ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2012 ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»

Transcript

1 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ :ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2012 ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ» ΤΕΤΑΡΤΟ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Γ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ: ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ: ΕΜΠΟΡΙΟ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Κλαδική Ανάλυση: Φαρμακαποθήκες Ανάδοχος: ICAP GROUP A.E ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΤΠΑ Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης

2 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΩΝ ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Η αγορά φαρμακαποθηκών Συμπεράσματα Προοπτικές του κλάδου ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ CLUSTER ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΔΡΑΜΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΒΙΤΣΙΟΥ LEADING TOURISM CLUSTER (LTC): ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 2

3 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1: ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΩΝ ( , ΑΞΙΑ ΣΕ ) Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα

4 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1: ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΩΝ... 9 ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΩΝ ( ).. 10 ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3: ΜΕΓΕΘΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΩΝ ( , ΑΞΙΑ ΣΕ ) ΠΙΝΑΚΑΣ 2.4: ΔΕΙΚΤΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΩΝ (2011) ΠΙΝΑΚΑΣ 3.1: ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 3.2: ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΑΕ» ( ΠΙΝΑΚΑΣ 3.3: ΜΕΛΗ ΤΟΥ CLUSTER ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 3.4: ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «LEADING TOURISM CLUSTER AE» ( ) ΠΙΝΑΚΑΣ Π.1: ΟΡΙΣΜΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ Π.2: ΕΠΩΝΥΜΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΛΑΔΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα

5 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα κλαδική ανάλυση αποτελεί μέρος της τέταρτης ενότητας της Ετήσιας Έκθεσης για το έτος 2012 με θέμα «Η Κατάσταση και Προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα», η οποία πραγματεύεται την αποτύπωση και ανάλυση της κλαδικής και δικτυακής διάστασης των ΜΜΕ στους τομείς των υπηρεσιών, του εμπορίου, των κατασκευών και της ενέργειας. Ειδικότερα, στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται τα κύρια σημεία του κλάδου φαρμακαποθηκών, έτσι όπως αυτά καταγράφηκαν βάσει της σχετικής κλαδικής μελέτης της ICAP Group AE. Η συγκεκριμένη έκθεση αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος, παρουσιάζονται τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του κλάδου αναφορικά με τη δομή και διάρθρωσή του (πληθυσμός, μέγεθος, κλπ.), το ισχύον θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο, τα κύρια χρηματοοικονομικά μεγέθη των σημαντικότερων επιχειρήσεων, καθώς και τα βασικά μεγέθη της εγχώριας αγοράς των προϊόντων του κλάδου. Επισημαίνεται ότι, τα εν λόγω μεγέθη του κλάδου εκτιμούνται κάθε φορά βάσει στοιχείων πρωτογενούς έρευνας που έχει εκπονηθεί μεταξύ των σημαντικότερων επιχειρήσεων του κλάδου, καθώς και βάσει εκτιμήσεων της αγοράς ή/και άλλων δευτερογενών πηγών (π.χ. επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ.). Η ανάλυση πραγματοποιείται μέσα από την συνοπτική παρουσίαση της αντίστοιχης κλαδικής μελέτης, έτσι όπως αυτή εκπονήθηκε από την ICAP Group ΑΕ την αντίστοιχη χρονική περίοδο. Το δεύτερο μέρος της ενότητας, αφορά την αναλυτική παρουσίαση τεσσάρων δικτύων / συνεργατικών σχηματισμών (cluster) επιχειρήσεων, που εντάσσονται στον τομέα του τουρισμού, που αποτελεί και την συχνότερη μορφή δικτύωσης των ΜΜΕ την τελευταία δεκαετία. Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα

6 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΩΝ 2.1 ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ Η συγκεκριμένη κλαδική μελέτη υλοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2012 και έχει ως αντικείμενό της την ανάλυση της ελληνικής αγοράς χονδρικού εμπορίου (διανομή) φαρμάκων και παραφαρμακευτικών προϊόντων. Ο εξεταζόμενος κλάδος περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό φαρμακαποθηκών (εταιρειών και συνεταιρισμών), οι οποίοι συνιστούν νευραλγικό τμήμα της φαρμακευτικής αγοράς, καθώς αποτελούν το συνεκτικό κρίκο μεταξύ φαρμακευτικών εταιρειών (παραγωγοί/εισαγωγείς) και φαρμακείου. Οι φαρμακαποθήκες (εταιρείες) αποτελούν ανεξάρτητες επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν τη συνεχή τροφοδοσία φαρμακείων, ενώ οι προμηθευτικοί συνεταιρισμοί προκύπτουν από την ένωση (συνεργασία) φαρμακοποιών και πραγματοποιούν αντίστοιχα διανομή στα μέλη που τους απαρτίζουν. Το προφίλ υγείας και η τάση σταδιακής γήρανσης του πληθυσμού αποτελούν τους κύριους παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν τη ζήτηση για φάρμακα και παραφαρμακευτικά είδη. Η απόφαση της πολιτείας για μειώσεις στις τιμές των φαρμάκων τόσο το 2010 όσο και το 2011 και σε συνδυασμό με την αλλαγή συντελεστή ΦΠΑ, επέφερε σημαντική πτώση στη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, η οποία διαμορφώθηκε σε εκ. το 2011, ενώ δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα εκ. το ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Όπως ορίζεται στο άρθρο 1 του Προεδρικού Διατάγματος 88/2004 σχετικά με την «Οργάνωση και τις Προδιαγραφές Λειτουργίας Φαρμακαποθήκης», η φαρμακαποθήκη έχει ως «αντικείμενο την προμήθεια, κατοχή, εμπορία, διανομή ή εξαγωγή φαρμάκων, φαρμακευτικών προϊόντων, φαρμακευτικών ουσιών και γενικά των ειδών που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 2 του Ν. 1316/83, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του Ν. 1965/91, καθώς και των ειδών τα οποία επιτρέπεται σύμφωνα με διατάξεις άλλων νόμων ή αποφάσεων να διατίθενται σε φαρμακεία ή φαρμακαποθήκες». Ειδικότερα, οι φαρμακαποθήκες δύνανται να πωλούν «είδη ιατρικής γενικής χρήσεως, καλλυντικά, διαιτητικά προϊόντα, γάλατα και τροφές βρεφικής ηλικίας, είδη υγιεινής βρεφών, εγκύων και λεχωϊδών, καλλωπισμού, ορθοπεδικά είδη και μηχανήματα, ιατρικά εργαλεία, μηχανήματα και βοηθήματα, ενώ δύνανται να κατέχουν και να διακινούν κτηνιατρικά φάρμακα, Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα

7 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 αρκεί για το σκοπό αυτό να διαθέτουν ιδιαίτερο χώρο για φύλαξη, στον οποίο να αναγράφεται η ένδειξη ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ». Πρωταρχικό σκοπό της ομαλής λειτουργίας του φαρμακευτικού κλάδου αποτελεί η επάρκεια φαρμακευτικών προϊόντων και συναφών ειδών, η έγκαιρη και συνεπής παράδοσή τους στο χώρο του φαρμακείου, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στον εκσυγχρονισμό του δικτύου διανομής και των υφιστάμενων διαδικασιών παραγγελιοληψίας. Το σχετικό θεσμικό πλαίσιο, προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκεια της αγοράς σε φάρμακα, επιτρέπει στις φαρμακαποθήκες την εξαγωγή φαρμάκων, μόνο όταν αυτά προέρχονται από τους παραγωγούς. Ειδικότερα, στο νέο άρθρο 12A που προστέθηκε στο N.Δ. 96/73 με το άρθρο 15 του N.3580/07 και ειδικότερα στην παρ. 2, ορίζεται ότι ο κάτοχος της άδειας χονδρικής πώλησης φαρμάκων θα πρέπει να προμηθευτεί τα προς εξαγωγή φάρμακα απ ευθείας από φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Η νέα διάταξη ορίζει ρητά από τη μια πλευρά τον κάτοχο άδειας χονδρικής πώλησης φαρμάκων και από την άλλη πλευρά τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, περιορίζοντας με τον τρόπο αυτό τους προμηθευτές με φάρμακα προς εξαγωγή, μόνο στους κατόχους άδειας κυκλοφορίας αυτών. Με τις διατάξεις του σχετικού νόμου, που αποσκοπούν στο να εξασφαλισθεί ο αδιάλειπτος εφοδιασμός και η επάρκεια της φαρμακευτικής αγοράς, ρυθμίζονται πλέον οι δυνατότητες εξαγωγών των φαρμακαποθηκών. 2.3 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Ο εξεταζόμενος κλάδος αποτελείται από φαρμακαποθήκες που λειτουργούν αφενός μεν ως ιδιωτικές επιχειρήσεις (εταιρείες), αφετέρου δε ως προμηθευτικοί συνεταιρισμοί, οι οποίοι αναλαμβάνουν τη διανομή φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών ειδών. Στην ελληνική αγορά φαρμακαποθηκών, εκτιμάται ότι δραστηριοποιούνται, στην παρούσα φάση, περίπου 100 επιχειρήσεις και 40 συνεταιρισμοί - οι περισσότεροι εκ των οποίων αποτελούν μέλη του Πανελληνίου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων και της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος (Ο.Σ.Φ.Ε.), οι οποίοι απασχολούν εργαζόμενους περίπου και πραγματοποιούν παραδόσεις σε καθημερινή βάση. Οι ελληνικές φαρμακαποθήκες αποτελούν σημαντικό κομμάτι του τομέα υγείας, με τεράστια συνεισφορά στην ελληνική οικονομία. Επιπλέον, δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην εξάπλωση του δικτύου διανομής τους, ενώ διανέμουν μια διευρυμένη γκάμα φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών ειδών, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να διαθέτει ένα από τα πιο οργανωμένα και πυκνότερα δίκτυα διανομής στην Ευρώπη. Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 7

8 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Αξίζει να σημειωθεί ότι, το δίκτυο διανομής των επιχειρήσειων του κλάδου είναι τόσο σημαντικό, ώστε η οργάνωση και η ανάπτυξή του να αποτελεί προϋπόθεση για τη διείσδυση και τη διατήρηση της θέσης κάθε εταιρείας στην αγορά. Η άρτια λειτουργία του πυκνού και εκσυγχρονισμένου ελληνικού δικτύου διανομής, το οποίο διασφαλίζει την άμεση και επαρκή τροφοδοσία της αγοράς σε φαρμακευτικά προϊόντα, αποτελεί βασικότατη προϋπόθεση για την προαγωγή της Δημοσίας Υγείας. Οι «κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την ορθή πρακτική χονδρικής διανομής φαρμακευτικών προϊόντων για ανθρώπινη χρήση» (94/C 63/03) οριοθετούν τις συνθήκες παράδοσης, παραλαβής και αποθήκευσης καθώς και το γενικότερο πλαίσιο χονδρικής διανομής. Οι φαρμακαποθήκες διαθέτουν τα προϊόντα τους κατά κύριο λόγο απευθείας σε φαρμακεία, ενίοτε δε (συμπληρωματικά σε άλλες) φαρμακαποθήκες. Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου διαθέτουν αναπτυγμένα δίκτυα διανομής που καλύπτουν όλη την Ελλάδα, στηριζόμενες σε τοπικούς χονδρεμπόρους, ενώ παράλληλα πραγματοποιούν και απευθείας πωλήσεις. Πολλές από αυτές προχωρούν στην δημιουργία ή εξαγορά φαρμακαποθηκών σε όλη την ελληνική επικράτεια, με σκοπό την διεύρυνση της γεωγραφικής κάλυψης του δικτύου τους. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις μικρού μεγέθους που δεν έχουν την δυνατότητες ανάπτυξης εκτεταμένων δικτύων διανομής, περιορίζονται κυρίως στην απ ευθείας διάθεση των προϊόντων τους στην τοπική αγορά. Τέλος, το δίκτυο πωλήσεων αποτελεί επίσης σημαντικότατη πηγή πληροφόρησης για μια εταιρεία, καθώς της παρέχει τη δυνατότητα να αντλεί στοιχεία σχετικά με τον ανταγωνισμό. Τα τελευταία χρόνια, έχει καταβληθεί προσπάθεια ώστε η λειτουργία των εξεταζόμενων επιχειρήσεων να βασίζεται σε καταγεγραμμένες και πιστοποιημένες διαδικασίες αλλά και απόλυτα εναρμονισμένες με τις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.), σχετικά με την ορθή διακίνηση φαρμακευτικών προϊόντων. Επιπλέον, η χρήση προηγμένης τεχνολογίας σε αποθηκευτικούς χώρους και η άρτια και προηγμένη οργάνωση προς την οποία στοχεύουν οι φορείς του κλάδου (π.χ. με διαθεσιμότητα αποκλειστικού χώρου αποθήκευσης για κάθε πελάτη) διασφαλίζουν: Ασφάλεια στην Αποθήκευση Άριστες Συνθήκες Συντήρησης Άμεση Παράδοση Εύκολη Πρόσβαση Ποιοτική Διανομή Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 8

9 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Σύμφωνα με πηγές του κλάδου, στις περισσότερες φαρμακαποθήκες (είτε πρόκειται για εταιρείες είτε για συνεταιρισμούς), το 85%-90% του συνολικού κύκλου εργασιών αφορά πωλήσεις φαρμάκων προς φαρμακεία, το 5%-10% αφορά πωλήσεις φαρμάκων προς λοιπές φαρμακαποθήκες, ενώ ένα μικρό ποσοστό αφορά άλλες υπηρεσίες και προϊόντα (παραφαρμακευτικά, καλλυντικά, κτλ). Στη συνέχεια παρουσιάζεται η εξέλιξη των πωλήσεων των σημαντικότερων (δείγμα 11 εταιρειών, βλ. αναλυτικότερα στον πίνακα Π.2 του παραρτήματος) εταιρειών του κλάδου για την περίοδο βάσει των στοιχείων των δημοσιευμένων ισολογισμών τους. Οι συνολικές πωλήσεις των εν λόγω εταιρειών ακολούθησαν ανοδική πορεία την τριετία , με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 17% περίπου. Ωστόσο, το 2010 διαμορφώθηκαν σε 1,331 εκ., παρουσιάζοντας μείωση κατά 11% έναντι του προηγούμενου έτους. Πίνακας 2.1: Πωλήσεις επιχειρήσεων του κλάδου φαρμακαποθηκών Σύνολο Αξία σε Πηγή: Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί ICAP Στους πίνακες που ακολουθούν πραγματοποιείται χρηματοοικονομική ανάλυση των 11 εταιρειών του κλάδου φαρμακαποθηκών για την περίοδο , σύμφωνα με τα δημοσιευμένα οικονομικά τους στοιχεία. Για κάθε επιχείρηση υπολογίζονται 8 δείκτες για την εν λόγω περίοδο, καθώς και οι αντίστοιχοι μέσοι όροι τετραετίας. Το περιθώριο μικτού κέρδους διαμορφώθηκε ως μέσος όρος τετραετίας σε 5,78% για το δείγμα των 11 εταιρειών, ενώ το μέσο καθαρό περιθώριο κέρδους διαμορφώθηκε σε 1,03% αντίστοιχα. Έντονες αυξομειώσεις παρουσίασε ο δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων για τις επιχειρήσεις του δείγματος, διαμορφούμενος σε 22% ως μέσος όρος τετραετίας. Η γενική ρευστότητα διαμορφώθηκε σε 1,90 κατά μέσο όρο την εξεταζόμενη περίοδο. Αναφορικά με τους δείκτες χρηματοοικονομικής διάρθρωσης, ο μέσος όρος του λόγου ξένων προς ίδια κεφάλαια κυμάνθηκε σε υψηλά επίπεδα για τις επιχειρήσεις του δείγματος, διαμορφούμενος σε 9,88 κατά μέσο όρο την εξεταζόμενη τετραετία, υποδηλώνοντας γενικά εξάρτηση των επιχειρήσεων από τα ξένα κεφάλαια. Ο μέσος δείκτης κάλυψης χρηματοοικονομικών δαπανών για τις 11 εταιρείες διαμορφώθηκε σε 3,23 αντίστοιχα. Σχετικά με τους δείκτες δραστηριότητας των επιχειρήσεων, ο μέσος όρος προθεσμίας είσπραξης απαιτήσεων των εταιρειών του δείγματος διαμορφώθηκε σε 97 ημέρες, ενώ ο μέσος όρος προθεσμίας εξόφλησης των προμηθευτών στις 71 ημέρες την εξεταζόμενη τετραετία. Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 9

10 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Πίνακας 2.2: Χρηματοοικονομικοί δείκτες εταιρειών του κλάδου φαρμακαποθηκών ( ) ΜΟΔ Κερδοφορία Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) Σύνολο 11 5,43 5,43 5,41 6,84 5,78 Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%) Σύνολο 11 1,06 0,68 1,13 1,25 1,03 Αποδοτικότητα Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) Σύνολο 11 19,47 9,7 35,58 23,26 22,00 Ρευστότητα Γενική Ρευστότητα Σύνολο 11 2,05 2,06 1,58 1,91 1,90 Χρηματοοικονομική διάρθρωση Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια Σύνολο 11 12,28 12,23 9,59 5,40 9,88 Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών Σύνολο 11 3,69 2,96 3,05 3,20 3,23 Δραστηριότητα Μέσος Όρος Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (Ημέρες) Σύνολο Μέσος Όρος Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (Ημέρες) Σύνολο ΜΟΔ: Μέσος Όρος Δεικτών Πηγή: ICAP Δημοσιευμένοι ισολογισμοί Η αγορά φαρμακαποθηκών Η συνολική εγχώρια αγορά φαρμακαποθηκών κινήθηκε ανοδικά την τριετία , με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 8,7%, ενώ το 2011 εκτιμάται σε 4,37 δισ. περίπου, παρουσιάζοντας μείωση 10% σε σχέση με το Όσον αφορά την κατανομή της αγοράς, όπως και τα προηγούμενα έτη έτσι και το 2011, οι εταιρείες καλύπτουν το μεγαλύτερο ποσοστό της εγχώριας αγοράς φαρμακαποθηκών. Συγκεκριμένα οι εταιρείες εκτιμάται ότι απέσπασαν ποσοστό 56% ( 2,43 δισ.). Το υπόλοιπο 44% της συνολικής εγχώριας αγοράς φαρμακαποθηκών εκτιμάται ότι κάλυψαν οι συνεταιρισμοί ( 1,95 δισ.). Για το 2012, οι προβλέψεις παραγόντων της αγοράς είναι ιδιαίτερα δυσοίωνες. Ως εκ τούτου, εν μέσω συρρίκνωσης του περιθωρίου κέρδους και αλλά και των σοβαρών δυσλειτουργιών στην αγορά του φαρμάκου (καθυστερήσεις πληρωμών και κινητοποιήσεις φαρμακοποιών), αναμένεται περαιτέρω πτώση και εκτιμάται ότι το συνολικό της μέγεθος θα παρουσιάσει μείωση σε ποσοστό που ενδεχομένως να ξεπεράσει το 10%. Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 10

11 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Πίνακας 2.3: Μέγεθος εγχώριας αγοράς φαρμακαποθηκών ( , αξία σε ) Έτος Μέγεθος Αγοράς Μέγεθος Αγοράς Συνολικό Μέγεθος Εταιρειών Συνεταιρισμών Αγοράς Μεταβολή ,30% ,20% ,70% ,00% Πηγή: ICAP, Εκτιμήσεις Αγοράς Διάγραμμα 2.1: Εξέλιξη και κατανομή της εγχώριας αγοράς φαρμακαποθηκών ( , αξία σε ) Εταιρείες Συνεταιρισμοί Πηγή: Εκτιμήσεις αγοράς ICAP Για να εξετασθεί η ένταση του ανταγωνισμού που επικρατεί στον κλάδο εκτιμήθηκαν συντελεστές συγκέντρωσης για τις τρεις, πέντε και δέκα μεγαλύτερες εξεταζόμενες επιχειρήσεις. Ο συντελεστής συγκέντρωσης για n επιχειρήσεις ή άλλες παραγωγικές μονάδες δίδεται από τον εξής λόγο: CR n = Πωλήσεις n μεγαλυτέρων επιχειρήσεων Σύνολο πωλήσεων Χ 100 όπου ο αριθμητής είναι το άθροισμα των μεγεθών των n μεγαλυτέρων μονάδων και ο παρανομαστής το σύνολο του μεγέθους της συγκεκριμένης αγοράς. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί: Από τους δείκτες προκύπτει ότι ο βαθμός συγκέντρωσης δεν είναι ιδιαίτερα υψηλός, καθώς τρεις, πέντε και δέκα επιχειρήσεις καλύπτουν αντίστοιχα το 15,0%-15,5%, 23,0%-23,5% και 35,0%-36,0% της συνολικής αγοράς φαρμακαποθηκών για το Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 11

12 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Πίνακας 2.4: Δείκτης συγκέντρωσης στη συνολική αγορά φαρμακαποθηκών (2011) n CRn n=3 15,0%-15,5% n=5 23,0%-23,5% n=10 35,0%-36,0% Πηγή: ICAP GROUP Συμπεράσματα Προοπτικές του κλάδου Οι επιχειρήσεις χονδρικού εμπορίου και διανομής φαρμάκων και παραφαρμακευτικών προϊόντων περιλαμβάνονται στον ευρύτερο φαρμακευτικό κλάδο και δραστηριοποιούνται τόσο ως ανεξάρτητες εταιρείες, όσο και ως προμηθευτικοί συνεταιρισμοί. Ο κλάδος περιλαμβάνει επιχειρήσεις με μακρόχρονη και ισχυρή παρουσία στην εξεταζόμενη αγορά και με αξιόλογη δυναμική. Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου διαθέτουν αναπτυγμένα δίκτυα διανομής που καλύπτουν σχεδόν όλη την Ελλάδα. Ορισμένες προχωρούν στη δημιουργία ή εξαγορά φαρμακαποθηκών σε περιφερειακές αγορές, με σκοπό την διεύρυνση της γεωγραφικής κάλυψης του δικτύου τους. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις μικρού μεγέθους που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να επεκτείνουν τα δίκτυα διανομής τους, περιορίζονται στην απ ευθείας διάθεση των προϊόντων τους στην τοπική αγορά. Οι εξελίξεις στην πορεία της οικονομίας, η ανατιμολόγηση σε μεγάλη μερίδα φαρμάκων, οι ρυθμίσεις της πολιτείας (μείωση ποσοστών περιθωρίου κέρδους, κτλ), επηρεάζουν όλους τους κρίκους της εφοδιαστικής αλυσίδας του φαρμακευτικού κλάδου συμπεριλαμβανομένων και των φαρμακαποθηκών. Ανάλυση SWOT Δυνατά σημεία: Φύση των εξεταζόμενων προϊόντων, εφόσον το φάρμακο είναι αναντικατάστατο αγαθό, με σταθερά αυξανόμενη ζήτηση Ύπαρξη ισχυρών επιχειρήσεων με ανεπτυγμένα και εδραιωμένα δίκτυα διανομής Υψηλής ποιότητας υπηρεσίες (δυνατότητα διακίνησης μεγάλων ποσοτήτων φαρμάκων και παραφαρμακευτικών προϊόντων σε συστηματική βάση). Αδύνατα σημεία: Ελεγχόμενα και θεσμικά καθορισμένα ποσοστά κέρδους, γεγονός που περιορίζει σημαντικά την ανάπτυξη των εξεταζόμενων επιχειρήσεων Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 12

13 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ύπαρξη πληθώρας φαρμακαποθηκών (επιχειρήσεων και συνεταιρισμών) Περιορισμός τραπεζικών χρηματοδοτήσεων και έλλειψη ρευστότητας Αναγκαιότητα ύπαρξης υψηλού κεφαλαίου κίνησης δεδομένης της δραστικής μείωσης των πιστώσεων. Ευκαιρίες: Προώθηση νέων φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών σκευασμάτων με ικανοποιητικό περιθώριο κέρδους Ενδεχόμενη διείσδυση φαρμακαποθηκών στο λιανικό εμπόριο (ακολουθώντας το παράδειγμα μεγάλων ευρωπαϊκών φαρμακαποθηκών). Απειλές: Συρρίκνωση περιθωρίου κέρδους φαρμακαποθηκών Καθυστερήσεις πληρωμών, συσσωρευμένα και αυξανόμενα χρέη νοσοκομείων και επισφάλειες φαρμακείων Πιθανή παράκαμψη των φαρμακαποθηκών από τις φαρμακευτικές εταιρείες Συχνές αλλαγές των τιμών των φαρμάκων με επιπτώσεις στη διαθεσιμότητά τους Διείσδυση μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών από την ευρωπαϊκή αγορά Εξάρτηση από φαρμακευτικές εταιρείες σε επίπεδο προϊόντων. Προοπτικές Η κρίση της εγχώριας οικονομίας έχει πλήξει τον φαρμακευτικό κλάδο στο σύνολό του, συμπεριλαμβανομένων και των φαρμακαποθηκών. Η προσπάθεια της πολιτείας για τήρηση των δεσμεύσεων που υπαγορεύουν οι μνημονιακές επιταγές και εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης, δημιούργησε νέα δεδομένα και συνθήκες στον εξεταζόμενο κλάδο. Οι εξεταζόμενες επιχειρήσεις, στην πλειοψηφία τους, σπεύδουν να επεκτείνουν το δίκτυο διανομή τους σε περιοχές που μέχρι πρότινος δεν είχαν παρουσία και προχωρούν στην αντικατάσταση και προώθηση προϊόντων με ικανοποιητικό περιθώριο κέρδους, προκειμένου να αναζωογονήσουν τις πωλήσεις τους και να αντιμετωπίσουν το υφιστάμενο αρνητικό κλίμα. Η περαιτέρω συρρίκνωση του περιθωρίου κέρδους των φαρμακαποθηκών, σε συνδυασμό με τις συσσωρευμένες οφειλές (νοσοκομεία / φαρμακεία) έχουν ήδη επιφέρει σημαντικά προβλήματα ρευστότητας, με αποτέλεσμα οι μικρές και μεσαίες κυρίως επιχειρήσεις του κλάδου να έχουν Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 13

14 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 περιέλθει σε δεινή θέση. Στα πλαίσια αυτά, η συνολική εγχώρια αγορά των φαρμακαποθηκών θα παραμείνει σε καθοδική τροχιά και το 2012 με την πτώση να κυμαίνεται σε διψήφιο ποσοστό, όπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, εν μέσω συνεχών εξελίξεων και αλλαγών. Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 14

15 3 ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Η παρούσα ενότητα είναι αφιερωμένη στην παρουσίαση επιχειρηματικών δικτυώσεων και συνεργατικών σχηματισμών στον τομέα του τουρισμού, που αποτελεί και την πλέον διαδεδομένη και ιδανική μορφή δικτύωσης των ελληνικών ΜΜΕ, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία. Ο όρος «επιχειρηματική δικτύωση στον τουρισμό» αναφέρεται σε ένα σύνολο επιχειρήσεων και οργανισμών που αλληλοσυνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται μεταξύ τους με σκοπό τη διαμόρφωση και την προσφορά της τουριστικής εμπειρίας, του τουριστικού προϊόντος και της τουριστικής συμπεριφοράς. Οι εν λόγω δικτυώσεις μπορούν να αφορούν είτε ολόκληρη τη χώρα, είτε (και πιο συχνά) συγκεκριμένους γεωγραφικούς προορισμούς. Τα τουριστικά clusters δεν παρουσιάζουν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις στον ορισμό τους σε σχέση με τα υπόλοιπα clusters, ωστόσο διαθέτουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, τα τουριστικά clusters δημιουργούνται κατά κύριο λόγο σε niche αγορές 1, από φορείς των τοπικών κοινωνιών, για να εξυπηρετήσουν πολύ συγκεκριμένα κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντα. Οι συνεργαζόμενες εταιρείες και οργανισμοί στα τουριστικά clusters παρουσιάζουν μεγάλο βαθμό γεωγραφικής συγκέντρωσης και κοινή εσωτερική δομή, η οποία σε γενικές γραμμές περιλαμβάνει 2 : Αξιοθέατα με μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον Συγκέντρωση επιχειρήσεων τουριστικών υπηρεσιών (όπως π.χ. εστιατόρια, ξενοδοχεία, μεταφορές, ταξιδιωτικά γραφεία κλπ.) Κατάλληλες και χαμηλού κόστους υποδομές Εταιρείες και θεσμικούς φορείς με εξειδικευμένη πληροφόρηση και οικονομικά κεφάλαια. Τα πλεονεκτήματα των συνεργαζόμενων δικτύων στις τουριστικές δραστηριότητες επιτρέπουν την αποτελεσματική εκμετάλλευση της συλλογικής αποδοτικότητας και την αυξημένη ικανότητα διαπραγμάτευσης με τους προμηθευτές. Ωστόσο, το στοιχείο του ανταγωνισμού είναι έντονο εντός του τουριστικού cluster και απαραίτητο για την ανάπτυξη και βιωσιμότητά του. 1 Μία niche αγορά αποτελείται από ένα στενά οριζόμενο καταναλωτικό κοινό, το οποίο αναζητά ένα ξεχωριστό και εξειδικευμένο μείγμα προϊόντων και υπηρεσιών (Kotler, P. And Keller, K. Marketing Management 12e, 2006). 2 Κλαδά Ε. Νικολέττα, «Επιχειρηματική δικτύωση τουριστικών επιχειρήσεων (τουριστικό cluster). Δημιουργία συνεργιών για την επίτευξη ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος», Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 15

16 Λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των τουριστικών clusters, αυτά θεωρούνται και έχουν μέχρι σήμερα χρησιμοποιηθεί ως εργαλεία τοπικής στρατηγικής από τα προγράμματα ανάπτυξης της ελληνικής περιφέρειας. Στην Ελλάδα, η έννοια της δημιουργίας τοπικών δικτυώσεων στον τομέα του τουρισμού και η σχετική πολιτική παρέμβαση γύρω από το θέμα, ήρθε ουσιαστικά με την Κοινοτική Πρωτοβουλία LEADER +. Η εν λόγω πρωτοβουλία εφαρμόστηκε σε 40 αγροτικές περιοχές της χώρας μέσω δημιουργίας τοπικών ομάδων δράσης. Οι εν λόγω δράσεις οδήγησαν στην δημιουργία τουριστικών clusters σε αρκετές από τις περιοχές παρέμβασης. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τρεις δικτυώσεις επιχειρήσεων στον τομέα του τουρισμού που δημιουργήθηκαν στα πλαίσια της πρωτοβουλίας LEADER + : (α) η «Δίκτυο Επιχειρήσεων Χαλκιδικής ΑΕ» (β) η «Εταιρεία Ανάπτυξης Εναλλακτικού Τουρισμού Νομού Δράμας Ecstasy» και (γ) η «Εταιρεία Οικοτουρισμού Βιτσίου». Εκτός των παραπάνω τοπικών δικτυώσεων τουρισμού στα πλαίσια της πρωτοβουλίας LEADER +, παρουσιάζεται το πρώτο cluster ξενοδοχειακών μονάδων που δημιουργήθηκε σε πανελλήνιο επίπεδο, το Leading Tourism Cluster (LTC) από την Leading Tourism Cluster AE. Η εν λόγω εταιρεία διαλύθηκε τον Οκτώβριο του 2012, ωστόσο δεδομένης της μοναδικότητας του τουριστικού cluster για τα ελληνικά δεδομένα, κρίνεται σκόπιμη η σύντομη παρουσίαση και δράση του. 3.1 ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Το Δίκτυο Επιχειρήσεων Χαλκιδικής δημιουργήθηκε το 2004 από 27 επιχειρήσεις του Νομού Χαλκιδικής. Η μετοχική σύνθεση του Δικτύου βρίσκεται σε διαρκή αύξηση και ανάπτυξη, με σκοπό να ενεργοποιηθεί μέσα από την εταιρεία «Δίκτυο Επιχειρήσεων Χαλκιδικής ΑΕ» η πλειοψηφία των επιχειρήσεων του Νομού Χαλκιδικής ( Σκοπός της εταιρείας είναι η υποστήριξη της δικτύωσης και συσπείρωσης των επιχειρήσεων της Χαλκιδικής που δραστηριοποιούνται στο χώρο μεταποίησης τοπικών εδώδιμων προϊόντων, με τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα εμπορίας τροφίμων και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παροχή υπηρεσιών φιλοξενίας και εστίασης στο Νομό Χαλκιδικής, για την ανάπτυξη παροχής εφοδιαστικής αλυσίδας των τοπικών προϊόντων προς τους τελευταίους και προς τρίτους. Η πραγμάτωση του παραπάνω σκοπού μπορεί να επιτευχθεί με τις εξής ενδεικτικές ενέργειες ( Το σχεδιασμό και το συντονισμό ανάπτυξης συνεργασιών για τη δημιουργία οριζόντιων δικτύων μεταξύ μετόχων, αλλά και με άλλες ομοειδείς επιχειρήσεις του εσωτερικού και του Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 16

17 εξωτερικού, με σκοπό την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που υπάρχουν για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τους Το σχεδιασμό και το συντονισμό της ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ των μετόχων αλλά και με άλλες επιχειρήσεις του εσωτερικού και εξωτερικού, σε αλυσίδα προστιθέμενης αξίας, για τη διάχυση πληροφοριών και την παραγωγή της καινοτομίας Την ανάπτυξη στρατηγικών συμμαχιών με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, προμηθευτές, πελάτες Tην οργάνωση και υποστήριξη συστηματικού και ολοκληρωμένου προγράμματος προώθησης και προβολής των προϊόντων των μετόχων Tη δημιουργία, ανάπτυξη και διαχείριση εκθετηρίου πρατηρίου πώλησης των προϊόντων των μετόχων Tην παροχή ενημέρωσης και τεχνικής βοήθειας προς τους μετόχους Tη συμμετοχή σε εθνικά ή κοινοτικά προγράμματα προκειμένου να επιτευχθούν οι στρατηγικοί στόχοι της δικτύωσης. Το cluster έχει τις εξής δραστηριότητες: Θα είναι μια εταιρεία διανομής προϊόντων, όπου θα τιμολογούν οι παραγωγοί (από τους παραγωγούς τα προϊόντα θα πηγαίνουν στο cluster και από εκεί θα διακινούνται στις επιχειρήσεις) μέσω Δελτίων Αποστολών. Το cluster θα τιμολογεί την υπηρεσία του είτε ως προς τον παραγωγό, είτε ως προς την επιχείρηση λιανικού εμπορίου και θα έχει ένα ποσοστό κέρδους περί του 10% επί των πωλήσεων. Ως αποτέλεσμα, αναμένεται η συγκέντρωση μικρών μεταποιητικών επιχειρήσεων σε οργανωμένο χώρο, η ύπαρξη τεχνικών υποδομών με σκοπό τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και η ενίσχυση μειονεκτικών περιοχών, η ικανότητα δικτύωσης και συνεργασιών, η ενίσχυση και βελτίωση της τοπικής εταιρικής σχέσης, η βελτίωση των εισοδημάτων και της ποιότητας ζωής των κατοίκων, καθώς επίσης και η δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Το cluster θα τιμολογεί τους παραγωγούς για την προώθηση-προβολή των προϊόντων τους στις αγορές στόχους, έτσι ώστε να υπάρξει επίτευξη της χωρικής ανταγωνιστικότητας μέσα από την πρότυπη αξιοποίηση του τοπικού κεφαλαίου και την αύξηση της προστιθέμενης αξίας της τοπικής παραγωγής, καθώς και την ενίσχυση των μικρών παραγωγών και της νεανικής επιχειρηματικότητας. Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 17

18 Το cluster θα συνάπτει συμφωνίες με προμηθευτές α υλών, έτσι ώστε οι παραγωγοί - μέτοχοί του να τις προμηθεύονται σε χαμηλότερη τιμή. Σημαντική προϋπόθεση είναι η πλήρης συμφωνία των μετόχων, γι' αυτό και κρίνεται απαραίτητο να υπάρχει στο καταστατικό αντίστοιχο άρθρο, όπου θα εξασφαλίζει τη σωστή λειτουργία του δικτύου, επιβάλλοντας κύρωση σε όποιον αθετεί την εν λόγω συμφωνία. Έτσι, ενισχύεται η αξιοποίηση των τοπικών πόρων και των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και οι μικροί παραγωγοί για περαιτέρω ανάπτυξη. Το cluster θα αναλαμβάνει την οργάνωση εκδηλώσεων και προβολής των τοπικών προϊόντων και συμμετοχών σε εκθέσεις, ώστε να ενισχυθεί η εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών και συστημάτων ηλεκτρονικού εμπορίου για την προώθηση των προϊόντων των μεταποιητικών επιχειρήσεων της περιοχής. Μέσω του cluster θα δημιουργηθεί κοινή ετικέτα και λογότυπο, ώστε να τονίζεται η «υπεραξία» της περιοχής και να ενισχύεται η προβολή της και των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων της, με έμφαση στο πλούσιο φυσικό περιβάλλον. Τα μέλη του δικτύου παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα: Πίνακας 3.1: Μέλη του Δικτύου Επιχειρήσεων Χαλκιδικής Επωνυμία & Νόμιμος Εκπρόσωπος Τίτλος 1 Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χαλκιδικής ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 2 ΔΕΑΣ ΑΕ ΔΕΑΣ ΑΕ 3 "Οινοποιία Πετραλώνων Χ. & Δ. Καλαιτζής ΟΕ" (Καλαϊτζής Δημήτριος) "Οινοποιία Πετραλώνων Χ.& Δ. Καλαϊτζής ΟΕ" 4 Καρανταγλής Αστέριος ΑΠΟΛΥΜΕΝΗ ΠΕΤΡΑ 5 "Κτήμα Πόρτο Καρράς - Ανώνυμη Εμπορική Εταιρεία" (Βασιλάκης Βασίλειος) ΚΤΗΜΑ ΠΟΡΤΟ ΚΑΡΡΑΣ ΑΕ 6 "Τουριστικές αναπτύξεις Πόρτο Καρράς ΑΕ" (Βασιλάκης Βασίλειος) PORTO CARRAS DEVELOPMENT SA 7 Επιμελητήριο Χαλκιδικής Επιμελητήριο Χαλκιδικής 8 "Αφοί Αναγνωστόπουλοι & Σια ΕΠΕ" (Αναγνωστόπουλος Λεωνίδας) ΑΘΩΣ 9 "Μελισσοκομικός Συνεταιρισμός Ζερβοχωρίων" (Καμπούρης Παύλος) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΣ ΣΥΝ/ΣΜΟΣ ΖΕΡΒΟΧΩΡΙΩΝ 10 "Ελαιόλαδα Χαλκιδικής Ανώνυμη Βιομηχανική και Εμπορική Εταιρεία Ελαιολάδου" (Γκλάβας Γεώργιος) ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΑΒΕΕ 11 "Ανώνυμη- Εμπορική - Εισαγωγική - Εξαγωγική - Βιοτεχνική - Μεταποιητική εταιρεία επίπλων - Ε.Β. Καρανάσιος και ΣΙΑ ΑΕ" (Καρανάσιος Ευθύμιος) APOLLO TRADE / ΑΠΟΛΛΟ ΤΡΕΙΝΤ 12 Καραφουλίδης Αναστάσιος ΤΟΠΟΔΟΜΙΚΗ ΑΕ Καραφουλίδης Αναστάσιος 13 "Πουρνάρης Ανώνυμη Τουριστική - Οικοδομική - Βιοτεχνική - Εμπορική Εταιρεία" (Πουρνάρης Χαράλαμπος) ΦΙΛΟΞΕΝΟΣ ΠΟΥΡΝΑΡΗΣ ΑΕ 14 "Ι. Παπαστεργίου - Ι.Τσιπινιάς ΟΕ" (Παπαστεργίου Ιωάννης) Ι. Παπαστεργίου - Ι. Τσιπινιάς ΟΕ 15 "Αδελφοί Σιμώνη Ανώνυμη Εταιρεία Ιχθυοτροφεία Χαλκιδικής" ΑΦΟΙ ΣΙΜΩΝΗ ΑΕ Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 18

19 Πίνακας 3.1: Μέλη του Δικτύου Επιχειρήσεων Χαλκιδικής Επωνυμία & Νόμιμος Εκπρόσωπος Τίτλος (Σιμώνης Αλέξανδρος) 16 "Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Χαλκιδικής" (Γλαράκης Φώτιος) ΕΑΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 17 Βερροιώτης Αντώνιος του Νικολάου Βερροιώτης Ανώνιος 18 Θεόδωρος Δήμου του Αριστομένη ΑΓΙΟΝΕΡΙ 19 Γιαγτζόγλου Σοφοκλής Η ΜΑΡΙΓΟΥΛΑ 20 Γιαπουτζής Ιωάννης του Αθανασίου ΕΡΩΔΙΟΣ 21 Καραγιάννης Ιωάννης του Γεωργίου ΕΡΩΔΙΟΣ 22 Πορτοκαλίδης Παναγιώτης του Νικολάου ALU PORT 23 Παντάλης Στεργιανός του Δημητρίου Παντάλης Στεργιανός 24 "Συσκευαστήριο κηπευτικών Ζερβοχωρίων ΕΠΕ" (Παριανός Αλέξανδρος) ΣΥΣΚΕΥΑΣΤΗΡΙΟ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΖΕΡΒΟΧΩΡΙΩΝ ΕΠΕ 25 Μηκές Γεώργιος του Δημητρίου Μηκές Γεώργιος του Δημητρίου 26 Αλεξάνδρου Δημήτριος ΟΙΚΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΞΕΝΩΝΑΣ 27 "Αφοι Δ. Μουλαγιανιού Ανώνυμος Εταιρεία Τουριστικές Επιχειρήσεις" (Μουλαγιαννιός Λεωνίδας) ΑΦΟΙ ΜΟΥΛΑΓΙΑΝΝΙΟΥ ΑΕ 28 Τσιολάκης Χρήστος Τσιολάκης Χρήστος 29 Φίλιππος Γαβανας Αρτοζαχαροπλαστείο 30 Γουργούρης Κίμων Γουργούρης Κίμων 31 "Καμπάνης Βασ. - Ανεστίδου-Καμπάνη Αθ. ΟΕ" (Καμπάνης Βασίλειος) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 32 Παπακωνσταντίνου Κων/νος του Νικολάου Παπακωνσταντίνου Κων/νος 33 Παπακωνσταντίνου Νικόλαος του Κων/νου ΦΥΣΙΚΑ ΦΥΤΑ ΧΟΛΟΜΩΝΤΑ 34 Τσιπινιά Σμαρώ του Ιωάννη ΞΕΝΩΝΑΣ ΑΝΑΤΟΛΗ 35 Κατσιρμά Βαία του Γεωργίου ΧΑΝΙ ΑΓΡΑΜΑΔΑ 36 Ταραζάς Γεώργιος Ταραζάς Γεώργιος 37 Λειβαδιώτης Αθανάσιος Λειβαδιώτης Αθανάσιος 38 Δ. & Ι. Κίκας & ΣΙΑ ΟΕ Δ. & Ι. Κίκας & ΣΙΑ ΟΕ 39 ΚΟΤΙΝΟΣ ΕΠΕ ΚΟΤΙΝΟΣ ΕΠΕ 40 Βαλμάς Γεώργιος & ΣΙΑ ΟΕ Τυροκομείο 41 Σαμαράς Πέτρος Αρτοζαχαροπλαστειο 42 Τσιούντος Γεώργιος ΤΑΒΕΡΝΑ Τσιούντος Γεώργιος 43 Γυναικείος αγροτουριστικός συναιτερισμός Βαρβάρας Γυναικείος αγροτουριστικός συναιτερισμός Βαρβάρας 44 Τσιπέλης Χρήστος Τσιπέλης Χρήστος 45 Τάσιος Φίλιππος Τάσιος Φίλιππος 46 Παλιούρας Γεώργιος Παλιούρας Γεώργιος 47 Παπαθανασίου Γρηγόριος του Αριστείδη OUTLINE 48 Αυγέρου Μαρία Παραδοσιακή Ταβέρνα 49 Καρακιτσάκης Χαράλαμπος Ταβέρνα 50 Γεωργακούδης Λάμπρος Γεωργακούδης Λάμπρος LAMBRO SYSTEM 51 Ζαγορίτης Αλέξανδρος Ζαγορίτης Αλέξανδρος 52 Φάκκα Βενετία Φάκκα Βενετία 53 Μαγδαλινή Χιούτη & ΣΙΑ ΟΕ Μαγδαλινή Χιούτη & ΣΙΑ ΟΕ 54 Συρδάρης Στυλιανός Συρδάρης Στυλιανός 55 Τσολάκη Νικολέττα Τσολάκη Νικολέττα 56 Παπανικολάου Αναστασία Παπανικολάου Αναστασία 57 Καλανδαρίδης Αστέριος Τυροκομείο 58 Νταράκας Χρήστος Κτήμα Νταράκα Εστιατόριο Πηγή: Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 19

20 Για την εκπλήρωση των παραπάνω στόχων του, το Δίκτυο δημιούργησε το Τοπικό Σύμφωνο Ποιότητας το οποίο διανέμεται στις Επιχειρήσεις του Δικτύου. Το Τοπικό Σύμφωνο Ποιότητας είναι ένα σύνολο κανόνων και προδιαγραφών ποιότητας προς την κατεύθυνση της δημιουργίας και αναβάθμισης των υποδομών και λειτουργιών των τοπικών επιχειρήσεων και στην συνέχεια, προς την αντιμετώπιση των συνολικών προβλημάτων της περιοχής. Τα κυριότερα οφέλη των επιχειρήσεων από την απόκτηση του τοπικού σήματος ποιότητας συνοψίζονται ως εξής: Βελτίωση Ποιότητας Υπηρεσιών Διατήρηση Αγροτικού & Παραδοσιακού χαρακτήρα Εργαλείο Μάρκετινγκ Αύξηση της ανταγωνιστικότητας Ικανοποίηση προδιαγραφών Υγιεινής & Ασφάλειας Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα δημοσιευμένα αποτελέσματα της εταιρείας «Δίκτυο Επιχειρήσεων Χαλκιδικής ΑΕ», παρουσιάζονται στη συνέχεια οι πωλήσεις τις εταιρείας για τα πέντε τελευταία χρόνια, καθώς και επιλεγμένοι χρηματοοικονομικοί δείκτες της. Από τα εν λόγω αποτελέσματα, η πορεία της εταιρείας προκύπτει έντονα αρνητική το 2011, καθώς οι δείκτες τόσο του περιθωρίου καθαρού κέρδους όσο και της αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων, κυμαίνονται σε πολύ αρνητικά επίπεδα (-462,28% και -48,84% αντίστοιχα). Μεγάλη μείωση παρουσιάζουν και οι πωλήσεις της εταιρείας. Πίνακας 3.2: Πωλήσεις και χρηματοοικονομικοί δείκτες της εταιρείας «Δίκτυο Επιχειρήσεων Χαλκιδικής ΑΕ» ( Πωλήσεις (παροχή υπηρεσιών)* Χρηματοοικονομικοί Δείκτες Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) -105, ,20 43,22 - Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%) -9,13-45,05 19,44-462,28 Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) -0,72-15,82 3,87 6,60-48,84 Γενική Ρευστότητα 2,46 7,33 6,88 5,24 9,76 Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια 0,13 0,07 0,01 0,07 0,18 Κάλυψη χρηματοοικονομικών δαπανών ,31 4,37 - Μέσος όρος προθεσμίας είσπραξης - - ΜΔ 562 ΜΔ απαιτήσεων Μέσος όρος προθεσμίας εξόφλησης προμηθευτών * Αξία σε -: δεν ορίζεται ΜΔ: Μη διαθέσιμο Πηγή: Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί - ICAP Ετήσια Έκθεση 2012: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα Σελ. 20