Διαδικασίες Δηµιουργικότητας και Καλλιτεχνική Δηµιουργία 1
|
|
- Ἀγάπιος Ζαχαρίου
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Διαδικασίες Δηµιουργικότητας και Καλλιτεχνική Δηµιουργία 1 Ανδρέας Γιαννακούλας 2 Μετάφραση: Φανή Τριανταφύλλου Επιµέλεια: Ευφροσύνη Μουρελή Ο Κόσµος καθώς τον αντιλαµβάνοµαι είναι ένα δίκτυο που ασταµάτητα δηµιουργείται από εµένα, στον χρόνο και τον χώρο Tagore, Personality (1917) Και ψυχή εί µέλλει γνώσεσθαι αυτήν είς ψυχήν αυτή βλεπτέον Πλάτων 1 Στο απεριόριστο δυνητικό χώρο της επιστήµης, ανοίγονται συνέχεια εναλλακτικοί δρόµοι για εξερεύνηση, δρόµοι εντελώς καινούργιοι αλλά και πολύ παλιοί, τρόποι και µορφές, φαινόµενα και πραγµατικότητες που µπορούν να αλλάξουν βαθιά τις φαντασίες και την πραγµατικότητά µας, να επηρεάσουν τη δηµιουργικότητα µας και να τροποποιήσουν την ατοµική και συλλογική µας εικόνα, µέχρι και την ποιότητα και αυτή καθαυτή τη συνέχεια της ύπαρξης µας. Έχει παρατηρηθεί ότι σήµερα κάθε κλάδος της επιστήµης µοιάζει να καταδεικνύει ότι ο κόσµος βασίζεται πάνω σε πολύ λεπτές οντότητες όπως είναι τα quarks, τα µηνύµατα του DNA και κάποιοι πρωταρχικοί νευρώνες που καθορίζουν το ατοµικό πεπρωµένο από την αρχή της ζωής, από και τη στιγµή της σύλληψης. 1 Ευχαριστούµε θερµά τον κ. Α. Γιαννακούλα για το κείµενό του: CREATIVE PROCESSES AND ARTISTIC CREATION που µας έστειλε τιµώντας τον καινούργιο Μετάλογο. Το copyright ανήκει στον συγγραφέα. 2 Ανδρέας Γιαννακούλας, Ψυχίατρος, Παιδοψυχίατρος, Ψυχαναλυτής, Πλήρες Μέλος και Επιβλέπων της IPA. Επισκέπτης Καθηγητής σε διάφορα Ευρωπαϊκά και Ιταλικά Πανεπιστήµια. Ιδρυτικό Μέλος και κύριος Διδάσκων στη Σχολή Ψυχοθεραπείας Παιδιών και Εφήβων (ASNEA) στο Ινστιτούτο Παιδικής Νευροψυχιατρικής, Παν/µιο Μιλάνου. Ιδρυτικό και Επίτιµο Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας. Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 1
2 Αποστερηµένος από το ασυνείδητό του, ληστευµένος από την ψυχή του, την εµπειρία του, καθώς και από τον φαντασιακό και προσωπικό του εαυτό, ο Οιδίποδας της νευροεπιστήµης σταµατά την αναζήτηση του εαυτού του και του ανθρώπου που τον έφερε στον κόσµο. 2 Ωστόσο οι ποιητές µας διδάσκουν ότι από την επαφή αυτή του ανθρώπου µε τον εαυτό του και τους σηµαντικούς άλλους 3, µέσα στους αιώνες, αναβλύζουν οι πιο γόνιµες και εφευρετικές δυνάµεις της κουλτούρας µας, και είναι πολύ γνωστό ότι οι ποιητές και οι καλλιτέχνες ήταν αυτοί που ενστάλαξαν µέσα στα πάθη και στις περιπέτειες του ατόµου την ανθρώπινη διάσταση του ψυχικού και του τραγικού. Ο όρος τραγωδία κατά τη γνώµη µου περιλαµβάνει τόσο την Ελληνική σηµασία όσο και την ψυχαναλυτική: πράγµατι από τους αρχαίους καιρούς οι γνωστές αλήθειες για τον φυσικό κόσµο, την πορεία της ιστορίας και την ποικιλία της ανθρώπινης συµπεριφοράς έχουν µεταφραστεί δηµιουργικά σε µυθολογικές ιστορίες, τραγικά έργα, ποιητικές κατασκευές, και συµβολικές, ονειρικές δηµιουργίες. Αποδίδοντας στο άτοµο την ιδιότητα της συµβολικής δηµιουργίας των ονείρων του, στις αρχές του XX Αιώνα, στο βιβλίο του Η Ερµηνευτική των Ονείρων, ο Sigmund Freud αναγνώρισε τον δηµιουργό µέσα στον καθένα µας και µεταµόρφωσε εκ βάθρων την ποιότητα της ανθρώπινης επίγνωσης και εµπειρίας, σηµατοδοτώντας την έναρξη της αληθινής προσωποποίησης. Μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο που επινόησε ο Freud, ο ασθενής µπορεί να βρει την δική του προσωπική ιστορία, η οποία περιέχει µια αρχαϊκή οικειότητα µε το τοπικό του ιδίωµα, και αγκυροβολεί σε χρόνο και χώρο, στις ρίζες του, τη χώρα του, το οικογενειακό του περιβάλλον - θα µπορούσαµε να πούµε στην ουσία των θεµάτων και των εικόνων από όπου πηγάζει και αποκρυσταλλώνεται ο Εαυτός. Αναφερόµενος στην προέλευση του έργου τέχνης, ο Heidegger ( ) έγραψε: «Με τον όρο προέλευση θέλουµε να αναφερθούµε σε αυτό από το οποίο και µέσω του οποίου κάτι είναι αυτό που είναι και µε τον τρόπο που Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 2
3 είναι. [...] Η προέλευσή του είναι η πηγή της φύσης του. Το ερώτηµα σχετικά µε την προέλευση του έργου τέχνης αφορά στην πηγή της φύσης του. Συνήθως το έργο αναδύεται από τη δραστηριότητα του καλλιτέχνη και µέσω αυτής. Ο καλλιτέχνης είναι η προέλευση του έργου τέχνης. Κανείς (απ τους δυο) δεν είναι τίποτα χωρίς τον άλλον [η πλαγιογραφή είναι δική µου] 4. Ήδη προς τα τέλη του XVII Αιώνα, ο Άγγλος φιλόσοφος John Locke ( ) σηµείωνε ότι ό, τι είναι γνωστό τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά - έρχεται σε µας µέσω των αισθήσεών µας: οι τεχνοκριτικοί, πράγµατι, θεωρούν ότι τίποτα ορατό δεν µπορεί να κατανοηθεί από την αίσθηση της όρασης παρά µόνο το φως και τα χρώµατα. Είναι πραγµατικά εξαιρετικό ότι ο βασικός αντιπρόσωπος των µοντέρνων επιστηµών, ο Albert Einstein ( ), έγραφε: Τα µάτια του επιστήµονα εστιάζουν στα φαινόµενα τα οποία είναι προσβάσιµα στην παρατήρηση τη στιγµή της αντίληψης τους και της επιστηµονικής διατύπωσής τους. Στην απόπειρα να δηµιουργήσει µια εννοιολογική διατύπωση που να εκφράζει το πλήθος των παρατηρούµενων δεδοµένων, το τόσο πολύπλοκο και τεράστιο, ο επιστήµονας χρησιµοποιεί ένα ολόκληρο οπλοστάσιο εννοιών που απορρόφησε ουσιαστικά µε το γάλα της µάνας του. 5 Σύµφωνα µε τον Helmholtz 6, έναν από του δασκάλους του Freud, οι αντιλήψεις βασίζονται σε ασυνείδητα συµπεράσµατα τα οποία καθιστούν δυνατόν να διακριθεί το σύνηθες στο ασύνηθες, το οικείο στο καινούργιο. Κατά την Marion Milner η αντίληψη του εξωτερικού κόσµου είναι από µόνη της µια δηµιουργική πράξη, µια πράξη φαντασίας [ ] χωρίς φαντασία, πράγµατι, δεν θα µπορούσαµε να δούµε αυτό που είναι εκεί για να ιδωθεί [ ] είναι µια κατάσταση που όλοι βιώνουµε σε ορισµένα στάδια της παιδικής µας ηλικίας, και που µετά φαίνεται να χάνεται µε το µεγάλωµα (παρότι παραµένει). Αλλά µπορούµε να την ξαναβρούµε στην τέχνη και στη δηµιουργικότητα κάποιου [ ] 7. Ο Κόσµος όπως τον ξέρουµε µέσα από τις αισθήσεις µας είναι η µόνη δηµιουργία του ανθρώπου ως Δηµιουργού. Ακολουθώντας τον Rycroft, χρησιµοποιώ τη λέξη φαντασία για τις διαδικασίες της επεξεργασίας (working through), της οργάνωσης και της διάρθρωσης του φαντασιακού, διαδικασίες που απαιτούν προσπάθεια και µια Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 3
4 εκτελεστική ικανότητα από το Εγώ. 8 Με αυτήν την έννοια, η φαντασία είναι µια θεµελιώδης ανθρώπινη ιδιότητα, µέσω της οποίας ανθίζουν λίγο πολύ γόνιµες δραστηριότητες και λειτουργίες σε διάφορα πρόσωπα και σε διάφορα κοινωνικά και πολιτισµικά περιβάλλοντα. Θα µπορούσαµε να πούµε ότι η εικόνα που δηµιουργείται από το όνειρο είναι οι γόνιµες οι µη διανοηµένες, απωθηµένες ή αποσχισµένες (dissociated) πλευρές που η φαντασία της εν εγρηγόρσει ζωής δεν έχει προβλέψει. 9 Στο άρθρο του το 1908, Δηµιουργικοί Συγγραφείς και Ονειροπόληση (Creative Writers and Day Dreaming), ο Freud υπογραµµίζει την οµοιότητα µεταξύ του ποιητή που ονειροπολεί και του παιδιού που παίζει: αναδύεται η συνέχεια ανάµεσα στην τέχνη και τη συνήθη ψυχική λειτουργία στην καθηµερινή ζωή. Ο Donald Winnicott, ένας αριστοτέχνης ποιητής της ανθρώπινης φύσης, αντιπροσωπεύει την κυρίαρχη Βρετανική στάση όσον αφορά στην εξέλιξη τόσο των θεωρητικών όσο και των κλινικών (ψυχαναλυτικών) θεµελίων καθώς και των απόψεων που σχετίζονται µε την εµπειρική γνώση και τη δηµιουργικότητα. Ο ίδιος, υιοθέτησε την Προσωκρατική σοφία κατά το ότι εκτίµησε την ελευθερία και τον αυθορµητισµό της σκέψης και της εµπειρίας στη δηµιουργία. Σαράντα χρόνια µετά το άρθρο Δηµιουργικοί Συγγραφείς και Ονειροπόληση (Creative Writers and Day Dreaming) (Freud, 1908), στο Παιχνίδι και Πραγµατικότητα (Playing and Reality) (1951), ο Winnicott επεξεργάζεται περαιτέρω τις ιδέες του Freud και παρατηρεί ότι η σχέση µεταξύ του παιχνιδιού και της δηµιουργίας επεκτείνεται πέραν του ενδιάµεσου πεδίου, ανάµεσα στην εσωτερική ψυχική δραστηριότητα και τον εξωτερικό κόσµο [ ]», δηλαδή, περιλαµβάνει το όλο πολιτισµικό πεδίο: Για να µελετήσει κανείς το παιχνίδι και κατόπιν την πολιτισµική ζωή του ατόµου θα πρέπει να µελετήσει τη µοίρα του δυνητικού χώρου ανάµεσα σε κάθε µωρό και τη µητέρα του η οποία ουσιαστικά προσαρµόζεται (σε αυτό) λόγω της αγάπης. Με αυτόν τον τρόπο, ο Winnicott τόνισε τη ζωτική διαλεκτική σχέση µεταξύ του τι προσφέρει ο κόσµος και τι δηµιουργεί το άτοµο. Κατά τη γνώµη του, στη φυσιολογικότητα, η µητέρα κάνει Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 4
5 δυνατή την ψευδαίσθηση (illusion 10 ) του παιδιού ότι το στήθος που εκείνο φαντάζεται είναι το ίδιο στήθος που εκείνη του προσφέρει: το παράδοξο βρίσκεται στο ότι το αντικείµενο που δηµιουργείται είναι ταυτόχρονα το αντικείµενο που ανευρίσκεται. Οφείλουµε στον Winnicott την έννοια της ψευδαίσθησης (illusion) ως µιας µη παθολογικής διαδικασίας η οποία διαφέρει από το παραλήρηµα (delusion) καθόσον δεν αφορά στο πρόβληµα της πίστης, και δεν γίνεται ποτέ δόγµα, και επίσης είναι διαφορετική από την (παθολογική) ψευδαίσθηση (hallucination), η οποία συνιστά µια λανθασµένη ερµηνεία της αληθινής εµπειρίας. Σύµφωνα µε τον Freud, η ψευδαίσθηση της µεταβίβασης ως λανθασµένη σύνδεση και η φαντασίωση της µεταβίβασης ως ανακατασκευή, θεωρήθηκαν σταδιακά όχι σαν ένα λάθος που θα έπρεπε να διορθωθεί, αλλά σαν µια µεταφορική αναπαράσταση της ψυχικής πραγµατικότητας (Rycroft, Khan, Pontalis και άλλοι). Η Marion Milner επίσης θεώρησε την µεταβίβαση χωρίς παθολογικές υποδηλώσεις ως δηµιουργική ψευδαίσθηση. Δυνητικός χώρος είναι ένας γενικός όρος που χρησιµοποίησε ο Winnicott για να αναφερθεί στην ενδιάµεση περιοχή της εµπειρίας η οποία βρίσκεται ανάµεσα στην ψευδαίσθηση και την πραγµατικότητα -µεταβατική µε τη διπλή έννοια: ότι βρίσκεται ανάµεσα και ότι µεσολαβεί ανάµερα στην εσωτερική ψυχική πραγµατικότητα και την εξωτερική πραγµατικότητα. Πράγµατι, στο βιβλίο του Σύνορα της Ψυχανάλυσης. Μεταξύ Ονείρου και Πόνου (Frontiers in Psychoanalysis. Between Dream and Pain) (1981), ο Pontalis δηλώνει ότι Η περιοχή των µεταβατικών φαινοµένων συνιστά έναν ψυχικό χώρο ανάµεσα στο έξω και στο µέσα, έναν κατ ουσίαν αν και όχι πραγµατικό, δυνητικό χώρο όπου ο Winnicott τοποθετεί την προέλευση της δηµιουργικότητας. Στο βιβλίο του Θεραπευτική Συµβουλευτική στην Παιδοψυχιατρική (Therapeutic Consultations in Child Psychiatry (1971), ο Winnicott µεταφορικά υπογραµµίζει ότι στο βάθος-βάθος, ο πυρήνας που δοµεί το θέµα της συµβουλευτικής συνεδρίας είναι η έντονη συµµετοχή του ασθενή στην ελεύθερη δηµιουργία του Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 5
6 δικού του χώρου: ενός χώρου µέσω του οποίου διακινούνται σηµαντικά αντικείµενα, χειρονοµίες, ανάγκες, επιθυµίες και, φυσικά, προσωπικά µυστικά. Στο άρθρο του Unheimlich (Το Ανοίκειο, 1919), ο Freud εισάγει µια ιδιαίτερα γόνιµη ενόραση, δηλαδή τη σχέση ανάµεσα στο αόρατο µυστικό του έργου τέχνης (το κρυφό νόηµα) και το ίδιο το έργο τέχνης (το απόν νόηµα) 11 : Το Unheimlich (Ανοίκειο) είναι το είδος εκείνο του τρόµου που µας γυρίζει πίσω σε αυτό που γνωρίζουµε από πολύ καιρό και το οποίο µας είναι οικείο. Ο γερµανικός όρος unheimlich είναι, από σηµασιολογικής πλευράς, το αντίθετο του heimlich (από το heim, σπίτι ) που σηµαίνει ιδιωτικό, γνωστό, αξιόπιστο, προσωπικό, οικείο. Το Unheimlich (µε το στερητικό Un) σηµαίνει εποµένως ασυνήθιστο, παράξενο, και ανοίκειο. Στο Λεξικό της Γερµανικής γλώσσας από τον Daniel Sanders, σηµαίνει επίσης το κρατηµένο µέσα, το κρυφό αλλά κι αυτό που προσπαθεί να έρθει στο φως. Το ανοίκειο, λοιπόν, αναδύεται, σε ένα αντικείµενο ή σε µια κατάσταση, όταν συνυπάρχουν στοιχεία του ξένου και του οικείου µε ένα είδος συναισθηµατικής δυαδικότητας. Στον έρωτα κατ εξοχήν διαταρακτική εµπειρία η αβεβαιότητα, ο δισταγµός, η αναρώτηση, το δέος, και η εφόρµηση του απρόσµενου µοιάζει εν µέρει σαν όνειρο να είναι έµφυτα και οµοούσια µε εκείνη την κατάσταση του νου, κατά την οποία υπάρχει µια συνεχής µεταφορική αναζήτηση του οικείου στο ξένο, µε την ελπίδα ότι κάτι συχνά ασαφές και αρχαϊκό - παρόν στο εγώ ως εσωτερική εικόνα, θα µπορούσε όχι µόνο να προβληθεί, αλλά επίσης να επαναανακαλυφθεί ως εξωτερική αντίληψη που ανά-δηµιουργείται σαν κάτι τελείως αυθεντικό και καινούργιο. Στην εφηβεία και όχι µόνο το στάδιο του φλερτ και της αρχής του έρωτα, µε το οποίο ξεκινά η σχέση ενός ζευγαριού, µπορεί να ιδωθεί σαν µια πιεστική και παθιασµένη ανταλλαγή, µια ακολουθία πολλαπλών ήχων και συνηχήσεων, όχι µόνο για το µάτι, το αυτί, αλλά για όλες τις αισθήσεις και τα συναισθήµατα και για τη ψυχή γενικά: πράγµατι, ένα παιχνίδι συνεχούς Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 6
7 καθρεφτίσµατος µεταξύ δυο προσώπων, των ατοµικών και των κοινών τους φαντασιών σε µια απόλυτα ονειρική διάθεση, που υποστηρίζεται από ασυνείδητα συµπεράσµατα και είναι φορτωµένη µε βαθιά δηµιουργικές επικλήσεις. Ο πλούτος των δυνατοτήτων σε αυτή την κατάσταση του νου εκφράζεται καλά µε την τέχνη, που πάντα επιλέγει τον έρωτα σαν ένα από τα αντικείµενά της. Θα µπορούσαµε να πούµε ότι όταν οι σύντροφοι, στην αρχική φάση του έρωτα, δηµιουργούν και βρίσκουν τον εαυτό τους ο ένας στον άλλον, υποκειµενοποιώντας ο ένας τον άλλον, ένας δηµιουργικός δυναµισµός αναδύεται µεταξύ τους. Στην περίπτωση αυτή, η µεταφορά είναι, όπως είναι και στην τέχνη, ο κύριος τρόπος να γνωρίζεις, να διερευνάς και να επικοινωνείς. Στο τρίτο κεφάλαιο του Three Essays on the Theory of Sexuality (Τρία Δοκίµια για τη Θεωρία της σεξουαλικότητας) (Ο Μετασχηµατισµός της Εφηβείας), Η Ανεύρεση ενός Αντικειµένου, ο Freud είπε: Υπάρχουν λοιπόν καλοί λόγοι σχετικά µε το γιατί το παιδί που βυζαίνει στο στήθος της µητέρας του έχει γίνει το πρωτότυπο κάθε σχέσης αγάπης. Η ανεύρεση ενός αντικειµένου είναι στην ουσία η επαν-εύρεσή του [...] 12. Με αυτήν την έννοια, η επαν-εύρεση του αντικειµένου (Freud) δίνει στο τελευταίο ένα ξεχωριστό δυναµικό και ένα είδος ενέργειας που εκπέµπεται και της οποίας το περιεχόµενο δεν δηλώνεται, ούτε νιώθεται ούτε καταγράφεται, σαν να µην είχε ποτέ πιο πριν υπάρξει και βιωθεί. Από την άλλη, στην εφηβεία, το ελεύθερο παιχνίδι των ενδόµυχων βιωµάτων και των πρόσφατων κοινών αναµνήσεων προεξάρχει εξαιρετικά και είναι έντονα παρόν περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο διαθέσιµο λεξιλόγιο και δίνει µια αναµφισβήτητη δύναµη σε αυτό που βιώνεται σαν πραγµατικό - στο εδώ-και-τώρα. Με αυτήν την έννοια, τα στοιχεία του παιχνιδιού, ο εσωτερικός φαντασιακός κόσµος και η εξωτερική πραγµατικότητα µπορούν να συµπορευτούν δηµιουργικά. Συνεπώς, το δυναµικό της περιοχής της ψευδαίσθησης που διατηρείται και την οποία µοιράζονται οι σύντροφοι, έγκειται, στις δυνατότητες της ανεξάντλητης ποικιλίας και ανταλλαγής παιχνιδιού και οικειότητας, όπου µπορούν να εκδραµατιστούν σεξουαλικές φαντασιώσεις, λέξεις Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 7
8 και σιωπές, φράσεις, αλήθειες και σαρκικές εικόνες, που φυλάσσονται για τις στιγµές της οικειότητας και της µυητικής πληρότητας: Είναι στο παιχνίδι και µόνο στο παιχνίδι που το άτοµο, είτε είναι παιδί είτε ενήλικος, µπορεί να είναι δηµιουργικό και να χρησιµοποιήσει την προσωπικότητα του, και µόνο όταν είναι δηµιουργικό το άτοµο ανακαλύπτει τον Εαυτό του (Winnicott, Playing and Reality). Η τέχνη και η ποίηση λοιπόν έχουν κάτι µαγικό, όπως το παιχνίδι και ο έρωτας, όπου το όνειρο εισέρχεται στην πραγµατικότητα και η πραγµατικότητα εισέρχεται στο όνειρο (Winnicott, Playing and Reality). Με άλλους όρους, στην οικειότητα η εµπειρία είναι υπαινικτική, αλληγορική, αινιγµατική, ριζοσπαστικά παιχνιδιάρα, µεταβατική και πάνω απ όλα δηµιουργική (δες Starobinski, Khan, Milner, Rycroft και άλλους). Παραφράζοντας τον Freud, η εµπειρία της οικειότητας του παιδιού µε τη µητέρα του οργανώνει τη σεξουαλικότητά του και αναµφίβολα ολόκληρη την ψυχική του ζωή. Νοµίζω ότι αυτό θα µπορούσε να είναι ακριβώς η ψυχολογική βάση της διαδικασίας της δηµιουργικής µεταφοροποίησης και συµβολοποίησης (όπως λέει η Milner στο: The Role of Illusion in Symbol formation Ο Ρόλος της Ψευδαίσθησης στη δηµιουργία των Συµβόλων 13 ): για να αντιληφθούµε, για να συλλάβουµε το άγνωστο µέσω του γνωστού και για να επιτρέψουµε αµοιβαία το γνωστό να αντιπροσωπεύσει το άγνωστο. Με αυτήν την έννοια η µεταφορά (όπως η συµβολική δηµιουργία) τίθεται σαν ένας πολύπλοκος διαµεσολαβητής ανάµεσα στον υπερβαίνοντα και ιδιοσυγκρασιακό κόσµο των αισθήσεων, των αισθηµάτων και των υποκειµενικών συναισθηµάτων από τη µία πλευρά, και τον σταθερό, ευσταθή κόσµο των σχηµάτων και των προτύπων των κοινωνικά κωδικοποιηµένων νοηµάτων απ την άλλη. Όπως είναι πολύ γνωστό, στα κείµενα του Freud η δηµιουργικότητα ήταν η µετουσίωση της παιδικής σεξουαλικότητας και επιθετικότητας, παρόλο που ο Freud ποτέ δεν περιέγραψε µε πραγµατικά πειστικό τρόπο την αληθινή φύση της Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 8
9 µετουσιωτικής δηµιουργικής δραστηριότητας. Κατά τη Melanie Klein, εξάλλου, η τέχνη ήταν ουσιαστικά επανορθωτική και συνέπεια της καταστροφικότητας και του αισθήµατος της ενοχής, όπως διαπιστώνεται από το παιδί στην καταθλιπτική θέση (Hanna Segal). Ο Winnicott, στο έργο του: The Depressive Position in Normal Emotional Development (Η Καταθλιπτική Θέση στην Φυσιολογική Συναισθηµατική Ανάπτυξη) 14 δεν φαίνεται ικανοποιηµένος µε την Κλαϊνική αισθητική: πράγµατι, γράφει ότι το αίσθηµα της ενοχής και η επακόλουθη επιθυµία για επανόρθωση είναι πηγή δύναµης, κοινωνικής συνεισφοράς, και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων αλλά όχι της τέχνης, η οποία έχει τις ρίζες της σε ένα βαθύτερο επίπεδο. Κατά τον Winnicott υπήρξαν άλλες ρίζες για τη δηµιουργικότητα αλλά η επανόρθωση παρέχει µια σηµαντική σύνδεση ανάµεσα στην δηµιουργική ορµή και τη ζωή που διάγει ο ασθενής. Συνεπώς, κατά τη γνώµη του, τα πρώιµα εξελικτικά στάδια είναι εγγενώς δηµιουργικά και το παιδί δηµιουργεί µέσα από την επιθυµία του την µητέρα η οποία είναι έτοιµη να ευρεθεί, έτσι ώστε το υποκειµενικά νοερά δηµιουργούµενο αντικείµενο είναι την ίδια στιγµή το αντικειµενικά ευρισκόµενο αντικείµενο. Ο Winnicott γράφει ότι Ο κόσµος δηµιουργείται εκ νέου από κάθε ανθρώπινο πλάσµα και αυτό το έργο αρχίζει τουλάχιστον τη στιγµή της γέννησης και του πρώτου θεωρητικού ταΐσµατος και προσθέτει Εµείς γνωρίζουµε ότι ο κόσµος υπήρχε πριν από το παιδί, αλλά εκείνο δεν το γνωρίζει και στην αρχή έχει την ψευδαίσθηση ότι ό,τι βρίσκει δηµιουργήθηκε από το ίδιο. Θα πρέπει να δεχτούµε ότι αυτές συνιστούν κάποιες από τις βαθύτερες αναλυτικές αναζητήσεις. Φυσικά, η ανάπτυξη νέων υποθέσεων και νέων θεωρήσεων έχουν δώσει νέα ώθηση σε αυτόν τον ενδιαφέροντα διάλογο. Ιδιαίτερα προς το τέλος της ζωής του, ο Winnicott διαβεβαίωνε ξεκάθαρα ότι η δηµιουργικότητα συνδέεται µε την ικανότητα να είναι κανείς επιθετικός: κατά την γνώµη του η επιθετικότητα κατέχει εξέχουσα θέση στην εξέλιξη καθώς και στη διαδικασία αποχωρισµού / ατοµικοποίησης. Εκτός από την αναγκαιότητα να Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 9
10 καθιστά κανείς τον εαυτό του και τους άλλους πραγµατικούς (real), (η επιθετικότητα) προσκαλεί προς τη διερεύνηση µιας σχετικά απόµακρης περιοχής: τι υπάρχει έξω από τον εαυτό και τι µέσα. Στο πολύ γνωστό έργο του Άµλετ και Freud 15, ο Jean Starobinski τόνισε ότι το ασυνείδητο δεν είναι µόνο µια γλώσσα. Είναι δραµατουργία. Η λέξη είναι σαν θεατρικό έργο, σαν µια οµιλούσα δράση που τεντώνεται ανάµεσα στα δυο άκρα της κραυγής και της σιωπής. Και καταλήγει τίποτα δεν είναι πέρα από τον Οιδίποδα, επειδή ο Οιδίποδας είναι ήδη ο ίδιος βάθος έχει µια πλευρά φλεγόµενης τοπικότητας, ένα βάθος που διακινδυνεύουµε να χάσουµε ή να αρνηθούµε (Masud Khan, Pontalis και άλλοι). Η Marion Milner, στη σηµαντική της οµιλία στο Συµπόσιο για την Αλλαγή στη χρησιµοποίηση των ονείρων στην ψυχαναλυτική πρακτική ( Change of the use of dreams in the psychoanalytical practice ) (London, July 1975), αναφέρθηκε στον κόσµο της τέχνης. Ανέφερε τον Maritain, ο οποίος µιλά για την δηµιουργική υποκειµενικότητα ως µια εµπειρία στο περιθώριο του ονείρου 16 και λέει ότι πολλοί άνθρωποι την έχουν τελείως σβήσει από τον εαυτό τους, και στον Ehrenzweig ο οποίος, αφού µελέτησε την τέχνη και τον Freud επί πολύ καιρό, κατέληξε στο συµπέρασµα ότι [ ] ο νους, στο πιο βαθύ τµήµα του, εκπληρώνει καθήκοντα (δηµιουργικής) ολοκλήρωσης που ξεπερνούν κατά πολύ τις δυνατότητες της συνειδητής νοητικής επιφανειακής δραστηριότητας. Τέλος, η Milner αναφερόµενη στον καλλιτέχνη µέσα σε όλους µας ενώ ονειρευόµαστε, και στις απαρτιωτικές λειτουργίες της τέχνης, θεωρεί ότι, Θεµελιώδης, [στο όνειρο και στην τέχνη] είναι η ενόρµηση να έρθει κανείς σε επαφή µε τον Εαυτό του, να γνωρίσει όχι µόνο κοµµάτια του ίδιου του Εαυτού του, αλλά και την ολότητά του. 18, 17 Συµπερασµατικά, θα πρέπει να σκεφτούµε ότι ως προς την µεταβίβαση όλα αυτά σηµαίνουν ότι ο αναλυτής και ο αναλυόµενος αποτελούν µέρος µιας ολικής διαδικασίας ευρύτερης από το ψυχαναλυτικό πλαίσιο, µέσα στην οποία ο Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 10
11 ένας δηµιουργείται και βρίσκεται από τον άλλον. Η αισθητική αλλά επίσης και η θεραπευτική παράλληλος απηχούν (παραφράζοντας) τα λόγια του Πλάτωνα: Και ψυχή εί µέλλει γίγνεσθαι αυτήν είς ψυχήν αυτή βλεπτέον. Βιβλιογραφία 1. Einstein A., Introduction, in Max Jammer, Concepts of Space, Freud S., Creative Writers and DayDreaming ( ), SE, vol. IX ( ), Freud S., Interpretation of Dreams (I) 1900, SE, vol. IV (1900), Freud S., Interpretation of Dreams (II) 1900, SE, vol. V ( ), Freud S., Three Essays on the Theory of Sexuality (The Transformation of Puberty) The Finding of an Object (1905), SE, vol. VII ( ), Freud S., The Uncanny 1919, SE, vol. XVII ( ), Heidegger M., The Origin of the Work of Art, in Off the Beaten Track, Milner M., On Not Being Able to Paint, Milner M., The Suppresses Madness of Sane Men, Pontalis J. B., Frontiers in Psychoanalysis. Between Dream and Pain, Rycroft C., Imagination and Reality, Schelling F., Philosophy of Mythology, (lessons) Starobinski J., Hamlet and Freud, in Ernest Jones, Hamlet and Oedipus, Winnicott D. W., The Depressive Position in Normal Emotional Development, in British Journal of Medical Psychology, Volume 28, Issue 23, pp , June Winnicott D. W., Playing and Reality, Winnicott D. W., Therapeutic Consultations in Child Psychiatry, Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 11
12 ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1 Ο συγγραφέας θα ήθελε να παραµείνει το αρχαίο κείµενο, αφού θεωρεί ότι αυτό αντιστέκεται σε οποιαδήποτε µετάφραση, και δεν αποδίδεται κατάλληλα ούτε και στη νεοελληνική γλώσσα. (Αν η ψυχή πρόκειται να γνωρίσει τον εαυτό της, θα πρέπει να κοιτάξει µέσα σε µια ψυχή). 2 Λιπὼν Κόρινθον Οἰδίπους, πατρός νόθος πρὸς τῶν ἁπάντων λοιδορούµενος ξένος, ἦλθεν πυθέσθαι Πυθικῶν θεσπισµάτων, ζητῶν ἑαυτὸν καὶ γένους φυτόσπορον. Aristofane Grammatico, III sec a.c. 3 Aναφορά στους «σημαντικούς άλλους» του J. Bowlby. 4 The Origin of the Work of Art in Martin Heidegger, Off the Beaten Track, Introduction by Albert Einstein in Max Jammer, Concepts of Space, Ο Hermann Ludwig Ferdinand von Helmholtz (Potsdam 1821 Berlin Charlottenburg 1894) ήταν Γερµανός γιατρός και φυσικός ο οποίος συνέβαλε σηµαντικά σε αρκετές ευρείες περιοχές της µοντέρνας επιστήµης. 7 Marion Milner, On Not Being Able to Paint, Charles Rycroft, Imagination and Reality, Το όνειρο είναι ένας επισκέπτης που δεν τον σκεφτήκαµε»... (προσωπική επικοινωνία µε τον συγγραφέα). 10 Ο συγγραφέας θεωρεί ότι η έννοια του όρου «illusion» (τουλάχιστον στα πλαίσια των ιδεών του D. Winnicott) δεν αποδίδεται ούτε µε τη λέξη «ψευδαίσθηση», ούτε µε τη λέξη «αυταπάτη» ή «πλάνη» (προσωπική επικοινωνία). 11 Masud Khan and André Green. 12 Sigmund Freud, SE, Volume VII ( ), 1953, pp In The Suppresses Madness of Sane Men, 1987, pp In British Journal of Medical Psychology, Volume 28, Issue 23, pp , June In Ernest Jones, Hamlet and Oedipus, Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 12
13 16 Go, go, go, said the bird: Human kind. Cannot bear very much reality.... (T. S. Eliot, Three Quarters, The Dry) (Πήγαινε, πήγαινε, είπε το πουλί: Ανθρώπινο είδος. Δεν µπορεί να αντέξει πάρα πολλή πραγµατικότητα...) 17 Marion Milner, The Suppressed Madness of Sane Men, 1987, pp Marion Milner, op. cit., pp Τεύχος 24 metalogos-systemic-therapy-journal.gr 13
ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ, ΤΗΣ ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Ο Freud εξέτασε αναλυτικά τη σχέση ανάμεσα στη φαντασία, την ονειροπόληση (da
ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ, ΤΗΣ ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Ο Freud εξέτασε αναλυτικά τη σχέση ανάμεσα στη φαντασία, την ονειροπόληση (day-dreaming) και το παιχνίδι στο άρθρο Creative Writers
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα: ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ & ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ. Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος
Τίτλος Μαθήματος: ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Ι Ενότητα: ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ & ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος Τμήμα: Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής
Διαβάστε περισσότεραΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Θεμελιωτής της ψυχαναλυτικής: Σιγκμουντ Φρουντ (1856-1939) Αυστριακός Ιατρός, ψυχίατρος. Το έργο και οι θεωρίες του είχαν μεγάλη επίδραση στην ανθρωπολογία, τη φιλοσοφία,
Διαβάστε περισσότεραΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Διαβάστε περισσότεραΑτομική Ψυχολογία. Alfred Adler. Εισηγήτρια: Παπαχριστοδούλου Ελένη Υπ. Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μ.
Ατομική Ψυχολογία Alfred Adler Εισηγήτρια: Παπαχριστοδούλου Ελένη Υπ. Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μ. Μαλικιώση- Λοΐζου Ατομική Ψυχολογία Τονίζει τη μοναδικότητα της προσωπικότητας
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ
ΤΟ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ Η έννοια του αρνητικού η οποία συνδέεται στενά με την ενόρμηση καταστροφής, αλλά όχι μόνο, φαίνεται να εκφράζεται σε διάφορες εκδηλώσεις του ψυχισμού, στο χώρο του φυσιολογικού
Διαβάστε περισσότεραΗ δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων
Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Στη δραματοθεραπεία εκδραματίζονται σκηνές και γεγονότα της ζωής στην προσωπική παράσταση του καθενός, με την ασφάλεια που προσφέρουν οι μορφές τέχνης που χρησιμοποιούνται,
Διαβάστε περισσότεραΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1
Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί πως η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Διαβάστε περισσότεραβ) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;
1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,
Διαβάστε περισσότεραΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων Θεματική Ενότητα 4 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στην ψυχαναλυτική θεωρία και, κυρίως, σε εκείνο το τμήμα της θεωρίας που αναφέρεται
Διαβάστε περισσότεραΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΟΥΣΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ Β3 (υπεύθυνη καθηγήτρια :Ελένη Μαργαρίτου)
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΟΥΣΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ Β3 (υπεύθυνη καθηγήτρια :Ελένη Μαργαρίτου) Αρχικά οφείλουμε να πούμε πως το θέμα αυτό που θα αναλύσουμε δύναται να επεκταθεί
Διαβάστε περισσότεραΤο παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω
Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει
Διαβάστε περισσότεραΓράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα
Διαβάστε περισσότερατι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και
Διαβάστε περισσότεραΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1
Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί ότι η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στο ανθρώπινο εγκέφαλο.
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης
Διαβάστε περισσότεραΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΠΡΙΑΜΗ ΒΑΓΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...
Διαβάστε περισσότεραΗ σύγκριση των δύο σχεδίων της Σάρας, 2 χρονών και 4 μηνών, που έγιναν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, φανερώνει ξεκάθαρα τη δυσφορία που νιώθει η
Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο πληροφόρησης και συμβουλευτικής για τους γονείς, να γίνει βοηθός και στήριγμά τους στο δύσκολο έργο της ανατροφής του παιδιού τους. Όσοι από
Διαβάστε περισσότεραΗ δραστηριότητα της σκέψης ήταν στην προέλευσή της, διαδικασία εκτόνωσης της ψυχής, από υπερχείλισμα ερεθισμάτων.
Σκέψη και ονειροπόληση της μητέρας Η δραστηριότητα της σκέψης ήταν στην προέλευσή της, διαδικασία εκτόνωσης της ψυχής, από υπερχείλισμα ερεθισμάτων. Ο Bion εμπνεόμενος από το άρθρο του Freud του 1911,
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV Θεματική Ενότητα 6 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στις κλινικές καταβολές της ψυχολογίας
Διαβάστε περισσότεραΣΧΟΛΙΟ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ
ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Αριστέα Σκούλικα Θα εκθειάσουμε την απόφαση του Χ Ιωαννίδη να γράψει τόσο προσωπικά για ένα ζήτημα τόσο δύσκολο. Μας βρίσκει
Διαβάστε περισσότεραΑναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης
Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες
Διαβάστε περισσότεραΠερίληψη Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής:
Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Έντυπο Συµµόρφωσης προς το Υπόδειγµα Συγγραφής Μελέτης Περίπτωσης µε Κύρια ιάγνωση ιαταραχή Προσωπικότητας Σηµειώστε: Τίτλος Έναρξη µε "Περιγραφή ατοµικής
Διαβάστε περισσότεραΑ εξάμηνο ΜΑΘΗΜΑ 1 (14 2ωρα) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΨΥΧΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΙΑΤΡΙΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Διευθυντής:, Καθηγητής Ψυχιατρικής Α εξάμηνο 10.2016-2.2017 ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ (2 2ωρα) ΜΑΘΗΜΑ 1 (14
Διαβάστε περισσότεραΕΙ ΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΑΡΤΗΣ ΧΡΗΣΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. β. φιλιππακοπουλου 1
ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΧΑΡΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΡΗΣΗ β. φιλιππακοπουλου 1 Αναλυτικό Πρόγραµµα 1. Εισαγωγή: Μια επιστηµονική προσέγγιση στη χαρτογραφική απεικόνιση και το χαρτογραφικό σχέδιο
Διαβάστε περισσότεραΔυναμική ομάδας Η θεωρία
Δυναμική ομάδας Η θεωρία Η ψυχοδυναμική προσέγγιση του Lewin θεωρεί ότι η συμπεριφορά των ανθρώπων σε μία ομάδα, έχει τις ρίζες της στην παιδική ηλικία και συγκεκριμένα στις οικογενειακές σχέσεις και στην
Διαβάστε περισσότεραΚυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα
Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα Sigmund Freud (1856-1939) Το 1873 ξεκίνησε σπουδές ιατρικής στη σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Το 1886
Διαβάστε περισσότεραΈνα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα
1 Ένα γόνιμο μέλλον Ένα γόνιμο μέλλον χρειάζεται μια καλή συνείδηση στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα Χρειαζόμαστε οι Έλληνες να συνδεθούμε πάλι
Διαβάστε περισσότεραΤο Αρνητικό στην Ψυχανάλυση
Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση Εργασία στο πλαίσιο του Προγράμματος «Εισαγωγική Εκπαίδευση στην Ψυχαναλυτική Πράξη» ΕΠΕΚΕΙΝΑ Επιμέλεια: Αφροδίτη Στυλιαρά ψυχολόγος - Αγγελική Καραγιάννη ψυχολόγος. Εποπτεία:
Διαβάστε περισσότεραΟ "Παραμυθάς" Νίκος Πιλάβιος στα Χανιά
Ο "Παραμυθάς" Νίκος Πιλάβιος στα Χανιά 18 Ιαν 2014 Χανιά (18/1), Σταλός (19/1), Χανιά 18.01 έως 19.01 Ο "Παραμυθάς" Νίκος Πιλάβιος στα Χανιά Ο Παραμυθάς των παιδικών μας χρόνων έρχεται στην Κρήτη Όταν
Διαβάστε περισσότεραΚάρλ Ρότζερς Το γίγνεσθαι του προσώπου
https://www.hallofpeople.com/gr.php?user=ρότζερς%20καρλ Κάρλ Ρότζερς Το γίγνεσθαι του προσώπου Απόσπασμα από «Το γίγνεσθαι του προσώπου», Εκδόσεις Ερευνητές. Πηγή: «doctv.gr» «Στην πραγματικότητα, καθένας
Διαβάστε περισσότερα"Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde
1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde Θα ήθελα να σε καλωσορίσω σε αυτό το σεμινάριο. Είναι πολύ σημαντικό για εμένα να ξέρεις πώς δεσμεύομαι με το πέρας
Διαβάστε περισσότεραΠολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό
Διαβάστε περισσότεραΕκπαιδευτικό Πρόγραµµα Αµµοθεραπείας (Sandplay Therapy Training Program )
Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα Αµµοθεραπείας (Sandplay Therapy Training Program ) Αποστολή Ο σκοπός της εκπαίδευσης είναι να προωθήσει τη µελέτη της αµµοθεραπείας (παιχνίδι µε άµµο) όπως διδάσκεται από την Dora
Διαβάστε περισσότεραMAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1
MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1 ΔΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η ψυχοδυναμική προσέγγιση Η συμπεριφορική προσέγγιση P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΑΝ
Διαβάστε περισσότεραΜανώλης Ισχάκης. Μανώλης Ισχάκης. WYS NLP Life Coaching. Ζήσε με Πάθος! Σελίδα 1
Μανώλης Ισχάκης WYS NLP Life Coaching www.manolisischakis.gr Όνομα : Επίθετο : Ζήσε με Πάθος! www.manolisischakis.gr Σελίδα 1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι."
Διαβάστε περισσότεραΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. Θέμα: ΣΕΜΙΝΑΡΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΔΥΝΑΜΙΚΗ (ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ) ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
24/10/2018 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Θέμα: ΣΕΜΙΝΑΡΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΔΥΝΑΜΙΚΗ (ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ) ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ 2018-2019 Σας ενημερώνουμε ότι στις 6/11/18 ξεκινούν τα μαθήματα του εκπαιδευτικού σεμιναρίου
Διαβάστε περισσότεραβ) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;
1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,
Διαβάστε περισσότεραΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ & ΕΜΠΝΕΥΣΗ. Εισαγωγή
ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ & ΕΜΠΝΕΥΣΗ Εισαγωγή Λέγοντας έμπνευση συνήθως εννοούμε την ξαφνική και κάποτε αναπάντεχη εμφάνιση κάποιας σκέψης, φαντασίας ή παράστασης. Συχνά, όχι όμως πάντα, η εμφάνιση αυτή φαίνεται να
Διαβάστε περισσότεραΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ
ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ Την έρευνα για τη φύση του την αρχίζει ο άνθρωπος θέτοντας στον εαυτό του την ερώτηση: «Ποιός είμαι; Τι είμαι;» Στην πορεία της αναζήτησης για την απάντηση, η ερώτηση διαφοροποιείται
Διαβάστε περισσότεραΕπιµορφωτικό Σεµινάριο Κατάρτισης στην Θεραπεία Ζεύγους. Τίτλος Σεµιναρίου: «Εκπαίδευση στην Θεραπεία Ζεύγους & τα Οικογενειακά Δυναµικά»
Επιµορφωτικό Σεµινάριο Κατάρτισης στην Θεραπεία Ζεύγους Τίτλος Σεµιναρίου: «Εκπαίδευση στην Θεραπεία Ζεύγους & τα Οικογενειακά Δυναµικά» Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερα ζευγάρια και οικογένειες
Διαβάστε περισσότεραΠτυχές της δημιουργικότητας στην ψυχαναλυτική διαδικασία Μ. Εμμανουηλίδης Στην παρουσίαση αυτή θα προσεγγίσω την ανθρώπινη δημιουργικότητα σε σχέση
Πτυχές της δημιουργικότητας στην ψυχαναλυτική διαδικασία Μ. Εμμανουηλίδης Στην παρουσίαση αυτή θα προσεγγίσω την ανθρώπινη δημιουργικότητα σε σχέση με την ψυχανάλυση από δύο οπτικές γωνίες. Πρώτα εξετάζοντας
Διαβάστε περισσότεραΕκπαιδευτικό Πρόγραµµα Αµµοθεραπείας (Sandplay Therapy Training Program )
Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα Αµµοθεραπείας (Sandplay Therapy Training Program ) Αποστολή Ο σκοπός της εκπαίδευσης είναι να προωθήσει τη µελέτη της αµµοθεραπείας (παιχνίδι µε άµµο) όπως διδάσκεται από την Dora
Διαβάστε περισσότεραTO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
TO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Η λέξη ΠΑΙΧΝΊΔΙ προέρχεται από την λέξη παίχτης παίζω παις. Με την έννοια παιχνίδι ορίζουμε την κατ εξοχήν αυθόρμητη και ενδιαφέρουσα δραστηριότητα των παιδιών που έχει ως στόχο
Διαβάστε περισσότεραΙΑΤΡΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΙΑΤΡΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Κεφάλαιο 1. Ψυχολογία: Τα στάδια εξέλιξης μίας επιστήμης ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΑ Οι ρίζες της Ψυχολογίας: Το μονοπάτι προς μία επιστήμη του νου. Οι πρόγονοι
Διαβάστε περισσότεραΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Λογικοθυμική προσέγγιση (Rational-Emotive Therapy) Αναπτύχθηκε από τον Albert Ellis τη δεκαετία του 1950. Πεποίθηση πως οι συναισθηματικές δυσκολίες οφείλονται σε λανθασμένες
Διαβάστε περισσότεραΜπορεί να συναντηθεί ο έφηβος με το δάσκαλο; Προσέγγιση των δυσκολιών στη σχέση μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή
Μπορεί να συναντηθεί ο έφηβος με το δάσκαλο; Προσέγγιση των δυσκολιών στη σχέση μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή Αυτή, δεν είναι μία κανονική παρουσίαση. Είναι μόνο μία αφορμή για προβληματισμό. Παρατηρήσεις
Διαβάστε περισσότεραΕφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους
Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη
Διαβάστε περισσότεραΤα παιδιά βιώνουν παιχνίδια από το παρελθόν με τους παππούδες ΦΑΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΙΝΕ/ΓΣΕΕ
Τα παιδιά βιώνουν παιχνίδια από το παρελθόν με τους παππούδες ΦΑΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Τα παιχνίδια είναι δημιουργήματα του Ελληνικού πολιτισμού με ρίζες που φτάνουν στην
Διαβάστε περισσότεραΓια αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της!
Κυριακή, 2 Ιουλίου 2017 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: ΓΙΩΤΑ ΦΩΤΟΥ Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Πείτε μας λίγα λόγια
Διαβάστε περισσότεραΘεωρίες ανάπτυξης και μάθησης του παιδιού σε σχέση με τη μουσική
Θεωρίες ανάπτυξης και μάθησης του παιδιού σε σχέση με τη μουσική Κληρονομικότητα ή Περιβάλλον; Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου
Διαβάστε περισσότεραA READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.
A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα
Διαβάστε περισσότερα3 + 2 Χρόνια Εκπαίδευσης και Εποπτείας Αναμνήσεις & Αναστοχασμοί από τη Μονάδα Οικογενειακής Θεραπείας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής
3 + 2 Χρόνια Εκπαίδευσης και Εποπτείας Αναμνήσεις & Αναστοχασμοί από τη Μονάδα Οικογενειακής Θεραπείας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής Γιάννης Αναστασιάδης: Κοινωνικός Λειτουργός, Παιδικά Χωριά SOS
Διαβάστε περισσότεραΠροσεγγίσεις Μουσικοθεραπείας
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Προσεγγίσεις Μουσικοθεραπείας Ενότητα 4: Η συμβολή της ψυχανάλυσης στη μουσικοθεραπεία και στη διδασκαλία μουσικής Ψαλτοπούλου Ντόρα Άδειες
Διαβάστε περισσότεραΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Γ. ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) Ημ/νίες Διεξαγωγής: 16-17/11, 30/11, 01/12, 07 08/12, 2013, 11-12/01, 25-26/01, 01-02/02, 15-16/02,
Διαβάστε περισσότεραΜάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11
Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος 2017-11:11 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει περίπου
Διαβάστε περισσότεραΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Το ερωτικό παιχνίδι του άντρα και της γυναίκας είναι μια μικρή εκδήλωση του παιχνιδιού όλης της ζωής. Το ζευγάρι γνωρίζει και ζει τους κραδασμούς που το διαπερνούν, συμμετέχοντας έτσι στις δονήσεις του
Διαβάστε περισσότεραΠένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017
Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΟΤΑΝ ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΜΙΛΟΥΝ Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη σε μια εποικοδομητική συνέντευξη στο
Διαβάστε περισσότεραΕναλλακτικές θεωρήσεις για την εκπαίδευση και το επάγγελμα του εκπαιδευτικού
Εναλλακτικές θεωρήσεις για την εκπαίδευση και το επάγγελμα του εκπαιδευτικού Η εκπαίδευση ως θεσμός κοινωνικοπολιτισμικής μεταβίβασης δομολειτουργισμός και ως θεσμός κοινωνικού μετασχηματισμού κριτική
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 12:25 Σελίδα 2 από 6 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 06/06/2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΣΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΗ Φιλοσοφία της Συνθετικής Ψυχοθεραπείας
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η Φιλοσοφία της Συνθετικής Ψυχοθεραπείας Σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Συνθετικής Ψυχοθεραπείας (ΕΑΙP) (www.eaip.eu), η συνθετική ψυχοθεραπεία εφαρμόζει, πρωταρχικά,
Διαβάστε περισσότεραΓεννήθηκε το 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης Υπήρξε φιλόσοφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας Έργα: µυθιστορήµατα, ποίηση, θεατρικά,
http://www.amis-kazantzaki.gr./ Γεννήθηκε το 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης Υπήρξε φιλόσοφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας Έργα: µυθιστορήµατα, ποίηση, θεατρικά, ταξιδιωτικά Τα πιο γνωστά του έργα: Αναφορά
Διαβάστε περισσότεραΤΙ ΜΑΣ ΔΙΝΕΙ «ΕΥΤΥΧΙΑ & ΝΟΗΜΑ ΖΩΗΣ»?
ΤΙ ΜΑΣ ΔΙΝΕΙ «ΕΥΤΥΧΙΑ & ΝΟΗΜΑ ΖΩΗΣ»? Της Τζινας Γ. ΘΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, ED. M, MA HARVARD UNIVERSITY, ΨΥΧΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ, ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Ειδίκευση σε Παιδιά, Εφήβους, Οικογένειες, Ζευγάρια, Γυναικεία
Διαβάστε περισσότεραΠεριγραφή ατοµικής περίπτωσης µεσήλικης γυναίκας µε Aποφευκτική ιαταραχή Προσωπικότητας και Αγοραφοβία 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας 14 17 Μαϊου 2009, Βόλος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Χ. Βαρβέρη-Γ.
Διαβάστε περισσότεραΥπεύθυνη Επιστημονικού Πεδίου Χρυσή Χατζηχρήστου
«ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21 ου αιώνα) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS: 295450 Υποέργο 1: «Εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και οδηγών για τον εκπαιδευτικό
Διαβάστε περισσότεραΟι γνώμες είναι πολλές
Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία
Διαβάστε περισσότεραη φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού
1 η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού Το βιβλίο αυτό, του ψυχοθεραπευτή Gestalt Πέτρου Θεοδώρου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΒΙΒΛΙΟΦΟΡΟΣ και σε Ελληνική και
Διαβάστε περισσότεραΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ
Αγαπητές/οί συνάδελφοι, σας παρουσιάουμε μερικά βιβλία που έχουν σχέση με τη γραφή και την ψυχανάλυση. Γιατί τι άλλο είναι μια συνεδρία, από μία συν-γραφή σε διαρκή εξέλιξη; Ελπίζουμε να τα βρείτε ενδιαφέροντα.
Διαβάστε περισσότερα4. Η τέχνη στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του Χέγκελ για την ιστορία
4. Η τέχνη στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του Χέγκελ για την ιστορία Α1. Ερωτήσεις γνώσης - κατανόησης 1. Πώς συλλαµβάνει ο Χέγκελ τη σχέση ιστορίας και πνεύµατος και ποιο ρόλο επιφυλάσσει στο πνεύµα; 2. Τι
Διαβάστε περισσότεραΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2
ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2 Η ιστορία της φιλοσοφίας από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαδικασία αναζήτησης μιας απάντησης στο ερώτημα, «τι είναι γνώση;» Οι Δυτικοί φιλόσοφοι
Διαβάστε περισσότεραΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX)
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ PLAY4GUIDANCE ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX) Συγγραφέας: Jan M. Pawlowski, Hochschule Ruhr West (HRW) Page 1 of 7 Κατηγορία Ικανότητας Περιγραφή Ικανότητας Περιγραφή του επιπέδου επάρκειας
Διαβάστε περισσότερα9 ο Συνέδριο της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας
1 9 ο Συνέδριο της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας ΤΑ ΠΕΠΡΩΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΥΝΟΥΧΙΣΜΟΥ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΘΗΣΗ ΜΕΧΡΙ ΤΗ ΔΙΑΨΕΥΣΗ Βασίλης Δηµόπουλος Στην ψυχανάλυση η έννοια του ευνουχισµού αναφέρεται σε µία πολυσύνθετη
Διαβάστε περισσότεραΜιχάλης Μακρή EFIAP. Copyright: 2013 Michalis Makri
Μιχάλης Μακρή EFIAP Copyright: 2013 Michalis Makri Copyright: 2013 Michalis Makri Less is more Less but better Copyright: 2013 Michalis Makri Ο μινιμαλισμός ορίζεται ως η εξάλειψη όλων των στοιχείων που
Διαβάστε περισσότεραΕκπαιδευτική Τεχνολογία και Θεωρίες Μάθησης
Θεωρίες Μάθησης Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Θεωρίες Μάθησης Κάθε εκπαιδευτικός (εκούσια ή ακούσια) υιοθετεί μια θεωρία μάθησης. Το ίδιο ισχύει και για τις διάφορες εκπαιδευτικές τεχνολογίες. Για την εισαγωγή
Διαβάστε περισσότερα2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014
2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014 Χριστίνα Μιχαλοπούλου Σχολιασµός του κειµένου του Φώτη Μπόµπου "Διασικασία συµβολοποίησης κατά την ψυχαναλυτική διεργασία" Όταν πρωτοάκουσα την
Διαβάστε περισσότεραUnidenti fied (F.) Object
Unidenti fied (F.) Object Ζητήματα Άγνωστης Ταυτότητας _Who am I? _if I have _ Change id! _Ομάδα 3 _Υπό- ομάδα 3 Αναστασίου Δημήτρης Δαλάκη Σουλτάνα Κοντιζά Ιωάννα Τσιάντου Έλενα Περιεχόμενα 1. Ετοιμολογία
Διαβάστε περισσότερα«Η ανάπτυξη είναι μια σειρά από διαδοχικές γεννήσεις» Μαρία Μοντεσσόρι, Δεκτικός Νους
«Η ανάπτυξη είναι μια σειρά από διαδοχικές γεννήσεις» Μαρία Μοντεσσόρι, Δεκτικός Νους Αθήνα, 2017 Μοντεσσοριανή Σχολή Αθηνών ΜΑΡΙΑ ΓΟΥΔΕΛΗ Έλσα Χωριανοπούλου, δασκάλα και διευθύντρια Τριαντάφυλλος Τριανταφυλλάκος,
Διαβάστε περισσότεραΓνώση του εαυτού μας
Γνώση του εαυτού μας Self awareness Η αυτογνωσία αναφέρεται σε: Συναισθήματα Σκέψεις Ενδιαφέροντα Ισχυρά & αδύνατα σημεία Αξίες Ικανότητες Στόχους Δεξιότητες Προτιμητέο στιλ επικοινωνίας 1 Γνώση του εαυτού
Διαβάστε περισσότερα«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.»
«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Ποιο είναι το αγαπημένο σου μάθημα;» Μία κλασσική ερώτηση για κάθε παιδί οποιασδήποτε βαθμίδας της εκπαίδευσης. Ακόμα
Διαβάστε περισσότεραΨυχοδυναμική θεωρία και ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων του θεραπευτή
Ψυχοδυναμική θεωρία και ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων του θεραπευτή Γιωτσίδη Βασιλική, Ph.D., Msc, MA Κλινικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» Δομή
Διαβάστε περισσότεραΜΑΡΙΑ Α. ΔΡΑΚΑΚΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 6 ΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ν.ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
«Διαχρονικές αξίες στην εκπαίδευση σε ένα περιβάλλον που αλλάζει μέσα από τον ανατρεπτικό οραματιστή καλλιτέχνη Γιάννη Γαΐτη» (Βιωματικό εργαστήριο με την αξιοποίηση του μοντέλου PERKINS) ΜΑΡΙΑ Α. ΔΡΑΚΑΚΗ
Διαβάστε περισσότερα2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.
Θέµατα & Ασκήσεις από: www.arnos.gr 2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22 ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύµφωνα µε τη θεωρία του εµπειρισµού
Διαβάστε περισσότεραΣυμβουλευτική στη δια βίου ανάπτυξη. Καθηγήτρια: Καλούρη Ο. Σπουδάστρια: Δασκαλά Βασιλική
Συμβουλευτική στη δια βίου ανάπτυξη Καθηγήτρια: Καλούρη Ο. Σπουδάστρια: Δασκαλά Βασιλική Ένα Κριτικό Αναπτυξιακό Μοντέλο για τον Εκπαιδευτικό και Επαγγελματικό Προσανατολισμό:Πολυτέλεια ή Αναγκαιότητα;
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ. ΘΕΜΑΤΑ Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειµένου χωρίς δικά σας σχόλια σε λέξεις.
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 IOYNIOY 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΚΕΙΜΕΝΟ: Πολύς λόγος έχει
Διαβάστε περισσότεραΤα προγράµµατα Ενίσχυσης Πρωτοβουλιών ως προγράµ- σε θέµατα Αγωγής Υγείας» του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ. µε φορέα υλοποίησης το
Η δηµιουργία του παρόντος υλικού έγινε στο πλαίσιο της ενέργειας 2.4.3 κατηγορία πράξεων γ του ΕΠΕΑΕΚ 2 µε τίτλο: «Προγράµµατα Ενίσχυσης Πρωτοβουλιών σε θέµατα Αγωγής Υγείας» του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ
Διαβάστε περισσότεραΣτοιχεία συνάντησης της εξομολόγησης με την προσωποκεντρική θεωρία
12 Δεκεμβρίου 2018 Στοιχεία συνάντησης της εξομολόγησης με την προσωποκεντρική θεωρία Θρησκεία / Ποιμαντική πρωτοπρεσβύτερος Ευστράτιος Καρατσούλης Ένα κοινό σημείο αναφοράς αποτελεί ο χρόνος της θεραπείας
Διαβάστε περισσότεραΠαρέμβαση της Μίνας Μπούρα στην παρουσίαση στη Στοά του Βιβλίου του βιβλίου της Μαρίας Καλεώδη Σελέξ, Περί παιδικής ψυχώσεως
Παρέμβαση της Μίνας Μπούρα στην παρουσίαση στη Στοά του Βιβλίου του βιβλίου της Μαρίας Καλεώδη Σελέξ, Περί παιδικής ψυχώσεως (Εκδόσεις Εξάντας, Άνοιξη 2005). Για να μιλήσω για το βιβλίο της Μαρίας Καλεώδη
Διαβάστε περισσότεραΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.
Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα
Διαβάστε περισσότερα6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. ''
1. '' Τίποτα δεν είναι δεδομένο. '' 2. '' Η μουσική είναι η τροφή της ψυχής. '' 3. '' Να κάνεις οτι έχει νόημα για σένα, χωρίς όμως να παραβιάζεις την ελευθερία του άλλου. '' 4. '' Την πραγματική μόρφωση
Διαβάστε περισσότεραΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα»
Ημερομηνία 27/11/2015 Μέσο trikalakids.gr Συντάκτης Link http://www.trikalakids.gr/bookcorner/%ce%bc%ce%b1%cf%81%ce%b9%ce%bd %CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B7-%CE%B7- %CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%84%CF%85%CF%87%CE%AF%CE%B1-
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. καθημερινό λεξιλόγιο: «κάτι», «ἀρμαθιά»
Διαβάστε περισσότεραΟι αισθήσεις και η τέχνη του Είναι
Οι αισθήσεις και η τέχνη του Είναι Υπάρχουν πέντε αισθήσεις αντίληψης και πέντε όργανα δράσης. Οι αισθήσεις της αντίληψής είναι η όραση, η όσφρηση, η ακοή, η γεύση και η αφή. Τα όργανα της δράσης είναι
Διαβάστε περισσότεραΆτοµα & οµάδες. Από την οµαδική επιρροή στην οµαδική ψυχοθεραπεία. Αποστόλης Αγγελόπουλος.
Άτοµα & Από την οµαδική επιρροή στην οµαδική ψυχοθεραπεία Αποστόλης Αγγελόπουλος angelopoulos.a@gmail.com www.apostolisangelopoulos.gr Κύρια θέµατα Πλήθη και Οµάδα, παραγωγικότητα, οικονοµία Ο φόβος απώλειας
Διαβάστε περισσότεραΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΟΝ BION. Σωτήρης Μανωλόπουλος
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΟΝ BION Σωτήρης Μανωλόπουλος Η Elsa Schmidt Kitsikis πρόσφατα δηµοσίευσε και στα Ελληνικά µια αληθινή Αναφορά στον Bion συνδέοντας µε πρωτότυπη σκέψη και πηγαίο συναίσθηµα
Διαβάστε περισσότεραΤηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,
«...Πλαστήκαµε για να µην είµαστε µονάχοι. Για τούτο η καρδιά µας ασταµάτητα διψά για τους άλλους. Χωρίς το διάλογο των υπάρξεων µας η ζωή φαίνεται αδειανή, ερηµωµένη, αδικαιολόγητη. Ζούµε και πλησιάζουµε
Διαβάστε περισσότεραhttp://hallofpeople.com/gr/ Μισελ ντε Μονταιν ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ (απόσπασμα από την αρχή) Τα συναισθήματα μας επεκτείνονται πέρα από εμάς
http://hallofpeople.com/gr/ Μισελ ντε Μονταιν ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ (απόσπασμα από την αρχή) Τα συναισθήματα μας επεκτείνονται πέρα από εμάς Εκείνοι που κατηγορούν τους ανθρώπους ότι τρέχουν διαρκώς πίσω
Διαβάστε περισσότεραΟ ρόλος της απώλειας και του πένθους στη διαδικασία της µίµησης
11ο Συνέδριο της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας "Πένθη και καταθλίψεις" Περίληψη της οµιλίας του : Ιωάννη Βαρτζόπουλου Ο ρόλος της απώλειας και του πένθους στη διαδικασία της µίµησης Η απώλεια του αντικειµένου,
Διαβάστε περισσότεραΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Φύλο (sex) Σεξουαλικότητα (sexuality) Σεξουαλική υγεία (sexual health) Κοινωνική ταυτότητα (γένος) (gender) Κοινωνική ταυτότητα φύλου (gender identity) Σεξουαλικός προσανατολισµός
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΝΩΣΗΣ. ΤΕΙ ΑΜΘ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΣ Γεώργιος Θερίου
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΤΕΙ ΑΜΘ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΣ Γεώργιος Θερίου ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2 Η ιστορία της φιλοσοφίας από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαδικασία αναζήτησης
Διαβάστε περισσότεραΧάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη
Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Επιμέλεια εργασίας: Παναγιώτης Γιαννόπουλος Περιεχόμενα Ερώτηση 1 η : σελ. 3-6 Ερώτηση 2 η : σελ. 7-9 Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 2 Ερώτηση 1 η Η συγγραφέας
Διαβάστε περισσότερα