό οι φαρμακευτικοί σύλλογοι έχουν υποχρέωση να μην παρακολουθήσουν αμέτοχοι τις εξελίξεις. Κατά την άποψή μου, οι φαρμακοποιοί δεν θα μπορέσουν να ακολουθήσουν το προαναφερόμενο ωράριο, δεδομένου ότι το ήδη υπάρχον ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων είναι εξοντωτικό, ιδιαίτερα για τις γυναίκες συναδέλφους που αποτελούν και την πλειοψηφία του κλάδου. Αυτό διαφαίνεται ήδη από τις αντιδράσεις των φαρμακοποιών, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Αυτοί και οι οικογένειές τους, εξάλλου, γνωρίζουν καλά τις δυσκολίες του υφιστάμενου ωραρίου. Αν πραγματικά σκοπός των επιτελών του Υπουργείου Υγείας είναι η διασφάλιση της δημόσιας υγείας και η εξυπηρέτηση των ασθενών, θα πρέπει να εξετάσουν το θέμα των ωρών λειτουργίας του φαρμακείου υπό αυτό το πρίσμα και όχι να αντιμετωπίζουν το φαρμακείο σαν απλό κατάστημα πώλησης, όπου ο κάθε ανειδίκευτος υπάλληλος μπορεί να το κρατάει ανοικτό. Αυτήν τη στιγμή, το ωράριο είναι προσαρμοσμένο (και με το παραπάνω) σε αυτό των νοσοκομείων και των ιατρείων του ΙΚΑ (και των άλλων ασφαλιστικών ταμείων), και κάθε προσπάθεια βελτίωσής του θα πρέπει να στραφεί προς την αύξηση του αριθμού των φαρμακείων που εφημερεύουν, όπου αυτός δεν είναι ικανοποιητικός. Διονύσιος Ευγενίδης γραμματέας Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης 04 Επισήμανση Αγαπητοί συνάδελφοι, σας υπενθυμίζουμε ότι τις στήλες της επικαιρότητας και της φαρμακευτικής αγοράς έχετε τη δυνατότητα να τις αφαιρείτε και να τις αρχειοθετείτε, ώστε σε καθημερινή βάση να αντλείτε τις πληροφορίες που χρειάζεστε.

4 Δραστηριότητες Φ. Σ. Θεσσαλονίκης 11 «Φαρμακείο: Βασικός πυλώνας του συστήματος υγείας» Στο πλαίσιο ενός δυναμικού συστήματος υγείας, που εξελίσσεται, τροποποιείται και αναδιαμορφώνεται, το φαρμακείο καλείται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, διεκδικώντας τη θέση που του αρμόζει στον τομέα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης και της αγωγής υγείας. Αυτό είναι και το κεντρικό μήνυμα του 11ου PHARMA point, που αποκτά νέα μορφή αποτελώντας το σημαντικότερο συνέδριο της βόρειας Ελλάδας. Έτσι, ο ς Σύλλογος Θεσσαλονίκης διοργανώνει και φέτος το PHARMA point, στις Οκτωβρίου 2011, στο Συνεδριακό Κέντρο «Ι. Βελλίδης» στη Θεσσαλονίκη, υπό την αιγίδα του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου. Μεγάλος χορηγός του συνεδρίου είναι η MARFIN EGNATIA BANK. Στο πλαίσιο του συνεδρίου θα γίνουν συζητήσεις για τις εξελίξεις που φέρνουν στον χώρο του φαρμακείου, και της φαρμακευτικής αγοράς γενικότερα, οι επικαιροποιήσεις του Μνημονίου, για τη στάση που πρέπει να υιοθετήσει ο κλάδος ώστε να ανταποκριθεί σε αυτές, για τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουν οι φαρμακοποιοί και για τον καθοριστικό ρόλο των φαρμακείων στον τομέα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου, θα συζητηθούν θέματα που αφορούν στην επιστημονική έρευνα και τα νέα δεδομένα στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Παράλληλα, στο Συνεδριακό Κέντρο «Ι. Βελλίδης» θα λειτουργήσει έκθεση με τη συμμετοχή 37 εταιρειών, στα περίπτερα των οποίων θα παρουσιαστούν τα και υπηρεσίες για το φαρμακείο. Σας περιμένουμε, λοιπόν, όλους στο 11ο PHARMA point, ώστε άλλη μια φορά να εκφράσουμε τα αιτήματα του συλλόγου μας μαζικά και δυναμικά. ΜΕΓΑΣ ΧΟΡΗΓΟΣ ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 06

5 #24 Προκαταρκτικό Πρόγραμμα 11ο PHARMA point* Σάββατο 15 Οκτωβρίου 11:30-12:30 «Η κρίση στο φαρμακείο και οι προτάσεις του συνεταιριστικού κεφαλαίου» Ανδρέας Γαλανόπουλος, πρόεδρος ΟΣΦΕ Δημήτριος Τριανταφυλλίδης, πρόεδρος ΠΑΝΣΥΦΑ 12:30-14:00 «ΕΟΠΥΥ, ο νέος ασφαλιστικός φορέας» Γεράσιμος Βουδούρης, πρόεδρος ΕΟΠΥΥ 14:00-15:00 «Εικόνα και τάσεις της ελληνικής και παγκόσμιας φαρμακευτικής αγοράς» Κωνσταντίνος Κοφινάς, Ph.D., MBA, γενικός διευθυντής Ελλάδος και Βαλκανίων IMS 16:00-17:00 Στρογγυλό τραπέζι «Νέος φαρμακοποιός. Δυσκολίες, προκλήσεις και ευκαιρίες» Αργύρης Αργυρόπουλος, φαρμακοποιός, μέλος ΦΣΘ Κώστας Μανωλόπουλος, φαρμακοποιός, μέλος Δ.Σ. ΦΣΑ Σπύρος Νικολαΐδης, φαρμακοποιός, μέλος ΦΣΘ, εκλέκτορας ΠΦΣ και ΟΣΦΕ 17:00-18:30 Στρογγυλό τραπέζι «Marketing φαρμακείου σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης» Μάρκος Τσόγκας, λέκτορας διεθνούς Μάρκετινγκ του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς Αλέξανδρος Δεληκούρας, σύμβουλος Επιχειρήσεων Κώστας Θεοχάρης, σύμβουλος Επιχειρήσεων Γιάννης Κούνουπας, φαρμακοποιός, γενικός διευθυντής K-Provoli 18:30-19:15 «Αναζητώντας τις λύσεις για το επιχειρείν του αύριο» Αχιλλέας Γιαννήσης, Deputy Retail Director Χορηγός: MARFIN EGNATIA BANK 19:15-21:00 Στρογγυλό τραπέζι «Οι επιπτώσεις των διατάξεων του Μνημονίου στην υγεία» Συντονιστής: Κυριάκος Θεοδοσιάδης, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Θεόδωρος Αμπατζόγλου, πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου Νικόλαος Κιουτσούκης, γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ Δημήτριος Βαρνάβας, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας 21:00-22:00 «Επίσημο καλωσόρισμα από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΦΣΘ» Χαιρετισμοί επισήμων Απονομή τιμητικής διάκρισης στον ομότιμο καθηγητή του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ. Χρίστο Τσολάκη, για την προσφορά του στην εξέλιξη της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με την εφαρμογή καινοτόμων δράσεων Απονομή τιμητικής διάκρισης στον Σύλλογο Πειραιά για τη δυναμική συμμετοχή του στην προώθηση των συμφερόντων του φαρμακευτικού κλάδου Απονομή υποτροφιών σε παιδιά φαρμακοποιών από τον Σύλλογο Θεσσαλονίκης, που εισήχθησαν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση 21:30 Δεξίωση Χορηγός: PFIZER HELLAS *Ενδέχεται να γίνουν αλλαγές στο πρόγραμμα. 07

6 Δραστηριότητες Φ. Σ. Θεσσαλονίκης Κυριακή 16 Οκτωβρίου 11:00-12:00 «Η χρόνια νεφρική νόσος και ο ρόλος του φαρμακοποιού» Αικατερίνη Παπαγιάννη, επίκουρη καθηγήτρια Νεφρολογίας ΑΠΘ, Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Χορηγός:ABBOTT 12:00-12:30 «Πληροφορίες ασφάλειας φαρμάκων σε πραγματικό χρόνο» Σμαράγδα Αργυροπούλου, εμπορική διευθύντρια AEGATE Χορηγός: AEGATE 12:30-13:30 Στρογγυλό τραπέζι «Νέες λειτουργίες στην εποχή του φαρμακείου των υπηρεσιών» Συντονιστής: Δημήτριος Καραγεωργίου, γενικός γραμματέας ΠΦΣ «Διακίνηση των φαρμάκων στην ηλεκτρονική εποχή ο ρόλος των φαρμακοποιών» Γιάννης Τούντας, παθολόγος, αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρόεδρος ΕΟΦ «Διά βίου μάθηση, επαγγελματικό περίγραμμα και πιστοποίηση γνώσεων» δρ Ερρίκος Τάρτας, οικονομολόγος-σύμβουλος Υπουργείου Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων 13:30-15:30 Στρογγυλό τραπέζι «Οι υπηρεσίες φαρμακείου ως προοπτική επιβίωσής του Η ιταλική εμπειρία» Συντονιστής: Γιάννης Μακρυγιάννης, φαρμακοποιός, πρόεδρος Φ. Σ. Λάρισας «Εξελίξεις και νέα περιοριστικά μέτρα στην άσκηση του λειτουργήματος του φαρμακοποιού προοπτικές» Gioacchino Nikolosi, αντιπρόεδρος Federfarma «Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και τροφίμων η ευθύνη του φαρμακοποιού» Orazio Cantoni, πρόεδρος Φαρμακευτικής Σχολής Πανεπιστημίου Ουρμπίνο 16:00-17:00 «Εργαστήριο φαρμακείου: επενδυτική ευκαιρία ή ξεπερασμένη πρακτική του παρελθόντος;» Κωνσταντίνος Κουλουρίδας, κλινικός φαρμακοποιός Χορηγός KERTUS 08

7 Υγεία ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ ή ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΛΑΒΗΣ Διαφορετικές επιλογές και αντιθέσεις Με τις πρόσφατες εξαγγελίες του, ο υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ουσιαστικά ανακοίνωσε την απόφασή του και για την «ελεύθερη συνταγογράφηση» υποκατάστατων και τη χορήγησή τους μέσω των φαρμακείων της χώρας. 10 Dr. Παναγιώτης Γεωργάκας, νευρολόγος-ψυχίατρος, διευθυντής ΕΣΥ, επιστημονικά υπεύθυνος Προγράμματος Εναλλακτικής Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων «ΑΡΓΩ» Μια απόφαση η οποία στο γενικό πλαίσιο των εξαγγελιών, αναγάγει την υποκατάσταση σε κυρίαρχο, αν όχι αποκλειστικό, τρόπο αντιμετώπισης των εξαρτήσεων. Μια απόφαση που εμφανίζει την ελληνική κοινωνία, και την πολιτική της ηγεσία, απογοητευμένη και αδύναμη να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των εξαρτήσεων στην πραγματική του βάση. Ηττημένη από ένα πρόβλημα που καλείται να νικήσει. Μια απόφαση η οποία αναγνωρίζει την εξάρτηση ως αρρώστια, νόσο, ασθένεια, με την κλασική έννοια του όρου, παραβλέποντας τον κοινωνικό χαρακτήρα της και εντάσσοντάς την στα όρια μιας παγιωμένης ιατροκεντρικής αντίληψης. Ένα

8 Υγεία 12 πολυσύνθετο και πολυαιτιολογικό φαινόμενο ονοματίζεται χρόνια υποτροπιάζουσα νόσος, απενοχοποιώντας αυτόματα τον κοινωνικό ιστό εντός του οποίου αυτό αναπαράγεται και διαρκώς επιδεινώνεται. Σαφώς και τα υποκατάστατα αποτελούν λύση αντιμετώπισης της εξάρτησης από οπιούχα, και θα ήταν αντιεπιστημονικό και αντιδεοντολογικό να υποστηρίξει κανείς πως δεν υπάρχουν ομάδες χρηστών που ωφελούνται από τη χορήγησή τους. Στην κατεύθυνση, όμως, της μείωσης της «δευτερογενούς βλάβης» και σε καθεστώς συγκεκριμένων «υψηλών» προδιαγραφών. Σαφώς, λοιπόν, είναι δικαίωμα επιλογής η ένταξη στα ανάλογα προγράμματα. Δεν είναι, όμως, δυνατόν η ένταξη αυτή να υιοθετείται ως κεντρική στρατηγική του συγκροτημένου κράτους, της ευνομούμενης κοινωνίας, της επιστημονικής κοινότητας. Σε μια εποχή βαθιάς και οδυνηρής κοινωνικοοικονομικής κρίσης. Σε μια περίοδο παγκόσμιας κρίσης του συστήματος το οποίο έχει επιβάλει τη μορφή λειτουργίας της ανθρωπότητας. Σε στιγμές που τα όνειρα των νέων ανθρώπων ακυρώνονται και δημιουργούνται γενιές χωρίς αύριο, η εστίαση στο βιολογικό μέρος μιας συγκεκριμένης εξάρτησης, και όχι στο κοινωνικό περιεχόμενο κάθε εξάρτησης, είναι τουλάχιστον επικίνδυνη. Ο υπουργός Υγείας είναι αφενός νομικός, υπηρέτης δηλαδή μιας «κοινωνικής επιστήμης», και ταυτόχρονα ηλικιακά νέος πολιτικός. Επομένως, θα πρέπει να διαθέσει την αναγκαία ευαισθησία και διορατικότητα στην αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, και όχι να υιοθετεί προτάσεις περιορισμένου ορίζοντα. Αλλά και οι καταθέτες αυτών των προτάσεων γιατί δεν ενημερώνουν με συνέπεια και πληρότητα πολιτικούς και πολίτες; Γιατί δεν ενημερώνουν πως τα υποκατάστατα συνιστούν μία λύση μόνο για τους χρήστες οπιούχων; Γιατί δεν ενημερώνουν ότι αποτελούν ουσίες εθιστικές με παρόμοια δράση με τα οπιούχα; Γιατί δεν ομολογούν ότι με ανάλογες προτάσεις οδηγούν στη μόνιμη εξάρτηση έναν τεράστιο αριθμό νέων ανθρώπων; Γιατί δεν ομολογούν πως μεγάλος αριθμός μελών των δομών υποκατάστασης εμφανίζουν υποτροπές; Γιατί δεν καταθέτουν την κοινή επιστημονική ανησυχία ότι η τακτική αντιμετώπισης της εξάρτησης με μία άλλη εξάρτηση δημιουργεί τάσεις ανοχής έναντι της χρήσης ουσιών στον μέσο πολίτη; Γιατί δεν αποκαλύπτουν πως οι εξαρτήσεις διαρκώς πολλαπλασιάζονται και διαφοροποιούνται, ενώ τα υποκατάστατα έχουν μονοδιάστατη επίδραση στα οπιούχα; Γιατί δεν παραδέχονται ότι με τέτοιες επιλογές δημιουργείται κίνδυνος διεύρυνσης της χρήσης εξαρτητικών ουσιών; Είναι υποχρέωση όλων να διαμορφωθούν οι απαραίτητες συνθήκες και προϋποθέσεις που θα ενισχύουν τα κίνητρα και τις προθέσεις κάθε εξαρτημένου για απεξάρτηση. Γεγονός που εξασφαλίζεται μόνο μέσα από τη δυνατότητα επιλογής. Η εξάρτηση δεν αντιμετωπίζεται με σκληρά σωφρονιστικά μέτρα, ούτε με τη μετονομασία της σε «αρρώστια». Δεν αντιμετωπίζεται ούτε με φαρμακευτικές αγωγές ούτε με περιθωριοποιήσεις και εκτοπισμούς. Αντιμετωπίζεται με συγκροτημένους σχεδιασμούς και την παρουσία των απαραίτητων προγραμμάτων υλοποίησής τους. Στα οποία ανήκουν οπωσδήποτε και οι δομές υποκατάστασης. Όχι όμως μόνο ή κυρίαρχα αυτές. Θεμελιώδη ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση έχουν τα ελεύθερα ουσιών προγράμματα. Ρόλος που επιβάλλεται να αναγνωριστεί και να ενισχυθεί. Είναι υποχρέωση ενός κράτους πρόνοιας και δικαίου να ενισχύσει ισότιμα όλες τις προτάσεις απεξάρτησης, εφόσον διαθέτουν τα απαραίτητα συστατικά επιστημονικής, κοινωνικής και ηθικής αποδοχής. Καμία λογική «μείωσης της λίστας», ενίσχυσης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, εφαρμογής μνημονιακών επιταγών, οικονομικών συμφερόντων δεν μπορεί να διαγράψει αυτή την υποχρέωση. Εκτιμώντας το έργο και την προσφορά εργαζόμενων ή στελεχών, όλων των «θεραπευτικών» δομών, θεωρούμε επιτακτική την επανεξέταση από το Υπουργείο των εξαγγελιών του και την επαναδιατύπωση μιας ολιστικής πρότασης, η οποία θα αναφέρεται στις αρμοδιότητες όλων αυτών των δομών και θα καθορίζει ένα διαυγές πλαίσιο χρηματοδότησης και λειτουργίας τους. Επιδίωξη όλων μας πρέπει να είναι η δημιουργία ελεύθερων, δημοκρατικών και ευτυχισμένων κοινωνιών. Στόχος που επιτυγχάνεται μόνο με τη διαμόρφωση υπεύθυνων πολιτών συνεργατών και όχι ανταγωνιστικών, καταπιεσμένων και εξαρτημένων ατόμων.

9 Επικαιρότητα Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2011 #24 Είπαν και έγραψαν τα ΜΜΕ... w...για την απελευθέρωση του φαρμακευτικού επαγγέλματος 13

10 Επικαιρότητα Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2011 w...για τη θετική λίστα φαρμάκων και τη συνταγογράφηση 14

11 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2011 #24 w...για το κοινό συνταγολόγιο των ασφαλισμένων ΕΟΠΥΥ 15

12 Επικαιρότητα Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2011 ΕΟΦ: Διακίνηση μέσω internet φαρμάκων και συμπληρωμάτων διατροφής Κίνδυνος από πλαστά και νοθευμένα τα 16 w Αριθμός Πρωτοκόλλου: 59118, Πλαστά, νοθευμένα και πολύ συχνά επικίνδυνα για την υγεία των καταναλωτών είναι πάνω από το 50% των σκευασμάτων που διακινούνται μέσω διαδικτύου, σύμφωνα με αξιόπιστες διεθνείς εκτιμήσεις. Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων έχει διαπιστώσει ότι σημαντικός αριθμός καταναλωτών προμηθεύεται φαρμακευτικά τα και συμπληρώματα διατροφής μέσω διαδικτύου. Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων θεωρεί σκόπιμο να επιστήσει την προσοχή του κοινού στο γεγονός ότι η αγορά φαρμάκων από μη εγκεκριμένες πηγές, και χωρίς συνταγή ιατρού, ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Ένα σκεύασμα είναι ασφαλές μόνον όταν έχει παραχθεί και ελεγχθεί ποιοτικά, σύμφωνα με τους κανόνες που επιτηρούν οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς, και μόνον όταν χορηγείται με συνταγή ιατρού ή όπως άλλως νομίμως προβλέπεται, και διατίθεται μέσω της νόμιμης αλυσίδας διακίνησης. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η χρήση του μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία του καταναλωτή, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε υποθεραπεία, λάθος θεραπεία ή καθόλου θεραπεία, ακόμη και στον θάνατο. Η ελληνική νομοθεσία απαγορεύει τη διακίνηση φαρμάκων μέσω διαδικτύου. Πολλοί όμως καταφεύγουν σε ιστοσελίδες του εξωτερικού, καθώς τα τα διαφημίζονται συνεχώς και προωθούνται ως χαμηλού κόστους, εγγυημένης ποιότητας και αποτελεσματικά. Συχνά πρόκειται για τα μη εγκεκριμένα από τις αρχές, πλαστά ή νοθευμένα, αγνώστων παραγωγών, αμφιβόλου προελεύσεως, με ενδεχομένως πολύ σοβαρές παρενέργειες για την υγεία του καταναλωτή. Τα σκευάσματα που διακινούνται παράνομα από τις ηλεκτρονικές σελίδες είναι ως επί το πλείστον χάπια αδυνατίσματος, φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία και συμπληρώματα διατροφής με διάφορες ιδιότητες. Πολλές φορές περιέχουν ουσίες που δεν αναγράφονται στη συσκευασία τους, με αποτέλεσμα ο χρήστης να εκδηλώνει αλλεργικές αντιδράσεις ή άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες, που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στον θάνατο. Για παράδειγμα, πολλά τα αδυνατίσματος συχνά περιέχουν τη δραστική ουσία σιβουτραμίνη, η οποία αποσύρθηκε τον Ιανουάριο του 2010, με απόφαση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, λόγω σοβαρών παρενεργειών στο καρδιαγγειακό σύστημα (κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου, καρδιακής προσβολής κ.λπ.). Επίσης, τα ενισχυτικά της στύσης συχνά περιέχουν σιλντεναφίλη, η οποία δημιουργεί σοβαρή υπόταση και είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τους πάσχοντες από καρδιολογικά νοσήματα. Πολλά συμπληρώματα διατροφής περιέχουν αναβολικές ουσίες με ολέθρια αποτελέσματα στην ανεξέλεγκτη χρήση τους. Ο ΕΟΦ ενημερώνει συνεχώς το ελληνικό καταναλωτικό κοινό σχετικά με τους κινδύνους της ηλεκτρονικής προμήθειας φαρμακευτικών και άλλων των, εκδίδοντας Δελτία Τύπου και σχετικές Ανακοινώσεις. Ο ΕΟΦ συμμετέχει στις διεθνείς δράσεις του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση του φαινομένου, που παίρνει μεγάλες διαστάσεις λόγω του αναμενόμενου κέρδους από τα πλαστά τα και του παγκοσμιοποιημένου εμπορίου. Ο ΕΟΦ δημοσιεύει στην ιστοσελίδα του ( όλες τις σχετικές πληροφορίες για πλαστά και νοθευμένα τα που λαμβάνει από την Ε.Ε., τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία κ.α. και καλεί κάθε ενδιαφερόμενο να ενημερώνεται σχετικά. Ο ΕΟΦ βρίσκεται στη διάθεση των πολιτών για πληροφόρηση και ενημέρωσή τους, προκειμένου να προστατευθεί η δημόσια υγεία.

13 #24 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2011 ΥΥΚΑ: Θεώρηση εντολών υγειονομικής περίθαλψης από γιατρούς των νοσοκομείων και των κέντρων υγείας σε ασφαλισμένους του ΟΠΑΔ w Αριθμός Πρωτοκόλλου: Υ4α/οικ , Με στόχο την εξυπηρέτηση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στους πολίτες, οι θεωρήσεις εντολών υγειονομικής περίθαλψης (για εξετάσεις, φάρμακα κ.λπ.) από την 1η Ιουλίου 2011 και μέχρι πλήρωσης των θέσεων των ελεγκτών ιατρών του ΟΠΑΔ, μπορούν να γίνονται από έναν ή δύο γιατρούς που υπηρετούν στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων ευθύνης σας, κατόπιν εντολής σας, καθώς και από τον επιστημονικό υπεύθυνο ή τον αναπληρωτή του στα κέντρα υγείας του ΕΣΥ. Την κατάσταση με τον ορισμό των γιατρών θα κοινοποιήσετε στον ΟΠΑΔ. Περαιτέρω οδηγίες και διευκρινίσεις θα δίνονται από τον ΟΠΑΔ. Ο υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανδρέας Λοβέρδος Υπαγωγή ουσιών στις διατάξεις του Ν. 3459/2006 Περί Ναρκωτικών w ΦΕΚ 1040/Β/ , αριθμός ΔΥΓ3γ/οικ / Αποφασίστηκε η υπαγωγή των φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων Fentanyl Pfizer 25μg/h, 50μg/h, 75μg/h και 100μg/h (διαδερμικά έμπλαστρα με δραστική ουσία Fentanyl) στον Πίνακα Γ του Ν. 3459/2006 Περί Ναρκωτικών. Ορίζεται ως μέγιστη ημερήσια δόση για τα ανωτέρω φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα τα 300μg/hr. w ΦΕΚ 1105/Β/ , αριθμός ΔΥΓ3γ/ οικ.61549/ Αποφασίστηκε η υπαγωγή των φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων Remifentanil/Generics PD.CSO.J.F. 1mg, 2mg και 5mg (κόνις για παρασκευή πυκνού διαλύματος, για παρασκευή ενέσιμου διαλύματος ή διαλύματος προς έγχυση 1mg/vial, 2mg/vial, 5mg/vial, με δραστική ουσία Remifentanil hydrochloride), τα οποία προορίζονται για νοσοκομειακή χρήση, στον Πίνακα Γ του Ν. 3459/2006 Περί Ναρκωτικών. ΤΣΑΥ: Χορήγηση και κοστολόγηση ταινιών μέτρησης σακχάρου w Αριθμός Πρωτοκόλλου 51556, Σχετικά με τη χορήγηση αναλώσιμων για τη μέτρηση του σακχάρου στο αίμα, σας ενημερώνουμε ότι: 1) Τα αναλώσιμα υλικά για τη μέτρηση του σακχάρου του αίματος σε πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, γράφονται και στο συνταγολόγιο φαρμάκων σε ξεχωριστή συνταγή και εξοφλούνται με τη διαδικασία που εξοφλούνται τα φάρμακα. Σε περίπτωση που συνταγογραφηθούν στις εντολές των βιβλιαρίων, θα αποζημιώνονται ως ονομαστικές δαπάνες. Οι βελόνες φυσιγγοριρίγγων ινσουλίνης θα εξακολουθήσουν να συνταγογραφούνται στις εντολές των βιβλιαρίων και να αποζημιώνονται σαν ονομαστικές δαπάνες. 2) Δυνατότητα συνταγογράφησης έχουν οι ενδοκρινολόγοι-διαβητολόγοι και παθολόγοι-καρδιολόγοι, με αναγραφή επί της συνταγής του ονόματος του ενδοκρινολόγου και προσκόμιση της αρχικής συνταγής ή γνωμάτευσης με επικυρωμένη φωτοτυπία. 3) Η εταιρεία των ταινιών μέτρησης και των σκαρφιστήρων θα πρέπει να συνταγογραφείται από τον θεράποντα ιατρό. 4) Οι συνταγές αυτές απαιτούν προέγκριση από ελεγκτή ιατρό. 5) Η τιμή χρέωσης θα αναγράφεται από τον φαρμακοποιό πριν από την προέγκριση της συνταγής από τον ελεγκτή ιατρό. 6) Μετά από απόφαση του ΣΥΣΠΥ, κατά την 4η συνεδρίασή του στις , αποδίδουμε 35 ευρώ το μέγιστο για κάθε κουτί ταινιών μέτρησης σακχάρου (50 ταινίες). 7) Ποσότητες: Α. Για Σ.Δ. τύπου Ι (ινσουλίνη) ταινίες έως 5 κουτιά των 50 ή 3 κουτιά των 100 τεμαχίων, και ο αντίστοιχος αριθμός σκαρφιστήρων. Β. Για Σ.Δ. τύπου ΙΙ: Σε άτομα που αντιμετωπίζονται με ινσουλίνη έως 2 κουτιά των 50 ή 1 κουτί των 100 τεμαχίων, και ο αντίστοιχος αριθμός σκαρφιστήρων. Σε άτομα που αντιμετωπίζονται με δισκία ή δίαιτα έως 1 κουτί των 50, και ο αντίστοιχος αριθμός σκαρφιστήρων. 17

14 Επικαιρότητα Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2011 ΙΚΑ: Κοστολόγηση ταινιών μέτρησης σακχάρου στο αίμα w Αριθμός Πρωτοκόλλου: Γ55/854, Σχετικό: Το υπ αριθμόν Φ.80000/οικ /2296 έγγραφο της Διεύθυνσης Ασφάλισης Ασθενείας & Μητρότητας Σας ενημερώνουμε ότι με το ανωτέρω σχετικό έγγραφο κοινοποιήθηκε η απόφαση του ΣΥΣΠΥ, κατά την 4η/ συνεδρίασή του, σύμφωνα με την οποία η τιμή που θα αποδίδουν οι φορείς στους ασφαλισμένους τους για τις ταινίες μέτρησης σακχάρου θα είναι 35 ευρώ ανά κουτί των 50 ταινιών. Ως εκ τούτου, το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ θα αποζημιώνει με την ανωτέρω τιμή τις ταινίες μέτρησης σακχάρου, είτε μέσω παροχών τούς ίδιους τους ασφαλισμένους είτε μέσω συνταγής τούς φαρμακοποιούς. ΟΓΑ: Σχετικά με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση στις μονάδες υγείας ΕΣΥ w Αριθμός Πρωτοκόλλου: 42754, Σας ενημερώνουμε ότι: α) Οι συνταγές που εκδίδονται ηλεκτρονικά θα πρέπει να φέρουν απαραίτητα την υπογραφή και σφραγίδα του συνταγογράφου γιατρού, καθώς και τη σφραγίδα της υπηρεσίας στην οποία υπηρετεί ο γιατρός (σφραγίδα νοσοκομείου, Κ.Υ., Α.Ι., κ.λπ.), όπως απαιτείται και για τις συνταγές που εκδίδονται χειρόγραφα. β) Συνταγές που εκδίδονται ηλεκτρονικά από γιατρούς χωρίς ειδικότητα και αφορούν χρόνιες παθήσεις, καθώς και συνταγές που εκδίδονται ηλεκτρονικά από γιατρούς ειδικότητας μη σχετικής με την πάθηση (αντιγραφή συνταγής, κατόπιν γνωμάτευσης ιατρού ειδικότητας), θα πρέπει στην ένδειξη «ΣΧΟΛΙΑ» της ηλεκτρονικής συνταγής να αναγράφεται από τον συνταγογράφο γιατρό υποχρεωτικά το όνομα, η ειδικότητα και η ημερομηνία έκδοσης της γνωμάτευσης του γιατρού ειδικότητας που διέγνωσε την πάθηση, βάσει της οποίας εκδίδεται η συνταγή, διαδικασία που ακολουθείται υποχρεωτικά και για την έκδοση χειρόγραφων συνταγών (Π.Δ. 121/2008 και Ν. 3457/2006). Διευκρινίσεις επί της εκτέλεσης συνταγών ΤΥΔΚΥ 18 w Αριθμός Πρωτοκόλλου: 29399, Σας ενημερώνουμε ότι προς το παρόν για το ΤΥΔΚΥ, και όσον αφορά τις εντολές φαρμακευτικής περίθαλψης, ισχύουν τα ακόλουθα: 1. Δεν είναι υποχρεωτική η χρήση εκ μέρους του ιατρού της σφραγίδας «συμβεβλημένος ΟΠΑΔ». 2. Το ΤΥΔΚΥ δέχεται εντολές τόσο από το συνταγολόγιο φαρμάκων, όσο και ηλεκτρονικές, οι οποίες όταν υπερβαίνουν τα 150 ευρώ απαιτούν θεώρηση με προσκόμιση του τελευταίου συνταγολογίου και βιβλιαρίου του ασθενούς. 3. Οι εντολές που προέρχονται από τα συνταγολόγια εκτελούνται κατά τα γνωστά. Μέχρις ότου ολοκληρωθεί η εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, οι ηλεκτρονικά εκδιδόμενες συνταγές είναι πιθανόν να φέρουν την ένδειξη ΟΠΑΔ. Ο ΠΙΣ έχει ενημερωθεί προκειμένου οι ιατροί να διορθώνουν την ένδειξη αυτή και να γράφουν ΤΥΔΚΥ, προς διευκόλυνση των φαρμακοποιών που εκτελούν τις συνταγές. Πάντως, θα γίνουν δεκτές και συνταγές οι οποίες δεν φέρουν αυτή τη διόρθωση, αρκεί ο φαρμακοποιός να ελέγξει, ως οφείλει, το βιβλιάριο και τον Α.Μ. του ασφαλισμένου και να πιστοποιήσει ότι ανήκει στο ΤΥΔΚΥ. ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι ηλεκτρονικά εκδιδόμενες συνταγές θα πρέπει προσωρινά να εκτελούνται χειρόγραφα στο έντυπο που έχει εκδώσει ο ιατρός και να μην καταχωρούνται στο σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, δηλαδή να αντιμετωπίζονται ως χειρόγραφες. Η υποβολή τους θα γίνεται στο ΤΥΔΚΥ όπου θα καταχωρούνται στην κατάσταση μαζί με τις συνταγές που προέρχονται από το συνταγολόγιο. Σε περίπτωση που τέτοιες ηλεκτρονικά εκδιδόμενες συνταγές έχουν εκ παραδρομής εκτελεστεί και υποβληθεί στον ΟΠΑΔ, αυτές θα επιστρέφονται από τον ΟΠΑΔ στους φαρμακοποιούς, οι οποίοι θα μπορούν να τις υποβάλλουν πρώτες στην κατάσταση του επόμενου μήνα για τον οποίο θα καταθέτουν συνταγές στο ΤΥΔΚΥ. Παρακαλούμε όπως ενημερωθούν το συντομότερο οι επί μέρους φαρμακευτικοί σύλλογοι και τα μέλη τους.

15 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2011 #24 ΟΠΑΔ: Σχετικά με υποβολή λογαριασμών συμβεβλημένων με τον ΟΠΑΔ προμηθευτών w Αριθμός Πρωτοκόλλου: Δ2α/οικ , Σας γνωρίζουμε ότι το Δ.Σ. του ΟΠΑΔ, κατά τη συνεδρίασή του στις (αρ. πρακτικού 442 Θέμα 19), αποφάσισε τα εξής: 1. Οι συμβεβλημένοι προμηθευτές υποχρεούνται να υποβάλουν τους λογαριασμούς τους σύμφωνα με τους όρους της συναφθείσας σύμβασης ή των συλλογικών συμβάσεων όπου υπάρχουν και ισχύουν. (Υποβολές έως και την 25η τρέχοντος μηνός δεν θεωρούνται εκπρόθεσμες.) Λογαριασμοί η αξία των οποίων δεν υπερβαίνει τα ευρώ μηνιαίως δύνανται να υποβάλλονται ανά τρίμηνο σε ξεχωριστές μηνιαίες καταστάσεις. 2. Σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής, και εφόσον δεν έχουν υποπέσει οι χρηματικές αξιώσεις στην πενταετή παραγραφή, οι ΥΠΑΔ θα προβαίνουν στις παρακάτω ενέργειες. Οι ΥΠΑΔ α) να προχωρούν σε δειγματοληπτικό έλεγχο ποσοστού 10% των Εντολών Υγειονομικής Περίθαλψης που περιλαμβάνονται στους λογαριασμούς που καταθέτουν οι συμβεβλημένοι με τον Οργανισμό προμηθευτές προς πληρωμή, εξετάζοντας αν ο αριθμός μητρώου που αναγράφεται στις εντολές Υγειονομικής Περίθαλψης αντιστοιχεί στον φερόμενο στον ΕΜΑΔ ασφαλισμένο μας, β) εφόσον δεν διαπιστωθούν παρατυπίες, οι ΥΠΑΔ να προχωρούν σε αναγνώριση της δαπάνης του σχετικού λογαριασμού, γ) έγγραφη ενημέρωση του συμβεβλημένου προμηθευτή ότι θα πρέπει να υποβάλει τους λογαριασμούς σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης και τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, καθώς και τις σχετικές αποφάσεις, εγκυκλίους και οδηγίες του ΟΠΑΔ. 3. Σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής για δεύτερη φορά, θα ακολουθείται η διαδικασία της περίπτωσης 2, το δε Δ.Σ. θα αποφασίζει την καταγγελία της υφιστάμενης σύμβασης. 4. Για τους υποβληθέντες εκπρόθεσμους λογαριασμούς έως θα καταβληθεί το 90% της δαπάνης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Ν. 3965/11 (ΦΕΚ 103/ Τ Α ), μετά από πρόχειρο λογιστικό έλεγχο. Ο προβλεπόμενος έλεγχος των λογαριασμών θα γίνει μετά την πληρωμή του 90% της δαπάνης αυτού. 5. Η ανωτέρω εγκύκλιος θα ισχύσει από Οι ΥΠΑΔ να αναρτήσουν την παρούσα εγκύκλιο στις υπηρεσίες τους και να ενημερώσουν τους οικείους φαρμακευτικούς και ιατρικούς συλλόγους. Ο πρόεδρος Κυριάκος Σουλιώτης 19