ΦΩΣΕΙΝΟ ΕΜΜΑΝΟΤΗΛ, ΙΔ ΕΚΠ. ΕΙΡΑ, ΕΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

Transcript

1 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ει. ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ...1 ΠΡΟΛΟΓΟ...4 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ...5 ABSTRACT KEY WORDS...6 ΔΗΑΓΧΓΖ...7 ΚΔΦΑΛΑΗΟ Α...9 A.1 ΟΗ ΑΝΔΞΑΡΣΖΣΔ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΔ ΑΡΥΔ...9 Α.1.1 ΓΔΝΗΚΑ ΓΗΑ ΣΗ Α.Γ.Α...9 Α.1.2 ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ Α.Γ.Α..11 Α.1.3 ΟΗ ΔΓΓΤΖΔΗ ΣΟΤ ΑΡΘΡΟΤ 101 Α...13 Α.1.4 Ζ ΥΔΖ ΣΧΝ Α.Γ.Α. ΜΔ ΣΖ ΒΟΤΛΖ (ΑΡΘΡΟ 101 Α 3)...14 Α.2 ΔΛΔΓΥΟ ΚΑΗ ΑΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ...17 Α.2.1ΜΟΡΦΔ ΔΛΔΓΥΟΤ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ..17 Α ΠΟΛΗΣΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ.17 Α ΓΗΚΑΣΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ...18 Α ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΑΠΟ ΓΗΚΑΣΗΚΑ ΟΡΓΑΝΑ.19 Α ΔΧΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ..19 Α ΗΔΡΑΡΥΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ...20 Α ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ ΔΠΟΠΣΔΗΑ.21 Α.3 ΑΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ ΚΡΑΣΟΤ 22 Α.4 ΑΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΧΝ ΟΡΓΑΝΧΝ..23 ΚΔΦΑΛΑΗΟ Β 24 Β.1 ΟΡΗΜΟ ΤΓΔΗΑ 24 Β.2 ΓΗΚΑΗΟ ΤΓΔΗΑ 25 Β.2.1 ΠΖΓΔ ΓΗΚΑΗΟΤ ΣΖ ΤΓΔΗΑ..27 Β.3 ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ ΣΟ ΥΧΡΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ.28 Β.3.1 ΗΣΟΡΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΧΝ..28 Β.3.2 ΣΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ ΣΧΝ ΑΘΔΝΧΝ 34 Β.3.3 ΣΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ ΣΧΝ Α.Μ.Δ.Α.36 1

2 Β.4 ΗΟΣΖΣΑ ΣΖΝ ΤΓΔΗΑ...38 Β.5 ΠΡΟΚΛΖΔΗ ΣΟ ΥΧΡΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ 42 ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γ 43 Γ.1 ΦΟΡΔΗ ΠΡΟΣΑΗΑ ΠΟΤ ΤΠΑΓΟΝΣΑΗ ΣΟ ΤΠ.-Τ.Π...43 Γ.1.1 ΔΧΣΔΡΗΚΟΗ ΦΟΡΔΗ..43 Γ.1.2 ΑΤΣΟΣΔΛΖ ΤΠΖΡΔΗΑ ΠΡΟΣΑΗΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΧΝ ΑΘΔΝΧΝ..46 ΟΡΓΑΝΑ ΠΡΟΣΑΗΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΧΝ ΑΘΔΝΧΝ (ΠΗΝΑΚΑ)...49 Γ.1.3.Δ.Τ.Τ.Π...50 Γ.2 ΟΡΓΑΝΑ ΔΤΡΤΣΔΡΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ...59 Γ.2.1 ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ...59 ΜΔΡΟ Α ΓΔΝΗΚΑ...59 Α.1 ΔΗΑΓΧΓΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ...59 Α.2 ΑΠΟΣΟΛΖ...61 Α.3 ΟΡΓΑΝΧΣΗΚΖ ΓΟΜΖ...62 Α.4 ΠΟΗΔ ΤΠΟΘΔΔΗ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΔΗ...63 Α.5 ΠΟΣΔ ΔΗΝΑΗ ΑΡΜΟΓΗΟ ΓΗΑ ΜΗΑ ΤΠΟΘΔΖ...63 Α.6 ΠΟΣΔ ΓΔΝ ΔΗΝΑΗ ΑΡΜΟΓΗΟ ΓΗΑ ΜΗΑ ΤΠΟΘΔΖ...63 Α.7 ΠΧ ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΔΗ...64 Α.8 ΠΟΣΔ ΔΠΗΛΑΜΒΑΝΔΣΑΗ ΜΗΑ ΤΠΟΘΔΖ...64 Α.9 Δ ΠΟΗΔ ΔΝΔΡΓΔΗΔ ΠΡΟΒΑΗΝΔΗ...65 Α.10 ΣΗ ΚΑΝΔΗ ΑΝ ΓΗΑΠΗΣΧΔΗ ΠΑΡΑΝΟΜΗΑ...66 Α.11 ΠΟΗΔ ΟΗ ΤΠΟΥΡΔΧΔΗ ΣΧΝ ΓΖΜΟΗΧΝ ΤΠΖΡΔΗΧΝ...67 Α.12 ΔΚΘΔΔΗ...67 Α.13 ΚΤΚΛΟ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ...68 ΜΔΡΟ Β ΓΔΝΗΚΑ ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ...70 Β Β Β Β ΜΔΡΟ Γ ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΚΤΚΛΟΤ ΚΟΗΝ. ΠΡΟΣΑΗΑ...86 Γ Γ Γ

3 Γ Γ.2.2.Δ.Δ.Γ.Γ Α. ΗΣΟΡΗΚΟ Β. ΑΠΟΣΟΛΖ ΚΟΠΟ Γ. ΑΡΜΟΓΗΟΣΖΣΔ Γ. ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΔΛΔΓΥΟΤ Δ. ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΠΡΟΣΑΔΧΝ Σ. ΣΑΣΗΣΗΚΑ Γ.2.3 Γ.Δ.Γ..Γ ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γ Γ.1 ΗΣΟΡΗΚΖ ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΟΤ ΘΔΜΟΤ ΣΟΤ ΤΝΖΓΟΡΟΤ Γ.2 Ο ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ ΣΟΝ ΚΟΜΟ Γ.3 Ο ΔΤΡΧΠΑΗΟ ΜΔΟΛΑΒΖΣΖ Γ.4 Ο ΤΝΖΓΟΡΟ ΤΓΔΗΑ ΣΖΝ Δ.Δ Γ.5 Ο ΤΝΖΓΟΡΟ ΤΓΔΗΑ ΣΟΤ ΖΝΧΜΔΝΟΤ ΒΑΗΛΔΗΟΤ ΚΔΦΑΛΑΗΟ Δ Δ.1 ΚΔΠΣΗΚΗΜΟ ΓΗΑ Α.Γ.Α Δ.2 ΚΔΠΣΗΚΗΜΟ ΓΗΑ ΣΟΝ ΔΛΔΓΥΟ ΣΟ ΥΧΡΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ Δ.3 ΔΡΔΤΝΑ MΤSTERY SHOPPING Δ.4 ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΤΝΖΓΟΡΟΤ ΤΓΔΗΑ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Δ.5 ΠΡΟΣΑΖ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΤΝΖΓΟΡΟΤ ΤΓΔΗΑ Δ.5.1 ΑΝΑΓΚΖ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ Δ.5.2 ΣΡΟΠΟ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΓΔΝΗΚΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ Σ : ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Σ.1 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 1...1(168) Σ.2 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ (187) 3

4 ΠΡΟΛΟΓΟ Ζ κειέηε απηή πινπνηήζεθε ζην πιαίζην εθπφλεζεο ηειηθήο δηπισκαηηθήο δηαηξηβήο ζηελ Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, σο επηζθξάγηζε ηεο δηεηνχο ζρεδφλ παξαθνινχζεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ ηνπ Σκήκαηνο Κνηλσληθήο Γηνίθεζεο, Καηεχζπλζεο Γηνίθεζεο Τπεξεζηψλ Τγείαο. Ζ παξνχζα κειέηε απνδείρζεθε ηδηαίηεξα απνθαιππηηθή ησλ επηκέξνπο πηπρψλ ηνπ ζέκαηνο, ην νπνίν έγηλε πξνζπάζεηα λα αληηκεησπηζηεί κε ηε κεγαιχηεξε δπλαηή έθηαζε, αληηθεηκεληθφηεηα θαη ζπλέπεηα, ηφζν απφ πιεπξάο ζεσξεηηθήο πξνζέγγηζεο, φζν θαη απφ ηελ ηζηνξηθή πιεπξά ηνπ ζέκαηνο θαζψο θαη ηηο αλάγθεο ηεο επνρήο καο θαη ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο. Θα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο ζεξκέο επραξηζηίεο κνπ πξνο ηνλ θ. Νηθήηα Μπάιια, Γεληθφ Δπηζεσξεηή Τπεξεζηψλ Τγείαο Πξφλνηαο, γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηά ηνπ θαη φια ηα ζηνηρεία πνπ κνπ δηέζεζε θαζψο θαη γηα ην πξνζσπηθφ ηνπ ελδηαθέξνλ, ηελ θα. Αξγπξώ Κνληνγξνύλε πνπ ππεξεηεί ζην ψκα Δπηζεσξεηψλ Τπεξεζηψλ Τγείαο Πξφλνηαο θαη απφθνηην ηεο Δ..Γ.Γ., ηνλ θ. Ησάλλε Κσζηή, επηζηεκνληθφ ζπλεξγάηε ζηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε θαη απφθνηην ηεο Δ..Γ.Γ, ηνλ θ. Κώζηα Παπαδεκεηξίνπ, επηζηεκνληθφ ζπλεξγάηε ζηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε θαη απφθνηην ηεο Δ..Γ.Γ, θαζψο θαη ζηνλ θ. Πξίακν Ννκηθό, πνπ ππεξεηεί ζην ψκα Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη απφθνηην ηεο Δ..Γ.Γ γηα ηελ ακέξηζηε ζπλεξγαζία θαη ζπκπαξάζηαζή ηνπο. Ηδηαίηεξα ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή θ. Δ. Μσξαίηε, γηα ηελ θαζνδήγεζε, ηε βνήζεηα θαη ηε κεηάγγηζε ηεο εκπεηξίαο ηνπ θαη ην πξνζσπηθφ ηνπ ελδηαθέξνλ γηα ην ζέκα. Σν παξφλ πφλεκα αθηεξψλεηαη ζηε γηαγηά κνπ, Απνζηνιία Δκκ. Μαξθεηάθε, σο κηθξφ δείγκα επγλσκνζχλεο. Δκκαλνπήι Γ. Φσηεηλόο 4

5 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ παξνχζα εξγαζία εμεηάδεη ηελ πξννπηηθή δεκηνπξγίαο κηαο λέαο αλεμάξηεηεο δηνηθεηηθήο αξρήο, ηνπ πλεγφξνπ ηεο Τγείαο ζηελ Διιάδα. Γηα ην ζθνπφ απηφ εμεηάδνληαη αξρηθά ην ζεζκηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ησλ αλεμάξηεησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ ζηελ Διιάδα, θαη ην πιαίζην δηνηθεηηθνχ ειέγρνπ. ηε ζπλέρεηα, γίλεηαη εθηελήο αλαθνξά ζηα δηθαηψκαηα ζηελ πγεία, ην δίθαην ηεο πγείαο, θάησ απφ ην πξίζκα ησλ ζχγρξνλσλ εμειίμεσλ. Ζ βηνεζηθή, ηα δηθαηψκαηα αζζελψλ είλαη θεληξηθέο έλλνηεο αλαθνξάο. Σα ζηαηηζηηθά ιεηηνπξγίαο ησλ ειεγθηηθψλ κεραληζκψλ θαη ε εθηελήο πεξηγξαθή ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο είλαη βαζηθά ζηνηρεία ηεο επηρεηξεκαηνινγίαο γηα ην λέν ζεζκφ. Ζ αλαθνξά ζηε δηεζλή εκπεηξία θαη ζην πλήγνξν Τγείαο ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ, απνηειεί έλα βαζηθφ νξγαλσηηθφ πξφηππν. πνπ απαηηείηαη, ε αλαθνξά ζπκπιεξψλεηαη κε ηελ απαξαίηεηε ηζηνξηθή αλαδξνκή. Σέινο, πξνβάιιεηαη ε αλάγθε δεκηνπξγίαο ηεο λέαο αλεμάξηεηεο αξρήο θαη επεμεγείηαη ν πξνηεηλφκελνο ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηεο. ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ: Αλεμάξηεηε Γηνηθεηηθή Αξρή, έιεγρνο, πγεία, πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, πλήγνξνο ηεο Τγείαο, δηθαηψκαηα αζζελψλ, δηθαηψκαηα αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο, δίθαην ηεο πγείαο, Δπξσπατθή Έλσζε. 5

6 ABSTRACT The present thesis is dealing with the prospect of creation of a new independent administrative authority, the one of The Health Service Ombudsman in Greece. This is why the institutional range of function of administrative authorities in Greece and the range of the administrative control are being examined first. Then, an extended report on health rights, and the health law is taking place. Bioethics, as well as the patient s rights are the main ideas of the argumentation. The statistics of how the controlling mechanisms work and the extended description of their function are essential elements in supporting the argumentation for the new institution. The reference to the universal experience and The Health Service Ombudsman of the U.K., composes a basic organizational model. The reference is completed with the necessary historical retrospect whenever needed. To sum up with, the necessity of creation of such a new independent authority is being stressed and the suggested way of its function is being clarified. KEY WORDS: independent administrative authority, control, health, The Health Service Ombudsman, The Ombudsman, patient s rights, persons with special needs rights, health law, European Union. 6

7 ΔΗΑΓΧΓΖ ηε κειέηε απηή επηρεηξείηαη λα γίλεη αλίρλεπζε ηεο αλάγθεο θαη ηεο πξννπηηθήο δεκηνπξγίαο «πλεγόξνπ ηεο Τγείαο» ζηελ Διιάδα. Παξάιιεια, γίλεηαη κηα δηεξεχληζε ζηελ πνιηηηθή πνπ αθνινπζείηαη απφ ηελ πνιηηεία γηα ηελ πξνηαζία ησλ δηθαησκάησλ ζην ρψξν ηεο πγείαο, ζηε ιεηηνπξγία ησλ πξνζηαηεπηηθψλ θαη ειεγθηηθψλ κεραληζκψλ θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπο ζηελ πξνζηαζία ηνπ πιεζπζκνχ. Δηδηθφηεξα, γηα ην ζθνπφ απηφ, γίλεηαη εθηελήο αλαθνξά ζηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ησλ κεραληζκψλ απηψλ θαζψο θαη έξεπλα ζηνλ ηνκέα ηεο απνηειεζκαηηθφηεηάο ηνπο. Σα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία απφ ηελ κέρξη ηψξα ιεηηνπξγία ηνπο είλαη απαξαίηεην θαη πνιχηηκν εξγαιείν ζηελ απνδεηθηηθή δηαδηθαζία. Ζ αλάιπζε ησλ ζηαηηζηηθψλ δεδνκέλσλ, θαζψο θαη ε αλαθνξά ζηε δηεζλή πξαθηηθή είλαη βαζηθφ εξγαιείν κεζνδνινγίαο ηεο έξεπλαο. ηελ εξγαζία, γίλεηαη κία απφπεηξα πεξηγξαθήο ησλ βαζηθψλ παξακέηξσλ ηνπ ζέκαηνο θαη ηεο επηινγήο πνπ πηνζεηήζεθε απφ ηελ ειιεληθή Πνιηηεία. ηφρνο κνπ είλαη ε αλάδεημε φισλ ησλ πηπρψλ ηνπ πξνβιήκαηνο κέζα απφ κηα ζθαηξηθή αλάιπζε. Σαπηφρξνλα ιακβάλνληαη ππφςε νη θπξίαξρεο απφςεηο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ ειιεληθφ Σχπν, ησλ θνξέσλ δεκφζηαο πνιηηηθήο, ησλ πνιηηηθψλ θνκκάησλ, θαη αλεμάξηεησλ θνξέσλ ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ. Δπηιέρζεθε λα εμεηαζηεί ε πξννπηηθή δεκηνπξγίαο ηνπ «πλεγφξνπ ηεο Τγείαο» γηα ζπγθεθξηκέλνπο ιφγνπο: Πξψηνλ, ε πγεία θαη ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηεο θαη ε απνηειεζκαηηθφηεηά ηεο, είλαη ζέκα πνπ αθνξά θαη επεξεάδεη κεγάιν κέξνο πιεζπζκνχ, αλ φρη ην ζχλνιφ ηνπ. Γεχηεξνλ, ν πλήγνξνο ηεο Τγείαο, αιιά θαη γεληθφηεξα ν ζεζκφο ησλ αλεμάξηεησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ είλαη ζην πξνζθήλην ηεο επηθαηξφηεηαο θαη ην ζέκα είλαη αληηθείκελν ζπδεηήζεσλ θαη δπκψζεσλ. Δπηζπκία ηνπ γξάθνληνο είλαη λα ζπκβάιιεη ζηε δηαιεθηηθή θαη ζηε θαηαγξαθή ησλ επηρεηξεκάησλ θαη ησλ δηαθνξεηηθψλ απφςεσλ αιιά θαη ζηελ θαηά ην δπλαηφλ θαιχηεξε δηαζαθήληζε ηνπ ζέκαηνο. Ζ κεζνδνινγία έξεπλαο βαζίδεηαη ζηελ επεμεξγαζία επίζεκσλ ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ ιεηηνπξγίαο ησλ εμεηαδφκελσλ ζεζκψλ θαη ζε κεζφδνπο κάξθεηηγθ φπσο ε κέζνδνο mystery shopping. Δπηπιένλ ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ην πιαίζην κέζα ζην νπνίν ζπδεηείηαη ε πξννπηηθή απηή, ην πιέγκα ησλ απνθάζεσλ, ε αιιειεπίδξαζε, αιιεινθάιπςε θαη ε πνιππινθφηεηα ησλ ειεγθηηθψλ θνξέσλ ζηα νπνία παξεκβάιιεηαη, θαζψο θαη νη ξφινη ησλ πνιηηηθψλ κεηφρσλ θαη 7

8 γεληθά ε ηειηθή απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ρξεζηκφηεηα ηεο πξφηαζεο. Γηα ην ιφγν απηφ επηρεηξείηαη θαη κία θξηηηθή απνηίκεζε ηνπ έξγνπ ησλ ειεγθηηθψλ ζσκάησλ. Ηδηαίηεξν βάξνο δίλεηαη ζηηο ζεηηθέο επηπηψζεηο ζηελ πνηφηεηα δσήο ηνπ πιεζπζκνχ απφ ηε δεκηνπξγία ηνπ λένπ ζεζκνχ. Πην αλαιπηηθά: ην πξψην θεθάιαην, γίλεηαη κηα ζχληνκε ζεσξεηηθή αλάιπζε ησλ βαζηθψλ ελλνηψλ, θαζψο θαη ηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ ιεηηνπξγίαο ησλ αλεμάξηεησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ, θαη γεληθφηεξα ηνπ πιαηζίνπ ειέγρνπ ζηε δεκφζηα δηνίθεζε. ην δεχηεξν θεθάιαην, πεξηγξάθνληαη ηα δηθαηψκαηα ζην ρψξν ηεο πγείαο, κε ηζηνξηθή αλαδξνκή ζηελ θαηνρχξσζή ηνπο, αλαιχεηαη ν θιάδνο ηνπ δηθαίνπ ηεο πγείαο, θαη δίλεηαη ν νξηζκφο ηεο πγείαο. ην ηξίην θεθάιαην, αλαιχεηαη ε δνκή θαη ε ιεηηνπξγία ησλ ειεγθηηθψλ κεραληζκψλ ζην ρψξν ηεο πγείαο θαη ηεο επξχηεξεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Ζ ιεηηνπξγία ηνπο θαη ηα απνηειέζκαηά ηεο δηαζαθελίδνληαη απφ επίζεκα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ιεηηνπξγίαο ηνπο πνπ αθνξνχλ ζην ρψξν ηε πγείαο απνθιεηζηηθά. ην ηέηαξην θεθάιαην, γίλεηαη εθηελήο αλαθνξά ζηε δηεζλή εκπεηξία απφ ηηο αλαμάξηεηεο δηνηθεηηθέο αξρέο γεληθφηεξα θαη ηνλ πξψην ππεξεζληθφ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, ηνλ Δπξσπατθφ Μεζνιαβεηή πνπ έκκεζα επεξξεάδεη θαη ηελ έξεπλα, θαζψο ζ απηφλ κπνξνχλ λα πξνζθχγνπλ θαη έιιελεο πνιίηεο γηα νπνηνδήπνηε δήηεκα θαθνδηνίθεζεο, ζε ειιεληθφ θαη επξσπατθφ επίπεδν. Ηδηαίηεξε αλαθνξά γίλεηαη ζην πλήγνξν ηεο Τγείαο ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ, πνπ είλαη θαη ε κνλαδηθή αλεμάξηεηε αξρή πνπ αζρνιείηαη κε ηελ πγεία. ην πέκπην θεθάιαην, πξνηείλεηαη ε δεκηνπξγία ηνπ λένπ ζεζκνχ ηνπ «πλεγφξνπ ηεο Τγείαο», πξνηείλεηαη ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηνπ, ελψ πξνβάιιεηαη ην ηζηνξηθφ ηεο πξφηαζεο θαη ε αλάγθε δεκηνπξγίαο ηνπ. Δπίζεο, παξνπζηάδεηαη ν πξνβιεκαηηζκφο γχξσ απφ ηηο Α.Γ.Α., θαη ηνλ έιεγρν ζην δεκφζην ηνκέα. ην παξάξηεκα ηέινο, ππάξρεη εθηελήο παξνπζίαζε ζεκαληηθψλ άξζξσλ, δειψζεσλ θαη ζηνηρείσλ πνπ αθνξά ζην «πλήγνξν ηεο Τγείαο» θαη γεληθφηεξα ζηνπο ειεγθηηθνχο κεραληζκνχο θαη ην ρψξν ηεο πγείαο. 8

9 ΚΔΦΑΛΑΗΟ Α: ΓΔΝΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΓΗΑ ΣΗ ΑΝΔΞΑΡΣΖΣΔ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΔ ΑΡΥΔ ΚΑΗ ΣΟΝ ΔΛΔΓΥΟ ΣΟΝ ΔΤΡΤΣΔΡΟ ΓΖΜΟΗΟ ΣΟΜΔΑ Α.1 ΟΗ ΑΝΔΞΑΡΣΖΣΔ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΔ ΑΡΥΔ (Α.Γ.Α) Α.1.1 ΓΔΝΗΚΑ ΓΗΑ ΣΗ Α.Γ.Α. Οη Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο 1 είλαη δηνηθεηηθέο ππεξεζίεο πνπ αζθνχλ απνθαζηζηηθφ ή γλσκνδνηηθφ έξγν. Οη Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο (Α.Γ.Α.) είλαη αλψηαηα δηνηθεηηθά φξγαλα θαη σο ζεζκφο είλαη γλσζηέο ζηελ Διιάδα απφ ην 1951, ν αξηζκφο ηνπο φκσο απμήζεθε ηα ηειεπηαία ρξφληα. Δλδεηθηηθά απαξηζκνχληαη σο Α.Γ.Α.νη εμήο: Σν Ννκηθφ πκβνχιην ηνπ Κξάηνπο, ην Δζληθφ πκβνχιην Ραδηνηειεφξαζεο, ε Δπηηξνπή Καδίλσλ, ην Αλψηαην πκβνχιην Δπηηξνπήο Πξνζσπηθνχ, ην Δζληθφ πκβνχιην Παηδείαο θ.α. Ο φξνο αλψηαην ζεκαίλεη φηη ην φξγαλν απηφ είλαη κνλαδηθφ ζην πιαίζην ηεο δηνηθεηηθήο νξγάλσζεο θαη θαηέρεη χπαηε ζέζε ζηελ θνξπθή ηεο ηεξαξρηθήο ππξακίδαο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Γηα ην ιφγν απηφ, θαηά θαλφλα, ν λφκνο πξνβιέπεη φηη νη Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο έηηε ππάγνληαη απ επζείαο ζηνλ Πξσζππνπξγφ ή ηνπο Τπνπξγνχο είηε ηεινχλ ζε ζρέζε επνπηείαο σο πξνο απηνχο, είηε ηέινο ηεινχλ ζε θαζεζηψο πιήξνπο αλεμαξηεζίαο. Απφ ην 1989 έρνπλ ηδξπζεί κε λφκνπο, ζπιινγηθά φξγαλα ραξαθηεξηδφκελα «αλεμάξηεηεο δηνηθεηηθέο αξρέο» πνπ αλήθνπλ ζην λνκηθφ πξφζσπν ηνπ Κξάηνπο, ηα νπνία ζπγθξνηνχληαη απφ κέιε πνπ ππνδεηθλχνπλ ηα πνιηηηθά θφκκαηα ή δηάθνξνη δεκφζηνη ή ηδησηηθνί νξγαληζκνί ή ε Κπβέξλεζε (θαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο εγθξίλνληαη απφ ηε Βνπιή) θαη έρνπλ γλσκνδνηηθέο ή θαη απνθαζηζηηθέο αξκνδηφηεηεο ζρεηηθέο είηε κε ηε ξχζκηζε ηεο άζθεζεο απφ ηδηψηεο ή δεκφζηα λνκηθά πξφζσπα δξαζηεξηνηήησλ ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο, είηε κε ηε ιεηηνπξγία ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο (π.ρ. πξφζιεςε πξνζσπηθνχ). Ζ λνκνζεζία πξνβιέπεη φηη ηα κέιε ηνπο απνιακβάλνπλ πξνζσπηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία 1 Βι. Κντκηδφγινπ: «πληαγκαηηθφ-γηνηθεηηθφ-γηεζλέο Γηθαίν» εθδφζεηο άθθνπια, Η. Δπ. πειησηφπνπινπ, «Δγρεηξίδην Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ», εθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα

10 θαη φηη νη πξάμεηο ηνπο δελ ππφθεηληαη ζε δηνηθεηηθφ έιεγρν (π.ρ. Ν. 1866/1989, Δ 2543/1999, αξζξ. 1 παξ.2 γηα ην Δζληθφ πκβνχιην Ραδηνηειεφξαζεο, Ν.2190/1994 αξζξ. 2 παξ. 1 γηα ην Αλσηαην πκβνχιην Δπηινγήο Πξνζσπηθνχ, Ν. 2296/1995 αξζξ.8 γηα ηελ Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ, Ν. 2477/ 1997 γηα ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, Ν. 2472/1997 γηα ηελ Αξρή πξνζηαζίαο Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ Πξνζσπηθνχ Υαξαθηήξα θ.α.). Ζ ίδξπζε ησλ νξγάλσλ απηψλ απνζθνπέη ζηελ θαηά ην δπλαηφλ πιεξέζηεξε εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ακεξνιεςίαο. Ηδηαίηεξε πεξίπησζε απνηειεί ν Γηνηθεηήο ηεο Σξαπέδεο ηεο Διιάδνο, ηνπ νπνίνπ ε πξνζσπηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία πξνβιέπεηαη απφ ην ΔΚΓ (Ν. 2548/1999, αξζξ. 3). 2 Ζ ίδξπζή ηνπο είλαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο απαξαίηεηε, πξνθεηκέλνπ λα εθαξκνζζνχλ ζπληαγκαηηθέο δηαηάμεηο πνπ πξνβιέπνπλ ζρεηηθά. Ήδε ην χληαγκα αλαθέξεη ζηα άξζξα 9Α, 15 παξ. 2, 19 παξ.2, θαη 103 παξ. 7 θαη 9 ηηο «αλεμάξηεηεο αξρέο». Έηζη πξνβιέπεη ηε ιεηηνπξγία ηεζζάξσλ απφ ηηο πθηζηάκελεο «αλεμάξηεηεο δηνηθεηηθέο αξρέο»: ηνπ πκβνπιίνπ Ραδηνηειεφξαζεο, (άξζξν 15 παξ.2), ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε (άξζξν 103 παξ.9), εθείλεο πνπ ειέγρεη ηελ πξφζιεςε ησλ ππαιιήισλ ζην Γεκφζην θαη ζηνλ επξχηεξν δεκφζην ηνκέα (άξζξν 103 παξ.7) θαη ηε ζρεηηθή κε ηελ πξνζηαζία Πξνζσπηθψλ Γεδνκέλσλ (άξζξν 9Α) θαη πξνβιέπεη ηελ ίδξπζε κηαο άιιεο αξρήο ζρεηηθήο κε ηε δηαζθάιηζε ηνπ απνξξήηνπ ησλ επηζηνιψλ θαη ηεο ειεχζεξεο επηθνηλσλίαο (άξζξν 19 παξ. 2), ηεο Δζληθήο Δπηηξνπήο Πξνζηαζίαο ηνπ Απνξξήηνπ ησλ Σειεπηθνηλσληψλ. Σν χληαγκα δελ απνθιείεη ξεηά ηελ ίδξπζε κε λφκν θαη άιισλ αλεμάξηεησλ αξρψλ. Δμάιινπ, ηέηνηνο πεξηνξηζκφο ηεο αξκνδηφηεηαο ηνπ λνκνζεηηθνχ νξγαλνπ (αλση. Αξηζ.41) δελ πξνθχπηεη απφ ηνλ ραξαθηήξα ηνπ πνιηηεχκαηνο σο θνηλνβνπιεπηηθνχ θαη ην ζπληαγκαηηθφ θαλφλα ηεο επζχλεο ηνπ Τπνπξγηθνχ πκβνπιίνπ θαη ησλ Τπνπξγψλ. Γεληθά, νη Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο θέξνπλ ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά: Σα κέιε πνπ ηηο ζπγθξνηνχλ απνιακβάλνπλ πξνζσπηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο αλεμαξηεζίαο, παξφκνηαο κε εθείλε ησλ δηθαζηψλ. Γελ ππέρνπλ ηελ ππνρξέσζε ππαθνήο ζε δηαηαγέο νξγάλσλ ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο. Γελ ιεηηνπξγεί ζην πιαίζηφ ηνπο ν δηνηθεηηθφο απηνέιεγρνο κε ηε κνξθή ησλ ηεξαξρηθψλ ή ελδηθνθαλψλ πξνζθπγψλ. 2 ΔΚΓ: Δπξσπατθφ Κνηλνηηθφ Γίθαην. 10

11 Πξνβιέπεηαη γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο δηνηθεηηθή δηαδηθαζία, πνπ πξνζνκνηάδεη κε ηε δηθαζηηθή Οη απνθάζεηο ησλ Αλεμάξηεησλ Γηνηθεηηθψλ Αξρψλ δεζκεχνπλ, θαηά θαλφλα, ηα ππφινηπα θξαηηθά φξγαλα Ζ αλεμαξηεζία ησλ Αλεμάξηεησλ Γηνηθεηηθψλ Αξρψλ απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε αιιά θαη ε λνκηθή ηνπο θχζε σο δηνηθεηηθψλ ππεξεζηψλ, επηηξέπεη λα αλνηρζεί, ζην πιαίζην δηθαζηηθνχ ειέγρνπ λνκηκφηεηαο ησλ πξάμεψλ ηνπο, δίθε κεηαμχ Αλεμάξηεησλ Γηνηθεηηθψλ Αξρψλ θαη νξγάλσλ ηεο θεληξηθήο εμνπζίαο. Α.1.2 ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΑΝΔΞΑΡΣΖΣΧΝ ΑΡΥΧΝ Σν εχξνο ησλ ιφγσλ πνπ νδεγνχλ ζηελ εγθαζίδξπζή ηνπο, θαζψο θαη ν κεγάινο αξηζκφο θαη ε πνηθηιία ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο επηβάιιεη ηελ θαηάζηξσζε κηαο ηππνινγίαο πνπ ζα δηαθξίλεη ηηο αλεμάξηεηεο αξρέο ζε επηκέξνπο θαηεγνξίεο 3, ε θαζεκία απφ ηηο νπνίεο πξέπεη ίζσο λα έρεη δηαθνξεηηθή ζπληαγκαηηθή θαη γεληθφηεξα ζεζκηθή κεηαρείξηζε. Ζ πξψηε θαηεγνξία πεξηιακβάλεη ηηο αλεμάξηεηεο αξρέο πνπ ιεηηνπξγνχλ σο ζεζκηθέο εγγπήζεηο νη νπνίεο πεξηβάιινπλ ζπγθεθξηκέλα αηνκηθά δηθαηψκαηα θαη θαζηζηνχλ απνηειεζκαηηθφηεξε ηελ πξνζηαζία ηνπο. ηελ θαηεγνξία απηή αλήθεη ε Αξρή Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ Πξνζσπηθνχ Υαξαθηήξα, πνπ θαιείηαη λα πξνζηαηεχζεη ην «επψλπκν» πιένλ ζπληαγκαηηθφ δηθαίσκα ζηελ πξνζηαζία ηνπ αηφκνπ απφ ηε ζπιινγή, επεμεξγαζία θαη ρξήζε ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ Δζληθή Δπηηξνπή Πξνζηαζίαο ηνπ Απνξξήηνπ ησλ Σειεπηθνηλσληψλ. Μεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο ε ζπγθξφηεζε θαη ιεηηνπξγία ησλ αξρψλ απηψλ πξνβιέπεηαη πιένλ ξεηά ζηα άξζξα 9 Α θαη 19 παξ. 2 ηνπ πληάγκαηνο, αληίζηνηρα. Ζ δεχηεξε θαηεγνξία πεξηιακβάλεη αλεμάξηεηα φξγαλα πνπ αλαιακβάλνπλ ηελ άζθεζε επνπηείαο ζε κεγάινπο ηνκείο ή θαη ζην ζχλνιν ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Ζ επνπηεία απηή ζπλδέεηαη πνιχ ζπρλά κε ζπλαθή αηνκηθά ή πνιηηηθά δηθαηψκαηα, φπσο ην θιαζηθφ δηθαίσκα ηνπ αλαθέξεζζαη (άξζξν 10) ή ην δηθαίσκα πξφζβαζεο 3 Βι. Δπάγγεινο Βεληδέινο, «Σν αλαζεσξεηηθφ θεθηεκέλν» εθδφζεηο άθθνπια, ζει

12 θαη δηνξηζκνχ ζηηο ζέζεηο ησλ δεκνζίσλ ππαιιήισλ (άξζξν 103). ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ αξρέο φπσο ην Αλψηαην πκβνχιην Δπηινγήο Πξνζσπηθνχ (ΑΔΠ) θαη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε. Καη ηα δχν απηά φξγαλα έρνπλ ζπζηαζεί ζε επίπεδν θνηλνχ λφκνπ θαη κε ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο θαζίζηαληαη φξγαλα ζπληαγκαηηθήο πεξησπήο (άξζξν 103 παξ. 7 θαη 9 αληίζηνηρα). Ζ ηξίηε θαηεγνξία πεξηιακβάλεη αλεμάξηεηα φξγαλα πνπ αζθνχλ αξκνδηφηεηεο ζρεηηθέο κε ηε ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο ζπλνιηθά ή εηδηθψλ ηνκέσλ ηεο. ηελ θαηεγνξία απηή αλήθεη κεγάινο αξηζκφο νξγάλσλ, φπσο ε Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ, ε Δζληθή Δπηηξνπή Σειεπηθνηλσληψλ θαη Σαρπδξνκείσλ, ε Ρπζκηζηηθή Αξρή Δλέξγεηαο, αιιά θαη επηηξνπέο φπσο απηέο πνπ ζπγθξνηνχληαη κε ηε ζπκκεηνρή εθπξνζψπσλ ησλ θνκκάησλ ή θαη αλσηάησλ δηθαζηηθψλ ιεηηνπξγψλ πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ θξαηηθέο πξνκήζεηεο γηα αγαζά κεγάιεο νηθνλνκηθήο ή ηερλνινγηθήο αμίαο. ιεο βέβαηα απηέο νη αξρέο (ή θαη επηηξνπέο πνπ ν λφκνο δελ ραξαθηεξίδεη σο αλεμάξηεηεο αξρέο) θηλνχληαη ζην πεδίν ηεο νηθνλνκηθήο ειεπζεξίαο, απηφ φκσο ηζρχεη γηα θάζε φςε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο αγνξάο ή γεληθφηεξα ηεο νηθνλνκίαο. Πξνέρεη άξα ην ζηνηρείν ηεο νκαιήο ιεηηνπξγίαο ηεο αγνξάο κε θαλφλεο ηνπ εμ αληηθεηκέλνπ δηθαίνπ. Κξηζηκφηεξε ίζσο απφ φιεο είλαη ε ηέηαξηε θαηεγνξία, ησλ κεηθηψλ σο πξνο ην αληηθείκελφ ηνπο αξρψλ, πνπ ζπλδπάδνπλ ραξαθηεξηζηηθά θαη ιεηηνπξγίεο ησλ ηξηψλ πξνεγνχκελσλ θαηεγνξηψλ. Σν πην ζεκαληηθφ παξάδεηγκα, απφ ηελ άπνςε απηή, είλαη ην Δζληθφ πκβνχιην Ραδηνηειεφξαζεο (Δ..Ρ.), πνπ ηψξα πιένλ δηαζέηεη εθ ηνπ πληάγκαηνο (άξζξν 15 παξ. 2) απνθαζηζηηθέο αξκνδηφηεηεο. Σν Δζληθφ πκβνχιην Ραδηνηειεφξαζεο ιεηηνπξγεί σο ζεζκηθή εγγχεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ζηελ πιεξνθφξεζε, ηεο ειεπζεξίαο ηνπ ιφγνπ αιιά θαη ηεο πξνζηαζίαο ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ αηφκνπ θαη ηεο ζθαίξαο ηνπ ηδησηηθνχ απνξξήηνπ. Λεηηνπξγεί ηαπηνρξφλσο σο φξγαλν επνπηείαο ζε έλαλ άθξσο θξίζηκν ηνκέα ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, πνπ ζπλδέεηαη άκεζα κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ πνιηηηθνχ ζπζηήκαηνο: απηφλ ησλ ειεθηξνληθψλ κέζσλ ελεκέξσζεο θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο κέζα ζε ζπλζήθεο πνιπθσλίαο θαη δηαθάλεηαο, κε απαγφξεπζε ζπγθεληξψζεσλ θαη επηβνιή αζπκβίβαζησλ ηδηνηήησλ. Σν Δζληθφ πκβνχιην Ραδηνηειεφξαζεο ιεηηνπξγεί, ηέινο, σο ξπζκηζηηθή αξρή ηεο ξαδηνηειενπηηθήο θαη άξα ελ πνιινίο θαη ηεο δηαθεκηζηηθήο αγνξάο. Δίλαη φκσο πξνθαλέο φηη νη δχν πξνεγνχκελεο δηαζηάζεηο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ Δζληθνχ πκβνπιίνπ Ραδηνηειεφξαζεο είλαη απηέο πνπ επηθαζνξίδνπλ ηε ζεζκηθή θπζηνγλσκία ηνπ θαη ηε ζέζε ηνπ κέζα ζην χληαγκα. 12

13 Α.1.3 ΟΗ ΔΓΓΤΖΔΗ ΣΟΤ ΑΡΘΡΟΤ 101Α Ζ κεγαιχηεξε φκσο ζεζκηθή θαηλνηνκία πνπ γίλεηαη ζηνλ ηνκέα απηφ κε ηελ αλαζεψξεζε είλαη ε εηζαγσγή εηδηθήο δηάηαμεο πνπ θαιχπηεη ην ζχλνιν ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ ζην άξζξν 101Α ηνπ πληάγκαηνο. ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο λέαο απηήο ζπληαγκαηηθήο δηάηαμεο εκπίπηνπλ νη ξεηά κλεκνλεπφκελεο ζην χληαγκα πέληε αλεμάξηεηεο αξρέο. Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη δελ θαζίζηαληαη ζπιιήβδελ ζπληαγκαηηθά πξνζηαηεπφκελεο αλεμάξηεηεο αξρέο φιεο νη αξρέο πνπ θαηά θαηξνχο ραξαθηήξηζε ή ζα ραξαθηεξίζεη έηζη ζην κέιινλ ε θνηλή λνκνζεζία. Πξνο ην ζθνπφ απηφ δηαγξάθεθε θαηά ηε ζπδήηεζε ζηελ Οινκέιεηα ηεο Ε Αλαζεσξεηηθήο Βνπιήο, κε πξφηαζε ηνπ εηζεγεηή ηεο πιεηνςεθίαο, ε δπλαηφηεηα πνπ είρε πξνβιεθζεί ζην θείκελν ηεο Δπηηξνπήο Αλαζεψξεζεο λα κπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ άξζξνπ 101Α θαη άιιεο αξρέο, εθφζνλ ν θνηλφο λνκνζέηεο νξίδεη ξεηά θάηη ηέηνην. Σν ελδερφκελν λα εθδεισζεί έλα θαηλφκελν λνκνζεηηθνχ πιεζσξηζκνχ αλεμάξηεησλ αξρψλ νδήγεζε ηειηθά ζηνλ πεξηνξηζκφ ζε πέληε κφλν ησλ αξρψλ πνπ ππάγνληαη ζην πεδίν πξνζηαζία ηνπ ίδηνπ ηνπ πληάγκαηνο. Απηή ε επηινγή ηνπ αλαζεσξεηηθνχ λνκνζέηε ζπληζηά θαη θαηεχζπλζε ζηνλ θνηλφ λνκνζέηε γηα ιεινγηζκέλε ζχζηαζε λνκνζεηηθά πξνζδηνξηζκέλσλ αλεμάξηεησλ αξρψλ. Σν άξζξν 101 Α ηνπ πληάγκαηνο ζέηεη νξηζκέλνπο γεληθνχο θαλφλεο γηα ηηο αλεμάξηεηεο αξρέο. Βαζηθφο θαλφλαο είλαη ε πξνζσπηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία ησλ κειψλ ηνπο (παξ.1). Ζ πξνζσπηθή αλεμαξηεζία ζπλδέεηαη κε ηε ζεηεία γηα ηελ νπνία δηνξίδνληαη θαη έρεη έλλνηα φηη ε απφιπζε ηνπο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεηείαο ηνπο είλαη δπλαηή κφλν κε απφθαζε ηνπ νξγάλνπ πνπ ηα επηιέγεη θαη γηα ιφγνπο ζρεηηθνχο κε ηελ άζθεζε ηνπ ιεηηνπξγήκαηφο ηνπο θαη κε δηαδηθαζία ε νπφηα εμαζθαιίδεη ην δηθαίσκα ηεο ππεξάζπηζεο. Ζ ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία, φπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ δηθαζηηθψλ ιεηηνπξγψλ (. Άξζξν 87 παξ. 1, θαηση. Αξηζ.404) πεξηιακβάλεη : α) ηελ ππνρξέσζε λα εμεηάδνπλ ηε ζπληαγκαηηθφηεηα ησλ λνκνζεηηθψλ πξάμεσλ θαη λα κελ εθαξκφδνπλ φζεο θξίλνπλ φηη ην ξπζκηζηηθφ ηνπο πεξηερφκελν αληίθεηηαη πξνο ην χληαγκα θαη β) ηνλ απνθιεηζκφ ηεξαξρηθνχ ειέγρνπ (πξνιεπηηθνχ, θαηαζηαιηηθνχ, λνκηκφηεηαο ή ζθνπηκφηεηαο, θαηση. Αξηζκ. 248 θαη 249) απφ ηα θπβεξλεηηθά φξγαλα θαη 13

14 γεληθφηεξα ηνλ απνθιεηζκφ νπνηνπδήπνηε ειέγρνπ απφ ηα φξγαλα ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο ζρεηηθνχ κε ηελ νπζία ηνπ έξγνπ ην νπνίν πεξηιακβάλεηαη ζηελ αξκνδηφηεηά ηνπο. Δπίζεο, πξνβιέπεη φηη ηα κέιε ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ πξέπεη λα έρνπλ ηα αλάινγα κε ηηο αξκνδηφηεηέο ησλ αξρψλ πξνζφληα θαη επηιέγνληαη κε απφθαζε απφ ηε Γηάζθεςε ησλ Πξνέδξσλ ηεο Βνπιήο θαηά ηε δηαδηθαζία πνπ νξίδεη ν Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο. Σίζεηαη ην δήηεκα εάλ νη θαλφλεο πνπ ζέηεη ην άξζξν 101 Α ηνπ πληάγκαηνο έρνπλ εθαξκνγή κφλν ζηηο πέληε αλεμάξηεηεο αξρέο πνπ πξνβιέπεη ην χληαγκα ή θαη ζηηο αλεμάξηεηεο αξρέο πνπ κπνξεί λα ηδξχεη ην λνκνζεηηθφ φξγαλν. ηε δεχηεξε πεξίπησζε, ν λφκνο ζα κπνξνχζε λα πξνβιέςεη ηεξαξρηθφ έιεγρν ησλ αξρψλ θαη δηάθνξν ηξφπν (φξγαλα θαη δηαδηθαζία) επηινγήο ησλ κειψλ ηνπο. Δάλ φκσο ν λφκνο πξνβιέπεη ηελ πξνζσπηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία ησλ κειψλ ηεο αξρήο, ηπρφλ πξφβιεςε ηεξαξρηθνχ ειέγρνπ είλαη αληίθαζε πνπ θαζηζηά ηε ξχζκηζε αλίζρπξε. Δμάιινπ, απφ ηε δηαηχπσζε ηεο παξαγξάθνπ 2 πξνθχπηεη φηη νη ξπζκίζεηο πνπ ζεζπίδεη εθαξκφδνληαη ζε θάζε αλεμάξηεηε αξρή, αδηάθνξα εάλ πξνβιέπεηαη απφ ην χληαγκα ή έρεη ηδξπζεί κε λφκν. Α.1.4 Ζ ΥΔΖ ΣΧΝ ΑΝΔΞΑΡΣΖΣΧΝ ΑΡΥΧΝ ΜΔ ΣΖ ΒΟΤΛΖ (άξζξν 101Α παξ. 3) Με ηε λέα ζπληαγκαηηθή δηάηαμε ηεο παξαγξάθνπ 3 ηνπ άξζξνπ 101Α πξνβιέπεηαη θαη ξεηά φηη ε ιεηηνπξγία ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ εκπίπηεη ζην πεδίν ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ, θαζψο δελ κπνξνχλ λα ππάξρνπλ ζε έλα δεκνθξαηηθφ πνιίηεπκα ζχιαθεο εθηφο θνηλνβνπιεπηηθνχ θαη άξα δεκνθξαηηθνχ ειέγρνπ. Βέβαηα, ε αλάδεημε ησλ κειψλ θαη αλεμάξηεησλ αξρψλ κε απμεκέλε πιεηνςεθία ραιαξψλεη ή θαη εμαιείθεη ηε ζρεηηθή θπβεξλεηηθή επζχλε, αιιά δελ ζέηεη εθηφο θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ ηφζν θξίζηκεο φςεηο ηνπ δεκνζίνπ βίνπ. Σν θξηζηκφηεξν φκσο είλαη φηη ε ίδηα απηή παξάγξαθνο 3 ηνπ λένπ άξζξνπ 101Α δελ πξνβιέπεη απιψο ηε δπλαηφηεηα άζθεζεο θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ παξαπέκπνληαο γηα ηε ξχζκηζε ησλ ζρεηηθψλ ζεκάησλ ζηνλ Καλνληζκφ ηεο Βνπιήο, αιιά αλαθέξεηαη γεληθφηεξα ζηε ζρέζε ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ κε ηε Βνπιή, πνπ ζα ηε ξπζκίζεη εηδηθφηεξα ν Καλνληζκφο. 14

15 πλεπψο, νη αλεμάξηεηεο αξρέο, πξψηνλ, ππάγνληαη ζε θνηλνβνπιεπηηθφ έιεγρν δηά ηνπ αξκνδίνπ ππνπξγνχ ή κε απεπζείαο αθξνάζεηο, ζχκθσλα κε φζα νξίδνληαη ζηα άξζξα 66 επ. ηνπ πληάγκαηνο θαη ζηνλ Καλνληζκφ ηεο Βνπιήο. Ζ ξεηή ζπληαγκαηηθή πξφβιεςε γηα ηελ ππαγσγή ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ ζε θνηλνβνπιεπηηθφ έιεγρν αθνξά θαη ηε ζρέζε ησλ αξρψλ απηψλ κε ηνλ θαηά πεξίπησζε αξκφδην ππνπξγφ, ν νπνίνο πξέπεη λα κπνξεί λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ θαη άξα λα δηαζέηεη ηελ αλαγθαία πιεξνθφξεζε ζην πιαίζην ηεο επνπηείαο ηνπ, ε νπνία δελ κπνξεί, απφ ηελ άιιε πιεπξά, λα κεηψλεη ή λα αιινηψλεη ηηο ζπληαγκαηηθέο εγγπήζεηο κε ηηο νπνίεο πεξηβάιινληαη νη αλεμάξηεηεο αξρέο. Οη αλεμάξηεηεο αξρέο, δεχηεξνλ, ηεινχλ εθ ηνπ πληάγκαηνο ζε εηδηθή ζρέζε κε ηε Βνπιή, πνπ ππεξβαίλεη ηα θιαζηθά κέζα ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ θαη κπνξεί λα αθνξά, π.ρ., ηελ άζθεζε ειέγρνπ ή ηε ζχληαμε εθζέζεσλ απφ ηηο αξρέο απηέο θαη εληνιή ηεο Βνπιήο. Σέινο, νη ξπζκίζεηο ηεο παξαγξάθνπ 2 ηνπ άξζξνπ 101Α σο πξνο ηνλ ηξφπν επηινγήο ησλ κειψλ ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ είλαη πξνθαλέο φηη αθήλνπλ αλνηρηφ ην ελδερφκελν ε απμεκέλε πιεηνςεθία ησλ 4/5 ηεο Γηάζθεςεο ησλ Πξνέδξσλ λα κελ ζπγθεληξσζεί. ηελ νξηαθή απηή πεξίπησζε ηφζν ε πιεηνςεθία φζν θαη ε αληηπνιίηεπζε κνηξάδνληαη ηελ πνιηηηθή επζχλε γηα ηε κε ζπγθξφηεζε κηαο αλεμάξηεηεο αξρήο. Βέβαηα, φηαλ ππάξρεη ήδε ζπγθξνηεκέλε θαη ιεηηνπξγνχζα αξρή, πξέπεη λα γίλεη δεθηφ (φρη κφλνλ φηαλ ην πξνβιέπεη ξεηά ν εθηειεζηηθφο λφκνο, αιιά θαη εθ ηνπ πληάγκαηνο απεπζείαο) φηη παξαηείλεηαη ε ζεηεία ησλ ππεξεηνχλησλ κειψλ ιφγσ αδπλακίαο αλάδεημεο λέσλ. Ο «θίλδπλνο» απηφο αλειήθζε απφ ηνλ αλαζεσξεηηθφ λνκνζέηε πξνθεηκέλνπ λα παξακείλεη ζηαζεξή ε αμίσζε γηα απμεκέλε πιεηνςεθία θαη πξνθεηκέλνπ λα αζθείηαη ζεζκηθή πίεζε γηα ηε δηακφξθσζε ηεο πιεηνςεθίαο απηήο. Δίλαη ζπλεπψο πξνθαλέο φηη ε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 101Α είλαη έθθξαζε ηεο αξρήο ηεο ζπλαίλεζεο πνπ δηέπεη ην αλαζεσξεηηθφ δηάβεκα ηνπ

16 Παξά ην γεγνλφο φηη ην χληαγκα ρξεζηκνπνηεί ηνλ φξν «αλεμάξηεηε αξρή», ρσξίο ηνλ επηζεηηθφ πξνζδηνξηζκφ «δηνηθεηηθή» 4, νη αλεμάξηεηεο αξρέο εληάζζνληαη ζηελ εθηειεζηηθή εμνπζία θαη απνηεινχλ δηνηθεηηθά φξγαλα πνπ αλήθνπλ ζην λνκηθφ πξφζσπν ηνπ Κξάηνπο. Αζθνχλ δε ηηο γλσκνδνηηθέο θαη απνθαζηζηηθέο αξκνδηφηεηεο πνπ θαζνξίδνπλ νη λνκνζεηηθέο ή θαηά λνκνζεηηθήο εμνπζηνδφηεζεο νη θαλνληζηηθέο δηαηάμεηο. ηηο αξκνδφηεηεο απηέο κπνξεί λα πεξηιακβάλεηαη ε έθδνζε θαλνληζηηθψλ ή θαη αηνκηθψλ πξάμεσλ πνπ ξπζκίδνπλ νξηζκέλε δξαζηεξηφηεηα ησλ ηδησηψλ ή θαη δεκνζίσλ λνκηθψλ πξνζψπσλ ή εηαηξηψλ κηθηήο νηθνλνκίαο. Οη πξάμεηο απηέο έρνπλ ραξαθηήξα δηνηθεηηθψλ πξάμεσλ θαη ππφθεηληαη ζε αίηεζε αθπξψζεσο ζην πκβνχιην Δπηθξαηείαο. Δμάιινπ, ην Γεκφζην επζχλεηαη, ζχκθσλα κε ην άξζξν 105 ηνπ ΔηζΝΑΚ γηα ηηο παξάλνκεο πξάμεηο ή ηπρφλ παξαιήςεηο ησλ αξρψλ. Άιιε αλεμάξηεηε αξρή απνηειέη ην Ννκηθφ πκβνχιην ηνπ Κξάηνπο. Σν Ννκηθφ πκβνχιην ηνπ Κξάηνπο ζπζηήζεθε ην 1882 θαη απνηειεί εληαίν ζπιινγηθφ αλψηαην φξγαλν ηνπ Κξάηνπο θαη ηδηαίηεξε αξρή, πνπ ππάγεηαη απ επζείαο ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Τπνπξγνχ ησλ Οηθνλνκηθψλ. Καηαξγήζεθε κε ην άξζξν 10 ηνπ λφκνπ 1256/1982, κε ην νπνίν ζπζηήζεθαλ ε Γηεχζπλζε Γηθαζηηθνχ ηνπ Γεληθνχ Λνγηζηεξίνπ ηνπ Κξάηνπο θαη ζε θάζε ππνπξγείν λνκηθή δηεχζπλζε θαζψο θαη δηθαζηηθά γξαθεία θιπ. Με ηνλ Ν. 1884/1990, αλαζπζηήζεθε σο εληαία αλψηαηε αλεμάξηεηε θξαηηθή αξρή. 4 Ολνκάδνληαη «δηνηθεηηθά όξγαλα», φια ηα δεκφζηα φξγαλα ηεο έλλνκεο ηάμεο, δειαδή εθείλα πνπ αζθνχλ δεκφζηα εμνπζία, ηα νπνία δελ αλήθνπλ ζηε λνκνζεηηθή ή ηε δηθαζηηθή εμνπζία. Γηνηθεηηθά φξγαλα είλαη ζχκθσλα κε ην χληαγκα, ν Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο, ε Κπβέξλεζε, νπξσζππνπξγφο, νη Τπνπξγνί, νη Τθηπνπξγνί, θαη φια ηα δεκφζηα φξγαλα πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηηο λνκνζεηηθέο θαη δηνηθεηηθέο θαλνληζηηθέο πξάμεηο, ηα νπνία βξίζθνληαη πξνο ηα απεπζείαο απφ ην χληαγκα πξνβιεπφκελα φξγαλα ζε ηεξαξρηθή ζρέζε ή ζε ζρέζε δηνηθεηηθήο επνπηείαο, θαζψο θαη ηα ζπιινγηθά φξγαλα πνπ ζπλδένληαη κε ηα φξγαλα απηά. Καη εμαίξεζε νξηζκέλα δηνηθεηηθά όξγαλα κε γλσκνδνηηθέο ή θαη απνθαζηζηηθέο αξκνδηόηεηεο, δελ ππόθεηληαη ζηνλ ηεξαξρηθό έιεγρν ησλ θπβεξλεηηθώλ νξγάλσλ (εθηφο απφ εηδηθέο εμαηξέζεηο). Σέηνηα όξγαλα είλαη νη αλεμάξηεηεο δηνηθεηηθέο αξρέο. Βι. Η Δπ. πειησηφπνπινπ, Δγρεηξίδην Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ, εθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα

17 Α.2 ΔΛΔΓΥΟ ΚΑΗ ΑΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Α.2.1 ΜΟΡΦΔ ΔΛΔΓΥΟΤ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Ζ αλάγθε δηαζθάιηζεο ηεο λνκηκφηεηαο επηβάιιεη ηνλ έιεγρν ηεο δξάζεο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαηά ηε δηαρείξηζε ηεο δεκφζηαο εμνπζίαο. Μνξθέο ηνπ ειέγρνπ απηνχ είλαη νη εμήο 5 : Α ΠΟΛΗΣΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ Ο πνιηηηθφο έιεγρνο ή θνηλνβνπιεπηηθφο έιεγρνο αζθείηαη ζην πιαίζην ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο δηαδηθαζίαο, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ πληάγκαηνο θαη ηνπ Καλνληζκνχ ηεο Βνπιήο. Σα κέζα ηνπ ειέγρνπ απηνχ είλαη : ε πξφηαζε δπζπηζηίαο, νη αλαθνξέο ησλ δηνηθνπκέλσλ ζηε Βνπιή, ε θαηάζεζε απφ βνπιεπηέο εξσηήζεσλ θαη επεξσηήζεσλ, νη αηηήζεηο ησλ βνπιεπηψλ γηα θαηάζεζε εγγξάθσλ, ε ζχζηαζε απφ ηε Βνπιή εμεηαζηηθψλ επηηξνπψλ, ε ςήθηζε ηνπ Κξαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ θαη ηνπ γεληθνχ ηζνινγηζκνχ, ε έγθξηζε πξνγξακκάησλ νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο αλάπηπμεο, ε άζθεζε πνηληθήο δίσμεο ζε βάξνο ησλ κειψλ ηεο θπβέξλεζεο γηα παξαλνκία ζπληειεζζείζα θαηά ηελ εθηέιεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο. Ζ βξαδχηεηα, ε απνζπαζκαηηθφηεηα, θαη ε θνκκαηηθή νκνηνγέλεηα κεηαμχ θπβέξλεζεο θαη Βνπιήο κεηψλνπλ ζεκαληηθά ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα απηήο ηεο κνξθήο ειέγρνπ ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο. ηελ θαηεγνξία απηή ειέγρνπ πξέπεη λα ππαρζνχλ θαη νη δπλαηφηεηεο ησλ πνιηηψλ, θαηά ην επξσπατθφ δίθαην, λα απεπζχλνπλ αηνκηθέο αλαθνξέο θαηά νξγάλσλ ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο ελψπηνλ ηεο Δπηηξνπήο ηεο Δ.Δ. θαζψο επίζεο θαη αλαθνξέο ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην γηα ζέκαηα πνπ ππάγνληαη ζηνπο ηνκείο δξαζηεξηνηήησλ ηεο Δ.Δ. 5 Βι. Κντκηδφγινπ: πληαγκαηηθφ-γηνηθεηηθφ-γηεζλέο Γηθαίν εθδφζεηο άθθνπια, Η Δπ. πειησηφπνπινπ, Δγρεηξίδην Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ, εθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα

18 Α ΓΗΚΑΣΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ Ζ θαηνρχξσζε απφ ην χληαγκα ηεο αλεμαξηεζίαο ηεο δηθαζηηθήο ιεηηνπξγίαο (άξζξν 87 επ.), αιιά θαη ε δπλαηφηεηα ησλ δηθαζηεξίσλ λα επηβάιινπλ θπξψζεηο θαζηζηνχλ ην δηθαζηηθφ έιεγρν ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε κνξθή ειέγρνπ ηεο δξάζεο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Πξνβιέπεηαη κάιηζηα (άξζξν 95 παξ.5) φηη ε δηνίθεζε έρεη ππνρξέσζε λα ζπκκνξθψλεηαη πξνο ηηο δηθαζηηθέο απνθάζεηο. Ζ παξάβαζε ηεο ππνρξέσζεο απηήο γελλά επζχλε γηα θάζε αξκφδην φξγαλν, φπσο ν λφκνο νξίδεη. Ο δηθαζηηθφο έιεγρνο αζθείηαη σο εμήο: Απφ ηα ηαθηηθά δηθαζηήξηα, πνιηηηθά θαη πνηληθά. Δμαηηίαο φκσο ηεο δηάθξηζεο ησλ θξαηηθψλ ιεηηνπξγηψλ ηα δηθαζηήξηα απηά δε δηθαηνχληαη νχηε λα αθπξψλνπλ ηηο πξάμεηο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο νχηε λα ηηο εμεηάδνπλ θαη νπζίαλ, εθηφο εάλ άιισο πξνβιέπεηαη λνκνζεηηθά. Ο έιεγρνο πνπ επνκέλσο αζθνχλ είλαη παξεκπίπησλ θαη γηα ην ιφγν απηφ αηειήο. Απφ ηα ηαθηηθά δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα, ζηα νπνία αλαηίζεηαη ε εθδίθαζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαθνξψλ νπζίαο. Απφ ην πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο Απφ ην Διεγθηηθφ ζπλέδξην Απφ ην Γηθαζηήξην Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ, ζην νπνίν κπνξεί λα πξνζθχγεη ν δηνηθνχκελνο κέζσ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ ζηελ νπνία θαηαηίζεηαη αηνκηθή πξνζθπγή. Ζ κνξθή απηή ειέγρνπ ιεηηνπξγεί ζην πιαίζην ηεο Δπξσπατθήο χκβαζεο Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ (θπξψζεθε κε ΝΓ 53/1974) Απφ ην Γηθαζηήξην ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλσηήησλ, ζην νπνίν κπνξεί λα θαηαιήμεη ν δηνηθνχκελνο αζθψληαο ηα έλδηθα βνεζήκαηα πνπ πξνβιέπνληαη απφ ην θνηλνηηθφ δίθαην. 18

19 Α ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΑΠΟ ΓΗΚΑΣΗΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Πξφθεηηαη γηα ηηο πεξηπηψζεηο: Πξνιεπηηθνχ ειέγρνπ λνκηκφηεηαο απφ ην πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο, φισλ ησλ θαλνληζηηθνχ ραξαθηήξα Πξνεδξηθψλ Γηαηαγκάησλ (αξ. 94, παξ. 1) Πξνιεπηηθνχ ειέγρνπ λνκηκφηεηαο ησλ δαπαλψλ ηνπ θξάηνπο θαη ησλ ΝΠΓΓ απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην Αλάζεζεο δηνηθεηηθψλ αξκνδηνηήησλ ζηα δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα θαη ζηνπο ιεηηνπξγνχο ηνπο, φπσο ν λφκνο νξίδεη (αξ 95 παξ.1δ, 98 παξ. 1, 94 παξ. 4). Α ΔΧΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ Ο εζσηεξηθφο έιεγρνο ηεο δηνίθεζεο ή απηνέιεγρνο αζθείηαη κε ηνπο αθφινπζνπο ηξφπνπο: Με βάζε ηελ ηεξαξρηθή δνκή ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, αζθείηαη ν ηεξαξρηθφο έιεγρνο ν νπνίνο αθνξά ηε λνκηκφηεηα θαη ηε ζθνπηκφηεηα ησλ ελεξγεηψλ ησλ δηνηθεηηθψλ νξγάλσλ. Ο έιεγρνο απηφο αζθείηαη απφ ηα αλψηεξα ηεξαξρηθψο φξγαλα ζηα θαηψηεξα. ην πιαίζην επνπηείαο ηνπ θξάηνπο επί ησλ ΝΠΓΓ αζθείηαη έιεγρνο λνκηκφηεηαο ησλ πξάμεσλ ησλ ηειεπηαίσλ Με εηδηθά θξαηηθά φξγαλα, ηνπο επηηξφπνπο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο νη νπνίνη αζθνχλ επνπηηθέο αξκνδηφηεηεο ζε ΝΠΓΓ. Με ην ώκα Διεγθηώλ Γεκόζηαο Γηνίθεζεο (ΔΔΓΓ). Δηδηθφηεξα, ην ψκα Διεγθηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο απνηειεί δηνηθεηηθή ππεξεζία πνπ ππάγεηαη ζην ΤΠΔΓΓΑ θαη αζθεί αξκνδηφηεηα κε πιήξε αλεμαξηεζία, δειαδή, πξφθεηηαη γηα αλεμάξηεηε ππεξεζία. ηελ αξκνδηφηεηά ηνπ ψκαηνο Διεγθηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο ππάγνληαη φιεο νη δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη ηα ΝΠΓΓ θαη απνζηνιή ηνπ είλαη, αζθψληαο ειεγθηηθέο αξκνδηφηεηεο, λα ζπκβάιιεη ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε ιεηηνπξγία ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Με ην «πλήγνξν ηνπ Πνιίηε», ν νπνίνο ηδξχζεθε σο αλεμάξηεηε δηνηθεηηθή αξρή (Ν.2477/97). Απνζηνιή ηνπ είλαη ε έξεπλα αηνκηθψλ δηνηθεηηθψλ πξάμεσλ ή παξαιείςεσλ ή πιηθψλ ελεξγεηψλ νξγάλσλ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ πνπ παξαβηάδνπλ δηθαηψκαηα ή πξνζβάιινπλ λφκηκα ζπκθέξνληα θπζηθψλ ή λνκηθψλ πξνζψπσλ. 19

20 Με ηηο δηνηθεηηθέο πξνζθπγέο. χκθσλα κε ην άξζξν 10 ηνπ πληάγκαηνο (ην νπνίν θαηνρπξψλεη ην δηθαίσκα ησλ δηνηθνπκέλσλ λα αλαθέξνληαη ζηηο αξρέο) νη δηνηθνχκελνη έρνπλ ην δηθαίσκα λα ππνβάιινπλ ζηηο δηνηθεηηθέο αξρέο έγγξαθεο αλαθνξέο, πνπ παξηέρνπλ αηηηάζεηο θαηά ελεξγεηψλ ή παξαιείςεσλ ηνπο θαη πεξηέρνπλ ακέζσο ή εκκέζσο αίηεκα γηα ηελ επαλφξζσζε ή ηελ απνηξνπή εζηθήο ή πιηθήο βιάβεο. Οη αλαθνξέο απηέο, εθφζνλ έρνπλ αίηεκα ηελ αλάθιεζε ή ηελ αθχξσζε ή ηξνπνπνίεζε δηνηθεηηθήο πξάμεο, νλνκάδνληαη δηνηθεηηθέο πξνζθπγέο θαη δηαθξίλνληαη σο εμήο: Απιέο δηνηθεηηθέο πξνζθπγέο είλαη εθείλεο πνπ ππνβάιινληαη κε βάζε ηε ζπληαγκαηηθή δηάηαμε: αζθνχληαη ελψπηνλ ησλ αξρψλ πνπ εμέδσζαλ ηελ πξάμε (ραξηζηηθή πξνζθπγή ή αίηεζε ζεξαπείαο) ή ελψπηνλ ησλ ηεξαξρηθά πξντζηακέλσλ ηνπο (ηεξαξρηθή πξνζθπγή). Γηα ηελ αζθεζή ηνπο δελ ηάζζεηαη ηδηαίηεξε πξνζεζκία. Αληηθείκελφ ηνπο είλαη ε αλάθιεζε ή ηξνπνπνίεζε αηνκηθήο δηνηνθεηηθήο πξάμεο. Σν φξγαλν ζην νπνίν ππνβάιιεηαη ε πξνζθπγή κπνξεί λα επαλεμεηάζεη ηελ ππφζεζε ηφζν απφ άπνςε λνκηκφηεηαο φζν θαη νπζίαο. Δηδηθέο δηνηθεηηθέο πξνζθπγέο: πξνβιέπνληαη απφ εηδηθέο δηαηάμεηο νη νπνίεο θαζνξίδνπλ ηελ αξρή ζηελ νπνία αζθνχληαη θαζψο θαη νξηζκέλε πξνζεζκία θαη ηπρφλ άιιεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ άζθεζή ηνπο. Δπηηξέπεη κφλν ηνλ έιεγρν ηεο λνκηκφηεηαο ηεο πξνζβαιιφκελεο πξάμεο. Αληηθείκελν πξνζθπγήο κπνξεί λα είλαη αηνκηθή πξάμε, αίηεκα ηεο δε ε νιηθή ή κεξηθή αθχξσζε ηεο πξάμεο. Δλδηθνθαλείο πξνζθπγέο: πξνβιέπνληαη απφ εηδηθέο δηαηάμεηο νη νπνίεο θαζνξίδνπλ ηελ αξρε ζηελ νπνία αζθνχληαη, νξηζκέλε πξνζεζκία θαη ηπρφλ άιιεο πξνυπνζέζεηο. Με ηελ ελδηθνθαλή πξνζθπγή θαζίζηαηαη δπλαηή θαη ε θαη νπζία επαλεμέηαζε ηεο ππφζεζεο, δει. ε λέα έξεπλα θαη ε δηαθνξεηηθή εθηίκεζε ησλ πξαγκαηηθψλ πεξηζηαηηθψλ. Α Ο ΗΔΡΑΡΥΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ Οη θαλφλεο δηθαίνπ πνπ θαζνξίδνπλ ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ δεκφζησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ, πξνβιέπνπλ ηελ έληαμε ησλ νξγάλσλ (κε ηε ζηελή έλλνηα ηνπ φξνπ) θέζε δεκφζηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ ζε πεξηζζφηεξεο κνλάδεο επάιιειεο ή παξάιιειεο (π.ρ. ζε ππνπξγεία, γεληθέο δηεπζχλζεηο, δηεπζχλζεηο, ηκήκαηα, 20

21 πεξηθέξεηεο, θιπ) θαη ηε δηαβάζκηζή ηνπο ζε επάιιειεο βαζκίδεο. Σα φξγαλα πνπ είλαη έηζη εληαγκέλα ζηελ ίδηα νξγαλσηηθή ελφηεηα βξίζθνληαη κεηαμχ ηνπο ζε ηεξαξρηθή ζρέζε. ηελ πεξίπησζε απηή, ν ηεξαξρηθφο έιεγρνο πνπ αζθείηαη ζηηο πξάμεηο ζπκπιεξψλεηαη κε ηνλ πεηζαξρηθφ έιεγρν. Ζ ηεξαξρηθή ζρέζε ησλ νξγάλσλ ζπλεπάγεηαη ηνλ ηεξαξρηθφ έιεγρν, πνπ ζπλίζηαηαη: α) ζηελ αξκνδηνφηεηα ηνπ αλψηεξνπ νξγάλνπ (ηεξαξρηθά πξντζηάκελνπ) λα δίλεη νδεγίεο θαη δηαηαγέο πξνο ην θαηψηεξν φξγαλν (ηεξαξρηθψο πθηζηάκελν), ζρεηηθέο κε ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ θαη αξκνδηνηήησλ ηνπ θαη ηελ αληίζηνηρεππνρξέσζε ηνπ θαηψηεξνπ νξγάλνπ λα εθηειεί ηηο δηαηαγέο θαη β) ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ αλψηεξνπ νξγάλνπ λα αζθεί έιεγρν ζηηο πξάμεηο ηνπ θαηψηεξνπ. Ο ηεξαξρηθφο έιεγρνο έρεη ζθνπφ λα εμαζθαιίζεη ηελ ελφηεηα ηεο δξάζεο ησλ νξγάλσλ ηνπ δεκνζίνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ. Ο ηεξαξρηθφο έιεγρνο ηεθκέξεηαη απφ ηελ ηεξαξρηθή νξγάλσζε (Δ 1678/1955) θαη δηαθξίλεηαη ζε: α) έιεγρν λνκηκφηεηαο πνπ απνβιέπεη ζηελ νξζή εξκελεία θαη εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο ε νπνία ξπζκίδεη ηελ νξγάλσζε θαη ηε ιεηηνπξγία ηηπ δεκφζηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ θαη β) ζε έιεγρν ζθνπηκφηεηαο ή νπζηαζηηθφ, κε ηνλ νπνίν εμεηάδεηαη ην ζθφπηκν ή κε ηεο ξχζκηζεο πνπ ζεζπίδεηαη κε ηηο πξάμεηο ησλ νξγάλσλ. Γηαθξίλεηαη επίζεο ζε: α) πξνιεπηηθφ πνπ αζθείηαη πξηλ απφ ηελ έθδνζε ηεο πξάμεο, είηε κε ηε κνξθή νδεγηψλ είηε κε ηελ έγθξηζε ηεο ελέξγεηαο ηνπ πθηζηάκελνπ νξγάλνπ φηαλ ηνχην πξνβιέπεηαη, θαη β) θαηαζηαιηηθφ, πνπ αζθείηαη απφ ην ηεξαξρηθά πξντζηάκελν φξγαλν κεηά ηελ έθδνζε ηεο πξάμεο ηνπ πθηζηακέλνπ. Δπίζεο ν ηεξαξρηθφο έιεγρνο πνπ αζθείηαη ζηηο πξάμεηο ζπκπιεξψλεηαη απφ ηνλ πεηζαξρηθφ έιεγρν. Α Ζ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ ΔΠΟΠΣΔΗΑ Ζ ελφηεηα ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, παξά ηελ χπαξμε κεγάινπ πιήζνπο δεκφζησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ, επηηπγράλεηαη κε ηελ παξνρή αξκνδηνηήησλ ζηα φξγαλα ηνπ Κξάηνπο ή άιισλ δεκφζησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ, λα επεκβαίλνπλ ζηε ιεηηνπξγία ησλ δεκφζησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ, κε ζθνπφ λα εμαζθαιίζνπλ ηε ζπλνρή ηεο έλλνκεο ηάμεο, ηελ εθαξκνγή ηεο θπβεξλεηηθήο πνιηηηθήο, ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πξαγκαηνπνίεζεο ησλ ζθνπψλ πνπ έρνπλ αλαηεζεί ζ απηά, ηελ ηήξεζε ησλ ηζρπνπζψλ δηαηάμεσλ, θαζψο θαη ηελ πξφιεςε θαη θαηαζηνιή θαηαζηάζεσλ αληίζεησλ πξνο ην δεκφζην ζπκθέξνλ. Ζ αλάγθε γηα ηελ ελφηεηα απηή ηεο δεκφζηαο 21

22 δηνίθεζεο είλαη αλαγθαία ζπλέπεηα ηεο αξρήο ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο θαη ηεο εληαίαο νξγαλσηηθήο κνξθήο ηνπ Κξάηνπο κε ηελ επξεία έλλνηα. Πξνθχπηεη δε απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ πληάγκαηνο, ηηο ζρεηηθέο κε ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία. ηαλ ε επέκβαζε απηή ξπζκίδεηαη απφ ηνπο εηδηθνχο θαλφλεο ηνπ δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ, νλνκάδεηαη δηνηθεηηθή επνπηεία. Ζ δηνηθεηηθή επνπηεία δελ ηεθκαίξεηαη (φπσο ν ηεξαξρηθφο έιεγρνο), αιιά πξέπεη λα πξνβιέπεηαη εηδηθά, νη δε ζρεηηθέο δηαηάμεηο πξέπεη λα θαζνξίδνπλ ηα κέζα ηεο άζθεζεο θαη ηα φξηα ηεο. Ζ επνπηεία αζθείηαη κε δηνηθεηηθέο πξάμεηο ηνπ επνπηεχνληνο νξγάλνπ θαη κπνξεί λα πεξηιακβάλεη επεκβάζεηο ζρεηηθέο είηε κε ηα φξγαλα είηε κε ηηο πξάμεηο ησλ νξγάλσλ ηνπ επνπηεπφκελνπ δεκφζηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ. α) Ζ επνπηεία επί ησλ νξγάλσλ είλαη ζρεηηθή κε ηα πξφζσπα πνπ ζπγθξνηνχλ ηα φξγαλα απηά θαη κπνξεί λα αθνξά ην δηνξηζκφ ηνπο, ηελ απνκάθξπλζε ησλ αθαηάιιεισλ (Δ 1713/1994), ηελ επηβνιή θπξψζεσλ ζε εθείλα πνπ αζθνχλ θαθψο ηα θαζήθνληά ηνπο. β) ε επνπηεία επί ησλ πξάμεσλ κπνξεί λα πεξηιακβάλεη : α) ηελ έγθξηζε νξηζκέλσλ πξάμεσλ (πξνιεπηηθή επνπηεία), πζηεξα απφ έιεγρν ηεο λνκηκφηεηαο θαη ηεο ζθνπηκφηεηαο ηνπο, β) ηε δπλαηφηεηα αθχξσζεο, κεηά απφ έιεγρν λνκηκφηεηαο κφλν ή αλαζηνιήο ηεο εθηέιεζεο νξηζκέλσλ πξάμεςλ (θαηαζηαιηηθή επνπηεία) γ) ηε δηελέξγεηα νξηζκέλσλ πξάμεσλ πνπ επηβάιινληαη, ζε πεξφπησζε άξλεζεο ξεηήο ή ζησπεξήο ησλ νξγάλσλ ηνπ επνπηεπφκελνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ (ππνθαηάζηαζε). Σν επνπηεπφκελν δεκφζην λνκηθφ πξφζσπν, ή θαη ηξίηνη πνπ έρνπλ έλλνκν ζπκθέξνλ, κπνξνχλ λα πξνζβάινπλ ηηο πξάμεηο κε ηηο νπνίεο αζθείηαη ε επνπηεία κε αίηεζε αθπξψζεσο. Α.3. ΑΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ ΣΟΤ ΚΡΑΣΟΤ Ζ ελ ιφγσ αζηηθή επζχλε ξπζκίδεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξζνπ 105 ΔηζΝΑΚ γηαην θξάηνο θαη ηα φξγαλα ηνπ θαη ηνπ άξζξνπ 106 ΔηΝΑΚ γηα ηνπο Γήκνπο, Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο θαη ηα ινηπά ΝΠΓΓ. Πξνυπνζέζεηο ηεο επζχλεο είλαη πεξηιεπηηθά: Ζ χπαξμε νπνηνπδήπνηε νξγάλνπ ηνπ θξάηνπο ή ΝΠΓΓ πνπ αζθεί δεκφζηα εμνπζία. Πξάμε ή παξάιεηςε ηνπ νξγάλνπ, δειαδή ελέξγεηα λνκηθή ή πιηθή. Πξάμε ή παξάιεηςε παξάλνκε, δειαδή ελέξγεηα αληηθείκελε πξνο ηελ θαηά λφκν εθηέιεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ νξγάλνπ απέλαληη ζην δεκησζέληα. 22

23 Ζ πξάμε ή παξάιεηςε πξέπεη λα βξίζθεηαη ζε αηηηψδε ζχλδεζκν κε ηε δεκηά πνπ πξνθάιεζε, δειαδή πξέπεη λα ζπλεπάγεηαη δεκηά ακέζσο ππαξθηή. Ζ πξάμε ή παξάιεηςε ζεκειηψλεη θξαηηθή επζχλε πξνο απνδεκίσζε κφλν αλ παξαβαίλεη δηάηαμε πνπ δελ έρεη ηεζεί γηα ράξε ηνπ γεληθνχ ζπκθέξνληνο. Ζ αξλεηηθή απηή πξνυπφζεζε πεξηνξίδεη ηελ θξαηηθή επζχλε έηζη ψζηε λα πξνζηαηέςεη ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ απφ ζσξεία αγσγψλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα εγεξζνχλ ζε βάξνο ηνπ Γεκνζίνπ. Α.4. ΑΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ ΣΧΝ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΧΝ ΟΡΓΑΝΧΝ Ζ αζηηθή επζχλε ησλ δεκνζίσλ ππαιιήισλ, βάζεη ηνπ άξζξνπ 105 ΔηζΝΑΚ, είλαη δηπιή, δειαδή πξνο ην θξάηνο θαη πξνο ηνπο δηνηθνπκέλνπο. Ζ απ επζείαο φκσο επζχλε απέλαληη ζηνπο δηνηθνπκέλνπο δελ ηζρχεη γηα ηνπο δεκνζίνπο ππαιιήινπο πνπ ππάγνληαη ζηελ εηδηθή ξχζκηζε ηνπ άξζξνπ 57 ηνπ Τπαιιειηθνχ Κψδηθα. Απηνί είλαη νη πνιηηηθνί ππάιιεινη, νη ππάιιεινη ησλ ΟΣΑ, νη δηθαζηηθνί ππάιιεινη, νη ζηξαηησηηθνί ελγέλεη ησλ ελφπισλ δπλάκεσλ θαη νη αλήθνληεο ζηα ζψκαηα αζθαιείαο θαη ζην Ννκηθφ πκβνχιην ηνπ Κξάηνπο. Οη πξναλαθεξφκελνη επζχλνληαη κφλν απέλαληη ζην θξάηνο θαη φρη απέλαληη ζηνπο δηνηθνχκελνπο. 23

24 ΚΔΦΑΛΑΗΟ Β : ΓΔΝΗΚΑ ΓΗΑ ΣΟ ΓΗΚΑΗΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ ΚΑΗ ΣΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ ΣΟ ΥΧΡΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ Β.1. ΟΡΗΜΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ Ζ ιέμε «Τγεία» είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηελ ειιεληθή αξραηφηεηα θαη ζενπνηεκέλε ηφζν ζηελ αξραία Αίγππην φζν θαη ζηελ αξραία Διιάδα. Ζ ιέμε «Τγεία» ζήκαηλε θαη εμαθνινπζεί λα ζεκαίλεη γηα καο ηνπο Έιιελεο ηελ θαηάζηαζε εθείλε ηνπ αηφκνπ, ραξαθηεξηζηηθά ηεο νπνίαο απνηεινχλ ε ζσκαηηθή θαη ςπρηθή αξηηφηεηα. «Ννχο πγηήο ελ ζψκαηη πγηή». Ο Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Τγείαο (Π.Ο.Τ.) ζην πξννίκηφ ηνπ Καηαζηαηηθνχ ηνπ νξίδεη αξλεηηθά φηη «πγεία είλαη ε πιήξεο ςπρηθή θαη θνηλσληθή επεμία, ε νπνία δελ ζπλίζηαηαη κνλάρα ζηελ απνπζία ηεο αξξψζηηαο ή ηεο δηαξθνχο θαρεμίαο». Καηά ηνλ Dupost, ν νπνίνο πξνζδηνξίδεη επίζεο αξλεηηθά ηελ πγεία, «νη άλζξσπνη ζεσξνχλ φηη ε πγεία ηνπο βξίζθεηαη ζε άζρεκε θαηάζηαζε φηαλ δελ κπνξνχλ λα θάλνπλ απηφ πνπ ζέινπλ» θαη φηη «ε πγεία πξνζδηνξίδεηαη ιίγν πνιχ ζαλ κηα θαηαιιειφηεηα ζε επίπεδν ηθαλφηεηαο λα εξγάδνληαη ηνπιάρηζηνλ ην ίδην». Καηά ηνλ J. Girond «ε πγεία είλαη ε πιήξεο θαη δηαξθήο ηζνξξνπία ηνπ νξγαληζκνχ κε ην πεξηβάιινλ ηνπ» 6. Καηά ηελ άπνςε ηνπ P. Siradon νξίδεηαη φηη «ε πγεία δελ είλαη κνλάρα ε απνπζία ηεο αξξψζηηαο, αιιά ε ηθαλφηεηα λα μεπεξλά ηηο επηζέζεηο θαη ηηο κεηαβνιέο ηνπ πεξηβάιινληνο ρσξίο απηφ λα δηαηαξάζζεηαη, θαη ηνχην εδψ κε ηε ιεηηνπξγία θαηάιιεισλ ζχλζεησλ κεραληζκψλ επλνεί ηελ αξκνληθή ηζνξξνπία ηνπ αηφκνπ ζε ζρέζε κε ηνλ εαπηφ ηνπ αιιά θαη κε ην πεξηβάιινλ». 7 Ο Ivan Ilich ραξαθηεξίδεη ηελ πγεία κε βάζε ηελ απηνλνκία ηνπ αηφκνπ, ππνγξακίδνληαο φηη ε «ε ιέμε πγεία ζεκαίλεη ηελ ηθαλφηεηα λα ππνκέλεη θαλείο θαλφλεο νη νπνίνη ηίζεληαη απφ εηεξφλνκε ινγηθή ηνπ βηνκεραληθνχ ηξφπνπ παξαγσγήο...» 8 ζρεηίδνληαο έηζη ηελ πγεία κε ηελ θαηαλάισζε θαη ην θεθάιαην. Οη πνηθηιίεο απηέο νξηζκψλ θαη απφςεσλ γχξσ απφ ην πεξηερφκελν ηεο ιέμεο «πγεία» θαλεξψλνπλ ην βάζνο ηνπ λνήκαηφο ηεο αιιά θαη ηηο πάκπνιεο θαη ζχλζεηεο πηπρέο ηεο, άκεζα ζπλδεδεκέλεο κε ηελ πνηφηεηα δσήο ηνπ αλζξψπνπ, πνπ 6 J. Girond: Une definition de la Sante, Semain medicale, 48 annee, no P. Siradon : Definition de la Sante, dans La Sante a quel prix 9e congres medico social protestant, Berger- Levrault, Paris Ivan Ilich: Nemesis medical, Seuil,

25 πξέπεη λα θαιχςεη ν εξεπλεηήο ηνπ ρψξνπ αιιά θαη θάζε αξκφδηνο ζε ζέκαηα πγείαο ή ζρεδηαζηήο πνιηηηθήο πγείαο. Καηαδπθλχεη επίζεο ηε ζπλζεηφηεηα ηνπ φξνπ «Γίθαην ηεο Τγείαο», αιιά θαη ηελ πεξηπινθφηεηα ησλ κεραληζκψλ πνπ θαινχληαη λα δηαζθαιίζνπλ ηελ ηήξεζή θαη ηνλ έιεγρφ ηνπ, πνπ είλαη θαη ην αληηθείκελν ηεο παξνχζεο εξγαζίαο. Β.2 ΓΗΚΑΗΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ Σν «Γίθαην ηεο Τγείαο» 9 είλαη γλσζηφ ζηηο πεξηζζφηεξεο επξσπατθέο ρψξεο εδψ θαη εβδνκήληα ρξφληα, σο γλσζηηθφ αληηθείκελν ζηηο λνκηθέο θαη ηαηξηθέο ζρνιέο μέλσλ Παλεπηζηεκίσλ, αιιά είλαη αθφκα άγλσζην ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν. Παξά ην γεγνλφο ηεο κηθξήο ειηθίαο ηνπ ζε ζρέζε κε άιινπο θιάδνπο ηνπ δηθαίνπ, ην δίθαην ηεο πγείαο αζθεί ζήκεξα θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηε ζχγρξνλε θνηλσλία εμαηίαο ηεο ηιηγγηψδνπο αλάππμεο ησλ ππεξεζηψλ ηεο πγείαο θαη ησλ πνιιαπιψλ ηαηξνηερληθψλ, θαξκαθεπηηθψλ θαη παξταηξηθψλ ηερλνγλσζηψλ πνπ ζπλδένληαη άκεζα κε απηέο. Μηα αλάπηπμε, πνπ φπσο ηνλίζακε θαη ζηελ αξρή, έξρεηαη λα θινλίζεη φρη κφλν γεληθέο αξρέο παγθφζκηα θαζηεξσκέλεο, αιιά θαη βαζηθέο αξρέο, νη νπνίεο αθνξνχλ ηηο ζρέζεηο θαη ηα δηθαηψκαηα ησλ αηφκσλ, αλαδεηθλχνληαο θαζεκεξηλά ηελ αληθαλφηεηα ησλ παλίζρπξσλ κέρξη ρζεο ζεζκψλ θαη ηε ξεπζηφηεηα ησλ πξαγκάησλ, ψζηε ηίπνηα λα κελ είλαη ζίγνπξν, ζηαζεξν θαη νξηζηηθφ. Απφ ηνλ θαλφλα απηφλ, αλακθίβνια, δελ εμαηξνχληαη θαη νη ζρεηηθέο κε ηελ πγεία ειιεληθέο λνκνζεηηθέο δηαηάμεηο, νη νπνίεο πνηέ κέρξη ηψξα δελ απνηέιεζαλ αληηθείκελν επηζηεκνληθήο έξεπλαο θαη κειέηεο, φπσο ζπλέβε ζηηο άιιεο ρψξεο, ηεο Δλσκέλεο ηνπιάρηζηνλ Δπξψπεο, ψζηε λα απνηειέζνπλ επηζηεκνληθφ, γλσζηηθφ αληηθείκελν. Ζ αλππαξμία απηή ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ δηθαίνπ ηεο πγείαο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ έιιεηςε ελφο θσδηθνπνηεκέλνπ λνκνζεηηθνχ ππφβαζξνπ, αληίζηνηρνπ ησλ ελ ηζρχ λνκνζεηηθψλ θσδίθσλ ηεο δεκφζηαο πγείαο, έρεη σο απνηέιεζκα ζήκεξα ε ειιεληθή Πνιηηεία θαη ην αξκφδην Τπνπξγείν λα πξνζπαζνχλ λα εθαξκφζνπλ έλα ζχζηεκα πγείαο ρσξίο ηελ απαξαίηεηε ππνδνκή, κειέηε θαη αλάιπζε, ρσξίο ηηο 9 Βι... Μπαξνχηε, «Γίθαην ηεο Τγείαο», πεξηνδηθφ «Γηνηθεηηθή Δλεκέξσζε». 25

26 πξναπαηηνχκελεο ζπγθξίζεηο κε ηα άιια ζπζηήκαηα θαη δίθαηα πνπ ζα απνηεινχζαλ ηηο απαξρέο γηα ηελ εμαγσγή ησλ αλαγθαίσλ ζηνηρείσλ, θαη ζα κπνξνχζαλ λα απαιείςνπλ ηηο εκθαληδφκελεο φρη κφλν νξγαλσηηθέο αδπλακίεο ηνπ ειιεληθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο, ην νπνίν έρνληαο πξφηππν έλα ζχζηεκα αλίθαλν λα αληηκεησπίζεη ηηο αλάγθεο ηνπ, νδεγείηαη αλακθίβνια ζην ίδην απνηέιεζκα εμαηηίαο ηεο έιιεηςεο δεδνκέλσλ θαη πξνζιακβαλνπζψλ παξαζηάζεσλ. Ζ αλαγθαηφηεηα ελφο ειιεληθνχ δηθαίνπ ηεο πγείαο θαη ε θαζηέξσζε ηεο δηδαζθαιίαο, κειέηεο θαη έξεπλαο θαζίζηαηαη απαηηεηή εμαηηίαο ησλ εγγελψλ παξαγφλησλ νη νπνίνη δηαησλίδνπλ θαη νμχλνπλ ηα ήδε ππάξρνληα πξνβιήκαηα, θαη ζσξεχνπλ λέα, εμαηηίαο ηεο έιιεηςεο κεραληζκψλ αληηκεηψπηζεο, ε νπνία ηα θαζηζηά νμχηεξα αθνχ: Οη ζρεηηθέο κε ηελ πγεία λνκνζεηηθέο δηαηάμεηο βξίζθνληαη δηάζπαξηεο ζε δηάθνξνπο λφκνπο, είλαη μεπεξαζκέλεο, πεπαιαηνκέλεο θαη γη απηφ εθηφο επνρήο (π.ρ. δηαηάμεηο ηνπ 1912 γηα επηδεκηθέο αζζέλεηεο πνπ έρνπλ εμαθαληζηεί, ηνπ 1934 γηα ηνλ αγψλα ελεληίνλ ησλ λαξθσηηθψλ, ηνπ 1920 θαη 1936 γηα ηελ άζθεζε ηνπ ηαηξηθνχ επαγγέικαηνο, ηνπ 1952 γηα ηνλ θψδηθα ηαηξηθήο δενληνινγίαο θιπ), δηαηάμεηο πνπ αιιεινζπγθξνχνληαη δεκηνπξγψληαο αληηζέζεηο θαη λνκηθά πξνβιήκαηα (φπσο νη δηαηάμεηο γηα ηνλ επηζηεκνληθφ θαη ζεξαπεπηηθφ πεηξακαηηζκφ). Πξφζθαηα, ν Ν.2519/97 επηζεκαίλεη ηελ έιιεηςε θσδηθνπνίεζεο ζην ρψξν ηεο πγείαο θαη επηβάιιεη ηελ θαηάξγεζε ησλ αλαρξνληζηηθψλ δηαηάμεσλ, πξνζπάζεηα νκσο πνπ δελ έρεη αθφκα πινπνηεζεη (2003). Ζ έιιεηςε δενληνινγηθήο θσδηθνπνίεζεο ησλ επαγγεικάησλ ηεο πγείαο, φπνπ απηή ππάξρεη, είλαη αλαρξνληζηηθή, ειιηπήο, ζπρλά αληίζεηε κε ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία θαη πξαθηηθή θαη δηαησλίδεη κηα πξαθηηθή «ηεξαηείνπ». Απνηειεί δηαπίζησζε ε δηαξθήο θξίζε ζε ζέκαηα δηνίθεζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ, ραξαθηεξηζηηθή ε πεξίπησζε ησλ ζπρλψλ ξπζκίζεσλ ησλ ρξεψλ, πξντφλ θαη απνηέιεζκα ηεο αλεπάξθεηαο ηνπ φινπ ζπζηήκαηνο, ηεο δηαθνξεηηθήο αληίιεςεο ησλ εκπιεθνκέλσλ κεξψλ θαη ηεο έιιεηςεο ηθαλψλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ. Ζ αλεπάξθεηα νθείιεηαη θπξίσο ζηελ έιιεηςε ππνδνκήο κε απνηέιεζκα ηελ εκθαλή πζηέξεζε γλψζεο ζηνηρεησδψλ δηθαητθψλ θαλφλσλ (δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο), αξρψλ θαη δηαηάμεσλ πνπ αθνξνχλ ηε ιεηηνπξγία ησλ λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ ψζηε λα δηαησλίδεηαη ρσξίο πξννπηηθέο ζσζηήο επηκφξθσζεο θαη ζπλερνχο εθπαίδεπζεο. Οη επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο, ελψ δηαζέηνπλ άξηηα, ζηελ πιεηνλφηεηά ηνπο, επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε, αγλννχλ κέρξη πνπ θηάλνπλ ηα δηθαηψκαηά ηνπο θαη απφ πνπ αξρίδνπλ θαη πνηέο είλαη νη ππνρξεψζεηο ηνπο ζηηο ζρέζεηο κε ηνλ άξξσζην θαη ην πεξηβάιινλ ηνπ, αθνχ ε δηδαζθαιία ησλ αληίζηνηρσλ δηθαίσλ δελ έρεη θαζηεξσζεί. 26

27 Απνηέιεζκα, λα απμάλνληαη νη πξνζθπγέο ζηε δηθαηνζχλε κε γεσκεηξηθή πξφνδν, θαη λα πιεζαίλνπλ ηα πεξηζηαηηθά πνπ απαζρνινχλ ηνπο ειεγθηηθνχο κεραληζκνχο. Οη ίδηνη νη επαγγεικαηίεο δελ είλαη ελεκεξσκέλνη ζηνπο πεξηζζφηεξνπο θαλφλεο πνπ δηέπνπλ ην δίθαην ηεο πγείαο κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγνχληαη πνιιά πξνβιήκαηα ζε πνιιά επίπεδα ζην ρψξν ηεο πγείαο. Β.2.1 ΠΖΓΔ ΣΟΤ ΓΗΚΑΗΟΤ ΣΖ ΤΓΔΗΑ πλνπηηθά αλαθέξνληαη: Οη δηεζλείο ζπλζήθεο, νη θαλφλεο ηνπ Π.Ο.Τ., νη νδεγίεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, νη απνθάζεηο θαη δηαθεξχμεηο ηνπ Ο.Ζ.Δ., ε δηαθήξπμε ηνπ Διζίλθη (1964) Σφθην (1975), ν Γηεζλήο Κψδηθαο Ηαηξηθήο Ζζηθήο, ν Υάξηεο ησλ Ννζνζθνκεηαθψλ Ηαηξψλ ηεο Δ.Δ., ε adhoc δηαθχξεμε ηεο Harward Medical School, ν Υάξηεο ησλ Γηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ, θιπ, απνηεινχλ παξάγνληεο δηακφξθσζεο ηνπ δηθαίνπ ηεο πγείαο. ην εζσηεξηθφ, εζληθφ δίθαην, ην χληαγκα νξίδεη ζην άξζξν 21. παξ. 2-3 ηελ ππνρξέσζε ηνπ Κξάηνπο γηα πξνζηαζία ηεο πγείαο ησλ πνιηηψλ θαη ζην άξζξν 28. παξ. 1 φηη νη γεληθά παξαδεδεγκέλνη θαλφλεο θαη νη δηεζλείο ζπκβάζεηο πνπ θχξσζε ε Βνπιή «απνηεινχλ αλαπφζπαζην κέξνο ηνπ ειιεληθνχ δηθαίνπ, ππεξηζρχνπλ δε πάζεο αληηζέηνπ δηαηάμεσο», δίλνληαο έηζη ην θξάηνο ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζε ζέκαηα πγείαο θαη θαηνρπξψλνληαο ηηο δηεζλείο ζπκβάζεηο. Πεγέο ηνπ δηθαίνπ απνηεινχλ αθφκα: Α) νη γεληθέο αξρέο, νη νπνίεο έιθνπλ ηελ θαηαγσγή ηνπο απφ ηηο απαξρέο ηνπ πνιηηηζκνχ καο θαη αθνξνχλ ηελ πξνζηαζία ηεο ζσκαηηθήο αθεξαηφηεηαο ηνπ αηφκνπ, ηελ πξνζηαζία ηεο δσήο ηνπ πάζρνληα, ηηο αξρέο ηεο ελεκέξσζεο θαη ηεο ζπγθαηάζεζεο ηνπ αξξψζηνπ, ηεο θξαηηθήο κέξηκλαο κε ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ ππεξεζηψλ, ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο ηνπ πνιίηε θιπ. Β) Ζ λνκνινγία ησλ δηθαζηεξίσλ, νη νπνίεο παίδνπλ ζπνπδαίν ξφιν ζηε δηακφξθσζε θαη αλάπηπμε ηνπ δηθαίνπ ηεο πγείαο, αθνχ έξρνληαη λα άξνπλ ακθηβνιίεο ή λα ζπκπιεξψζνπλ θελά απφ ηελ έιιεηςε ή ηελ απνπζία πξφβιεςεο λνκνζεηηθψλ ξπζκίζεσλ εμαηηίαο ηεο ηιηγγηψδνπο αλάπηπμεο ησλ βηνταηξηθψλ ηερλνινγηψλ θαη ηεο θαζπζηεξεκέλεο αληηκεηψπηζεο ηνπ λνκνζέηε. Γ) Οη επαγγεικαηηθέο ζπλήζεηεο, νη νπνίεο κνινλφηη πεξηιακβάλνληαη ζε άιινπο θψδηθεο δενληνινγίαο ησλ επαγγεικάησλ ηεο πγείαο, δπζηπρψο ζηελ Διιάδα, φρη 27

28 κφλν δελ πεξηιακβάλνληαη, αιιά ππάξρεη κηα ραξαθηεξηζηηθή εκκνλή ζηελ άγλνηα ησλ ζρεηηθψλ θαλφλσλ, ή αλ πεξηιακβάλνληαη, παξακέλνπλ πεξηνξηζκέλεο θαη δελ εμαληινχληαη πιήξσο. Γελ παχνπλ φκσο λα απνηεινχλ γηα ηνπο κειεηεηέο πνιχηηκα ζηνηρεία σο κνξθέο θαη εθθξάζεηο κηαο καθξαίσλεο θαη βαξηάο επηζηεκνληθήο θαη πνιηηηζκηθήο θιεξνλνκηάο, εηδηθά ζηε ρψξα καο, ε νπνία επηδξά νπζηαζηηθά ζηε δηακφξθσζε ηνπ ππφ εμέηαζε δηθαίνπ. 10 Β.3 ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ ΣΟ ΥΧΡΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ Β.3.1 ΗΣΟΡΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ Ζ αλάγθε πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ πξνυπήξρε ζε φιεο ηηο επνρέο άζθεζεο ηεο ηαηξηθήο θαη εθθξάδνληαλ θπξίσο κε έκκεζν ηξφπν θπξίσο κέζα απφ ηνλ θαζνξηζκφ ππνρξεψζεσλ ησλ γηαηξψλ. Σν πξψην ηζηνξηθφ θείκελν πνπ αλαθέξεη ηηο ππνρξεψζεηο ησλ γηαηξψλ θαη έκκεζα πξνζηαηεχεη ηα δηθαηψκαηα ησλ αζζελψλ θαη ηδηαίηεξα ηα δηθαηψκαηα πξνζηαζίαο ηνπ ηαηξηθνχ απνξξήηνπ σο ην αξραηφηεξν δηθαίσκα είλαη ν γλσζηφο Ιππνθξάηεηνο Όξθνο. ην εμήο ηα δηθαηψκαηα ησλ αζζελψλ αλαθέξνληαη έκκεζα σο ππνρξεψζεηο ησλ γηαηξψλ ζηνπο εθάζηνηε θψδηθεο εζηθήο θαη δενληνινγίαο 11. Ο φξθνο ηνπ Ηππνθξάηε απνηειεί ηνλ παιαηφηεξν ζπγθξνηεκέλν θψδηθα ηαηξηθήο εζηθήο πνπ δηαηππψζεθε απφ ηνλ Έιιελα ζεξαπεπηή θαη έρεη απνηειέζεη ηε βάζε γηα ηνλ φξθν ησλ απνθνίησλ ηεο Ηαηξηθήο ρνιήο θαη επαγγεικάησλ πγείαο παγθνζκίσο. Τπήξμε κφλν «εζσηεξηθφ δίθαην» ηεο ζπληερληαθήο ηαηξηθήο νκάδαο ρσξίο λα δεκηνπξγεί γεληθφηεξν θαλφλα δηθαίνπ απφ ηνλ νπνίν λα απνξξένπλ ππνρξεψζεηο ηνπ γηαηξνχ πξνο ηνλ αζζελή. Ζ θχξσζε γηα ηελ θαθή εμάζθεζε ηνπ ηαηξηθνχ επαγγέικαηνο ήηαλ κφλν ε απνηπρία ηνπ γηαηξνχ θαη ε απψιεηα ηεο ηαηξηθήο ηνπ θήκεο. Σν 1948 αθνινπζεί ε Γηαθήξπμε ηεο Γελεύεο πνπ ηξνπνπνηήζεθε ην 1968 ε νπνία απνηειεί ζε γεληθέο γξακκέο ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ Ιππνθξάηεηνπ Όξθνπ. Σνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2002 εηδηθνί απφ ηξεηο ηαηξηθέο νκάδεο, δχν ακεξηθαληθέο θαη κία 10 Βι.. Μπαξνχηε, «Γίθαην ηεο Τγείαο», πεξηνδηθφ «Γηνηθεηηθή Δλεκέξσζε». 11 Βι. Καηζηθάξνπ,

29 επξσπατθή πξνρψξεζαλ ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ φξθνπ ηνπ Ηππνθξάηε θαζψο είδαλ φηη ηα δεδνκέλα πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί ζε φ,ηη αθνξά ηελ ηαηξηθή πξάμε ζηνλ 21 ν αηψλα έρνπλ αιιάμεη 12. Οη γηαηξνί εμέδσζαλ κηα αλαλεσκέλε έθδνζε ηνπ φξθνπ ηνπ Ηππνθξάηε πνπ νλνκάδεηαη «Καηαζηαηηθφο Υάξηεο ηνπ ηαηξηθνχ επαγγεικαηηζκνχ» θαη ε νπνία πξνζζέηεη δχν αξρέο-θιεηδηά ζε απηφλ: ηνλ ζεβαζκφ ηεο απηνλνκίαο ηνπ αζζελνχο θαη ηεο θνηλσληθήο δηθαηνζχλεο. Δηδηθφηεξα ζηηο νδεγίεο ηνπ Υάξηε πεξηιακβάλνληαη, κεηαμχ άιισλ, ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο θξνληίδαο ησλ αζζελψλ θαη ε απνρή απφ επαγγεικαηηθέο δηακάρεο πνπ έρνπλ γλψκνλα ην ζπκθέξνλ. Ο λένο ράξηεο πνπ έρεη πηνζεηεζεί απφ ηνλ ακεξηθαληθφ ζχιινγν ζεξαπεπηψλ, ηελ ακεξηθαληθή εηαηξία παζνινγίαο θαη ηνλ ακεξηθαληθφ ζχλδεζκν παζνιφγσλ κπνξεί λα ρξεζηκέςεη σο εξγαιείν γηα ηνπο γηαηξνχο νη νπνίνη θαινχληαη λα αλαιχζνπλ νινέλα ακθηιεγφκελεο εμειίμεηο ζην ρψξν ηνπο. Σν πξψην σζηφζν θαηαγεγξακκέλν δηθαίσκα ησλ αζζελψλ εμαγγέιζεθε ην 1793, φηαλ ε Γαιιηθή Δζλνζπλέιεπζε φξηζε φηη «θάζε αζζελήο δηθαηνχηαη απφ έλα δηθφ ηνπ θξεβάηη θαη φηη ηα θξεβάηηα πξέπεη λα απέρνπλ κεηαμχ ηνπο ηνπιάρηζηνλ 3 πφδηα» 13. Πεξηζζφηεξε έκθαζε ζην δήηεκα ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ δφζεθε κεηά ην Β παγθφζκην πφιεκν φηαλ νη θνηλσλίεο έδσζαλ βάξνο ζηνλ ηνκέα ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ. Σν 1947 ζεζπίζζεθε ν Κώδηθαο ηεο Νπξεκβέξγεο γηα ηα πεηξάκαηα ζε αλζξψπνπο. Γηα πξψηε θνξά εηζάγεηαη ε έλλνηα ηεο πιεξνθνξεκέλεο ζπλαίλεζεο (informed consent), ε δπλαηφηεηα ηνπ αζζελή λα απνρσξεί απφ ηελ έξεπλα αλ ην ζειήζεη, ε αλάγθε δηεμαγσγήο ηεο έξεπλαο απφ εηδηθνχο θιπ.. ηαλ ην ηξαηησηηθφ Γηθαζηήξην ηεο Νπξεκβέξγεο εμέδσζε ηελ ηειηθή ηνπ απφθαζε ζηηο 19 Απγνχζηνπ 1947, ζηε δίθε ησλ λαδηζηψλ ηαηξψλ, ην ηειηθφ έγγξαθν πεξηειάκβαλε έλα δεθάινγν θαλφλσλ. ην δεθάινγν απηφ, νη δηθαζηέο δηαηχπσζαλ θάπνηεο αξρέο πξηλ αθφκα απφ ηε γέλλεζε ηεο βηνεζηθήο: «ε αβίαζηε ζπγθαηάζεζε ηνπ αλζξψπνπ ζηνλ νπνίν πξφθεηηαη λα εθαξκνζηεί ην πείξακα είλαη απνιχησο απαξαίηεηε» Βι. Δθεκεξίδα «Σν Βήκα», 14 Μαξηίνπ Βι. Κνπηνχθαξεο, Βι. Γξαβάλεο, ρσξίο ρξνλνινγία. 29

30 Απηφ ζεκαίλεη φηη ην άηνκν πνπ ζα ππνβιεζεί ζηνλ πεηξακαηηζκφ έρεη εμαζθαιηζκέλεο ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ειεχζεξε έθθξαζε ηεο βνχιεζεο ηνπ ρσξίο άζθεζε επάλσ ηνπ νπνηνπδήπνηε ζηνηρείνπ βίαο, δφινπ, εμαπάηεζεο, πίεζεο, παξαπιάλεζεο ή άιιεο απψηεξεο κνξθήο πεξηνξηζκνχ ή εμαλαγθαζκνχ. Δπίζεο ζα πξέπεη λα έρεη επαξθή γλψζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ αθνξνχλ ζην αληηθείκελν ηεο έξεπλαο, ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα θαηαιήμεη ζε κηα ζπλεηδεηή θαη μεθάζαξε απφθαζε. Σν ηειεπηαίν ζηνηρείν πξνυπνζέηεη φηη, πξηλ απφ ηελ απνδνρή θάπνηαο ζεηηθήο απφθαζεο απφ κέξνπο ηνπ πξννξηδφκελνπ πξνο πεηξακαηηζκφ, ζα πξέπεη λα ηνπ γλσζηνπνηεζνχλ ε θχζε, ε δηάξθεηα θαη ν ζθνπφο ηνπ πεηξάκαηνο, αθφκα θαη ε κέζνδνο θαη ηα κέζα κε ηα νπνία ζα δηεμαρζεί. Σέινο, φιεο νη αλσκαιίεο ή νη θίλδπλνη πνπ ζα κπνξνχζαλ λα πξνθχςνπλ θαη νη επηπηψζεηο ζηελ πγεία ηνπ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα είλαη απνηέιεζκα ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ ζην πείξακα. Δίλαη ρξένο θαη επζχλε θάζε αηφκνπ πνπ μεθηλά, θαηεπζχλεη ή δηεμάγεη ην πείξακα λα εμαζθαιίζεη ηε ιήςε ηεο πνηνηηθήο θαη ζπλεηδεηνπνηεκέλεο απφθαζεο απφ κέξνπο ηνπ πξννξηδφκελνπ γηα πεηξακαηηζκφ. Απηφ ην ρξένο θαη ε επζχλε είλαη πξνζσπηθά θαη κε κεηαβηβάζηκα ζε θάπνηνλ άιιν ρσξίο λνκηθέο ζπλέπεηεο. Ο Κψδηθαο ηεο Νπξεκβέξγεο δελ πηνζεηήζεθε πνηέ επίζεκα απφ δηεζλή ζπλζήθε ή ζχκβαζε σο δηεζλήο λφκνο. Σν 1964 ε Γηαθήξπμε ηνπ Διζίλθη ζηε 18 ε Γεληθή πλέιεπζε ηεο Παγθφζκηαο Ηαηξηθήο Έλσζεο αλαθέξζεθε ζηε βηνταηξηθή έξεπλα θαη θηλήζεθε ζην πλεχκα ηνπ Κψδηθα ηεο Νπξεκβέξγεο. ζνλ αθνξά ηελ επηινγή αηφκσλ γηα πείξακα κέρξη πνιχ πξφζθαηα, πνιινί πίζηεπαλ φηη ε πιεξνθνξεκέλε ζπγθαηάζεζε, ήηαλ ε κφλε απαξαίηεηε πνπ θαζηζηνχζε ηελ θιηληθή έξεπλα εζηθή. ήκεξα πξνηείλνληαη έμη επηπξφζζεηεο πξνυπνζέζεηο νη νπνίεο είλαη: 1) ε αμία: γηα λα είλαη εζηθή κηα θιηληθή έξεπλα, πξέπεη λα έρεη αμία ππφ ηελ έλλνηα φηη αμηνινγεί κηα δηαγλσζηηθή ζεξαπεία κεηαθνξάο γνληδίσλ, ε νπνία ζα κπνξνχζε λα νδεγήζεη ζηε βειηίσζε ηεο πγείαο, ή ηεο επεμίαο, 2) επηζηεκνληθή αμηνπηζηία: γηα λα είλαη εζηθφ έλα θιηληθφ εξεπλεηηθφ πξσηφθνιιν, νη κέζνδνη πξέπεη λα είλαη αμηφπηζηεο θαη πξαθηηθά δπλαηέο, 3) ε επηινγή ησλ αζζελψλ πξέπεη λα είλαη δίθαηα: ζην παξειζφλ εηζέξρνληαλ ζηελ έξεπλα νκάδεο, νη νπνίεο δελ είραλ ηε δπλαηφηεηα λα πξνζηαηεχζνπλ ηνπο εαπηνχο ηνπο, 4) επλντθφ πειίθν θηλδχλνπ-σθέιεηαο, 5) αλεμάξηεηε θξίζε: άηνκα κε ζπλδεδεκέλα 30

31 δηνηθεηηθψο, ή θαη άιινπο ηξφπνπο κε ηελ θιηληθή έξεπλα βνεζνχλ ζηελ ειαρηζηνπνίεζε ηεο πηζαλήο επίπησζεο ζπγθξνχζεσλ ζπκθεξφλησλ θαη 6) πξνζηαζία ηεο ερεκχζεηαο θαη ζεβαζκφο πξνο ηα πεξηιακβαλφκελα ζηε κειέηε άηνκα. Μεηά ην 1970 ε νινέλα θαη πην πνιπζχλζεηε δνκή θαη πθή ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο, θαζψο θαη ε εκθάληζε λέσλ λφζσλ (AIDS, λφζνο Αιηζράτκεξ) νδήγεζαλ ζηε κεγαιχηεξε επαηζζεηνπνίεζε ησλ θνηλσληθψλ θνξέσλ επηζηεκνληθψλ νξγαλψζεσλ θαη θπβεξλεηηθψλ κεραληζκψλ. Ζ δεθαεηία ηνπ 1970 γλψξηζε κεξηθέο ξηδηθέο αιιαγέο πνπ θαηέιεμαλ ην 1973 ζηελ ςήθηζε απφ ηελ Ακεξηθάληθε Ννζνθνκεηαθή Έλσζε ηνπ πξψηνπ επίζεκνπ θεηκέλνπ γηα ηα δηθαηψκαηα ησλ αζζελψλ πνπ απνηειεί ηνλ «Κώδηθα ησλ Γηθαησκάησλ ηνπ Αζζελνύο» θαη αλαγλσξίδεηαη δηεζλψο σο ν αθξνγσληαίνο ιίζνο ζηελ πνξεία θσδηθνπνίεζήο ηνπο. ε επξσπατθφ επίπεδν πξψηε έξρεηαη ε Γαιιία φηαλ ην 1974 ςεθίδεη ην «Υάξηε ησλ Γηθαησκάησλ θαη Τπνρξεώζεσλ ησλ αζζελώλ» 15. Σα ηειεπηαία ρξφληα νη δηεζλείο νξγαληζκνί εκθαλίδνληαη λα αλαιακβάλνπλ πξσηνβνπιίεο γηα ηελ πιήξε αλάπηπμε, πξνζηαζία θαη θαηνρχξσζε ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ. Σα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα ηνπ αζζελνχο δηακνξθψζεθαλ ζε θαλφλεο απνδεθηνχο απφ ηα ζχγρξνλα θξάηε ζηε Γηαθήξπμε ηεο Ληζζαβόλαο (1981), πνπ εθδφζεθε απφ ηελ Παγθφζκηα Ηαηξηθή Έλσζε. χκθσλα κε ηελ Γηαθήξπμε απηή πνπ πεξηιακβάλεη έμη ελφηεηεο: Ο αζζελήο έρεη ην δηθαίσκα λα επηιέγεη ειεχζεξα ην γηαηξφ ηνπ. Ο αζζελήο έρεη ην δηθαίσκα λα ζεξαπεχεηαη απφ γηαηξφ ν νπνίνο είλαη ειεχζεξνο λα αλαιάβεη ηε ζεξαπεία ηνπ, ζχκθσλα κε ηηο εζηθέο θαη επηζηεκνληθέο εμειίμεηο ηνπ, ρσξίο εμσηεξηθφ επεξεαζκφ. Ο αζζελήο έρεη ην δηθαίσκα αθνχ ελεκεξσζεί γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ, λα ζπκθσλήζεη κε ηε ζεξαπεία πνπ ηνπ πξνηείλεηαη ή λα δηαθσλήζεη κ απηήλ θαη λα κε δερζεί ζεξαπεία. Ο αζζελήο έρεη δηθαίσκα λα αλακέλεη φηη ν γηαηξφο ζα ηεξήζεη απφιπηε ερεκχζεηα γηα ηελ πεξίπησζή ηνπ. Ο αζζελήο έρεη δηθαίσκα λα πεζάλεη κε αμηνπξέπεηα. 15 Βι. Καηζηθάξνπ,

32 Ο αζζελήο έρεη δηθαίσκα λα αλακέλεη πλεπκαηηθή θαη ςπρηθή ζηήξημε απφ ην γηαηξφ ηνπ, ηελ νπνία κπνξεί θαη λα αξλεζεί. Δπίζεο έρεη ην δηθαίσκα λα δεηήζεη ηε ςπρηθή ζηήξημε ηνπ ηεξέσο ηνπ ζξεζθεχκαηφο ηνπ. ε επξσπατθφ επίπεδν ε Δπξσπατθή Έλσζε δελ έρεη ηελ αξκνδηφηεηα λα απνθαζίδεη ζε εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο. Χζηφζν, ην 1983 εμέδσζε ςήθηζκα γηα ηε ζχληαμε Δπξσπατθνχ Υάξηε Γηθαησκάησλ ησλ Αζζελψλ. ήκεξα ην ελδηαθέξνλ ηεο ΔΔ έρεη επηθεληξσζεί ζηνλ θαζνξηζκφ θνηλήο πξνζέγγηζεο γηα ηα αηνκηθά δηθαηψκαηα ησλ αζζελψλ κε απψηεξν ζθνπφ ηε δεκηνπξγία θνηλήο επξσπατθήο θξνληίδαο πγείαο θαη ηελ πξαγκαηηθή ελαξκφληζε ησλ πνιηηηθψλ πγείαο ησλ θξαηψλ κειψλ θάλνληαο πξαγκαηηθφηεηα ηελ θνηλή επξσπατθή ηαπηφηεηα, θαζψο θαη ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή 16. Αληίζεηα, ζην πκβνχιην ηεο Δπξψπεο ππάξρεη ε Δπηηξνπή Τγείαο ε νπνία εκπιέθεηαη ζηα δηθαηψκαηα ησλ αζζελψλ ζε ηξεηο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο (ην πξνζσπηθφ ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, ε πξνιεπηηθή ηαηξηθή θξνληίδα θαη ε πξναγσγή ηεο ηζφηεηαο ζηε θξνληίδα). Σν 1996 ζηελ 5 ε Γηάζθεςε ησλ επξσπαίσλ ππνπξγψλ πγείαο (Βαξζνβία, 7-8 Ννεκβξίνπ 1996) ζηελ αλαθνξά ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο «θνηλσληθή πξφθιεζε ζηελ πγεία: ηζφηεηα θαη δηθαηψκαηα ησλ αζζελψλ ζηα πιαίζηα ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ζηελ πγεία» δφζεθε έκθαζε ζην γεγνλφο φηη ππάξρεη αλάγθε γηα: ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ θαη ησλ αζζελψλ ζηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο, ηζφηηκε πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο πγείαο, ελίζρπζε ησλ ιηγφηεξν επλνεκέλσλ νκάδσλ ηνπ πιεζπζκνχ θαη επαλαμηνιφγεζε ηνπ ξφινπ ηεο πγείαο γηα ηελ θνηλσληθή επεκεξία ηνπ πιεζπζκνχ. ηελ ίδηα αλαθνξά ηνλίδεηαη ην πην ζεκαληηθφ ζεκείν ηεο επξσπατθήο πξφθιεζεο, ε αλάπηπμε ησλ ζπζηεκάησλ θξνληίδαο πγείαο βαζηζκέλε ζηηο αμίεο έηζη φπσο εθθξάζζεθαλ ζηελ Δπξσπατθή χκβαζε ησλ Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ θαη ηνλ Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Υάξηε. Οη ησξηλέο κεηαξξπζκίζεηο ζηα ζπζηήκαηα πγείαο θαζνξίδνληαη πεξηζζφηεξν απφ ηηο δηαθπκάλζεηο ηνπ θφζηνπο ηεο πγείαο θαη ηηο απμαλφκελεο αλάγθεο ηνπ πιεζπζκνχ. Σν εξψηεκα είλαη πψο ζα κπνξνχζαλ νη 16 Βι. Herman,

33 κεηαξξπζκίζεηο ζηα ζπζηήκαηα πγείαο λα δηαζθαιίζνπλ ηελ ηζφηηκε πξφζβαζε ζηε θξνληίδα πγείαο δηαηεξψληαο παξάιιεια ην επίπεδν ηεο πνηφηεηάο ηεο. Ζ πην ζεκαληηθή πξσηνβνπιία ήηαλ ε ύκβαζε γηα ηελ Πξνζηαζία ησλ Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ θαη ηεο Αμηνπξέπεηαο ηνπ αηόκνπ ζε ζρέζε κε ηελ εθαξκνγή ηεο Βηνινγίαο θαη ηεο Ιαηξηθήο. Ζ δηαδηθαζία άξρηζε ην 1991 θαη πηνζεηήζεθε απφ ηελ Δπηηξνπή Τπνπξγψλ ζηηο 19 Ννεκβξίνπ Με ηε ζχκβαζε απηή επηηπγράλεηαη ε ελαξκφληζε ησλ βηνεζηθψλ αξρψλ αλάκεζα ζηα θξάηε-κέιε. Οη αξρέο ηεο ζχκβαζεο παξέρνπλ πξνζηαζία ζηνπο αζζελείο φζνλ αθνξά ην ζεβαζκφ ζηελ αλζξψπηλε αμηνπξέπεηα, πξνζηαζία ηεο ζσκαηηθήο αθεξαηφηεηαο, ηεο απηνλνκίαο ησλ ρξεζηψλ ππεξεζηψλ πγείαο, ελψ πξνηάζζεη ηελ θνηλσληθή επζχλε γηα ηελ εθαξκνγή ησλ βηνταηξηθψλ επηζηεκψλ. Ζ ρψξα καο έρεη ππνγξάςεη ηε ζχκβαζε απηή. ηελ Δπξσπατθή ύκβαζε Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ θαη Θεκειησδώλ Διεπζεξηώλ (1950), ν αζζελήο κπνξεί θάησ απφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο θαη γηα νξηζκέλα δηθαηψκαηα λα πξνζθχγεη ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή. Ζ ππφζεζή ηνπ κπνξεί λα θζάζεη θαη ζην Γηθαζηήξην ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ 17. Ζ ζέζε ηνπ αζζελή απνηειεί αληηθείκελν πνιιψλ δηεζλψλ νξγαληζκψλ. Απηφ θαίλεηαη απφ ηνλ απμαλφκελν αξηζκφ απνθάζεσλ, ζπζηάζεσλ θαη νδεγηψλ πνπ έρνπλ εθδνζεί ζε δηεζλέο επίπεδν απφ πνιινχο νξγαληζκνχο. ε επίπεδν δηεζλνχο νξγαληζκνχ ε Παγθφζκηα Γηαθήξπμε γηα ηελ Πξναγσγή ησλ Γηθαησκάησλ ησλ Αζζελψλ ζηελ Δπξψπε (1994), πνπ εθδφζεθε απφ ην Πεξηθεξεηαθφ Γξαθείν Δπξψπεο ηεο ΠΟΤ ζην Άκζηεξληακ, είλαη ε πην νινθιεξσκέλε. Δίρε ζθνπφ λα δψζεη ψζεζε ζηελ Δπξψπε πξνο κηα θαηεχζπλζε κηαο πιεξέζηεξεο επεμεξγαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ θαη κηαο βειηησκέλεο ζπλεξγαζίαο πνιηηψλ θαη πγεηνλνκηθψλ νξγαληζκψλ ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ πγεία θαη ηελ αζζέλεηα. Σν έγγξαθν απηφ πξνζπαζεί λα εθθξάζεη ηε θηινδνμία ησλ αλζξψπσλ φρη κφλν φζνλ αθνξά ηηο βειηηψζεηο ζηε θξνληίδα, αιιά θαη ζηελ πιήξε αλαγλψξηζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπο σο αζζελείο. Οη αξρέο πνπ θαζνξίζζεθαλ αληινχλ πνιιά απφ ηελ πξφζθαηε λνκνζεζία ησλ Κάησ Υσξψλ θαη ζε κεξηθέο ιεπηνκέξεηεο μεπεξλνχλ εθείλεο ηεο Βξεηαλίαο. Πεξηιακβάλνπλ δηθαηψκαηα φπσο ε δηαγξαθή ή δηφξζσζε αλαθξηβψλ ή ακθηιεγφκελσλ ηαηξηθψλ εγγξάθσλ, ην δηθαίσκα λα επηιέγεηαη θαλείο γηα ζεξαπεία κε βάζε ηαηξηθά θξηηήξηα θαη ην δηθαίσκα λα πιεξνθνξείηαη θαλείο κε έλα ειάρηζην 17 Βι. Πιαθνχια,

34 «δπζλφεηεο ηερληθήο νξνινγίαο». Ζ δηαθήξπμε δελ είλαη δεζκεπηηθή απφ λνκηθή άπνςε, αιιά πξφθεηηαη λα έρεη «εζηθή ηζρχ» ε νπνία ζα «δηεγείξεη ηηο θπβεξλήζεηο λα δξάζνπλ» 18. πκπεξαζκαηηθά νη δηεζλείο πξσηνβνπιίεο παξφιν πνπ δελ έρνπλ λνκηθή ηζρχ, έρνπλ εμαηξεηηθή ζεκαζία ηφζν γηα ηνπο αζζελείο φζν θαη γηα ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο. Ζ ππνζηήξημε ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ ζε δηεζλέο επίπεδν βαζίδεηαη ζηε ζηελή ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ δηεζλψλ νξγαληζκψλ θαη ησλ ζρεηηθψλ δηεζλψλ κε θπβεξλεηηθψλ νξγαληζκψλ (γηα παξάδεηγκα ε Παγθφζκηα Ηαηξηθή Έλσζε) αιιά θαη κεηαμχ ησλ επξσπατθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο δεδνκέλνπ φηη νη αζζέλεηεο θαη ε επηζηήκε δε ζηακαηνχλ ζηα εζληθά ζχλνξα. Β.3.2 ΣΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ ΣΧΝ ΑΘΔΝΧΝ Σα δηθαηψκαηα ησλ αζζελψλ ή επξχηεξα ησλ ρξεζηψλ Τπεξεζηψλ Τγείαο, είλαη έλα ζέκα πνπ φπσο είλαη γλσζηφ βξίζθεηαη ζην επίθεληξν ηνπ ελδηαθέξνληνο φισλ ησλ ζχγρξνλσλ θνηλσληψλ ηα ηειεπηαία ρξφληα. Βεβαίσο απαζρνινχζε φιεο ηηο θνηλσλίεο απφ αξραηνηάησλ ρξφλσλ, εθθξαδφηαλ φκσο κε έκκεζν ηξφπν, θπξίσο κέζα απφ ηνλ θαζνξηζκφ ησλ ππνρξεψζεσλ ησλ γηαηξψλ. Ο φξθνο ηνπ Ηππνθξάηε ζεσξείηαη ην πξψην ηζηνξηθφ θείκελν πνπ πξνζηαηεχεη έζησ θαη έκκεζα ηα δηθαηψκαηα απηά κε ηελ αλαθνξά ζην ηαηξηθφ απφξξεην. Πεξηζζφηεξε έκθαζε ζην ζέκα δφζεθε κεηά ην Β' Παγθφζκην Πφιεκν, φηαλ νη θπβεξλήζεηο θαη νη πνιίηεο έδσζαλ ηδηαίηεξν βάξνο ζηνλ ηνκέα ησλ αλζξψπηλσλ δηθαησκάησλ. κσο κφιηο ην 1973 γίλεηαη ην πξψην ζεκαληηθφ βήκα, θαη' αξρήλ ζηηο Ζ.Π.Α, φπνπ θάησ απφ ηελ έληνλε πίεζε ησλ θηλεκάησλ γηα ηα δηθαηψκαηα ησλ αζζελψλ, ε Ακεξηθαληθή Ννζνθνκεηαθή Έλσζε ςεθίδεη ηνλ "Κψδηθα Γηθαησκάησλ ηνπ Αζζελνχο" θαη αθνινπζεί ε Δπξψπε κε πξψηε ηε Γαιιία ην 1974 κε ην ''Υάξηε ησλ Γηθαησκάησλ θαη Τπνρξεψζεσλ ησλ Αζζελψλ''. Σελ ίδηα ρξνληά (1974), ε Ννζνθνκεηαθή Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ ςεθίδεη ηνλ ''Δπξσπατθφ ράξηε γηα ηα δηθαηψκαηα ησλ Αζζελψλ''. 18 Βι. Μπξηαζνχιε,

35 Σν Τπνπξγείν Τγείαο Πξόλνηαο, ζην Ν ΦΔΚ 123/92 η.α, πξνζδηφξηζε ηα δηθαηψκαηα ηνπ λνζνζθνκεηαθνχ αζζελνχο, ζχκθσλα κε ηα νπνία : Άξζξν 47 Σα δηθαηώκαηα ηνπ λνζνθνκεηαθνύ αζζελνύο: 1. Ο αζζελήο έρεη ην δηθαίσκα πξνζεγγίζεσο ζηηο ππεξεζίεο ηνπ λνζνθνκείνπ, ηηο πιένλ θαηάιιειεο γηα ηε θχζε ηεο αζζέλεηαο ηνπ. 2. Ο αζζελήο έρεη ην δηθαίσκα ηεο παξνρήο θξνληίδαο ζ απηφλ κε ηνλ νθεηιφκελν ζεβαζκφ ζηελ αλζξψπηλε αμηνπξέπεηα ηνπ. Απηή ε θξνληίδα πεξηιακβάλεη φρη κφλν ηελ ελ γέλεη άζθεζε ηεο ηαηξηθήο θαη ηεο λνζειεπηηθήο, αιιά θαη ηηο παξαταηξηθέο ππεξεζίεο, ηελ θαηάιιειε δηακνλή, ηελ θαηάιιειε κεηαρείξηζε θαη ηελ απνηειεζκαηηθή δηνηθεηηθή θαη ηερληθή εμππεξέηεζε. 3. Ο αζζελήο έρεη ην δηθαίσκα λα ζπγθαηαηεζεί ή λα αξλεζεί θάζε δηαγλσζηηθή ή ζεξαπεπηηθή πξάμε πνπ πξφθεηηαη λα δηελεξγεζεί ζε απηφλ. ε πεξίπησζε αζζελνχο κε κεξηθή ή πιήξε δηαλνεηηθή αληθαλφηεηα, ε άζθεζε απηνχ ηνπ δηθαηψκαηνο γίλεηαη απφ ην πξφζσπν πνπ θαηά λφκν ελεξγεί γηα ινγαξηαζκφ ηνπ. 4. Ο αζζελήο δηθαηνχηαη λα δεηήζεη λα πιεξνθνξεζεί φ,ηη αθνξά ζηελ θαηάζηαζή ηνπ. Σν ζπκθέξνλ ηνπ αζζελνχο είλαη θαζνξηζηηθφ θαη εμαξηάηαη απφ ηελ πιεξφηεηα θαη ηελ αθξίβεηα ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ ηνπ δίλνληαη. Ζ πιεξνθφξεζε ηνπ αζζελνχο πξέπεη λα ηνπ επηηξέςεη λα ζρεκαηίζεη πιήξε εηθφλα ησλ ηαηξηθψλ, θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ παξακέηξσλ ηεο θαηαζηάζεσο ηνπ θαη λα ιακβάλεη απνθάζεηο ν ίδηνο ή λα κεηέρεη ζηε ιήςε απνθάζεσλ, πνπ είλαη δπλαηφλ λα πξνδηθάζνπλ ηε κεηέπεηηα δσή ηνπ. 5.Ο αζζελήο ή ν εθπξφζσπφο ηνπ ζε πεξίπησζε εθαξκνγήο ηεο παξ. 3, έρεη ην Γηθαίσκα λα πιεξνθνξεζεί, πιήξσο θαη εθ ησλ πξνηέξσλ, γηα ηνπο θηλδχλνπο πνπ ελδέρεηαη λα παξνπζηαζζνχλ ή λα πξνθχςνπλ εμ αθνξκήο εθαξκνγήο ζε απηφλ αζπλήζσλ ή πεηξακαηηθψλ δηαγλσζηηθψλ θαη ζεξαπεπηηθψλ πξάμεσλ. Ζ εθαξκνγή ησλ πξάμεσλ απηψλ ζηνλ αζζελή ιακβάλεη ρψξα κφλν χζηεξα απφ ζπγθεθξηκέλε ζπγθαηάζεζε ηνπ ίδηνπ. Ζ ζπγθαηάζεζε απηή κπνξεί λα αλαθιεζεί απφ ηνλ αζζελή αλά πάζα ζηηγκή. 6. Ο αζζελήο πξέπεη λα αηζζάλεηαη ηειείσο ειεχζεξνο ζηελ απφθαζε ηνπ, λα δερζεί ή λα απνξξίςεη, θάζε ζπλεξγαζία ηνπ κε ζθνπφ ηελ έξεπλα ή ηελ εθπαίδεπζε. Ζ 35

36 ζπγθαηάζεζή ηνπ γηα ηπρφλ ζπκκεηνρή ηνπ, είλαη δηθαίσκά ηνπ θαη κπνξεί λα αλαθιεζεί αλά πάζα ζηηγκή. 7. Ο αζζελήο έρεη ην δηθαίσκα ζην κέηξν θαη ζηηο πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο πνπ είλαη δπλαηφλ, πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθήο ηνπ δσήο. Ο απφξξεηνο ραξαθηήξαο ησλ πιεξνθνξηψλ θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ εγγξάθσλ πνπ ηνλ αθνξνχλ, ηνπ θαθέινπ ησλ ηαηξηθψλ ζεκεηψζεσλ θαη επξεκάησλ, πξέπεη λα είλαη εγγπεκέλνο. 8. Ο αζζελήο έρεη ην δηθαίσκα ηνπ ζεβαζκνχ θαη ηεο αλαγλσξίζεσο ζε απηφλ ησλ ζξεζθεπηηθψλ θαη ηδενινγηθψλ ηνπ πεπνηζήζεσλ. 9. Ο αζζελήο έρεη ην δηθαίσκα λα παξνπζηάζεη ή λα θαηαζέζεη αξκνδίσο δηακαξηπξίεο θαη ελζηάζεηο θαη λα ιάβεη πιήξε γλψζε ησλ επ' απηψλ ελεξγεηψλ θαη απνηειεζκάησλ. Β.3.3 ΣΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ ΣΧΝ ΑΣΟΜΧΝ ΜΔ ΔΗΓΗΚΔ ΑΝΑΓΚΔ 19 πκθψλσο κε ηνπο δηεζλείο νξγαληζκνχο νη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο απνηειινχλ ην 10% ηνπ ζπλφινπ ηνπ πιεζπζκνχ. Απηφ ζεκαίλεη πσο ζηελ Διιάδα ππάξρνπλ, ή ζα έπξεπε λα ππάξρνπλ, Έιιελεο θαη Διιελίδεο κε αλαπεξίεο. ηελ Διιάδα ζπρλά ηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα ζε φιεο ηηο εθθάλζεηο ηεο θαζεκεξηλφηεηάο ηνπο. Πξνβιήκαηα πξνζπειαζηκφηεηαο, αθφκα θαη ζε δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη ρψξνπο, δηαθξίζεηο θαη πεπαιαηνκέλεο αληηιήςεηο γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπο γίλνληαη εκπφδην γηα κηα θαιχηεξε πνηφηεηα δσήο. πρλά, δελ γίλεηαη δεθηή ε αλάπεξε θαλνληθφηεηα, σο απηφλνκε ππφζηαζε θαη σο δηαθνξεηηθή αληίιεςε ησλ ζπλζεθψλ θαη φξσλ δσήο. Ο πιεζπζκφο κε αλαπεξίεο εμαλαγθάδεηαη λα δεη θάησ απφ "εηδηθέο", δήζελ ζεξαπεπηηθέο, ζπλζήθεο: α) εηδηθήο κεηαρείξηζεο απφ εηδηθέο θαη κφλνλ ππεξεζίεο, β) νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο εμάξηεζεο απφ ηα αζθαιηζηηθά ηακεία θαη ηνπο θηιαλζξσπηθνχο θνξείο θαη ζσκαηεία θαη γ) θνηλσληθήο απνκφλσζεο ζηα εηδηθά εθπαηδεπηήξηα θαη νινθιεξσηηθά άζπια. πρλά αληηκεησπίδνληαη απφ ην θξάηνο θαη ην θνηλσληθφ ζψκα ζαλ 2εο θαηεγνξίαο πνιίηεο. Σα δηθαηψκαηα ησλ Α.Μ.Δ.Α. είλαη γεληθά ηα εμήο: 1. Σν δηθαίσκα ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο γηα αληίζηαζε ζηηο αξλεηηθέο δηαθξίζεηο. Οινη/εο νη Διιελεο/ίδεο κε αλαπεξίεο αλεμαξηήησο ζνβαξφηεηαο ηεο αλαπεξίαο ηνπο, θαζψο θαη νη νηθνγέλεηεο ηνπο, έρνπλ ην δηθαίσκα λα αληηζηαζνχλ ζε θάζε έλα 19 Βι. 36

37 (άηνκν, ή θνηλσληθή-πνιηηηθή νκάδα αηφκσλ, ή ζεζκφ θ.ν.θ.), πνπ δεκηνπξγεί, ή ελζαξξχλεη ηε δεκηνπξγία θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ εκπνδίσλ. 2. Σν δηθαίσκα ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο γηα απνθαηάζηαζε. Οη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο έρνπλ ην δηθαίσκα λα απνθαηαζηαζνχλ σο ηζφηηκα κέιε ηεο θνηλσλίαο. Οη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο έρνπλ ην ην δηθαίσκα λα επαλεθπαηδεπηνχλ γηα λα κάζνπλ λα δνχλ καδί κε ηελ αλαπεξία ηνπο: Να εθπαηδεπηνχλ γηα λα απνθηήζνπλ ηηο κέγηζηεο δπλαηέο ηθαλφηεηεο θαη επηδεμηφηεηεο γηα απηνεμππεξέηεζε θαη εηεξνεμππεξέηεζή ηνπο. Γηα λα επηηεπρζεί ν ζθνπφο απηφο ζα πξέπεη λα ηνπο δνζεί θάζε δπλαηή (ζεξαπεπηηθή, ηερλνινγηθή, κεραλνινγηθή θ.ν.θ.) ππνζηήξημε γηα λα αλαπηχμνπλ ηηο επηδεμηφηεηεο θαη ηηο ηθαλφηεηεο πνπ δηαζέηνπλ ακέζσο κεηά ηελ απφθηεζε ηεο αλαπεξίαο ηνπο. 3. Σν δηθαίσκα ησλ ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο ζηελ εθπαίδεπζε. Σα παηδηά κε εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο έρνπλ ην δηθαίσκα λα κελ πθίζηαληαη ηελ ηππνπνίεζε ηεο δηαθνξάο ηνπο ζε ρνληξηθά ηαμηλνκεκέλεο θαηεγνξίεο αλαπεξηψλ θαη αλαιφγσο λα εθπαηδεχνληαη ζε "εηδηθνχο" ρψξνπο. Δρνπλ ην δηθαίσκα λα δνχλ θαη λα εθπαηδεχνληαη ζηα ζπλεζηζκέλα εθπαηδεπηήξηα ζαλ φια ηα άιια "θαλνληθά" παηδηά κε "γεληθέο" εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο. 4. Σν δηθαίσκα ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο γηα νηθνλνκηθή απηνδπλακία. Οη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο, αλεμαξηήησο απφ ην αλ είλαη ηθαλνί ή ιηγφηεξν ηθαλνί λα εξγαζζνχλ, ερνπλ ην δηθαίσκα λα είλαη νηθνλνκηθά απηνδχλακνη θαη λα κελ εμαξηψληαη νηθνλνκηθά απν γνλείο, νηθνγέλεηα, θηιαλζξσπηθά ζσκαηεία θηι. 5. Σν δηθαίσκα ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο ζηελ πγεία. Οη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο έρνπλ δηθαίσκα ηεο δηαξθνχο επηινγήο ησλ ζπλζεθψλ θαη ησλ φξσλ ηεο λνζειείαο ηνπο. Δρνπλ ην δηθαίσκα, ελψ λνζειεχνληαη, λα ζπλερίδνπλ λα δνχλ καδί κε ηελ αλαπεξία ηνπο κέζα ζηελ θνηλσλία. 6. Σν δηθαίσκα ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο ζηελ εξγαζία. Οη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο έρνπλ ην δηθαίσκα λα εξγάδνληαη θαη ε ακνηβή απφ ηελ εξγαζία ηνπο λα κπνξεί λα ηνπο εμαζθαιίζεη (απφ νηθνλνκηθή άπνςε) πνηνηηθά αλάινγε δσή κε απηή ησλ ηθαλψλ εξγαδνκέλσλ ζηελ ίδηα εξγαζία. 7. Σν δηθαίσκα ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο γηα αλεμάξηεηε δσή. 37

38 Οη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο έρνπλ ην δηθαίσκα λα δνπλ αλεμάξηεηνη κέζα ζηελ θνηλσλία, ζε θαλνληθέο θαηνηθίεο. 8. Σν δηθαίσκα ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο ζηελ πξνζπειαζηκφηεηα. Οη Διιεληθέο πφιεηο θαη ε χπαηζξνο εηλαη απξνζπέιαζηεο ζηηο πεξηνξηζκέλεο ηθαλφηεηεο ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο. Γηα λα κπνξνχλ λα κεηαθηλνχληαη ειεχζεξα θαη κε αζθάιεηα νη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο ζα πξέπεη λα αξζνχλ φια ηα αξρηηεθηνληθά, βηνκεραληθά θ.ν.θ. εκπφδηα πνπ θάλνπλ αδχλαηε θαη επηθίλδπλε ηελ θπθινθνξία ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο. 9. Σν δηθαίσκα ησλ αλζξψπσλ κε αλαπεξίεο γηα ζηέγε. Οινη νη άλζξσπνη κε αλαπεξίεο ερνπλ ην δηθαίσκα λα δνχλ ζε θαηνηθία, εηδηθά ζρεδηαζκέλε θαη εμνπιηζκέλε, ψζηε λα κπνξνχλ λα δνπλ αλεμάξηεηνη, ρσξίο λα παξαβηάδεηαη θαη λα ειέγρεηαη ε ηδησηηθή ηνπο δσή. Άιιεο νκάδεο θνξείο δηθαησκάησλ ζηελ πγεία, φπνπ απαηηείηαη θαη ηδηαίηεξε κεηαρείξηζή ηνπο, είλαη νη αζζελεηο ηνπ AIDS, νη λαξθνκαλείο, νη ςπρηθά αζζελείο, νη νηθνλνκηθά αζζελείο, νη ειηθησκέλνη θαη άιιεο εππαζείο νκάδεο πιεζπζκνχ. Β.4 ΗΟΣΖΣΑ ΣΖΝ ΤΓΔΗΑ Άιιεο θξίζηκεο έλλνηεο ζην ρψξν ηεο πγείαο, εηδηθά γηα ηνπο ρξήζηεο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, είλαη νη έλλνηεο ηεο ηζόηεηαο θαη ηεο πξνζβαζηκόηεηαο ζηηο ππεξεζίεο πγείαο. Ζ πγεία είλαη έλα αγαζφ πνπ δεκηνπξγεί εμσηεξηθέο επηδξάζεηο. 20 Δπνκέλσο, γηα ην θαιφ νιφθιεξνπ ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ, ζα πξέπεη λα εμππεξεηνχληαη φινη κε ηνλ ίδην ηξφπν απφ ηηο ππεξεζίεο πγείαο (είηε απηνί είλαη πινχζηνη, είηε είλαη θησρνί, είηε δνπλ ζε αζηηθά θέληξα, είηε ζε απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο). Δίλαη ζεκαληηθφ ινηπφλ λα ππάξρεη ηζφηεηα ηφζν ζηελ πγεία φζνθαη ζηηο ππεξεζίεο πγείαο. Ζ ηζφηεηα είλαη κηα επξέσο αλαγλσξηζκέλε έλλνηα θαη έλαο ζεκαληηθφο αληηθεηκεληθφο ζηφρνο πνιηηηθήο ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Ζ αλεζπρία γηα ηηο αλαπηπζζφκελεο αληζφηεηεο ζηελ πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο πγείαο έρεη εληζρχζεη ηε 20 Βι. Culyer A. J.,

39 ζπδήηεζε γχξσ απφ απηφ ην δήηεκα. Ζ ηζφηεηα ζηελ πγεία αλαθέξεηαη ζηε δεκηνπξγία ίζσλ επθαηξηψλ ζηελ πγεία θαη ζηελ θαηά ην δπλαηφλ άκβιπλζε ησλ εθάζηνηε δηαθνξνπνηήζεσλ. Παξάιιεια, ε ηζφηεηα ζηηο ππεξεζίεο πγείαο νξίδεηαη σο ίζε πξφζβαζε ζηε δηαζέζηκε θξνληίδα γηα ίδηεο αλάγθεο, ίζε ρξεζηκνπνίεζε γηα ίζεο αλάγθεο θαη ίδην επίπεδν θξνληίδαο πνηφηεηαο ζηε θξνληίδα- γηα φινπο. 21 Απηέο νη δηαζηάζεηο ηεο ηζφηεηαο δηαθξίλνληαη ζε δχν επίπεδα (νξηδφληηα θαη θάζεηε) θαη αθνξνχλ ηφζν ζηελ παξνρή φζν θαη ζηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Ζ πξνζέγγηζε ηεο ηζφηεηαο ζηηο ππεξεζίεο πγείαο πξνθχπηεη απφ ηελ άπνςε ηνπ Αξηζηνηέιε, πνπ νπζηαζηηθά δειψλεη φηη πξέπεη λα παξέρεηαη ίζε θξνληίδα γηα ίζνπο θαη άληζε θξνληίδα γηα κε ίζνπο, αιιά ζε αλαινγία κε ηηο ζρεηηθέο δηαθνξνπνηήζεηο θαη αληζφηεηέο ηνπο. Απηή ε άπνςε ζρεκαηίδεη ηε βάζε γηα ηε δηάθξηζε αλάκεζα ζε νξηδφληηα ηζφηεηα (ίζε θξνληίδα γηα άηνκα κε ίζεο αλάγθεο ή ίζε ηθαλφηεηα γηα πιεξσκή) θαη θάζεηε ηζφηεηα (άληζε θξνληίδα γηα άηνκα κε άληζεο αλάγθεο ή άληζε ηθαλφηεηα γηα πιεξσκή), άιια πάληα ζε ζρέζε κε ηηο αλάινγεο αληζφηεηεο. Ζ έλλνηα ηεο ηζφηεηαο (equity), έρεη θαλνληζηηθή ρξνηα θαη εκπεξηέρεη ζηνηρεία θνηλσληθήο δηθαηνζχλεο. Σν ίζν είλαη θαη δίθαην: θάζεηη πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ην ίδην θξηηήξην έρεη αληηζηνηρία κε ην ίδην κεξίδην. 22 Δπηπιένλ, ε έλλνηα ηεο ηζφηεηαο είλαη ζηελά ζπλδεδεκέλε κε ηελ χπαξμε επηινγήο 23 θαη έρεη εζηθέο πξνεθηάζεηο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ε έλλνηα ηεο ηζνηηκίαο (equality) αλαθέξεηαη ζε ίζα κεξίδηα. Πξνυπνζέηεη δειαδή ηελ χπαξμε κεηξήζηκσλ ζηνηρείσλ, νπφηε νπζηαζηηθά πξφθεηηαη γηα πνζνηηθνπνηεκέλε έλλνηα. Αλαθέξεηαη θπξίσο ζε ίζεο ηηκέο θαη αμίεο. Οη δηαζηάζεηο ηεο ηζφηεηαο ζηελ παξνρή πεξηιακβάλνπλ ηζφηεηα ζηελ πξφζβαζε, ηζφηεηα ζηε ρξεζηκνπνίεζε θαη ηζφηεηα ζην επίπεδν πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ. Ζ βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο ζεσξείηαη ν πην ζεκαληηθφο απφ ηνπο ζθνπνχο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Έλαο απφ ηνπο παξάγνληεο πνπ βνεζά ζηελ επίηεπμε απηνχ ηνπ ζθνπνχ είλαη ε δηαζθάιηζε ηεο ηζφηεηαο ζην επίπεδν πγείαο. Ζ ηζφηεηα ζην επίπεδν πγείαο πξνζεγγίδεηαη σο πξνο ην ηειηθφ απνηέιεζκα. Δμεηάδεηαη δειαδή θαηά πφζν άηνκα κε ηελ ίδηα πάζεζε εμαζθαιίδνπλ ην ίδην απνηέιεζκα ζηελ πγεία ηνπο κέζσ ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Πξνζεγγίδεηαη επίζεο σο πξνο ηελ πνηφηεηα δσήο πνπ εμαζθαιίδεηαη κεηά ηε ζεξαπεία. Σν 21 Βι. Leeman H., Βι. Culyer A.J., Βι. Le Grand,

40 απνηέιεζκα απηφ κεηξηέηαη κε ηα qaly s 24. Δξεπλάηαη έηζη θαηά πφζν εμαζθαιίδνληαη πνηνηηθά ρξφληα δσήο κεηά ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο. Ηζφηεηα ζηελ πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο πγείαο ζεκαίλεη ηελ απνπζία νπνηνπδήπνηε νηθνλνκηθνχ, θνηλσληθνχ, ή άιινπ θξηηεξίνπ γηα ηελ πξφζβαζε ησλ πνιηηψλ ζηηο ππεξεζίεο πγείαο, θαζψο επίζεο θαη ζηελ θαηαλνκή ησλ πφξσλ κεηαμχ ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ζχκθσλα κε ηηο αλάγθεο ηνπ πιεζπζκνχ. Θα πξέπεη λα έρνπλ φινη ηε δπλαηφηεηα γηα ίζε πξφζβαζε ζε θαιήο πνηφηεηαο ππεξεζίεο πγείαο, ρσξίο νηθνλνκηθνχο θξαγκνχο (νηθνλνκηθή ηζφηεηα ζηελ πξφζβαζε). Δπίζεο, ε γεσγξαθηθή ηζφηεηα αθνξά ζηε δίθαηε θαηαλνκή ππεξεζηψλ πγείαο ζε φιε ηελ επηθξάηεηα, αιιά θαη ηελ ηζφηεηα ζηελ πξφζβαζε ζε απηέο, πρ δξφκνη, απφζηαζε, εγθαηαζηάζεηο ίδηαο πνηφηεηαο θιπ. Ζ ηζφηεηα επεθηείλεηαη θαη ζε ζέκαηα πιεξνθφξεζεο θαη αγσγήο πγείαο, ζηα ίδηα επίπεδα εμππεξέηεζεο θαη παξνρψλ θαη ζηελ πξνζαξκνγή ησλ ππεξεζηψλ ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο θάζε γεσγξαθηθήο πεξηνρήο. εκαληηθφ ζηνηρείν επίζεο γηα ηελ ηζφηεηα είλαη νη ρξφλνη αλακνλήο γηα ξαληεβνχ θαη ζεξαπεία λα είλαη ίδηνη θαη γεληθφηεξα ζα πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη φηη ην θαηάιιειν είδνο θξνληίδαο ζα είλαη δηαζέζηκν ζε κηα ζπλερή βάζε ζε απηνχο πνπ ην ρξεηάδνληαη, φπνηε ην ρξεηάδνληαη (ιεηηνπξγηθή ηζφηεηα ζηελ πξφζβαζε). Παξάιιεια, νη αζζελείο ζα πξέπεη λα είλαη ην ίδην πιεξνθνξεκέλνη γηα ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ πγεία. Πην αλαιπηηθά ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη ηερληθέο θαη δηνηθεηηθέο κέζνδνη γηα ηελ απνθπγή δηαθξίζεσλ φζν αθνξά πνιηηηζηηθέο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ πιεζπζκψλ θαη εηδηθφηεξα δηαθξίζεσλ πνπ άπηνληαη ησλ ζρέζεσλ αλάκεζα ζε επεγγεικαηίεο πγείαο θαη αζζελείο (πνιηηηζηηθή ηζφηεηα ζηελ πξφζβαζε). Κάπνηνη απφ ηνπο παξαπάλσ παξάγνληεο είλαη βέβαηα κεηξήζηκνη, ελψ άιινη, επεηδή είλαη πην ζχλζεηνη, δελ είλαη εχθνιν λα κεηξεζνχλ. Οη δπζθνιίεο κέηξεζεο ζεκαίλνπλ φηη ε ηζφηεηα πξφζβαζεο κπνξεί ζπρλά λα κεηξεζεί ππνθεηκεληθά ή θαη αλεπαξθψο. Ηζφηεηα ζηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ζεκαίλεη ηζφηηκε κεηαρείξεζε ησλ πνιηηψλ απφ ηηο ππεξεζίεο πγείαο ηε ζηηγκή πνπ ηηο ρξεζηκνπνηνχλ. Ζ ηζφηεηα ζηε ρξεζηκνπνηήζε γηα ίζεο αλάγθεο απαηηεί ηφζν πξνηνηππνπνίεζε ησλ ηαηξηθψλ πξαθηηθψλ γηα δεδνκέλεο θαηαζηάζεηο (guidelines) φζν θαη ζπκκφξθσζε ζε απηά ηα 24 Quality Adjusted Life Years = Πνηνηηθά Πξνζαξκνζκέλα Έηε Εσήο. 40

41 πξφηππα. Δπίζεο ε ηζφηεηα απηήο ηεο κνξθήο ζηνρεχεη ζηελ εθαξκνγή ηεο νξζνινγηθφηεξεο πνιηηηθήο θαη αζθαιψο ζηελ απνδνηηθφηεξε θαηαλνκή ησλ πφξσλ. Σαπηφρξνλα θνηλσληθννηθνλνκηθνί παξάγνληεο φπσο είλαη ην εηζφδεκα, ην κέγεζνο ηεο θνηλφηεηαο ζηελ νπνία εθδειψλεηαη ε αλάγθε γηα ππεξεζίεο πγείαο, ε νηθνγελεηαθή θαη επαγγεικαηηθή θαηάζηαζε ηνπ αζζελή έρνπλ ζεκαληηθέο επηδξάζεηο ζηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Ζ ηζφηεηα ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο απνζθνπεί ζηελ ειεγρφκελε πξφζβαζε θαη ρξεζηκνπνίεζε ππεξεζηψλ πγείαο γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο ηζφηεηαο ζην επίπεδν πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ. Ζ χπαξμε αληζνηήησλ ζηελ παξνρή ζρεηίδεηαη κε θνηλσληθννηθνλνκηθνχο παξάγνληεο, νη νπνίνη ζα κπνξνχζαλ λα αληηκεησπηζηνχλ ζην πιαίζην θάζε θξάηνπο. ηελ Δ.Δ. γίλνληαη ηα ηειεπηαία ρξφληα πξνζπάζεηεο γηα ηελ επίηεπμε ηζφηεηαο ζηηο ππεξεζίεο πγείαο ζε φια ηα επίπεδα θαη ζε φιεο ηηο δηαζηάζεηο, αιιά ην δήηεκα ηεο ηζφηεηαο ζηελ πγεία παξακέλεη αλνηρηφ ζηηο επηδηψμεηο ηεο πνιηηηθήο γηα ηε πγεία ζε φιεο ηηο ρψξεο. 25 Γεληθά ζα πξέπεη λα ππάξρεη ζπλδηαζκφο ηζφηεηαο ζηελ πξφζβαζε θαη ηζφηεηαο ζηε ρξεζηκνπνίεζε. Άιινο ηνκέαο πνπ πξνθαιεί αηζηνδνμία αιιά θαη έληνλν πξνβιεκαηηζκφ ζηηο κέξεο καο είλαη απηφο ηεο βηνηερλνινγίαο θαη ησλ εθαξκνγψλ ηεο ζην ρψξν ηεο πγείαο. Δθαξκνγέο φπσο ηεο εμσζσκαηηθήο γνληκνπνίεζεο, νη εμειίμεηο ζηε γελεηηθή ζηνλ πξνγελεηηθφ έιεγρν, ζηελ παξεκβαηηθή αλαπαξαγσγή,αιιά θαη άιια ζέκαηα γχξσ απφ ηελ ηερλεηή αλαπαξαγσγή ηνπ αλζξψπνπ, εγείξνπλ άκεζα δεηήκαηα βηνεζηθήο, αιιά πξνθαινχλ θαη ηελ ακεραλία ησλ αξκφδησλ νξγαληζκψλ πγείαο, ησλ δηθαζηηθψλ θαη ειεγθηηθψλ αξρψλ. Αιιά θαη ζε θαζαξά λνκηθφ επίπεδν, ζχγρξνλα ζέκαηα απαζρνινχλ ηνλ λνκνζέηε. Γενληνινγία θαη επζχλε θαηά ηελ άζθεζε ηεο ηαηξηθήο, πξνβιήκαηα πνηληθήο ηαηξηθήο επζχλεο, ππνρξεψζεηο ηαηξνχ, θαζήθνληα καξηπξίαο ηαηξψλ ζε πνηληθή δίθε, δεηήκαηα αζηηθήο επζχλεο ηαηξψλ ζην ειιεληθφ δίθαην, ζέκαηα ηξηηελέξγεηαο αηνκηθψλ δηθαησκάησλ, ηαηξηθά αξρεία, πξνζσπηθά δεδνκέλα αζζελνχο, επαγγεικαηηθή ερεκχζηα, πεηξακαηηζκνί, κεηακνζρεχζεηο, επζαλαζία, αηζζεηηθέο επεκβάζεηο, δηαθξίζεηο αζζελψλ, είλαη ζχγρξνλα δεηήκαηα πνπ απαζρνινχλ ην 25 Βι. Wagstaff A. et al.,

42 λνκηθφ ρψξν ηεο πγείαο, κε ζεκαληηθέο εζηθέο πξνεθηάζεηο. 26 Ζ πξνζηαζία εππαζψλ νκάδσλ πιεζπζκψλ φπσο ηεο παηδηθήο θαη ηεο ηξίηεο ειηθίαο, ε πξνζηαζία ηεο κεηξφηεηαο θαη ηεο νηθνγέλεηαο είλαη θαη απηά θνκβηθά ζέκαηα ηεο πνιηηηθήο πγείαο ζηελ επνρή καο θαη βέβαηα ηκήκα ελδηαθέξνληνο θαη ησλ ειεγθηηθψλ κεραληζκψλ ζην ρψξν απηφ. Β.5 ΠΡΟΚΛΖΔΗ ΣΟ ΥΧΡΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ Γεληθόηεξα, ην πεδίν ηεο πγείαο, σο ηνκέαο, πεξηιακβάλεη φρη κφλν ηηο νξγαλψζεηο ησλ επαγγεικαηηψλ ηεο πγείαο, αιιά αθφκα ηελ πγηεηνλνκηθή πξνζηαζία ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ γεληθφηεξα θαη ηεο νηθνγέλεηαο εηδηθφηεξα, ηε δεκφζηα πγεία, ηε ιεηηνπξγία ησλ δεκφζησλ λνζνθνκείσλ σο απνθεληξσκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο αιιά θαη ησλ ηδησηηθψλ θιηληθψλ, ηε ζεξαπεπηηθή ρξήζε ησλ πξντφλησλ αλζξψπηλεο πξνέιεπζεο (θισλνπνίεζε θιπ), κε ηηο φπνηεο εμειίμεηο θαη πξφνδν, ζε ζρέζε κε ηελ πξφζθαηε απνθσδηθνπνίεζε ηνπ DNA θαη ηελ εμαηνκηθεπκέλε ζεξαπεία, ε νπνία θπζηνινγηθά ζα πξνθχςεη ζην εγγχηεξν κέιινλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αληηκεηψπηζε θαη κειέηε ηνπ ηαηξηθνχ δηθαίνπ θαη ηνπ δηθαίνπ ηεο πγείαο. Πεξηιακβάλεη επίζεο ζέκαηα ζχγρξνλα πνπ δελ κπνξνχλ λα αγλνεζνχλ, φπσο ηα ζέκαηα πνπ άπηνληαη θπξίσο ηεο ηαηξηθήο επζχλεο (αζηηθήο, πνηληθήο, πεηζαξρηθήο), ηνπ ηαηξηθνχ ζπκβνιαίνπ, ηεο ειεχζεξεο επηινγήο ηνπ γηαηξνχ, ηεο ειεπζεξίαο ηεο ζπληαγήο, ηνπο θαλφλεο πνπ αθνξνχλ ηε ζρέζε ηαηξνχ αζζελή, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο ησλ δχν κεξψλ, ηεο ηζφηεηαο θαη ηεο πξνζβαζηκφηεηαο ζηηο ππεξεζίεο πγείαο, ηεο ιεηηνπξγηθήο αληαπνθξηζηκφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ θαη βέβαηα, ηε ιεηηνπξγηθή θαη ζεζκηθή ηαχηηζε θαη πξνζαξκνγή ζην δηεζλέο θαη επξσπατθφ, ζην πιαίζην ηεο Δ.Δ., πεξηβάιινλ θαη ζηηο εμειίμεηο ηνπ. ηα ζεκεία απηά έγθεηηαη ε πξφθιεζε ζην ρψξν ηεο πγείαο, κε ηνπο ειεγθηηθνχο κεραληζκνχο ηνπ επαίζζεηνπ απηνχ ηνκέα λα απνηεινχλ βαζηθφ παξάγνληα θαη κνριφ πεξαηηέξσ εμέιημήο ηνπ. Γη απηφ ε ζσζηή αξκνληθή θαη εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπο απνηειεί βαζηθφ παξάγνληα ζηνλ ηνκέα πγεία. Ζ δεκηνπξγία πλεγόξνπ Τγείαο ζπκβάιιεη θαζνξηζηηθά πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. Ζ ιεηηνπξγία, θαηαγξαθή θαη ηα απνηειέζκαηα ηεο δξάζεο ησλ ειεγθηηθψλ κεραληζκψλ εμεηάδνληαη ζην επφκελν θεθάιαην. 26 Βι. Φάθεινο ζε ζέκαηα δηθαίνπ θαη εζηθήο ζηελ πγεία, δηδάζθνπζα Η. Κνλδχιε, ΔΓΓ,

43 ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γ: ΔΛΔΓΚΣΗΚΟΗ ΚΑΗ ΠΡΟΣΑΣΔΤΣΗΚΟΗ ΦΟΡΔΗ ΣΟ ΥΧΡΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ Γ.1 ΠΡΟΣΑΣΔΤΣΗΚΟΗ ΦΟΡΔΗ ΠΟΤ ΤΠΑΓΟΝΣΑΗ ΣΟ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΤΓΔΗΑ ΠΡΟΝΟΗΑ Γ.1.1 ΔΧΣΔΡΗΚΟΗ ΦΟΡΔΗ ΔΛΔΓΥΟΤ 27 Ζ Διιάο είλαη πξσηνπφξνο ζηελ θαηνρχξσζε ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ. Ήδε κε ην Ν. 1397/83,αξζξ.1 2, νξίδεηαη φηη «νη ππεξεζίεο πγείαο παξέρνληαη ηζόηiκα ζε θάζε πνιίηε,αλεμάξηεηα από ηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή ηνπ θαηάζηαζε, κέζα από εληαίν θαη απνθεληξσκέλν εζληθό ζύζηεκα πγείαο πνπ νξγαλώλεηαη ζύκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ λόκνπ» θαζηεξψλνληαο ηελ ηζφηεηα ζηελ πγεία. Ζ ρψξα καο ην1992 δηαηππψλεη ζε Νφκν ( 2071/ άξζξν 47) "ηα Γηθαηώκαηα ηνπ Ννζνθνκεηαθνύ Αζζελνύο" θαη είλαη ηππηθά ε πξψηε ρψξα ζηελ Δπξψπε πνπ ςήθηζε ηέηνηα δηάηαμε ζε Νφκν. (Σελ ίδηα ρξνληά απέθηεζε ζρεηηθφ Νφκν θαη ε Ηξιαλδία, αιιά ε εθαξκνγή ηνπ άξρηζε έλα ρξφλν κεηά). Αθνινχζεζε ε Φηλιαλδία. Δπεηδή φκσο ζηελ πξάμε νη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ απηνχ δε ιεηηνχξγεζαλ νπζηαζηηθά, ην 1997 κε ην Νφκν 2519 θαζηεξψλνληαη ηα Όξγαλα Πξνζηαζίαο Γηθαησκάησλ ησλ Αζζελώλ θαη αξρίδεη ε πξνψζεζε θαη δηάδνζε ηνπ ζεζκνχ. Γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ησλ λνζνθνκεηαθψλ αζζελψλ, πνπ πξνβιέπνληαη ζην άξζξν 47 ηνπ Ν.2071/1992, αιιά θαη ησλ βαζηθψλ δηθαησκάησλ ηνπ ζπλφινπ ησλ πνιηηψλ πνπ απνξξένπλ απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ Ν.1397/1983, ζπληζηψληαη ζην Τπνπξγείν θαη Πξφλνηαο: α) Ζ Απηνηειήο Τπεξεζία Πξνζηαζίαο ησλ Γηθαησκάησλ ησλ Αζζελώλ ε νπνία ππάγεηαη απ' επζείαο ζην Γεληθφ Γξακκαηέα ηνπ Τπνπξγείνπ β) Ζ Δπηηξνπή Διέγρνπ Πξνζηαζίαο Γηθαησκάησλ ησλ Αζζελώλ πνπ έρνπλ ηελ θεληξηθή επζχλε παξαθνινχζεζεο θαη αλάπηπμεο ηνπ ζεζκνχ. Ζ Δπηηξνπή Διέγρνπ πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελώλ, απνηεινχκελε απφ έλα κέινο ηνπ Ννκηθνχ πκβνπιίνπ ηνπ Κξάηνπο ή ζπληαμηνχρνπ απηνχ, πνπ πξνηείλεηαη απφ ηνλ Πξφεδξν ηνπ, θαη απφ εθπξνζψπνπο, αλά έλαλ, ηνπ Παλειιήληνπ Ηαηξηθνχ πιιφγνπ (Π.Η.), ηεο Διιεληθήο Οδνληηαηξηθήο Οκνζπνλδίαο (Δ.Ο.Ο), ηεο Έλσζεο πληαθηψλ Ζκεξεζίσλ Δθεκεξίδσλ Αζελψλ (Δ..Ζ.Δ.Α), ηεο Οκνζπνλδίαο Δλψζεσλ Ννζνθνκεηαθψλ Γηαηξψλ Διιάδαο (Ο.Δ.Ν.Γ.Δ), ηεο Παλειιήληαο Οκνζπνλδίαο Δξγαδνκέλσλ Γεκφζησλ Ννζνθνκείσλ (Π.Ο.Δ.Γ.Ζ.Ν), ηεο Αλψηαηεο Γηνηθνχζαο Δπηηξνπήο Γεκνζίσλ Τπαιιήισλ (Α.Γ.Δ.Γ.Τ), ηεο Γεληθήο 27 Πεγή θεθαιαίνπ: ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΤΓΔΗΑ - ΠΡΟΝΟΗΑ 43

44 πλνκνζπνλδίαο Δξγαηψλ Διιάδνο (Γ..Δ.Δ.), ηεο Γεληθήο πλνκνζπνλδίαο Αγξνηηθψλ πιιφγσλ Διιάδνο (ΓΔ..Α..Δ.), ηεο Γεληθήο πλνκνζπνλδίαο Δκπφξσλ Βηνηερλψλ Διιάδνο (ΓΔ..Δ.Β.Δ.), ηεο Δζληθήο πλνκνζπνλδίαο Αηφκσλ κε Δηδηθέο Αλάγθεο (Δ..Α.Δ.Α.), ηεο Παλειιήληαο Οκνζπνλδίαο πιιφγσλ Δξγαδνκέλσλ Τπαιιήισλ Η.Κ.Α. (Π.Ο..Δ.ΤΠ.Η.Κ.Α.), θαη ηεο Παλειιήληαο Οκνζπνλδίαο Τγεηνλνκηθψλ Τπαιιήισλ Η.Κ.Α. (Π.Ο.ΤΓ.Τ.Η.Κ.Α.) θαη έλα πξφζσπν κε ηδηαίηεξν θνηλσληθφ θχξνο επηιεγφκελν απφ ηνλ Τπνπξγφ Τγείαο θαη Πξφλνηαο κεηαμχ ηξηψλ (3) πξνζψπσλ ηα νπνία πξνηείλνληαη απφ ην ΚΔ..Τ., ην νπνίν θαη πξνεδξεχεη ηεο Δπηηξνπήο. Δάλ νη θνξείο δελ ππνβάινπλ ηηο πξνηάζεηο ηνπο εληφο είθνζη (20) εκεξψλ απφ ηελ απνζηνιή ηεο ζρεηηθήο πξφζθιεζεο ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο θαη Πξφλνηαο, ηα κέιε ηεο Δπηηξνπήο νξίδνληαη αληηζηνίρσο απφ ηνλ Τπνπξγφ Τγείαο θαη Πξφλνηαο. Ζ Δπηηξνπή ή εμνπζηνδνηεκέλα κέιε ηεο δχλαηαη λα επηζθέπηεηαη λνζνθνκεία γηα ηελ εμαθξίβσζε ζπγθεθξηκέλεο θαηαγγειίαο ή θαη απηνβνχισο γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο ηήξεζεο ησλ θαλφλσλ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ. Ζ Δπηηξνπή απνθαζίδεη κε πιεηνςεθία ησλ παξφλησλ κειψλ ηεο. ε πεξίπησζε ηζνςεθίαο ππεξηζρχεη ε ςήθνο ηνπ Πξνέδξνπ. Ζ Δπηηξνπή, εθφζνλ απνθαλζεί γηα ηελ κεξηθή ή νιηθή βαζηκφηεηα θαηαγγειηψλ ή παξαπφλσλ, ππνβάιιεη ην πφξηζκά ηεο ζην Γεληθφ Γξακκαηέα ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Πξφλνηαο, ν νπνίνο απνθαζίδεη γηα ηηο θαηά λφκν πεξαηηέξσ ελέξγεηεο θαη, ζε πεξίπησζε πνπ ππάξρνπλ ελδείμεηο πνηληθνχ αδηθήκαηνο, δηαβηβάδεη ην πφξηζκα ζηελ αξκφδηα εηζαγγειηθή αξρή. Αλ ε επηηξνπή απνθαίλεηαη φηη ε θαηαγγειία είλαη ηδηαίηεξα ζνβαξή θαη φηη ππάξρνπλ ελδείμεηο πνηληθνχ αδηθήκαηνο, κπνξεί λα δηαβηβάδεη ην πφξηζκά ηεο παξάιιεια θαη απεπζείαο ζηελ αξκφδηα εηζαγγειηθή αξρή. Οη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 47 ηνπ Ν. 2071/1992 εθαξκφδνληαη αλαιφγσο θαη ζην ζχλνιν ησλ πνιηηψλ πνπ πξνζθεχγνπλ ζε κνλάδεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο. Με απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο θαη Πξφλνηαο ζπγθξνηνχληαη νη πξνβιεπφκελεο ζηελ παξάγξαθν 1 ηνπ παξφληνο άξζξνπ Τπεξεζία θαη Δπηηξνπή θαη θαζνξίδεηαη ν ηξφπνο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπο 28 Ο λπλ πξφεδξνο ηεο επηηξνπήο, θ. B. Γνιεκάηεο, θαζεγεηήο ηεο ηαηξηθήο ζρνιήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ ζε ζπλέληεπμή ηνπ ζηελ εθεκεξίδα «Καζεκεξηλή» 29, δίλεη 28 Πεγή: Τπνπξγείν Τγείαο Πξφλνηαο. 29 Βι. Δθεκεξίδα «Καζεκεξηλή», 5/10/2003, άξζξν ηεο Γαιήλεο Φνχξα, «ηα λνζνθνκεία πεζαίλεη ε αμηνπξέπεηα». 44

45 κηα εηθφλα ιεηηνπξγίαο θαζψο θαη ηνπ έξγνπ ηεο επηηξνπήο. Σνλίδεηαη φηη: «ρεδφλ φιεο νη θαηαγγειίεο πνπ έγηλαλ ζηελ Eπηηξνπή Πξνζηαζίαο ησλ Γηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ, αθνξνχλ ζέκαηα ζπκπεξηθνξάο, θαθή ελεκέξσζε θαη θαζπζηέξεζε εμεηάζεσλ», ζεκεηψλεη ν θαζεγεηήο θ. Bαζίιεο Γνιεκάηεο. Παξαηείζεληαη ραξαθηεξηζηηθά ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο επηηξνπήο, δηαζαθεληζηηθά ηκήκαηα ηεο ζπλέληεπμεο: «Aπφ ηφηε πνπ ζπζηάζεθε ε Eπηηξνπή Πξνζηαζίαο ησλ Γηθαησκάησλ, έρνπλ δηεξεπλεζεί πνιιέο ππνζέζεηο; Oρη. Λππάκαη πνπ ην ιέσ απηφ. Oη πξνεγνχκελνη πξφεδξνη ηεο επηηξνπήο, φινη λνκηθνί, είραλ παξαηηεζεί θαηά ζεηξάλ. Iζσο γηαηί ηα πεξηζφηεξα ζέκαηα είλαη ηαηξηθήο πθήο. Xξεηάδεηαη πξνζσπηθή άπνςε, ζθιεξή δνπιεηά θαη επηκνλή. Πξέπεη λα γίλεη ζχλζεζε ησλ δηαθνξεηηθψλ απφςεσλ γηα ην ίδην ζέκα κε επηηφπηα έξεπλα.» Δπίζεο : «Mεγάιν πξφβιεκα πνπ άπηεηαη ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ είλαη θαη ε άζθνπε ζπληαγνγξαθία, πνπ νδεγεί ζηελ πνιπθαξκαθία» «ε κηα επνρή πνπ θαιιηεξγείηαη ε ζενπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηεο πςειήο ηερλνινγίαο, ζπρλά γηα θεξδνζθνπηθνχο ιφγνπο, θαη ε πεπνίζεζε φηη ε ηαηξηθή κπνξεί λα αληηκεησπίζεη ηα πάληα, ε θηλεηνπνίεζε ησλ αζζελψλ γηα ηελ πξνάζπηζε ηεο πγείαο ηνπο απνθηά θεθαιαηψδε ζεκαζία, ελψ ε ζπκκεηνρή ηνπο ζηηο απνθάζεηο γίλεηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν αλαγθαία.» Απφ ηα παξαπάλσ, θαζψο θαη απφ ην ζχλνιν ηεο ζπλέληεπμεο πνπ παξαηίζεηαη ζην παξάξηεκα, πξνθχπηεη ε βαξχηεηα ηεο ζεκαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ζην ρψξν ηεο πγείαο. Δληζρχεηαη ηαπηφρξνλα θαη επηθαηξνπνηείηαη ε ζεκαζία δεκηνπξγίαο πλεγφξνπ ηεο Τγείαο ζηελ Διιάδα. Γχν ρξφληα κεηά, κε ην Νφκν 2716/99, ζπλίζηαηαη θαη ε "Δηδηθή Δπηηξνπή Διέγρνπ Πξνζηαζίαο Γηθαησκάησλ Αηόκσλ κε Φπρηθέο Γηαηαξαρέο" θαη ην Γξαθείν Πξνζηαζίαο Γηθαησκάησλ ησλ Αηφκσλ κε Φπρηθέο Γηαηαξαρέο. Παξάιιεια δεκηνπξγήζεθαλ θαη ιεηηνπξγνχλ ζε θάζε Ννζνθνκείν: α) Γξαθείν Δπηθνηλσλίαο κε ηνλ Πνιίηε θαη β) Δπηηξνπή Πξνάζπηζεο Γηθαησκάησλ ηνπ Πνιίηε ε θάζε λνζνθνκείν ιεηηνπξγεί Γξαθείν Δπηθνηλσλίαο κε ηνλ πνιίηε, ππφ ηελ άκεζε επνπηεία θαη επζχλε ηνπ Πξνέδξνπ ηνπ Γ.. Σν Γξαθείν ιεηηνπξγεί εθηφο απφ ηηο εξγάζηκεο εκέξεο θαη ψξεο θαη θαηά ηηο ψξεο ηνπ επηζθεπηεξίνπ. ηηο εθεκεξίεο σο Γξαθείν Δπηθνηλσλίαο ιεηηνπξγεί ε Γξακκαηεία Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ. Με απφθαζε ηνπ Γ.. θάζε λνζνθνκείνπ ζπγθξνηείηαη ηξηκειήο επηηξνπή 45

46 πξνάζπηζεο ησλ δηθαησκάησλ ηνπ πνιίηε, πνπ ιεηηνπξγεί ζην Γξαθείν Δπηθνηλσλίαο. ηελ επηηξνπή ζπκκεηέρεη θαη εθπξφζσπνο ηπρφλ ζπζηεκέλνπ ζσκαηείνπ θίισλ ηνπ λνζνθνκείνπ, πνπ έρεη σο ζθνπφ ηελ εζεινληηθή ζηήξημή ηνπ. Σα Γ.. ησλ λνζνθνκείσλ κεξηκλνχλ γηα ηελ ελεκέξσζε ησλ λνζειεπνκέλσλ θαη γεληθά ησλ πξνζεξρφκελσλ ζηα λνζνθνκεία πνιηηψλ θαη ηα δηθαηψκαηά ηνπο. ηελ Αζήλα, ζην λνζνθνκείν «Ο Δπαγγειηζκφο», ππάξρεη Γξαθείν Δπηθνηλσλίαο κε ηνλ Πνιίηε θαη Σξηκειήο Δπηηξνπή Πξνάζπηζεο Γηθαησκάησλ ηνπ Πνιίηε. Σν γξαθείν επηθνηλσλίαο έρεη εθδφζεη ελεκεξσηηθφ θπιιάδην κε «νδεγίεο γηα ηνπο λνζειεπφκελνπο θαη ηνπο ζπλνδνχο ηνπο». ην ζχλνιν 85 αηηεκάησλ πνιηηψλ ην έηνο 1999, ηα ζέκαηα πνπ δηεθπεξαηψζεθαλ πξνο φθεινο ησλ αζζελψλ αθνξνχζαλ πιεξνθνξίεο γηα ηα αζθαιηζηηθά ηακεία, ηηο παξνρέο πξφλνηαο θαη ηε δηακεζνιάβεζε ηνπ γξαθείνπ γηα ηαρχηεξε εμππεξέηεζή ηνπο. 30 ηε Θεζζαινλίθε επίζεο, ην Φπρηαηξηθφ Ννζνθνκείν έρεη εθδφζεη ελεκεξσηηθφ έληππν γηα ηα δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο ηνπ αζζελή, φπνπ ζε έλα πνιπζέιηδν θείκελν πεξηγξάθνληαη κε αξθεηέο ιεπηνκέξεηεο φια φζα ηνλ αθνξνχλ (π.ρ. ηη έηλαη παξνρή θξνληίδαο πγείαο, ην δηθαίσκα ελεκέξσζεο θαη ζπγθαηάζεζεο, ην ηαηξηθφ απφξξεην θιπ.) Σέινο ην 1998 (Ν.2619), θπξψζεθε απφ ηε Βνπιή ε " Δπξσπατθή ύκβαζε γηα ηα Αλζξώπηλα Γηθαηώκαηα θαη ηε Βηνηαηξηθή". Γ.1.2 Απηνηειήο Τπεξεζία Πξνζηαζίαο Γηθαησκάησλ Αζζελώλ Ζ Απηνηειήο Τπεξεζία Πξνζηαζίαο Γηθαησκάησλ Αζζελψλ 31, ππαγφκελε ζην Γεληθφ Γξακκαηέα ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Πξφλνηαο, ιεηηνπξγεί ζε επίπεδν Σκήκαηνο.. Έξγν ηεο ππεξεζίαο είλαη ε παξαθνινχζεζε θαη ν έιεγρνο ηεο πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ, ε εμέηαζε παξαπφλσλ θαη θαηαγγειηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πξνο αζζελείο θαη ε εηζήγεζε πξνο ην Γεληθφ Γξακκαηέα ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Πξφλνηαο, ζρεηηθά κε ηα ζέκαηα απηά. Ο Γεληθφο Γξακκαηέαο ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Πξφλνηαο απνθαζίδεη γηα ηηο θαηά λφκν ελέξγεηεο ή θαη κπνξεί πξνεγνπκέλσο λα παξαπέκπεη ηηο θαηαγγειίεο γηα εμέηαζε ζηελ Δπηηξνπή Διέγρνπ πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ. 30 Βι. Εαξδψλε., Πεγή: Τπνπξγείν Τγείαο - Πξφλνηαο 46

47 Πξνυπφζεζε γηα ηελ πξνψζεζε ησλ θαηαγγειηψλ απνηειεί ε χπαξμε ελππφγξαθεο θαηαγγειίαο κε ζηνηρεία απφ ηα νπνία πξνθχπηεη ε ηαπηφηεηα ηνπ παξαπνλνχκελνπ. απηήλ ππάγνληαη νη εμήο αξκνδηφηεηεο: 1. Ο θαζνξηζκφο φξσλ νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο Τπεξεζίαο Πξνζηαζίαο Γηθαησκάησλ Αζζελψλ ζηα λνζνθνκεία. 2. Ζ παξαθνινχζεζε θαη ν έιεγρνο ηεο πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ. 3. Ζ εμέηαζε παξαπφλσλ θαη θαηαγγειηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πξνο αζζελείο θαη ε δηεξεχλεζε θαη ζπγθέληξσζε ζρεηηθψλ ζηνηρείσλ. 4. Ζ ππνβνιή εηζεγήζεσλ πξνο ην Γεληθφ Γξακκαηέα ηνπ Τπνπξγείνπ γηα ηελ εμέηαζε ησλ σο άλσ θαηαγγειηψλ. 5. Οη πξνπαξαζθεπαζηηθέο ελέξγεηεο, γηα ηελ παξαπνκπή ησλ θαηαγγειηψλ γηα εμέηαζε ζηελ Δπηηξνπή ειέγρνπ πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ. 6. Ζ πξνψζεζε ησλ απνθάζεσλ ηεο Δπηηξνπήο ειέγρνπ πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ φπνπ θξίλεηαη ζθφπηκν. 7. Ο ζπληνληζκφο γηα ην ρεηξηζκφ απφ ηηο αξκφδηεο θαηά πεξίπησζε Τπεξεζίεο θάζε ζέκαηνο, πνπ αθνξά ζηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ. 8. Ο ζπληνληζκφο ησλ ελεξγεηψλ, ε δηαξθήο επηθνηλσλία θαη ε παξνρή νδεγηψλ ζηα Γξαθεία επηθνηλσλίαο κε ηνλ πνιίηε θαη ηηο επηηξνπέο πξνάζπηζεο δηθαησκάησλ ηνπ πνιίηε ησλ Ννζνθνκείσλ. 9. Ζ νξγάλσζε θαη ε ηήξεζε ηνπ πξσηνθφιινπ εηζεξρνκέλσλ θαη εμεξρφκελσλ εγγξάθσλ ζρεηηθψλ κε ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Σκήκαηνο θαη ε δηεθπεξαίσζε ηεο αιιεινγξαθίαο. 10. Ζ ζπγθέληξσζε, ηαμηλφκεζε θαη αμηνιφγεζε ησλ ζηνηρείσλ, πνπ αθνξνχλ δξαζηεξηφηεηεο ηεο Τπεξεζίαο θαη ησλ αξκνδίσλ Τπεξεζηψλ ησλ Ννζνθνκείσλ. 11. Ζ ζπλεξγαζία κε Γηεζλείο Οξγαληζκνχο, ε επηθνηλσλία θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ καδί ηνπο, θαζψο θαη ε ζπκκεηνρή ζε πξνγξάκκαηα θαη δξαζηεξηφηεηεο γηα ζέκαηα Γηθαησκάησλ Αζζελψλ. (12) Ζ ζπλεξγαζία κε άιινπο θνξείο ηνπ δεκνζίνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα γηα ζέκαηα πξνάζπηζεο θαη πξναγσγήο ησλ Γηθαησκάησλ ησλ Αζζελψλ. 13. Ζ πξνψζεζε εηζεγήζεσλ γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο ζρεηηθήο λνκνζεζίαο. 14. Ζ ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε γηα ζέκαηα πξνζηαζίαο ησλ αζζελψλ ησλ εξγαδνκέλσλ ζε κνλάδεο παξνρήο θξνληίδαο πγείαο, αιιά θαη ησλ πνιηηψλ γεληθά, κε ηε ζπλεξγαζία ζπλαξκνδίσλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ ή θαη απηνηειψο. 47

48 15. Ζ θαηαγξαθή αλαγθψλ θαη ε επεμεξγαζία πξνηάζεσλ θαη αηηεκάησλ γηα ρξεκαηνδφηεζε απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ή άιινπο Οξγαληζκνχο. ηελ Τπεξεζία απηή ππάγεηαη θαη Γξαθείν (ΑΓ1α) γηα ηελ Πξνζηαζία ησλ Γηθαησκάησλ ησλ Αηφκσλ κε Φπρηθέο Γηαηαξαρέο κε ηηο αξκνδηφηεηεο ηεο παξαγξάθνπ 1 γηα ηα άηνκα κε ςπρηθέο δηαηαξαρέο σο θαη νη πξνπαξαζθεπαζηηθέο ελέξγεηεο, γηα ηελ παξαπνκπή ησλ παξαπφλσλ αλαθνξψλ ή θαηαγγειηψλ, εθζέζεσλ ησλ ππεξεζηψλ γηα εμέηαζε ζηελ Δηδηθή Δπηηξνπή Διέγρνπ Πξνζηαζίαο Γηθαησκάησλ Αηφκσλ κε Φπρηθέο Γηαηαξαρέο (άξζξν 2 παξάγξαθνο 1 Ν. 2716/1999 ΦΔΚ 96 Α ). ια ηα παξαπάλσ φξγαλα δέρνληαη θαη εμεηάδνπλ θαηαγγειίεο, παξαθνινπζνχλ, ειέγρνπλ θαη εηζεγνχληαη ηε ιήςε κέηξσλ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ. Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο νη πνιίηεο κπνξνχλ λα απεπζχλνληαη ζηελ: Απηνηειή Τπεξεζία Πξνζηαζίαο Γηθαησκάησλ Αζζελώλ Μαθεδνλίαο νο φξ Αζήλα ηει: θαμ: yyp26@compulink.gr Δπίζεο ζην Γξαθείν Δπηθνηλσλίαο κε ηνλ Πνιίηε πνπ ιεηηνπξγεί ζε θάζε Ννζνθνκείν. 48

49 ΟΡΓΑΝΑ ΠΡΟΣΑΙΙΑ ΔΙΙΚΑΙΙΩΜΑΣΩΝ ΑΘΕΝΩΝ 49

50 Γ.1.3 ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΚΛΑΓΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ: ΣΟ ΧΜΑ ΔΠΗΘΔΧΡΖΣΧΝ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΠΡΟΝΟΗΑ (.Δ.Τ.Τ.Π) ώκα Δπηζεσξεηώλ Τπεξεζηώλ Τγείαο θαη Πξόλνηαο (ΔΤΤΠ) Με ηελ ζχζηαζε ηνπ ψκαηνο Δπηζεσξεηψλ Τπεξεζηψλ Τγείαο θαη Πξφλνηαο 32 (.Δ.Τ.Τ.Π.) γίλεηαη έλα ζεκαληηθφ βήκα ζηε ιεηηνπξγία ηεο ειιεληθήο δεκφζηαο δηνίθεζεο, έηζη ψζηε λα ελαξκνλίδεηαη κε ηα δηεζλή πξφηππα θαη λα αθνινπζεί παξάιιειε πνξεία κε ηηο δηνηθήζεηο άιισλ επξσπατθψλ ρσξψλ. Σν δεηνχκελν ηεο "δηνηθεηηθήο ζχγθιηζεο", ζε επίπεδν Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πξνζθεξνκέλσλ ππεξεζηψλ θαη ε εμάιεηςε ηεο δηαθζνξάο ζηνπο ηνκείο πγείαο θαη πξφλνηαο. Σν ψκα Δπηζεσξεηψλ Τπεξεζηψλ Τγείαο θαη Πξφλνηαο είλαη λενζχζηαηνο ζεζκφο πνπ ππάγεηαη απεπζείαο ζηνλ Τπνπξγφ Τγείαο θαη Πξφλνηαο. Ηδξχζεθε κε ην Ν. 2920/2001 ηεχρνο Α ΦΔΚ 131/ θαη άξρηζε λα ιεηηνπξγεί ζηηο 16/09/2002. Απνζηνιή ηνπ ΔΤΤΠ είλαη ε δηελέξγεηα ζπζηεκαηηθψλ επηζεσξήζεσλ, ειέγρσλ θαη εξεπλψλ ζε φιεο ηηο ππεξεζίεο θαη ηνπο θνξείο αξκνδηφηεηαο ή επνπηείαο ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο θαη Πξφλνηαο, θαζψο θαη ζηηο ππεξεζίεο πγείαο ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ. Δληνιή δίλεηαη απφ ηνλ Τπνπξγφ Τγείαο θαη Πξφλνηαο, ηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε ή ηνλ Γεληθφ Δπηζεσξεηή ηνπ ΔΤΤΠ, (απηεπάγγειηε δξάζε). Ζ αξκνδηφηεηα ηνπ ΔΤΤΠ εθηείλεηαη ζε φιε ηελ ειιεληθή επηθξάηεηα. θνπφο ηνπ ΔΤΤΠ είλαη ε βειηίσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Πξφλνηαο, θαζψο θαη ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ, ε απνδνηηθφηεηα ησλ ππεξεηνχλησλ, ε πνηνηηθή αλαβάζκηζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, ε εμάιεηςε ηεο θαθνδηνίθεζεο θαη ηδίσο ησλ αηηίσλ θαθήο ιεηηνπξγίαο, θαθήο δηνίθεζεο θαη δηαρείξηζεο θαη πςεινχ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ή άιισλ παξαγφλησλ πνπ κεηψλνπλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα απηψλ. Δπίζεο θχξηνο θαη βαζηθφο ζθνπφο είλαη ε πξνζηαζία ηεο πγείαο θαη ηεο πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ απφ ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο θαη πξφλνηαο. Αζθεί έιεγρν πξνιεπηηθφ θαη 32 Πεγή :.Δ.Τ.Τ.Π. 50

51 θαηαζηαιηηθφ, ζε δεκφζην θαη ηδησηηθφ ηνκέα πνπ παξέρνπλ ππεξεζίεο πγείαο θαη πξφλνηαο. Σν ΔΤΤΠ δηαξζξψλεηαη νξγαλσηηθά σο αθνινχζσο: α. Σνκέαο Τγεηνλνκηθνχ - Φαξκαθεπηηθνχ Διέγρνπ β. Σνκέαο Γηνηθεηηθνχ - Οηθνλνκηθνχ Διέγρνπ γ. Σνκέαο Διέγρνπ Φνξέσλ Πξφλνηαο δ. Μνλάδα Γηνηθεηηθήο Τπνζηήξημεο ε. Πεξηθεξεηαθά Γξαθεία (ην κφλν Πεξηθ. Γξαθείν πνπ ιεηηνπξγεί ζήκεξα, είλαη ην Πεξηθ. Γξαθείν Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο, κε έδξα ηελ πφιε ηεο Θεζζαινλίθεο). Σν νξγαλφγξακκα ηνπ ζψκαηνο έρεη σο αθνινχζσο: 51

52 Ι. Σομέαρ Τγειονομικού Φαπμακεςηικού Ελέγσος, ν νπνίνο είλαη αξκφδηνο γηα: α. Σνλ έιεγρν γηα ηε δηαπίζησζε ηεο εθαξκνγήο ησλ θαλφλσλ ηεο ηαηξηθήο θαη λνζειεπηηθήο επηζηήκεο θαη ηεο αληίζηνηρεο δενληνινγίαο, θαζψο θαη ηεο εθαξκνγήο ησλ ηζρπνπζψλ πγεηνλνκηθψλ δηαηάμεσλ θαηά ηελ άζθεζε ηνπ ηαηξηθνχ, λνζειεπηηθνχ θαη εθπαηδεπηηθνχ έξγνπ. β. Σελ επηζεψξεζε θαη ηνλ έιεγρν γηα ηε δηαπίζησζε ηεο ηήξεζεο ησλ απαηηνχκελσλ κέηξσλ αζθαιείαο ησλ αζζελψλ, ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ησλ επηζθεπηψλ ησλ κνλάδσλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. γ. Σελ επηζεψξεζε θαη ηνλ έιεγρν γηα ηε δηαπίζησζε ηεο θαιήο θαηάζηαζεο, απφ άπνςε πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο, ησλ θηηξηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ηνπ πεξηβάιινληνο απηψλ ρψξνπ ησλ θνξέσλ ηνπ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα, θαζψο θαη ηελ εηζήγεζε πξνο ηηο αξκφδηεο αξρέο γηα ηε ιήςε κέηξσλ ή ηελ επηβνιή ησλ λφκηκσλ θπξψζεσλ. δ. Σνλ έιεγρν γηα ηε δηαπίζησζε ηεο χπαξμεο θαη ηεο νξζήο ιεηηνπξγίαο ηνπ πξνβιεπφκελνπ εμνπιηζκνχ θαη αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. ε. Σνλ έιεγρν ηεο λφκηκεο ιεηηνπξγίαο ησλ λνζνθνκεηαθψλ θαη ησλ ηδησηηθψλ θαξκαθείσλ, ησλ θαξκαθαπνζεθψλ, ησλ θαξκαθεπηηθψλ βηνκεραληψλ θαη εξγαζηεξίσλ θαη γεληθά θάζε θαηαζηήκαηνο πνπ παξάγεη, εκπνξεχεηαη ε δηαθηλεί θαξκαθεπηηθφ ή επηδεζκηθφ πιηθφ ή ηαηξνηερλνινγηθφ εμνπιηζκφ. ζη. Σν ζπληνληζκφ θαη ηελ επνπηεία ηνπ έξγνπ επηζεψξεζεο θαη ειέγρνπ ησλ θαξκαθείσλ, θαξκαθαπνζεθψλ θαη εξγνζηαζίσλ, θαζψο θαη ησλ ηλζηηηνχησλ αδπλαηίζκαηνο θαη αηζζεηηθήο, ην νπνίν αζθείηαη απφ ηηο ππεξεζίεο πγείαο ησλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ θαη ηνλ Δζληθφ Οξγαληζκφ Φαξκάθσλ (ΔΟΦ). δ. Σνλ έιεγρν ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ Μέζσλ Σερληθψλ Δπαγγεικαηηθψλ Ννζειεπηηθψλ (ΜΣΔΝ) ρνιψλ ή Σερληθψλ Δπαγγεικαηηθψλ Δθπαηδεπηεξίσλ (ΣΔΔ) εηδηθφηεηαο Βνεζνχ Ννζειεπηνχ. ΙΙ. Σομέαρ Διοικηηικού Οικονομικού Ελέγσος, ν νπνίνο είλαη αξκφδηνο γηα: α. Σνλ έιεγρν γηα ηε δηαπίζησζε ηεο λφκηκεο εχξπζκεο θαη απνηειεζκαηηθήο ιεηηνπξγίαο ησλ θνξέσλ πγείαο θαη πξφλνηαο πνπ αλήθνπλ ζην πεδίν παξέκβαζεο ηνπ ΔΤΤΠ, ηνλ εληνπηζκφ ησλ ζρεηηθψλ πξνβιεκάησλ θαη 52

53 ηελ εηζήγεζε πξνο ηηο αξκφδηεο αξρέο πξφζθνξσλ ηξφπσλ γηα ηελ επίιπζή ηνπο. β. Σελ δηελέξγεηα δηνηθεηηθψλ εξεπλψλ θαη αλαθξίζεσλ, θαηφπηλ εληνιήο ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο θαη Πξφλνηαο. γ. Σελ απηεπάγγειηε έξεπλα, παξάιιεια θαη αλεμάξηεηα απφ ηηο αζηπλνκηθέο αξρέο, γηα ηελ αλαθάιπςε θαη αλαθνίλσζε ζηηο αξκφδηεο δησθηηθέο αξρέο ησλ πνηληθψλ θαη πεηζαξρηθψλ παξαβάζεσλ ησλ νξγάλσλ ησλ θνξέσλ, πνπ ππάγνληαη ζην πεδίν παξέκβαζεο ηνπ ΔΤΤΠ. δ. Σε δηελέξγεηα ηαθηηθψλ θαη έθηαθησλ δηαρεηξηζηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ειέγρσλ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ θαη ησλ θξαηηθψλ λνκηθψλ πξνζψπσλ δεκνζίνπ θαη ηδησηηθνχ δηθαίνπ, πνπ ππάγνληαη ζηελ αξκνδηφηεηα ή ηελ επνπηεία ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο θαη Πξφλνηαο. ε. Σνλ έιεγρν ηεο δηαρείξηζεο ησλ ππφινγσλ δηαρεηξηζηψλ ρξεκάησλ θαη πιηθψλ. ζη. Σνλ θαηαινγηζκφ ησλ ειιεηκκάησλ, ηα νπνία δηαπηζηψλνληαη απφ ηνπο ειέγρνπο, ζε βάξνο ησλ ππεχζπλσλ ππνιφγσλ, ππαιιήισλ ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Πξφλνηαο θαη ησλ ππαγφκελσλ ζε απηφ θξαηηθψλ λνκηθψλ πξνζψπσλ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ δηθαίνπ. ΙΙΙ. Σομέαρ Ελέγσος Φοπέων Ππόνοιαρ, ν νπνίνο είλαη αξκφδηνο γηα: α. Σελ επηζεψξεζε θαη ηνλ έιεγρν γηα ηε δηαπίζησζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο επάξθεηαο ησλ εγθαηαζηάζεσλ, ηνπ εμνπιηζκνχ θαη ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ απφ ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο, απφ ηηο ππεξεζίεο Πξφλνηαο ησλ ΟΣΑ Α βαζκνχ, ησλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ θαη ησλ Πεξηθεξεηψλ θαη απφ ηα επνπηεπφκελα απφ ηνλ Τπνπξγφ Τγείαο θαη Πξφλνηαο λνκηθά πξφζσπα ηνπ δεκφζηνπ θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, πνπ παξέρνπλ ππεξεζίεο ζηνλ ηνκέα ηεο πξφλνηαο, φπσο νη παηδηθνί θαη βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί, ηα θέληξα παηδηθήο κέξηκλαο, νη παηδνπφιεηο, ηα βξεθνθνκεία, νη κνλάδεο θξνληίδαο ειηθησκέλσλ, ηα θέληξα απνζεξαπείαο θαη απνθαηάζηαζεο θαη ηα ηδξχκαηα ρξνλίσο παζρφλησλ. β. Σελ επηζεψξεζε θαη ηνλ έιεγρν γηα ηε δηαπίζησζε ηεο ηήξεζεο ησλ πγεηνλνκηθψλ δηαηάμεσλ θαη ησλ αλαγθαίσλ κέηξσλ αζθάιεηαο γηα ηελ πγηεηλή δηαβίσζε ησλ πεξηζαιπνκέλσλ ζηα θαηαζηήκαηα ηνπο, θαζψο θαη ηνπ πξνζσπηθνχ. 53

54 γ. Σνλ έιεγρν ηεο δηαρείξηζεο εξάλσλ θαη ιαρεηνθφξσλ αγνξψλ, ενξηψλ θαη άιισλ εθδειψζεσλ παλειιελίνπ κνξθήο, νη νπνίεο γίλνληαη κεηά απφ ζρεηηθή άδεηα ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο θαη Πξφλνηαο. δ. Σε δηεξεχλεζε θαηαγγειηψλ γηα παξάλνκεο πηνζεζίεο, πνπ αθνξνχλ θνξείο πνπ επνπηεχνληαη απφ ηνλ Τπνπξγφ Τγείαο θαη Πξφλνηαο, θαζψο θαη γηα παξάλνκε ρνξήγεζε επηδνκάησλ πνπ δηθαηνχληαη άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο ή άηνκα πνπ έρνπλ αλάγθε νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. ε. Σνλ έιεγρν θαη ηελ επαιήζεπζε ησλ ελ γέλεη δεισζέλησλ ζηνηρείσλ, απφ ηνπο θνξείο πνπ έιαβαλ ή δεηνχλ λα ιάβνπλ ηελ εηδηθή πηζηνπνίεζε θνξέσλ ηδησηηθνχ ηνκέα κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα, θαζψο θαη ηε ζχληαμε ζρεηηθήο έθζεζεο. ΙV. Μονάδα Διοικηηικήρ Τποζηήπιξηρ Σν ΔΤΤΠ ζηεξίδεηαη δηνηθεηηθά θαη νηθνλνκηθά απφ ηε Γηεχζπλζε Γξακκαηείαο, ε νπνία ζπγθξνηείηαη απφ ηηο αθφινπζεο νξγαληθέο κνλάδεο: α. Γξαθείν Τγεηνλνκηθνύ Φαξκαθεπηηθνύ Διέγρνπ β. Γξαθείν Γηνηθεηηθνύ Οηθνλνκηθνύ Διέγρνπ γ. Γξαθείν Διέγρνπ Φνξέσλ Πξόλνηαο Οη αξκνδηφηεηεο ησλ κνλάδσλ απηψλ αλαθέξνληαη ζηα αθφινπζα ζέκαηα: α. Ζ νξγάλσζε θαη ε ηήξεζε ηνπ πξσηνθφιινπ (παξαιαβή θαη παξάδνζε ηεο εηζεξρφκελεο αιιεινγξαθίαο) θαη ε ηήξεζε επξεηεξίνπ. β. Ζ δηεθπεξαίσζε ηεο απιήο θαη δηαβαζκηζκέλεο αιιεινγξαθίαο θαζψο θαη ηνπ ινηπνχ έληππνπ πιηθνχ. γ. Ο έιεγρνο θαη ε παξαθνινχζεζε ηεο δηαθηλνχκελεο αιιεινγξαθίαο γηα ηελ ηαθηνπνίεζε ηνπ πξσηνθφιινπ θαη ηνπ επξεηεξίνπ. δ. Ζ κέξηκλα γηα ηελ έθδνζε εληνιψλ δηελέξγεηαο επηζεσξήζεσλ, εξεπλψλ, ειέγρσλ θαη αλαθξίζεσλ. ε. Ζ επζχλε γηα ηε δηαδηθαζία αλαπαξαγσγήο εγγξάθσλ. ζη. Ζ βεβαίσζε απφ ηνλ Πξντζηάκελν ηεο Γξακκαηείαο ή ην λφκηκν αλαπιεξσηή ηνπ ηεο αθξίβεηαο αληηγξάθσλ, θσηναληηγξάθσλ ή θσηνηππηψλ νπνησλδήπνηε εγγξάθσλ θαη γεληθά δηθαηνινγεηηθψλ, 54

55 χζηεξα απφ αληηπαξαβνιή ηνπο κε ην επηδεηθλπφκελν ζρεηηθφ πξσηφηππν ή αθξηβέο αληίγξαθν. δ. Ζ ηήξεζε αξρείνπ εληνιψλ, εθζέζεσλ ειέγρνπ επηζεψξεζεο έξεπλαο. ε. Ζ ηήξεζε θαθέισλ κε πιηθφ ππνζηήξημεο γηα ηα γλσζηηθά αληηθείκελα γηα ηα νπνία έρεη ήδε δηελεξγεζεί έιεγρνο, θαζψο θαη ηελ ηήξεζε ησλ ρξεζηκνπνηεζέλησλ θαηά ηνλ έιεγρν ζηνηρείσλ. ζ. Ζ κέξηκλα γηα ηελ εθθαζάξηζε ησλ δαπαλψλ (εηδηθνχ επηδφκαηνο, εμφδσλ κεηαθίλεζεο θ.ιπ.) ζε ζπλεξγαζία κε ηε Γηεχζπλζε Οηθνλνκηθνχ. η. Ζ επηκέιεηα θάζε άιινπ ζέκαηνο ζρεηηθά κε ηε γξακκαηεηαθή ππνζηήξημε ηνπ ΔΤΤΠ πνπ ηνπο αλαηίζεηαη. V. Πεπιθεπειακά Γπαθεία Σν κφλν Πεξηθεξεηαθφ Γξαθείν πνπ πξνβιέπεηαη ζήκεξα είλαη απηφ ηεο Θεζζαινλίθεο θαη ε ρσξηθή αξκνδηφηεηα ηνπ πεξηιακβάλεη ηηο πεξηθέξεηεο: Α. Γπηηθήο Μαθεδνλίαο Β. Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο Γ. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο Ο ζπγθεληξσηηθφο αξηζκφο πξνζσπηθνχ είλαη σο αθνινχζσο: ΑΘΗΝΩΝ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΕΤΤΠ 1 ΣΟΜΕΑ ΤΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΤ ΦΑΡΜΑΚΕΤΣΙΚΟΤ ΕΛΕΓΥΟΤ ΣΟΜΕΑ ΔΙΟΙΚΗΣΙΚΟΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤ ΕΛΕΓΥΟΤ 28 9 ΣΟΜΕΑ ΕΛΕΓΥΟΤ ΦΟΡΕΩΝ ΠΡΟΝΟΙΑ 21 8 ΔΙΕΤΘΤΝΗ ΓΡΑΜΜΑΣΕΙΑ 14 5 ΤΝΟΛΙΚΗ ΔΤΝΑΜΗ ΓΤΤΠ ΒΑΓΙ ΠΑΡΟΝΣΩΝ

56 Οη έιεγρνη έρνπλ αξρίζεη θαη απηή ηελ ζηηγκή 125 Δπηζεσξεηέο θαη Βνεζνί Δπηζεσξεηέο ζε φιε ηελ ειιεληθή επηθξάηεηα έρνπλ μεθηλήζεη ην ειεγθηηθφ ηνπο έξγν ζε θνξείο πγείαο θαη πξφλνηαο. Ζ ειεγθηηθή παξέκβαζε ηνπ ζπληζηψκελνπ ψκαηνο πξνβιέπεηαη λα είλαη νπζηαζηηθή. Ο λένο ειεγθηηθφο κεραληζκφο έρεη σο επξχηεξν ζηφρν ηελ αμηνιφγεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη πξφλνηαο σο πξνο ηελ απνδνηηθφηεηα θαη απνηειεζκαηηθφηεηα, αιιά θαη ηελ απνηίκεζε ηνπ παξαγφκελνπ έξγνπ. Ο ξφινο ηνπ ψκαηνο είλαη λα θαηαγξάθεη παζνγφλα αίηηα, λα δηαηππψλεη ηα πξνβιήκαηα θαη λα εηζεγείηαη πξφζθνξεο θαη θπξίσο βηψζηκεο ιχζεηο γηα ηελ αληηκεηψπηζή ηνπο. Δπνκέλσο, βαζηθφο ζηφρνο ηνπο ψκαηνο είλαη λα θαηαζηεί ζπκκέηνρνο θαη ζπληειεζηήο αιιαγήο ζηελ πξνζπάζεηα γηα ηελ αλαδφκεζε ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο θαη πξφλνηαο θαη ηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ πξνο ηνλ πνιίηε. ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΠΡΧΣΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΟΤ.Δ.Τ.Τ.Π. ΕΤΤΠ ΕΝΣΟΛΕ ΑΘΗΝΩΝ 310 ΔΗΜΟΙΟΤ ΥΟΡΕΙ 240 ΙΔΙΩΣΙΚΟΤ ΥΟΡΕΙ 70 ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ 144 ΔΗΜΟΙΟΤ ΥΟΡΕΙ 111 ΙΔΙΩΣΙΚΟΤ ΥΟΡΕΙ 33 ΤΝΟΛΟ ΕΝΣΟΛΩΝ 454 ΤΠΟΘΕΕΙ ΣΕΛΕΙΩΜΕΝΕ ΤΠΟΘΕΕΙ (Με κατάθεση πορίσματος) ΠΟΡΙΜΑΣΑ (τα οποία κατετέθησαν) ΑΘΗΝΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ ΤΝΟΛΑ υμμετοχή Σομέων στο συνολικό έργο (η μέτρηση αφορά το σύνολο υποθέσεων του ΕΤΤΠ) ΑΘΗΝΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ ΤΓΕΙΟΝ-ΥΑΡΜ ΣΟΜΕΑ ΔΙΟΙΚΗΣ-ΟΙΚΟΝ ΣΟΜΕΑ ΣΟΜΕΑ ΠΡΟΝΟΙΑ

57 ΤΝΑΡΜΟΔΙΟΣΗΣΕ ΣΟΜΕΩΝ Ε ΤΠΟΘΕΕΙ ΑΘΗΝΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ ΤΓ-ΥΑΡ & ΔΙΟΙΚ ΟΙΚ 17 4 ΤΓ-ΥΑΡ & ΠΡΟΝΟΙΑ 8 4 ΔΙΟΙΚ ΟΙΚ & ΠΡΟΝΟΙΑ 11 2 ΤΓ-ΥΑΡΜ & ΔΙΟΙΚ ΟΙΚ & ΠΡΟΝΟΙΑ

58 58

59 Γ.2 ΟΡΓΑΝΑ ΣΖ ΔΤΡΤΣΔΡΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Γ.2.1 Ο ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ (ηπ) ΜΔΡΟ Α: ΓΔΝΗΚΑ ΓΗΑ ΣΟ ηπ Α.1 Δηζαγσγηθά ζηνηρεία Ζ ίδξπζε ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, 33 σο Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθήο Αξρήο κε απνζηνιή ηε δηακεζνιάβεζε κεηαμχ πνιηηψλ θαη δεκφζηαο δηνίθεζεο, εληάζζεηαη ζηε γεληθή πξνζπάζεηα εθζπγρξνληζκνχ ηεο ειιεληθήο δεκφζηαο δηνίθεζεο. ήκεξα πιένλ πξνβάιιεη σο επηηαθηηθή αλάγθε ε πξνζαξκνγή ηεο δηνίθεζεο ζηηο ηαρχηαηεο αιιαγέο πνπ νινέλα θαη πην έληνλα γλσξίδεη ε ειιεληθή θνηλσλία θαζψο θαη ζηηο απαηηήζεηο πνπ δεκηνπξγεί ε πξντνχζα έληαμή ηεο ζε έλα ηδηαίηεξα αληαγσληζηηθφ δηεζλέο πεξηβάιινλ. Ζ δηνίθεζε πξέπεη λα θαηαζηεί απνηειεζκαηηθφο κεραληζκφο κεηαηξνπήο ησλ αηηεκάησλ ησλ πνιηηψλ ζε δεκφζηεο πνιηηηθέο, εληαγκέλεο ζηε ινγηθή ελφο ελαιιαθηηθνχ ππνδείγκαηνο παξνρήο ππεξεζηψλ, πνηνηηθά αλαβαζκηζκέλσλ θαη ηθαλψλ λα ζπκβάιινπλ νπζηαζηηθά ζηε ζπλερή, ζπζηεκαηηθή θαη ζπλνιηθή εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε. 33 Πεγή: Ο ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ 59

60 Ηδξχζεθε κε ην Νφκν 2477/97 θαη μεθίλεζε ηε ιεηηνπξγία ηνπ ηελ 1ε Οθησβξίνπ Σν λνκνζεηηθφ πιαίζην ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ξπζκίδεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν. 3094/03. Παξέρεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ δσξεάλ θαη θαηά ηελ πξψηε πεληαεηία ιεηηνπξγίαο ( ) είρε δερζεί αλαθνξέο. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε εξεπλά αηνκηθέο δηνηθεηηθέο πξάμεηο ή παξαιείςεηο ή πιηθέο ελέξγεηεο νξγάλσλ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ πνπ παξαβηάδνπλ δηθαηψκαηα ή πξνζβάιινπλ λφκηκα ζπκθέξνληα θπζηθψλ ή λνκηθψλ πξνζψπσλ. Δξεπλά επίζεο ελέξγεηεο ή παξαιέηςεηο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ηδησηψλ, πνπ παξαβηάδνπλ ηα δηθαηψκαηα ηνπ παηδηνχ. Κάζε πνιίηεο πξνηνχ θαηαθχγεη ζηελ Αξρή ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε ζα πξέπεη λα έρεη έιζεη ζε επαθή κε ηε δεκφζηα ππεξεζία κε ηελ νπνία ζρεηίδεηαη ε ππφζεζε ηνπ. Μφλνλ εθφζνλ ε επαθή απηή κε ηε δεκφζηα ππεξεζία δελ έρεη νδεγήζεη ζε επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ζα πξέπεη λα θαηαζέζεη αλαθνξά ζην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε εδξεχεη ζηελ Αζήλα, (Υαηδεγηάλλε Μέμε 5, πεξηνρή Υίιηνλ, Σ.Κ ) θαη δέρεηαη αλαθνξέο απφ πνιίηεο θαη λνκηθά πξφζσπα, αλεμάξηεηα απφ εζληθφηεηα, πνπ έρνπλ θάπνην πξφβιεκα κε Διιεληθή δεκφζηα ππεξεζία, ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ. Σα γξαθεία ηνπ είλαη αλνηθηά απφ ηηο 8:30 ην πξσί έσο ηηο 2:00 ην κεζεκέξη, απφ ηε Γεπηέξα έσο ηελ Παξαζθεπή. Αλαθνξέο κπνξνχλ λα ππνβιεζνχλ θαη κε θαμ: (210) πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε είλαη ν θ. Γεψξγηνο Κακίλεο επίθνπξνο θαζεγεηήο ηνπ πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ ζην ηκήκα Ννκηθήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ. Ο θ.κακίλεο απφ ηνλ Απξίιην ηνπ 2003 έρεη δηαδερζεί ηνλ θ. Νηθεθφξν Γηακαληνχξν, θαζεγεηή Πνιηηηθήο Δπηζηήκεο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ, ν νπνίνο εμειέγε απφ ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην λα ππεξεηήζεη σο Δπξσπαίνο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε (Δπξσπαίνο Μεζνιαβεηήο). Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζπλεπηθνπξείηαη απφ πέληε Βνεζνχο πλεγφξνπο νη νπνίνη επνπηεχνπλ θαη ζπληνλίδνπλ ηε ιεηηνπξγία θαη ηα ζηειέρε ησλ αληίζηνηρσλ ζεκαηηθψλ Κχθισλ ηεο Αξρήο: 60

61 Κύθινο Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξώπνπ Αλδξέαο Σάθεο, Γηθεγφξνο, εηδηθφο ζε ζέκαηα ζπληαγκαηηθνχ δηθαίνπ θαη εζηθήο θαη πνιηηηθήο θηινζνθίαο. Κύθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο Παηξίλα Παπαξξεγνπνχινπ, Γηθεγφξνο παξ' Αξείσ Πάγσ, εηδηθή ζε ζέκαηα δηθαίνπ θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαη δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ. Δηδηθφο Δπηζηήκνλαο ζηε Ννκηθή ρνιή ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ ζην Γίθαην ηεο Κνηλσληθήο Αζθάιεηαο. Κύθινο Πνηόηεηαο Εσήο Γεσξγία Γηαλλαθνχξνπ, Γηθεγφξνο παξ' Αξείσ Πάγσ, εηδηθή ζε ζέκαηα δηθαίνπ Υσξνηαμίαο, Πνιενδνκίαο θαη Πεξηβάιινληνο. Κύθινο ρέζεσλ Κξάηνπο-Πνιίηε Καιιηφπε παλνχ, Γηνηθεηηθή επηζηήκνλαο, εηδηθή ζε ζέκαηα δεκφζηαο δηνίθεζεο. Αλαπιεξψηξηα θαζεγήηξηα Γηνηθεηηθήο Δπηζηήκεο, Σκήκα Πνιηηηθήο Δπηζηήκεο θαη Γεκφζηαο Γηνίθεζεο Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ. Κύθινο Γηθαησκάησλ ηνπ Παηδηνύ Γεψξγηνο Μφζρνο, Ννκηθφο-εγθιεκαηνιφγνο, εηδηθφο ζε ζέκαηα αλήιηθσλ παξαβαηψλ, θνηλσληθά απνθιεηζκέλσλ λέσλ θαη πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ. πληδξπηήο ηεο ΑΡΗ - Κνηλσληθήο Οξγάλσζεο Τπνζηήξημεο Νέσλ. Α.2 Ζ απνζηνιή ηνπ Ζ αλεμάξηεηε αξρή "πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε" έρεη σο απνζηνιή ηε δηακεζνιάβεζε κεηαμχ ησλ πνιηηψλ θαη ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ, γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ηνπ πνιίηε, ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θαθνδηνίθεζεο θαη ηελ ηήξεζε ηεο λνκηκφηεηαο. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε έρεη επίζεο σο απνζηνιή ηνπ ηελ πξνάζπηζε θαη πξναγσγή ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ. Μεηά απφ έγγξαθε αλαθνξά ηνπ ελδηαθεξφκελνπ πνιίηε, έλσζεο πνιηηψλ ή λνκηθνχ πξνζψπνπ, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε αλαιακβάλεη λα δηεξεπλήζεη κηα ππφζεζε, εθφζνλ ππάξρεη: Γηνηθεηηθή πξάμε ή παξάιεηςε ή πιηθή ελέξγεηα πνπ παξαβηάδεη δηθαίσκα ηνπ πνιίηε ή πξνζβάιιεη λφκηκν ζπκθέξνλ ηνπ. Παξαδείγκαηα απφ ππνζέζεηο θαθνδηνίθεζεο πνπ έρνπλ απαζρνιήζεη ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε: Έιιεηςε ή άξλεζε παξνρήο πιεξνθνξηώλ 61

62 Τπεξβνιηθή θαζπζηέξεζε ζε ελέξγεηα ή απάληεζε Παξάβαζε λόκνπ θαη παξάλνκεο δηαδηθαζίεο Γηνηθεηηθέο παξαηππίεο ή παξαιείςεηο Γηαθξίζεηο Α.3 Οξγαλσηηθή Γνκή πλεγόξνπ ηνπ Πνιίηε Ζ απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε πξνυπνζέηεη έλα νξγαλσηηθφ πιαίζην πνπ ζα αληαπνθξίλεηαη ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο πνπ έρεη ραξάμεη ν λνκνζέηεο θαη ζα παξέρεη ηηο θαιχηεξεο δπλαηέο ζπλζήθεο νξγαλσηηθήο ππνζηήξημεο ηνπ έξγνπ ηνπ. Ζ νξγαλσηηθή δνκή ηεο Αξρήο εμεηδηθεχεηαη ιεπηνκεξψο απφ ηνλ Καλνληζκφ Λεηηνπξγίαο θαη απεηθνλίδεηαη ζρεκαηηθά ζην αθφινπζν νξγαλφγξακκα: 62

63 Α.4 Πνηεο ππνζέζεηο αλαιακβάλεη Ο ηδξπηηθφο ηνπ λφκνο (2477/1997) θαζψο θαη ν λένο λφκνο 3094/2003 πξνβιέπνπλ πξνβιέπεη νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο, πξνθεηκέλνπ λα θξηζεί αλ ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε είλαη αξκφδηνο γηα κηα ππφζεζε. Α.5 Πόηε είλαη αξκόδηνο γηα κηα ππόζεζε Δίλαη αξκφδηνο γηα ππνζέζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηηο ππεξεζίεο: ηνπ Γεκνζίνπ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο (θνηλφηεηεο, δήκνη, λνκαξρίεο) ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ δεκνζίνπ δηθαίνπ ησλ επηρεηξήζεσλ θνηλήο σθέιεηαο (ΔΤΓΑΠ, ΟΣΔ, ΓΔΖ, ΔΛΣΑ, θηι.) ησλ θξαηηθψλ λνκηθψλ πξνζψπσλ ηδησηηθνχ δηθαίνπ, ησλ δεκφζησλ επηρεηξήζεσλ, ησλ επηρεηξήζεσλ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ ησλ νπνίσλ ηε δηνίθεζε νξίδεη άκεζα ή έκκεζα ην Γεκφζην κε δηνηθεηηθή πξάμε ή σο κέηνρνο. Δμαηξνχληαη νη Σξάπεδεο θαη ην Υξεκαηηζηήξην Αμηψλ Αζελψλ. Γηα ηελ πξνάζπηζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε είλαη αξκφδηνο θαη γηα ζέκαηα πνπ αλάγνληαη ζε ηδηψηεο, θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα, πνπ πξνζβάιινπλ ηα δηθαηψκαηα ηνπ παηδηνχ Γελ είλαη αξκφδηνο : Α.6 Πόηε δελ είλαη αξκόδηνο γηα κηα ππόζεζε αλ έρνπλ πεξάζεη ηνπιάρηζηνλ 6 κήλεο απφ ηφηε πνπ ν πνιίηεο πιεξνθνξήζεθε ηελ ηειεπηαία, ζρεηηθή κε ηελ ππφζεζή ηνπ, πξάμε ή παξάιεηςε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη δελ πξνέβε ζε θακία άιιε ελέξγεηα πξνο απηήλ. ζε δηαθνξέο κεηαμχ ηδησηψλ. ζε πεξηπηψζεηο, θαηά ηηο νπνίεο ε δηνηθεηηθή ελέξγεηα έρεη γελλήζεη ή δεκηνπξγήζεη δηθαηψκαηα θαη επλντθέο θαηαζηάζεηο ππέξ ηξίησλ, πνπ αλαηξέπνληαη κφλν κε δηθαζηηθή απφθαζε, εθηφο αλ πξνθαλψο ζπληξέρεη 63

64 παξαλνκία ή έρνπλ ζρέζε θαηά ην θχξην αληηθείκελφ ηνπο κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ηελ αξκνδηφηεηά ηνπ δελ ππάγνληαη: ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ ππεξεζηαθή θαηάζηαζε ηνπ πξνζσπηθνχ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ. δεηήκαηα πνπ εθθξεκνχλ ελψπηνλ ησλ δηθαζηεξίσλ. ζέκαηα πνπ αλήθνπλ ζηελ αξκνδηφηεηα νξηζκέλσλ αξρψλ (πρ. ησλ δηθαζηηθψλ αξρψλ, ηνπ Ννκηθνχ πκβνπιίνπ ηνπ Κξάηνπο, ηεο ΔΤΠ) ή άιισλ αλεμάξηεησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ (πρ. ΑΔΠ) Θέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ εζληθή άκπλα θαη αζθάιεηα Τπνζέζεηο πνπ αθνξνχλ ηελ θξαηηθή αζθάιεηα ηα ζξεζθεπηηθά λνκηθά πξφζσπα δεκνζίνπ δηθαίνπ νη πξάμεηο Τπνπξγψλ θαη Τθππνπξγψλ, σο πξνο ηε δηαρείξηζε ηεο πνιηηηθήο ιεηηνπξγίαο νη ππεξεζίεο ηνπ Τπνπξγείνπ Δμσηεξηθψλ γηα δξαζηεξηφηεηεο πνπ αλάγνληαη ζηελ εμσηεξηθή πνιηηηθή ή ζηηο δηεζλείο ζρέζεηο ηεο ρψξαο. Α.7 Πώο δηακεζνιαβεί γηα λα επηιύζεη κηα ππόζεζε; Πφηε επηιακβάλεηαη κηαο ππφζεζεο; ε πνηεο ελέξγεηεο έξεπλαο θαη δηακεζνιάβεζεο πξνβαίλεη; Ση θάλεη αλ δηαπηζηψζεη παξαλνκία; Πνηεο είλαη νη ππνρξεψζεηο ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ γηα ζπλεξγαζία κε ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε; Α.8 Πόηε επηιακβάλεηαη κηαο ππόζεζεο; Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε επηιακβάλεηαη θάζε ζέκαηνο πνπ εκπίπηεη ζηηο αξκνδηφηεηέο ηνπ, χζηεξα απφ ελππφγξαθε αλαθνξά θάζε άκεζα ελδηαθεξφκελνπ θπζηθνχ ή λνκηθνχ πξνζψπνπ ή ελψζεσο πξνζψπσλ. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δέρεηαη επίζεο αλαθνξέο απφ θάζε άκεζα ελδηαθεξφκελν παηδί ή ηνλ αζθνχληα ηε γνληθή κέξηκλα ή ζπγγελή θαη' επζεία γξακκή ή εθ πιαγίνπ έσο ην δεχηεξν βαζκφ, ηνλ επίηξνπν ή ηνλ πξνζσξηλφ 64

65 επίηξνπν, θαζψο θαη απφ ηξίην πξφζσπν πνπ έρεη άκεζε αληίιεςε παξαβίαζεο ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ. Γηα ηελ εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ παξφληνο λφκνπ, σο παηδί λνείηαη φπνηνο δελ έρεη ζπκπιεξψζεη ην δέθαην φγδνν έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δχλαηαη λα επηιεθζεί ππνζέζεσλ απηεπαγγέιησο. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δελ επηιακβάλεηαη πεξηπηψζεσλ, θαηά ηηο νπνίεο ε δηνηθεηηθή ελέξγεηα έρεη γελλήζεη δηθαηψκαηα ή έρεη δεκηνπξγήζεη επλντθέο θαηαζηάζεηο ππέξ ηξίησλ, πνπ αλαηξέπνληαη κφλν κε δηθαζηηθή απφθαζε, εθηφο εάλ πξνθαλψο ζπληξέρεη παξαλνκία ή έρνπλ ζρέζε θαηά ην θχξην αληηθείκελν ηνπο κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Α.9 ε πνηεο ελέξγεηεο έξεπλαο θαη δηακεζνιάβεζεο πξνβαίλεη; Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε κπνξεί λα δεηεί απφ ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο θάζε πιεξνθνξία, έγγξαθν ή άιιν ζηνηρείν γηα ηελ ππφζεζε, λα εμεηάδεη πξφζσπα, λα ελεξγεί απηνςία θαη λα παξαγγέιιεη πξαγκαηνγλσκνζχλε. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δχλαηαη θαηά ηελ έξεπλα ησλ ππνζέζεσλ λα δεηεί ηε ζπλδξνκή ηνπ ψκαηνο Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο ή άιισλ ειεγθηηθψλ ζσκάησλ ηεο Γηνίθεζεο. Γηα ηελ πξνάζπηζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε κπνξεί λα δεηά κε εηδηθά αηηηνινγεκέλν έγγξαθφ ηνπ απφ ηδηψηε πνπ θαηνλνκάδεηαη ζηελ αλαθνξά έγγξαθα ή άιια ζηνηρεία γηα ηελ ππφζεζε. Ο ραξαθηεξηζκφο ησλ ζηνηρείσλ απηψλ σο απνξξήησλ δελ κπνξεί λα ηνπ αληηηαρζεί. ηελ πεξίπησζε απηή ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ππνρξενχηαη λα δηαζθαιίδεη ηα πξνζσπηθά θαη επαγγεικαηηθά απφξξεηα ησλ ηδησηψλ, θαη λα κε δεκνζηεχεη ζηνηρεία ηθαλά λα θαηαζηήζνπλ δπλαηφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπο. ε πεξίπησζε πνπ ηδηψηεο αξλείηαη λα παξάζρεη ηα παξαπάλσ ζηνηρεία, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε κπνξεί λα δεηήζεη ηε ζπλδξνκή δεκφζηαο ππεξεζίαο, επαγγεικαηηθνχ ζπιιφγνπ ή θνξέα θαηά πεξίπησζε, θαζψο θαη ηεο εηζαγγειηθήο αξρήο. Μεηά ην πέξαο ηεο έξεπλαο ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, εθφζνλ ην απαηηεί ε θχζε ηεο ππφζεζεο, κπνξεί λα ζπληάζζεη πφξηζκα ην νπνίν γλσζηνπνηεί ζηνλ θαζ' χιελ αξκφδην Τπνπξγφ θαη ηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο, δηακεζνιαβεί δε κε θάζε πξφζθνξν ηξφπν γηα ηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηνπ πνιίηε. 65

66 Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζηηο πξνηάζεηο ηνπ πξνο ηηο ππεξεζίεο κπνξεί λα ζέηεη πξνζεζκία, κέζα ζηελ νπνία νθείινπλ λα ηνλ ελεκεξψζνπλ γηα ηηο ελέξγεηεο ηνπο ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ησλ πξνηάζεσλ ηνπ ή γηα ηνπο ιφγνπο πνπ δελ επηηξέπνπλ ηελ απνδνρή ηνπο. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, φηαλ ε αλαθνξά ζηξέθεηαη θαηά ηδηψηε, πξνβαίλεη ζε φιεο ηηο ελδεηθλπφκελεο ελέξγεηεο, πξνθεηκέλνπ λα εμαιεηθζνχλ ηα πξνβιήκαηα πνπ έρνπλ ηεζεί ππφςε ηνπ θαη πξνηείλεη θάζε αλαγθαίν κέηξν γηα ηελ πξνάζπηζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ ελδηαθεξφκελνπ παηδηνχ. Δηδηθφηεξα, φηαλ νη ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο ελφο λνκηθνχ πξνζψπνπ ηδησηηθνχ δηθαίνπ πξνζβάιινπλ ηα δηθαηψκαηα ηνπ παηδηνχ, κπνξεί λα πξνηείλεη ηα αλαγθαία νξγαλσηηθά θαη ιεηηνπξγηθά κέηξα. Σν λνκηθφ πξφζσπν ππνρξενχηαη λα ελεκεξψζεη ηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε γηα ηα κέηξα πνπ έρεη ιάβεη ή πξνηίζεηαη λα ιάβεη,, εληφο ηεο πξνζεζκίαο πνπ ηνπ έρεη ηαρζεί. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε κπνξεί λα δεκνζηνπνηήζεη ηε κε απνδνρή ησλ πξνηάζεψλ ηνπ, εθφζνλ θξίλεη φηη δελ αηηηνινγείηαη επαξθψο. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ελεκεξψλεη ζε θάζε πεξίπησζε ηνλ ελδηαθεξφκελν γηα ηελ ηχρε ηεο ππφζεζήο ηνπ. Σν πξνζσπηθφ ηεο Αξρήο ππέρεη θαζήθνλ ερεκχζεηαο γηα έγγξαθα θαη ζηνηρεία ησλ νπνίσλ ιακβάλεη γλψζε ζην πιαίζην ηεο έξεπλαο θαη είλαη απφξξεηα ζχκθσλα κε ηηο θείκελεο δηαηάμεηο ή εμαηξνχληαη απφ ην δηθαίσκα πξφζβαζεο ζηα δηνηθεηηθά έγγξαθα. Α.10 Ση θάλεη αλ δηαπηζηώζεη παξαλνκία; Αλ θαηά ηελ έξεπλα δηαπηζησζεί παξάλνκε ζπκπεξηθνξά ιεηηνπξγνχ, ππαιιήινπ ή κέινπο δηνίθεζεο, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δηαβηβάδεη ηελ έθζεζε ζην αξκφδην φξγαλν θαη κπνξεί λα πξνθαιέζεη ηελ πεηζαξρηθή δίσμε ηνπ ππαηηίνπ ή λα πξνηείλεη ηε ιήςε άιισλ κέηξσλ, αλ ν ππαίηηνο δελ ππφθεηηαη ζε πεηζαξρηθφ έιεγρν. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε κπνξεί λα ηάζζεη εχινγε πξνζεζκία ελ φςεη ησλ πεξηζηάζεσλ, κεηά ηελ άπξαθηε παξέιεπζε ηεο νπνίαο παξαγγέιιεη ν ίδηνο ηνλ έιεγρν. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε κπνξεί επίζεο ζε ζνβαξέο πεξηπηψζεηο λα πξνθαιέζεη κε έγγξαθφ ηνπ πξνο ην αξκφδην φξγαλν ηελ πεηζαξρηθή δίσμε 66

67 ηνπ ππαίηηνπ ιεηηνπξγνχ ή ππαιιήινπ γηα ηελ αλσηέξσ παξάιεηςε άζθεζεο ηνπ ελδεηθλπφκελνπ ειέγρνπ. Αλ πξνθχςνπλ απνρξψζεο ελδείμεηο γηα ηέιεζε αμηφπνηλεο πξάμεο απφ ιεηηνπξγφ, ππάιιειν ή κέινο δηνίθεζεο, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δηαβηβάδεη ηελ έθζεζε θαη ζηνλ αξκφδην εηζαγγειέα. Γηα ηελ ππεξάζπηζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ, αλ θξηζεί φηη παξίζηαηαη αλάγθε παξέκβαζεο ηεο αξκφδηαο δηθαζηηθήο αξρήο ή άιιεο δεκφζηαο ππεξεζίαο ή θνξέα, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δηαβηβάδεη ζε απηνχο ζρεηηθή έθζεζε. Α.11 Πνηέο είλαη νη ππνρξεώζεηο ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηώλ γηα ζπλεξγαζία κε ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε; ιεο νη δεκφζηεο ππεξεζίεο νθείινπλ λα δηεπθνιχλνπλ κε θάζε ηξφπν ηελ έξεπλα. Οη δεκφζηεο ππεξεζίεο νθείινπλ λα ελεκεξψζνπλ ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε γηα ηηο ελέξγεηεο ηνπο ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ησλ πξνηάζεσλ ηνπ ή γηα ηνπο ιφγνπο πνπ δελ επηηξέπνπλ ηελ απνδνρή ηνπο εληφο ηεο πξνζεζκίαο πνπ ηνπο έρεη ηαρζεί. Άξλεζε ιεηηνπξγνχ ή ππαιιήινπ ή κέινπο δηνίθεζεο λα ζπλεξγαζζεί κε ηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, θαηά ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο, ζπληζηά πεηζαξρηθφ παξάπησκα παξάβαζεο θαζήθνληνο, γηα δε ηα κέιε δηνίθεζεο ιφγν αληηθαηάζηαζήο ηνπο. Αλ πξνθχπηεη απφ εθζέζεηο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε φηη ιεηηνπξγφο ή ππάιιεινο δεκφζηαο ππεξεζίαο παξαθσιχεη, γηα δεχηεξε θνξά εληφο ηξηεηίαο, ην έξγν ηεο έξεπλαο ή αξλείηαη ρσξίο ζνβαξφ ιφγν λα ζπκπξάμεη ζηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο κπνξεί λα ηνπ επηβιεζεί ε πνηλή νξηζηηθήο παχζεο. Α.12 Δθζέζεηο - Απηεπάγγειηεο Έξεπλεο - Πνξίζκαηα Ο λφκνο 3094/2003 ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε εθηφο απφ ηελ Δηήζηα Έθζεζε, πξνβιέπεη ηε ζχληαμε : α) πνξηζκάησλ γηα ηηο δηεξεπλψκελεο ππνζέζεηο, ηα νπνία γλσζηνπνηνχληαη ζηνλ θαζ'χιελ αξκφδην ππνπξγφ θαη ηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο (αξζξ. 4, παξ. 6) θαη 67

68 β) εθζέζεσλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, νη νπνίεο ππνβάιινληαη ζηνλ Πξσζππνπξγφ, ζηνλ Πξφεδξν ηεο Βνπιήο θαη θνηλνπνηνχληαη ζηνλ θαζ'χιελ αξκφδην Τπνπξγφ. γ) εηδηθψλ εθζέζεσλ γηα ηε κε ζχκπξαμε δεκφζηαο ππεξεζίαο θαηά ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο, νη νπνίεο θνηλνπνηνχληαη ζηνλ θαηά πεξίπησζε αξκφδην Τπνπξγφ. Α.13 Κύθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ΘΔΜΑΣΗΚΟ ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΟ ΚΑΗ ΑΡΜΟΓΗΟΣΖΣΔ ΣΟΤ ΚΤΚΛΟΤ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ Ο Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο αζρνιείηαη κε ππνζέζεηο, ην αληηθείκελν ησλ νπνίσλ αθνξά, θπξίσο, ζηελ άζθεζε ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ ησλ πνιηηψλ θαη δηακεζνιαβεί ζε πεξηπηψζεηο θαθνδηνίθεζεο ή παξαβίαζεο ηεο λνκηκφηεηαο απφ ηα φξγαλα ηεο δηνίθεζεο. Φνξείο ησλ παξαπάλσ δηθαησκάησλ είλαη Έιιελεο, νκνγελείο, επαλαπαηξηζζέληεο θαη αιινδαπνί, κεηαμχ ησλ νπνίσλ Δπξσπαίνη, πνιίηεο, κεηαλάζηεο, κέιε κεηνλνηήησλ, πξφζθπγεο ή θαη ηνπξίζηεο. Ζ δε δξαζηεξηφηεηα ηνπ θχθινπ εζηηάδεηαη ζε ηδηαίηεξα επαίζζεηεο νκάδεο, φπσο ηα παηδηά, νη ειηθησκέλνη, ηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο, νη ζσκαηηθά θαη ςπρηθά αζζελείο, θ.ιπ. Δλδεηθηηθά κπνξεί λα αλαθεξζεί φηη ζηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ θχθινπ ππάγνληαη ζέκαηα πνπ ζπλδένληαη κε ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή, ην θνηλσληθφ θξάηνο θαη ηα δηθαηψκαηα πνπ απνξξένπλ απφ απηφ θαη ζεκειηψλνληαη ζηνπο λφκνπο ή ζηηο επξσπατθέο θαη δηεζλείο ζπκβάζεηο (π.δ. 273/1999, αξζξ.2 παξ.1). ην πιαίζην απηφ κπνξεί λα ζπκπεξηιεθζνχλ ζέκαηα πνπ έρνπλ ζρέζε κε δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο πνπ ζηεξίδνληαη ζηε λνκνζεζία ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, φπσο ε απνλνκή ζπληάμεσλ γήξαηνο ή αλαπεξίαο, ε αλαγλψξηζε ρξφλνπ αζθάιηζεο, ε θαηαβνιή θαη βεβαίσζε εηζθνξψλ, ε θαηαβνιή εθάπαμ θαη κεξηζκάησλ, θ.ιπ. Θεκαηηθέο ελφηεηεο πνπ εληάζζνληαη ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο απνηεινχλ επίζεο, ην δηθαίσκα ησλ πνιηηψλ ζηελ πγεία θαη ε αληίζηνηρε ππνρξέσζε ηνπ θξάηνπο λα ηε δηαζθαιίδεη, ιακβάλνληαο εηδηθή κέξηκλα 68

69 γηα ζέκαηα λνζνθνκεηαθήο θαη εμσλνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο, θαηαβνιήο δαπαλψλ λνζειείαο ή επηδνκάησλ γηα ηελ θάιπςε πξνβιεκάησλ πγείαο, θαζψο θαη ηα ζέκαηα πνπ ζπλδένληαη κε ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο, ηε ιεηηνπξγία ησλ λνζνθνκείσλ θαη γεληθά κε ην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο (Δ..Τ.). Δλδεηθηηθά κπνξεί λα αλαθεξζεί φηη ζηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ θχθινπ ππάγνληαη ππνζέζεηο πνπ ζπλδένληαη κε ζέκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο, πγείαο, πξφλνηαο, δεκφζηαο πγηεηλήο, δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ θαη ησλ αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο, φπσο επίζεο θαη αηηήκαηα πνπ αλαθέξνληαη ζηελ πξνζηαζία ηεο κεηξφηεηαο, ηεο παηδηθήο θαη ηεο ηξίηεο ειηθίαο. εκαληηθή ζέζε ζηα ζέκαηα πνπ απαζρνινχλ ηνλ Κχθιν θαηέρνπλ θαη ηα ζέκαηα πξόλνηαο, ζηα νπνία πεξηιακβάλνληαη νη παξνρέο ζε είδνο ή ζε ρξήκα πνπ θαηαβάιινληαη απφ ην θξάηνο ζε νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά επάισηεο νκάδεο, γηα ηελ θάιπςε αλαγθψλ ηνπο (θνηλσληθφο ηνπξηζκφο, εξγαηηθή εζηία, Δ.Κ.Α..) ή γηα ηελ πξνζηαζία ηνπο απφ έθηαθηνπο θηλδχλνπο (επίδνκα αλαπεξίαο, επίδνκα αλεξγίαο, νηθνλνκηθή ελίζρπζε ιφγσ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ), θαζψο θαη ζέκαηα πνπ ζπλδένληαη κε ηελ πξνζηαζία ηεο δεκφζηαο πγηεηλήο. επνπηεχεηαη θαη ζπληνλίδεηαη απφ ηε Βνεζφ πλήγνξν Παηξίλα Παπαξξεγνπνχινπ. Οη ππνζέζεηο ηνπ Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο δηαηξέρνπλ θπξίσο ην ρψξν ηεο θνηλσληθήο δηνίθεζεο. Αθνξνχλ ηδηαίηεξα ην αληηθείκελν δξαζηεξηφηεηαο ησλ Τπνπξγείσλ Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ, Τγείαο θαη Πξφλνηαο, θαζψο θαη ησλ θνξέσλ πνπ επνπηεχνληαη απφ απηφ. 69

70 ΜΔΡΟ Β : ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΟΤ ΤΝΖΓΟΡΟΤ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ ΓΗΑ ΣΑ ΔΣΖ Β.1 ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΔΣΟΤ 1999 ΠΙΝΑΚΑ 1 ΑΝΑΛΤΣΙΚΑ ΚΑΙ ΤΓΚΕΝΣΡΩΣΙΚΑ ΣΟΙΥΕΙΑ ΣΟΤ 1999 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 1999 ύνολο 1999 % επί ηνπ ζπλόινπ χλνιν Γηεθπεξαησζεηζψλ αλαθνξψλ % επί ηνπ ζπλόινπ ησλ αλαθνξώλ ηνπ θύθινπ Εκηός αρμοδιόηηηας % επί ηνπ ζπλόινπ ησλ αλαθνξώλ ηνπ θύθινπ Θεηική έκβαζη % επί ηνπ ζπλόινπ ησλ θαηόπηλ έξεπλαο δηεθπεξαησζεηζώλ αλαθνξώλ ηνπ θύθινπ ΚΤΚΛΟ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΧΝ ΣΟΤ ΑΝΘΡΧΠΟΤ ,74% ,1% ,7% 21550,1% ΚΤΚΛΟ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ,48% ,6% ,6% 58655,2% ΚΤΚΛΟ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΕΧΖ ,15% ,8% ,6% 35148,2% ΚΤΚΛΟ ΥΔΔΧΝ ΚΡΑΣΟΤ-ΠΟΛΗΣΖ ,63% ,6% ,8% 95264,8% ΓΔΝΗΚΑ ΤΝΟΛΑ Πνζνζηά % ,7% ,9% ,0% 70

71 ΓΡΑΦΗΜΑ 1 ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΣΩΝ ΤΠΟΘΕΕΩΝ ΣΟΤ 1999 ΣΟΤ ΘΕΜΑΣΙΚΟΤ ΚΤΚΛΟΤ ΚΤΚΛΟ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΕΩΖ 25,1% ΚΤΚΛΟ ΓΗΚΑΗΩΜΑΣΩΝ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ 14,7% ΚΤΚΛΟ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ 27,5% ΚΤΚΛΟ ΥΔΔΩΝ ΚΡΑΣΟΤ- ΠΟΛΗΣΖ 32,6% ΓΡΑΦΗΜΑ 2 ΠΟΟΣΙΑΙΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΣΟΤ ΚΤΚΛΟΤ, 1998 ΚΑΙ ,0 30,0 25, ,8 27,5 29,2 25,1 32,0 32,6 20,0 15,0 10,0 12,0 14,7 5,0 0,0 ΚΤΚΛΟ ΓΗΚΑΗΩΜΑΣΩΝ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ ΚΤΚΛΟ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΚΤΚΛΟ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΕΩΖ ΚΤΚΛΟ ΥΔΔΩΝ ΚΡΑΣΟΤ-ΠΟΛΗΣΖ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΑΝΑΦΟΡΧΝ Οη ππνζέζεηο πνπ ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ρεηξίζζεθε θαηά ην έηνο 1999 θαηαλεκήζεθαλ αλάινγα κε ην ζεκαηηθφ πεξηερφκελφ ηνπο, ζηνπο ηέζζεξηο ζεκαηηθνχο θχθινπο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε. πσο απεηθνλίδεη ην Γξάθεκα 1, ν θχθινο πνπ δέρζεθε ηηο πεξηζζφηεξεο αλαθνξέο είλαη εθείλνο ησλ ρέζεσλ Κξάηνπο Πνιίηε, πνπ ρεηξίζζεθε ή ην 32,6% ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ. Ακέζσο κεηά αθνινπζνχλ νη Κχθινη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαη Πνηφηεηαο Εσήο πνπ ρεηξίζζεθαλ ν πξψηνο ή 27,5% θαη ν δεχηεξνο ή 25,1% ησλ αλαθνξψλ 71

72 αληίζηνηρα. Σέινο, ν Κχθινο Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ επεμεξγάζζεθε ή 14,7% ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ ηνπ έηνπο ΓΡΑΦΗΜΑ 3 ΡΟΗ ΚΑΣΑΘΕΗ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΣΟΤ ΚΤΚΛΟΤ ΚΑΣΑ ΣΟ 1999 πσο θαίλεηαη απφ ην γξάθεκα 3, ην κεγαιχηεξν φγθν ηεο αχμεζεο αλαθνξψλ επσκίζζεθαλ ν Κχθινο ρέζεσλ Κξάηνπο Πνιίηε αιιά θαη ηεο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο. ε κηθξφηεξν βαζκφ απμεηηθή ήηαλ ε ξνή πνπ παξαηεξήζεθε ζηνλ Κχθιν Πνηφηεηαο Εσήο, ελψ θαηά ηη ρακειφηεξνπο ξπζκνχο αχμεζεο ηεο ξνήο θαηάζεζεο αλαθνξψλ, ζε ζρέζε κε ηνπο ππφινηπνπο θχθινπο, παξνπζίαζε ν Κχθινο ησλ Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ. Ζ πιεηνλφηεηα ησλ αλαθνξψλ πνπ δηεξεπλήζεθαλ θαη δηεθπεξαηψζεθαλ θαηά ην 1999, δειαδή αλαθνξέο ή ην 62,1% ησλ πνπ δηεθπεξαηψζεθαλ κεηά απφ έξεπλα, απνδείρζεθαλ βάζηκεο. Γηα ηηο 1973 ππνζέζεηο (53,5% ησλ αλαθνξψλ πνπ δηεθπεξαηψζεθαλ κεηά απφ έξεπλα ή 86,2% ησλ βάζηκσλ αλαθνξψλ), είηε ε δηνίθεζε απνδέρζεθε ηηο πξνηάζεηο, ηηο απφςεηο, ηηο ζπζηάζεηο ή ηα ζπκπεξάζκαηα θαη ηηο ππνδείμεηο ησλ πνξηζκάησλ ηεο Αξρήο (1.145 ππνζέζεηο), είηε απηέο επηιχζεθαλ θαηφπηλ απιήο δηακεζνιάβεζεο ηνπ επηζηεκνληθνχ πξνζσπηθνχ ηεο Αξρήο αλάκεζα ζηε δηνίθεζε θαη ηνπο πνιίηεο (828 ππνζέζεηο). Οη αξηζκνί απηνί ππνδειψλνπλ, ζε γεληθέο γξακκέο, ηνλ ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ ζπλεξγαζίαο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο κε ηελ Αξρή, αλ θαη αληηζηνηρνχλ θαηά έλα κεγάιν κέξνο ζε πην απιέο ππνζέζεηο, ε 72

73 επίιπζε ησλ νπνίσλ ζπρλά επηηπγράλεηαη κεηά απφ επηζηνιή ηεο Αξρήο πξνο ηελ ππεξεζία θαη ιηγφηεξν ζε ζχλζεηα πξνβιήκαηα, γηα ηα νπνία ζπλήζσο ζπληάζζεηαη αλαιπηηθφ πφξηζκα. Δμάιινπ, επηιχζεθαλ ρσξίο λα ρξεηαζζεί ε παξέκβαζε ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε 131 ππνζέζεηο πνιηηψλ, δειαδή, πξηλ ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε πξνιάβεη λα παξέκβεη. Απηφ ζπλέβε, είηε επεηδή ην ίδην ην γεγνλφο ηεο πξνζθπγήο ηνπ πνιίηε πξνο ηελ Αξρή θηλεηνπνίεζε θαη επαηζζεηνπνίεζε ηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο πνπ αλαδήηεζαλ θαη βξήθαλ ιχζε, είηε επεηδή ιφγσ ηαπηφρξνλεο παξέκβαζεο ηξίηνπ παξάγνληα, ζπλήζσο πνιηηηθνχ ή πειαηεηαθνχ ραξαθηήξα. Αληίζεηα, απφ ηηο βάζηκεο αλαθνξέο, νη 186 (5.04% επί ηνπ ζπλφινπ) είραλ αξλεηηθή έθβαζε, θαζψο ε δηνίθεζε δελ απνδέρζεθε ηηο πξνηάζεηο, ηα ζπκπεξάζκαηα θαη ηηο ππνδείμεηο ησλ πνξηζκάησλ ηεο Αξρήο. Πξφθεηηαη, σο επί ην πνιχ, γηα ζχλζεηεο, ζεκαληηθέο θαη κεγάιεο ρξνληθήο δηάξθεηαο ππνζέζεηο θαθνδηνίθεζεο. Σν ζηνηρείν απηφ αλαιχεηαη ζηηο επηκέξνπο απνηηκήζεηο ηνπ έξγνπ ησλ θχθισλ ηεο Αξρήο. Ζ ζηαηηζηηθή εηθόλα ηεο επίιπζεο ησλ βάζηκσλ αλαθνξώλ απεηθνλίδεηαη ζην Γξάθεκα 4, ζην νπνίν ηα πνζνζηά ππνινγίδνληαη επί ηνπ ζπλόινπ ησλ βάζηκσλ αλαθνξώλ. ΓΡΑΦΗΜΑ 4 ΕΚΒΑΗ ΒΑΙΜΩΝ ΑΝΑΦΟΡΩΝ 73

74 Β.2 ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΔΣΟΤ 2000 Καηά ην έηνο 2000, ε Αξρή δέρζεθε λέεο αλαθνξέο πνιηηψλ, ελψ ζπλνιηθά ρεηξίζηεθε ππνζέζεηο. ηηο ηειεπηαίεο πεξηιακβάλνληαη θαη αλαθνξέο πνπ ππνβιήζεθαλ κελ ζηελ Αξρή θαηά ην ηειεπηαίν ηξίκελν ηνπ 1998 θαη θαηά ην 1999, αιιά, ιφγσ ηνπ ηδηαίηεξα ζχλζεηνπ ραξαθηήξα ηνπο, παξέκεηλαλ εθθξεκείο θαη θαηά ην πσο δείρλεη ην Γξάθεκα 1, ε αχμεζε ησλ αλαθνξψλ ήηαλ ζεκαληηθή θαη έθζαζε ζην 55,8% ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ γηα ην έηνο 1999 ΓΡΑΦΖΜΑ 1 ΑΤΞΖΖ ΣΧΝ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΠΟΤ ΥΔΗΡΗΘΖΚΔ Ο ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ ΣΟ ΔΣΟ (+55,8%) πλνιηθά, ε Αξρή, απφ ηελ έλαξμε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο ( ) έσο ηελ , δέρηεθε αλαθνξέο πνιηηψλ (1430 ην 1998, 7284 ην 1999 θαη ην 2000). Σα αλαιπηηθά θαη ηα ζπγθεληξσηηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηνπ έηνπο 2000 παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 1. 74

75 ΠΗΝΑΚΑ 1 ΑΝΑΛΤΣΗΚΑ ΚΑΗ ΤΓΚΔΝΣΡΧΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΟΤ ΔΣΟΤ 2000 ΣΑΣΙΣΙΚΑ ΣΟΙΥΕΙΑ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΕΣΟΤ 2000 ύλνιν 2000 % επί ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ ηνπ ηπ ύλνιν δηεθπεξαησζεηζώλ αλαθνξώλ % επί ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ ηνπ Κχθινπ Δθηόο αξκνδηόηεηαο % επί ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ ηνπ Κχθινπ Θεηηθή έθβαζε % επί ηνπ ζπλφινπ ησλ θαηφπηλ έξεπλαο δηεθπεξαησζεηζψλ αλαθνξψλ ηνπ Κχθινπ ΚΤΚΛΟ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΧΝ ΣΟΤ ΑΝΘΡΧΠΟΤ ,04% ,17% ,38% ,27% ΚΤΚΛΟ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ,66% ,18% ,85% ,39% ΚΤΚΛΟ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΕΧΖ ,96% ,42% ,99% ,55% ΚΤΚΛΟ ΥΔΔΧΝ ΚΡΑΣΟΤ-ΠΟΛΗΣΖ ,34% ,73% ,92% ,13% ΓΔΝΗΚΑ ΤΝΟΛΑ ΠΟΟΣΑ % ,58% ,97% ,47% 2 ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΑΝΑΦΟΡΧΝ Οη αλαθνξέο πνπ ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ρεηξίζζεθε θαηά ην έηνο 2000 θαηαλεκήζεθαλ αλάινγα κε ην ζεκαηηθφ πεξηερφκελφ ηνπο, ζηνπο ηέζζεξηο Κχθινπο δξαζηεξηφηεηαο. πσο απεηθνλίδεη ην Γξάθεκα 2, ν Κχθινο πνπ δέρζεθε ηηο πεξηζζφηεξεο αλαθνξέο είλαη εθείλνο ησλ ρέζεσλ Κξάηνπο Πνιίηε, πνπ ρεηξίζζεθε 4015 ή ην 31,3% ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ. Αθνινπζνχλ νη Κχθινη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαη Πνηφηεηαο Εσήο, πνπ ρεηξίζζεθαλ 3799 ή 29,7% θαη 3454 ή 27% ησλ αλαθνξψλ αληίζηνηρα. Σέινο, ν Κχθινο Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ επεμεξγάζζεθε 1543 ή 12% ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ ηνπ έηνπο

76 ΓΡΑΦΖΜΑ 2 ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΣΧΝ ΤΠΟΘΔΔΧΝ ΣΟΤ ΔΣΟΤ 2000 ΣΟΤ ΘΔΜΑΣΗΚΟΤ ΚΤΚΛΟΤ ΚΤΚΛΟ ΥΔΔΩΝ ΚΡΑΣΟΤ-ΠΟΛΗΣΖ 31,3% ΚΤΚΛΟ ΓΗΚΑΗΩΜΑΣΩΝ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ 12% ΚΤΚΛΟ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΕΩΖ 27% ΚΤΚΛΟ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ 29,7% πσο θαίλεηαη θαη απφ ην ζπγθξηηηθφ Γξάθεκα 3, ε πνζνζηηαία θαηαλνκή ησλ αλαθνξψλ ηνπ έηνπο 2000 ζηνπο ζεκαηηθνχο θχθινπο δε δηαθνξνπνηείηαη ζεκαληηθά, ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε θαηαλνκή ησλ εηψλ 1998 θαη ΓΡΑΦΖΜΑ 3 ΠΟΟΣΗΑΗΑ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΣΟΤ ΚΤΚΛΟΤ: 1998, 1999, ,8 29,7 27,5 29,2 27,0 25,1 32,0 32,6 31, ,7 12,0 12,0 5 0 ΚΤΚΛΟ ΓΗΚΑΗΩΜΑΣΩΝ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ ΚΤΚΛΟ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΚΤΚΛΟ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΕΩΖ ΚΤΚΛΟ ΥΔΔΩΝ ΚΡΑΣΟΤ-ΠΟΛΗΣΖ 76

77 ΝΟΔ ΗΟΤΛ ΔΠ ΜΑΡ ΜΑΪ ΝΟΔ IAN ΗΟΤΛ ΔΠ ΜΑΡ ΜΑΪ ΗΑΝ ΦΩΣΕΙΝΟ ΕΜΜΑΝΟΤΗΛ, ΙΔ ΕΚΠ. ΕΙΡΑ, ΕΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΓΡΑΦΖΜΑ 4 ΡΟΖ ΚΑΣΑΘΔΖ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΑΝΑ ΚΤΚΛΟ ΚΑΣΑ ΣΑ ΔΣΖ 1999 ΚΑΗ ΓΗΚΑΗΩΜΑΣΑ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΕΩΖ 400 ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ 300 ΥΔΔΗ ΚΡΑΣΟΤ-ΠΟΛΗΣΖ ΥΔΔΗ ΚΡΑΣΟΤ-ΠΟΛΗΣΖ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΕΩΖ ΓΗΚΑΗΩΜΑΣΑ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ ΓΡΑΦΖΜΑ 5 ΝΔΔ ΑΝΑΦΟΡΔ ΑΝΑ ΚΤΚΛΟ: 1998, 1999, (ΟΚΣ-ΓΔΚ) ΚΤΚΛΟ ΓΗΚΑΗΩΜΑΣΩΝ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ ΚΤΚΛΟ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΚΤΚΛΟ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΕΩΖ ΚΤΚΛΟ ΥΔΔΩΝ ΚΡΑΣΟΤ- ΠΟΛΗΣΖ 77

78 ΓΡΑΦΖΜΑ 6 ΔΚΒΑΖ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΠΟΤ ΓΗΔΚΠΔΡΑΗΧΘΖΚΑΝ ΜΔΣΑ ΑΠΟ ΔΡΔΤΝΑ ΒΑΗΜΔ ΑΝΑΦΟΡΔ Θεηική Έκβαζη - Δπ ίλςζη ηος αιηήμαηορ ηος π ολίηη 50,47% ΒΑΗΜΔ ΑΝΑΦΟΡΔ Μη απ οδοσή ηυν π ποηάζευν ηηρ Απσήρ - Μη επ ίλςζη ηος αιηήμαηορηος π ολίηη 5,19% ΓΗΑΚΟΠΖ ΔΡΔΤΝΑ 7,18% ΑΒΑΗΜΔ ΑΝΑΦΟΡΔ - ύννομη δπάζη ηηρ Γιοίκηζηρ 37,16% ηελ θαηεγνξία «ζεηηθή έθβαζε» εληάζζεηαη ην ήκηζπ (50,5%) ησλ αλαθνξψλ εθείλσλ πνπ δηεξεπλήζεθαλ θαη νπζίαλ θαη δηεθπεξαηψζεθαλ απφ ηελ Αξρή θαηά ην Παξαηεξείηαη ελ πξνθεηκέλσ κείσζε ζε ζρέζε κε ην 1999 (φπνπ ην πνζνζηφ ήηαλ 57%), ε νπνία νθείιεηαη ζηελ αχμεζε ηφζν ησλ αβάζηκσλ αλαθνξψλ (απφ 32,4% ην 1999 ζε 37,1% ην 2000), φζν θαη εθείλσλ γηα ηηο νπνίεο ε έξεπλα δηεθφπε (απφ 5,6% ην 1999 ζε 7,2% ην 2000). Σέινο, γηα 5,2% ησλ αλαθνξψλ πνπ δηεξεπλήζεθαλ θαη νπζίαλ θαη δηεθπεξαηψζεθαλ, ε δηνίθεζε δελ απνδέρζεθε ηηο πξνηάζεηο θαη ηα πνξίζκαηα ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε. 78

79 ΓΡΑΦΖΜΑ 7 ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΣΧΝ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΠΟΤ ΓΗΔΚΠΔΡΑΗΧΘΖΚΑΝ ΜΔΣΑ ΑΠΟ ΔΡΔΤΝΑ ΒΑΗΜΔ Απνδνρή ησλ πξνηάζεσλ ηεο Αξρήο από ηε δηνίθεζε & επίιπζε κε δηακεζνιάβεζε Με απνδνρή ησλ πξνηάζεσλ ηεο Αξρήο από ηε δηνίθεζε Δπίιπζε ρσξίο ελέξγεηεο ηεο Αξρήο ΑΒΑΗΜΔ Ννκηκόηεηα δηνηθεηηθώλ ελεξγεηώλ 2044 Αλαιεζή ζηνηρεία ηεο αλαθνξάο 32 ΓΗΑΚΟΠΖ ΔΡΔΤΝΑ Δπηγελόκελε αλαξκνδηόηεηα (εθθξεκόηεηα ελώπηνλ δηθαζηηθήο αξρήο θιπ) Αλάθιεζε αλαθνξάο Παξάιεηςε ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ λα πξνζθνκίζεη ζηνηρεία πνπ ηνπ δεηήζεθαλ από ηελ Αξρή

80 ΓΡΑΦΖΜΑ 8 ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΤΠΟΘΔΔΧΝ ΚΑΚΟΓΗΟΗΚΖΖ ΑΝΑ ΦΟΡΔΑ ΝΟΜΑΡΥΗΔ (ΟΣΑ Β' ΒΑΘΜΟΤ) 15% ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΔΘΝΗΚΖ ΠΑΗΓΔΗΑ & ΘΡΖΚΔΤΜΑΣΩΝ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ 6,2% 10,4% ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΔΩΣΔΡΗΚΩΝ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΑΠΟΚΔΝΣΡΩΖ 4,1% ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΤΓΔΗΑ & ΠΡΟΝΟΗΑ 4% ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ, ΥΩΡΟΣΑΞΗΑ & ΓΖΜΟΗΩΝ ΔΡΓΩΝ (ΤΠΔΥΩΓΔ) 3,5% ΓΖΜΟΗ - ΚΟΗΝΟΣΖΣΔ (ΟΣΑ Α' ΒΑΘΜΟΤ) 18,9% ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΓΖΜΟΗΑ ΣΑΞΖ 3,4% ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ 3,1% ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΔΡΓΑΗΑ 2,8% ΑΦΑΛΗΣΗΚΟΗ ΦΟΡΔΗ 22,2% ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΔΘΝΗΚΖ ΑΜΤΝΑ ΛΟΗΠΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΑ & 1,4% ΔΠΟΠΣΔΤΟΜΔΝΟΗ ΦΟΡΔΗ 5% Μεγαιχηεξν αξηζκφ ππνζέζεσλ θαθνδηνίθεζεο παξνπζηάδνπλ νη αζθαιηζηηθνί θνξείο (22,2%), θαζψο θαη νη Οξγαληζκνί Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο - πεξηζζφηεξν νη δήκνη θαη νη θνηλφηεηεο (18,9%) θαη ιηγφηεξν νη λνκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο (15%). Μεηαμχ ησλ ππνπξγείσλ, ζην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ (10,4%) θαη ην Τπνπξγείν Παηδείαο (6,2%) αληηζηνηρεί κεγαιχηεξνο αξηζκφο ππνζέζεσλ πνπ αθνξνχλ πξνβιήκαηα δηνηθεηηθήο δξάζεο 80

81 Β.3 ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΔΣΟΤ 2001 Πίλαθαο 1 ΑΝΑΛΤΣΗΚΑ ΚΑΗ ΤΓΚΔΝΣΡΧΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ 2001 Καηά ην 2001, ε Αξρή δέρζεθε λέεο αλαθνξέο πνιηηψλ, ελψ ρεηξίζηεθε ζπλνιηθά ππνζέζεηο. ηηο ηειεπηαίεο πεξηιακβάλνληαη θαη 3736 αλαθνξέο πνπ ππνβιήζεθαλ θαηά ηα πξνεγνχκελα έηε θαη παξέκελαλ εθθξεκείο γηα πνηθίινπο ιφγνπο. Απφ ηελ 1 Οθησβξίνπ 1998 έσο ην ηέινο ηνπ 2001, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δέρζεθε ζπλνιηθά αλαθνξέο. Καηά ην 2001 ζεκεηψζεθε λέα ζεκαληηθή αχμεζε ησλ αλαθνξψλ (+17,3%). Δηδηθφηεξα νη ππνζέζεηο πνπ ε Αξρή εμέηαζε θαηαλέκνληαη ζχκθσλα κε ηνλ πίλαθα 1. Απφ ην ζχλνιν ησλ ππνζέζεσλ ηνπ έηνπο 2001 εμεηάζηεθαλ θαη δηεθπεξαηψζεθαλ 9665 αλαθνξέο ή ην 64,36% ηνπ ζπλφινπ, ελψ, ηελ , παξέκελαλ εθθξεκείο 5353 αλαθνξέο ή πνζνζηφ 35,64%. Ο πςειφο απηφο αξηζκφο απνδίδεηαη ζηε κεγάιε αχμεζε ηεο ππνβνιήο λέσλ αλαθνξψλ ζην ηέινο ηνπ έηνπο, ε νπνία θαηά ηνπο ηειεπηαίνπο ηξεηο κήλεο πξνζέγγηζε ηηο 4000 εκεηψζεθε επίζεο ζρεηηθή αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ησλ αλαθνξψλ πνπ αξρεηνζεηήζεθαλ ιφγσ αλαξκνδηφηεηαο (32,9% επί ησλ λέσλ αλαθνξψλ πνπ ππνβιήζεθαλ ζηελ Αξρή), θαζψο θαη ειαθξά κείσζε ηνπ πνζνζηνχ ζεηηθήο έθβαζεο ησλ ππνζέζεσλ πνπ εξεπλήζεθαλ θαη νπζίαλ, ην νπνίν πξνζεγγίδεη ην 47,3%. Διαθξά κεηψζεθε θαη ην πνζνζηφ ησλ αλαθνξψλ πνπ δελ επηιχζεθαλ, δειαδή γηα ηηο νπνίεο ε δηνίθεζε δελ απνδέρζεθε ηηο πξνηάζεηο ηεο Αξρήο (4,6% ησλ πεξαησκέλσλ θαηφπηλ έξεπλαο αλαθνξψλ). 81

82 ΓΡΑΦΖΜΑ 3 ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΣΧΝ ΤΠΟΘΔΔΧΝ ΣΟΤ 2001 ΣΟΤ ΘΔΜΑΣΗΚΟΤ ΚΤΚΛΟΤ 82

83 ΓΡΑΦΖΜΑ 4 Β.4 ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΔΣΟΤ 2002 ΓΡΑΦΖΜΑ 2 ΔΚΒΑΖ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΓΗΑ ΣΑ ΔΣΖ

84 ΓΡΑΦΖΜΑ 3 ΑΠΟΓΟΥΖ ΣΧΝ ΟΡΓΑΝΧΣΗΚΧΝ ΚΑΗ ΝΟΜΟΘΔΣΗΚΧΝ ΠΡΟΣΑΔΧΝ ΣΖ ΑΡΥΖ ΑΝΑ ΚΤΚΛΟ ( ) ΓΡΑΦΖΜΑ 4 ΠΑΡΑΠΟΜΠΔ Δ ΠΔΗΘΑΡΥΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΚΑΗ ΔΗΑΓΓΔΛΗΚΖ ΑΡΥΖ ( ) 84

85 ΓΡΑΦΖΜΑ 5 ΡΟΖ ΚΑΣΑΘΔΖ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΑΝΑ ΚΤΚΛΟ ( ) ΓΡΑΦΖΜΑ 6 ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΣΧΝ ΤΠΟΘΔΔΧΝ 2002 ΣΟΤ ΘΔΜΑΣΗΚΟΤ ΚΤΚΛΟΤ 85

86 Κύθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο 86

87 ΜΔΡΟ Γ: ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΚΤΚΛΟΤ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ Γ.1 ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΔΣΟΤ 1999 ΓΔΝΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ΚΑΗ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Οη ππνζέζεηο πνπ απαζρφιεζαλ ηνλ Κχθιν, θαηά ην έηνο 1999, παξνπζίαζαλ πνζνηηθφ θαη πνηνηηθφ άικα. Ζ έληνλε αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αλαθνξψλ επέηξεςε ηελ θάιπςε ελφο επξχηεξνπ θάζκαηνο ζεκάησλ θαη ηνλ εληνπηζκφ αληίζηνηρσλ πξνβιεκάησλ πνπ αλαθχπηνπλ απφ ηε δξάζε ηεο δηνίθεζεο, ηα νπνία, σο πξνο ηα βαζηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά, είραλ δηαθαλεί ήδε απφ ηνπο ηξεηο πξψηνπο κήλεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζεζκνχ (Οθηψβξηνο Γεθέκβξηνο 1998). Ζ έληνλα απμεηηθή ηάζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αλαθνξψλ κπνξεί λα εξκελεπζεί απφ ηε δεκνζηφηεηα πνπ έιαβε, ηφζν ν ζεζκφο ζπλνιηθά, φζν θαη ν θχθινο, ηδίσο κεηά απφ ηε δεκνζηνπνίεζε ζπγθεθξηκέλσλ πνξηζκάησλ πνπ εθδφζεθαλ θαηφπηλ έξεπλαο έγγξαθσλ αλαθνξψλ πνιηηψλ θαη αλακθηζβήηεηα ελδηέθεξαλ κεγάιεο θαηεγνξίεο πνιηηψλ. ην ζχλνιν ησλ ππνζέζεσλ πνπ εμεηάζζεθαλ απφ ηνλ θχθιν, θαηά ην έηνο 1999, παξαηεξήζεθε κηα κηθξή αχμεζε πνπ αθνξά ζε ζέκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο. πγθεθξηκέλα, νη αλαθνξέο απηέο θαηαιακβάλνπλ πνζνζηφ 73 %, πεξίπνπ, επί ηνπ ζπλφινπ απηψλ πνπ εμεηάζζεθαλ, ελψ απφ 13 %, πεξίπνπ, θαηέρνπλ νη ππνζέζεηο πνπ ζπλδένληαη κε ζέκαηα πγείαο θαη πξφλνηαο αληηζηνίρσο. Σα πνζνζηά απηά απεηθνλίδνπλ ηα δνκηθά πξνβιήκαηα θαη ηε δπζιεηηνπξγία ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ, ηδίσο ησλ κηθξψλ, αιιά ππνδειψλνπλ θαη ηελ πξνβνιή ηνπ έξγνπ ηνπ Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο απφ ηα Μ.Μ.Δ. Καηά ην 1999, ν Κύθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο εμέηαζε ην πεξηερόκελν αλαθνξώλ, από ηηο νπνίεο δηεθπεξαηώζεθαλ σο ηηο , ελώ 800 παξέκεηλαλ εθθξεκείο, όπσο θαίλεηαη κε πνζνζηά ζην Γξάθεκα 1 87

88 ΓΡΑΦΗΜΑ 1 ΑΝΑΦΟΡΕ ΠΟΤ ΕΡΕΤΝΗΘΗΚΑΝ ΚΑΣ ΟΤΙΑΝ Δ ι ε κ π ε π α ι ω θ ε ί ζ ε ρ 57% Ε κ κ π ε μ ε ί ρ 43% Θεκαηηθή αλαθνξώλ πσο θαίλεηαη απφ ην Γξάθεκα 2, ε πιεηνλφηεηα ησλ αλαθνξψλ πνπ εμεηάζηεθαλ απφ ηνλ Κχθιν Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ζρεηίδεηαη κε ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε. πγθεθξηκέλα, ζην ζχλνιν ησλ εληφο αξκνδηφηεηαο αλαθνξψλ, ην 73,3% (1.340 αλαθνξέο) αλάγεηαη ζε ζέκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ην 13,3% (242 αλαθνξέο) ζε ζέκαηα πγείαο, ην 13% (237 αλαθνξέο) αθνξά ζηελ θνηλσληθή πξφλνηα θαη ην 0,4% (8 αλαθνξέο) ζε δεηήκαηα δεκφζηαο πγηεηλήο. Ο κεγάινο αξηζκφο ησλ αλαθνξψλ γηα ζέκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο ζπλδέεηαη κε ηελ αλνξζνινγηθή νξγάλσζε ησλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ θαη, γεληθφηεξα, ηνπ αζθαιηζηηθνχ καο ζπζηήκαηνο, ηελ έιιεηςε ελεκέξσζεο ησλ αζθαιηζκέλσλ θαη ηελ πνιπδηάζπαζε ηεο αζθαιηζηηθήο λνκνζεζίαο. 88

89 ΓΡΑΦΖΜΑ 2 ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΑΝΑΦΟΡΧΝ Κνηλσληθή αζθάιηζε Σν ζχλνιν ησλ αλαθνξψλ πνπ έρνπλ ππνβιεζεί ζην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε θαη αθνξνχλ ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε (1.340 αλαθνξέο) θαηαλέκνληαη, φπσο απεηθνλίδεηαη κε πνζνζηά ζην Γξάθεκα 3 ζε ηξεηο κεγάιεο ζεκαηηθέο θαηεγνξίεο: ζπληαμηνδνηηθά δεηήκαηα (955 αλαθνξέο), αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο (208 αλαθνξέο) θαη γεληθφηεξα ζέκαηα αζθάιηζεο (177 αλαθνξέο). 89

90 ΓΡΑΦΖΜΑ 3 ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΑΦΑΛΗΖ Θέμαηα Αζθάλιζηρ γενικά 13% Ειζθοπέρ 16% Σςνηάξειρ 71% Τγεία Οη αλαθνξέο (242) πνπ έρνπλ εμεηαζηεί απφ ηνλ Κχθιν Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαη αθνξνχλ ζέκαηα πγείαο θαηαλέκνληαη ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: ζηηο παξνρέο ζε είδνο (102 αλαθνξέο), ζηηο παξνρέο ζε ρξήκα (68 αλαθνξέο) θαη ζε δεηήκαηα πνπ άπηνληαη ηεο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ κνλάδσλ πγείαο (72 αλαθνξέο), φπσο απεηθνλίδεηαη κε πνζνζηά ζην Γξάθεκα 4. ΓΡΑΦΖΜΑ 4 ΘΔΜΑΣΑ ΤΓΔΗΑ Οπγάνωζη - λειηοςπγία μονάδων ςγείαρ 30% Παποσέρ ζε είδορ 42% Παποσέρ ζε σπήμα 28% Σν κεγαιχηεξν κέξνο ησλ αλαθνξψλ πνπ εγείξνπλ ζέκαηα πγείαο επηθεληξψλεηαη ζηηο παξνρέο ζε είδνο θαη, πην ζπγθεθξηκέλα, ζηε λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε ησλ πνιηηψλ (46 αλαθνξέο), φπνπ ην πξφβιεκα εληνπίδεηαη ζηελ θαθή ζπκπεξηθνξά ησλ ιεηηνπξγψλ πγείαο, ζηελ πιεκκειή αληηκεηψπηζε ηαηξηθψλ πεξηζηαηηθψλ, ή ζε 90

91 δεηήκαηα παξαβίαζεο δηθαησκάησλ αζζελψλ. Έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο αλαθνξψλ (30 αλαθνξέο) ζέηεη επίζεο δεηήκαηα εμσλνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο, κε θπξηφηεξν ηε λνζειεία ζην ζπίηη, ελψ 14 πνιίηεο απεπζχλζεθαλ ζην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, πξνθεηκέλνπ λα θαηαγγείινπλ πξνβιήκαηα πνπ αλέθπςαλ θαηά ηε ζπληαγνγξαθία ησλ θαξκάθσλ ηνπο, απφ ηνπο ηαηξνχο ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ ή ησλ λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ ηεο ρψξαο. Απφ ηνπο πνιίηεο πνπ θαηέζεζαλ αλαθνξά ζηνλ Κχθιν Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, γηα ζέκαηα ζρεηηθά κε ηηο παξνρέο πγείαο ζε ρξήκα, νη 34 αλαθέξνπλ σο πξφβιεκα ηηο δπζθνιίεο έγθξηζεο θαη απφδνζεο ζε απηνχο δαπαλψλ λνζειείαο πνπ είραλ θαηαβάιεη ζε λνζνθνκεία ηνπ εζσηεξηθνχ ή ηνπ εμσηεξηθνχ, ελψ 34 πνιίηεο επηζεκαίλνπλ πξνβιήκαηα θαηά ηε ρνξήγεζε επηδνκάησλ θαη θπξίσο ηνπ επηδφκαηνο ηεηξαπιεγίαο, ησλ δαπαλψλ απνθιεηζηηθήο λνζνθφκαο θαη άιισλ παξνρψλ πξνλνηαθνχ ραξαθηήξα. Σέινο, έλαο αξθεηά ζεκαληηθφο αξηζκφο αλαθνξψλ αθνξά ηε κε εχξπζκε νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ κνλάδσλ πγείαο. Ο κεγαιχηεξνο αξηζκφο απφ απηέο, ήηνη 64 αλαθνξέο, ζρεηίδεηαη κε πξνβιήκαηα θαηά ηε δηαδηθαζία ζηειέρσζεο ησλ κνλάδσλ πγείαο θαη θπξίσο κε ζέκαηα δηνξηζκνχ ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο, ελψ 8 αλαθνξέο θαηαγγέιινπλ πξνβιήκαηα ζρεηηθά κε ηηο πξνκήζεηεο θαη ηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή ησλ λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ θαη, γεληθφηεξα, ησλ κνλάδσλ πγείαο, ησλ νπνίσλ ηελ νκαιή ιεηηνπξγία παξαθσιχνπλ. Ζ αλαπαξάζηαζε ηεο επηκέξνπο ζεκαηηθήο θαηαλνκήο ησλ αλαθνξψλ πνπ ζέηνπλ ζέκαηα πγείαο εκθαλίδεηαη κε πνζνζηά ζην Γξάθεκα 5. 91

92 ΓΡΑΦΖΜΑ 5 ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΤΓΔΗΑ ΤΓΔΗΑ - Παξνρέο ζε είδνο Ννζνθνκεηαθή πεξίζαιςε 19,0% Δμσλνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε 12,4% Φάξκαθα (ζπληαγνγξαθία, θαξκαθεπηηθή αγσγή) 5,8% Ννζειεία ζην εμσηεξηθό* 5,0% ΤΓΔΗΑ - Οξγάλσζε / ιεηηνπξγία κνλάδσλ πγείαο Πξνκήζεηεο- πιηθνηερληθή ππνδνκή λνζνθνκείσλ θαη Κέληξσλ Τγείαο Δπαγγέικαηα πγείαο ( ζέκαηα γηαηξώλ, λνζειεπηώλ, ςπρνιόγσλ, θπζηνζεξαπεπηώλ θιπ) 3,3% 26,4% ΤΓΔΗΑ - Παξνρέο ζε ρξήκα Λνηπά επηδόκαηα (αεξνζεξαπείαο, ινπηξνζεξαπείαο, απνθιεηζηηθήο λνζνθόκαο θηι) Καηαβνιή δαπαλώλ λνζειείαο 14,0% 7,0% Δπίδνκα ηεηξαπιεγίαο 5,8% Δπηδνκα λεθξνπαζώλ 1,2% Γεκόζηα Τγηεηλή Σν έηνο 1999, ν Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο εμέηαζε νθηψ πεξηπηψζεηο πνπ αθνξνχζαλ ζε ζέκαηα δεκφζηαο πγηεηλήο. ηηο δχν απφ απηέο, έδξαζε απηεπαγγέιησο, [Ίδξπκα Κνηλσληθήο Πξφλνηαο Αγηάζνπ «Θενκήησξ» (Λέζβνο) θαη κεηεγθαηάζηαζε ησλ Ρνκά απφ ην Γαιιηθφ Πνηακφ ζην ζηξαηφπεδν Γθφλνπ Θεζζαινλίθεο, ελψ, ζηηο ππφινηπεο, θαηφπηλ αλαθνξάο ησλ ίδησλ ησλ πνιηηψλ. Οη ζεκαηηθέο ησλ αλαθνξψλ απηψλ εζηηάδνληαη ζε δεηήκαηα πγηεηλήο δεκφζησλ ρψξσλ θαη ηδξπκάησλ, θαηαπιηζκψλ λνκαδηθψλ πιεζπζκψλ θαη, γεληθφηεξα, πξνζηαζίαο ηεο δεκφζηαο πγείαο. 92

93 Πξόλνηα ηνλ ηνκέα ηεο πξφλνηαο, νη αλαθνξέο (237) πνπ εμεηάζηεθαλ απφ ηνλ Κχθιν Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαηαλέκνληαη, φπσο θαίλεηαη θαη απφ ην Γξάθεκα 6, ζε δχν κεγάιεο θαηεγνξίεο: ηηο πξνλνηαθέο παξνρέο ζε είδνο (72 αλαθνξέο) θαη ηηο πξνλνηαθέο παξνρέο ζε ρξήκα (161 αλαθνξέο). ΓΡΑΦΗΜΑ 6 ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΤΠΟΘΕΕΩΝ ΠΡΟΝΟΙΑ Παξνρέο ζε είδνο 32,1% Παξνρέο ζε ρξήκα 67,9% 93

94 ΓΡΑΦΗΜΑ 7 ΘΕΜΑΣΙΚΕ ΠΡΟΝΟΙΑ ΠΑΡΟΥΔ Δ ΥΡΖΜΑ Πνιπηεθληθά επηδόκαηα Λνηπά επηδόκαηα (επηθηλδπλόηεηαο θ.ιπ.) Δ.Κ.Α.. Δπίδνκα αλαπεξίαο Οηθνλνκηθή ελίζρπζε ιόγσ θπζηθώλ θαηαζηξνθώλ (ζεηζκόπιεθηνη, ππξνπαζείο, Δπίδνκα γάκνπ Δπίδνκα αλεξγίαο- εθάπαμ γηα απώιεηα εξγαζίαο Δπίδνκα αζζελείαο Δπίδνκα παηδηνύ Δπίδνκα κεηξόηεηαο άγακσλ κεηέξσλ Δπίδνκα εξγαηηθνύ αηπρήκαηνο απνθαηάζηαζεο ΠΑΡΟΥΔ Δ ΔΗΓΟ Πξνζηαζία Α.Μ.Δ.Α. Λνηπέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο Κνηλσληθόο ηνπξηζκόο θαη ςπραγσγία Άδεηα ινρείαο θαη ηνθεηνύ Δξγαηηθή θαηνηθία 18,7% 11,4% 9,7% 7,6% 6,3% 4,6% 3,8% 2,1% 2,1% 1,3% 0,4% 23,2% 4,2% 2,1% 1,7% 0,8% 94

95 ΓΡΑΦΖΜΑ 8 ΣΑΤΣΟΣΗΣΑ ΦΟΡΕΩΝ Ννκαξρίεο (Γλζεηο Πξόλνηαο /Γλζεηο Τγηεηλήο/θιπ.) 3,3% Ο.Σ.Α. (Γήκνη) 1,0% ΟΑΔΓ 2,7% Λνηπ νί Φνξείο 5,2% Ννζνθνκεία, Φπρηαηξεία, Κέληξα Τγείαο θηι. 3,4% ΗΚΑ 30,1% Τπ.Τγείαο 4,3% ΓΛΚ 11,2% Λνηπ ά Σακεία 6,9% ΣΑΤ 0,9% ΣΜΔΓΔ 1,1% ΣΠΓΤ* 1,0% ΣΑΔ** 1,5% ΝΑΣ 1,8% ΣΑΠΟΣΔ*** 2,0% ΔΣΔΜ 7,9% ΣΔΒΔ 6,7% ΟΓΑ 9,0% ΓΡΑΦΖΜΑ 9 ΜΟΡΦΔ ΚΑΚΟΓΗΟΗΚΖΖ Καθςζηέπηζη έκδοζηρ απόθαζηρ Ελλιπήρ ή ανύπαπκηη πληποθόπηζη Καθςζηέπηζη απάνηηζηρ ζε αίηημα Καθςζηέπηζη καηαβολήρ παποσών Κακή ζςμπεπιθοπά ςπαλλήλων

96 ΓΡΑΦΗΜΑ 10 ΜΟΡΦΕ ΠΑΡΑΒΑΗ ΣΗ ΝΟΜΙΜΟΣΗΣΑ Παπαβίαζη δικαιωμάηων ηων πολιηών 111 παπάβαζη - μη εθαπμογή διαηάξεων - ανεπαπκήρ αιηιολόγηζη 85 Μη εθαπμογή δικαζηικήρ απόθαζηρ 5 Γ.2 ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΔΣΟΤ 2000 Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ην 2000 είλαη ε ειαθξά απμεηηθή ηάζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αλαθνξψλ. Μηθξή αχμεζε παξνπζίαζε ν ρψξνο ηεο πγείαο, ελψ ν αξηζκφο ησλ αλαθνξψλ ζηνλ ηνκέα ηεο πξφλνηαο πνπ πεξηιακβάλεη δεηήκαηα θνηλσληθήο πνιηηηθήο, φπσο ε πξνζηαζία ησλ απνθιεηζκέλσλ, ε πξνζηαζία ησλ ειηθησκέλσλ, ε πξνζηαζία ησλ αλέξγσλ θ.ιπ., παξέκεηλε ζηάζηκνο. πγθεθξηκέλα, ζε ζχλνιν 2999 αλαθνξψλ, νη 2300 αθνξνχλ ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε, νη 365 ζπλδένληαη κε ζέκαηα πγείαο θαη νη 274 αλαθέξνληαη ζηελ πξφλνηα θαη ζε εηδηθφηεξα ζέκαηα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. εκαληηθή εμέιημε απνηειεί ε πνηνηηθή βειηίσζε ησλ αηηεκάησλ ησλ πνιηηψλ. Ο Κχθινο γίλεηαη πιένλ απνδέθηεο ηφζν ππνζέζεσλ πνπ εγείξνπλ αηηήκαηα θάιπςεο λέσλ αζθαιηζηηθψλ θηλδχλσλ, φπσο απηνχ ηεο κνλνγνλετθήο νηθνγέλεηαο, φζν θαη αλαθνξψλ πνπ απνζθνπνχλ ζηελ πξνζηαζία δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ, φπσο ε ειεχζεξε επηινγή γηαηξνχ, θαζψο θαη ζηελ αμηνπνίεζε δπλαηνηήησλ δηαθπγήο απφ ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ. Απνηέιεζκα απηψλ ησλ εμειίμεσλ απνηειεί θαη ε δηεχξπλζε ηνπ θάζκαηνο ησλ ζεκαηηθψλ πνπ θαιχπηεη ν Κχθινο. 96

97 ΓΡΑΦΖΜΑ 1 ΔΚΒΑΖ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΠΟΤ ΓΗΔΡΔΤΝΖΘΖΚΑΝ ΣΟ 2000 ΒΑΙΜΔ: με επίλσζη ηοσ αιηήμαηος 53,39% Μη αποδοτή ηων προηάζεων ηοσ.η.π. από ηη Γιοίκηζη 4,29% ΑΒΑΙΜΔ 39,71% ΓΙΑΚΟΠΗ ΔΡΔΥΝΑ 4,95% ΓΡΑΦΖΜΑ 2 ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΣΧΝ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΠΡΟΝΟΗΑ 5% ΛΟΗΠΑ ΘΔΜΑΣΑ ΚΟΗΝ ΠΡΟΣΑΗΑ 5% ΤΓΔΗΑ 12% ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΑΦΑΛΗΖ 78% πσο θαίλεηαη απφ ην Γξάθεκα 2, ε πιεηνλφηεηα ησλ ζεκαηηθψλ θαηεγνξηψλ εκπεξηερνκέλσλ ζε αλαθνξέο πνπ εμεηάζζεθαλ απφ ηνλ Κχθιν Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο αθνξνχζαλ ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε. πγθεθξηκέλα απφ ην ζχλνιν ησλ 2939 ζεκαηηθψλ θαηεγνξηψλ εκπεξηερνκέλσλ ζε αλαθνξέο πνπ δέρηεθε ν Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, ηo 78% (2.300 ζεκαηηθέο θαηεγνξίεο) αλάγεηαη ζε ζέκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ην 12% (365 ζεκαηηθέο θαηεγνξίεο) ζε ζέκαηα πγείαο, ην 5% (137 ζεκαηηθέο θαηεγνξίεο) ζε ζέκαηα πξφλνηαο θαη ην ππφινηπν 5% (137 ζεκαηηθέο θαηεγνξίεο) ζε γεληθφηεξα ζέκαηα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. 97

98 ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΤΓΔΗΑ ΓΡΑΦΖΜΑ 3 ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΤΓΔΗΑ ΓΖΜΟΗΑ ΤΓΔΗΑ 2% ΠΡΟΜΖΘΔΗΔ 2% ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΑ ΤΓΔΗΑ 24% ΟΡΓΑΝΩΖ ΦΟΡΔΩΝ ΤΓΔΗΑ 12% ΗΑΣΡΗΚΟ ΛΑΘΟ 2% ΗΑΣΡΗΚΖ ΓΔΟΝΣΟΛΟΓΗΑ 1% ΓΗΚΑΗΩΜΑ ΣΖΝ ΤΓΔΗΑ 13% ΤΓΔΗΟΝΟΜΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ 44% Σν πξψην ζπκπέξαζκα απφ ην γξάθεκα απηφ είλαη φηη ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ αλαθνξψλ πνπ ζίγνπλ ζέκαηα πγείαο αθνξά παξνρέο ζε είδνο θαη εηδηθφηεξα ζε πγεηνλνκηθή πξνζηαζία, ε νπνία πεξηιακβάλεη ηελ ηαηξηθή, λνζνθνκεηαθή θαη θαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε. Οη ππνζέζεηο πγεηνλνκηθήο πξνζηαζίαο ζηελ Διιάδα αλαδεηθλχνπλ πξνβιήκαηα θπξίσο ζηελ ηαηξηθή πεξίζαιςε (60 αλαθνξέο ζε ζχλνιν 158) θαη επηβεβαηψλνπλ ηελ αλεπάξθεηα ηνπ πιαηζίνπ ηεο δηνηθεηηθήο νξγάλσζεο θαη δξαζηεξηφηεηαο ζηελ πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε (ηα ηαηξεία ηνπ ΗΚΑ, ηα θέληξα πγείαο θαη ηα εμσηεξηθά ηαηξεία ησλ λνζνθνκείσλ). ζνλ αθνξά ηελ πγεηνλνκηθή πξνζηαζία ζην εμσηεξηθφ, ην πξφβιεκα εληνπίδεηαη ζηε λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε. ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ν αζθαιηζκέλνο δεηά απφ ην αζθαιηζηηθφ ηακείν λα εγθξίλεη ηε κεηάβαζε θαη λνζειεία ζην εμσηεξηθφ (ηηο πην πνιιέο θνξέο ζε θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο). Οη ππνζέζεηο απηέο αθνξνχλ φινπο ζρεδφλ ηνπο αζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο, εκθαλίδνπλ φκσο ηδηαίηεξε ζπρλφηεηα ζην ΣΔΒΔ ζην ΣΜΔΓΔ θαη ζην ΗΚΑ. Δπίζεο ζεκαληηθφο αξηζκφο αλαθνξψλ πξνέξρεηαη απφ γηαηξνχο θαη ζπλδέεηαη κε ηηο πξνζιήςεηο ηνπο ζηα ηαηξεία ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ, θαζψο θαη κε ηηο θξίζεηο γηα ηελ θάιπςε ζέζεσλ θιάδνπ ΔΤ. Οη δηαπηζηψζεηο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ ππνβνιή θαη ηε δηεξεχλεζε αλαθνξψλ ηεο θαηεγνξίαο απηήο, αλαδεηθλχνπλ ηε λνζεξφηεηα ησλ ζρεηηθψλ ζπζηεκάησλ επηινγήο θαη ππνδεηθλχνπλ ηελ αλαγθαηφηεηα ηφζν ηεο δεκηνπξγίαο εληαίνπ θνξέα πγείαο, ε πξφζβαζε ησλ γηαηξψλ ζηνλ νπνίν ζα δηαζθαιίδεηαη απφ δηαθαλείο δηαδηθαζίεο, φζν 98

99 θαη ηελ ελίζρπζε ηνπ δηνηθεηηθνχ πιέγκαηνο ηνπ ΔΤ, κε ζθνπφ ηε ζηειέρσζή ηνπ κε επηζηήκνλεο επαξθψλ πξνζφλησλ θαη ηε γεληθφηεξε αλαβάζκηζή ηνπ. Σέινο αμίδεη λα επηζεκαλζεί ν ζεκαληηθφο πιένλ αξηζκφο αλαθνξψλ πνπ ζπλδένληαη κε ηα δηθαηψκαηα ησλ ρξεζηψλ ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, θαζψο θαη ησλ αλαθνξψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηαηξηθά ιάζε θαη κε ηελ παξαβίαζε ησλ θαλφλσλ δενληνινγίαο ζηνπο δεκφζηνπο ρψξνπο πγείαο. ηηο ππνζέζεηο απηέο αξκφδηνη λα δηαζθαιίζνπλ ηα ζηγφκελα δηθαηψκαηα είλαη νη Πξφεδξνη ησλ λνζνθνκείσλ θαη ην Τπνπξγείν Τγείαο. ΓΡΑΦΖΜΑ 4 ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΠΡΟΝΟΗΑ ΟΡΓΑΝΩΖ ΦΟΡΔΩΝ ΠΡΟΝΟΗΑ 2% ΠΑΡΟΥΔ Δ ΔΗΓΟ 4% ΓΗΚΑΗΩΜΑ ΣΖΝ ΠΡΟΝΟΗΑ 9% ΠΑΡΟΥΔ Δ ΥΡΖΜΑ 85% ηνλ ηνκέα ηεο πξφλνηαο, ην ζχλνιν ησλ αλαθνξψλ πνπ εμεηάζζεθαλ απφ ηνλ Κχθιν Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, αλήιζε ζε 137, απφ ηηο νπνίεο νη 115, δειαδή πνζνζηφ 85%, εζηηάδνληαη ζηε ζεκαηηθή ησλ παξνρψλ ζε ρξήκα. Σν πςειφ απηφ πνζνζηφ, νθείιεηαη ηφζν ζηελ έιιεηςε άιισλ πνιηηηθψλ απνθαηάζηαζεο, δειαδή ζηελ εμάληιεζε ηεο πξνλνηαθήο πνιηηηθήο ζηηο ρξεκαηηθέο παξνρέο (επηδφκαηα), φζν θαη ζηηο δηνγθνχκελεο δηνηθεηηθέο αγθπιψζεηο πνπ αθνξνχλ ηηο πξνυπνζέζεηο ρνξήγεζεο ή δηαθνπήο ησλ πξνλνηαθψλ επηδνκάησλ. Αλαιπηηθφηεξα, θαη απηφ ην έηνο, ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ ππνζέζεσλ πνπ αθνξά παξνρέο ζε ρξήκα ζρεηίδεηαη κε ηε ρνξήγεζε ησλ πνιπηεθληθψλ επηδνκάησλ (51 αλαθνξέο) θαη ηελ έθηαθηε νηθνλνκηθή ελίζρπζε πνπ ρνξεγείηαη απφ ηηο δηεπζχλζεηο πξφλνηαο (40 αλαθνξέο). ηελ θαηεγνξία απηή εληάζζνληαη επηκέξνπο ππνζέζεηο 99

100 πνπ, ζχκθσλα κε ην άξζξν 2 παξάγξ. 1 ηνπ ΠΓ 273/1999, εκπίπηνπλ ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Κχθινπ θαη αθνξνχλ επαίζζεηεο θνηλσληθέο νκάδεο πνπ ρξήδνπλ ηδηαίηεξεο πξνζηαζίαο. ΓΡΑΦΖΜΑ 5 ΓΔΝΗΚΟΣΔΡΔ ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΠΡΟΣΑΗΑ ΚΟΗΝΩΝΗΚΑ ΑΠΟΚΛΔΗΜΔΝΩΝ 6% ΠΡΟΣΑΗΑ ΑΝΔΡΓΩΝ 10% ΠΡΟΣΑΗΑ AMEA 29% ΠΡΟΣΑΗΑ ΖΛΗΚΗΩΜΔΝΩΝ 2% ΛΟΗΠΑ ΘΔΜΑΣΑ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ 53% πσο πξνθχπηεη απφ ην Γξάθεκα 5, ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ αλαθνξψλ απηήο ηεο θαηεγνξίαο αθνξνχζε ζέκαηα πξνζηαζίαο ησλ αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο (ΑΜΔΑ), θαζψο θαη εηδηθφηεξα δεηήκαηα πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ εθπαίδεπζε, θνξναπαιιαγψλ, εμαζθάιηζεο νκαιψλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο θαη ηδηαίηεξσλ παξνρψλ ζε ρξήκα θαη ζε είδνο (76 αλαθνξέο). Σν γεγνλφο απηφ αλαδεηθλχεη ηελ χπαξμε δεηεκάησλ ζην ρψξν ησλ δηθαησκάησλ ησλ ΑΜΔΑ, αιιά θαη ηε ζπγθξηηηθά κε άιιεο επαίζζεηεο θνηλσληθέο νκάδεο απμεκέλε ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπο. 100

101 ΓΡΑΦΖΜΑ 6 ΔΜΠΛΔΚΟΜΔΝΟΗ ΦΟΡΔΗ ΔΣΔΜ 11% ΝΑΣ ΣΠΓΤ ΟΑΔΓ ΝΟΖΛΔΤΣΗΚΑ ΗΓΡΤΜΑΣΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΤΓΔΗΑ & ΠΡΟΝΟΗΑ 1% 1% 3% 3% 4% ΓΔΝΗΚΟ ΛΟΓΗΣΖΡΗΟ ΣΟΤ ΚΡΑΣΟΤ 9% ΣΑΤ ΣΜΔΓΔ 1% 2% ΟΓΑ. ΟΑΔΔ (ΣΑ-ΣΔΒΔ-ΣΑΔ) ΗΚΑ 12% 14% 38% ΓΔΝ. ΓΡΑΜ. ΚΟΗΝΩΝΗΚΩΝ ΑΦΑΛΗΔΩΝ 1% ην Γξάθεκα 6 θαηαγξάθνληαη νη θπξηφηεξνη θνξείο θαηά ησλ νπνίσλ πξνζέθπγαλ νη πνιίηεο. πσο πξνθχπηεη απφ ηα ζηνηρεία ηνπ γξαθήκαηνο, νη 947 αλαθνξέο αθνξνχζαλ ην ΗΚΑ. Αθνινπζνχλ ν ΟΓΑ κε 359 αλαθνξέο πνιηηψλ, 292 κε ηνλ ΟΑΔΔ (πξψελ ΣΑ, ΣΔΒΔ, ΣΑΔ), 225 κε ην Γεληθφ Λνγηζηήξην ηνπ Κξάηνπο, 270 κε ην η. ΔΣΔΜ, 98 κε ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Πξφλνηαο, 85 κε λνζειεπηηθά ηδξχκαηα, 63 κε ηνλ ΟΑΔΓ, 38 κε ην ΣΜΔΓΔ, 36 κε ην ΝΑΣ, 32 κε ην ΣΠΓΤ, 24 κε ην ΣΑΤ, θαη 36 κε ηε ΓΓΚΑ. 101

102 ΓΡΑΦΖΜΑ 7 ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ ΓΡΑΖ 102

103 ΓΡΑΦΖΜΑ 8 ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ ΓΡΑΖ ΣΑ ΝΟΖΛΔΤΣΗΚΑ ΗΓΡΤΜΑΣΑ Καθςζηέπηζη έκδοζηρ διοικηηικήρ ππάξηρ ή επιηέλεζηρ ςλικήρ ενέπγειαρ 5% Λοιπά πποβλήμαηα 15% Καθςζηέπηζη - μη απάνηηζη ζε επώηημααίηημα 17% Καθςζηέπηζη ζύγκληζηρ διοικηηικού οπγάνος 5% Παπάβαζη νόμος 5% Ππακηικέρ πος ειζάγοςν διακπίζειρ 5% Λειηοςπγικά/οπγανυηικά πποβλήμαηα εμπλεκομένυν ςπηπεζιών 12% Κακή ζςμπεπιθοπά ςπαλλήλυν Μη εκηέλεζη δικαζηικών αποθάζευν 7% Παπάλειτη οθειλόμενηρ ενέπγειαρ 7% 10% Γιοικηηικέρ παπαηςπίερ 12% Σέινο, ζην Γξάθεκα 8 απεηθνλίδνληαη ηα επηκέξνπο πξνβιήκαηα δηνηθεηηθήο δξάζεο πνπ εληνπίζηεθαλ ζηα λνζειεπηηθά ηδξχκαηα. Έηζη, πνζνζηφ 17% ζπγθεληξψλεη ε θαζπζηέξεζε απάληεζεο ζε εξψηεκα ή αίηεκα πνιηηψλ, 12% νη δηνηθεηηθέο παξαηππίεο, 12% ηα ιεηηνπξγηθά/νξγαλσηηθά πξνβιήκαηα, 10% ε κε εθηέιεζε δηθαζηηθψλ απνθάζεσλ, 7% ε θαθή ζπκπεξηθνξά ππαιιήισλ θαη 7% ε παξάιεηςε νθεηιφκελεο ελέξγεηαο. 103

104 Γ.3 ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΔΣΟΤ 2001 πγθεθξηκέλα, νη κνξθέο θαθνδηνίθεζεο ζην ρψξν ηεο πγείαο πνπ απαζρφιεζαλ ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε ην 2001 ήηαλ: Καζπζηεξήζεηο ζηα ξαληεβνχ ησλ λνζνθνκείσλ ηνπ ΔΤ θαη ησλ ηαηξείσλ ησλ κνλάδσλ πγείαο ηνπ ΗΚΑ 104

105 Καθή ζπκπεξηθνξά ηαηξψλ ΔΤ θαη ΗΚΑ Γηθαηψκαηα αζζελψλ: ειιηπήο ή αλχπαξθηε ελεκέξσζε αζζελψλ ή ζπγγελψλ Καηά ην 2001, ν Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ρεηξίζηεθε 4561 ππνζέζεηο, πνζνζηφ πνπ αληηπξνζσπεχεη ην 30,37% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ πνπ ππνβιήζεθαλ ζην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε θαηά ην δηάζηεκα απηφ. Απφ απηέο, 3322 ήηαλ λέεο αλαθνξέο θαη 1239 εθθξεκείο απφ ην πξνεγνχκελν έηνο. Απφ ην ζχλνιν ησλ αλαθνξψλ ηνπ Κχθινπ, έλα κηθξφ πνζνζηφ (17,61%) θξίζεθε εθηφο αξκνδηφηεηαο, ελψ 1098 (53,33%) απφ ην ζχλνιν ησλ αλαθνξψλ ηνπ Κχθινπ πνπ δηεξεπλήζεθαλ επί ηεο νπζίαο είραλ ζεηηθή έθβαζε. Δηδηθφηεξα, απφ ην ζχλνιν ησλ βάζηκσλ αλαθνξψλ, επηιχζεθε ππέξ ηνπ πνιίηε πνζνζηφ 95,06%, ελψ ζε 57 ππνζέζεηο (4,94%) δελ έγηλε δεθηή ε απνδνρή ησλ πξνηάζεσλ ηνπ Κχθινπ. 105

106 ην ζχλνιν ησλ αλαθνξψλ ηνπ Κχθινπ, πνζνζηφ 74,1% αθνξά ζηελ θνηλσληθή αζθάιηζε, ην 14,2% ζπλδέεηαη κε ζέκαηα πγείαο, ην 5,3% αλαθέξεηαη ζηελ πξφλνηα, ην 3,5% ζρεηίδεηαη κε ηελ πξνζηαζία ησλ αηφκσλ κε Δηδηθέο Αλάγθεο (ΑΜΔΑ), ην 1,3% κε ηελ πξνζηαζία ησλ αλέξγσλ, ελψ ην ππνιεηπφκελν πνζνζηφ (1,6%) πεξηιακβάλεη δεηήκαηα πξνζηαζίαο ηεο κεηξφηεηαο, ηνπ παηδηνχ, ησλ ειηθησκέλσλ θαη ησλ θνηλσληθά απνθιεηζκέλσλ αηφκσλ ή νκάδσλ. πσο πξνθχπηεη απφ ηελ παξαπάλσ ζηαηηζηηθή απεηθφληζε, ν αξηζκφο ησλ ππνζέζεσλ πνπ είραλ σο αληηθείκελν ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε ζπλέρηζε θαη θαηά ην 2001 λα είλαη ηδηαίηεξα πςειφο. Δλδηαθέξνπζα, φκσο, εμέιημε απνηειεί ε αχμεζε ησλ αλαθνξψλ πνπ θαηά ην 2001 ππνβιήζεθαλ απφ πνιίηεο πξνεξρφκελνπο απφ θνηλσληθά απνθιεηζκέλεο νκάδεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ν Κχθινο δέρηεθε αλαθνξέο πνπ αθνξνχζαλ ζηηο ζπλζήθεο δηαβίσζεο ησλ Ρνκά θαη ηελ πξνζηαζία ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ ηνπο. Πνιιέο ήηαλ θαη νη αλαθνξέο πνπ ππνβιήζεθαλ ζηνλ Κχθιν απφ πνιχηεθλνπο, νκνγελείο θαη αιινδαπνχο θαη αθνξνχζαλ ζηε ρνξήγεζε πξνλνηαθψλ επηδνκάησλ αιιά θαη απφ άλεξγνπο ζρεηηθά κε ηελ πξφζβαζή ηνπο ζηελ απαζρφιεζε. εκαληηθφο ήηαλ, επίζεο, ν αξηζκφο ησλ αλαθνξψλ ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, κε αληηθείκελν ηηο πξνκήζεηεο, ηα ηαηξηθά ιάζε θαη ηελ ηαηξηθή δενληνινγία. Γ.4 ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΔΣΟΤ

107 Καηά ην έηνο 2002, ν Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ρεηξίζηεθε 5125 ππνζέζεηο, πνζνζηφ πνπ αληηπξνζσπεχεη ην 29,95% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ πνπ ππνβιήζεθαλ ζην ηπ θαηά ην δηάζηεκα απηφ. Απφ ην ζχλνιν ησλ αλαθνξψλ ηνπ 107

108 Κχθινπ, πνζνζηφ 23,30% θξίζεθε εθηφο αξκνδηφηεηαο, δηεθπεξαηψζεθαλ αλαθνξέο (62,17%), ελψ 1065 (96,29%) απφ ην ζχλνιν ησλ βάζηκσλ αλαθνξψλ ηνπ Κχθινπ είραλ ζεηηθή έθβαζε. Σέινο, ζε 41 ππνζέζεηο (3,71%) δελ έγηλαλ απνδεθηέο απφ ηε Γηνίθεζε νη πξνηάζεηο ηνπ Κχθινπ. ην ζχλνιν ησλ αλαθνξψλ ηνπ Κχθινπ, πνζνζηφ 73,9% αθνξά ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε, ην 12,8% ζπλδέεηαη κε ζέκαηα πγείαο, ην 4,1% ζρεηίδεηαη κε ηελ πξνζηαζία ησλ Αηφκσλ κε Δηδηθέο Αλάγθεο (ΑΜΔΑ) θαη ην 3,8% αλαθέξεηαη ζηελ πξφλνηα. Μηα πξψηε εηθφλα πνπ πξνθχπηεη απφ ηα ελδεηθηηθά απηά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία είλαη φηη ηα ζέκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο ζπγθξνηνχλ θαη πάιη ην βαζηθφ θνξκφ ησλ ππνζέζεσλ πνπ εξεχλεζε ν Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαηά ην έηνο Ζ πιεηνςεθία ησλ ππνζέζεσλ αθνξνχζε πξσηίζησο ηελ απφδνζε παξνρψλ, θπξίσο ζπληαμηνδνηηθψλ αιιά θαη επηδνκάησλ. ηαζεξή πάλησο εκθαλίδεηαη ε εηζξνή αλαθνξψλ πνπ ζίγνπλ δεηήκαηα πγείαο. ηε ζπληξηπηηθή ηνπο πιεηνλφηεηα, νη ππνζέζεηο απηέο αθνξνχζαλ ζέκαηα πγεηνλνκηθήο πξνζηαζίαο, γεγνλφο πνπ παξαπέκπεη ζε ιεηηνπξγηθέο αδπλακίεο αιιά θαη δπζρέξεηεο ησλ πνιηηψλ λα πξνζεγγίζνπλ ηηο πγεηνλνκηθέο ππεξεζίεο ηφζν ηνπ δεκνζίνπ, φζν θαη ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ. ζνλ αθνξά ηα δεηήκαηα ηεο Πξφλνηαο, ν Κχθινο ήιζε αληηκέησπνο θπξίσο κε παξάπνλα πνιηηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ θαηαλνκή ησλ πξνλνηαθψλ παξνρψλ ζηηο δηάθνξεο επαίζζεηεο πιεζπζκηαθέο νκάδεο, θαζψο θαη ηα θξηηήξηα πξνζδηνξηζκνχ ησλ θαιππηφκελσλ αλαγθψλ θαη θαη επέθηαζε ησλ δηθαηνχρσλ. ην πιαίζην απηφ θαηαηάζζνληαη θαη νη αλαθνξέο ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ησλ ΑΜΔΑ, νη νπνίεο ζίγνπλ ην δήηεκα ηεο εμαζθάιηζεο νκαιψλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο. Καηά ηα ινηπά, δήηεκα αηρκήο ησλ ππνζέζεσλ πνπ αθνξνχζαλ ΑΜΔΑ απνηέιεζε ε πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε. Γηα ην ζέκα απηφ ν Κχθινο πξνρψξεζε ζηε ζχληαμε εηδηθήο έθζεζεο ε νπνία ζα δεκνζηεπζεί κέζα ζην έηνο Έλα απφ ηα ζεκαληηθά δεηήκαηα πνπ επίζεο απαζρφιεζαλ ηνλ Κχθιν ήηαλ νη ππνζέζεηο πνπ αθνξνχζαλ δεηήκαηα πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ. Ο αξηζκφο ησλ ππνζέζεσλ απηψλ έρεη πξάγκαηη απμεζεί ζε ζρέζε κε εθείλεο πνπ αθνξνχλ ηελ πξνζηαζία άιισλ επαίζζεησλ θνηλσληθά νκάδσλ (ειηθησκέλνη, θνηλσληθά απνθιεηζκέλνη). Δπηπιένλ, νη αλαθνξέο απηέο δελ επηθεληξψλνληαη ζε έλα ζπγθεθξηκέλν αληηθείκελν, αιιά, κέζα απφ ηα πνηθίια ζέκαηα πνπ ζίγνπλ, 108

109 αλαδεηθλχνπλ έλα ειιεηκκαηηθφ πιαίζην ξπζκίζεσλ θαη δνκψλ ζε φ,ηη αθνξά ηελ παηδηθή πξνζηαζία ζπλνιηθά. πγθεθξηκέλα, νη κνξθέο θαθνδηνίθεζεο ζην ρψξν ηεο πγείαο πνπ απαζρφιεζαλ ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε ην 2002 ήηαλ: Άξλεζε ρνξήγεζεο πηζηνπνηεηηθψλ ή βεβαηψζεσλ απφ ηηο πγεηνλνκηθέο ππεξεζίεο Αηηηνινγία απνθάζεσλ Τγεηνλνκηθψλ Οξγάλσλ Δπνπηεία θαη έιεγρνο ζε ηδησηηθέο θιηληθέο Κξηηήξην απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο ζεξαπείαο Κξηηήξην δηαηήξεζεο ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ αζθαιηζκέλσλ ΑΜΔΑ 109

110 Γ. 2.2 ΣΟ ΧΜΑ ΔΠΗΘΔΧΡΖΣΧΝ ΔΛΔΓΚΣΧΝ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Α. ΗΣΟΡΗΚΟ Σν ψκα Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο (.Δ.Δ.Γ.Γ.) ηδξχζεθε κε ην λφκν 2477/1997. πγθξνηήζεθε θαη άξρηζε λα ιεηηνπξγεί απφ , κε ζθνπφ ηε δηαζθάιηζε ηεο εχξπζκεο θαη απνηειεζκαηηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο 34. Ζ χπαξμε ελφο κεραληζκνχ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ ηεο Γηνίθεζεο θξίζεθε αλαγθαία, έηζη ψζηε λα πξνιακβάλνληαη ή λα θαηαζηέιινληαη νη δηνηθεηηθέο δπζιεηηνπξγίεο. Με ην Ν. 2738/1999 επήιζαλ νη παξαθάησ, θπξίσο, αιιαγέο ζηνλ ηξφπν νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ψκαηνο: Παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ίδξπζεο θαη ιεηηνπξγίαο πεξηθεξεηαθψλ γξαθείσλ ηνπ.δ.δ.γ.γ. (Ήδε ιεηηνπξγνχλ ηα Πεξηθεξεηαθά Γξαθεία Θεζζαινλίθεο, Λάξηζαο θαη Σξίπνιεο). Απμήζεθε ν αξηζκφο ησλ επηζεσξεηψλ-ειεγθηψλ απφ 50 ζε 80 θαη δεκηνπξγήζεθε βαζκίδα βνεζψλ επηζεσξεηψλ-ειεγθηψλ κε 30 νξγαληθέο ζέζεηο. 34 Πεγή:.Δ.Δ.Γ.Γ. 110

111 Πξνβιέπεηαη ε ιεηηνπξγία Γξακκαηείαο ηνπ.δ.δ.γ.γ. σο νξγαληθή κνλάδα ζε επίπεδν Γηεχζπλζεο κε ηελ νλνκαζία «Γ/λζε Γηνηθεηηθήο Τπνζηήξημεο» Με ην Ν. 2839/2000 ζπζηάζεθε κία ζέζε Δηδηθνχ Γξακκαηέα ν νπνίνο πξνΐζηαηαη ηνπ.δ.e.γ.γ. Με ηνλ πξφζθαην Ν. 3074/2002, αλαβαζκίζηεθε ν ξφινο ηνπ.δ.δ.γ.γ. κε ζθνπφ ηνλ απνηειεζκαηηθφηεξν, νπζηαζηηθφηεξν, ηαρχηεξν θαη κε ερέγγπα δηθαζηηθήο επνπηείαο έιεγρν ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ, ησλ ππεξεζηψλ ησλ Ο.Σ.Α. θαη ησλ επηρεηξήζεψλ ηνπο, ησλ Ν.Π.Γ.Γ. θαη ησλ θξαηηθψλ Ν.Π.Η.Γ.. Δηδηθφηεξα νη θαηλνηνκίεο πνπ εηζήγαγε ν αλσηέξσ λφκνο είλαη θπξίσο νη εμήο: Γηεπξχλεηαη ην πεδίν αξκνδηφηεηαο ηνπ.δ.δ.γ.γ. ψζηε λα πεξηιακβάλνληαη νη επηρεηξήζεηο ησλ Ο.Σ.Α, ηα θξαηηθά λνκηθά πξφζσπα ηδησηηθνχ δηθαίνπ, νη δεκφζηεο επηρεηξήζεηο,θ.ιπ. Πξνβιέπεηαη εθηφο απφ ηε δηελέξγεηα επηζεσξήζεσλ, εθηάθησλ ειέγρσλ θαη εξεπλψλ, ε ηεθκεξίσζε ηεο αζθνχκελεο πεηζαξρηθήο θαη πνηληθήο δίσμεο εηο βάξνο ησλ ππαιιήισλ κε ηε ζπγθέληξσζε φινπ ηνπ απνδεηθηηθνχ πιηθνχ. Γηα ην ζθνπφ απηφ θαη ππφ ηελ επνπηεία ηεο Δηζαγγειηθήο Αξρήο, νη Δπηζεσξεηέο-Διεγθηέο θαη νη Βνεζνί εθηεινχλ θαζήθνληα εηδηθψλ αλαθξηηηθψλ ππαιιήισλ. Αλαηίζεηαη ζην.δ.δ.γ.γ. ε αξκνδηφηεηα γηα ηνλ έιεγρν ηεο πεξηνπζηαθήο θαηάζηαζεο ησλ δεκνζίσλ ππαιιήισλ, ησλ ππαιιήισλ ησλ Ο.Σ.Α. ησλ Ν.Π.Γ.Γ. θ.ιπ. Β. ΑΠΟΣΟΛΖ ΚΟΠΟ Σν.Δ.Δ.Γ.Γ. είλαη φξγαλν εζσηεξηθνχ ειέγρνπ ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, ππάγεηαη ζηνλ Τπνπξγφ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο θαη είλαη αξκφδην γηα ηε δηελέξγεηα επηζεσξήζεσλ, έθηαθησλ ειέγρσλ θαη εξεπλψλ, ηε ζπγθέληξσζε ηνπ απνδεηθηηθνχ πιηθνχ γηα ηελ άζθεζε πνηληθήο ή πεηζαξρηθήο δίσμεο θαη γηα ηνλ έιεγρν ησλ δειψζεσλ ηεο πεξηνπζηαθήο θαηάζηαζεο ησλ 111

112 ππαιιήισλ, κε ζθνπφ ηε δηαζθάιηζε ηεο εχξπζκεο θαη απνηειεζκαηηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο δηνίθεζεο, ηδηαίηεξα δε ηελ επηζήκαλζε θαηλνκέλσλ δηαθζνξάο, θαθνδηνίθεζεο, αδηαθαλψλ δηαδηθαζηψλ, αλαπνηειεζκαηηθφηεηαο, ρακειήο παξαγσγηθφηεηαο θαη πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Γ. ΑΡΜΟΓΗΟΣΖΣΔ ΠΔΓΗΟ ΠΑΡΔΜΒΑΖ ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ.δ.δ.γ.γ. αλήθεη ν έιεγρνο ησλ ππεξεζηψλ: α) ηνπ Γεκνζίνπ, β) ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο πξψηνπ θαη δεχηεξνπ βαζκνχ, θαζψο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπο, γ) ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ δεκνζίνπ δηθαίνπ θαη δ) ησλ θξαηηθψλ λνκηθψλ πξνζψπσλ ηδησηηθνχ δηθαίνπ ή δεκφζησλ επηρεηξήζεσλ ή επηρεηξήζεσλ ηε δηνίθεζε ησλ νπνίσλ νξίδεη άκεζα ην Γεκφζην κε δηνηθεηηθή πξάμε ή σο κέηνρνο. β. Σν.Δ.Δ.Γ.Γ. δελ επηιακβάλεηαη ζεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ιεηηνπξγία ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ, θαζψο θαη ηελ πξνζσπηθή αλεμαξηεζία ησλ κειψλ ηνπο θαη δελ εμεηάδεη ππνζέζεηο πνπ εκπίπηνπλ ζηελ αξκνδηφηεηα ηεο Τπεξεζίαο Δζσηεξηθψλ Τπνζέζεσλ ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο, ηνπ Γξαθείνπ Δζσηεξηθψλ Τπνζέζεσλ ηνπ Τπνπξγείνπ Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο, ζηελ νηθνλνκηθή θαη δηαρεηξηζηηθή ιεηηνπξγία ηεο Οηθνλνκηθήο Δπηζεψξεζεο θαη ησλ πληνληζηψλ Γεκνζηνλνκηθψλ Διεγθηψλ ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ, θαζψο θαη ζεκάησλ πνπ αθνξνχλ ηελ ππεξεζηαθή θαηάζηαζε ησλ ππαιιήισλ. Γ. ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΔΛΔΓΥΟΤ Ζ δηαδηθαζία ειέγρνπ είλαη, ζε γεληθέο γξακκέο, ε αθφινπζε: Ο Δηδηθφο Γξακκαηέαο δίλεη εληνιή γηα επηζεψξεζε έιεγρν ή έξεπλα ζηνπο Δπηζεσξεηέο- Διεγθηέο απηεπάγγειηα ή θαηφπηλ εληνιήο ηνπ Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, ηνπ νηθείνπ Τπνπξγνχ ή Γεληθνχ Γξακκαηέα Πεξηθέξεηαο γηα ηηο ππεξεζίεο ηνπο ή ηα επνπηεπφκελα απφ απηνχο Ν.Π.Γ.Γ. θαη θξαηηθά λνκηθά πξφζσπα ηδησηηθνχ δηθαίνπ. 112

113 Γηελέξγεηα ειέγρνπ ή έξεπλαο κπνξεί λα δεηήζεη ν Γεληθφο Δπηζεσξεηήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη ν επηθεθαιήο Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθήο Αξρήο Ο Δηδηθφο Γξακκαηέαο ηνπ.δ.δ.γ.γ. θαηαλέκεη ηηο εληνιέο ζε Δπηζεσξεηέο Διεγθηέο ή ζε θιηκάθην Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ θαη παξαθνινπζεί ηελ έγθαηξε εθηέιεζή ηνπο. Με ηελ ίδηα εληνιή θαζνξίδεη ην ρξφλν κέζα ζηνλ νπνίν πξέπεη λα πεξαησζεί ν έιεγρνο θαη λα ππν βιεζεί ε ζρεηηθή έθζεζε. ην θιηκάθην Δπηζεσξεηψλ-Διεγθηψλ κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ θαη επηζεσξεηέο ή ππάιιεινη ησλ ππεξεζηαθψλ κνλάδσλ επηζεψξεζεο ή άιισλ ππεξεζηψλ ησλ θνξέσλ αξκνδηφηεηαο ηνπ.δ.δ.γ.γ. νη νπνίνη νξίδνληαη, κεηά απφ ζρεηηθφ αίηεκα ηνπ Δηδηθνχ Γξακκαηέα ηνπ.δ.δ.γ.γ., απφ ηνλ πξντζηάκελν ηεο ππεξεζίαο ηνπο θαη δηαηίζεληαη ζην.δ.δ.γ.γ. γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα ηεο δηελέξγεηαο ηνπ ειέγρνπ Οη Δπηζεσξεηέο Διεγθηέο θαη νη Βνεζνί Δπηζεσξεηέο Διεγθηέο κπνξνχλ γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπ έξγνπ ηνπο λα επηζθέπηνληαη ηελ ππεξεζία φπνπ γίλεηαη ν έιεγρνο. Δπίζεο έρνπλ δηθαίσκα πξφζβαζεο ζηνπο θαθέινπο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ απνξξήησλ, εθηφο εάλ πξφθεηηαη γηα δεηήκαηα πνπ αλάγνληαη ζηελ άζθεζε εμσηεξηθήο πνιηηηθήο, ηελ εζληθή άκπλα θαη ηελ θξαηηθή αζθάιεηα. Οη Δπηζεσξεηέο θαη νη Βνεζνί ππνρξενχληαη λα δηαθπιάζζνπλ ην απφξξεην θαηά ηηο θείκελεο δηαηάμεηο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο επηζεψξεζεο θαη ηνπ ειέγρνπ κπνξνχλ επίζεο λα δεηνχλ πιεξνθνξίεο θαη ζηνηρεία απφ ηνπο αξκφδηνπο ππαιιήινπο ηεο ππεξεζίαο πνπ αζρνινχληαη κε ηελ εμεηαδφκελε ππφζεζε. Οη ππεξεζίεο νθείινπλ λα παξέρνπλ φια ηα απαξαίηεηα ζηνηρεία γηα ην έξγν ησλ Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ θαη ησλ Βνεζψλ Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ, πνπ ηίζεληαη ππνρξεσηηθά ζηε δηάζεζή ηνπο θαη λα ηνπο δηεπθνιχλνπλ κε θάζε ηξφπν. Ζ κε ρνξήγεζε ησλ παξαπάλσ πιεξνθνξηψλ ή ζηνηρείσλ, σο θαη ε απφθξπςε ζηνηρείσλ ή πιεξνθνξηψλ, θαζψο επίζεο ε ρνξήγεζε ελ γλψζεη αλαθξηβψλ ζηνηρείσλ θαη γεληθά ε παξαθψιπζε θαη παξαπιάλεζε ηνπ έξγνπ ησλ Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη ησλ Βνεζψλ Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ, ζπληζηά απηνηειέο πεηζαξρηθφ παξάπησκα γηα ην νπνίν κπνξεί λα επηβιεζεί κηα απφ ηηο πνηλέο πνπ πξνβιέπνληαη ζηηο πεξηπηψζεηο γ' έσο θαη ζη' ηεο παξ.1 ηνπ άξζξνπ 109 ηνπ Τπαιιειηθνχ Κψδηθα. Μεηά ην πέξαο ηεο επηζεψξεζεο, ηνπ ειέγρνπ ή ηεο έξεπλαο, νη Δπηζεσξεηέο- Διεγθηέο θαη νη Βνεζνί Δπηζεσξεηέο-Διεγθηέο ππνβάιινπλ ζηνλ Δηδηθφ Γξακκαηέα εκπεξηζηαησκέλε θαη ηεθκεξησκέλε έθζεζε, ζηελ νπνία εθζέηνπλ ηηο δηαπηζηψζεηο 113

114 θαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ ειέγρνπ θαη πξνηείλνπλ ιχζεηο ή δηαηππψλνπλ βειηησηηθέο πξνηάζεηο. Ο Δηδηθφο Γξακκαηέαο γλσζηνπνηεί ην πφξηζκα ζηνπο θαζ χιελ αξκφδηνπο Τπνπξγνχο θαη ζηηο Τπεξεζίεο πνπ έγηλε ε επηζεψξεζε, ν έιεγρνο ή ε έξεπλα. Αλ απφ ηε δηελέξγεηα ηνπ ειεγθηηθνχ έξγνπ ηνπ.δ.δ.γ.γ. πξνθχςνπλ πεηζαξρηθέο επζχλεο ηφηε ε έθζεζε επηζεψξεζεο-ειέγρνπ δηαβηβάδεηαη απφ ηνλ Δηδηθφ Γξακκαηέα ηνπ.δ.δ.γ.γ., ζην αξκφδην πεηζαξρηθφ φξγαλν κε πξφηαζε γηα ηελ άζθεζε ειέγρνπ θαηά ηνπ ππαηηίνπ ή ηε ιήςε άιισλ κέηξσλ αλ ν ππαίηηνο δελ ππφθεηηαη ζε πεηζαξρηθφ έιεγρν. ε θάζε πεξίπησζε, ν Δηδηθφο Γξακκαηέαο ηνπ.δ.δ.γ.γ. κπνξεί λα πξνθαιέζεη ηε δηελέξγεηα Δ.Γ.Δ. Δάλ απφ ηελ Δ.Γ.Δ. πξνθχςνπλ πεηζαξρηθέο επζχλεο, ε πεηζαξρηθή δίσμε απνηειεί δέζκηα ελέξγεηα γηα ηα αξκφδηα φξγαλα, ε νπνία εθδειψλεηαη εληφο απνθιεηζηηθήο πξνζεζκίαο δέθα εκεξψλ απφ ηελ πεξηέιεπζε ηνπ πνξίζκαηνο. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη αλ απφ ηελ Δ.Γ.Δ. δηαπηζησζεί ε δηάπξαμε πεηζαξρηθνχ αδηθήκαηνο ην νπνίν επηζχξεη ηελ πνηλή ηεο νξηζηηθήο παχζεο (άξζξν 109 παξ. 2 ηνπ Τπαιιειηθνχ Κψδηθα), ηφηε ν Δηδηθφο Γξακκαηέαο ηνπ.δ.δ.γ.γ. αζθεί ν ίδηνο ηελ πεηζαξρηθή δίσμε θαη παξαπέκπεη ηελ ππφζεζε ζην αξκφδην ππεξεζηαθφ ζπκβνχιην. Αλ δηαπηζησζεί δηάπξαμε πεηζαξρηθνχ παξαπηψκαηνο αηξεηνχ νξγάλνπ ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, πξψηνπ θαη δεπηέξνπ βαζκνχ, ν θάθεινο δηαβηβάδεηαη ζην Γεληθφ Γξακκαηέα ηεο νηθείαο Πεξηθέξεηαο, ν νπνίνο ππνρξενχηαη λα αζθήζεη ηελ πεηζαξρηθή δίσμε εληφο απνθιεηζηηθήο πξνζεζκίαο δέθα εκεξψλ απφ ηελ πεξηέιεπζε ηεο έθζεζεο. Παξάιιεια, θαη έηνο ζπληάζζεηαη έθζεζε πεπξαγκέλσλ, ε νπνία ππνβάιιεηαη ζηνλ Τπνπξγφ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο. ηελ έθζεζε παξνπζηάδεηαη ην εηήζην πξφγξακκα ειεγθηηθήο δξάζεο ηνπ ψκαηνο, ε βαζηθή ζεκαηνινγία ειέγρσλ, νη ζεκαληηθφηεξεο ππνζέζεηο θαη δηαηππψλνληαη γεληθέο πξνηάζεηο γηα ηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη ηεο παξνρήο πνηφηεηαο ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ. Δ. ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΠΡΟΣΑΔΧΝ Σν ζέκα ηεο πινπνίεζεο ησλ πξνηάζεσλ ηνπ.δ.δ.γ.γ. έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία δεδνκέλνπ φηη ε ζπλεηζθνξά ηνπ ψκαηνο ζηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη ζηε βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο έγθεηηαη ζηελ άκεζε θαη απνηειεζκαηηθή αληαπφθξηζε ησλ ππεξεζηψλ ζηηο πξνηάζεηο ηνπ. 114

115 χκθσλα κε ην άξζξν 5 παξ. 6 Ν. 3074/2002 Οη ππεξεζίεο ππνρξενχληαη ην βξαδχηεξν εληφο δηκήλνπ απφ ηε ιήςε ηεο έθζεζεο επηζεψξεζεο-ειέγρνπ, λα αλαθέξνπλ ζην Γεληθφ Δπηζεσξεηή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, ηνλ Δηδηθφ Γξακκαηέα θαη ηνλ Τπνπξγφ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο ηηο ελέξγεηεο ζηηο νπνίεο πξνέβεζαλ, πξνο ζπκκφξθσζε κε ηελ έθζεζε. Σν αξκφδην ή επνπηεχνπλ Τπνπξγείν έρεη ηελ επζχλε πινπνίεζεο ησλ πξνηάζεσλ πνπ πεξηέρνληαη ζηελ έθζεζε. Οη αξρέο θαη ηα φξγαλα ησλ αξκφδησλ Τπνπξγείσλ ή άιισλ θνξέσλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, πνπ είλαη απνδέθηεο ησλ εθζέζεσλ, εθφζνλ απφ ηελ επηζεψξεζε ή ηνλ έιεγρν πξνθχπηεη αλάγθε ιήςεο κέηξσλ πνπ εκπίπηνπλ ζηελ αξκνδηφηεηά ηνπο, φπσο αλάγθε παξεκβάζεσλ κε λνκνζεηηθέο ή άιιεο θαλνληζηηθέο ξπζκίζεηο, ππνρξενχληαη λα πιεξνθνξνχλ εληφο δηκήλνπ απφ ηε ιήςε ηεο έθζεζεο ηνλ Τπνπξγφ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο θαη ηνλ Δηδηθφ Γξακκαηέα ηνπ.δ.δ.γ.γ. γηα ηα κέηξα πνπ έιαβαλ ή πξνηίζεηαη λα ιάβνπλ. εκεηψλεηαη φηη, ήδε απφ ην 2000, ην.δ.δ.γ.γ. δεηεί απφ ηηο Τπεξεζίεο ζηηο νπνίεο απεπζχλνληαη νη πξνηάζεηο ηνπ, λα νξίδνπλ πςειφβαζκν ζηέιερνο ην νπνίν λα έρεη ηελ επζχλε γηα ηελ πνξεία πινπνίεζεο ησλ πξνηάζεσλ. Ζ δηεχζπλζε επηθνλσλίαο κε ην.δ.δγ.γ. είλαη: ΩΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΩΝ - ΕΛΕΓΚΣΩΝ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ Πειραιώς & Θράκης 2 Σ.Κ. : ΣΑΤΡΟ ή ζηην ηλεκηρονική διεύθσνζη: Seedd@ekdd.gr 115

116 Σ. ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΟΤ.Δ.Δ.Γ.Γ. Μέρξη ηνλ Ννέκβξην ηνπ 2000 έρνπκε ηα εμήο ζηνηρεία: πλνιηθνί έιεγρνη θαηά θνξέα Νομαρτιακή Ασηοδιοίκηζη 61 Δήμοι-Κοινόηηηες 29 Αζθαλιζηικά Σαμεία 18 Τποσργεία 17 Νοζοκομεία 15 Περιθέρειες 10 Ασηοηελείς Δημόζιες Τπηρεζίες 3 Επιμεληηήρια 1 Εκπαιδεσηικά Ιδρύμαηα 2 ύνολο ερευνών 156 ΤΓΔΗΑ: Ννζειεπηηθά Ηδξχκαηα - Μνλάδεο Τγείαο ΗΚΑ - ΔΚΑΒ ΠΡΟΝΟΗΑ: Οηθνλνκηθή επηρνξήγεζε ΑΜΔΑ - Γ/λζεηο Κνηλσληθήο Πξφλνηαο- Πξνζιήςεηο ΑΜΔΑ - Οίθνη Δπγεξίαο - Κνηλσληθφο Σνπξηζκφο ΑΦΑΛΗΖ: πληάμεηο - Έζνδα-Μεηξψα - Δθάπαμ βνεζήκαηα. 116

117 ΥΧΡΟΣΑΞΗΑ - ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ : Πνιενδνκία & Πνιενδνκηθέο άδεηεο - Απζαίξεηεο θαηαζθεπέο - Καζαξηφηεηα - Ζιεθηξνδνηήζεηο-Τδξνδνηήζεηο απζαηξέησλ - Αλαδαζψζεηο - Οηθνπεδνπνηήζεηο - Παξαδνζηαθνί νηθηζκνί - Απνθαηάζηαζε ξεκάησλ. ΠΟΛΗΣΗΚΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ: Γηαβαηήξηα - Γηαπίζησζε ηζαγέλεηαο - Aδεηεο εξγαζίαο ζε αιινδαπνχο ΑΓΔΗΔ: Καηαζηήκαηα Τγεηνλνκηθνχ Δλδηαθέξνληνο - Κπθινθνξία Η.Υ. - Δθκεηάιιεπζε πεξηπηέξσλ - Λεηηνπξγία Ηδησηηθψλ ΗΔΚ. ΠΡΟΜΖΘΔΗΔ & ΑΝΑΘΔΖ ΔΡΓΧΝ: Πξνκήζεηα δηδαθηηθψλ βηβιίσλ - Αλάζεζε δηδαθηηθνχ έξγνπ.. 117

118 Γ.2.3 Ο ΘΔΜΟ ΣΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΔΠΗΘΔΧΡΖΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ (Γ.Δ.Γ.Γ.) Με ηελ ςήθηζε ηνπ Ν.3074/2002 (ΦΔΚ 296 Α /4/12/2002) ηδξχεηαη έλαο λένο ζεζκφο, ν Γεληθφο Δπηζεσξεηήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. 35 Έλαο Γεληθφο Δπηζεσξεηήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, κε 5εηή ζεηεία, πνπ ζα επηιέγεηαη απφ ην Τπνπξγηθφ πκβνχιην κε εηζήγεζε ηνπ Πξσζππνπξγνχ, ηίζεηαη επηθεθαιήο φισλ ησλ ειεγθηηθψλ ζσκάησλ ηνπ Γεκνζίνπ (ησλ Τπεξεζηψλ Δζσηεξηθψλ Τπνζέζεσλ ηεο ΔΛ.Α. θαη ηνπ Ληκεληθνχ ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ) γηα λα ζπληνλίζεη ην έξγν ηεο πάηαμεο ηεο δηαθζνξάο ζην Γεκφζην. ηε ιχζε απηή θαηέιεμε ε θπβέξλεζε πξνθεηκέλνπ λα ιεηηνπξγήζνπλ κε πην νξγαλσκέλν αιιά θαη απνηειεζκαηηθφ ηξφπν ηα... ελλέα ειεγθηηθά ζψκαηα πνπ δξνπλ κέρξη ζήκεξα, επηζπεχδνληαο ηαπηνρξφλσο ηε δηθαζηηθή εθδίθαζε ππνζέζεσλ δηαθζνξάο, ψζηε λα κπεη έλα ηέινο ζην θαζεζηψο ηεο αηηκσξεζίαο πνπ έρεη παγησζεί θαη εληζρχνληαο κε ηε ζπλδξνκή ησλ δηθαζηψλ ηελ πξνζπάζεηα γηα πάηαμε ηεο δηαθζνξάο. Ο λένο Γεληθφο Δπηζεσξεηήο - επηθνπξνχκελνο απφ ηέζζεξηο βνεζνχο θαη 10 κνλίκνπο ππαιιήινπο εηδηθψλ πξνζφλησλ - ζα ππνβάιεη θάζε ρξφλν ζηε Βνπιή Έθζεζε Πεπξαγκέλσλ, αιιά θαη πξνηάζεσλ γηα λνκνζεηηθέο αιιαγέο. ην κεηαμχ αλαβαζκίδεηαη θαη ην ψκα Διεγθηψλ Δπηζεσξεηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, ην νπνίν απνθηά θαζήθνληα θαη εηδηθνχ αλαθξηηηθνχ ππαιιήινπ, ελψ γηα λα επηηαρπλζεί ε δηεξεχλεζε ππνζέζεσλ δηαθζνξάο πξνβιέπεηαη εηζαγγειηθή ζπλδξνκή ηνπ ψκαηνο απφ ηνλ Δηζαγγειέα Δθεηψλ Αζελψλ. Αληηζηνίρσο ζηα Πιεκκειεηνδηθεία Αζελψλ, Θεζζαινλίθεο θαη Πεηξαηψο ζεζπίδεηαη ζέζε Δηδηθνχ Αλαθξηηή. Οη θαηά ηφπνπο εηζαγγειείο Πξσηνδηθψλ ζα ππνβάινπλ θάζε ηξίκελν ζηνλ εηζαγγειέα Δθεηψλ αλαιπηηθή θαηάζηαζε ησλ εθθξεκψλ ππνζέζεσλ δηαθζνξάο γηα ηελ ηήξεζε πξνζεζκηψλ, ηα νλφκαηα ησλ εκπιεθνκέλσλ θαη ην δηθνλνκηθφ ζηάδην πνπ βξίζθνληαη νη δηθνγξαθίεο. 35 Πεγή: Γ.Δ.Γ.Γ. 118

119 Ζ πξναλάθξηζε ζα νινθιεξψλεηαη κέζα ζε έλα ηξίκελν θαη ε θχξηα αλάθξηζε εληφο εμακήλνπ. Σν δηθαζηήξην κπνξεί λα αλαβάιεη κφλν γηα κία θνξά ηελ εθδίθαζε ππνζέζεσλ δηαθζνξάο, εθ' φζνλ ζπληξέρνπλ εμαηξεηηθνί ιφγνη. Αλ ε ππφζεζε είλαη πιεκκέιεκα, εηζάγεηαη ζην αθξναηήξην κε απεπζείαο θιήζε, ελψ αλ είλαη θαθνχξγεκα θαη ζπληξέρνπλ ελδείμεηο, ε δηθνγξαθία εηζάγεηαη ζην αθξναηήξην κε απ' επζείαο θιήζε, ρσξίο δπλαηφηεηα πξνζθπγήο. Αλαβάζκηζε έγηλε θαη ζην πληνληζηηθφ ξγαλν Δπηζεψξεζεο θαη Διέγρνπ (ΟΔΔ), ην νπνίν κπνξεί λα δηελεξγεί θνηλέο επηζεσξήζεηο, ειέγρνπο θαη έξεπλεο απφ κεηθηέο νκάδεο επηζεσξεηψλ ησλ σκάησλ. Ζ ζχλζεζή ηνπ δηεπξχλεηαη κε ηε ζπκκεηνρή ησλ επηθεθαιήο ηεο ππεξεζίαο Δζσηεξηθψλ Τπνζέζεσλ ηεο ΔΛ.Α., ηεο αληίζηνηρεο ηνπ Ληκεληθνχ θαη ηεο Οηθνλνκηθήο Δπηζεψξεζεο ηνπ ππνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ. Δμάιινπ, ην ψκα Διεγθηψλ Δπηζεσξεηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο αλαιακβάλεη ηνλ έιεγρν ηνπ πφζελ έζρεο ησλ δεκνζίσλ ππαιιήισλ θαη ησλ ππαιιήισλ ησλ ΟΣΑ, πνπ ζα ην ππνβάινπλ κέζσ ηνπ ζπζηήκαηνο TAXIS, ελψ ε αξκνδηφηεηά ηνπ επεθηείλεηαη θαη ζηνλ έιερν ησλ ΝΠΗΓ ηα νπνία επνπηεχνληαη ή αλήθνπλ ζην θξάηνο (π.ρ. ΓΔΚΟ πνπ βξίζθνληαη αθφκε ππφ θξαηηθφ έιεγρν). O λένο ζεζκφο ηνπ Γεληθνχ Δπηζεσξεηή, έρεη ηελ αξκνδηφηεηα ηεο δηαζθάιηζεο ηεο εχξπζκεο θαη απνηειεζκαηηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο δηνίθεζεο, ηεο παξαθνινχζεζεο θαη ηεο αμηνιφγεζεο ηνπ έξγνπ ησλ ειεγθηηθψλ ζσκάησλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ηνπ εληνπηζκνχ ησλ θαηλνκέλσλ θαθνδηνίθεζεο θαη δηαθζνξάο. πκπιεξσκαηηθά κε ην Γ.Δ.Γ.Γ. ζα ιεηηνπξγεί ην... Σν «κάηη» ηνπ ππνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ ζηηο θξίζηκεο δεκφζηεο ππεξεζίεο, πνπ ζα είλαη ε λέα Οκάδα Κξνχζεο. Θα παξαηεξεί ηηο θαζεκεξηλέο δπζιεηηνπξγίεο ζηελ εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε, ζα παξεκβαίλεη θαη ζα πξνηείλεη ιχζεηο. H Οκάδα Κξνχζεο ζα ιεηηνπξγεί επηθνπξηθά ζηνπο ειεγθηηθνχο κεραληζκνχο θαη ζε θακία πεξίπησζε δελ ζα ππνθαζηζηά ην έξγν ηνπο, νχηε ζα δηαιχεη ηελ ηεξαξρία. Σα κέιε ηεο Οκάδαο ζα πεγαίλνπλ ζε ππεξεζίεο φπσο IKA, Δθνξίεο, λνζνθνκεία. Θα θαηαγξάθνπλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ιεηηνπξγνχλ νη ππεξεζίεο θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ. Δλ ζπλερεία, ζα εηζεγνχληαη ζην ππνπξγείν, παξαδείγκαηνο ράξηλ, εάλ ρξεηάδεηαη ε έθδνζε θάπνηαο εγθπθιίνπ, πξνθεηκέλνπ λα απνζαθεληζηεί ή απινπνηεζεί ε δηαδηθαζία γηα θάπνηα ζπλαιιαγή ή αλ πξέπεη λα πάλε ζηε ζπγθεθξηκέλε ππεξεζία πεξηζζφηεξνη ππάιιεινη ή αθφκε θαη λα πξνηείλεη ηε δηελέξγεηα ειέγρνπ απφ ηα αξκφδηα ψκαηα φηαλ δηαπηζηψλεη αμηφπνηλεο πξάμεηο. 119

120 Αληηκέησπνο κε 200 ππνζέζεηο θαθνδηνίθεζεο ήξζε ελ ησ κεηαμχ ν γεληθφο επηζεσξεηήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο K. Γαθέξκνο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ έμη κελψλ απφ ηελ αλάιεςε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ. Μεηαμχ απηψλ, πνιιέο αθνξνχλ νηθνδνκηθέο άδεηεο θαη γεληθά πνιενδνκηθέο παξαβάζεηο, ελψ κεγάινο αξηζκφο παξαλνκηψλ εληνπίδεηαη θαη ζηνπο δήκνπο, γεγνλφο ην νπνίν απνδίδεη θαη ζηνλ ειιηπή έιεγρν απφ ηνπο πεξηθεξεηάξρεο. Υαξαθηεξηζηηθή ππήξμε ε πεξίπησζε αλέγεξζεο νηθνδνκψλ κέζα ζε δαζηθή πεξηνρή, κε άδεηεο πνπ εμέδηδε ην Πνιενδνκηθφ Γξαθείν Καπαλδξηηίνπ. Δκβξφληεηνο έκεηλε ν θ. Γαθέξκνο φηαλ αληειήθζε πσο ην «πξάζηλν θσο» γηα ηελ έθδνζε αδεηψλ έδηλε γλσκνδφηεζε ηνπ A' Σκήκαηνο ηνπ Ννκηθνχ πκβνπιίνπ ηνπ Κξάηνπο, πνπ - φπσο αλέθεξε - «έιεγε κε ιίγα ιφγηα φηη φηαλ ην δάζνο γεηηνλεχεη κε ζρέδην πφιεσο κπνξεί λα νηθνδνκεζεί νηθνδνκή κέζα ζην δάζνο»! Αλάινγε ππήξμε ε αληίδξαζε ηνπ γεληθνχ επηζεσξεηή ζηελ πεξίπησζε μελνδνρείνπ άλσ ησλ 500 θιηλψλ ζηε Ρφδν. Γηα ην μελνδνρείν δελ είρε εθδνζεί νηθνδνκηθή άδεηα, ελψ ε αξρηθή άδεηα ειεθηξνδφηεζεο αλαθιήζεθε, αιιά ζπλέρηζε λα ιεηηνπξγεί κε γελλήηξηεο.h ππφζεζε παξαπέκθζεθε ζηνλ εηζαγγειέα θαη ηνλ ίδην δξφκν πήξε θαη ππφζεζε παξάλνκσλ ζπληαγνγξαθήζεσλ - θάξκαθν πνπ ρνξεγείηαη ζε πάζρνληεο θαξθηλνπαζείο δηλφηαλ σο ππνθαηάζηαην εξσίλεο ζε ηνμηθνκαλείο Βι εθεκεξίδα «Σα Νέα» 23/7/

121 ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γ : Ο ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ ΣΟΝ ΚΟΜΟ, ΣΖΝ Δ.Δ. Ο ΤΝΖΓΟΡΟ ΤΓΔΗΑ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΔΝΧΖ Γ.1 ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ ΣΟΤ ΘΔΜΟΤ ΣΟΤ ΤΝΖΓΟΡΟΤ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ Σν θαζηεξσκέλν ζχζηεκα ηεο γξαθεηνθξαηηθήο δνκήζεσο ηεο Γηνηθήζεσο δηέξρεηαη θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα ζνβαξή θξίζε ζε ζεκείν πνπ λα δνθηκάδνληαη θαηλνχξηεο ελαιιαθηηθέο νξγαλσηηθέο πξνηάζεηο καθξηά απφ αλειαζηηθέο ξπζκίζεηο θαη απζηεξνχο δηαδηθαζηηθνχο ηχπνπο, φπσο ε ηάζε ηα,εο επέιηθηεο Γηνηθήζεσο θαη ε ζπλαθήο πξνζέγγηζε ηνπ ήπηνπ δηθαίνπ. ην πιαίζην ηεο δπλακηθήο γηα ελαιιαθηηθή ζεψξεζε ηνπ δηνηθεηηθνχ θαηλνκέλνπ, ζεκαίλσλ ξφινο αλαινγεί ζην ζεζκφ πνπ δηεζλψο είλαη γλσζηφο κε ην δχζθνια κεηαθξάζηκν φξν «κπνπληζκαλ». Ο πλήγνξνο ή Μεζάδνληαο, κνλνπξφζσπν αλεμάξηεην δεκφζην φξγαλν ππνδείμεσλ, αληί ησλ παξαδνζηαθψλ θπξψζεσλ, γηα πξνβιήκαηα θαθνδηνίθεζεο, απνηειεί έλα ζε γεληθέο γξακκέο εμαηξεηηθά επηηπρεκέλν ζεζκηθφ πξφηππν ειέγρνπ ηεο Γξαθεηνθξαηίαο, ε ειιεληθή εθδνρή ηνπ νπνίνπ είλαη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, ν νπνίνο ζεζπίζζεθε μεθνκκέλνο απφ ηελ νηθεία ζπλεγνξηθή θαη ηε ζπλαθή ηεο ζεζκηθή παξάδνζε. Οη ξίδεο ηνπ ζεζκνχ ηεο πλεγνξίαο παγθνζκίσο, βξίζθνληαη ζηελ ειιεληθή θιαζζηθή αξραηφηεηα. Eίλαη αλαθφινπζν λα παξαγλσξίδεηαη ε ηζηνξία ησλ δεκφζησλ πλεγφξσλ ή Καηεγφξσλ ηεο Αζήλαο ησλ θιαζζηθψλ ρξφλσλ, θαζψο θαη ζπγγελείο ειιεληθνί ηζηνξηθνί ζεζκνί φπσο νη λνκνθχιαθεο θαη ε βνπιή ηνπ Αξείνπ Πάγνπ, νη έθδηθνη, νη ινγνζέηεο, ν δηθαηνθχιαθαο, νη κεζάδνληεο... Ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο ήηαλ ζηελ Αξραία Αζήλα ν ζεζκφο ηνπ «Γεκνζηεύνληνο Ηαηξνύ». 37 Απηνί, ζε αληίζεζε κε ηνπο «ηδησηεχνληεο», πνπ αζθνχλ ειεχζεξν 37 Βι. Δ. Μσξατηεο, Ηζηνξηθή Δμέιημε Τπεξεζηψλ Τγείαο, πνπδαζηηθέο ζεκεηψζεηο, ΔΓΓ

122 επάγγεικα, είλαη δεκφζηνη ιεηηνπξγνί πιήξνπο θαη απνθιεηζηηθήο απαζρφιεζεο ζηνπο νπνίνπο απαγνξεχεηαη ε άζθεζε ηδησηηθνχ έξγνπ. Πξνζιακβάλνληαη κε «δηαγσληζκφ», απφ ηελ Δθθιεζία ηνπ Γήκνπ, γηα εηήζηα ή δηεηή ζεηεία κε ζθνπφ ηε δσξεάλ θαη ρσξίο πξφζζεηε ακνηβή παξνρή ηαηξηθψλ θξνληίδσλ ζηνπο πνιίηεο. ηα θαζήθνληα ηνπ δεκνζηεπφλησλ ηαηξψλ, πέξαλ ηεο παξνρήο ησλ ηαηξηθψλ θξνληίδσλ, πεξηιακβάλνληαη θαη ε επνπηεία ηεο άζθεζεο ηνπ ηαηξηθνχ έξγνπ απφ ηνπο ηδηψηεο ηαηξνχο (γηα ηνλ έιεγρν ηφζν ηεο δενληνινγίαο φζν θαη ηεο πξνζθεξφκελεο ζεξαπεπηηθήο παξέκβαζεο) θαζψο θαη ηα θαζήθνληα ηνπ αζηίαηξνπ, αζιίαηξνπ θαη ηαηξνδηθαζηή. Ο επνπηηθφο ηνπο ξφινο ζην ρψξν ηεο πγείαο ζηελ αξραία Αζήλα, ηνπο θαζηζηά πξνγφλνπο ηνπ ζεκεξηλνχ πλεγφξνπ ηεο Τγείαο. Σν έξγν ηνπο αμηνινγείηαη θαη έηνο απφ ηελ Δθθιεζία ηνπ Γήκνπ ζηελ νπνία θαη θάλνπλ θαη απνινγηζκφ ηνπ έξγνπ ηνπο πξνθεηκέλνπ λα αλαλεσζεί ε ζεηεία ηνπο. Ο ζεζκφο ηνπ δεκνζηεχνληνο ηαηξνχ επεθηείλεηαη ζηαδηαθά ζε φιεο ηηο ειιεληθέο απνηθίεο θαη δηαηεξείηαη θαη επεθηείλεηαη ζηα ρξφληα ηεο Ρσκατθήο θαη Βπδαληηλήο Απηνθξαηνξίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα 38, ε αζελατθή πνιηηεία απνηειεί ηελ θνηηίδα φρη κφλν ηεο Γεκνθξαηίαο αιιά θαη ηεο πλεγνξίαο γηα παξάβαζε ησλ λφκσλ απφ ηνπο δεκφζηνπο αμησκαηνχρνπο, θάηη ην νπνίν αγλνείηαη ή απνζησπάηαη αθφκε θαη απφ ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε θαη ηνλ νκφινγφ ηνπ ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο, δειαδή ηνλ Δπίηξνπν Γηνηθήζεσο. Έλα απφ ηα είδε δεκφζηνπ ζπλεγφξνπ, πνπ νλνκαδφηαλ δηαδεπθηηθά θαηήγνξνο, ήηαλ έλαο άλδξαο πνπ δηφξηδε ε εθθιεζία ηνπ δήκνπ ή ε Βνπιή γηα λα ππεξακπλζεί ηεο θαηεγνξίαο ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ππφζεζε. ηαλ ε εθθιεζία ή ε Βνπιή εμέδηδε έλα ςήθηζκα πνπ δηέηαζζε ηελ παξαπνκπή θάπνηνπ ζε δίθε, είηε φηαλ ηνπ απαγγειιφηαλ θαηεγνξία κε «εηζαγγειία» είηε φηαλ ν «Αξεηνο Πάγνο» είρε θάλεη αλαθνξά 39, ην ςήθηζκα θαζφξηδε πνηνο πξννξηδφηαλ λα ππνζηεξίμεη ηελ θαηεγνξία ζηε δίθε. ηελ πξάμε, ν άλζξσπνο εθείλνο ήηαλ ζπλήζσο απηφο πνπ είρε απφ ηελ αξρή εγείξεη ην δήηεκα αιιά ήηαλ δπλαηφ λα δηνξίζεη ε εθθιεζία ή ε Βνπιή άιινπο νκηιεηέο γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο θαηεγνξίαο, ζηε ζέζε ηνπ ή καδί κε απηφλ. Γέθα θαηήγνξνη απηνχ ηνπ είδνπο δηνξίζηεθαλ γηα ηε δίθε ηνπ Γεκνζζέλε θαη άιισλ ζηα 324/3 π.υ.. Γελ ήηαλ επίζεο ζπάληεο νη δίθεο πνπ δηεμάγνληαλ γηα ιάζε ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, (ηαηξηθά ιάζε ή κε αλακελφκελα απνηειέζκαηα θαηά ηε ζεξαπεία ή 38 Βι. D. Macdowell, Σν δίθαην ζηελ Αζήλα ησλ θιαζζηθώλ ρξόλσλ, Αζήλα Δθδφζεηο Γεκ. Ν. Παπαδήκα, 1988 (κεηάθξαζε), ζζ Πνπ νλνκαδφηαλ «απφθαζηο». 122

123 κεηά απφ απηήλ), φπνπ ε πνιηηεία φξηδε δεκφζην θαηήγνξν ελαληίνλ ηνπ ηαηξνχ πνπ έβιαςε αζζελή. Άιισζηε, ν ξθνο ηνπ Ηππνθξάηε ήηαλ ν πξψηνο θψδηθαο ηαηξηθήο δενληνινγίαο ζηελ ηζηνξία. Ο ειεγθηηθφο κεζνιαβεηηθφο ξφινο ηεο αξρήο εγθαζηδξχεη ηνλ πνιηηηζκφ ηνπ δηαιφγνπ θαη ηελ αξρή ησλ θαη επηείθεηα ιχζεσλ (ηquitη). Με ηνλ φξν απηφ 40 λνείηαη ε αξρή ηεο ππεξβάζεσο κηαο ηππηθήο αληίιεςεο γηα ηε λνκηκφηεηα ζε πεξίπησζε πνπ ηπρφλ εθαξκνγή ηεο ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε ζα νδεγνχζε ζε νπζηαζηηθά άδηθεο θαηαζηάζεηο, νπφηε αλαδεηείηαη ε εχξεζε θάπνηαο επξεκαηηθνχ ραξαθηήξα ιχζεσο, ρσξίο ε επαλνξζσηηθή ξχζκηζε λα νδεγεί ζε έλα είδνο λνκηθά δεζκεπηηθνχ πξνεγνχκελνπ εθφζνλ ζπληζηά επθαηξηαθή απφθιηζε αλάγθεο απφ ην ηζρχνλ δίθαην. Πξφθεηηαη γηα ηελ θιαζζηθή αξρή ηεο επαλνξζψζεσο ησλ θεηκέλσλ, φπσο ηελ νλνκάδεη ν Αξηζηνηέιεο. πγθεθξηκέλα, ν ηαγεηξίηεο, ζηα «Πνιηηηθά» 41, αλαθέξεη φηη ν λφκνο δίλεη ην δηθαίσκα ζηνπο άξρνληεο λα επαλνξζψλνπλ ην λφκν εθείλν απφ ηνπο θείκελνπο ν νπνίνο ζα απνδεηθλπφηαλ απφ ηελ πείξα φηη έρεη αλάγθε βειηηψζεσο. Άξα, ξεηά αλαγλσξίδεηαη ε αξρή ηεο επαλνξζψζεσο ησλ θεηκέλσλ απφ απηνχο πνπ αζθνχλ ηελ πνιηηηθή εμνπζία, θαη επνκέλσο πξφθεηηαη γηα ηελ θιαζζηθή αξρή πνπ δηέπεη άιινπο ζεζκνχο νκφινγνπο κε ηνλ Δπίηξνπν Γηνηθήζεσο, φπσο θαη εμνρήλ ην Γάιιν Μεζάδνληα ηεο Γεκνθξαηίαο. ηα λεψηεξα ρξφληα, νη αλεμάξηεηεο αξρέο είλαη έλα ζρεηηθά πξφζθαην θαηλφκελν - έλα λνκηθφ πβξίδην -, ην νπνίν πξσηνεκθαλίζηεθε, ζηε λεψηεξε επνρή, ζηηο ΖΠΑ, κεηαθέξζεθε κε θαζπζηέξεζε ζηελ Δπξψπε θαη απμάλεη ηελ παξνπζία ηνπ ηφζν ζηελ ρψξα καο 42 (φπνπ εηζήρζε κεηά ηε κεηαπνιίηεπζε ζην επίπεδν ηεο θνηλήο λνκνζεζίαο) φζν θαη δηεζλψο. 43 ηελ Δπξψπε, αιιά θαη παγθφζκηα, ν ζεζκφο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε (Ombudsman) ηδξχζεθε γηα πξψηε θνξά ζηε θαλδηλαβία σο κέζν άκπλαο ησλ πνιηηψλ ελαληίνλ ηεο θαθνδηνίθεζεο 44. Ήηαλ ζηηο αξρέο ηνπ 1809, φηαλ ην νπεδηθφ χληαγκα ίδξπζε έλαλ δηθαζηηθφ πλήγνξν(justice Ombudsman) ππεχζπλν γηα ηελ επίβιεςε ησλ δεκφζησλ ιεηηνπξγψλ θαη ηελ πξνζηαζία ησλ πνιηηψλ απφ ηε 40 Ζ κε ηνλ φξν «αξρή ηεο επζπδηθίαο». 41 Αξηζηνηέινπο, «Πνιηηηθά»1287a. 42 Γηα ηελ Διιάδα, βι. Κεθ. Α, «νη Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο». 43 Βι. Δπάγγεινο Βεληδέινο, «Σν αλαζεσξεηηθφ θεθηεκέλν» εθδφζεηο άθθνπια, ζει Βι. Epaminondas A. Marias, The European Ombudsman, European Institute of Public Administration. ει

124 γξαθεηνθξαηία. ηα 1915, έλαο αλεμάξηεηνο ζηξαηησηηθφο πλήγνξνο- Μεζνιαβεηήο, δεκηνπξγήζεθε ζηε νπεδία, θαη ζηα 1919, ζηε Φηλιαλδία, έγηλε πξφβιεςε γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ Θεζκνχ ζην λέν χληαγκα ηεο ρψξαο. Σν 1952 δεκηνπξγήζεθε αλεμάξηεηνο ζηξαηησηηθφο πλήγνξνο- Μεζνιαβεηήο ζηε Ννξβεγία, θαη έλαο γεληθφο πλήγνξνο ην 1953 ζηε Γαλία. Με απηφ ηνλ ηξφπν, ε θαλδηλαβία επηβεβαίσζε ηνλ ηζηνξηθφ ηεο ξφιν ζηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ησλ πνιηηψλ. Ζ θαλδηλαβηθή εκπεηξία αθνινπζήζεθε απφ ηε δεκηνπξγία ζηξαηησηηθνχ πλεγφξνπ ζηελ Οκνζπνλδηαθή Γεκνθξαηία ηεο Γεξκαλίαο ην 1957 θαη ηε δεκηνπξγία γεληθνχ πλεγφξνπ ζηε Μ. Βξεηαλία ην αθνινχζεζε ε Γαιιία ην 1973 θαη άιια επξσπατθά θξάηε. ε επίπεδν Δπξσπατθήο Έλσζεο, (Δ.Δ), κεηαθέξζεθε ε ηζηνξηθή παξάδνζε θαη εκπεηξία ησλ Κξαηψλ Μειψλ, κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία ηνπ Δπξσπαίνπ (Γηα)Μεζνιαβεηή (The European Ombudsman). Ζ ηδέα αλήθεη ζηελ Ηζπαλία, θαη ζπγθεθξηκέλα ζηνλ Πξσζππνπξγφ Φειίπε Γθνλδάιεο, ν νπνίνο ηελ 4/5/1990, πξνηεηλε ηε δεκηνπξγία ηνπ ζεζκνχ ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην. Σειηθά ν Δπξσπαίνο (Γηα)Μεζνιαβεηήο ηδξχζεθε κε ηε πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη, ην Γ.2 Ο ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ ΣΟΝ ΚΟΜΟ ηηο κέξεο καο, ν ζεζκφο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, ππάξρεη ζε φιεο ηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ, θαη γλσξίδεη ηεξάζηηα δηάδνζε παγθνζκίσο. Ηδηαίηεξε εμάπισζε έρεη ζηελ Δπξψπε, φρη κφλν ζηηο ρψξεο ηεο Δ.Δ., αιιά θαη επξχηεξα - ζε ρψξεο φπσο ε Σνπξθία, ε Ληζνπαλία, θ.α.-, αιιά θαη ζηελ Ακεξηθή, φπνπ ζπλππάξρνπλ κε πιήζνο άιισλ αλεμάξηεησλ θαη ξπζκηζηηθψλ αξρψλ. Ζ χπαξμε ηνπ ζεζκνχ απηνχ ζε έλα θξάηνο, απνηειεί δείγκα αλάπηπμεο θαη σξίκαλζεο ησλ δεκνθξαηηθψλ ζεζκψλ ηνπ. Παξάιιεια κε ηελ εμάπισζή ηνπ παγθνζκίσο, ν ζεζκφο έρεη γλσξίζεη θαη κεγάιε πιένλ εμεηδίθεπζε, σο πξνο ηηο ππνζέζεηο πνπ κεζνιαβεί. Έηζη έρνπκε θνηλνβνπιεπηηθφ πλήγνξν, πλήγνξν ησλ ελφπισλ δπλάκεσλ, κε επηκέξνπο εμεηδηθεχζεηο ελδεηθηηθά -, φπσο πλήγνξνο ηνπ νπιίηε, ηνπ Ναπηηθνχ, ηεο Αεξνπνξίαο θιπ, ζσκάησλ αζθαιείαο, πλήγνξνο ηνπ θαηαλαισηή, πλήγνξνο θνηλσληθψλ αζθαιίζεσλ, αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ, πλήγνξνο πγείαο ή ησλ αζζελψλ, πλήγνξνο αλζξσπίλσλ, πνιηηηθψλ δηθαησκάησλ, εζληθψλ κεηνλνηήησλ, 124

125 θαηά ησλ δηαθξίζεσλ, πιεξνθνξηψλ, πλήγνξνο δηεζλψλ νξγαληζκψλ, πλήγνξνο ηνπ παηδηνχ, ηεο ηξίηεο ειηθίαο, πξνζηαηεπφκελσλ νκάδσλ, θαη άιιεο εμεηδηθεχζεηο αλάινγα κε ηελ θνπιηνχξα, παξάδνζε θαη αλάγθεο θάζε θξάηνπο, πιεζπζκνχ θαη θνηλσλίαο. Κάζε θξάηνο δεκηνπξγεί δηθφ ηνπ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ησλ πλεγφξσλ Μεζνιαβεηψλ, φπσο γηα παξάδεηγκα ε Ηηαιία έρεη μερσξηζηφ πεξηθεξεηαθφ πλήγνξν γηα θάζε πεξηθέξεηα, ελψ άιιεο πξνηηκνχλ κνλνπξφζσπα φξγαλα, φπσο ε Γαιιία, ελψ άιιεο κηα επηηξνπή, φπσο ην Λνπμεκβνχξγν. ην Ζλσκέλν Βαζίιεην ππάξρνπλ, επηπιένλ ηνπ «Ombudsman», έλαο εηδηθφο πλήγνξνο γηα ζέκαηα δεκφζηαο πγείαο θαη έλαο άιινο γηα ζέκαηα ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, θαζψο θαη δχν αθφκε ζεζκνί ειέγρνπ ηεο δηνίθεζεο πνπ, φληαο αλεμάξηεηνη απφ ηελ ίδηα, κπνξνχλ λα ηελ ειέγρνπλ πξνζηαηεχνληαο ηα ζπκθέξνληα ησλ πνιηηψλ. O πξψηνο ζεζκφο είλαη ην Δζληθφ Γξαθείν Λνγηζηηθνχ Διέγρνπ («National Audit Office») θαη ν δεχηεξνο ην Δζληθφ πκβνχιην Καηαλαισηψλ («National Consumer Office»). Ζ πνηθηιία ησλ ζεζκψλ ειέγρνπ ηεο δηνίθεζεο δηεζλψο θαίλεηαη φρη κφλν απφ ηελ χπαξμε δηαθνξεηηθψλ θνξέσλ ειέγρνπ, φπσο νη παξαπάλσ, αιιά θαη απφ ηηο παξαιιαγέο ηνπ ζεζκνχ ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε πνπ ιεηηνπξγεί κε νξηζκέλεο δηαθνξέο απφ ρψξα ζε ρψξα.ε άιιεο ρψξεο, φπσο ην Βέιγην, πλήγνξνο ππάξρεη θαη ζε επίπεδν πφιεσο ή Γήκνπ, φπσο ν πλήγνξνο ηεο πφιεο ηεο Ακβέξηεο. ηελ ίδηα ρψξα, ππάξρεη θαη μερσξηζηφο πλήγνξνο γηα ηηο δχν εζληθέο θνηλφηεηεο, ηνπο Φιακαλδνχο θαη Βαιψλνπο, παξάιιεια κε ηνλ θεληξηθφ νκνζπνλδηαθφ πλήγνξν θαη ηνλ θνηλνβνπιεπηηθφ πλήγνξν. Πξφζθαην θαηλφκελν είλαη νη ππεξεζληθνί πλήγνξνη Μεζνιαβεηέο (Ombudsmen), φπσο ν πλήγνξνο ηεο Δ.Δ., ή νη δηεζλείο ελψζεηο πλεγφξσλ φπσο ε Έλσζε Γαιιφθσλσλ πλεγφξσλ, ε Γηεζλήο Έλσζε πλεγφξσλ, ην Γηεζλέο Ηλζηηηνχην πλεγφξσλ 45 θ.α. Ο ξφινο ηνπο έηζη δηεζλψο έρεη βαξχλνπζα ζεκαζία. Σελ ηειεπηαία δεθαεηία, θάλεθε ε ηάζε γηα Μεζνιαβεηέο θαη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, ηδηαίηεξα ζην πιαίζην νκίισλ, πνιπεζληθψλ εηαηξεηψλ, ηξαπεδηθψλ εηαηξεηψλ, θιάδσλ παξαγσγήο. Έηζη, εηαηξείεο φπσο ε General Electric θαη ε Βelgacom δεκηνχξγεζαλ ηνπο δηθνχο ηνπο Ombudsmen. 45 Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο: 125

126 Γ.3 Ο ΔΤΡΧΠΑΗΟ (ΓΗΑ)ΜΔΟΛΑΒΖΣΖ Πνηνο είλαη; Ο ζεζκφο ηνπ Δπξσπαίνπ Γηακεζνιαβεηή δεκηνπξγήζεθε απφ ηε πλζήθε ηνπ Μaastricht ην Σν Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην εμέιεμε ηνλ πξψην Δπξσπαίν Γηακεζνιαβεηή ην Απφ ηελ 1ε Απξηιίνπ 2003 ν θαζεγεηήο θ. Νηθεθφξνο Γηακαληνχξνο, πξψελ πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζηελ Διιάδα, θαηέρεη ηε ζέζε απηή. Ο Δπξσπαίνο Γηα κεζνιαβεηήο είλαη ν πξψηνο ππεξεζληθόο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε πνπ δεκηνπξγήζεθε ζηελ ηζηνξία ηνπ ζεζκνχ. Καηέρεη δε ηδηαίηεξε ζέζε ζηελ έξεπλα θαζψο ζ απηφλ κπνξνχλ λα απεπζπλζνχλ κε θαηαγγειία ηνπο θαη Έιιελεο πνιίηεο γηα ζέκαηα θαθνδηνίθεζεο ζηελ Δ.Δ. ή ζηελ Διιάδα, ζε νπνηνδήπνηε ηνκέα, θαη ηεο πγείαο ζπκπεξηιακβαλνκέλεο. 46 Με ηη αζρνιείηαη; Ο Δπξσπαίνο Γηακεζνιαβεηήο δηεμάγεη έξεπλεο θαη ζπληάζζεη αλαθνξέο ζρεηηθά κε πεξηπηψζεηο θαθήο δηνίθεζεο εθ κέξνπο ησλ ζεζκηθψλ νξγάλσλ θαη νξγαληζκψλ ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο, φπσο είλαη ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή, ην πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην. Μφλν ην Δπξσπατθφ Γηθαζηήξην θαη ην Πξσηνδηθείν φηαλ αζθνχλ δηθαηνδνζία δελ εκπίπηνπλ ζην πεδίν αξκνδηφηεηάο ηνπ. Ο Γηακεζνιαβεηήο ζπλήζσο δηεμάγεη έξεπλεο βαζηδφκελνο ζε θαηαγγειίεο, κπνξεί σζηφζν λα πξνβεί θαη ζε έξεπλεο ηδία πξσηνβνπιία. Πνηνο κπνξεί λα ππνβάιεη θαηαγγειία θαη πώο; Κάζε πνιίηεο ηεο Έλσζεο φπσο θαη θάζε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν πνπ δεη ή έρεη ηελ έδξα ηνπ ζε θξάηνο κέινο κπνξεί λα ππνβάιιεη θαηαγγειία ζην Γηακεζνιαβεηή κέζσ ηαρπδξνκείνπ, ηειεηππίαο ή ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ. Έλα έληππν θαηαγγειίαο δηαηίζεηαη ζηα γξαθεία ηνπ Γηακεζνιαβεηή φπσο επίζεο θαη ζηελ ειεθηξνληθή ζειίδα ηνπ Γηακεζνιαβεηή ζην Γίθηπν. 46 Πεγή: The European Ombudsman. Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο: 126

127 Πνηεο είλαη νη εμνπζίεο ηνπ; Ο Γηακεζνιαβεηήο έρεη εθηεηακέλεο δπλαηφηεηεο έξεπλαο. Σα ζεζκηθά φξγαλα ηεο Κνηλφηεηαο νθείινπλ λα ηνπ παξέρνπλ ηηο πιεξνθνξίεο ηηο νπνίεο δεηά θαη λα ηνπ επηηξέπνπλ ηελ πξφζβαζε ζηνπο ζρεηηθνχο θαθέινπο. Σα θξάηε κέιε νθείινπλ επίζεο λα ηνπ παξέρνπλ ηηο πιεξνθνξίεο νη νπνίεο ζα κπνξνχζαλ λα βνεζήζνπλ ζηελ δηεπθξίλεζε πεξηπηψζεσλ θαθήο δηνίθεζεο εθ κέξνπο ησλ θνηλνηηθψλ ζεζκηθψλ νξγάλσλ θαη νξγαληζκψλ. Αλ κηα ππφζεζε δελ επηιχζεθε ηθαλνπνηεηηθά θαηά ηε δηάξθεηα ηεο έξεπλαο, ν Γηακεζνιαβεηήο ζα πξνζπαζήζεη λα επηηχρεη έλα θηιηθφ δηαθαλνληζκφ ν νπνίνο ξπζκίδεη ηελ πεξίπησζε θαθήο δηνίθεζεο θαη ηθαλνπνηεί ηνλ θαηαγγέιινληα. Αλ ε πξνζπάζεηα ζπκβηβαζκνχ απνηχρεη, ν Γηακεζνιαβεηήο κπνξεί λα δηαηππψζεη ζπζηάζεηο πξνθεηκέλνπ λα επηιχζεη ηελ ππφζεζε. Αλ ην ζεζκηθφ φξγαλν δελ δερηεί ηηο ζπζηάζεηο ηνπ, ν Γηακεζνιαβεηήο κπνξεί λα ζπληάμεη εηδηθή έθζεζε πάλσ ζην δήηεκα πξνο ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην. Δίδε παξαδεθηώλ θαηαγγειηώλ Πνιιέο απφ ηηο θαηαγγειίεο πνπ ππνβάιινληαη ζηνλ Δπξσπαίν Γηακεζνιαβεηή αθνξνχλ δηνηθεηηθέο θαζπζηεξήζεηο, έιιεηςε δηαθάλεηαο ή άξλεζε παξνρήο πιεξνθνξηψλ. Μεξηθέο αθνξνχλ ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ζεζκηθψλ νξγάλσλ θαη ησλ ππαιιήισλ ηνπο, ηελ πξφζιεςε πξνζσπηθνχ θαη ηελ δηεμαγσγή δηαγσληζκψλ. `Αιιεο πάιη ζρεηίδνληαη κε ηηο ζπκβαηηθέο ζρέζεηο ησλ ζεζκηθψλ νξγάλσλ κε ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο, γηα παξάδεηγκα ζε πεξίπησζε μαθληθήο θαηαγγειίαο ηεο ζχκβαζεο. 127