Παράρτημα Α ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Παράρτημα Α ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ"

Transcript

1 Παράρτημα Α ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ

2 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία 2 ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΚΑΤΩ ΑΚΡΟΥ ΚΑΙ ΣΝΔΡΟΜΟ ΑΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ Α- ΡΙΣΤΕΡΟΥ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ Η ασθενής είναι μια γυναίκα 64 ετών, καπνίστρια, με ιστορικό υπέρτασης και περιφερικής αγγειακής νόσου, που αναπτύσσει ξαφνικά αδυναμία στο αριστερό πόδι και δυσκολία στην κίνηση του αριστερού χεριού. Κατά την εμφάνιση των συμπτωμάτων έπεσε στην προσπάθειά της να πάει κοντά στο τηλέφωνο προκαλώντας εκδορές στο αριστερό της χέρι. Κατά την εξέταση ήταν σε πλήρη εγρήγορση με επίγνωση τόπου, χρόνου και ταυτότητας. Η ομιλία ήταν ευχερής και η ικανότητα κατανόησης του προφορικού λόγου καλή. Δεν φαίνεται να έχει επίγνωση της αδυναμίας και αδεξιότητας του αριστερού χεριού ούτε και των εκδορών που έχει υποστεί. Εμφανίζει μόνο περιστασιακή δυσαρθρία, μείωση μυϊκής ισχύος ~ 80% στο αριστερό πόδι και 20% στο αριστερό χέρι, και ενίοτε υπαισθησία στο αριστερό χέρι. Διαπιστώνεται σημείο Babinski αριστερά (έκταση των δακτύλων του ποδιού αντί για τη φυσιολογική κάμψη σε ερεθισμό της πλάγιας επιφάνειας του ποδιού). Τις επόμενες δύο ημέρες παρουσίασε επιδείνωση της αδυναμίας σε χέρι και πόδι και εμφάνισε αισθητηριακή απόσβεση κατά τον ταυτόχρονο απτικό ερεθισμό των δύο χεριών (σε ελαφρά, ταυτόχρονη πίεση δύο όμοιων δακτύλων π.χ., του αριστερού και του δεξιού δείκτη η ασθενής που έχει τα μάτια κλειστά, αναφέρει ερέθισμα μόνο στη δεξιά πλευρά μονόπλευρος ερεθισμός στο ίδιο σημείο γίνεται κανονικά αντιληπτός και στις δύο πλευρές). Μετά από ένα μήνα η ασθενής έχει ανακτήσει δύναμη στο αριστερό χέρι αλλά όχι και στο πόδι, αναφέρει όμως πως νοιώθει ότι δεν μπορεί να ελέγξει το χέρι της. Κατά την εκτέλεση εκούσιων κινήσεων με το αριστερό χέρι εμφανίζει αστάθεια και διστακτικότητα. Συχνά, μάλιστα, πιάνει αντικείμενα χωρίς να το θέλει και όταν το αντιλαμβάνεται χρησιμοποιεί το δεξί χέρι για να τα αποδεσμεύσει. Εμφανίζει μεγάλη δυσκολία να προσδιορίσει τη θέση του αριστερού χεριού της στο χώρο (όταν έχει μετακινηθεί από τον εξεταστή ενώ η ασθενής κάθεται με τα μάτια κλειστά). Χρησιμοποιεί όμως και τα δυο χέρια φυσιολογικά για να εκτελέσει αυτοματοποιημένες κινήσεις, όπως να διπλώσει ένα φύλο χαρτιού στα δύο, αρκεί να εστίαζε ο εξεταστής την προσοχή της σε άλλη άσχετη δραστηριότητα την ίδια στιγμή. Η διάγνωση περιπλέκεται από την παρουσία κινητικών και αισθητηριακών ελλειμμάτων στο πόδι, χέρι, και πρόσωπο, ταυτόχρονα, γεγονός που αποκλείει την ύπαρξη βλάβης στην φλοιονωτιαία οδό στο επίπεδο του νωτιαίου μυελού. Η παρουσία όμως ακούσιων κινήσεων αρπαγής με το αριστερό χέρι και σημείου Babinski («πρωτόγονα» αντανακλαστικά), αστάθειας και δισταγμού κατά την εκτέλεση εκούσιων κινήσεων, υποδηλώνουν βλάβη στο μετωπιαίο λοβό ιδιαίτερα δε στη συμπληρωματική κινητική περιοχή. Η απουσία επίγνωσης ερεθισμάτων στο αριστερό χέρι είναι χαρακτηριστικό αμέλειας (sensory neglect) συνήθως παρατηρείται μετά από βλάβη στο δεξιό βρεγματικό λοβό, ενίοτε όμως παρατηρείται και σε βλάβες του μετωπιαίου λοβού. Πραγματικά, αξονική τομογραφία κατέδειξε ισχαιμική βλάβη (θρομβοεμβολικό επεισόδιο στην περιοχή αιμάτωσης της δεξιάς πρόσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας) που περιλαμβάνει επίσης την κινητική περιοχή για το πόδι. Συμπερασματικά, τα κλινικά συμπτώματα της ασθενούς θεωρούνται ως αμιγώς κινητικά (βλάβη ανώτερου κινητικού νευρώνα στο επίπεδο του κινητικού φλοιού) για το πόδι, και πιο σύνθετου «αντιληπτικού» τύπου για το χέρι και το πρόσωπο (τα αισθητηριακά δεδομένα μεταβιβάζονται στον σωματαισθητικό φλοιό στην περιοχή του χεριού, ενώ λειτουργεί φυσιολογικά και η αντίστοιχη κινητική περιοχή. Η ασθενής όμως δεν προσλαμβάνει ερεθίσματα από το δεξί χέρι όταν αυτά «συναγωνίζονται» με όμοια ερεθίσματα από το δεξί χέρι.

3 3 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία Συμπληρωματική κινητική περιοχή Κινητικό φλοιός (πόδι)

4 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία 4 ΑΝΟΣΜΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΟΡΑΣΗΣ Ο ασθενής είναι ένας άνδρας 51 ετών ο οποίος αναφέρει δυσκολία στην ανάγνωση, ιδιαίτερα γραπτού με ψιλά γράμματα, με προοδευτική επιδείνωση στη διάρκεια των τελευταίων 5 ε- βδομάδων. Κατά τη λήψη του ιστορικού αποκαλύπτεται ότι ασθενής έχει χάσει την αίσθηση της όσφρησης εδώ και τρία χρόνια. Η οπτική οξύτητα είναι 20/20 στο δεξί μάτι και 20/40 (μειωμένη) στο αριστερό μάτι. Η οφθαλμοσκοπική εξέταση είναι φυσιολογική. Η έκπτωση της όρασης στο ένα μάτι συνιστά βλάβη πριν από το χίασμα, και σε συνδυασμό με την απώλεια της όσφρησης κάνει πιθανή την ύπαρξη βλάβης στη βάση του μετωπιαίου λοβού (από όπου διέρχεται τόσο το οπτικό νεύρο όσο και οι οσφρητικές δεσμίδες). Η δε αργή εξέλιξη της κλινικής εικόνας (μεσολάβηση 3 ετών από την απώλεια της όσφρησης ως την εμφάνιση οπτικών συμπτωμάτων, υποδεικνύει την παρουσία χωροκατακτητικής εξεργασίας, όπως ένα μηνιγγίωμα. Η διάγνωση επιβεβαιώθηκε από τον ακτινολογικό έλεγχο, ό- πως φαίνεται παρακάτω, ο οποίος φανέρωσε την παρουσία μηνιγγιώματος που περιέκλειε το αριστερό οπτικό νεύρο και είχε διαβρώσει το ηθμοειδές οστό καταστρέφοντας τους αισθητήρες της όσφρησης. Μηνιγγίωμα Οπτικό νεύρο x2 Ηθμοειδές οστό

5 5 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία ΑΚΑΤΑΣΧΕΤΟ ΓΕΛΙΟ ΚΑΙ ΔΥΣΑΡΘΡΙΑ Ένας άνδρας 27 ετών προσέρχεται στα επείγοντα παραπονούμενος για δυσαρθρία, δυσφαγία, αριστερή ημιπάρεση, και κρίσεις γέλιου. Πριν από δυόμισι χρόνια παρουσίασε για πρώτη φορά επεισόδια άλγους στο στόμα και το πρόσωπο με επιδείνωση κατά τη μάσηση ενώ ένα χρόνο πριν άρχισε να εμφανίζει κρίσεις ακατάσχετου, αναίτιου γέλιου. Μάλιστα είχε υποβληθεί σε συμπεριφορική θεραπεία από ψυχίατρο όταν άρχισε να γελά χωρίς λόγο στην κηδεία του πεθερού του. Δύο μήνες πριν παρατήρησε ότι του ήταν όλο και πιο δύσκολο να παίξει σαξόφωνο (ήταν μουσικός το επάγγελμα), και φορές που «μάσαγε τα λόγια του» ενώ μιλούσε ή «στραβοκατάπινε» στο φαγητό. Ταυτόχρονα εμφάνισε αστάθεια στο βηματισμό, και ανέφερε ότι συχνά χτυπά σε αντικείμενα ενώ περπατά, ιδιαίτερα στα αριστερά του, και δυσκολεύεται να κουμπώσει το πουκάμισό του με το αριστερό χέρι. Η νευρολογική εξέταση δείχνει απουσία αντανακλαστικού έμεσης (αναγούλιασμα σε ερεθισμό του φάρυγγα), ήπια δυσαρθρία, συχνά ξεσπάσματα γέλιου (περίπου 1/λεπτό), μειωμένη κινητικότητα και δεξιότητα στο αριστερό χέρι, αυξημένο μυϊκό τόνο και ελαφρά μείωση μυϊκής ισχύος στο αριστερό πόδι. Αν και το προσωπικό άλγος θα μπορούσε να έχει προκληθεί από βλάβη του τριδύμου νεύρου, τα κινητικά συμπτώματα στο άνω και κάτω άκρο, και η απουσία αντανακλαστικού έμεσης υποδεικνύουν βλάβη στη γέφυρα που πιθανώς επηρεάζει κρανιακά νεύρα και επίσης φλοιοπυρηνικές και φλοιονωτιαίες οδούς (ψευδοπρομηκική βλάβη). Ο ακτινολογικός έλεγχος έδειξε μηνιγγίωμα που συμπίεζε τη γέφυρα. Γέφυρα Φλοιοπρομηκική οδός Φλοιονωτιαία οδός Μηνιγγίωμα Προμήκης

6 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία 6 ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΠΑΝΙΚΟΥ, ΣΥΝΟΔΕΥΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΟΣΦΡΗΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ Η 40χρονη ασθενής που προσήλθε στα επείγοντα ανέφερε ότι πριν από δύο εβδομάδες ξύπνησε το βράδυ αισθανόμενη μια απροσδιόριστη οσμή, ναυτία, και γενικευμένο φόβο (πανικό) χωρίς συγκεκριμένη αιτία. Το επεισόδιο διήρκεσε για 2-3 λεπτά και μετά αποκαμωμένη αποκοιμήθηκε. Την ερχόμενη εβδομάδα, στη διάρκεια μιας εκδρομής παρουσίασε τρία παρόμοια επεισόδια την ημέρα. Το κάθε επεισόδιο άρχιζε με αίσθημα πανικού, ναυτία, και οσφρητικές παραισθήσεις, ακολουθούμενο από μειωμένο επίπεδο εγρήγορσης και αντίδρασης σε εξωτερικά ερεθίσματα και αργή, συχνά ασυνάρτητη ομιλία για 2-3 λεπτά. Στη συνέχεια υπέφερε από πονοκέφαλο και ανέφερε έντονο αίσθημα κόπωσης. Κατά τη νευρολογική εξέταση δεν παρατηρήθηκε τίποτα το ασυνήθιστο. Το πιθανότερο είναι ότι τα παράδοξα επεισόδια από τα οποία υπέφερε η ασθενής ήταν επιληπτικές κρίσεις με εστία στον κροταφικό λοβό και μάλιστα στην έσω μοίρα του (προκαλώντας τις οσφρητικές παραισθήσεις, και το αίσθημα ναυτίας και πανικού). Το γεγονός ότι η ομιλία της επηρεάζεται κατά τη διάρκεια των κρίσεων κάνει πιθανότερο τον εντοπισμό της εστίας στο αριστερό ημισφαίριο. Η στερεοτυπική εμφάνιση των κρίσεων, η μικρή διάρκειά τους και η παρουσία μετακριτικών συμπτωμάτων (κούραση, πονοκέφαλος) υποστηρίζουν τη διάγνωση. Η μείωση της αντιδραστικότητας της ασθενούς (ενδεικτικό μειωμένου επιπέδου συνείδησης) συνιστά ότι επρόκειτο για σύμπλοκη εστιακή κρίση (partial complex seizure). Διαφορική διάγνωση: Κρίσεις πανικού ψυχογενούς αιτιολογίας: 1. δεν συνοδεύονται από οσφρητικά αισθήματα, 2. συνήθως διαρκούν περισσότερο, και 3. δε συνοδεύονται από μετακριτικά συμπτώματα. Αν και στην πλειοψηφία τους οι κρίσεις σύμπλοκης επιληψίας είναι ιδιοπαθείς, δεν οφείλονται δηλαδή σε μακροσκοπική ανατομική βλάβη (με εξαίρεση γλοίωση της έσω μοίρας του κροταφικού λοβού), η ξαφνική έναρξη των συμπτωμάτων σε σχετικά προχωρημένη ηλικία, έχρηζε λεπτομερούς ακτινολογικού ελέγχου. Η μαγνητική τομογραφία έδειξε εκτεταμένη βλάβη στον αριστερό κροταφικό λοβό επηρεάζοντας και την αμυγδαλή. Σημειωτέον ότι σοβαρό αμνησικό επεισόδιο συνήθως δεν παρατηρείται με βλάβη που περιορίζεται στο ένα ημισφαίριο ακόμα και όταν περιλαμβάνει μέρος του ιπποκάμπου όπως στην προκείμενη περίπτωση. Βλάβη (περιοχές αυξημένου σήματος) Ιππόκαμπος

7 7 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία Αμυγδαλή

8 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία 8 Παράρτημα Β Νευρολογικές Νόσοι και Διαταραχές

9 9 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία Οι πιο συχνές βλάβες του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για ελλείμματα σε γνωστικές λειτουργίες, το συναίσθημα, και τη συμπεριφορά είναι εκείνες που προκαλούνται από: 1. Αγγειακό εγκεφαλικό νόσημα 2. Κρανιοεγκεφαλική κάκωση 3. Προϊούσες νόσοι: (εκφυλιστικές, απομυελινωτικές) 4. Επιληψία 5. Νεοπλασίες του εγκεφάλου 6. Λοιμώξεις Εδώ θα ασχοληθούμε με τις τρεις πρώτες που αποτελούν και τις συχνότερες αιτίες παραπομπής για νευροψυχολογική αξιολόγηση. 1. Αγγειακό εγκεφαλικό νόσημα Ο όρος αναφέρεται σε αγγειακής αιτιολογίας βλάβη του εγκεφάλου, που συνίσταται είτε σε απόφραξη του αυλού ενός αγγείου από θρόμβο ή έμβολο (ισχαιμικό επεισόδιο ή έμφρακτο), είτε στη ρήξη του τοιχώματος ενός αγγείου (αιμορραγικό επεισόδιο). Ισχαιμικά ε- πεισόδια προκαλούνται συνήθως από τμήμα της αθηρωματικής πλάκας ενός αγγείου οπουδήποτε στο σώμα (κυρίως όμως στην καρδιά) που αποκολλάται και σφηνώνει στον αυλό ενός μικρότερου σε διατομή αγγείου στον εγκέφαλο (εμβολή). Σε αντίθεση με την εμβολή, τοπική ισχαιμία μπορεί επίσης να προκληθεί από θρόμβωση, δηλαδή σταδιακή απόφραξη του αγγειακού αυλού από μια προοδευτικά διογκούμενη αθηρωματική πλάκα. Τα εμβολικά επεισόδια έχουν πάντοτε ξαφνική έναρξη ενώ τα θρομβωτικά συνήθως εξελίσσονται εντός μερικών λεπτών ή και ωρών στη διάρκεια των οποίων η κλινική κατάσταση του ασθενούς κλιμακώνεται (επιδεινώνεται κλιμακωτά). Σταθερή επιδείνωση της κατάστασης του ασθενούς παρατηρείται σε αιμορραγικά επεισόδια. Υπερχολιστεριναιμία, χρόνια υπέρταση, και διαβήτης αποτελούν, τόσο χωριστά όσο και σε συνδυασμό, σοβαρούς προδιαθεσικούς παράγοντες για την πρόκληση αγγειακών βλαβών, είτε επιταχύνοντας την ανάπτυξη αθηρωματικών πλακών στο εσωτερικό τοίχωμα αγγείων του σώματος (αυξάνοντας τον κίνδυνο εμβολής) και του εγκεφάλου (αυξάνοντας τον κίνδυνο θρόμβωσης), είτε αυξάνοντας τον κίνδυνο ρήξης του τοιχώματος των αγγείων.

10 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία 10 Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται σε αδρές γραμμές τα συχνότερα κλινικά ευρήματα μετά από οξύ αγγειογκεφαλικό επεισόδιο. Τα παρατιθέμενα συμπτώματα είναι δυνατό να συνυπάρχουν όλα, ή μερικά. Σημειωτέον ότι τα αναφερόμενα συμπτώματα δεν είναι απολύτως χαρακτηριστικά της βλάβης στην οποία παρατίθενται. Για παράδειγμα αμνησία είναι δυνατό να προκληθεί και μετά από βλάβη στο φλοιό του αριστερού ημισφαιρίου. Αριστερό ημισφαίριο Δεξί ημισφαίριο Στέλεχος/παρεγκεφαλίδα/οπίσθι τμήμα εγκεφάλου Μικρές υποφλοιώδεις βλάβες (έσω κάψα ή στέλεχος) Αφασία Δεξιά ημιπάρεση Δεξιά ημιαναισθησία Δεξιά ημιανοψία Δυσκολία στροφής ματιών προς τα δεξιά Δυσαρθρία Προβλήματα στην ανάγνωση, γραφή, ή εκτέλεση μαθηματικών πράξεων Αμέλεια (στο αριστερό τμήμα του χώρου) Αριστερή ημιπάρεση Αριστερή ημιαναισθησία Αριστερή ημιανοψία Δυσκολία στροφής ματιών προς τα αριστερά Δυσαρθρία Δυσκολία προσανατολισμού στο χώρο Κινητικά και σωματαισθητικά ελλείμματα σε δύο ή και τέσσερα τεταρτημόρια του σώματος (π.χ. αριστερό χέρι και πόδι, ή πόδι και χέρι ταυτόχρονα αμφοτερόπλευρα) Αταξία Δυσαρθρία Δυσκολία στην εκτέλεση σύστοιχων κινήσεων των ματιών Νυσταγμός Αμνησία Αμφοτερόπλευρη απώλεια οπτικού πεδίου Αδυναμία στο πρόσωπο ή και στα άκρα (ομόπλευρα της βλάβης) Μειωμένη αισθητικότητα στο πρόσωπο ή και στα δύο άκρα (ομόπλευρα της βλάβης)

11 11 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία Αγγειακό εγκεφαλικό νόσημα, κυρίως αιμορραγικού τύπου είναι δυνατό να συμβεί περιγεννητικά (προκαλώντας ανάλογα με τη θέση και την έκτασή του ανάλογα συμπτώματα, τα οποία συχνότατα περιλαμβάνουν κινητικές διαταραχές εξ ου και ο χαρακτηρισμός «εγκεφαλική παράλυση» (cerebral palsy), και κατά την παιδική ηλικία, οφειλόμενο κυρίως σε συγγενή ανωμαλία του αγγειακού συστήματος του εγκεφάλου (ανεύρυσμα ή ασθενές τοίχωμα αγγείου). Συνηθέστερα, όμως αγγειακές βλάβες λαβαίνουν χώρα στη μέση και την τρίτη ηλικία μετά από μακρόχρονη επίδραση των επιβαρυντικών παραγόντων που αναφέραμε. Το περίγραμμα των ελλειμμάτων που προκαλούνται από τη βλάβη σ αυτές τις περιπτώσεις έχει περιγραφεί εκτενώς. Θα πρέπει να σημειωθεί όμως ότι λόγω της ύπαρξης σημαντικών ατομικών διαφορών στην ακριβή θέση και έκταση περιοχών που αποτελούν τμήμα του μηχανισμού για συγκεκριμένες ψυχολογικές λειτουργίες, δεν είναι πάντοτε δυνατό να προβλεφθεί το α- κριβές περίγραμμα των ελλειμμάτων από τη θέση και έκταση της βλάβης που απεικονίζεται στην αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Δεν είναι επίσης πάντοτε δυνατό να ταυτοποιήσει κανείς ανατομικά τη βλάβη με βάση την (ακόμα και λεπτομερέστατη) περιγραφή των ελλειμμάτων του ασθενούς. Η μερική αναντιστοιχία ανατομικής βλάβης και επακόλουθων ελλειμμάτων είναι αξιοσημείωτη για τις πιο σύνθετες λειτουργίες και ιδίως για ειδικές επιμέρους διεργασίες που συνθέτουν τις λειτουργίες αυτές. Έτσι, για παράδειγμα, έμφρακτο στον κάτω κλάδο της αριστερής μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας θα προκαλέσει σοβαρό έλλειμμα στην ι- κανότητα κατανόησης του προφορικού λόγου. Το γενικότερο αυτό έλλειμμα, που διαφαίνεται από την αδυναμία του ασθενή να εκτελέσει απλές εντολές («Δείξε μου ένα μολύβι») άλλοτε συνοδεύεται από δυσκολία στην διάκριση μεμονωμένων φθόγγων και άλλοτε η ικανότητα φωνητικής επεξεργασίας παραμένει ανέπαφη αλλά η ικανότητα σημασιολογικής ταυτοποίησης μεμονωμένων λέξεων παρουσιάζεται σοβαρά ελλειμματική (όπως φαίνεται π.χ., από την αδυναμία του ασθενή να αντιστοιχήσει τη λέξη «γάτα» με την εικόνα μιας γάτας που παρουσιάζεται μαζί με εικόνες ομοειδών ζώων). Περισσότερα για τα γλωσσικά ελλείμματα μετά από εγκεφαλικές βλάβες στο κεφάλαιο για τις αφασίες. Εκτός από τα θρομβοεμβολικά και αιμορραγικά επεισόδια τα οποία προκαλούν οξεία διαταραχή της αιματικής ροής σε μια αρκετά εκτεταμένη περιοχή του φλοιού και της υποκείμενης λευκής ουσίας, μικρότερης έκτασης επεισόδια είναι δυνατό να προκαλέσουν σοβαρά ελλείμματα όταν λαμβάνουν χώρα στους μικρούς κλάδους των λεγόμενων «διατρητικών» αρτηριών που αιματώνουν είτε κεντρικές, υποφλοιώδεις δομές του εγκεφάλου (θάλαμος, βασικά γάγγλια), είτε τμήματα μεγάλων συνδετικών οδών (όπως η έσω κάψα). Για παράδειγμα, έμφρακτο σε μία εκ των δύο παράμεσων θαλαμικών αρτηριών είναι δυνατό να προκαλέσει

12 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία 12 δραματική έκπτωση σε ένα ευρύ φάσμα γλωσσικών λειτουργιών, προσοχής, και μνήμης αν και η έκταση της ανατομικής βλάβης δεν ξεπερνά σε μέγεθος το ένα εκατοστό. Πολλαπλές ισχαιμικές βλάβες (βλ. παρακάτω Εικόνα) που λαβαίνουν χώρα στη διάρκεια πολλών ετών, αν και σε έκταση όχι μεγαλύτερες από λίγα χιλιοστά, αποτελούν το ανατομικό υπόστρωμα για την πλειοψηφία των περιπτώσεων άνοιας αγγειακής αιτιολογίας (το υπόλοιπο ποσοστό οφείλεται σε εκτεταμένο θρομβοεμβολικό επεισόδιο βλ. προηγούμενη παράγραφο ή σε χρόνια διάχυτη υποαιμάτωση-υποξία του φλοιού (χρόνια αγγειακή νόσος). Τομές από εγκέφαλο ασθενούς με πολλαπλή γνωσιακή έκπτωση (άνοια) οφειλόμενη σε πολλαπλά μικρά έμφρακτα. Διακρίνονται συγκεντρώσεις εμφράκτων στην έσω μοίρα του κροταφικού λοβού (πάνω αριστερά), κενοτοπιώδης ισχαιμική βλάβη στη λευκή ουσία του μετωπιαίου λοβού (πάνω δεξιά) και στα βασικά γάγγλια (κάτω). Γνώση της κατανομής των απολήξεων των αρτηριών του εγκεφάλου είναι απαραίτητη για την κατανόηση περιγραμμάτων λειτουργικών ελλειμμάτων που εμφανίζονται συχνά στην κλινική πρακτική. Περιοχές που αιματώνονται από απολήξεις της ίδιας εγκεφαλικής αρτηρίας είναι πολύ πιο πιθανό να υποστούν έμφρακτο ταυτόχρονα από περιοχές που αιματώνονται από διαφορετικές αρτηρίες. Η έκταση της εγκεφαλικής βλάβης (όσο και το βάθος της) εξαρτώνται από τη θέση της εμβολής (κύριο σκέλος του αγγείου ή κλάδος και τη θέση τοθ εμβόλου εντός του κλάδου).

13 13 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία Πάνω: Κλάδοι της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας (έντονο κόκκινο χρώμα) τροφοδοτούν με αίμα ολόκληρη σχεδόν την πλάγια μοίρα του κροταφικού λοβού (μέση και ανώτερη εγκεφαλική αύλακα), το μεγαλύτερο τμήμα της υπερχείλιας έλικας, την οπίσθια και πρόσθια κεντρι-

14 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία 14 κή έλικα, καθώς και το μεγαλύτερο τμήμα της πλάγιας μοίρας του μετωπιαίου λοβού. Κάτω: πολυπληθείς, μικροί κλάδοι της μέσης εγκεφαλικής έλικας που εκφύονται απευθείας από τον κεντρικό κλάδο της, τροφοδοτούν με αίμα τα βασικά γάγγλια (κερκοφόρος πυρήνας και φακοειδής πυρήνας). Τόσο η μέση όσο και η πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία (επόμενη εικόνα) εκφύονται από την ομόπλευρη έσω καρωτίδα. Περιοχή κατανομής της πρόσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας (η πορεία της οποίας διαφαίνεται με έντονο κόκκινο χρώμα). Περιοχές που τροφοδοτούνται περιλαμβάνουν την κογχική μοίρα του μετωπιαίου λοβού, τμήμα της συμπληρωματικής κινητικής περιοχής, και τμήμα της πρόσθιας και οπίσθιας κεντρικής έλικας.

15 15 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία Η περιοχή κατανομής της οπίσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας η οποία εκπορεύεται από τη βασική αρτηρία. Περιοχές που αιματώνονται βρίσκονται κυρίως στην έσω-οπίσθια επιφάνεια των ημισφαιρίων (ινιακός λοβός, σφηνοειδές και προσφηνοειδές λοβίο, τμήμα του ανώτερου βρεγματικού λοβίου, βασική (κοιλιακή) επιφάνεια του κροταφικού λοβού (δεν διακρίνεται στην εικόνα), καθώς και τμήμα του ιπποκάμπου και της παραϊποκάμπιας έλικας.

16 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία Κρανιοεγκεφαλική κάκωση Τραυματισμός του εγκεφάλου μπορεί να προκληθεί με δύο τρόπους: (α) πρόσκρουση της κεφαλής σε αντικείμενο με απότομη επιβράδυνση της κίνησής της (πχ., χτύπημα του συνοδηγού στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου) που άλλοτε προκαλεί και άλλοτε όχι κάταγμα στο κρανίο. Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για κλειστή κρανιοεγκεφαλική κάκωση (ΚΕΚ closed head injury) και στη δεύτερη για ανοιχτή ΚΕΚ (open ή penetrating head injury). (β) χτύπημα της κεφαλής με οξύ αντικείμενο (π.χ. σφαίρα πυροβόλου όπλου) που προκαλεί διατρητική βλάβη. Μια και τα αποτελέσματα των τελευταίων είναι γενικά προβλέψιμα από τη θέση και την έκταση του φλοιού και της λευκής ουσίας που καταστρέφεται, δεν θα ασχοληθούμε περαιτέρω με τις διατρητικές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Στην κλειστή ΚΕΚ (συχνά δε και στην ανοιχτή ανάλογα με την ισχύ της πρόσκρουσης και την ένταση της κινητικής επιβράδυνσης της κεφαλής) η βλάβη που υφίσταται ο εγκέφαλος είναι δύο ειδών: θλάση ή μωλωπισμός (contusion) στην εξωτερική του επιφάνεια και βλάβες στη λευκή ουσία (αποκοπή-αλλοίωση νευραξόνων ιδιαίτερα στις μακρές συνδετικές οδούς) που προκαλούνται από την γωνιώδη μετακίνηση του εγκεφάλου μέσα στο κρανίο (whiplash injury). Βλάβες στη λευκή ουσία είναι δυνατό να προκληθούν και σε απλή απότομη κάμψη του αυχένα (χωρίς πρόσκρουση του κρανίου). Γενικά η βίαιη μετακίνηση του ε- γκεφάλου μέσα στο κρανίο αποκαλείται διάσειση (concussion) 1. Επιφανειακός τραυματισμός του εγκεφάλου συμβαίνει τόσο στο σημείο πρόσκρουσης της κεφαλής όσο και διαμετρικά αντίθετα ευρισκόμενες περιοχές καθώς ο εγκέφαλος αρχικά κινείται αντίθετα προς την κατεύθυνση κίνησης της κεφαλής και μετά επιστρέφει απότομα προς την αντίθετη κατεύθυνση (π.χ., ρυγχιαίο τμήμα του μετωπιαίου λοβού και ινιακός λοβός, αντίστοιχα). ΚΕΚ ικανή να προκαλέσει εντοπισμένες βλάβες στον εγκέφαλο τις περισσότερες φορές ακολουθείται από απώλεια της συνείδησης. Ο βαθμός απώλειας της συνείδησης αξιολογείται από την απαντητικότητα του ασθενούς κατά την προσαγωγή του στο νοσοκομείο. Εξετάζεται η δυνατότητα έκλυσης αντιδράσεων σε επώδυνα και λεκτικά ερεθίσματα, η ικανότητά να παράγει συνεκτική ομιλία, καθώς και μία σειρά καθαρά κινητικών σημείων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το είδος των εγκεφαλικών βλαβών που προκαλούν την απώλεια συνείδησης (κυρίως παροδική δυσλειτουργία του δικτυωτού σχηματισμού του στελέχους στη διάρκεια μιας απότομης περιστροφικής κίνησης του κεφαλιού) δεν είναι απαραίτητα το ίδιο με τις 1 Αν και το φαινόμενο της διάσεισης δεν είναι δυνατό να παρατηρηθεί εν τη γενέσει, συχνά χρησιμοποιείται ο όρος για να περιγράψει το αποτέλεσμα μίας ΚΕΚ που οδηγεί σε απώλεια συνείδησης με ή χωρίς εντοπισμένες βλάβες στο φλοιό.

17 17 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία βλάβες που προκαλούν τις μετατραυματικές γνωσιακές αλλοιώσεις (παροδική και μόνιμη κάκωση του ίδιου τύπου στη λευκή ουσία των ημισφαιρίων και εντοπισμένοι μωλωπισμοί του φλοιού. Η διάρκεια όμως και η βαρύτητα της διαταραχής του επιπέδου της συνείδησης έχει βρεθεί ότι σχετίζεται ως ένα βαθμό με τη βαρύτητα των μετατραυματικών γνωσιακών ελλειμμάτων. Στην κλινική πράξη μία κλειστή ΚΕΚ που (α) συνοδεύεται από απώλεια συνείδησης διάρκειας έως και μερικά λεπτά και (β) δεν προκαλεί εμφανείς εντοπισμένες βλάβες στη μαγνητική τομογραφία, χαρακτηρίζεται ως ήπια (mild head injury). Ακόμα και σ αυτή την περίπτωση όμως διακρίνουμε πολύ συχνά κάποιου βαθμού έκπτωση σε γνωστικές λειτουργίες (βλ. παρακάτω). Ας σημειωθεί επίσης ότι στην αξιολόγηση ενός ασθενούς μετά από ΚΕΚ θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος και τρόπος διακομιδής του στο νοσοκομείο από τον οποίο εξαρτάται πολλές φορές η ακρίβεια υπολογισμού της διάρκειας απώλειας συνείδησης που υπέστη (έτσι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η διάρκεια απώλειας συνείδησης σε ένα ασθενή που βρέθηκε αναίσθητος στο όχημά του από περαστικούς). Ως βαριά θεωρείται μία ΚΕΚ (ανοιχτού ή κλειστού τύπου) που συνοδεύεται από πλήρη απώλεια συνείδησης ή κώμα που διαρκεί τουλάχιστον μερικές ώρες. Σ αυτές τις περιπτώσεις συνήθως είναι εμφανείς στη μαγνητική τομογραφία και εντοπισμένες βλάβες στο φλοιό όπως στην παρακάτω Εικόνα. Μαγνητική τομογραφία ενός 67χρονου άνδρα στην οποία είναι εμφανή τα αποτελέσματα μωλωπισμού στον δεξιό κροταφικό λοβό μετά από ΚΕΚ. Τα αποτελέσματα εντοπισμένων μωλωπισμών είναι ανάλογα με τη θέση και την έ- κταση της βλάβης (η οποία είναι από τη φύση της συνήθως μεγάλη). Ελλείμματα που προκύπτουν μετά από ισχυρή πρόσκρουση της βάσης του κρανίου περιλαμβάνουν ανοσμία (και ε-

18 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία 18 νίοτε αγευσία). Τις περισσότερες φορές όμως κλειστές ΚΕΚ προκαλούν ποικίλες γνωσιακές αλλοιώσεις με προεξέχοντα ελλείμματα στους τομείς της προσοχής, της μνήμης (κυρίως μνήμης εργασίας), και των εκτελεστικών λειτουργιών (βλ. Ένθετο στις αμέσως επόμενες σελίδες). Η περίπτωση μιας ασθενούς με ΚΕΚ περιγράφεται ενδεικτικά παρακάτω. Περίπτωση ασθενούς με κρανιοεγκεφαλική κάκωση Μια γυναίκα 34 ετών υπέστη ανοιχτή ΚΕΚ (με κάταγμα στη δεξιά μετωπιαία περιοχή του κρανίου) στη διάρκεια μετωπικής σύγκρουσης του αυτοκινήτου που οδηγούσε με φορτηγό. Ο ακτινολογικός έλεγχος έδειξε ίχνη μωλωπισμού στο τόσο στο δεξί (μετωπιαίος λοβός) όσο και στο αριστερό ημισφαίριο (κυρίως οπίσθιος κροταφικός λοβός) και επίσης στην παρεγκεφαλίδα και το στέλεχος. Παρέμεινε σε κώμα για μία εβδομάδα από τη στιγμή της πρόσκρουσης (όπως μαρτυρείται από τους διασώστες που έφτασαν στο σημείο του ατυχήματος εντός λίγων λεπτών). Σύμφωνα με το νευρολόγο που την παρακολουθεί παρουσίασε πυκνή μετατραυματική αμνησία για τους επόμενους 6 μήνες (με ουσιαστική αδυναμία συγκράτησης νέων πληροφοριών παραπάνω από τρεις λέξεις για 2 λεπτά και αδυναμία ανάκλησης επεισοδίων που συνέβησαν στη διάρκεια των τελευταίων 2 ετών πριν το ατύχημα. Νευροψυχολογική εξέταση πραγματοποιήθηκε 12 μήνες μετά το ατύχημα και συμπίπτει χρονικά με την έναρξη της προσπάθειας της ασθενούς να δραστηριοποιηθεί επαγγελματικά (είναι γιατρός). Κατά την εξέταση παραπονείται ότι συνεχίζει να δυσκολεύεται να ανακαλέσει γεγονότα που συνέβησαν τον τελευταίο χρόνο πριν το ατύχημα, και δεν θυμάται τίποτα από όσα συνέβησαν στη διάρκεια των 6 μηνών μετά το ατύχημα (έχει όμως αρχίσει να ανασυνθέτει τα γεγονότα αυτής της περιόδου βάσει περιγραφών από τους οικείους της). Αυτή την εποχή επιχειρεί μια ανασκόπηση των ιατρικών της γνώσεων με σκοπό να ανοίξει ιατρείο. Αναφέρει ότι ενώ βρίσκεται γενικά σε καλή διάθεση, έχει περιορίσει τις κοινωνικές της επαφές αποφεύγοντας έτσι την αμηχανία που αισθάνεται όταν ξεχνά γεγονότα της επικαιρότητας, ονόματα γνωστών και άλλες λεπτομέρειες στα πλαίσια μιας συζήτησης. Αναφέρει ότι με μεγάλη προσπάθεια (και σημειώσεις) καταφέρνει να θυμάται κάποιες πληροφορίες (π.χ., ιστορικό ασθενών και ραντεβού), δυσκολεύεται όμως με ονόματα και αριθμούς. Η επίδοσή της σε ψυχομετρικές δοκιμασίες προσοχής και επεξεργασίας πληροφοριών είναι κοντά στο μέσο όρο του γενικού πληθυσμού (πιθανότατα όμως κάτω από την προνοσηρό επίπεδο). Οι επίδοσή της σε δοκιμασίες μνήμης υποδεικνύει καλή ως πολύ καλή ικανότητα αναγνώρισης πληροφοριών (μιας ιστορίας) και ερεθισμάτων (πρόσωπα, σχήματα) που έμαθε πριν από μερικά λεπτά, αλλά μεγάλη δυσκολία στην εμπρόθετη ανάκλησή τους (αυθόρμητη διήγηση της ιστορίας και αναπαραγωγή των σχεδίων στο χαρτί).

19 19 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία ΕΝΘΕΤΟ: Εκτελεστικές λειτουργίες Με τον όρο «εκτελεστικές» (executive functions) αναφερόμαστε τέσσερις μεγάλες ομάδες λειτουργιών και ικανοτήτων. Στην πρώτη ομάδα ανήκουν λειτουργίες που σχετίζονται με την ικανότητα σχεδιασμού και αποτελεσματικής διεκπεραίωσης είτε άμεσα είτε προγραμματισμένων για το μέλλον. Ασθενείς που παρουσιάζουν προβλήματα στον τομέα της διαμόρφωσης νοητικών σχεδίων δυσκολεύονται επίσης να αξιολογήσουν τη σχετική αποτελεσματικότητα εναλλακτικών σχεδίων που τους προτείνονται, και να επιλέξουν το πιο ενδεδειγμένο για τις συγκεκριμένες συνθήκες ενός έργου. Ειδικότερα αυτοί οι ασθενείς διακρίνονται για: Απουσία αφηρημένης σκέψης Αποδιοργανωμένη σκέψη και συμπεριφορά Ιδιαίτερα φτωχή ικανότητα σχεδιασμού και οργάνωσης των δραστηριοτήτων τους Φαινομενική έλλειψη συγκεκριμένων στόχων και επιδιώξεων για το μέλλον Συχνή παραβίαση των κανόνων κοινωνικής συμπεριφοράς Δοκιμασίες ευαίσθητες σε τέτοιου είδους ελλείμματα είναι κυρίως ο Πύργος (του Λονδίνου ή του Ανόι) και πιθανώς οι Λαβύρινθοι του WISC-III. Μια δεύτερη κατηγορία λειτουργιών αφορούν την ευκολία με την οποία το άτομο θέτει σε ενέργεια ένα ήδη διαμορφωμένο ή εξωτερικά υποδεικνυόμενο σχέδιο δράσης αγνοώντας εναλλακτικούς τρόπους δράσης, που εξετάστηκαν και απορρίφθηκαν ως λιγότερο αποτελεσματικοί, παρεμβαλλόμενα ερεθίσματα, επιθυμίες κλπ. που δεν έχουν σχέση με το υπό ε- κτέλεση έργο. Οι ασθενείς με ελλείμματα σ αυτόν τον τομέα παρουσιάζουν: Εύκολη διάσπαση προσοχής Δυσκολία στην ανάληψη πρωτοβουλιών Δυσκολία στην εκτέλεση περισσότερων από μία δραστηριότητα ταυτόχρονα Δυσκολία στη τήρηση μιας προκαθορισμένης ή προαποφασισμένης στρατηγικής επεξεργασίας και αντίδρασης σε εξωτερικά ερεθίσματα Αποδιοργανωμένη συμπεριφορά και σκέψη Συναισθηματική αστάθεια Έλλειψη υπομονής παρορμητικότητα Διάσταση μεταξύ των προθέσεων (όπως δηλώνει ο ίδιος) και των πράξεών του Δυσκολία στη διατήρηση του ειρμού της σκέψης Δυσκολία στην εκτέλεση νέων δραστηριοτήτων (μεγαλύτερη από ότι για παγιωμένες δραστηριότητες) Ανεπαρκή ανταπόκριση σε νέες συνθήκες Δυσκολία στη διατήρηση σταθερής απασχόλησης Μία ακόμη σημαντική ομάδα εκτελεστικών λειτουργιών αφορά την αδιάλειπτη επίγνωση και αυτορύθμιση της συμπεριφοράς ιδιαίτερα όταν απαιτείται συχνή αναμόρφωση των στρατηγικών που ακολουθεί το άτομο εν όψει απρόβλεπτων μεταβολών στις συνθήκες του έργου που εκτελεί. Ασθενείς με έκπτωση σ αυτόν τον τομέα εμφανίζουν: Εμμονή σε μια συγκεκριμένη στρατηγική, και νοητική ακαμψία Δυσκολία στην περάτωση σύνθετων και παρατεταμένων έργων Αδυναμία αναγνώρισης και διόρθωσης λαθών στην επίδοση και τη συμπεριφορά γενικότερα. Με δεδομένη την έλλειψη ψυχομετρικών δοκιμασιών ειδικά σχεδιασμένων για την ε- κτίμηση της ικανότητας αυτοελέγχου και αυτορύθμισης της συμπεριφοράς, ενδείκνυται η άμεση παρακολούθηση του ασθενούς κάτω από πραγματικές συνθήκες. Το παρακάτω πα-

20 Π. Σίμος, Νευροψυχολογία 20 ράδειγμα ενός ασθενούς μετά από σοβαρή ΚΕΚ είναι ενδεικτικό αυτής της ομάδας ελλειμμάτων. Στο συγκεκριμένο ασθενή δόθηκε ένα χαρτονόμισμα των 20 Ευρώ και του ζητήθηκε να περπατήσει μέχρι το κοντινό Super Market για να αγοράσει τέσσερα πράγματα που αναγράφονταν σε λίστα που πήρε μαζί του: Ένα κουτί μπισκότα σοκολάτας, ένα μπουκάλι συμπυκνωμένο χυμό πορτοκάλι, ένα σακουλάκι πατατάκια, και ένα κουτί παγωτό βανίλια του ενός κιλού. Ο ασθενής αφού έψαξε για αρκετή ώρα εντόπισε τα μπισκότα και κρατώντας τα άρχισε να ψάχνει για το χυμό. Μετά από εκτεταμένη έρευνα βρήκε το ράφι με τους χυμούς και πήρε ένα μπουκάλι αφού πρώτα άφησε τα μπισκότα. Την ίδια τακτική εφάρμοσε και για τα υπόλοιπα πράγματα της λίστας, ώσπου μετά από περίπου μία ώρα κατέληξε στο ταμείο κρατώντας τα εξής: ένα δίκιλο παγωτό σοκολάτα, ένα κουτί φρέσκο χυμό πορτοκάλι, ένα σακουλάκι καραμέλες, ένα σακουλάκι ψωμάκια, ένα κουτί γάλα, τρία πακέτα κατεψυγμένο παγωτό και αφρό ξυρίσματος. Όταν ο ταμίας του είπε ότι το σύνολο υπερέβαινε τα 20 Ευρώ που του έδωσε ο ασθενής, του ήταν αδύνατο να σκεφτεί τι να κάνει. Μετά από καθυστέρηση πολλών λεπτών ο ταμία αναγκάστηκε να κρατήσει κάποια από τα ψώνια στο ταμείο μια και ο ασθενής δεν μπόρεσε να αποφασίσει ποια (προφανώς είχε ξεχάσει ότι η λίστα με τα ψώνια που του είχε δοθεί στην αρχή βρίσκονταν στην τσέπη του). Συμπερασματικά ο ασθενής εμφανίζει την τυπική απουσία ικανότητας αυτορύθμισης της συμπεριφοράς για την περάτωση ενός συγκεκριμένου στόχου. Αν και εντόπισε όλα τα αντικείμενα της λίστας του, δεν κατάφερε να τα κρατήσει ώσπου να φτάσει στο ταμείο αλλά επέλεξε τελικά ήδη εκτός λίστας που εκείνος ήθελε. Η δυσκολία του στη λήψη αποφάσεων είναι εμφανής καθώς και η αδυναμία του να θέσει σε λειτουργία το αρχικό σχέδιο (να χρησιμοποιήσει τη λίστα για τα ψώνια). Ένας τελευταίος τομέας εκτελεστικών λειτουργιών αφορά κατά κύριο λόγο την καθημερινή συμπεριφορά και γενικότερη κατάσταση του ατόμου. Η κλινική εικόνα του ασθενούς με ελλείμματα σ αυτόν τον τομέα χαρακτηρίζεται από: Απάθεια ή αδιαφορία για ότι συμβαίνει γύρω του αλλά και στον ίδιο Απώλεια αυτοεπίγνωσης και επίγνωσης των γνωστικών και συμπεριφορικών ελλειμμάτων του Φαινομενική άγνοια ή αδιαφορία για κοινωνικές συμβάσεις Φαινομενική έλλειψη κινήτρου για οποιαδήποτε δραστηριότητα, μειωμένη libido, και ενδιαφέρον για δραστηριότητες από τις οποίες ο ασθενής αντλούσε ευχαρίστηση πριν νοσήσει Φαινομενική έλλειψη σχεδιασμού, επιδιώξεων και προσδοκιών για το μέλλον

ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ

ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ Δ Ε Σ Π Ο Ι Ν Α Χ Α ΡΑ Λ Α Μ Π ΟΥ Σ ΛΟ Γ Ο Π ΕΔΙΚΟ Σ Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ H Σ Υ Ν Ε Ρ Γ ΑΤ Η Σ Ν Ε Υ Ρ ΟΛΟ Γ Ι Κ Η Σ Κ Λ Ι Ν Ι Κ Η Σ Ν ΑΥ Τ Ι ΚΟΥ Ν Ο Σ Ο ΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιοπαθογένεια της νόσου

Αιτιοπαθογένεια της νόσου Νόσος ALZHEΪMER Η νόσος Alzheϊmer είναι η συνηθέστερη & περισσότερο σημαντική εκφυλιστική πάθηση του εγκεφάλου. Μπορεί να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε περίοδο της ενήλικης ζωής & κυρίως σε άτομα άνω των 50

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ. Ευανθία Σούμπαση. Απαρτιωμένη Διδασκαλία

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ. Ευανθία Σούμπαση. Απαρτιωμένη Διδασκαλία Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ Ευανθία Σούμπαση Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΠΕΔΙΟ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Η επιστήμη που ασχολείται με τον προσδιορισμό της λειτουργικής κατάστασης του εγκεφάλου

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας μια κατάσταση που επηρεάζει

Διαβάστε περισσότερα

Ανάγνωση. Ικανότητα γρήγορης και αυτόματης αναγνώρισης λέξεων. Γνώση γραμμάτων και αντιστοιχίας γραμμάτων φθόγγων. Κατανόηση κειμένου

Ανάγνωση. Ικανότητα γρήγορης και αυτόματης αναγνώρισης λέξεων. Γνώση γραμμάτων και αντιστοιχίας γραμμάτων φθόγγων. Κατανόηση κειμένου Ανάγνωση Ικανότητα γρήγορης και αυτόματης αναγνώρισης λέξεων Γνώση γραμμάτων και αντιστοιχίας γραμμάτων φθόγγων Γνώση σημασίας λέξεων (λεξιλόγιο πρόσληψης) Κατανόηση κειμένου Οικειότητα με γραπτέςλέξειςκαι

Διαβάστε περισσότερα

Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος

Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος Είναι κακώσεις που συμβαίνουν στην περιοχή της κεφαλής Οι κακώσεις αυτές προκαλούνται, όταν : Α) ένα κινούμενο αντικείμενο χτυπήσει

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ

ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πρόβλημα μείζονος σημασίας για τον ασθενή, την οικογένειά του και την κοινωνία Δύσκολη η κλινική εξέταση και η παρακολούθηση του νευροχειρουργικού ασθενούς ΣΤΟΧΟΣ η

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά γάγγλια. Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας

Βασικά γάγγλια. Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Βασικά γάγγλια Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Ιεραρχία κινητικού ελέγχου ΠΡΟΘΕΣΗ Αναμετάδοση της πληροφορίας Εξειδίκευση της θέσης και της κίνησης για να εκτελεστεί η πρόθεση δράσης

Διαβάστε περισσότερα

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο Σύμφωνα με δύο σχετικά πρόσφατες έρευνες, οι μνήμες φόβου και τρόμου διαφέρουν σημαντικά από τις συνηθισμένες μνήμες. Οι διαφορές αυτές δεν συνίστανται μόνο στις εμφανείς

Διαβάστε περισσότερα

Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου

Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου Άρθρο του ΧΑΡΑΛΑΜΠΟY ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑ, MT, CST, MNT Το μεταιχμιακό σύστημα ελέγχει το κύκλωμα του χρόνιου πόνου και των συναισθημάτων, ενώ συνδέεται με τα βαθύτερα τμήματα του

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Τι είναι ο υδροκέφαλος παθολογική αύξηση της ποσότητας εγκεφαλονωτιαίου υγρού εντός της κρανιακής κοιλότητας που αντανακλά σε αύξηση των διαστάσεων των κοιλιών του εγκεφάλου. Η

Διαβάστε περισσότερα

Χορεία Huntington : Νευροψυχολογική εκτίμηση

Χορεία Huntington : Νευροψυχολογική εκτίμηση Χορεία Huntington : Νευροψυχολογική εκτίμηση Λαζάρου Ιουλιέττα 1, Τσολάκη Μάγδα 2,3 1Ιατρική Σχολή Α.Π.Θ 2 3η Πανεπιστημιακή νευρολογική Κλινική «Γ.Ν. Παπανικολάου, Ιατρική Σχολή Α.Π.Θ» 3 Ελληνική Εταιρεία

Διαβάστε περισσότερα

Λιάπη Δέσποινα, Ψυχολόγος Dr Κουντή Φωτεινή, Νευροψυχολόγος Λυσίτσας Κωνσταντίνος, Νευρολόγος Alzheimer Hellas

Λιάπη Δέσποινα, Ψυχολόγος Dr Κουντή Φωτεινή, Νευροψυχολόγος Λυσίτσας Κωνσταντίνος, Νευρολόγος Alzheimer Hellas Λιάπη Δέσποινα, Ψυχολόγος Dr Κουντή Φωτεινή, Νευροψυχολόγος Λυσίτσας Κωνσταντίνος, Νευρολόγος Alzheimer Hellas Άντρας 53 ετών Εκπαίδευση: 12 χρόνια Αστυνομικός Εναισθησία Περιθάλπουσα σύζυγος Παιδιά: 2

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά συστατικά και να απομακρύνουν τις άχρηστες ουσίες. β. Να

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά γάγγλια. Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017

Βασικά γάγγλια. Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 Βασικά γάγγλια Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 Ιεραρχία κινητικού ελέγχου ΠΡΟΘΕΣΗ Αναμετάδοση της πληροφορίας Εξειδίκευση της θέσης και της κίνησης για να εκτελεστεί

Διαβάστε περισσότερα

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού Το μαιτεχμιακό σύστημα συνδέεται με τμήματα του μετωπιαίου κι κροταφικού λοβού ( τμήματα των εγκεφαλικών ημισφαιρίων,ονομασμένα σύμφωνα με το κρανιακό οστό που τα καλύπτει). Το ίδιο σχετίζεται με τον έλεγχο

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI)

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Τι είναι το σύνδροµο µηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης; Φυσιολογικά, η κεφαλή του ισχίου δεν προσκρούει στο χείλος της κοτύλης κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Ο εγκέφαλος αρδεύεται από : 1. Τις δύο έσω καρωτίδες και τους κλάδους τους 2. Τις δύο σπονδυλικές αρτηρίες και τους κλάδους τους Οι τέσσερις

Διαβάστε περισσότερα

Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί

Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί Κατιόντα (φυγόκεντρα) δεµάτια Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή φυσιολογικά δεµάτια (κατά τον επιµήκη άξονα) έχουν κοινή έκφυση πορεία απόληξη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

«Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει»

«Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει» «Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει» Γνωστική Νευροεπιστήμη Πώς γίνεται αντιληπτή η αισθητική πληροφορία; Πώς σχηματίζονται οι μνήμες; Πώς μετασχηματίζονται σε λόγο οι αντιλήψεις και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 10ο ΜΕΡΟΣ Γ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ

ΜΑΘΗΜΑ 10ο ΜΕΡΟΣ Γ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ ΜΑΘΗΜΑ 10ο ΜΕΡΟΣ Γ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ Πρόσφατες εργασίες έχουν αποδείξει ότι στη μνήμη παρεμβαίνουν πολλές περιοχές του εγκεφάλου Παρ όλα αυτά, υπάρχουν διαφορετικοί τύποι μνήμης και ορισμένες

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Τ.Ε. Β Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η στεφανιαία µονάδα είναι ένας χώρος

Διαβάστε περισσότερα

διαταραχές και δυσκολία στη βάδιση άνοια επιδείνωση του ελέγχου της διούρησης- ακράτεια ούρων

διαταραχές και δυσκολία στη βάδιση άνοια επιδείνωση του ελέγχου της διούρησης- ακράτεια ούρων ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) είναι ένα υγρό το οποίο περιβάλλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό και είναι υπεύθυνο για την προστασία και τη θρέψη τους. Ο υδροκέφαλος είναι μια παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΉΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Αυδίκου Κωνσταντίνα Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc Ελεωνόρα Κυριαζοπούλου Νευρολόγος, MSc Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer

ΉΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Αυδίκου Κωνσταντίνα Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc Ελεωνόρα Κυριαζοπούλου Νευρολόγος, MSc Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer ΉΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Αυδίκου Κωνσταντίνα Ψυχολόγος ΑΠΘ, MSc Ελεωνόρα Κυριαζοπούλου Νευρολόγος, MSc Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ Γιατί µιλάµε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 6ο ΜΕΡΟΣ Β ΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΑ

ΜΑΘΗΜΑ 6ο ΜΕΡΟΣ Β ΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ 6ο ΜΕΡΟΣ Β ΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΑ ΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΑ Τα εγκεφαλικά ημισφαίρια διακρίνονται σε δεξιό και αριστερό Διαχωρίζονται μεταξύ τους με μια βαθιά σχισμή, την επιμήκη σχισμή Εντός

Διαβάστε περισσότερα

Ανατοµία του Εγκεφάλου

Ανατοµία του Εγκεφάλου Ανατοµία του Εγκεφάλου Κύριες Σχισµές & Αύλακες: 1. Η επιµήκης σχισµή 2. Η εγκάρσια σχισµή 3. Η πλάγια σχισµή (του Sylvius) πρόσθιο οριζόντιο κλαδο πρόσθιο ανιόντα κλάδο οπίσθιο κλάδο 4. Κεντρική αύλακα

Διαβάστε περισσότερα

Ανευρύσματα Εγκεφάλου

Ανευρύσματα Εγκεφάλου Ανευρύσματα Εγκεφάλου Το εγκεφαλικό ανεύρυσμα είναι μια παθολογική διάταση σε ένα μέρος του τοιχώματος ενός αγγείου του εγκεφάλου που οφείλεται σε ένα έλλειμμα του μέσου χιτώνα του τοιχώματος του αγγείου.

Διαβάστε περισσότερα

Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία Δυσλειτουργία στην ένωση του κρανίου με τον κορμό στο νεογέννητο μωρό (Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία)

Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία Δυσλειτουργία στην ένωση του κρανίου με τον κορμό στο νεογέννητο μωρό (Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία) Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία Δυσλειτουργία στην ένωση του κρανίου με τον κορμό στο νεογέννητο μωρό (Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία) Τα νεογέννητα μωρά διαφέρουν από τους ενήλικες, ή ακόμα από τα μεγαλύτερα

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Περιστατικού. Αυτοκτονικός Ιδεασμός και Κατάθλιψη στην Ήπια Νοητική Διαταραχή. Διαμαντίδου Αλεξάνδρα, Ψυχολόγος

Παρουσίαση Περιστατικού. Αυτοκτονικός Ιδεασμός και Κατάθλιψη στην Ήπια Νοητική Διαταραχή. Διαμαντίδου Αλεξάνδρα, Ψυχολόγος Παρουσίαση Περιστατικού Αυτοκτονικός Ιδεασμός και Κατάθλιψη στην Ήπια Νοητική Διαταραχή Διαμαντίδου Αλεξάνδρα, Ψυχολόγος Δημογραφικά Στοιχεία Ηλικία:65 ετών Εκπαίδευση: 6 έτη Επάγγελμα: Μοντελίστ Τόπος

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή των απεικονιστικών μεθόδων στη διάγνωση μαθησιακών και αναπτυξιακών διαταραχών. Φοιτήτρια: Νούσια Αναστασία

Η συμβολή των απεικονιστικών μεθόδων στη διάγνωση μαθησιακών και αναπτυξιακών διαταραχών. Φοιτήτρια: Νούσια Αναστασία Η συμβολή των απεικονιστικών μεθόδων στη διάγνωση μαθησιακών και αναπτυξιακών διαταραχών Φοιτήτρια: Νούσια Αναστασία Απεικονιστικές μέθοδοι Οι νευροαπεικονιστικές μέθοδοι εμπίπτουν σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική Νευροψυχολογία του παιδιού

Κλινική Νευροψυχολογία του παιδιού Κλινική Νευροψυχολογία του παιδιού Α εξάμηνο Διδάσκων : Α. Β. Καραπέτσας Ακαδημαϊκό έτος 2015-2016 1 ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ 2 Μία από τις πρώτες έρευνες που μελετούν και επιβεβαιώνουν ότι τα άτομα με μουσική

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο της συνείδησης

Επίπεδο της συνείδησης Καθηγητής ρ. Λάζαρος Ι. Τσούσκας ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Θεσσαλονίκη 2003: 20-25 Επίπεδο της συνείδησης Η µερική ή ολική απώλεια της συνείδησης του πάσχοντος είναι µια σοβαρή κατάσταση, κατά την οποία διαταράσσεται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΙΔΡΥΜΑΤΑ 7 ου ΕΞΑΜΗΝΟΥ

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΙΔΡΥΜΑΤΑ 7 ου ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τ.Ε.Ι. ΛΑΡΙΣΑΣ Σ.Ε.Υ.Π. ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΙΔΡΥΜΑΤΑ 7 ου ΕΞΑΜΗΝΟΥ Ονοματεπώνυμο φοιτητριών: ΤΣΙΜΗΤΡΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΤΣΙΩΡΑ ΓΕΩΡΓΙΑ Υπεύθυνη καθηγήτρια: κ. ΚΥΠΑΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος:

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολογία A λυκείου Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: 2013-2014 Ένα αισθητικό σύστημα στα σπονδυλωτά αποτελείται από τρία βασικά μέρη: 1. Τους αισθητικούς υποδοχείς,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ - ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ

ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ - ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ Α' ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ "ΛΑΪΚΟ" ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΕΤΡΟΣ Π. ΣΦΗΚΑΚΗΣ ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ-ΝΟΣΟΛΟΓΙΑ 7ου ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 2017-2018 ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ - ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics Recording and Processing Brain Signals Μαρία Σαγιαδινού Ο ανθρώπινος εγκέφαλος Πιο πολύπλοκο δημιούργημα της φύσης Προιόν βιολογικής εξέλιξης εκατομμυρίων ετών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Page1 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Μαθητές: Ρουμπάνης Γιάννης και Οικονομίδης Αριστείδης Τάξη: Γ γυμνασίου Κερατέας Τμήμα: Γ 4 Οκτώβριος 2013 Page2 ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό σύστημα μαζί

Διαβάστε περισσότερα

Νευρολογικές διαταραχές

Νευρολογικές διαταραχές Νευρολογικές διαταραχές ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΛΟΒΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Το κύριο τμήμα του εγκεφάλου χωρίζεται από μία επιμήκη σχισμή σε δύο ημισφαίρια που το καθένα περιλαμβάνει πέντε διακριτούς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟ ΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝ ΡΕΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΟΥΡΣΑΝΙ ΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ

ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟ ΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝ ΡΕΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΟΥΡΣΑΝΙ ΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟ ΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝ ΡΕΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΟΥΡΣΑΝΙ ΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΟΡΙΣΜΟΣ Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η µερική βλάβη του εγκεφάλου που προκαλείται από την απόφραξη

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Aποµυελινωτικά νοσήµατα Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής

Aποµυελινωτικά νοσήµατα Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής Aποµυελινωτικά νοσήµατα Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής Ανατοµικής ΑΠΘ ΑΠΟΜΥΕΛΙΝΩΣΗ καταστροφή µυελίνης αποκλείονται παθολογικές καταστάσεις από αποτυχία σχηµατισµού µυελίνης (δυσµυελίνωση) ή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ Νευρολογική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου «Πολυκλινική», Αθήνα. Εισαγωγή Ο ίλιγγος, ένα συνηθέστατο αίτιο προσέλευσης ασθενών στο ιατρείο της εφημερίας, συχνά υποκρύπτει επείγουσες καταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων. Μεταιχµιακό Σύστηµα

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων. Μεταιχµιακό Σύστηµα Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων Μεταιχµιακό Σύστηµα Στο εσωτερικό των ηµισφαιρίων υπάρχου πλάγιες κοιλίες λευκή ουσία Βασικά Γάγγλια µεταιχµιακό (στεφανιαίο) σύστηµα διάµεσος εγκέφαλος

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Η στυτική δυσλειτουργία είναι ένα από τα συχνότερα νοσήματα των ανδρών στην σημερινή εποχή.σε νεαρότερες ηλικίες το 30% οφείλεται σε οργανικές αιτίες και το 70 % σε ψυχολογικά αίτια

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2018 Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Γνωστικές λειτουργίες à επεξεργασία πληροφοριών από διαφορετικές περιοχές (µεγαλύτερη ( αποκλειστική)

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός) αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες

Ο όρος διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός) αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες Ο όρος διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός) αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες στην επικοινωνία, κοινωνικότητα και συμπεριφορά, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Η Λευκή Ουσία του Νωτιαίου Μυελού

Η Λευκή Ουσία του Νωτιαίου Μυελού Η Λευκή Ουσία του Νωτιαίου Μυελού λκλλκλκλλκκκκ Εισαγωγή Ανιόντα Δεµάτια του Νωτιαίου Μυελού Ανιόντα Δεµάτια της Πρόσθιας Δέσµης Ανιόντα Δεµάτια της Πλάγιας Δέσµης Ανιόντα Δεµάτια της Οπίσθιας Δέσµης Κατιόντα

Διαβάστε περισσότερα

K. I. Boυμβουράκης Αν. Καθηγητής Νευρολογίας Β Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ

K. I. Boυμβουράκης Αν. Καθηγητής Νευρολογίας Β Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ K. I. Boυμβουράκης Αν. Καθηγητής Νευρολογίας Β Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ Ερέθισμα Κεντρομόλος οδός αισθητικό ή αισθητηριακό Φυγόκεντρος οδός Απαρτίωση Απάντηση Tο νευρικό

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙA

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙA ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙA Γνωστικές λειτουργίες Γνωστική λειτουργία (cognition) είναι ο τρόπος με τον οποίο ένα άτομο αντιλαμβάνεται τον κόσμο και δρα μέσα σε αυτόν. Είναι το

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό σύστημα θέτει σε επικοινωνία τον οργανισμό μας με τον έξω κόσμο. Μοιάζει με τηλεφωνικό δίκτυο,

Διαβάστε περισσότερα

Αλκοόλ, Εθεβεία & Εγκέθαλορ. Γιώργος Παναγής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ψυχολογίας Εργαστήριο Νευροεπιστημών & Συμπεριφοράς

Αλκοόλ, Εθεβεία & Εγκέθαλορ. Γιώργος Παναγής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ψυχολογίας Εργαστήριο Νευροεπιστημών & Συμπεριφοράς Αλκοόλ, Εθεβεία & Εγκέθαλορ Γιώργος Παναγής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ψυχολογίας Εργαστήριο Νευροεπιστημών & Συμπεριφοράς Κατανάλωση οινοπνευματωδών στους Έλληνες μαθητές (2011) Στην Ελλάδα, τα αγόρια

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια ρ ZΩΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ Νευρολόγος ιευθύντρια ΕΣΥ Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια µορφή κατάθλιψης,

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστηµα. Κινητικός φλοιός

Κινητικό σύστηµα. Κινητικός φλοιός Κινητικό σύστηµα Κινητικός φλοιός Κινητικός φλοιός Όλες οι εκούσιες κινήσεις ελέγχονται από τον εγκέφαλο Μια από τις περιοχές του εγκεφάλου που εµπλέκονται στον έλεγχο των εκούσιων κινήσεων είναι ο κινητικός

Διαβάστε περισσότερα

Όσαπαίρνειοάνεµος: Τοµυστήριοτης άνοιας

Όσαπαίρνειοάνεµος: Τοµυστήριοτης άνοιας Όσαπαίρνειοάνεµος: Τοµυστήριοτης άνοιας ΚωνσταντίνοςΧρήστος αουλτζής, Υπ. ιδ., MSc, BA ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΗΣ, PHDC, MSC, BA 1/ 25 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΗΣ, PHDC, MSC, BA 2/ 25 Άνοια Προοδευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΔΟΣ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΔΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΔΟΣ ΦΑΙΔΩΝΑΣ ΛΙΑΚΟΣ ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΔΟΣ ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας Ο πατέρας της Οστεοπαθητικής Dr A. T. Still, διατύπωσε την άποψη στις αρχές του 20ου αιώνα ότι

Διαβάστε περισσότερα

Dr ΚΟΥΝΤΗ-ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ Ψυχολόγος

Dr ΚΟΥΝΤΗ-ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ Ψυχολόγος Dr ΚΟΥΝΤΗ-ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ Ψυχολόγος Η προσωπικότητα του εξεταζόμενου Οι συναισθηματικές αντιδράσεις του Τα σχόλια του εξεταστή Τα σχόλια του οικογενειακού περιβάλλοντος Ατυχή στρεσσογόνα γεγονότα

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΟΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΚΒΑΣΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΝΕΟΓΝΙΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΜΦΡΑΚΤΟ

ΝΕΥΡΟΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΚΒΑΣΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΝΕΟΓΝΙΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΜΦΡΑΚΤΟ ΝΕΥΡΟΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΚΒΑΣΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΝΕΟΓΝΙΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΜΦΡΑΚΤΟ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΑΣΗΜΙΝΑ¹,ΤΣΕΚΟΥΡΑ ΕΦΡΟΣΥΝΗ²,ΧΡΕΛΙΑ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ²,ΣΙΔΕΡΗ ΝΑΤΑΛΙ¹,ΠΑΣΤΡΩΜΑ ΑΓΓΕΛΙΚΗ¹,ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ¹,ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΑΤΘΙΛΔΗ¹

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΑΜΣΣ)

ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΑΜΣΣ) ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΑΜΣΣ) Εκφυλιστική νόσος της ΑΜΣΣ Η διαδικασία εκφύλισης με την πάροδο της ηλικίας είναι συνάρτηση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ Η νόσος του Parkinson είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη, εκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Μαρία Σκώκου Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ DSM-IV: Ντελίριο, άνοια, αμνησιακές και άλλες γνωστικές και ψυχικές διαταραχές που οφείλονται σε σωματική νόσο

Διαβάστε περισσότερα

Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών

Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών Δυστονία Δυστονία Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών προκαλώντας ανεξέλεγκτες επαναλαμβανόμενες ή στροφικές κινήσεις του προσβεβλημένου τμήματος του σώματος. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΙΙ ΓΑΤΣΙΑ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΙΙ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΜΙΙΙ ΓΑΤΣΙΑ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΙΙ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜIV ΜΗΛΙΩΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΙΙΙ ΓΑΤΣΙΑ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΙΙ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Παγκόσμια Ημέρα Alzheimer Η Παγκόσμια Ημέρα Αlzheimer γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Σεπτεμβρίου. Σκοπόs: ευαισθητοποίηση της

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές Μνήμης, Νόησης και Συμπεριφοράς. Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου Επ. Καθ. Νευρολογίας ΕΚΠΑ

Διαταραχές Μνήμης, Νόησης και Συμπεριφοράς. Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου Επ. Καθ. Νευρολογίας ΕΚΠΑ Διαταραχές Μνήμης, Νόησης και Συμπεριφοράς Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου Επ. Καθ. Νευρολογίας ΕΚΠΑ Δυσαρθρία ΟΜΙΛΙΑ Φλοιός Υποφλοιικοί σχηματισμοί (βασικά γάγγλια, νευρωνικά δίκτυα) Νεύρα, μύες Δυσαρθρία- βλάβες:

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα

Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα Το σύνδροµο του καρπιαίου σωλήνα είναι µία συνήθης αιτία πόνου και διαταραχής της αισθητικότητας στα χέρια. Οφείλεται σε πίεση του µέσου νεύρου στην περιοχή του καρπού. Στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων. Χρυσούλα Νικολάου

Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων. Χρυσούλα Νικολάου Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων Χρυσούλα Νικολάου Νευροεκφυλιστικά Νοσήματα Νοσολογικές οντότητες, συχνά κληρονομικής αρχής, με προσβολή συγκεκριμένων ανατομικών δομών του Ν.Σ, (επηρεάζουν

Διαβάστε περισσότερα

Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer

Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer Νευροψυχολογία Η νευροψυχολογία είναι η επιστήμη που μελετά τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη σχέση του με τη συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων Διάµεσος Εγκέφαλος (Θάλαµος) Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Στο εσωτερικό των ηµισφαιρίων υπάρχου πλάγιες κοιλίες λευκή ουσία Βασικά

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2. Νόσος του Πάρκινσον

Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2. Νόσος του Πάρκινσον Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2 Νόσος του Πάρκινσον Τρόπος αντιμετώπισης νόσου Πάρκινσον. Η νόσος του Πάρκινσον (Parkinson) είναι νευροεκφυλιστική ασθένεια της μέλαινας ουσίας με συχνότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΙΑ ΒΡΑΔΙΑ ΣΤΑ ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ... «Ήταν μια χαρά μέχρι πριν από 1 ώρα» σας λέει με αγωνία η κόρη του 68χρονου που έχει έρθει στα επείγοντα όπου εργάζεστε.

Διαβάστε περισσότερα

Οι νευρικοί μηχανισμοί της οπτικής επιλογής : από την πλευρά της νευροψυχολογίας.

Οι νευρικοί μηχανισμοί της οπτικής επιλογής : από την πλευρά της νευροψυχολογίας. Οι νευρικοί μηχανισμοί της οπτικής επιλογής : από την πλευρά της νευροψυχολογίας. Ανάργυρος Β.Καραπέτσας Χειμερινό εξάμηνο: 2013 2014 Εισαγωγή Σε αυτό το άρθρο υποστηρίζεται ότι οι νευροψυχολογικές μελέτες

Διαβάστε περισσότερα

Νοσολογία-Α.Ε.Ε. Αιτιολογία

Νοσολογία-Α.Ε.Ε. Αιτιολογία Νοσολογία-Α.Ε.Ε Ως εγκεφαλικό επεισόδιο ορίζεται η βλάβη του εγκεφαλικού ιστού αγγειακής αιτιολογίας (ΑΕΕ) που προήλθε είτε από διακοπή της παροχής του αίματος στην πάσχουσα περιοχή (ισχαιμικό ΑΕΕ), είτε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ Η ΛΕΥΚΗ ΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Η λευκή ουσία συντίθεται από εμύελες νευρικές ίνες διαφόρων διαμέτρων και νευρογλοία Οι νευρικές ίνες κατατάσσονται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Οι επιπλοκές του διαβήτη στον άκρο πόδα αποτελούν μια από τις συχνότερες αιτίες: νοσηρότητας,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ

ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ Δ.Α. ΚΑΖΗΣ ΕΠΙΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ 3Η ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΠΘ ΝΟΣ «Γ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» Άνοια Ύπνος Αποφρακτική άπνοια Ορισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Επιβλέπουσα: Ζακοπούλου Βικτωρία.

Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Επιβλέπουσα: Ζακοπούλου Βικτωρία. Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: «Εγκεφαλική Παράλυση στην παιδική ηλικία». Εκπόνηση εργασίας: Παπαδοπούλου Ειρήνη Α.Μ. 12148 Επιβλέπουσα:

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 1 Δυσαριθμησία Αξιολόγηση Διάγνωση 2 Όροι και Ορισμοί των Μαθηματικών Διαταραχών Έχουν χρησιμοποιηθεί όροι

Διαβάστε περισσότερα

Προ-άνοια. Αρχική άνοια

Προ-άνοια. Αρχική άνοια Αλτσχάιμερ Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας. Είναι μια ασθένεια μη θεραπεύσιμη, εκφυλιστική και θανατηφόρα. Γενικά εντοπίζεται στους ανθρώπους πάνω από 65 ετών, αν και το λιγότερο συχνά,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ Κάθε χρόνο περίπου 200.000 νέοι ασθενείς διαγιγνώσκονται με Ανεύρυσμα Κοιλιακής Αορτής. Είναι γνωστό επίσης, ότι η ρήξη του Ανευρύσματος Κοιλιακής Αορτής οδηγεί σε ποσοστό τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του βάρους του σώματος, που οφείλεται σε υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Παρατηρείται γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιά βλάβη. Περιαγγειακή αποµυελίνωση χωρίς φλεγµονή

Παλαιά βλάβη. Περιαγγειακή αποµυελίνωση χωρίς φλεγµονή Παλαιά βλάβη Περιαγγειακή αποµυελίνωση χωρίς φλεγµονή Απώλεια µυελίνης (LFB/cresyl violet) Μείωση πάχουςαραίωση νευραξόνων (silver stain) αποµυελίνωση και επαναµυελίνωση δντ επανειληµµένα στην ίδια πλάκα

Διαβάστε περισσότερα

Νωτιαίος Μυελός. Ντελής Κων/νος MD, PhD Ρευματολόγος

Νωτιαίος Μυελός. Ντελής Κων/νος MD, PhD Ρευματολόγος Νωτιαίος Μυελός Ντελής Κων/νος MD, PhD Ρευματολόγος Νωτιαίος Μυελός (Spinal Cord) Επίμηκες μόρφωμα που βρίσκεται μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα και μεταφέρει προσαγωγά ερεθίσματα (πληροφορίες) από το σώμα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ Ευάγγελος Γρινάκης Ψυχίατρος Αλκοολογικό Ιατρείο ΠαΓΝΗ Ιανουάριος 2018 Οι επιπτώσεις του αλκοόλ διακρίνονται σε Συνέπειες της τοξίκωσης, του μεθυσιού

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτικές Παρεμβάσεις στην Πολλαπλή Σκλήρυνση

Θεραπευτικές Παρεμβάσεις στην Πολλαπλή Σκλήρυνση 1 Θεραπευτικές Παρεμβάσεις στην Πολλαπλή Σκλήρυνση Τα θεραπευτικά σχήματα τα οποία περιγράφονται παρακάτω είναι βασισμένα σε κλινικές μελέτες Φάσης ΙΙΙ και στις εγκρίσεις θεραπειών από τους Οργανισμό Φαρμάκων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΚΡΑΝΙΟ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΚΡΑΝΙΟ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ - ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ι. ΦΕΖΟΥΛΙΔΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΚΡΑΝΙΟ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ Απλή Ακτινογραφία Αξονική Τοµογραφία Βρεγµατικό

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αύγουστος 2017 Δανούρδης Μ. Αναστάσιος

Αθήνα, Αύγουστος 2017 Δανούρδης Μ. Αναστάσιος Πρόλογος Από την αρχή της κτηνιατρικής σταδιοδρομίας μου ενδιαφέρθηκα να ανακαλύψω τον υπέροχο κόσμο της νευρολογίας, διότι θεώρησα ότι ήταν η μοναδική ειδικότητα της κτηνιατρικής, που αντιμετωπιζόταν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 1 ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ ΑΓΓΕΙΑΚΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ Βλάβη που προκαλείται όταν η παροχή του αίματος σε μία περιοχή του εγκεφάλου σταματήσει 2 Ορισμός: Κάθε οξείας έναρξης

Διαβάστε περισσότερα

2 Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Α ΤΑΞΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο. Δ. Αρζουμανίδου

2 Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Α ΤΑΞΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο. Δ. Αρζουμανίδου 2 Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Α ΤΑΞΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο Δ. Αρζουμανίδου Το νευρικό σύστημα συνεργάζεται με τους ενδοκρινείς αδένες και μαζί ελέγχουν και συντονίζουν τις λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

Xειρουργηθείσα βουβωνοκήλη το 2013 Eπίκτητη αιτία, ακρωτηριασμού δακτύλων το Κληρονομικό ιστορικό αγγειακής άνοιας, ο πατέρας με Σ.Δ.

Xειρουργηθείσα βουβωνοκήλη το 2013 Eπίκτητη αιτία, ακρωτηριασμού δακτύλων το Κληρονομικό ιστορικό αγγειακής άνοιας, ο πατέρας με Σ.Δ. Μελέτη Περιστατικού Λιάπη Δέσποινα, Ψυχολόγος ΑΠΘ Dr Κουντή-Ζαφειροπούλου Φωτεινή, Νευροψυχολόγος Λυσίτσας Κωνσταντίνος, Νευρολόγος Σδράβου Αικατερίνη, Λογοθεραπεύτρια, M.Sc, NDT Τσολάκη Μαγδαληνή, Νευρολόγος-Ψυχίατρος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Βιολογία Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ και Α, Β ΤΑΞΕΙΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΜΕΝΗΣ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΠΑΘΟΛΟΓΙA Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής Ανατοµικής ΑΠΘ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΠΑΘΟΛΟΓΙA Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής Ανατοµικής ΑΠΘ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΠΑΘΟΛΟΓΙA Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής Ανατοµικής ΑΠΘ ΚΝΣ: πολυσύνθετο σύστηµα πολλές από τις λειτουργίες του αδιευκρίνιστες Πρώτες ανατοµικές µελέτες Αριστοτέλης και Γαληνός

Διαβάστε περισσότερα

«Η επιβάρυνση των περιθαλπόντων συνεπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων στα σύνδρομα της Μετωποκροταφικής Εκφύλισης»

«Η επιβάρυνση των περιθαλπόντων συνεπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων στα σύνδρομα της Μετωποκροταφικής Εκφύλισης» 10 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer & Συγγενών Διαταραχών (PICAD) 2 ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων (MeCoND) «Η επιβάρυνση των περιθαλπόντων συνεπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Η ανάπτυξη φλεγμονής στο διαβητικό άκρο πόδα αποτελεί μια από τις συχνότερες

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης και Ανοια. Κωνσταντίνος Σ. Πετσάνης Νευρολόγος

Σακχαρώδης Διαβήτης και Ανοια. Κωνσταντίνος Σ. Πετσάνης Νευρολόγος Σακχαρώδης Διαβήτης και Ανοια Κωνσταντίνος Σ. Πετσάνης Νευρολόγος ΑΝΟΙΑ Η απώλεια, συνήθως προιούσα,των νοητικών λειτουργιών, χωρίςδιαταραχήτηςαντίληψηςκαι του επιπέδου συνείδησης ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΟΙΑΣ ΚΑΤA

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟ Α ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 1. Γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση (ΓΟΠ) Η συχνότητα της ΓΟΠ σε παιδιά µε ΕΠ αναφέρεται από 26% - 75%, ενώ σε φυσιολογικά παιδιά και βρέφη εκτιµάται περίπου στο 7-8% (Cadman και συν. 1978,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ - ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΠΑΡΑΛΥΣΗΣ. Ηµιπληγία, ιπληγία, Τετραπληγία, Αθετωσική Ε.Π. (έξω πυραµιδική) και Αταξική Ε.Π. 1.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ - ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΠΑΡΑΛΥΣΗΣ. Ηµιπληγία, ιπληγία, Τετραπληγία, Αθετωσική Ε.Π. (έξω πυραµιδική) και Αταξική Ε.Π. 1. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ - ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΠΑΡΑΛΥΣΗΣ Μια γενικώς αποδεκτή ταξινόµηση είναι σήµερα του HAGBERG που στηρίζεται στην κλινική εικόνα και την τοπογραφική κατανοµή των κινητικών αναπηριών όπου διακρίνονται

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση περιστατικού

Παρουσίαση περιστατικού Παρουσίαση περιστατικού Παύλος Δεληγκάρης Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης 2014 Μελέτη περιστατικού Θήλυ, 76 ετών Γενική εφημερία (Παραπομπή από ΚΥ) Αιτία εισόδου:

Διαβάστε περισσότερα