ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ

Transcript

1 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Ο ΗΓΙΑ (ΤΡΙΤΗ ΕΚ ΟΣΗ) ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ Οδηγία που εκδίδεται προς τις τράπεζες δυνάµει των περί της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Νόµων του 2002 µέχρι 2007: ΜΕΡΟΣ ΧΙΙ «Παροχή στοιχείων στην Τράπεζα» Ιανουάριος 2010

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα I. Εισαγωγή 3 IΙ. Γενικές επεξηγήσεις υποβολής στοιχείων 3 IΙΙ. Συναλλαγές ισοζυγίου πληρωµών µε τη µεσολάβηση δύο τραπεζών κατοίκων 6 IV. Χαρακτηριστικά που πρέπει να καταγράφονται στη δήλωση 1 «Γενική Στατιστική 7 ήλωση: Συναλλαγές µεταξύ κατοίκων και µη κατοίκων» V. Εφαρµογή ορίου αναφορικά µε τις συναλλαγές του ισοζυγίου πληρωµών 11 VI. Παραδείγµατα 12 Παραρτήµατα 1. Νοµικό πλαίσιο: Οι περί της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Νόµοι του 2002 µέχρι 2007, ΜΕΡΟΣ ΧΙΙ Ορισµός της λέξης «κάτοικος» για στατιστικούς σκοπούς: Οδηγία που εκδίδεται δυνάµει των περί της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Νόµων του 2002 µέχρι 2007, (άρθρο 64(5)) Τεχνικές προδιαγραφές 3.1 Προδιαγραφές αρχείου αποστολής στοιχείων του ισοζυγίου πληρωµών Technical Information on transmission of data through Platform Στατιστικές δηλώσεις 1. Γενική Στατιστική ήλωση: Συναλλαγές µεταξύ κατοίκων και µη κατοίκων 31 1Κ. Στατιστική ήλωση αναφορικά µε τις συναλλαγές καρτών 32 2Κ. Στατιστική ήλωση: Άµεσες ξένες επενδύσεις στην Κύπρο 33 2Ε. Στατιστική ήλωση: Άµεσες ξένες επενδύσεις στο εξωτερικό Στατιστική ήλωση αναφορικά µε τον εξωτερικό δανεισµό Κατάλογος κωδικών για συναλλαγές ισοζυγίου πληρωµών Επεξηγήσεις για τον κατάλογο κωδικών για συναλλαγές ισοζυγίου πληρωµών Άλλοι κατάλογοι κωδικών 7.1 Κατάλογος νοµισµάτων Κατάλογος χωρών και διεθνών οργανισµών Κατάλογος κωδικών θεσµικών τοµέων Aρµόδια πρόσωπα για τον καταρτισµό του ισοζυγίου πληρωµών στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 71 2

3 Ο ΗΓΙΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ I. Εισαγωγή Η παρούσα Oδηγία εκδίδεται δυνάµει των περί της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Νόµων του 2002 µέχρι 2007 (ΜΕΡΟΣ ΧΙΙ) και τίθεται σε άµεση ισχύ. Η Oδηγία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου αναφορικά µε το Σύστηµα Υποβολής Στατιστικών Στοιχείων του Ισοζυγίου Πληρωµών της 17 ης εκεµβρίου, 2001 και όλες οι µετέπειτα τροποποιήσεις και συµπληρώµατά της καταργούνται από την έναρξη ισχύος της παρούσας Οδηγίας, η οποία θα αναφέρεται ως «Oδηγία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου αναφορικά µε το Σύστηµα Υποβολής Στατιστικών Στοιχείων του Ισοζυγίου Πληρωµών (Τρίτη Έκδοση)». IΙ. Γενικές επεξηγήσεις υποβολής στοιχείων Οι οδηγίες που ακολουθούν βασίζονται στη δοµή του εντύπου «Γενική Στατιστική ήλωση: Συναλλαγές µεταξύ κατοίκων και µη κατοίκων» ( 1, «Παράρτηµα 4») και έχουν διαµορφωθεί µέσα από τη διαδικασία συνεργασίας και ανταλλαγής απόψεων µεταξύ των τραπεζών και της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Το σύστηµα υποβολής στατιστικών πληροφοριών για την κατάρτιση του ισοζυγίου πληρωµών επικεντρώνεται στην καταγραφή από τις τράπεζες των συναλλαγών που διενεργούνται µεταξύ κατοίκων και µη κατοίκων Κύπρου. Τονίζεται ότι εφαρµόζεται ο ορισµός του «κατοίκου» 1 ο οποίος έχει υιοθετηθεί για στατιστικούς σκοπούς και που βασίζεται κυρίως στην αρχή της διάρκειας διαµονής ενός ατόµου σε µια χώρα για ένα έτος («one-year rule») και στο κριτήριο της εγγραφής/σύστασης για τις εταιρείες. Η καταγραφή γίνεται πάντα εκ µέρους του συναλλασσόµενου κατοίκου, είτε πρόκειται για πελάτη είτε για την τράπεζα την ίδια. Και για τις δύο αυτές περιπτώσεις γίνεται χρήση των στατιστικών δηλώσεων (βλέπε «Παράρτηµα 4»). Όµως, για σκοπούς διάκρισης µεταξύ των δύο κατηγοριών συναλλαγών, για τις συναλλαγές που διενεργούν οι τράπεζες για ίδιο λογαριασµό προστίθεται το κεφαλαίο γράµµα Ζ µπροστά από τον κάθε κωδικό συναλλαγής του επισυνηµµένου καταλόγου («Παράρτηµα 5»). 3

4 Για τις πλείστες συναλλαγές, οι τράπεζες αναµένεται να υποβάλλουν τα απαραίτητα στοιχεία κατά συναλλαγή. Ορισµένες κατηγορίες συναλλαγών που αφορούν τις συναλλαγές των τραπεζών για ίδιο λογαριασµό µπορούν να εξαιρεθούν της κατά συναλλαγής υποβολής κατόπιν συµφωνίας µε την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και να υποβάλλονται σε συγκεντρωτική µορφή. Για παράδειγµα, συγκεντρωτική παροχή πληροφόρησης µπορεί να συµφωνηθεί για διατραπεζικές καταθέσεις ή για τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ίδιας της τράπεζας. Η υποβολή στοιχείων σε συγκεντρωτική µορφή εξαρτάται από την οργάνωση και τα συστήµατα που εφαρµόζει η κάθε τράπεζα, οπότε και η συµφωνία θα γίνει µε την κάθε τράπεζα ξεχωριστά. Η καταγραφή κάθε συναλλαγής µεταξύ κατοίκου και µη κατοίκου πρέπει να λαµβάνει χώρα αναφορικά µε το συναλλασσόµενο κάτοικο (που µπορεί να είναι είτε ο πελάτης της τράπεζας είτε η ίδια η τράπεζα) και να περιλαµβάνει πληρωµές είτε σε ευρώ είτε σε ξένο νόµισµα. Για την ορθή καταγραφή των συναλλαγών, οι τράπεζες οφείλουν να λαµβάνουν τις αναγκαίες πληροφορίες από τους συναλλασσόµενους κατοίκους πελάτες τους. Ο όρος «συναλλαγή» πρέπει να καλύπτει τα ακόλουθα: - διεκπεραίωση εντολών πληρωµής/µεταφορών, - έκδοση ή κατάθεση επιταγών, - πιστώσεις και χρεώσεις µέσω µόνιµων εντολών («standing orders»), - πιστώσεις και χρεώσεις που απορρέουν από έγγραφα πιστώσεων ή άλλο έγγραφο χρηµατοδότησης, - στην περίπτωση συναλλαγών σε µετρητά, η συναλλαγή καταχωρείται/δεν καταχωρείται ως ακολούθως: Αγορά ξένου χαρτονοµίσµατος από κάτοικο (πώληση συναλλάγµατος εκ µέρους της τράπεζας) µε χρέωση στον λογαριασµό του µε την τράπεζα ή πληρωµή σε µετρητά πρέπει καταχωρείται πάντα, ανάλογα µε το σκοπό, είτε ως ταξιδιωτική χρέωση (κωδικοί C00 µέχρι C04), είτε ως άλλου είδους χρέωση (π.χ. Α00 αν τα χρήµατα θα χρησιµοποιηθούν για αγορά εµπορευµάτων). 1 Ο ορισµός του κατοίκου για στατιστικούς σκοπούς παρατίθεται στο «Παράρτηµα 2» 4

5 Πώληση ξένου χαρτονοµίσµατος από κάτοικο, είτε το ποσό κατατίθεται σε λογαριασµό του µε την τράπεζα είτε λαµβάνεται σε µετρητά, δεν πρέπει να καταχωρείται εκτός αν το ποσό υπερβαίνει το ισάξιο , οπόταν καταχωρείται πίστωση µε κωδικό C03 ή άλλο κωδικό που αρµόζει (π.χ. Α00 αν το συνάλλαγµα προήλθε από εξαγωγή αγαθών). Αγορά/πώληση ευρώ ή ξένων χαρτονοµισµάτων από µη κάτοικο µε χρέωση ή πίστωση του λογαριασµού του που διατηρεί σε κυπριακή τράπεζα δηλώνεται µόνο ως ΖΡ45 DR ή CR. Αγορά ευρώ από µη κάτοικο µε πληρωµή σε µετρητά (ξένο νόµισµα), δηλαδή χωρίς να χρεωθεί/πιστωθεί λογαριασµός του µη κατοίκου µε την κυπριακή τράπεζα, δεν καταχωρείται. Σε περίπτωση που, ως αποτέλεσµα των πιο πάνω συναλλαγών, προκύπτει πληρωµή προµήθειας από µη κάτοικο προς την κυπριακή τράπεζα, η προµήθεια αυτή πρέπει να καταχωρείται ως συναλλαγή µε κωδικό ΖF50 CR. Οι στατιστικές δηλώσεις αποστέλλονται ηλεκτρονικά, όπως ορίζεται στο «Παράρτηµα 3». Για την επίτευξη της οµαλής επεξεργασίας των στατιστικών πληροφοριών, τα στοιχεία πρέπει να αποστέλλονται σε συνεχή βάση, τουλάχιστoν 2 φορές τo µήνα. Η τελική προθεσµία για την αποστολή των τελευταίων δηλώσεων σε σχέση µε τον υπό αναφορά µήνα είναι η πέµπτη εργάσιµη µέρα του µήνα που ακολουθεί την περίοδο αναφοράς. Η αποστολή των στοιχείων εντός των προκαθορισµένων πλαισίων είναι αναγκαία για κάλυψη των απαιτήσεων των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων χρηστών. Τα στοιχεία που αποστέλλονται πρέπει να φυλάσσονται για περίοδο 3 τουλάχιστον χρόνων, έτσι ώστε να παρέχουν στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου την ευχέρεια ελέγχου. 5

6 IΙΙ. Συναλλαγές ισοζυγίου πληρωµών µε τη µεσολάβηση δύο τραπεζών κατοίκων Τράπεζα κάτοικος Α δέχεται εισερχόµενη εντολή από µη κάτοικο για πληρωµή κατοίκου, πελάτη άλλης τράπεζας κατοίκου Β Η τράπεζα Α είναι υποχρεωµένη κατά τη µεταφορά της εντολής πληρωµής να ενηµερώσει την τράπεζα Β ότι η πληρωµή κατοίκου προέρχεται από µη κάτοικο (δηλαδή αφορά συναλλαγή ισοζυγίου πληρωµών), ενώ η τράπεζα Β οφείλει να καταγράψει τη συναλλαγή αυτή, επειδή διαθέτει την πληροφόρηση από τον κάτοικο. Τράπεζα κάτοικος Α δέχεται εντολή από κάτοικο για πληρωµή µη κατοίκου πελάτη άλλης τράπεζας κατοίκου Β Η τράπεζα Α είναι υποχρεωµένη κατά τη µεταφορά της εντολής πληρωµής να ενηµερώσει την τράπεζα Β ότι η πληρωµή µη κατοίκου προέρχεται από κάτοικο (δηλαδή αφορά συναλλαγή ισοζυγίου πληρωµών). Παράλληλα η τράπεζα Α οφείλει να καταγράψει τη συναλλαγή αυτή, επειδή διαθέτει την πληροφόρηση από τον κάτοικο. Τράπεζα κάτοικος Α δέχεται εντολή από κάτοικο για πληρωµή µη κατοίκου πελάτη τράπεζας του εξωτερικού, η οποία διενεργείται µε τη µεσολάβηση και άλλης τράπεζας κατοίκου Β Η τράπεζα Α είναι υποχρεωµένη να καταγράψει τη συναλλαγή αυτή. 6

7 IV. Χαρακτηριστικά που πρέπει να καταγράφονται στη δήλωση 1 «Γενική Στατιστική ήλωση: Συναλλαγές µεταξύ κατοίκων και µη κατοίκων» Η δήλωση 1 που επισυνάπτεται («Παράρτηµα 4») περιλαµβάνει τα χαρακτηριστικά που πρέπει να καταχωρούνται για κάθε συναλλαγή µεταξύ κατοίκου και µη κατοίκου. Η επεξήγηση των χαρακτηριστικών αυτών δίδεται πιο κάτω. Στοιχεία ταυτότητας κατοίκου Για φυσικά πρόσωπα και νοικοκυριά αρκεί µόνο ο τυποποιηµένος αριθµός Για εταιρείες, συνεταιρισµούς και άλλες οντότητες (π.χ. ηµικρατικοί οργανισµοί, δηµαρχεία και γραφεία αντιπροσωπείας) κατοίκους απαιτείται το όνοµα καθώς και ο αριθµός εγγραφής. Για τα νοµικά πρόσωπα και για τις άλλες οντότητες που δεν έχουν αριθµό εγγραφής, να δίνεται µόνο το όνοµα. Αξίζει να αναφερθεί ότι η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου εφαρµόζει ένα καθεστώς αυστηρής εµπιστευτικότητας, όπως προνοείται από το άρθρο 64(4) των περί Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Νόµων του 2002 µέχρι 2007, το οποίο διασφαλίζει τη µη δηµοσιοποίηση οποιασδήποτε ατοµικής πληροφόρησης. Οι πληροφορίες που παρέχονται από τις τράπεζες θα χρησιµοποιούνται µόνο για στατιστικούς σκοπούς και θα δηµοσιεύονται µόνο σε συγκεντρωτική µορφή, χωρίς να αποκαλύπτεται η ταυτότητα των συναλλασσόµενων. Ηµεροµηνία συναλλαγής Η πληροφορία αυτή είναι απαραίτητη για την ταξινόµηση της στατιστικής πληροφορίας στην ακριβή χρονική περίοδο. Ποσό και νόµισµα συναλλαγής Η συναλλαγή πρέπει να δηλωθεί στο νόµισµα και στο ποσό που πραγµατοποιήθηκε. Ο κατάλογος των κωδικών των νοµισµάτων επισυνάπτεται στο «Παράρτηµα 7». Αν µια συναλλαγή διακανονιστεί σε περισσότερα από ένα νοµίσµατα, τότε πρέπει να συµπληρωθούν διαφορετικές δηλώσεις αναλόγως. 7

8 Κατηγορία συναλλαγής Ο κατάλογος κωδικών των συναλλαγών για το ισοζύγιο πληρωµών («Παράρτηµα 5») αποτελεί µια απλοποιηµένη και συντοµευµένη µορφή του «Εναρµονισµένου Καταλόγου Κωδικών για Συστήµατα Συλλογής Στοιχείων για το Ισοζύγιο Πληρωµών» του Στατιστικού Γραφείου της Ευρωπαϊκής Ένωσης («Eurostat»). O κατάλογος και η περιγραφή των κωδικών διαµορφώθηκαν έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στα κυπριακά δεδοµένα. Ο κατάλογος αυτός στοχεύει στην παροχή αρκετής πληροφόρησης για την ταξινόµηση των συναλλαγών µεταξύ κατοίκων και µη κατοίκων ανάλογα µε την φύση τους. Αν µια πληρωµή αφορά διαφορετικές κατηγορίες συναλλαγής, τότε πρέπει να συµπληρωθούν διαφορετικές δηλώσεις για κάθε κατηγορία. Στις περιπτώσεις κωδικών όπου η περιγραφή δεν είναι αυτονόητη, δίδονται αναλυτικές επεξηγήσεις στο «Παράρτηµα 6». Στο εν λόγω Παράρτηµα διευκρινίζεται επίσης και η διαφορά µεταξύ των άµεσων επενδύσεων, επενδύσεων χαρτοφυλακίου και των λοιπών επενδύσεων. Στις περιπτώσεις όπου οι τράπεζες διενεργούν συναλλαγές για ίδιο λογαριασµό ένα τέταρτο ψηφίο το γράµµα Ζ πρέπει να προστεθεί µπροστά από κάθε κωδικό. Στην περίπτωση που για µια συναλλαγή δεν µπορεί να εντοπιστεί κατάλληλος κωδικός από τον κατάλογο των κωδικών, τότε πρέπει να εκτυπώνεται η δήλωση και το πεδίο «κατηγορία συναλλαγής» να συµπληρώνεται µε σύντοµη γραπτή περιγραφή της φύσης της συναλλαγής. Αν παρατηρηθούν συχνά συναλλαγές που δεν καλύπτονται από τον υφιστάµενο κατάλογο κωδικών, τότε η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου θα προχωρήσει στην εισαγωγή επιπρόσθετου κωδικού. Κωδικός ISIN Ο κωδικός αυτός αφορά µόνο τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου (συναλλαγές µε κωδικούς Ν01, Ν05) και τις συναλλαγές που αφορούν χρηµατοοικονοµικά παράγωγα (συναλλαγές µε κωδικό Q21). Ο κωδικός ISIN («international security identification number») είναι µοναδικός για κάθε τίτλο και έχει δοθεί βάσει διεθνών προδιαγραφών από τις αρµόδιες αρχές (π.χ. χρηµατιστήρια) των χωρών όπου εκδόθηκαν οι τίτλοι. Ο κωδικός αυτός είναι αναγκαίος για την πιο λεπτοµερή ταξινόµηση των συναλλαγών χαρτοφυλακίου, σύµφωνα µε τις προδιαγραφές του ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου («IMF»), του Στατιστικού Γραφείου της Ευρωπαϊκής Ένωσης 8

9 («Eurostat») και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Οι συναλλαγές που αφορούν επενδύσεις χαρτοφυλακίου ή χρηµατοοικονοµικά παράγωγα µπορούν να οµαδοποιούνται ανά τίτλο σύµφωνα µε τον κωδικό ISIN. Η οµαδοποίηση αυτή µπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιµη για τις συναλλαγές που διενεργούν οι τράπεζες για ίδιο λογαριασµό. H οµαδοποιηµένη υποβολή στοιχείων πρέπει να συζητηθεί και να συµφωνηθεί µαζί µε την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Πίστωση Χρέωση Για κάθε συναλλαγή πρέπει να δηλώνεται αν πρόκειται για χρέωση ή πίστωση. Το βασικό κριτήριο για το διαχωρισµό αυτό είναι η κίνηση χρηµάτων στο λογαριασµό του συναλλασσόµενου κατοίκου στην Κύπρο: συναλλαγή που οδηγεί σε εισροή χρηµάτων στο λογαριασµό του κατοίκου δηλώνεται ως πίστωση και αντίθετα, συναλλαγή που έχει αποτέλεσµα την εκροή χρηµάτων από το λογαριασµό του κατοίκου παρουσιάζεται ως χρέωση. Ο κανόνας αυτός εφαρµόζεται για τις συναλλαγές των κατοίκων πελατών των τραπεζών. Για τις συναλλαγές που διενεργούν οι τράπεζες για ίδιο λογαριασµό η χρέωση/πίστωση καταγράφεται σύµφωνα µε τη λογιστική αρχή. ηλαδή η αύξηση των απαιτήσεων (assets) της τράπεζας δηλώνεται ως χρέωση («DR»), ενώ η αύξηση των υποχρεώσεων (liabilities) της τράπεζας δίδεται ως πίστωση («CR»). Ο διαχωρισµός αυτός είναι σηµαντικός και πρέπει να ελεγχθεί για αληθοφάνεια αντιπαραβάλλοντας τον µε τον κωδικό που χρησιµοποιήθηκε για τη φύση της συναλλαγής. Χώρα κατοικίας του µη κατοίκου συναλλασσόµενου Η χώρα κατοικίας του µη κατοίκου συναλλασσόµενου καταγράφεται µε το διεθνή κωδικό της χώρας (κατάλογος στο «Παράρτηµα 7.2»). Γενικά, η χώρα κατοικίας του µη κατοίκου είναι: Για τις πιστώσεις η χώρα κατοικίας του προσώπου ή εταιρείας που πληρώνει Για τις χρεώσεις - η χώρα κατοικίας του δικαιούχου της πληρωµής Όµως οι ακόλουθες εξαιρέσεις είναι πιθανές: Άµεση επένδυση στο εξωτερικό η χώρα στην οποία βρίσκεται η συνδεδεµένη εταιρεία Άµεση επένδυση στην Κύπρο η χώρα στην οποία διαµένει ο µη κάτοικος επενδυτής 9

10 Επένδυση χαρτοφυλακίου Ξένοι τίτλοι η χώρα κατοικίας του εκδότη του τίτλου Κυπριακοί τίτλοι η χώρα κατοικίας του µη κατοίκου αγοραστή ή πωλητή Κατασκευαστικές υπηρεσίες στο εξωτερικό η χώρα όπου πραγµατοποιούνται οι κατασκευαστικές εργασίες Για συναλλαγές µε διεθνείς οργανισµούς: στο πεδίο αυτό πρέπει να καταγράφεται ο κωδικός του διεθνούς οργανισµού, όπως αναγράφεται στον επισυνηµµένο κατάλογο κωδικών χωρών. Θεσµική ιδιότητα του κατοίκου Μόνο για ακόλουθες κατηγορίες συναλλαγών: εισοδήµατα από επενδύσεις, άµεσες επενδύσεις, επενδύσεις χαρτοφυλακίου, λοιπές επενδύσεις και επενδύσεις σε χρηµατοοικονοµικά παράγωγα. Για συναλλαγές που αφορούν εισοδήµατα από επενδύσεις (κωδικοί J12 K82), άµεσες επενδύσεις (κωδικοί Μ), επενδύσεις χαρτοφυλακίου (κωδικοί Ν), λοιπές επενδύσεις (κωδικοί Ρ) και χρηµατοοικονοµικά παράγωγα (κωδικός Q), η θεσµική ιδιότητα του συναλλασσόµενου κατοίκου πρέπει να αναγράφεται σύµφωνα µε τον κατάλογο του παραρτήµατος 7.3. Αριθµός αναφοράς στατιστικής δήλωσης Για τις άµεσες επενδύσεις, τα εισοδήµατα από άµεσες επενδύσεις και για το δανεισµό κατοίκων από το εξωτερικό πρέπει να δίδεται επιπρόσθετα και ο αριθµός αναφοράς της σχετικής στατιστικής δήλωσης (βλέπε δηλώσεις 2 και 3 του «Παραρτήµατος 4»). Στην περίπτωση των άµεσων επενδύσεων η συµπλήρωση της σχετικής στατιστικής δήλωσης δεν απαιτείται στην περίπτωση που η επένδυση αφορά αγορά ακινήτων στο εξωτερικό από κατοίκους (Μ49) ή αγορά ακινήτων στην Κύπρο από µη κατοίκους (Μ99). Οι δηλώσεις 2 και 3 υποβάλλονται στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στο τέλος κάθε µήνα. 10

11 V. Εφαρµογή ορίου αναφορικά µε τις συναλλαγές του ισοζυγίου πληρωµών Σύµφωνα µε το Άρθρο 5 του Κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 924/2009 για τις διασυνοριακές πληρωµές στην Κοινότητα, το όριο εξαίρεσης (exception threshold) µέχρι µεγίστου ποσού , το οποίο στη περίπτωση της Κύπρου εφαρµόστηκε από την 1 η Ιανουαρίου 2008, παύει να αφορά µόνο διασυνοριακές πληρωµές. Σύµφωνα µε το εν λόγω Άρθρο εξαιρούνται τόσο οι διασυνοριακές όσο και οι πληρωµές ισοζυγίου πληρωµών στο εσωτερικό της χώρας (π.χ. συναλλαγές όπου (i) εµπλέκεται µόνο ένας παροχέας υπηρεσιών ή (ii) εµπλέκονται δύο ή και περισσότεροι κάτοικοι παροχείς υπηρεσιών). Το Άρθρο 5 του Κανονισµού συγκεκριµένα προβλέπει: Άρθρο 5 Υποχρεώσεις παροχής στοιχείων για το ισοζύγιο πληρωµών 1. Από την 1η Ιανουαρίου 2010, τα κράτη µέλη καταργούν τις εθνικές υποχρεώσεις παροχής στοιχείων βάσει διακανονισµών που επιβάλλονται στους παρόχους υπηρεσιών πληρωµής για τις στατιστικές του ισοζυγίου πληρωµών που αφορούν πράξεις πληρωµών των πελατών τους µέχρι ευρώ. 2. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 1 τα κράτη µέλη µπορούν να συνεχίσουν να συλλέγουν συγκεντρωτικά στοιχεία ή άλλες σχετικές ευχερώς διαθέσιµες πληροφορίες, υπό τον όρο ότι η εν λόγω συλλογή στοιχείων δεν επηρεάζει την οµαλή επεξεργασία των πληρωµών και µπορεί να αυτοµατοποιηθεί πλήρως από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωµής. ιευκρινίζεται ότι οι υπόλοιπες πρόνοιες του Κανονισµού αναφορικά µε το όριο εξαίρεσης παραµένουν οι ίδιες. Συγκεκριµένα, η επιβολή ορίου εξαίρεσης καλύπτει εµβάσµατα, επιταγές και συναλλαγές µε πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες και άλλα µέσα ηλεκτρονικής πληρωµής, ενώ δεν αφορά πληρωµές σε άλλα νοµίσµατα. Παράλληλα, οι διασυνοριακές πληρωµές που πραγµατοποιούνται µεταξύ πιστωτικών ιδρυµάτων για δικό τους λογαριασµό, δεν εξαιρούνται από την επιβολή του ορίου εξαίρεσης, οπότε και η υποχρέωση υποβολής τέτοιων στοιχείων παραµένει, ανεξάρτητα από το ποσό και το νόµισµα των εν λόγω συναλλαγών. 11

12 VI. Παραδείγµατα 1. Ο συναλλασσόµενος είναι ξένος που ζει και εργάζεται στην Κύπρο για διάστηµα µεγαλύτερο του ενός έτους και άρα θεωρείται κάτοικος, π.χ. ξένος εργάτης - Ο µισθός που πληρώνεται από τον κάτοικο εργοδότη του σε λογαριασµό που διατηρεί ο ξένος εργάτης σε κυπριακή τράπεζα δε δηλώνεται (συναλλαγή µεταξύ δύο κατοίκων). - L20 DR: όταν ο κάτοικος ξένος εργάτης στέλνει χρήµατα σε κάτοικο της χώρας όπου διέµενε προηγουµένως (π.χ. σε συγγενή). - P40 DR: όταν τα χρήµατα που αποστέλλονται από τον ξένο εργάτη προορίζονται για κατάθεση σε λογαριασµό που διατηρεί ο ίδιος σε τράπεζα του εξωτερικού. - L07 DR: όταν ο κάτοικος ξένος εργάτης στέλνει χρήµατα ως οικονοµική βοήθεια ή δωρεά σε κάτοικο χώρας άλλης από αυτής που διέµενε προηγουµένως. - Aν ο κάτοικος ξένος εργάτης στέλνει χρήµατα στο εξωτερικό για οποιοδήποτε άλλο σκοπό (π.χ. αγορά κάποιας υπηρεσίας ή αγαθού) τότε αυτό καταχωρείται µε τον αντίστοιχο κωδικό συναλλαγής. 2. Ο συναλλασσόµενος είναι ξένος που ζει και εργάζεται στην Κύπρο για διάστηµα µικρότερο του ενός έτους και άρα θεωρείται µη κάτοικος - Ο µισθός που πληρώνεται από τον κάτοικο εργοδότη σε λογαριασµό που διατηρεί ο ξένος εργάτης σε κυπριακή τράπεζα, δηλώνεται µόνο ως ZP45 CR αν ο κάτοικος εργοδότης δε διατηρεί λογαριασµό στην εν λόγω κυπριακή τράπεζα. Αν ο κάτοικος εργοδότης διατηρεί παράλληλα λογαριασµό στην ίδια τράπεζα τότε δηλώνεται επιπλέον και ο µισθός του ξένου εργάτη ως Κ90 DR. - ZP45 DR: όταν ο µη κάτοικος ξένος εργάτης που διατηρεί λογαριασµό µε την κυπριακή εµπορική τράπεζα αποσύρει οποιαδήποτε χρήµατα από το λογαριασµό του (είτε για χρήση στην Κύπρο, είτε για να τα στείλει σε κάτοικο άλλης χώρας, είτε για να τα καταθέσει σε λογαριασµό που διατηρεί ο ίδιος µε τράπεζα του εξωτερικού). 3. Ξένος εργάτης που ζει και εργάζεται στην Κύπρο για διάστηµα µεγαλύτερο του ενός έτους και άρα θεωρείται κάτοικος αποφασίζει να επιστρέψει στην πατρίδα του µε τη 12

13 λήξη της περιόδου εργοδότησης του - Στην περίπτωση που ο ξένος εργάτης αποφασίζει κατά τη µετανάστευσή του να µεταφέρει στο εξωτερικό ολόκληρο το υπόλοιπο του λογαριασµού που διατηρεί µε κυπριακή τράπεζα πρέπει να γίνει η ακόλουθη εγγραφή: L21 DR για ολόκληρο το υπόλοιπο του λογαριασµού του πελάτη µε την κυπριακή τράπεζα - Στην περίπτωση που το άτοµο που µεταναστεύει από την Κύπρο συνεχίζει να διατηρεί ολόκληρο ή µέρος του υπολοίπου του µε την τράπεζα κάτοικο, τότε πρέπει να γίνουν οι ακόλουθες δύο εγγραφές: L21 DR για ποσό ίσο µε ολόκληρο το υπόλοιπο του λογαριασµού του πελάτη µε την τράπεζα κάτοικο, και ZP45 CR για το ποσό που παραµένει στο λογαριασµό του πελάτη (που πλέον θεωρείται µη κάτοικος) µε την τράπεζα κάτοικο (για να φανεί έτσι η αύξηση των καταθέσεων µη κατοίκων στην τράπεζα κάτοικο) 4. Συναλλαγές στις οποίες ο κάτοικος συναλλασσόµενος είναι κυπριακή τράπεζα: (1) Καταθέσεις κυπριακής τράπεζας σε τράπεζα εξωτερικού: ZP40 DR στην περίπτωση κατάθεσης ZP40 CR στην περίπτωση ανάληψης Mηνιαίως οφειλόµενος τόκος (interest accruals) ZK82 CR ZP40 DR (δηµιουργούνται ταυτόχρονα και µε το ίδιο ποσό) (2) Καταθέσεις µη κατοίκων µε κυπριακή τράπεζα: ZP45 CR στην περίπτωση κατάθεσης ZP45 DR στην περίπτωση ανάληψης Mηνιαίως οφειλόµενος τόκος (interest accruals) ZK82 DR ZP45 CR (δηµιουργούνται ταυτόχρονα και µε το ίδιο ποσό) 13

14 (3) άνειο από τράπεζα εξωτερικού: ZP25/26 CR στην περίπτωση ανάληψης ZP25/26 DR στην περίπτωση αποπληρωµής (περιλαµβάνει αποπληρωµή κεφαλαίου και τόκου) Mηνιαίως οφειλόµενος τόκος (interest accruals) ZK81 DR ZP25/26 CR (δηµιουργούνται ταυτόχρονα και µε το ίδιο ποσό) (4) άνεια από κυπριακές εµπορικές τράπεζες σε µη κατοίκους : σε µη συνδεδεµένα µέρη: σε υποκαταστήµατα ή θυγατρικές: (για ενίσχυση της κεφαλαιουχικής τους βάσης) ZP20/21 DR έκδοση δανείου ZM22/23 DR έκδοση δανείου ZP20/21 CR αποπληρωµή ZM22/23 CR στη λήξη: (περιλαµβάνει (περιλαµβάνει αποπληρωµή το αρχικό κεφάλαιο και κεφαλαίου και τόκου) τον τόκο) Μηνιαίως οφειλόµενος τόκος Μηνιαίως οφειλόµενος τόκος ZK81 CR ZP20/21 DR (δηµιουργούνται ταυτόχρονα και µε το ίδιο ποσό) ZJ22 CR ΖΜ22/23 DR (5) Επένδυση κυπριακών τραπεζών σε υποκαταστήµατα (προικώο κεφάλαιο) ή θυγατρικές (µετοχικό κεφάλαιο) στο εξωτερικό: ZM10 DR στην περίπτωση που επενδύουν ZM10 CR στην περίπτωση µείωσης της επένδυσης ZJ12 CR όταν πληρώνονται µερίσµατα από το υποκατάστηµα/θυγατρική στην µητρική εταιρεία. 14

15 5. Πράξεις τριγωνικού εµπορίου Με τον όρο τριγωνικό εµπόριο εννοούµε τις περιπτώσεις όπου κάτοικος αγοράζει εµπορεύµατα από µη κάτοικο και στη συνέχεια τα µεταπωλεί σε άλλο µη κάτοικο. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής τα εµπορεύµατα δεν εισέρχονται στην Κύπρο. Σε αυτή τη περίπτωση η πληρωµή από τον κάτοικο έµπορο για την αγορά των αγαθών θα καταχωρείται ως A10 DR και η είσπραξη από την πώληση των αγαθών θα δίδεται ως A10 CR. 6. Μεταγραφές κατοίκων ποδοσφαιριστών/καλαθοσφαιριστών σε οµάδες του εξωτερικού και αντίστροφα Οι πιο πάνω συναλλαγές εµπίπτουν στην κατηγορία L07. Η πληρωµή για απόκτηση κατοίκου ποδοσφαιριστή από οµάδα του εξωτερικού θα καταχωρείται ως L07 CR, ενώ η πληρωµή για µεταγραφή µη κατοίκου ποδοσφαιριστή σε κυπριακή οµάδα θα δίδεται ως L07 DR. 7. Τράπεζα Αναπτύξεως και Οργανισµός Χρηµατοδοτήσεως Στέγης Οι δύο πιο πάνω οργανισµοί πρέπει να τυγχάνουν µεταχείρισης από τις τράπεζες όπως οποιοσδήποτε άλλος κάτοικος πελάτης και για αυτό πρέπει να δηλώνονται όλες οι πράξεις τους που αφορούν συναλλαγές µε µη κατοίκους. 8. Μη κάτοικος κατέχει κατοικία στην Κύπρο Όταν ένας κάτοικος πελάτης (π.χ. ΑΤΗΚ, ΑΗΚ, Συµβούλια Υδατοπροµήθειας) δέχεται έµβασµα από µη κάτοικο που κατέχει κατοικία στην Κύπρο και διαµένει στο νησί για περίοδο µικρότερη του ενός έτους, µε σκοπό την πληρωµή λογαριασµών τηλεφώνου, ηλεκτρισµού, και νερού, τότε η πίστωση στο λογαριασµό του κατοίκου πελάτη να καταχωρείται µε κωδικό C Πρεσβείες και στρατιωτικές µονάδες Όποτε ένας κάτοικος πελάτης πληρωθεί από µη κάτοικο πελάτη ο οποίος είναι πρεσβεία, τότε η πίστωση για τον κάτοικο πελάτη να καταχωρείται µε κωδικό Ι00. Στις περιπτώσεις που ο µη κάτοικος πελάτης είναι η ΕΛ ΥΚ ή οι αγγλικές βάσεις τότε η πίστωση για τον κάτοικο πελάτη να καταχωρείται µε κωδικό Ι01. 15

16 10. Πληρωµή τελών για συµµετοχή σε εξετάσεις εξωτερικού ή απόκτηση διπλώµατος µε αλληλογραφία Οι συναλλαγές αυτές καταγράφονται στην κατηγορία των προσωπικών, οπτικοακουστικών πολιτιστικών και ψυχαγωγικών υπηρεσιών στην υποκατηγορία υπηρεσίες που σχετίζονται µε την εκπαίδευση (Η90 DR). 16

17 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Οι περί Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Νόµοι του 2002 µέχρι 2007 εκδίδονται µε δηµοσίευση στην Επίσηµη Εφηµερίδα της Κυπριακής ηµοκρατίας σύµφωνα µε το Άρθρο 52 του Συντάγµατος. ΜΕΡΟΣ ΧΙΙ ΠΑΡΟΧΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ 63.Επιφυλασσοµένης της υποχρέωσης παροχής στατιστικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σύµφωνα µε το άρθρο 5 του Καταστατικού και της κατ εφαρµογήν του εκδιδοµένης συµπληρωµατικής νοµοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τράπεζες, δηµόσιες υπηρεσίες, οργανισµοί δηµόσιου δικαίου, καθώς και οποιοδήποτε άλλο φυσικό ή νοµικό πρόσωπο οφείλουν χωρίς δικαίωµα επίκλησης του τραπεζικού ή άλλου απορρήτου, να παρέχουν στην Τράπεζα, τα στοιχεία και πληροφορίες που βρίσκονται στην κατοχή τους και που είναι αναγκαία για την επίτευξη των κατά το άρθρο 5 σκοπών και για την άσκηση των κατά το άρθρο 6 αρµοδιοτήτων της. 64.-(1)(α) Η Τράπεζα δύναται να απαιτεί από τους αναφερόµενους στο άρθρο 63 οργανισµούς και πρόσωπα να της παρέχουν όλα τα στοιχεία και πληροφορίες που βρίσκονται στην κατοχή τους, όπως αυτά ορίζονται σε οδηγίες που εκδίδονται από την Τράπεζα δυνάµει του εδαφίου (2) για την κατάρτιση του ισοζυγίου πληρωµών και τον υπολογισµό της διεθνούς επενδυτικής θέσης της ηµοκρατίας, καθώς και των χρηµατοοικονοµικών λογαριασµών των επιµέρους τοµέων της οικονοµίας. (β) Οι αναφερόµενοι στο άρθρο 63 οργανισµοί και πρόσωπα, χωρίς δικαίωµα επίκλησης του τραπεζικού ή άλλου απορρήτου, παρέχουν στην Τράπεζα, τα αναφερόµενα στην παράγραφο (α) στοιχεία και πληροφορίες (2) Η Τράπεζα δύναται να ορίζει µε την έκδοση σχετικών οδηγιών, τα στοιχεία και τις πληροφορίες που οφείλουν να εξασφαλίζουν και να της παρέχουν οι αναφερόµενοι στο άρθρο 63 οργανισµοί και πρόσωπα, σχετικά µε τις συναλλαγές τους µε κατοίκους ή µη κατοίκους Κύπρου, τις απαιτήσεις και υποχρεώσεις τους έναντι των προσώπων αυτών, καθώς και τον τρόπο, χρόνο και διαδικασία παροχής των στοιχείων καθώς και πληροφοριών και κάθε άλλη σχετική λεπτοµέρεια: Νοείται ότι τα στοιχεία και οι πληροφορίες πρέπει να είναι πλήρη και να παρέχονται στην Τράπεζα όπως ακριβώς περιήλθαν στη γνώση και κατοχή των εν λόγω οργανισµών και προσώπων. (3) Για την εκπλήρωση της υποχρέωσης παροχής των στοιχείων που ορίζονται στις οδηγίες της Τράπεζας, οι τράπεζες και τα εξουσιοδοτηµένα οικονοµικά ιδρύµατα οφείλουν σε περίπτωση διενέργειας µέσω αυτών συναλλαγών κατοίκων µε µη κάτοικους Κύπρου, να παίρνουν από τους συναλλασσόµενους κατοίκους Κύπρου 17

18 τις πληροφορίες ή τα στοιχεία αυτά. (4) Ανεξάρτητα από ο,τιδήποτε διαλαµβάνεται σε οποιοδήποτε άλλο εκάστοτε σε ισχύ νόµο, στοιχεία ή πληροφορίες που παρέχονται στην Τράπεζα για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, καλύπτονται από το επαγγελµατικό απόρρητο και δεν επιτρέπεται να γνωστοποιούνται σε οποιοδήποτε πρόσωπο ή αρχή είτε από πρόσωπο, το οποίο ασκεί ή άσκησε δραστηριότητα για λογαριασµό της Τράπεζας, είτε από πρόσωπο που λαµβάνει γνώση των πληροφοριών ή των στοιχείων αυτών: Νοείται ότι η απαγόρευση αυτή δεν περιλαµβάνει την ανακοίνωση σε συγκεντρωτική µορφή των πιο πάνω στοιχείων και πληροφοριών, εφόσον δεν αποκαλύπτεται η ταυτότητα των προσώπων, στα οποία αναφέρονται τα στοιχεία αυτά. (5) Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, η Τράπεζα δύναται να ορίζει την έννοια του «κατοίκου Κύπρου» µε την έκδοση σχετικών οδηγιών. (6) (α) Όποιος παραβαίνει οποιαδήποτε από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου είναι ένοχος αδικήµατος και σε περίπτωση καταδίκης του τιµωρείται µε χρηµατική ποινή που δεν υπερβαίνει τις ογδόντα πέντε χιλιάδες τετρακόσια τριάντα ευρώ ( ,00) και εάν το αδίκηµα συνεχίζεται, µε περαιτέρω χρηµατική ποινή που δεν υπερβαίνει τα χίλια επτακόσια οκτώ ευρώ ( 1.708,00) για κάθε ηµέρα για την οποία συνεχίζεται η παράβαση. (β) Το ικαστήριο, το οποίο εκδικάζει αδίκηµα λόγω παράβασης των διατάξεων του παρόντος άρθρου, δύναται, σε περίπτωση καταδίκης, επιπροσθέτως οποιασδήποτε ποινής επιβάλλει στον ένοχο δυνάµει της παραγράφου (α), να διατάξει και την άµεση παροχή προς την Τράπεζα των στοιχείων ή πληροφοριών που αυτή είχε ζητήσει. 64Α. Σε περίπτωση που η Τράπεζα κατά την άσκηση της αρµοδιότητάς της για συλλογή στοιχείων και πληροφοριών διαπιστώνει παράβαση των κατά το παρόν µέρος υποχρεώσεων για παροχή στοιχείων και πληροφοριών και στην έκταση που δεν προβλέπεται αποκλειστική αρµοδιότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να επιβάλλει κυρώσεις, ο ιοικητής δύναται, αφού προηγουµένως ακούσει το ενδιαφερόµενο πρόσωπο, να επιβάλλει διοικητικό πρόστιµο που δεν υπερβαίνει τις εκατό δύο χιλιάδες πεντακόσια δεκαέξι ευρώ και εννέα σεντ ( ,09) και, σε περίπτωση που η παράβαση συνεχίζεται, να επιβάλλει επιπρόσθετα, διοικητικό πρόστιµο που δεν υπερβαίνει τα οκτακόσια πενήντα τέσσερα ευρώ ( 854,00), για κάθε ηµέρα για την οποία συνεχίζεται η παράβαση. 18

19 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 ΟΙ ΠΕΡΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ 2002 ΕΩΣ 2007 Οδηγία δυνάµει του εδαφίου (5) του άρθρου (Ι) του (Ι) του (Ι) του Επίσηµη Εφηµερίδα της ΕΕ: L354, , σ.34. Επίσηµη Εφηµερίδα της ΕΕ: L159, , σ.48. Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, ασκώντας τις εξουσίες που της παρέχονται σύµφωνα µε το εδάφιο (5) του άρθρου 64 των περί Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Νόµων του 2002 έως 2007, εκδίδει την ακόλουθη οδηγία, η οποία αφορά τον ορισµό της έννοιας του «κατοίκου Κύπρου» για σκοπούς κατάρτισης του ισοζυγίου πληρωµών, υπολογισµού της διεθνούς επενδυτικής θέσης της Κυπριακής ηµοκρατίας και των χρηµατοοικονοµικών λογαριασµών των επιµέρους τοµέων της οικονοµίας. Ο ορισµός της έννοιας του «κατοίκου Κύπρου» στην ακόλουθη Οδηγία βασίζεται στον ορισµό του κατοίκου όπως αυτός αποδίδεται στην Κατευθυντήρια Γραµµή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας της 16 ης Ιουλίου 2004 σχετικά µε τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για παροχή στατιστικών στοιχείων στον τοµέα του ισοζυγίου πληρωµών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης και το πρότυπο διεθνών διαθεσίµων (ΕΚΤ/2004/15), όπως τροποποιήθηκε µεταγενέστερα, και στο Εγχειρίδιο για το Ισοζύγιο Πληρωµών του ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου. Συνοπτικός τίτλος. 1. Η παρούσα Οδηγία θα αναφέρεται ως η περί Ορισµού της Έννοιας του «κατοίκου Κύπρου» για Στατιστικούς Σκοπούς Οδηγία του Ερµηνεία. 2. Στην παρούσα Οδηγία, εκτός εάν από το κείµενο προκύπτει διαφορετικά- «ηµοκρατία» σηµαίνει την Κυπριακή ηµοκρατία «διεθνείς οργανισµοί» σηµαίνει τις οντότητες που εγκαθιδρύονται µε 19

20 βάση επίσηµες πολιτικές συµφωνίες µεταξύ των µελών τους οι οποίες έχουν την ισχύ διεθνών συνθηκών η ύπαρξη τους αναγνωρίζεται δια νόµου στις χώρες µέλη τους. Έννοια «κατοίκου Κύπρου». 3. «Κάτοικος Κύπρου» σηµαίνει- (α) Κάθε φυσικό πρόσωπο που: (i) ανεξάρτητα από υπηκοότητα κατοικεί ή προτίθεται να κατοικήσει για τουλάχιστον ένα έτος στη ηµοκρατία (ii) έχει τη συνήθη κατοικία του στη ηµοκρατία και ταξιδεύει ή διαµένει προσωρινά σε χώρα άλλη από τη ηµοκρατία για περίοδο µικρότερη του ενός έτους (iii) έχει τη συνήθη κατοικία του στη ηµοκρατία, το οποίο εργοδοτείται από τη ηµοκρατία και υπηρετεί σε πρεσβείες, προξενεία, στρατιωτικές βάσεις και λοιπές υπηρεσίες της ηµοκρατίας οι οποίες βρίσκονται στην επικράτεια χώρας άλλης από τη ηµοκρατία (iv) έχει τη συνήθη κατοικία του στη ηµοκρατία και σπουδάζει ή νοσηλεύεται σε χώρα άλλη από τη ηµοκρατία, ανεξάρτητα από τη διάρκεια των σπουδών ή της νοσηλείας (v) έχει τη συνήθη κατοικία του στη ηµοκρατία και εργάζεται σε πλοία, αεροσκάφη, διαστηµικούς σταθµούς, εξέδρες άντλησης πετρελαίου και άλλο παρόµοιο εξοπλισµό εκτός της επικράτειας της ηµοκρατίας (vi) εργοδοτείται από διεθνείς οργανισµούς, το οποίο κατοικεί ή προτίθεται να κατοικήσει για τουλάχιστον ένα έτος στη ηµοκρατία. Για τους σκοπούς των σηµείων (ii) έως (v) της υποπαραγράφου (α) η συνήθης κατοικία καθορίζεται µε κριτήριο τη χώρα στην οποία βρίσκεται το φυσικό πρόσωπο 20