ΣΔΤΥΟ 6Γ: ΔΙΓΙΚΟ ΜΔΡΟ ΚΛΑΓΧΝ ΠΔ19/20 ΓΙΓΑΚΣΙΚΑ ΔΝΑΡΙΑ

Transcript

1 Δ.Π. Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε, ΔΠΑ ( ) ΔΠΙΜΟΡΦΩΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΩΝ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΔΦΑΡΜΟΓΗ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΗ ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Δπηκνξθσηηθό πιηθό γηα ηελ επηκόξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ ζηα Κέληξα ηήξημεο Δπηκόξθσζεο ΣΔΤΥΟ 6Γ: ΔΙΓΙΚΟ ΜΔΡΟ ΚΛΑΓΧΝ ΠΔ19/20 ΓΙΓΑΚΣΙΚΑ ΔΝΑΡΙΑ Α έθδνζε Διεύθσνση Επιμόρυωσης & Πιστοποίησης Πάηξα, Απξίιηνο 2013

2 Περιεχόμενα Ενότθτα εναρίου Ειδικοφ Μζρουσ Moodle και Θλεκτρονικι Αξιολόγθςθ ΣΗΣΛΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΔΚΣΗΜΧΜΔΝΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΔΝΣΑΞΖ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΧΝ/ΠΡΟΑΠΑΗΣΟΤΜΔΝΔ ΓΝΧΔΗ ΚΟΠΟΗ ΚΑΗ ΣΟΥΟΗ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΔΠΗΣΖΜΟΛΟΓΗΚΖ ΠΡΟΔΓΓΗΖ ΚΑΗ ΔΝΝΟΗΟΛΟΓΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΘΔΜΑΣΑ ΘΔΧΡΗΑ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ Δηζαγσγή ΥΡΖΖ Ζ.Τ. ΚΑΗ ΓΔΝΗΚΑ ΦΖΦΗΑΚΧΝ ΜΔΧΝ ΓΗΑ ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΔΝΑΡΗΟ («πξνζηηζέκελε αμία» θαη αληίινγνο, επηθπιάμεηο, πξνβιήκαηα) ΑΝΑΠΑΡΑΣΑΔΗ ΣΧΝ ΜΑΘΖΣΧΝ/ΠΡΟΒΛΔΦΖ ΓΤΚΟΛΗΧΝ ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΔΝΑΡΗΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΤΜΒΟΛΑΗΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΖ ΜΔΣΑΣΟΠΗΖ ΘΔΧΡΖΣΗΚΑ ΘΔΜΑΣΑ - ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΘΟΡΤΒΟ ΥΡΖΖ ΔΞΧΣΔΡΗΚΧΝ ΠΖΓΧΝ ΤΠΟΚΔΗΜΔΝΖ ΘΔΧΡΗΑ ΜΑΘΖΖ ΔΠΗΖΜΑΝΖ ΜΗΚΡΟΜΔΣΑΒΟΛΧΝ ΟΡΓΑΝΧΖ ΣΖ ΣΑΞΖ ΔΦΗΚΣΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΑΖ ΔΠΔΚΣΑΔΗ/ΓΗΑΤΝΓEΔΗ ΣΧΝ ΔΝΝΟΗΧΝ Ζ ΣΧΝ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΧΝ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΚΑΗ ΑΝΑΛΤΖ ΦΤΛΛΧΝ ΔΡΓΑΗΑ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΓΗΑ ΣΟ ΔΠΗΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΔΝΑΡΗΟ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΗΑ 1 - Πηινηηθή δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθψλ παηρληδηψλ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΗΑ 2 - Γεκηνπξγψληαο έλα παηρλίδη γλψζεσλ ζηνλ ηνκέα ηεο πιεξνθνξηθήο αμηνπνηψληαο ηα εξγαιεία ηνπ HotPotatoes ΠΡΟΣΑΔΗ ΓΗΑ ΠΔΡΑΗΣΔΡΧ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΠΡΟΣΔΗΝΟΜΔΝΔ ΔΡΓΑΗΔ Ενότθτα εναρίου ενάριο χριςθσ Moodle Ενότθτα εναρίου Ειδικοφ Μζρουσ ο ενάριο Πλθροφορικοφ Γραμματιςμοφ ΣΗΣΛΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΔΚΣΗΜΧΜΔΝΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΔΝΣΑΞΖ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΧΝ/ΠΡΟΑΠΑΗΣΟΤΜΔΝΔ ΓΝΧΔΗ ΚΟΠΟΗ ΚΑΗ ΣΟΥΟΗ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΟΤ ΔΠΗΜΟΡΦΧΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΑΝΑΛΤΣΗΚΖ ΠΑΡΟΤΗΑΖ BHMA Γξαζηεξηφηεηα Γξαζηεξηφηεηα Γξαζηεξηφηεηα 3:

3 BHMA Γξαζηεξηφηεηα BHMA Γξαζηεξηφηεηα Γξαζηεξηφηεηα Γξαζηεξηφηεηα Γξαζηεξηφηεηα ΒΖΜΑ Γξαζηεξηφηεηα ΥΡΖΖ ΔΞΧΣΔΡΗΚΧΝ ΠΖΓΧΝ ΤΠΟΚΔΗΜΔΝΖ ΘΔΧΡΗΑ ΜΑΘΖΖ ΤΝΟΠΣΗΚΖ ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΒΖΜΑ ΒΖΜΑ ΒΖΜΑ ΒΖΜΑ ΒΖΜΑ ΔΠΗΖΜΑΝΖ ΜΗΚΡΟΜΔΣΑΒΟΛΧΝ ΟΡΓΑΝΧΖ ΣΖ ΣΑΞΖ ΔΦΗΚΣΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΑΖ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Lego-Mindstorm και εκπαιδευτική ρομποτική ΓΤΚΟΛΗΔ ΚΑΣΑ ΣΖΝ ΔΚΜΑΘΖΖ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΗΜΟΤ ΜΗΑ ΝΔΑ ΠΡΟΔΓΓΗΖ ΥΡΖΖ ΦΤΗΚΧΝ ΜΟΝΣΔΛΧΝ ΣΑ ΦΤΗΚΑ ΜΟΝΣΔΛΑ LEGO MINDSTORMS ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΔΗΡΑ ΜΑΘΖΜΑΣΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΔΗΡΑ ΜΑΘΖΜΑΣΧΝ Απνζαθήληζε ηεο ζρέζεο πνπ ππάξρεη αλάκεζα ζην πξφγξακκα θαη ηνλ κεραληζκφ εθηέιεζήο ηνπ Πεξηνξηζκφο ηνπ ρξφλνπ ζεσξεηηθήο παξνπζίαζεο Αλαγθαηφηεηα ζπκκεηνρήο ησλ καζεηψλ ζηελ θαηαζθεπή ηνπ θπζηθνχ κνληέινπ Αλαγθαηφηεηα παξνρήο θπζηθνχ κνληέινπ γηα θάζε νκάδα εξγαζίαο Γηαζεκαηηθφηεηα ζηε δηδαζθαιία ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Ρνκπνηηθή ζην Γπκλάζην ( Lego Mindstorms): οργάνωςθ ενόσ μακιματοσ Σίηινο: Ο Υνξεπηήο Οδεγφο εθπαηδεπηηθνχ Δθηηκψκελε δηάξθεηα Έληαμε ζην πξφγξακκα ζπνπδψλ Απαηηνχκελε πιηθνηερληθή ππνδνκή Γηδαθηηθφ αληηθείκελν Πξφηεξεο γλψζεηο θαη αλαπαξαζηάζεηο: θνπφο θαη δηδαθηηθνί ζηφρνη Γηδαθηηθή ζηξαηεγηθή Γηδαθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο Δλεξγνπνίεζε Φχιιν Δξγαζίαο 1: Μία θηλνχκελε νληφηεηα Δμεξεχλεζε Φχιιν Δξγαζίαο 2: Καηαζθεπή ελφο Υνξεπηή-ξνκπφη, Φχιιν Δξγαζίαο 3: Κίλεζε ηνπ Υνξεπηή: Απφ ην έλα βεκαηάθη ζηε ρνξνγξαθία

4 Φχιιν Δξγαζίαο 4: Ο Υνξεπηήο απνθηά κάηηα! Γηεξεχλεζε Φχιιν Δξγαζίαο 5: Μειέηε ελφο πξνβιήκαηνο Γεκηνπξγία Φχιιν Δξγαζίαο 6: Καη Υνξεχσ, ρνξεχσ, ρνξεχσ Παξνπζίαζε Φχιιν Δξγαζίαο 7: Φχιιν αμηνιφγεζεο καζεηή Φχιιν Δξγαζία 1: Υνξεπηήο Μία θηλνχκελε νληφηεηα Φχιιν εξγαζίαο 2: Υνξεπηήο Καηαζθεπή ελφο Υνξεπηή-ξνκπφη Φχιιν εξγαζίαο 3: Υνξεπηήο Κίλεζε ηνπ ρνξεπηή: Απφ ην έλα βεκαηάθη ζηε ρνξνγξαθία Γξαζηεξηφηεηα 1: Έλα βήκα κπξνο Γξαζηεξηφηεηα 2: Αιιάδνληαο ην βήκα Γξαζηεξηφηεηα 4: Μία ρνξνγξαθία Φχιιν εξγαζίαο 4: Υνξεπηήο Ο Υνξεπηήο απνθηά κάηηα! Γξαζηεξηφηεηα 1: Αηζζεηήξαο θσηφο Γξαζηεξηφηεηα 2: Γξαζηεξηφηεηα 3: Φχιιν εξγαζίαο 5: Υνξεπηήο Μειέηε ελφο πξνβιήκαηνο Φχιιν εξγαζίαο 6: Υνξεπηήο Καη ρνξεχεη, ρνξεχεη, ρνξεχεη Φχιιν εξγαζίαο 7: Υνξεπηήο Φχιιν αμηνιφγεζεο καζεηή Ενότθτα εναρίου Ειδικοφ Μζρουσ Ειςαγωγι ςτισ Βάςεισ Δεδομζνων και άλλα κζματα ΣΗΣΛΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΔΚΣΗΜΧΜΔΝΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΔΝΣΑΞΖ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΧΝ/ΠΡΟΑΠΑΗΣΟΤΜΔΝΔ ΓΝΧΔΗ ΚΟΠΟΗ ΚΑΗ ΣΟΥΟΗ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΔΝΑ ΔΝΓΗΑΜΔΟ ΠΑΡΑΓΔΗΓΜΑ ΓΗΑ ΣΟΝ ΣΡΟΠΟ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΟΤ Tabletop ΔΠΗΣΖΜΟΛΟΓΗΚΖ ΠΡΟΔΓΓΗΖ ΚΑΗ ΔΝΝΟΗΟΛΟΓΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΘΔΜΑΣΑ ΘΔΧΡΗΑ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΝΑΡΗΟΤ ΥΡΖΖ Ζ.Τ. ΚΑΗ ΓΔΝΗΚΑ ΦΖΦΗΑΚΧΝ ΜΔΧΝ ΓΗΑ ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΔΝΑΡΗΟ («πξνζηηζέκελε αμία» θαη αληίινγνο, επηθπιάμεηο, πξνβιήκαηα) ΑΝΑΠΑΡΑΣΑΔΗ ΣΧΝ ΜΑΘΖΣΧΝ/ΠΡΟΒΛΔΦΖ ΓΤΚΟΛΗΧΝ ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΔΝΑΡΗΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΤΜΒΟΛΑΗΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΖ ΜΔΣΑΣΟΠΗΖ ΘΔΧΡΖΣΗΚΑ ΘΔΜΑΣΑ - ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΘΟΡΤΒΟ ΥΡΖΖ ΔΞΧΣΔΡΗΚΧΝ ΠΖΓΧΝ ΤΠΟΚΔΗΜΔΝΖ ΘΔΧΡΗΑ ΜΑΘΖΖ ΔΠΗΖΜΑΝΖ ΜΗΚΡΟΜΔΣΑΒΟΛΧΝ ΟΡΓΑΝΧΖ ΣΖ ΣΑΞΖ ΔΦΗΚΣΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΑΖ

5 14. ΔΠΔΚΣΑΔΗ/ΓΗΑΤΝΓEΔΗ ΣΧΝ ΔΝΝΟΗΧΝ Ζ ΣΧΝ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΧΝ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΚΑΗ ΑΝΑΛΤΖ ΦΤΛΛΧΝ ΔΡΓΑΗΑ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΟ ΔΠΗΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΔΝΑΡΗΟ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Δλφηεηα ελαξίνπ Δηδηθνχ Μέξνπο Οξγάλσζε πιεξνθνξίαο, πιεξνθνξηθά ζπζηήκαηα, Γίθηπα Αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηελ νξγάλσζε ηεο Πιεξνθνξίαο Αλαπαξαζηάζεηο Δηζαγσγηθά Μνξθέο αλαπαξαζηάζεσλ H δηδαθηηθή ρξεζηκφηεηα ησλ αλαπαξαζηάζεσλ Αλαπαξαζηάζεηο θαη ηερλνινγίεο: δηδαθηηθή πξνζέγγηζε Γηδαθηηθφο νξηζκφο ηεο αλαπαξάζηαζεο Πσο νη καζεηέο αλαπαξηζηνχλ ηηο ΣΠΔ θαη ηελ πιεξνθνξηθή Αλάιπζε ηνπ ιφγνπ ησλ καζεηψλ γηα ηηο έλλνηεο Υπνινγηστήο θαη Πιεξνυνξηθή Γηαδηθαζίεο κάζεζεο θαη δηδαζθαιία ηεο Πιεξνθνξηθήο: έλα παξάδεηγκα κεηαζρεκαηηζκνχ ησλ αλαπαξαζηάζεσλ ησλ καζεηψλ Δλλνηνινγηθή αιιαγή θαη δηδαζθαιία ηεο πιεξνθνξηθήο Παξάδεηγκα ελλνηνινγηθήο αιιαγήο ζηελ Πιεξνθνξηθή Μεξηθά ινγηζκηθά θαη πεξηβάιινληα γηα ηε δηδαζθαιία ζρεηηθψλ ζεκάησλ Φεθηαθνί πφξνη θαη εμειίμεηο ζηε δηδαζθαιία ηεο Πιεξνθνξηθήο Απφ ηελ πιεπξά ηνπ hardware: ηακπιέηεο θαη ξνκπνηηθά ζπζηήκαηα Πξνζεγγίζεηο ζηε ζεψξεζε θαη ηε δηδαζθαιία ηεο Πιεξνθνξηθήο: Computational Thinking Μεξηθνί αμηνζεκείσηνη, επίζεκνη ειιεληθνί ςεθηαθνί πφξνη

6 Ενότητα εναρίου Ειδικοφ Μζρουσ 20 Moodle και Ηλεκτρονική Αξιολόγηςη 1. ΣΙΣΛΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Θλεκτρονικι αξιολόγθςθ μζςω HotPotatoes και Moodle 2. ΕΚΣΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Προβλζπεται να διαρκζςει ςυνολικά 3 ϊρεσ. 3. ΕΝΣΑΞΗ ΣΟΤ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ/ΠΡΟΑΠΑΙΣΟΤΜΕΝΕ ΓΝΩΕΙ Θ αξιοποίθςθ ανοικτϊν λογιςμικϊν, όπωσ HotPotatoes ( και το Moodle ( και εκπαίδευςθ. είναι ςυμβατι με τθν αξιοποίθςθ των ΣΠΕ ςτθν Πρόκειται για διδακτικό ςενάριο που μπορεί να ενταχκεί ςε προγράμματα επιμόρφωςθσ εκπαιδευτικϊν ανεξαρτιτου ειδικότθτασ. Πιο ςυγκεκριμζνα, το ςενάριο προορίηεται για κακθγθτζσ δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ κυρίωσ πλθροφορικισ (χωρίσ όμωσ αυτό να είναι απαραίτθτο) με κάποιεσ ςτοιχειϊδεισ γνϊςεισ διαδικτφου. Θ χριςθ του διδακτικοφ ςεναρίου ςε κακθγθτζσ ειδικοτιτων πλθν τθσ πλθροφορικισ μπορεί να γίνει με τθν επιφφλαξθ ότι οι κακθγθτζσ πρζπει να ζχουν μία εξοικείωςθ με ςυςτιματα ςυγγραφισ μακθμάτων. 4. ΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΟΧΟΙ ΣΟΤ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Ο βαςικόσ ςτόχοσ είναι θ ειςαγωγι των επιμορφοφμενων ςτθν ζννοια τθσ θλεκτρονικισ αξιολόγθςθσ και τθσ εφαρμογισ τθσ ςτθν εκπαίδευςθ κυρίωσ μζςω του HotPotatoes. Ο ςκοπόσ του ςεναρίου είναι θ εξοικείωςθ των επιμορφοφμενων με τθν θλεκτρονικι εκπαίδευςθ. Ειδικότερα οι επιμορφοφμενοι με το πζρασ του μακιματοσ κα πρζπει να είναι ςε κζςθ 6

7 να αναγνωρίηουν τισ διαφορετικζσ μορφζσ τθσ αξιολόγθςθσ ςτθν εκπαίδευςθ, και να κατανοοφν τθ χρθςιμότθτα τθσ κάκε μίασ, να απαρικμοφν τα πλεονεκτιματα τθσ αξιολόγθςθσ με χριςθ θλεκτρονικοφ υπολογιςτι να γνωρίηουν τουσ κυριότερουσ τφπουσ ερωτιςεων και εκπαιδευτικϊν αςκιςεων που παρζχουν τα θλεκτρονικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα να καταςκευάηουν εκπαιδευτικά παιχνίδια αξιολόγθςθσ μζςω του περιβάλλοντοσ Hot Potatoes αξιοποιϊντασ τισ διακζςιμεσ λειτουργίεσ/εργαλεία του λογιςμικοφ να ςυνκζτουν τισ αςκιςεισ που δθμιοφργθςαν ςε ζνα παιχνίδι γνϊςεων και να το εξάγουν ςε μορφι html για να είναι προςβάςιμο μζςω διαδικτφου, να δθμιουργοφν ερωτθματολόγια αξιολόγθςθσ μζςω τθσ δραςτθριότθτασ Κουίη του περιβάλλοντοσ Moodle 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΟΤ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Σο ςενάριο αποτελείται από τισ ακόλουκεσ 4 διδακτικο-μακθςιακζσ δραςτθριότθτεσ. υηιτθςθ μζςα ςτθν αίκουςα για τθν αξιολόγθςθ γενικότερα και τθν αξιολόγθςθ μζςω θλεκτρονικοφ υπολογιςτι. Χρονικι διάρκεια 20 λεπτά: Αρχικά ο επιμορφωτισ κάνει μία ειςαγωγι ςτθν αξιολόγθςθ και ςτθ ςυνζχεια μζςω ςτιχομυκίασ με τουσ επιμορφοφμενουσ αναδεικνφει τθ ςθμαςία τθσ αξιολόγθςθσ ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία. Ακολοφκωσ παρουςιάηει τισ διαφορετικζσ μορφζσ αξιολόγθςθσ, τθ χρονικι διάρκεια τζλεςθσ τθσ κάκε μίασ και τον ςκοπό τθσ. Μζςω ςυηιτθςθσ προςπακεί να εκμαιεφςει τθ ςθμαςία τθσ κάκε μίασ από αυτζσ τισ μορφζσ ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία. Αφοφ ολοκλθρωκεί το ειςαγωγικό κομμάτι που αφορά γενικά τθν αξιολόγθςθ ειςζρχεται ςτθν ζννοια τθσ θλεκτρονικισ αξιολόγθςθσ και τθσ χρθςιμότθτά τθσ. Ακολοφκωσ μζςω τθσ μεκόδου του καταιγιςμοφ ιδεϊν αποτυπϊνει ςτον πίνακα (ι ςε διαφάνειεσ) τουσ διαφορετικοφσ τφπουσ ερωτιςεων που εμπεριζχονται ςε ερωτθματολόγια θλεκτρονικισ αξιολόγθςθσ. Παρουςίαςθ του περιβάλλοντοσ HotPotatoes Χρονικι διάρκεια 25 λεπτά: 7

8 Οι εκπαιδευόμενοι καλοφνται «παίξουν» ζνα από τα παιχνίδια γνϊςεων που ζχει καταςκευαςτεί από τον επιμορφωτι. τθ ςυνζχεια ο επιμορφωτισ παρουςιάηει τα βαςικά πακζτα του HotPotatoes και το είδοσ των αςκιςεων/ερωτιςεων που μπορεί να καταςκευαςτοφν με αυτά ενϊ ταυτόχρονα δίνει παραδείγματα πωσ κα μποροφςε να χρθςιμοποιθκεί το κάκε ζνα ςτθν εκπαίδευςθ. Παρουςίαςθ των εργαλείων του HotPotatoes και τθσ χριςθσ τουσ Χρονικι διάρκεια 25 λεπτά: Ο επιμορφωτισ παρουςιάηει μζςω ενόσ θλ. υπολογιςτι και ενόσ ςυνδεδεμζνου ςε αυτόν προβολζα τον τρόπο δθμιουργίασ αςκιςεων με το HotPotatoes. Οι επιμορφοφμενοι ταυτόχρονα εφαρμόηουν ςτθν πράξθ τισ ενζργειεσ που ο επιμορφωτισ παρουςιάηει δθμιουργϊντασ ενδεικτικζσ ερωτιςεισ με το HotPotatoes Πρακτικι εφαρμογι ςτθ δθμιουργία κάκε ενόσ εκ των παρεχομζνων τφπων παιχνιδιϊν Χρονικι διάρκεια 35 λεπτά: Οι επιμορφοφμενοι με τθν κακοδιγθςθ του επιμορφωτι και με τθ χριςθ του φφλλου εργαςίασ 1 δθμιουργοφν ζνα, πολφ μικρό ςε μζγεκοσ, παιχνίδι από κάκε παρεχόμενο τφπο. Ο επιμορφωτισ κινοφμενοσ μζςα ςτθν τάξθ απαντάει ςε τυχόν απορίεσ και ταυτόχρονα επεξθγεί τισ ειδικζσ παράμετρουσ για τθ δθμιουργία κάκε τφπου παιχνιδιοφ. Ειδικότερα δίνει 5-6 λεπτά ςτουσ εκπαιδευόμενου για να δθμιουργιςουν κάκε τφπο παιχνιδιοφ και ςτο τζλοσ κάκε 6λζπτου δθμιουργεί και ο ίδιοσ το παιχνίδι για να λυκοφν πικανζσ απορίεσ ι παρανοιςεισ των εκπαιδευόμενων. Δθμιουργϊντασ ζνα παιχνίδι γνϊςεων ςτον τομζα τθσ πλθροφορικισ αξιοποιϊντασ τα εργαλεία του HotPotatoes. Χρονικι διάρκεια 30 λεπτά: Γίνεται μία ειςαγωγι από τον επιμορφωτι για τθ χριςθ του περιβάλλοντοσ ςτο γνωςτικό αντικείμενο τθσ πλθροφορικισ. Οι επιμορφοφμενοι χωρίηονται ςε ομάδεσ των 2-3 ατόμων (τζτοιεσ ϊςτε να υπάρχει επικοινωνία ακόμα και αν ο κάκε επιμορφοφμενοσ κάκεται μπροςτά ςτον υπολογιςτι του) και ακολουκοφν τισ οδθγίεσ του φφλλου εργαςίασ 2. Θ κάκε ομάδα καλείται να δθμιουργιςει ζνα παιχνίδι γνϊςεων. Σο κάκε παιχνίδι γνϊςεων κα πρζπει να αποτελείτε από όλουσ τουσ διακζςιμουσ τφπουσ αςκιςεων του Hot Potatoes. Οι ερωτιςεισ κα πρζπει να είναι ςχετικζσ με τθν πλθροφορικι ζτςι ϊςτε ςτο τζλοσ να δθμιουργθκεί ζνα παιχνίδι γνϊςεων πάνω ςτο αντικείμενο τθσ πλθροφορικισ. 8

9 Πριν προχωριςει θ κάκε ομάδα ςτθν υλοποίθςθ του παιχνιδιοφ κα τονιςτεί από τον επιμορφωτι θ ςθμαςία τθσ ςωςτισ ςχεδίαςθσ των αςκιςεων που κα ςυνκζςουν το παιχνίδι. Ζτςι οι επιμορφοφμενοι κα κλθκοφν αρχικά να δθμιουργιςουν ζνα προςχζδιο ςτο χαρτί τθσ άςκθςθσ που κα δθμιουργιςουν δθλϊνοντασ τισ ερωτιςεισ, τον τφπο τουσ και τισ αντίςτοιχεσ απαντιςεισ με τθν κατάλλθλθ ανατροφοδότθςθ. τθν ςυνζχεια οι ομάδεσ προχωροφν ςτθν υλοποίθςθ των επιμζρουσ αςκιςεων. Μετά το πζρασ και αυτοφ του ςταδίου οι εκπαιδευόμενοι κα πρζπει να ςυνενϊςουν τα επιμζρουσ κομμάτια των αςκιςεων μζςω του εργαλείου The Masher, 6. ΕΠΙΣΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΕΓΓΙΗ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ ΘΕΜΑΣΑ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΤ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Γηα ην ζεσξεηηθφ κέξνο ηνπ ζελαξίνπ αλαηξέμηε ζην πξφζζεην θείκελν πνπ ζπλνδεχεη ην παξφλ ζελάξην Εηζαγσγή Οη ζπλερψο απμαλφκελεο απαηηήζεηο γηα ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ θαηάξηηζε εθπαηδεπνκέλσλ φισλ ησλ ειηθηψλ έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα εληείλνληαη νη πξνζπάζεηεο γηα ηε βειηίσζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Έλαο παξάγνληαο πνπ φπσο θαηαγξάθεηαη απφ πιήζνο εξγαζηψλ κπνξεί λα βνεζήζεη ζηε βειηίσζε ηεο εθπαίδεπζεο είλαη ε ρξήζε ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ). Όιν θαη πεξηζζφηεξεο ρψξεο αζρνινχληαη κε ηελ εηζαγσγή θαη ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ ζηα εθπαηδεπηηθά ηνπο ζπζηήκαηα, γεγνλφο πνπ δείρλεη ην ζεκαληηθφ ξφιν πνπ κπνξνχλ λα δηαδξακαηίζνπλ νη ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε. Οη λέεο ηερλνινγίεο επηηξέπνπλ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο λα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηελ νηθνδφκεζε ηεο γλψζεο αθφκε θαη φηαλ βξίζθνληαη καθξηά απφ ηα θέληξα εθπαίδεπζεο. Απαξαίηεην φκσο ζηνηρείν ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο είλαη ε αμηνιφγεζε θαη ε απηφ-αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπφκελσλ. Σα ηειεπηαία ρξφληα γίλνληαη πξνζπάζεηεο γηα ηελ αμηνιφγεζε κε ρξήζε ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή (computer based assessment CAT). θνπφο απηνχ ηνπ είδνπο ηεο αμηνιφγεζεο είλαη ε θαιχηεξε ππνζηήξημε ησλ εθπαηδεπφκελσλ κέζσ ηνπ ει. ππνινγηζηή θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο αμηνιφγεζήο ηνπο. 9

10 Γηδαθηηθνί ηφρνη Ζ παξνπζίαζε ησλ βαζηθψλ κεζφδσλ αμηνιφγεζεο κέζσ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Σα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ρξήζε ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσληψλ θαηά ηελ δηαδηθαζία ηεο αμηνιφγεζεο Καιέο πξαθηηθέο γηα ηελ αμηνιφγεζε θαη ηελ απηφ-αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπφκελσλ κέζσ ζπζηεκάησλ αζχγρξνλεο κάζεζεο. Οη ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε θαη ν ξφινο ηεο αμηνιφγεζεο 6.2. Η αμηνιόγεζε ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία Με ηηο απμεκέλεο απαηηήζεηο πνπ έζεζε ην λέν πιαίζην ιεηηνπξγίαο ησλ ζρνιείσλ είλαη επηηαθηηθή πιένλ ε ρξήζε ησλ εξγαιείσλ ηεο πιεξνθνξηθήο γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπφκελσλ, πέξα βέβαηα, απφ ηα πξνθαλή πιενλεθηήκαηα αθξίβεηαο θαη ηαρχηεηαο πνπ πξνζθέξεη ν ππνινγηζηήο. Οη πεξηζζφηεξεο ρψξεο έρνπλ αξρίζεη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζπζηεκάησλ ηνπο, ελψ ε E.E. άξρηζε λα ζπληνλίδεη ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ησλ ρσξψλ ηεο πξνο νξηζκέλεο θνηλέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο. Οη ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε ζα βνεζήζνπλ ψζηε ε κάζεζε λα άξεη ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ ζρνιείνπ θαη λε κεηαθεξζεί ζην Γηαδίθηπν κε ηηο on-line βηβιηνζήθεο ηνπ. Ο καζεηήο γηα λα βξεη απαληήζεηο θαη ιχζεηο ζηα ζέκαηα πνπ ηνπ αλαηέζεθαλ ζα ςάρλεη ζην δηαδίθηπν ελψ ζα κπνξεί λα ζπλεξγάδεηαη δηαδηθηπαθά κε ζπκκαζεηέο ηνπ πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη ηνλ εθπαηδεπηηθφ ζηφρν. Σαπηφρξνλα ζα κπνξεί λα αμηνινγεζεί ή αθφκα θαη λα απηναμηνινγεζεί κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ. Ο ξφινο ηνπ δαζθάινπ κεηαηξέπεηαη απφ έλαλ απιφ κεηαδφηε γλψζεσλ πξνο έλα θαηαιχηε ηεο απηνδηδαζθαιίαο ησλ καζεηψλ. Με ηε βνήζεηα ηεο ηερλνινγίαο ν εθπαηδεπηηθφο ζα κπνξεί λα εληνπίδεη ηηο αδπλακίεο θαη ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ θάζε καζεηή έηζη ψζηε λα ηνπ παξέρεη εμ αηνκηθεπκέλε εθπαηδεπηηθή ππνζηήξημε. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε ζα βνεζήζεη ε αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπφκελσλ κέζσ ειεθηξνληθνχ 10

11 ππνινγηζηή. Ζ αμηνιφγεζε ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία Ζ αμηνιφγεζε εκθαλίδεηαη ζε θάζε πηπρή ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο. Ζ αμηνιφγεζε είλαη ζηελ νπζία ε απνηίκεζε ηεο ηειηθήο έθβαζεο ελφο απνηειέζκαηνο θαη κέζα απφ ηελ αμηνιφγεζε γίλεηαη πξνζπάζεηα λα δηαπηζησζεί αλ επηηεχρζεθε ν αξρηθφο ζηφρνο θαη αλ φρη λα εληνπίζεη ηνπο ιφγνπο νη νπνίνη εκπφδηζαλ ηελ πξαγκαηνπνίεζή ηνπ (Καζζσηάθεο 1998). Χζηφζν θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο ε αμηνιφγεζε πξέπεη λα είλαη ζπλερήο έηζη ψζηε λα πξνζαξκφδεηαη ε κάζεζε ζηηο εθάζηνηε αλάγθεο ησλ εθπαηδεπφκελσλ. Οη εθπαηδεπφκελνη έρνπλ αλάγθε ηελ αμηνιφγεζε γηα λα εληνπίζνπλ ην ζεκείν ζην νπνίν βξίζθνληαη θαη λα θαζνξίζνπλ ηηο ελέξγεηεο πνπ ρξεηάδεηαη λα επηηειέζνπλ ψζηε λα επηηχρνπλ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ζηφρνπο ηνπο ελψ νη εθπαηδεπηηθνί κέζσ ηεο αμηνιφγεζεο ζα κπνξέζνπλ λα εληνπίζνπλ πηζαλέο αδπλακίεο ε/θαη παξαλνήζεηο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ θαη λα πξνζαξκφζνπλ αλάινγα ην κάζεκά ηνπο. Ζ αμηνιφγεζε ζπλήζσο επηηειείηαη ζε ηξία θαζνξηζκέλα ζηάδηα: α) ζπιινγή δεδνκέλσλ: ζπιιέγνληαη ηα γξαπηά θαη νη απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ κε ζθνπφ ηελ πεξαηηέξσ αλάιπζή ηνπο β) αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ: γίλεηαη αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ αμηνιφγεζε. Ζ αλάιπζε απηή ζα επηηξέςεη ηελ εμαγσγή ρξεζίκσλ ζπκπεξαζκάησλ. γ) αμηνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ. Ο εθπαηδεπηηθφο νθείιεη λα αμηνπνηήζεη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ εμήρζεζαλ απφ ηελ αμηνιφγεζε θαη λα αλακνξθψζεη θαηάιιεια ηε δηδαζθαιία ηνπ ψζηε λα επηηεπρζεί πνηνηηθφηεξε κάζεζε. Οκνίσο θαη νη εθπαηδεπφκελνπ νθείινπλ, βαζηδφκελνη ζηα απνηειέζκαηα ηεο αμηνιφγεζεο, λα θαζνξίζνπλ κε πξνζνρή ηα επφκελα εθπαηδεπηηθά ηνπο βήκαηα κε ζθνπφ ηελ θαιχηεξε κάζεζε. Χζηφζν νη παξαπάλσ δηαδηθαζίεο απαηηνχλ πξφζζεην ρξφλν θαη εξγαζία απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. Ο πεξηνξηζκέλνο ρξφλνο ηφζν ησλ καζεηψλ φζν θαη ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαζηζηά ηελ αμηνιφγεζε κέζσ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή σο κία πνιχ θαιή ιχζε ζηηο νινέλα θαη απμαλφκελεο αλάγθεο αμηνιφγεζεο. Απηφ ην είδνο αμηνιφγεζεο κπνξεί λα βνεζήζεη ηδηαίηεξα ζηελ δηεθπεξαίσζε ησλ δχν πξψησλ ζηαδίσλ πνπ 11

12 πξναλαθέξακε θαη λα δψζεη άκεζε αλαηξνθνδφηεζε ηφζν ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο φζν θαη ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο ελψ κεηψλεη θαηά κεγάιν βαζκφ ην θφξην εξγαζίαο πνπ επηθνξηίδνληαη νη εθπαηδεπηηθνί γηα ηελ βαζκνιφγεζε ησλ γξαπηψλ ησλ εθπαηδεπφκελσλ. Λφγνη πνπ πξνηηκάηαη ε αμηνιφγεζε κέζσ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Σξεηο είλαη νη θχξηνη ιφγνη γηα ηε ρξήζε αμηνιφγεζεο κέζσ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Ο πξψηνο είλαη γηα λα θαηαζηήζνπκε δπλαηή ηεο αμηνιφγεζε ηθαλνηήησλ θαη δεμηνηήησλ πνπ δελ είλαη δπλαηφ λα αμηνινγεζνχλ πιήξσο απφ παξαδνζηαθέο κεζφδνπο αμηνιφγεζεο κέζσ ραξηηνχ (Bennett 2002; Parshall, Harmes, Davey, & Pashley, 2010). Ο δεχηεξνο ιφγνο είλαη γηα λα βειηησζεί ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο αμηνιφγεζεο απμάλνληαο ηελ αθξίβεηα ή ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο δηαδηθαζίαο κέηξηζεο (Parshall, Spray, Kalohn, & Davey,2001). Ο ηξίηνο ιφγνο είλαη ε δηεπθφιπλζε ζηελ δηαρείξηζε ησλ απνηειεζκάησλ ηφζν απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο φζν θαη ηνπο εθπαηδεπηέο. Εεηήκαηα πνπ πξέπεη λα δηεπζεηεζνχλ Χζηφζν ππάξρνπλ θαη θάπνηα δεηήκαηα πνπ πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε θαηά ηελ επηινγή ή φρη ηεο αμηνιφγεζεο κέζσ ππνινγηζηή. Έλαο πνιχ ζεκαληηθφο παξάγνληαο είλαη νη ηερληθέο πξνδηαγξαθέο θαη ν απαξαίηεηνο εμνπιηζκφο. Ο νξγαληζκφο ή θνξέο πνπ είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ αμηνιφγεζε ζα πξέπεη λα έρεη πξνεγνπκέλσο πξνκεζεπηεί ηνλ θαηάιιειν πιηθνηερληθφ εμνπιηζκφ φπσο θαη ην θαηάιιειν ινγηζκηθφ. Ζ αζθάιεηα θαη ε αμηνπηζηία ηνπ ινγηζκηθνχ κέζσ ηνπ νπνίνπ ζα γίλεη ε αμηνιφγεζε είλαη επίζεο έλαο πνιχ ζεκαληηθφο παξάγνληαο πνπ πξέπεη λα αμηνινγεζεί. Θα πξέπεη λα ηεξνχληαη θαη λα παξέρνληαη φια ηα απαξαίηεηα πηζηνπνηεηηθά αζθαιείαο πνπ ζα εμαζθαιίδνπλ κία απξφζθνπηε θαη αμηνθξαηηθή εμεηαζηηθή δηαδηθαζία πνπ δε ζα είλαη δπλαηφ λα δηαβιεζεί απφ εμσηεξηθνχο παξάγνληεο. Ζ ζρεδίαζε ησλ εξσηεκαηνινγίσλ ζα πξέπεη λα είλαη ηέηνηα πνπ λα κελ επηθέξεη πξφζζεην γλσζηηθφ θφξην ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο αιιά θαη ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο. Αλ ε ζρεδίαζε είλαη πεξίπινθε κπνξεί ν εθπαηδεπφκελνο λα έρεη ιαλζαζκέλεο αληηιήςεηο ζρεηηθά κε ηηο ελέξγεηεο πνπ πξέπεη λα θάλεη πξνθεηκέλνπ λα ππνβάιεη νξζά έλα ειεθηξνληθφ εξσηεκαηνιφγην. Σέινο έλα αθφκε δήηεκα πνπ πξέπεη λα εμεηάδεηαη είλαη θαηά πφζν είλαη δπλαηή ε πξφζβαζε ζηελ ειεθηξνληθή αμηνιφγεζε απφ έλα επξχ 12

13 πιήζνο εθπαηδεπφκελσλ. Γηα παξάδεηγκα αλ απαηηείηαη εηδηθφο εμνπιηζκφο απηφ απνθιείεη κεγάιν κέξνο ηνπ πιεζπζκνχ ην νπνίν δε κπνξεί λα ζπκκεηάζρεη ζηελ ειεθηξνληθή αμηνιφγεζε Σύπνη αμηνιόγεζεο Γηαγλσζηηθή αμηνιφγεζε Γηακνξθσηηθή αμηνιφγεζε χκθσλα κε ηνλ Bloom θαη ηνπο ζπλεξγάηεο ηνπ (1971) ηξεηο είλαη νη ηχπνη αμηνιφγεζεο: ε αξρηθή - δηαγλσζηηθή αμηνιφγεζε, ε δηακνξθσηηθή αμηνιφγεζε (formative assessment) θαη ε ηειηθήαζξνηζηηθή αμηνιφγεζε (summative assessment). Ζ δηαγλσζηηθή αμηνιφγεζε ζθνπφ έρεη λα πξνζδηνξίζνπλ ην επίπεδν γλψζεσλ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ ζε έλαλ νξηζκέλν ηνκέα, πξνθεηκέλνπ λα πξνζαξκνζηεί θαηάιιεια ε εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία πνπ έπεηαη. ε ζπλδπαζκφ κε ηελ αμηνιφγεζε κέζσ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή κπνξεί λα πξνζθέξεη άκεζα, αλαιπηηθά απνηειέζκαηα ζηνλ εθπαηδεπηηθφ πξνθεηκέλνπ λα πιεξνθνξεζεί ηηο πξνυπάξρνπζεο γλψζεηο ησλ εθπαηδεπφκελψλ ηνπ επί ηνπ δηδαζθφκελνπ ζεκαηηθνχ πεδίνπ. Δπηπξφζζεηα ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ε κειέηε ηνπ εθπαηδεπφκελνπ γίλεηαη κέζσ θάπνηνπ πξνζαξκνζηηθνχ ζπζηήκαηνο επηηξέπεη ηελ δεκηνπξγία ελφο κνληέινπ καζεηή πνπ θαηαγξάθεη ηηο αξρηθέο γλψζεηο ηνπ ρξήζηή έηζη ψζηε ην πξνζαξκνζηηθφ ζχζηεκα λα εμ αηνκηθεχζεη αλάινγα ηελ παξνπζίαζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ θαη ηελ πινήγεζε θαη πνξεία ηνπ ρξήζηε ζε απηφ. Καηά ηελ δηακνξθσηηθή αμηνιφγεζε ε θξίζε γηα ηνλ θάζε εθπαηδεπφκελν είλαη ην απνηέιεζκα κίαο ζπλερνχο δηαδηθαζίαο απνηίκεζεο ηεο πξνφδνπ ηνπ. Λακβάλεη ρψξα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο θαη ζθνπφο ηεο είλαη είλαη ε ζπλερήο παξαθνινχζεζε ηεο πξνφδνπ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ, ε δηακφξθσζε αληηθεηκεληθφηεξεο γλψκεο γη απηνχο θαζψο θαη ε δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο ηεο πξνφδνπ απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο εθπαηδεπφκελνπο ψζηε λα είλαη δπλαηφλ λα δηαπηζηψζνπλ ηηο αδπλακίεο ηνπο θαη ηα αίηηα πνπ ηηο πξνθαινχλ. Ζ δηακνξθσηηθή αμηνιφγεζε επηηξέπεη ηελ βειηίσζε ε/θαη δηφξζσζε ηεο ζηξαηεγηθήο πνπ αθνινπζείηαη ηφζν απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ φζν θαη απφ ηνλ εθπαηδεπφκελν ψζηε λα βειηησζεί ην καζεζηαθφ απνηέιεζκα. Ζ αμηνιφγεζε κέζσ ππνινγηζηή φρη κφλν κπνξεί λα ππνζηεξίμεη αιιά ελδείθλπηαη ε ρξήζε ζηε δηακνξθσηηθή αμηνιφγεζε ε/θαη απηφ- 13

14 Σειηθή- αζξνηζηηθή αμηνιφγεζε αμηνιφγεζε ηνπ εθπαηδεπφκελνπ. Σν κεγαιχηεξν πιενλέθηεκα είλαη φηη ππάξρεη ε δπλαηφηεηα γηα ηε δεκηνπξγία απηνκαηνπνηεκέλσλ εξσηεκαηνινγίσλ θαη ηεζη ηα νπνία ρηίδνληαη αθξηβψο πάλσ ζηηο ζεκαηηθέο ελφηεηεο πνπ ν εθπαηδεπφκελνο έρεη κειεηήζεη, θαη κάιηζηα είλαη δπλαηή ε άκεζε αμηνιφγεζε θαη αλαηξνθνδφηεζε ηνπ εθπαηδεπφκελνπ αλάινγα κε ηελ επίδνζή ηνπ ζηελ αμηνιφγεζε. Ζ κε απαξαίηεηε παξνπζία ή εκπινθή ηνπ θαζεγεηή ζε απηή ηε δηαδηθαζία επηηξέπεη ηελ απηφ-αμηνιφγεζε ηνπ εθπαηδεπφκελνπ ε νπνία είλαη απαξαίηεηε γηα λα θαζνξίζεη κε ζαθήλεηα θαη αθξίβεηα ηα επφκελα βήκαηα ζηε κειέηε ηνπ. Ζ ηειηθή αμηνιφγεζε πεξηιακβάλεη ηηο δνθηκαζίεο εθείλεο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κία κφλν θνξά, ζπλήζσο ζην ηέινο κηαο καθξάο ρξνληθήο πεξηφδνπ. θνπφο ησλ δνθηκαζηψλ απηψλ είλαη ε ηειηθή εθηίκεζε ηνπ ηη έκαζε ν εθπαηδεπφκελνο ζηε δηάξθεηα νξηζκέλεο ρξνληθήο πεξηφδνπ, π.ρ. ζην ηέινο ηεο ζρνιηθήο πεξηφδνπ. Πξαγκαηνπνηείηαη δειαδή δηεξεχλεζε γηα ηελ επίηεπμε ή φρη ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηφρσλ πνπ ηέζεθαλ ηφζν απφ ηνλ εθπαηδεπφκελν φζν θαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. Ζ αζξνηζηηθή αμηνιφγεζε είλαη απηή πνπ θξίλεη αλ ε παξαθνινχζεζε ελφο καζήκαηνο ή ε κειέηε ηνπ ζεσξείηαη επηηπρήο αλάινγα κε ηηο γλψζεηο πνπ απνθηήζεθαλ απφ ηνλ εθπαηδεπφκελν. Ζ ρξήζε ππνινγηζηή ζηελ ηειηθή αμηνιφγεζε κπνξεί λα πξνζθέξεη άκεζα θαη αμηφπηζηα απνηειέζκαηα κεηψλνληαο ην θφξην εξγαζίαο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη επηηξέπνληαο επηπξφζζεηα ηελ άκεζε ηξνθνδφηεζε ησλ αμηνινγεηψλ θαη εθπαηδεπηηθψλ κε αηνκηθά αιιά θαη νκαδηθά ζηαηηζηηθά ή δεδνκέλα γηα αθφκα πην ελδειερή επεμεξγαζία Πιενλεθηήκαηα αμηνιόγεζεο κέζσ ειεθηξνληθνύ ππνινγηζηή Σα πιενλεθηήκαηα ηεο αμηνιφγεζεο κέζσ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή κπνξνχλ λα ζπλνςηζηνχλ ζηα αθφινπζα 1. Υακειφηεξν θφζηνο ζε βάζνο ρξφλνπ. Αλ θαη ε θηήζε ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ είλαη έλα αξρηθφ θφζηνο ζηε ζπλέρεηα ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο γηα έλα ζχζηεκα ειεθηξνληθήο αμηνιφγεζεο είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλν. Δπηπξφζζεηα ηα πεξηζζφηεξα ζρνιεία εθπαηδεπηηθνί νξγαληζκνί δηαζέηνπλ ηνλ 14

15 απαηηνχκελν πιηθνηερληθφ εμνπιηζκφ θαη δελ επηβαξχλνληαη ην αξρηθφ θφζηνο θηήζεο ηνπ εμνπιηζκνχ. 2. Άκεζε αλαηξνθνδφηεζε εθπαηδεπφκελσλ. Δηδηθά γηα ηε δηακνξθσηηθή αμηνιφγεζε απηφ ην ραξαθηεξηζηηθφ ειεθηξνληθψλ ζπζηεκάησλ αμηνιφγεζεο επηηξέπεη ηνπο εθπαηδεπφκελνπο λα εληνπίζνπλ άκεζα θαη ρσξίο ηε κεζνιάβεζε εθπαηδεπηηθνχ ηηο αδπλακίεο ηνπο. 3. Μεγαιχηεξε επειημία ζε ζρέζε κε ρξνληθνχο θαη ρσξηθνχο πεξηνξηζκνχο. Δπηηξέπεη αθφκα θαη ηελ αμηνιφγεζε εθπαηδεπνκέλσλ απφ ην ζπίηη ηνπο ζε ψξεο πνπ απηνί επηιέγνπλ ή πνπ πξνθαζνξίδνληαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. 4. Απμεκέλε αμηνπηζηία. Σφζν ε δηαδηθαζία απηφκαηεο δεκηνπξγίαο εξσηεκαηνινγίσλ φζν θαη ε αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπφκελσλ ζηεξίδεηαη ζε ζπγθεθξηκέλνπο αιγφξηζκνπο επηηξέπνληαο απμεκέλε αμηνπηζηία. 5. Ακεξνιεςία. Ο ππνινγηζηήο δελ «γλσξίδεη ηνπο εθπαηδεπφκελνπο έηζη δελ ζα βνεζήζεη θάπνηνπο καζεηέο θαη ε βαζκνινγία ζα είλαη ακεξφιεπηε 6. Μεγαιχηεξε ηθαλφηεηα απνζήθεπζεο γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα. Ο ππνινγηζηήο κπνξεί λα απνζεθεχζεη ηηο απαληήζεηο ρηιηάδσλ εθπαηδεπφκελσλ ζε έλαλ απιφ ζθιεξφ δίζθν ζε αληίζεζε κε ηνλ ρψξν πνπ ζα έπξεπε λα δεζκεπηεί ζηελ πεξίπησζε ρξήζεο ραξηηνχ. 7. Δκπινπηηζκέλνη ηχπνη εξσηήζεσλ νη νπνίνη κπνξνχλ λα ελζσκαηψλνπλ αιιειεπίδξαζε θαη πνιπκέζα Σύπνη εξσηήζεσλ ηεο ειεθηξνληθήο αμηνιόγεζεο. Οη θπξηφηεξνη ηχπνη εξσηήζεσλ ειεθηξνληθήο αμηνιφγεζεο πνπ πξνζθέξνληαη απφ πεξηβάιινληα δηαρείξηζεο κάζεζεο θαη εμεηδηθεπκέλα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθήο αμηνιφγεζεο είλαη νη αθφινπζνη: 1. Πνιιαπιήο επηινγήο Δκθαλίδεηαη έλα εξψηεκα (πνπ κπνξεί λα πεξηιακβάλεη αθφκα θαη κηα εηθφλα) θαη ν εθπαηδεπφκελνο θαιείηαη λα επηιέμεη ηελ 15

16 απάληεζε απφ κηα ζεηξά πνιιαπιψλ απαληήζεσλ. Τπάξρνπλ δπν ηχπνη εξσηήζεσλ πνιιαπιήο επηινγήο: απηέο πνπ δέρνληαη κφλν κία νξζή απάληεζε (κέζσ radio buttons) θαη απηέο πνπ επηηξέπνπλ ηελ πνιιαπιή επηινγή (κέζσ checkboxes). Οη εξσηήζεηο πνπ δέρνληαη απιή απάληεζε επηηξέπνπλ λα επηιεγεί ΜΟΝΟ κηα απάληεζε 2. Σαηξηάζκαηνο Δκθαλίδεηαη ζηνλ εθπαηδεπφκελν κηα ζεηξά απφ ππν-εξσηήζεηο θαη δηάθνξεο κπεξδεκέλεο απαληήζεηο. Τπάξρεη κηα ζσζηή απάληεζε γηα θάζε ππν-εξψηεζε. Ο εθπαηδεπφκελνο πξέπεη λα επηιέμεη κηα απάληεζε γηα λα ηελ ηαηξηάμεη κε θάζε ππνεξψηεζε 3. Αιήζεηα Φέκα (True False) Δκθαλίδεηαη κία πξφηαζε θαη ν εθπαηδεπφκελνο πξέπεη λα επηιέμεη αλ είλαη Αιήζεηα ή Φέκα. 4. ύληνκε απάληεζε Ο εθπαηδεπφκελνο θαιείηαη λα γξάςεη ζε έλα θελφ πεδίν κία δεηνχκελε ιέμε ε θξάζε. Μπνξεί λα ππάξρνπλ αξθεηέο πηζαλέο ζσζηέο απαληήζεηο. Γηα λα ζεσξεζεί επηηπρήο ε απάληεζε ζα πξέπεη λα ηαηξηάμεη κε κία απφ ηηο απνζεθεπκέλεο ζσζηέο απαληήζεηο ζην ζχζηεκα 5. Αξηζκεηηθό Μεηά απφ κία εξψηεζε δεηείηαη απφ ηνλ εθπαηδεπφκελν λα εηζάγεη έλα λνχκεξν γηα απάληεζε. Γηα ηελ ζσζηή απάληεζε ζα πξέπεη λα ηαπηίδεηαη ην λνχκεξν κε ην δεηνχκελν ή λα είλαη εληφο ησλ νξίσλ πνπ έρνπλ ηεζεί πξνεγνχκελνο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. 6. Τπνινγηζκέλν Οη Τπνινγηδφκελεο εξσηήζεηο παξέρνπλ έλαλ ηξφπν γηα ηε δεκηνπξγία αξηζκεηηθψλ εξσηήζεσλ κε ηε ρξήζε wildcards πνπ αληηθαζίζηαληαη απφ ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο. ηελ είζνδν ηεο εξψηεζεο θαη ζηε θφξκνπια ζσζηήο απάληεζεο ηα {a} θαη {b} κπνξνχλ λα εκθαληζηνχλ. Απηά θαη νπνηαδήπνηε αιιά νλφκαηα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζαλ έλα wildcard ην νπνίν αληηθαζίζηαηαη απφ θάπνηα ηηκή φηαλ ην θνπίδ πξαγκαηνπνηεζεί 7. Αλαθαηεκέλεο πξνηάζεηο Τπάξρεη θάπνηα αλαθαηεκέλε πξφηαζε ζηελ νζφλε θαη ν 16

17 εθπαηδεπφκελνο θαιείηαη λα βάιεη ηηο ιέμεηο πνπ απνηειείηαη ζηε ζσζηή ζεηξά. 8. Σνπνζέηεζε ζηε ζεηξά Γίλνληαη θάπνηεο ιέμεηο θαη αλάινγα κε ηελ εξψηεζε ν εθπαηδεπφκελνο πξέπεη λα ηηο εηζάγεη ζηε ζσζηή ζεηξά. 9. Έθζεζε Ο εθπαηδεπφκελνο θαιείηε λα γξάςεη ειεχζεξν θείκελν απάληεζεο. Δίλαη ν κφλνο ηχπνο εξσηήζεσλ πνπ δελ επηηξέπεη ηελ άκεζε θαη απηφκαηε βαζκνιφγεζε απφ ην ζχζηεκα θαη είλαη απαξαίηεηε ε δηακεζνιάβεζε θαη ε βαζκνιφγεζε απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. Απηφο ν ηχπνο απιά βνεζάεη ηνλ εθπαηδεπηηθφ λα ζπιιέμεη ηηο απαληήζεηο. Δηδηθφηεξα γηα ηελ απηφ-αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπνκέλσλ αιιά θαη ηελ πεξαηηέξσ κειέηε ηνπο, έρνπλ δεκηνπξγεζεί δηάθνξα εθπαηδεπηηθά παηρλίδηα πνπ θάλνπλ ρξήζε ησλ παξαπάλσ ηχπσλ εξσηήζεσλ. Απηνχ ηνπ είδνπο ηα παηρλίδηα δίλνπλ θίλεηξν ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο πξνθεηκέλνπ λα αζρνιεζνχλ καδί ηνπο θαη λα ηα ιχζνπλ κε έλαλ επράξηζην θαη δεκηνπξγηθφ ηξφπν. Μεξηθά απφ απηά ηα εθπαηδεπηηθά παηρλίδηα (πνπ ππνζηεξίδνληαη θαη απφ ηελ πιαηθφξκα αζχγρξνλεο εθπαίδεπζεο Moodle) είλαη ηα αθφινπζα (Νηαινχθαο Β., 2012). 1. ηαπξόιεμν Ο εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα νξίζεη έλαλ κέγηζην αξηζκφ γξακκψλ/ζηειψλ ή ιέμεσλ πνπ ζα πεξηιακβάλεη ην ζηαπξφιεμν. Ο εθπαηδεπφκελνο κπνξεί φπνηε ζέιεη λα παηήζεη ην θνπκπί "Έιεγρνο ζηαπξνιέμνπ" γηα λα ειέγμεη ν ππνινγηζηήο ηηο απαληήζεηο ηνπ. Κάζε ζηαπξφιεμν παξάγεηαη δπλακηθά θαη έηζη είλαη δηαθνξεηηθφ αλά καζεηή. 2. νπληόθνπ (Sudoku) Δκθαλίδεηαη ζηελ νζφλε έλα sudoku θαη θαιείηαη ν εθπαηδεπφκελνο λα απαληήζεη ζε ζπγθεθξηκέλεο εξσηήζεηο δηαθφξσλ ηχπσλ. Οη ζσζηέο 17

18 απαληήζεηο θαλεξψλνπλ θάπνηα απφ ηα θξπκκέλα λνχκεξα ηνπ νπληφθνπ πξνθεηκέλνπ λα θαηαθέξεη λα ην ιχζεη. 3. Κξππηόιεμν Δκθαλίδεη ζην καζεηή έλα ιπκέλν ζηαπξφιεμν φπνπ ζηα καχξα ηεηξάγσλα ππάξρεη θαη απφ έλα γξάκκα. ην θάησ κέξνο ππάξρνπλ νη εξσηήζεηο, νη απαληήζεηο ησλ νπνίσλ είλαη θξπκκέλεο ζην θξππηφιεμν, θαη ν καζεηήο πξνζπαζεί λα καληέςεη 4. Κξεκάια Ο εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα νξίζεη ηνλ αξηζκφ ησλ ιέμεσλ πνπ ζα πεξηιακβάλεη ην θάζε παηρλίδη, αλ ζα εκθαλίδεηαη ην πξψην ή ην ηειεπηαίν γξάκκα θαζψο θαη αλ ζα εκθαλίδεηαη ε εξψηεζε θαη ε ζσζηή απάληεζε ζην ηέινο. 5. Δθαηνκκπξηνύρνο Πξφθεηηαη γηα κία κεηαθνξά ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ γλσζηνχ ηειεπαηρληδηνχ «Πνηνο ζέιεη λα γίλεη εθαηνκκπξηνχρνο». Δκθαλίδεηαη κία ζεηξά απφ εξσηήζεηο ζηελ νζφλε πνπ ν εθπαηδεπφκελνο ζα πξέπεη λα ηηο απαληήζεη πξνθεηκέλνπ λα αλεβάζεη ην θέξδνο ζε εηθνληθά ρξήκαηα. 6. Φηδάθη Δκθαλίδεη κία πίζηα κε ζθάιεο φπνπ θάζε θνξά ν ρξήζηεο ξίρλεη ην δάξη θαη ηνπ εκθαλίδεη κία εξψηεζε. Αλ απαληήζεη ζσζηά ζηελ εξψηεζε 18

19 πξνρσξά αιιηψο κέλεη ζηάζηκνο. Αλ φκσο βξεζεί ζηελ αξρή ηεο ζθάιαο θαη απαληήζεη ζσζηά ζηελ εξψηεζε πάεη ζην πάλσ κέξνο ηεο ζθάιαο ελψ αλ βξεζεί ζην θεθάιη ηνπ θηδηνχ θαη απαληήζεη ιάζνο ακέζσο πάεη ζηελ νπξά ηνπ. 7. Κξπκκέλε εηθόλα Με θάζε ζσζηή απάληεζε εκθαλίδεηαη έλα ηκήκα κίαο εηθφλαο κέρξηο φηνπ ν καζεηήο λα κπνξέζεη λα καληέςεη ηη δείρλεη ε εηθφλα 6.6. Ηιεθηξνληθά ζπζηήκαηα αμηνιόγεζεο Υαξαθηεξηζηηθά ελφο ειεθηξνληθνχ ζπζηήκαηνο αμηνιφγεζεο Έλα ζχζηεκα ειεθηξνληθήο αμηνιφγεζεο πξέπεη λα πιεξεί θάπνηεο ζπγθεθξηκέλεο πξνυπνζέζεηο. Δηδηθφηεξα ζα πξέπεη λα είλαη ηθαλφ λα Δκθαλίδεη ηηο εξσηήζεηο ζηνλ εθπαηδεπφκελν Καηαγξάθεη ηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπφκελσλ Αμηνινγεί απηφκαηα ηηο απαληήζεηο πνπ δφζεθαλ σο ζσζηέο ή ιάζνο Τπνινγίδεη ηε ζπλνιηθή βαζκνινγία ηνπ εθπαηδεπφκελνπ ζε φιν ην εξσηεκαηνιφγην Παξέρεη άκεζα απνηειέζκαηα (ηφζν ζηνλ εθπαηδεπφκελν φζν θαη ζηνλ εθπαηδεπηηθφ) ελεκεξψλνληαο γηα επηηπρία ή απνηπρία. Τπάξρνπλ πάξα πνιιά ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα αμηνιφγεζεο. Απηά κπνξνχκε λα ηα θαηαηάμνπκε ζε δχν κεγάιεο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηηο εξγαζίεο πνπ κπνξνχλ λα επηηειέζνπλ. Δηδηθφηεξα ππάξρνπλ ηα ζπζηήκαηα πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί απνθιεηζηηθά γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπφκελσλ αιιά θαη ηα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθήο εθπαίδεπζεο ηα νπνία παξέρνπλ πιήζνο ιεηηνπξγηψλ κία εθ ησλ νπνίσλ είλαη θαη ε ειεθηξνληθή αμηνιφγεζε Λνγηζκηθό Hot Potatoes Λνγηζκηθφ Hot Potatoes 19

20 Έλα απφ ηα ζπζηήκαηα πνπ ππνζηεξίδνπλ ηε δεκηνπξγία ειεθηξνληθψλ αζθήζεσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ αμηνιφγεζεο είλαη ην Hot Potatoes. Δίλαη έλα πξφγξακκα αλνηρηνχ ινγηζκηθνχ ην νπνίν επηηξέπεη ηελ απηνκαηνπνηεκέλε δεκηνπξγία αζθήζεσλ (κέζσ JavaScripts) δηαθφξσλ ηχπσλ. Οη αζθήζεηο απηέο είλαη δηαζέζηκεο είηε κέζσ Internet είηε κέζσ ππνινγηζηή αιιά κπνξνχλ λα εηζαρζνχλ σο πξφζζεην κέξνο ζε πξνγξάκκαηα αζχγρξνλεο κάζεζεο. To Hot Potatoes ρσξίδεηαη ζε 6 επηκέξνπο ζπγγξαθηθά εξγαιεία. Σα 5 απφ απηά αληηζηνηρνχλ ζηνπο ππνζηεξηδφκελνπο ηχπνπο αζθήζεσλ ελψ ην 6 ν επηηξέπεη ηε ζπλέλσζε δηαθνξεηηθψλ αζθήζεσλ. Δηδηθφηεξα ηα πξνγξάκκαηα πνπ παξέρεη ην Hot Potatoes θαη νη ππνζηεξηδφκελεο αζθήζεηο θαίλνληαη ζηνλ επφκελν πίλαθα: Πξόγξακκα JCLOZE JQUIZ JMATCH JMIX JCROSS Σhe Masher Σύπνο Άζθεζεο πκπιήξσζεο θελώλ Πνιιαπιώλ επηινγώλ, ζύληνκεο απάληεζεο Αληηζηνίρηζεο Μπεξδεκέλεο πξόηαζεο ηαπξόιεμα πλέλσζε αζθήζεσλ Αθνινχζσο παξαζέηνπκε νδεγίεο γηα θάζε έλα απφ ηα παξερφκελα πξνγξάκκαηα. 20

21 JQUIZ Σν JQUIZ επηηξέπεη ηε δεκηνπξγία αζθήζεσλ ηεζζάξσλ θαηεγνξηψλ: πνιιαπιήο επηινγήο, ζχληνκεο απάληεζεο, πβξηδηθέο, θαη πνιιψλ επηινγψλ. Ζ δεκηνπξγία ησλ εξσηήζεσλ γίλεηαη κέζσ ηεο αθφινπζεο δηεπαθήο. ην πεδίν Σίηινο εηζάγνπκε ηνλ ηίηιν ηνπ θνπίδ καο. ην πεδίν Δ(1) γξάθνπκε ηνλ αχμνληα αξηζκφ ηεο εξψηεζεο. Αθξηβψο δίπια θαη ζην θέληξν εηζάγνπκε ηελ εθθψλεζε ηεο εξψηεζεο ελψ ζηα δεμηά επηιέγνπκε ηνλ ηχπν ησλ απαληήζεσλ. ην θάησ κέξνο ηεο νζφλεο εκθαλίδνληαη 3 ζηήιεο νη νπνίεο πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο γηα θάζε πηζαλή απάληεζε πνπ παξαηίζεληαη ζε μερσξηζηέο γξακκέο. ηελ ζηήιε «Απαληήζεηο» γξάθνπκε ηηο πηζαλέο απαληήζεηο πνπ κπνξεί λα δψζεη ν εθπαηδεπφκελνο. ηελ ζηήιε Βνήζεηα εηζάγνπκε ηελ αλαηξνθνδφηεζε πνπ ζα εκθαλίζεη ε ζειίδα κφιηο ν εθπαηδεπφκελνο επηιέμεη ηε ζπγθεθξηκέλε απάληεζε. ηε ζηήιε ξπζκίζεηο επηιέγνπκε πνηα (ή πνηεο) απαληήζεηο ζεσξνχληαη σο ζσζηέο θαη πφζν ηηο εθαηφ βαζκνινγία ζα δνζεί ζηνλ εθπαηδεπφκελν. Δηδηθφηεξα ζηηο εξσηήζεηο πνιιαπιήο επηινγήο ν εθπαηδεπφκελνο επηιέγεη κία απάληεζε θάλνληαο θιηθ ζην αληίζηνηρν θνπκπί. Αλ είλαη ζσζηή ε απάληεζή ηνπ άκεζα εκθαλίδεηαη έλα πξφζσπν :-) αιιηψο έλα Υ. Δπηπξφζζεηα εκθαλίδεηαη θαη κία αλαηξνθνδφηεζε εθφζνλ ν εθπαηδεπηηθφο ηελ έρεη εηζάγεη θαηά ηε δεκηνπξγία ηεο εξψηεζεο. Παξάδεηγκα απηνχ ηνπ ηχπνπ εξσηήζεσλ είλαη απηφ ηεο επφκελεο 21

22 νζφλεο. ηηο εξσηήζεηο ζχληνκεο απάληεζεο ν εθπαηδεπφκελνο πιεθηξνινγεί ηελ απάληεζε ζε έλα πιαίζην θεηκέλνπ ζηε ζειίδα θαη παηάεη ην Διέγμηε γηα λα δεη αλ είλαη ζσζηή. Ζ πβξηδηθή εξψηεζε είλαη έλαο ζπλδπαζκφο εξψηεζεο πνιιαπιήο επηινγήο θαη εξψηεζεο ζχληνκεο απάληεζεο. Αξρηθά δεηείηαη απφ ηνλ εθπαηδεπφκελν λα ζπκπιεξψζεη ζε έλα πεδίν ηελ απάληεζε. Αλ ε απάληεζε είλαη ιαλζαζκέλε ηφηε κεηά απφ έλαλ νξηνζεηεκέλν αξηζκφ πξνζπαζεηψλ ε εξψηεζε αιιάδεη ζε πνιιαπιήο επηινγήο γηα λα ηελ θαηαζηήζεη πην εχθνιε. Ζ εξψηεζε πνιιψλ επηινγψλ δεηάεη απφ ηνλ εθπαηδεπφκελν λα επηιέμεη πεξηζζφηεξεο απφ κία επηινγέο γηα λα ζεσξεζεί ζσζηή ε απάληεζή ηνπ. Αλ ε απάληεζε δελ είλαη ζσζηή ηφηε εκθαλίδεηαη έλα κήλπκα κε ηνλ αξηζκφ ησλ ζσζηψλ απαληήζεσλ θαζψο θαη κία απφθξηζε ε νπνία ζα αληηζηνηρεί ζηελ πξψηε επηινγή ζηε ιίζηα πνπ είηε επηιέρζεθε ελψ δελ έπξεπε ή ην αληίζηξνθν Τπάξρεη ηέινο ε ξχζκηζε πξφζζεησλ παξακέηξσλ φπσο ε δπλαηφηεηα γηα πεξηνξηζκφ ηνπ ρξφλνπ απάληεζεο ζηα επηζπκεηά ιεπηά, ε αιιαγή ησλ κελπκάησλ πνπ εκθαλίδνληαη ζηνλ ρξήζηε κέζσ ηεο «Γηακφξθσζεο επηινγψλ» πνπ βξίζθεηαη κέζα ζην κελνχ επηινγέο JMATCH Απηή ε θαηεγνξία εξσηήζεσλ επηηξέπεη ηε δεκηνπξγία εξσηήζεσλ αληηζηνίρεζεο. 22

23 ηα πεδία «Αξηζηεξά (ζηαζεξά) αληηθείκελα» εηζάγνπκε είηε θείκελν είηε εηθφλα (κέζσ ηεο επηινγήο «Δηζαγσγή» απφ ην κελνχ) είηε ζχλδεζκν. Σν πεξηερφκελν απηψλ ησλ πεδίσλ εκθαλίδεηαη ζην αξηζηεξφ κέξνο ηεο νζφλεο θαη παξακέλεη ζηαζεξφ. Αληίζηνηρα κπνξνχκε λα εηζάγνπκε θείκελν, εηθφλεο ή ζπλδέζκνπο θαη ζηα πεδία «Γεμηά (αλαθαηεκέλα) αληηθείκελα». Όηη εηζαρζεί ζε απηή ηε ζηείιε ζα εκθαλίδεηαη δεμηά θαη ζα δεηείηαη λα ην κεηαθηλήζνπκε δίπια ζηα αληηθείκελα ηεο αξηζηεξήο ζηήιεο. Αλ επηιέμνπκε ζε θάπνηα απφ ηηο απαληήζεηο ην checkbox ηεο ζηήιεο Fix ηφηε ε ζπγθεθξηκέλε απάληεζε απηνκάησο ζα εκθαλίδεηαη. Έλα παξάδεηγκα αζθήζεσλ απηήο ηεο θαηεγνξίαο είλαη ην αθφινπζν. 23

24 JCLOZE 24

25 Σν JCLOZE επηηξέπεη ηε δεκηνπξγία αζθήζεσλ κε θελά. Όπσο θαίλεηαη ζην παξαπάλσ ζρήκα αξρηθά εηζάγεη ν εθπαηδεπηηθφο έλα θείκελν. ηε ζπλέρεηα επηιέγεη κία κία ηηο ιέμεηο πνπ ζα δεηνχληαη λα εηζαρζνχλ ζηα θελά θαη παηάεη ην θνπκπί θελφ. Παξάδεηγκα άζθεζεο πάλσ ζηα θελά είλαη απηή ηνπ παξαθάησ ζρήκαηνο JCROSS Σν JCROSS επηηξέπεη ηε δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθψλ ζηαπξφιεμσλ. Αξρηθά ν εθπαηδεπηηθφο ζα πξέπεη λα εηζάγεη ηηο ιέμεηο πάλσ ζε έλα πιέγκα θαη ζηε ζπλέρεηα λα πξνζζέζεη ηνλ νξηζκφ γηα θάζε κία απφ ηηο ιέμεηο. 25

26 Ο ρξήζηεο βιέπεη κία νζφλε φπσο ε παξαθάησ. Δπηιέγνληαο έλαλ απφ ηνπο αξηζκνχο ζην ζηαπξφιεμν εκθαλίδεηαη ν νξηζκφο ηεο ιέμεο πξνο εηζαγσγή. 26

27 JMIX Δπηηξέπεη ηε δεκηνπξγία πξνηάζεσλ απφ επηκέξνπο ιέμεηο πνπ ζα εκθαλίδνληαη ζε έλα μερσξηζηφ πιαίζην. Ο εθπαηδεπφκελνο ζα πξέπεη απφ ηηο ιέμεηο πνπ εκθαλίδνληαη λα ηηο ηνπνζεηήζεη ζηε ζσζηή ζεηξά ψζηε λα γξάςεη κία ζπγθεθξηκέλε πξφηαζε. Γηα λα δεκηνπξγεζεί κία ηέηνηα άζθεζε ν εθπαηδεπηηθφο εηζάγεη ζην πεδίν «Βαζηθή πξφηαζε» ηηο ιέμεηο πνπ ζα πξέπεη λα κπνπλ ζηε ζσζηή ζεηξά γηα λα εκθαληζηεί ε δεηνχκελε πξφηαζε. ηε δεμηά πιεπξά ζηα πεδία «Δλαιιαθηηθέο πξνηάζεηο» εηζάγεη ηηο πηζαλέο ζσζηέο απαληήζεηο. Ο εθπαηδεπφκελνο κε ηε ζεηξά ηνπ ζα βιέπεη ηελ παξαθάησ νζφλε: 27

28 The Masher Σν ζχζηεκα αζχγρξνλεο εθπαίδεπζεο Moodle Δπηηξέπεη ηελ ζπλέλσζε δηαθνξεηηθψλ ηχπσλ αζθήζεσλ. Απιά ν εθπαηδεπηηθφο επηιέγεη ην θνπκπί «Πξνζζήθε αξρείνπ» θαη εηζάγεη ηηο αζθήζεηο πνπ ήδε έρεη δεκηνπξγήζεη. πλνςίδνληαο ζα πξέπεη λα πνχκε φηη ην Hot Potatoes είλαη έλα πνιχ θαιφ πξφγξακκα γηα ηε δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθψλ αζθήζεσλ πνπ ζηφρν έρνπλ ηελ απηφ-αμηνιφγεζε κέζα απφ έλαλ επράξηζην ηξφπν κειέηεο. Χζηφζν δελ πεξηέρνπλ ηφζα πνιιά εξγαιεία ζηελ πεξίπησζε πνπ θάπνηνο ζέιεη λα δεκηνπξγεί αζξνηζηηθά εξσηεκαηνιφγηα αμηνιφγεζεο. ε κία ηέηνηα πεξίπησζε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ινγηζκηθφ φπσο ην Moodle ην νπνίν παξνπζηάδεηαη ζηελ επφκελε ππν-ελφηεηα., Σν ζύζηεκα αζύγρξνλεο εθπαίδεπζεο Moodle Έλα απφ ηα ζπζηήκαηα αζχγρξνλεο εθπαίδεπζεο ην νπνίν παξέρεη πιήζνο εξγαιείσλ γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπφκελσλ είλαη ην Moodle. Σν Moodle είλαη έλα πεξηβάιινλ ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία καζεκάησλ ζην δηαδίθηπν. Σα εξγαιεία κε ηα νπνία εκπινπηίδεηαη θάζε λεφηεξε έθδνζε απνζθνπνχλ ζηελ φζν ην δπλαηφ επηηπρέζηεξε πξνζνκνίσζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Σν Moodle παξέρεηαη ειεχζεξα σο Λνγηζκηθφ Αλνηρηνχ Κψδηθα (GNU Public 28

29 License). Δίλαη έηζη ζρεδηαζκέλν ψζηε λα ππνζηεξίδεη ην εθπαηδεπηηθφ πιαίζην ηνπ θνηλσληθνχ θνλζηξαθηηβηζκνχ. χκθσλα κε ηνλ θνλζηξαθηηβηζκφ ν άλζξσπνο θαηαθηά ηε γλψζε αιιειεπηδξψληαο κε ην πεξηβάιινλ θαη ε γλψζε δνκείηαη πάλσ ζηηο ήδε ππάξρνπζεο γλψζεηο. Δπνκέλσο ε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο εληζρχεηαη φηαλ ν εθπαηδεπφκελνο δεκηνπξγεί θάηη λέν πάλσ ζε απηά ηα νπνία πξνεγνπκέλσο έρεη δηδαρζεί. Παξάιιεια ε δεκηνπξγία ηνπ καζεηή κνηξάδεηαη ζε κηα εηθνληθή θνηλφηεηα φπνπ αλζεί ε ζπλεξγαζία θαη ε ζπιινγηθφηεηα, ηφζν κεηαμχ καζεηψλ φζν θαη κεηαμχ δηδαζθφλησλ (Νηαινχθαο, 2012). Γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπφκελσλ επηηξέπεη ηελ δεκηνπξγία δπλακηθψλ θνπίδ πνπ βαζίδνληαη ζε κία ηξάπεδα εξσηήζεσλ. Αθφκα κέζσ πξφζζεησλ πξνγξακκάησλ (modules) πνπ ειεχζεξα κπνξεί θάπνηνο λα θαηεβάζεη απφ ζρεηηθή ηζηνζειίδα, παξέρνληαη θαη εθπαηδεπηηθά παηρλίδηα (Hotpotatoes Κνπίδ) κε ηα νπνία κπνξεί ν εθπαηδεπφκελνο κε έλαλ επράξηζην ηξφπν λα αμηνινγήζεη ηηο γλψζεηο ηνπ αιιά θαη λα κάζεη Γεκηνπξγία ειεθηξνληθώλ εξσηεκαηνινγίσλ αμηνιόγεζεο κε ην ζύζηεκα αζύγρξνλεο εθπαίδεπζεο Moodle ε απηή ηελ ππν-ελφηεηα ζα γίλεη κία παξνπζίαζε ησλ εξγαιείσλ πνπ πξνζθέξεη ην Moodle γηα ηε δεκηνπξγία ειεθηξνληθψλ εξσηεκαηνινγίσλ. ην Moodle απηά ηα εξσηεκαηνιφγηα απνθαινχληαη θνπίδ. Δδψ ν εθπαηδεπηηθφο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ζρεδηάζεη θαη λα δεκηνπξγήζεη ηεζη, πνπ λα πεξηέρνπλ εξσηήζεηο πνιιαπιψλ κνξθψλ (πνιιαπιήο επηινγήο, ζσζηφ-ιάζνο, εξσηήζεηο κε ζχληνκεο απαληήζεηο θηι.), νη νπνίεο βαζκνινγνχληαη απηφκαηα απφ ην ζχζηεκα. Απηέο νη εξσηήζεηο θπιάζζνληαη ζε κηα θαηεγνξηνπνηεκέλε βάζε δεδνκέλσλ θαη κπνξνχλ λα μαλαρξεζηκνπνηεζνχλ ζην κάζεκα αθφκα θη αλάκεζα ζε δχν καζήκαηα. ην θνπίδ κπνξεί λα εθαξκνζζεί ε αθαηξεηηθή βαζκνιφγεζε, δειαδή κε θάζε ιάζνο απάληεζε λα αθαηξνχληαη κνλάδεο απφ ην ζπλνιηθφ βαζκφ καζεηή. Δπίζεο, νη εξσηήζεηο ηνπ θνπίδ κπνξνχλ λα είλαη νξγαλσκέλεο ζε θαηεγνξίεο. Πξνθεηκέλνπ λα εηζαρζεί έλα θνπίδ ζην κάζεκα ζα πξέπεη ν εθπαηδεπηηθφο λα έρεη ελεξγνπνηήζεη ηελ επεμεξγαζία ηνπ καζήκαηνο 29

30 θαη ζην ζεκείν ηνπ καζήκαηνο πνπ επηζπκεί λα επηιέμεη «Πξνζζήθε Γξαζηεξηφηεηαο» θαη ζηε ζπλέρεηα Κνπίδ φπσο ζην παξαθάησ ζρήκα. Δπηινγή δξαζηεξηόηεηαο Κνπίδ ζε κηα εβδνκάδα Ζ επηινγή ηνπ ζπλδέζκνπ «Κνπίδ» νδεγεί ζηε θφξκα δεκηνπξγίαο ηνπ: 30

31 Φόξκα δεκηνπξγίαο Κνπίδ Ζ νζφλε πεξηέρεη ηα αθφινπζα πεδία: 31

32 Όλνκα: Μηα νλνκαζία γηα ηε δξαζηεξηφηεηα. Εηζαγσγή: Μηα ζχληνκε πεξηγξαθή ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Άλνηγκα ηνπ θνπίδ: Ζκεξνκελία έλαξμεο ηνπ θνπίδ. Κιείζηκν θνπίδ: Ζκεξνκελία ιήμεο ηνπ θνπίδ. Φξνληθό όξην (ιεπηά): Αλ νξίζεηε ρξνληθφ πεξηνξηζκφ, ηφηε ελεξγνπνηνχληαη δηαδηθαζίεο γηα λα εμαζθαιίζνπλ φηη νη εξσηήζεηο ζα απαληεζνχλ κέζα ζην δηαζέζηκν ρξφλν. Φξνληθό όξην κεηαμύ πξώηεο θαη δεύηεξεο πξνζπάζεηαο: Οξηζκφο ρξνλνθαζπζηέξεζεο αλάκεζα ζηελ πξψηε θαη δεχηεξε πξνζπάζεηα ηνπ θνπίδ. Φξνληθό όξην κεηαμύ επόκελσλ πξνζπαζεηώ: Δάλ κπεη Καζπζηέξεζε Υξφλνπ, ν καζεηήο πξέπεη λα πεξηκέλεη κέρξη ηε ζηηγκή απηή γηα λα μαλαπξνζπαζήζεη γηα 3ε ή 4ε θνξά. (Εξσηήζεηο αλά ζειίδα: Καζνξηζκφο αξηζκνχ εξσηήζεσλ αλά ζειίδα. Υξήζηκε επηινγή γηα κεγαιχηεξα θνπίδ. Αλαθάηεκα εξσηήζεσλ: Δθφζνλ ελεξγνπνηεζεί απηή ε επηινγή, ε ζεηξά ησλ εξσηήζεσλ ζην θνπίδ ζα αλαθαηεχεηαη ηπραία θάζε θνξά πνπ έλαο καζεηήο ζα κπαίλεη ζην θνπίδ. Αλαθάηεκα εληόο ησλ εξσηήζεσλ: Δθφζνλ ελεξγνπνηεζεί απηή ε επηινγή, ηφηε ηα κέξε πνπ θηηάρλνπλ ηηο εξσηήζεηο ζα αλαθαηεχνληαη ηπραία θάζε θνξά πνπ έλαο καζεηήο μεθηλά έλα θνπίδ. Επηηξεπόκελεο πξνζπάζεηεο: Καζνξίδεηαη ν αξηζκφο ησλ πξνζπαζεηψλ πνπ κπνξεί λα θάλεη ν καζεηήο φηαλ απαληά ζηα εξσηήκαηα ηνπ θνπίδ. Κάζε πξνζπάζεηα ζηεξίδεηαη ζην ηειεπηαίν: Δθφζνλ ελεξγνπνηεζεί απηή ε επηινγή, ηφηε θάζε λέα πξνζπάζεηα ζα πεξηέρεη ηα απνηειέζκαηα ηεο πξνεγνχκελεο. Καηάζηαζε πξνζαξκνγήο: Δάλ Ναη, ηφηε ν καζεηήο δηθαηνχηαη πνιιαπιψλ απαληήζεσλ ζε κηα εξψηεζε αθφκε θαη ζηελ ίδηα πξνζπάζεηα ζην θνπίδ. Γηα παξάδεηγκα, έλα ε απάληεζε ηνπ καζεηή είλαη ιάζνο, ν καζεηήο ζα κπνξεί λα μαλαπξνζπαζήζεη ακέζσο. Χζηφζν, έλα κέξνο ηεο βαζκνινγίαο πνπ δίλεη ε ζσζηή απάληεζε ζα αθαηξεζεί γηα θάζε ιάζνο απάληεζε (ην κέγεζνο ηεο πνηλήο θαζνξίδεηαη απφ ην ζπληειεζηή πνηλήο, ν φπνηνο ξπζκίδεηαη απφ ηελ επφκελε επηινγή). Μέζνδνο βαζκνιόγεζεο: Όηαλ επηηξέπνληαη νη πνιιαπιέο απαληήζεηο, ππάξρνπλ δηαθνξεηηθνί ηξφπνη πνπ κπνξείηε λα ρξεζηκνπνηήζεηε ηνπο βαζκνχο γηα λα ππνινγίζεηε ηνλ ηειηθφ βαζκφ ηνπ καζεηή γηα ην 32

33 δηαγσληζκφ εξσηήζεσλ. 1. Ο πςειόηεξνο βαζκόο Ο ηειηθφο βαζκφο είλαη ν πςειφηεξνο (θαιχηεξνο) βαζκφο ζε θάζε πξνζπάζεηα. 2. Μέζνο βαζκόο Ο ηειηθφο βαζκφο είλαη ν κέζνο φξνο φισλ ησλ βαζκψλ ησλ πξνζπαζεηψλ. 3. Πξώηε πξνζπάζεηα Ο ηειηθφο βαζκφο είλαη ν βαζκφο πνπ απνθηάηαη θαηά ηελ πξψηε πξνζπάζεηα (νη ππφινηπεο πξνζπάζεηεο αγλννχληαη). 4. Σειεπηαία πξνζπάζεηα Ο ηειηθφο βαζκφο είλαη ν βαζκφο κφλν απφ ηε πην πξφζθαηε πξνζπάζεηα. Εθαξκνγή πνηλώλ: Δθφζνλ ελεξγνπνηεζεί απηή ε επηινγή, επηβάιιεηε πνηλή γηα θάζε ιάζνο απάληεζε. Δεθαδηθά ςεθία ζηνπο βαζκνύο: Δδψ θαζνξίδεηαη ν αξηζκφο ησλ δεθαδηθψλ ςεθίσλ ζηνπο βαζκνχο. Επηινγή αλαζθόπεζεο: Απηή ε επηινγή ειέγρεη εάλ θαη πφηε καζεηέο ζα κπνξνχλ λα αλαζεσξήζνπλ ηηο παιηέο πξνζπάζεηεο ηνπο ζε έλα θνπίδ. Broswer security: Δδψ νξίδεηαη ην θνπίδ λα εκθαλίδεηαη ζε έλα παξάζπξν πεξηζζφηεξν αζθαιέο ζην λα δίλνπλ ηηο απαληήζεηο ηνπο. Απαίηείηαη θσδηθνύ: Ζ επηινγή απηή είλαη πξναηξεηηθή. Δδψ δεκηνπξγείηαη έλαο θσδηθφο απαξαίηεηνο γηα ηε πξφζβαζε ησλ καζεηψλ ζην θνπίδ. Απαίηείηαη δηεύζπλζε δηθηύνπ: Ζ επηινγή απηή είλαη πξναηξεηηθή. Ο θαζεγεηήο κπνξεί λα πεξηνξίζεη ηελ πξφζβαζε γηα ην θνπίδ ζε ζπγθεθξηκέλα ππνδίθηπα ελφο LAN ή ηνπ Internet, νξίδνληαο κηα ιίζηα κε δηαρσξηζκνχο απφ θφκκα (,) απφ κεξηθνχο ή πιήξεηο αξηζκνχο δηεπζχλζεσλ IP. Μνξθή νκάδσλ : Δδψ επηιέγεηαη αλ ζα γίλεη νκαδνπνίεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ή φρη. Δπηινγή απφ : Υσξίο νκάδεο - Ξερσξηζηέο νκάδεο (θακία επηθνηλσλία αλάκεζα ζηηο νκάδεο) Οξαηέο νκάδεο (ππάξρεη επηθνηλσλία αλάκεζα ζηηο νκάδεο). Ζ επηινγή Οξαηό απνθξχπηεη ή πξνβάιιεη ηε δξαζηεξηφηεηα ζην καζεηή θαη είλαη αληίζηνηρε κε ηε ιεηηνπξγία απφθξπςεο κε ηε ρξήζε ηνπ εηθνληδίνπ γηα ηε δξαζηεξηφηεηα κέζα ζηηο εβδνκάδεο. Σπλνιηθή αλάδξαζε: Με ηνλ φξν πλνιηθή αλάδξαζε' λνείηαη ην θείκελν πνπ εκθαλίδεηαη ζην δηδαζθφκελν, κφιηο νινθιεξψλεη ηελ 33

34 πξνζπάζεηά ηνπ ζε κηα άζθεζε ηχπνπ θνπίδ. Σν θείκελν απηφ κπνξεί λα βαζίδεηαη ζηε βαζκνινγία ηνπ δηδαζθφκελνπ. θνπφο ηνπ θεηκέλνπ είλαη λα παξνηξχλεη ην καζεηή λα ζπλερίζεη ηε κειέηε ηνπ. Κνπκπί «Πξνζζήθε 3 πεξηζζόηεξσλ πεδίσλ αλαηξνθνδόηεζεο»: Ζ επηινγή πξνζζέηεη ηξία πεδία αθφκε ζηα πεδία ηεο γεληθήο αλαηξνθνδφηεζεο. Ζ δξαζηεξηφηεηα απνζεθεχεηαη επηιέγνληαο «Απνζήθεπζε θη επηζηξνθή ζην κάζεκα» ή «Απνζήθεπζε θαη πξνβνιή» ελψ θάζε αιιαγή αθπξψλεηαη επηιέγνληαο «Άθπξν». εκεηψλνπκε φηη ην Κνπκπί «Σξνπνπνίεζε ηνπ/ηεο Κνπίδ» ζα εκθαλίδεηαη πάλσ δεμηά ζηελ αξρηθή νζφλε ηεο δξαζηεξηφηεηαο θαη θάλεη ηελ αθξηβψο αληίζηνηρε ιεηηνπξγία κε ην ζχκβνιν ηεο επεμεξγαζίαο ηξνπνπνίεζεο γηα κηα δξαζηεξηφηεηα κέζα ζηηο εβδνκάδεο ζεκαηηθέο ελφηεηεο. Οη δχν ηξφπνη ελαιιαθηηθά είλαη ε επηινγή ηνπ θαζεγεηή γηα ηελ επεμεξγαζία / ηξνπνπνίεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο. ηελ αξρηθή νζφλε ηνπ θνπίδ εκθαλίδεηαη κία αθφκε θαξηέια ε «Δπεμεξγαζία». Ζ θαξηέια απηή πεξηιακβάλεη άιιεο πέληε θαξηέιεο: Ζ θαξηέια Κνπίδ πξνβάιιεη ζηνλ εθπαηδεπηή ηα εξσηήκαηα πνπ πεξηέρνληαη ζην θνπίδ, νπφηε θάλνληαο θιηθ ζην ζχκβνιν επεμεξγαζίαο γηα ην θαζέλα κπνξεί λα ηα ηξνπνπνηήζεη. Δηζαγσγή εξσηήζεσλ γηα ρξήζε απφ ην θνπίδ Καξηέια Κνπίδ 34

35 ηελ θαξηέια Questions (εξσηήζεηο) εκθαλίδεηαη ε ηξάπεδα εξσηήζεσλ ηνπ moodle. Η εηζαγσγή εξσηήζεσλ γηα ρξήζε απφ ην θνπίδ κπνξεί λα γίλεη είηε κέζα απφ ην θνπίδ είηε κέζσ ηνπ ζπλδέζκνπ Δξσηήζεηο πνπ βξίζθεηαη ζην κπινθ ηεο δηαρείξηζεο ηνπ καζήκαηνο. ε απηφ ην ζεκείν ν θαζεγεηήο δεκηνπξγεί ηηο εξσηήζεηο πνπ ζα εκθαλίδνληαη ζηα απηνκαηνπνηεκέλα εξσηεκαηνιφγηα. Καξηέια Questions Γηα λα δεκηνπξγήζεη κία λέα εξψηεζε απφ ην κελνχ «Γεκηνύξγεζε λέα εξώηεζε:», επηιέγεη ηνλ ηχπν εξψηεζεο πνπ πξφθεηηαη λα δεκηνπξγήζεη. Γηα θάζε ηχπν εξψηεζεο εκθαλίδεηαη ε αλάινγε θφξκα επεμεξγαζίαο ηεο. Γίπια ζε θάζε εξψηεζε ηεο ιίζηαο εκθαλίδεηαη έλα ζήκα πνπ απεηθνλίδεη ηνλ ηχπν ηεο εξψηεζεο. (Πνιιαπιήο επηινγήο, Αιήζεηα/Φέκαηα, χληνκε Απάληεζε, Αξηζκεηηθφ, Τπνινγηζκέλν, Σαηξηάδνπλ, Πεξηγξαθή, Σπραία Δξψηεζε (ζχληνκεο απάληεζεο) Σαηξηάζκαηνο, Δλζσκαησκέλεο Απαληήζεηο, Έθζεζε.) Αξηζηεξά θάζε εξσηήκαηνο ππάξρνπλ ηα παξαθάησ ζχκβνια γηα ηελ επεμεξγαζία ηνπο: : Πξνεπηζθφπεζε ηεο εξψηεζεο. : Δπεμεξγαζία ηεο εξψηεζεο. : Γηαγξαθή ηεο εξψηεζεο. Ζ δηαγξαθή ηεο εξψηεζεο γίλεηαη ελαιιαθηηθά, επηιέγνληαο κε ην πνληίθη ην ηεηξάγσλν αξηζηεξά ηεο εξψηεζεο θαη παηψληαο ην θνπκπί «Γηαγξαθή». 35

36 Καξηέια «Καηεγνξίεο» Δδψ ν θαζεγεηήο δεκηνπξγεί θαη επεμεξγάδεηαη ηηο θαηεγνξίεο ησλ εξσηήζεσλ. Κάζε θαηεγνξία ραξαθηεξίδεηαη απφ έλα φλνκα θαη κηα κηθξή πεξηγξαθή. Μπνξεί επίζεο λα δεκνζηνπνηεζεί, ππφ ηελ έλλνηα φηη κπνξεί λα γίλεη δηαζέζηκε ζε φια ηα καζήκαηα πνπ ζα κπνξνχλ έηζη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο εξσηήζεηο πνπ πεξηέρεη ε θαηεγνξία ζηα θνπίδ ηνπο. Πξνβνιή θαηεγνξηώλ Αθνχ επηιέμνπκε ηελ θαηεγνξία πνπ καο ελδηαθέξεη εκθαλίδεηαη ε νζφλε ηνπ παξαθάησ ζρήκαηνο Δπεμεξγαζία θαηεγνξίαο Γνλέαο : Ζ θαηεγνξία πνπ ζα γίλεη ε ηνπνζέηεζε. Δάλ δελ ππάξρνπλ άιιεο θαηεγνξίεο, κφλν ε 'Top' ζα είλαη δηαζέζηκε 36

37 Όλνκα : Σν φλνκα ηεο θαηεγνξίαο. Πιεξνθνξίεο θαηεγνξίαο : Μηα κηθξή πεξηγξαθή ηεο θαηεγνξίαο. Καξηέια «Εηζαγσγή» Απηή ε ιεηηνπξγία επηηξέπεη λα εηζαρζνχλ εξσηήζεηο απφ εμσηεξηθά αξρεία θεηκέλσλ, πνπ θνξηψλνληαη κέζσ κηαο κνξθήο. Μνξθέο αξρείσλ πνπ ππνζηεξίδνληαη είλαη: Μνξθή GIFT, Aiken, Μνξθή Λέμεο πνπ ιείπεη, ΑΟΝ, Blackboard, Course Test Manager (CTM), κε απηνκαηνπνηεκέλε κνξθή. Καξηέια «Εμαγσγή» Απηή ε ιεηηνπξγία επηηξέπεη ηελ εμαγσγή κηαο θαηεγνξίαο απφ εξσηήζεηο ζε έλα αξρείν θεηκέλνπ. ε αξθεηέο κνξθνπνίεζεο θεηκέλνπ θάπνηα πιεξνθνξία ράλεηαη φηαλ εμάγνληαη εξσηήζεηο. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί πνιιέο κνξθνπνηήζεηο δελ ππνζηεξίδνπλ φιεο ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ππάξρνπλ ζηηο εξσηήζεηο ηνπ Moodle. Γελ γίλεηαη παλνκνηφηππε εηζαγσγή θαη εμαγσγή εξσηήζεσλ. Δπίζεο, θάπνηνη ηχπνη εξσηήζεσλ δελ εμάγνληαη θαζφινπ. Δίλαη πξνηεηλφκελνο ν έιεγρνο ησλ εμαγφκελσλ δεδνκέλσλ πξηλ ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε θάπνην πεξηβάιινλ παξάγσγεο. Μνξθέο πνπ ππνζηεξίδνληαη είλαη: GIFT format, Moodle XML κνξθνπνίεζε, IMS QTI 2.0, XHTML Σύπνη εξσηήζεσλ ζην Moodle Αθνινύζωο ζα παξνπσηαστνύλ νη τύπνη εξωτήσεωλ πνπ ππνστεξίδεη τν Moodle Πνιιαπιήο επηινγήο Πξνο απάληεζε ζε έλα εξψηεκα (πνπ κπνξεί λα πεξηιακβάλεη κηα εηθφλα) ν καζεηήο θαιείηαη λα επηιέμεη ηελ απάληεζε απφ κηα ζεηξά πνιιαπιψλ απαληήζεσλ. Τπάξρνπλ δπν ηχπνη εξσηήζεσλ πνιιαπιήο επηινγήο απιή απάληεζε θαη πνιιαπιή. Οη εξσηήζεηο πνπ δέρνληαη απιή απάληεζε επηηξέπνπλ λα επηιεγεί ΜΟΝΟ κηα απάληεζε. Γεληθά φινη νη βαζκνί γηα ηέηνηνπ ηχπνπ εξσηήζεηο ζα πξέπεη λα είλαη ζεηηθνί. Δξσηήζεηο κε πνιιέο απαληήζεηο επηηξέπνπλ κηα ή πεξηζζφηεξεο απαληήζεηο λα επηιερηνχλ - θάζε απάληεζε κπνξεί λα παίξλεη έλα ζεηηθφ ή αξλεηηθφ βαζκφ, έηζη κε ην λα επηιέμεη θάπνηνο ΌΛΔ ηηο 37

38 απαληήζεηο δε ζα έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα πάξεη θαιφ βαζκφ. Αλ ν ζπλνιηθφο βαζκφο είλαη αξλεηηθφο ηφηε ν ζπλνιηθφο βαζκφο γηα απηή ηελ εξψηεζε ζα είλαη κεδέλ. Πξνζνρή, είλαη πηζαλφ λα δεκηνπξγνχληαη εξσηήζεηο πνπ λα έρνπλ απνηειέζκαηα κεγαιχηεξα απφ 100%. Σειηθά, θάζε απάληεζε (ζσζηή ή ιάζνο) ζα πεξηιακβάλεη αλάδξαζε κηα απφθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο, ε νπνία ζα εκθαλίδεηαη ζηνλ αληαπνθξηλφκελν δίπια ζε θάζε κηα απφ ηηο απαληήζεηο ηνπ (Δάλ ην θνπίδ έρεη νξηζηεί έηζη ψζηε λα εκθαλίδεη ηελ αλάδξαζε). Σα θπξηφηεξα πεδία ζηελ επεμεξγαζία εξσηήζεσλ πνιιαπιήο επηινγήο είλαη ηα αθφινπζα: Καηεγνξία: Δπηινγή θαηεγνξίαο εθρψξεζεο ηεο εξψηεζεο. Όλνκα εξώηεζεο: Μηα ζχληνκε νλνκαζία γηα ηελ εξψηεζε. Κείκελν εξώηεζεο: Ζ δηαηχπσζε ηεο εξψηεζεο. Εηθόλα πξνο εκθάληζε: ε πεξίπησζε πνπ ππάξρνπλ εηθφλεο θνξησκέλεο ζην κάζεκα, ν εθπαηδεπηήο κπνξεί λα επηιέμεη ηελ εκθάληζε κηαο εηθφλαο. Πξνεπηιεγκέλε βαζκνιόγεζε εξώηεζεο: Ο βαζκφο πνπ δίλεηαη ζηε ζσζηή απάληεζε ηεο εξψηεζεο. Παξάγνληαο πνηλήο: Μπνξείηε λα νξίζεηε ην κέξνο ησλ βαζκψλ πνπ ζα αθαηξεζεί γηα θάζε ιάζνο απάληεζε. Ζ δπλαηφηεηα απηή έρεη αμία, αλ ε άζθεζε ηχπνπ θνπίδ είλαη νξγαλσκέλε κε ηξφπν πνπ λα επηηξέπεη ζην δηδαζθφκελν λα έρεη επαλαιακβαλφκελεο απνθξίζεηο ζε κηα εξψηεζε. Ζ πνηλή πξέπεη λα είλαη αλάκεζα ζην 0 θαη ζην 1. Πνηλή 1 ζεκαίλεη φηη ν δηδαζθφκελνο πξέπεη λα απαληήζεη ζσζηά ζηελ πξψηε απφθξηζε, γηα λα θεξδίζεη ηνπο βαζκνχο ηεο εξψηεζεο. Πνηλή 0 ζεκαίλεη φηη ν δηδαζθφκελνο κπνξεί λα δνθηκάδεη φζν ζπρλά ζέιεη, κέρξη λα βξεη ηε ζσζηή απάληεζε, νπφηαλ ζα πάξεη θαη ηνπο βαζκνχο Γεληθή αλάδξαζε: Ζ γεληθή αλάδξαζε/αλαηξνθνδφηεζε γηα έλα εξψηεκα είλαη ην θείκελν πνπ εκθαλίδεηαη ζε φινπο ηνπο δηδαζθφκελνπο, φηαλ δνθηκάζνπλ λα απαληήζνπλ ζε έλα εξψηεκα. εκεηψλεηαη φηη, ελψ ε απιή αλαηξνθνδφηεζε είλαη δηαθνξεηηθή γηα θάζε δηδαζθφκελν αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηνπ εξσηήκαηνο αιιά θαη ηελ απάληεζε θάζε δηδαζθφκελνπ μερσξηζηά, ην θείκελν γεληθήο αλαηξνθνδφηεζεο είλαη ην ίδην γηα φινπο. Ο θαζεγεηήο κπνξεί λα νξίζεη πφηε επηζπκεί λα έρνπλ νη δηδαζθφκελνη πξφζβαζε ζε θείκελν γεληθήο αλαηξνθνδφηεζεο/αλάδξαζεο. Απιά ελεξγνπνηεί ηηο ζρεηηθέο ζέζεηο ζηε θφξκα επεμεξγαζίαο ηεο άζθεζεο ηχπνπ θνπίδ. 38

39 Οζόλε επεμεξγαζίαο εξώηεζεο Πνιιαπιήο Δπηινγήο γηα ην θνπίδ 39

40 Μία ή πνιιέο απαληήζεηο; : Δπηινγή ηνπ αλ νη απαληήζεηο ηνπ καζεηή κπνξνχλ λα είλαη κφλν κία ή πεξηζζφηεξεο. Αλαθάηεςε ηηο απαληήζεηο: Ζ ζεηξά ηνλ απαληήζεσλ κεηαηίζεηαη ηπραία θάζε θνξά πνπ αξρίδεη έλαο καζεηήο ην θνπίδ πνπ πεξηέρεη ηελ εξψηεζε. ηε θφξκα δίλνληαη πξνο ζπκπιήξσζε απφ ηνλ θαζεγεηή ηα πεδία κε ηηο πξνηεηλφκελεο απαληήζεηο ζηηο εξσηήζεηο γηα θαζεκηά απφ ηηο νπνίεο ν εθπαηδεπηήο κπνξεί λα νξίζεη κηα απφθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζε πεξίπησζε επηινγήο ηνπο. εκεηψλνπκε φηη δελ είλαη απαξαίηεην λα ζπκπιεξσζνχλ φια ηα πεδία απαληήζεσλ. Δπίζεο ζηα πεδία Γεληθά Σρόιηα ν εθπαηδεπηήο κπνξεί λα νξίζεη απνθξίζεηο ηνπο ζπζηήκαηνο ζε πεξίπησζε ζσζηψλ, κεξηθψο ζσζηψλ θαη ιάζνο απαληήζεσλ. Αθνινπζεί κία πξνεπηζθφπεζε κίαο εξψηεζεο πνιιαπιήο επηινγήο. Πξνεπηζθόπεζε εξώηεζεο Πνιιαπιήο επηινγήο Αληηζηνίρηζεο Μεηά απφ κηα πξναηξεηηθή εηζαγσγή, ν ζπνπδαζηήο βξίζθεηαη κπξνζηά ζε κηα ζεηξά απφ ππν-εξσηήζεηο θαη δηάθνξεο κπεξδεκέλεο απαληήζεηο. Τπάξρεη κηα ζσζηή απάληεζε γηα θάζε εξψηεζε. Ο ζπνπδαζηήο πξέπεη λα επηιέμεη κηα απάληεζε γηα λα ηελ ηαηξηάμεη κε θάζε ππν-εξψηεζε. Κάζε ππν-εξψηεζε ζπκβάιεη κε ηελ ίδηα βαξχηεηα ζηε ζπλνιηθή βαζκνινγία φισλ απηψλ ησλ εξσηήζεσλ. Σα πεδία πνπ εκθαλίδνληαη ζηηο εξσηήζεηο αληηζηνίρεζεο είλαη 40

41 παξφκνηα κε απηά ησλ εξσηήζεσλ πνιιαπιήο επηινγήο φπσο θαίλεηαη θαη απφ ην επφκελν ζρήκα. Οζόλε επεμεξγαζίαο εξώηεζεο Αληηζηνίρεζεο γηα ην θνπίδ Σσζηό/Λάζνο (True-False) Πξνο απάληεζε ζε έλα εξψηεκα (πνπ κπνξεί λα πεξηιακβάλεη κηα εηθφλα) ν αληαπνθξηλφκελνο επηιέγεη κεηαμχ: σζηνχ θαη Λάζνπο. Δάλ είλαη ελεξγνπνηεκέλε ε επηζηξνθή κελχκαηνο εξψηεζεο, ηφηε έλα θαηάιιειν κήλπκα εκθαλίδεηαη κεηά ηελ απάληεζε ηεο εξψηεζεο. 41

42 Δηθόλα 1 - Οζόλε επεμεξγαζίαο εξώηεζεο Αιήζεηα/Φέκα γηα ην θνπίδ Πξνζνρή πξέπεη λα δνζεί ζηα αθφινπζα πεδία: Πεδίν «σζηή απάληεζε»: Δδψ επηιέγεη ν εθπαηδεπηήο ηε ζσζηή απάληεζε γηα ην εξψηεκά ηνπ. Σρόιηα γηα ηελ απάληεζε Σσζηό : Απφθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο γηα ηελ επηινγή ηνπ καζεηή σζηφ. Σρόιηα γηα ηελ απάληεζε Λάζνο : Απφθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο γηα ηελ επηινγή ηνπ καζεηή Λάζνο. Σύληνκε απάληεζε 42

43 Πξνο απάληεζε ζε έλα εξψηεκα, ν καζεηήο γξάθεη κηα ιέμε ή θξάζε. Μπνξεί λα ππάξρνπλ αξθεηέο πηζαλέο ζσζηέο απαληήζεηο, κε δηαθνξεηηθνχο βαζκνχο. Οη απαληήζεηο κπνξνχλ ή δε κπνξνχλ λα είλαη επαίζζεηεο ζε θεθαιαία-πεδά. Οζόλε επεμεξγαζίαο εξώηεζεο ύληνκεο απάληεζεο γηα ην θνπίδ Σα λέα πεδία πνπ εκθαλίδνληαη ζε απηφ ηνλ ηχπν εξψηεζεο είλαη ηα αθφινπζα: Μελνχ «Γηάθξηζε κηθξώλ-θεθαιαίσλ» : Δδψ επηιέγεη ν θαζεγεηήο αλ δίλεηαη βαξχηεηα ζην ε ζσζηή απάληεζε λα πεξηέρεη κηθξά ή θεθαιαία γξάκκαηα. Όπσο θαίλεηαη ζηελ εηθφλα, ζηα πεδία ησλ απαληήζεσλ ζεκεηψλεηαη ε ζσζηή απάληεζε πνπ ζα πξέπεη λα πιεθηξνινγεζεί απφ ηνπο καζεηέο. 43

44 Γηα θάζε πηζαλή απάληεζε πνπ ζα νξίζεη ν δηδάζθσλ κπνξεί λα νξίζεη λα εκθαλίδεηαη κηα απφθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζηηο αληίζηνηρεο πεξηνρέο θεηκέλνπ Απάλτεσε. Έθζεζε- Essay Ζ απάληεζε ζε κηα εξψηεζε αθνινπζεί ηε κνξθή έθζεζεο. Ο βαζκνινγεηήο θαζνξίδεη ην βαζκφ θαη έλα ππνθεηκεληθφ ζρφιην σο απάληεζε ηεο έθζεζεο. Ο καζεηήο δίλεη απαληήζεηο κε ηε ρξήζε ελφο επεμεξγαζηή θεηκέλνπ. Δάλ ππάξρεη παξαπάλσ απφ κηα εξψηεζε έθζεζεο ζε κηα ζειίδα, ν επεμεξγαζηήο θεηκέλνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κφλν γηα ηελ πξψηε εξψηεζε. Οζόλε επεμεξγαζίαο εξσηήκαηνο Έθζεζεο γηα ην θνπίδ Αξηζκεηηθή Απφ ηελ νπηηθή ηνπ καζεηή, κηα αξηζκεηηθή εξψηεζε κνηάδεη κε κηα εξψηεζε ζχληνκεο απάληεζεο. Ζ δηαθνξά είλαη φηη νη αξηζκεηηθέο απαληήζεηο έρνπλ έλα πεξηζψξην ιάζνπο. Απηφ δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα 44

45 δνζεί κηα ζεηξά απαληήζεσλ. Γηα παξάδεηγκα, αλ ε απάληεζε είλαη 30 κε πεξηζψξην ιάζνπο 5, ηφηε νπνηνζδήπνηε αξηζκφο κεηαμχ 25 θαη 35 ζα ιεθζεί σο ζσζηφ. Οη αξηζκεηηθέο εξσηήζεηο, φηαλ νη απαληήζεηο δελ είλαη αξηζκεηηθέο, δε δηαθξίλνπλ θεθαιαία θαη κηθξά γξάκκαηα. Απηφ είλαη ρξήζηκν φηαλ ε απάληεζε ζε κηα αξηζκεηηθή εξψηεζε είλαη θάπνηα ζαλ απηέο N/A, +inf, -inf, NaN θηι. Οζόλε επεμεξγαζίαο εξώηεζεο Αξηζκεηηθή γηα ην θνπίδ Πεξηγξαθή Απηή ε εξψηεζε δελ είλαη πξαγκαηηθά κηα εξψηεζε. Σν κφλν πνπ θάλεη είλαη λα ηππψλεη θείκελν ρσξίο λα απαηηεί απαληήζεηο. Μπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα ηππψζεη έλα πεξηγξαθηθφ θείκελν πνπ ζα 45

46 ρξεζηκνπνηεζεί απφ κηα αθφινπζε νκάδα εξσηήζεσλ. Οζόλε επεμεξγαζίαο εξώηεζεο Πεξηγξαθήο γηα ην θνπίδ Υπνινγηζκνύ Οη εξσηήζεηο ππνινγηζκνχ παξέρνπλ έλαλ ηξφπν γηα ηε δεκηνπξγία αξηζκεηηθψλ εξσηήζεσλ κε ηε ρξήζε wildcards πνπ αληηθαζίζηαληαη απφ ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο φηαλ πξαγκαηνπνηεζεί ην θνπίδ. ηελ είζνδν ηεο εξψηεζεο θαη ζηε θφξκνπια ζσζηήο απάληεζεο ηα {a} θαη {b} κπνξνχλ λα εκθαληζηνχλ. Απηά θαη νπνηαδήπνηε αιιά νλφκαηα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζαλ έλα wildcard ην νπνίν αληηθαζίζηαηαη απφ θάπνηα ηηκή φηαλ ην θνπίδ πξαγκαηνπνηεζεί. Δπίζεο, ε ζσζηή απάληεζε ππνινγίδεηαη φηαλ ην θνπίδ θαηαρσξείηαη, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ έθθξαζε ζηε θφξκνπια ζσζηήο απάληεζεο, ε νπνία επίζεο ππνινγίδεηαη ζα κηα αξηζκεηηθή έθθξαζε κεηά ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ wildcards. Οη πηζαλέο ηηκέο ησλ wildcards ξπζκίδνληαη ή παξάγνληαη ζε κηα άιιε ζειίδα απφ έλα κάγν επεμεξγαζίαο γηα ηηο ππνινγηδφκελεο εξσηήζεηο. Ζ θφξκνπια ρξεζηκνπνηεί ηνλ ηειεζηή +. Άιινη ηειεζηέο είλαη -*/ θαη 46

47 %, φπνπ % είλαη ηειεζηήο ηνπ ππφινηπνπ. Δίλαη επίζεο δπλαηφ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ καζεκαηηθέο ζπλαξηήζεηο ηχπνπ PHP. θ.η.ι. 47

48 Οζόλεο επεμεξγαζίαο εξώηεζεο Τπνινγηζκνύ γηα ην θνπίδ Αληηζηνίρεζεο ζύληνκεο απάληεζεο κε ηπραία επηινγή Μεηά απφ κηα πξναηξεηηθή εηζαγσγή, ν ρξήζηεο ιακβάλεη θάπνηεο ππνεξσηήζεηο θαη κεξηθέο κπεξδεκέλεο απαληήζεηο. Τπάξρεη κφλν κηα ζσζηή απάληεζε ζε θάζε εξψηεζε. Ο ρξήζηεο πξέπεη λα επηιέμεη κηα απάληεζε γηα λα ηελ ηαηξηάμεη ζε θάζε ππνεξψηεζε. Κάζε ππν-εξψηεζε έρεη ίδην βάξνο κε ηηο ππφινηπεο ζηε βαζκνιφγεζε. Οη εξσηήζεηο θαη νη απαληήζεηο είλαη ηπραία δεκηνπξγεκέλεο ππφ ηελ θαηεγνξία "χληνκεο Απαληήζεηο" Κάζε ζπκκεηνρή ζην θνπίδ ινηπφλ κπνξεί λα έρεη θαη μερσξηζηέο θάζε θνξά απαληήζεηο. Πξέπεη λα είζηε ζίγνπξνη πσο ε θαηεγνξία πεξηιακβάλεη αξθεηέο εξσηήζεηο ζχληνκσλ απαληήζεσλ δηαθνξεηηθά ζα εκθαλίδεηαη ζηνπο καζεηέο έλα κήλπκα ιάζνπο. Όζν πεξηζζφηεξεο ηέηνηεο εξσηήζεηο δίλεηε, ηφζν πην πηζαλφ είλαη νη καζεηέο ζαο λα βιέπνπλ κηα δηαθνξεηηθή νκάδα θάζε θνξά. 48

49 Οζόλε επεμεξγαζίαο Σπραίαο εξώηεζεο γηα ην θνπίδ Μελνχ «Αξηζκόο εξσηήζεσλ γηα λα επηιέμεηε»: Ο θαζεγεηήο επηιέγεη ησλ αξηζκφ ησλ εξσηήζεσλ ζχληνκεο απάληεζεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηελ εξψηεζε. Οη εξσηήζεηο ζχληνκεο απάληεζεο πνπ έρνπλ γίλεη ζα πξέπεη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ δχν. Ελζσκαησκέλεο απαληήζεηο Οη εξσηήζεηο απνηεινχληαη απφ έλα θείκελν (ζε κνξθή Moodle) πνπ έρεη δηάθνξεο ελζσκαησκέλεο απαληήζεηο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ πνιιαπιήο επηινγήο, ζχληνκσλ απαληήζεσλ θαη αξηζκεηηθψλ απαληήζεσλ. Γελ ππάξρεη πξνο ην παξφλ γξαθηθφ interface γηα ηε δεκηνπξγία απηψλ ησλ εξσηήζεσλ - πξέπεη λα θαζνξηζηεί ε κνξθή ηεο εξψηεζεο, ρξεζηκνπνηψληαο ην πιαίζην θεηκέλνπ ή εηζάγνληάο ηεο απφ εμσηεξηθά αξρεία. 49

50 6.7. Πξνηεηλόκελεο Γξαζηεξηόηεηεο Γξαζηεξηφηεηα 1ε Γεκηνπξγήζηε έλα θνπίδ πνπ λα εκπεξηέρεη εξσηήζεηο πνιιαπιήο επηινγήο, πνιιψλ επηινγψλ θαη πβξηδηθνχ ηχπνπ. Δηζάγεηε θαηάιιειε αλαηξνθνδφηεζε ζηηο απαληήζεηο. Σέινο εμάγεηε ην θνπίδ ζαο σο ηζηνζειίδα. Γξαζηεξηφηεηα 2ε Γεκηνπξγήζηε έλα ζηαπξφιεμν πνπ λα πεξηέρεη ηνπιάρηζηνλ 4 φξνπο ζρεηηθνχο κε ηελ πιεξνθνξηθή θαη εμάγεηέ ην σο ηζηνζειίδα. Γξαζηεξηφηεηα 3ε Γξαζηεξηφηεηα 4ε Γεκηνπξγήζηε έλα θνπίδ ζην moodle ην νπνίν λα εκπεξηέρεη λα είλαη αλνηρηφ κφλν γηα κία ζπγθεθξηκέλε κέξα κε ρξνληθφ φξην 60 ιεπηά. Ο εθπαηδεπφκελνο λα κπνξεί λα πξνζπαζήζεη λα ην απαληήζεη ην πνιχ ηξεηο θνξέο ελψ ε βαζκνινγία ηνπ λα πξνθχπηεη απφ ηνλ κέζν φξν ησλ πξνζπαζεηψλ ηνπ. Σν θνπίδ λα πεξηέρεη 4 εξσηήζεηο δηαθφξσλ ηχπσλ ηεο επηινγήο ζαο θαη ε πνηλή γηα θάζε λέα απνηπρεκέλε πξνζπάζεηα λα είλαη 0.2. Σέινο λα δίλεηαη αλαηξνθνδφηεζε γηα θάζε ζσζηή ή ιαλζαζκέλε απάληεζε ελψ λα ππάξρεη θαη ζπλνιηθή αλαηξνθνδφηεζε αλάινγα κε ηελ ηειηθή βαζκνινγία κε βάζε ηελ αθφινπζε θιίκαθα. 0-50% αλεπαξθέο, 50-80% Δπηηπρεκέλε πξνζπάζεηα, % πγραξεηήξηα ηα θαηαθέξαηε εμαηξεηηθά. Γεκηνπξγήζηε έλα ζηαπξφιεμν βαζηδφκελν ζηηο εξσηήζεηο ηνπ θνπίδ πνπ δεκηνπξγήζαηε ζηελ δξαζηεξηφηεηα 1. Σν ζηαπξφιεμν λα έρεη 15 γξακκέο θαη 15 ζηήιεο. Σν ζηαπξφιεμν λα είλαη δηαζέζηκν κφλν ζε απηνχο ηνπο εθπαηδεπφκελνπο πνπ έρνπλ βαζκνινγεζεί κε ζθνξ πάλσ απφ 60% ζην θνπίδ. πδεηήζηε ζηελ αίζνπζα ζε πνηεο πεξηπηψζεηο ελδείθλπηαη ε ρξήζε ησλ Γξαζηεξηφηεηα 5ε εθπαηδεπηηθψλ παηρληδηψλ θαη εάλ θαη πφηε ζα πξέπεη λα πεξηνξίδνπκε ηε δηαζεζηκφηεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ παηρληδηψλ φπσο ην ζηαπξφιεμν... 50

51 10. Βηβιηνγξαθία Δλδεηθηηθή βηβιηνγξαθία files/programs_files/tutorials/hotpotatoes_tutorial.pdf files/programs_files/scenarios/hotpotatoes_scenario.pdf Bennett, R. E. (2002). Inexorable and inevitable: The continuing story of technology and assessment. Journal of Technology, Learning, and Assessment, 1(1). Available from Bloom, B., Hastings, J., & Madaus, G. (1971). Handbook of formative and summative evaluation of student learning. New York: McGraw-Hill. Parshall, C. G., Harmes, J. C., Davey, T., & Pashley, P. J. (2010). Innovative item types for computerized testing. In W. J. van der Linden & C. A. W. Glas (Eds.), Elements of adaptive testing (pp ). New York, NY: Springer. Parshall, C. G., Spray, J. A., Kalohn, J. C., & Davey, T. C. (2001). Practical considerations in computer-based testing. New York, NY: Springer. Καζζσηάθεο, M., 1998: Ζ αμηνιφγεζε ηεο επίδνζεο ησλ καζεηψλ, εθδ. Γξεγφξε Αζήλα. Νηαινχθαο, Β. (2012).Αλάπηπμε εθαξκνγήο «Play and Learn» κέζσ ηνπ πεξηβάιινληνο ειεθηξνληθήο κάζεζεο moodle. Γηαζέζηκν απφ Σειεπηαία επίζθεςε 30/11/ ΧΡΗΗ Η.Τ. ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΜΕΩΝ ΓΙΑ ΣΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΕΝΑΡΙΟ («προςτιθζμενη αξία» και αντίλογοσ, επιφυλάξεισ, προβλήματα) To διδακτικό ςενάριο προβλζπεται να υλοποιθκεί ςτο εργαςτιριο Πλθροφορικισ. Απαιτείται το λογιςμικό HotPotatoes να είναι εγκατεςτθμζνο ςε κάκε ζναν από τουσ υπολογιςτζσ του εργαςτθρίου. Επίςθσ καλό κα είναι να υπάρχει ζνα video projector για να μπορεί ο εκπαιδευτικόσ να παρουςιάηει τα εργαλεία ςχεδίαςθσ των εκπαιδευτικϊν 51

52 παιχνιδιϊν. Σο περιβάλλον HotPotatoes δεν απαιτεί κάποια ιδιαίτερθ διαδικαςία εγκατάςταςθσ. Εκτελείτε το αρχείο setup_hotpot_6305.exe που κα βρείτε ςτον παρακάτω ςφνδεςμο ( ), οπότε εγκακίςταται το λογιςμικό HotPotatoes. Θ χριςθ αυτοφ του λογιςμικοφ είναι διακεματικι. Ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να το χρθςιμοποιιςει ανεξαρτιτου μακιματοσ και διδαχκείςασ κεματικισ ενότθτασ. Αυτό το κακιςτά χριςιμο ςε όλα τα μακιματα που μπορεί να διδαχκοφν ςτθ δευτεροβάκμια εκπαίδευςθ. Θ ςυμμετοχι των μακθτϊν ςε τζτοια ερωτθματολόγια ενιςχφει το κίνθτρο για μάκθςθ ενϊ θ μάκθςθ μζςα από παιχνίδι δίνει ζνα παραπάνω κίνθτρό ςτουσ μακθτζσ για να αςχολθκοφν με το μάκθμα.. 8. ΑΝΑΠΑΡΑΣΑΕΙ ΣΩΝ ΜΑΘΗΣΩΝ/ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΔΤΚΟΛΙΩΝ ΣΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΕΝΑΡΙΟ Δεν αναμζνονται ςθμαντικζσ δυςκολίεσ κατά τθν διδαςκαλία του ςεναρίου. 9. ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΤΜΒΟΛΑΙΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΜΕΣΑΣΟΠΙΗ ΘΕΩΡΗΣΙΚΑ ΘΕΜΑΣΑ - ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΘΟΡΤΒΟ Κατά τθν εκτζλεςθ του ςεναρίου εκτιμάται ότι δε κα υπάρξουν ςθμαντικά προβλιματα ςε ςχζςθ με τθν εγκατάςταςθ και χριςθ του λογιςμικοφ HotPotatoes. υνεπϊσ δεν κα υπάρξουν προβλιματα εκκίνθςθσ του λογιςμικοφ ι δυςλειτουργίεσ που κα επθρεάςουν το μάκθμα (διδακτικόσ κόρυβοσ). Επίςθσ το διδακτικό ςυμβόλαιο δεν κα ανατραπεί διότι τα φφλλα εργαςίασ είναι απλά, ρεαλιςτικά και οδθγοφν το μακθτι βιμα βιμα ςτθν ομαλι εξοικείωςθ του με το λογιςμικό. 52

53 10. ΧΡΗΗ ΕΞΩΣΕΡΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ Οδθγόσ καταςκευισ Διαδραςτικϊν Αςκιςεων με το HotPotatoes Διακζςιμο από QFjAI&url=http%3A%2F%2Fwww.envedu.gr%2FViewDocument.aspx%3FID%3D137&ei=yObQUPitOMXAtAbw2IGACQ&usg=AFQjC NHz3YUYBLP8fP9gI7VQepYVk3E7Dg&sig2=- TzPxC_WWw49rqzYThZXtQ&bvm=bv ,d.Yms ΤΠΟΚΕΙΜΕΝΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΗ Tα online tests και γενικότερα οι δοκιμαςίεσ που διεξάγονται αυτόματα (με τθ βοικεια Θ.Τ. και ψθφιακϊν ςυςτθμάτων) κατ ανάγκθ (εκτόσ ίςωσ κάποιων εξαιρετικϊν περιπτϊςεων) είναι προςανατολιςμζνα προσ το μπθχεβιοριςτικό μοντζλο: μια ερϊτθςθ μια ορκι απάντθςθ. Οι απαντιςεισ βζβαια μποροφν να ζχουν κάποιο είδοσ αποχρϊςεων (για παράδειγμα: «ποια είναι θ απάντθςθ που αντιπροςωπεφει καλφτερα το Χ φαινόμενο»;, αλλά και πάλι από τισ επιλογζσ που προτείνονται ςτο χριςθ, μια και μοναδικι είναι θ ορκι. Επομζνωσ τα τεςτ αυτά χρθςιμεφουν κυρίωσ για προγφμανςθ, επανάλθψθ ι εμπζδωςθ γνϊςεων. Ωςτόςο, ο εκπαιδευτικόσ, μπορεί να τα εντάξει και ςε μάκθμα που να ζχει πιο «ανοιχτό» και αλλθλεπιδραςτικό χαρακτιρα. Δε φαίνεται να ζχουμε 12. ΕΠΙΗΜΑΝΗ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΒΟΛΩΝ 13. ΟΡΓΑΝΩΗ ΣΗ ΣΑΞΗ ΕΦΙΚΣΟΣΗΣΑ ΧΕΔΙΑΗ Σν κάζεκα ζα πξαγκαηνπνηεζεί ζην ζρνιηθφ εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο. Οη εθπαηδεπφκελνη ζα εξγαζηνχλ ζε νκάδεο ησλ δχν-ηξηψλ αηφκσλ. 14. ΕΠΕΚΣΑΕΙ/ΔΙΑΤΝΔEΕΙ ΣΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ Η ΣΩΝ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΩΝ Οι επεκτάςεισ και διαςυνδζςεισ των υπό διδαςκαλία εννοιϊν (μεκόδων και τεχνικϊν εν 53

54 προκειμζνω) εμπεριζχονται ςτισ προτεινόμενεσ δραςτθριότθτεσ. 15. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΦΤΛΛΩΝ ΕΡΓΑΙΑ Σα 2 φφλλα εργαςίασ είναι περιγραμμζνα με πολφ κατανοθτό τρόπο. Σο 1 ο φφλλο εργαςίασ αφορά ςτθν εξοικείωςθ με το λογιςμικό HotPotatoes και τθν καταςκευι ενόσ παιχνιδιοφ από κάκε ζναν από τουσ διακζςιμουσ τφπουσ. Σο 2 ο φφλλο εργαςίασ αφορά ςτθν εφαρμογι των εκπαιδευτικϊν παιχνιδιϊν ςτθν διδαςκαλία τθσ πλθροφορικισ και τθ δθμιουργία ενόσ ολοκλθρωμζνου παιχνιδιοφ το οποίο αποτελείται από όλουσ τουσ επιμζρουσ τφπουσ παιχνιδιϊν που παρζχονται. 16. ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ Σεςτ αυτοαξιολόγθςθσ μζςω αςκιςεων του Hot Potatoes Άζθεζε αληηζηνίρεζεο Άζθεζε εύξεζεο ζσζηήο ζεηξάο ζε πξόηαζε 54

55 17. ΓΙΑ ΣΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΙΚΟ ΕΝΑΡΙΟ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 1 - Πιλοτική δημιουργία εκπαιδευτικϊν παιχνιδιϊν θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη ε εμνηθείσζε ησλ εθπαηδεπνκέλσλ κε ην ινγηζκηθφ Hot Potatoes Δραςτηριότητα 1 Αφοφ ανοίξετε το λογιςμικό Hot Potatoes επιλζξτε τθν κατθγορία JCloze προκειμζνου να δθμιουργιςετε αςκιςεισ ςυμπλιρωςθσ κενϊν. Δθμιουργιςτε τθν ακόλουκθ άςκθςθ 55

56 Να εξάγετε τθν άςκθςθ ςε html μορφι και να προβάλετε ςε ζναν φυλλομετρθτι το περιεχόμενό τθσ. Σο αποτζλεςμα κα πρζπει να είναι το ακόλουκο: Δραςτηριότητα 2 Επιλζξτε τθν κατθγορία JCROSS προκειμζνου να δθμιουργιςετε εκπαιδευτικά ςταυρόλεξα. Δθμιουργιςτε τθν ακόλουκθ άςκθςθ δίνοντασ τουσ αντίςτοιχουσ οριςμοφσ για κάκε μία από τισ ζννοιεσ που εμφανίηονται. 56

57 Να εξάγετε τθν άςκθςθ ςε html μορφι και να προβάλετε ςε ζναν φυλλομετρθτι το περιεχόμενό τθσ. Σο αποτζλεςμα κα πρζπει να είναι το ακόλουκο: 57

58 Δραςτηριότητα 3 Δπηιέμηε ηελ θαηεγνξία JMIX πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγήζεηε αζθήζεηο πνπ ζα επηηξέπνπλ ηε δεκηνπξγία πξνηάζεσλ από επηκέξνπο ιέμεηο πνπ ζα εκθαλίδνληαη ζε μερσξηζηό πιαίζην. Γηα λα δεκηνπξγεζεί κία ηέηνηα άζθεζε ζα πξέπεη πξψηα λα εηζαρζνχλ ζην πεδίν «Βαζηθή πξφηαζε» νη ιέμεηο πνπ ζα πξέπεη λα κπνπλ ζηε ζσζηή ζεηξά γηα λα εκθαληζηεί ε δεηνχκελε πξφηαζε. ηε δεμηά πιεπξά ζηα πεδία «Δλαιιαθηηθέο πξνηάζεηο» εηζάγνληαη νη πηζαλέο ζσζηέο απαληήζεηο.. 58

59 Να εξάγετε τθν άςκθςθ ςε html μορφι και να προβάλετε ςε ζναν φυλλομετρθτι το περιεχόμενό τθσ. Σο αποτζλεςμα κα πρζπει να είναι το ακόλουκο: 59

60 Δραςτηριότητα 4 Δπηιέμηε ηελ θαηεγνξία JMATCH πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγήζεηε αζθήζεηο πνπ ζα επηηξέπνπλ ηε δεκηνπξγία εξσηήζεσλ αληηζηνίρεζεο. Πξνθεηκέλνπ λα πξνρσξήζεηε ζηελ πινπνίεζε ηεο άζθεζεο θαηεβάζηε από ην δηαδίθηπν εηθόλεο ζρεηηθέο κε cpu, κλήκε RAM, θάξηα γξαθηθώλ. Σηε ζπλέρεηα ζηα πεδία «Αξηζηεξά (ζηαζεξά) αληηθείκελα» εηζάγεηε ηελ αληίζηνηρε εηθόλα από απηέο πνπ θαηεβάζαηε (κέζσ ηεο επηινγήο «Δηζαγσγή» από ην κελνύ). Τν πεξηερόκελν απηώλ ησλ πεδίσλ εκθαλίδεηαη ζην αξηζηεξό κέξνο ηεο νζόλεο θαη παξακέλεη ζηαζεξό. Αληίζηνηρα εηζάγεηε θείκελν, ζηα πεδία «Γεμηά (αλαθαηεκέλα) αληηθείκελα». Όηη εηζαρζεί ζε απηή ηε ζηείιε ζα εκθαλίδεηαη δεμηά θαη ζα δεηείηαη λα ην κεηαθηλήζεη ν εθπαηδεπόκελνο δίπια ζηα αληηθείκελα ηεο αξηζηεξήο ζηήιεο. Δπίζεο ηζεθάξεηε ζηελ επηινγή CPU ην πεδίν Fix θαη αθνύ απνζεθεύζεηε θαη πξνβάιεηε ηελ άζθεζή ζαο παξαηεξήζηε ηη ξόιν εμππεξεηεί. Να εξάγετε τθν άςκθςθ ςε html μορφι και να προβάλετε ςε ζναν φυλλομετρθτι το περιεχόμενό τθσ. Σο αποτζλεςμα κα πρζπει να είναι το ακόλουκο: 60

61 Δραςτηριότητα 5 Δπηιέμηε ηελ θαηεγνξία JQUIZ πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγήζεηε αζθήζεηο πνπ ζα επηηξέπνπλ ηε δεκηνπξγία αζθήζεσλ κίαο εθ ησλ αθόινπζσλ ηεζζάξσλ θαηεγνξηώλ: πνιιαπιήο επηινγήο, ζχληνκεο απάληεζεο, πβξηδηθέο, θαη πνιιψλ επηινγψλ. Δζείο λα δεκηνπξγήζεηε κία άζθεζε πνιιαπιψλ επηινγψλ κε βαξχηεηα 100 θαη ε νπνία λα έρεη κφλν κία ζσζηή απάληεζε φπσο ζην αθφινπζν ζρήκα. Δηδηθόηεξα ζην πεδίν Σίηινο εηζάγεηε ηνλ ηίηιν ηνπ θνπίδ. ην πεδίν Δ(1) γξάςηε ηνλ αχμνληα αξηζκφ ηεο εξψηεζεο. Αθξηβψο δίπια θαη ζην θέληξν εηζάγεηε ηελ εθθψλεζε ηεο εξψηεζεο ελψ ζηα δεμηά επηιέμηε ηνλ ηχπν ησλ απαληήζεσλ. ην θάησ κέξνο ηεο νζφλεο εκθαλίδνληαη 3 ζηήιεο νη νπνίεο πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο γηα θάζε πηζαλή απάληεζε πνπ παξαηίζεληαη ζε μερσξηζηέο γξακκέο. ηελ ζηήιε «Απαληήζεηο» γξάςηε ηηο πηζαλέο απαληήζεηο πνπ κπνξεί λα δψζεη ν εθπαηδεπφκελνο. ηελ ζηήιε Βνήζεηα εηζάγεηε ηελ αλαηξνθνδφηεζε πνπ ζα εκθαλίζεη ε ζειίδα κφιηο ν εθπαηδεπφκελνο επηιέμεη ηε ζπγθεθξηκέλε απάληεζε. ηε ζηήιε ξπζκίζεηο επηιέμηε πνηα (ή πνηεο) απαληήζεηο ζεσξνχληαη σο ζσζηέο θαη πφζν ηηο εθαηφ βαζκνινγία ζα δνζεί ζηνλ εθπαηδεπφκελν. Δηδηθφηεξα ζηηο εξσηήζεηο πνιιαπιήο επηινγήο ν εθπαηδεπφκελνο επηιέγεη κία απάληεζε θάλνληαο θιηθ ζην αληίζηνηρν θνπκπί «Απνδνρή σο ζσζηφ». 61

62 Να εξάγετε τθν άςκθςθ ςε html μορφι και να προβάλετε ςε ζναν φυλλομετρθτι το περιεχόμενό τθσ. Σο αποτζλεςμα κα πρζπει να είναι το ακόλουκο: Σι ςυμβαίνει αν ο εκπαιδευόμενοσ όταν λφνει τθν άςκθςθ δϊςει ςωςτι απάντθςθ και τι αν δϊςει λανκαςμζνθ; 62

63 ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 2 - Δημιουργϊντασ ζνα παιχνίδι γνϊςεων ςτον τομζα τησ πληροφορικήσ αξιοποιϊντασ τα εργαλεία του HotPotatoes θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη πιένλ ε εθπαηδεπηηθή αμηνπνίεζε ησλ εξγαιείσλ ηνπ Hot Potatoes απφ ηνπο επηκνξθνχκελνπο. Σν αληηθείκελν επηιέθηεθε λα είλαη ζηνλ ηνκέα ηεο πιεξνθνξηθήο δηφηη απηή είλαη θαη ε εηδηθφηεηα ησλ επηκνξθνχκελσλ. Ζ εξγαζία φκσο κπνξεί λα ηξνπνπνηεζεί αλάινγα γηα νπνηαδήπνηε εηδηθφηεηα εθπαηδεπφκελσλ. Δραςτηριότητα 1 Διαχωριςτείτε ςε ομάδεσ των 2-3 ατόμων ςφμφωνα και με τισ υποδείξεισ το επιμορφωτι. Θ κάκε ομάδα κα αναλάβει να δθμιουργιςει ζνα εκπαιδευτικό παιχνίδι γνϊςεων ςτον τομζα τθσ πλθροφορικισ. Πριν προχωριςετε ςτθν υλοποίθςθ του παιχνιδιοφ ςχεδιάςτε ςε ζνα χαρτί τισ ερωτιςεισ που κα ειςάγετε ςτο παιχνίδι που κα δθμιουργιςετε. Για κάκε μία εκ των ερωτιςεων ςθμειϊςτε τον τφπο τθσ, τισ αντίςτοιχεσ απαντιςεισ και τθν πικανι ανατροφοδότθςθ ςε περίπτωςθ τόςο ςωςτισ όςο και λανκαςμζνθσ απάντθςθσ από τον τελικό χριςτθ. Με τθν ολοκλιρωςθ τθσ ςχεδίαςθσ του παιχνιδιοφ γνϊςεων παρουςιάςτε ςτον επιμορφωτι το προςχζδιο του παιχνιδιοφ προκειμζνου να δοκοφν κατάλλθλεσ επιςθμάνςεισ και πικανζσ διορκϊςεισ. Δραςτηριότητα 2 Προχωριςτε ςτθν υλοποίθςθ του παιχνιδιοφ γνϊςεων το οποίο προθγουμζνωσ ζχετε ςχεδιάςει. Για να ολοκλθρωκεί αυτι θ δραςτθριότθτα χρθςιμοποιιςτε τα κατάλλθλα κάκε φορά εργαλεία του λογιςμικοφ Hot Potatoes. Οι αςκιςεισ μποροφν να δθμιουργθκοφν όλεσ ςε ζναν υπολογιςτι (δουλεφοντασ όλθ θ ομάδα μαηί) ι να μοιραςτεί θ εργαςία ςε κάκε ζναν από τουσ ςυμμετζχοντεσ. τθ δεφτερθ περίπτωςθ κα πρζπει ο κάκε ζνασ από τουσ ςυμμετζχοντεσ ςτθν ομάδα ςτο τζλοσ να παρουςιάςει το μζροσ που υλοποίθςε και τον τρόπο που αυτό επετεφχκθ. Δραςτηριότητα 3 Προχωριςτε ςτθ ςυγκζντρωςθ όλων των αςκιςεων ςε ζναν υπολογιςτι και μζςω του εργαλείου The Masher να ςυνενϊςετε όλεσ τισ επιμζρουσ αςκιςεισ ςε ζνα ολοκλθρωμζνο παιχνίδι γνϊςεων. Οι αςκιςεισ να ειςαχκοφν με τθ προδιαγεγραμμζνθ ςειρά που προτάκθκε κατά τθν πρϊτθ δραςτθριότθτα τθσ εργαςίασ. το τζλοσ θ κάκε ομάδα κα παρουςιάςει το παιχνίδι που υλοποίθςε ςτισ υπόλοιπεσ ομάδεσ 63

64 και να γίνει ςυηιτθςθ για πικανοφσ εναλλακτικοφσ τρόπουσ υλοποίθςθσ. Δραςτηριότητα 4 Επιςκεφκείτε τον ιςτοχϊρο του testmoz ( διερευνιςτε τισ δυνατότθτεσ που προςφζρει για δθμιουργία online tests. Διερευνιςτε επίςθσ τθ δυνατότθτα δθμιουργίασ online tests ςτο GoogleDocs (Forms), όπωσ και με το Excel (για παράδειγμα: Δραςτηριότητα 5 Προςπακιςτε να περιγράψετε (δθλαδι να διατυπϊςετε τα χαρακτθριςτικά) μια ολοκλθρωμζνθ εφαρμογι για online εξετάςεισ. Εκτόσ από τα διαχειριςτικά προβλιματα ταυτοποίθςθσ των χρθςτϊν/εξεταηομζνων, προςπακιςτε να διαπιςτϊςετε ποια πρζπει να είναι τα λειτουργικά χαρακτθριςτικά ενόσ τζτοιου ςυςτιματοσ: για παράδειγμα με ποιο τρόπο κα εξαςφαλίηεται μια επικυμθτι κατανομι ωσ προσ τθ δυςκολία των επιλεγόμενων κεμάτων (δθλαδι να ζχουν διαβακμιςμζνθ δυςκολία με κριτιρια δικά ςασ όχι όλεσ οι ερωτιςεισ δφςκολεσ ι μόνο εφκολεσ), με ποιο τρόπο θ κατανομι των κεμάτων να είναι «δίκαιθ» (όλοι οι εξεταηόμενοι να απαντοφν ςε ερωτιματα που ζχουν τον ίδιο βακμό δυςκολίασ) κλπ. Επαναλαμβάνεται ότι ο ςκοπόσ τθσ δραςτθριότθτασ είναι να περιγράψετε τα επικυμθτά χαρακτθριςτικά ενόσ τζτοιου ςυςτιματοσ όςο μπορείτε πλθρζςτερα. 18. ΠΡΟΣΑΕΙ ΓΙΑ ΠΕΡΑΙΣΕΡΩ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΕΡΓΑΙΕ Τπνρξεσηηθέο Οινθιεξψζηε ηε κειέηε ησλ θχιισλ εξγαζίαο πνπ πξννξίδνληαη γηα ηνπο καζεηέο. Μηα θνηλή δξαζηεξηόηεηα κε wiki Γείηε ηα ζεκεία πνπ δπζθνιεπηήθαηε λα πινπνηήζεηε ή ππήξραλ παξαλνήζεηο. ηε ζπλέρεηα δεκηνπξγήζηε έλα Wiki (κέζσ ηνπ Moodle ή ηεο δηαδηθηπαθήο εθαξκνγήο 64

65 Wikispaces.com) ζην νπνίν λα αλαθέξεηε ζπκβνπιέο tips πνπ ζα βνεζήζνπλ θάπνηνλ λέν ρξήζηε ηνπ Hot Potatoes ζηελ πινπνίεζε αληίζηνηρσλ παηρληδηψλ γλψζεσλ. Πξναηξεηηθέο Γεκηνπξγήζηε εξσηεκαηνιφγηα αμηνιφγεζεο γλψζεσλ θάλνληαο ρξήζε ησλ αληίζηνηρσλ εξγαιείσλ δεκηνπξγίαο εθπαηδεπηηθψλ παηρληδηψλ πνπ πξνζθέξεη ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο κάζεζεο Moodle. Ενότητα εναρίου ενάριο χρήςησ Moodle Κσδηθνί πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα εμάζθεζε: username password user user user user user user user user user user user user user user user Άζθεζε 1 Μπείηε ζηε ζειίδα θαη ζπλδεζείηε κε έλαλ απφ ηνπο δηαζέζηκνπο ρξήζηεο ζχκθσλα κε ηνπο θσδηθνχο πνπ ζαο έρνπλ δνζεί. Τπνηίζεηαη φηη έρνπλ δεκηνπξγεζεί ρψξνη πνπ αληηζηνηρνχλ ζε γεσγξαθηθέο πεξηνρέο αλάινγα κε ην ΚΔ αιιά δελ παίδνπλ θαλέλα ξφιν. Να έρεηε πάλησο ππφςε φηη ν ρψξνο ζα ρξεζηκνπνηεζεί κφλν γηα εθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο θαη δε ζα δηαηεξεζνχλ νηαδήπνηε δεδνκέλα. 65

66 Αφοφ εηζάγνπκε το url του Moodle (π.χ. επιλζγουμε από πάνω δεξιά Είςοδοσ Ακολοφκωσ εηζάγνπκε το όνομα χρήςτη και τον κωδικό μασ ςτα αντίςτοιχα πεδία Άζθεζε 2 Γεκηνπξγήζηε έλα δηθφ ζαο καζήκαηα ζηελ θαηεγνξία πνπ ζα ζαο επηζεκάλεη ν επηκνξθσηήο. Σν κάζεκα λα έρεη σο ηίηιν «Μάζεκα ηνπ Δπίζεην Όλνκα» φπνπ Δπίζεην θαη Όλνκα ζα εηζάγεηε ην δηθφ ζαο, Χο ζχληνκν φλνκα λα βάιεηε ηα αξρηθά ηνπ νλνκαηεπψλπκνπ ζαο (αλ ππάξρεη ήδε άιιν κάζεκα κε ην ίδην ζχληνκν φλνκα δνθηκάζηε θάηη άιιν). Σν κάζεκα λα έρεη κία ζχληνκε πεξηγξαθή πνπ λα πξνζειθχεη ηνπο εθπαηδεπφκελνπο λα ην επηζθεθηνχλ θαη ε εκθάληζή ηνπ λα είλαη ζε κνξθή ζεκάησλ κε 5 ζέκαηα. Δπίζεο λα επηηξέπεηαη ε πξφζβαζε ζηνπο επηζθέπηεο θαη λα γίλεηαη επηβνιή ηεο ειιεληθήο γιψζζαο. Πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγήζνπκε έλα κάζεκα ζηελ αξρηθή νζφλε πνπ ζα εκθαληζηεί κεηά ηε ζχλδεζή καο επηιέγνπκε ηε θαηεγνξία ζηελ νπνία ζα ην δεκηνπξγήζνπκε (π.ρ. Αλ. Μαθεδνλία & Θξάθε) φπσο θαίλεηαη θαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα. 66

67 ηελ λέα νζφλε πνπ ζα εκθαληζηεί επηιέγνπκε Πξνζζήθε λένπ καζήκαηνο γηα λα κεηαθεξζνχκε ζηελ νζφλε ησλ ξπζκίζεσλ ηνπ καζήκαηνο ην νπνίν ζα δεκηνπξγήζνπκε. ηελ νζφλε ξπζκίζεσλ πνπ ζα εκθαληζηεί ηξνπνπνηνχκε θαηάιιεια ηηο ξπζκίζεηο πνπ καο δεηήζεθαλ ζχκθσλα θαη κε ηελ παξαθάησ εηθφλα. 67

68 Αλ ρξεηαδφκαζηε βνήζεηα ή δελ γλσξίδνπκε ηη εμππεξεηεί θάπνηα ξχζκηζε κπνξνχκε αλά πάζα ζηηγκή λα επηιέμνπκε ζην εηθνλίδην κε ην εξσηεκαηηθφ θαη ζα εκθαληζηεί βνήζεηα γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ξχζκηζε. 68

69 Άζθεζε 3 Δλεξγνπνηήζηε ηελ επεμεξγαζία καζήκαηνο Απφ ην πιαίζην ξπζκίζεηο ζην θάησ αξηζηεξφ κέξνο ηεο νζφλεο επηιέγνπκε «Δλεξγνπνίεζε επεμεξγαζίαο». Δλαιιαθηηθά επηιέγνπκε ην νκφλπκν θνπκπί ζην πάλσ δεμηφ κέξνο ηνπ καζήκαηνο ή Άζθεζε 4 αλ blocks (Πιαίζηα) ζα ζαο ρξεηαζηνχλ ζην πεξηβάιινλ ηνπ καζήκαηφο ζαο ηα παξαθάησ κε ηε ζεηξά πνπ αλαθέξνληαη ζε δηάηαμε απφ πάλσ πξνο ηα θάησ: «Γξαζηεξηφηεηεο», «Πινήγεζε» θαη «Ρπζκίζεηο» ζηελ αξηζηεξή ζηήιε, θαη ηα blocks «Σειεπηαία Νέα», «Δπηθείκελα γεγνλφηα», «Calendar (εκεξνιφγην)», «Πεξηγξαθή καζήκαηνο» θαη «Πξφζθαηε δξαζηεξηφηεηα» ζηε δεμηά ζηήιε. Θα ρξεηαζηεί λα κεηαθηλήζνπκε ή δηαγξάςνπκε θάπνηα απφ ηα ππάξρνληα πιαίζηα ελψ ζα ρξεηαζηεί λα πξνζζέζνπκε θαη κεξηθά λέα. Γηα ηελ δηαγξαθή ησλ πιαηζίσλ πνπ ζέινπκε λα απνθξχςνπκε επηιέγνπκε ην x πνπ εκθαλίδεηαη ζηε γξακκή ηίηινπ ηνπο θαη ζηελ εξψηεζε πνπ ζα καο γίλεη επηβεβαηψλνπκε ηε δηαγξαθή ηνπο. Γηα ηε κεηαθνξά ησλ πιαηζίσλ απφ ηεο δεμηά ζηελ αξηζηεξή ζηήιε θαη αληίζηξνθα αιιά θαη απφ ην πάλσ κέξνο ηεο νζφλεο ζην θάησ παηάκε αξηζηεξφ θιηθ ζηελ γξακκή ηίηινπ ηνπ επηζπκεηνχ πιαηζίνπ θαη ην ζέξλνπκε ζηε λέα ηνπ ζέζε. Γηα πξνζζήθε λένπ πιαηζίνπ επηιέγνπκε ην πιαίζην πνπ ζέινπκε λα πξνζηεζεί κέζσ ηνπ κπινθ «Πξνζζέζηε έλα κπινθ» πνπ εκθαλίδεηαη ζην θάησ αξηζηεξφ κέξνο ηνπ καζήκαηνο Μεηά ηηο δεηνχκελεο αιιαγέο ε ηζηνζειίδα ζαο ζα πξέπεη λα έρεη ηελ αθφινπζε εκθάληζε (κε απελεξγνπνηεκέλε ηελ επεμεξγαζία). 69

70 Άζθεζε 5 Οξίζηε έλα πξνζσπηθφ γεγνλφο ζηηο 22/11/2013, θαη έλα γεγνλφο καζήκαηνο απφ 23/12/2013 έσο 5/01/2013 γηα ηε δηαθνπή ησλ καζεκάησλ ιφγν δηαθνπψλ. ηε ζπλέρεηα παξαηεξήζηε πσο εκθαλίδνληαη απηά ηα γεγνλφηα ζην πιαίζην Calendar. Απφ ην κπινθ επηθείκελα γεγνλόηα επηιέγνπκε λέν γεγνλόο. Γειψλνπκε ην είδνο ηνπ γεγνλφηνο ζχκθσλα κε ηελ εθθψλεζε. Δλδεηθηηθά γηα ην πξνζσπηθφ γεγνλφο ζα πξέπεη λα έρεηε αλάινγεο ξπζκίζεηο κε ηελ αθφινπζε εηθφλα 70

71 Άζθεζε 6 Απελεξγνπνηήζηε ηνλ επηινγέα δξαζηεξηνηήησλ Ζ απελεξγνπνίεζε ηνπ επηινγέα δξαζηεξηνηήησλ γίλεηαη αθνχ έρεη ελεξγνπνηεζεί ε επεμεξγαζία κέζσ ηεο αληίζηνηρεο επηινγήο ζην πιαίζην Ρπζκίζεηο Άζθεζε 7 Σνπνζεηήζηε ζην γεληθφ πιαίζην ηεο εβδνκαδηαίαο πεξηγξαθήο ζαο έλα θαισζφξηζκα ζηνπο καζεηέο ζαο (εηηθέηα) θαη κηα πεγή πιεξνθνξηώλ θεηκέλνπ πνπ πεξηέρεη ηνπο ζθνπνχο θαη ζηφρνπο ηνπ καζήκαηνο ζαο. ηελ εηηθέηα πνπ ζα δεκηνπξγήζεηε λα εηζάγεηε θαη κία εηθόλα ζρεηηθή κε ην scratch ελψ ε πεγή πιεξνθνξηψλ ζα είλαη έλα αξρείν word ην νπνίν ζα δεκηνπξγήζεηε θαη ην νπνίν ζα εκπεξηέρεη ηνπο ζηφρνπο κέζα ηνπ. Γηα ηελ εηζαγσγή ηεο Δηηθέηαο (θείκελν πνπ εκθαλίδεηαη ζηελ θχξηα νζφλε ηνπ καζήκαηνο) πάκε ζηελ Πξνζζήθε πεγήο πιεξνθνξηψλ θαη επηιέγνπκε Δηηθέηα. Γηα ηελ εηζαγσγή εηθόλαο ζην θείκελν ηεο εηηθέηαο επηιέγνπκε ην εηθνλίδην ηεο θσηνγξαθίαο απφ ηνλ online editor πνπ καο παξέρεηαη. ηε ζπλέρεηα επηιέγνκε Find or upload an image θαη αθνινπζνχκε ηηο νδεγίεο, ελψ αθνινχζσο εηζάγνπκε κία πεξηγξαθή ηεο εηθφλαο θαη παηάκε εηζαγσγή 71

72 Γηα ηε δεκηνπξγία ειίδαο επηιέγνπκε ηελ αληίζηνηρε πεγή πιεξνθνξηψλ θαη εηζάγνπκε ηα ζηνηρεία πνπ ζέινπκε φπσο ζηελ παξαθάησ εηθφλα. Πξνζνρή πξέπεη λα εηζάγνπκε θείκελν ζε φια ηα πεδία πνπ εκθαλίδνληαη κε θφθθηλα γξάκκαηα. 72

73 Άζθεζε 8 ην πξώην ζαο ζέκα θάληε ηηο παξαθάησ ελέξγεηεο: i. Μεηνλνκάζηε ην ζε «Δηζαγσγή ζην Scratch» θαη εηζάγεηαη έλα εηζαγσγηθφ θείκελν Αξρηθά επηιέγνπκε ην γξαλάδη ζην Θέκα 1 73

74 θαη ζηε ζπλέρεηα ηξνπνπνηνχκε ηηο ξπζκίζεηο ηνπ αλάινγα. ii. Δηζάγεηε έλα αξρείν word κε ελδεηθηηθφ θείκελν Γηα ηελ εηζαγσγή ηνπ αξρείνπ word έρνπκε δχν ηξφπνπο. Ο έλαο είλαη λα ην ζχξνπκε πάλσ ζην ζπγθεθξηκέλν ζεκείν ηνπ καζήκαηνο ελψ ν άιινο λα επηιέμνπκε πξνζζήθε πεγήο πιεξνθνξηψλ απφ ηε ζρεηηθή ιίζηα θαη ζηε ζπλέρεηα λα επεμεξγαζηνχκε ηηο ξπζκίζεηο ηνπ ζχκθσλα κε ηελ αθφινπζε εηθφλα. 74

75 iii. Γεκηνπξγήζηε έλαλ θάθειν πνπ λα νλνκάδεηαη «Αξρεία εγθαηάζηαζεο» θαη εηζάγεηε ελδεηθηηθά 1-2 αξρεία. Δπηιέγνπκε απφ ηηο πεγέο πιεξνθνξηψλ «Φάθεινο» θαη εηζάγνπκε ηηο αθφινπζεο ξπζκίζεηο 75

76 Άζθεζε 9 ην δεύηεξό ζαο ζέκα νξίδεηε ζην πεξηβάιινλ ηνπ ηα παξαθάησ κε ηε ζεηξά πνπ αλαθέξνληαη ζε δηάηαμε απφ πάλσ πξνο ηα θάησ: i. Δηζάγεηε έλαλ ζύλδεζκν ζηελ δηεύζπλζε Δπηιέγνπκε απφ ηηο πεγέο πιεξνθνξηψλ ηελ «URL» θαη ζηε ζπλέρεηα εηζάγνπκε ηηο ξπζκίζεηο ηεο αθφινπζεο εηθφλαο 76

77 ii. Δηζάγεηε κηα εξγαζία γηα ηνπο καζεηέο ζαο ε νπνία λα ηνπο επηηξέπεη λα αλεβάζνπλ κέρξη 3 αξρεία απφ ηελ 1/11/2013. Καηαιεθηηθή εκεξνκελία ζα είλαη ε 29/11/2013 ελψ ζα κπνξνχλ λα αλεβάζνπλ ηα αξρεία ηνπο έσο ηηο 2/12/2013. Δπηιέγνπκε Αλάζεζε εξγαζίαο απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζηε ζπλέρεηα βάδνπκε ηηο αθφινπζεο ξπζκίζεηο 77

78 . Άζθεζε 10 ην ηξίην ζέκα νξίδεηε ζην πεξηβάιινλ ηεο ηα παξαθάησ κε ηε ζεηξά πνπ αλαθέξνληαη ζε δηάηαμε απφ πάλσ πξνο ηα θάησ: i. Δηζάγεηε έλα βίληεν από ην YouTube ζρεηηθφ κε ην Moodle ή ελαιιαθηηθά ζρεηηθά κε ην ζέκα ηνπ καζήκαηφο ζαο Βήμα 1 Βρίςκουμε ζνα βίντεο τθσ επικυμίασ μασ ςτο και κάνουμε τα ακόλουκα ςφμφωνα με το παρακάτω ςχιμα 78

79 4 Αντιγράφουμε τον κώδικα που προκύπτει Επιλέγουμε το κουμπί Ενσωμάτωση 2 Επιλέγουμε το κουμπί Αποστολή 1 3 Ορίζουμε το πλάτος (400px) Βήμα 2 Πξνζζέηνπκε εηηθέηα θαη ζηνλ online editor πνπ εκθαλίδεηαη παηάκε ην θνπκπί HTML. ηε ζπλέρεηα επηθνιινχκε ηνλ θψδηθα πνπ αληηγξάςακε απφ ην Youtube θαη παηάκε ελεκέξσζε 79

80 ii. Δηζάγεηε κηα δξαζηεξηφηεηα «νκάδα ζπδήηεζεο» (forum). ρεηηθά κε ην forum, αλνίμηε κηα απιή ζπδήηεζε, πνπ είλαη απιά έλα κφλν ζέκα, θαη κπνξνχλ λα δίλνληαη κφλν απαληήζεηο (πξνζνρή φηη δελ κπνξεί λα αλνηρζεί λέν ζέκα ζπδήηεζεο απφ άιινπο). Δπηιέγεηε απφ ηελ Πξνζζήθε δξαζηεξηόηεηαο ηελ Οκάδα πδεηήζεσλ θαη εηζάγεηε ηηο θαηάιιειεο ξπζκίζεηο Άζθεζε 11 ην ηέηαξην ζέκα νξίδεηε ζην πεξηβάιινλ ηεο ηα παξαθάησ κε ηε ζεηξά πνπ αλαθέξνληαη ζε δηάηαμε απφ πάλσ πξνο ηα θάησ: i. Μηα δξαζηεξηφηεηα «εξγαζία». Ζ εξγαζία ζα ζέηεη θάπνην εξψηεκα ζηνπο καζεηέο θαη ζα ηνπο εκθαλίδεη κηα πεξηνρή θεηκέλνπ πάλσ ζην ζχζηεκα γηα λα γξάςνπλ ηελ απάληεζή ηνπο. Δθαξκφδεηε ηα βήκαηα πνπ είραηε θάλεη γηα ηελ πξνεγνχκελε εξγαζία πνπ αλαξηήζαηε κε ηε κφλε αιιαγή ζηα αθφινπζα πεδία 80

81 ii. Μηα δξαζηεξηφηεηα «ιεμηθό». Σν γισζζάξη ην νπνίν νξίδεηαη ζην κάζεκά ζαο πεξηέρεη θαηά βάζε ηα εμήο: λα εηζάγεηε κφλν εζείο σο θαζεγεηήο θαηαρσξήζεηο (άξα ηχπνο ιεμηθνχ : Κχξην ιεμηθφ) θαη ζέιεηε λα πεξηέρεη 5 θαηαρσξήζεηο αλά ζειίδα, θάζε ιέμε νξίδεηαη κφλν κηα θνξά θαη λα γίλεηαη απηφκαηε πξνεπηζθφπεζε εθηχπσζεο. Δπίζεο λα ηνπνζεηήζεηε απφ κία ιέμε νξηζκφ. Δηζάγεηε ηε δξαζηεξηφηεηα Λεμηθφ θαη ζπκπιεξψλεηε ηελ αθφινπζε θφξκα 81

82 ηε ζπλέρεηα κπαίλεηε κέζα ζην ιεμηθφ θαη επηιέγεηε «Πξνζζήθε λέαο εγγξαθήο» 82

83 ηε ζπλέρεηα εηζάγεηε ηελ έλλνηα πνπ ζέιεηε θαη ηνλ νξηζκφ ηεο θαη επηιέγεηε λα γίλεηαη απηφκαηα ζχλδεζκνο iii. Μηα δξαζηεξηφηεηα «ζπδήηεζε» (chat). Δπηιέγνπκε ηελ δξαζηεξηφηεηα ζπδήηεζε θαη ζπκπιεξψλνπκε αλάινγα ηα πεδία iv. Μηα δξαζηεξηφηεηα «θνπίδ» (quiz) ην θνπίδ δεκηνπξγήζηε δχν εξσηήζεηο, κηα εξψηεζε ηχπνπ ζσζηό-ιάζνο θαη κηα εξψηεζε ηχπνπ πνιιαπιήο επηινγήο. Διέγμηε φηη νη εξσηήζεηο ζαο έρνπλ πξνζηεζεί ζην θνπίδ θαη επίζεο φηη δελ ππάξρεη αθαίξεζε βαζκψλ ζε πεξηπηψζεηο ιαλζαζκέλσλ Αθνχ δεκηνπξγήζεηε ην θνπίδ απφ ηελ πξνζζήθε δξαζηεξηφηεηαο επηιέγεηε ζην φλνκά ηνπ θαη ζηε ζπλέρεηα επεμεξγαζία Κνπίδ 83

84 Αθνινχζσο επηιέμηε πξνζζήθε εξψηεζεο θαη δηαιέμηε ηνλ επηζπκεηφ ηχπν Γηα ηελ εξψηεζε ηχπνπ σζηφ/λάζνο ζα πξέπεη λα ζπκπιεξψζεηε ηα πεδία φπσο ζηελ αθφινπζε εηθφλα. 84

85 Η βαθμολογία που θα πάρει ο εκπαιδευόμενος αν απαντήσει σωστά Δηλώνουμε ποια είναι η σωστή απάντηση Γηα ηελ εξψηεζε πνιιαπιήο επηινγήο αθνχ ηελ επηιέμνπκε εηζάγνπκε ζηα αληίζηνηρα πεδία ηηο θαηάιιειεο ηηκέο 85

86 86

87 Σν κάζεκά ζαο ζην ηέινο ζα πξέπεη λα είλαη φπσο απηφ ηεο επφκελεο εηθφλαο: 87

88 Πξναηξεηηθά Άζθεζε 12 ηελ πέκπηε εβδνκάδα πξνζζέζηε κηα δξαζηεξηφηεηα «ελόηεηαο». ρεηηθά κε ηελ ελφηεηα: - Ζ πξψηε ζαο ζειίδα έρεη ην φλνκα «Πίλαθαο επηινγήο» θαη είλαη έλαο πίλαθαο επηινγήο κε δχν επηινγέο - θνπκπηά: ην έλα κε φλνκα «ζεσξία» θαη ην άιιν κε φλνκα «αζθήζεηο». - Ζ δεχηεξε ζειίδα έρεη ην φλνκα «second» θαη είλαη κηα ζειίδα εξψηεζεο, ηχπνπ true-false (ζσζηό-ιάζνο). Γηα ηελ θάζε πηζαλή απάληεζε ηνπ καζεηή ζαο νξίδεηαη έλα response. - Ζ ηξίηε ζειίδα έρεη ην φλνκα «Σξίηε εξψηεζε» θαη είλαη κηα ζειίδα εξψηεζεο, ηύπνπ αληηζηνίρεζεο. H ηέηαξηε ζειίδα πνπ θηηάρλεηε έρεη ην φλνκα «Σέηαξηε Δξψηεζε» θαη λα πεξηέρεη αξηζκεηηθή εξψηεζε. Αιιεινπρία ζειίδσλ H πξψηε ζειίδα ηεο ελφηεηάο ζαο είλαη o πίλαθαο δηαθιάδσζεο θαη ν καζεηήο αθνινχζσο επηιέγεη έλα απφ ηα δχν θνπκπηά. Σν θνπκπί «ζεσξία» νδεγεί ζηε second page. Αλ δελ απαληεζεί ζσζηά ε εξψηεζε ηεο ζειίδαο, ν καζεηήο παξακέλεη ζηελ ίδηα ζειίδα θαη μαλαπξνζπαζεί, αλ φκσο απαληεζεί ζσζηά νδεγείηαη ζηε fourth page. Σν θνπκπί «αζθήζεηο» νδεγεί ζηε Σξίηε ζειίδα. Αλ δελ απαληεζεί ζσζηά ε εξψηεζε ηεο ζειίδαο, ν καζεηήο παξακέλεη ζηελ ίδηα ζειίδα θαη μαλαπξνζπαζεί, αλ φκσο απαληεζεί ζσζηά νδεγείηαη ζηε ηέηαξηε ζειίδα. 88

89 H ηέηαξηε ζειίδα έρεη θαη εθείλε ηε δηθή ηεο εξψηεζε, ε νπνία αλ απαληεζεί ζσζηά νδεγεί ην καζεηή ζην ηέινο ηεο ελφηεηαο, δηαθνξεηηθά αθήλεη ην καζεηή λα μαλαπξνζπαζήζεη ηελ εξψηεζε. 89

90 Ενότητα εναρίου Ειδικοφ Μζρουσ 21 2 ο ενάριο Πληροφορικοφ Γραμματιςμοφ ΣΙΣΛΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ ενάριο 2ο για τον Πλθροφορικό Γραμματιςμό: Δθμιουργία ενόσ online περιοδικοφ τθσ τάξθσ (ι ενόσ ςχολικοφ περιοδικοφ) 2. ΕΚΣΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Δεδομζνου ότι θ προτεινόμενθ ιδζα μπορεί να εφαρμοςκεί με ςχετικζσ τροποποιιςεισ ςε διάφορεσ τάξεισ πρωτοβάκμιασ και δευτεροβάκμιασ και επειδι θ υλοποίθςθ γίνεται ςε βάκοσ χρόνου, δεν επιβάλλεται κάποιο ςυγκεκριμζνο χρονικό πλαίςιο. Θ διάρκεια υλοποίθςθσ κα κακοριςτεί από τισ παραμζτρουσ που κα επιλεγοφν («εφροσ» και ποςότθτα υλικοφ ςτο περιοδικό, μζγεκοσ, επικαιροποίθςθ, κεματολογία, θλικία μακθτϊν, κλπ). 3. ΕΝΣΑΞΗ ΣΟΤ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ/ΠΡΟΑΠΑΙΣΟΤΜΕΝΕ ΓΝΩΕΙ Προορίηεται για υλοποίθςθ αρχικά με μακθτζσ τθσ Ε και Σ τάξθσ. Κα μποροφςε ωςτόςο να υλοποιθκεί και με λίγο μικρότερουσ ςε θλικία μακθτζσ με τθν προχπόκεςθ μεγαλφτερθσ υποςτιριξθσ από τθ μεριά του διδάςκοντα κακϊσ επίςθσ και με μεγαλφτερουσ μακθτζσ. τθν περίπτωςθ που μπορεί να επεκτακεί με τθ μορφι ςχολικοφ περιοδικοφ και όχι περιοδικοφ τάξθσ, αναμζνεται θ ςυμβολι υλικοφ από όλεσ τισ τάξεισ. 4. ΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΟΧΟΙ ΣΟΤ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Γεδνκέλνπ φηη θαηά θχξην ιφγν ζα εθηίζεληαη θείκελα ησλ καζεηψλ αλακέλεηαη φηη νη καζεηέο ζα πξέπεη: 90

91 να ακολουκοφν μια πορεία ανάπτυξθσ του κειμζνου (πρόχειρο ςχζδιο, ανακεϊρθςθ, επεξεργαςία και δθμοςίευςθ) να ςυμμετζχουν ςε ομαδοςυνεργατικζσ δραςτθριότθτεσ ανάπτυξθσ κειμζνου. να επιλζγουν τθ μορφι και τθν ποιότθτα εκείνων των παρουςιάςεων που είναι κατάλλθλεσ για το κοινό τουσ να επιλζγουν τθν κατάλλθλθ γλϊςςα για το κοινό ςτο οποίο απευκφνονται Σαπηφρξνλα ζε επίπεδν ηερλνινγίαο νη καζεηέο εμνηθεηψλνληαη κε ην ζηήζηκν ελφο online πεξηνδηθνχ πνπ ζπλδπάδεη κηα ζεηξά απφ επηκέξνπο δεμηφηεηεο ζρεηηθά κε ηε ρξήζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ. Έηζη νη καζεηέο ζα απνθηήζνπλ θαη εληζρχζνπλ κηα εμνηθείσζε: Με τον επεξεργαςτι κειμζνου (πχ, Microsoft Word, LibreOffice) Με κάποιο λογιςμικό αναφοράσ (για παράδειγμα Encarta ι πρoτιμότερθ - wikipedia) Με τθν αξιοποίθςθ του Internet, τθ χριςθ ψθφιακισ κάμερασ, του ςαρωτι (scanner), κλπ. Σθν ειςαγωγι και επεξεργαςία ιχου, εικόνασ και πικανόν κινοφμενθσ εικόνασ για τουσ ςκοποφσ του περιοδικοφ. BHMA 1 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΟΤ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ ΑΝΑΛΤΣΙΚΗ ΠΑΡΟΤΙΑΗ το βιμα αυτό διαπραγματεφεςτε τα πικανά οφζλθ από τθν εμπλοκι των μακθτϊν ςασ ςε μια online δθμιουργία δθμοςίευςθσ. Γιατί κα ζπρεπε οι μακθτζσ ςασ να εμπλακοφν ςε ζνα τζτοιο εγχείρθμα; Ποια μπορεί να είναι θ αξία τθσ χριςθσ του ςυγκεκριμζνου εκδοτικοφ μζςου; Δραςτηριότητα 1 Διατυπϊςτε τθν άποψι ςασ ςτα πιο κάτω ερωτιματα. (Πρόκειται για ερωτιςεισ που κα μποροφςε ο επιμορφωτισ να κζςει ςτουσ επιμορφοφμενουσ ςτο Βιμα αυτό. Μπορεί να γίνει χριςθ είτε ερωταποκρίςεων είτε brainstorming είτε ςφντομων γραπτϊν αναφορϊν): 91

92 Σι νομίηετε ότι παρακινεί τουσ μακθτζσ και τουσ κρατά αμείωτο το ενδιαφζρον όταν είναι online και αντίςτροφα τι είναι αυτό που αποτελεί αντικίνθτρο γι αυτοφσ; Κατά τθν άποψι ςασ, τι κα αποκαλοφςατε ωσ επιτυχθμζνο online περιοδικό; Δθμοςιεφοντασ online δθμοςιεφοντασ offline. Σι είναι το πρϊτο που ζρχεται ςτο μυαλό ςασ όταν ακοφτε αυτζσ τισ φράςεισ; Ποια κα είναι θ κεματολογία των άρκρων που κα ικελεσ να γράψουν οι μακθτζσ ςου για το περιοδικό; BHMA 2 Μελετϊντασ περιοδικά που υφίςτανται online. Θ φάςθ αυτι βοθκά ςτο να ξεκακαρίςετε τι είδουσ περιοδικό κζλετε να εκδϊςετε. Πωσ κα οργανϊςετε και κα παρουςιάςετε τα κείμενα των μακθτϊν ςασ; Για το λόγο αυτό, και πριν λθφκοφν αποφάςεισ είναι καλό να επιςκεφτοφν οι επιμορφοφμενοι κάποια τζτοια περιοδικά ϊςτε να αποκτιςουν μια αίςκθςθ ςχετικά με το πϊσ κα οργανϊςουν το περιοδικό και ποιεσ κα είναι οι ςυνιςτϊςεσ του. Και ζνασ καλόσ τρόποσ για αυτό είναι εξετάηοντασ τι ζχουν κάνει άλλοι. Δραςτηριότητα 2 Παρακάτω δίνονται οι ςφνδεςμοι για κάποια online περιοδικά. Μπορείσ να τα επιςκεφτείσ και να ρίξεισ μια ματιά. Αφιζρωςε λίγο χρόνο ςε κακζνα από αυτά και ςκζψου πωσ κα απαντοφςεσ ςτισ παρακάτω ερωτιςεισ: Πϊσ είναι οργανωμζνο; Πωσ ζχουν ομαδοποιθκεί τα κείμενα; Πόςο ςυχνά εκδίδεται; Πόςα τεφχθ υπάρχουν ιδθ; Με τι αςχολοφνται τα κείμενα των μακθτϊν; Ερευνοφν κάποιο επίκαιρο κζμα; Προςωπικζσ ιςτορίεσ; χολικά ι τοπικά νζα; Δραςτθριότθτεσ τθσ τάξθσ; Γνϊμεσ; Πολιτιςτικά; Άλλα; Πόςο εφκολθ είναι θ πλοιγθςθ ςτο περιοδικό; Πασ εφκολα από τθ μια ςελίδα του περιοδικοφ ςτθν άλλθ; Τπάρχει ςφνδεςθ ανάμεςα ςτα κείμενα των μακθτϊν; Γυρνάσ εφκολα ςτθν αρχικι ςελίδα; Σι άλλα χαρακτθριςτικά περιλαμβάνονται ςτα περιοδικά αυτά; Τπάρχουν διαδραςτικζσ όψεισ του περιοδικοφ που κα παρείχαν ςτον αναγνϊςτθ τθ δυνατότθτα να ανταποκρικεί ι να αντιδράςει ςε ζνα κζμα, ςε ιδζεσ και γνϊμεσ που ςυναντά ςτα γραπτά των μακθτϊν; Για παράδειγμα, να ανταποκρικεί με ζνα , με φόρμεσ που να ςυμπλθρϊνει, δθμοςκοπιςεισ γνϊμεων, κλπ Σι είδθ κειμζνων ι μακθτικϊν projects κεωρείσ ενδιαφζροντα; 92

93 ε οριςμζνα περιοδικά εγκλείονται (με ςυςτθματικό τρόπο ι ςυμπτωματικά) και άλλοι ψθφιακοί πόροι όπωσ αρχεία ιχων και βίντεο. Τπάρχουν πλεονεκτιματα και μειονεκτιματα από τθν ενςωμάτωςθσ ςτοιχείων αυτοφ του είδουσ; Ενδεικτικά online περιοδικά που κα μποροφςαν να επιςκεφτοφν οι επιμορφοφμενοι Inspired : Impressive Student produced magazine TOPICS Online Magazine for Learners of English Silver International MidLink Magazine Estrella Mountain Community College's online student magazine Δραςτηριότητα 3: Αθνχ έρεηο επηζθεθηεί ηα πεξηνδηθά απηά ζθέςνπ θάπνηεο ηδέεο ζρεηηθά κε ηα επφκελα εξσηήκαηα: Ση είδνπο άξζξα θαη projects ζνπ θάλεθαλ ελδηαθέξνληα; Ση ηδέεο πήξεο ζρεηηθά κε ηελ έθδνζε ησλ θεηκέλσλ ησλ δηθψλ ζνπ καζεηψλ; 93

94 Πνηα εηθφλα άξρηζεο λα ζρεκαηίδεη ζρεηηθά κε ην πεξηερφκελν ηνπ δηθνχ ζνπ πεξηνδηθνχ; Άξρηζεο λα θαηαιήγεηο ζε ηδέεο ζρεηηθά κε ην ζρεδηαζηηθφ κέξνο ηνπ πεξηνδηθνχ; Πσο ζα νξγαλψζεηο ηα θείκελα ησλ καζεηψλ; Πφζν ρξήζηκν ή ζεκαληηθφ είλαη λα ρξεζηκνπνηήζεηο γξαθηθά φπσο θσηνγξαθίεο θαη ζρέδηα ησλ καζεηψλ; Ση είδνπο δηαδξαζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ζα ήζειεο λα ρξεζηκνπνηήζεηο; Ουςιαςτικά ςτο βιμα αυτό οριςτικοποιείται ςτο μεγαλφτερο μζροσ το ςχεδιαςτικό μζροσ του περιοδικοφ. Ζχετε αποφαςίςει ςχετικά με το layout, θ κεματολογία, θ ζκταςθ ςτθ χριςθ κειμζνου, γραφικϊν κλπ. BHMA 3 το βιμα αυτό εξαςφαλίηεται θ φπαρξθ του δικτυακοφ χϊρου του περιοδικοφ. Οι περιςςότεροι από ςασ λόγω ειδικότθτασ είςτε εξοικειωμζνοι με τθ διαδικαςία αυτι και ζτςι δεν αφιερϊνουμε χρόνο ςε αυτό το βιμα. Μπορεί να γίνει χριςθ είτε του ςχολικοφ δικτφου που δίνει τθ δυνατότθτα ςτισ ςχολικζσ μονάδεσ να δθμιουργιςουν και να ανεβάςουν ςελίδεσ ι ακόμθ και ςε επίπεδο μακιματοσ να γίνει χριςθ υπθρεςιϊν που προςφζρονται ςχετικά με τθ δωρεάν φιλοξενία ιςτοςελίδων. Δραςτηριότητα 4 Εξαςφάλιςε το ςχετικό χϊρο φιλοξενίασ είτε μζςα του ςχολικοφ δικτφου είτε μζςω κάποιου παρόχου τθσ ςχετικι υπθρεςίασ. BHMA 4 Προςκζτοντασ διαδραςτικότθτα ςτο περιοδικό Κα επικεντρωκοφμε ςτουσ μελλοντικοφσ αναγνϊςτεσ των μακθτϊν ςασ τουσ επιςκζπτεσ του περιοδικοφ. Ζνα αυκεντικό γράψιμο κειμζνου και ζνα αυκεντικό κοινό οι δυο ςυνιςτϊςεσ τθσ διαδικαςίασ ςυγγραφισ και δθμοςίευςθσ Όταν δθμοςιεφετε online τθ δουλειά των μακθτϊν ςασ αυτό που ουςιαςτικά κάνετε είναι να εγκυροποιείτε για το μακθτι τθ διαδικαςία ςυγγραφισ. Σου δίνετε μια αίςκθςθ ότι είναι 94

95 ζνασ πραγματικόσ ςυγγραφζσ που ζχει κάτι να επικοινωνιςει ςτουσ άλλουσ και του δίνετε επίςθσ τθν ευκαιρία να απευκυνκεί ςε ζνα πνευματϊδεσ κοινό, ανκρϊπουσ που κζλουν να διαβάςουν αυτά που ζχει να τουσ πει. Πϊσ δείχνω ςτουσ μακθτζσ ότι ζχουν ζνα αυκεντικό κοινό; Χρειάηεται κάτι παραπάνω από το να πείτε απλά ςτουσ μακθτζσ ςασ ότι απευκφνονται online ςε ζνα ενδιαφζρον κοινό. Πρζπει να τουσ δείξετε ότι θ κατάςταςθ πράγματι είναι ζτςι. Ζνασ τρόποσ να το καταφζρετε είναι να προςκζςετε διαδραςτικά χαρακτθριςτικά ςτο περιοδικό ωσ ζναν αποτελεςματικό τρόπο για να πετφχετε μια ανατροφοδότθςθ για τουσ μακθτζσ ςασ. Σι εννοείται με τον όρο «διαδραςτικά χαρακτθριςτικά»; Λζγοντασ διαδραςτικά χαρακτθριςτικά αυτό που εννοείται είναι θ δυνατότθτα των αναγνωςτϊν να αλλθλεπιδροφν με το περιοδικό ςασ, να αντιδροφν ςε ότι διαβάηουν και να ςτζλνουν μια ανατροφοδότθςθ. Κα τουσ επιτρζπεται να ανταποκρίνονται ςε ότι βλζπουν και διαβάηουν με το να ΚΑΝΟΤΝ κάτι τθν ϊρα τθσ επίςκεψθσ του περιοδικοφ. Για παράδειγμα, μποροφν να πλθκτρολογοφν κάτι ςε μια ςελίδα του και να ςασ το ςτζλνουν, ι να κάνουν κλικ ςε ζναν ςφνδεςμο για να εγγραφοφν ςε ζνα βιβλίο επιςκεπτϊν ι να ςασ ςτζλνουν τθ γνϊμθ τουσ για κάποιο κζμα. Με τον τρόπο αυτό επικοινωνοφν άμεςα τόςο με ςασ όςο και με τουσ μακθτζσ ςασ. Αυτό με τθ ςειρά του ανοίγει περικϊρια για τθν ζναρξθ ενόσ ουςιαςτικοφ διαλόγου ανάμεςά ςασ. υνοψίηοντασ Τπάρχουν δυο βαςικά μεγάλα πλεονεκτιματα για ςασ και τουσ μακθτζσ ςασ ωσ δθμιουργϊν του περιοδικοφ. Πρϊτο, αν οι αναγνϊςτεσ που επιςκζπτονται το περιοδικό ςασ μποροφν να «κάνουν» διάφορα πράγματα ςε αυτό, τότε κα βρουν το περιοδικό ενδιαφζρον και κα κελιςουν να το επιςκεφτοφν ξανά. Δεφτερο, κάνει φανερό ςτουσ μακθτζσ ςασ ότι το κοινό εμπλζκεται ςτα αλικεια και διαβάηει τθ δουλειά τουσ, ό,τι εκδίδουν, και ανταποκρίνονται ςε αυτά. Αποδεικνφει δθλαδι ότι ζχουν ζνα αυκεντικό κοινό που δείχνει ενδιαφζρον. Βαςικά ςτοιχεία διαδραςτικότθτασ που κα μποροφςατε να χρθςιμοποιιςετε Προφανϊσ υπάρχουν πολλοί επιτθδευμζνοι τρόποι να προςκζςει κανείσ διαδραςτικότθτα ςε ζνα online περιοδικό. Για το ςυγκεκριμζνο όμωσ ςκοπό αρκεί να εςτιάςετε ςε τζςςερα 95

96 πολφ βαςικά και εφκολα χαρακτθριςτικά που παρζχουν εκείνθ τθ διαδραςτικότθτα που μπορεί να δείξει ςτουσ μακθτζσ-ςυγγραφείσ ότι ζχουν καταφζρει να επικοινωνιςουν κάτι ςε ζνα κοινό αόρατο μεν αυκεντικό δε. 1. Υξήζε ππεξδεζκψλ ζε θείκελν 2. χλδεζκνη 3. Βηβιίν επηζθεπηψλ 4. Φφξκεο Δραςτηριότητα 5 Προςκζςτε υπερδεςμοφσ ςε κείμενο ςε κάποιεσ από τισ ςελίδεσ του περιοδικοφ δίνοντασ μια ςφντομθ περιγραφι για το που οδθγοφν ι εξθγϊντασ το γιατί πρζπει ο αναγνϊςτθσ να μεταφερκεί εκεί που παραπζμπει ο υπερδεςμόσ. Δραςτηριότητα 6 Προςκζςτε ςυνδζςμουσ με ςυγκεκριμζνο ςκοπό ςε κάποια από τισ ςελίδεσ. Εξθγιςτε κάτι ςυγκεκριμζνο που κζλετε να κάνουν οι αναγνϊςτεσ όταν ανοίξουν το ςφνδεςμο. Για παράδειγμα, μπορείτε να προςκζςετε ζναν τζτοιο ςφνδεςμο ςτο τζλοσ ενόσ άρκρου του περιοδικοφ ςασ ηθτϊντασ από τουσ αναγνϊςτεσ να ςασ ςτείλουν τθ δικι τουσ άποψθ για το περιεχόμενο του άρκρου τθσ ςελίδασ. Δραςτηριότητα 7 Προςκζςτε ζνα βιβλίο επιςκεπτϊν ςτο περιοδικό ςασ όπου οι αναγνϊςτε κάνουν μια εγγραφι ϊςτε να μποροφν να λεν εκεί τι τουσ αρζςει ςτο περιοδικό ι τι κα ικελαν να βρίςκουν ςτο περιοδικό ςασ. Μπορείτε επίςθσ να τουσ ηθτάτε να δίνουν ςτοιχεία 96

97 τουσ (όνομα, τάξθ) και να τουσ καλείτε να ςτζλνουν ςχόλια ι υποδείξεισ ςχετικά με όςα διαβάηουν ςτο περιοδικό ςασ. Δραςτηριότητα 8 Προςκζςτε φόρμεσ για να ςυλλζξετε πλθροφορίεσ και γνϊμεσ και να διεκπεραιϊςετε ζρευνεσ ςχετικά κζματα του περιοδικοφ ςασ. Οι φόρμεσ προςφζρουν ςτον αναγνϊςτθ ζναν πολφ ςυγκροτθμζνο τρόπο αντίδραςθσ γιατί ςε μια φόρμα μπορεί να προςδιοριςτεί το είδοσ αντίδραςθσ που κζλετε να ςασ δοκεί. Μπορείτε να ηθτάτε γενικζσ πλθροφορίεσ για τουσ αναγνϊςτεσ ϊςτε να ςχθματίςετε μια εικόνα για το προφίλ των αναγνωςτϊν ςασ. Από τθν άλλθ, μπορείτε να είςτε πιο ςυγκεκριμζνοι ςτθν περίπτωςθ που κζλετε να κάνετε μια μικρι ζρευνα και να ςυλλζξετε τθ γνϊμθ των αναγνωςτϊν ςχετικά με κάποιο από τα κζματα που διαπραγματεφεται το τεφχοσ ςασ. τθν περίπτωςθ που κζλετε να δθμιουργιςετε τζτοιεσ φόρμεσ και να τισ προςκζςετε ςτο περιοδικό ςασ, χωρίσ να χρειαςτεί να προγραμματίςετε, υπάρχει ελεφκερθ παροχι ςχετικϊν υπθρεςιϊν ςτο δίκτυο. Κα μποροφςα να αναφζρω εντελϊσ ενδεικτικά τθ ςελίδα Response-O-Matic που μπορεί να ςασ υποςτθρίξει ςε αυτό. Μπορείτε βζβαια να αναηθτιςετε πλθκϊρα άλλων παρόχων τζτοιων υπθρεςιϊν. ΒΗΜΑ 5 Σελικό βιμα. Ηθτάτε άδεια ζκδοςθσ τθσ δουλειάσ των μακθτϊν και προωκείτε το προϊόν ςασ. Ανάλογα με τθν θλικία των μακθτϊν ςασ και προκειμζνου να ανεβάςετε ςτο περιοδικό κείμενα ι φωτογραφίεσ τουσ πρζπει να εξαςφαλίςετε τθν ςχετικι άδεια (από τουσ γονείσ για μακθτζσ τόςο μικρϊν θλικιϊν). Επίςθσ μιλιςτε ςε φίλουσ και ςυνεργάτεσ να δουν τθ δουλειά ςασ και κοινοποιείςτε το περιοδικό ςασ ςε μθχανζσ αναηιτθςθσ ι άλλεσ εκπαιδευτικζσ ςελίδεσ. 97

98 Δραςτηριότητα 9 Τλοποιείςτε τθν παραγωγι του περιοδικοφ και παρουςιάςτε τθν ςτθν επόμενθ ςυνάντθςθ. Όπωσ βλζπετε αφιςαμε εντελϊσ ζξω από τισ οδθγίεσ ιδζεσ ςχετικά με το περιεχόμενο και το κατά πόςο αυτό κα περιορίηεται ςε κείμενο και εικόνα ι κα είναι πιο πολυμεςικό περιλαμβάνοντασ ενςωματωμζνα video ι μουςικά αρχεία. Αυτό αφινεται ςε ςασ και τουσ μακθτζσ ςασ. 6. ΧΡΗΗ ΕΞΩΣΕΡΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ Οι ςελίδεσ των online περιοδικϊν όπωσ και θ ςελίδα με τισ διακζςιμεσ φόρμεσ κειμζνου είναι ςθμειωμζνεσ παραπάνω. Μπορείτε όμωσ να ςυμβουλευτείτε και δθμοςιευμζνα άρκρα ςε περιοδικά που ςχετίηονται με τθ δθμιουργία και τθ χριςθ online μακθτικϊν περιοδικϊν Grabill, P., & Grabill, J. (2000). Eighth graders, gender, and online publishing: A story of teacher and student collaboration. Computers and Composition, 17 (2), Natriello, G., & Rennick, M. (2006). An Online Journal as a Virtual Learning Environment: The Case of the Teachers College Record. In J. Weiss, J. Nolan, J. Hunsiger, and P. trifonas (Eds.). The International Handbook of Virtual Learning Environments, vol. I (pp ). Springer. Nagin, C. (2012). Because writing matters: Improving student writing in our schools. San Francisco:Jossey-Bass. Rifkin, W. D., Longnecker, N., Leach, J., Davis, L., & Orthia, L. (2010). Students Publishing in New Media: Eight Hypotheses a House of Cards?. International Journal of Innovation in Science and Mathematics Education (formerly CAL-laborate International), 18(1) ΤΠΟΚΕΙΜΕΝΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΗ Κα μποροφςαμε να αναφερκοφμε ςτο ότι ςτθν όλθ διαδικαςία υλοποίθςθσ ο κονςτρουκτιβιςμόσ και ιδιαίτερα ο κοινωνικόσ κονςτρουκτιβιςμόσ είναι ο κεμζλιοσ λίκοσ ςτον οποίο ςτθρίηεται θ διαδικαςία που περιγράφεται παραπάνω (τθσ δθμιουργίασ του περιοδικοφ). το πλαίςιο τθσ ςυνεργαςίασ μεταξφ των μελϊν τθσ ομάδασ που εμπλζκεται ςτθ δθμιουργία του περιοδικοφ υπάρχει διαρκισ αλλθλεπίδραςθ, θ οποία βρίςκεται ςτθ βάςθ τθσ όλθσ διαδικαςίασ μάκθςθσ. 98

99 8. ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ τθν ενότθτα αυτι κα παρουςιαςτοφν ςε γενικζσ γραμμζσ τα πιο πάνω βιματα όπωσ αυτά κα υλοποιθκοφν μζςα ςτθν τάξθ. τθν τάξθ μια ςειρά από τα βιματα που αναφζρονται πιο πάνω κα υλοποιθκοφν από τον εκπαιδευτικό και όχι από τουσ μακθτζσ. Ζτςι για μακθτζσ τθσ πρωτοβάκμιασ θ επιλογι του layout και θ προεργαςία πάνω ςτο ςχεδιαςμό του περιοδικοφ ζχει ιδθ γίνει από τον διδάςκοντα. τθν περίπτωςθ όμωσ που το μάκθμα απευκφνεται ςε μεγαλφτερουσ μακθτζσ ςτθ δευτεροβάκμια εκπαίδευςθ μπορεί ίςωσ ζνα μζροσ του ελζγχου να περάςει από τον εκπαιδευτικό ςτουσ μακθτζσ. ΒΗΜΑ 1 τθν ολομζλεια τθσ τάξθσ ςυηθτιςτε και ςυλλζξτε τισ προτιμιςεισ των μακθτϊν για τθ κεματολογία του περιοδικοφ. Ρωτιςτε τι κα ικελαν να γράψουν και τι κα ιταν για αυτοφσ το ςτοιχείο του περιοδικοφ που κα τουσ κρατοφςε αμείωτο το ενδιαφζρον. ΒΗΜΑ 2 Ο διδάςκων χωρίηει τουσ μακθτζσ ςε ομάδεσ με διακριτοφσ ρόλουσ θ κάκε μια. Ζτςι κάποιοι αςχολοφνται με τθ ςυγκζντρωςθ του υλικοφ, άλλοι αποτελοφν τθν τεχνικι ομάδα που κα μορφοποιιςει το ψθφιακό υλικό με βάςθ τισ προδιαγραφζσ του περιοδικοφ, άλλοι κα αςχολθκοφν με τθν όποια επεξεργαςία εικόνων, ιχων ι κινοφμενθσ εικόνασ (ςτο επίπεδο που επιτρζπει θ θλικία και οι γνϊςεισ των μακθτϊν), άλλοι κα αςχολθκοφν με τισ online ζρευνεσ που κα διεκπεραιϊνονται μζςω του περιοδικοφ, κλπ) ΒΗΜΑ 3 Δεδομζνου ότι ο εκπαιδευτικόσ ζχει διαμορφϊςει το φορμάτ του περιοδικοφ, τισ ςτιλεσ και τισ ενότθτεσ, αρχίηει ςταδιακά θ δθμιουργία του τεφχουσ. Σο ςυγκεντρωμζνο υλικό αρχίηει να προςτίκεται ςτο περιοδικό. ΒΗΜΑ 4 Ενεργοποιοφνται τα διαδραςτικά χαρακτθριςτικά του περιοδικοφ. Οι μακθτζσ βάηουν τουσ ςχετικοφσ υπερδεςμοφσ που παραπζμπουν ςε άλλεσ ςελίδεσ ι ςτθν αναπαραγωγι αρχείων. το τζλοσ κάποιων άρκρων που ζχουν γράψει οι μακθτζσ μπαίνει ςφνδεςμοσ προκειμζνου οι αναγνϊςτε να ςτείλουν τθν άποψι τουσ για το κζμα που διαπραγματεφεται το άρκρο. 99

100 Θ αντίςτοιχθ ομάδα που διαχειρίηεται το βιβλίο επιςκεπτϊν αξιολογεί τα ςχόλια των αναγνωςτϊν και ανάλογα με τθ βαρφτθτά τουσ μπορεί να καλζςει κάποιουσ από τουσ αναγνϊςτεσ να ςυμβάλουν ωσ δθμιουργοί ςε ζνα επόμενο τεφχοσ του περιοδικοφ. Θ ομάδα θ ςχετικι με τθ χριςθ φορμϊν επινοεί το ςυγκεκριμζνο ερϊτθμα που κα κζςει με τθ μορφι δθμοςκόπθςθσ, ελζγχει τα ςυγκεντρωμζνα αποτελζςματα και τα ανακοινϊνει. ΒΗΜΑ 5 Αν το κρίνει απαραίτθτο ο διδάςκων ανακζτει το κζμα τθσ προϊκθςθσ τθσ φπαρξθσ του περιοδικοφ ςτουσ ίδιουσ τουσ μακθτζσ. Με τθν κακοδιγθςι του μποροφν να επικοινωνιςουν με δικτυακζσ εκπαιδευτικζσ πφλεσ ι ςελίδεσ με εκπαιδευτικό περιεχόμενο προκειμζνου να γνωςτοποιιςουν τθν ζκδοςθ του περιοδικοφ τουσ. 9. ΕΠΙΗΜΑΝΗ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΒΟΛΩΝ Μάλλον κα μποροφςε κανείσ να μιλιςει για μεταβολζσ και όχι μικρομεταβολζσ. Λόγω τθσ φφςθσ του το ςενάριο αυτό πζρα από τον απαιτοφμενο χρόνο υλοποίθςθσ, ανάλογα με το αν αποφαςιςτεί να επικαιροποιείται ςτθ διάρκεια του χρόνου θ φπαρξθ του περιοδικοφ, απαιτεί μια ςε βάκοσ ςτιριξθ των ομάδων που εμπλζκονται και αυτό ςθμαίνει μια ςυςτθματικι οργάνωςθ τόςο του χρόνου του εκπαιδευτικοφ όςο και του προγραμματιςμοφ του ςτο πωσ κα κατανείμει τισ επιμζρουσ δράςεισ. 10. ΟΡΓΑΝΩΗ ΣΗ ΣΑΞΗ ΕΦΙΚΣΟΣΗΣΑ ΧΕΔΙΑΗ Τποχρεωτικι εργαςία ςε ομάδεσ με ςυγκεκριμζνουσ ρόλουσ (ςχεδίαςθ, οργάνωςθ φλθσ, υποτομείσ ςτθ κεματολογία, τεχνικι ομάδα, ομάδα για τισ online ζρευνεσ, κλπ). 100

101 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Lego-Mindstorm και εκπαιδευτική ρομποτική Με τον όρο «εκπαιδευτικι ρομποτικι» εννοείται γενικά θ χριςθ ρομπότ (πραγματικϊν ι εικονικϊν) για εκπαιδευτικοφσ ςκοποφσ: είτε για τθ διδαςκαλία του προγραμματιςμοφ, είτε (θ πιο ςυχνι περίπτωςθ) για μια γενικότερθ ειςαγωγι ςτον προγραμματιςμό και τθν τεχνολογία. Σθν τελευταία δεκαετία, τα καταςκευαηόμενα και προγραμματιηόμενα ρομπότ τθσ Lego, τα Lego-Mindstorms είναι τα πλζον διαδεδομζνα διεκνϊσ. Σα Lego-Mindstorms υπάρχουν ςε διάφορεσ εκδόςεισ. τθν αρχι παρατίκεται μια ςυνοπτικι περιγραφι μακιματοσ που υλοποιείται 1 με τισ πρϊτεσ γενιζσ των Lego-Mindstorms. τθ ςυνζχεια περιγράφεται ζνα μάκθμα με νεότερεσ εκδόςεισ των Lego-Mindstorms 2. Σα τελευταία χρόνια, θ διδαςκαλία του προγραμματιςμοφ ζχει επθρεαςτεί από τθν εμφάνιςθ φυςικϊν μθχανικϊν μοντζλων που ςυνδζονται με υπολογιςτι, όπωσ τα προγραμματιηόμενα μοντζλα τθσ LEGO, που μποροφν να κινοφνται, να εκτελοφν ζργα και γενικά να αλλθλεπιδροφν. Θ διαπίςτωςθ αυτι επιβεβαιϊνεται από τα προγράμματα ςπουδϊν ςε αρκετά. εκπαιδευτικά ιδρφματα όλων των βακμίδων, τα οποία επανεξζταςαν τα ειςαγωγικά μακιματα προγραμματιςμοφ και προςπακοφν να δθμιουργιςουν νζεσ ςειρζσ μακθμάτων. τισ ενότθτεσ που ακολουκοφν επιχειρείται αρχικά θ καταγραφι των αδυναμιϊν που παρουςιάηει θ παραδοςιακι μζκοδοσ διδαςκαλίασ και ςτθ ςυνζχεια θ περιγραφι τθσ εναλλακτικισ προςζγγιςθσ με τθ χριςθ των φυςικϊν μοντζλων LEGO Mindstorms. Ακολουκεί θ περιγραφι μιασ ςειράσ μακθμάτων για τθ διδαςκαλία του ειςαγωγικοφ μακιματοσ ςτον προγραμματιςμό τθσ Γ Σάξθσ Γυμναςίου ι τθσ Α Σάξθσ Ενιαίου Λυκείου με χριςθ των LEGO Mindstorms. 1 ηελ πξαγκαηηθφηεηα ε πεξηγξαθφκελε ζεηξά καζεκάησλ εθαξκφζηεθε επί 2 ζπλερή έηε ζε ηνπιάρηζηνλ 5 δηαθνξεηηθά ηκήκαηα ζρνιείσλ ζηε Θεζζαινλίθε, ζε πεξηνρέο πνπ ζεσξνχληαη ππνβαζκηζκέλεο. 2 Σν πξψην εθ ησλ καζεκάησλ εθαξκφζηεθε ζε ζρνιεία ηεο Θεζζαινλίθεο (δεο θαη ηελ πξνεγνχκελε ζεκείσζε) ζηα πιαίζηα εξεπλεηηθνχ πξνγξάκκαηνο. Ζ πεξηγξαθή ηνπ καζήκαηνο βαζίδεηαη θπξίσο ζην άξζξν ησλ Καγθάλε, Γαγδηιέιε, αηξαηδέκε, Δπαγγειίδε «Μηα Μειέηε Πεξίπησζεο ηεο Γηδαζθαιίαο ηνπ Πξνγξακκαηηζκνχ ζηε Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε κε ηα LEGO Mindstorms», ελψ ην δεχηεξν απνηειεί δεκηνπξγία κέινπο ηεο ζπγγξαθηθήο νκάδαο. 101

102 ΔΤΚΟΛΙΕ ΚΑΣΑ ΣΗΝ ΕΚΜΑΘΗΗ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΙΜΟΤ Τπενκυμίηονται ςυνοπτικά οι δυςκολίεσ των μακθτϊν ςτισ πρϊτεσ προςεγγίςεισ του προγραμματιςμοφ, με «τυπικζσ» γλϊςςεσ προγραμματιςμοφ. Οι αντικειμενικοί ςτόχοι που τίκενται ςυνικωσ, ςφμφωνα με το Πρόγραμμα πουδϊν, για, τθν ειςαγωγι ςτον προγραμματιςμό περιλαμβάνουν τθν απόκτθςθ γνϊςεων και δεξιοτιτων. Οι γνϊςεισ ςχετίηονται με τθν κατανόθςθ προβλιματοσ, το ςχεδιαςμό αλγορίκμων, είδθ τεχνικζσ περιβάλλοντα προγραμματιςμοφ, δομζσ δεδομζνων, δομζσ αλγορίκμων και οι δεξιότθτεσ με τθν υλοποίθςθ ζλεγχο εκςφαλμάτωςθ τεκμθρίωςθ αξιολόγθςθ προγράμματοσ. φμφωνα με ζρευνεσ που ζχουν πραγματοποιθκεί ςτο παρελκόν, θ παραδοςιακι μζκοδοσ διδαςκαλίασ αποτελεί ςθμαντικό παράγοντα που δυςκολεφει τθν εκμάκθςθ του προγραμματιςμοφ. Σα ςθμαντικότερα προβλιματα που αντιμετωπίηουν οι αρχάριοι είναι τα εξισ (Du Boulay, 1989): Οη γιώζζεο γεληθνύ ζθνπνύ δηαζέηνπλ έλα κεγάιν ξεπεξηόξην εληνιώλ θαη είλαη πνιύπινθεο. Η πξνζνρή ησλ καζεηώλ επηθεληξώλεηαη ζηελ εθκάζεζε ηεο ίδηαο ηεο γιώζζαο θαη όρη ζηελ αλάπηπμε ηθαλνηήησλ επίιπζεο πξνβιεκάησλ. Τν πξνγξακκαηηζηηθό πεξηβάιινλ ζπλήζσο δελ παξέρεη δπλαηόηεηεο νπηηθνπνίεζεο. Οη εκπνξηθνί κεηαγισηηηζηέο δελ ηθαλνπνηνύλ ηηο αλάγθεο ησλ αξραξίσλ πξνγξακκαηηζηώλ. Η επίιπζε ελδηαθεξόλησλ πξνβιεκάησλ απαηηεί ηελ εθκάζεζε ελόο κεγάινπ ππνζπλόινπ ηεο γιώζζαο θαη ηελ αλάπηπμε κεγάισλ πξνγξακκάησλ. Η δηαλνεηηθή πνιππινθόηεηα πνπ απαηηεί ε εθθνξά ελόο αιγνξίζκνπ ζε κηα γιώζζα πξνγξακκαηηζκνύ είλαη κεγάιε. ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΕΓΓΙΗ ΧΡΗΗ ΦΤΙΚΩΝ ΜΟΝΣΕΛΩΝ Θ χριςθ μοντζλων που ελζγχονται μζςω υπολογιςτι αποτελεί ζνα ςθμαντικό βοθκθτικό εργαλείο για μια ειςαγωγι ςτον προγραμματιςμό (Barnes, 2002). Παραδείγματα που ενιςχφουν τθν άποψθ αυτι είναι θ χελϊνα (Λogo) αλλά και το ρομπότ Karel (Weber Becker, 2001). Μια εναλλακτικι λοιπόν προςζγγιςθ τθσ διδαςκαλίασ των βαςικϊν αρχϊν του προγραμματιςμοφ μπορεί να βαςίηεται ςτθ χριςθ φυςικϊν μηχανικϊν μοντζλων και τθν εφαρμογι εννοιϊν και ιδεϊν από τθν πλευρά των μακθτϊν, με ςκοπό τθν επίλυςθ πραγματικϊν προβλθμάτων. Οι διδαςκόμενοι, ατομικά ι ομαδικά, καταςκευάηουν φυςικά 102

103 μοντζλα (ζνα αυτοκίνθτο, ζνα ςπίτι κα,) τα οποία ςυλλζγουν πλθροφορίεσ από το περιβάλλον και αντιδροφν ανάλογα με τα ερεκίςματα που λαμβάνουν. το πλαίςιο τθσ εκπαιδευτικισ διαδικαςίασ μακαίνουν τισ βαςικζσ ζννοιεσ του προγραμματιςμοφ υλοποιϊντασ προγράμματα ςε κάποιο προγραμματιςτικό περιβάλλον για να κακορίςουν τθ ςυμπεριφορά και τθν κίνθςθ του μοντζλου όχι ςτθν οκόνθ του υπολογιςτι τουσ αλλά ςτο φυςικό τουσ περιβάλλον. Σονίηεται ότι τα μζχρι τϊρα ρομποτικά ςυςτιματα (όπωσ το RoboMind κλπ) αναπαριςτϊνται (ι προςομοιϊνονται) ςτθν οκόνθ. Σα ρομπότ ςτα οποία γίνεται αναφορά ςτθν παροφςα ενότθτα είναι υλικά αντικείμενα και παρουςιάηουν όλα τα πλεονεκτιματα και μειονεκτιματα που ζχουν τα φυςικά ςυςτιματα ςε ςφγκριςθ με τα προςομοιοφμενα ςυςτιματα ι γενικά τα ψθφιακά τουσ αντίςτοιχα. Για παράδειγμα, θ κίνθςθ ενόσ οχιματοσ ςτο φυςικό κόςμο (θ απόςταςθ που κα διανφςει, θ ταχφτθτα του κλπ) κακορίηεται και από το ςυντελεςτι τριβισ τθσ επιφάνειασ ςτθν οποία κινείται το όχθμα, οι ςυνδζςεισ είναι φυςικζσ (άρα μπορεί να εξαρτϊνται από τα βφςματα), οι μπαταρίεσ παίηουν επίςθσ ζνα ρόλο και γενικότερα υπάρχουν όλεσ εκείνεσ οι ςυνκικεσ και το πλαίςιο που διαφοροποιοφν τα ςυςτιματα του φυςικοφ κόςμου από τισ ψθφιακζσ προςομοιϊςεισ τουσ. Θ χριςθ φυςικϊν μοντζλων κατά τθ διδαςκαλία των αρχϊν του προγραμματιςμοφ μπορεί επομζνωσ να δθμιουργιςει οριςμζνα προβλιματα, τα ςθμαντικότερα από τα οποία οφείλονται ςε φυςικοφσ περιοριςμοφσ του υλικοφ (περιοριςμοί που μπορεί να δθμιουργιςει θ τριβι ςτθν κίνθςθ ενόσ αντικειμζνου π.χ. ενόσ κινθτιρα που περιγράφθκαν παραπάνω), αλλά και χρονικοφσ περιοριςμοφσ (όπωσ ο χρόνοσ φόρτωςθσ του προγράμματοσ ςτον επεξεργαςτι) και περιοριςμοφσ κόςτουσ επζνδυςησ. Θ διδαςκαλία με φυςικά ρομπότ λαμβάνει υπόψθ τα ενδιαφζροντα των μακθτϊν και τουσ εμπλζκει ςε δραςτθριότθτεσ που φαίνεται ζχουν πραγματικά χρθςιμότθτα και ςθμαςία για αυτοφσ. Χαρακτθρίηεται από υψθλό βακμό αλλθλεπίδραςθσ μεταξφ του υπολογιςτι και του πραγματικοφ αντικειμζνου, με αποτζλεςμα, ο διδαςκόμενοσ να μπορεί να ςυςχετίςει τισ αντιδράςεισ του μοντζλου με τισ εντολζσ του προγράμματοσ και να παρατθριςει τισ ςυνζπειεσ που ζχουν ςτθ ςυμπεριφορά του μοντζλου οι αλλαγζσ που πραγματοποιεί ςτο πρόγραμμα (Eden et al., 1996). Σα φυςικά μοντζλα λοιπόν προςφζρουν απτι ανατροφοδότθςθ (feedback) ςτουσ μακθτζσ για τθν αποτελεςματικότθτα των προγραμμάτων τουσ (Barnes, 2002). Θ δυνατότθτα αυτι βοθκά τουσ μακθτζσ να οδθγοφνται ςταδιακά ςε καλφτερεσ, αποτελεςματικότερεσ, πλθρζςτερεσ και ακριβζςτερεσ λφςεισ. Ακόμθ, επιτρζπει ςτον εκπαιδευτικό να διδάξει τθν ίδια κεωρία και τισ ίδιεσ ζννοιεσ όχι 103

104 μόνο πιο αποτελεςματικά αλλά και ςε λιγότερο χρόνο (Fagin, 2000). Σο γεγονόσ αυτό ςθμαίνει ότι ο κακθγθτισ ζχει ςτθ διάκεςι του περιςςότερο χρόνο για να παρακολουκιςει τθν πορεία κάκε μακθτι ξεχωριςτά και να εντοπίςει τισ αδυναμίεσ, παρανοιςεισ, δυςκολίεσ που αυτόσ αντιμετωπίηει. Επίςθσ, ο μακθτισ εργάηεται με το δικό του ρυκμό μάκθςθσ, ζτςι ϊςτε να μπορεί να ςτακεί όςο χρόνο χρειάηεται ςε κάποια ςθμεία. Μπορεί κανείσ δθλαδι να μιλάει για εξατομικευμζνθ μάκθςθ. ΣΑ ΦΤΙΚΑ ΜΟΝΣΕΛΑ LEGO MINDSTORMS Κατά τθ διάρκεια των ειςαγωγικϊν μακθμάτων ςτον Προγραμματιςμό χρθςιμοποιοφνται τα LEGO Mindstorms και το λογιςμικό ROBOLAB ςε εργαςτθριακζσ δραςτθριότθτεσ. Θ εταιρεία LEGO, ωσ γνωςτόν, ζχει κυκλοφοριςει ςτθν αγορά ζνα προϊόν με το όνομα LEGO Mindstorms Robotics Invention System (RIS αυτι ιταν θ πρϊτθ ονομαςία). Περιλαμβάνονται μια μεγάλθ ποικιλία από τουβλάκια, αιςκθτιρεσ, κινθτιρεσ και άλλα εξαρτιματα, τα οποία μπορεί κανείσ να χρθςιμοποιιςει για να ςχθματίςει φυςικά μοντζλα. Σα εξαρτιματα αυτά προςαρμόηονται πάνω ςε ζνα τουβλάκι τθσ LEGO μεγαλφτερων διαςτάςεων, ςτο οποίο είναι ενςωματωμζνοσ ο επεξεργαςτισ RCX. Θ δθμιουργία ενόσ αυτόνομου ρομπότ ςυνίςταται ςε 4 βιματα: 1. Καταςκευι του ρομπότ ςφμφωνα με τα ςχζδια που παρζχει το kit ι τθ φανταςία του κακενόσ. 2. Ανάπτυξθ προγράμματοσ, χρθςιμοποιϊντασ το οπτικό προγραμματιςτικό περιβάλλον που ςυνοδεφει το kit ι μια άλλθ γλϊςςα προγραμματιςμοφ. 3. Φόρτωςθ του προγράμματοσ ςτο ρομπότ, χρθςιμοποιϊντασ τον πομπό υπερφκρων (Infrared transmitter). 4. Εκτζλεςθ του προγράμματοσ. ρήκα 1: Ο επεμεξγαζηήο RCX 104

105 Για να εκδθλϊςει το ρομπότ μια ςυγκεκριμζνθ ςυμπεριφορά, ςυνικωσ τα βιματα 2 ζωσ 4 επαναλαμβάνονται αρκετζσ φορζσ (Patterson-McNeill, Binkerd, 2001). Ο RCX (Robotic Control X) είναι ζνασ αυτόνομοσ μικροχπολογιςτισ που ενςωματϊνεται ςε ζνα τουβλάκι τθσ LEGO. Αποτελεί τον εγκζφαλο ςε οποιαδιποτε καταςκευι LEGO, ο οποίοσ μπορεί να προγραμματιςτεί μζςω ενόσ υπολογιςτι και επιτρζπει ςτθν καταςκευι να αλλθλεπιδρά με το περιβάλλον αυτόνομα και ανεξάρτθτα από τον υπολογιςτι. Διακζτει τρεισ κφρεσ ειςόδου (ςυνδζονται αιςκθτιρεσ αφισ, φωτόσ, κερμοκραςίασ), τρεισ κφρεσ εξόδου A-B-C (ςυνδζονται κινθτιρεσ και λαμπτιρεσ), μια οκόνθ υγρϊν κρυςτάλλων (LCD) μιασ γραμμισ, ζνα μικρόφωνο και τζςςερα κουμπιά (αφοροφν το άνοιγμα κλείςιμο του RCX, τθν επιλογι του προγράμματοσ που κα εκτελεςτεί και τθν ζναρξθ τερματιςμό τθσ εκτζλεςθσ). Λόγω των δυνατοτιτων του RCX να ελζγχει κινθτιρεσ ι φϊτα και να ςυγκεντρϊνει δεδομζνα με τθ βοικεια αιςκθτιρων, παιδιά και ενιλικεσ μποροφν εφκολα να δθμιουργιςουν καταςκευζσ που κινοφνται, ςκζφτονται, και αντιδροφν (Portsmore, 1999). Εκτόσ από το Robolab ζχουν αναπτυχκεί και άλλα ςυςτιματα για τον ζλεγχο των ρομποτικϊν ςυςτθμάτων 9ςτθν πραγματικότθτα προγραμματιςτικά περιβάλλοντα). ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΡΑ ΜΑΘΗΜΑΣΩΝ Μελετϊντασ τισ εφαρμογζσ των LEGO Mindstorms ςτθν εκπαίδευςθ, ακολουκεί μια ολοκλθρωμζνθ ςειρά μακθμάτων για τθ διδαςκαλία του ειςαγωγικοφ μακιματοσ ςτον προγραμματιςμό τθσ Γ Σάξθσ Γυμναςίου ι τθσ Α Σάξθσ Λυκείου με χριςθ των LEGO Mindstorms. Σο πρόγραμμα των μακθμάτων φαίνεται ςτον Πίνακα 1. το πρϊτο μζροσ κάκε μακιματοσ παρουςιάηονται από τον διδάςκοντα νζεσ προγραμματιςτικζσ δομζσ ςε ςυνδυαςμό με τισ δυνατότθτεσ του περιβάλλοντοσ προγραμματιςμοφ Robolab. ε κάκε μάκθμα, μετά τθν παρουςίαςθ των νζων εννοιϊν, οι μακθτζσ μελετοφν ζτοιμα προγράμματα και τροποποιοφν τισ παραμζτρουσ τουσ. Με τθ μελζτθ των ζτοιμων προγραμμάτων, δίνεται θ δυνατότθτα να επιςθμανκοφν ςθμαντικά ςτοιχεία, να αναδειχκοφν ςυντακτικζσ ιδιαιτερότθτεσ και να αποςαφθνιςτοφν δυςκολονόθτα, για τουσ μακθτζσ, ςθμεία. Επίςθσ, πριν προχωριςουν οι μακθτζσ ςτθν υλοποίθςθ δικϊν τουσ προγραμμάτων, καλοφνται να μελετιςουν ζτοιμα προγράμματα και να δϊςουν λεκτικζσ περιγραφζσ ςχετικά με το αποτζλεςμα του προγράμματοσ ςτθ ςυμπεριφορά του ρομπότ. Μετά τθν ολοκλιρωςθ τθσ διάλεξθσ και των παραδειγμάτων 105

106 μοιράηεται ςτουσ μακθτζσ ζνα φφλλο ελζγχου των γνϊςεων που απζκτθςαν και το απαντοφν ατομικά. το δεφτερο μζροσ κάκε μακιματοσ, υλοποιοφνται αςκιςεισ προγράμματα για τον ζλεγχο τθσ ςυμπεριφοράσ του ρομπότ (θ καταςκευι του ρομπότ γίνεται ςτο πρϊτο μάκθμα και χρθςιμοποιείται ςε όλα τα επόμενα). Για το ςκοπό αυτό μοιράηεται ςτουσ μακθτζσ ζνα φφλλο εργαςιϊν, το οποίο περιζχει αςκιςεισ που αφοροφν το προγραμματιςμό τθσ ςυμπεριφοράσ του ρομπότ. το μζροσ αυτό, οι μακθτζσ οργανϊνονται ςε ομάδεσ και ζχουν τθν πρωτοβουλία ςτο ςχεδιαςμό, τθν υλοποίθςθ και τθ βελτίωςθ τθσ ςυμπεριφοράσ του αυτόνομου ρομπότ τουσ. Ο κακθγθτισ παρακολουκεί τθν εργαςία των μακθτϊν, επεμβαίνει όποτε το κεωρεί απαραίτθτο, γίνεται βοθκόσ ςτθν προςπάκειά τουσ. Σα ςτάδια που περιλαμβάνει θ εργαςία των μακθτϊν είναι τα παρακάτω: Κατανόθςθ - Ανάλυςθ προβλιματοσ Κωδικοποίθςθ του προγράμματοσ ςτο Robolab Εκτζλεςθ προγράμματοσ Διόρκωςθ (αν χρειάηεται) φνταξθ αναφοράσ. Πίνακασ 1: Πρόγραμμα Μακθμάτων Μάκθμα 1 ο Παρουςίαςθ των LEGO (RCX,Πομπόσ Ειςαγωγι ςτον υπερφθρων) Προγραμματιςμ ό με τα LEGO Καταςκευι του φυςικοφ μοντζλου (LEGO ρομπότ) Ειςαγωγι ςτο προγραμματιςτικό περιβάλλον ROBOLAB (Τροποποίηςη ζτοιμων προγραμμάτων ςτο ROBOLAB) Μάκθμα 2 ο Εντολι Εξόδου, Εντολι Ειςόδου Εντολι Εξόδου (Περιγραφι κινθτιρασ, ιχοσ, λαμπτιρασ) 106

107 (Αιςκθτιρεσ), Εντολι Wait For, Modifiers Αιςκθτιρεσ (Αποςαφινιςθ ζννοιασ Κατθγορίεσ) Εντολι Wait For (Χρθςιμότθτα εντολισ - κατθγορίεσ) Modifiers (Ζννοια Κατθγορίεσ) Παραδείγματα χριςθσ των παραπάνω εντολϊν. Δθμιουργία προγραμμάτων ςτο τμιμα Inventor. Μάκθμα 3 ο Επαναλθπτικζσ Δομζσ Χρθςιμότθτα Δομισ επανάλθψθσ Εντολι Jump/Land - Εντολι Start of Loop/End of Loop Παραδείγματα χριςθσ των εντολϊν επανάλθψθσ. Μάκθμα 4 ο Δομι επιλογισ, Διακλαδϊςεισ Χρθςιμότθτα Δομισ Επιλογισ Εντολι Forks - Εντολι SplitTasks Παραδείγματα χριςθσ των εντολϊν επιλογισ Μάκθμα 5 ο Containers - Μεταβλθτζσ Θ ζννοια τθσ μεταβλθτισ, θ χρθςιμότθτα του μετρθτι Λειτουργία των Container ωσ μεταβλθτζσ Εντολζσ που ςχετίηονται με τα containers Παράδειγμα χριςθσ των containers ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΙΡΑ ΜΑΘΗΜΑΣΩΝ το πλαίςιο τθσ εφαρμογισ των μακθμάτων που περιγράφονται παραπάνω θ εςτίαςθ τθσ διδαςκαλίασ μπορεί να είναι αποκλειςτικά ςτθν εκμάκθςθ των αρχϊν του 107

108 προγραμματιςμοφ ι ςτθν ταυτόχρονθ ανάπτυξθ και καταςκευαςτικϊν ικανοτιτων. τθν πρϊτθ περίτπωςθ, το φυςικό μοντζλο LEGO (το αυτοκίνθτο) πρζπει να δοκεί ζτοιμο ςτουσ μακθτζσ ϊςτε να προχωριςουν κατευκείαν ςτον προγραμματιςμό τθσ ςυμπεριφοράσ του. Αναλφοντασ τισ διδαςκαλίεσ που πραγματοποιικθκαν, επιςθμαίνονται οι ακόλουκεσ (διδακτικζσ) δυςκολίεσ: Οι μακθτζσ δεν αντιλαμβάνονται επακριβϊσ τισ διαςυνδζςεισ των υποςυςτθμάτων του ρομποτικοφ μθχανιςμοφ και τον τρόπο με τον οποίο κυκλοφορεί θ πλθροφορία. Οι μακθτζσ ςυχνά δυςκολεφονταν να απομνθμονεφςουν τθν ακριβι λειτουργία που ςυμβολίηει κάκε εικονίδιο του περιβάλλοντοσ προγραμματιςμοφ, γεγονόσ που ίςωσ να αποτελεί ζνδειξθ ότι το πλικοσ εικονιδίων ςτο Robolab είναι μεγάλο και τα εικονίδια παρουςιάηουν κάποια πολυπλοκότθτα (ωσ προσ το τι ακριβϊσ «κάνουν»). Αν και οι μακθτζσ αναγνϊριηαν τθ λειτουργία οριςμζνων εικονιδίων ςε ζτοιμα προγράμματα, δυςκολεφονταν να τα χρθςιμοποιιςουν όταν καταςκεφαηαν τα δικά τουσ προγράμματα για να επιλφςουν κάποιο πρόβλθμα. Παρά το γεγονόσ ότι οι μακθτζσ δυςκολεφονταν να απομνθμονεφςουν τισ εντολζσ, θ γλϊςςα που χρθςιμοποιικθκε για να προγραμματιςτεί το ρομπότ τελικά αποδείχτθκε πολφ κατανοθτι. Μάλιςτα οι απαντιςεισ που δόκθκαν ςτο τρίτο μάκθμα δείχνουν με ςαφι τρόπο ότι οι μακθτζσ ζχουν κατανοιςει μερικζσ βαςικζσ λειτουργίεσ των επαναλθπτικϊν δομϊν. Παρατθρικθκε ότι οι μακθτζσ αποδίδουν ςτισ εντολζσ ευρφτερθ ςθμαςία από τθν πραγματικι: για παράδειγμα οι μακθτζσ κεωροφν ότι θ παρουςία ενόσ χρονομζτρου ςθμαίνει ότι το ςφςτθμα επανζρχεται ςτθν πρότερθ κατάςταςι του μετά το πζρασ του αναγραφόμενου χρόνου και πολλζσ φορζσ τθν παραλείπουν. Αξίηει βζβαια να ςθμειωκεί ότι αρκετά ςυμπεράςματα προζκυψαν από δεδομζνα που ςυγκεντρϊκθκαν με άμεςο τρόπο από τθν εμπειρία μζςα ςτθν τάξθ. Πιο ςυγκεκριμζνα μποροφν να αναφερκοφν θ ενκάρρυνςθ, θ παροχι κινιτρων για μάκθςθ και ςυμμετοχι όλων ςτισ δραςτθριότθτεσ του μακιματοσ. 108

109 ρήκα 2. Δηθνλν- εληνιέο ζην πεξηβάιινλ Robolab ρήκα 3. Δληνιή Δπηινγήο Σο Robolab είναι ζνα περιβάλλον προγραμματιςμοφ που ζχει ςχεδιαςτεί για εκπαιδευτικοφσ ςκοποφσ και απευκφνεται ςε παιδιά, λαμβάνοντασ υπόψθ τισ μακθςιακζσ τουσ ανάγκεσ. Θ διαδικαςία ςφνταξθσ ενόσ προγράμματοσ είναι αρκετά απλι και βαςίηεται ςτθ ςωςτι ςφνδεςθ των κατάλλθλων εικονιδίων (χιμα 2). Κατά τθ διάρκεια των μακθμάτων δεν χρειάςτθκε οι μακθτζσ να εξοικειωκοφν με κάποιο δφςκολο περιβάλλον, να ηθτιςουν τθν ερμθνεία αγγλικϊν λζξεων και γενικά να αςχολθκοφν με τθν απομνθμόνευςθ ςυντακτικϊν κανόνων. Από τα πρϊτα κιόλασ μακιματα και με τθ χριςθ περιοριςμζνου αρικμοφ εντολϊν, οι μακθτζσ είχαν τθν ευκαιρία να αναπτφξουν προγράμματα που ζλεγχαν τθ ςυμπεριφορά του αυτοκινιτου και να δουν τα αποτελζςματα των προςπακειϊν τουσ. Αυτό είναι ιδιαίτερα ςθμαντικό αν ςκεφτεί κανείσ ότι δεν είναι λίγοι οι μακθτζσ που απογοθτεφονται από τισ δυςκολίεσ που ςυναντοφν ςτθν αρχι και εγκαταλείπουν τθν προςπάκεια εκμάκθςθσ του προγραμματιςμοφ. Αποςαφήνιςη τησ ςχζςησ που υπάρχει ανάμεςα ςτο πρόγραμμα και τον μηχανιςμό εκτζλεςήσ του. Όταν οι μακθτζσ μακαίνουν να προγραμματίηουν με τισ γλϊςςεσ γενικοφ ςκοποφ χρθςιμοποιοφν τον ΘΤ (μθχανι) για να αναπτφξουν το πρόγραμμά τουσ και ταυτόχρονα χρθςιμοποιοφν τθν ίδια μθχανι τον ΘΤ- για να εκτελζςει το πρόγραμμα ϊςτε να ελζγξει τθ ςυμπεριφορά του «εαυτοφ» του. Αντίκετα προγραμματίηοντασ τα Lego Μindstorms χρθςιμοποιοφν τον ΘΤ για να αναπτφξουν το πρόγραμμά τουσ, αλλά θ εκτζλεςθ του προγράμματοσ γίνεται από μια άλλθ μθχανι τον RCΧ- που ελζγχει με τθ ςειρά του τθ ςυμπεριφορά του ρομπότ. Περιοριςμόσ του χρόνου θεωρητικήσ παρουςίαςησ. Σα εικονίδια που χρθςιμοποιοφνται, αναπαριςτοφν τισ εντολζσ αρκετά επιτυχθμζνα. Όπωσ φαίνεται ςτο χιμα 3, ςτθν εντολι επιλογισ (Fork) ανάλογα με το αποτζλεςμα του ελζγχου 109

110 τθσ ςυνκικθσ ακολουκείται θ αντίςτοιχθ διαδρομι. Θ παραςτατικότθτα των εικονιδίων μασ επζτρεψε να αφιερϊςουμε λιγότερο χρόνο ςτθν παρουςίαςθ τθσ κεωρίασ, αφινοντασ περιςςότερο χρόνο για πρακτικι εφαρμογι από τθν πλευρά των μακθτϊν και για ςυςτθματικι παρακολοφκθςθ, εντοπιςμό των αδυναμιϊν, παρανοιςεων, δυςκολιϊν από τθν πλευρά του κακθγθτι. Αναγκαιότητα ςυμμετοχήσ των μαθητϊν ςτην καταςκευή του φυςικοφ μοντζλου. Από τισ απαντιςεισ των μακθτϊν ςε αςκιςεισ που απαιτοφςαν τθ χριςθ κάποιου modifier για διλωςθ τθσ κφρασ ειςόδου ι εξόδου, και τουσ διαλόγουσ τουσ ςτθν τάξθ διαπιςτϊκθκε ςφγχυςθ ςχετικά με τισ κφρεσ και γενικά τα υποςυςτιματα του ρομπότ. Κρίνεται λοιπόν ςκόπιμο να ςυμμετζχουν οι μακθτζσ ςτθν καταςκευι του φυςικοφ μοντζλου, ϊςτε να αναγνωρίηουν τον τρόπο ςφνδεςθσ των ςυςκευϊν ειςόδου και εξόδου του μοντζλου και επομζνωσ να είναι ςε κζςθ να ορίςουν με ακρίβεια, ορκότθτα, πλθρότθτα τισ εντολζσ που ελζγχουν τθ λειτουργία των ςυςκευϊν αυτϊν. Αναγκαιότητα παροχήσ φυςικοφ μοντζλου για κάθε ομάδα εργαςίασ Κατά τθν εφαρμογι τθσ ςειράσ μακθμάτων που προτείνεται χρθςιμοποιικθκεσ μόνο ζνα ρομπότ, το οποίο ιταν διακζςιμο για όλεσ τισ ομάδεσ. Σο γεγονόσ αυτό κακυςτεροφςε τθ εκπαιδευτικι διαδικαςία, δθμιουργοφςε αναςτάτωςθ ςτθν τάξθ, αλλά κυρίωσ δεν επζτρεπε ςτουσ μακθτζσ να πραγματοποιιςουν όςεσ δοκιμζσ ιταν απαραίτθτεσ για να ολοκλθρϊςουν τα προγράμματά τουσ. Είναι λοιπόν ςθμαντικό, κάκε ομάδα να διακζτει το δικό τθσ ρομπότ, ϊςτε να μπορεί να παρακολουκεί καλφτερα τα αποτελζςματα των ενεργειϊν τθσ και να προχωρά με το δικό τθσ ρυκμό. Διαθεματικότητα ςτη διδαςκαλία Πολλά από τα ερωτιματα που διατυπϊκθκαν από τουσ μακθτζσ κατά τθ διάρκεια των μακθμάτων ςχετίηονταν με άλλα επιςτθμονικά πεδία, όπωσ Φυςικι, Ρομποτικι κ.ά. ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ Θ προςζγγιςθ τθσ διδαςκαλίασ του προγραμματιςμοφ με τα LEGO Mindstorms, μπορεί να ςυμβάλλει ςτθν εξάλειψθ των αδυναμιϊν που ςυνεπάγεται θ παραδοςιακι μζκοδοσ και να δθμιουργιςει τισ κατάλλθλεσ ςυνκικεσ μάκθςθσ, ϊςτε να γίνει αποτελεςματικότερθ θ διδαςκαλία. Θ εφαρμογι τθσ μεκόδου ζδειξε ότι θ χριςθ των φυςικϊν μοντζλων που απαιτεί χειριςμό 110

111 από τα ίδια τα παιδιά δίνει περιςςότερα κίνθτρα και προκαλεί το ενδιαφζρον για μάκθςθ. Θ άμεςθ εμπειρία, ο πειραματιςμόσ και θ ενεργόσ ςυμμετοχι ευνοοφν τθν ανάπτυξθ προβλθματιςμοφ και τθν καλλιζργεια χαρακτθριςτικϊν όπωσ κριτικι ςυμπεριφορά, διορατικότθτα, πρωτοτυπία, δθμιουργικι ςκζψθ και επιμονι. Επίςθσ θ ανάπτυξθ προγραμμάτων με τθν χριςθ εικονο-εντολϊν απαλλάςςει τουσ μακθτζσ από τθν εκμάκθςθ μιασ γλϊςςασ προγραμματιςμοφ και τθν απομνθμόνευςθ των ςυντακτικϊν τθσ κανόνων. Όςον αφορά τθν αποτελεςματικότθτα τθσ μεκόδου οι μακθτζσ φαίνεται να αποκτοφν ςχετικά γριγορα τισ επικυμθτζσ γνϊςεισ και να μποροφν να διαχειριςτοφν τα ρομπότ με ςχετικι ευκολία, Ωςτόςο, ςε πολλζσ περιπτϊςεισ, οι γνϊςεισ τουσ αυτζσ είναι ελλιπείσ και ανακριβείσ. Σζλοσ, θ οπτικοποίθςθ τθσ εκτζλεςθσ του προγράμματοσ παίηει ςθμαντικό ρόλο ςτθν κατανόθςθ τθσ λειτουργίασ βαςικϊν εντολϊν, αλλά μπορεί να αποτελζςει και πθγι δυςκολιϊν, γιατί ο ζλεγχοσ των φυςικϊν αντικειμζνων και των ενεργειϊν τουσ δεν είναι απόλυτοσ. Οι κινιςεισ ενόσ φυςικοφ μοντζλου δεν είναι πάντα ακριβείσ, αλλά οφτε και απολφτωσ προβλζψιμεσ. 111

112 Ρομποηική ζηο Γςμνάζιο ( Lego Mindstorms): οργάνωςη ενόσ μαθήματοσ Σίηινο: Ο Υνξεπηήο Οδηγόρ εκπαιδεςηικού Σν πξνηεηλφκελν ζελάξην είλαη ελδεηθηηθφ, έρεη εηζαγσγηθφ ραξαθηήξα θαη αθνξά ηελ αμηνπνίεζε ηεο ξνκπνηηθήο ζηε Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε κέζα απφ ηελ θαηαζθεπή κίαο θηλνχκελεο νληφηεηαο, ηνπ Υνξεπηή. Οη καζεηέο θαηαζθεπάδνπλ κία νληφηεηα πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ζην ρψξν κε ηε ρξήζε δνκηθνχ πιηθνχ ηεο Lego (ζχζηεκα Lego Mindstorms) θαη πξνγξακκαηίδνπλ ηελ θίλεζή ηεο κε ηε βνήζεηα θαηάιιεινπ ινγηζκηθνχ. Ζ δξαζηεξηφηεηα απεπζχλεηαη θπξίσο ζε καζεηέο πνπ δελ έρνπλ πξνεγνχκελε εκπεηξία ζηελ εθπαηδεπηηθή ξνκπνηηθή. Εκηιμώμενη διάπκεια Ζ δξαζηεξηφηεηα κπνξεί λα θαιχςεη 10 δηδαθηηθέο ψξεο αλ αλαπηπρηεί ζην ζχλνιφ ηεο. Μπνξεί φκσο ν εθπαηδεπηηθφο λα επηιέμεη θαη λα πξαγκαηνπνηήζεη κεξηθέο κφλν απφ ηηο δξάζεηο ηεο, νπφηε ζε απηή ηελ πεξίπησζε ε δηάξθεηά ηεο ζα είλαη κηθξφηεξε. Ένηαξη ζηο ππόγπαμμα ζποςδών Ζ δξαζηεξηφηεηα απεπζχλεηαη ζε καζεηέο Γπκλαζίνπ (Α, Β θαη Γ ηάμε) πνπ έρνπλ βαζηθέο γλψζεηο ρξήζεο ππνινγηζηή (εμνηθείσζε κε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα, απνζήθεπζε θαη αλάθηεζε αξρείσλ). Ζ δξαζηεξηφηεηα είλαη δηαζεκαηηθή, αλάινγα κε ηνλ ηξφπν εηζαγσγήο ηεο θαη ηελ έκθαζε πνπ δίλεηαη ζηελ αλάπηπμή ηεο, κπνξεί λα εληαρηεί ζηελ Σερλνινγία ησλ Α θαη Β Γπκλαζίνπ, ζηελ Πιεξνθνξηθή ησλ Β θαη Γ Γπκλαζίνπ (ζην πιαίζην ησλ ζπλζεηηθψλ εξγαζηψλ). Απαιηούμενη ςλικοηεσνική ςποδομή Ζ εθπαηδεπηηθή ξνκπνηηθή απαηηεί ηφζν ηε ρξήζε θαηάιιεινπ δνκηθνχ πιηθνχ γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ ξνκπνηηθψλ κνληέισλ φζν θαη ηε ρξήζε θαηάιιεινπ ινγηζκηθνχ γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηνπο. Γνκηθφ πιηθφ πνπ αμηνπνηείηαη ζην παξάδεηγκα απηφ είλαη ην δνκηθφ πιηθφ ηεο Lego Mindstorms. Ο πξνγξακκαηηζκφο ησλ κνληέισλ κπνξεί λα γίλεη κε ηε βνήζεηα ηνπ ινγηζκηθνχ Lego Mindstrorms Edu NXT. Διδακηικό ανηικείμενο Αληηθείκελν ηνπ δηδαθηηθνχ ζελαξίνπ είλαη ε εμνηθείσζε ησλ καζεηψλ ηνπ Γπκλαζίνπ κε ηελ έλλνηα ηνπ ξνκπφη θαζψο θαη ε εμνηθείσζε κε ηηο βαζηθέο δνκέο πξνγξακκαηηζκνχ ζην πεξηβάιινλ Lego Mindstorms. 112

113 Ππόηεπερ γνώζειρ και αναπαπαζηάζειρ: Γεδνκέλνπ φηη νη καζεηέο ζα έξζνπλ ζε πξψηε επαθή κε ζπγθεθξηκέλν ινγηζκηθφ ζεσξνχκε φηη νη καζεηέο δελ δηαζέηνπλ πξφηεξεο ζρνιηθέο γλψζεηο. Βαζηθέο δεμηφηεηεο ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή είλαη απαξαίηεηεο. κοπόρ και διδακηικοί ζηόσοι Ζ δξαζηεξηφηεηα θαιχπηεη γλσζηηθνχο ζηφρνπο πνπ αθνξνχλ ην γλσζηηθφ αληηθείκελν ηεο Πιεξνθνξηθήο θαη ηεο Σερλνινγίαο ελψ, παξάιιεια, θαιιηεξγνχληαη δεμηφηεηεο θαη ζηάζεηο πνπ κπνξνχλ λα βξνπλ εθαξκνγή θαη ζε άιιεο γλσζηηθέο πεξηνρέο. Οη καζεηέο κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο απηήο ζα κπνξνχλ: Γλσζηηθνί ζηφρνη: Να πεξηγξάθνπλ ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο ξνκπφη. Να θαηνλνκάδνπλ θαη λα εμεγνχλ ηε ιεηηνπξγία απιψλ δνκηθψλ ζηνηρείσλ φπσο είλαη ηα γξαλάδηα, νη άμνλεο, θαη νη ζχλδεζκνη. Να ζρεδηάδνπλ θαη λα θαηαζθεπάδνπλ κία θηλνχκελε νληφηεηα ρξεζηκνπνηψληαο ηα θαηάιιεια πιηθά (ξφδεο, άμνλεο, θηλεηήξεο). Να ρξεζηκνπνηνχλ θαηάιιειν ινγηζκηθφ θαη πξνγξακκαηηζηηθέο δνκέο γηα λα θηλήζνπλ θαη λα ειέγμνπλ ηελ θηλνχκελε νληφηεηα κε ηε βνήζεηα θηλεηήξσλ θαη αηζζεηήξσλ (ρξήζε εηθνλνεληνιψλ, εληνιψλ ειέγρνπ, επαλάιεςεο). Να κεηξνχλ θπζηθέο πνζφηεηεο πνπ επηδξνχλ ζηε ζρεδίαζε θαη ζηε ιεηηνπξγία ηεο νληφηεηαο, φπσο ε έληαζε ηνπ θσηφο, ν ρξφλνο θαη ε απφζηαζε. Να ζπγθξίλνπλ θαη λα αμηνινγνχλ πξνηεηλφκελεο ιχζεηο ηφζν γηα ηελ θαηαζθεπή φζν θαη γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ησλ κνληέισλ. Γεμηόηεηεο: Να αμηνπνηνχλ ηερληθέο επίιπζεο πξνβιήκαηνο. Να δηαηππψλνπλ ππνζέζεηο θαη λα ειέγρνπλ ηελ νξζφηεηά ηνπο. Να δηαηππψλνπλ θαη λα αμηνινγνχλ επηρεηξήκαηα πνπ ζηεξίδνληαη ζηα δεδνκέλα ηα νπνία έρνπλ ζπιιέμεη. Να απηννξγαλψλνληαη θαη λα ειέγρνπλ ηελ πνξεία ηεο εξγαζίαο ηνπο. 113

114 ηάζεηο: Να γλσξίδνπλ θαη λα αμηνινγνχλ ηελ πξνζθνξά ηεο επηζηήκεο θαη ηεο ηερλνινγίαο ζηελ επεκεξία ηνπ ζχγρξνλνπ αλζξψπνπ. Να εξγάδνληαη ζε νκάδεο θαη λα ιεηηνπξγνχλ ζπλεξγαηηθά, κε ζεβαζκφ ζηελ ηδηαηηεξφηεηα ηνπ θαζελφο. Διδακηική ζηπαηηγική Οη δηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο πνπ ζα αμηνπνηεζνχλ πεξηιακβάλνπλ ηε ζπλεξγαζία ησλ καζεηψλ ζε κηθξέο νκάδεο θαη ζηελ νινκέιεηα, ηελ ελεξγή ζπκκεηνρή, ηελ θαηαζθεπή θαη ηνλ πεηξακαηηζκφ κε ηελ ρξήζε θπζηθψλ κνληέισλ θαη ηελ απηφλνκε εξγαζία ζε κηθξέο νκάδεο. Διδακηικέρ δπαζηηπιόηηηερ Ζ πεξηγξαθή πνπ αθνινπζεί απνηειεί κία πξνηεηλφκελε πνξεία εθαξκνγήο ζηελ ηάμε. ηφρν έρεη λα αλαδείμεη εξγαιεία ηα νπνία κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ ζην πιαίζην ηεο εθπαηδεπηηθήο ξνκπνηηθήο κέζα απφ ηηο ζχγρξνλεο απφςεηο γηα ηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε. Χο εθ ηνχηνπ, δελ πξνηείλεηαη ε αληηγξαθή ηεο απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, αιιά κάιινλ ε δεκηνπξγηθή δηαθνξνπνίεζή ηεο γηα λα εμππεξεηήζεη ηηο αλάγθεο θάζε νκάδαο καζεηψλ, ηνπο ζηφρνπο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη ηεο επξχηεξεο θνηλσληθήο νκάδαο ζηελ νπνία απηνί αλήθνπλ. Ζ δξαζηεξηφηεηα είλαη δνκεκέλε ζε πέληε ζηάδηα: ελεξγνπνίεζε, εμεξεχλεζε, δηεξεχλεζε, δεκηνπξγία, παξνπζίαζε 1. Ενεπγοποίηζη Γηάξθεηα: 1 ψξα Φύιιν Δξγαζίαο 1: Μία θηλνύκελε νληόηεηα Καηά ηε δηάξθεηα ηεο πξψηεο δηδαθηηθήο ψξαο, ν εθπαηδεπηηθφο εηζάγεη ηελ έλλνηα ηνπ ξνκπφη. Ζ εηζαγσγή κπνξεί λα γίλεη κε ηε βνήζεηα ελφο video κε ζέκα ηηο ξνκπνηηθέο θαηαζθεπέο. ην δηαδίθηπν ππάξρνπλ αξθεηέο δηεπζχλζεηο κε θαηάιιειν πιηθφ. Δλδεηθηηθά, αλαθέξνπκε ηελ ηζηνζειίδα ηεο Education Robots Dot Com, φπνπ ππάξρνπλ βίληεν κε βηνκεραληθά ξνκπφη (παξάδεηγκα Education List/ Cornell Univesity θαη ηελ ηζηνζειίδα ηεο Nasa, φπνπ θηινμελνχληαη εηθφλεο θαη βίληεν ηεο ξνκπνηηθήο θαηαζθεπήο Mars Exploration Rover. Μπνξνχλ, επίζεο, λα ρξεζηκνπνηεζνχλ παξαδείγκαηα ξνκπφη πνπ είλαη δηαζέζηκα ζηελ επίζεκε ζειίδα ηεο Lego ( Θέκαηα πνπ κπνξνχλ λα ζπδεηεζνχλ ζηελ νινκέιεηα ησλ καζεηψλ είλαη: Ση είλαη έλα ξνκπφη;, Ση δηαθνξνπνηεί έλα ξνκπφη απφ κηα νπνηαδήπνηε άιιε κεραλή;. ην ζπγθεθξηκέλν ζηάδην κπνξεί λα εθπνλεζεί απφ κηθξέο νκάδεο καζεηψλ ε Δξαστεξηότετα 3 ηνπ Φύιινπ Εξγασίαο 1: Μία θηλνύκελε νλτότετα, ρξεζηκνπνηψληαο ην ΝΥΣ θαη έλαλ 114

115 αηζζεηήξα αθήο, θαζψο θαη ε Δξαστεξηότετα 4 ηνπ ίδηνπ θχιινπ εξγαζίαο, θαη ζηε ζπλέρεηα λα γίλεη αληαιιαγή απφςεσλ ζηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο. ηε ζπλέρεηα, ν εθπαηδεπηηθφο παξνπζηάδεη ηελ αξρηθή ηδέα ηεο ζπλζεηηθήο εξγαζίαο, πνπ είλαη ε θαηαζθεπή ελφο Υνξεπηή-ξνκπφη. Καιεί ηνπο καζεηέο λα πεξηγξάςνπλ κε ζαθήλεηα ηε κνξθή θαη ηε ζπκπεξηθνξά πνπ επηζπκνχλ λα έρεη ν Υνξεπηήοξνκπφη πνπ ζα θαηαζθεπάζνπλ. Ζ θαηαγξαθή φισλ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ Υνξεπηή-ξνκπφη, κεηά θαη ηε ζπκθσλία ηεο νινκέιεηαο ηεο ηάμεο, κπνξεί λα γίλεη poster ην νπνίν ζα αλαξηεζεί ζηνλ πίλαθα αλαθνηλψζεσλ θαη λα παξακείλεη εθεί γηα φιε ηε δηάξθεηα ηεο ζπλζεηηθήο εξγαζίαο. 2. Εξεπεύνηζη Γηάξθεηα: 3 ψξεο Φύιιν Δξγαζίαο 2: Καηαζθεπή ελόο Υνξεπηή-ξνκπόη, Φύιιν Δξγαζίαο 3: Κίλεζε ηνπ Υνξεπηή: Από ην έλα βεκαηάθη ζηε ρνξνγξαθία Φύιιν Δξγαζίαο 4: Ο Υνξεπηήο απνθηά κάηηα! Καηαζθεπή: ην πιαίζην ηεο πξψηεο δηδαθηηθήο ψξαο, νη καζεηέο ζα εμνηθεησζνχλ κε ηα πιηθά θαη ζα θάλνπλ κηα πξψηε θαηαζθεπή ηνπ Υνξεπηή (Φύιιν Εξγασίαο 2: Κατασθεπή ελόο Χνξεπτή). Ζ θαηαζθεπή κπνξεί λα γίλεη κε ηε βνήζεηα νδεγηψλ ή ειεχζεξα απφ θάζε νκάδα, αλ ε εκπεηξία ηνπο ην επηηξέπεη. Οδεγίεο ζπλαξκνιφγεζεο κηαο βαζηθήο θαηαζθεπήο (δχν θηλεηήξεο, αηζζεηήξαο) ππάξρνπλ ζην ινγηζκηθφ Lego Mindstrorms Edu NXT (παξάδεηγκα Robot Educator 3/Drive Forward). Πξηλ απφ ηελ θαηαζθεπή ζα ήηαλ ρξήζηκν λα πξαγκαηνπνηεζεί κηα ζπδήηεζε κε ηνπο καζεηέο γηα ηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ θαηαζθεπψλ. Ζ ιίζηα ησλ θξηηεξίσλ θαζψο θαη ε βαζκνιφγεζή ηνπο κπνξεί λα ζπκπιεξσζεί απφ ηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο θαη λα αλαξηεζεί ζε έλαλ πίλαθα αλαθνηλψζεσλ, έηζη ψζηε νη καζεηέο λα κπνξνχλ λα ηε ζπκβνπιεχνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο ηνπο (Πίλαθαο 1). Πίλαθαο 1: Δλδεηθηηθά θξηηήξηα γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο ξνκπνηηθήο θαηαζθεπήο. Κξηηήξην Δίλαη αμηφπηζηε; Γνπιεχεη πάληα; Δίλαη εχρξεζηε; Δίλαη ιηηή ζηελ θαηαζθεπή ηεο; Γνπιεχεη φπσο αλακελφηαλ; Δίλαη πξσηφηππε; 115

116 Πξνγξακκατησκόο: Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δεχηεξεο δηδαθηηθήο ψξαο, νη καζεηέο ζα ζέζνπλ ζε θίλεζε ην Υνξεπηή ηνπο θαη ζα πξνγξακκαηίζνπλ ηε κεραλή έηζη ψζηε νη ελέξγεηεο ηεο λα εμαξηψληαη απφ ηηο ηηκέο ησλ αηζζεηήξσλ. Απηφ γίλεηαη ζηαδηαθά κέζα απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ Φύιινπ Εξγασίαο 3: Κίλεσε τνπ Χνξεπτή. Οη καζεηέο δεκηνπξγνχλ θαη δνθηκάδνπλ ην πξψην πξφγξακκα, πνπ ζέηεη ζε θίλεζε ην Υνξεπηή κε ηελ εληνιή MOVE (Δξαστεξηότετα 1). Πεηξακαηίδνληαη κε ηηο ξπζκίζεηο ηεο ζπγθεθξηκέλεο εληνιήο θαη αλαθαιχπηνπλ κε πνηνλ ηξφπν κπνξνχλ λα ηξνπνπνηήζνπλ ηε δηάξθεηα ηεο θίλεζεο, ηελ ηαρχηεηα θίλεζεο θαη ηε ζηξνθή ηνπ ξνκπφη (Δξαστεξηότετα 2). Οη πεηξακαηηζκνί κπνξνχλ λα γίλνπλ απφ φιεο ηηο νκάδεο ή κπνξεί λα αλαηεζεί έλαο πεηξακαηηζκφο ζε θάζε νκάδα θαη ζην ηέινο λα γίλεη αληαιιαγή ζπκπεξαζκάησλ ζηελ νινκέιεηα (Δξαστεξηότετα 2). Βεβαησζείηε φηη φινη νη καζεηέο θαηαλφεζαλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίνλ κπνξνχλ λα θάλνπλ ην Υνξεπηή λα ζηξίβεη. ηε ζπλέρεηα, νη καζεηέο ζρεδηάδνπλ θαη πινπνηνχλ κία ζεηξά εληνιψλ πνπ ζπλζέηνπλ κηα ρνξεπηηθή θηγνχξα (αθνινπζηαθή δνκή, Δξαστεξηότετα 3). Σέινο, ε εληνιή ηεο επαλάιεςεο εηζάγεηαη κέζα απφ ηελ αλάγθε λα επαλαιεθζεί κηα ρνξεπηηθή θηγνχξα πεξηζζφηεξεο απφ κία θνξέο (Δξαστεξηότετα 4). ηελ επφκελε δηδαθηηθή ψξα, νη καζεηέο εηζάγνληαη ζηελ έλλνηα ηνπ αηζζεηήξα θαη ησλ εληνιψλ κε ηηο νπνίεο κπνξεί λα αμηνπνηεζεί απηφο ζην πιαίζην ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ (εληνιέο ειέγρνπ, Φύιιν Εξγασίαο 4: Ο Χνξεπτήο απνθτά κάτηα!). 3. Διεπεύνηζη Γηάξθεηα: 2 ψξεο Φύιιν Δξγαζίαο 5: Μειέηε ελόο πξνβιήκαηνο Μέζα απφ ηηο εθπαηδεπηηθέο δξάζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηα πξνεγνχκελα ζηάδηα, νη καζεηέο έρνπλ εμνηθεησζεί ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ κε ηα πιηθά θαη είλαη πιένλ ζε ζέζε λα πξνρσξήζνπλ ζηελ αλαδήηεζε ιχζεσλ ζε αλνηρηά πξνβιήκαηα. Μπνξεί λα γίλεη κηα επαλαιεπηηθή ζπδήηεζε ζηελ νπνία ζα επαλαδηαηππσζνχλ ηα εξσηήκαηα πνπ ηέζεθαλ ζηελ εηζαγσγηθή ζπλάληεζε θαη ζα εκπινπηηζηνχλ. ηε ζπλέρεηα, θάζε νκάδα κπνξεί λα αλαιάβεη ηε δηεξεχλεζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ εξσηήκαηνο/πξνβιήκαηνο. Πηζαλά εξσηήκαηα πξνο δηεξεχλεζε είλαη: Πψο ν ρνξεπηήο ζα ρνξεχεη κφλν φηαλ αθνχγεηαη κνπζηθή; Με πνηνλ ηξφπν ζα θηλείηαη κέζα ζηα φξηα ηεο πίζηαο ρνξνχ; Με πνηνλ ηξφπν κπνξνχκε λα ηνπ δηδάμνπκε ζπγθεθξηκέλνπο ρνξνχο; Πψο κπνξεί λα δηαηεξεί απφζηαζε αζθαιείαο απφ άιινπο ρνξεπηέο πνπ βξίζθνληαη ζηνλ ίδην ρψξν; Μπνξεί λα ρνξεχεη πεξηζζφηεξνπο απφ έλα ρνξνχο; Μπνξεί λα πξνβάιιεη εηθφλεο ζηελ νζφλε ηνπ θαζψο ρνξεχεη; Μέζα απφ ην Φύιιν Εξγασίαο 5: Μειέτε ελόο πξνβιήκατνο νη καζεηέο θαινχληαη λα ζπκπιεξψζνπλ ην εκεξνιφγην γηα ηηο δξάζεηο ηνπο θαη λα πξνεηνηκάζνπλ ηελ 116

117 παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ εξγαζηψλ ηνπο. Σα πξντφληα ησλ εξγαζηψλ φισλ ησλ νκάδσλ είλαη θαιφ λα είλαη δηαζέζηκα ζε φιε ηελ ηάμε. 4. Δημιοςπγία Γηάξθεηα: 2 ψξεο Φύιιν Δξγαζίαο 6: Καη Υνξεύω, ρνξεύω, ρνξεύω ε απηφ ην ζηάδην νη καζεηέο θαινχληαη λα ζπλζέζνπλ δεκηνπξγηθά φια ηα ζηνηρεία πνπ θαηαζθεχαζαλ θαη κειέηεζαλ κέρξη ηψξα θαη λα πξνηείλνπλ κία ζπλνιηθή ιχζε. Καηαγξάθνπλ ρξήζηκεο ηδέεο πνπ πξνηάζεθαλ απφ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο ζηε δηάξθεηα ηεο δηεξεχλεζεο, ηφζν ζην θαηαζθεπαζηηθφ φζν θαη ζην πξνγξακκαηηζηηθφ κέξνο. Μειεηνχλ ηε δηαηχπσζε ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ζηε ζπλέρεηα θαινχληαη λα ζπλζέζνπλ κηα ηειηθή ιχζε. Δηδηθφηεξα ζε απηφ ην ζηάδην, νη καζεηέο δεκηνπξγνχλ ηα δηθά ηνπο πξνζσπηθά θαηαζθεπάζκαηα, αθνχ έρνπλ πξψηα απνθηήζεη ηελ εκπεηξία πνπ απαηηείηαη θαη έρνπλ αληιήζεη ηδέεο απφ φιε ηελ ηάμε. Δηδηθφηεξα, δηαηππψλνληαη κε ζαθήλεηα ηα εξσηήκαηα, θαηαγξάθνληαη νη ηδέεο πνπ κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζηε ιχζε, νη ηδέεο δνθηκάδνληαη κέζα απφ πεηξακαηηζκνχο, αθνινπζεί αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ πεηξακαηηζκνχ, ζχλζεζε ηειηθψλ πξντφλησλ, ηεθκεξίσζε ησλ επηινγψλ θαη πξνεηνηκαζία ηεο παξνπζίαζεο. ε απηή ηε θάζε ζα πξέπεη λα είλαη μεθάζαξα ηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο ηεο εξγαζίαο (Πίλαθαο 2) Πίλαθαο 2: Δλδεηθηηθά εξσηήκαηα γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο εξγαζίαο ησλ καζεηψλ. Χο πξνο ηελ πξνηεηλφκελε ιχζε: Δίλαη ε πξνηεηλφκελε ιχζε απνηειεζκαηηθή; Έρεη ζηαζεξφηεηα σο πξνο ηα απνηειέζκαηά ηεο; Δίλαη πξσηφηππε; Δίλαη απιή; Δίλαη αζθαιήο; Χο πξνο ηε δηαδηθαζία πνπ αθνινπζήζεθε: Σέζεθαλ εξσηήκαηα; Γνθηκάζηεθαλ πεξηζζφηεξεο απφ κία ιχζεηο; Τπνζηεξίρηεθαλ νη επηινγέο κε επηρεηξήκαηα; Αμηνπνηήζεθαλ λέεο γλψζεηο/δεμηφηεηεο πνπ απνθηήζεθαλ θαηά ηε δηαδηθαζία; Χο πξνο ηε ζπλεξγαζία: 117

118 Δθθξάζηεθαλ νη ηδέεο/απφςεηο ζαο ζηελ νκάδα; Βνήζεζε ε ζπκβνιή φισλ ζηελ νινθιήξσζε ηεο εξγαζίαο; Τπήξραλ πεξηπηψζεηο δηαθνξνπνίεζεο θάπνησλ κειψλ ζε ζρέζε κε ηελ ππφινηπε νκάδα; 5. Παποςζίαζη Γηάξθεηα: 2 ψξεο Φύιιν Δξγαζίαο 7: Φύιιν αμηνιόγεζεο καζεηή Κάζε νκάδα θαιείηαη λα παξνπζηάζεη ηελ εξγαζία ηεο θαη λα ζπκκεηάζρεη ζηε ζπδήηεζε αμηνιφγεζε πνπ ζα δηεμαρζεί κέζα ζηελ ηάμε. Δηδηθφηεξα, νη καζεηέο θαινχληαη: i) λα παξνπζηάζνπλ ην απνηέιεζκα ηεο εξγαζίαο ηνπο, ii) λα ππνζηεξίμνπλ ηηο επηινγέο ηνπο θαη iii) λα ρξεζηκνπνηήζνπλ θξηηήξηα αμηνιφγεζεο θαη λα αμηνινγήζνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο θαη ηνπο άιινπο. ην Φύιιν Εξγασίαο 7: Φύιιν αμηνιόγεσεο καζετή ζα βξείηε έλα ελδεηθηηθφ θχιιν αμηνιφγεζεο ηεο εξγαζίαο ηνπ καζεηή γηα φιε ηε δηάξθεηα ηεο ζπλζεηηθήο εξγαζίαο. Σν θχιιν απηφ κπνξεί λα ζπκπιεξσζεί απφ ην καζεηή θαη ηνλ εθπαηδεπηηθφ. Με απηφ ηνλ ηξφπν, ν καζεηήο αμηνινγεί ν ίδηνο ηελ εξγαζία ηνπ θαη κπνξεί θαη ν εθπαηδεπηηθφο λα δψζεη αλαηξνθνδφηεζε. Σν θχιιν απηφ θξίλεηαη ζθφπηκν λα έρεη θνηλνπνηεζεί ζηνπο καζεηέο ζε πξνεγνχκελα ζηάδηα. Μηα άιιε πξφηαζε, εμίζνπ ιεηηνπξγηθή ζε πεξηπηψζεηο πνπ νη καζεηέο έρνπλ εκπεηξία ζηελ απηφλνκε εξγαζία, είλαη νη άμνλεο ηνπ θχιινπ αμηνιφγεζεο λα απνηειέζνπλ αληηθείκελν δηαπξαγκάηεπζεο θαη λα πξνθχςνπλ απφ ζπδήηεζε ζηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο (ζπκβνπιεπηείηε επίζεο Πίλαθαο 2). 118

119 Φύλλο Επγαζία 1: Χοπεςηήρ Μία κινούμενη ονηόηηηα 1. ην πιαίζην απηήο ηεο ζπλζεηηθήο εξγαζίαο ζα Καηαζθεπάζεηε Πξνγξακκαηίζεηε Γνθηκάζεη ε έλα ξνκπφη 2. Ζ ξνκπνηηθή θαηαζθεπή είλαη κία θαηαζθεπή πνπ κπνξεί λα: πιιέγεη Δπεμεξγάδεηαη Δθηειεί ηηο δεδνκέλα απφ ηα δεδνκέλα απνθάζεηο ην πεξηβάιινλ θαη παίξλεη έρνληαο κηα απνθάζεηο ζπκπεξηθνξά ΔΗΟΓΟ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗ ΔΞΟΓΟ 3. Πεηξακαηηζηείηε κε ηε βνήζεηα ηνπ ΝΥΣ θαη ελφο αηζζεηήξα αθήο ζπλδεδεκέλνπ Α ζηε ζχξα 1. Ση παξαηεξείηε φηαλ παηήζεηε ην θνπκπί(*); Τπφδεημε (*) Γηα ηνλ πεηξακαηηζκφ αλνίμηε ην ΝΥΣ, εληνπίζηε ην θάθειν Try me/try Touch κε ην (αξηζηεξφ) βέινο, επηιέμηε ηνλ παηψληαο ην πνξηνθαιί θνπκπί, παηήζηε μαλά ην πνξηνθαιί θνπκπί γηα λα «ηξέμεηε» απηφ ην πξφγξακκα. Παηεκέλν θνπκπί:.. Διεχζεξν θνπκπί:.. 4. Πψο ζα ραξαθηεξίδαηε θάζε κία απφ ηηο ελέξγεηεο πνπ ζπκβαίλνπλ ζηνλ πεηξακαηηζκφ ηεο εξψηεζεο 3 (Δίζνδνο ή Έμνδνο); Δλέξγεηα Πξνβνιή ζηελ νζφλε ΝΥΣ Πάηεκα ηνπ θνπκπηνχ Υαξαθηεξηζκφο Γηαηί ν δηαθφπηεο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο δελ είλαη ξνκπφη; 119

120 6. Καηαγξάςηε ηα θαηαζθεπαζηηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηε ζπκπεξηθνξά πνπ ζα ζέιαηε λα έρεη ην ξνκπφη-υνξεπηήο πνπ ζα θαηαζθεπάζεηε: 120

121 Φύλλο επγαζίαρ 2: Χοπεςηήρ Καηαζκεςή ενόρ Χοπεςηή-πομπόη 1. Καηαζθεπάζηε έλα Υνξεπηή-ξνκπφη κε ηα πιηθά πνπ έρεηε ζηε δηάζεζή ζαο. Μπνξείηε λα ρξεζηκνπνηήζεηε ηηο νδεγίεο πνπ ζα βξείηε ζην ινγηζκηθφ Lego Mindstrorms Edu NXT (παξάδεηγκα Robot Educator/Common Palette/3. Drive Forward) ή λα αθνινπζήζεηε ηα βήκαηα θαη λα θαηαζθεπάζεηε θάηη παξφκνην κε απηφ πνπ θαίλεηαη ζηηο εηθφλεο πνπ αθνινπζνχλ. Βήκα 1 Βήκα 2 Βήκα 3 Βήκα 4 121

122 Βήκα 5 2. Καηαγξάςηε ηα νλφκαηα ησλ πιηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζαηε γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ Υνξεπηή(*). Τπφδεημε (*) Σα νλφκαηα ησλ πιηθψλ ζαο κπνξεί λα βξίζθνληαη ζηελ αθφινπζε ιίζηα: Άμνλεο πλδεηηθνί πείξνη, Σξνραιία, Άμνλεο, Γνθνί κε πξνεμνρέο, Σνχβια, Πιάθεο, Σξνραιίεο, πλδεηήξεο, Γνθνί κε γσλία, Ρνδέιεο, Σξνρνί, αηζζεηήξαο αθήο, αηζζεηήξαο θσηφο, ΝΥΣ, θαιψδηα, θηλεηήξεο. 2. Πφζνπο θηλεηήξεο ρξεηάδεηαη ν Υνξεπηήο γηα λα κπνξεί λα θηλείηαη ειεχζεξα ζε φιεο ηηο θαηεπζχλζεηο (κπξνο πίζσ, δεμηά αξηζηεξά); 3. Αμηνινγήζηε ηελ θαηαζθεπή ζαο: 122

123 Φύλλο επγαζίαρ 3: Χοπεςηήρ Κίνηζη ηος σοπεςηή: Από ηο ένα βημαηάκι ζηη σοπογπαθία ε απηή ηε δηδαθηηθή ψξα ζα κάζεηε λα ζρεδηάδεηε απιά πξνγξάκκαηα ηα νπνία κπνξνχλ λα θηλήζνπλ ην Υνξεπηή ζαο κε δηάθνξνπο ηξφπνπο. Γξαζηεξηόηεηα 1: Έλα βήκα κπξνο Γηα λα θηηάμεηε ην πξψην ζαο πξφγξακκα θαη λα ζέζεηε ζε θίλεζε ην Υνξεπηή πνπ θαηαζθεπάζαηε, ζα ρξεζηκνπνηήζεηε ην ινγηζκηθφ LEGO MINDSTRORMS Edu NXT. Βήκα 1:Αλνίμηε ην ινγηζκηθφ θαη απφ ηελ παιέηα (αξηζηεξά) ηνπνζεηήζηε ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ηελ εηθφλα-εληνιή MOVE. Απηφ είλαη έλα πξφγξακκα. Απνζεθεχζηε ην κε ην φλνκα Move_fd. Βήκα 2: Γηα λα δνθηκάζεηε ην πξφγξακκα, αλνίμηε ην ΝΥΣ ρξεζηκνπνηψληαο ην πνξηνθαιί θνπκπί. πλδέζηε ην Υνξεπηή ζαο ζηνλ ππνινγηζηή. Βεβαησζείηε φηη νη θηλεηήξεο είλαη ζπλδεδεκέλνη ζηηο ζχξεο C, B. Βήκα 3: ηελ νζφλε ηνπ ππνινγηζηή ζαο εληνπίζηε ην ρεηξηζηήξην ηνπ ΝΥΣ. Με ην θνπκπί download θαηεβάζηε ην πξφγξακκα. Δθηειέζηε ην πξφγξακκα κε ην πνξηνθαιί θνπκπί ηνπ NXT. Πξνζνρή: Βεβαησζείηε φηη ε θαηαζθεπή ζαο ζα θηλεζεί κε αζθάιεηα. Ση παξαηεξείηε θαηά ηελ εθηέιεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο απφ ην Υνξεπηή; Γξαζηεξηόηεηα 2: Αιιάδνληαο ην βήκα Παξαηεξήζηε ηελ θάξηα κε ηηο ξπζκίζεηο ηεο εληνιήο ΜΟVE πνπ ππάξρεη ζην θάησ κέξνο ηεο νζφλεο ζαο. Γνθηκάζηε ηνπο πεηξακαηηζκνχο πνπ πξνηείλνληαη παξαθάησ θαη ζπκπιεξψζηε πάλσ ζηελ εηθφλα πνπ αθνινπζεί ηη θάλεη θάζε πεξηνρή ηεο θάξηαο ησλ ξπζκίζεσλ. Πεηξακατησκόο 1: Σξνπνπνηήζηε ηελ ηηκή ηνπ νιηζζεηή 4. Πνηα είλαη ε επίδξαζε πνπ έρεη ζηελ θίλεζε ηνπ Υνξεπηή; Πεηξακατησκόο 2: Παηήζηε ζην αλαδπφκελν κελνχ 5 θαη δνθηκάζηε ηηο επηινγέο πνπ ζαο δίλνληαη: rotations, seconds, degrees, unlimited. Πεηξακατησκόο 3: Σξνπνπνηήζηε ηελ ηηκή ηνπ νιηζζεηή 3 πξνο ηα δεμηά θαη ηα αξηζηεξά. Πνηα είλαη ε επίδξαζε πνπ έρεη ζηελ θίλεζε ηνπ Υνξεπηή; Πεηξακατησκόο 4: Ση ξφιν έρνπλ νη επηινγέο Brake, Coast; Πεηξακατησκόο 5: Αιιάμηε ηηο επηινγέο ζηελ πεξηνρή 1 θαη 2 θαη παξαηεξήζηε ηη ζπκβαίλεη. Γξαζηεξηφηεηα 3: Μία θηγνχξα 123

124 ρεδηάζηε θαη δνθηκάζηε έλα πξφγξακκα κε ην νπνίν ν Υνξεπηήο θηλείηαη έλα βήκα εκπξφο, ζηε ζπλέρεηα ζηξίβεη πξνο ηα δεμηά ηνπ θαη θάλεη έλα βήκα πίζσ. ρεδηάζηε ηηο εηθφλεο-εληνιέο πνπ ρξεζηκνπνηήζαηε. Σξνπνπνηήζηε ην πξφγξακκα απηφ έηζη ψζηε ε ζπλνιηθή θίλεζε λα κνηάδεη κε θηγνχξα ρνξνγξαθίαο. ρεδηάζηε ηηο θηλήζεηο πνπ θάλεη ν Υνξεπηήο ζαο κε γξακκέο θαη βέιε. Γξαζηεξηόηεηα 4: Μία ρνξνγξαθία Αλ ν Υνξεπηήο επαλαιάκβαλε ηε θηγνχξα απηή πνιιέο θνξέο, ηφηε ε θίλεζή ηνπ ζα έκνηαδε κε ρνξνγξαθία. Μπνξείηε λα ρξεζηκνπνηήζεηε ηελ εληνιή ηεο επαλάιεςεο (loop). Βάιηε φιεο ηηο εληνιέο πνπ νξίδνπλ ηα βήκαηα ηεο θηγνχξαο ηνπ Υνξεπηή κέζα ζε κηα εληνιή επαλάιεςεο. Γνθηκάζηε ην πξφγξακκα πνπ θαηαζθεπάζαηε. Φύλλο επγαζίαρ 4: Χοπεςηήρ Ο Χοπεςηήρ αποκηά μάηια! Θα ήηαλ πνιχ σξαία αλ ν Υνξεπηήο ζαο κπνξνχζε λα θηλείηαη κέζα ζηα φξηα κηαο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρήο. Γηα λα ζπκβεί απηφ, ρξεηάδεηαη εξγαιεία γηα λα αληρλεχεη ην πεξηβάιινλ ηνπ. Απηφ κπνξεί λα γίλεη κε ηε βνήζεηα αηζζεηήξσλ. Αο ππνζέζνπκε φηη ηα φξηα ηεο πίζηαο ρνξνχ θαζνξίδνληαη απφ καχξν ρξψκα. Θα κάζνπκε ζην Υνξεπηή λα αλαγλσξίδεη ην καχξν ρξψκα θαη λα ζηακαηά φηαλ ην ζπλαληά. Γξαζηεξηόηεηα 1: Αηζζεηήξαο θωηόο Αλαγλσξίζηε ηνλ αηζζεηήξα θσηφο θαη ζπλαξκνινγήζηε ηνλ ζηε βαζηθή θαηαζθεπή ηνπ Υνξεπηή. Ο αηζζεηήξαο θσηφο κπνξεί λα κεηξήζεη ηελ έληαζε ηνπ θσηφο ζε έλα ρψξν ή ηελ έληαζε ηνπ θσηφο πνπ εθπέκπεη κηα επηθάλεηα. Μπνξεί, επνκέλσο, λα μερσξίζεη ην θσηεηλφηεξν ζεκείν απφ έλα ιηγφηεξν θσηηζκέλν. Μπνξεί λα μερσξίζεη έλα θσηεηλφ ρξψκα απφ έλα ζθνχξν. Πψο φκσο ιεηηνπξγεί ν αηζζεηήξαο θσηφο; Ο αηζζεηήξαο ειέγρεη ην πεξηβάιινλ ηνπ θαη κεηξά ηε θσηεηλφηεηα. Παξάγεη έλα ειεθηξηθφ ζήκα φηαλ ζην πεξηβάιινλ ηνπ επηθξαηνχλ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο (γηα παξάδεηγκα, ελεξγνπνηείηαη φηαλ ε έληαζε ηνπ θσηηζκνχ είλαη κεγαιχηεξε απφ 40). Απηή ε ζπλζήθε νξίδεηαη ζηελ θάξηα ησλ παξακέηξσλ ηνπ αηζζεηήξα θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ. Σν ζήκα απηφ θαηαγξάθεηαη απφ ηνλ ππνινγηζηή θαη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ εθηέιεζε ζπγθεθξηκέλσλ ελεξγεηψλ. 124

125 Γξαζηεξηόηεηα 2: 2.α Γεκηνπξγήζηε ην αθφινπζν πξφγξακκα ή δεηήζηε απφ ηνλ θαζεγεηή ζαο λα ζαο ππνδείμεη πνχ ζα ην βξείηε. Ζ εηθφλα-εληνιή πνπ βιέπεηε γηα πξψηε θνξά είλαη ε Wait for/light. (Οη ξπζκίζεηο ηνπ αηζζεηήξα θαίλνληαη ζηελ επφκελε θσηνγξαθία). 2. β Ση λνκίδεηε φηη ζα θάλεη έλα ηέηνην πξφγξακκα φηαλ εθηειεζηεί; Σηκή ηνπ αηζζεηήξα Σηκέο πνπ πξνθαινχλ ελεξγνπνίε ζε ηνπ αηζζεηήξα πλζήθε Τπφδεημε: Γηα λα απαληήζεηε ζε απηή ηελ εξψηεζε, θαιφ είλαη λα θνηηάμεηε ηνπ κε πξνζνρή ηηο ξπζκίζεηο παξακέηξσλ ηεο εληνιήο ηνπ αηζζεηήξα. αηζζεηήξα 2.γ Γνθηκάζηε ην πξφγξακκα (ζα ρξεηαζηείηε κηα καχξε ηαηλία). Μπνξείηε λα πεξηγξάςεηε κε ιφγηα ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ Υνξεπηή; πκπιεξψζηε ηνλ πίλαθα. Σηκή κέηξεζεο ηνπ Ηθαλνπνηείηαη ε Δλέξγεηα ηνπ ρνξεπηή αηζζεηήξα ζπλζήθε αηζζεηήξα; ηνπ Γξαζηεξηόηεηα 3: Σν πξφγξακκα πνπ πινπνηήζαηε ζηε δξαζηεξηφηεηα 2 ζέηεη ζε θίλεζε ην Υνξεπηή θαη ηνλ αθηλεηνπνηεί φηαλ ζπλαληήζεη ζθνπξφρξσκε επηθάλεηα. Με πνηνλ ηξφπν φκσο ζα κπνξνχζε ν Υνξεπηήο λα απνθαζίδεη εμαξρήο αλ ζα θηλεζεί ή ζα παξακείλεη αθίλεηνο αλάινγα κε ην ρξψκα ηεο επηθάλεηαο ζηελ νπνία βξίζθεηαη; Μπνξείηε λα πινπνηήζεηε ην παξαθάησ πξφγξακκα θαη λα ην δνθηκάζεηε. Πνηα είλαη ε ιεηηνπξγία ηεο εληνιήο Switch πνπ βιέπεηε εδψ γηα πξψηε θνξά; 125

126 Με πνηνλ ηξφπν ζα πεηχρνπκε ζπλερή επαλάιεςε απηνχ ηνπ πξνγξάκκαηνο; 126

127 Φύλλο επγαζίαρ 5: Χοπεςηήρ Μελέηη ενόρ πποβλήμαηορ 1. Γηαηππψζηε κε ζαθήλεηα ην πξφβιεκα ην νπνίν ζα εξεπλήζεηε: 2. Καηαγξάςηε ηδέεο ηηο νπνίεο κπνξείηε λα αμηνπνηήζεηε γηα ηε ιχζε ηνπ: 3. πκπιεξψζηε ην εκεξνιφγην εξγαζίαο ζαο. Μπνξείηε λα ζπκπεξηιάβεηε: Ζκεξνκελία: Πνην πξφβιεκα πξνζπαζήζαηε λα αληηκεησπίζεηε; Πνηεο δνθηκέο θάλαηε; Πνηα είλαη ηα απνηειέζκαηα; 4. Γηα ηελ παξνπζίαζε ηεο εξγαζίαο ζαο ζηελ ηάμε, εηνηκάζηε ηέζζεξηο δηαθάλεηεο. Ζ πξψηε ζα έρεη ην πξφβιεκα/εξψηεκα πνπ εξεπλήζαηε θαη ε δεχηεξε ζα πεξηέρεη ηηο θαηαζθεπαζηηθέο ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο πνπ είρε ην κνληέιν ζαο. ηελ ηξίηε δηαθάλεηα λα ζπκπεξηιάβεηε ην πξφγξακκα πνπ ζπλζέζαηε θαη ζηελ ηειεπηαία λα θαηαγξάςεηε ηηο ζθέςεηο θαη ηα ζπκπεξάζκαηά ζαο. Καιή παξνπζίαζε! 127

128 Φύλλο επγαζίαρ 6: Χοπεςηήρ Και σοπεύει, σοπεύει, σοπεύει ηελ ελφηεηα απηή θαιείζηε λα δεκηνπξγήζεηε έλα δηθφ ζαο Υνξεπηή θαη λα ηνλ παξνπζηάζεηε ζε φιε ηελ ηάμε. 2. Καηαγξάςηε ηηο ζπκπεξηθνξέο πνπ ζέιεηε λα έρεη ν Υνξεπηήο ζαο. Καηαγξάςηε ηδέεο γηα ηελ πινπνίεζή ηνπο αμηνπνηψληαο ηηο πξνηάζεηο πνπ κειεηήζαηε κέρξη ηψξα. Μπνξείηε λα ζπκβνπιεπηείηε θαη ηνλ πίλαθα αλαθνηλψζεσλ ηεο ηάμεο. πκπεξηθνξέο Πξνηεηλφκελεο Λχζεηο 3. Υξεζηκνπνηήζηε ηνλ ππνινγηζηή γηα λα ζπλερίζεηε ην εκεξνιφγην εξγαζίαο ζαο. εκεηψζηε: Ζκεξνκελία: Πνην πξφβιεκα πξνζπαζήζαηε λα αληηκεησπίζεηε; Πνηεο δνθηκέο θάλαηε; Πνηα ήηαλ ηα απνηειέζκαηα; 4. πληάμηε έλα θείκελν ππνζηήξημεο ηεο ιχζεο πνπ πξνηείλεηε. Πεξηγξάςηε ηελ θαηαζθεπή ζαο. Πεξηγξάςηε ηηο ιεηηνπξγίεο πνπ παξνπζηάδεη. Τπνζηεξίμηε κε επηρεηξήκαηα ηηο επηινγέο ζαο. Καηαγξάςηε ηα ζεηηθά ζεκεία θαη ηηο αδπλακίεο ηεο πξφηαζήο ζαο, θαζψο θαη ηηο πξνηάζεηο ζαο γηα κειινληηθή βειηίσζε. 5. Δηνηκάζηε ηελ παξνπζίαζε ηεο εξγαζίαο ζαο. Γηα λα νξγαλψζεηε κία απνηειεζκαηηθή έξεπλα αθνινπζήζηε ηα παξαθάησ βήκαηα: 128

129 Οξηζκφο ηνπ πξνβιήκαηνο. Αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ θαη δηαηχπσζε ηδεψλ πνπ ζα νδεγήζνπλ ζηε ιχζε. Αμηνιφγεζε ησλ ηδεψλ θαη επηινγή ησλ θαηάιιεισλ. ρεδηαζκφο ηεο ιχζεο ζην ραξηί. Τινπνίεζε, δνθηκή θαη δηφξζσζε. Αμηνιφγεζε κε βάζε ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα. Πεξηγξαθή ηεο ιχζεο θαη ππνζηήξημε ησλ επηινγψλ ζαο. Παξνπζίαζε. Θπκεζείηε: Όηαλ δελ μέξνπκε πψο λα ζπλερίζνπκε, δηαηππψλνπκε θαζαξά ηελ εξψηεζε/πξφβιεκα πνπ νθείινπκε λα αληηκεησπίζνπκε. Όηαλ θάηη δνπιεχεη, ηφηε καο αμίδεη επηβξάβεπζε. Μαζαίλνπκε θάηη θαηλνχξγην φηαλ θάηη δελ δνπιεχεη. Αμίδεη λα επηιέγνπκε ηνλ πην απιφ ηξφπν γηα λα θάλνπκε θάηη. Αλ θάηη έρεη λφεκα γηα εκάο, ηφηε κπνξεί λα έρεη λφεκα θαη γηα ηνπο άιινπο. 129

130 Οηθνδφκεζε γλψζεο Φύλλο επγαζίαρ 7: Χοπεςηήρ Φύλλο αξιολόγηζηρ μαθηηή Αθνκνηψλεη απφιπηα ηηο λέεο γλψζεηο θαη ηηο αμηνπνηεί ζε λέα πξνβιήκαηα. ηαζεξά ηεθκεξηψλεη ηηο απφςεηο ηνπ κε απνδείμεηο επηρεηξήκαηα. & πρλά αθνκνηψλεη απφιπηα ηηο λέεο γλψζεηο θαη ηηο αμηνπνηεί ζε λέα πξνβιήκαηα. πρλά ηεθκεξηψλεη ηηο απφςεηο ηνπ κε απνδείμεηο. Μειεηά θαη νξγαλψλεη λέεο γλψζεηο ρσξίο λα ηηο θαηαλνεί πιήξσο. Μαζαίλεη ην αληηθείκελν ηεο δηθήο ηνπ εξγαζίαο, αιιά φρη ησλ άιισλ. Απνηπγράλεη λα θαηαλνήζεη λέεο γλψζεηο. Απνηπγράλεη λα αμηνπνηήζεη ην πξφβιεκα γηα λα κάζεη θάηη λέν. Γεμηφηεηεο Αλαδεηά ελεξγά θαη Αλαγλσξίδεη ηηο Πεξηζηαζηαθά ζέηεη Πεξηκέλεη λα ηνπ δηεξεχλεζεο αλαγλσξίδεη ηηο ειιείςεηο ηνπ. πρλά ζέκαηα πξνο αλαηεζνχλ ζέκαηα ειιείςεηο ηνπ. ζέηεη δηεξεπλεηηθέο δηεξεχλεζε κφλνο πξνο δηεξεχλεζε. Σαθηηθά αλαδεηά θαη εξσηήζεηο. Αμηνπνηεί ηνπ. Πεξηζηαζηαθά πάληα ζέηεη ζέηεη δηεξεπλεηηθέο θαηάιιειεο ζέηεη εξσηήζεηο. εξσηήζεηο. εξσηήζεηο. Αμηνπνηεί ζηξαηεγηθέο Αμηνπνηεί ηερληθέο Απνηπγράλεη λα πξνσζεκέλεο αλαδήηεζεο. αλαδήηεζεο, σζηφζν αμηνινγήζεη πεγέο. ζηξαηεγηθέο δπζθνιεχεηαη λα Δπηδεηθλχεη κε αλαδήηεζεο. αμηνινγήζεη ηηο πεγέο ζπζηεκαηηθέο Αλαγλσξίδεη ηηο πνπ εληνπίδεη. ζηξαηεγηθέο καζεζηαθέο αλάγθεο αλαδήηεζεο. ηνπ & ζέηεη ξεαιηζηηθνχο ζηφρνπο. Δπίιπζε πξνβιεκάησλ Αλαγλσξίδεη ην πξφβιεκα θαη κπνξεί λα νξίζεη κε ζαθήλεηα ηα δεδνκέλα θαη ηνπο ζηφρνπο ηνπ. Οξίδεη θαηάιιεια θξηηήξηα. Αλαπηχζζεη πρλά αλαγλσξίδεη ην πξφβιεκα θαη κπνξεί λα νξίζεη ηα δεδνκέλα θαη ηνπο ζηφρνπο ηνπ. Πεξηζηαζηαθά αλαπηχζζεη κνληέια Βαζίδεηαη ζηελ νκάδα γηα λα αλαγλσξίζεη ηα δεδνκέλα θαη ηνπο ζηφρνπο ηνπ πξνβιήκαηνο Κάπνηεο θνξέο Απνηπγράλεη - λα νξίζεη ην πξφβιεκα - λα εθαξκφζεη ζηξαηεγηθέο γηα ηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο 130

131 κνληέια, θάλεη θάλεη ππνζέζεηο, δηαηππψλεη ππνζέζεηο, ρξεζηκνπνηεί ππνζέζεηο. ρξεζηκνπνηεί ζηξαηεγηθέο. ζηξαηεγηθέο επίιπζεο πξνβιήκαηνο. Γεμηφηεηεο ζπλεξγαζίαο Δλεξγά ππνζηεξίδεη ηελ νκάδα λα αλαπηχμεη ηε ζπλεξγαζία. Δθθξάδεη απνγνήηεπζε, δηαθσλία, ελζνπζηαζκφ, ππνζηήξημε ζε άιινπο. Δίλαη πάληα ζπλεπήο. Γείρλεη ηελ εθηίκεζή πρλά ππνζηεξίδεη νκαδηθνχο ζηφρνπο. Δθθξάδεη απνγνήηεπζε, δηαθσλία, ελζνπζηαζκφ θαη ππνζηήξημε ζε άιινπο. Δίλαη ζπλεπήο. Γείρλεη λα εθηηκά ηνπο άιινπο πκπνξεχεηαη κε ηελ νκάδα. Αθνινπζεί αιιά δελ εγείηαη. Απνθεχγεη ηελ αληηπαξάζεζε. Έρεη πεξηνξηζκέλε αιιειεπίδξαζε. Πεξηζηαζηαθά εκθαλίδεηαη απξνεηνίκαζηνο. Γελ ππνζηεξίδεη νκαδηθνχο ζηφρνπο. Απνηπγράλεη λα είλαη ζπλεπήο. Γείρλεη ειάρηζην ελζνπζηαζκφ εκπινθή νκάδα. ή ζηελ ηνπ γηα ηε ζπλεηζθνξά ησλ άιισλ. 131

132 Ενότητα εναρίου Ειδικοφ Μζρουσ 22 Ειςαγωγή ςτισ Βάςεισ Δεδομζνων και άλλα θζματα ΣΙΣΛΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Ειςαγωγι ςτισ Βάςεισ Δεδομζνων (Πρωτοβάκμια και Γυμνάςιο). Είναι προςαρμογι από αντίςτοιχο ςενάριο που προορίηεται για τθν πρωτοβάκμια Εκπαίδευςθ. 2. ΕΚΣΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Προβλζπεται να διαρκζςει ςυνολικά 3-4 διδακτικζσ ϊρεσ. 3. ΕΝΣΑΞΗ ΣΟΤ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ/ΠΡΟΑΠΑΙΣΟΤΜΕΝΕ ΓΝΩΕΙ Σο βαςικό διδακτικό ςενάριο απευκφνεται ςε μακθτζσ των τελευταίων τάξεων του Δθμοτικοφ χολείου (Ε και Σ Δθμοτικοφ), αλλά ςτα πλαίςια projects μπορεί να χρθςιμοποιθκεί (με κατάλλθλεσ προςαρμογζσ) και ςτο Γυμνάςιο. Παρατίκενται ςτοιχεία και από τθ χριςθ του Excel ωσ περιβάλλοντοσ για τισ βαςικζσ ζννοιεσ των Βάςεων Δεδομζνων (ΒΔ) αλλά το Excel μπορεί επίςθσ να χρθςιμοποιθκεί ςτθν Σ Δθμοτικοφ, αλλά και ςε μεγαλφτερεσ τάξεισ. 4. ΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΟΧΟΙ ΣΟΤ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Ο βαςικόσ ςκοπόσ τθσ διδαςκαλίασ δεν είναι θ γνωριμία των μακθτϊν με τισ βαςικζσ ζννοιεσ τθσ επεξεργαςίασ και των βάςεων δεδομζνων και ςτθ ςυνζχεια θ χριςθ των νζων αυτϊν γνϊςεων ςε διάφορεσ εφαρμογζσ και τθν επίλυςθ προβλθμάτων. Θ προςζγγιςθ εννοιϊν των ΒΔ πραγματοποιείται μζςα ςε ζνα γενικότερο πλαίςιο Ψθφιακοφ και Πλθροφορικοφ Γραμματιςμοφ, ςτο οποίο οι ζννοιεσ των ΒΔ χρθςιμοποιοφνται ςε μια διαδικαςία επίλυςθσ προβλιματοσ με γενικότερο χαρακτιρα. Οι ΒΔ αποκτοφν νόθμα ωσ 132

133 εργαλεία οργάνωςθσ, επεξεργαςίασ και οπτικοποίθςθσ δεδομζνων και ςχζςεων μεταξφ τουσ, προκειμζνου να λυκεί ζνα πρόβλθμα (με τθ γενικότερθ ζννοια του όρου) και όχι αυτζσ κακαυτζσ. το προτεινόμενο ςενάριο, υπειςζρχονται λοιπόν ςτοιχεία από διάφορουσ γνωςτικοφσ κλάδουσ όπωσ θ Γλϊςςα, τα Μακθματικά και θ Πλθροφορικι. Οι ςτόχοι ςε διαδικαςίεσ επίλυςθσ προβλιματοσ με γενικό χαρακτιρα, είναι πολλαπλοί. Λδιαίτερα για το αντικείμενο που ςχετίηεται με τθν οργάνωςθ και επεξεργαςία των δεδομζνων, οι μακθτζσ κα αποκτιςουν πρόςκετεσ γνϊςεισ και δεξιότθτεσ ςε διάφορα επίπεδα: Κατανόθςθ τθσ αναγκαιότθτασ ςυλλογισ, καταγραφισ και οργάνωςθσ δεδομζνων προκειμζνου να εξαχκοφν πλθροφορίεσ χριςιμεσ ςτθν επίλυςθ ενόσ προβλιματοσ Εξοικείωςθ με διαδικαςίεσ όπωσ ο ςχεδιαςμόσ, θ ανάπτυξθ και θ χριςθ μιασ ςτοιχειϊδουσ βάςθσ δεδομζνων Θ ανάπτυξθ και αξιολόγθςθ επιχειρθμάτων που βαςίηονται ςτθν ανάλυςθ δεδομζνων Εκμάκθςθ τεχνικϊν οργάνωςθσ και κατάλλθλθσ παρουςίαςθσ των δεδομζνων (ενδεχομζνωσ με τθν οργάνωςθ τουσ ςτθ βάςθ δεδομζνων, τθν ταξινόμθςθ τουσ, τθν εφαρμογι κριτθρίων επιλογισ οριςμζνων από τα δεδομζνα) ζτςι ϊςτε να απαντθκοφν ςυγκεκριμζνα ερωτιματα. Γενικότερα θ διερεφνθςθ ενόσ ςυνόλου δεδομζνων και ανίχνευςθ των ςχζςεων που τα διζπουν, προκειμζνου να διατυπωκοφν λογικζσ υποκζςεισ. Παράλλθλα με τουσ βαςικοφσ αυτοφσ ςτόχουσ, επιτυγχάνονται και ευρφτεροι ςτόχοι όπωσ θ ανάπτυξθ και αξιολόγθςθ επιχειρθμάτων που βαςίηονται ςτθν ανάλυςθ δεδομζνων, θ προϊκθςθ τθσ ςυνεργατικισ μάκθςθσ και τθσ επικοινωνίασ, θ ενκάρρυνςθ ςτο διάλογο και τθν επιχειρθματολογία βαςιςμζνθ ςε δεδομζνα. 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΟΤ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Προκειμζνου να καταςτεί αναγκαία θ χριςθ μιασ ΒΔ για τθν οργάνωςθ ενόσ μεγάλου όγκου δεδομζνων, κα πρζπει να προτακεί ζνα πρόβλθμα του οποίου θ επίλυςθ προχποκζτει ακριβϊσ τθ ςυλλογι και «ομογενοποίθςθ» ενόσ μεγάλου πλικουσ δεδομζνων. Τπάρχουν 2 διαφορετικζσ διδακτικζσ προςεγγίςεισ ςτο κζμα: (1) Σο πρόβλθμα και οι τρόποι επίλυςθσ του προτείνονται από τουσ μακθτζσ και τισ 133

134 μακιτριεσ (2) Σο πρόβλθμα προτείνεται από το διδάςκοντα Σα πλεονεκτιματα και τα μειονεκτιματα τθσ κάκε προςζγγιςθσ είναι φανερά, κακϊσ θ δεφτερθ προςζγγιςθ είναι λιγότερο χρονοβόρα και ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να ρυκμίςει τισ διδακτικζσ παραμζτρουσ ϊςτε να «ταιριάηουν» ςτισ ζννοιεσ που κζλει να διδάξει: να βάλει ερωτιματα που απαιτοφν τθ χριςθ ςυγκεκριμζνων τεχνικϊν και εργαλείων. Ωςτόςο, ςτθν προςζγγιςθ αυτι υπάρχει ο κίνδυνοσ να προτακεί ζνα πρόβλθμα που είναι αδιάφορο ςτουσ μακθτζσ τθν πρϊτθ προςζγγιςθ αντίκετα, το ενδιαφζρον των μακθτϊν κα είναι πιο ηωθρό. Θ υλοποίθςι του ωςτόςο, απαιτεί περιςςότερο χρόνο: οι μακθτζσ πρζπει να επιλζξουν οι ίδιοι τον τρόπο επίλυςθσ του προβλιματοσ και επιπλζον κα χρειαςκεί χρόνοσ για να εξεταςτοφν και ςτθν πορεία να ανατραποφν οι ενδεχόμενεσ λανκαςμζνεσ επιλογζσ τουσ. Δίνονται παραδείγματα και από τισ δυο προςεγγίςεισ: (1) Θ δραςτθριότθτα αυτι περιλαμβάνει πζντε επιμζρουσ φάςεισ: Α. Διατφπωςθ προβλιματοσ και κακοριςμόσ ερωτθμάτων προσ διερεφνθςθ Β. υλλογι δεδομζνων Γ. Ανάπτυξθ βάςθσ δεδομζνων Δ. Επεξεργαςία δεδομζνων Ε. Παρουςίαςθ αποτελεςμάτων τθσ ζρευνασ (τμιμα το οποίο δεν περιλαμβάνεται ςτο ςενάριο για λόγουσ οικονομίασ χρόνου) Θ ζναρξθ τθσ δραςτθριότθτασ ςθματοδοτείται από τθν επιλογι του κζματοσ. Σο κζμα μπορεί να προτακεί είτε από τον εκπαιδευτικό είτε από τουσ μακθτζσ. ε κάκε περίπτωςθ κα πρζπει να ςυγκεντρϊνει το ενδιαφζρον τουσ και ςτο ςθμείο αυτό κα πρζπει ο εκπαιδευτικόσ να δείξει ιδιαίτερθ ευαιςκθςία. τθ ςυνζχεια, αφοφ κακοριςκεί το κζμα, μζςα από τθ ςυλλογικι ςυηιτθςθ του κζματοσ και με τθ βοικεια του εκπαιδευτικοφ, οι μακθτζσ κα πρζπει να κακορίςουν τα ςυγκεκριμζνα ερωτιματα ςχετικά με το κζμα το οποίο επζλεξαν. Θ κριςιμότθτα τθσ πρϊτθσ αυτισ φάςθσ ζγκειται ςε δφο ςθμεία τα οποία αποτελοφν και 134

135 προχποκζςεισ για τθν επιτυχι διεξαγωγι τθσ δραςτθριότθτασ. Πρϊτον, ςτο πωσ κα αφυπνιςκεί το πραγματικό ενδιαφζρον των παιδιϊν, αφοφ αυτό κα αποτελζςει το βαςικό κίνθτρο για τθν επιτυχι διεξαγωγι τθσ όλθσ δραςτθριότθτασ. Δεφτερον, ςτθ ςυλλογικι ςυηιτθςθ μζςα από τθν οποία κα κακοριςτοφν με τθ μεγαλφτερθ δυνατι ςαφινεια και ακρίβεια τα ςτοιχεία τα οποία κα χρειαςτοφν προκειμζνου να διαπραγματευκοφν το κζμα και το πϊσ αυτά κα ςυλλεχκοφν. τθν προκειμζνθ περίπτωςθ, θ αφορμι για τθ δθμιουργία τθσ ςυγκεκριμζνθσ βάςθσ δεδομζνων δόκθκε από μια ςυηιτθςθ θ οποία ζγινε πριν τισ διακοπζσ των Χριςτουγζννων ςε μια τάξθ Ε Δθμοτικοφ. Σο ερϊτθμα το οποίο ετζκθ, κατά τθ διάρκεια μιασ ςυηιτθςθσ με τουσ μακθτζσ ςχετικά με το πρόγραμμα τθσ δανειςτικισ βιβλιοκικθσ του ςχολείου, ιταν αν και κατά πόςο ςυςχετίηεται το διάβαςμα εξωςχολικϊν βιβλίων με τθν επίδοςθ ενόσ παιδιοφ ςτο γλωςςικό μάκθμα. Αρκετοί μακθτζσ αποδείχκθκαν πρόκυμοι να ςυνθγοριςουν υπζρ τθσ μιασ ι τθσ άλλθσ άποψθσ, διαμορφϊνοντασ αντίςτοιχα δφο ομάδεσ. Κοινό ςτοιχείο ωςτόςο και των δφο ομάδων ιταν ότι δεν ιταν ςε κζςθ να χρθςιμοποιοφν κάποιο επιχείρθμα με ςτζρεθ βάςθ. Ο εκπαιδευτικόσ, αφοφ άφθςε για λίγο τθ ςχετικι ςυηιτθςθ να αναπτυχκεί, πρότεινε ςτθ ςυνζχεια να διεξάγουν μια μικρι ζρευνα για το κζμα βαςιςμζνθ ςε ςτοιχεία που κα δϊςουν τα ίδια τα παιδιά. Θ πρόταςθ προςζλκυςε το ενδιαφζρον των παιδιϊν, ιδιαίτερα μάλιςτα όταν τουσ προτάκθκε να χρθςιμοποιιςουν υπολογιςτι. Κάκε μια από τισ δφο ομάδεσ ικελε να αποδείξει το δίκιο τθσ. Μζςα από τθ ςχετικι ςυηιτθςθ κακορίςτθκαν και τα ςυγκεκριμζνα ςτοιχεία τα οποία ζπρεπε να ςυλλεχκοφν. Κατ αρχιν εφκολα οι μακθτζσ υπζδειξαν ότι κα χρειαςτοφν δεδομζνα όπωσ οι βακμοί ςτο μάκθμα τθσ Γλϊςςασ και το πόςα βιβλία ζχει διαβάςει το κάκε παιδί. τθ ςυνζχεια ο εκπαιδευτικόσ εκμεταλλευόμενοσ τισ επιμζρουσ προτάςεισ μακθτϊν, βοικθςε τθ τάξθ να οργανϊςει ςυςτθματικά τα δεδομζνα τα οποία κα ςυνζλεγαν1. Ζτςι, θ πρόταςθ ενόσ μακθτι «να δοφμε αν τα αγόρια ι τα κορίτςια διαβάηουν πιο πολλά βιβλία» διαμόρφωςε τθν ανάγκθ να ςυλλεχκεί πλθροφορία ςε ςχζςθ με το παράγοντα φφλο. Αντίςτοιχα, μια μακιτρια ςθμείωςε ότι δεν τθσ μζνει χρόνοσ γιατί κάνει πολλζσ εξωςχολικζσ δραςτθριότθτεσ και ο εκπαιδευτικόσ εκμεταλλευόμενοσ αυτό, πρότεινε να ςυλλεχκεί θ ςχετικι πλθροφορία. Μεηά από ζσζηηήζεις διαμορφϊνεται βακμιαία το ςφνολο των δεδομζνων τα οποία πρζπει να ςυλλεχκοφν. Διαμορφϊνονται με άλλα λόγια όλα τα πεδία τα οποία κα ζχει θ βάςθ δεδομζνων τθν οποία κα φτιάξουν ςτθ ςυνζχεια. Βζβαια όλα τα ςτοιχεία δεν είναι αναγκαία ι ίςωσ αναπαράγουν πλθροφορίεσ που ενυπάρχουν ςε άλλεσ. Ακόμθ, οι 135

136 πλθροφορίεσ πρζπει να είναι ζτςι κατατμθμζνεσ, ϊςτε να μποροφν να καταχωρθκοφν ςε βάςθ δεδομζνων. Σα ςτοιχεία αυτά κα αποτελζςουν αντικείμενα διαπραγμάτευςθσ μεταξφ του διδάςκοντοσ και των μακθτϊν: για παράδειγμα, θ ζνδειξθ «ΦΤΛΟ» κα πρζπει πάντα να καταχωρείται με τον ίδιο τρόπο (π.χ. ΑΝΔΡΑ ΓΤΝΑΛΚΑ) και όχι με ελεφκερο κείμενο. Κατά τθ διάρκεια τθσ ςυηιτθςθσ αυτισ (ουςιαςτικά μιασ νοθτικισ κφελλασ με ςυμμετοχι του εκπαιδευτικοφ), ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να χρθςιμοποιιςει και πρόςκετα μζςα, εργαλεία για να περιγράψει τθν πρόοδο τθσ διερεφνθςθσ για παράδειγμα να χρθςιμοποιιςει νοθτικοφσ χάρτεσ. τθν επόμενθ φάςθ, οι ίδιοι οι μακθτζσ καταρτίηουν ερωτθματολόγια τα οποία τα ςυμπλθρϊνουν. Να ςθμειωκεί ότι αν το μάκθμα ι κάποιο ανάλογο του υλοποιείται με μακθτζσ μεγαλφτερθσ θλικίασ, θ ςυλλογι των δεδομζνων κα μποροφςε να πραγματοποιθκεί και θλεκτρονικά, μζςα από τισ φόρμεσ των GoogleDocs. Θ ςυγκζντρωςθ των πλθροφοριϊν ακολουκείται από τθν κωδικοποίθςθ και οργάνωςθ τουσ, με τθ μορφι πεδίων και εγγραφϊν, ζτςι ϊςτε θ οργανωμζνθ πλζον πλθροφορία να εξυπθρετεί το ςκοπό καταςκευισ τθσ βάςθσ δεδομζνων. υγκεκριμζνα, ο εκπαιδευτικόσ ηθτά από τουσ μακθτζσ (οι οποίοι ζχουν μπροςτά τουσ από ζνα ερωτθματολόγιο) να προτείνουν τρόπουσ οργάνωςθσ των δεδομζνων. Για παράδειγμα, με βάςθ τθ πρϊτθ ερϊτθςθ μποροφμε να φτιάξουμε δφο πεδία. Μια με το όνομα κάκε παιδιοφ και μια με το φφλο. Αντίςτοιχα, κα πρζπει να ζχουμε ζνα πεδίο ςτθ βάςθ δεδομζνων για να βάλουμε τθ πλθροφορία ςχετικά με τον αρικμό των βιβλίων που ζχει διαβάςει το κάκε παιδί. Θ διαδικαςία αυτι ολοκλθρϊνεται όταν θ πλθροφορία που παίρνουμε από κάκε ερϊτθςθ μπορεί να ταξινομθκεί ςε κάποια κατθγορία (πεδίο) και ζχει κακοριςτεί το είδοσ των εγγραφϊν (αν δθλαδι κα είναι κείμενο, αρικμοί κλπ). Ο εκπαιδευτικόσ διευκφνει τθ ςυηιτθςθ και διαχειρίηεται τισ προτάςεισ των μακθτϊν, καταγράφοντασ ςτον πίνακα τισ κατθγορίεσ, τα πεδία που κα ζχει θ βάςθ των δεδομζνων. Σο ςθμείο αυτό, τθσ οργάνωςθσ των δεδομζνων, κεωρείται εξαιρετικά ςθμαντικό. Από το πϊσ ζχουμε οργανϊςει τα δεδομζνα μασ κακορίηονται ςε μεγάλο βακμό οι δυνατότθτεσ διατφπωςθσ ερωτιςεων. Οι μακθτζσ ςυχνά δυςκολεφονται να εκτιμιςουν τθ ςθμαςία αυτι και κα χρειαςτεί ο εκπαιδευτικόσ να τουσ βοθκιςεισ ςε αυτό. Για παράδειγμα, ςτθ προκειμζνθ περίπτωςθ, οι μακθτζσ δεν είχαν προτείνει ωσ πεδίο το 136

137 ΦΤΛΟ. Ιταν μάλιςτα αρκετά ανυπόμονοι, κζλοντασ να τελειϊνουν με τθ φάςθ αυτι και να περάςουν ςτο εργαςτιριο των υπολογιςτϊν. Ο εκπαιδευτικόσ κεϊρθςε ςκόπιμο να αντιμετωπίςει το πρόβλθμα αυτό, δίνοντασ τουσ τθν ευκαιρία να εκτιμιςουν τθ ςθμαςία οργάνωςθσ των δεδομζνων τουσ μζςα από τθν εμπειρία τουσ. Αρχικά λοιπόν ςθμειϊκθκαν οι κατθγορίεσ των δεδομζνων ςτον πίνακα, οι μακθτζσ τισ ςθμείωςαν ςτο τετράδιο τουσ και ςτθ ςυνζχεια ο εκπαιδευτικόσ, παρουςία όλθσ τθσ τάξθσ άρχιςε να φτιάχνει τθ βάςθ των δεδομζνων. Αφοφ τουσ επζτρεψε να γράψουν μερικζσ εγγραφζσ τουσ ηιτθςε να του πουν αν φαίνεται να είναι τα αγόρια ι τα κορίτςια αυτά που ζχουν διαβάςει τα περιςςότερα βιβλία (ςφμφωνα με ποια από τισ ερωτιςεισ που είχαν κζςει οι ίδιοι οι μακθτζσ ςτθ Α φάςθ). Παρά τισ προςπάκειεσ των παιδιϊν φυςικά ςτάκθκε αδφνατο να πάρουν μια απάντθςθ, αφοφ θ οργάνωςθ των δεδομζνων δεν τουσ επζτρεπε να διατυπϊςουν μια ςχετικι ερϊτθςθ (δεν υπιρχε το πεδίο ΦΤΛΟ ). Ζτςι χρειάςτθκε θ παροδικι απομάκρυνςθ από το πλθκτρολόγιο και θ ςυηιτθςθ εκ νζου ςχετικά με τθν κατθγοριοποίθςθ των δεδομζνων τουσ. Ζνα παράδειγμα δεδομζνων φαίνεται ςτθν παρακάτω εικόνα: Τα δεδνκέλα απηά είλαη δηαζέζηκα θαη ζην ζπλνδεπηηθό αξρείν. Αρχικά οι μακθτζσ καλοφνται από τον εκπαιδευτικό να διατυπϊςουν «απλά» ερωτιματα (π.χ. πόςα αγόρια και πόςα κορίτςια είναι ςτθ τάξθ, βλ. εικόνα 2) και παράλλθλα ενκαρρφνονται να εκμεταλλεφονται τα χαρακτθριςτικά του λογιςμικοφ προκειμζνου να βελτιϊνουν τα γραφιματά τουσ (εικόνα 3). το ςθμείο αυτό αξίηει να ςθμειωκοφν δφο παρατθριςεισ: 137

138 Α. Αν οι μακθτζσ δεν ζχουν προθγοφμενθ εμπειρία από τθ χριςθ γραφθμάτων και διαγραμμάτων, κα χρειαςτοφν επιπλζον χρόνο που για να εξοικειωκοφν με τθ χριςθ τουσ. Κα χρειαςτεί κάποιοσ χρόνοσ, προκειμζνου να εκπαιδευτοφν ςτθ διατφπωςθ αρχικά «απλϊν» και ςτθ ςυνζχεια περιςςότερο ςφνκετων ερωτθμάτων, πικανά και με τθ χριςθ τφπων. υμπλθρωματικζσ πλθροφορίεσ και υποςτθρικτικό υλικό μπορείτε να βρείτε ςτα ςυνοδευτικά εγχειρίδια του Tabletop Sr ΕΝΑ ΕΝΔΙΑΜΕΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΓΙΑ ΣΟΝ ΣΡΟΠΟ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ Tabletop Ζςτω, για παράδειγμα, ότι επικυμοφμε να καταγράψουμε τουσ μακθτζσ που ζχουν, για παράδειγμα, βακμό μεγαλφτερο του 5 ςτα «ελλθνικά» - με βάςθ τον παραπάνω πίνακα δεδομζνων.. Κάνουμε τισ εξισ ενζργειεσ: (i) κάνουμε «κλικ» ςτο μικρό ςφμβολο που είναι ςτθν πάνω δεξιά γωνία: ζηελ πάλσ δεμηά γσλία ηνπ παξαζχξνπ κε ηε βάζε δεδνκέλσλ. (ii) Αλνίγεη έλα παξάζπξν: Κάκε κουκίδα αντιπροςωπεφει ζνα μακθτι. Ωςτόςο, είναι φυςικά προτιμότερο να γνωρίηουμε ποια κουκίδα αντιςτοιχεί ςε ποιο μακθτι. (iii) κάνουμε κλικ ςτθν «ΕΣΛΚΕΣΑ» που είναι κάτω αριςτερά και επιλζγουμε «ΟΝΟΜΑ». 138

139 Οι κουκίδεσ τότε αποκτοφν από μια ετικζτα, μια ονομαςία: (iv) Μποροφμε να εφαρμόςουμε κριτιρια για να επιλζξουμε τουσ μακθτζσ που ζχουν κάποια χαρακτθριςτικά. Κάνουμε «κλικ» ςτο εικονίδιο: ςτθν κάτω αριςτερι γωνία. Εμφανίηεται ζνα «ςφνολο» (διάγραμμα Venn). (v) Κάνοντασ «κλικ» ςτο εικονίδιο μποροφμε να κζςουμε κριτιρια: Ο βακμόσ ςτα ελλθνικά να είναι μεγαλφτεροσ ι ίςοσ ου «5» 139

140 (vi) το ςφςτθμα ανταποκρίνεται: όλοι οι μακθτζσ και οι μακιτριεσ μπαίνουν «μζςα» ςτο ςφνολο, γιατί όλοι ζχουν βακμό μεγαλφτερο ι ίςο του «5»: Μετά το ενδιάμεςο αυτό ςτάδιο, ακολουκεί θ ςυνζχεισ τθσ επεξεργαςίασ των ςτοιχείων με τα παιδιά. Β. υνίςταται θ οργάνωςθ των μακθτϊν ςε μικρζσ ομάδεσ ϊςτε να αποφεφγεται θ ςχζςθ ζνα παιδί ζνασ υπολογιςτισ και να δίνεται μεγαλφτερθ ζμφαςθ ςτθ ςυηιτθςθ μεταξφ των μελϊν τθσ ομάδασ. τθ προςπάκεια δθλαδι διατφπωςθσ ερωτιςεων και ερμθνείασ διαγραμμάτων και γραφθμάτων. 140

141 Δηθφλα 2 Δηθφλα 3 Αξίηει να ςθμειωκεί ότι ςε πολλζσ περιπτϊςεισ θ χριςθ των λειτουργιϊν του λογιςμικοφ δεν είναι απλϊσ χριςιμθ για τθν καλφτερθ παρουςίαςθ των δεδομζνων (όπωσ για παράδειγμα ςτθν παραπάνω περίπτωςθ) αλλά αναγκαία προχπόκεςθ προκειμζνου να πάρουν απαντιςεισ. Για παράδειγμα, ςτθν ερϊτθςθ που κζλθςε να δοκιμάςει μια ομάδα παιδιϊν, ςχετικά με το αν τα αγόρια ι τα κορίτςια ζχουν διαβάςει περιςςότερα βιβλία, ζνα γράφθμα όπωσ τθσ εικόνασ (4) προφανϊσ δεν παρζχει καμιά πλθροφορία. Κα πρζπει να χρθςιμοποιθκεί θ λειτουργία του υπολογιςμοφ προκειμζνου να πάρουμε κάποια απάντθςθ (βλ. εικόνα 5). 141

142 Δηθφλα 4 Δηθφλα 5 τθ ςυνζχεια και με ςεβαςμό ςτο ρυκμό τθσ τάξθσ, προχωροφν ςτθ διατφπωςθ περιςςότερο ςφνκετων ερωτιςεων που τουσ επιτρζπουν να κάνουν ςυςχετίςεισ μεταξφ των δεδομζνων τουσ και να πάρουν κάποιεσ πρϊτεσ απαντιςεισ ςτα ερωτιματα τα οποία είχαν κζςει αρχικά. Σο ηθτοφμενο ςτθ προκειμζνθ περίπτωςθ είναι το πϊσ ακριβϊσ κα διατυπϊςουν τισ ερωτιςεισ τουσ και το τι γράφθμα, ποια από τισ λειτουργίεσ του περιβάλλοντοσ κάκε φορά τουσ βοθκά ςτθν ερμθνεία των δεδομζνων τουσ. Για παράδειγμα, μια ομάδα μακθτϊν ςυςχετίηοντασ το βακμό επίδοςθσ ςτο γλωςςικό μάκθμα και τον αρικμό των βιβλίων που διάβαςε κάκε παιδί, διαπίςτωςε ότι υπάρχει μια 142

143 περίπτωςθ όπου ενϊ φαίνεται το παιδί να ζχει διαβάςει ζνα ικανό αρικμό βιβλίων, εντοφτοισ ο βακμόσ του είναι κάτω από 9 (βλ. εικόνα 6). Ωςτόςο μια προςεκτικότερθ μελζτθ δείχνει ότι θ ςυγκεκριμζνθ μακιτρια, διάβαηε αποκλειςτικά κόμιξ (βλ. εικόνα 7). Δηθφλα 6 Δηθφλα 7 Αντίςτοιχα, θ ςυςχζτιςθ των ωρϊν μπροςτά ςτθ τθλεόραςθ και του βακμοφ επίδοςθσ, δεν δίνει πλοφςια πληροφορία, ιςχυρή ςυςχζτιςη (εικόνα 8). 143

144 Εηθόλα 8 Αν όμωσ μελετιςουμε καλφτερα τα δεδομζνα, προςκζςουμε ςτισ ϊρεσ τθσ τθλεόραςθσ αυτζσ που κάποιο παιδί παίηει θλεκτρονικά παιχνίδια, τότε θ όποια ςυςχζτιςθ αποδίδεται εμφανζςτερα (εικόνα 9). Μζςα από τζτοιεσ (ι ανάλογεσ) περιπτϊςεισ επιδίωξθ μασ είναι, θ παροχι ευκαιριϊν ςτα παιδιά ϊςτε να κατανοοφν ότι τα ίδια δεδομζνα μποροφν να αναπαραςτακοφν με διαφορετικοφσ τρόπουσ, ανάλογα με τισ πτυχζσ του μελετϊμενου αντικειμζνου ςτισ οποίεσ δίνουμε ζμφαςθ κάκε φορά. Να εκτιμιςουν και να ςυνειδθτοποιοφν βακμιαία ότι μια γραφικι παράςταςθ είναι περιςςότερο δόκιμθ από κάποια άλλθ ςε ςυγκεκριμζνεσ περιπτϊςεισ. 144

145 Εηθόλα 9 Κατ ανάλογο τρόπο, οι μακθτζσ μποροφν να κάνουν ό,τι ςυςχετίςεισ κζλουν προκειμζνου να πάρουν απαντιςεισ ςτα ερωτιματά τουσ. Για παράδειγμα το είδοσ των βιβλίων που φαίνεται να προςελκφει κυρίωσ το ενδιαφζρον τουσ και ςυνεπϊσ τι μποροφν να προτείνουν ςτθν δανειςτικι βιβλιοκικθ (εικόνα 10), 145

146 Εηθόλα 10 ι το ποιου είδουσ δραςτθριότθτεσ προςελκφουν το ενδιαφζρον τουσ, τι κοινό χαρακτθριςτικό ζχουν (εικόνα 11) και τελικά να διαμορφϊςουν ζνα ολοκλθρωμζνο (ςτον ζνα ι τον άλλο βακμό) προφίλ τθσ τάξθσ τουσ (ι του ςχολείου τουσ). Εηθόλα 11 θμείωςθ : Τπάρχει ςε νεότερθ ζκδοςθ θ δυνατότθτα του λογιςμικοφ να καταγράφει τα διαγράμματα που επικυμοφν οι μακθτζσ. Με τθν ολοκλιρωςθ τθσ φάςθσ αυτισ, κάκε ομάδα κα πρζπει να ζχει καταγράψει κάποια διαγράμματα, τα οποία ςτθ ςυνζχεια κα χρθςιμοποιιςει για τθν παρουςίαςθ τθσ δουλειάσ τθσ. Επιπροςκζτωσ, μπορείτε να εκτυπϊςετε οριςμζνα από αυτά, ϊςτε να διευκολφνεται θ ςυηιτθςθ μεταξφ των μελϊν κάκε ομάδασ Εργαηόμενοι με αυτό τον τρόπο οι μακθτζσ ζχουν τθν ευκαιρία να εξαγάγουν πλθροφορίεσ από γραφικζσ παραςτάςεισ, να τισ ερμθνεφςουν μζςα από τθ ςυηιτθςθ μεταξφ τουσ και τθν ενεργό ςυμμετοχι παρζμβαςθ του εκπαιδευτικοφ. Επιπλζον να προτείνουν και τελικά προκρίνουν δόκιμουσ τρόπουσ κωδικοποίθςθσ και παρουςίαςθσ τθσ πλθροφορίασ. 146

147 Θ δραςτθριότθτα αυτι προτείνεται από ηον εκπαιδεσηικό. Βαζίζεηαι ζηην ιδέα ηης διατείριζης ενός ζτεηικά μεγάλοσ όγκοσ δεδομένων. Ωσ παράδειγμα για το ςενάριο ζχουν καταγραφεί μερικά δεδομζνα από Ευρωπαϊκζσ χϊρεσ (ςυνοδευτικό αρχείο), όπωσ εμφανίηονται ςτθν παρακάτω εικόνα: (ηα δεδνκέλα έρνπλ αληιεζεί απφ ην Γηαδίθηπν) Σα προβλιματα που τίκενται για τθν επικυμθτι επεξεργαςία είναι υπό μορφι ερωτθμάτων. Τποκζτουμε ότι επικυμοφμε να βροφμε μερικά ςτοιχεία για τθν Ευρϊπθ και τισ χϊρεσ τθσ που ςχετίηονται με πλθκυςμό και επιφάνεια. Επειδι ο όγκοσ των δεδομζνων είναι μεγάλοσ, είναι μάλλον προτιμότερο να αναηθτιςουμε από το Διαδίκτυο πίνακεσ ι ςφνολα ςτουσ οποίουσ να υπάρχουν τα δεδομζνα που επικυμοφμε. Επίςθσ, δεν είναι πάντα βζβαιο ότι τα δεδομζνα κα είναι ςτθ μορφι που επικυμοφμε και κα πρζπει να γίνει μια προεργαςία. Για παράδειγμα ο ανωτζρω πίνακασ ςτο Διαδίκτυο υπάρχει με γραφι τθσ μονάδασ δίπλα ςε κάκε δεδομζνο: ζτςι, ο πλθκυςμόσ τθσ Λετονίασ αναγράφεται ςτθ μορφι 2,39 εκ. κατ. και επομζνωσ πρζπει να γίνουν κάποιεσ μετατροπζσ ϊςτε τα δεδομζνα να είναι ςτθ μορφι που επικυμοφμε. το ςθμείο αυτό ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να επιςθμάνει ότι οι διαδικαςίεσ αναηιτθςθσ και αντικατάςταςθσ (κοινζσ ςε όλεσ τισ εφαρμογζσ γραφείου) αντιςτοιχοφν ςε λειτουργίεσ μιασ βάςθσ δεδομζνων. Θ ςτιλθ «ΠΛΘΚΤΜΟ ΠΡΩΣΕΤΟΤΑ» είναι κενι. Ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να 147

148 ςυμπλθρϊςει δεδομζνα, ι να ηθτιςει από τουσ μακθτζσ να τθ ςυμπλθρϊςουν, ι να βάλει ςε αυτιν άλλα δεδομζνα. Ενδιαφζρον ζχει να βάλει δεδομζνα ςυνδυαςτικά, για παράδειγμα τθν πυκνότθτα κάκε κράτουσ (πλικοσ κατοίκων/τετραγωνικό χιλιόμετρο) και να ηθτιςει από τουσ μακθτζσ να βρουν ζναν τρόπο να γράψουν τον απαραίτθτο τφπο υπολογιςμοφ ςε κάκε κελί αυτισ τθσ ςτιλθσ. Σα δεδομζνα μποροφν να υποςτοφν μια ςειρά επεξεργαςιϊν: Σαξινόμθςθ κατ αφξουςα ι φκίνουςα διάταξθ με διάφορα κριτιρια: πλθκυςμό, ζκταςθ ι αλφαβθτικά κατά τισ πρωτεφουςεσ. Μπορεί επίςθσ να γίνει και ταξινόμθςθ με πρωτεφον και δευτερεφον κλειδί. Εφαρμογι φίλτρων: για παράδειγμα να εντοπιςτοφν οι χϊρεσ με ζκταςθ άνω των τετ. χλμ. ι με πλθκυςμό μικρότερο του (από το μενοφ «Δεδομζνα»). Θ χριςθ τθσ «λίςτασ» (μενοφ «Δεδομζνα») επιτρζπει τον προςδιοριςμό μιασ περιοχισ του Excel ωσ πθγισ των δεδομζνων. θμείωςθ: Θ χριςθ τελεςτϊν AND, OR, XOR κα μποροφςε να ςυνδυαςτεί με τουσ λογικοφσ πίνακεσ αλθκείασ των τελεςτϊν και με τισ αντίςτοιχεσ λογικζσ πφλεσ. Σο λογιςμικό ΔΕΛΤ προςφζρει τθ δυνατότθτα αναπαράςταςθσ (περιοριςμζνθ) λογικϊν πυλϊν: Επιλζγοντασ «Λογικζσ Πφλεσ» ςτο λογιςμικό ΔΕΛΤ, εμφανίηεται θ οκόνθ τθσ εικόνασ που ακολουκεί.. τθ δραςτθριότθτα αυτι μπορεί να παρακολουκιςει τθν αναπαράςταςθ (animation) του τρόπου λειτουργίασ των λογικϊν πυλϊν κακϊσ και τθν αναπαράςταςθ τθσ λειτουργίασ του θμιακροιςτι και του ακροιςτι. τθ ςυνζχεια παρουςιάηεται θ λειτουργία των αρικμθμζνων περιοχϊν. τθ περιοχι (1) εμφανίηεται το αποτζλεςμα τθσ λογικισ πράξθσ. Κάνοντασ κλικ κάκε φορά ςτο πλικτρο «Εκτζλεςθ» μπορεί κανείσ να παρακολουκιςει μια αναπαράςταςθ (animation) τθσ λειτουργίασ των λογικϊν πυλϊν. Κάκε φορά που κάνει κλικ ςε κάκε μια από τισ ειςόδουσ τθσ πφλθσ (ςτισ κζςεισ των 0) μπορείσ να εμφανίςεισ 1 ι 0 ανάλογα. Θ ζξοδοσ του ςιματοσ από τθν λογικι πφλθ εμφανίηει 0 ι 1 ανάλογα με το αποτζλεςμα τθσ λογικισ πράξθσ. τθ περιοχι (3) βλζπει κανείσ τον πίνακα αλικειασ τθσ λογικισ πφλθσ «ΟΧΛ». Μετάβαςθ ςτθν οκόνθ με παραδείγματα κυκλωμάτων. 148

149 Λογικι πφλθ «ΟΧΛ». Λογικι πφλθ «'Θ». Λογικι πφλθ «ΚΑΛ». τθ περιοχι (8) μπορεί κανείσ να αλλάξει τισ τιμζσ των ειςόδων τθσ λογικισ πφλθσ. τθ περιοχι (9) βλζπει κανείσ τον πίνακα αλικειασ τθσ λογικισ πφλθσ «ΚΑΛ». τθ περιοχι (10) βλζπει κανείσ τον πίνακα αλικειασ τθσ λογικισ πφλθσ «Ι». Ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να κάνει τθ ςυςχζτιςθ ανάμεςα ςε πφλεσ, πίνακεσ αλθκείασ και κριτιρια ςε βάςεισ δεδομζνων. Επιπλζον, επιλζγοντασ «Παραδείγματα Κυκλωμάτων» από τθν οκόνθ τθσ εικόνασ που ακολουκεί εμφανίηεται θ οκόνθ τθσ επόμενθσ. τθν οκόνθ αυτι παρουςιάηονται τα κυκλϊματα του πλιρθ ακροιςτι και του θμιακροιςτι με τθν βοικεια λογικϊν πυλϊν. Κάνοντασ κλικ κάκε φορά ςτο πλικτρο «Εκτζλεςθ» μπορεί κανείσ να παρακολουκιςει τθν αναπαράςταςθ (animation) του τρόπου λειτουργίασ του θμιακροιςτι ι του πλιρθ ακροιςτι. Κάκε φορά που κάνει κλικ ςε κάκε μια από τισ ειςόδουσ του θμιακροιςτι ι ακροιςτι (ςτισ κζςεισ των 0) μπορεί να εμφανίςει 1 ι 0 ανάλογα. Θ ζξοδοσ του ςιματοσ από τθν λογικι πφλθ εμφανίηει 0 ι 1 ανάλογα με το αποτζλεςμα τθσ λογικισ πράξθσ. τθ ςυνζχεια παρουςιάηεται θ λειτουργία των αρικμθμζνων περιοχϊν που βλζπεισ ςτθν οκόνθ τθσ εικόνασ που ακολουκεί 149

150 Λογικι πφλθ «ΚΑΛ». τισ περιοχζσ αυτζσ εμφανίηεται το αποτζλεςμα τθσ πρόςκεςθσ δφο αρικμϊν με τθν βοικεια των κυκλωμάτων του ακροιςτι και του θμιακροιςτι. (Ακροιςμα και κρατοφμενο τθσ πράξθσ). Λογικι πφλθ «'Θ». Επιλζγοντασ «Εκτζλεςθ» παρουςιάηεται με animation θ πορεία των δεδομζνων κατά τθν είςοδο τουσ ςτισ λογικζσ πφλεσ και τα αποτελζςματα των πράξεων. τθ περιοχι (5) μπορεί κανείσ να αλλάξει τισ τιμζσ των ειςόδων του κυκλϊματοσ. ε αυτζσ τισ περιοχζσ εμφανίηονται τα αποτελζςματα τθσ πράξθσ μετά τθν είςοδο των δεδομζνων ςτθ λογικι πφλθ Λογικι πφλθ «ΟΧΛ». 6. ΕΠΙΣΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΕΓΓΙΗ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ ΘΕΜΑΣΑ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΤ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Οι βάςεισ δεδομζνων αποτελοφν ζνα πολφ ςθμαντικό κεφάλαιο τθσ Πλθροφορικισ όχι μόνο εξαιτίασ τθσ οικονομικισ ςπουδαιότθτασ τουσ, αλλά για 2 άλλουσ λόγουσ: (α) μια βάςθ δεδομζνων οντοτιτων-ςχζςεων κατά κάποιο τρόπο «μοντελοποιεί» οριςμζνεσ όψεισ τθσ πραγματικότθτασ και επομζνωσ ζχει μεγάλθ αξία ωσ διδακτικό αντικείμενο (β) οι βάςεισ δεδομζνων ςιμερα κυριαρχοφν ςτθν κακθμερινότθτά μασ, κακϊσ θ διαρκισ και ςυςτθματικι καταγραφι δεδομζνων μεγάλου όγκου (από του ιςτοχϊρουσ που αναλφει 150

151 και ςυνδυάηει θ Google, μζχρι τα προςωπικά μασ δεδομζνα) και θ ανάπτυξθ νζων τεχνικϊν εκμετάλλευςισ τουσ, αποτελεί ζνα κζμα με μεγάλθ επιςτθμονικι, αλλά και μθεπιςτθμονικι, γενικότερθ ςθμαςία. 7. ΧΡΗΗ Η.Τ. ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΜΕΩΝ ΓΙΑ ΣΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΕΝΑΡΙΟ («προςτιθζμενη αξία» και αντίλογοσ, επιφυλάξεισ, προβλήματα) Οι βάςεισ δεδομζνων και θ επεξεργαςία δεδομζνων, εκτόσ από τθ ςχεδίαςι τουσ, δεν ζχουν βζβαια νόθμα χωρίσ τθ χριςθ ςχετικϊν λογιςμικϊν. Σα αναφερόμενα λογιςμικά είναι κατάλλθλα για μια ειςαγωγι ςτισ Βάςεισ Δεδομζνων, 8. ΑΝΑΠΑΡΑΣΑΕΙ ΣΩΝ ΜΑΘΗΣΩΝ/ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΔΤΚΟΛΙΩΝ ΣΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΕΝΑΡΙΟ Δεν υπάρχουν εκτεταμζνεσ ζρευνεσ γφρω από τισ αντιλιψεισ των μακθτϊν και ςπουδαςτϊν για τισ Βάςεισ Δεδομζνων. Μερικά ευριματα όπωσ από ςχετικζσ ζρευνεσ αναφζρονται κυρίωσ ςε δυςκολίεσ των μακθτϊν να κατανοιςουν τα ςχεςιακά μοντζλα, τα μοντζλα Οντοτιτων-χζςεων (Ε-R) κακϊσ και ςε τρόπουσ διδακτικισ αντιμετϊπιςθσ τουσ. Από ζρευνεσ ςε άλλουσ κλάδουσ γνωρίηουμε επίςθσ τισ δυςκολίεσ που αντιμετωπίηουν οι μακθτζσ ςτθν ςφνκεςθ ερωτθμάτων με λογικοφσ τελεςτζσ AND, OR, XOR κλπ, αλλά πρόκειται μάλλον για κζματα περιφερειακά ςε ςχζςθ με τθ βαςικό χαρακτθριςτικό των Βάςεων Δεδομζνων ωσ εργαλείων μοντελοποίθςθσ τθσ πραγματικότθτασ (οντοτιτων και ςχζςεων μεταξφ τουσ). 9. ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΤΜΒΟΛΑΙΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΜΕΣΑΣΟΠΙΗ ΘΕΩΡΗΣΙΚΑ ΘΕΜΑΣΑ - ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΘΟΡΤΒΟ Κατά τθν εκτζλεςθ του ςεναρίου εκτιμάται ότι δεν υπάρξουν ςθμαντικά προβλιματα ςε ςχζςθ με τθν ταχφτθτα λειτουργίασ του Θ/Τ και των λογιςμικϊν. υνεπϊσ δεν κα υπάρξουν προβλιματα εκκίνθςθσ του λογιςμικοφ ι δυςλειτουργίεσ που κα επθρεάςουν το μάκθμα (διδακτικόσ κόρυβοσ). Σο ςυμβόλαιο επιβάλλει οι βάςεισ δεδομζνων να διδάςκονται με δεδομζνα μεγάλου ςχετικά όγκουσ, ζτςι ϊςτε να ζχει νόθμα θ χριςθ ειδικοφ λογιςμικοφ. 10. ΧΡΗΗ ΕΞΩΣΕΡΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ Γηα βηβιηνγξαθία ζρεηηθή κε ηηο δπζθνιίεο ησλ καζεηψλ 151

152 Antony, S., and Batra, D.(2002), CODASYS: A Consulting Tool for Novice Database Designers, ACM, SIGMIS Database, 33(3) (2002), pp Fessakis G., Dimitrakopoulou A., Halatsis C. (2003) SECONDARY EDUCATION STUDENTS DIFFICULTIES ON DATABASE DESIGN AND REMEDIAL TEACHING STRATEGIES Fessakis G., Dimitracopoulou A., Komis V. (2005). «Improving database design teaching in secondary education: Action research implementation for documentation of didactic requirements and strategies», Volume 21, Issue 2, Pages Μια γενικότερθ βιβλιογραφία για τισ βάςεισ δεδομζνων, υςτιματα διαχείριςθσ βάςεων δεδομζνων Σόμοι A', Β', υγγραφείσ: Raghu Ramakrishnan, Johannes Gehrke, Εκδόςεισ: Σηιόλα, ISBN: , Database System Concepts, 6th Edition, υγγραφείσ: Avi Silberschatz, Henry F. Korth, S. Sudarshan, Εκδόςεισ: McGraw-Hill, ISBN-10: , ISBN-13: Κεμελιϊδεισ Αρχζσ υςτθμάτων Βάςεων Δεδομζνων - Σόμοι A', Β', υγγραφείσ: Ramez Elmasri, Shamkant B. Navathe, Εκδόςεισ: Δίαυλοσ, ISBN: , Database Systems: The Complete Book (2nd Edition), υγγραφείσ: Hector Garcia-Molina, Jeff Ullman and Jennifer Widom, ISBN: Database Systems: A Practical Approach to Design, Implementation and Management, υγγραφείσ: Thomas M. Connolly, Carolyn E. Begg, ISBN: ΤΠΟΚΕΙΜΕΝΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΗ Θ οργάνωςθ του μακιματοσ, ζτςι όπωσ περιγράφεται παραπάνω βαςίηεται εξ ολοκλιρου ςτθν ομαδοςυνεργατικότθτα. 12. ΕΠΙΗΜΑΝΗ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΒΟΛΩΝ Θ χριςθ των δυο περιβαλλόντων, ακόμθ και για τθν επεξεργαςία των ίδιων δεδομζνων 152

153 παρουςιάηει διαφορζσ. Οι ςχετικά περιοριςμζνεσ δυνατότθτεσ του Tabletop ςε ςχζςθ με το Excel, αντιςτακμίηονται από τθν απλότθτα τθσ διεπαφισ του, που το κακιςτά ίςωσ καταλλθλότερο για μικρζσ θλικίεσ. 13. ΟΡΓΑΝΩΗ ΣΗ ΣΑΞΗ ΕΦΙΚΣΟΣΗΣΑ ΧΕΔΙΑΗ Σο μάκθμα κα πραγματοποιθκεί ςτο ςχολικό εργαςτιριο πλθροφορικισ. Οι μακθτζσ κα εργαςτοφν ςε ομάδεσ των δφο ατόμων ανά θλεκτρονικό υπολογιςτι. Σο ςενάριο φαίνεται να είναι ρεαλιςτικά πραγματοποιιςιμο ςτον προβλεπόμενο χρόνο. Προτείνεται θ οργάνωςθ των μακθτϊν ςε ομάδεσ 2-3 ατόμων. Απαιτείται επομζνωσ ο κατάλλθλοσ αρικμόσ Θ/Τ. Θ δραςτθριότθτα κα πρζπει να διεξαχκεί ςτο εργαςτιριο πλθροφορικισ. Ζνασ βιντεοπροβολζασ κα ιταν πολφ χριςιμοσ. Λογιςμικό : Tabletop Sr (ςυνοδευτικά με το ςενάριο), Excel. υνοδευτικά επίςθσ μερικοί πίνακεσ δεδομζνων (Excel και Tabletop Sr., τθσ μορφισ xxx.tbd)> 14. ΕΠΕΚΣΑΕΙ/ΔΙΑΤΝΔEΕΙ ΣΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ Η ΣΩΝ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΩΝ Οι ςτόχοι τθσ δραςτθριότθτασ, ζτςι όπωσ διατυπϊκθκαν, μποροφν κάλλιςτα να ικανοποιθκοφν, μζςα από τθ διερεφνθςθ οποιουδιποτε κζματοσ ςυγκεντρϊνει το ενδιαφζρον των μακθτϊν και ζχει νόθμα για τουσ ίδιουσ. Ενδεικτικά αναφζρουμε μερικζσ Α. Με αφορμι το κεφάλαιο για το νερό, ςτθ Φυςικι τθσ Ε Δθμοτικοφ, οι μακθτζσ μποροφν να εμπλακοφν ςτθ διαμόρφωςθ μια βάςθσ δεδομζνων για τθ μελζτθ τθσ κατανάλωςθσ τουσ. τοιχεία μποροφν να αντλιςουν από το ςχολικό εγχειρίδιο. Μποροφν επίςθσ να αντλιςουν ςτοιχεία ςχετικά με τθν οικιακι κατανάλωςθ νεροφ από το Διαδίκτυο. Β. Να ςυγκεντρϊςουν ςτοιχεία από εφθμερίδεσ και περιοδικά για κάποιεσ ομάδεσ που τουσ ενδιαφζρουν, να διαμορφϊςουν επιχειριματα από τθ μελζτθ των δεδομζνων και να χρθςιμοποιιςουν γραφιματα και διαγράμματα προκειμζνου να απαντιςουν ερωτιματα όπωσ: Ποια ομάδα είναι καλφτερθ, ποια δείχνει μια ςτακερι βελτίωςθ το τελευταίο διάςτθμα, ποια κοινά ςτοιχεία φαίνεται να ζχουν οι καλφτεροι παίκτεσ κλπ Είναι επίςθσ δυνατόν αντί θ τάξθ ωσ ςφνολο να διερευνά ζνα κζμα, οι μακθτζσ να οργανωκοφν ςε μικρότερεσ ομάδεσ πχ 3-4 μακθτζσ και κάκε ομάδα να μελετιςει το κζμα που τθν ενδιαφζρει και ςτθ ςυνζχεια να το παρουςιάςει ςτθν υπόλοιπθ τάξθ. 153

154 Δεν προτείνονται Δεν προτείνεται 15. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΦΤΛΛΩΝ ΕΡΓΑΙΑ 16. ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ 17. ΣΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΙΚΟ ΕΝΑΡΙΟ Οι επιμορφοφμενοι μετά τθν παρουςίαςθ και ςυηιτθςθ του ςεναρίου, καλοφνται, ςε ομάδεσ των 3-4 ατόμων να επινοιςουν δικά τουσ ςενάρια με τθ βοικεια των 2 λογιςμικϊν. 18. ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Ειςαγωγι ςτο περιβάλλον App Inventor. Λόγω του μεγάλου μεγζκουσ του ςχετικοφ αρχείου, βρίςκεται ςε ξζχωρο αρχείο. 154

155 Δλόηεηα ελαξίνπ Δηδηθνύ Μέξνπο 23 Οξγάλωζε πιεξνθνξίαο, πιεξνθνξηθά ζπζηήκαηα, Γίθηπα Δηζαγωγή τθν ενότθτα αυτι παρουςιάηονται οι αντιλιψεισ των μακθτϊν ςχετικά με τθν οργάνωςθ τθσ πλθροφορίασ και γενικότερα τα πλθροφορικά ςυςτιματα και τα δίκτυα, κακϊσ και μερικά περιβάλλοντα για τθ διδαςκαλία των ςχετικϊν ενοτιτων. ε ζνα δεφτερο μζροσ αναφζρονται μερικζσ ςθμαντικζσ πθγζσ για τθν υποςτιριξθ τθ διδαςκαλίασ τθσ Πλθροφορικισ ςε όλα τα επίπεδα. Πρόκειται κυρίωσ για πθγζσ οι οποίεσ είναι δθμόςιεσ και αναπτφςςονται με ςκοπό να αποτελζςουν (με τθν ολοκλιρωςθ τουσ) βοικθμα για τουσ εκπαιδευτικοφσ και οι οποίεσ, πικανότατα, κα ςτθρίξουν το «επόμενο βιμα» ςτθν κατεφκυνςθ τθσ διδαςκαλίασ τθσ Πλθροφορικισ. Γηδαθηηθνί Σηόρνη Ζ βαζηθή γλψζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηα ηξφπν δηαρείξηζεο ηεο πιεξνθνξίαο απφ ηα ςεθηαθά ζπζηήκαηα H εμνηθείσζε κε κεξηθά απφ ηα βαζηθά πεξηβάιινληα θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπ γηα ηε δηδαζθαιία ζεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα δίθηπα H γλψζε γηα νξηζκέλσλ ζεκαληηθψλ ςεθηαθψλ πφξσλ πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ζπλδένληαη ελδερνκέλσο κε ηηο εμειίμεηο ηεο Πιεξνθνξηθήο ζηελ Δθπαίδεπζε Αντιλήψεισ των μαθητϊν για την οργάνωςη τησ Πληροφορίασ Αναπαραςτάςεισ 1. Ειςαγωγικά Θ χριςθ των ψθφιακϊν ςυςτθμάτων, βαςίηεται, μεταξφ άλλων, ςτισ αντιλιψεισ του χριςτθ για τον τρόπο με τον οποίο το ψθφιακό ςφςτθμα λειτουργεί: για παράδειγμα με ποια μορφι καταχωροφνται οι πλθροφορίεσ, με ποιο τρόπο τισ διαχειρίηεται το ψθφιακό ςφςτθμα, πϊσ αποκθκεφονται, πωσ μετακινοφνται. Οι αντιλιψεισ των χρθςτϊν και μάλιςτα των μακθτϊν που χρθςιμοποιοφν ψθφιακά 155

156 ςυςτιματα είναι πολφ ςθμαντικζσ γιατί, με ζμμεςο τρόπο, προςδιορίηουν και το επίπεδο των δεξιοτιτων τουσ, τθν ικανότθτά τουσ να διεκπεραιϊςουν ςυγκεκριμζνεσ εργαςίεσ. Οι αντιλιψεισ των μακθτϊν οριςμζνεσ φορζσ οργανϊνονται ςε ζνα νοθτικό ςχιμα που επιτρζπει μια αναπαράςταςθ του τρόπου λειτουργίασ του ψθφιακοφ ςυςτιματοσ, ςε νοθτικά μοντζλα του τρόπου λειτουργίασ του ςυςτιματοσ. Σα τελευταία χρόνια θ γνωςτική επιςτήμη (cognitive science) διειςδφει τόςο ςτουσ χϊρουσ τθσ επιςτθμονικισ ζρευνασ όςο και ςτθν επικαιρότθτα γενικότερα. H ανάπτυξι τθσ βρίςκεται ςε ςτενι ςχζςθ με τθν εξζλιξθ τόςο των ανκρωπιςτικϊν όςο και των κετικϊν επιςτθμϊν. Πρωταρχικόσ τθσ ςτόχοσ είναι θ κατανόθςθ των λειτουργιϊν του εγκεφάλου και των διαδικαςιϊν τθσ νόθςθσ και τθσ μάκθςθσ. ε αυτό το πλαίςιο εγγράφεται και θ μελζτθ των αναπαραςτάςεων του υποκειμζνου που βρίςκεται ςε διαδικαςία μάκθςθσ κακϊσ και ο μεταςχθματιςμόσ τουσ. H ζννοια τθσ αναπαράςταςθσ είναι πρωταρχικι ςτθ γνωςτικι ψυχολογία, αλλά παραμζνει αρκετά αμφιλεγόμενθ και αςαφισ. τθ γνωςτικι ψυχολογία, κάκε γνωςτικι διαδικαςία ςυνίςταται από αναπαραςτάςεισ και από επεξεργαςίεσ. Κάκε υποκείμενο αναπτφςςει τισ γνωςτικζσ του ςτρατθγικζσ, οι οποίεσ εξαρτϊνται από τισ γνϊςεισ του, τθν αναπαράςταςθ που ζχει για τισ καταςτάςεισ και τουσ τρόπουσ ςυλλογιςμοφ τουσ οποίουσ δφναται να κζςει ςε λειτουργία. υνεπϊσ, οι γνωςτικζσ αυτζσ ςτρατθγικζσ υπόκεινται ςτισ δυςχζρειεσ αποκικευςθσ και ανάκτθςθσ τθσ πλθροφορίασ. Θ κοινωνικι ψυχολογία προςεγγίηει τισ αναπαραςτάςεισ ςτο ςθμείο ςφγκλιςθσ του γνωςτικοφ με το κοινωνιολογικό. Οι αναπαραςτάςεισ μποροφν να κεωρθκοφν ωσ κοινωνικζσ γνϊςεισ και παίηουν βαςικό ρόλο ςτθν κοινωνικοποίθςθ του υποκειμζνου. Πιο γενικά, οι αναπαραςτάςεισ είναι προϊόντα και ταυτόχρονα διαδικαςίεσ των διανοθτικϊν μασ δραςτθριοτιτων και ζχουν κατά κάποιο τρόπο ςαν ςτόχο να καταςτιςουν παρόν αυτό που είναι απόν. Οι αναπαραςτάςεισ είναι μια ανκρϊπινθ δραςτθριότθτα που ςυνίςταται ςτθν παραγωγι ςυμβόλων με βαςικό χαρακτθριςτικό να αντικακιςτοφν άλλεσ (αποφςεσ κατά κανόνα) οντότθτεσ. Σο ανκρϊπινο πνεφμα είναι επίςθσ υπόβακρο αναπαραςτάςεων ψυχολογικισ υφισ, γνωςτικϊν προϊόντων δθλαδι που αντανακλοφν αυτό που το άτομο ςυγκρατεί από τθν αλλθλεπίδραςι του με τον κόςμο. 2. Μορφζσ αναπαραςτάςεων Οι αναπαραςτάςεισ που ςχετίηονται με τθν εκτζλεςθ δράςεων (enactive representations) ι 156

157 ζμπρακτεσ αναπαραςτάςεισ. ε αυτι τθν περίπτωςθ, ο Bruner χρθςιμοποιεί τον όρο «enactive» που αντιςτοιχεί ςτθν πρωταρχικι μορφι των αναπαραςτάςεων (Bruner, 1966). Οι εικονικζσ αναπαραςτάςεισ (iconic representations) ι νοθτικζσ εικόνεσ αντιςτοιχοφν ςτισ δομζσ του χϊρου, είναι ςχετικά ανεξάρτθτεσ τθσ δράςθσ και ςχετίηονται με τθν οπτικι αντίλθψθ (visual perception). ε ευρφτερο πλαίςιο, όταν το αναπαριςτόν διατθρεί ςχζςεισ ομοιότθτασ και αντιςτοιχίασ με αυτό που αναπαριςτάται, διατθρϊντασ τα ςτοιχεία του μοντζλου (του αναπαριςτόμενου) κακϊσ και τισ ςχζςεισ που ζχουν αναμεταξφ τουσ, μποροφμε να μιλιςουμε για αναλογικζσ αναπαραςτάςεισ - παράδειγμα αποτελοφν τα ςχζδια των μθχανικϊν, οι μακζτεσ κλπ. υνικωσ χρθςιμοποιείται και θ ζννοια του νοητικοφ μοντζλου (Βοςνιάδου, 1998) που ςυνιςτά αναλογικι αναπαράςταςθ θ οποία κεωρείται ότι διατθρεί τθ δομι του αντικειμζνου που αναπαριςτά. Σα νοθτικά μοντζλα είναι υψθλοφ επιπζδου νοθτικά καταςκευάςματα που ζχουν ωσ ςκοπό να αναπαριςτοφν τθ δομι αντικειμζνων, πεποικιςεων ι κεωριϊν που ίςωσ δεν ζχουν γίνει ποτζ ορατά από το υποκείμενο. Οι προταςιακζσ αναπαραςτάςεισ (propositional representations) αφοροφν τισ προταςιακζσ δομζσ τθσ γλϊςςασ οι οποίεσ βρίςκονται ςτθ βάςθ των λειτουργιϊν επικοινωνίασ. Ο J. Bruner αποκαλεί αυτζσ τισ αναπαραςτάςεισ «ςυμβολικζσ» (symbolic). Οι προταςιακζσ αναπαραςτάςεισ ςυνιςτοφν ςυμβολικζσ αναπαραςτάςεισ που δεν ζχουν εικονικι (αναλογικι) ςχζςθ με αυτό που αναπαριςτάται. Κάκε ςυμβολικι αναπαράςταςθ οικοδομείται κατά κφριο λόγο πολιτιςμικά και επιτρζπει ςτο παιδί τθν ευρεία χρθςιμοποίθςθ των αντιλθπτικϊν χαρακτθριςτικϊν του κόςμου ϊςτε να αναπτφξει δραςτθριότθτεσ κατθγοριοποίθςθσ και εννοιοποίθςθσ (conceptualisation) για τθν καλφτερθ επίτευξθ των πράξεϊν του. 3. H διδακτική χρηςιμότητα των αναπαραςτάςεων Δεν είναι προφανζσ για όλουσ τουσ εκπαιδευτικοφσ, ότι οι αναπαραςτάςεισ των παιδιϊν ζχουν ςθμαντικό νόθμα για αυτά και ότι μποροφν να εξυπθρετιςουν τθν οικοδόμθςθ τθσ γνϊςθσ. τθν κακθμερινι μάλιςτα πρακτικι, λίγοι είναι οι εκπαιδευτικοί που ζχουν ςυνειδθτοποιιςει ότι θ αναπαράςταςθ του παιδιοφ είναι ο πρϊτοσ δεςμόσ τον οποίο το παιδί μπορεί να ζχει με τθ νζα γνϊςθ. ε τελικι ανάλυςθ, είναι αυτι θ αναπαράςταςθ, αυτό το προςωπικό μοντζλο, που πρόκειται να αναπτφξουμε και το οποίο δεν μποροφμε να αγνοιςουμε για ζναν απλό λόγο: αν θ αναπαράςταςθ αγνοθκεί, ςτθν πραγματικότθτα δεν τθν ζχουμε εξαλείψει αλλά απλά απωκιςει (Κόμθσ, 2001). 157

158 Μποροφμε να διακρίνουμε τρεισ διαφορετικζσ κζςεισ όταν κζτουμε το ερϊτθμα των τρόπων με τουσ οποίουσ οφείλουμε να αντιμετωπίςουμε τισ αναπαραςτάςεισ. H πρϊτθ καταγράφει μια αρνθτικι ςτάςθ που εγγίηει τθν πλιρθ απόρριψθ: αφοφ τα παιδιά ςυνικωσ δεν εκφράηονται ςωςτά αλλά με ςυγκεχυμζνο τρόπο, είναι εξαιρετικά δφςκολο για τον εκπαιδευτικό να αναδείξει τισ αναπαραςτάςεισ τουσ και ςυνεπϊσ να τισ λάβει υπόψθ κατά τθ διδαςκαλία. Θ δεφτερθ κζςθ τοποκετείται ςτον αντίποδα τθσ πρϊτθσ. Εκφράηεται από ζνα μζροσ εκπαιδευτικϊν οι οποίοι δεν φαίνεται να ενοχλοφνται από τον τρόπο με τον οποίο εκφράηονται οι μακθτζσ. Οι εκπαιδευτικοί αυτοί παίρνουν ωσ ςθμείο αναφοράσ για τθ διδαςκαλία τουσ τισ αναπαραςτάςεισ των μακθτϊν. Θ τρίτθ κζςθ δεν ςυμφωνεί οφτε με τθν αρνθτικι ςτάςθ τθσ πρϊτθσ οφτε με τθν αιςιοδοξία τθσ δεφτερθσ. φμφωνα με αυτι τθν άποψθ, ο εκπαιδευτικόσ κα όφειλε να μπορεί να βοθκιςει τουσ μακθτζσ του να εκφράςουν τισ αναπαραςτάςεισ τουσ με τρόπο επαρκϊσ ξεκάκαρο και να τισ λάβει υπόψθ ςτθ διδαςκαλία του. 4. Αναπαραςτάςεισ και τεχνολογίεσ: διδακτικι προςζγγιςθ Όπωσ ζχει ιδθ τονιςκεί, θ ζννοια τθσ αναπαράςταςθσ είναι αδιάρρθκτα ςυνυφαςμζνθ με τθ διδακτικι ζρευνα και εμφανίηεται όλο και περιςςότερο ωσ ζνα απαραίτθτο εργαλείο για τον εκπαιδευτικό που κζλει να κατανοιςει τισ πρότερεσ γνϊςεισ, τισ νοθτικζσ λειτουργίεσ των μακθτϊν του και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τθν τεχνολογικι και τθ φυςικι πραγματικότθτα. Σο επιςτθμολογικό πλαίςιο αναφοράσ που χαρακτθρίηει κάκε γνωςτικό αντικείμενο, παίηει εντοφτοισ ιδιαίτερο ρόλο ςτθ μελζτθ των αναπαραςτάςεων. Οι διάφορεσ γνϊςεισ, οι τεχνικζσ και οι ςυνεπαγόμενεσ μζκοδοι ςτθν κατανόθςθ των εννοιϊν είναι διαφορετικζσ ςε κάκε γνωςτικό αντικείμενο. υνεπϊσ, όταν τίκεται το ερϊτθμα του διδακτικοφ ρόλου των αναπαραςτάςεων μζςα ςε ζνα πλαίςιο διδαςκαλίασ των τεχνολογιϊν τησ πληροφορικήσ ι διδαςκαλίασ υποβοηθοφμενησ από τισ τεχνολογίεσ, κα πρζπει να διαςαφθνιςκοφν οριςμζνεσ ειδικζσ πτυχζσ του ηθτιματοσ ιδιαίτερα ςθμαντικζσ (Komis, 1993, Κόμθσ, 2001). Όςον αφορά ςτθ διδαςκαλία τθσ πλθροφορικισ κα ιταν ςκόπιμο να αναδυκοφν οι αναπαραςτάςεισ που ςχετίηονται με τισ ιδιαίτερεσ ζννοιεσ τθσ πλθροφορικισ ωσ επιςτιμθ (όπωσ για παράδειγμα θ ζννοια τθσ μνιμθσ, θ επεξεργαςία τθσ πλθροφορίασ, οι διάφορεσ προγραμματιςτικζσ δομζσ, κλπ.). τα πλαίςια τθσ διδαςκαλίασ τθσ χριςθσ των ΣΠΕ ςε όλα τα γνωςτικά αντικείμενα του 158

159 αναλυτικοφ προγράμματοσ (πρότυπο τθσ πραγματολογικισ προςζγγιςθσ για τθν ζνταξθ των ΣΠΕ ςτθν εκπαίδευςθ) ι κατά τθ διδαςκαλία των τεχνολογιϊν κατανεμθμζνθσ ςτα επιμζρουσ γνωςτικά αντικείμενα (πρότυπο τθσ ολοκλθρωμζνθσ θ ολιςτικισ προςζγγιςθσ) κα ιταν χρθςιμότερο να μελετθκεί θ ςτάςθ των μακθτϊν απζναντι ςτισ ίδιεσ τισ ζννοιεσ τθσ πληροφορικήσ και των τεχνολογιών τησ πληροφορίασ και των επικοινωνιών κακϊσ και του τρόπου με τον οποίο αναπαριςτοφν τα τεχνολογικά αντικείμενα - τεχνικά μζςα καταςκευαςμζνα για ςυγκεκριμζνο ςκοπό άρα «τελεολογικά αντικείμενα» - όπωσ ο υπολογιςτισ, με τα οποία οι μακθτζσ βρίςκονται ςε αλλθλεπίδραςθ. Μια τζτοια μελζτθ είναι αδιαμφιςβιτθτα εξαιρετικά επίκαιρθ, λόγω των ςφγχρονων τεχνολογικϊν αλλαγϊν που εξελίςςονται ραγδαία. Είναι λοιπόν επείγον να κατανοιςουμε πωσ λειτουργοφν και αναδομοφνται οι αναπαραςτάςεισ των παιδιϊν πάνω ςτισ νζεσ τεχνολογίεσ τθσ πλθροφορικισ και πωσ διαςυνδζονται με τισ κοινωνικζσ πρακτικζσ. H προςζγγιςθ αυτι κα μασ επιτρζψει επιπλζον να ςκεφτοφμε με διαφορετικό τρόπο τθ χριςθ των τεχνολογικϊν μζςων και των ςυνακόλουκων παιδαγωγικϊν μεκόδων κακϊσ και τισ διαδικαςίεσ τθσ μετάδοςθσ των γνϊςεων. Οι αναπαραςτάςεισ που ςχθματίηουν οι μακθτζσ με βάςθ τθν εμπειρία που ζχουν με τισ μθχανζσ και τισ διαδικαςίεσ που χρθςιμοποιοφν δουλεφοντασ με ςυςτιματα πλθροφορικισ, αποτελοφν ζνα πεδίο ζρευνασ πολφ λίγο διερευνθμζνο. Θ αλλθλεπίδραςθ ανάμεςα ςε αυτζσ τισ αναπαραςτάςεισ και τισ πραγματικζσ χριςεισ των παιδιϊν αποτελεί επίςθσ ενδιαφζρον κζμα για μελζτθ. ε αυτά τα πλαίςια, θ μελζτθ των αναπαραςτάςεων ενόσ τεχνολογικοφ μζςου που ςχθματίηονται από τουσ μακθτζσ κατά τθ διάρκεια τθσ μάκθςθσ τθσ χριςθσ αυτοφ του μζςου εμπεριζχει δφο όψεισ: αφενόσ, θ αναπαράςταςθ που προζρχεται από το ίδιο το μζςο ωσ ςφςτημα αναφοράσ μαηί με όλθ τθ λειτουργία του και, αφετζρου, θ αναπαράςταςθ του χειριςτή - χρήςτη (Lévy, 1995). Αυτι θ αναπαράςταςθ, μθ μοναδικι αφοφ κάκε χριςτθσ οικοδομεί τθ δικι του, πρζπει να ςυγκρικεί με αυτιν του «ειδιμονα» που υποτίκεται ότι ξζρει να χειρίηεται ςωςτά το εν λόγω τεχνολογικό μζςο. H ανάλυςθ και θ αναδιοργάνωςθ των αναπαραςτάςεων αποκτά και ευρφτερεσ διαςτάςεισ που ξεπερνοφν τα όρια τθσ εκπαίδευςθσ και άπτονται ηθτθμάτων που αφοροφν τθν ίδια τθ ςφλλθψθ και δθμιουργία λογιςμικοφ, τθ ςχζςθ ανκρϊπου-μθχανισ, τθν εργονομία των διαςυνδζςεων (interfaces), εγγίηει δθλαδι πολλοφσ ςθμαντικοφσ τομείσ και τάςεισ ζρευνασ τθσ ςφγχρονθσ πλθροφορικισ. Οι αναπαραςτάςεισ ενόσ τεχνολογικοφ αντικειμζνου που ςχθματίηει το παιδί δεν είναι ποτζ εντελϊσ «αυκόρμθτεσ» και το γεγονόσ αυτό γίνεται όλο και περιςςότερο κατανοθτό ςτισ 159

160 ςφγχρονεσ τεχνολογικζσ κοινωνίεσ. Οι αναπαραςτάςεισ αυτζσ αποτελοφν αντικείμενο επεξεργαςίασ που υλοποιείται εν μζρει ςε άτυπεσ εκπαιδευτικζσ καταςτάςεισ και ςυνκικεσ μζςα ςτισ οποίεσ το παιδί αποκτά εμπειρίεσ από πολφ νωρίσ (Komis, 1993, Κόμθσ, 1994, Κόμθσ, 2001). H αναπαράςταςθ λοιπόν πρζπει να κεωρθκεί ωσ ζνα προςωπικό μοντζλο ερμθνείασ του κόςμου, ςυνδυαςμόσ επιχειρθςιακισ φφςθσ ςχθμάτων και των μεταβολϊν που πραγματοποιοφνται μζςα ςε αυτιν. Πρζπει επίςθσ να τονιςκεί ότι για τουσ μακθτζσ το μοντζλο αυτό βρίςκεται ςε κατάςταςθ διαρκοφσ αναςχθματιςμοφ. Οι μακθτζσ, όπωσ και κάκε υποκείμενο που μακαίνει, αναπτφςςουν, ςχήματα δράςησ, τα οποία ςυνιςτοφν τθν οργάνωςθ τθσ ςυμπεριφοράσ τουσ για μια δεδομζνθ κλάςθ καταςτάςεων. Πϊσ οργανϊνονται τα εν λόγω ςχιματα μζςα ςτα ςφγχρονα πλθροφορικά περιβάλλοντα; το ερϊτθμα αυτό κα απαντιςουμε παρακάτω αναλφοντασ τα αποτελζςματα εμπειρικϊν ερευνϊν. Μζςα ςε αυτζσ τισ ςυνκικεσ, θ διδαςκαλία τθσ Πλθροφορικισ και των ΣΠΕ (ι με τθ βοικεια των ΣΠΕ) δεν μπορεί να κεωρθκεί παρά μόνο όταν κατανοιςουμε πωσ ςχθματίηονται οι αναπαραςτάςεισ τουσ. Αν και θ αναπαράςταςθ αποτελεί πρωταρχικι ζννοια, ζννοια «νομάδα» που «δανείηεται» από διάφορουσ επιςτθμονικοφσ κλάδουσ (ψυχολογία, παιδαγωγικι, διδακτικι, κοινωνιολογία, φιλοςοφία), δεν υπάρχει ομοφωνία ςχετικά με τον οριςμό τθσ. Εντοφτοισ, αφοφ παίηει βαςικό ρόλο επικοινωνίασ ανάμεςα ςτο αντικείμενο και το υποκείμενο, γίνεται απαραίτθτθ για τθν κατανόθςθ τθσ γνωςτικισ δραςτθριότθτασ του ατόμου. Είναι ςυνεπϊσ απαραίτθτο να δοκεί ζνασ οριςμόσ τθσ ζννοιασ τθσ αναπαράςταςθσ. Δεν κα δϊςουμε ωςτόςο ζναν πλιρθ οριςμό αλλά περιςςότερο κα ςκιαγραφιςουμε ζνα είδοσ «λειτουργικοφ» οριςμοφ, περιοριηόμενοι ςτα πλαίςια τθσ διδακτικισ. Μζςα από αυτό το πρίςμα, θ αναπαράςταςθ κεωρείται ςε ςχζςθ με τθν παρζκκλιςθ από τθ ςυναφι τθσ ζννοια και είναι δυνατόν να προκαλζςει δφο διαφορετικζσ ςτάςεισ εκ μζρουσ του εκπαιδευτικοφ: είτε κεωρείται ωσ ζνα λάκοσ, ακόμα και ωσ παράπτωμα, που πρζπει να εξαλειφκεί. τθν περίπτωςθ αυτι, θ διδαςκαλία δεν πρζπει να ενδιαφζρεται για τισ αναπαραςτάςεισ. Είτε κεωρείται ωσ ζνα επεξθγθματικό ςφςτθμα που οφείλει να κατανοθκεί και να αναλυκεί ωσ εμπόδιο για ξεπζραςμα ι ςαν ςθμείο ςτιριξθσ για να «προςεγγίςουμε» τθν ζννοια. Εφεξισ, κα υιοκετιςουμε τθ δεφτερθ προςζγγιςθ. 160

161 5. Διδακτικόσ οριςμόσ τησ αναπαράςταςησ Θ αναπαράςταςη, από τθ ςκοπιά τθσ διδακτικισ, παραπζμπει ςε μια προςωπικι κεωρία (μορφι «γνϊςθσ» δομθμζνθ και ιεραρχθμζνθ και ζνα ςφςτθμα κανόνων) που κινθτοποιείται από ζνα δεδομζνο άτομο (αναπαράςταςθ κάποιου προςϊπου), ςε μια κακοριςμζνθ ςτιγμι, για να αντιλθφκεί τθν οργάνωςθ και τθ διάταξθ των φαινομζνων που κεωρεί (αναπαράςταςθ κάποιου πράγματοσ) ι για να αντιμετωπίςει μια ςυγκεκριμζνθ κατάςταςθ (Κόμθσ, 2001). Κα μποροφςαμε ςυνεπϊσ να ερμθνεφςουμε τθν αναπαράςταςθ με βάςθ τρεισ πτυχζσ που ςυγκροτοφν τθν αρχιτεκτονικι τθσ: το ςφνολο των πληροφοριϊν που τθσ προςδίδουν ζνα νόθμα, τον κεντρικό πυρήνα που κακιςτά ςυναφείσ και αρμονικζσ τισ παραπάνω πλθροφορίεσ, ςυχνά εκφραηόμενοσ από μια μεταφορά που μπορεί να μετατεκεί ςε παρεμφερείσ καταςτάςεισ, και τθ ςτάςη που οδθγεί ςε κακοριςμζνθ ςυμπεριφορά (π.χ. επιρροι πάνω ςτισ λογικζσ χριςθσ). Με τθν ζννοια αυτι, θ αναπαράςταςθ είναι ανοικτι ςτο χϊρο τον οποίο «περιγράφει», και κατά ςυνζπεια, είναι ταυτόχρονα «ηωντανι» (βρίςκεται ςε αλλθλεπίδραςθ με το περιβάλλον τθσ) και «κνθτι» (θ πραγματικότθτα μπορεί να τθ διαψεφςει μοιραία) (Komis, 1993). H αναπαράςταςθ, ζννοια πολφμορφθ και πολυδιάςτατθ, που αντιςτοιχεί ςε διάφορεσ πτυχζσ τθσ ανκρϊπινθσ γνϊςθσ, καταλαμβάνει περίοπτθ κζςθ ςτα πλαίςια τθσ διδακτικισ τθσ πλθροφορικισ. 6. Πωσ οι μαθητζσ αναπαριςτοφν τισ ΣΠΕ και την πληροφορική τα παρακάτω, αναλφονται οι αναπαραςτάςεισ των μακθτϊν που τελειϊνουν το δθμοτικό ςχετικά με τισ ΣΠΕ, τθν πλθροφορικι και τον υπολογιςτι ενϊ τίκενται και μια ςειρά ερωτθμάτων ςχετικά με τθν εξζλιξθ αυτϊν των αναπαραςτάςεων, τα δομικά τουσ ςτοιχεία και τθ ςτάςθ των διαφόρων κατθγοριϊν μακθτϊν. Σαυτόχρονα, εξετάηεται θ αλλθλεπίδραςθ ανάμεςα ςτισ αναπαραςτάςεισ των νζων τεχνολογιϊν και των πρακτικϊν των μακθτϊν και θ ςχζςθ που υπάρχει ανάμεςα ςτισ λογικζσ χριςθσ που διακζτουν με τθν τεχνολογικι λογικι που διζπει τθ λειτουργία τθσ μθχανισ. (Komis, 1993, Κόμθσ, 1994). Σα ςυμπεράςματα που ακολουκοφν αποτελοφν κυρίωσ προϊόντα ερευνϊν με μακθτζσ. 7. Ανάλυςη του λόγου των μαθητϊν για τισ ζννοιεσ Υπολογιςτήσ και Πληροφορική Για να αναδυκοφν οι αναπαραςτάςεισ των μακθτϊν για διάφορεσ ζννοιεσ (όπωσ για 161

162 παράδειγμα τθσ πλθροφορικισ και του υπολογιςτι), μποροφν να τεκοφν ερωτιματα όπωσ: Δϊςε με κάποιεσ 5 λζξεισ - ι φράςεισ - οι οποίεσ ζρχονται ςτο μυαλό ςου όταν ακοφσ τισ λζξεισ: Πλθροφορικι: Τπολογιςτισ: Θ μζκοδοσ αυτι είναι αρκετά πρακτικι ϊςτε να ζχουμε μια γριγορθ ματιά για τισ αρχικζσ αναπαραςτάςεισ που ζχουν οι μακθτζσ πάνω ςε μία ζννοια ι ζνα αντικείμενο και χρθςιμοποιείται ςυχνά μζςα ςτθν τάξθ. Χρθςιμοποιείται ςυνεπϊσ για τθν ανίχνευςθ των πρωταρχικϊν ιδεϊν των μακθτϊν. Μπορεί επίςθσ να χρθςιμοποιθκεί για τθν ανάλυςθ μιασ διδακτικισ παρζμβαςθσ ϊςτε να αξιολογθκοφν οι γνϊςεισ που απζκτθςαν οι μακθτζσ. H ερϊτθςθ αυτι επιτρζπει να διαφανοφν οι ιδζεσ των μακθτϊν πάνω ςτισ ζννοιεσ Υπολογιςτήσ και Πληροφορική. Όταν χρθςιμοποιείται για ερευνθτικοφσ ςκοποφσ (όπωσ ςτθν περίπτωςι μασ με μακθτζσ δθμοτικοφ) είναι απαραίτθτο να γίνει ανάλυςη περιεχομζνου των απαντιςεων. Μετά τθν ανάλυςθ περιεχομζνου, το ςφνολο των απαντιςεων κατθγοριοποιικθκε ςε μια ομάδα τυπικών απαντήςεων με ζξι τιμζσ: {Ψυχαγωγία, Πλθροφορία, Xριςθ, Mθχανι, Aνκρϊπινο, Xωρίσ Aπάντθςθ}. Θ λειτουργικότθτα εργαςίασ, οι λογικζσ χριςθσ και θ πτυχι υπολογιςτισ - μζςο, καταλαμβάνουν τθν πρϊτθ κζςθ ςτισ προτιμιςεισ των παιδιϊν. Φαίνεται ότι οι εννοιολογικζσ αναπαραςτάςεισ και οι αναπαραςτάςεισ που ςυνδζονται με τη δράςη κυριαρχοφν ςτισ αναπαραςτάςεισ των μακθτϊν. Ο παρακάτω πίνακασ (Πίνακασ Α1.2) περιζχει προτάςεισ των μακθτϊν και υποκζςεισ για τισ αναπαραςτάςεισ που διακζτουν πάνω ςτθν ζννοια τθσ πλθροφορικισ. Πξνηάζεηο ηωλ καζεηώλ Tερλνινγία, λνεκνζύλε, γλώζε, πιεξνθνξίεο Παίδω, πιεξνθνξώ, γλωξίδω, καζαίλω Mλήκε, λνεκνζύλε, εξγαζία Eξγαζία, κεραλή, γξήγνξνο Nνεκνζύλε, Yπνινγηζηήο, Mεραλή, Πιεξνθνξία Hιεθηξνληθή, δνπιεηά κέξα λύρηα, επηηπρία Υπνζέζεηο αλαπαξαζηάζεωλ H πιεξνθνξηθή είλαη κηα ηερλνινγία πνπ επεμεξγάδεηαη γλώζεηο θαη πιεξνθνξίεο H πιεξνθνξηθή ωο κέζν γλώζεο, παηγληδηνύ θαη πιεξνθόξεζεο H πιεξνθνξηθή ωο ηέιεην κέζν εξγαζίαο ππνινγηζηήο, κεραλή γηα γξήγνξε εξγαζία ππνινγηζηήο είλαη κηα έμππλε κεραλή πνπ πεξηέρεη πιεξνθνξίεο H πιεξνθνξηθή ωο κέζν πξνζωπηθήο θαη επαγγεικαηηθήο επηηπρίαο Προτάσεις μαθητών για την Πληρουορική - σποθέσεις αναπαραστάσεων ε αντίκεςθ με τθν Πλθροφορικι, ο υπολογιςτισ ωσ μζςο παιγνιδιοφ και ψυχαγωγίασ 162

163 ςυγκεντρϊνει το μεγαλφτερο ποςοςτό των απαντιςεων. Θ διαςπορά ανάμεςα ςτισ διάφορεσ τιμζσ είναι πολφ μεγαλφτερθ: θ ψυχαγωγία και θ μθχανικι κεϊρθςθ καταλαμβάνουν με μεγάλθ πλειοψθφία τθν προτίμθςθ των παιδιϊν. Παρατθρείται ζνασ διπολιςμόσ ςτισ αναπαραςτάςεισ των παιδιϊν κακϊσ οι λογικζσ των απαντιςεϊν τουσ επικεντρϊνονται γφρω από τθ φυςικι - μθχανικι όψθ και από τθν πτυχι - παιγνίδι των υπολογιςτϊν, οι οποίεσ όπωσ διαφαίνεται από τα δεδομζνα τθσ ζρευνασ ζχουν ςυμπλθρωματικό χαρακτιρα. Θ παρουςία τθσ νοερισ εικόνασ του υπολογιςτι δεν προκαλεί μόνο εικονικζσ (νοερζσ) αναπαραςτάςεισ που αφοροφν το υλικό του υπολογιςτι αλλά ενιςχφει επίςθσ τισ ςυμβολικζσ αναπαραςτάςεισ που ςχετίηονται με λογικζσ χριςθσ προςανατολιςμζνεσ ςτθν ψυχαγωγία και το παιγνίδι. Ο παρακάτω πίνακασ (Πίνακασ Α1.3) περιζχει προτάςεισ των μακθτϊν και υποκζςεισ για τισ αναπαραςτάςεισ που διακζτουν πάνω ςτθν ζννοια του υπολογιςτι. Πξνηάζεηο ηωλ καζεηώλ Παίδω, εξγάδνκαη, παηγλίδηα Mεραλή, δηζθέηα, εγγξαθή Υπνζέζεηο αλαπαξαζηάζεωλ Αλαπαξάζηαζε ηεο πηπρήο παηγλίδη Αλαπαξάζηαζε ηεο απνζήθεπζεο δεδνκέλωλ Παίδω, εξγάδνκαη, βνεζώ Mεραλή, θύθιωκα, πιεξνθνξία Παίδω, καζαίλω, γλωξίδω Aλαπαξαζηάζεηο ρξήζεο H επεμεξγαζία πιεξνθνξίαο κε ππνινγηζηή Aλαπαξάζηαζε δηάθνξωλ ινγηθώλ ρξήζεο ππνινγηζηήο ηέιεην θαη απαξαίηεην γηα ην Eξγαζία, λνήκωλ, κέιινλ κέιινλ εξγαιείν Προτάσεις μαθητών για τον Υπολογιστή - σποθέσεις αναπαραστάσεων Δομι, περιεχόμενο και αναςχθματιςμόσ των αναπαραςτάςεων ςτθν Πλθροφορικι Από τθν ανάλυςθ αναπαραςτάςεων. των απαντιςεων των μακθτϊν προζκυψαν τρεισ μεγάλεσ ομάδεσ 163

164 α' νκάδα β' νκάδα γ' νκάδα Αλζξσπνκνξθηθέο Αλαπαξαζηάζεηο Αλαπαξαζηάζεηο επεξεαζκέλεο απφ ηελ επηζηεκνληθή θαληαζία πγθερπκέλεο Αλαπαξαζηάζεηο πάλσ ζηελ επηζηεκνληθή θαληαζία Κνηλσληθν-γλσζηηθή Αλαπαξαζηάζεηο πνπ απνξξίπηνπλ ηνλ αλζξσπνκνξθηζκφ Αλαπαξαζηάζεηο φρη επεξεαζκέλεο απφ ηελ επηζηεκνληθή θαληαζία Αλαπαξαζηάζεηο ηνπ χγθξνπζε ππνινγηζηή σο παηγληδηνχ Αλαπαξαζηάζεηο ησλ πνιχκνξθσλ ινγηθψλ ρξήζεο Αλαπαξαζηάζεηο ηνπ ππνινγηζηή ζαλ "θαζνιηθή κεραλή" πγθερπκέλεο Αλαπαξαζηάζεηο πάλσ ζηνλ αλζξσπνκνξθηζκφ Ο ππνινγηζηήο σο εξγαιείν δνπιεηάο Αγφξηα, Γελ έρνπλ ππνινγηζηή, Σεηάξηε ηάμε Κνξίηζηα, Έρνπλ ππνινγηζηή, Πέκπηε ηάμε Δομή, περιετόμενο και αναστηματισμός των αναπαραστάσεων Θ πρϊτθ περιλαμβάνει τισ ανθρωπομορφικζσ αναπαραςτάςεισ (αυτζσ δθλαδι που αποδίδουν ςτον υπολογιςτι ικανότθτεσ αντίςτοιχεσ του ανκρϊπου, όπωσ νοθμοςφνθ, κλπ.), τισ αναπαραςτάςεισ του υπολογιςτή παιγνίδι, τισ αναπαραςτάςεισ που ζχουν επθρεαςτεί από τθν επιςτημονική φανταςία και αυτζσ που κεωροφν τον υπολογιςτι «καθολική μηχανή» (δθλαδι μια μθχανι που μπορεί να κάνει τα πάντα). Κατά κανόνα, είναι εικονικζσ (iconic) και εννοιολογικζσ (conceptual) αναπαραςτάςεισ όπου κυριαρχεί θ ςφγχυςθ του φανταςτικοφ με τθν πραγματικότθτα. Θ δεφτερθ ομάδα ςχθματίηεται από τισ ςυγκεχυμζνεσ αναπαραςτάςεισ που αφοροφν τον ανκρωπομορφιςμό και τθν επιςτθμονικι φανταςία. Θ τρίτθ ομάδα ςυγκροτείται από τισ πολφπλευρεσ λογικζσ χρήςησ του υπολογιςτι, τθ λειτουργική του χρήςη, τισ αναπαραςτάςεισ που απορρίπτουν τθν «κακολικότθτά» του, και 164

165 τισ αναπαραςτάςεισ που δεν αποδζχονται επιρροι από τθν επιςτθμονικι φανταςία και τον ανκρωπομορφιςμό. Είναι εννοιολογικζσ αναπαραςτάςεισ και αναπαραςτάςεισ που ςυνδζονται με τθ δράςθ. το χιμα Α1.15 παρουςιάηονται ομαδοποιθμζνεσ οι παραπάνω πλθροφορίεσ. Αν θ πρϊτθ μεγάλθ ομάδα περιλαμβάνει τισ αναπαραςτάςεισ που είναι δομθμζνεσ γφρω από ιδζεσ που κα τισ χαρακτθρίηαμε «εςφαλμζνεσ» (ο υπολογιςτισ ζχει ανκρϊπινεσ δυνατότθτεσ και κεωρείται ζνα τζλειο εργαλείο), θ τρίτθ ομάδα, που ςυςπειρϊνεται γφρω από τον άλλο ιςχυρό αναπαραςταςιακό πόλο, αποτελείται από αναπαραςτάςεισ πιο ςυμβατζσ με τισ επιςτθμονικζσ ζννοιεσ. Θ δεφτερθ ομάδα ςυγκροτείται από τισ ςυγκεχυμζνεσ αναπαραςτάςεισ πάνω ςτισ νζεσ τεχνολογίεσ. H αναπαραςταςιακι κζςθ των διάφορων κατθγοριϊν παιδιϊν (φφλο, θλικία, κατοχι υπολογιςτι), είναι ενδιαφζρουςα. Σα κορίτςια, οι μακθτζσ τθσ Πζμπτθσ και οι ιδιοκτιτεσ υπολογιςτι τοποκετοφνται πιο κοντά ςτθν τρίτθ ομάδα ενϊ τα αγόρια, οι μακθτζσ τθσ Σετάρτθσ και αυτοί που δεν ζχουν υπολογιςτι είναι πιο κοντά ςτθν πρϊτθ ομάδα. Οι αιτίεσ αυτϊν των ςτάςεων προφανϊσ δεν είναι ταυτόςθμεσ. Μποροφμε για παράδειγμα να ςυςχετίςουμε τθν παράμετρο θλικία - αναπαραςταςιακι ωριμότθτα με τισ αναπαραςταςιακζσ διαφορζσ ανάμεςα ςτα παιδιά τθσ Σετάρτθσ και τθσ Πζμπτθσ τάξθσ. εργαλείο δουλειάσ. 8. Διαδικαςίεσ μάθηςησ και διδαςκαλία τησ Πληροφορικήσ: ζνα παράδειγμα μεταςχηματιςμοφ των αναπαραςτάςεων των μαθητϊν το παρακάτω περιγράφεται, ςυνοπτικά, με ζνα παράδειγμα, ο διαρκισ μεταςχθματιςμόσ των αναπαραςτάςεων των μακθτϊν, μζςα από μια διαδικαςία κοινωνιογνωςτικϊν ςυγκροφςεων. Θ ζννοια τθσ κοινωνικογνωςτικήσ ςφγκρουςησ (conflit sociocognitif) αναπτφχκθκε κυρίωσ από τουσ ερευνθτζσ, οι οποίοι ζδειξαν ότι οι κοινωνικζσ αλλθλεπιδράςεισ αποτελοφν μια κινητήρια δφναμη για τη γνωςτική πρόοδο. Θ ζννοια τθσ κοινωνικογνωςτικισ ςφγκρουςθσ αντιλαμβάνεται τθ μάκθςθ ωσ διαδικαςία προςωπικισ οικοδόμθςθσ των γνϊςεων μζςω γνωςτικϊν ςυγκροφςεων κοινωνικισ προζλευςθσ. Μια ςφγκρουςθ τζτοιασ μορφισ προκφπτει όταν γίνεται αντιλθπτι θ διαφορά ανάμεςα ςε αυτό που πιςτεφουμε ότι ξζρουμε για μία πραγματικότθτα και ςε αυτό που παρατθροφμε για αυτι τθν πραγματικότθτα. 165

166 Ο όροσ αυτόσ τοποκετείται ςτο ςθμείο ςφγκλιςθσ του κοινωνικοφ με το γνωςτικό. υνδζεται άμεςα με τον όρο τθσ γνωςτικήσ ςφγκρουςησ του Πιαηζ: μια γνωςτικι ςφγκρουςθ αναπτφςςεται όταν ςτθ ςκζψθ ενόσ ατόμου εμφανίηεται μια αντίφαςθ ι μια αςυμβατότθτα ανάμεςα ςτισ ιδζεσ του, τισ αναπαραςτάςεισ του και τισ πράξεισ του. Θ αςυμβατότθτα αυτι, που αρχικά μπορεί να είναι αςυνείδθτθ, γίνεται πθγι ζνταςθσ και μπορεί να αποτελζςει κινθτιρια δφναμθ ςτθν ανάπτυξθ νζων γνωςτικϊν δομϊν. H δυναμικι ςυνεπϊσ τθσ γνωςτικισ ανάπτυξθσ προζρχεται βαςικά από μια ςφγκρουςθ κοινωνικισ επικοινωνίασ. Όταν κάποιοσ ειςαγάγει με κατθγορθματικό τρόπο μια κζςθ αντίκετθ από αυτιν του παιδιοφ, αυτό δεν βρίςκεται απζναντι ςε μια ςφγκρουςθ γνωςτικισ μόνο υφισ, αλλά και κοινωνικισ. Από τα παραπάνω διαφαίνεται θ χρθςιμότθτα τθσ κοινωνικογνωςτικισ ςφγκρουςθσ ςτα πλαίςια τθσ διδακτικισ. Θ ςφγκρουςθ αυτι, ωσ μία αςυμφωνία ανάμεςα ςε υποκείμενα ανάλογων νοθτικϊν δυνατοτιτων ςχετικά με τθν λφςθ ενόσ προβλιματοσ ι τθν κρίςθ πάνω ςε ζνα γνωςτικό κζμα, ςυνιςτά ζνα μθχανιςμό μζςω του οποίου θ παιδικι ςκζψθ οδθγείται ςε ανϊτερου επιπζδου εξιςορρόπθςθ. Είναι δθλαδι θ διαδικαςία κατά τθν οποία, όταν το άτομο αντιμετωπίηοντασ ζνα πρόβλθμα διατυπϊνει κάποια εκτίμθςθ, δζχεται από το κοινωνικό περιβάλλον μια ςυγκροτθμζνθ αντίδραςθ που υπεραςπίηεται με ςαφινεια αντίκετεσ από τθ δικι του απόψεισ. Σο υποκείμενο ςυνεπϊσ ςυνειδθτοποιεί ότι εκτόσ από τθ δικι του άποψθ υπάρχουν και άλλεσ κεωριςεισ ενϊ ταυτόχρονα θ κοινωνικογνωςτικι ςφγκρουςθ του παρζχει και νζεσ πλθροφορίεσ κακιςτϊντασ το ικανό για διαφορετικζσ απαντιςεισ. Ζρευνεσ τθσ τελευταίασ εικοςαετίασ ζχουν επιδείξει ότι για να είναι γόνιμθ μια κοινωνικογνωςτικι ςφγκρουςθ πρζπει να διαδραματίηεται ανάμεςα ςε υποκείμενα με διαφορετικό επίπεδο γνωςτικισ ανάπτυξθσ χωρίσ ωςτόςο θ διαφορά να είναι αρκετά μεγάλθ. Οι παρατθριςεισ μζςα ςτθν τάξθ ζχουν δείξει ότι ανάμεςα ςε ηεφγθ μακθτϊν που δουλεφουν μαηί εμφανίηονται κοινωνικογνωςτικζσ ςυγκροφςεισ που επιλφονται αρκετά γριγορα, ςυνικωσ με τθν προςαρμογι ςτισ προτάςεισ του πιο δραςτιριου κι αυτοφ που δίνει τισ καλφτερεσ απαντιςεισ. O παραπάνω όροσ ζχει από αυτι τθν άποψθ ςθμαντικό διδακτικό περιεχόμενο, με τθν ζννοια τθσ προςπάκειασ εκ μζρουσ του εκπαιδευτικοφ να προτακοφν τα κατάλλθλα ερωτιματα ϊςτε να δθμιουργθκοφν οι κοινωνικζσ ςυγκροφςεισ που κα οδθγιςουν ςτθ γνωςτικι πρόοδο. 166

167 Θ δραςτθριοποίθςθ κοινωνικογνωςτικϊν ςυγκροφςεων ςτα πλαίςια διδακτικϊν καταςτάςεων ςυνιςτά μια αποτελεςματικι μζκοδο για τθν εξζλιξθ του ςυςτιματοσ των αναπαραςτάςεων του μακθτι και το ξεπζραςμα των αναπαραςτάςεων που χαρακτθρίηονται ωσ «λανκαςμζνεσ» από επιςτθμονικι άποψθ. Ο τρόποσ λειτουργίασ των μακθμάτων πλθροφορικισ (εργαςτθριακι δομι, εργαςία κατά ομάδεσ, διαρκισ αλλθλεπίδραςθ μεταξφ μακθτϊν εκπαιδευτικοφ - μζςων) αλλά και θ χριςθ υπολογιςτϊν ςτα διάφορα γνωςτικά αντικείμενα ευνοεί ιδιαίτερα τθ δθμιουργία καταςτάςεων κοινωνικογνωςτικισ ςφγκρουςθσ αφοφ θ ςυνεργατικι δραςτθριότθτα αποτελεί κυρίαρχθ παιδαγωγικι πρακτικι. Κφριοσ ςυνεπϊσ διδακτικόσ ςτόχοσ κατά τθ διδαςκαλία τθσ πλθροφορικισ ι κατά τθ χριςθ των υπολογιςτϊν ςε διδακτικζσ καταςτάςεισ πρζπει να είναι θ δθμιουργία γνωςτικϊν ι κοινωνικογνωςτικϊν ςυγκροφςεων. Οι ςυγκροφςεισ αυτζσ αποτελοφν καταλυτικό ςτοιχείο τθσ εννοιολογικήσ αλλαγήσ (conceptual change) που ςυνιςτά αναπόςπαςτο ςυςτατικό τθσ διδακτικισ και τθσ μακθςιακισ διαδικαςίασ. Για παράδειγμα, όταν οι μακθτζσ αποδίδουν ςτον υπολογιςτι ιδιότθτεσ «κακολικισ μθχανισ», δθλαδι δυνατότθτα επίλυςθσ κάκε τφπου προβλιματοσ (βλζπε ενότθτα για αναπαραςτάςεισ των μακθτϊν ςχετικά με τουσ υπολογιςτζσ), μζςω κατάλλθλθσ διδακτικισ παρζμβαςθσ (παραδείγματα ερωτθμάτων τα οποία ο υπολογιςτισ δεν μπορεί να επιλφςει) πρζπει να προκαλείται ςφγκρουςθ θ οποία και οδθγεί ςτθν επικυμθτι εννοιολογικι αλλαγι. Θ ζννοια τθσ εννοιολογικισ αλλαγισ μελετάται περαιτζρω ςτθ ςυνζχεια. 9. Εννοιολογική αλλαγή και διδαςκαλία τησ πληροφορικήσ Οι ζρευνεσ που ζχουν γίνει πάνω ςτισ αντιλιψεισ και τισ αναπαραςτάςεισ των μακθτϊν οδθγοφν ςτο να αντιλθφκοφμε τθ μάκθςθ με όρουσ εννοιολογικήσ αλλαγήσ (conceptual change) (Vergnaud, 1994). Οι εννοιολογικζσ δομζσ που ςχθματίηουν όςοι μακαίνουν δεν είναι ςτατικζσ αλλά αλλάηουν διαρκϊσ κατά τθν απόκτθςθ νζων γνϊςεων. το πλαίςιο αυτό είναι απαραίτθτθ θ κατανόθςθ όχι μόνο του τρόπου με τον οποίο οργανϊνεται και αναπαριςτάται θ γνϊςθ αλλά και του τρόπου με τον οποίο οι υπάρχουςεσ γνωςτικζσ δομζσ μεταβάλλονται κατά τθ διαδικαςία πρόςκτθςθσ νζων γνϊςεων. Επιπρόςκετα, θ κατανόθςθ του τρόπου με τον οποίο επιτυγχάνεται θ εννοιολογική αλλαγή είναι κεμελιϊδθσ για μια ολοκλθρωμζνθ κεϊρθςθ τθσ μάκθςθσ και ςυνακόλουκα μπορεί να ζχει ςθμαντικζσ ςυνζπειεσ ςτθ διδακτικι προςζγγιςθ. 167

168 Θ προςζγγιςθ τθσ εννοιολογικισ αλλαγισ, που επιτρζπει να ανανεωκεί ςθμαντικά θ προβλθματικι τθσ διδαςκαλίασ των επιςτθμϊν και τθσ πλθροφορικισ, εντάςςεται ςτα πλαίςια τθσ οικοδομθςτικισ προςζγγιςθσ τθσ μάκθςθσ. Θ προςζγγιςθ αυτι εςτιάηεται ςτθν αλλαγι των αναπαραςτάςεων των μακθτϊν και το ξεπζραςμα των επιςτθμολογικϊν των διδακτικϊν εμποδίων. Όπωσ φάνθκε και από τθν ενότθτα που αφοροφςε τισ αναπαραςτάςεισ των μακθτϊν πάνω ςτθν τεχνολογία των υπολογιςτϊν και ςε βαςικζσ ζννοιεσ τθσ πλθροφορικισ, οι μακθτζσ που ξεκινοφν ςε ζνα γνωςτικό αντικείμενο (ακόμα κι αν πρόκειται για ζνα ςφγχρονο γνωςτικό αντικείμενο όπωσ θ πλθροφορικι), όχι μόνο διακζτουν πρότερεσ «γνϊςεισ», ιδζεσ και αντιλιψεισ πάνω ςτισ ζννοιεσ, τισ δραςτθριότθτεσ και τα αντικείμενα, αλλά και ότι οι ιδζεσ και οι αντιλιψεισ αυτζσ διαφζρουν από τα μοντζλα και τισ ζννοιεσ που οικοδομοφνται από τουσ επιςτιμονεσ του αντίςτοιχου χϊρου. Ζχουμε ιδθ αναφερκεί (παρακζτοντασ ζνα διδακτικό οριςμό τθσ αναπαράςταςθσ) ςτισ προςεγγίςεισ με τισ οποίεσ ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να κεωριςει τισ πρότερεσ αντιλιψεισ και τισ αναπαραςτάςεισ των μακθτϊν του: είτε ωσ ςφάλμα που πρζπει να εξαλειφκεί, είτε ωσ επεξθγθματικό ςφςτθμα με το οποίο ο μακθτισ πρζπει είτε να ςυγκρουςτεί είτε να βοθκθκεί ϊςτε να το κάνει να εξελιχκεί. Θ πρϊτθ προςζγγιςθ ζχει δεχκεί ζντονεσ κριτικζσ ςτα πλαίςια τθσ διδακτικισ (όπωσ και ςε λιγότερο βακμό θ δεφτερθ) και πολλοί ερευνθτζσ ςυμφωνοφν ότι ςτα πλαίςια τθσ οικοδομθςτικισ προςζγγιςθσ τθσ μάκθςθσ πρζπει να υιοκετθκεί θ δεφτερθ (προκαλϊντασ γνωςτικζσ και κοινωνικογνωςτικζσ ςυγκροφςεισ) ι θ τρίτθ προςζγγιςθ. Θ διάςταςθ που φαίνεται να υπάρχει ανάμεςα ςτισ αναπαραςτάςεισ των μακθτϊν πάνω ςτισ τεχνολογίεσ τθσ πλθροφορικισ και ςτισ αντίςτοιχεσ επιςτθμονικζσ ζννοιεσ κακιςτά ςκόπιμο από διδακτικι πλευρά να κεωρθκεί θ αλλαγι ςτθ ςκζψθ των παιδιϊν με όρουσ αςυνεχοφσ εξζλιξθσ, με τθ βοικεια ριξεων που πρζπει να προκλθκοφν ςτουσ τρόπουσ ςκζψθσ των παιδιϊν, και με μακρόχρονθ προςπάκεια. Κάτω από αυτό το πρίςμα, όλθ θ διδακτικι παρζμβαςθ πρζπει να ςτοχεφει ςτθν κινθτοποίθςθ εκ μζρουσ του μακθτι όλων των γνωςτικϊν βοθκθμάτων που κα τον βοθκιςουν να οικοδομιςει νζεσ γνϊςεισ και να προκαλζςει (ςταδιακά) τισ απαραίτθτεσ ριξεισ που κα τον οδθγιςουν να αναπτφξει νζουσ τρόπουσ ςκζψθσ. Θ υποκείμενθ ςε μια τζτοια προςζγγιςθ υπόκεςθ δζχεται ότι θ εξζλιξθ του γνωςτικοφ ςυςτιματοσ προκαλεί ςταδιακζσ εςωτερικζσ αναδομιςεισ που τροποποιοφν μακροπρόκεςμα τον τρόπο γνωςτικισ λειτουργίασ του υποκειμζνου. ε μια τζτοια προςζγγιςθ, το λάκοσ, και θ αναγνϊριςι του, ςυνιςτά κεμζλιο λίκο τθσ διαδικαςίασ 168

169 ανάπτυξθσ γνϊςεων. τθ Διδακτικι του προγραμματιςμοφ θ προςζγγιςθ που ευνοεί τισ κοινωνικογνωςτικζσ ςυγκροφςεισ και προωκεί τθν εννοιολογικι αλλαγι των γνϊςεων μζςα από τθν αναηιτθςθ και τθ διόρκωςθ των ςφαλμάτων ςε προγράμματα ςυνιςτά μια γόνιμθ διδακτικι προςζγγιςθ. 10. Παράδειγμα εννοιολογικήσ αλλαγήσ ςτην Πληροφορική τθν ενότθτα αυτι παρουςιάηεται ζνα παράδειγμα εννοιολογικισ αλλαγισ ςτθν Πλθροφορικι (Lévy, 1995). Πιο ςυγκεκριμζνα, παρουςιάηεται ο τρόποσ ςχθματιςμοφ τθσ αναπαράςταςθσ τθσ λειτουργίασ του πλθροφορικοφ ςυςτιματοσ (υλικό και περιφερειακζσ ςυςκευζσ λογιςμικό και δεδομζνα) από τουσ χριςτεσ (μακθτζσ Γυμναςίου και Επαγγελματικοφ Λυκείου) μζςω διδακτικϊν παρεμβάςεων που ακολουκοφν ςτρατθγικζσ ανάπτυξθσ κοινωνικογνωςτικϊν ςυγκροφςεων και οδθγοφν ςυνεπϊσ ςτθ διαδικαςία τθσ εννοιολογικισ αλλαγισ. Θ διδακτικι παρζμβαςθ εςτιάηεται ςτθ χριςθ λογιςμικοφ επεξεργαςίασ κειμζνου με χριςθ των βαςικϊν εντολϊν επεξεργαςίασ και αποκικευςθσ. Α. Αξρηθή αλαπαξάζηαζε «απζόξκεηε» αληίιεςε ηνπ ζπζηήκαηνο Η αξρηθή αλαπαξάζηαζε ηνπ πιεξνθνξηθνύ ζπζηήκαηνο ζπλίζηαηαη από ηε λνεηηθή εηθόλα ελόο αληηθεηκέλνπ όρη ηνπνζεηεκέλνπ ζην ρώξν θαη ην ρξόλν. Τν αληηθείκελν απηό δελ δηαζέηεη ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ζηηο αλαπαξαζηάζεηο ηνπ ρξήζηε θαη δελ δηαθέξεη γηα παξάδεηγκα από έλα ξνκπόη. Η αξρηθή αληίιεςε ηνπ ζπζηήκαηνο ζρεηίδεηαη ζηελά κε απηά πνπ παξαηεξεί άκεζα ν ρξήζηεο (θπξίσο ζε επίπεδν πιηθνύ). νζφλε θνπηί Καιψδηα Πιεθηξνιφγην - πνληίθη Μετά από διδακτικι παρζμβαςθ που εςτιάηεται ςτθν ζννοια τθσ αποκικευςθσ αρχείου και κυρίωσ ςτθ χριςθ τθσ λειτουργίασ «Αποθήκευςη ωσ» ο χριςτθσ αρχίηει να αντιλαμβάνεται τθν φπαρξθ τθσ βοθκθτικισ μνιμθσ και τθν φπαρξθ ενόσ αρχείου δεδομζνων. 169

170 Β. Αληίιεςε ηνπ ηόπνπ, ζθαηξηθόηεηα Δλώ ε αληίιεςε ηνπ ρξόλνπ παξακέλεη ζπγθερπκέλε, ν ρξήζηεο έρεη πιένλ νηθνδνκήζεη ηελ έλλνηα ηνπ αξρείνπ δεδνκέλσλ θαη ηνπ γεγνλόηνο όηη ηα ζρεηηθά κε ην έξγν πνπ πξαγκαηνπνηεί δεδνκέλα είλαη θάπνπ ηνπνζεηεκέλα θαη αλαθηήζηκα. Ξέξεη επίζεο όηη κπνξεί λα αλαθηήζεη ηα δεδνκέλα ηνπ θάλνληαο ρξήζε κηαο απιήο ιέμεο (ην όλνκα ηνπ αξρείνπ) θαη αληηιακβάλεηαη ηε ζθαηξηθόηεηα απηήο ηεο ελέξγεηαο πνπ εκπεξηθιείεη έλα ζύλνιν ζύλζεησλ πξάμεσλ θαη δεδνκέλσλ, ε νπνία θαη απνηειεί έλα από ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιεξνθνξηθνύ ζπζηήκαηνο. νζφλε Καιψ δηα Πιεθηξνιφγην - πνληίθη δίζθν ο θνπηί Μετά τθ χριςθ οριςμζνων λειτουργιϊν όπωσ «αντιγραφή / επικόλληςη» ο χριςτθσ αντιλαμβάνεται τθν φπαρξθ μιασ ςφαιρικισ μνιμθσ που παίηει πρωταρχικό ρόλο ςτθ λειτουργία του πλθροφορικοφ ςυςτιματοσ. Θ χριςθ των διαφόρων εντολϊν επεξεργαςίασ ενιςχφει τθ δυναμικι ανάμεςα ςτο απλό και το ςφνκετο. Ο χριςτθσ αρχίηει πλζον να ςυνειδθτοποιεί τθν ζννοια του χρόνου και αρχίηει να κάνει τθ διάκριςθ ανάμεςα ςτο μόνιμο και το προςωρινό. Σο ςτάδιο αυτό είναι και θ απαρχι τθσ ςφαιρικισ οικοδόμθςθσ τθσ ζννοιασ τθσ μνιμθσ. Γ. Απνζηαζηνπνηεκέλε αληίιεςε ηνπ ζπζηήκαηνο ζε ζρέζε κε ην παξόλ Οη ιεηηνπξγίεο ηεο επεμεξγαζίαο (edit) ζπληεινύλ ζηε ζηαζεξνπνίεζε ηεο πξνεγνύκελεο έλλνηαο. Ο ρξήζηεο ζπλεηδεηνπνηεί ηελ νηθνδόκεζε ηνπ πξαγκαηηθνύ κέζσ ηεο ζύλδεζεο απιώλ κνλάδσλ πνπ νδεγνύλ ζηε δεκηνπξγία ζύλζεησλ αληηθεηκέλσλ. Τν γεγνλόο απηό νδεγεί θαη ζηε ζπλεηδεηνπνίεζε κηαο βαζηθήο ηδηόηεηαο ηνπ πιεξνθνξηθνύ ζπζηήκαηνο, απηή ηεο δεκηνπξγίαο αληηθεηκέλσλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο αιιά θαη ηεο νζφλε Πιεθηξνιφγην - πνληίθη Κεληξηθή Μλήκε δίζθνο 170

171 δηαζεζηκόηεηαο ησλ πξνεγνύκελσλ αληηθεηκέλσλ. Σε απηό ην ζηάδην, ν δηαρσξηζκόο θεληξηθήο θαη βνεζεηηθήο κλήκεο δελ έρεη αθόκα απαξαηηήησο πξαγκαηνπνηεζεί. Απηό πνπ ελδηαθέξεη είλαη ε ύπαξμε κλήκεο ελώ ν ηόπνο απνζήθεπζεο δελ παίδεη ζεκαληηθό ξόιν. Ο ρξήζηεο κπνξεί λα απνζεθεύζεη έλα αξρείν ρσξίο λα είλαη απαξαίηεην λα γλσξίδεη ηνλ ηόπν απνζήθεπζεο. το τελικό ςτάδιο τθσ διδακτικισ παρζμβαςθσ, ο χριςτθσ οικοδομεί τθν ζννοια τθσ εικονικότθτασ του πλθροφορικοφ ςυςτιματοσ. Διαφοροποιεί ςυνεπϊσ αυτό που παράγει, από το λογιςμικό που τον βοικθςε να το παράγει. το ςτάδιο αυτό για πρϊτθ φορά γίνεται ςαφισ διάκριςθ μεταξφ δεδομζνων και λογιςμικοφ και γίνεται ςαφισ ο ρόλοσ των βαςικϊν ςυςτατικϊν του υλικοφ. Ζχει ςυνεπϊσ οικοδομιςει μια πιο ςφαιρικι, πιο ολοκλθρωμζνθ αντίλθψθ του ςυςτιματοσ. Γ. Σπλεηδεηνπνίεζε θαη αληίιεςε ηεο εηθνληθόηεηαο (virtual) ηνπ ζπζηήκαηνο Ο ρξήζηεο έρεη πιένλ θαηαθηήζεη ηε δηαίζζεζε όηη ε κεραλή ηνπ δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα γπξίζεη ζε πξνεγνύκελεο θαηαζηάζεηο αιιά θαη λα πξνζνκνηώζεη θαηαζηάζεηο. επεξρόκελεο Οη κλήκεο είλαη πιένλ ηα ζηαζεξά ή ηα δπλακηθά ζθαινπάηηα πνπ ηνπ επηηξέπνπλ λα πινπνηήζεη ηηο εθάζηνηε ελέξγεηέο ηνπ κε ην ινγηζκηθό. Η έλλνηα ηεο βνεζεηηθήο κλήκεο, πνπ ήηαλ κέρξη ηόηε θπξίαξρε ζηελ αληίιεςε ηνπ ζπζηήκαηνο, παξαρσξεί ηε ζέζε ηεο κλήκεο ηνπ ππνινγηζηή κε ηελ επξεία έλλνηα (θύξηα θαη βνεζεηηθή) θαη θπξίσο ζηηο πηπρέο ηεο πξνζσξηλήο ρξήζεο θαη ηεο αληαιιαγήο δεδνκέλσλ. νζφλε νζφλε Αξρηθό ζηάδην Κεληξηθή Μλήκε CPU Πιεθηξνιφγην - πνληίθη Τειηθό ζηάδην δίζθνο Δθηειέζηκν αξρείν / δεδνκέλα Κεληξηθή Μλήκε CPU Πιεθηξνιφγην - πνληίθη δίζθνο 171

172 11. Μερικά λογιςμικά και περιβάλλοντα για τη διδαςκαλία ςχετικϊν θεμάτων Ζνα περιβάλλον που μπορεί να χρθςιμοποιθκεί για τθ διδαςκαλία βαςικϊν εννοιϊν των δικτφων, είναι το Networks (ελεφκερθ χριςθ ςτο ςχολείο, δε χρειάηεται εγκατάςταςθ, προςβάςιμο ςτθ διεφκυνςθ: Θ ακόλουκθ εικόνα είναι από τθν προςομοίωςθ δικτφου Tolken Ring. και Ethernet 172

173 το περιβάλλον αυτό, κα ιταν δυνατόν να εκτελεςτοφν προςομοιϊςεισ με αποτίμθςθ δικτφου (όπωσ παραπάνω) και ςτθ ςυνζχεισ να δοκοφν φφλλα εργαςίασ. Για παράδειγμα: Σηελ εθθίλεζε ηνπ ινγηζκηθνύ εκθαλίδεηαη έλα εηθνλίδην από ην νπνίν κπνξνύκε λα επηιέμνπκε ηα «ΤΟΠΙΚΑ ΓΙΚΤΥΑ» Μπνξνύκε λα επηιέμνπκε Τolken Ring ή ETHERNET θπζηθά κπνξνύ λα πξνζνκνησζνύλ θαη ηα δπν, δηαδνρηθά 173

174 Μπνξνύκε λα επηιέμνπκε έλα από ηα 2 είδε δηθηύνπ «Xξσκαηίδνπκε» ηνπο Η.Υ., ώζηε λα δηεπθνιύλνπκε ηελ παξαθνινύζεζε ηεο πξνζνκνίσζεο. 174

175 Δίλαη δπλαηόλ λα εκθαλίζνπκε θαη κηα απνηίκεζε ηεο πξνζνκνίσζεο Παρόμοιο υλικό προςομοιϊςεων μπορεί να βρεκεί και ςτο Διαδίκτυο. Σο online περιβάλλον επιτρζπει ακριβϊσ τθν προςομοίωςθ τθ δθμιουργίασ ενόσ τοπικοφ δικτφου. Ακόμθ ςτθ διεφκυνςθ: υπάρχουν μια διάφοροι προςομοιωτζσ (Cisco) με δωρεάν χριςθ. Ψθφιακοί πόροι για τθ διδαςκαλία κεμάτων δικτφων υπάρχουν επίςθσ 12. Ψηφιακοί πόροι και εξελίξεισ ςτη διδαςκαλία τησ Πληροφορικήσ Θ Πλθροφορικι αποτελεί μια από τισ πιο γριγορα εξελιςςόμενεσ (αν όχι τθν πιο εξελιςςόμενθ) επιςτιμθ ςτισ ςφγχρονεσ κοινωνίεσ. Επιπλζον, οι εξελίξεισ ςτθν Πλθροφορικι όχι μόνο δθμοςιοποιοφνται άμεςα, αλλά, επιπλζον επθρεάηουν τθ δθμιουργία νζων τεχνολογικϊν καταςκευϊν που επθρεάηουν τθν κακθμερινότθτα και τα κοινωνικζσ πρακτικζσ όλων των πολιτϊν και επομζνωσ και τθν εκπαίδευςθ θ οποία ςε μεγάλο βακμό είναι αναγκαςμζνθ να προςαρμοςτεί ςτισ εξελίξεισ αυτζσ. Είναι βζβαια πολφ δφςκολο να προβλζψει κανείσ προσ τα που κα πάει θ εξζλιξθ τθσ τεχνολογίασ που κα ενςωματωκεί ςτθ διδαςκαλία τθσ Πλθροφορικισ ι ςτθ χριςθ των Σ.Π.Ε. ςτθν εκπαίδευςθ και ςτθ διδακτικι τουσ αξιοποίθςθ. Μερικζσ ενδεχόμενεσ εξελίξεισ ωςτόςο, περιγράφονται παρακάτω. Περιλαμβάνουν τρεισ κατθγορίεσ; Νζεσ τάςεισ ςτο 175

176 «εκπαιδευτικό hardware» (ςυςκευζσ και μθχανιματα για εκπαιδευτικι χριςθ, όπωσ οι διαδραςτικοί πίνακεσ, τάςεισ ςτθ διδαςκαλία τθσ Πλθροφορικισ, με αναφορά ςτο λεγόμενο Computational Thinking και τζλοσ οριςμζνουσ αξιοςθμεϊτουσ ψθφιακοφσ πόρουσ Από την πλευρά του hardware: ταμπλζτεσ και ρομποτικά ςυςτήματα NO CHILD LEFT UNTABLETET Με κηα ειαθξά εηξσλεία γηα ην ζχλζεκα ηεο θπβέξλεζεο Bush ζηηο Ζ.Π.Α. (no child left behind = θαλέλα παηδί κε κείλεη πίζσ), ην λέν ζχλζεκα κνηάδεη λα είλαη: θαλέλα παηδί ρσξίο ηακπιέηα Νew York Times, επηέκβξηνο 2013 Οι ταμπλζτεσ βρίςκουν πολλοφσ υποςτθρικτζσ διεκνϊσ, κακϊσ αποτελοφν μια λφςθ φκθνι, ελαφριά, φορθτι προκειμζνου να ζχει κανείσ πρόςβαςθ ςε ψθφιακοφσ πόρουσ. Σαυτόχρονα οι τιμζσ του μειϊνονται πολφ γριγορα (ςιμερα είναι 8-10 φορζσ φκθνότερεσ ςυςκευζσ από ζνα μζςθσ ποιότθτασ επιτραπζηιο Θ.Τ. και οι τρζχουςεσ τιμζσ τουσ είναι πολφ κάτω από 100 ευρϊ) και προςφζρουν υψθλι ποιότθτα εικόνασ. ϋθδθ, ςτθ διεκνι αγορά διατίκενται και υβριδικζσ ςυςκευζσ που ςυνδυάηουν τα laptops με τισ ταμπλζτεσ (όπωσ το Lenovo ThinkPad 2). Οι υποςτθρικτζσ των tablets κεωροφν ότι τόςο οι ςυςκευζσ αυτζσ κακαυτζσ, όςο και οι εκπαιδευτικζσ εφαρμογζσ τουσ ζχουν φτάςει ςτο κατάλλθλο ςθμείο «ωριμότθτασ» και υπάρχουν ςε τζτοιουσ αρικμοφσ και ποικιλία, ϊςτε να κακιςτά τα tablets ςυςκευζσ πολφ κατάλλθλεσ για τθ διδαςκαλία. Οι ταμπλζτεσ κεωροφνται ζτςι ωσ το επόμενο «μεγάλο κφμα» ςτθν εκπαιδευτικι τεχνολογία. Οριςμζνοι υποςτθρικτζσ των tablets (για παράδειγμα: κεωροφν ότι οι ςυςκευζσ εκτόσ από τα αντικειμενικά τουσ πλεονεκτιματα (ποιότθτα ιχου/εικόνασ, ευκολία ςτθ χριςθ, τιμι κλπ), κα γίνουν πολφ αποδεκτζσ από τθ νεολαία κακϊσ αποτελοφν δθμοφιλείσ ςυςκευζσ που διατίκενται και εκτόσ ςχολικοφ δικτφου (ςτθν Ελλάδα για παράδειγμα, διατίκενται και από εταιρείεσ κινθτισ τθλεφωνίασ, ςυνδυαςτικά με κινθτά τθλζφωνα). Κεωροφν ακόμθ ότι 176

177 οι ςυςκευζσ ζχουν μερικά βαςικά πλεονεκτιματα όπωσ το ότι είναι ιδανικζσ για εμπλουτιςμζνη ανάγνωςη βιβλίων (που μπορεί να ςυνοδεφεται και από ιχουσ, εικόνεσ κλπ), ιςχυριςμόσ ωςτόςο που αντικροφεται, κακϊσ υπάρχουν πολλοί που υποςτθρίηουν ότι όχι μόνο τα ςυνθκιςμζνα βιβλία είναι κατά πολφ ανϊτερα από τισ ψθφιακζσ ςυςκευζσ ςτθν ανάγνωςθ, αλλά και ςτον τομζα αυτό οι πραγματικοί e-readers (όπωσ το Kindle τθσ Αmazon) είναι καλφτεροι από τα tablets. Μεταξφ των αντιρριςεων που εκφράηονται για τα tablets, μια πολφ ςθμαντικι ζχει να κάνει με τθν οικονομική διάςταςθ τουσ, με τθν ζννοια ότι τα tablets είναι προϊόντα καταναλωτικά πολφ άμεςα ςυνδεδεμζνα με ηθτιματα εμπορίασ και οικονομικϊν επιπτϊςεων. ε χϊρεσ όπωσ οι Θ.Π.Α. αλλά και αλλοφ, τα διακυβεφματα είναι τεράςτια και οι επιπτϊςεισ ςε άλλουσ, «όμορουσ» κλάδουσ (όπωσ θ παραγωγι εκπαιδευτικϊν λογιςμικϊν) επίςθσ ςθμαντικζσ (για παράδειγμα: Ιδθ ςτο Guilford County (περιοχι τθσ Βόρειασ Καρολίνασ) θ εταιρεία Αmplify, ςυμφερόντων του Rupert Merdoch, μεγιςτάνα των μζςων ενθμζρωςθσ, διζνειμε ςτα ςχολεία τθσ περιοχισ περίπου tablets (καταςκευαςμζνα από τθν ASUS), ενζργεια που δζχκθκε ζντονθ κριτικι. Οριςμζνοι ερευνθτζσ τζλοσ, κεωροφν ότι οι ταμπλζτεσ δεν είναι κατάλλθλεσ για το ςχολείο γιατί είναι πολφ κατάλλθλεσ για «κατανάλωςη» πολυμεςικοφ κυρίωσ υλικοφ, αλλά πολφ δφςχρθςτεσ για «παραγωγή». Για παράδειγμα, θ δθμιουργία μεγάλων γραπτϊν ντοκουμζντων με ζναν επεξεργαςτι κειμζνου ι θ χριςθ πολφπλοκων προγραμμάτων που απαιτοφν τθν ταυτόχρονθ διαχείριςθ πολλϊν παρακφρων ι ακόμθ και θ ταυτόχρονθ εργαςία με διαφορετικά προγράμματα είναι πολφ δυςχερισ, πολφ πιο δφςκολθ από τθν εκτζλεςθ των ίδιων εργαςιϊν ςε ζναν επιτραπζηιο Θ.Τ. Από τθν άλλθ πλευρά πάντωσ, θ ευκολία χριςθσ των tablets είναι αδιαμφιςβιτθτθ. Πρόκειται για μια προςζγγιςθ θ οποία πολλζσ φορζσ ζχει αναφερκεί ςτο παρελκόν. Για παράδειγμα, ο Mitchel Resnick, του ΜΛΣ Μedia Lab, ςε ζνα ςθμαντικό άρκρο του με το χαρακτθριςτικό τίτλο Pianos Not Stereos: Creating Computational Construction Kits, εξθγοφςε ότι όλοι οι γονείσ προτιμοφν να μάκουν τα παιδιά τουσ πιάνο (αν φυςικά είναι εφικτό) και όχι «χειριςμό ςτερεοφωνικοφ», παρόλο που από «θχθτικι» άποψθ το ςτερεοφωνικό είναι κατά πολφ ανϊτερο από ζνα πιάνο. Ωςτόςο, από τθν πλευρά τθσ προςωπικισ εμπειρίασ του παιδιοφ, από αιςκθτικι και ψυχολογικι άποψθ, θ εκμάκθςθ του πιάνου εμπλουτίηει τον προςωπικό «κόςμο» και τισ εμπειρίεσ του παιδιοφ με τρόπουσ που δεν ζχουν φυςικά καμιά ςχζςθ με το ςτερεοφωνικό. 177

178 Μια άλλθ ιςχυρι κατεφκυνςθ ςτισ ςφγχρονεσ προςεγγίςεισ ςτθν Πλθροφορικι είναι τα ρομποτικά ςυςτιματα «χαμθλοφ προφίλ», δθλαδι ςυςτιματα πολφ απλά, εφχρθςτα, χαμθλοφ κόςτουσ και με ςχετικά περιοριςμζνεσ δυνατότθτεσ που μποροφν όμωσ να αποδειχκοφν επαρκείσ για διδακτικι χριςθ ςε μικρζσ θλικίεσ. Εκτόσ από τα Lego Mindstorms και άλλα παρόμοια ολοκλθρωμζνα ςυςτιματα, διαδεδομζνεσ είναι και απλζσ, χαμθλοφ κόςτουσ καταςκευζσ που βρίςκουν ευρείεσ διδακτικζσ χριςεισ ςτισ μικρζσ θλικίεσ, όπωσ το Boe-Bot, το Pro-Bot και κυρίωσ το Bee Bot που είναι ιδιαίτερα δθμοφιλζσ (και ςτθν Ελλάδα χρθςιμοποιείται. kit-usb?gclid=cjjd3k3s- 7oCFcdZ3godpxsA2w Ζ κέιηζζα πξνγξακκαηίδεηαη λα θάλεη κηα πνξεία. Γηα ηε δηδαθηηθή ηνπο ρξήζε κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηα ζελάξηα θαη νη δξαζηεξηφηεηεο απφ ηα θεθάιαηα πνπ αλαθέξνληαη ζηηο άιιεο ξνκπνηηθέο θαηαζθεπέο, ηε Logo θ.ά. Πξφζζεην πιηθφ γηα δηδαθηηθή ρξήζε: 178