Υπάρχει ελεύθερη βούληση; Προεκτάσεις για την Επιστήμη των Υπολογιστών

Transcript

1 Υπάρχει ελεύθερη βούληση; Προεκτάσεις για την Επιστήμη των Υπολογιστών Παρουσίαση για τη Φοιτητική Κοινότητα της ACM Δρ. Αγγελική Αντωνίου

2 Γνωσιακές (π.χ. Brain bugs ή γνωσιακή οικονομία;) Γνωσιακή Ψυχολογία Προσωπικότητας Ψυχολογία Προσωπικότητας Δυναμικής Ομάδας - Κοινωνική Ψυχολογία (intra-group) Κοινωνικές Κοινωνική Ψυχολογία (inter-group) Οργανωτικές Οργανωτική Ψυχολογία Τάσεις και εμπλεκόμενοι τομείς Ψυχολογίας

3 Δύο παραδείγματα Νόμοι Gestalt Ψευδαισθήσεις Γνωσιακές τάσεις

4 Νόμος Εγγύτητας Gestalt Ψυχολογία της Μορφής

5 Νόμος Ομοιότητας Gestalt Ψυχολογία της Μορφής

6 Νόμος της συνέχειας Gestalt Ψυχολογία της Μορφής

7 Νόμος του κλεισίματος Gestalt Ψυχολογία της Μορφής

8 Ψευδαισθήσεις παραπλάνηση αισθήσεων

9 Ο άνθρωπος σκέφτεται με τη βοήθεια κατηγοριοποιήσεων, οι οποίες αποτελούν και τη βάση για τις προκαταλήψεις. Η κατηγοριοποίηση έχει 4 βασικούς στόχους: Να διευκολύνει το άτομο να σχηματίσει μεγάλες ενότητες, για την καλύτερη καθημερινή του προσαρμογή. Να τον βοηθά να αφομοιώνει το μέγιστο αριθμό πληροφοριών σε μία ενότητα. Να τον διευκολύνει να αναγνωρίζει αμέσως που ανήκει κάποιο σχετικό ερέθισμα. Να αποκτήσουν μία ομοιόμορφη οντότητα το γνωστικό και συναισθηματικό περιεχόμενο της κατηγορίας. Οι κατηγορίες που δημιουργεί ο άνθρωπος μπορεί να είναι λογικές ή εξωλογικές. Στερεότυπα

10 Ο άνθρωπος εύκολα χαρακτηρίζει μεγάλες ομάδες με ελάχιστα και χονδροειδή γνωρίσματα. Οι χαρακτηρισμοί αυτοί μένουν σταθεροί στο νου του καθενός για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αλλάζουν σε συνδυασμό με κοινωνικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές, σε μικρό όμως βαθμό. Επιτείνονται οι πιο αρνητικές στερεότυπες αντιλήψεις όταν υπάρχουν εχθρότητες μεταξύ των ομάδων. Μαθαίνονται σε μικρή ηλικία και χρησιμοποιούνται από τα παιδιά. Συνήθως, δε δημιουργούν προβλήματα κάτω από ομαλές κοινωνικές συνθήκες. Σε κάθε στερεότυπη εικόνα, υπάρχει κάποιος πυρήνας αλήθειας. Όσο μεγαλύτερη είναι η επαφή δύο εθνοτήτων, τόσο παγιώνεται η μεταξύ τους στερεότυπη εικόνα. Βασικά χαρακτηριστικά Στερεοτύπων

11 Και τώρα κάτι σοβαρό παρακαλώ την ΠΡΟΣΟΧΗ σας!

12 Ολυμπιακάρα!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! ή μήπως Αστέρας Τρίπολης;

13 3 πειραματικές φάσεις In-group Formation Friction Integration Phase Sherif s Robbers Cave Experiment 1954

14 Συμπεριφορά μάζας

15 Asch experiments 1950s Μπορώ να σας κάνω να διαλέξετε αυτό που θέλω και να νομίζετε ότι είναι δική σας ιδέα

16 Μήπως η θέση που κάθεσαι επηρεάζει την απόφαση των άλλων; Με μία γρήγορη ματιά, τι θα διαλέγατε; Black Median Model

17 Ο βομβαρδισμός του Pearl Harbor ( ) "The Japanese would never dare attempt a full-scale surprise assault against Hawaii because they would realize that it would precipitate an allout war, which the United States would surely win." "The Pacific Fleet concentrated at Pearl Harbor was a major deterrent against air or naval attack." "Even if the Japanese were foolhardy to send their carriers to attack us [the United States], we could certainly detect and destroy them in plenty of time." "No warships anchored in the shallow water of Pearl Harbor could ever be sunk by torpedo bombs launched from enemy aircraft." Groupthink!

18 Παράγοντες Μεγάλη συνοχή ομάδας Απομόνωση ομάδας Έλλειψη αμερόληπτης ηγεσίας Έλλειψη κανόνων και συγκεκριμένων μεθόδων Ομοιογένεια κοινωνικού υπόβαθρου και ομάδας Μεγάλη εξωτερική απειλή Πρόσφατες αποτυχίες Μεγάλα Διλήμματα Αποτελέσματα Υπεραισιοδοξία Κλειστή οπτική Πιέσεις για ομοιογένεια Λανθασμένες αποφάσεις Groupthink!

19 The Milgram experiment 1961, The Stanford prison experiment 1971, v=w147ybodgpe Μπορώ να κάνω 65%-90% από εσάς να σκοτώσουν έναν άγνωστο άμεσα, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο λόγο για τους υπόλοιπους θα χρειαστώ λίγο παραπάνω προετοιμασία

20 Για λόγους γνωσιακούς, προσωπικότητας, κοινωνικούς, κλπ. ΟΛΟΙ μας ακολουθούμε κάποιες τάσεις Ανθρώπινες τάσεις σε όλο το φάσμα της ψυχολογίας. Οι τάσεις αυτές χρησιμοποιούνται και χειραγωγούνται είτε συνειδητά (π.χ. προπαγάνδα), είτε ασυνείδητα (π.χ. ταλέντο στις διαπροσωπικές σχέσεις ή στο management). Είναι αρκετή η γνώση για την ύπαρξή τους; Συμπεράσματα

21 Σκέψου τις πράξεις σου Αμφισβήτησε τις ιδέες σου Ανέξου το διαφορετικό Η ομοιογένεια που φαντάζεσαι ΔΕΝ υπάρχει! Κυρίαρχη μειοψηφία Σταθερότητα ιδεών και συμπεριφορών Ευελιξία Επιχειρηματολογία Επιρροή αρχηγών πλειοψηφίας Συνοχή ομάδας Μπορώ να διαφέρω;

22 Γνώσεις από Οργανωτική Ψυχολογία για διαχείριση εργαζομένων Παράδειγμα, ο καλός και ο κακός διευθυντής δύο ή δύο σε ένα (αποτελεσματικότητα ανάλογα με το αντικείμενο) Χρήσεις στο Management

23 Συνειδητή αντίληψη π.χ. χρήση ευχάριστων μυρωδιών για αύξηση πωλήσεων, croissants στο γαλλικό μετρό Υποσυνείδητη αντίληψη π.χ. διαφήμιση γνωστών αναψυκτικών στον κινηματογράφο Χρήσεις στη διαφήμιση

24 ΣΚΟΠΟΣνα βρεθεί το "buy button" στον εγκέφαλο, για να δοκιμαστούν, να πακεταριστούν, να διαφημιστούν και να αγοραστούν προϊόντα fmri Γευστική προτίμηση για Pepsi, αλλά εγκεφαλική προτίμηση για το brand Coke!!! (αυξημένη δραστηριότητα στο μέσο προμετωπιαίο φλοιό) τελικά προτιμά Coke Neuromarketing

25 Προπαγάνδα Τεχνικές κυρίως κοινωνικής ψυχολογίας για τη δημιουργία κυρίαρχων τάσεων Παράδειγμα - εμείς και οι άλλοι χρήση λειτουργίας γνωσιακών στερεοτύπων για τη δημιουργία κοινωνικών στερεοτύπων Χρήσεις στην πολιτική

26 Η τεχνολογία βοηθά στην βελτίωση της ζωής των ανθρώπων Παράδειγμα HCI - ευχρηστία συστημάτων Η τεχνολογίας βοηθά στην εξαπάτηση των ανθρώπων Παράδειγμα Social Engineering (Κοινωνική Μηχανική) Χρήσεις στην επιστήμη των υπολογιστών

27 Σκοπός Απόσπαση πληροφοριών (π.χ. κωδικών πρόσβασης, κλπ.) ΑΜΕΣΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Απληστία - («είσαι ο κληρονόμος μίας περιουσίας») Περιέργεια (δολώματα, π.χ. «κάποιος ξέχασε κωδικούς») Άγνοια («είμαστε από την εταιρία Internet και θα κάνουμε αναβάθμιση») Ευγένεια - (μηνύματα που δείχνουν επαγγελματικά) Υποτιθέμενη Πίεση - («αν δεν μας στείλετε απάντηση, θα ακυρωθεί ο λογαριασμός σας») Υποτιθέμενο Κύρος - (μήνυμα από Τράπεζα, Πανεπιστήμιο, κλπ.) ΕΜΜΕΣΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Προσωπικά στοιχεία Κοινωνικά Δίκτυα (ημερομηνία γέννησης σε κάποιες τράπεζες αποτελεί τρόπο ταυτοποίησης σε telephone banking, ονόματα οικογένειας, κλπ.) Ιστοσελίδα εργοδότη (π.χ. ονόματα εργοδοτών, για να πείσουν το θύμα για τη γνησιότητά τους) «Σας παίρνω από το γραφείο του κ. ΧΧΧ ) Κοινωνική Μηχανική

28 Οφέλη και κίνδυνοι από τη σύγχρονη έρευνα για τον εγκέφαλο Κοινωνικές, νομικές και ηθικές προεκτάσεις στον χειρισμό του εγκεφάλου Οι σύγχρονες τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου μας ανοίγουν ένα παράθυρο Κοιτάμε μέσα; Το κλείνουμε; Το χρησιμοποιούμε με σύνεση; Ποιος την ορίζει; Φτιάχνουμε φάρμακα που τροποποιούν σκέψεις και συναισθήματα; Και τι γίνεται τότε με την ανθρώπινη φύση; Νευρο-ηθική

29 Πως διαχειριζόμαστε τη γνώση της Ψυχολογίας; Τη γνώση της επιστήμης των υπολογιστών; Τη γνώση της επιστήμης; Ηθική

30 Τελικά υπάρχει ελεύθερη βούληση ή είμαστε έρμαια του εγκεφάλου μας; Ευχαριστώ πολύ!

31 Θα αγοράζατε ένα προϊόν γιατί το παρουσίασε ο Ρουβάς; Θα ψηφίζατε ένα κόμμα γιατί το ψήφισε και η μαμά σας; Θα σκοτώνατε έναν άγνωστο χωρίς ιδιαίτερο λόγο; Αν απαντήσατε ΟΧΙ σε κάποια από τις ερωτήσεις, τότε ελάτε στην ομιλία Υπάρχει ελεύθερη βούληση; Προεκτάσεις για την Επιστήμη των Υπολογιστών Ομιλήτρια Αγγελική Αντωνίου Τετάρτη Σχολή Θετικών Επιστημών Αίθουσα Ι4 ACM Φοιτητικό Παράρτημα Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Υπολογιστών