Π.Π.Σ.Π.Α. Τάξη Β Λυκείου. Ερευνητική Εργασία

Transcript

1 Π.Π.Σ.Π.Α. Τάξη Β Λυκείου Ερευνητική Εργασία Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις ΟΜΑΔΑ Α: Ανδρέικος Δημήτρης Νέτος Γεώργιος Νεχωρίτης Κωνσταντίνος Παναγόπουλος Δημήτριος Παπακωνσταντίνου Φίλιππος Υπεύθυνος καθηγητής: Δ. Μανωλάς

2 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περιεχόμενα...2 Ο ανθρωπινος εγκεφαλος...3 Μέλη εγκεφάλου...3 Λειτουργικες περιοχες του εγκεφαλου...6 Η μνημη...6 Βραχυπροθεσμη μνημη (μνημη εργασιας)...7 Μακροπροθεσμη μνημη...8 Μεταγνωση...9 Μοντέλο του Flavell...10 Μεταγνωστική γνώση...10 Μεταγνωστικές Εμπειρείες...11 Μαθησιακοι τύποι...11 Συμβουλές...12 Διαταραχες μνημης...13 Τα εφτά στάδια της νόσου...14 Μαρτυρίες...18 Αξιολόγηση

3 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Ο ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ Το μεγαλύτερο και πιο πολύπλοκο τμήμα του νευρικού συστήματος. Αποτελείται από νευρώνες η λειτουργία των οποίων είναι η επεξεργασία και μεταφορά μηνυμάτων. Τα κέντρα είναι εξειδικευμένες περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες είναι υπεύθυνες για τις αισθήσεις, την αντίληψη, τον έλεγχο των κινήσεων και τις ανώτερες πνευματικές λειτουργίες. Σε κέντρα του εγκεφάλου οφείλεται και η σωστή λειτουργία των σπλάχνων. Ο εγκέφαλος χωρίζεται σε: Εγκεφαλικά ημισφαίρια Στέλεχος Παρεγκεφαλίδα Εγκεφαλικά ημισφαίρια Το σημαντικότερο μέρος του εγκεφάλου. Στην επιφάνειά τους υπάρχουν πολλές προεξοχές που λέγονται έλικες και αυλακώσεις που λέγονται αύλακες. Οι βαθύτερες αύλακες λέγονται σχισμές. Η επιμήκης σχισμή χωρίζει τον εγκέφαλο σε δεξί και αριστερό ημισφαίριο. Στη βάση των ημισφαιρίων υπάρχει μια γέφυρα νευρικών αποφυάδων, το μεσολόβιο, το οποίο τα συνδέει μεταξύ τους. Άλλες σχισμές χωρίζουν τα ημισφαίρια σε λοβούς οι οποίοι ονομάζονται ανάλογα με το κρανιακό οστό που τους καλύπτει. Τα εγκεφαλικά ημισφαίρια αποτελούνται από ένα εξωτερικό στρώμα φαιάς ουσίας, τον φλοιό των ημισφαιρίων ο οποίος αποτελείται από σώματα νευρώνων. Έτσι έχουμε: Μετωπιαίο Βρεγματικό Κροταφικό Ινιακό Μετωπιαίος: 3

4 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Κέντρα ελέγχου εκούσιων κινήσεων των σκελετικών μυών. Συνειρμικά κέντρα, στα οποία πραγματοποιούνται ανώτερες πνευματικές και νοητικές διεργασίες όπως αυτές που σχετίζονται με το σχεδιασμό και τη λύση σύνθετων προβλημάτων και με την εκτίμηση των αποτελεσμάτων συμπεριφοράς. Βρεγματικός: Αισθητικές περιοχές, οι οποίες αφορούν την αίσθηση της θερμοκρασίας, της αφής, της πίεσης και του πόνου. Κέντρο γεύσης. Συνειρμικά κέντρα, στα οποία πραγματοποιούνται λειτουργίες για την κατανόηση και τη χρήση του λόγου, και για την έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων. Κροταφικός Κέντρο ακοής, κέντρο όσφρησης. ήχων. Συνειρμικά κέντρα στα οποία πραγματοποιείται η ερμηνεία αισθητικών εμπειριών, η μνήμη Ινιακός Κέντρο όρασης και Συνειρμικά κέντρα, τα οποία λειτουργούν για τη σύνδεση των οπτικών ερεθισμάτων με άλλες αισθητικές εμπειρίες. Στέλεχος του εγκεφάλου Το στέλεχος συνδέει τα εγκεφαλικά ημισφαίρια με τον νωτιαίο μυελό. Αποτελείται από: 4

5 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Τον θάλαμο Τον υποθάλαμο Τον προμήκη Από τον θάλαμο, οι νευρικές ώσεις από τους αισθητικούς υποδοχείς της περιφέρειας διοχετεύονται στις κατάλληλες περιοχές του φλοιού όπου και αναλύονται. Ο υποθάλαμος αποτελεί το κέντρο ομοιόστασης του οργανισμού. Ελέγχει την υπόφυση (αδένας) και με αυτόν τον τρόπο συνδέει το νευρικό σύστημα με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων. Επίσης ελέγχει το αυτόνομο νευρικό σύστημα και παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του ύπνου. Ο προμήκης έχει παρόμοια δομή με τον νωτιαίο μυελό. Περιλαμβάνει σημαντικά κέντρα του αυτόνομου νευρικού συστήματος όπως αυτά για τον έλεγχο της αναπνοής, της καρδιακής λειτουργίας και της αρτηριακής πίεσης. Για το λόγο αυτό μια βλάβη στον προμήκη μπορεί να είναι μοιραία. Παρεγκεφαλίδα Η παρεγκεφαλίδα αποτελείται από δύο ημισφαίρια τα οποία συνδέονται με μια δομή που λέγεται σκώληκας. Η παρεγκεφαλίδα αποτελείται από λευκή ουσία και καλύπτεται από ένα λεπτό στρώμα φαιάς ουσίας, τον φλοιό της παρεγκεφαλίδας. Αποτελεί το κέντρο ελέγχου και συντονισμού των κινήσεων των σκελετικών μυών, της διατήρησης του μυικού τόνου και της ισορροπίας του σώματος. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Είναι περιοχές του εγκεφάλου που πραγματοποιούν συγκεκριμένες λειτουργίες και είναι οι: 5

6 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Κινητικές Αισθητικές Συνειρμικές Οι κινητικές εντοπίζονται στον μετωπιαίο λοβό. Οι κινήσεις των σκελετικών μυών συγκεκριμένου μέρους του σώματος ελέγχονται από καθορισμένη περιοχή στο πίσω μέρος του μετωπιαίου λοβού. Αισθητικές είναι οι περιοχές του εγκεφάλου στις οποίες καταλήγουν μηνύματα από τους αισθητικούς νευρώνες. Εκεί αναλύονται και τελικά προκύπτουν τα συναισθήματα και οι αισθήσεις. Οι σωματικές αισθήσεις (θερμοκρασία, αφή, πίεση και πόνος) γίνονται αντιληπτές στην πρόσθια περιοχή του βρεγματικού λοβού. Στο πίσω μέρος του ινιακού λοβού υπάρχει το κέντρο όρασης και στον κροταφικό το κέντρο ακοής. Οι συνειρμικές περιοχές καταλαμβάνουν πάνω από το 50% του εγκεφαλικού φλοιού. Σχετίζονται με όλες τις ανώτερες πνευματικές λειτουργίες όπως την μνήμη, την αιτιολόγηση, την έκφραση μέσω του λόγου κ.α. Η ΜΝΗΜΗ Μνήμη ονομάζουμε την ικανότητα των ζωντανών οργανισμών να διατηρούν και να χρησιμοποιούν την αποκτηθείσα μνήμη. Η μνήμη είναι μια σύνθετη λειτουργία του νευρικού μας συστήματος που χαρακτηρίζεται από την ικανότητα να αποτυπώνει την πραγματικότητα και συγχρόνως να την αποθηκεύει και να την επαναφέρει. Η μνήμη είναι ο πυρήνας της προσωπικής μας ιστορίας. Η μνήμη χωρίζεται σε μακροπρόθεσμη και βραχυπρόθεσμη. ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΗ ΜΝΗΜΗ (ΜΝΗΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ) 6

7 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Η βραχυπρόθεσμη μνήμη συγκρατεί πληροφορίες για περιορισμένο χρόνο σε μία κατάσταση ενεργούς συνείδησης. Ο εγκέφαλος έχει ένα σύστημα για να συγκρατεί και να επεξεργάζεται με μεγάλη ακρίβεια μικρές ποσότητες πληροφορίας, κάτι σαν το σημειωματάριο του γραφείου μας, στο οποίο σημειώνουμε πρόχειρα ονόματα ή τηλεφωνικά νούμερα, που χρειάζεται να θυμόμαστε μόνο για λίγο. Χρησιμοποιούμε αυτό το σύστημα για να θυμόμαστε όσα λέγονται για όσο διάστημα χρειάζεται, τόσο ώστε να μπορούμε να παρακολουθήσουμε τη ροή μιας συζήτησης, για να κάνουμε αριθμητικούς υπολογισμούς με το μυαλό μας ή για να θυμόμαστε πού και πότε αφήσαμε τα κλειδιά μας. Η ακρίβεια είναι κεντρικό γνώρισμα σε αυτό το σύστημα ένα γνώρισμα που κοστίζει όσον αφορά την περιορισμένη χωρητικότητα και τη διάρκεια. Θεωρείται ότι μπορείτε να διατηρείτε 7 ± 2 πράγματα στη μνήμη εργασίας σας, για το λόγο αυτό πολλοί τηλεφωνικοί αριθμοί έχουν μόνο 7 ή 8 ψηφία. Όμως είναι σημαντικό να θυμόμαστε αυτά τα πράγματα με ακρίβεια. Μπορείτε να δείξετε τη χωρητικότητα και την περιορισμένη διατήρηση της μνήμης εργασίας με ένα απλό πείραμα που μπορείτε να κάνετε με τους φίλους σας. Ένα κεντρικό εκτελεστικό σύστημα ελέγχει τη ροή της πληροφορίας, υποβοηθούμενο από δύο πρόσθετα μνημονικά αποθηκευτικά συστήματα. Υπάρχει ένα φωνολογικό αποθηκευτικό σύστημα μαζί με ένα κύκλωμα σιωπηλής δοκιμής το κομματάκι του εγκεφάλου σας που χρησιμοποιείτε για να πείτε πράγματα στον εαυτό σας. Ακόμη και αν διαβάζετε λέξεις ή αριθμούς, η πληροφορία θα μετασχηματιστεί σε ένα φωνολογικό κώδικα και θα αποθηκευτεί για μικρό χρονικό διάστημα σε αυτό το διμερές σύστημα. Υπάρχει και ένα οπτικό αποτύπωμα (σημειωματάριο) που μπορεί να συγκρατήσει εικόνες αντικειμένων για αρκετό χρονικό διάστημα, ώστε να μπορέσετε να τις επεξεργαστείτε με το μυαλό σας. Η μνήμη εργασίας εντοπίζεται σε μεγάλο βαθμό στο μετωπιαίο και το βρεγματικό λοβό. Νευροαπεικονιστικές μελέτες (βλ. σελ. 41) με την εφαρμογή των τεχνικών PET και fmri έδειξαν ότι οι ακουστικές συνιστώσες της μνήμης εργασίας, σε γενικές γραμμές, εντοπίζονται στον αριστερό μετωπιαίο και βρεγματικό λοβό, όπου αλληλεπιδρούν με νευρωνικά δίκτυα τα οποία εμπλέκονται στην ομιλία, στο σχεδιασμό και στη λήψη αποφάσεων. Οι δραστηριότητες αυτές απαιτούν μία καλή μνήμη εργασίας. Το οπτικό σημειωματάριο βρίσκεται στο δεξιό ημισφαίριο (βλ. εικόνα με χιμπατζήδες, τέλος του κεφαλαίου). Πώς εξελίχθηκε η μνήμη εργασίας; Τα ζώα, ακόμη και τα περισσότερα θηλαστικά, ενδεχομένως δε διαθέτουν το ίδιο σύστημα βραχυπρόθεσμης μνήμης όπως εμείς, και σίγουρα η μνήμη εργασίας 7

8 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις δεν εξελίχθηκε για να βοηθήσει τα πρώτα ανθρωποειδή να θυμούνται τηλεφωνικά νούμερα! Μελέτες σε μικρά παιδιά, τονίζουν το σημαντικό ρόλο της μνήμης εργασίας στην εκμάθηση της γλώσσας, προτείνοντας ότι αυτό το μνημονικό σύστημα μπορεί να εξελίχθηκε παράλληλα με την ομιλία. Η ακρίβεια που απαιτείται για την παρακολούθηση των λέξεων και της σειράς τους σε μία πρόταση είναι βασική για να αντιληφθούμε το σωστό νόημα. ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΜΝΗΜΗ Η πολύ μεγαλύτερη και περισσότερο παθητική αποθήκευση πληροφορίας ονομάζεται μακροπρόθεσμη μνήμη και υποδιαιρείται σε διαφορετικά συστήματα που εντοπίζονται σε ευρύτατα διασκορπισμένα δίκτυα στον εγκέφαλο. Τα διαφορετικά δίκτυα εκτελούν πολύ διαφορετικές εργασίες. Σε γενικές γραμμές, οι πληροφορίες εισέρχονται στα αισθητηριακά συστήματα και στη συνέχεια προχωρούν σε μονοπάτια τα οποία προσφέρουν αυξημένη εξειδίκευση επεξεργασίας. Η πληροφορία που εισέρχεται στο οπτικό σύστημα περνά μέσα από μία ονομαζόμενη κοιλιακή οδό, από τον κύριο οπτικό φλοιό προς τον έσω κροταφικό λοβό, μέσα από ένα σύνολο συνδεδεμένων (αλυσίδα) δικτύων που επεξεργάζονται το σχήμα, το χρώμα, την ταυτότητα του αντικειμένου, αν το αντικείμενο μας είναι γνωστό ή όχι, μέχρι, τελικά, να σχηματιστεί ένα είδος μνήμης για το συγκεκριμένο αντικείμενο καθώς και για το χρόνο και τον τόπο που το είδαμε.υπάρχουν διάφοροι τρόποι προσέγγισης αυτής της αλυσιδωτής σειράς των αναλύσεων. Πρώτον, υπάρχουν περιοχές στο φλοιό που εκμαιεύουν την αντιληπτική αναπαράσταση αυτού που βλέπουμε. Αυτή η αναπαράσταση χρησιμεύει στην αποθήκευση και αργότερα στην αναγνώριση των αντικειμένων γύρω μας. Η ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε γνωστά πρόσωπα, όπως των πολιτικών σε σκίτσα εφημερίδων, οφείλεται σε αυτό το σύστημα. Πολύ στενή σχέση με αυτό το σύστημα έχει και ένα άλλο που ονομάζεται σημασιολογική μνήμη, δηλαδή η τεράστια αποθήκη τεκμηριωμένης γνώσης που έχουμε συγκεντρώσει σχετικά με τον κόσμο. Γνωρίζουμε ότι το Παρίσι είναι η πρωτεύουσα της Γαλλίας, ότι το DNA για παράδειγμα, κωδικοποιεί γενετική πληροφορία υπό τη μορφή αλληλουχιών ζευγών βάσεων, κλπ. Η κεντρική ιδιότητα αυτού του συστήματος είναι ότι τα γεγονότα οργανώνονται σε κατηγορίες. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για τη μνημονική ανάκληση καθώς η διεργασία της αναζήτησης μπορεί να διαπεράσει μέσα από δενδροειδή διαγράμματα στην 8

9 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις αποθήκη για να εντοπίσει την απαραίτητη πληροφορία. Αν η εννοιολογική μνήμη ήταν οργανωμένη με τον τρόπο που οι περισσότεροι άνθρωποι οργανώνουν τα πράγματα που έχουν στην αποθήκη του σπιτιού τους σχετικά τυχαία θα είχαμε μεγάλο πρόβλημα να θυμηθούμε οτιδήποτε. Ευτυχώς, ο εγκέφαλος τακτοποιεί την πληροφορία που κωδικοποιούμε σε κατηγορίες. Βέβαια ένας καλός δάσκαλος στο σχολείο μας βοηθάει επίσης στη μάθηση πολύπλοκων εννοιών, γιαυτό και οι χαρισματικοί δάσκαλοι βοηθούν τους μαθητές τους στο χτίσιμο αυτών των δομών χωρίς μεγάλη προσπάθεια. ΜΕΤΑΓΝΩΣΗ Ο όρος μεταγνώση, σύμφωνα με τον Descartes, χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη γνώση μας για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε, θυμόμαστε,σκεφτόμαστε και ενεργούμε,με άλλα λόγια,τι γνωρίζουμε για το τι γνωρίζουμε. Ο όρος αρχικά χρησιμοποιήθηκε για να χαρακτηρίζει τις αλλαγές που συμβαίνουν στη διαδικασία του αυτοστοχασμού (self reflection) κατά τη διάρκεια της πρώιμης ανάπτυξης (Brown, Flavell & Wellman). Ένας πεντάχρονος μαθητής γνωρίζει τη γραμματική της γλώσσας που μιλάει (και εφαρμόζει τους περίπλοκους κανόνες της αποτελεσματικά), αλλά δεν είναι σε θέση να περιγράψει λεκτικά τη γνώση του στον ίδιο βαθμό που θα το κάνει 10 χρόνια μετά. Πρόκειται για ένα θέμα με αυτόνομο ενδιαφέρον αλλά ταυτόχρονα και μια έννοια που γεφυρώνει διαφορετικές περιοχές π.χ τη λήψη αποφάσεων,τη μνήμη,τα κίνητρα,τη μάθηση και τη γνωστική ανάπτυξη. Η πρώτη ερευνητική μελέτη θα πρέπει να τοποθετηθεί στη διδακτορική διατριβή του Hart στο Stanford το 1965 (σχετικά με την αίσθηση της γνώσης). Ο όρος «μεταγνώση» υιοθετήθηκε 10 χρόνια μετά από τον Flavell (1976) για να ερμηνεύσει εξελικτικά φαινόμενα στους τρόπους μάθησης και οργάνωσης της γνώσης στη μνήμη. Οι μεταγνωστικές διαδικασίες λαμβάνουν χώρα όταν αναλογιζόμαστε εάν ξέρουμε κάτι (μεταγνωστική γνώση), σε ποιες ενέργειες θα προβούμε (μεταγνωστικές δραστηριότητες), και ποια είναι η τρέχουσα γνωστική κατάσταση (μεταγνωστική εμπειρία). 9

10 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Μοντέλο του Flavell Διαμορφώνοντας το μεταγνωστικό του μοντέλο ο Flavell (1979) καταλήγει σε τέσσερις τάξεις φαινομένων, σε τέσσερις μορφές που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Πρόκειται για: 1) τη μεταγνωστική γνώση, 2) τη γνώση των στόχων ή έργων 3) τη γνώση των ενεργειών και 4) τις μεταγνωστικές εμπειρίες Μεταγνωστική γνώση Η μεταγνωστική γνώση αναφέρεται σε όλα τα στοιχεία,παράγοντες και μεταβλητές που εμπλέκονται σε κάθε γνωστικό εγχείρημα και είναι δυνατόν να την επηρεάσουν,όπως τα πρόσωπα,δηλαδή οι λύτες,τα έργα,δηλαδή τα προβλήματα υπό επίλυση, και οι στρατηγικές ή ενέργειες. Αναφέρεται στην αποθηκευμένη γνώση ενός ατόμου,τις πεποιθήσεις του σχετικά με τη φύση του εαυτού του αλλά και των άλλων ατόμων, τις ενέργειές του και την πορεία που θα ακολουθήσει κάτω από διάφορες συνθήκες,δηλαδή ποιες γνωστικές στρατηγικές θα επιλέξει για να πετύχει τους στόχους και ποιες μεταγνωστικές στρατηγικές θα χρησιμοποιήσει για τον έλεγχο της προόδου των γνωστικών λειτουργιών.γνώση των έργων & γνώση των ενεργειών. Η γνώση των έργων ή στόχων αναφέρεται στην ενημερότητα που διαθέτει το άτομο για το πρόβλημα σε σχέση με τις γνωστικές λειτουργίες,αλλά και τις μεταγνωστικές,δηλαδή ένα σύνολο γνώσεων και εμπειριών που διαθέτει το άτομο για τη γνωστική τουσυμπεριφορά. Η γνώση των ενεργειών είναι η επίγνωση του ατόμου για τις μεθόδους που θα ενεργοποιήσει και τις πράξεις που θα εκτελέσει στο εγχείρημα της επίλυσης του προβλήματος. Μεταγνωστικές Εμπειρείες 10

11 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Οι μεταγνωστικές εμπειρίες αφορούν ένα σύνολο στοιχείων,αισθημάτων και συναισθημάτων, που μπορεί να είναι σύντομης ή μακράς διάρκειας και να λάβουν χώρα οποιαδήποτε στιγμή πριν ή μετά ή κατά τη διάρκεια του εγχειρήματος. Τέτοια είναι αισθήματα οικειότητας, κατανόησης, χρονικών απαιτήσεων, δυσκολίας, ευκολίας, ικανοποίηση, χαράς λύπης, θυμού για τυχόν απροσδόκητους παράγοντες. ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΤΥΠΟΙ Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους προσλαμβάνει τις πληροφορίες ο καθένας από εμάς. Άλλος μαθαίνει καλύτερα μέσα από την οπτική παρουσίαση του υλικού και άλλος μέσα από την προφορική του παρουσίαση. Κάποιοι προτιμούν να επεξεργάζονται την πληροφορία τμηματικά, ενώ άλλοι προσλαμβάνουν την πληροφορία συνολικά. Υπάρχουν τριών ειδών μαθησιακοί τύποι: Οπτικός Τύπος: Οι οπτικοί τύποι προσλαμβάνει ευκολότερα και γρηγορότερα την πληροφορία μέσω της οπτικής αναπαράστασής. Γι αυτό, χρησιμοποιούν συχνά τη φαντασία του για να οπτικοποιήσουν την πληροφορία. Προτιμούν τα οπτικά μέσα διδασκαλίας, κάνουν υπογραμμίσεις με πολλά χρώματα, κάθονται στις πρώτες θέσεις για να έχουν καλύτερη οπτική εικόνα, μελετούν απομονωμένοι, μακριά από λεκτικές ενοχλήσεις, κρατάνε σημειώσεις στη τάξη και γενικά οπτικοποιούν τις πληροφορίες προκειμένου να τις απομνημονεύσουν. Ακουστικός Τύπος: Οι ακουστικοί τύποι επεξεργάζονται ευκολότερα και αποτελεσματικότερα την πληροφορία μέσω της ακροαματικής διαδικασίας. Γι' αυτό το λόγο, μαθαίνουν πιο εύκολα από ακουστικό υλικό (ομιλίες, κασέτες, διαλέξεις και παραδόσεις).καταγράφουν σε ακουστικά μέσα (π.χ. μαγνητόφωνα) τις διαλέξεις και τις σημειώσεις της τάξης και στη συνέχεια τις ακούνε, θυμούνται λεπτομέρειες προσπαθώντας να «ακούσουν» προηγούμενες συζητήσεις, συμμετέχουν σε συζητήσεις μέσα στην τάξη και διαβάζουν δυνατά τις εργασίες τους. Κιναισθητικός Τύπος: 11

12 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Οι κιναισθητικοί τύποι κιναισθητοποιούν το αντικείμενο μάθησης για να μπορέσουν να προσλάβουν την πληροφορία. Δηλαδή, χρησιμοποιούν την κίνηση και την αφή για να αντιληφθούν κανόνες και έννοιες. Μαθαίνουν όταν κάνουν πράγματα ή όταν αποτελούν μέρος αυτών, είναι καλοί σε πειράματα χημείας ή φυσικής, σε αθλητικές δραστηριότητες και στην υποκριτική, μπορούν να ακούνε μουσική ενώ μαθαίνουν ή διαβάζουν και μπορούν να επικεντρωθούν σε δύο διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα. *(Υποσημείωση: το κάθε άτομο έχει ένα μοναδικό, διακριτό τρόπο να μαθαίνει, δηλαδή να συλλέγει, να επεξεργάζεται και να οργανώνει τις πληροφορίες που λαμβάνει) Συμβουλές για ακουστικούς τύπους: Ζητείστε από τα παιδιά να διαβάσουν δυνατά και να κατανοήσουν το μάθημα. Εάν είναι δυνατόν εισάγετε προφορική παράδοση για καλύτερη μάθηση. Χρησιμοποιήστε ήχους, μουσική και ομιλία στη μαθησιακή διαδικασία. Πείτε τους πως μπορούνε να κάνουν κάτι, μην τους δείξετε πως να το κάνουν Να είστε συγκεκριμένοι στις οδηγίες σας. Συμβουλές για οπτικούς τύπους: Οι οπτικοί μαθητές χρειάζονται πολλή συγκέντρωση και ηρεμία. Αν το δωμάτιο τους είναι πολύ ήσυχο αυτό θα τους επιτρέψει να συγκεντρωθούν στην εργασία τους. Ζητήστε τους να δημιουργήσουν εικόνες, σχέδια ή διαγράμματα για τα μαθήματα τους. Οι τεχνικές απεικόνισης λειτουργούν πάντοτε καλύτερα γι 'αυτούς. Οι κάρτες, οι διαφορετικές γραμματοσειρές, και τα φωτεινά χρώματα στο κείμενο, παίζουν καταλυτικό ρόλο για να μάθουν περισσότερο και να κατανοήσουν το νόημα των μαθημάτων. 12

13 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Συμβουλές για κιναισθητικούς τύπους: Δείξτε τους πως μπορούν να μάθουν και να κάνουν κάτι. Είναι πρακτικοί άνθρωποι, στους οποίους αρέσει να παρακολουθούν πως οι άλλοι κάνουν πράγματα. Ενθαρρύνετε τους να επαναλάβουν να μάθουν και να κατανοήσουν. Δεν μπορούν να έχουν τα απαιτούμενα επίπεδα συγκέντρωσης για μεγάλο χρονικό διάστημα, γι 'αυτό ας κάνουν πολλά διαλείμματα προκειμένου να αναζωογονηθεί το σώμα και το μυαλό τους. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΝΗΜΗΣ Οι άνοιες, με συχνότερη τη νόσο Alzheimer αποτελούν μείζον ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα, με τον αριθμό των ασθενών να αυξάνει αλματωδώς. Ο όρος άνοια αναφέρεται σε μια σειρά συμπτωμάτων που αφορούν στις νοητικές λειτουργίες και τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα τη σταδιακή επιδείνωση της ικανότητας του ατόμου να λειτουργεί ικανοποιητικά στην καθημερινή του ζωή. Της ανοικτής συνδρομής προηγείται συνήθως η περίοδος της Ήπιας Νοητικής Διαταραχής, κατά την οποία εμφανίζονται ήπιες δυσκολίες στις νοητικές λειτουργίες ενώ η λειτουργικότητα του ατόμου παραμένει εν γένει φυσιολογική. Τα άτομα με Ήπια Νοητική Διαταραχή έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν άνοια. Διαταραχές των Νοητικών Λειτουργιών είναι επίσης δυνατόν να εμφανίσουν άτομα έπειτα από κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και άλλες παθήσεις οι οποίες προσβάλλουν τον εγκέφαλο. Σήμερα μας δίνεται η δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης, τόσο με το νευροωυχολογικό έλεγχο όσο και με τις νέες απεικονιστικές και εργαστηριακές μεθόδους. Η σύγχρονη φαρμακοθεραπεία σε συνδυασμό με εξατομικευμένα προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης μπορούν να εξασφαλίσουν τη βελτίωση ή την καθυστέρηση της έκπτωσης των νοητικών λειτουργιών και της συνολικής λειτουργικότητας του ατόμου. 13

14 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Η έγκαιρη διάγνωση και η ολοκληρωμένη παρέμβαση διασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής για τον ασθενή και την οικογένεια του. Τα 7 Στάδια της νόσου 1ο Στάδιο: Δεν υπάρχουν έντονα συμπτώματα και διαταραχές, γι αυτό και σε αυτό το στάδιο η νόσος δεν γίνεται αντιληπτή. 2ο Στάδιο: Aρχίζουν σιγά-σιγά οι πρώτες διαταραχές της μνήμης. ασθενής ξεχνάει πού έχει βάλει αντικείμενα πρώτης ανάγκης. Ξεχνάει ονόματα που στο παρελθόν τα ήξερε καλά. Kαι σε αυτό το στάδιο, όμως, η νόσος δεν μπορεί να διαγνωστεί στην κλινική εξέταση, ούτε μπορεί κανείς εύκολα να υποψιαστεί ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα. 3ο Στάδιο: Ήπια νοητική ανεπάρκεια Oι συνάδελφοι παρατηρούν μειωμένη απόδοση του ασθενούς στην εργασία. Tο πρόβλημα να βρίσκει ονόματα και λέξεις γίνεται εμφανές στους οικείους. Mε δυσκολία συγκρατεί ονόματα νέων γνωριμιών. Xάνει τα πράγματά του ή τοποθετεί σε λάθος μέρος αντικείμενα. H αδυναμία συγκέντρωσης μπορεί πλέον να γίνει αντιληπτή κατά την κλινική εξέταση. 4ο Στάδιο: Mέτρια νοητική ανεπάρκεια. Aυτό είναι και το στάδιο κατά το οποίο γίνεται πιο συχνά η διάγνωση. O ασθενής ξεχνάει συνεχώς τρέχοντα και πρόσφατα γεγονότα. Έχει κενά μνήμης στην προσωπική του ιστορία. Aφαιρείται συνεχώς και αδυνατεί να συγκεντρωθεί προκειμένου να διαβάσει, να δει τηλεόραση ή να διεκπεραιώσει κάποια εργασία. 14

15 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Eκδηλώνει τα συναισθήματά του σε πιο έντονο βαθμό. 5ο Στάδιο: O ασθενής δεν μπορεί πια να επιβιώσει χωρίς βοήθεια. Δεν θυμάται βασικά πράγματα, όπως τη διεύθυνσή του, το τηλέφωνό του κλπ. Παρουσιάζει συχνές διαταραχές αντίληψης του χρόνου και του τόπου. Δυσκολεύεται να επιλέξει και να φορέσει τα σωστά ρούχα. Ξέρει όμως τα ονόματα των παιδιών του, της συζύγου του και το δικό του. Δεν ζητάει ακόμα βοήθεια για να πάει στην τουαλέτα ή για το φαγητό. 6ο Στάδιο: Pαγδαία επιδείνωση της κατάστασής του. Ξεχνάει το όνομα της συζύγου του, από την οποία -στην πλειονότητα των περιπτώσεωνεξαρτάται η επιβίωσή του, αλλά την αναγνωρίζει. Xάνει την αίσθηση του χρόνου, του τόπου και της εποχής. Δυσκολεύεται ή αδυνατεί να μετρήσει. Xρειάζεται βοήθεια προκειμένου να φέρει εις πέρας δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Kάνει ανήσυχο ύπνο. Διακρίνει γνωστά από άγνωστά του πρόσωπα. Aλλοιώνεται ο χαρακτήρας του. Για παράδειγμα, ξεχνάει πού έχει βάλει τα πράγματά του και κατηγορεί τους άλλους ότι του τα έκλεψαν. Mε άλλα λόγια, γίνεται καχύποπτος και επιθετικός. Aδιαφορεί σχεδόν για τα πάντα. 15

16 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Mπορεί να εκδηλώσει και ψυχαναγκαστικά συμπτώματα, όπως συνεχείς δραστηριότητες καθαριότητας. Oι σκέψεις του είναι συγκεχυμένες, και γι αυτό αδυνατεί να κάνει οτιδήποτε. Γίνεται ένα άβουλο ον. 7ο Στάδιο: Aυτό είναι και το τελευταίο στάδιο της νόσου, όπου το μυαλό δεν μπορεί πια να πει στο σώμα τι να κάνει. Δεν μπορεί να μιλήσει. Έχει ξεχάσει όλες τις λέξεις. Έχει ακράτεια ούρων. Δεν μπορεί να φάει, και βέβαια δεν το ζητάει. Δεν μπορεί να περπατήσει, ούτε να χρησιμοποιήσει τα χέρια του. Eίναι πλέον κατάκοιτος. Υπάρχει θεραπεία; Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί θεραπεία που να οδηγεί στην ίαση της νόσου. Tα φάρμακα που χρησιμοποιούνται, όταν χορηγούνται στο αρχικό στάδιο της νόσου, εξασφαλίζουν την καθυστέρηση της εξέλιξής της σε σημαντικό ποσοστό ασθενών. H καθυστέρηση αυτή έχει διάρκεια από λίγους μήνες έως τρία χρόνια. Tο πρόβλημα όμως είναι ότι τα σημερινά διαγνωστικά μέσα δεν επιτρέπουν την έγκαιρη διάγνωση της νόσου Aλτσχάιμερ, με αποτέλεσμα τα φάρμακα που κυκλοφορούν να παρέχονται σε προχωρημένο πια στάδιο και να μην καταφέρνουν να επιβραδύνουν τη νόσο όσο χρειάζεται. Bέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι πολλές έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη για την ανακάλυψη κάποιου φαρμάκου. Είναι κληρονομική; Ένα από τα προβλήματα που απασχολούν τις οικογένειες όταν κάποιο μέλος τους πάσχει από τη νόσο Aλτσχάιμερ είναι ο φόβος της κληρονομικότητας. Aν δηλαδή ο πατέρας ή η μητέρα έχει Aλτσχάιμερ, και είναι μάλιστα νέος σε ηλικία, τότε συνήθως φοβούνται μήπως τα παιδιά τους ή τα αδέρφια τους την κληρονομήσουν. Mέχρι σήμερα ξέρουμε ότι ο ένας παράγοντας που προκαλεί τη 16

17 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις νόσο είναι αγγειακός και ο άλλος -πολύ μικρός- κληρονομικός. Eπειδή όμως η νόσος εμφανίζεται κυρίως σε μεγάλες ηλικίες, είναι πολύ πιθανό να μην προλάβει ποτέ να εκδηλωθεί, ακόμα και αν υπάρχει στο γενετικό υλικό. H όποια εξέταση λοιπόν στο γενετικό υλικό έχει ίσως κάποιο νόημα μόνον αν έχετε τρεις τουλάχιστον συγγενείς με άνοια, στους οποίους έχει εκδηλωθεί πολύ νωρίς (πριν από τα 60). Aπό τη στιγμή όμως που οι σημερινές θεραπευτικές δυνατότητες δεν επιτρέπουν την όποια προληπτική παρέμβαση, οι εξετάσεις αυτές μπορεί να γεμίσουν άγχος -για το μέλλον- τα μέλη της οικογένειας. Eπίσης, σε περίπτωση που είναι θετικές, δεν προβλέπουν απόλυτα αν όντως το ενδιαφερόμενο άτομο θα προσβληθεί από τη νόσο, όπως δεν εγγυάται τίποτα και το αρνητικό αποτέλεσμά τους. Διατροφή και νόσος Aλτσχάιμερ Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι υπάρχει σημαντική απώλεια σωματικού βάρους στο 40% των περιπτώσεων, ακόμα και στο αρχικό στάδιο της νόσου, καθώς και ανεπάρκεια βιταμινών. Aυτό συμβαίνει γιατί ο πάσχων -ειδικά αυτός που ζει μόνος του- στο αρχικό στάδιο δεν κάνει τα ψώνια του όπως πριν και ούτε φροντίζει τη διατροφή του όπως πρέπει (παραλείπει γεύματα). Σε πιο προχωρημένο στάδιο της νόσου ο πάσχων μπορεί να έχει προβλήματα με την κατάποση, ενώ είναι πιθανό να χρειάζεται απαραίτητα βοήθεια για τη διατροφή του. Aυτή η απώλεια σωματικού βάρους, εφόσον δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό, ο οποίος με τη σειρά του περιπλέκει την εξέλιξη της νόσου. Γι αυτό είναι αναγκαίο το μέλος της οικογένειας που φροντίζει τον ασθενή να δώσει ιδιαίτερη σημασία στη διατροφή του και να ελέγχει κάθε μήνα το βάρος του. Eπιπλέον, είναι πιθανό να χάσει σωματικό βάρος και ο ίδιος ο φροντιστής εξαιτίας της ταλαιπωρίας που υφίσταται. Mε μια ισορροπημένη δίαιτα μπορεί να προληφθεί ο υποσιτισμός. Φροντίστε να υπάρχει άφθονος χρόνος για να τρώει ο ασθενής το φαγητό του με την ησυχία του και να το απολαμβάνει. Mην τον πιέζετε και μην τον αγχώνετε. Bεβαιωθείτε ότι αυτή την ώρα δεν υπάρχουν τριγύρω πράγματα ή άλλες δραστηριότητες που να του αποσπούν την προσοχή. Kάποιες φορές μικρά γεύματα ή θρεπτικά σνακ είναι προτιμότερα για μερικά ανόρεκτα ή ανήσυχα άτομα απ ό,τι ένα ολοκληρωμένο γεύμα. Bεβαιωθείτε ότι το φαγητό δεν είναι πολύ ζεστό ή πολύ κρύο και ότι ο ασθενής δεν προσθέτει συνέχεια αλάτι, πιπέρι ή σάλτσες. 17

18 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Σιγουρευτείτε ότι πίνει καθημερινά αρκετά υγρά, γιατί η αφυδάτωση αυξάνει τη σύγχυση. H λήψη 6-8 ποτηριών νερού και φυσικών χυμών την ημέρα είναι απαραίτητη. Aν αρνείται να φάει, μπορεί να μην πεινάει επειδή δεν κάνει τίποτε όλη την ημέρα. Aντιμετωπίστε την άρνησή του βάζοντάς τον να κάνει κάποια δραστηριότητα, όπως ένα μικρό περίπατο πριν από το φαγητό, που ανοίγει την όρεξη. Eπειδή μπορεί να ξεχνάει ότι έφαγε και να ξανατρώει ή να ζητάει συνέχεια τροφή ή να τρώει ό,τι βρίσκει διαθέσιμο (συνήθως προτιμά γλυκά και υδατάνθρακες), φροντίστε να υπάρχουν σε προσιτό μέρος μη παχυντικά σνακ (καρότα, αγγούρι, φρούτα κλπ.). Προσοχή στη σωματική υγεία Tα άτομα με νόσο Aλτσχάιμερ δεν διαμαρτύρονται για διάφορες ενοχλήσεις που έχουν, με αποτέλεσμα οι ιατρικές διαγνώσεις να καθυστερούν. Γι αυτό πρέπει κάθε εξάμηνο να γίνεται ένα τσεκ απ (γενική αίματος, γενική ούρων, θυρεοειδής). Kαλό είναι, επίσης, να γίνονται μία φορά το χρόνο ακτινογραφία πνευμόνων, έλεγχος δοντιών και, αν το κρίνει απαραίτητο ο γιατρός, και ένα εμβόλιο γρίπης. Μαρτυρίες Πώς είναι να ζεις με κάποιον που έχει Aλτσχάιμερ Tα άτομα που πάσχουν από Aλτσχάιμερ χρειάζονται απαραιτήτως έναν άνθρωπο δίπλα τους, για να τα φροντίζει και να τα επιβλέπει συνεχώς. Στο 90% των περιπτώσεων αυτό το δύσκολο έργο το αναλαμβάνει ένα μέλος της οικογένειας, που είναι και ο κύριος φροντιστής. Όμως, τις περισσότερες φορές χρειάζεται και τη βοήθεια κάποιου άλλου επαγγελματία φροντιστή. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι τα άτομα που φροντίζουν ασθενείς με Aλτσχάιμερ απομονώνονται κοινωνικά και δεν μπορούν πλέον να εκπληρώσουν τις επαγγελματικές, οικογενειακές και κοινωνικές τους υποχρεώσεις όπως πριν, αφού ο ασθενής τούς χρειάζεται 24 ώρες το 24ωρο. Eπίσης, η οικονομική επιβάρυνση είναι πολλαπλή: η διακοπή εργασίας του αρρώστου, εάν είναι σε 18

19 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις ενεργό ηλικία, και η διακοπή ή μείωση εργασίας του φροντιστή περιορίζουν το οικογενειακό εισόδημα κατά πολύ. Σε αυτό συμβάλλουν και τα αυξημένα πια έξοδα (ιατρικές αμοιβές, μισθός επαγγελματία φροντιστή κλπ.). 1. Ξεχνάτε ονόματα και φυσιογνωμίες ανθρώπων; 2. Ψάχνετε να βρείτε τις κατάλληλες λέξεις; 3. Ξεχνάτε συχνά πρόσφατες συζητήσεις ή γεγονότα; 4. Δυσκολεύεστε συχνά να θυμηθείτε τι ημέρα είναι; 5. Δυσκολεύεστε να προσανατολιστείτε ακόμα και σε περιοχές που γνωρίζετε καλά; 6. Δυσκολεύεστε να βρείτε τα μιρκοαντικείμενα σας; 7. Αντιμετωπίζετε δυσκολία όταν κάνετε πράγματα που παλαιότερα φαίνονταν πολύ εύκολα (π.χ. μαγείρεμα, οδήγηση, διαχείριση οικονομικών); 8. Ξεχνάτε γενικά πολύ περισσότερο από ότι στο παρελθόν; Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν τον κίνδυνο που διατρέχουν να προσβληθούν από την νόσο Alzheimer ή συνοδές διαταραχές που οδηγούν στην άνοια. Η άνοια είναι μία κατάσταση και όχι συγκεκριμένη πάθηση.υπάρχουν διαφορετικές νόσοι που οδηγούν σε αυτήν. Η συνηθέστερη είναι η νόσος Alzheimer. Για να τεθεί η διάγνωση της άνοιας υπάρχουν δύο προϋποθέσεις: 1) υπάρχει απώλεια μνήμης, κυρίως για τα πρόσφατα γεγονότα και 2) ο άνθρωπος που πάσχει έχει έκπτωση στην λειτουργικότητά του, δηλαδή δυσκολεύεται σε σχέση με το παρελθόν στην καθημερινότητά του. Υπάρχει η πεποίθηση ότι οι μεγάλοι άνθρωποι είναι φυσιολογικό να ξεχνάνε και ότι αυτό είναι μία φυσική εξέλιξη του γήρατος. Αυτό στην πραγματικότητα είναι μύθος. 19

20 Π.Π.Σ.Π.Α. Σχολικό Ετος ΕΡΕΥΝΙΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ(PRPJECT ) ΤΑΞΗ: Β Α Τετράμηνο Η διαδικασία της αποτελεσματικής μελετής και το άγχος των μαθητών Λυκείου στη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις Η αλήθεια είναι ότι όσο περνάνε τα χρόνια μαθαίνουμε καινούργιες πληροφορίες δυσκολότερα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ξεχνάμε. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να μας απασχολήσει και να το διερευνήσουμε περαιτέρω. Αναγνωρίστε τα πρώτα σημάδια νοητικής έκπτωσης Η νόσος Αλτσχάιμερ, όπως και οι άλλες μορφές άνοιας δεν είναι συνήθως μία νόσος που εμφανίζεται ξαφνικά και με πολύ απότομη εξέλιξη. Συνήθως, η πορεία της ασθένειας είναι ύπουλη και μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια. Αυτό που στην αρχή δικαιολογείται από τους περισσότερους ως το ξέχασμα του φυσιολογικού γήρατος επιδεινώνεται προοδευτικά και η ανάγκη του πάσχοντος για επιτήρηση και φροντίδα αυξάνεται όλο και περισσότερο. Πολλές φορές οι ίδιοι οι πάσχοντες δεν αναγνωρίζουν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι συγγενείς ή άλλοι φροντιστές είναι αυτοί που αναγνωρίζουν ότι τα πράγματα δεν κυλάνε και τόσο ομαλά. Όπως στις περισσότερες περιπτώσεις έτσι και στην άνοια, το κλειδί για την αντιμετώπισή της είναι η έγκαιρη και σωστή διάγνωσή της. Με άλλα λόγια, όσο πιο σύντομα γίνει η διάγνωση, τόσο πιο άμεσα ξεκινά η θεραπεία και τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματά της. Σημεία κινδύνου Ξεχνάει ονόματα και πρόσφατα γεγονότα με συχνή επανάληψη ερωτήσεων; Συναντά δυσκολίες στο να εκφραστεί ή ψάχνει συνεχώς να βρει τις κατάλληλες λέξεις; Δυσκολεύεται συχνά να βρει τα προσωπικά του αντικείμενα; Δυσκολεύεται να κάνει πράγματα που παλιότερα τα έκανε με μεγάλη ευκολία, όπως για παράδειγμα να οδηγήσει ή να μαγειρέψει; Δυσκολεύεται να προγραμματίσει τις δραστηριότητές του και γενικά να οργανώσει την καθημερινότητά του; Αποπροσανατολίζεται, δηλαδή χάνει τους δρόμους σε περιοχές που γνωρίζει καλά; 20