Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Πολιτιστική Διαχείριση

Transcript

1 ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Πολιτιστική Διαχείριση φωτογραφία: Dragana Cejovic 31 Μαΐου - 1 Ιουνίου 2013 Οµιλητές - Περιλήψεις

2 ΜΥΡΣΙΝΗ ΖΟΡΜΠΑ Δρ. πολιτικής επιστήµης Η Μυρσίνη Ζορµπά είναι δρ. πολιτικών επιστηµών και ερευνήτρια πολιτισµικής πολιτικής. Υπήρξε µέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ( ) και διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου ( ). Πρόσφατες δηµοσιεύσεις: "La culture comme politique publique" στο Ph. Poirrier (ed.), Pour une histoire des politiques culturelles dans le monde , La documentation Francaise "Ηγεµονία και µετα-ηγεµονία στις πολιτισµικές σπουδές» στο συλλογικό τόµο Γ. Βούλγαρης (επιµ.), Στα µονοπάτια του Αντόνιο Γκράµσι Πολιτική και πολιτισµός από το έθνος-κράτος στην παγκοσµιοποίηση, Θεµέλιο "Conceptualizing Greek Cultural Policy", International Journal of Cultural Policy, 3: Θα κυκλοφορήσει σύντοµα το βιβλίο της µε τίτλο Πολιτική του Πολιτισµού. Ευρώπη και Ελλάδα στο δεύτερο µισό του 20ού αι. στις εκδόσεις Πατάκη. «Πολιτική του πολιτισµού στην Ελλάδα της κρίσης: Όροι και συνθήκες της αλλαγής παραδείγµατος» Τι σηµαίνει πολιτική πολιτισµού στις σηµερινές συνθήκες κρίσης και τι εννοούµε ως αλλαγή παραδείγµατος; Διατρέχουµε, εκτός από την οικονοµική, κρίση πολιτισµικής ταυτότητας, κρίση δηµιουργικής παραγωγής, κρίση των πολιτιστικών θεσµών, κρίση επικοινωνίας των δηµιουργών µε το κοινό τους ή δεν συµβαίνει κάτι τέτοιο; Τι αλλάζει, πέραν των οικονοµικών, σε σχέση µε τους καθιερωµένους ως τώρα όρους άσκησης της πολιτιστικής πολιτικής του κράτους, τις µεθόδους και το Λόγο του; Τι αλλάζει στο τοπίο των δρώντων, όσον αφορά τους νέους παίκτες, τα µεγέθη, τις στρατηγικές επιλογές, τις συµπράξεις; Τι αλλάζει στην κοινωνία, εξαιτίας της κρίσης, στο πεδίο των νοοτροπιών, των στάσεων, της πολιτισµικής ιθαγένειας; Ποια είναι τα εργαστήρια πολιτισµικής και πολιτιστικής επεξεργασίας, οι αναδυόµενες κουλτούρες, τα νέα κοινά και οι νέες ελίτ και τι εκφράζουν σε αυτή τη µεταβατική φάση, στην οποία κυριαρχεί η αβεβαιότητα στη µεθόριο µεταξύ χάους και ορµητικής εγκατάστασης νέων ισορροπιών; Εντέλει, ποιες επιπτώσεις έχουν τα παραπάνω στον τρόπο που γίνεται αντιληπτή η ίδια η κουλτούρα και η πολιτική της διαχείριση από την πολιτική ηγεσία, τη δηµόσια διοίκηση, τους δρώντες, την κοινή γνώµη; Οι απαντήσεις σε όλα αυτά στοιχειοθετούν το ευρύτερο πλαίσιο που πρέπει να αποσαφηνιστεί, προκειµένου να αναζητήσει κάποιος τις προτάσεις για τη διαχείριση των πολιτιστικών οργανισµών κάτω από τις σηµερινές συνθήκες. Ο Λόγος περί διαχείρισης προϋποθέτει, χωρίς εκπτώσεις, το Λόγο της πολιτισµικής και πολιτιστικής ανάλυσης, πάνω στον οποίο η διαχείριση θα οικοδοµήσει τα δικά της αξιώµατα. Η πολιτισµική και πολιτιστική ανάλυση απαιτεί, ωστόσο, το άνοιγµα διαδικασιών για τον επαναπροσδιορισµό του ίδιου του πολιτισµικού κεφαλαίου της χώρας και της σύστασής του. Αυτός θα υπαγορεύσει, στη συνέχεια, τους στρατηγικούς άξονες αξιοποίησής του, τις κατευθύνσεις αναδιάρθρωσης των δοµών και οργανισµών, την ανανέωση των εργαλείων, τις συµπράξεις, την εξωστρέφεια, εν ολίγοις τη νέα θεµελίωση και µέθοδο της κρατικής παρέµβασης στην κουλτούρα και τον πολιτισµό της χώρας. Όλα αυτά µαζί θα συνθέσουν το νέο πλαίσιο, ένα νέο πρόγραµµα που όσο πιο πλουραλιστικό, συµµετοχικό και δηµοκρατικό είναι, τόσο περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας θα έχει. Η αλλαγή παραδείγµατος συντελείται ήδη γύρω µας στις πολιτιστικές πρακτικές, στην παραγωγή και διανοµή της κουλτούρας, στη συµβολική οικονοµία των νοηµάτων, στις ανισότητες και τις διακρίσεις, στα επικοινωνιακά δίκτυα. Αν δεν υπάρξει ένα παρόµοιο συντεταγµένο σχέδιο µε τη συµµετοχή όλων των δρώντων, οι αλλαγές θα πραγµατοποιηθούν ερήµην του δηµοσίου συµφέροντος. Το κράτος δεν µπορεί να απουσιάζει από τη διαµόρφωση του νέου τοπίου του πολιτισµού αλλά ούτε και να παίζει πια τον παλιό του ρόλο στο παλιό έργο που ήδη κατέβηκε. Όµως, οφείλει να αποτελεί εγγυητή του κοινωνικοπολιτισµικού χαρακτήρα της παρέµβασης, του συνολικού σχεδιασµού και της τήρησης των κανόνων του παιχνιδιού. Οφείλει να µετασχηµατίσει στο εσωτερικό της διοικητικής δοµής τους παλιούς όρους και µεθόδους άσκησης της κρατικής πολιτιστικής πολιτικής, να αποδεχθεί τη σηµασία των δρώντων και των συµπράξεων, να µεταβάλει ριζικά τον τρόπο που αντιλαµβανόταν ως πολιτική ηγεσία την ίδια την κουλτούρα και την πολιτική της διαχείριση. Οι αρχές και οι κανόνες µιας σύγχρονης πολιτιστικής πολιτικής, όπως διατυπώνονται από τους διεθνείς οργανισµούς και εφαρµόζονται στα πιο επιτυχηµένα διεθνή παραδείγµατα, µακριά από εθνικιστικές εξάρσεις, ιδεοληψίες, κρατικισµό, ροµαντική νοσταλγία, συντεχνιακή λογική, µονοµερή επιβολή της αγοράς ή, το αντίθετο, µιας από τα πάνω ελιτιστικής Κουλτούρας, µπορούν να αποτελέσουν πολύτιµα συστατικά ενός νέου πλαισίου πολιτιστικής πολιτικής. Είναι πρωτίστως πολιτική ευθύνη η αποφυγή της ανεξέλεγκτης κατάρρευσης, της άνευ όρων παράδοσης, της καταστροφής του πολύτιµου κεφαλαίου του σύγχρονου ελληνικού πολιτισµικού πεδίου και των δηµιουργικών του δυνάµεων στο βωµό της παλαιοκοµµατικής πελατειακής ρουτίνας.

3 ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΟΥΤΣΑΚΗΣ Επίκουρος Καθηγητής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών (Νοµική Σχολή) Ο Βασίλης Βουτσάκης είναι επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας του Δικαίου στη Νοµική Σχολή Αθηνών. Διετέλεσε σύµβουλος σε θέµατα πολιτισµού του Πρωθυπουργού Κώστα Σηµίτη ( ), µέλος του ΔΣ της ΕΡΤ και αντιπρόεδρος του Οργανισµού Παιδικών και Εφηβικών Βιβλιοθηκών. Σύντοµα θα κυκλοφορήσουν τα βιβλία του Κράτος και Πολιτισµός (Εκδόσεις Πόλις) και Ιδιωτικός Βίος. Θεωρία ενός δικαιώµατος (Εκδόσεις Σάκκουλα). Έχει γράψει άρθρα θεωρίας δικαιωµάτων, µεθοδολογίας δικαίου και πολιτικής φιλοσοφίας. «Πολιτισµός και κοινωνική πολιτική: οι δεσµεύσεις της κρίσης» Γιατί έχει το κράτος υποχρέωση να προστατεύει την πολιτιστική κληρονοµιά και να προάγει τον σύγχρονο πολιτισµό; Πώς µπορεί να αποφευχθεί η διπλή παγίδα του πατερναλισµού και του ελιτισµού; Η υποχρέωση αυτή αντιστοιχεί σε κάποιο κοινωνικό δικαίωµα των ατόµων ή σε κάποιο συλλογικό δικαίωµα ευρύτερων οµάδων ή κοινοτήτων; Η υποχρέωση αυτή αναστέλλεται ή ατονεί σε περίοδο βαθιάς οικονοµικής κρίσης επειδή το κράτος δεν έχει τους ελάχιστους διαθέσιµους πόρους; Τι επιπτώσεις έχει µια τέτοια υποχρέωση ως προς την αποστολή του κράτους: πρόκειται για νέα αποστολή ή µπορεί να ενταχθεί στις παραδοσιακές έννοιες της παροχικής διοίκησης ή/και του κράτους προνοίας, ενδεχοµένως εµπλουτίζοντάς τες; ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ Αναπληρωτής Καθηγητής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης (Τµήµα Δηµοσιογραφίας & Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας) Αναπληρωτής Καθηγητής Σύγχρονου Πολιτισµού στο Τµήµα Δηµοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης. Συγγραφέας των Η Ποιητική της Αυτοβιογραφίας (1993), Εισαγωγή στον Πολιτισµό (2002), Τα Νοήµατα της Φωτογραφίας (2012), καθώς και µελετηµάτων για τη θεωρία και διδακτική της λογοτεχνίας, τη µαζική, ψηφιακή και οπτική επικοινωνία, την πολιτισµική θεωρία και πολιτική. Επιµελητής των συλλογικών τόµων Τηλεόραση και Επι-κοινωνία (1988), Η Ζωή των Σηµείων (1996), Σηµειωτική του Πολιτισµού (2001), Διαπολιτισµικότητα, Παγκοσµιοποίηση και Ταυτότητες (2008), Ψηφιακά Μέσα. Ο πολιτισµός του ήχου και του θεάµατος (2010), Σύνορα, Περιφέρειες, Διασπορές (2011). «Η ελληνική πολιτιστική πολιτική πριν, κατά και µετά την οικονοµική κρίση» Οι αρνητικές συνέπειες της οικονοµικής κρίσης στη λειτουργία των πολιτισµικών θεσµών είναι αισθητές τόσο στις χώρες όπου η βασική πηγή χρηµατοδότησής τους είναι το κράτος (κυρίως Ευρώπη) όσο και σε εκείνες όπου είναι ο ιδιωτικός τοµέας (βλ. ΗΠΑ). Η πρόσφατη δηµόσια διαµάχη, από την άλλη, σχετικά µε το πρόγραµµα Creative Europe , είναι αποκαλυπτική µιας ευρύτερης κρίσης της ευρωπαϊκής πολιτισµικής πολιτικής. Τόσο για την ΕΕ όσο και ειδικά για την Ελλάδα, η παρούσα συγκυρία αποτελεί µια µοναδική ευκαιρία για την αναθεώρηση της επικρατούσας πολιτισµικής πολιτικής, καθώς είναι µόνον σε συνθήκες µιας γενικευµένης δοµικής κρίσης που µια τέτοια κριτική, συνολική επανεξέταση καθίσταται µαζί δυνατή αλλά και αναγκαία.

4 Δρ. ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ Γενική Γραµµατέας Πολιτισµού του ΥΠΑΙΘΠΑ Η Λίνα Γ. Μενδώνη γεννήθηκε στην Αθήνα την 1η Απριλίου Είναι παντρεµένη µε τον Παναγιώτη Ν. Δουκέλλη και έχουν ένα γιο, τον Νικόλα, φοιτητή στη Νοµική Σχολή του Δηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου. Το 1977 αποφοίτησε από το Αρσάκειο Ψυχικού, το 1981 πήρε το πτυχίο της από το Κλασικό Τµήµα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και το 1984 από το Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τµήµα του ιδίου Πανεπιστηµίου. Το 1988 αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Έχει συµµετάσχει σε αρχαιολογικά προγράµµατα, επιφανειακές έρευνες και συστηµατικές ανασκαφές, του Πανεπιστηµίου Αθηνών, του Υπουργείου Πολιτισµού, ενώ από το 1983 έως το 1988 εργάστηκε ως επιστηµονική συνεργάτις στο Κέντρο Ελληνικής και Ρωµαϊκής Αρχαιότητος του Εθνικού Ιδρύµατος Ερευνών. Από το 1987 είναι επικεφαλής διεπιστηµονικής οµάδας για την αρχαιολογική έρευνα της Κέας, Κυκλάδες. Τον Ιούνιο 1989 εντάχθηκε στο ερευνητικό δυναµικό του Εθνικού Ιδρύµατος Ερευνών και έκτοτε ακολούθησε την εκ του νόµου προβλεπόµενη εξέλιξη. Το 1998 εξελέγη στην βαθµίδα του Κυρίου Ερευνητή. Την περίοδο είναι επικεφαλής του διεπιστηµονικού προγράµµατος «Ιστορία του Τοπίου και Τοπικές Ιστορίες. Από το φυσικό περιβάλλον στο πολιτιστικό τοπίο». Είναι µέλος πολλών ελληνικών και διεθνών επιστηµονικών οργανισµών. Διατελεί επικεφαλής και µέλος σε επιστηµονικές οµάδες ευρωπαϊκών και διεθνών προγραµµάτων. Το διάστηµα διετέλεσε ειδική επιστηµονική σύµβουλος στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δηµοσίων Έργων, και στο Υπουργείο Αιγαίου. Από τον Μάρτιο 1999 έως τον Μάρτιο 2004 κατείχε τη θέση του Γενικού Γραµµατέα του Υπουργείου Πολιτισµού. Στην οποία επανήλθε τον Νοέµβριο του Έχει τιµηθεί µε το παράσηµο Commendatore (II Clase), Ordine della Stella della Solidarieta Italiana της Ιταλικής Δηµοκρατίας. Θεωρία και πολιτική του Πολιτισµού Επιστηµονικές Δηµοσιεύσεις Μονογραφίες: Συγγραφέας τεσσάρων (4) µονογραφιών µε θέµατα σχετικά µε την ιστορία και την αρχαιολογία των Κυκλάδων. Συλλογικοί τόµοι: Συνεκδότρια πέντε (5) συλλογικών τόµων µε θέµατα σχετικά µε την ιστορία και την δοµή των αρχαίων κοινωνιών, την ιστορία του τοπίου και την πρόσληψη του τοπίου ως πολιτιστικού αγαθού. Συγγραφέας µεγάλου αριθµού άρθρων σε διεθνή επιστηµονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόµους. «Ο Πολιτισµός απέναντι σε µια αλλαγή παραδείγµατος» Αντικείµενο της οµιλίας είναι οι προκλήσεις που αντιµετωπίζει ο σχεδιασµός και η υλοποίηση πολιτικών για τον πολιτισµό και την πολιτιστική κληρονοµιά στο υπό διαµόρφωση νέο πολιτικό, οικονοµικό, κοινωνικό και εν γένει πολιτισµικό πλαίσιο σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι απαντήσεις δοµούνται γύρω από το νέο παράδειγµα της βιώσιµης ανάπτυξης και µετουσιώνονται σε 6 οριζόντιες πολιτικές που διατρέχουν και συνέχουν τους δύο άξονες της εθνικής πολιτιστικής πολιτικής: την πολιτιστική κληρονοµιά αφενός και τις Πολιτιστικές και Δηµιουργικές Βιοµηχανίες αφετέρου. Πρόκειται ειδικότερα για τις εξής: 1. Πολιτιστική επιχειρηµατικότητα, που διασφαλίζει την οικονοµική βιωσιµότητα των θεσµών, 2. Ενίσχυση της απασχόλησης µε την εφαρµογή ενεργητικών πολιτικών, που συνδέονται µε την κατάρτιση, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την κινητικότητα, 3. Αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και των ψηφιακών µέσων, που σχετίζεται µε την καινοτοµία και τη νέα ψηφιακή οικονοµία, 4. Σύνδεση µε την εκπαίδευση, 5. Πράσινες δράσεις και παρεµβάσεις για την περιβαλλοντική βιωσιµότητα και τέλος, 6. Οι πολύπλευρες δράσεις για την για την κοινωνική ενσωµάτωση, που αφορούν στην κοινωνική βιωσιµότητα το µείζον ίσως διακύβευµα σε µια περίοδο κρίσης. Επιστηµονικά ενδιαφέροντα Αρχαία ελληνική επιγραφική, ιστορία και τοπογραφία Μελέτη του τοπίου ως πολιτιστικού αγαθού Προστασία, ανάδειξη και διαχείριση του πολιτιστικού αποθέµατος

5 ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΕΝΟΣ Πρόεδρος του Σωµατείου ΔΙΑΖΩΜΑ ΝΙΚΟΣ Β. ΤΣΟΥΧΛΟΣ Αρχιµουσικός, Διευθυντής του Ωδείου Αθηνών Γεννήθηκε στην Καλαµάτα στις 30 Δεκεµβρίου 1947 και είναι τοπογράφος-µηχανικός. Υπηρέτησε το δηµόσιο βίο της χώρας ως: Δήµαρχος Καλαµάτας ( ) Βουλευτής (Μεσσηνίας , Β Αθήνας ) και Υφυπουργός Πολιτισµού στη τελευταία κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου Υπουργός Πολιτισµού, Υπουργός Αιγαίου και Υφυπουργός Δηµόσιας Διοίκησης στις κυβερνήσεις Κώστα Σηµίτη. Οι σηµαντικότεροι σταθµοί στη διαδροµή του στη δηµόσια σφαίρα είναι: η ανασυγκρότηση της Καλαµάτας µετά τους καταστρεπτικούς σεισµούς του Σεπτεµβρίου του 1986 που βραβεύθηκε τόσο από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο Πολεοδόµων (πρότυπη και ανθρωποκεντρική πολεοδοµική ανάταξη της Καλαµάτας) όσο και από την Europa Nostra. (Διάσωση και ανάδειξη των µνηµείων της πόλης) η ίδρυση και λειτουργία των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (Κ.Ε.Π.) η ίδρυση και λειτουργία του σωµατείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» «Βιωσιµότητα των πολιτιστικών οργανισµών και δραστηριοτήτων Νέοι τρόποι και πηγές χρηµατοδότησης: Η εµπειρία του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ» Το κεντρικό µοντέλο διοίκησης της χώρας µε έντονα τα χαρακτηριστικά του κρατισµού επηρέασε αρνητικά και τα κινήµατα πολιτών και τα οδήγησε στο «φαινόµενο του εκκρεµούς». Με αυτό τον τρόπο διαµορφώθηκε ένα προβληµατικό περιβάλλον δράσης των πρωτοβουλιών των πολιτών, είτε µε την πρόσδεσή τους µέσω των επιχορηγήσεων στο κράτος, είτε µε την εκτίναξή τους στο άλλο άκρο του εκκρεµούς, δηλαδή στον ακτιβισµό. Εµείς, στο ΔΙΑΖΩΜΑ, ανιχνεύσαµε ένα καινούργιο δρόµο που στηρίζεται στο δόγµα: Μη κοιτάς τι µπορεί να κάνει η πατρίδα σου για σένα, αλλά τι µπορείς να κάνεις εσύ για την πατρίδα σου. Μέσα από αυτές τις αναζητήσεις ανοίξαµε τρεις νέες πύλες χρηµατοδότησης και εισροών από την κοινωνία προς το κράτος: την πύλη των πόλεων και των περιφερειών µε όχηµα το θεσµό των προγραµµατικών συµβάσεων πολιτισµικής ανάπτυξης την πύλη των χορηγών µε όχηµα το χορηγικό νόµο την πύλη των πολιτών µε όχηµα τους «κουµπαράδες» των αρχαίων θεάτρων, δηλαδή τους ειδικούς τραπεζικούς λογαριασµούς για το κάθε θέατρο ξεχωριστά. Γεννήθηκε στην Αθήνα το Πτυχιούχος της Νοµικής Σχολής και διδάκτωρ του Τµήµατος Μουσικών Σπουδών του Παν/µίου Αθηνών, µε παράλληλες µουσικές σπουδές στο Εθνικό Ωδείο (πιάνο) και την Ecole Normale de Musique του Παρισιού (θεωρητικά της µουσικής), µαθήτευσε κοντά στον αρχιµουσικό Sergiu Celibidache και, από το 1989, δραστηριοποιείται ως αρχιµουσικός στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μεταξύ 1991 και 2012 διετέλεσε διευθυντής καλλιτεχνικού προγραµµατισµού και κατόπιν καλλιτεχνικός διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, ενώ πρόσφατα ανέλαβε τη διεύθυνση και προεδρία του Ωδείου Αθηνών. «Πολιτιστικοί οργανισµοί σε περίοδο κρίσης: κίνδυνοι και ευκαιρίες» Οι κίνδυνοι που απειλούν σήµερα τους µεγάλους πολιτιστικούς οργανισµούς της χώρας δεν είναι διόλου άσχετοι µε τα γενικά χαρακτηριστικά που διαµορφώθηκαν περί την λειτουργία πολλών από αυτούς τους κατά την προ του 2009 περίοδο (βαριές και σπάταλες διοικητικές δοµές, εξάρτηση από µια εν πολλοίς ακανόνιστη κρατική επιδότηση, έλλειψη συντονισµού µεταξύ οµοειδών φορέων, προβληµατική επαφή µε την κοινωνία). Έτσι, οι φορείς αυτοί σήµερα εξαναγκάζονται εκ των πραγµάτων να αντιµετωπίσουν την διπλή πρόκληση της καθηµερινής επιβίωσης σε ένα ιδιαίτερα δυσµενές οικονοµικό περιβάλλον, και της ταυτόχρονης δροµολόγησης ριζικών εξυγιαντικών αλλαγών του συνολικού λειτουργικού τους µοντέλου, που θα όφειλαν να έχουν ήδη ολοκληρωθεί πολύ νωρίτερα. Η προσπάθεια επίλυσης της δύσκολης αυτής εξίσωσης υπαγορεύει σήµερα στους περισσότερους φορείς µια ριζική αναθεώρηση ολόκληρου του φάσµατος των σχέσεών τους µε την παραδοσιακή τους πελατεία: µια αναθεώρηση που στοχεύει τη µεγαλύτερη δυνατή διεύρυνση του κοινού στο οποίο απευθύνονται, που ξεκινά από την εισαγωγή καινοτόµων στρατηγικών επικοινωνίας και marketing και που συχνά φτάνει να αγγίζει το ίδιο ύφος, το ήθος και το περιεχόµενο της πολιτιστικής τους προσφοράς. Η διαφαινόµενη εγκατάσταση ενός νέου ουσιαστικού διαλόγου των µεγάλων πολιτιστικών φορέων µε το σύνολο της κοινωνίας που καλούνται να υπηρετήσουν, εκτός από αδήρητη διαχειριστική αναγκαιότητα του σήµερα, αποτελεί πιθανώς και τη µεγαλύτερη πολιτιστική ευκαιρία του αύριο.

6 ΜΥΡΩΝ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ Αρχιµουσικός, Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνή Αρχιµουσικός, καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ, πτυχιούχος της Νοµικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών. Σπούδασε πιάνο µε τον Δηµήτρη Τουφεξή στην Αθήνα και διεύθυνση ορχήστρας µε τον Χανς-Μάρτιν Ράµπενσταϊν στην Ανώτατη Μουσική Ακαδηµία Βερολίνου. Παρακολούθησε σεµινάρια των Μιλτιάδη Καρύδη (Ακαδηµία Καρλ Μαρία φον Βέµπερ Δρέσδης) και Σάιµον Ρατλ. Έχει διευθύνει πολλές σηµαντικές ορχήστρες, όπως τις Συµφωνικές Βερολίνου, Ρώµης, Μεξικού, Ιερουσαλήµ, Φιλαρµονικές Ενέσκου (Βουκουρέστι), Σλοβακίας (Μπρατισλάβα), Ορχήστρες Ραδιοφωνιών Πράγας, Ρουµανίας. Στην Ελλάδα συνεργάστηκε επανειληµµένα µε όλες τις ορχήστρες, καθώς και την ΕΛΣ. Διατέλεσε για επτά χρόνια µόνιµος αρχιµουσικός της Όπερας Ανατολικής Σαξονίας και την περίοδο 2004/11 καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης. Το Δεκέµβριο του 2007 διηύθυνε την ΚΟΘ στην Απαγορευµένη Πόλη Πεκίνου. Έχει εκτενή διεθνή δισκογραφία και έχει συµπράξει µε πολλούς διάσηµους καλλιτέχνες. Απέσπασε τιµητικές διακρίσεις και εξαιρετικές κριτικές (πέντε Διαπασών περιοδικού Diapason, βραβείο ποιοτικής δισκογραφίας Supersonic περιοδικού Pizzicato, υποψηφιóτητα για Grammy). Τo 2009 απέσπασε τιµητική διάκριση από την Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών. τους βασικούς πυλώνες της στρατηγικής της. Τον τελευταίο ενάµιση χρόνο µε το Λυρικό Λεωφορείο, τις Λυρικές Βραδιές, τις Βραδιές Χορού στις Πλατείες, την Όπερα της Βαλίτσας, το Dance Box, αλλά και το εκπαιδευτικό πρόγραµµα Η Όπερα διαδραστικά στα Δηµοτικά Σχολεία χιλιάδες άνθρωποι σε όλη την Ελλάδα, από όλες τις κοινωνικές, µορφωτικές, οικονοµικές τάξεις, ήρθαν σε επαφή µε τον κόσµο της Όπερας. «Οι καλλιτεχνικές δράσεις της ΕΛΣ, ως εργαλείο αύξησης της κοινωνικής συνοχής» Οι καλλιτεχνικές δράσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σε δρόµους, πλατείες και γειτονιές, οι οποίες ξεκίνησαν τον Σεπτέµβρη του µέσα στη δίνη της κοινωνικής και οικονοµικής κρίσης, προσέλαβαν µια διάσταση που δύσκολα θα µπορούσε κανείς να προβλέψει στο στάδιο του σχεδιασµού τους. Το ρίσκο της παρουσίασης δρώµενων λυρικής τέχνης και µπαλέτου σε υποβαθµισµένες περιοχές µας έφερε αντιµέτωπους µε τα σοβαρά προβλήµατα του αστικού ιστού της Αθήνας, αλλά την ίδια στιγµή µας γέµισε αισιοδοξία για τη δύναµη της τέχνης, η οποία αποδεικνύεται ικανή να αυξήσει την κοινωνική συνοχή. Για την Εθνική Λυρική Σκηνή, η καλλιτεχνική εξωστρέφεια είναι ένας από

7 ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ σκηνοθέτης, Θέατρο του Νέου Κόσµου Το 1995 παρουσίασε µε δική του οµάδα τη Φιλονικία του Μαριβώ και το 1997 δηµιουργήθηκε το Θέατρο του Νέου Κόσµου, που εγκαινιάστηκε µε τον Κοινό Λόγο της Έλλης Παπαδηµητρίου. Από τότε µέχρι σήµερα, πέρα από τις δικές του σκηνοθεσίες, παρουσιάζονται στο θέατρο και παραστάσεις από άστεγες νεανικές θεατρικές οµάδες. Σηµαντική επίσης δράση του θεάτρου είναι η κινητή θεατρική µονάδα που εδώ και 12 χρόνια δίνει παραστάσεις για παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκοµεία και ιδρύµατα. Πέρσι ανέβασε στο Φεστιβάλ Επιδαύρου τις Εκκλησιάζουσες του Αριστοφάνη. Το 2010 τιµήθηκε από το Θεατρικό Μουσείο µε το έπαθλο Φώτος Πολίτης. Έχει σκηνοθετήσει στο Εθνικό Θέατρο (µεταξύ άλλων: Αχαρνείς του Αριστοφάνη, Επίδαυρος 2005), στο ΚΘΒΕ, στο Μέγαρο Μουσικής (Η σκηνή των θαυµάτων, όπερα δωµατίου του Γ. Κουρουπού), σε ΔΗΠΕΘΕ και στο ελεύθερο θέατρο. Το 2008 σκηνοθέτησε τις Τρωάδες του Ευριπίδη για το Εθνικό Θέατρο Αλβανίας. «Θέατρο και ευπαθείς οµάδες. Η ελληνική κοινωνία σήµερα ως ευπαθής οµάδα» Μια από τις πιο ουσιαστικές δράσεις του Θεάτρου του Νέου Κόσµου είναι η δηµιουργία, εδώ και 11 χρόνια, κινητής µονάδας θεάτρου για παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκοµεία και ιδρύµατα. Σ αυτούς τους χώρους παίζουµε κάθε χρόνο 4-5 µήνες σε καθηµερινή βάση, δωρεάν. Οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό θεωρούν τις θεατρικές αυτές παραστάσεις µέρος της θεραπευτικής διαδικασίας των παιδιών, που προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη. Όταν ένα µεγάλο µέρος της κοινωνίας σήµερα λόγω της οικονοµικής καταστροφής που βιώνει και των συνακόλουθων παραµέτρων έχει µετατραπεί σε ευπαθή οµάδα, και εδώ το θέατρο, που υπήρξε ανέκαθεν ένα ανάχωµα στη βαρβαρότητα, καλείται να παίξει το ρόλο του. Όχι απλώς να ψυχαγωγήσει αλλά και να αφυπνίσει, θέτοντας καίρια ερωτήµατα, να αποκαλύψει στον κόσµο µια άλλη πραγµατικότητα, σε µια εποχή που οι έτοιµες ιδέες είναι αποδεδειγµένα άχρηστες. ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΜΠΑΖΗΣ Συνθέτης-Σκηνοθέτης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Δηµοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Πάτρας Συνθέτης και σκηνοθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας Με υποτροφία από το Ίδρυµα Α. Ωνάσης, σπούδασε σύνθεση και διεύθυνση ορχήστρας και µουσικό θέατρο στη Μουσική Ακαδηµία της Ουτρέχτης ( ). Παράλληλα συνεργάστηκε µε την Ακαδηµία Θεάτρου της Ουτρέχτης σε µουσικοθεατρικές παραγωγές και σεµινάρια ( ). Διδάσκει Υποκριτική-Αυτοσχεδιασµό στη Δραµατική Σχολή του Ωδείου Αθηνών από το Το 2006, του απονεµήθηκε από το Μουσείο Θεάτρου το βραβείο «Δηµήτρης Μητρόπουλος» για τη µουσική του στις παραστάσεις «Όνειρο» και «Οι τρεις αδελφές- Ut Consecutivum». Από το 2010 έως το 2012 υπήρξε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας και από το 2004 εως το 2010 διετέλεσε Ταµίας, Γενικός Γραµµατέας και Αντιπρόεδρος Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου της Unesco. Έργα του έχουν παιχτεί σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις και στις Η.Π.Α. από διάφορα µουσικά σύνολα, ενώ έχει συνεργαστεί µε χορογράφους, σκηνοθέτες, ποιητές και εικαστικούς καλλιτέχνες. Έχει συνθέσει Όπερα, Ορατόριο, Κοντσέρτο για βιολί και Ορχήστρα, Χορωδιακή µουσική, µουσική δωµατίου, ηλεκτρονική µουσική. Σκηνοθετεί από το «ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας, µοντέλο ανάπτυξης µέσω του πολιτισµού Σύστηµα ΤΡΩΑΔΕΣ, σύζευξη πολιτιστικών και τουριστικών στόχων» Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας, στην προσπάθεια του να συνεχίσει τη λειτουργία του µέσα στις δεδοµένες δυσµενείς οικονοµικές συνθήκες, σχεδίασε και υλοποιεί έναν καινοτόµο προγραµµατισµό. Η βασική φιλοσοφία του είναι η σύνδεση του θεάτρου µε την τοπική κοινωνία και η αξιοποίηση των υπαρχουσών δοµών και των συγκριτικών πλεονεκτηµάτων της περιοχής. Το «Σύστηµα Τρωάδες» είναι ένα µοντέλο επέµβασης στην τοπική κοινωνία, µε στόχο την αλλαγή της εικόνας της πόλης, τη δύσκολη περίοδο του καλοκαιριού. Είναι επίσης µια πλατφόρµα συνεργασίας µεταξύ φορέων του δήµου, τουριστικών και άλλων επιχειρήσεων και της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.

8 ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΡΑΝΤΙΝΑΚΗΣ Σκηνοθέτης, Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Κέντρου Κινηµατογράφου Σπουδές: -Εθνική Σχολή Κινηµατογράφου (V.G.I.K.), Μόσχα, Σκηνοθεσία κινηµατογράφου & τηλεόρασης -Σχολή Κινηµατογράφου Λ. Σταυράκου- τµήµα Σκηνογραφίας Ενδυµατολογίας. Από το 2009 έως και το 2011 Καλλιτεχνικός συνεργάτης - Aναπληρωτής Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Κ.Θ.Β.Ε. Από το 2011 έως και σήµερα Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Κέντρου Κινηµατογράφου. Σκηνοθεσίες στον κινηµατογράφο: Η χορωδία του Χαρίτωνα Ταινία µεγάλου µήκους ο Κρατικό Βραβείο Ταινίας Μυθοπλασίας, Κρατικό Βραβείο Ήχου, Βραβείο Κοινού, 46ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, 2005, Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, Βραβείο Σκηνοθεσίας & Βραβείο Γυναικείας Ερµηνείας στο 22ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηµατογράφου Αλεξάνδρειας, 2006, Ειδικό Βραβείο κριτικής επιτροπής Festival du film De Rome, Perfect day Σενάριο & Σκηνοθεσία Ταινία µικρού µήκους Φωνή Σκηνοθεσία - Ντοκιµαντέρ Ιστορία ενός κρεβατιού Σενάριο & Σκηνοθεσία Ταινία µικρού µήκους Σκηνοθεσίες στο θέατρο: Μικρά Διονύσια - σκην. σύνθεση Κ.Θ.Β.Ε. Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου Ηλέκτρα σκην. σύνθεση Θεατρική παράσταση Νεανική Σκηνή Κ.Θ.Β.Ε Το κορίτσι µε τα Μαύρα του Μ. Κακογιάννη Θεατρική παράσταση Κ.Θ.Β.Ε Το δάσος του D. Mamet Θέατρο Πορεία Σκηνοθεσίες στην τηλεόραση: Γιούγκερµαν Τηλεοπτική σειρά ANT1 TV Οι ιστορίες του Αστυνόµου Μπέκα Τηλεοπτική σειρά ALPHA TV Γη και Ουρανός Τηλεοπτική σειρά MEGA TV 2005 Διδάσκει Υποκριτική στη Δραµατική Σχολή Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. απαρτίζουν και την συνδέουν στην ατέρµονη και αµφίδροµη επαφή της µε την κοινωνία, διότι αύτη η επαφή αποτελεί ίσως και την µοναδική αντίστροφη διαδροµή προς την έξοδο απó την οικονοµική κρίση, η οποία όπως πολλές φορές έχει ειπωθεί δεν είναι απλώς οικονοµική, αλλά ολική. Κρίση κουλτούρας που περιλαµβάνει τη σφαίρα της συνείδησης και της πνευµατικής παραγωγής Την µόρφωση, την φιλοσοφία, το δίκαιο, την αισθητική, την επιστήµη, την τέχνη - µε επίδραση στο πολιτικό σύστηµα και την οικονοµία. Το κρίσιµο ζητούµενο για µιά προοπτική λοιπόν είναι να διαφυλάξουµε και να ενισχύσουµε τούτη την ώρα τον συνδετικό κρίκο και όλες εκείνες τις εστίες που συµβάλουν στην συνέχεια και την ανανέωση του πολιτισµού µας γιατί είναι άρρηκτα συνδεδεµένος µε την ατοµική και συλλογική µας ταυτότητα. «Ο πολιτισµός ως σηµαντικό όχηµα διεξόδου της κοινωνίας από την κρίση» Ο πολυφωνικός πολιτισµός της Ευρώπης, ρευστοποιηµένος µέσα στους καιρούς της παγκοσµιοποίησης και της δικτατορίας των αγορών, προσπαθεί να αντιταχθεί ώστε να αντέξει τις δυσµενείς συνθήκες αβεβαιότητας και ανασφάλειας που του επιβάλλονται. Αποτελεί µέγα στρατηγικό λάθος η θυσία ως νέας Ιφιγένειας, της κουλτούρας και των δοµών που την

9 ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΑΚΟΥ σκηνοθέτης, παραγωγός, σεναριογράφος- Πρόεδρος του ΔΣ της Ελληνικής Ακαδηµίας Κινηµατογράφου Σεναριογράφος, σκηνοθέτης & παραγωγός στον κινηµατογράφο και την τηλεόραση. Έχει κάνει παραγωγή και σκηνοθεσία σε ντοκιµαντέρ πολιτιστικού, παιδαγωγικού, ιστορικού και πολιτικού περιεχοµένου καθώς και τις ταινίες «Ιαγουάρος», «Θα το µετανοιώσεις» και «Ώρες κοινής ησυχίας», οι οποίες έχουν αποσπάσει πολλές διακρίσεις. Έχει σκηνοθετήσει στο θέατρο κι έχει διδάξει σκηνοθεσία στο Τµ. Κινηµατογράφου του ΑΠΘ. Έχει κάνει δηµοσιεύσεις κι έχει εκδώσει το παραµύθι «Η αγέλαστη βασίλισσα και το θυµωµένο τόξο». Eίναι πρόεδρος του ΔΣ της Ελληνικής Ακαδηµίας Κινηµατογράφου. «Τέχνη και στέρηση. Νέες συλλογικότητες εναντίον πολιτικών υστέρησης» Ο όρος «κρίση» µε τον οποίο εσχάτως στιγµατίζουµε σχεδόν κάθε φαινόµενο της οικονοµικής, πολιτικής, καθηµερινής ζωής αλλά κυρίως την ηθική και αισθητική που διαπερνά τα έργα µας, δε συνιστά παρά µια γενικολογία που στο τέλος αφήνει σκοτεινές όλες τις λεπτοµέρειες που υποτίθεται ότι ερµηνεύει. Αν διαγράψουµε αυτή τη λέξη από το λεξιλόγιό µας και στη θέση της διαλέξουµε προσεκτικά λέξεις περισσότερο ακριβείς και ξεχωριστές για κάθε διαφορετική περίσταση, ίσως τότε καταφέρουµε να µιλήσουµε πιο διεισδυτικά για όσα µας βασανίζουν στον ιδιωτικό και στο δηµόσιο βίο. Ενδέχεται µάλιστα οι διαλεγµένες λέξεις να προτείνουν κάποιες λύσεις. Επιλέγω λέξεις που έχουν εµπράγµατο νόηµα: Προσωπική µυθολογία (Γ. Σεφέρης), Καθήκον (Ανδρέας Παναγιωτάκης) Πειραµατισµός (Νέα Σκηνή), Έρευνα (εκδ. Πόλις), Αντοχή (σύγχρονος κινηµατογράφος) ως προϋποθέσεις καλλιέργειας περιβάλλοντος πολιτισµού. Εξυπακούεται ότι συµφωνούµε στη βασική παραδοχή ότι ο ελληνικός πολιτισµός δεν τελειώνει το 1453 και ότι ο σύγχρονος έλληνας καλλιτέχνης είναι ένας εξόχως παραγωγικός οργανισµός που ευδοκιµεί ιδιαιτέρως στην άνυδρη χώρα του. ΟΡΕΣΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΔΑΚΗΣ καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηµατογράφου της Αθήνας - Διευθυντής του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, σπούδασε κινηµατογράφο στην Αθήνα και το Παρίσι, έζησε και δούλεψε στη Γενεύη και τη Νότιο Γαλλία. Έγραψε κείµενα και κριτικές για τον κινηµατογράφο στις εφηµερίδες Ελεύθερος Τύπος, Αυγή και Εθνος και σε αρκετά µηνιαία και εβδοµαδιαία περιοδικά. Τα τελευταία χρόνια είναι διευθυντής του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ, καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηµατογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεµιέρας και κινηµατογραφικός συντάκτης του MEGA. «Το τέλος των φεστιβάλ και η αρχή των πόλεων» Τα φεστιβάλ δεν είναι πια φεστιβάλ. Ή, για να είµαι πιο ακριβής, οφείλουν να επαναπροσδιορίσουν τον εαυτό τους. Δεν µπορούν πια να υπερηφανεύονται για την πολυτέλεια των αποκλειστικών επιλογών τους, ούτε να περιορίζονται στα στενά όρια ενός δεκαήµερου και µιας προνοµιούχας καλλιτεχνικής γειτονιάς. Οφείλουν να δραστηριοποιούνται καθ όλη τη διάρκεια της χρονιάς µε εκδηλώσεις, αφιερώµατα, ουσιαστικές παρεµβάσεις. Οφείλουν να απαντούν στα καίρια ερωτήµατα που απορρέουν από τις κοινωνικές αλλαγές. Οφείλουν να συνδιαλέγονται µε όλο το φάσµα του πολιτισµικού γίγνεσθαι.

10 Δρ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ Διευθύντρια του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ-ΑΙΝΙΑΝ Επιµελητής του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου Η Αναστασία Λαζαρίδου είναι διευθύντρια στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Έχει ολοκληρώσει τις µεταπτυχιακές της σπουδές στην Βυζαντινή Ιστορία και Αρχαιολογία και έχει εκπονήσει την διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήµιο Paris I-Pantheon- Sorbonne στην Βυζαντινή Ιστορία Τέχνης, µε θέµα τις τοιχογραφίες της Μονής Φανερωµένης Σαλαµίνας και τη ζωγραφική του 18ου αιώνα. Από το 2006 έως το 2011 είχε την ευθύνη του Τµήµατος Εκθέσεων και Μουσειολογικών Μελετών του Μουσείου και την επιµέλεια της Συλλογής Χειρογράφων και Χαρτώων Αντικειµένων του Μουσείου. Από το 2000 συµµετείχε στην αναδιοργάνωση του Βυζαντινού Μουσείου, στην επανέκθεση των συλλογών του Μουσείου, ιδιαιτέρως στην επιστηµονική και εκθεσιακή επιµέλεια των Μεταβυζαντινών Συλλογών του Μουσείου «Από το Βυζάντιο στη Νεότερη εποχή». Συµµετέχει στην επιµέλεια περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Οι έρευνες της εστιάζονται στην µελέτη της µεταβυζαντινής ζωγραφικής. «Μουσεία σε κρίση;» Σπουδές στην κλασική αρχαιολογία µε µάστερ στην προστασία αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς. Εργάζεται ως επιµελητής στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, υπεύθυνος των συλλογών σχεδίων και όπλων. Ασχολείται επίσης µε τη συγκριτική νεώτερη ιστορία της Ευρώπης. Έχει επιµεληθεί εκδόσεις και εκθέσεις πάνω στα αντικείµενα αυτά. Αντιπρόεδρος (τέως πρόεδρος) της Διεθνούς Ενώσεως Μουσείων Ιστορίας (IAMH) και ταµίας του ICMAH (Διεθνής Επιτροπή Μουσείων και Συλλογών Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ICOM). Με τις ιδιότητες αυτές έχει συνδιοργανώσει σειρά επιστηµονικών συναντήσεων σε κοινωνικά θέµατα αιχµής. «Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στην εποχή της οικονοµικής κρίσηςπεριορισµοί και προοπτικές» Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο είναι από τα παλαιότερα και σηµαντικότερα µουσειακά ιδρύµατα στην Ελλάδα. Αναγνωρίζεται από το κράτος ως εθνικό ίδρυµα, παρά την αυστηρώς ιδιωτικού δικαίου ταυτότητά του, και χρηµατοδοτείται από τον τακτικό προϋπολογισµό βάσει απόφασης της Βουλής των Ελλήνων. Έχει πάντοτε διαφυλάξει την οικονοµική του αυτοτέλεια και την αυτονοµία στις πολιτικές του. «Θεµατοφύλακας» της σύγχρονης Ελληνικής εθνικής ταυτότητας, έχει επιλέξει πάντοτε να κινείται µε αργά αλλά σταθερά βήµατα, µονίµως ανανεούµενο χωρίς πειραµατικές εξάρσεις. Ο χαρακτήρας του αυτός το έχει καταστήσει λιγότερο προβεβληµένο από άλλα ιδρύµατα. Όµως στην παρούσα συγκυρία της οικονοµικής κρίσης, παρά τις τεράστιες περικοπές, έχει καταφέρει να διατηρήσει την ποιότητα και ποσότητα του έργου του αλώβητη. Συγκεκριµένοι παράγοντες της εσωτερικής του διάρθρωσης, και µακροχρόνιες επιλογές της πολιτικής του το κατέστησαν ανθεκτικό, ενώ συγκεκριµένες κινήσεις επαναπροσδιορισµού των σχέσεών του µε τους συνεργάτες και τους προµηθευτές του, και προσπάθειες διαφοροποίησης των πηγών χρηµατοδότησής του, τού επιτρέπουν να συνεχίζει το παραγωγικό του έργο.

11 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΙΤΖΑΝΗΣ Διευθύνων Σύµβουλος «Τεχνόπολις» Δήµου Αθηναίων ΑΕ ΑΣΠΑΣΙΑ ΛΟΥΒΗ Γενική Διευθύντρια του Πολιτιστικού Ιδρύµατος της Τράπεζας Πειραιώς (ΠΙΟΠ) Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Μηχανικός Παραγωγής µε µεταπτυχιακές σπουδές στην Περιφερειακή Ανάπτυξη. Εργάστηκε µέχρι το 2004 σε διευθυντικές θέσεις µεγάλων Βιοµηχανικών Επιχειρήσεων. Από το 2009 ως το 2011 διηύθυνε το Βιοµηχανικό Μουσείο της Ερµούπολης και από το 2011 είναι Διευθύνων Σύµβουλος στην «Τεχνόπολις» Δήµου Αθηναίων Α.Ε.. Έχει δηµοσιεύσει άρθρα και µελέτες πάνω σε θέµατα οικονοµίας, Βιοµηχανικής πολιτικής και πολιτισµού. «Βιοµηχανικά µνηµεία ως πολυχώροι πολιτισµού. Η περίπτωση της ΤΕΧΝΟΠΟΛΙΣ» Στη Δυτική Ευρώπη δηµιουργούνται όλο και περισσότεροι πολυχώροι πολιτισµού σε βιοµηχανικές εγκαταστάσεις που σταµατούν τη λειτουργία τους. Ορυχεία, καπνεργοστάσια, κεραµοποιεία, εργοστάσια µπύρας αλλά και εργοστάσια φωταερίου ξαναζωντανεύουν µέσα από καινούριες χρήσεις και λειτουργίες. Με τον τρόπο αυτό οι πόλεις διατηρούν σηµαντικά βιοµηχανικά µνηµεία, χωρίς το δυσβάσταχτο πια κόστος συντήρησής τους και παράλληλα η Βιοµηχανική αισθητική των χώρων αυτών συµβάλει στην επιτυχία των πολιτιστικών εκδηλώσεων που προσφέρονται στους κατοίκους της πόλης. Με το παράδειγµα της ΤΕΧΝΟΠΟΛΗΣ θα επιχειρηθεί να φανούν οι δυνατότητες και τα προβλήµατα των χώρων αυτών. Γεννήθηκε στη Σπάρτη το Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήµιο της Σορβόννης (Paris I). Το 1980 υποστήριξε τη διδακτορική της διατριβή στον τοµέα της Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης στο Πανεπιστήµιο της Σορβόννης. Εργάστηκε ως γραµµατέας της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην UNESCO ( ) και ως αρχαιολόγος στο Υπουργείο Πολιτισµού ( , , ), όπου συνεργάστηκε σε ερευνητικά προγράµµατα του Υπουργείου και στο ανασκαφικό πρόγραµµα της 1ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Δίδαξε βυζαντινή τέχνη στη Σχολή Ξεναγών ( ). Δίδαξε βυζαντινή και µεσαιωνική τέχνη στον πρώτο κύκλο σπουδών του Πανεπιστηµίου της Nanterre Paris X στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών ( ). Από το 1986 εργάστηκε στο Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ιδρυµα της ΕΤΒΑ.Εως το 1997 ήταν Αναπληρώτρια Διευθύντρια και από το 2002 Διευθύντρια. Το 2002 ανέλαβε τη Γενική Διεύθυνση του Πολιτιστικού Ιδρύµατος Οµίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), το οποίο υπηρετεί τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονοµιάς µε έµφαση στην παραδοσιακή τεχνολογία και τη βιοµηχανική αρχαιολογία. Υπό την εποπτεία της έχει δηµιουργηθεί και λειτουργεί αναπτυσσόµενο το Δίκτυο Μουσείων του ΠΙΟΠ, που ως σήµερα αριθµεί 7 (επτά) µουσεία. Από το 2006 έως σήµερα είναι µέλος του Συµβουλίου Μουσείων. Εχει συµµετάσχει σε συνέδρια και έχει δηµοσιεύσει άρθρα σε πολλά επιστηµονικά περιοδικά. «Βιώσιµη πολιτιστική ανάπτυξη και οικονοµική επάρκεια στον τοµέα του πολιτισµού» Βιώσιµη πολιτιστική ανάπτυξη είναι η ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες της παρούσας γενιάς, χωρίς να υπονοµεύει τις µελλοντικές γενεές στο επίπεδο της οικονοµίας, της οικολογικής ισορροπίας και της κοινωνικής προόδου. Συνεπώς για να είναι η πολιτιστική ανάπτυξη βιώσιµη πρέπει να έχει εξασφαλίσει την οικονοµική της επάρκεια. Περιόδους κρίσεων έχει γνωρίσει ο παγκόσµιος πολιτισµός διαχρονικά. Κρίσεις που δηµιουργούνται εν καιρώ πολέµου, ηθικές κρίσεις που πλήττουν καίρια τον πολιτισµό και συνήθως δηµιουργούνται ως συνέπεια µιας ανεξέλεγκτης οικονοµικής ευµάρειας, όταν αυτή δεν συγχρονίζεται µε την ωρίµανση των κοινωνικών

12 στρωµάτων που τη βιώνουν και τέλος είναι οι οικονοµικές κρίσεις. Ισως οι τελευταίες να είναι οι πιο εύκολα αντιµετωπίσιµες, γιατί ένας πολιτιστικός οργανισµός µε γερές βάσεις και σοβαρό ερευνητικό και πολιτιστικό απόθεµα µπορεί να αντιµετωπίσει την οικονοµική κρίση µε διάφορους τρόπους, χωρίς να επηρεασθούν η λειτουργία και οι δραστηριότητες του, για ένα πεπερασµένο χρονικό διάστηµα. Αυτές οι προτάσεις δεν αφορούν βεβαίως την καλλιτεχνική και λογοτεχνική δηµιουργία. ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΡΑΣ Εκτελεστικός Διευθυντής της Στέγης Γραµµάτων & Τεχνών του Ιδρύµατος Ωνάση Ο Χρήστος Καρράς γεννήθηκε στο Λονδίνο το Σπούδασε φιλοσοφία στο Cambridge, όπου πήρε το πτυχίο του το Στη συνέχεια ολοκλήρωσε τις µεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήµιο Παρίσι Ι Σορβόννη, όπου το 1989 υποστήριξε επιτυχώς µια διδακτορική διατριβή για την µεταπολεµική µουσική. Εργάζεται στον τοµέα της πολιτιστικής διαχείρισης, µε εµπειρία τόσο στο πλαίσιο Ευρωπαϊκών προγραµµάτων όσο σε φορείς στην Ελλάδα. Υπήρξε Γενικός Διευθυντής του Ιδρύµατος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β & Μ Θεοχαράκη ( ) ενώ από το 2009 είναι Εκτελεστικός Διευθυντής και Υπεύθυνος του τοµέα Μουσικής της Στέγης Γραµµάτων και Τεχνών του Ιδρύµατος Ωνάση. «Πολιτιστικές προτεραιότητες για µία κοινωνία σε κρίση» Η κρίση που βιώνει όχι µόνο η Ελλάδα αλλά η Ευρώπη στο σύνολο της, επιβάλλει να θεωρήσουµε τον σχεδιασµό πολιτιστικής στρατηγικής µέσα από µια πολυεπίπεδη προσέγγιση, αντίστοιχη των σύνθετων συµπτωµάτων της ίδιας της κρίσης. Πέρα από τις καθαρά οικονοµικές διαστάσεις, η κρίση έχει φανερώσει όχι µόνο ρήγµατα αλλά και νέες δυναµικές συλλογικότητας, όχι µόνο εθνοκεντρικές ιδεολογίες αλλά και µία πολυπολιτισµική κοινωνική πραγµατικότητα. Τέλος, στο πλαίσιο µεταβαλλόµενων διεθνών δυνάµεων, η κρίση µας ωθεί να σκεφτούµε την σηµασία του πολιτιστικού τοµέα για την οικονοµία, ειδικά µέσα από στην πορεία µετάβασης σε µία κοινωνία γνώσης (knowledge based society). Πέρα από την απαραίτητη ενθάρρυνση της πρωτοποριακής δηµιουργικότητας, οι σύγχρονες στρατηγικές πρέπει να ενισχύσουν την συµµετοχικότητα, την απόκτηση νέων δεξιοτήτων, την ανάπτυξη συνεργιών µεταξύ καλλιτεχνών και φορέων της πολιτιστικής βιοµηχανίας, προκειµένου να συµβάλλουν αποτελεσµατικά στην κοινωνική ευµάρεια.

13 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΑΝΑΣ Σύµβουλος πολιτιστικής πολιτικής και διαχείρισης, Σύµβουλος Διοίκησης στο ΦΟΥΓΑΡΟ Ο Αλέξανδρος Ι. Στάνας σπούδασε Οικονοµικά στην Α.Σ.Ο.Ε.Ε. και έχει Master στην Πολιτιστική Πολιτική & Διαχείριση από το City University του Λονδίνου. Ασχολείται µε την εκπόνηση και εφαρµογή πολιτιστικών πολιτικών και την οργάνωση πολιτιστικών γεγονότων. Στο ενεργητικό του συµπεριλαµβάνονται, µεταξύ άλλων, η διεθνής έκθεση Outlook στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Ολυµπιάδας, η αναδροµική έκθεση των Gilbert & George στην Αθήνα, ελληνικές συµµετοχές σε µεγάλες διεθνείς διοργανώσεις (όπως η Μπιενάλε της Βενετίας), η διοργάνωση συνεδρίων για τον πολιτισµό και η επιµέλεια εκδόσεων. Μέχρι το 2009 ήταν ο σύµβουλος έκδοσης του πολιτιστικού περιοδικού highlights. Ήταν γενικός διευθυντής της ART-ATHINA από το 2009 έως το Σήµερα είναι σύµβουλος διοίκησης στο ΦΟΥΓΑΡΟ ΑΕ, σύµβουλος πολιτιστικής πολιτικής και διαχείρισης στο Δήµο Φιλοθέης Ψυχικού και σύµβουλος οργάνωσης εικαστικών δράσεων στο Schwarz Foundation. Παράλληλα, αρθρογραφεί για θέµατα Οικονοµικών του Πολιτισµού και διδάσκει Πολιτιστική Διαχείριση. «Η ανα-µέτρηση του πολιτισµού µε την ύφεση. Νέες οπτικές και πρακτικές για παλιά προβλήµατα» Στόχος µου είναι να ανιχνεύσω τι έχει αλλάξει µε την ύφεση στον τρόπο που ορίζουµε στρατηγικές και οργανώνουµε πολιτιστικά γεγονότα σήµερα. Η ύφεση µας οδήγησε στο να ξανα-µετρήσουµε τις δυνάµεις µας, αν και πολλά από τα προβλήµατα προϋπήρχαν, απλώς τώρα είναι πιο εµφανή και πιεστικά. Τελικά οι δηµιουργικές δυνάµεις ανα-µετριούνται µε την κρίση και επαναπροσδιορίζουν, βλέποντας ίσως πιο καθαρά, το ρόλο τους σε σχέση µε την κοινωνία, αλλά και µεταξύ τους. Η οµιλία θα έχει κάποιες γενικές διαπιστώσεις και θα επικεντρωθεί σε πρακτικά παραδείγµατα - µελέτες περιπτώσεων. Έµφαση θα δοθεί σε 2 θέµατα 1. Την εξεύρεση πόρων (σε αντιδιαστολή µε τον όρο "χρηµατοδότηση"), ανιχνεύοντας νέα µοντέλα συνεργιών, αξιοποίησης και εξοικονόµησης πόρων. 2. Την προσέγγιση του γενικού κοινού. Πώς µπορούµε να πετύχουµε την ευρύτερη διάδραση της τέχνης µε το πλατύ κοινό και την αναζωογόνηση της σχέσης του πολιτισµού µε την καθηµερινότητα; ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΟΧΟΠΟΥΛΟΣ Γενικός Διευθυντής και Διευθύνων Σύµβουλος, Κέντρο Πολιτισµού Ίδρυµα Σταύρος Νιάρχος Ο Ιωάννης Τροχόπουλος υπηρέτησε ως Διευθυντής της Δηµόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας από το 1990 έως το Τον Αύγουστο του 2010 του απονεµήθηκε το ετήσιο βραβείο Access to Learning του Ιδρύµατος Bill and Melinda Gates για λογαριασµό της Βιβλιοθήκης. Το 2011, µε χρηµατοδότηση από το Ίδρυµα Σταύρος Νιάρχος, δηµιούργησε και έθεσε σε εφαρµογή ένα πρωτότυπο πανελλήνιο πρόγραµµα µε τίτλο Future Library. Από τον Ιούνιο του 2012 είναι Διευθύνων Σύµβουλος και Γενικός Διευθυντής του Κέντρου Πολιτισµού Ίδρυµα Σταύρος Νιάρχος. Είναι κάτοχος Πτυχίου Νοµικής του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης και µεταπτυχιακού διπλώµατος M.Lib από το Πανεπιστήµιο της Ουαλίας. «Δηµιουργώντας κοινό: ο ρόλος των Πολιτιστικών ιδρυµάτων στη σηµερινή Εποχή» Σε περιόδους οικονοµικής ύφεσης και πολύ περισσότερο σε περιόδους οξείας οικονοµικής κρίσης, όπως αυτή που βιώνει η Ελλάδα οι επενδύσεις σε πολιτιστικές δραστηριότητες και υποδοµές αντιµετωπίζονται είτε σαν πολυτέλεια, είτε σαν ανακούφιση λόγω των πολλαπλασιαστικών οικονοµικών ωφελειών που απορρέουν από την κατασκευή τους. Ο παραπάνω συλλογισµός είναι ελλιπής. Τα Πολιτιστικά Ιδρύµατα όχι µόνο δεν αποτελούν πολυτέλεια, αλλά αντιθέτως µπορούν να συµπληρώσουν και να επιδιορθώσουν αν και όχι να αποκαταστήσουν πλήρως κάποιες από τις κοινωνικές ανάγκες που προκύπτουν σε καιρούς κρίσης. Επιπλέον, τα Πολιτιστικά Ιδρύµατα µπορούν και οφείλουν να αποτελέσουν προποµπό και συνδετικό κρίκο µεταξύ του υπάρχοντος και ενός µελλοντικού ελπιδοφόρου αναπτυξιακού µοντέλου. Τα παραπάνω δεν είναι απλά µέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων, αλλά µέσα στο πλαίσιο των υποχρεώσεων των Πολιτιστικών Ιδρυµάτων. Για να επιτευχθούν θα πρέπει οιαδήποτε εφαρµογή στρατηγικής τους να σέβεται τους πόρους που επενδύονται σε τέτοιους είδους εγχειρήµατα µε την εφαρµογή αυστηρών και ικανών διαχειριστικών τεχνικών. Επίσης, θα πρέπει να αφορούν το ευρύ κοινό και όχι µία περιορισµένη ελίτ, να αφουγκράζονται τους µελλοντικούς τους χρήστες και να έχουν σαν πρωταρχικό τους µέληµα

14 την µακρόπνοη ανταπόκριση στις ανάγκες των χρηστών αυτών. Τα επόµενα χρόνια η Εθνική Λυρική Σκηνή και η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος θα αποκτήσουν νέες εγκαταστάσεις στο Κέντρο Πολιτισµού Ίδρυµα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). Θα τις περιβάλλει και θα συνδέεται µαζί τους ένα πάρκο 170 στρεµµάτων, το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος. Το έργο αποτελεί αποκλειστική δωρεά του Ιδρύµατος «Σταύρος Νιάρχος» προς το Ελληνικό Δηµόσιο, στο οποίο θα παραδοθεί το ΚΠΙΣΝ, µε την ολοκλήρωσή του, το Η συνέργεια δηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα, όπως διαφαίνεται και µε το συγκεκριµένο, απτό παράδειγµα, δηµιουργεί την δυναµική που απαιτούν οι καιροί. Το ευρύ κοινό µαζί µε τις δηµιουργικές δυνάµεις του τόπου ανοίγουν νέους ορίζοντες για την πορεία της χώρας. ΚΩΣΤΑΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Εικαστικός καλλιτέχνης,«οµάδα Φιλοπάππου» και The Symptom Projects Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, ολοκλήρωσε το Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της ίδιας σχολής και είναι υποψήφιος διδάκτορας του τµήµατος Πολιτικής Επιστήµης του Α.Π.Θ. Έχει πραγµατοποιήσει δύο ατοµικές και έχει συµµετάσχει και συνεπιµεληθεί αρκετές οµαδικές εκθέσεις. Είναι µέλος της καλλιτεχνικής οµάδας Φιλοπάππου και συνδιοργανωτής της πλατφόρµας σύγχρονης τέχνης και λογοτεχνίας The Symptom Projects που δραστηριοποιείται στην Άµφισσα. Αρθρογραφεί στον ηµερήσιο και διαδικτυακό τύπο και συµµετέχει στη συντακτική οµάδα των «Αναγνώσεων» της Κυριακάτικης Αυγής. «Ερωτοτροπώντας µε τους θεσµούς: Σύγχρονες εικαστικές πρακτικές και καλλιτεχνικές συλλογικότητες σε κρίση» Μέσα από τη χρήση δύο παραδειγµάτων, αυτό από τη µία πλευρά της διοργάνωσης µιας σειράς εκθέσεων σύγχρονης τέχνης στην ελληνική περιφέρεια (The Symptom Projects- Άµφισσα) και, από την άλλη, αυτό της δραστηριότητας µιας καλλιτεχνικής οµάδας (Οµάδα Φιλοπάππου), επιχειρείται να σκιαγραφηθεί η επαµφοτερίζουσα συνθήκη ανάµεσα στη σύγχρονη καλλιτεχνική πρακτική και τη σχέση της µε τους σχετικούς µε αυτήν θεσµούς.

15 ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΧΙΝΗΣ Σκηνοθέτης οµάδα "Όχι παίζουµε" ΕΛΛΗ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Σκηνοθέτης - Καλλιτεχνική Διευθύντρια ODC Ensemble και ΒΥΡΣΟΔΕΨΕΙΟY Είµαι συν-ιδρυτής και σκηνοθέτης της οµάδας «όχι παίζουµε». Από το 2005 µεταξύ άλλων δηµιουργούµε παραστάσεις στην ενότητα «UrbanDig Project». Εµπνεόµαστε από γωνιές της πόλης και τα «µυστικά τους» (ερειπωµένα/κενά κτήρια, αισθητικά/ιστορικά/κοινωνικά ενδιαφέροντες κλειστοί ή ανοιχτοί χώροι) και δηµιουργούµε επιτόπιες παραστάσεις θεάτρου & χορού. Όλο και περισσότερο, συνοδεύουµε τις παραστάσεις µε παράλληλες δράσεις που εµπλέκουν την τοπική κοινωνία. Εκτός σκηνοθεσίας εργάζοµαι ως µηχανικός στο επιχειρησιακό κέντρο ΕΥΔΑΠ. Έχω σπουδάσει θέατρο στο Λονδίνο (CSSD) και διαχείριση υδάτινων πόρων στην Αµερική (Duke, UC Berkeley). «Ανασκαφή φαντασµάτων πολιτισµού στη σύγχρονη πόλη ή UrbanDig Project» Πρόκειται για διήγηση µε λόγια και εικόνες µιας περιήγησης σε αφώτιστες γωνιές της πόλης. Μιας σειράς νεότερων "ανασκαφών" της Αθήνας µέσω του θεάτρου/χορού: Ερειπωµένα / κενά κτήρια ή ανοιχτοί τόποι µε ιστορία, αρχιτεκτονική, φαντάσµατα και ιστορίες που εµπνέεουν, επανα-κατοικούνται από επιτόπιες παραστάσεις και παράλληλες δράσεις που δοµούνται µε τα "θαµµένα" αυτά υλικά των χώρων. Μια περίπτωση αντίστασης στην ερείπωση και την ερήµωση του κέντρου της πόλης, µια "αλλιώτικη" σύνδεση µε ανθρώπους και γειτονιές, µια αισθητική τοποθέτηση στο καθηµερινό µας περιβάλλον: λειτουργίες που διαρκώς βαθαίνουν και αποκρυσταλλώνονται σε ανάγκη, πρωτίστως προσωπική. Ένα ακόµα παράδειγµα απλών "από κάτω" συµπράξεων διαχείρισης της ουσιαστικής κρίσης. Είναι ιδρύτρια της θεατρικής οµάδας ODC και του χώρου τέχνης «ΒΥΡΣΟΔΕΨΕΙΟ». Έχει παρουσιάσει δουλειά της στο Royal Court Theatre, Εθνικό Θέατρο, LaMaMa Theatre, Ν.Y., Φεστιβάλ Αθηνών, Φεστιβάλ του Εδιµβούργου 1997 και 2002, Θ.Ο.Κ., Θέατρο Τέχνης, Πανεπιστήµιο του Princeton, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό κέντρο Δελφών, Διεθνές Φεστιβάλ Πειραµατικού Θεάτρου Κάιρο, Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, κ.α. Έχει τιµηθεί µε το «Fullbright Artist s Award » για τη συνεργασία της µε το Music & Advanced Media Lab του Πανεπιστηµίου του Princeton. Το 1997 µε το 1ο βραβείο Φεστιβάλ Εδιµβούργου. «Artivism: Τέχνη και Ακτιβισµός. Πώς παρακάµπτεται η σκληρή πραγµατικότητα ερασιτεχνισµός περιθωριοποίηση καταστολή σήµερα.» Η κατάσταση στον χώρο του Πολιτισµού σήµερα (97% ανεργεία στον κλάδο των ηθοποιών, διακοπή επιχορηγήσεων κλπ. µάς καλεί να αναλογιστούµε την σχέση ερασιτεχνικού/επαγγελµατικού θέατρου και, ως προς τους εαυτούς µας, το δίπολο «ερασιτέχνης/επαγγελµατίας». Ταυτόχρονα, µάς υποχρεώνει να αντισταθούµε στην περιθωριοποίηση των καλλιτεχνών µε όλες µας τις δυνάµεις. Υπάρχει τρόπος να παρακάµψουµε αυτή την πραγµατικότητα δηµιουργικά; Η νέα κατάσταση µάς εξωθεί να αναθεωρήσουµε τον τρόπο που αντιµετωπίζουµε τους εαυτούς µας και κατ επέκταση και την τέχνη που παράγουµε σήµερα. Η πολιτισµική κρίση µάς «ανοίγει» σε έναν άλλο τρόπο διαχείρισης του εαυτού µας. Προτάσσοντας την ιδιότητα του πολίτη που διεκδικεί εκ νέου την Πόλη του, συνδιαµορφώνει θεσµούς, αναθεωρεί σχέσεις εξουσίας κοινού-καλλιτεχνών, βγαίνει από κλειστά σχήµατα εξουσίας που παραδοσιακά ορίζουν τις θεατρικές πρόβες, βγαίνει από τους κλειστούς αστικούς χώρους. (Θα αναφερθεί το παράδειγµα του Βυρσοδεψείου ως επιλογή χωροταξική σε σχέση µε το αστικό τοπίο, αλλά και ως µοντέλο λειτουργίας). Τελικά, η πολιτική κατάσταση µάς εξωθεί σε µια αναθεώρηση της αισθητικής µας και του τρόπου που αντιλαµβανόµαστε τους εαυτούς µας ως καλλιτέχνες-πολίτες αυτής της χώρας.

16 ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ Καλλιτεχνικός Διευθυντής του πολιτιστικού οργανισµού BIOS ΚΟΛΕΚΤΙΒΑ ΟΜΟΝΟΙΑ Ο Βασίλης Χαραλαµπίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975, όπου ζει και εργάζεται ως σήµερα. Είναι ιδρυτικό µέλος του πολιτιστικού οργανισµού και πολιτιστικού κέντρου για τις Νέες Τεχνολογίες και την Τέχνη Bios, του οποίου είναι σήµερα καλλιτεχνικός διευθυντής. Έχει επιµεληθεί τα τελευταία χρόνια δράσεις γύρω από την αστική κουλτούρα, τα ψηφιακά µέσα και τις ποικίλες εκφάνσεις της σύγχρονης καλλιτεχνικής δηµιουργίας και έχει σκηνοθετήσει θεµατικά θεάµατα που κινούνται πάντα στα όρια συναυλίας και εικαστικής εγκατάστασης. Έχει παρουσιάσει διαλέξεις γύρω από την σύγχρονη τέχνη και το design σε διάφορους εκπαιδευτικούς οργανισµούς (ΑΚΤΟ, ΒΑΚΑΛΟ, ΑΣΚΤ), ενώ η δουλειά του ως graphic designer έχει αποσπάσει διακρίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. «Think Small but Big. Δηµιουργία και λειτουργία ευέλικτων και αυτόνοµων εναλλακτικών δηµιουργικών οµάδων» Γκίγκη Αργυροπούλου, Σκηνοθέτης και θεωρητικός των παραστατικών τεχνών. Έχει δηµιουργήσει παραστάσεις σε θέατρα, φεστιβάλ και εξωθεατρικούς χώρους και έχει επιµεληθεί φεστιβάλ, συνέδρια και διακρατικά προγράµµατα. Είναι ιδρυτικό µέλος της F2/ Mkultra, του Κέντρου για την Έρευνα των Παραστατικών Τεχνών και της Κίνησης Μαβίλη. Έχει διδάξει σε διάφορα πανεπιστήµια του Λονδίνου. Θεόφιλος Τραµπούλης, Επιµελητής εκθέσεων και κειµένων Σπούδασε φιλολογία στο ΑΠΘ και γλωσσολογία στο Paris III, Παρίσι. Επιµελητής εκθέσεων και κειµένων, έχει διατελέσει διευθυντής του εικαστικού φεστιβάλ «Πεδίο Δράσης Κόδρα» και είναι µέλος της συντακτικής οµάδας του περιοδικού Unfollow. «Το πείραµα του ΕΜΠΡΟΣ Εναλλακτική πολιτιστική διαχείριση ή ακτιβισµός;» Τον Νοέµβριο του 2011, η «Κίνηση Μαβίλη», µια αυθόρµητη συσπείρωση καλλιτεχνών του θεάτρου, µπήκε στο εγκαταλελειµµένο Θέατρο Εµπρός και πρότεινε µια εναλλακτική µορφή πολιτιστικής διαχείρισης, βασισµένης στο δηµόσιο χώρο και τη συνεργατικότητα. Ενάµιση χρόνο αργότερα, το Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόµενο Θέατρο Εµπρός συνεχίζει να λειτουργεί στα όρια της νοµιµότητας. Εφαρµόζει συνέχεια καινούργια µοντέλα πολιτιστικής διαχείρισης, θέτει σε κάθε στάδιο της εξέλιξης του πειράµατος αυτού νέα προβλήµατα και προτείνει αυτοσχέδιες, πρακτικές λύσεις. Η ταυτότητα του Εµπρός διαµορφώνεται µέσα από τις διαφορετικές συλλογικότητες και τις συνεργασίες που κατά καιρούς φιλοξενούνται, ιδρύονται και διαλύονται στο χώρο. Πρόκειται για ένα πρότυπο επαναδιαπραγµάτευσης παγιωµένων µοντέλων τόσο πολιτιστικής όσο και πολιτικής δράσης.

17 ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΏΝ στην ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ