Πακέτα Εργασίας 4 & 5

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πακέτα Εργασίας 4 & 5"

Transcript

1 «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ (ΕΕΟΤ)» ΙΔΡΥΜΑ (Φορέας Υλοποίησης) : ΤΕΙ Σερρών ΤΜΗΜΑ: Μηχανολογίας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Γεώργιος Μήλτσιος ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Διερεύνηση της επίπτωσης της σύστασης των λιπαντικών στα φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά των εκπομπών σωματιδίων κινητήρων diesel Πακέτα Εργασίας 4 & 5 Δημιουργία αναλυτικού πρωτοκόλλου μέτρησης - Τελικές μετρήσεις βάσει του αναλυτικού πρωτοκόλλου. Ηλίας Βουίτσης, Παναγιώτης Πιστικόπουλος, Ζήσης Σαμαράς, Ελένη Τερζή, Κωνσταντινή Σαμαρά, Γεώργιος Μήλτσιος Δεκέμβριος 2005

2 2 1. Εισαγωγή Στα Πακέτα Εργασίας (Π.Ε.) 4 & 5 του υποέργου «Διερεύνηση της επίπτωσης της σύστασης των λιπαντικών στα φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά των εκπομπών σωματιδίων κινητήρων diesel» περιλαμβάνονται η δημιουργία αναλυτικού πρωτοκόλλου μέτρησης (Π.Ε.4) και οι τελικές μετρήσεις που προδιαγράφονται στο Π.Ε.5. Στο παρόν κείμενο γίνεται περιγραφή της διαδικασίας μέτρησης και παρουσίαση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων των αερίων ρύπων και των φυσικών χαρακτηριστικών των εκπεμπόμενων σωματιδίων. Η έκθεση θα επεκταθεί στη χημική σύσταση του λιπαντικού και των σωματιδίων όταν τα αποτελέσματα των σχετικών αναλύσεων είναι διαθέσιμα. Αυτά θα συμπεριληφθούν στο Π.Ε.6, όπου θα ολοκληρωθεί η ανάλυση των αποτελεσμάτων και θα επιχειρηθεί η εξαγωγή συμπερασμάτων. Σημειώνεται ότι, όσον αφορά τη χημική ανάλυση, αποφασίστηκε, πέρα από τη διερεύνηση για πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες που προδιαγράφεται στο τεχνικό δελτίο του υποέργου, η επέκταση των αναλύσεων προς διερεύνηση ιοντικών ενώσεων, μετάλλων και οργανικού/στοιχειακού άνθρακα. 2. Αναλυτικό Πρωτόκολλο Μέτρησης 2.1. Κύκλοι Οδήγησης Για την υπέρβαση των δυσκολιών και των αβεβαιοτήτων που εισάγει η μη ύπαρξη προδιαγεγραμμένης διαδικασίας μέτρησης της κατά μέγεθος κατανομής των εκπεμπόμενων σωματιδίων και της χημικής τους σύστασης, σχεδιάστηκε και εξετάστηκε πειραματικά ως προς την επαναληψιμότητά του, συγκεκριμένο πρωτόκολλο που περιελάμβανε κύκλους οδήγησης και σταθερά σημεία λειτουργίας σε δυναμομετρική εξέδρα. Οι κύκλοι που εφαρμόστηκαν ήταν, κατά σειρά: ο Νέος Ευρωπαϊκός Κύκλος Οδήγησης που προβλέπει η νομοθεσία (New European Driving Cycle, NEDC) και στη συνέχεια οι τρεις πειραματικοί κύκλοι του Ευρωπαϊκού προγράμματος ARTEMIS ο αστικός κύκλος (ARTEMIS Urban), o περιαστικός κύκλος (ARTEMIS Road) και ο υπεραστικός κύκλος (ARTEMIS Motorway). Τα προφίλ ταχύτητας των τριών κύκλων ARTEMIS φαίνονται στην Εικόνα 1. Τα σταθερά σημεία λειτουργίας που εφαρμόστηκαν ήταν στα 50 και 120 km/h.

3 3 Ταχύτητα [km/h] (a) Χρόνος [s] Ταχύτητα [km/h] (b) Χρόνος [s] 200 Ταχύτητα [km/h] (c) Χρόνος [s] Εικόνα 1. Προφίλ ταχύτητας κύκλων ARTEMIS: (a) Urban (b) Road (c) Motorway

4 In situ Χαρακτηρισμός της Σωματιδιακής Ύλης Ο in situ χαρακτηρισμός της εκπεμπόμενης σωματιδιακής ύλης έγινε με τα παρακάτω όργανα: Απαριθμητής Σωματιδίων Συμπύκνωσης 3010 της TSI (Condensation Particle Counter, CPC). O Απαριθμητής Σωματιδίων Συμπύκνωσης χρησιμοποιήθηκε για την καταγραφή της συνολικής αριθμητικής συγκέντρωσης σε πραγματικό χρόνο κατά τη διάρκεια των κύκλων οδήγησης, λειτουργώντας με μια διαφορά θερμοκρασιών εξατμιστή συμπυκνωτή 17 C (50% cutpoint ~ 10 nm). Κατανεμητής Κινητικότητας Σωματιδίων 3936 L της TSI (Scanning Mobility Particle Sizer, SMPS). O Κατανεμητής Κινητικότητας Σωματιδίων χρησιμοποιήθηκε στις μετρήσεις σταθερών σημείων για την καταγραφή των κατανομών αριθμού μεγέθους (διάμετρος κινητικότητας) της εκπεμπόμενης σωματιδιακής ύλης. H ροή του αέρα (sheath air) ρυθμίστηκε στα 6 lpm και η ροή του συστήματος απλής διασποράς στα 0.6 lpm. Ηλεκτρικός Προσκρουστήρας Χαμηλής Πίεσης της Dekati (Electrical Low Pressure Impactor, ELPI). Ο Ηλεκτρικός Προσκρουστήρας Χαμηλής Πίεσης χρησιμοποιήθηκε για την καταγραφή των κατανομών αριθμού μεγέθους (αεροδυναμική διάμετρος) της εκπεμπόμενης σωματιδιακής ύλης σε πραγματικό χρόνο. Το cutpoint του οργάνου ρυθμίστηκε στα 7 nm. Προσροφητήρας Πτητικών Ουσιών της Dekati (Thermodenuder). O Προσροφητήρας Πτητικών Ουσιών χρησιμοποιήθηκε για την απομάκρυνση των πτητικών ουσιών του δείγματος Ex situ Χαρακτηρισμός της Σωματιδιακής Υλης Για τη συλλογή δειγμάτων ικανής ποσότητας σωματιδιακής ύλης για περαιτέρω χημική ανάλυση εφαρμόστηκε η μέθοδος δειγματοληψίας μεγάλου όγκου δείγματος (High Volume Sampler). Χρησιμοποιήθηκαν φίλτρα διαφορετικών μεγεθών και υλικών. Αυτά ήταν: Φίλτρα Teflon 47 mm (TX40H120-WW). Tα φίλτρα αυτά χρησιμοποιήθηκαν για τον προσδιορισμό της εκπεμπόμενης σωματιδιακής ύλης με τη σταθμική μέθοδο (σύμφωνα με τη νομοθεσία). Η συλλεχθείσα στα φίλτρα αυτά σωματιδιακή ύλη αναλύθηκε για υδατοδιαλυτές ιοντικές ενώσεις.

5 5 Φίλτρα Quartz 47 mm (2500QAT-UP). Η συλλεχθείσα στα φίλτρα αυτά σωματιδιακή ύλη αναλύθηκε για στοιχειακό και οργανικό άνθρακα. Φίλτρα Cellulose 8,5 x10. Η συλλεχθείσα στα φίλτρα αυτά σωματιδιακή ύλη αναλύθηκε για μέταλλα και πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες. Τα φίλτρα, μετά το τέλος των μετρήσεων, παραλαμβάνονταν από το Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος για τη χημική ανάλυση Μετρήσεις Αερίων Ρύπων Σε όλα τα σημεία λειτουργίας του οχήματος που εξετάστηκαν μετρήθηκαν οι ακόλουθοι αέριοι ρύποι: Μονοξείδιο του άνθρακα (CO) με αναλυτή μη διασπειρόμενης υπέρυθρης ακτινοβολίας (NDIR) Άκαυστοι υδρογονάνθρακες (ΗC) με αναλυτή ιονισμού φλόγας (FID) Οξείδια του Αζώτου (NO x ) με αναλυτή χημειοφωταύγειας (CLD) Επίσης, σε κάθε σημείο λειτουργίας μετρήθηκαν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) με NDIR και με βάση το αποτέλεσμα αυτό υπολογίστηκε η κατανάλωση καυσίμου. 3. Όχημα Σύστημα Μετεπεξεργασίας Καυσαερίου Καύσιμο - Λιπαντικά Το όχημα που χρησιμοποιήθηκε στις μετρήσεις ήταν ένα σύγχρονο όχημα επιπέδου εκπομπών Euro-IV (Honda Accord 2.2 i-ctdi). Το σύστημα επεξεργασίας καυσαερίου του οχήματος αποτελείται από προκαταλύτη για την κατάλυση της οξείδωσης του εγχυόμενου καυσίμου και την συνεπαγόμενη αύξηση της θερμοκρασίας του καυσαερίου και τον κυρίως καταλύτη στον οποίο λαμβάνουν χώρα οι οξειδωτικές αντιδράσεις (των αερίων υδρογονανθράκων (HC), του CO και του οργανικού διαλυτού κλάσματος (SOF)). Η μέτρηση που αντιστοιχεί στη διαμόρφωση αυτή θεωρείται ως μέτρηση αναφοράς. Το όχημα μετρήθηκε σε ακόμη δύο διαμορφώσεις συστήματος επεξεργασίας καυσαερίου: α) με εγκαταστημένο μόνο τον προκαταλύτη και β) με τον προκαταλύτη και φίλτρο σωματιδίων στην θέση του κυρίως οξειδωτικού καταλύτη. Το καύσιμο που χρησιμοποιήθηκε σε όλες τις μετρήσεις ήταν χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (10 ppm) ώστε να είναι διακριτή η πιθανή επίδραση των λιπαντικών.

6 6 Τα λιπαντικά που εξετάστηκαν ήταν δύο: 1. Το λιπαντικό που ήταν τοποθετημένο στο όχημα από την εταιρία κατασκευής. Το λιπαντικό αυτό είναι ειδικά σχεδιασμένο για το ροντάρισμα του κινητήρα στα πρώτα km λειτουργίας του και περιέχει διάφορα αντιτριβικά πρόσθετα (μεταξύ των οποίων και μολυβδένιο). Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κατασκευαστή το περιεχόμενο θείο είναι περί τα 7000 ppm. 2. Λιπαντικό χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο. Το λιπαντικό αυτό παρασκευάστηκε από την εταιρία Castrol. Οι ιδιότητές του φαίνονται στον Πίνακα 1. Δείγματα των παραπάνω λιπαντικών έχουν σταλεί στο Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών του ΕΜΠ για χημική ανάλυση της σύστασής τους, με έμφαση στα χαρακτηριστικά που μπορεί να επιδρούν στο δυναμικό δημιουργίας νανοσωματιδίων, όπως ιξώδες, πτητικότητα, συγκέντρωση κορεσμένων κλπ. Καθώς και στοιχεία, όπως S, Ca, Zn, P, Cl κλπ. Οι μετρήσεις για κάθε λιπαντικό έγιναν σε δύο διαφορετικές περιόδους: Την πρώτη περίοδο χρησιμοποιήθηκε το λιπαντικό που ήταν τοποθετημένο από την εταιρία κατασκευής. Στη συνέχεια, το λιπαντικό αλλάχτηκε στην αντιπροσωπεία του κατασκευαστή και το όχημα λειτούργησε με το νέο λιπαντικό περί τα 2500 km για την προσαρμογή του συστήματος (conditioning). Μετά το πέρας της διαδικασίας αυτής ακολούθησε εφαρμογή του πρωτοκόλλου με το νέο λιπαντικό. Στις ακόλουθες παραγράφους τα δύο λιπαντικά θα αναφέρονται ως Λιπαντικό Υψηλού Θείου (ΛΥΘ) και Λιπαντικό Χαμηλού Θείου (ΛΧΘ). Πίνακας 1. Φυσικές και χημικές ιδιότητες λιπαντικού της Castrol Σημείο Ανάφλεξης > 200 C Χρώμα Καφέ Οσμή Ελαιώδης Φυσική Κατάσταση Υγρό Πυκνότητα 840 kg/m 3 (20 C) LogKow Διαλυτό σε οκτανόλη, λογ(οκταν/νερό)>3 Περιεχόμενο σε Θείο <2000 ppm 4. Διάταξη Μέτρησης και Διαδικασία 4.1 Αγωγός δειγματοληψίας σταθερού όγκου (CVS tunnel)

7 7 Για την πρωτογενή αραίωση και σταθεροποίηση του καυσαερίου εφαρμόστηκε η μέθοδος δειγματοληψίας σταθερού όγκου: το σύνολο του καυσαερίου μεταφερόταν μέσω μονωμένου μεταλλικού αγωγού από τον αγωγό καυσαερίου του οχήματος στον αγωγό αραίωσης, όπου λάμβανε χώρα ταχεία πρωτογενής αραίωση υπό συνθήκες τυρβώδους πίδακα (turbulent jet). H ροή του αραιωμένου καυσαερίου ελεγχόταν με αντλία θετικής εκτοπίσεως. Η ροή που χρησιμοποιήθηκε στις μετρήσεις ήταν 500 m 3 /h σε κανονικές συνθήκες (0 C, 1 bar). Η ακριβής ροή εντός του αγωγού πλήρους αραίωσης ρυθμιζόταν με ένα διάφραγμα. Ωστόσο, αφού το διάφραγμα είναι τοποθετημένο στην έξοδο της περιστροφικής αντλίας και των ακροσωληνίων δειγματοληψίας (sampling probe), το δείγμα που λαμβάνεται για χαρακτηρισμό σωματιδίων επιστρέφει πίσω στον αγωγό στην είσοδο του διαφράγματος. Στις μετρήσεις της εργασίας αυτής, η διαδικασία αυτή δεν ακολουθήθηκε για τη δειγματοληψία μεγάλου όγκου. Η ροή δείγματος μέσω του δειγματολήπτη μεγάλου όγκου μετρήθηκε πριν και μετά από κάθε μέτρηση και βρέθηκε ίση προς 380 dm 3 /min περίπου. Στους υπολογισμούς, η τιμή αυτή προστέθηκε στη μετρημένη τιμή που αντιστοιχούσε στον αγωγό πλήρους αραίωσης. Εικόνα 2. Σύγκριση των κατανομών αριθμού μεγέθους στον αγωγό πλήρους αραίωσης καυσαερίου με και χωρίς φίλτρο. O αέρας αραίωσης φιλτράρεται με φίλτρο τύπου HEPA (class H13/EN1822), του οποίου ο βαθμός απόδοσης μετρήθηκε ίσος προς 90% (μέτρηση με Κατανεμητή

8 8 Κινητικότητας Σωματιδίων - Εικόνα 2). Κατά τη διάρκεια του προγράμματος μέτρησης, η συγκέντρωση υποβάθρου κυμαινόταν μεταξύ 800 και 3500 #/cm 3, ανάλογα με τα επίπεδα του περιβάλλοντος. 4.2 Μέτρηση Σωματιδιακής Ύλης Το πρωτόκολλο και τα όργανα μέτρησης της σωματιδιακής ύλης περιγράφτηκαν στην Ενότητα 2. Για την απαιτούμενη περαιτέρω αραίωση του δείγματος, μετά την αραίωσή του στον αγωγό πλήρους αραίωσης, χρησιμοποιήθηκε το σύστημα μερικής αραίωσης Fine Particle Sampler (FPS) της Dekati. Σ αυτό, η αραίωση γίνεται με φιλτραρισμένο και απαλλαγμένο από υγρασία αέρα. Στη συνέχεια, το δείγμα αραιώνεται περαιτέρω με τη χρήση ενός αραιωτήρα τύπου ακροφυσίου (ejector dilutor) ώστε το δείγμα να αποκτήσει συγκέντρωση που είναι εντός των προδιαγραφών των οργάνων μέτρησης. Ο λόγος αραίωσης στο FPS ρυθμίζεται καθημερινά με μετρήσεις σε σταθερό σημείο λειτουργίας του οχήματος χρησιμοποιώντας το CO 2 ως αέριο ρύθμισης ανίχνευσης. Ο λόγος αραίωσης στους αραιωτήρες τύπου ακροφυσίου προσδιορίζεται ογκομετρικά με ξεχωριστές μετρήσεις. Στις μετρήσεις μεταβατικών σημείων λειτουργίας (κύκλοι οδήγησης), ο προσροφητήρας πτητικών ουσιών τοποθετείται στην είσοδο του Ηλεκτρικού Προσκρουστήρα Χαμηλής Πίεσης και, έτσι, το όργανο καταγράφει μόνο το στερεό μέρος της αιωρούμενης σωματιδιακής ύλης. Τα υπόλοιπα όργανα καταγράφουν το σύνολο (στερεό και πτητικό) της αιωρούμενης σωματιδιακής ύλης. Στην Εικόνα 3 δίνεται μια σχηματική παράσταση του συστήματος αραίωσης δειγματοληψίας μέτρησης της σωματιδιακής ύλης.

9 Εικόνα 3. Σχηματική παράσταση του συστήματος μέτρησης 9

10 10 5. Αποτελέσματα Μετρήσεων 5.1. Υπολογισμοί Οι καταγραφές σε πραγματικό χρόνο συγχρονίστηκαν με τις καταγραφές ταχύτητας οχήματος και ροής στον αγωγό πλήρους αραίωσης. Έτσι, ο συνολικός αριθμός εκπομπής στη διάρκεια του κύκλου πολλαπλασιαζόταν με τη συνολική ροή στον αγωγό πλήρους αραίωσης (σε κανονικές συνθήκες) και διαιρούνταν με την αντίστοιχη διανυόμενη απόσταση. Τα αποτελέσματα του Απαριθμητή Σωματιδίων Συμπύκνωσης διορθώθηκαν ως προς την πιθανότητα επαναμέτρησης της αριθμητικής συγκέντρωσης (coincidence effects). Η διόρθωση ήταν γενικά μικρή (< 8%), αφού η αριθμητική συγκέντρωση του δείγματος διατηρούνταν σημαντικά χαμηλή (κάτω από #/cm 3 ). Οι συγκεντρώσεις στον Ηλεκτρικό Προσκρουστήρα Χαμηλής Πίεσης προσδιορίστηκαν λαμβάνοντας υπόψη τα επτά πρώτα επίπεδα του οργάνου. Για την εξαγωγή των τελικών αποτελεσμάτων έγινε η υπόθεση της μοναδιαίας πυκνότητας σωματιδίων. Οι απώλειες των στερεών σωματιδίων στον Προσροφητήρα Πτητικών Ουσιών υπολογίστηκαν σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή [1]. Για τη ροή που χρησιμοποιήθηκε στις μετρήσεις (~ 10 lpm), οι απώλειες ήταν σχεδόν σταθερές και ίσες προς το 23% για σωματίδια μεγαλύτερα από 60 nm ενώ αυξάνονταν στο 34% για τα μικρότερα σωματίδια (10 nm) Εκπομπές Μάζας Σωματιδίων Οι εκπομπές σωματιδιακής μάζας εξήχθησαν με ζύγιση των φίλτρων Teflon 47 mm (νομοθετημένη μέθοδος). Στην Εικόνα 4 φαίνονται οι εκπομπές (σε mg/km) για τους τέσσερις κύκλους οδήγησης που εφαρμόστηκαν και για λόγους σύγκρισης τα νομοθετημένα όρια Euro III και Euro IV. Όπως φαίνεται, υπάρχει αυξημένη εκπομπή μάζας από 3-13% με τη διαμόρφωση προκαταλύτης συγκριτικά με τη διαμόρφωση αναφοράς στην περίπτωση του λιπαντικού υψηλού θείου (ΛΥΘ) για τους τρεις από τους τέσσερις κύκλους οδήγησης που εφαρμόστηκαν (NEDC, Urban και Road), ενώ για τον κύκλο που υπολείπεται (Motorway)

11 11 60 Αναφορά (ΛΥΘ) Προκαταλύτης (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛXΘ) 50 Euro III Εκπομπή Μάζας [mg/kg] Euro IV 0 NEDC Urban Road Motorway Κύκλοι Οδήγησης Εικόνα 4. Σωματιδιακή εκπομπή μάζας μετρημένη με τη νομοθετημένη μέθοδο (Φίλτρα Teflon). ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου. Αναφορά (ΛΥΘ) Προκαταλύτης (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛXΘ) 100 Εκπομπή Μάζας [mg/km] NEDC Urban Road Motorway Κύκλοι Οδήγησης Εικόνα 5. Σωματιδιακή εκπομπή μάζας μετρημένη με τη νομοθετημένη μέθοδο (Φίλτρα Quartz). ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου.

12 12 το αποτέλεσμα είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση με τη διαμόρφωση προκαταλύτης να εμφανίζει μια μείωση της τάξης του 10 %. Η διαμόρφωση προκαταλύτης + φίλτρο σωματιδίων στη περίπτωση ΛΥΘ εμφανίζει, όπως αναμενόταν άλλωστε λόγω του φίλτρου, σημαντική μείωση συγκριτικά με τη διαμόρφωση αναφοράς για όλους τους κύκλους οδήγησης που εξετάστηκαν. Η μείωση αυτή είναι μεγαλύτερη στην περίπτωση του νομοθετημένου κύκλου NEDC (περί το 95%) και μικρότερη στην περίπτωση του αστικού κύκλου ARTEMIS (Urban). H διαμόρφωση αναφοράς με λιπαντικό χαμηλού θείου (ΛΧΘ) έδωσε παρόμοια εκπομπή με την αντίστοιχη διαμόρφωση ΛΥΘ στην περίπτωση του νομοθετημένου κύκλου NEDC, αυξημένη στην περίπτωση του ARTEMIS Urban (περί το 30%) και χαμηλότερη στην περίπτωση των υπόλοιπων κύκλων ARTEMIS (Road ~ 25% και Motorway ~ 35%). H διαμόρφωση προκαταλύτης + φίλτρο σωματιδίων στη περίπτωση ΛΧΘ οδήγησε επίσης σε σημαντικά μειωμένη εκπομπή, αντίστοιχα με την περίπτωση ΛΥΘ. Σύγκριση της διαμόρφωσης προκαταλύτης + φίλτρο σωματιδίων ΛΥΘ και ΛΧΘ δείχνει ελαφρά μειωμένη εκπομπή στην περίιπτωση ΛΧΘ. Να σημειωθεί ότι το νομοθετημένο όριο Euro IV (25 mg/km) ικανοποιείται ξεκάθαρα μόνο με τη διαμόρφωση προκαταλύτης + φίλτρο σωματιδίων. Στην περίπτωση του νομοθετημένου κύκλου, το όριο αυτό ικανοποιείται από το όχημα οριακά στη διαμόρφωση αναφοράς. Στην Εικόνα 5 φαίνονται οι εκπομπές μάζας σωματιδίων έτσι όπως υπολογίζονται με τις ζυγίσεις των φίλτρων Quartz. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει μια σαφής μείωση στην εκπεμπόμενη μάζα με τη διαμόρφωση προκαταλύτης συγκριτικά με τη διαμόρφωση αναφοράς. Αυτή μπορεί να οφείλεται στο χαμηλότερο δυναμικό οξείδωσης προς συμπυκνώσιμα ανόργανα συστατικά (θειικές και νιτρικές ενώσεις). Απάντηση πιθανόν να δοθεί όταν είναι διαθέσιμη η χημική ανάλυση της σωματιδιακής ύλης σε ιοντικές ενώσεις. Στην περίπτωση των φίλτρων αυτών, το ΛΧΘ δίνει σταθερά χαμηλότερες εκπομπές ανεξάρτητα από τον κύκλο οδήγησης (30% για NEDC, 23% για Urban, 50% για Road και 40% για Motorway). Tα αποτελέσματα αυτά υποδεικνύουν περαιτέρω τον πιθανό ρόλο του θείου στο σχηματισμό σωματιδιακής ύλης με συμπύκνωση διαφόρων ενώσεών του. Να σημειωθεί ότι στις μετρήσεις που έγιναν με τη διαμόρφωση προκαταλύτης + φίλτρο σωματιδίων η ποσότητα της συλλεγόμενης μάζας μετά από κάθε κύκλο δεν ήταν επαρκής για αξιόπιστη ζύγιση και αποφασίστηκε η συλλογή μάζας με τη συνεχόμενη εφαρμογή των κύκλων οδήγησης χωρίς αλλαγή φίλτρου. Τα αποτελέσματα στην Εικόνα 5 αντιστοιχούν στον κύκλο οδήγησης Motorway που ήταν ο τελευταίος κύκλος της ακολουθίας που

13 13 εφαρμόστηκε. Η επίδραση του φίλτρου είναι εμφανής: μείωση συγκριτικά με τη διαμόρφωση αναφοράς περί το 90% στην περίπτωση του ΛΥΘ και 95% στην περίπτωση του ΛΧΘ. Στα πλαίσια της έκθεσης αυτής δεν παρατίθενται δεδομένα εκπομπής μάζας σε km διανυόμενης απόστασης με βάση τα φίλτρα Cellulose, καθώς χρήζει ιδιαίτερης προσοχής η συγκρισιμότητα των δεδομένων αυτών με τα φίλτρα Teflon Εκπομπές Αριθμού Σωματιδίων Μεταβατικοί Κύκλοι Οδήγησης Αποτελέσματα Ανηγμένα στη Διάρκεια του Κύκλου Οι εκπομπές συνολικού αριθμού σωματιδίων στους κύκλους οδήγησης που εξετάστηκαν, όπως μετρήθηκαν με τον Απαριθμητή Σωματιδίων Συμπύκνωσης, δίνονται στην Εικόνα 6, ενώ οι εκπομπές αριθμού στερεών σωματιδίων, όπως μετρήθηκαν από τον Ηλεκτρικό Προσκρουστήρα Χαμηλής Πίεσης με τη χρήση του Προσροφητήρα Πτητικών Ουσιών, δίνονται στην Εικόνα 7. Στην περίπτωση του ΛΥΘ, η συνολική εκπομπή αριθμού με τη διαμόρφωση προκαταλύτης είναι ελαφρά αυξημένη σε σχέση με την διαμόρφωση αναφοράς για τους κύκλους NEDC, ARTEMIS Urban και ARTEMIS Road (περί το 10%), ενώ είναι στα ίδια επίπεδα για τον κύκλο ARTEMIS Motorway. Η επίδραση του φίλτρου είναι και σε αυτήν την περίπτωση σημαντική αφού οδηγεί σε μείωση περίπου δύο τάξεων μεγέθους. Η επίδραση του λιπαντικού είναι πιο ξεκάθαρη εδώ, αφού για όλους τους κύκλους στη διαμόρφωση αναφοράς η εκπομπή αριθμού είναι μειωμένη στην περίπτωση του ΛΧΘ (από 18% στους NEDC και ΑRTEMIS Urban έως περίπου 25% στους κύκλους ARTEMIS Road και ARTEMIS Motorway). Επίσης, η επίδραση του λιπαντικού φαίνεται και από τη σύγκριση των διαμορφώσεων προκαταλύτης + φίλτρο ΛΥΘ και προκαταλύτης + φίλτρο ΛΧΘ αφού, όπως φαίνεται από τις τιμές που καταγράφτηκαν για τους κύκλους ARTEMIS, η εκπομπή αριθμού είναι μειωμένη κατά 45% περίπου στον Urban, 35% στον Road και 68% στον Motorway. Παρόλα αυτά, στην περίπτωση του NEDC, η εκπομπή συνολικού αριθμού για ΛΧΘ είναι αυξημένη κατά 20% περίπου σε σχέση με το ΛΥΘ. Η εκπομπή αριθμού στερεών σωματιδίων εμφανίζει την ίδια γενικά εικόνα με την συνολική εκπομπή, αν και με τη διαμόρφωση προκαταλύτης και ΛΥΘ οι εκπομπές είναι μειωμένες στους κύκλους ARTEMIS συγκριτικά με τη διαμόρφωση αναφοράς. Να σημειωθεί η αντιφατική εικόνα που εμφανίζεται από τη σύγκριση συνολικής εκπομπής εκπομπής στερεών σωματιδίων: η τελευταία καταγράφεται υψηλότερη από την

14 14 πρώτη κατά ένα συντελεστή που κυμαίνεται από 1.5 έως 2. Αυτό πιθανόν να οφείλεται σε μια σειρά από λόγους όπως οι υποθέσεις που γίνονται στους υπολογισμούς του Ηλεκτρικού Προσκρουστήρα Χαμηλής Πίεσης, σε υπερεκτίμηση των απωλειών στον Προσροφητήρα Πτητικών Ουσιών, σε υποεκτίμηση των απωλειών στη γραμμή του Απαριθμητή Σωματιδίων Συμπύκνωσης (π.χ., αραιωτήρας τύπου ακροφυσίου πριν το όργανο), σε σχηματισμό σωματιδίων στο τμήμα ψύξης του Προσροφητήρα Πτητικών ουσιών ή και σε συνδυασμό όλων των παραπάνω.

15 15 Αναφορά (ΛΥΘ) Προκαταλύτης (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛXΘ) 1.0E+15 Συνολικός Αριθμός Σωματιδίων [#/km] 1.0E E E E E+10 NEDC Urban Road Motorway Εικόνα 6. Εκπομπή συνολικού αριθμού σωματιδίων. Μέτρηση με Απαριθμητή Σωματιδίων Συμπύκνωσης. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου. Αναφορά (ΛΥΘ) Προκαταλύτης (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛXΘ) 1.0E+15 Αρθμός Στερεών Σωματιδίων [#/km] 1.0E E E E E+10 NEDC Urban Road Motorway Εικόνα 7. Εκπομπή αριθμού στερεών σωματιδίων. Μέτρηση με Ηλεκτρικό Προσκρουστήρα Χαμηλής Πίεσης. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου.

16 Μεταβατικοί Κύκλοι Οδήγησης Αποτελέσματα σε Πραγματικό Χρόνο Στις Εικόνες 8 και 9 φαίνονται χαρακτηριστικά παραδείγματα καταγραφών σε πραγματικό χρόνο που ελήφθησαν με τον Απαριθμητή Σωματιδίων Συμπύκνωσης (συνολικός αριθμός σωματιδίων) και τον Ηλεκτρικό Προσκρουστήρα Χαμηλής Πίεσης (αριθμός στερεών σωματιδίων), αντίστοιχα. Τα δεδομένα που εικονίζονται αντιστοιχούν στον κύκλο ARTEMIS Motorway. Η μορφή της εκπομπής ακολουθεί το προφίλ της ταχύτητας του οχήματος και είναι ξεκάθαρη η επίδραση του φίλτρου σωματιδίων και στις δύο καταγραφές. Επίσης, με το φίλτρο σωματιδίων εγκαταστημένο και για τον κύκλο αυτό φαίνεται μια σημαντική επίδραση του ΛΧΘ (και στις δύο καταγραφές). Στους άλλους κύκλους η διαφοροποίηση αυτή δεν παρατηρήθηκε και είναι πιθανόν να σχετίζεται με τις αυξημένες θερμοκρασίες αυξημένο φορτίο του συγκεκριμένου κύκλου, την συνεπαγόμενη μεγαλύτερη κατανάλωση λιπαντικού και κατά συνέπεια θείου, την επίσης συνεπαγόμενη (λόγω θερμοκρασίας) ισχυρότερη οξείδωση του θείου σε συμπυκνώσιμες ενώσεις του, τη μείωση της στερεής διαθέσιμης επιφάνειας λόγω του φίλτρου και το, κατά τελική συνέπεια, αυξημένο δυναμικό πυρηνογένεσης και περαιτέρω συμπύκνωσης. Οι κατανομές για τους υπόλοιπους κύκλους δίνονται στο Παράτημα Α. 1.0E+13 Αναφορά (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΧΘ) Συνολικός Αριθμός Σωματιδίων [#/s] 1.0E E E E E E E Χρόνος [s] Εικόνα 8. Εκπομπή συνολικού αριθμού σωματιδίων σε πραγματικό χρόνο. Μέτρηση με Απαριθμητή Σωματιδίων Συμπύκνωσης. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου.

17 17 Αναφορά (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΧΘ) 1.0E+13 Εκπομπή Στερεών Σωματιδίων [$/s] 1.0E E E E E E E Χρόνος [s] Εικόνα 9. Εκπομπή συνολικού αριθμού σωματιδίων σε πραγματικό χρόνο. Μέτρηση με Ηλεκτρικό Προσκρουστήρα Χαμηλής Πίεσης. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου Σταθερά Σημεία Λειτουργίας Οι κατανομές αριθμού - μεγέθους στα 50 και 120 km/h όπως καταγράφηκαν από τον Κατανεμητή Κινητικότητας Σωματιδίων φαίνονται στις Εικόνες 10 και 11, αντίστοιχα. Στα 50 km/h καταγράφονται κατανομές με μέση γεωμετρική διάμετρο ~70 nm για την περίπτωση ΛΥΘ και ~60 nm για την περίπτωση ΛΧΘ. Το φίλτρο μειώνει τον αριθμό στα επίπεδα του περιβάλλοντος και δεν παρατηρείται σχηματισμός νέων (πτητικών) σωματιδίων. Αντίθετα, στα 120 km/h, όπου χωρίς φίλτρο καταγράφονται παρόμοιες με τα 50 km/h κατανομές, όταν εγκαθίσταται φίλτρο στο όχημα το στερεό μέρος μειώνεται αλλά η κατάσταση του καυσαερίου είναι τέτοια που σε συνδυασμό με τη μείωση του στερεού μέρους οδηγεί σε πυρηνογένεση και περαιτέρω ανάπτυξη των πυρήνων με συμπύκνωση των υπαρχόντων ατμών (πιθανόν υδρογονανθράκων αλκανίων από το λιπαντικό). Με αυτήν την υπόθεση [2] εξηγούνται οι κατανομές που καταγράφονται όταν το όχημα εξοπλίζεται με φίλτρο σωματιδίων, κατανομές οι οποίες εμφανίζουν διπλή κορυφή (bimodal) με υψηλές συγκεντρώσεις νανοσωματιδίων (<20 nm). Στην περίπτωση του ΛΧΘ η συγκέντρωση των νανοσωματιδίων δείχνει να είναι μεγαλύτερη και αυτό ίσως να είναι αποτέλεσμα της διαφορετικής σύστασης του λιπαντικού (οργανική σύσταση, μεταλλικά πρόσθετα), με δεδομένη τη μικρότερη περιεκτικότητά του σε θείο.

18 18 Αναφορά (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΧΘ) 1.00E+15 Αριθμητική Ροή Σωματιδίων [#/km/dlogdp] 1.00E E E E E E Διάμετρος Κινητικότητας [nm] Εικόνα 10. Κατανομές μεγέθους - αριθμού στα 50 km/h για τα δύο λιπαντικά. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου. Αναφορά (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΧΘ) 1.0E+15 Αριθμητική Ροή Σωματιδίων [#/km/dlogdp] 1.0E E E E E Διάμετρος Κινητικότητας [nm] Εικόνα 11. Κατανομές μεγέθους - αριθμού στα 120 km/h για τα δύο λιπαντικά. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου.

19 Εκπομπές Αερίων Ρύπων Στις Εικόνες 12, 13 και 14 φαίνονται οι εκπομπές CO, ΝΟ x και HC αντίστοιχα στους κύκλους οδήγησης που εφαρμόστηκαν, ενώ στην Εικόνα 15 φαίνεται η υπολογισμένη (με βάση τις εκπομπές CO 2 ) κατανάλωση του οχήματος. Δε φαίνεται να υπάρχει κάποια διαφοροποίηση μεταξύ των λιπαντικών για κάποιον αέριο ρύπο και οι όποιες διαφοροποιήσεις είναι εντός της διασποράς της μέτρησης. Στη διαμόρφωση προκαταλύτης + φίλτρο σωματιδίων οι εκπομπές CO και ΝΟ x είναι σχετικά αυξημένες κατά περίπτωση και για τα δύο λιπαντικά ενώ οι εκπομπές HC σχετικά μειωμένες. Αναφορά (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛXΘ) CO [mg/km] NEDC Urban Road Motorway Εικόνα 12. Εκπομπές μονοξειδίου του άνθρακα. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου

20 20 Αναφορά (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛXΘ) NOx [mg/km] NEDC Urban Road Motorway Εικόνα 13. Εκπομπές οξειδίων του αζώτου. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου Αναφορά (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛXΘ) HC [mg/km] NEDC Urban Road Motorway Εικόνα 14. Εκπομπές υδρογονανθράκων. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου

21 21 Αναφορά (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛXΘ) Κατανάλωση [l/100 km] NEDC Urban Road Motorway Εικόνα 15. Κατανάλωση καυσίμου. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου

22 22 6. Σύνοψη Κατά τη διεκπεραίωση των Π.Ε. 4 & 5 του υποέργου, αναπτύχθηκε αναλυτικό πρωτόκολλο μέτρησης σωματιδιακών εκπομπών με στόχο το χαρακτηρισμό της σωματιδιακής ύλης που εκπέμπεται από ένα Εuro IV πετρελαιοκίνητο όχημα και την επίπτωση που επιφέρει το χρησιμοποιούμενο λιπαντικό. Παράλληλα, αναπτύχθηκε πρωτόκολλο συλλογής σωματιδιακής ύλης για περαιτέρω χημική ανάλυση. Το όχημα μετρήθηκε με διαφορετικές διαμορφώσεις συστημάτων επεξεργασίας καυσαερίου, καύσιμο περιεκτικότητας σε θείο 10 ppm και δύο διαφορετικά λιπαντικά (ΛΥΘ και ΛΧΘ). Μετρήθηκαν η εκπεμπόμενη σωματιδιακή μάζα με βάση τη νομοθεσία και με εναλλακτικούς τρόπους συλλογής της (διαφορετικό φίλτρο) και η εκπομπή αριθμού (συνολικών σωματιδίων, στερεών σωματιδίων και κατανομές αριθμού - μεγέθους). Παράλληλα, για τον έλεγχο της λειτουργίας του οχήματος, μετρούνταν και οι αέριοι ρύποι. Η ανάλυση των φυσικών χαρακτηριστικών των σωματιδίων έδειξε μείωση εκπομπής σωματιδίων (μάζα και αριθμός) με μείωση του θείου του λιπαντικού, τόσο στη διαμόρφωση αναφοράς του οχήματος όσο και στην περίπτωση τοποθέτησης φίλτρου σωματιδίων. Πρέπει να σημειωθεί ότι κάποιες ιδιομορφίες των πειραματικών δεδομένων πρέπει να εξεταστούν ιδιαίτερα: Η επίπτωση του φίλτρου σωματιδίων στις συγκεντρώσεις πτητικών νανοσωματιδίων, παρόλη τη σημαντική μείωση (>90%) των στερεών σωματιδίων. Τα αποτελέσματα αναμένεται να εμπλουτιστούν με περισσότερες ποσοτικές πληροφορίες με το πέρας της χημικής ανάλυσης. Η επίπτωση του υλικού του φίλτρου δειγματοληψίας και συλλογής (π.χ. μέτρηση με φίλτρο Quartz σε σύγκριση με το φίλτρο Teflon) στη μετρούμενη σωματιδιακή μάζα (φαινόμενα προσρόφησης εκρόφησης με διαφορετικό ρυθμό και ένταση).

23 23 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Αριθμός σωματιδίων σε πραγματικό χρόνο Α1. Συνολικός αριθμός σωματιδίων Μέτρηση με Απαριθμητή Σωματιδίων Συμπύκνωσης 1.0E+13 Αναφορά (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΧΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Συνολικός Αριθμός Σωματιδίων [#/s] 1.0E E E E E E E Χρόνος [s] Εικόνα 16. Συνολικός αριθμός σωματιδίων κατά τον κύκλο NEDC. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου Αναφορά (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΧΘ) 1.0E+13 Συνολικός Αριθμός Σωματιδίων [#/s] 1.0E E E E E E E Χρόνος [s] Εικόνα 17. Συνολικός αριθμός σωματιδίων κατά τον κύκλο ARTEMIS Urban. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου

24 24 Αναφορά (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΧΘ) 1.0E+13 Συνολικός Αριθμός Σωματιδίων [#/s] 1.0E E E E E E E Χρόνος [s] Εικόνα 18. Συνολικός αριθμός σωματιδίων κατά τον κύκλο ARTEMIS Road. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου Α2. Συνολικός αριθμός σωματιδίων Μέτρηση με Ηλεκτρικό Προσκρουστήρα Χαμηλής Πίεσης Αναφορά (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΧΘ) 1.0E+13 Αριθμός στερεών σωματιδίων [#/s] 1.0E E E E E E Χρόνος [s] Εικόνα 19. Αριθμός στερεών σωματιδίων κατά τον κύκλο NEDC. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου

25 25 Αναφορά (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΧΘ) 1.0E+13 Αριθμός στερεών σωματιδίων [#/s] 1.0E E E E E E Χρόνος [s] Εικόνα 20. Αριθμός στερεών σωματιδίων κατά τον κύκλο ARTEMIS Urban. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου Αναφορά (ΛΥΘ) Αναφορά (ΛXΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΥΘ) Προκαταλύτης+ Φίλτρο (ΛΧΘ) 1.0E+13 Αριθμός στερεών σωματιδίων [#/s] 1.0E E E E E E Χρόνος [s] Εικόνα 21. Αριθμός στερεών σωματιδίων κατά τον κύκλο ARTEMIS Road. ΛΥΘ= Λιπαντικό Υψηλού Θείου, ΛΧΘ= Λιπαντικό Χαμηλού Θείου

26 26 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Μεθοδολογία χημικής ανάλυσης Β1. Προσδιορισμός ανόργανων ιόντων με την ιοντική χρωματογραφία Ο προσδιορισμός των κυριότερων ιοντικών συστατικών που περιέχονται στη σωματιδιακή ύλη πραγματοποιείται με τη μέθοδο της ιοντικής χρωματογραφίας (Ion Chromatography). Η μέθοδος είναι απλή και θεωρείται η πλέον αξιόπιστη για τα ιοντικά συστατικά. Εφαρμόζεται παγκοσμίως σε ευρεία κλίμακα με μικρές παραλλαγές οι οποίες αφορούν κατά κύριο λόγο την προκατεργασία του δείγματος, τα τεχνικά χαρακτηριστικά του ιοντικού χρωματογράφου καθώς και τη διάταξη ανίχνευσης. Η μέθοδος έχει μικρό κόστος και πολύ καλά αποτελέσματα. Πρότυπα διαλύματα Τα πρότυπα διαλύματα που παρασκευάζονται στο εργαστήριο χρησιμεύουν στη δημιουργία της πρότυπης καμπύλης αναφοράς, με βάση την οποία πραγματοποιείται ο προσδιορισμός της συγκέντρωσης των ιόντων στα δείγματα. Τα πρότυπα διαλύματα παρασκευάζονται με την προσθήκη αλάτων υψηλής καθαρότητας (> 99%) σε υπερκάθαρο νερό. Όλα τα πρότυπα διαλύματα διατηρούνται στο ψυγείο σε θερμοκρασία 4 0 C. Η κατασκευή των καμπυλών αναφοράς γίνεται με τη χρήση του λογισμικού Clarity Chromatography Station for Windows στον Η/Υ, όπου γίνεται η αποθήκευσή τους, όπως και η αποθήκευση των χρωματογραφικών κορυφών. Το εκλουστικό διάλυμα που χρησιμοποιείται για την ανάλυση των ανιόντων είναι μίγμα φθαλικού οξέος και υδροξειδίου του λιθίου (LiOH H 2 O) συγκέντρωσης 4 mm, σε ph 4,2. Το αντίστοιχο εκλουστικό για τα κατιόντα είναι διάλυμα Methane sulfonic acid 3 mm. Αρχικά παρασκευάζονται συμπυκνωμένα διαλύματα εκλουστικού (40 mm μίγματος φθαλικού οξέος με υδροξείδιο του λιθίου σε ph 4,2 και 30 mm Methane sulfonic acid). Το εκλουστικό που χρησιμοποιείται κάθε φορά παρασκευάζεται από το συμπυκνωμένο διάλυμα με 1/10 αραίωσή του με υπερκάθαρο νερό. Πριν τη χρήση του διηθείται με συσκευή διήθησης κενού (Millipore) μέσω φίλτρων 0,45 μm. Ακολουθεί διαλυτοποίηση του εκλουστικού σε λουτρό υπερήχων για περίπου 10 min. Κατόπιν το δοχείο με το εκλουστικό απαερώνεται για περίπου 10 min με τη διαβίβαση αερίου ηλίου (He). Ανάλυση Η ιοντική χρωματογραφία είναι ένας τύπος υγρής χρωματογραφίας όπου χρησιμοποιείται διαφορετικός μηχανισμός διαχωρισμού των συστατικών. Ο κυριότερος μηχανισμός που χρησιμοποιεί η ιοντική χρωματογραφία περιλαμβάνει ιονανταλλακτικές ρητίνες ώστε να επιτευχθεί ο διαχωρισμός των ιόντων με βάση την αλληλεπίδρασή τους με

«ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ:ΕΝΙΣΧΥΣΗΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝΟΜΑΔΩΝΣΤΑΤΕΙ(ΕΟΤ)»

«ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ:ΕΝΙΣΧΥΣΗΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝΟΜΑΔΩΝΣΤΑΤΕΙ(ΕΟΤ)» «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ:ΕΝΙΣΧΥΣΗΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝΟΜΑΔΩΝΣΤΑΤΕΙ(ΕΟΤ)» ΙΔΡΥΜΑ (Φορέας Υλοποίησης) : ΤΕΙ Σερρών ΤΜΗΜΑ: Μηχανολογίας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Γεώργιος Μήλτσιος ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Διερεύνηση της επίπτωσης της σύστασης

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος ΙΠΤΑ ΕΚΕΦΕ Δ. Αναλυτική υποδομή χαρακτηρισμού αερολύματος για ερευνητικό έργο και παροχή υπηρεσιών

Εργαστήριο Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος ΙΠΤΑ ΕΚΕΦΕ Δ. Αναλυτική υποδομή χαρακτηρισμού αερολύματος για ερευνητικό έργο και παροχή υπηρεσιών Αναλυτική υποδομή χαρακτηρισμού αερολύματος για ερευνητικό έργο και παροχή υπηρεσιών Δειγματολήπτες Αιωρούμενων Σωματιδίων με φίλτρο High Volume Impactor Κρουστικός διαχωριστής που συλλέγει σωματίδια διαμέτρων

Διαβάστε περισσότερα

Πειραματική διαδικασία προσδιορισμού ιοντικής σύστασης ατμοσφαιρικών σωματιδίων

Πειραματική διαδικασία προσδιορισμού ιοντικής σύστασης ατμοσφαιρικών σωματιδίων ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ Τομέας Μεταλλουργίας και Τεχνολογίας Υλικών Εργαστήριο Επιστήμης και Τεχνολογίας Προστασίας του Περιβάλλοντος στη Μεταλλουργία και Τεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΙΙ - ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ (ΕΕΟΤ)» Διερεύνηση της επίδρασης του συνδυασμού ειδικού λιπαντικού και εδικού καυσίμου.

«ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΙΙ - ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ (ΕΕΟΤ)» Διερεύνηση της επίδρασης του συνδυασμού ειδικού λιπαντικού και εδικού καυσίμου. «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΙΙ - ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ (ΕΕΟΤ)» 1.1.1.1 ΙΔΡΥΜΑ (Φορέας Υλοποίησης) : ΤΕΙ Σερρών ΤΜΗΜΑ: Μηχανολογίας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Αναστάσιος Μωϋσιάδης 1.1.1.2 ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Μελέτη

Διαβάστε περισσότερα

Συμπλήρωμα Πακέτου Εργασίας 5

Συμπλήρωμα Πακέτου Εργασίας 5 «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ (ΕΕΟΤ)» ΙΔΡΥΜΑ (Φορέας Υλοποίησης) : ΤΕΙ Σερρών ΤΜΗΜΑ: Μηχανολογίας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Γεώργιος Μήλτσιος ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Διερεύνηση της επίπτωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ - ΥΓΡΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΥΨΗΛΗΣ ΑΠΟ ΟΣΗΣ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ - ΥΓΡΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΥΨΗΛΗΣ ΑΠΟ ΟΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ - ΥΓΡΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΥΨΗΛΗΣ ΑΠΟ ΟΣΗΣ Γενικά Η χρωµατογραφία είναι µια από τις σηµαντικότερες τεχνικές διαχωρισµού και µέθοδος ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης, που βρίσκει εφαρµογές

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ (ΕΕΟΤ)»

«ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ (ΕΕΟΤ)» «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ (ΕΕΟΤ)» ΙΔΡΥΜΑ (Φορέας Υλοποίησης) : ΤΕΙ Σερρών ΤΜΗΜΑ: Μηχανολογίας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Γεώργιος Μήλτσιος ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Διερεύνηση της επίπτωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ I (Ar, Mr, mol, N A, V m, νόμοι αερίων)

ΧΗΜΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ I (Ar, Mr, mol, N A, V m, νόμοι αερίων) ΧΗΜΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ I (Ar, Mr, mol, N A, V m, νόμοι αερίων) 1. Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές. i. H σχετική ατομική μάζα μετριέται σε γραμμάρια. ii. H σχετική ατομική μάζα είναι

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Χημεία

Περιβαλλοντική Χημεία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Περιβαλλοντική Χημεία Ενότητα 8.2: Χημικώς Απαιτούμενο Οξυγόνο (Chemical Oxygen Demand, COD) Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Πολιτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΥΓΡΗΣ ΕΚΧΥΛΙΣΗΣ Ελένη Παντελή, Υποψήφια Διδάκτορας Γεωργία Παππά, Δρ. Χημικός Μηχανικός

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟ TiO2 ΜΕ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΛΑΤΙΝΑΣ

ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟ TiO2 ΜΕ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΛΑΤΙΝΑΣ ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟ Ti ΜΕ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΛΑΤΙΝΑΣ Ε. Πουλάκης, Κ. Φιλιππόπουλος Σχολή Χημικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ηρώων Πολυτεχνείου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 8 (ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ) ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 8 (ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ) ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 8 (ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ) ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Με τον όρο αυτό ονοµάζουµε την τεχνική ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης ουσιών µε βάση το µήκος κύµατος και το ποσοστό απορρόφησης της ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

Ε Μ Π NTUA /3662 Fax: ΟΜΑΔΑ 3: Δοκιμή 1

Ε Μ Π NTUA /3662 Fax: ΟΜΑΔΑ 3: Δοκιμή 1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΤΜΟΚΙΝΗΤΗΡΩΝ & ΛΕΒΗΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥΠΟΛΗ-ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 9-15780 ΑΘΗΝΑ Ε Μ Π NTUA 210-772 3604/3662 Fax:

Διαβάστε περισσότερα

Σύγκριση δύο αλειφατικών και ενός εµπορικού πετρελαίου κίνησης στην εκποµπή κλασικών και ειδικών ρύπων

Σύγκριση δύο αλειφατικών και ενός εµπορικού πετρελαίου κίνησης στην εκποµπή κλασικών και ειδικών ρύπων Σύγκριση δύο αλειφατικών και ενός εµπορικού πετρελαίου κίνησης στην εκποµπή κλασικών και ειδικών ρύπων Ευθύµιος Ζέρβας Renault, France Σηµερινή διεύθυνση: Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος, ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ. ΑΝΝΑ-ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΡΑ Τμήμα Βιοχημείας κ Βιοτεχνολογίας

ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ. ΑΝΝΑ-ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΡΑ Τμήμα Βιοχημείας κ Βιοτεχνολογίας ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΑΝΝΑ-ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΡΑ Τμήμα Βιοχημείας κ Βιοτεχνολογίας ΑΝΝΑ-ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΡΑ 1 ΣΥΣΤΗΜΑ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑΣ Αντλία Στήλη Υγρό Έκλουσης Συλλέκτης κλασμάτων ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ευστράτιος Ντουμανάκης, Τεχνολόγος Μηχανικός Οχημάτων MSc

1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ευστράτιος Ντουμανάκης, Τεχνολόγος Μηχανικός Οχημάτων MSc 1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ευστράτιος Ντουμανάκης, Τεχνολόγος Μηχανικός Οχημάτων MSc Μια γνωστή εικόνα από το παρελθόν. Η εξάτμιση ενός πετρελαιοκινητήρα. Σήμερα την ξεχνάτε αλλά γι αυτό πληρώνετε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΟΝΤΙΚΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ

ΙΟΝΤΙΚΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΙΟΝΤΙΚΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ Ο όρος ιοντική χρωματογραφία εισήχθη στη διεθνή βιβλιογραφία το 1975 από τον H. Small, με σκοπό την περιγραφή μίας τεχνικής υγρής χρωματογραφίας διαχωρισμού ανόργανων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Ι: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ

ΜΕΡΟΣ Ι: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 11 ΜΕΡΟΣ Ι: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΓΕΝΙΚΑ... 15 1.1. ΠΟΙΟΤΙΚΗ και ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ... 15 1.2. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ των ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ... 16 1.3. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα Μάθημα 6 6.1. SOS: Τι ονομάζεται διάλυμα, Διάλυμα είναι ένα ομογενές μίγμα δύο ή περισσοτέρων καθαρών ουσιών. Παράδειγμα: Ο ατμοσφαιρικός αέρας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΘΕΣΗ ΝΑΝΟΣΩΛΗΝΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΜΕΣΩ ΘΕΡΜΟΛΥΣΗΣ ΟΡΓΑΜΟΜΕΤΑΛΛΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΣΥΝΘΕΣΗ ΝΑΝΟΣΩΛΗΝΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΜΕΣΩ ΘΕΡΜΟΛΥΣΗΣ ΟΡΓΑΜΟΜΕΤΑΛΛΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΝΑΝΟΣΩΛΗΝΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΜΕΣΩ ΘΕΡΜΟΛΥΣΗΣ ΟΡΓΑΜΟΜΕΤΑΛΛΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Α.Μ. Νέτσου 1, Ε. Χουντουλέση 1, Μ.Περράκη 2, Α.Ντζιούνη 1, Κ. Κορδάτος 1 1 Σχολή Χημικών Μηχανικών, ΕΜΠ 2 Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Τεχνολογία Μετρήσεων ΙΙ

ΜΑΘΗΜΑ: Τεχνολογία Μετρήσεων ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ: Τεχνολογία Μετρήσεων ΙΙ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Αν. Καθ. Δρ Μαρία Α. Γούλα ΤΜΗΜΑ: Μηχανικών Περιβάλλοντος & Μηχανικών Αντιρρύπανσης 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Ημερομηνία: Πέμπτη 4 Ιανουαρίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΘΕΜΑ Α ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Για τις προτάσεις Α1 έως και Α4 να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση µε έγχυση του δείγµατος σε συνεχή ροή (Flow Injection Analysis, FIA)

Ανάλυση µε έγχυση του δείγµατος σε συνεχή ροή (Flow Injection Analysis, FIA) Ανάλυση µε έγχυση του δείγµατος σε συνεχή ροή (Flow Injection Analysis, FIA) H ιστορική εξέλιξη των αυτόµατων µεθόδων ανάλυσης Κλασική ανάλυση Ασυνεχής αυτόµατη ανάλυση Ανάλυση συνεχούς ροής? Τα πλεονεκτήµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 018 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 4 η : Χρωματογραφία

Άσκηση 4 η : Χρωματογραφία Άσκηση 4 η : ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Εκχύλιση - Διήθηση Διαχωρισμός-Απομόνωση 2. Φασματοφωτομετρία Ποσοτικός Προσδιορισμός 3. Ποτενσιομετρία Ηλεκτροχημεία 4. Διαχωρισμός-Απομόνωση 5. Ταυτοποίηση Σακχάρων Χαρακτηριστικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία. Εργαστηριακό Μέρος

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία. Εργαστηριακό Μέρος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Χημική Τεχνολογία Εργαστηριακό Μέρος Ενότητα 8.2: Χημικώς Απαιτούμενο Οξυγόνο (Chemical Oxygen Demand, COD) Ευάγγελος Φουντουκίδης

Διαβάστε περισσότερα

AΝΑΛΟΓΙΑ ΜΑΖΩΝ ΣΤΟΧΕΙΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

AΝΑΛΟΓΙΑ ΜΑΖΩΝ ΣΤΟΧΕΙΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 2 ο Γυμνάσιο Καματερού 1 ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ 1. Πόσα γραμμάρια είναι: ι) 0,2 kg, ii) 5,1 kg, iii) 150 mg, iv) 45 mg, v) 0,1 t, vi) 1,2 t; 2. Πόσα λίτρα είναι: i) 0,02 m 3, ii) 15 m 3, iii) 12cm

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 018 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΦΩΤΟΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Ε. Πουλάκης, Α. Ζέρβα, Κ. Φιλιππόπουλος Σχολή Χημικών Μηχανικών, Ε.Μ.Π., Ηρώων Πολυτεχνείου 9, 157 80 Αθήνα ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η φωτοκαταλυτική επεξεργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΚΑΥΣΗ και ΚΑΥΣΙΜΑ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΚΑΥΣΗ και ΚΑΥΣΙΜΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΚΑΥΣΗ και ΚΑΥΣΙΜΑ Καύση ονομάζεται η αντίδραση μιας οργανικής ή ανόργανης ουσίας με το Ο 2, κατά την οποία εκλύεται θερμότητα στο περιβάλλον και παράγεται φως. Είδη καύσης Α.

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου Μελέτη βιοδιαθεσιμότητας του παραγόμενου προϊόντος

Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου Μελέτη βιοδιαθεσιμότητας του παραγόμενου προϊόντος ΠΡΑΞΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ «Πρόγραμμα Ανάπτυξης Βιομηχανικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΑΒΕΤ) 2013» Δευτέρα 25 Μαΐου, 2015 Ημερίδα - Κ.Ε.Δ.Ε.Α. Θεσσαλονίκη Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Οι Ενόργανες Μέθοδοι Ανάλυσης είναι σχετικές μέθοδοι και σχεδόν στο σύνολο τους παρέχουν την αριθμητική τιμή μιας φυσικής ή φυσικοχημικής ιδιότητας, η

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευαστικό διαχωρισμό πολλών ουσιών με κατανομή μεταξύ των δύο διαλυτών.

Παρασκευαστικό διαχωρισμό πολλών ουσιών με κατανομή μεταξύ των δύο διαλυτών. 1. ΕΚΧΥΛΙΣΗ Η εκχύλιση είναι μία από τις πιο συνηθισμένες τεχνικές διαχωρισμού και βασίζεται στην ισορροπία κατανομής μιας ουσίας μεταξύ δύο φάσεων, που αναμιγνύονται ελάχιστα μεταξύ τους. Η ευρύτητα στη

Διαβάστε περισσότερα

Τι ονομάζουμε χημικό στοιχείο; Δώστε ένα παράδειγμα. Ερώτηση θεωρίας. Τι ονομάζουμε χημική ένωση; Δώστε ένα παράδειγμα. Ερώτηση θεωρίας.

Τι ονομάζουμε χημικό στοιχείο; Δώστε ένα παράδειγμα. Ερώτηση θεωρίας. Τι ονομάζουμε χημική ένωση; Δώστε ένα παράδειγμα. Ερώτηση θεωρίας. ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 23-04-2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΜΑΡΙΝΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ο ΘΕΜΑ 1 1.1 Τα πρωτόνια που περιέχονται στον πυρήνα του στοιχείου Χ είναι κατά 1 λιγότερα

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργικά Φάρμακα ΙΙΙ

Γεωργικά Φάρμακα ΙΙΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 7: Αέριος χρωματογραφία GC Ουρανία Μενκίσογλου-Σπυρούδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα :... Ημερομηνία:... /... /...

Όνομα :... Ημερομηνία:... /... /... Όνομα :... Ημερομηνία:... /... /... Επαναληπτικό Διαγώνισμα Χημείας Γ Λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών (1 ο + 2 ο + 3 ο + 4 ο + 5 ο ΚΕΦ.) Διάρκεια 180 min ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 εως Α4

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2015-16

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2015-16 ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 205-6 ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα πρέπει να είναι σε θέση: ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Διδ. περ. Σύνολο διδ.περ.. Η συμβολή της Χημείας στην εξέλιξη του πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

4006 Σύνθεση του 2-(3-οξοβουτυλο)κυκλοπεντανονο-2- καρβοξυλικού αιθυλεστέρα

4006 Σύνθεση του 2-(3-οξοβουτυλο)κυκλοπεντανονο-2- καρβοξυλικού αιθυλεστέρα NP 4006 Σύνθεση του 2-(3-οξοβουτυλο)κυκλοπεντανονο-2- καρβοξυλικού αιθυλεστέρα CEt + FeCl 3 x 6 H 2 CEt C 8 H 12 3 C 4 H 6 C 12 H 18 4 (156.2) (70.2) (270.3) (226.3) Ταξινόµηση Τύποι αντιδράσεων και τάξεις

Διαβάστε περισσότερα

3 ο κεφάλαιο. καύσιμα και καύση

3 ο κεφάλαιο. καύσιμα και καύση 3 ο κεφάλαιο καύσιμα και καύση 1. Τι ονομάζουμε καύσιμο ; 122 Είναι διάφοροι τύποι υδρογονανθράκων ΗC ( υγρών ή αέριων ) που χρησιμοποιούνται από τις ΜΕΚ για την παραγωγή έργου κίνησης. Το καλύτερο καύσιμο

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ HPLC

ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ HPLC ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ HPLC ΥΓΡΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΥΨΗΛΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (HPLC) ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΗΛΗ / ΣΤΑΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Επίπεδη, μήκους 3-25 cm και διαμέτρου 0,5-5 mm. Μικροπορώδη σωματίδια πηκτής διοξειδίου

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 3η. Μέθοδοι Διαχωρισμού. Τμήμα ΔΕΑΠΤ - Εργαστήριο Γενικής Χημείας

Άσκηση 3η. Μέθοδοι Διαχωρισμού. Τμήμα ΔΕΑΠΤ - Εργαστήριο Γενικής Χημείας Άσκηση 3η Μέθοδοι Διαχωρισμού 1 2 Θεωρητικό μέρος Χρήση των μεταβολών των φάσεων στην ανάλυση Οι ουσίες λειώνουν και βράζουν σε ορισμένες θερμοκρασίες, αλλάζοντας έτσι μορφή από στερεή σε υγρή ή από υγρή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΘΕΜΑ 1ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις Α1-Α3 να μεταφέρετε στο φύλλο απαντήσεων τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα μόνο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Σε κάθε μία από τις επόμενες ερωτήσεις να επιλέξετε τη σωστή απάντηση

ΧΗΜΕΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Σε κάθε μία από τις επόμενες ερωτήσεις να επιλέξετε τη σωστή απάντηση Κανάρη 36, Δάφνη Τηλ. 210 9713934 & 210 9769376 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΧΗΜΕΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΘΕΜΑ Α Σε κάθε μία από τις επόμενες ερωτήσεις να επιλέξετε τη σωστή απάντηση Α1. Σε δοχείο σταθερού όγκου

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός Θείου σε προϊόντα πετρελαίου

Προσδιορισμός Θείου σε προϊόντα πετρελαίου Προσδιορισμός Θείου σε προϊόντα πετρελαίου Η περιεκτικότητα του καυσίμου σε θείο, εξαρτάται από το είδος του αργού πετρελαίου από το οποίο προήλθε. Το θείο περιέχεται στο καύσιμο σαν ετεροάτομο στους υδρογονάνθρακες

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ

ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ Εισαγωγή ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Ο Ρώσος βοτανολόγος M.S. Tswett χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τη χρωματογραφία για τον διαχωρισμό διαφόρων φυτικών χρωστικών με τη βοήθεια

Διαβάστε περισσότερα

1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ. 19. Βλέπε θεωρία σελ. 9 και 10.

1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ. 19. Βλέπε θεωρία σελ. 9 και 10. 19. Βλέπε θεωρία σελ. 9 και 10. 7 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 20. Βλέπε θεωρία α) σελ. 8, β) σελ. 8, γ) σελ. 9. 21. α) ζυγού, β) I. προχοΐδας Π. ογκομετρικού κυλίνδρου. 22. Με το ζυγό υπολογίζουμε τη μάζα. O όγκος

Διαβάστε περισσότερα

Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης

Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Χαρακτηριστικά υγρών αποβλήτων Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Εργαστήριο Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων Τα υγρά απόβλητα μπορεί να προέλθουν από : Ανθρώπινα απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο: Μάθημα: Υλη: Επιμέλεια διαγωνίσματος: Αξιολόγηση :

Ονοματεπώνυμο: Μάθημα: Υλη: Επιμέλεια διαγωνίσματος: Αξιολόγηση : Ονοματεπώνυμο: Μάθημα: Υλη: Επιμέλεια διαγωνίσματος: Αξιολόγηση : Θέμα Α Α.1 Να συμπληρώσετε τα κενά στις επόμενες προτάσεις: α) Το νερό χαρακτηρίζεται ως.. διαλύτης. β) Η διήθηση χρησιμοποιείται για το

Διαβάστε περισσότερα

Γ.Κονδύλη 1 & Όθωνος-Μ αρούσι Τ ηλ. Κέντρο: , /

Γ.Κονδύλη 1 & Όθωνος-Μ αρούσι Τ ηλ. Κέντρο: ,  / Γ.Κονδύλη 1 & Όθωνος-Μ αρούσι Τ ηλ. Κέντρο:210-61.24.000, http:/ / www.akadimos.gr ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ 2016 ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Επιμέλεια θεμάτων: Βελαώρας Βασίλειος, Χημικός ΘΕΜΑ Α Για

Διαβάστε περισσότερα

8η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΓΧΥΣΗΣ (ΙNJECTION)

8η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΓΧΥΣΗΣ (ΙNJECTION) 8η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΓΧΥΣΗΣ (ΙNJECTION) Ποιότητα καυσίμου Για την παραγωγή έργου (Κίνησης) από τους κινητήρες εσωτερικής καύσης χρησιμοποιούνται ως καύσιμη ύλη, κατά κύριο λόγο, οι υδρογονάνθρακες

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 3η. Μέθοδοι Διαχωρισμού. Τμήμα ΔΕΑΠΤ - Εργαστήριο Γενικής Χημείας

Άσκηση 3η. Μέθοδοι Διαχωρισμού. Τμήμα ΔΕΑΠΤ - Εργαστήριο Γενικής Χημείας Άσκηση 3η Μέθοδοι Διαχωρισμού 1 2 Θεωρητικό μέρος Χρήση των μεταβολών των φάσεων στην ανάλυση Οι ουσίες λειώνουν και βράζουν σε ορισμένες θερμοκρασίες, αλλάζοντας έτσι μορφή από στερεή σε υγρή ή από υγρή

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 11γ ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ. Βασίζεται στη μέτρηση της απορρόφησης. ακτινοβολίας χαρακτηριστικού μήκους κύματος

Κεφάλαιο 11γ ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ. Βασίζεται στη μέτρηση της απορρόφησης. ακτινοβολίας χαρακτηριστικού μήκους κύματος Κεφάλαιο 11γ ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ Βασίζεται στη μέτρηση της απορρόφησης ακτινοβολίας χαρακτηριστικού μήκους κύματος από ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΑΤΟΜΑ ΕΝΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ που βρίσκονται στη ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ

Διαβάστε περισσότερα

3021 Οξείδωση του ανθρακενίου σε ανθρακινόνη

3021 Οξείδωση του ανθρακενίου σε ανθρακινόνη Οξείδωση του ανθρακενίου σε ανθρακινόνη Ce(IV)(NH ) (N ) 6 C H CeH 8 N 8 8 C H 8 (78.) (58.) (8.) Βιβλιογραφία Tse-Lok Ho et al., Synthesis 97, 6. Ταξινόµηση Τύποι αντιδράσεων και τάξεις ουσιών Οξείδωση.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ B ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΡΑΦΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2007-2008 ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: XHMEIA A ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: XHMEIA A ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: XHMEIA A ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό κάθε µίας από τις ερωτήσεις A1 έως A5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α1. Το ιόν 56 Fe +2 περιέχει:

Διαβάστε περισσότερα

9η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ

9η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ 9η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ Από τη Χημεία, καταλύτης είναι ένα στοιχείο που με την παρουσία του βοηθά στην πραγματοποίηση μιας χημικής αντίδρασης, χωρίς o ίδιος να συμμετέχει σε αυτή. Στα αυτοκίνητα

Διαβάστε περισσότερα

Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου

Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου 1 ο Κεφάλαιο Όλα τα θέματα του 1 ου Κεφαλαίου από τη Τράπεζα Θεμάτων 25 ερωτήσεις Σωστού Λάθους 30 ερωτήσεις ανάπτυξης Επιμέλεια: Γιάννης Καλαμαράς, Διδάκτωρ Χημικός Ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. ΘΕΜΑ: Ποσοτικός Προσδιορισμός ολευρωπεΐνης σε δείγματα φύλλων ελιάς. ΗΜ/ΝΙΑ: 01/03/2017

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. ΘΕΜΑ: Ποσοτικός Προσδιορισμός ολευρωπεΐνης σε δείγματα φύλλων ελιάς. ΗΜ/ΝΙΑ: 01/03/2017 1/3 / 2 1 7 Σ ε λ ί δ α 1 of 8 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΘΕΜΑ: Ποσοτικός Προσδιορισμός ολευρωπεΐνης σε δείγματα φύλλων ελιάς. ΗΜ/ΝΙΑ: 1/3/217 OLL-2 Ημ/νία παραλαβής: 25/11/214 Αποξηραμένα φύλλα αγριελιάς (ΑΡΧΑΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ν + O ΝO+N Μηχανισµός Zel'dovich Ν + O ΝO+O ΝO+H N + OH 4CO + 2ΗΟ + 4ΝΟ 5Ο 6ΗΟ + 4ΝΟ 4HCN + 7ΗΟ 4ΝΗ + CN + H O HCN + OH

Ν + O ΝO+N Μηχανισµός Zel'dovich Ν + O ΝO+O ΝO+H N + OH 4CO + 2ΗΟ + 4ΝΟ 5Ο 6ΗΟ + 4ΝΟ 4HCN + 7ΗΟ 4ΝΗ + CN + H O HCN + OH Τεχνολογίες ελέγχου των εκποµπών των Συµβατικών Ατµοηλεκτρικών Σταθµών (ΣΑΗΣ) µε καύσιµο άνθρακα ρ. Ανανίας Τοµπουλίδης Τµ. Μηχανολόγων Μηχανικών, Πανεπιστήµιο υτικής Μακεδονίας Εκποµπές NO Χ που παράγονται

Διαβάστε περισσότερα

Αξιοποίηση Φυσικών Αντιοξειδωτικών στην Εκτροφή των Αγροτικών Ζώων για Παραγωγή Προϊόντων Ποιότητας. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αξιοποίηση Φυσικών Αντιοξειδωτικών στην Εκτροφή των Αγροτικών Ζώων για Παραγωγή Προϊόντων Ποιότητας. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αξιοποίηση Φυσικών Αντιοξειδωτικών στην Εκτροφή των Αγροτικών Ζώων για Παραγωγή Προϊόντων Ποιότητας Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Ζωοτεχνίας MIS 380231 Δράση 3 η : Ποιότητα σφαγίου και κρέατος

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΟΞΕΩΝ Αλλάζουν το χρώμα των δεικτών. Αντιδρούν με μέταλλα και παράγουν αέριο υδρογόνο (δες απλή αντικατάσταση) Αντιδρούν με ανθρακικά άλατα και παράγουν αέριο CO2. Έχουν όξινη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΎΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤEΣ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΎΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤEΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΎΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤEΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΤΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Δομικά σωματίδια (άτομα-μόρια-ιόντα) Δομή του ατόμου Ατομικός και μαζικός αριθμός Ισότοπα Ηλεκτρονική

Διαβάστε περισσότερα

http://www.oc-praktikum.de

http://www.oc-praktikum.de NP 506 Οξείδωση του ανθρακενίου σε ανθρακινόνη KMn /Al C H 0 KMn C H 8 (78.) (58.0) (08.) Bιβλιογραφία Nüchter, M., ndruschka, B., Trotzki, R., J. Prakt. Chem. 000,, No. 7 Ταξινόµηση Τύποι αντιδράσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΘΕΜΑ Α ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 3 ΙΟΥΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Γραμμομοριακή συγκέντρωση διαλυμάτων

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Γραμμομοριακή συγκέντρωση διαλυμάτων ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Γραμμομοριακή συγκέντρωση διαλυμάτων Συγκέντρωση διαλύματος: ποσότητα διαλυμένης ουσίας σε καθορισμένη ποσότητα διαλύματος Αραιό διάλυμα: μικρή συγκέντρωση διαλυμένης ουσίας Πυκνό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26 04 2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 1.1 Στον επόμενο πίνακα δίνονται τα σημεία τήξης και τα

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,

Διαβάστε περισσότερα

2006 Αντίδραση της (R)-(-)καρβόνης µε βενζυλαµίνη παρουσία µοντµοριλλονίτη Κ-10 προς µια βάση Schiff

2006 Αντίδραση της (R)-(-)καρβόνης µε βενζυλαµίνη παρουσία µοντµοριλλονίτη Κ-10 προς µια βάση Schiff 26 Αντίδραση της (R)-(-)καρβόνης µε βενζυλαµίνη παρουσία µοντµοριλλονίτη Κ-1 προς µια βάση Schiff CH 3 O + CH 2 NH 2 Montmorillonit K-1 cyclohexane CH 3 NCH 2 Ph + H 2 O H 3 C CH 2 C 1 H 14 O (15.2) C

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΣΤ 30 ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΤΕΣΤ 30 ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΕΣΤ 30 ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΑΣ ο αριθμός Avogadro, N A, L = 6,022 10 23 mol -1 η σταθερά Faraday, F = 96 487 C mol -1 σταθερά αερίων R = 8,314 510 (70) J K -1 mol -1 = 0,082 L atm mol -1 K -1 μοριακός

Διαβάστε περισσότερα

1007 Σύνθεση της 2,4,6-τριβρωµοανιλίνης από το 4- βρωµοακετανιλίδιο

1007 Σύνθεση της 2,4,6-τριβρωµοανιλίνης από το 4- βρωµοακετανιλίδιο 1007 Σύνθεση της 2,4,6-τριβρωµοανιλίνης από το 4- βρωµοακετανιλίδιο O HN CH 3 NH 2 NH 2 KOH 2 C 8 H 8 NO C 6 H 6 N C 6 H 4 3 N (214.1) (56.1) (172.0) (159.8) (329.8) Ταξινόµηση Τύποι αντιδράσεων και τάξεις

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός Αναλυτικής Χημείας

Ορισμός Αναλυτικής Χημείας Ορισμός Αναλυτικής Χημείας Αναλυτική Χημεία ορίζεται ως ο επιστημονικός κλάδος, που αναπτύσσει και εφαρμόζει μεθόδους, όργανα και στρατηγικές, για να δώσει πληροφορίες σχετικά με τη σύσταση και φύση υλικών

Διαβάστε περισσότερα

ph< 8,2 : άχρωμη ph> 10 : ροζ-κόκκινη

ph< 8,2 : άχρωμη ph> 10 : ροζ-κόκκινη ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΣΥΡΟΥ για το EUSO 2016 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ - ΧΗΜΕΙΑ Μαθητές: Σχολείο 1. 2. 3. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΟΞΕΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ 2. ΟΓΚΟΜΕΤΡΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ. ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ. ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΤΑΞΗ: Β Ενιαίου Λυκείου ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ:. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: Τμήμα: Aρ.:.

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειμετρικοί υπολογισμοί σε διαλύματα

Στοιχειμετρικοί υπολογισμοί σε διαλύματα Στοιχειμετρικοί υπολογισμοί σε διαλύματα 23-1. Τι εκφράζουν οι συντελεστές μιας χημικής αντίδρασης; Οι συντελεστές σε μία χημική εξίσωση καθορίζουν την αναλογία mol των αντιδρώντων και προϊόντων στην αντίδραση.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ 93% ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ PSA & VPSA

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ 93% ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ PSA & VPSA ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ 93% ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ PSA & VPSA ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΠΙΠΕΡΗΣ ΧΗΜΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ του ΕΜΠ Ειδικός Ιατρικών Αερίων και των Εφαρμογών τους. 7 Ο Πανελλήνιο Συνέδριο Βιοιατρικής Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ. ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ. ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΤΑΞΗ: Β Ενιαίου Λυκείου ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ:. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: Τμήμα: Aρ.:.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 6-ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 6-ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 6-ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ 1. Σε δοχείο σταθερού όγκου και σε σταθερή θερμοκρασία, εισάγονται κάποιες ποσότητες των αερίων Η 2(g) και Ι 2(g) τα οποία αντιδρούν σύμφωνα με

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΑΔΩΝ (S.I.)

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΑΔΩΝ (S.I.) ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΑΔΩΝ (S.I.) Το 1960 καθορίστηκε μετά από διεθνή συμφωνία το Διεθνές Σύστημα Μονάδων S.I. (από τα αρχικά των γαλλικών λέξεων Système International d Unités). Το σύστημα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΣΗΝ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΣΕΤΘΤΝΗ Γ ΛΤΚΕΙΟΤ

ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΣΗΝ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΣΕΤΘΤΝΗ Γ ΛΤΚΕΙΟΤ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΣΗΝ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΣΕΤΘΤΝΗ Γ ΛΤΚΕΙΟΤ ΘΕΜΑ Α Για τις προτάσεις Α1 έως και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή επιλογή. Α1.

Διαβάστε περισσότερα

4016 Σύνθεση της (±) 2,2 -διυδροξυ-1,1 -διναφθαλινίου (1,1 -δι- 2-ναφθόλης)

4016 Σύνθεση της (±) 2,2 -διυδροξυ-1,1 -διναφθαλινίου (1,1 -δι- 2-ναφθόλης) 4016 Σύνθεση της (±) 2,2 -διυδροξυ-1,1 -διναφθαλινίου (1,1 -δι- 2-ναφθόλης) FeCl 3. 6 H 2 O C 10 H 7 C 20 H 14 O 2 (144.2) (270.3) (286.3) Ταξινόµηση Τύποι αντιδράσεων και τάξεις ουσιών Οξειδωτική σύζευξη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ & ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΔΟΣΙΜΕΤΡΑ

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ & ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΔΟΣΙΜΕΤΡΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ & ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΔΟΣΙΜΕΤΡΑ Υπάρχουν: Πρωτογενείς (απόλυτες ή άμεσες) μέθοδοι μέτρησης ιοντιζουσών ακτινοβολιών, περιλαμβάνουσες άμεσο προσδιορισμό της δόσης έκθεσης και απορροφούμενης δόσης με φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2017

1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2017 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2017 Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2017 Διαγωνισμός στη Χημεία (Διάρκεια 1 ώρα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ 1)... ΣΧΟΛΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΩΣΦΟΡΙΣΜΟΥ

ΟΡΓΑΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΩΣΦΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΓΑΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΩΣΦΟΡΙΣΜΟΥ Ο φθορισμός εκπέμπεται από το δείγμα προς όλες τις κατευθύνσεις αλλά παρατηρείται σε γωνία 90 ο ως προς την ακτινοβολία διέγερσης, διότι σε άλλες

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη των επιπτώσεων του λιπαντικού και του καυσίμου στα μακροσκοπικά χαρακτηριστικά της καύσης - Έκθεση της 2 ης φάσης.

Μελέτη των επιπτώσεων του λιπαντικού και του καυσίμου στα μακροσκοπικά χαρακτηριστικά της καύσης - Έκθεση της 2 ης φάσης. «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΙΙ - ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ (ΕΕΟΤ)» 1.1.1.1 ΙΔΡΥΜΑ (Φορέας Υλοποίησης) : ΤΕΙ Σερρών ΤΜΗΜΑ: Μηχανολογίας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Αναστάσιος Μωϋσιάδης 1.1.1.2 ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Μελέτη

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο: Μάθημα: Υλη: Επιμέλεια διαγωνίσματος: Αξιολόγηση :

Ονοματεπώνυμο: Μάθημα: Υλη: Επιμέλεια διαγωνίσματος: Αξιολόγηση : Ονοματεπώνυμο: Μάθημα: Υλη: Επιμέλεια διαγωνίσματος: Αξιολόγηση : Θέμα Α Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελής προτάσεις Α1 έως και Α4 και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

panagiotisathanasopoulos.gr

panagiotisathanasopoulos.gr Χημική Ισορροπία 61 Παναγιώτης Αθανασόπουλος Χημικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών Χημικός Διδάκτωρ Παν. Πατρών 62 Τι ονομάζεται κλειστό χημικό σύστημα; Παναγιώτης Αθανασόπουλος Κλειστό ονομάζεται το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2015-2016 1 Ο ΘΕΜΑ Α1. Για την ισορροπία : 22( g) O2( g) 2 H2 O( g), θ C ισχύει ότι K c =0,25. Για την ισορροπία: H2 O( g) 2( g) O2( g), θ C, ισχύει ότι:

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ, ΛΕΜΕΣΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2004 2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ, ΛΕΜΕΣΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2004 2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ, ΛΕΜΕΣΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2004 2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ Τάξη : Β Λυκείου Ηµεροµηνία : 8/06/2005 ιάρκεια : 2,5 ώρες Αριθµός σελίδων: 5 Χρήσιµα

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρόλυση νερού ή ηλεκτρόλυση αραιού διαλύματος θειικού οξέος με ηλεκτρόδια λευκοχρύσου και με χρήση της συσκευής Hoffman.

Ηλεκτρόλυση νερού ή ηλεκτρόλυση αραιού διαλύματος θειικού οξέος με ηλεκτρόδια λευκοχρύσου και με χρήση της συσκευής Hoffman. Σύντομη περιγραφή του πειράματος Ηλεκτρόλυση νερού ή ηλεκτρόλυση αραιού διαλύματος θειικού οξέος με ηλεκτρόδια λευκοχρύσου και με χρήση της συσκευής Hoffman. Διδακτικοί στόχοι του πειράματος Στο τέλος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΤΚΛ ΕΜΠ. Τεχνολογία Πετρελαίου και Και Λιπαντικών ΕΜΠ

ΕΤΚΛ ΕΜΠ. Τεχνολογία Πετρελαίου και Και Λιπαντικών ΕΜΠ Φυσικού Αερίου Στόχοι Απομάκρυνση Ανεπιθύμητων Συστατικών Νερό Βαρείς Υδρογονάνθρακες Υδρόθειο Διοξείδιο του Άνθρακα Στοιχειακό Θείο Άλλα Συστατικά Ανάκτηση Συστατικών με Οικονομική Αξία Ήλιο Υδρογονάνθρακες

Διαβάστε περισσότερα

Φασματομετρία ατομικής εκπομπής (φλογοφωτομετρία) & Ατομικής Απορρόφησης

Φασματομετρία ατομικής εκπομπής (φλογοφωτομετρία) & Ατομικής Απορρόφησης Φασματομετρία ατομικής εκπομπής (φλογοφωτομετρία) & Ατομικής Απορρόφησης Ατομική Φασματομετρία Φαινόμενα ΦΛΟΓΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΑ AES Μέτρηση της ακτινοβολίας που εκπέμπεται από τα άτομα όταν βρίσκονται σε διεγερμένες

Διαβάστε περισσότερα

4013 Σύνθεση της βενζαλακετοφαινόνης από βενζαλδεϋδη και ακετοφαινόνη KSF/ + + H 2 C 8 H 8 C 7 H 6 C 15 H 12 (120.2) (106.1) (208.3) Ταξινόµηση Τύποι αντιδράσεων και τάξεις ουσιών Αντίδραση του καρβονυλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Για τη Β τάξη Λυκείου ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Για τη Β τάξη Λυκείου ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 2013 Για τη Β τάξη Λυκείου ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ Α Ερώτηση 1 (5 μονάδες) (α): (ιν), (β): (ιιι), (γ): (ι), (δ): (ιι) (4x0,5= μ. 2) Μεταξύ των μορίων του ΗF αναπτύσσονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 2011 ΓΙΑ ΤΗ Β ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 2011 ΓΙΑ ΤΗ Β ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 2011 ΓΙΑ ΤΗ Β ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 20 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: ΤΡΕΙΣ (3) ΩΡΕΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Να μελετήσετε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ. Άσκηση 2 η : Φασματοφωτομετρία. ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γενικό Τμήμα Εργαστήριο Χημείας

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ. Άσκηση 2 η : Φασματοφωτομετρία. ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γενικό Τμήμα Εργαστήριο Χημείας Άσκηση 2 η : ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Εκχύλιση - Διήθηση Διαχωρισμός-Απομόνωση 2. Ποσοτικός Προσδιορισμός 3. Ποτενσιομετρία 4. Χρωματογραφία Ηλεκτροχημεία Διαχωρισμός-Απομόνωση 5. Ταυτοποίηση Σακχάρων Χαρακτηριστικές

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 Β ΦΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 Β ΦΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Ημερομηνία: Τετάρτη 11 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΘΕΜΑ Α ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Α1. Η σωστή τετράδα κβαντικών αριθμών για το μονήρες

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Χημεία. Νίκος Ξεκουκουλωτάκης Επίκουρος Καθηγητής

Γενική Χημεία. Νίκος Ξεκουκουλωτάκης Επίκουρος Καθηγητής Γενική Χημεία Νίκος Ξεκουκουλωτάκης Επίκουρος Καθηγητής Πολυτεχνείο Κρήτης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Γραφείο Κ2.125, τηλ.: 28210-37772 e-mail:nikosxek@gmail.com Περιεχόμενα Διαλύματα Γραμμομοριακή

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 Πίνακας περιεχομένων Πρόλογος... 7 1. Το περιβάλλον... 19 1.1 Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία... 19 1.2 Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 2. Οι μικροοργανισμοί... 22 2.1 Γενικά... 22 2.2 Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Αναλυτική χημεία ορίζεται ως ο επιστημονικός κλάδος που αναπτύσσει και εφαρμόζει μεθόδους, όργανα και στρατηγικές για να δώσει πληροφορίες σχετικά με τη σύσταση

Διαβάστε περισσότερα

Ο πυρήνας του ατόμου

Ο πυρήνας του ατόμου Ο πυρήνας του ατόμου Αρχές 19 ου αιώνα: Η ανακάλυψη της ραδιενέργειας, (αυθόρμητης εκπομπής σωματιδίων και / ή ακτινοβολίας από στοιχεία), βοήθησε τα μέγιστα στην έρευνα της δομής του ατόμου. Ποια είδη

Διαβάστε περισσότερα