«Εφηβεία και εξαρτήσεις»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«Εφηβεία και εξαρτήσεις»"

Transcript

1 3 ο ΓΕΛ Νέας Φιλαδέλφειας Σχολ. Έτος «ΜΙΛΤΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑΣ» 2 ο Τετράμηνο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Project) «Εφηβεία και εξαρτήσεις» ΑΝΑΦΟΡΑ 1

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός αυτής της αναφοράς είναι να παρουσιάσει αναλυτικά την ερευνητική εργασία που ολοκληρώθηκε στο 2 ο τετράμηνο της σχολικής χρονιάς από μια ομάδα 15 μαθητών και μαθητριών της Α τάξης του Λυκείου μας πάνω στο θέμα «εφηβεία και εξαρτήσεις» με υπεύθυνη καθηγήτρια την κ. Σούμπαση Σταυρούλα, ΠΕ6. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1. Σκοποί της ερευνητικής εργασίας σελ Συμμετέχοντες σελ Διάρκεια και χώρος διεξαγωγής δραστηριοτήτων σελ Δραστηριότητες σελ Προϊόντα παρουσίασης του θέματος σελ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 1. Ερευνητικά ερωτήματα σελ Πτυχές του θέματος σελ Ορισμοί: εφηβεία, εθισμός, εξάρτηση σελ Εφηβεία σελ Εξαρτησιογόνες ουσίες σελ Εξαρτησιογόνες δραστηριότητες σελ Παράγοντες που οδηγούν στην εξάρτηση σελ Συσχετισμός εφηβείας και εξάρτησης σελ Συμπτώματα εξάρτησης σελ Συνέπειες της εξάρτησης σελ Πρόληψη και αντιμετώπιση της εξάρτησης σελ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ 1. Σκοπός της έρευνας σελ Διαδικασία της έρευνας σελ Αποτελέσματα της έρευνας σελ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σελ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ σελ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σελ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ σελ. 25 2

3 1. Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1. Σκοποί της ερευνητικής εργασίας Βασικός σκοπός της ερευνητικής εργασίας με τίτλο «Εφηβεία και εξαρτήσεις» ήταν η ευαισθητοποίηση τόσο των μαθητών που συμμετείχαν στο Project, όσο και ολόκληρης της μαθητικής κοινότητας του σχολείου μας σε θέματα που αφορούν την ιδιαιτερότητα της εφηβείας και σχετίζονται με ένα πολύ σοβαρό κίνδυνο που απειλεί τους εφήβους, την εξάρτηση. Αφετηρία του προβληματισμού μας αποτέλεσε η έκταση του φαινομένου της εξάρτησης πολλών εφήβων τόσο από ουσίες (νικοτίνη, φαγητό, κόκα κόλα αλλά και ναρκωτικές ουσίες), όσο και από δραστηριότητες (σερφάρισμα στο διαδίκτυο, ηλεκτρονικά παιχνίδια, υπερβολική χρήση του κινητού τηλεφώνου, τυχερά παιχνίδια και άλλα). Ακόμη, μας απασχόλησε το θέμα της εξάρτησης από πρόσωπα του οικογενειακού και του φιλικού περιβάλλοντος. Αντικειμενικοί στόχοι της εργασίας μας ήταν οι εξής: Να κατανοήσουμε τις βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές που συμβαίνουν στην εφηβεία και επηρεάζουν τη διάθεση και συμπεριφορά του εφήβου Να ορίσουμε τις έννοιες "εθισμός" και "εξάρτηση" και να καταλάβουμε τη διαφορά τους Να συνειδητοποιήσουμε το πλήθος των εξαρτησιογόνων ουσιών και δραστηριοτήτων Να αναγνωρίσουμε την σχέση ανάμεσα στην εφηβεία και τις εξαρτήσεις και γιατί η εφηβεία θεωρείται τόσο κρίσιμη περίοδος για την ανάπτυξη εξαρτήσεων που συνεχίζονται στην ενήλικη ζωή Να διερευνήσουμε τους παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη εξαρτήσεων Να αναγνωρίσουμε τα συμπτώματα του εθισμού και της εξάρτησης Να συνειδητοποιήσουμε τις επιπτώσεις της κάθε εξάρτησης αλλά και του φαινομένου της εξάρτησης γενικότερα Να πληροφορηθούμε σχετικά με διάφορους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου Να ανιχνεύσουμε τις αρχικές γνώσεις και στάσεις των μαθητών του σχολείου μας σχετικά με το θέμα μας Να ευαισθητοποιήσουμε τη σχολική κοινότητα σχετικά με τους κινδύνους της εξάρτησης και να τους ενημερώσουμε σχετικά την πρόληψη και θεραπεία της 3

4 2. Συμμετέχοντες Την ερευνητική ομάδα αποτελούσαν 15 μαθητές από την Α τάξη του σχολείου μας με υπεύθυνη την καθηγήτρια των Αγγλικών, Σταυρούλα Σούμπαση. Συγκεκριμένα, οι μαθητές και μαθήτριες που συμμετείχαν από τα τρία τμήματα της Α τάξης ήταν: Από το Α1 Αλεξανδρόπουλος Βαλάντης Αρώνη Μαρία Γαβριήλογλου Βαρβάρα Γιαβρούτα Αλεξάνδρα Γκουρτζαλής Νικηφόρος Δεληγιαννίδης Σπύρος Από το Α2 Κοτμοτού Εμμανουέλλα Κυβρικοσαίου Δήμητρα Ματάι Αθηνά-Ειρήνη Μουζάκη Φωτεινή Πανοπούλου Χαρά Από το Α3 Ρίζος Παναγιώτης Ρούμι Γιώργος Σκλάβαινα Σοφία Σολδάτος Τάσος 3. Διάρκεια και χώρος διεξαγωγής δραστηριοτήτων Το project διήρκησε από τις 23 Ιανουαρίου του 2011 ως τις 14 Μαΐου του Συνολικά έγιναν 12 τρίωρες συναντήσεις της ερευνητικής ομάδας στο εργαστήριο του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού του σχολείου μας που φέτος δε λειτούργησε. Είχαμε στη διάθεσή μας έναν υπολογιστή, ένα CD player και ένα DVD player με τηλεόραση, το οποίο όμως δε χρησιμοποιήσαμε λόγω έλλειψης χρόνου. 4. Δραστηριότητες Στην πρώτη μας συνάντηση προσπαθήσαμε να γνωριστούμε καλύτερα για να επιλέξουμε με ποιους θα συνεργαστούμε σε υποομάδες όχι με βάση τις φιλίες μας, αλλά με βάση την προσωπικότητά μας. Καταλάβαμε ότι σε μια ομάδα εργασίας, τα μέλη είναι καλύτερο να έχουν συμπληρωματικά χαρακτηριστικά και δεξιότητες. Γι αυτό το λόγο παίξαμε ένα παιχνίδι αυτογνωσίας επιλέγοντας χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας από μια λίστα και προσπαθώντας να μαντέψουμε ποιοι άλλοι είχαν τα ίδια χαρακτηριστικά. Έτσι χωριστήκαμε σε 5 υπό-ομάδες με μέλη με συμπληρωματικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, ο Τάσος που είναι ομιλητικός και ηγετικός συνεργάστηκε με τη Χαρά που είναι επιμελής και τη Σοφία που έχει 4

5 πλούσια φαντασία. Συζητήσαμε τη σημασία της ομαδικής εργασίας και τα οφέλη της για όλους. Στη συνέχεια συμπληρώσαμε ένα φανταστικό βιογραφικό σημείωμα ως έμπειροι ερευνητές ώστε να λειτουργήσουμε πιο φυσικά σαν ερευνητές και να κατανοήσουμε ποια προσόντα και δεξιότητες απαιτούνται για τη διεξαγωγή μιας ερευνητικής εργασίας. Για παράδειγμα, φανταστήκαμε ότι καθένας από εμάς έχει σπουδάσει μια επιστήμη που έχει σχέση με το θέμα μας (Ψυχολογία, Βιολογία, Κοινωνιολογία, Ψυχοθεραπεία, Κοινωνική Εργασία) και επίσης συζητήσαμε ποια άλλα προσόντα θα έπρεπε να έχει ένας ειδικός για να διερευνήσει το θέμα της εφηβείας και των εξαρτήσεων, όπως για παράδειγμα, να μιλάει και να διαβάζει τουλάχιστον δυο ξένες γλώσσες για να μπορεί να αντλεί στοιχεία από τη βιβλιογραφία και να παρουσιάζει την εργασία του, αλλά και ψηφιακές δεξιότητες και ερευνητικές δεξιότητες. Στη δεύτερη συνάντηση, εργαστήκαμε στις αρχικές μας ομάδες και κάναμε καταιγισμό ιδεών πάνω στις έννοιες εφηβεία και την εξάρτηση. Αφού συζητήσαμε τις ιδέες μας στην ολομέλεια, σχεδιάσαμε αφίσες με νοητικούς χάρτες, έναν για την εφηβεία και έναν για την εξάρτηση. Από αυτή τη δραστηριότητα προέκυψαν τα ερευνητικά μας ερωτήματα, που αναλύονται στη επόμενη ενότητα (2.1). Επίσης, απομονώσαμε πέντε πτυχές του θέματος για να μπορούμε να αρχίσουμε τη διερεύνησή του. Συγκεκριμένα, καταγράψαμε ως πτυχές τις εξής: Βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές στην εφηβεία Εξαρτησιογόνες ουσίες και δραστηριότητες Η ψυχολογική βάση της εξάρτησης Η βιολογική βάση της εξάρτησης Πρόληψη και αντιμετώπιση της εξάρτησης Για τις επόμενες επτά συναντήσεις χωριστήκαμε ξανά σε 5 νέες υπό-ομάδες μελέτης, ανάλογα με την πτυχή που επιλέξαμε να μελετήσουμε. Στην αρχή σε ολομέλεια και έπειτα ανά ομάδα κάναμε γρήγορη ανάγνωση σχετικών κειμένων από ένα βιβλίο που μας υπέδειξε η υπεύθυνη καθηγήτριά μας (Teenagers: A History of Evolution, βλ. παρακάτω ενότητα 6). Εξασκηθήκαμε να διαβάζουμε κριτικά και να εντοπίζουμε γρήγορα τα σημεία που μας ενδιαφέρουν ανάλογα με την πτυχή που εξετάζουμε. Ακόμη, μάθαμε να κρατάμε σημειώσεις από την ανάγνωση των πηγών. Σε κάθε συνάντηση, η κάθε υποομάδα ενημέρωνε την ολομέλεια σχετικά με αυτά που είχε διαβάσει με βάση τις σημειώσεις που είχε κρατήσει και χρησιμοποιούσε τον υπολογιστή για να γράψει μια περίληψη από κάθε πηγή. Στο τέλος κάθε συνάντησης προσπαθούσαμε να συνδυάσουμε τις σημειώσεις μας για να απαντήσουμε στα ερευνητικά ερωτήματα που είχαμε θέσει. Σιγά σιγά, συνειδητοποιήσαμε για ποιους λόγους η εφηβεία είναι η πιο κρίσιμη περίοδος στη ζωή ενός ανθρώπου για να αρχίσει μια εξάρτηση. Στη φάση της μελέτης και της καταγραφής σημειώσεων μας βοήθησαν πολύ δύο καθηγητές του σχολείου μας, ο Χημικός κ. Σταματόπουλος Νίκος και η Φιλόλογος, κ. Πατσιλίβα Μαρία. Η ομάδα του Σπύρου, του Νικηφόρου και του Παναγιώτη, που είχαν αναλάβει να μελετήσουν την πτυχή των εξαρτησιογόνων ουσιών, πήραν συνέντευξη από τον κ. Σταματόπουλο, ο οποίος τους εξήγησε πώς επιδρούν οι 5

6 ψυχότροπες ουσίες στον εγκέφαλο και σε όλο τον οργανισμό, ανάλογα με τη χημική δομή τους. Η κ. Πατσιλίβα μας έδειξε τρία πολύ ενδιαφέροντα video clips σχετικά με την εξάρτηση από το φαγητό και την εκδήλωση των διατροφικών διαταραχών στην εφηβεία. Εξάλλου, κατά τη διάρκεια του δεύτερου τετραμήνου, και άλλοι καθηγητές μας, η Βιολόγος κ. Πάττα, η Φιλόλογος κ. Κιτίνου μας βοήθησαν να συνδέσουμε τις γνώσεις μας από την ερευνητική εργασία με την ύλη των άλλων σχολικών μαθημάτων. Ταυτόχρονα με τη βιβλιογραφική έρευνα και τις συνεντεύξεις από τους καθηγητές άλλων ειδικοτήτων, ξεκινήσαμε τη διεξαγωγή της έρευνας στο σχολείο. Αρχικά σε ολομέλεια θέσαμε τους στόχους της έρευνας και έπειτα καταρτίσαμε το ερευνητικό μας εργαλείο, που συμφωνήσαμε ότι θα είναι ένα ερωτηματολόγιο με κλειστού τύπου ερωτήσεις. Κάθε μαθητής του project ανέλαβε να μοιράσει και να συλλέξει 15 ερωτηματολόγια. Στη συνέχεια καταγράψαμε και επεξεργαστήκαμε τα δεδομένα, συζητήσαμε τα ευρήματα και καταγράψαμε τα συμπεράσματά μας σε σημειώσεις. Στην ένατη συνάντησή μας η καθηγήτριά μας μας ζήτησε να θυμηθούμε τι είχαμε μάθει, τι είχαμε κάνει και τι είχαμε νιώσει ως τότε με τη βοήθεια των ημερολογίων μας από κάθε συνάντηση. Δουλέψαμε ατομικά και καταγράψαμε δραστηριότητες, σκέψεις, συναισθήματα και προτάσεις για κάθε μια από τις προηγούμενες συναντήσεις μας. Αυτή η διαδικασία μας βοήθησε να κάνουμε τη διαμορφωτική αξιολόγηση του project, δηλαδή να αξιολογήσουμε τις γνώσεις, τις δεξιότητες που πήραμε και τις δυσκολίες που συναντήσαμε κατά το πρώτο μισό εργασίας μας για το project. 5. Προϊόντα παρουσίασης του θέματος Στις τελευταίες τρεις συναντήσεις μας χωριστήκαμε πάλι σε 4 υπό-ομάδες εργασίας ανάλογα με τον τρόπο που προτιμούσαμε να παρουσιάσουμε την ερευνητική εργασία μας, δηλαδή ανάλογα με τα προϊόντα του Project. Συγκεκριμένα, ο Παναγιώτης, ο Νικηφόρος και ο Σπύρος έγραψαν την αναφορά πάνω στην έρευνα που κάναμε στο σχολείο (report on the school survey) αφού προηγουμένως είχαν αποτυπώσει τα ευρήματα σε ραβδογράμματα. Η Χαρά, η Αθηνά, η Φωτεινή και ο Τάσος σχεδίασαν την ηλεκτρονική παρουσίαση της εργασίας μας σε PowerPoint. Η Μαίρη, η Εμμανουέλλα, ο Βαλάντης και ο Γιώργος έφτιαξαν το δίγλωσσο ενημερωτικό φυλλάδιο για τους μαθητές του σχολείου μας (leaflet). Τέλος, από τις σημειώσεις που είχαν καταγράψει οι ομάδες μελέτης για κάθε πτυχή συντάχτηκε η τελική αναφορά στην ερευνητική εργασία μας, δηλαδή το παρόν κείμενο από τη Βαρβάρα, την Αλεξάνδρα, τη Σοφία και τη Δήμητρα (report on the project). 6

7 1. Ερευνητικά ερωτήματα 2. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Όπως είπαμε και στην προηγούμενη ενότητα, στη φάση του καταιγισμού ιδεών πάνω στις έννοιες εφηβεία και εξαρτήσεις, μας προέκυψαν τα ερωτήματα που αποφασίσαμε να απαντήσουμε μέσα από αυτή την ερευνητική εργασία. Συγκεκριμένα, αναρωτηθήκαμε: Πότε αρχίζει και πότε τελειώνει η περίοδος της εφηβείας; Τι διαφοροποιεί την εφηβεία από τις άλλες ηλικιακές περιόδους; Ποια είναι η σχέση της εφηβείας με την εξάρτηση; Τι σημαίνει εξάρτηση και τι σημαίνει εθισμός; Ποια είναι η διαφορά τους; Ποιοι παράγοντες οδηγούν στην εξάρτηση; Ποια συμπτώματα παρουσιάζει ένα εξαρτημένο άτομο; Ποιες είναι οι συνέπειες της εξάρτησης για έναν έφηβο; Πώς μπορεί να αποφευχθεί η εξάρτηση; Πώς αντιμετωπίζονται οι εξαρτήσεις; Στη συνέχεια κρατούσαμε συνεχώς τα παραπάνω ερωτήματα στο νου μας καθώς διαβάζαμε τα κείμενα από τη βιβλιογραφία και προσπαθούσαμε να τα απαντήσουμε καθώς μοιραζόμαστε τις σημειώσεις και τις σκέψεις μας στην ολομέλεια της ερευνητικής ομάδας. 2. Πτυχές του θέματος Για να απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα, τα εντάξαμε σε πέντε μεγαλύτερες κατηγορίες που ονομάσαμε πτυχές του θέματός μας. Αυτές ήταν: Βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές στην εφηβεία Η πρώτη αυτή πτυχή είχε να κάνει με την εφηβεία και συγκεκριμένα με τις αλλαγές που γίνονται στο σώμα του εφήβου, τις ψυχολογικές ανάγκες και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του εφήβου και πώς τα δυο παραπάνω επιδρούν στη συμπεριφορά του. Με αυτή την πτυχή ασχολήθηκαν η Δήμητρα, η Εμμανουέλλα, η Αλεξάνδρα και η Μαίρη, οι οποίες μελέτησαν τις βιβλιογραφικές πηγές, κρατούσαν σημειώσεις, έγραφαν περιλήψεις στον υπολογιστή και μας ενημέρωναν για όσα τους έκαναν εντύπωση σε κάθε συνάντηση από την 3 η ως την 7 η. Από όσα μας παρέδωσαν γράφτηκαν οι ενότητες 2.3 και 2.4 παρακάτω. Εξαρτησιογόνες ουσίες και δραστηριότητες Η δεύτερη πτυχή προέκυψε από τον προβληματισμό μας πάνω στην πληθώρα των εξαρτησιογόνων ουσιών και καταστάσεων που συνειδητοποιήσαμε ότι υπάρχουν όταν κάναμε καταιγισμό ιδεών στο θέμα της εξάρτησης. Με αυτή την πτυχή ασχολήθηκαν ο Νικηφόρος, ο Παναγιώτης και ο Σπύρος, οι οποίοι μελέτησαν έναν κατάλογο ψυχοτρόπων ουσιών και κατέγραψαν τη δράση τους, ενώ επίσης 7

8 ενημερώθηκαν από το Χημικό του σχολείου μας για τη σχέση ανάμεσα στη χημική σύσταση μιας ουσίας και την επίδρασή της στον οργανισμό. Επίσης, μελέτησαν τις δραστηριότητες που προκαλούν εθισμό και εξάρτηση και συνέβαλαν στη συγγραφή της ενότητας 2.5 και 2.6 παρακάτω. Η ψυχολογική βάση της εξάρτησης Η τρίτη πτυχή είχε σχέση με τις ψυχολογικές αιτίες και συνέπειες της εξάρτησης. Το θέμα αυτό μελετήθηκε από τη Χαρά και τη Βαρβάρα, οι οποίες εστίασαν μεν στις εξαρτήσεις από ναρκωτικές ουσίες, αλλά συσχέτισαν την ψυχολογική τους βάση με όσα ακούσαμε από την κ. Πατσιλίβα για τις διατροφικές διαταραχές και με όσα διάβασαν σχετικά με την εξάρτηση από πρόσωπα και δραστηριότητες. Επίσης, όσα μας είπαν μας βοήθησαν να καταλάβουμε τη σχέση της εφηβείας με την εξάρτηση και να γράψουμε τις ενότητες 2.7, 2.8, 2.9 και 2.10 παρακάτω. Η βιολογική βάση της εξάρτησης Αυτή η πτυχή διαχωρίστηκε από την προηγούμενη για να καταλάβουμε πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος σε φυσιολογικές συνθήκες και κάτω από την επίδραση εξαρτησιογόνων παραγόντων. Με αυτήν ασχολήθηκαν η Φωτεινή, η Σοφία, η Αθηνά και ο Τάσος. Μας εξήγησαν το ρόλο των νευροδιαβιβαστών, δηλαδή των ορμονών και το υλικό τους συνέβαλε πολύ για να γράψουμε τις ενότητες 2.3, 2.9 και Πρόληψη και αντιμετώπιση της εξάρτησης Η τελευταία αλλά σημαντικότερη πτυχή από όλες ήταν το θέμα της πρόληψης και της αντιμετώπισης των εξαρτήσεων. Ο Γιώργος και ο Βαλάντης μελέτησαν προγράμματα εκπαίδευσης παιδιών και νεαρών εφήβων με σκοπό την πρόληψη της ανάπτυξης εξαρτήσεων και μας ενημέρωσαν σχετικά με τα προγράμματα απεξάρτησης από ουσίες και δραστηριότητες που υπάρχουν στη χώρα μας. Στο υλικό τους βασιστήκαμε για να γράψουμε την ενότητα

9 3. Ορισμοί: εφηβεία, εθισμός, εξάρτηση Εφηβεία Σύμφωνα με τους πιο σύγχρονους επιστημονικούς ορισμούς, η εφηβεία είναι η περίοδος που αρχίζει περίπου στο 10 ο και τελειώνει περίπου στο 20 ο έτος της ζωής ενός ανθρώπου, αντίθετα με παλαιότερες απόψεις που τοποθετούσαν την έναρξή της στο 13 ο έτος και τη λήξη της στο 18 ο. Η σύγχρονη άποψη βασίζεται σε παρατηρήσεις εμφάνισης τόσο σωματικών, όσο και ψυχολογικών συμπτωμάτων της εφηβείας σε παιδιά 10 ετών που συνεχίζονται μέχρι τα 20. Δικαιολογείται από τις αλλαγές στον τρόπο διατροφής και ζωής των σύγχρονων παιδιών. Τα παιδιά στις μέρες μας διατρέφονται πολύ καλύτερα από παλαιότερα, άρα η ανάπτυξή τους γίνεται με πολύ ταχύτερους ρυθμούς. Εξάλλου, τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και ενημέρωσης κάνουν ένα παιδί πολύ πιο ενήμερο από ό,τι πριν είκοσι χρόνια σε θέματα σεξουαλικής ζωής, γεγονός που επιταχύνει τις διαδικασίες της σεξουαλικής ωρίμανσης που είναι ο βασικότερος παράγοντας της εφηβείας (Bainbridge D.). Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από μια σειρά αλλαγών στον εγκέφαλο, οι οποίες επιδρούν στην ψυχολογία και τη συμπεριφορά του εφήβου με τρόπους που αναλύονται στην επόμενη ενότητα. Τα κορίτσια έχουν το προβάδισμα απέναντι στα αγόρια όσον αφορά την ηλικία έναρξης και λήξης της εφηβείας για καθαρά βιολογικούς λόγους. Εθισμός και εξάρτηση Ενώ οι δύο όροι εθισμός και εξάρτηση χρησιμοποιούνται συνήθως στην καθημερινότητά μας σαν συνώνυμοι, υπάρχει μεταξύ τους μια σημαντική διαφορά. Εθισμός είναι το φαινόμενο της δυνατής επιθυμίας του ατόμου να χρησιμοποιήσει κάποια ουσία ή να εμπλακεί σε κάποια δραστηριότητα, σχέση ή κατάσταση που έχει προηγουμένως δοκιμάσει και του έχει δημιουργήσει ευχάριστα συναισθήματα. Συνεπώς, ο εθισμός δηλώνει την παρώθηση, την κινητοποίηση του ανθρώπου να επαναλάβει τη χρήση μιας ουσίας ή τη συμμετοχή σε μια κατάσταση. Ο όρος εξάρτηση, από την άλλη πλευρά, δηλώνει την ανάγκη της χρήσης μιας ουσίας ή της συμμετοχής σε μια δραστηριότητα ώστε ο οργανισμός να μπορεί να λειτουργήσει φυσιολογικά στην καθημερινότητα. Με άλλα λόγια, η εξάρτηση είναι μια κατάσταση, η οποία συνήθως ακολουθεί τον εθισμό και στην οποία βρίσκεται κάποιος διότι δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, αφού ο οργανισμός του έχει πια συνηθίσει να λειτουργεί μόνο κάτω από την επίδραση μιας εξαρτησιογόνου ουσίας ή δραστηριότητας. Φυσικά, η εξάρτηση προϋποθέτει τον εθισμό, δηλαδή ένα εξαρτημένο άτομο είναι πάντα ταυτόχρονα και εθισμένο, αφού έχει ισχυρό κίνητρο να χρησιμοποιεί την εξαρτησιογόνο ουσία ή δραστηριότητα. Το αντίθετο, όμως, δεν ισχύει. Κάποιος μπορεί να νιώθει εθισμό, αλλά να μην έχει ακόμη απολύτως εξαρτηθεί από μια ουσία ή δραστηριότητα. Πάντως, το στάδιο του εθισμού είναι κρίσιμο και τότε πρέπει να γίνει παρέμβαση για να μην καταλήξει ο εθισμός σε εξάρτηση, δηλαδή στο στάδιο που είναι πλέον πολύ δύσκολη η θεραπεία. 9

10 4. Εφηβεία Η εφηβεία βρίσκεται μεταξύ της παιδικότητας και της ενηλικίωσης, γι αυτό και ο έφηβος συμπεριφέρεται άλλοτε σαν παιδί και άλλοτε σαν ενήλικος. Η εφηβεία σηματοδοτείται από βιολογικές αλλαγές στο σώμα του παιδιού και τελειώνει με τη γενετήσια ολοκλήρωση του ατόμου. Ο έφηβος προσπαθεί να αποδεχθεί την καινούρια εικόνα του σώματός του και να αποκτήσει έλεγχο των γενετήσιων ορμών του. Η ραγδαία αύξηση της παραγωγής ορμονών προκαλεί ανησυχία και φόβο στον έφηβο (π.χ. η ήπια ακμή του προσώπου μπορεί να φαντασιώνεται σαν παραμόρφωση και να προξενήσει κατάθλιψη). Επίσης, παρατηρούνται αλλαγές στο γνωστικό τομέα. Κάποιοι έφηβοι καταφέρνουν να φτάσουν στο επίπεδο της αφαιρετικής σκέψης, της ικανότητας δηλαδή να αντιλαμβάνονται τι βρίσκεται πίσω από τα πράγματα και να μη δέχονται κάποιες καταστάσεις έτσι όπως φαίνονται. Κάποιοι όμως έφηβοι δεν το καταφέρνουν αυτό, μένουν στο επίπεδο της συγκεκριμένης σκέψης και δέχονται την πραγματικότητα όπως φαίνεται. Η ανάπτυξη στο διανοητικό επίπεδο ακολουθεί σχεδόν εκρηκτική πορεία σαστίζοντας τον έφηβο που βλέπει τον εαυτό του να σκέπτεται μακρύτερα από όσα έχει ζήσει αναπτύσσοντας αφηρημένη σκέψη προσεγγίζοντας το άπειρο, σκεπτόμενος επαγωγικά. Αλλαγές παρουσιάζονται και στον συναισθηματικό τομέα. Οι έφηβοι είναι δυνατό να βιώσουν κάποια συναισθήματα κατάθλιψης και άγχους για το μέλλον. Η εφηβεία είναι περίοδος ανησυχίας και αμφισβήτησης των θεσμών και της λειτουργίας του κοινωνικού συστήματος γενικότερα. Επίσης, ο έφηβος προσπαθεί να αρέσει στο άλλο φύλο και να παίξει σωστά τον νεοαποκτηθέντα ρόλο του άντρα και της γυναίκας, αλλά λόγω της απειρίας η αυτοεκτίμηση γίνεται εύθραυστη και τα όρια ασαφή, έτσι εξιδανικεύει έντονα και πληγώνεται πολύ. Πρωταρχική ανάγκη του εφήβου είναι η ανάγκη για ανεξαρτησία, για την οποία όμως δεν είναι ακόμη απόλυτα έτοιμος και γι αυτό μισεί το μικρό παιδί που συνεχίζει να κουβαλά μέσα του, το οποίο δεν του επιτρέπει να είναι τελείως ανεξάρτητος πια. Ο έφηβος πιέζεται ανάμεσα στην ανάγκη να αποδείξει ότι έχει μεγαλώσει και στην παιδική ακόμη ανάγκη για φροντίδα από τους γονείς. Γι αυτό συγκρούεται με τους γονείς και με τον εαυτό του. Μια τέτοια σύγκρουση του δημιουργεί επιθετικότητα, αφόρητο άγχος, ενοχές, σύγχυση και παλιμπαιδισμό. Όλες οι παραπάνω αλλαγές δημιουργούν πολλά προβλήματα στον έφηβο κυρίως στον ψυχικό τομέα. Γι αυτό η εφηβεία είναι πράγματι περίοδος υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση ψυχικών διαταραχών. Η κατάθλιψη είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται συχνά στους εφήβους. Μία αιτία ίσως είναι οι ορμονικές αλλαγές που παρουσιάζονται στην εφηβεία. Κάποιες φορές όμως, οι έφηβοι μπορεί να εμφανίσουν σοβαρές καταθλιπτικές διαταραχές, η χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ αυξάνεται και ο έφηβος μπορεί να έρθει αντιμέτωπος ακόμη και με το νόμο λόγω παραβατικής συμπεριφοράς. 10

11 Όσο πιο υγιής είναι η προσωπικότητα του παιδιού, τόσο πιο εύκολα θα περάσει μέσα από την εφηβεία χωρίς να βιώσει έντονο άγχος ή κατάθλιψη. Οι έφηβοι δεν μιλάνε όχι γιατί δεν έχουν τίποτα να πουν, αλλά γιατί όλα μέσα τους είναι συγκεχυμένα και βιώνουν μία αδιόρατη αίσθηση κινδύνου. Στο σημείο αυτό πρέπει να εστιάσουμε στον παράγοντα άγχος επειδή είναι πολύ σημαντικός για τη συσχέτιση της εφηβείας με την ανάπτυξη εξαρτήσεων. Το άγχος των εφήβων δεν είναι ακριβώς το ίδιο με το άγχος των παιδιών ή των ενηλίκων. Στους εφήβους το άγχος είναι συνώνυμο με την πίεση, το φόβο, την αγωνία, τη θλίψη και την κατάθλιψη. Είναι αξιοσημείωτο ότι η κατάθλιψη αρχίζει πάντα στην εφηβεία με τη μορφή του άγχους και εκδηλώνεται στην ενήλικη ζωή. Όλοι ανεξαιρέτως οι έφηβοι βιώνουν έντονο άγχος λόγω των αλλαγών και των συγκρούσεων της εφηβείας. Εκτός από την ηλικία, το άγχος οφείλεται και σε άλλους παράγοντες, όπως: Το οικογενειακό περιβάλλον Μια ασταθής ή διαλυμένη οικογένεια, η ενδοοικογενειακή βία ή και η κακοποίηση των παιδιών στην οικογένεια (σωματική, σεξουαλική, λεκτική ψυχολογική) πληγώνει τα παιδιά και τα οδηγεί σε κατάθλιψη. Ένας επίσης σοβαρός οικογενειακός παράγοντας άγχους είναι το πένθος και η απώλεια γονιού ή αδελφών. Γενετικοί παράγοντες Η κατάθλιψη των γονέων είναι μια σοβαρή αιτία για την εφηβική κατάθλιψη. Μερικοί έφηβοι εκδηλώνουν άγχος με το να τρώνε πολύ ή να απέχουν από την τροφή και να έχουν ασταθή ύπνο. Άλλοι τείνουν να ρέπουν προς διάφορες άλλες εξαρτήσεις εξαιτίας του άγχους. Εξάρτηση από πρόσωπο Οι έφηβοι έχουν μια υπερβολική ανάγκη για να σχετίζονται στενά με συνομηλίκους ή μεγαλύτερους φίλους. Αυτή η ανάγκη τους κάνει να συμπεριφέρονται με ζήλια και κτητικότητα και εντείνει το άγχος τους. Επίσης, δημιουργεί άγχος στα πρόσωπα από τα οποία εξαρτάται ο κτητικός έφηβος και συνήθως οδηγεί στη διάλυση των σχέσεων και στην απομόνωση και κατάθλιψη του εξαρτημένου εφήβου. Αρνητικές σκέψεις Η εφηβεία είναι η περίοδος της αφηρημένης σκέψης κατά την οποία το νεαρό άτομο αποκτά για πρώτη φορά τη νοητική ικανότητα να κάνει γενικεύσεις και συσχετισμούς. Είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και για αυτό το λόγο, επειδή αν οι σκέψεις του εφήβου είναι αρνητικές δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα σε βαθμό που ο έφηβος να νιώθει ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι απειλητικός και εχθρικός. Έτσι, δημιουργούνται νευρώσεις και φοβίες που εντείνουν το άγχος και το μετατρέπουν σε κατάθλιψη. 11

12 Δυσλειτουργική συμπεριφορά Πολλοί έφηβοι επιχειρούν να πετύχουν πολύ δύσκολους στόχους με σκοπό να αποδείξουν ότι έχουν μεγαλώσει και ότι αξίζουν. Σαν αποτέλεσμα, η θέση μη ρεαλιστικών στόχων οδηγεί στην αποτυχία και το άγχος που αυτή συνεπάγεται. Τυπικές αντιδράσεις του εφήβου στην αποτυχία είναι είτε η αυτοκατάκριση και η παραίτηση, είτε η υπερπροσπάθεια να τα καταφέρει σε όλο και δυσκολότερα έργα, πράγμα που οδηγεί σε μεγαλύτερη ένταση και άγχος και κάνει πολλούς εφήβους επιθετικούς και καταστροφικούς ή αυτοκαταστροφικούς. Η σχολική πίεση Για τους ίδιους λόγους η πίεση για επιδόσεις στο σχολείο από τους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς δημιουργεί αυξημένο άγχος και κατάθλιψη. Σε περίπτωση που ένας έφηβος καταφέρνει να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των μεγάλων, προσπαθεί συνεχώς να υπερβαίνει τις δυνάμεις για να μην τους απογοητεύσει. Στην αντίθετη περίπτωση γεμίζει απογοήτευση και παραιτείται μειώνοντας την προσπάθειά του σαν αντίδραση στο σχολικό άγχος. Η πίεση των συνομηλίκων Ένας πανίσχυρος παράγοντας άγχους για τους εφήβους είναι η πίεση από τους συνομηλίκους, τόσο από την ομάδα των φίλων στην οποία έχει ανάγκη να ανήκει και να είναι αποδεκτός, όσο και από την ομάδα των νταήδων, τους οποίους φοβάται. Για να ξεπεράσει αυτή την πίεση ο έφηβος είναι αδύνατο να αντισταθεί χωρίς στήριξη και θα κάνει οτιδήποτε για να είναι αποδεκτός. Αυτός είναι συχνά ένας λόγος για τον οποίο οι έφηβοι δοκιμάζουν εξαρτησιογόνες ουσίες. Ενοχή και αυτοκατάκριση Όλοι οι έφηβοι υποφέρουν από την αγωνία του πώς τους βλέπουν οι άλλοι, κυρίως οι σημαντικοί Άλλοι στη ζωή τους. Μέσα από τα μάτια των άλλων ορίζουν την ταυτότητά τους. Πολύ συχνά φαντάζονται ότι οι άλλοι τους κρίνουν ή τους χλευάζουν χωρίς αυτό να ισχύει. Αυτή η φαντασίωση οφείλεται στο ότι οι ίδιοι κρίνουν τον εαυτό τους κάθε στιγμή και μάλιστα πολύ αυστηρά. Ο παράγοντας αυτός είναι εξαιρετικά αγχογόνος. Γενικά, πολλοί ερευνητές στηρίζουν την υπόθεση ότι το άγχος οφείλεται για την ανάπτυξη εξαρτήσεων στην εφηβεία. Δυστυχώς, η ενασχόληση με εξαρτησιογόνες δραστηριότητες και η χρήση ουσιών ανακουφίζει μόνο για λίγο από το άγχος και το εντείνει στη συνέχεια καθώς δημιουργεί μεγαλύτερη ενοχή, πίεση, δυσλειτουργική συμπεριφορά και κατάθλιψη. Έτσι, έχουμε το φαύλο κύκλο που αρχίζει με το φυσιολογικό εφηβικό άγχος, οδηγεί στην εξάρτηση και συνεχίζεται με μεγαλύτερο παθολογικό άγχος. Συνοψίζοντας την επισκόπηση των χαρακτηριστικών της εφηβείας θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα που μας απασχόλησαν σχετικά με τη βιολογική και ψυχολογική βάση της συμπεριφοράς του εφήβου. 12

13 Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο του εφήβου; Ο ανθρώπινος εγκέφαλος συνεχίζει να αλλάζει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Όμως, ο εφηβικός εγκέφαλος είναι μοναδικός επειδή στην εφηβεία συντελούνται οι περισσότερες και πιο σημαντικές αλλαγές στις δομές του εγκεφάλου. Ο εφηβικός εγκέφαλος έχει ακόμη το μεγαλύτερο μέγεθος που θα έχει ποτέ, εκτός από την απελευθέρωση νέων ορμονών στη διάρκεια της εφηβείας. Για ποιο λόγο η εφηβεία είναι μια κρίσιμη περίοδος της ζωής μας; Ο εφηβικός εγκέφαλος είναι εξαιρετικά εύπλαστος γι αυτό το λόγο οι έφηβοι είναι εξαιρετικά επιδεκτικοί μάθησης. Από την άλλη πλευρά, οι συνήθειες που αποκτώνται στην εφηβεία είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν αργότερα γι αυτό η εξάρτηση είναι εύκολο να αποκτηθεί σε αυτή τη φάση της ζωής μας και να διαρκέσει για πάντα. Τι κάνει τη ζωή των εφήβων τόσο δύσκολη; Η εφηβεία είναι μια μεταβατική περίοδος κατά την οποία όλα είναι ρευστά. Το γεγονός ότι ο έφηβος ξεφεύγει από την προστατευμένη θέση του παιδιού ενώ ακόμη δεν είναι έτοιμος για την ανεξαρτησία του ενηλίκου του δημιουργεί έντονο άγχος και σύγχυση. Γιατί η εφηβεία είναι τόσο ξεχωριστή στη ζωή μας; Ακριβώς επειδή βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο οι έφηβοι είναι υπερδραστήριοι και υπερευαίσθητοι. Λειτουργούν τελείως διαφορετικά τόσο από τα παιδιά, όσο και από τους ενήλικες. Οι ενήλικες θα τους καταλάβουν μόνο αν θυμηθούν τη δική τους εφηβεία, πράγμα που είναι εξαιρετικά δύσκολο επειδή οι εγκεφαλικές αλλαγές της εφηβείας έχουν πάψει να συντελούνται και τα εφηβικά συναισθήματα ξεχνιούνται εντελώς. Πώς σκέφτονται οι έφηβοι; Άλλοτε σκέφτονται υπεραναλυτικά και άλλοτε δε σκέφτονται καθόλου. Πολλές φορές μάλιστα οι φυσιολογικοί έφηβοι σκέφτονται παρανοϊκά διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα λόγω του άγχους τους, όπως είδαμε παραπάνω. Δεν περνάει στιγμή που να μην αυτό-εξετάζονται. Πώς συμπεριφέρονται οι έφηβοι; Η συμπεριφορά των εφήβων είναι τελείως απρόβλεπτη. Άλλοτε είναι επιπόλαιη και απερίσκεπτη και άλλοτε πολύ επιφυλακτική και προσεκτική. Συνήθως συμπεριφέρονται με πείσμα, θυμό, υπερβολή, ανευθυνότητα, επιπολαιότητα και σπάνια εμπιστεύονται την κοινή λογική. Πώς νιώθουν οι έφηβοι; Αντίθετα με τη συμπεριφορά τους τα συναισθήματά τους δείχνουν ότι είναι πολύ ευαίσθητοι και ευάλωτοι. Πληγώνονται εύκολα, μπερδεύονται επειδή δεν είναι ποτέ σίγουροι για το πώς τους βλέπουν οι άλλοι. Μόνιμο συναίσθημά τους είναι το άγχος και η ντροπή που προσπαθούν να κρύψουν με κάθε τρόπο. Πολλοί έφηβοι είναι καταθλιπτικοί. 13

14 5. Εξαρτησιογόνες ουσίες Όταν ακούμε τη λέξη εξάρτηση τη συνδέουμε συνειρμικά κυρίως με τις ψυχότροπες ουσίες, δηλαδή τα ναρκωτικά. Στην ερευνητική εργασία μας συνέβη ακριβώς το ίδιο. Κάνοντας καταιγισμό ιδεών όπου ο καθένας έλεγε κάτι σχετικό με την εξάρτηση, όλοι αρχίσαμε με ουσίες και μάλιστα με τις παράνομες ουσίες, δηλαδή τα σκληρά ναρκωτικά. Φυσικά, παρόλο που ο κίνδυνος από την ναρκοεξάρτηση παραμένει πολύ ισχυρός, στην εποχή μας έχουν αναδειχτεί πολλές άλλες εξαρτησιογόνες καταστάσεις, όπως θα δούμε παρακάτω. Σαν εθιστικές ουσίες συζητήσαμε τις εξής: Καφεΐνη Νικοτίνη Κακάο Τανίνη (περιέχεται στο τσάι) Παυσίπονα φάρμακα Ψυχοδραστικές ουσίες όπως το αλκοόλ, η κάνναβης, η ηρωίνη, η μορφίνη, η κοκαΐνη και άλλες Παραισθησιογόνες ουσίες όπως το έκσταση και άλλα παραισθησιογόνα ναρκωτικά όπως το trip (LSD) και άλλα φάρμακα σε μορφή χαπιών ή σιροπιού Οι παραπάνω ουσίες επιδρούν με διαφορετικούς τρόπους στον εγκέφαλο προκαλώντας εθισμό, δηλαδή έντονη και ολοένα αυξανόμενη επιθυμία του ατόμου να τις ξαναχρησιμοποιήσει σε ολοένα αυξανόμενες ποσότητες. Από τις παραπάνω ουσίες, οι περισσότερο εθιστικές είναι η νικοτίνη, το αλκοόλ, η κοκαΐνη και η ηρωίνη. Ενδιαφέρον μας προκάλεσε το ότι η νικοτίνη και το αλκοόλ, παρόλο που είναι τόσο εθιστικές ουσίες, είναι νόμιμες και διαθέσιμες στο εμπόριο και μάλιστα σε πολύ χαμηλές τιμές σε σχέση με την ηρωίνη και την κοκαΐνη. Ακόμη, πληροφορηθήκαμε ότι οι παραισθησιογόνες ουσίες προκαλούν ευφορία, δηλαδή υπερβολικά ευχάριστη διάθεση και ονομάζονται ναρκωτικά του πάρτυ. Είναι λιγότερο εθιστικές από τη νικοτίνη, το αλκοόλ και τα σκληρά ναρκωτικά αλλά είναι πολύ επικίνδυνες επειδή προκαλούν αλλοίωση της αντίληψης, των αισθήσεων, αμνησία και μπορεί εύκολα να οδηγήσουν το θύμα τους σε πράξεις που δε θέλει να κάνει. Πολλοί έχουν αυτοκτονήσει υπό την επίδραση τέτοιων ουσιών, έχουν σκοτωθεί σε ατυχήματα ενώ πολλά κορίτσια έχουν βιαστεί ή συμμετάσχει σε όργια λόγω μειωμένης αντίληψης και αντιδράσεων. Επίσης, μάθαμε ότι οι παραπάνω ουσίες χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με τη δράση τους, τα διεγερτικά (uppers) που προκαλούν υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος, υπερκινητικότητα και έντονη διάθεση για φυσική δραστηριότητα και τα κατασταλτικά (downers) που ταυτόχρονα με την ευφορία προκαλούν ένα ευχάριστο μούδιασμα, καταστέλλουν την κινητικότητα και κάνουν το χρήστη νωχελικό και ομιλητικό. Στα διεγερτικά 14

15 ανήκουν η καφεΐνη, η τανίνη, το κακάο, η νικοτίνη, τα παραισθησιογόνα και η κοκαΐνη, που είναι το πιο διεγερτικό ναρκωτικό. Στα κατασταλτικά ανήκουν τα παυσίπονα, η ηρωίνη, η μορφίνη και η κάνναβης. Ιδιαίτερα το αλκοόλ είναι μια ουσία που σε μικρές ποσότητες λειτουργεί σαν διεγερτικό και κάνει τον κοινωνικό πότη, δηλαδή αυτόν που πίνει περιστασιακά, ευχάριστο και ζωντανό, ενώ όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες λειτουργεί κατασταλτικά και κάνει το χρήστη άτονο και νωθρό. Τέλος, διαβάσαμε ότι οι παραπάνω ψυχότροπες ουσίες είτε είναι φυσικές είτε χημικές μιμούνται τη δράση των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, δηλαδή των ορμονών που απελευθερώνονται φυσικά στον οργανισμό και προκαλούν φυσιολογική ευφορία, διέγερση, ευχαρίστηση καθώς και, όταν χρειάζεται, καταστολή του άγχους και του πόνου. Πρόκειται δηλαδή για τα φυσικά ναρκωτικά του οργανισμού. 6. Εξαρτησιογόνες δραστηριότητες Όπως είπαμε παραπάνω, ακόμη πιο επικίνδυνες από τις ουσίες είναι μερικές δραστηριότητες που προκαλούν έντονη εξάρτηση πολύ γρήγορα και πολύ ύπουλα. Σχετίζονται κυρίως με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, ψυχαγωγίας και ενημέρωσης και αποτελούν όπως ισχυρίζονται κάποιοι τη μάστιγα της εποχής μας. Υπάρχουν όμως και άλλες εξαρτησιογόνες δραστηριότητες, όπως τα τυχερά παιχνίδια που εδώ και πολλές δεκαετίες καταστρέφουν ανθρώπους και περιουσίες, το φαγητό, η εργασιομανία και το σεξ. Εμείς ασχοληθήκαμε με τις παρακάτω δραστηριότητες: Ηλεκτρονικά παιχνίδια (και online) Κινητό τηλέφωνο (ομιλία, μηνύματα, παιχνίδια, σερφάρισμα) Διαδίκτυο (σερφάρισμα και επικοινωνία) Τηλεόραση Φαγητό Εργασία Τυχερά παιχνίδια Σεξ Πορνογραφία Ψώνια Επικίνδυνα σπορ Ιδιαίτερα εστιάσαμε στη βιολογική και ψυχολογική βάση της εξάρτησης από τις παραπάνω δραστηριότητες, η οποία ανακαλύψαμε ότι είναι κοινή με την εξάρτηση από ουσίες. Ακριβώς όπως οι χρήστες ουσιών απολαμβάνουν για λίγο μια ανεξήγητη ευφορία λόγω της έκκρισης ορμονών στον εγκέφαλο, έτσι και αυτοί που παίζουν τυχερά παιχνίδια και ηλεκτρονικά παιχνίδια με έντονη δράση, όπως και αυτοί που κάνουν επικίνδυνα σπορ, βιώνουν υπερβολική έκκριση αδρεναλίνης. Το 15

16 φαγητό και το σεξ προκαλούν ευχαρίστηση λόγω της έκκρισης της ντοπαμίνης, όπως και πολλές ναρκωτικές ουσίες. Ακόμη συνειδητοποιήσαμε τους κοινωνικούς λόγους που έχουν οδηγήσει στις νέου τύπου εξαρτήσεις, δηλαδή τα καταναλωτικά πρότυπα ζωής, η μοντελοποίηση και άλλους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες που αναφέρονται στην ενότητα 2.7 παρακάτω. Εξάρτηση από πρόσωπα Μια ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί η εξάρτηση από ένα πρόσωπο, συνήθως από γονείς ή άλλα σημαντικά πρόσωπα του οικογενειακού ή φιλικού περιβάλλοντος. Για να κατανοήσουμε το ρόλο των γονέων στη ζωή των εφήβων, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στο παρακάτω σχήμα που απεικονίζει τις επιρροές στους εφήβους από το κοινωνικό περιβάλλον τους. Στο κέντρο του κύκλου βρίσκεται το μικροσύστημα, δηλαδή το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον. Ο επόμενος δακτύλιος με το μωβ χρώμα συμβολίζει το μεσοσύστημα, δηλαδή το σχολείο και τους συνομηλίκους, ενώ ο κόκκινος δακτύλιος δείχνει το εξωσύστημα, την ευρύτερη κοινότητα και ο εξωτερικός δακτύλιος αναπαριστά το μακροσύστημα, δηλαδή τους κοινωνικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς θεσμούς οι οποίοι διέπουν το περιβάλλον μιας κοινωνίας. 16

17 Η σχέση του εφήβου με τους γονείς Ο ασφαλής δεσμός με τους γονείς στην εφηβεία είναι ένας δείκτης υψηλής αυτοεκτίμησης, περισσότερης ικανοποίησης από τη ζωή, καλύτερης ακαδημαϊκής προσαρμογής και λιγότερης ψυχολογικής εξάντλησης. Η ποιοτική σχέση του εφήβου με τους γονείς συμβάλει στην επιτυχή αντιμετώπιση των προκλήσεων, των δυσκολιών και των έντονων αλλαγών στην εφηβεία. Ο έφηβος θέλει να μιλάει και να δρα ελεύθερα, δεν ανέχεται να τον υποτιμούν οι γονείς ή οποιοσδήποτε άλλος. Οι σχέσεις με τους γονείς του θα επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό και τις σχέσεις με τους υπόλοιπους ενήλικες που θα συναναστραφεί στη ζωή του. Θα έλεγε κανείς πως όταν ο έφηβος έχει ομαλές σχέσεις με τους γονείς και τους καθηγητές του οι οποίοι αποτελούν πρότυπα προς μίμηση- τότε ο έφηβος μαθαίνει να συμπεριφέρεται σωστά απέναντι στην κοινωνία. Πολλές φορές οι γονείς έχουν ιδιαίτερα κριτική στάση απέναντι στους εφήβους. Τους επικρίνουν για την εμφάνιση, τη συμπεριφορά ακόμα και τους φίλους τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις ένας έφηβος ενδεχομένως να εμφανίσει συμπτώματα κατάθλιψης. Είναι φυσιολογικό οι έφηβοι να έχουν διλήμματα στο ηθικό πεδίο, να αμφισβητούν αρχές και αξίες στην προσπάθεια να επαναπροσδιορίσουν τους γονείς τους για να καταφέρουν αργότερα να τους 'αποχωριστούν', να μπουν δηλαδή σε μία νέα ενήλικη σχέση μαζί τους. Γι αυτό ζητούν το ενδιαφέρον των ενηλίκων γι αυτή την απίστευτη εξέλιξη που συντελείται μέσα τους, όταν όμως το ενδιαφέρον αυτό εκδηλώνεται νιώθουν συχνά ακινητοποιημένοι. Οι γονείς πρέπει να μείνουν ψύχραιμοι, να μην ανησυχήσουν και επιστρατεύσουν απαγορεύσεις και τιμωρίες εφ όλης της ύλης, φοβούμενοι μήπως χάσουν τον έλεγχο γιατί το παιδί θα επαναστατήσει και θα χάσει την εμπιστοσύνη στους γονείς του με αποτέλεσμα να μην τους κοινοποιεί τα προβλήματα του. Να μην υπέρ προστατεύουν, να αποδεχτούν την απομυθοποίησή τους και με επιμονή και υπομονή θα πρέπει να προασπίζουν τα όριά τους και να προβάλουν σαν μια σταθερή βάση στην οποία ο έφηβος μπορεί να στηριχτεί για να πάει παραπέρα. Στην εφηβεία οι συγκρούσεις είναι απαραίτητες και η απουσία συγκρούσεων μάλλον είναι αυτή που θα πρέπει να μας θορυβήσει. Οι γονείς πρέπει να είναι δυνατοί, να ανέχονται τους εφήβους και να προσπερνούν την τάση τους να τους αγνοούν, χωρίς να το εκλαμβάνουν ως προσωπική αποτυχία τους. Πρέπει να περάσουν προοδευτικά σε μια ισότιμη σχέση ενήλικου προς ενήλικο. Στους έφηβους είναι απαραίτητο να μεγαλώνουν σε ένα σταθερό πλαίσιο που να μην καταλύεται από την επιθετικότητά τους. Πολλοί γονείς, για να αντιδράσουν στην καταπίεση που είχαν υποστεί από τους δικούς τους γονείς, προσπαθούν να μάθουν στα παιδιά να είναι αυτόνομα και ανεξάρτητα, αλλά επιτυγχάνεται το ακριβώς αντίθετο καθώς τα παιδιά 17

18 μεγαλώνουν σε ένα ακαθόριστο πλαίσιο, χωρίς σαφή όρια και την αναγκαία καθοδήγηση των ενηλίκων. Να μην προτρέπουν τον έφηβο να εμπλέκεται σε καταστάσεις τις οποίες δεν είναι ακόμα έτοιμος να αντιμετωπίσει (με φυσική συνέπεια την αποτυχία), γιατί, μειώνεται η αυτοεκτίμησή του, η πραγματικότητα γίνεται τραυματική και ευνοείται ο παλιμπαιδισμός και η καταφυγή σε φαντασιώσεις παντοδυναμίας. Οι γονείς πρέπει να είναι συναισθηματικά κοντά στους εφήβους, να έχουν την ικανότητα να αντέξουν την επιθετικότητα και όλα τα αρνητικά συναισθήματα που προβάλλουν επάνω τους. Ο γονείς οφείλουν λοιπόν να επιδεικνύουν μία σταθερή αλλά και ευέλικτη στάση απέναντι στους εφήβους, χωρίς να θεωρούν πως έχουν αποτύχει σαν γονείς. Η στάση δεν μας χρειάζεσαι-τα καταφέρνεις μόνος σου προκαλεί ψευδή ωρίμανση. Οι γονείς πρέπει να κρατούν τις ευθύνες του και να τον βοηθούν σιγά-σιγά να τις αναλαμβάνει χωρίς να τιμωρούν και να εκδικούνται. Να είναι προσαρμοστικοί και κυρίως ενσυναισθητικοί και συναισθηματικά παρόντες ώστε να μπορέσει ο έφηβος να τους απο-ιδανικοποιήσει ομαλά, να είναι αρκετά σταθεροί ώστε να βοηθήσουν τον έφηβο να αντιμετωπίσει τις συναισθηματικές τους μεταπτώσεις, να είναι αρκετά δεκτικοί και ευέλικτοι ώστε να μειωθεί το άγχος αντεκδίκησης στον έφηβο, να παραμείνουν μια σταθερή φιγούρα, πρόθυμοι να το ακούσουν ανά πάσα στιγμή χωρίς να προσπαθούν να κυριαρχήσουν πάνω του. Παράλληλα όμως, θα πρέπει να τον ενισχύουν με το να ενθαρρύνουν τις πρωτοβουλίες του, αλλά και να μπορούν να πουν μια καλή κουβέντα για το παράστημά και την εμφάνισή του. Έρευνες δείχνουν πως σε μία ομαλή εφηβεία ο γονιός παραμένει ένας πολύτιμος σύμβουλος στις αναζητήσεις και τα προβλήματά του εφήβου και η σχέση του εφήβου με τους γονείς παρόλες τις αναταράξεις στο τέλος γίνονται αρμονικές. Η σχέση του εφήβου με τους συνομηλίκους Η διαμόρφωση της προσωπικότητας του εφήβου επηρεάζεται σημαντικά και από την παρέα του, η οποία αποτελεί μία πρώτη δομή κοινωνικοποίησης (μετά την οικογένεια και το σχολείο). Η σχέση του εφήβου με τους συνομηλίκους του, επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του καθώς και την αξία που του αποδίδει. Έχει μεγάλη σημασία για τον έφηβο ο τρόπος που τον αντιμετωπίζουν οι άλλοι και τι σκέφτονται γι αυτόν. Γι αυτό και οι ισχυρές σχέσεις με τους συνομηλίκους σχετίζεται με τη μειωμένη εμφάνιση προβληματικής συμπεριφοράς. Ο έφηβος μοιράζεται τις ανησυχίες του με τους άλλους εφήβους και παρατηρεί ομοιότητες και διαφορές, μαθαίνει τα όριά του αλλά και να σέβεται τα όρια των άλλων. Στην πορεία του εφήβου προς την ανεξαρτησία, θα υπάρξουν πολλά πρόσωπα που θα εξιδανικεύσει και στη συνέχεια θα απομυθοποιήσει, όπως είχε κάνει και με τους γονείς. Σημαντικό είναι οι σχέσεις να μη γίνονται εξαρτητικές, αλλά να στηρίζουν και τα δύο πρόσωπα στον αγώνα για την ανεξαρτησία τους. 18

19 7. Παράγοντες που οδηγούν στην εξάρτηση Η εξάρτηση είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, εξαρτάται δηλαδή από πολλούς παράγοντες. Ανάμεσα στους λόγους που οδηγούν έναν έφηβο στην εξάρτηση υπάρχουν πολλοί που συνδέονται με την ηλικία του, όπως θα δούμε παρακάτω: ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ: για να αντιμετωπίσουν την ζωή τους, άτομα με δυσκολίες προσαρμογής, με κενά, με ατέλειες, άτομα που δεν αντέχουν τις εντάσεις και την απογοήτευση αναζητούν τη λύση στα ναρκωτικά για την εύρεση πληρότητας και ευτυχίας. Άλλοι προσωπικοί λόγοι είναι η περιέργεια, η ανία, η ανάγκη για επιβράβευση και αποδοχή εξαιτίας της ανασφάλειας και του άγχους που βιώνουν, όπως και του φόβου της μοναξιάς. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ : μερικοί υποστηρίζουν ότι δοκίμασαν ναρκωτικά ακολουθώντας τη μόδα ή μια ιδεολογία, ή παρακινούμενοι από τα πρότυπα που προβάλλουν τα ΜΜΕ. Σίγουρα, όμως, υπέκυψαν στην πίεση συνομηλίκων από την ανάγκη για αποδοχή και όλους τους παραπάνω προσωπικούς λόγους της εφηβείας. Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε ότι όσον αφορά το θέμα που εξετάζουμε, δηλαδή τις εξαρτήσεις στην εφηβεία, υπάρχουν παράγοντες που οδηγούν στην εξάρτηση και απορρέουν από την εφηβεία και άλλοι που είναι άσχετοι από την ηλικία. Έτσι έχουμε σαν παράγοντες που σχετίζονται με την εφηβεία: Την περιέργεια, την τάση για λήψη ρίσκου ως εκδηλώσεις της εφηβικής ανάγκης για ανεξαρτησία Την πίεση από τους συνομηλίκους σαν απόρροια της εφηβικής ανάγκης για ανεξαρτητοποίηση από τους γονείς και την ταυτόχρονη ανάγκη για σχέσεις και αποδοχή. Την πίεση από το σχολείο και τη σχολική αποτυχία που όπως είδαμε παραπάνω σχετίζονται με το εφηβικό άγχος και την ανάγκη του εφήβου για αυτό-επιβεβαίωση εκτός σχολείου Τη χαμηλή αυτοεκτίμηση που έχουν οι περισσότεροι έφηβοι εξαιτίας του άγχους τους για τελειότητα και της ασταμάτητης αυτοκριτικής τους Επίσης, υπάρχουν παράγοντες που δεν απορρέουν από την εφηβεία, επηρεάζουν όμως τους εφήβους διότι αφορούν κυρίως αυτούς. Αυτοί είναι: η οικογένεια (κληρονομικοί παράγοντες εξάρτησης, κατάθλιψης και άλλων ψυχικών παθήσεων όπως και αδυναμία της οικογένειας να καθοδηγήσει τον έφηβο λόγω υπερβολικής αυταρχικότητας ή έλλειψης ορίων ) τα ενδιαφέροντα τα κοινωνικά πρότυπα ζωής (μουσικά συνήθως είδωλα) 19

20 8. Σχέση Εφηβείας και Εξάρτησης Από όλα τα παραπάνω είναι προφανές ότι η εξάρτηση είναι ένα φαινόμενο που στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζεται στην εφηβεία και αυτό δεν είναι τυχαίο, όπως ανακαλύψαμε μέσα από αυτή την ερευνητική εργασία. Συγκεκριμένα, η εφηβεία συνδέεται με την εξάρτηση εξαιτίας των παρακάτω χαρακτηριστικών της: Οι έφηβοι πιέζονται από μια έντονη ανάγκη για ανεξαρτησία. Η εμπλοκή τους σε δραστηριότητες που έχουν τη φήμη ότι είναι επικίνδυνες, όπως η πρόσληψη ουσιών και οι άλλες εθιστικές δραστηριότητες, τους κάνει να νιώθουν μεγάλοι, δυνατοί και ανεξάρτητοι αφού παίρνουν τόσο μεγάλο ρίσκο. Η ανασφάλεια, το άγχος, η σκληρή αυτοκριτική και η χαμηλή αυτοεκτίμηση, που απορρέουν από το γεγονός ότι οι έφηβοι δεν είναι έτοιμοι για ανεξαρτησία ενώ την ποθούν, εύκολα καταπραΰνονται με τη λήψη ουσιών και την ευχάριστη διάθεση που προκαλείται από την έκκριση ορμονών με διάφορες εθιστικές δραστηριότητες. Οι συγκρούσεις που βιώνουν καθημερινά οι έφηβοι με το περιβάλλον και τον εαυτό τους τους δημιουργούν θυμό, ενοχές και φόβο για την απρόβλεπτη συμπεριφορά τους. Όλα τα αρνητικά συναισθήματα ξεπερνιούνται προσωρινά με την ενασχόληση με εθιστικές δραστηριότητες και ουσίες εξαιτίας της ευφορίας και της διαστρεβλωμένης αίσθησης της πραγματικότητας που αυτές προκαλούν. Η πίεση που δέχονται οι έφηβοι από τους συνομηλίκους τους τους ωθεί συχνά να μιμηθούν τα πρότυπα εξαρτητικής συμπεριφοράς που προτείνουν οι συνομήλικοι ώστε να αποφύγουν τον αποκλεισμό από την ομάδα συνομηλίκων. 9. Συμπτώματα εξάρτησης Η εξαρτητική συμπεριφορά του εφήβου δε διαφέρει πολύ από τη συμπεριφορά ενός κακομαθημένου παιδιού, εξαρτημένου από τους γονείς του. Ο εξαρτημένος έφηβος προσκολλάται στο αντικείμενο της εξάρτησης και παραμελεί τα πάντα γύρω του καθώς και τον εαυτό του. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της εργασίας μας δημιουργήσαμε την παρακάτω λίστα από συμπτώματα εξάρτησης στους εφήβους: Αλλάζει η συμπεριφορά του στο σπίτι Κοιμάται και τρώει άστατα Αλλάζει η επίδοση στο σχολείο προς το χειρότερο Δε μπορεί να συγκεντρωθεί Βγαίνει συνεχώς από το μάθημα Αλλάζει διάθεση πολύ απότομα Αλλάζει παρέες Ξεχνάει τα όνειρα και τις φιλοδοξίες του/της 20

Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν...

Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν... Σχολείο Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν... ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πληροφορίες για το φυλλάδιο Το σχολείο αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία, μία δυστοπία. Ερευνητική εργασία Α τετραμήνου της Α Λυκείου των Λ.Τ. Αρμενίου Σχολικό έτος

Εφηβεία, μία δυστοπία. Ερευνητική εργασία Α τετραμήνου της Α Λυκείου των Λ.Τ. Αρμενίου Σχολικό έτος Εφηβεία, μία δυστοπία Ερευνητική εργασία Α τετραμήνου της Α Λυκείου των Λ.Τ. Αρμενίου Σχολικό έτος 2012-13 Τομείς έρευνας: Συμπεριφορά των εφήβων Τρόπος ζωής και καθημερινότητα Ασχολίες και δραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων. Δημιουργία Αθηνά Σφέικου

Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων. Δημιουργία Αθηνά Σφέικου Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων ᄡ Δημιουργία Αθηνά Σφέικου Εθισμός Εθισμός είναι το καθεστώς εγκεφαλικής δυσλειτουργίας κατα το οποίο το άτομο θεωρεί απαραίτητες για την επιβίωση του πραξεις που προκαλούν

Διαβάστε περισσότερα

Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους

Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους Όταν είμαστε παιδιά, στο ξεκίνημα της ζωής μας, έχουμε έντονη σύγχυση σχετικά με τα συναισθήματά μας, νοιώθοντας την ανάγκη να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ. Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος

Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ. Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος Κοινωνικοί παράγοντες που οδηγούν στη χρήση αλκοόλ τους νέους Ο πιο συχνός λόγος

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια φυσιολογική αναπτυξιακή κρίση που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και επηρεάζει όλες τις εγκύους ανεξάρτητα από την ψυχολογική τους υγεία. Όπως κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι ομάδας. Σωστή οργάνωση Καλή συνεργασία Επιμέλεια Συγκέντρωση υλικού Επιτυχία της εργασίας Καλύτερη γνωριμία με τους συμμαθητές μας

Στόχοι ομάδας. Σωστή οργάνωση Καλή συνεργασία Επιμέλεια Συγκέντρωση υλικού Επιτυχία της εργασίας Καλύτερη γνωριμία με τους συμμαθητές μας PROJECT ΟΜΑΔΑ 2 Στόχοι ομάδας Σωστή οργάνωση Καλή συνεργασία Επιμέλεια Συγκέντρωση υλικού Επιτυχία της εργασίας Καλύτερη γνωριμία με τους συμμαθητές μας Σκοπός της ομάδας Με την εργασία αυτή θέλουμε να

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Η απώλεια του «ονειρεμένου παιδιού» Οι γονείς βιώνουν μιαν απώλεια. Βιώνουν την απώλεια του παιδιού που έκτισαν μέσα στο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΓΟΝΕΙΣ-ΕΦΗΒΟΙ) Λιοδάκη Νεκταρία Κοινωνική Λειτουργός Κοινωνική Υπηρεσία- Αλκοολογικό Ιατρείο ΠαΓΝΗ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΓΟΝΕΙΣ-ΕΦΗΒΟΙ) Λιοδάκη Νεκταρία Κοινωνική Λειτουργός Κοινωνική Υπηρεσία- Αλκοολογικό Ιατρείο ΠαΓΝΗ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΓΟΝΕΙΣ-ΕΦΗΒΟΙ) Λιοδάκη Νεκταρία Κοινωνική Λειτουργός Κοινωνική Υπηρεσία- Αλκοολογικό Ιατρείο ΠαΓΝΗ Πολιτισµικές Επιδράσεις Λανθασμένα Πρότυπα: Παρατηρείται

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Εξάρτιση, από Η/Υ. και τηλεόραση στο εξωτερικό. Αίτια και συνέπειες

Εφηβεία και Εξάρτιση, από Η/Υ. και τηλεόραση στο εξωτερικό. Αίτια και συνέπειες Εφηβεία και Εξάρτιση, από Η/Υ και τηλεόραση στο εξωτερικό. Αίτια και συνέπειες 1. Κριτήρια επιλογής θέματος Το παραπάνω θέμα επιλέχτηκε για τους κάτωθι λόγους: Είναι επίκαιρο Αποτελεί σημαντικό ζήτημα,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΦΗΒΕΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΦΗΒΕΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ 2 ο ΕΠΑΛ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-2010 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΦΗΒΕΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Ροντογιάννη Ελένη, Φιλόλογος Ντάρδας Αθανάσιος, Μαθηματικός ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Αντεκελίδου

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

The Jobbies. 14ο ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Project Β τριμήνου «Το επάγγελμα που επιλέγω» Αντωνιάδου Δέσποινα. Βάκουλης Παναγιώτης.

The Jobbies. 14ο ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Project Β τριμήνου «Το επάγγελμα που επιλέγω» Αντωνιάδου Δέσποινα. Βάκουλης Παναγιώτης. The Jobbies 1ο ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Project Β τριμήνου 2013-201 «Το επάγγελμα που επιλέγω» Αντωνιάδου Δέσποινα Βάκουλης Παναγιώτης Δοξάκης Δημήτρης Δρούγκας Στάθης Καρβουνίδης Χάρης Η επιρροή που ασκούν οι

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη Ατυχημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Πρόληψη Ατυχημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Πρόληψη Ατυχημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Γυθείου 1 Α, 152 31 Χαλάνδρι Τηλ.: 210-6741 933, 210-6740 118, Fax: 210-6724 536 e-mail: info@pedtrauma.gr www.pedtrauma.gr Γιατί Πρόληψη Παιδικών Ατυχημάτων;

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Π.Α.Λ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ

Ε.Π.Α.Λ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ Ε.Π.Α.Λ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2013-2014 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ Α1 «ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ» Υπεύθυνη καθηγήτρια: Π. Αλετρά ΠΕ 1835 ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Επισήμανση των προβλημάτων των

Διαβάστε περισσότερα

Αλκοόλ, Εθεβεία & Εγκέθαλορ. Γιώργος Παναγής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ψυχολογίας Εργαστήριο Νευροεπιστημών & Συμπεριφοράς

Αλκοόλ, Εθεβεία & Εγκέθαλορ. Γιώργος Παναγής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ψυχολογίας Εργαστήριο Νευροεπιστημών & Συμπεριφοράς Αλκοόλ, Εθεβεία & Εγκέθαλορ Γιώργος Παναγής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ψυχολογίας Εργαστήριο Νευροεπιστημών & Συμπεριφοράς Κατανάλωση οινοπνευματωδών στους Έλληνες μαθητές (2011) Στην Ελλάδα, τα αγόρια

Διαβάστε περισσότερα

Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών είναι από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα.

Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών είναι από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα. Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών είναι από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα. Το ΚΕΣΑΝ - Κέντρο Πρόληψη Ηρακλείου, σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ, λειτουργεί με σκοπό την πρόληψη της χρήσης ψυχοδραστικών

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα» Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1. Ένας έφηβος, όπως είσαι εσύ, προσπαθεί

Διαβάστε περισσότερα

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας 1 2 Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας μας, διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα στους συμμαθητές μας.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. "Είμαι ο ίδιος μέσα και έξω από την τάξη; Γιατί;" Υπεύθυνη καθηγήτρια: Τζωρτζάτου Μάρια

ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Είμαι ο ίδιος μέσα και έξω από την τάξη; Γιατί; Υπεύθυνη καθηγήτρια: Τζωρτζάτου Μάρια ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ "Είμαι ο ίδιος μέσα και έξω από την τάξη; Γιατί;" Υπεύθυνη καθηγήτρια: Τζωρτζάτου Μάρια Εισαγωγική Παρουσίαση από την υπεύθυνη καθηγήτρια. Με το παραπάνω θέμα ασχολήθηκαν κατά

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών

Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών Η οικογένεια είναι το κατ εξοχήν περιβάλλον στο οποίο ζει, αναπτύσσεται και διαμορφώνεται το παιδί. Αντιλαμβάνεται λοιπόν

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου

Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Η συχνή επιθετική συμπεριφορά ενός παιδιού εναντίον ενηλίκων και συνομηλίκων, μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ)

ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ) 25/1/2013 ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ) ΠΕΙΡΑΤΕΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 1)ΓΑΛΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 2)ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 3)ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ 4)ΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 2012-2013 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΥΚΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Η ιατρική ορίζει ως χρόνια ασθένεια την ασθένεια που είναι μακρόχρονη ή με συχνά επεισόδια. Παλαιότερα, η διάγνωση μιας σημαντικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ 1 ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ Στο 1 ο Δημοτικό Σχολείο Γλυφάδας εφαρμόστηκε για πρώτη φορά πρόγραμμα προαγωγής ψυχικής υγείας, το οποίο σχεδιάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΝΕ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ! ΜΑΘΕ ΝΑ ΛΕΣ ΟΧΙ!

ΓΙΝΕ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ! ΜΑΘΕ ΝΑ ΛΕΣ ΟΧΙ! ΓΙΝΕ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ! ΜΑΘΕ ΝΑ ΛΕΣ ΟΧΙ! Μαθητές: Βαγγελιώ Χατζάκη Ρένα Νικολούδη Άρης Ζαχαριουδάκης Νίκος Φραγκιουδάκης Υπεύθυνος καθηγητής: Στέφανος Παναγιωτόπουλος Λύκειο Μοιρών Σχολ. έτος: 2014-2015 1 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Ορίζουν μια κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Ο εαυτός και η διαμόρφωση της ταυτότητας στην εφηβεία. Δειγματική Διδασκαλία στο μάθημα της Οικιακής Οικονομίας

Ο εαυτός και η διαμόρφωση της ταυτότητας στην εφηβεία. Δειγματική Διδασκαλία στο μάθημα της Οικιακής Οικονομίας Ο εαυτός και η διαμόρφωση της ταυτότητας στην εφηβεία Δειγματική Διδασκαλία στο μάθημα της Οικιακής Οικονομίας Age 12 to married He Takes A Photo Every Day Εαυτός - Ποιος είμαι; «Εαυτός είναι ο τρόπος

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία. Πώς επιδρά η σημερινή κοινωνία την ανάπτυξη του εφήβου; 21 ΓΕΛ ΑΘΗΝΑΣ ΤΜΗΜΑ Α1, ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

Εφηβεία. Πώς επιδρά η σημερινή κοινωνία την ανάπτυξη του εφήβου; 21 ΓΕΛ ΑΘΗΝΑΣ ΤΜΗΜΑ Α1, ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Εφηβεία Πώς επιδρά η σημερινή κοινωνία την ανάπτυξη του εφήβου; ΤΜΗΜΑ Α1, ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ν. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ 21 ΓΕΛ ΑΘΗΝΑΣ 1.Χαρακτηριστικά Εφηβεία 2.Δραστηριότητες 3.Κοινωνικοποίηση 1.Χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. 2 ο Λύκειο Αμαρουσίου Β Τάξη 1 ο project Σχολικό Έτος: Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα Σπανού

ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. 2 ο Λύκειο Αμαρουσίου Β Τάξη 1 ο project Σχολικό Έτος: Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα Σπανού ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 2 ο Λύκειο Αμαρουσίου Β Τάξη 1 ο project Σχολικό Έτος: 2016-2017 Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα Σπανού ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΚΑΙ ΝΕΟΥΣ Εργασία των μαθητριών: Ανθούλα

Διαβάστε περισσότερα

ΩΡΑ ΓΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΩΡΑ ΓΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 9 ο ΓΕΛ Πατρών ΩΡΑ ΓΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΑΚΙΤΣΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΟΛΙΑΒΡΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΥΛΑΙΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΟΜΑΔΑ: Tom&Jerry Υπεύθυνοι καθηγητές:

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία.

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Οικογενειακή Αγωγή Ι Σχολική Χρονιά: 2007 2008 Καθηγήτρια Οικιακής

Διαβάστε περισσότερα

DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Ποια είναι τα συμπτώματα που εμφανίζει ο χρήστης; Η χρήση ναρκωτικών ουσιών διαταράσσει τη λειτουργία εγκεφαλικών περιοχών που είναι κρίσιμες για την κίνηση, τη μνήμη, τη μάθηση, την

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 29.05.2015 Ερωτήματα που μας απασχολούν Τι κάνουμε όταν αμφιβάλλουμε για το αν θα τα καταφέρουμε να κρατήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΠΑΙΞΙΑ ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ

ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΠΑΙΞΙΑ ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΠΑΙΞΙΑ ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ Ορισμός αλκοολισμού Αλκοολούχα ποτά ονομάζονται όλα τα ποτά που περιέχουν αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα) γεωργικής προέλευσης, σε οποιοδήποτε ποσοστό το

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής

Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής Διεξάγει κοινωνικές έρευνες Σχεδιάζει και μεριμνά για την εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα Ερευνητικής Εργασίας «Νέοι και Διαδίκτυο : Ηλεκτρονικές φιλίες;»

Θέμα Ερευνητικής Εργασίας «Νέοι και Διαδίκτυο : Ηλεκτρονικές φιλίες;» 15 ο ΕΠΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2014-15 Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Ερευνητική Ομάδα : Project Γ Θέμα Ερευνητικής Εργασίας «Νέοι και Διαδίκτυο : Ηλεκτρονικές φιλίες;» Μεθοδολογία Έρευνας Η έρευνα πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.)

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.) www.iatronet.gr Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.) Πολλές μπορεί να είναι οι αιτίες που αναγκάζουν ένα παιδί να μην τα πηγαίνει καλά στα μαθήματα: Σχολική

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχολογική Διάσταση της Κώφωσης. Ελενα Τρύφωνος Εκπαιδευτική Ψυχολόγος Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Η Ψυχολογική Διάσταση της Κώφωσης. Ελενα Τρύφωνος Εκπαιδευτική Ψυχολόγος Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Η Ψυχολογική Διάσταση της Κώφωσης Ελενα Τρύφωνος Εκπαιδευτική Ψυχολόγος Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Η κάθε αναπηρία ή η κάθε ιδιαιτερότητα συνήθως έχει επιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοσχολική βία (bullying)

Ενδοσχολική βία (bullying) Ενδοσχολική βία (bullying) Τι είναι σχολικός εκφοβισμός Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που αυτό που τον ξεχωρίζει από το πείραγμα και τον τσακωμό, είναι η ένταση του, η διάρκεια του,

Διαβάστε περισσότερα

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + «Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + Απώλεια ονομάζουμε κάθε στέρηση, κάθε αποχωρισμό από

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα της Βιολογίας διδάσκεται: Στην Α τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα. Στην Β τάξη 1 διδακτική περίοδο την εβδομάδα

Το μάθημα της Βιολογίας διδάσκεται: Στην Α τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα. Στην Β τάξη 1 διδακτική περίοδο την εβδομάδα Το μάθημα της Βιολογίας διδάσκεται: Στην Α τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα Στην Β τάξη 1 διδακτική περίοδο την εβδομάδα Στην Γ τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα Το βιβλίο δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα μαθητών :Τρασάνη Κλαρίσα, Μάλλιαρη Ελένη, Πολυξένη Αθηνά Τσαούση, Κοτσώνη Ζωή Ανθή, Αθανασοπούλου Ευφροσύνη, Θεοδωροπούλου Θεώνη

Ομάδα μαθητών :Τρασάνη Κλαρίσα, Μάλλιαρη Ελένη, Πολυξένη Αθηνά Τσαούση, Κοτσώνη Ζωή Ανθή, Αθανασοπούλου Ευφροσύνη, Θεοδωροπούλου Θεώνη Ερευνητικό υποερώτημα: «Ποια τα κίνητρα και οι παράγοντες που επηρεάζουν τους νέους στην επιλογή του επαγγέλματος» Ομάδα μαθητών :Τρασάνη Κλαρίσα, Μάλλιαρη Ελένη, Πολυξένη Αθηνά Τσαούση, Κοτσώνη Ζωή Ανθή,

Διαβάστε περισσότερα

Μια έρευνα σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου από παιδιά προσχολικής ηλικίας έδειξε ότι είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ομάδα χρηστών του Διαδικτύου.

Μια έρευνα σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου από παιδιά προσχολικής ηλικίας έδειξε ότι είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ομάδα χρηστών του Διαδικτύου. Η χρήση των υπολογιστών με βάση την ηλικία των παιδιών Από 5 έως 6 ετών Από την ηλικία των 5 ετών, τα παιδιά αρχίζουν να θέλουν, να είναι ανεξάρτητα και να ζητάνε να εξερευνήσουν το διαδίκτυο μόνα τους.

Διαβάστε περισσότερα

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Θετική Ψυχολογία Καρακασίδου Ειρήνη, MSc Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Εισαγωγή Θετική-Αρνητική Ψυχολογία Στόχοι της Ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ Μια μικρή έρευνα της μαθήτριας της Γ τάξης Μαριγώς Ρήνα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ Μια μικρή έρευνα της μαθήτριας της Γ τάξης Μαριγώς Ρήνα ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΡΑΘΟΚΑΜΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 Μια μικρή έρευνα της μαθήτριας της Γ τάξης Μαριγώς Ρήνα ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ 75 παιδιά 43 αγόρια 32 κορίτσια Από την Α Γυμνασίου 22 : 12 κ./10 αγ. Από την Β Γυμνασίου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ Ευάγγελος Γρινάκης Ψυχίατρος Αλκοολογικό Ιατρείο ΠαΓΝΗ Ιανουάριος 2018 Οι επιπτώσεις του αλκοόλ διακρίνονται σε Συνέπειες της τοξίκωσης, του μεθυσιού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Λ.Τ

ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Λ.Τ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Λ.Τ. ΣΧΟΙΝΟΥΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2016-2017 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 23/3/2017 ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΣΚΑΡΛΑΤΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΣΗΜΕΛΑ ΖΑΖΟΠΟΥΛΟΥ (ΠΕ02) Ο ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Εθισμός και εξάρτηση από το διαδίκτυο»

«Εθισμός και εξάρτηση από το διαδίκτυο» «Εθισμός και εξάρτηση από το διαδίκτυο» Σχολείο: Γενικό Λύκειο Παραλίας Τάξη: Α 4 Σχ.Έτος:2012 Ομάδα: 4 η Μέλη υποομάδας: 1.Κοντοπούλου Σωτηρία 2.Μπαζάρογλου Γεωργία 3.Μπόμπου Μαρία 4.Φιλιποππούλου Αγγελική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήματα : Α1 Α2

Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήματα : Α1 Α2 Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήματα : Α1 Α2 1 Τα Δικαιώματα Των Παιδιών Μαθητές : Νίκος Τσουκανάς Σπύρος Κούφαλης Αναστάσης Παπαχρήστος Σπύρος Φραγκούλης Τάσος Χούσος Εκπαιδευτικοί Δρεπανόπουλος Νίκος, Γυμναστής

Διαβάστε περισσότερα

G.J. Craig, D. Baucum. (2007). Η ανάπτυξη του ανθρώπου. (Επιμέλεια μετάφρασης Α. Ιωαννίδου), τ. Α, 656-657. Αθήνα: Παπαζήση (διασκευή).

G.J. Craig, D. Baucum. (2007). Η ανάπτυξη του ανθρώπου. (Επιμέλεια μετάφρασης Α. Ιωαννίδου), τ. Α, 656-657. Αθήνα: Παπαζήση (διασκευή). ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Κείμενο 1 [Η φιλία] Τα παιδιά ωφελούνται πολύ από στενές φιλικές σχέσεις στις οποίες υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη. Οι φιλίες τα βοηθούν να συνειδητοποιήσουν κοινωνικές έννοιες, να συνυπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

Αντιλήψεις-Στάσεις των μαθητών του γυμνασίου και των Λ.Τ. τάξεων σχετικά με την σχολική ζωή

Αντιλήψεις-Στάσεις των μαθητών του γυμνασίου και των Λ.Τ. τάξεων σχετικά με την σχολική ζωή Αντιλήψεις-Στάσεις των μαθητών του γυμνασίου και των Λ.Τ. τάξεων σχετικά με την σχολική ζωή 2016-2017 Βαβαρούτα Κατερίνα Σπυρόπουλος Βασίλης Ψηλοπαναγιώτη Άννα Ψυχομάνη Γεωργία Ριόλος 2016-17 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών συνεχίζουν να απασχολούν όλους όσοι ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και με την εκπαίδευση. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, μέσα στην τάξη τους, βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Έφηβοι και αυτοεκτίμηση

Έφηβοι και αυτοεκτίμηση Έφηβοι και αυτοεκτίμηση Με τον όρο αυτοεκτίμηση εννοούμε τον βαθμό στον οποίο εκτιμούμε, σεβόμαστε αλλά και αποδεχόμαστε τον εαυτό μας όπως είναι. Με λίγα και απλά λόγια, είναι η εσωτερική αντίληψη που

Διαβάστε περισσότερα

Παράγοντες Προστασίας και Κινδύνου

Παράγοντες Προστασίας και Κινδύνου Η ψυχική ζωή του παιδιού οικοδομείται μέσα από μια σχέση αλληλεπίδρασης με τους σημαντικούς Άλλους, τη μητέρα και τον πατέρα αρχικά και το ευρύτερο περιβάλλον στη συνέχεια. Μέσα από αυτήν τη συναισθηματική

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η ΟΜΑΔΑ ΜΑς : ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, ΚΟΛΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΚΟΤΤΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΛΑΖΑΝΗ ΚΩΝ/ΝΑ Η ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η ΟΜΑΔΑ ΜΑς : ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, ΚΟΛΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΚΟΤΤΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΛΑΖΑΝΗ ΚΩΝ/ΝΑ Η ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η ΟΜΑΔΑ ΜΑς : ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, ΚΟΛΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΚΟΤΤΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΛΑΖΑΝΗ ΚΩΝ/ΝΑ Η ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρώτο ερευνητικό

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Παρακάτω, έχετε μια λίστα με ερωτήσεις για κάθε θέμα, οι οποίες θα σας βοηθήσουν.

Παρακάτω, έχετε μια λίστα με ερωτήσεις για κάθε θέμα, οι οποίες θα σας βοηθήσουν. ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ Οδηγός για τον δάσκαλο / εκπαιδευτικό / μέντορα Πριν ξεκινήσετε με τα αναφερόμενα θέματα, πρέπει να ζητήσετε από τους συμμετέχοντες να συμπληρώσουν τα Ερωτηματολόγια για τους εκπαιδευτικούς

Διαβάστε περισσότερα

Έφηβος και Διαδίκτυο Ο Ρόλος του Γονέα

Έφηβος και Διαδίκτυο Ο Ρόλος του Γονέα Έφηβος και Διαδίκτυο Ο Ρόλος του Γονέα 22 Μαρτίου 2014 Ανδρέας Ευαγόρου Ψυχολόγος Εφηβεία Ψυχική και σωματική ανάπτυξη Πέρασμα από την παιδική στην ενήλικη ζωή Ενδοψυχικές αναδομήσεις Ανάγκη αυτονομίας

Διαβάστε περισσότερα

Εξαρτησιογόνες ουσίες

Εξαρτησιογόνες ουσίες Ναρκωτικά Ναρκωτικά-Εξάρτηση Ο όρος ναρκωτικά χρησιµοποιείται για να χαρακτηρίσει όλες τις τοξικές ψυχοτρόπες ουσίες που διακινούνται παρανόµως και προκαλούν σοβαρή διαστρέβλωση της προσωπικότητας του

Διαβάστε περισσότερα

Βιωματική Δράση Α Γυμνασίου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Α. Γεωργατζά

Βιωματική Δράση Α Γυμνασίου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Α. Γεωργατζά Βιωματική Δράση Α Γυμνασίου Υπεύθυνη καθηγήτρια: Α. Γεωργατζά Ποιοι είμαστε; Είμαστε οι Μην αρχίζεις την μουρμούρα και λογικά τώρα θα σκέφτεστε ότι το όνομα το πήραμε από το σήριαλ και έχετε δίκιο. Όπως

Διαβάστε περισσότερα

«Κοινωνική και Συναισθηματική Αγωγή στο σχολείο» H προαγωγή της συναισθηματικής νοημοσύνης ως μέσο πρόληψης της νεανικής παραβατικότητας

«Κοινωνική και Συναισθηματική Αγωγή στο σχολείο» H προαγωγή της συναισθηματικής νοημοσύνης ως μέσο πρόληψης της νεανικής παραβατικότητας «Κοινωνική και Συναισθηματική Αγωγή στο σχολείο» H προαγωγή της συναισθηματικής νοημοσύνης ως μέσο πρόληψης της νεανικής παραβατικότητας Γιατί τα παιδιά γίνονται επιθετικά; H νευροβιολογία δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν πλήρως τη νέα κατάσταση και να αποδεχτούν πως είναι οριστική, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες.

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν πλήρως τη νέα κατάσταση και να αποδεχτούν πως είναι οριστική, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες. Όταν οι γονείς χωρίζουν-οι συνέπειες ενός διαζυγίου στα παιδιά. Ο χωρισμός των δύο γονέων, θεωρείται ένα από τα πιο στρεσσογόνα συμβάντα για όλα τα μέλη που αποτελούν μια οικογένεια. Τα παιδιά βιώνουν

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Εξαρτήσεις Τρόποι αντιμετώπισης και παρέμβασης

Εφηβεία και Εξαρτήσεις Τρόποι αντιμετώπισης και παρέμβασης Εφηβεία και Εξαρτήσεις Τρόποι αντιμετώπισης και παρέμβασης Όπως όλοι γνωρίζουμε η εφηβεία είναι η περίοδος μετάβασης από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή. Γίνονται γρήγορες αλλαγές στο σώμα και στο

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Ο ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ο ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Η Έρευνα μας Ο Εθισμός στο Διαδίκτυο 2008-2010 Γενικότερα τι σημαίνει ο εθισμός, ειδικότερα τι σημαίνει εθισμός στο Διαδίκτυο και πως αυτό ορίζεται; Ως εθισμός αντιμετωπίζεται

Διαβάστε περισσότερα

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά»

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» «Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» Θεοδώρα Πάσχου α.μ 12181 Τμήμα Λογοθεραπείας-Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ Εισαγωγικές επισημάνσεις 1) η εκδήλωση διαταραχών στην κατάκτηση μαθησιακών δεξιοτήτων προκαλεί

Διαβάστε περισσότερα

Κάπνισμα; Όχι, Εμείς!

Κάπνισμα; Όχι, Εμείς! Κάπνισμα; Όχι, Εμείς! Σήμερα, Τετάρτη 20 Μάιου 2015, ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα «Κάπνισμα; Εμείς ΟΧΙ» που υλοποιήθηκε από το Κέντρο Πρόληψης και Συμβουλευτικής κατά των Εξαρτήσεων Νομού Λέσβου «ΠΝΟΗ» σε

Διαβάστε περισσότερα

«Μπορείς ν ανακαλύψεις περισσότερα για έναν άνθρωπο μέσα σε μία ώρα παιχνιδιού απ ότι μέσα σ ένα χρόνο συζήτησης» Πλάτων π.χ.

«Μπορείς ν ανακαλύψεις περισσότερα για έναν άνθρωπο μέσα σε μία ώρα παιχνιδιού απ ότι μέσα σ ένα χρόνο συζήτησης» Πλάτων π.χ. «Μπορείς ν ανακαλύψεις περισσότερα για έναν άνθρωπο μέσα σε μία ώρα παιχνιδιού απ ότι μέσα σ ένα χρόνο συζήτησης» Πλάτων 427-347 π.χ. Ερευνητική Εργασία Β Τάξης 1ου Γενικού Λυκείου Πάτρας Ομάδα Γ Το παιχνίδι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΛΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ;

ΠΩΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΛΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ; ΠΩΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΛΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ; Tο σχολείο είναι ένας από τους πιο σημαντικούς σταθμούς στη ζωή κάθε ανθρώπου, αλλά ακόμα σημαντικότερος φαίνεται και είναι όταν διανύει κάποιος τη σχολική ηλικία. Ακόμη

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

Τα προγράµµατα Ενίσχυσης Πρωτοβουλιών ως προγράµ- σε θέµατα Αγωγής Υγείας» του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ. µε φορέα υλοποίησης το

Τα προγράµµατα Ενίσχυσης Πρωτοβουλιών ως προγράµ- σε θέµατα Αγωγής Υγείας» του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ. µε φορέα υλοποίησης το Η δηµιουργία του παρόντος υλικού έγινε στο πλαίσιο της ενέργειας 2.4.3 κατηγορία πράξεων γ του ΕΠΕΑΕΚ 2 µε τίτλο: «Προγράµµατα Ενίσχυσης Πρωτοβουλιών σε θέµατα Αγωγής Υγείας» του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΣΚΟΠΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Βασικός σκοπός ήταν η απόκτηση νέων και εμβάθυνση ήδη γνωστών τεχνικών για την πρόληψη της μαθητικής διαρροής.

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Αγαπητοί γονείς, Καθώς το νηπιαγωγείο μας έχει ήδη ανοίξει τις πόρτες του στα μικρά μας παιδάκια αλλά και σε εσάς, βρισκόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία

Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία 11 0 ΓΕΛ Πάτρας Σχ. Έτος 2015-16 Τμήμα Α 4 Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία 1.Kριτήρια επιλογή θέματος α) Παρουσιάζει διαχρονικό ενδιαφέρον. β) Για να ενημερωθούμε και να ενημερώσουμε τους συνανθρώπους

Διαβάστε περισσότερα

11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος Τμήμα Α 3. Ερευνητική Εργασία ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ

11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος Τμήμα Α 3. Ερευνητική Εργασία ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ 11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος 2013-14 Τμήμα Α 3 Ερευνητική Εργασία ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ 1 1) Κριτήρια επιλογής του θέματος έντονο ενδιαφέρον για το θέμα Πιθανή χρησιμότητα των πληροφοριών

Διαβάστε περισσότερα

Θα σε βοηθούσε για παράδειγμα να γράψεις και εσύ μια λίστα με σκέψεις σαν αυτή που έκανε η Ζωή και εμφανίστηκε ο «Αγχολέων»!

Θα σε βοηθούσε για παράδειγμα να γράψεις και εσύ μια λίστα με σκέψεις σαν αυτή που έκανε η Ζωή και εμφανίστηκε ο «Αγχολέων»! Η Ζωή είναι 8 χρονών και πριν 3 χρόνια ο παιδιάτρος και οι γονείς της, της εξήγησαν πως έχει Νεανική Ιδιοπαθή Αρθρίτιδα. Από τότε η Ζωή κάνει όλα αυτά που τη συμβούλεψε ο παιδορευματολόγος της και είναι

Διαβάστε περισσότερα

02/06/15. Όταν αισθανθούμε ότι κάτι μας απειλεί ο οργανισμός μας ετοιμάζεται για το σύνδρομο Fight or Flight, δηλαδή παλεύω ή φεύγω.

02/06/15. Όταν αισθανθούμε ότι κάτι μας απειλεί ο οργανισμός μας ετοιμάζεται για το σύνδρομο Fight or Flight, δηλαδή παλεύω ή φεύγω. Αντιμετωπίζοντας το στρες για μια χαρούμενη και δημιουργική ζωή Το στρες μπορεί από εχθρός μας να γίνει σύμμαχος Ένα ποσοστό άγχους είναι αναγκαίο στη ζωή μας γιατί μας βοηθάει να ενεργοποιηθούμε και να

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία: Σχολείο,Άγχος, Διαδίκτυο.

Εφηβεία: Σχολείο,Άγχος, Διαδίκτυο. Εφηβεία: Σχολείο,Άγχος, Διαδίκτυο. Η ομάδα μας αποτελείται από τις μαθήτριες: Μαρία Ζυγογιάννη Μαρία Μανώλαινα Ελευθερία Μπίμπαση Σχολείο Σχέσεις καθηγητών-μαθητών: Πολλές φορές οι σχέσεις μεταξύ των καθηγητών

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ. Βαρβάρα Δερνελή ΕΚΠ/ΚΟΥ. Β Τάξη Λυκείου

ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ. Βαρβάρα Δερνελή ΕΚΠ/ΚΟΥ. Β Τάξη Λυκείου ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ Βαρβάρα Δερνελή ΕΚΠ/ΚΟΥ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΠΕ02 (φιλόλογος) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΙΛΟΥ ΟΜΙΛΟΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ: ΜΙΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς A...Τα αισθήματα και η ενεργεία που δημιουργήθηκαν μέσα μου ήταν μοναδικά. Μέσα στο γαλάζιο αυτό αυγό, ένιωσα άτρωτος, γεμάτος χαρά και αυτοπεποίθηση.

Διαβάστε περισσότερα

2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΟΜΑΔΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ

2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΟΜΑΔΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ 2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΟΜΑΔΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ BULLYING To Bullying (Εκφοβισμός) είναι μία επιθετική συμπεριφορά - σωματική, λεκτική, ψυχολογική, ή και κοινωνική- που εκδηλώνεται σκόπιμα,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ορισμός Ο εθισμός στο Διαδίκτυο είναι μια σχετικά νέα μορφή εξάρτησης, προτάθηκε ως όρος πρώτη φορά από τον Goldberg (1995) και έγινε δημοφιλής με την καινοτόμο έρευνα της Young (1996),

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική υποστήριξη σε προβλήματα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού

Θεραπευτική υποστήριξη σε προβλήματα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού 1 / 8 1.) Η Οικογένεια «Η οικογένεια είναι ένας ζώντας οργανισμός ο οποίος όπως κάθε άλλος οργανισμός γεννιέται, ενηλικιώνεται

Διαβάστε περισσότερα

«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.»

«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Ποιο είναι το αγαπημένο σου μάθημα;» Μία κλασσική ερώτηση για κάθε παιδί οποιασδήποτε βαθμίδας της εκπαίδευσης. Ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ;

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ; Η επαγγελματική ανάπτυξη και η ανθρώπινη ανάπτυξη συνδέονται. Η εξελικτική πορεία του ατόμου δεν κλείνει με την είσοδό του στο επάγγελμα ή σε έναν οργανισμό αλλά αντίθετα, την στιγμή εκείνη αρχίζει μία

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Το να είσαι γονιός δεν είναι εύκολο πράγμα. Δεν υπάρχει ευκαιρία για πρόβα, δεν υπάρχουν σχολεία. Το μόνο που κουβαλάμε

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός γονέων Διαταραχή Ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα (ΔΕΠ/Υ)

Οδηγός γονέων Διαταραχή Ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα (ΔΕΠ/Υ) Οδηγός γονέων Διαταραχή Ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα (ΔΕΠ/Υ) ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΕΠΥ; Αποτελεί μια ομάδα διαταραχών όπου τα συμπτώματα εμφανίζονται πριν από την ηλικία των 12 ετών. Τα κυριότερα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Τι είναι ''social media''; Τι είναι ο εθισμός; Τι είναι εθισμός στο διαδίκτυο;

Εισαγωγή. Τι είναι ''social media''; Τι είναι ο εθισμός; Τι είναι εθισμός στο διαδίκτυο; Εισαγωγή Τι είναι ''social media''; Ως μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) ορίζονται τα μέσα, τα οποία αλληλεπιδρούν μεταξύ ομάδων ανθρώπων μέσω των διαδικτυακών κοινοτήτων. Υπάρχουν διάφορες μορφές

Διαβάστε περισσότερα

Αφορά γονείς-παιδιά Εκµάθηση χρήσης του Η/Υ από την προσχολική ηλικία Συµβολή γονέων στην χρήση του Η/Υ από τα παιδιά

Αφορά γονείς-παιδιά Εκµάθηση χρήσης του Η/Υ από την προσχολική ηλικία Συµβολή γονέων στην χρήση του Η/Υ από τα παιδιά Αφορά γονείς-παιδιά Εκµάθηση χρήσης του Η/Υ από την προσχολική ηλικία Συµβολή γονέων στην χρήση του Η/Υ από τα παιδιά Πρόσβαση στην γνώση και στην πληροφορία -Επιστήµονες-πειράµατα -Πηγή ενηµέρωσης-εξελίξεις

Διαβάστε περισσότερα

Η αποτελεσματική επικοινωνία γονέων-εκπαιδευτικών

Η αποτελεσματική επικοινωνία γονέων-εκπαιδευτικών Δρ Γεώργιος Γιαννακόπουλος Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων Η αποτελεσματική επικοινωνία γονέων-εκπαιδευτικών Εταιρεία Εκπαίδευσης και Ψυχοθεραπείας Αθήνα 2013 0 Copyright 2013 Γεώργιος Γιαννακόπουλος ISBN:

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο. Εφηβεία (4596)

Κείμενο. Εφηβεία (4596) Κείμενο Εφηβεία (4596) Η εφηβεία αποτελεί μία μεταβατική περίοδο στη ζωή του ανθρώπου, η οποία αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Κατά τη διάρκειά της, συντελούνται βιολογικές,

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ; ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΣ ΣΤΟ ΝΑ ΤΙΣ ΕΜΦΑΝΙΣΟΥΝ;

ΨΥΧΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ; ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΣ ΣΤΟ ΝΑ ΤΙΣ ΕΜΦΑΝΙΣΟΥΝ; ΨΥΧΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ; ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΣ ΣΤΟ ΝΑ ΤΙΣ ΕΜΦΑΝΙΣΟΥΝ; Ζούμε σε μια εποχή όπου η εικόνα μας και το πώς μας βλέπουν οι άλλοι φαίνεται να είναι

Διαβάστε περισσότερα

Συμπτώματα συνεξάρτησης

Συμπτώματα συνεξάρτησης Συμπτώματα συνεξάρτησης Οι συνεξαρτητικές συμπεριφορές είναι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Το συνεξαρτητικό άτομο προσπαθεί να βοηθήσει τους άλλους καταστρέφοντας τον εαυτό του. Τέτοιου είδους συμπεριφορές

Διαβάστε περισσότερα