Αναβολή δραστηριοτήτων

Transcript

1 Αναβολή δραστηριοτήτων Λόγω των έκτακτων μέτρων που έχουν προκηρυχθεί από την Πολιτεία σε σχέση με τον έλεγχο της διασποράς της επιδημίας Covid-19, ο ΣΕΑ αναβάλλει οποιαδήποτε εκδήλωση και δραστηριότητα που σχετίζεται με φυσική παρουσία ή/και συνάντηση (όπως π.χ. η ακύρωση της μηνιαίας συνάντησης στις 8 Μαρτίου). Αυτό επηρεάζει και την διεξαγωγή των επερχόμενων εκλογών μας στις 22 Μαρτίου, οι οποίες αναβάλλονται μέχρι νεωτέρας. Ωστόσο, όλες οι δράσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν απομακρυσμένα (π.χ. παρατηρήσεις στο πλαίσιο της καμπάνιας για το ΕΕ Κηφέα, ανάλυση δεδομένων, κ.α.) θα συνεχιστούν στο βαθμό που είναι δυνατό. Ο Πρόεδρος του ΔΣ Γρηγόρης Μαραβέλιας Πλανήτης Αφροδίτη: Παρατήρηση της Μορφολογίας και Δυναμικής της Ατμόσφαιρας από Ερασιτέχνες Αστρονόμους

2 OBSERVER=E.Kardasis,TELESCOPE=C14,EXP_TIME=0.005,INT_TIME=300, OBS_LAT=38,OBS_ Οι ερασιτεχνικές παρατηρήσεις της Αφροδίτης παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για την κατανόηση της ατμόσφαιρας της, συμπληρώνοντας δεδομένα που λαμβάνονται από διαστημοσυσκευές ή μεγάλα τηλεσκόπια. Η σύγχρονη τεχνολογία έδωσε την δυνατότητα της παρατήρησης και επεξεργασίας με ψηφιακά μέσα (κάμερες, υπολογιστές, λογισμικά) σε πολύ μεγάλη λεπτομέρεια σε σχέση με το παρελθόν, και γίνεται σε ένα μεγαλύτερο φάσμα που περιλαμβάνει το υπεριώδες, το οπτικό και φτάνει μέχρι το κοντινό υπέρυθρο μεταξύ ~ nm. Η ατμόσφαιρα της είναι πλήρως καλυμμένη από πυκνά σύννεφα που στον παρατηρητή παρουσιάζουν αμυδρούς ή έντονους σχηματισμούς. Στο υπεριώδες φάσμα του φωτιζόμενου ημισφαιρίου καταγράφουμε την κίνηση εύκολα ανιχνεύσιμων σχηματισμών στις κορυφές των νεφών που έχουν μελετηθεί για δεκαετίες. Τα μεσαίου ύψους νέφη μπορούν να παρατηρηθούν στο κοντινό υπέρυθρο, αλλά οι μετρήσεις ανέμων είναι πολύ πιο σπάνιες εξαιτίας της πολύ χαμηλότερης αντίθεσης

3 της φωτεινότητας των σχηματισμών. Πολλά ακόμα φαινόμενα είναι ανιχνεύσιμα με ένα ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο και με ψηφιακά μέσα, όπως, φωτεινές κηλίδες αλλά και οι επιφανειακοί σχηματισμοί στην πλευρά της νύχτας. Στην παρούσα εργασία θα κάνουμε μια σύντομη ανασκόπηση της παρατήρησης του πλανήτη από την αρχαιότητα μέχρι και την γνώση που έχουμε για αυτόν σήμερα και είναι χρήσιμη στην μεθοδική παρατήρηση. Θα εστιάσουμε στα σημεία που ένας αφοσιωμένος παρατηρητής μπορεί να συμμετέχει στην εξερεύνηση του δίδυμου πλανήτη με το δικό του σύγχρονο εξοπλισμό. Η εργασία παρουσιάστηκε στο 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας (3/11/2019) και μπορείτε να κατεβάσετε το συνημμένο αρχείο ή να την παρακολουθήσετε εδώ: ΠΛΑΝΗΤΗΣ-ΑΦΡΟΔΙΤΗ-2019_ΜάνοςΚαρδάσης-v.8.5Download Συμμετοχή ΣΕΑ σε εκδήλωση στην Σκάρφεια Φθιώτιδας Την Παρασκευή 9 Αυγούστου, 2019, ο Πολιτιστικός και Εξωραϊστικός Σύλλογος Γυναικών Σκάρφειας διοργανώνει εκδήλωση για μικρούς και μεγάλους. Θα υπάρξει ομιλία που θα δοθεί από το μέλος μας Νάντια Μουτσουρούφη. Ο Θανάσης Ευαγγελόπουλος (μέλος του ΣΕΑ και της Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης) θα πραγματοποιήσει ουρανογραφία και θα ακολουθήσει παρατήρηση με τηλεσκόπια.

4

5 Ο ΣΕΑ ανεβαίνει στην 13η Πανελλήνια Εξόρμηση Ερασιτεχνών Αστρονόμων Κάθε χρόνο έχουμε την διοργάνωση της Πανελλήνιας Εξόρμησης Ερασιτεχνών Αστρονόμων σε κάποιο σκοτεινό σημείο της Ελλάδας. Σκοπός αυτής της πανελλήνιας εμβέλειας δράσης είναι η συνάντηση των ερασιτεχνών αστρονόμων στο πεδίο, όπου υπάρχει η δυνατότητα αλληλεπίδρασης τους. Έτσι μπορεί κάποιος να δει από κοντά εξοπλισμό άλλων, να δοκιμάσει τεχνικές παρατήρησης, και να συζητήσει φυσικά για αυτό καθώς και για την Αστρονομία γενικότερα. Επιπλέον, έχοντας θεσμοθετήσει εργαστήρια και ομιλίες οι συμμετέχοντες έχουν ένα πλήρες πρόγραμμα ενασχόλησης με την Αστρονομία. Αυτό σημαίνει ότι οι πανελλήνιες εξορμήσεις αποτελούν μοναδική ευκαιρία για τους αρχάριους να εισαχθούν στην παρατήρηση και για τους εμπειρότερους να ανταλλάξουν εμπειρίες. Ταυτόχρονα δε, υπάρχουν και άλλες δράσεις μη αστρονομικού χαρακτήρα που επιτρέπουν σε ερασιτέχνες και μη να απολαύσουν την επαφή με βουνό και την φύση. Ο Σύλλογος Ερασιτεχνικής Αστρονομίας έχει συμμετάσχει σε όλες τις Πανελλήνιες Εξορμήσεις από το 2007 μέχρι σήμερα. Μάλιστα, έχει διοργανώσει με μεγάλη επιτυχία δύο εξορμήσεις: την 3η στην Ανάβρα Φθιώτιδας το 2009 και την 8η στον Ελικώνα Βοιωτίας το Έτσι και φέτος λοιπόν ο ΣΕΑ, υποστηρίζοντας και σεβόμενος απόλυτα τους πανελλήνιους θεσμούς της κοινότητας, ανεβαίνει στην 13η Πανελλήνια Εξόρμηση Ερασιτεχνών Αστρονόμων στις Φιλιππαίους Γρεβενών μεταξύ 2-4 Αυγούστου Η πολυμελής ομάδα αποτελείται από έμπειρους ερασιτέχνες,

6 αρχάριους που συμμετέχουν για πρώτη φορά, καθώς και συγγενείς και φίλους οι οποίοι θα μοιραστούν την χαρά της Αστρονομίας και της φύσης στο βουνό. Συμμετέχοντες της 8η Αστρονόμων του 2014 (Φωτό: Ιάκωβος Στρίκης) Πανελλήνιας Εξόρμησης Ερασιτεχνών Υλικό από τον κύκλο σεμιναρίων Εισαγωγή στην Παρατηρησιακή Αστρονομία Τον Φεβρουάριο ολοκληρώσαμε τον κύκλο σεμιναρίων Εισαγωγή στην Παρατηρησιακή Αστρονομία που τρέξαμε από τον Δεκέμβριο

7 του Στην παρούσα σελίδα θα κάνουμε διαθέσιμο όλο το υλικό που παράχθηκε κατά την διάρκεια αυτών των σεμιναρίων. Να παρακολουθείτε την σελίδα αυτή για μελλοντικές ανανεώσεις! 25/4/2019: βίντεο από το 1ο μάθημα 23/4/2020: βίντεο από το 2ο και 3ο μάθημα, παρουσιάσεις 1ου μαθήματος Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2018 Εισαγωγή στην ερασιτεχνική παρατηρησιακή Αστρονομία (Μ. Καρδάσης και Γ. Μαραβέλιας) Στην πρώτη μας συνάντηση θα αναφερθούμε στην Παρατηρησιακή Αστρονομία η οποία μας προσφέρει την απόλαυση της άμεσης παρατήρησης και καταγραφής των ουράνιων σωμάτων με κάθε δυνατό μέσο. Θα γνωρίσουμε τις διαφορετικές κοινότητες σε Ελλάδα και εξωτερικό που ασχολούνται συστηματικά με αυτήν και τις διάφορες σχετικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα. (pdf παρουσίασης) Κάτω από τον ουράνιο θόλο (Ο. Βουτυράς) Στην παρουσίαση αυτή θα κάνουμε μια εισαγωγή στον ουράνιο θόλο, τους αστερισμούς, την κίνηση των ουράνιων σωμάτων, καθώς

8 και σε μεθόδους προσανατολισμού και υπολογισμού της ώρας με απλή παρατήρηση του ουρανού! (pdf παρουσίασης) Σάββατο 15 Δεκεμβρίου 2018 Αποκρυπτογραφώντας το Φως (Ο. Βουτυράς) Στη συνάντηση αυτή θα μάθουμε ποια είναι η φύση του φωτός και πώς την εκμεταλλευόμαστε για να κατανοήσουμε και να μελετήσουμε τα ουράνια αντικείμενα, φωτομετρίας και φασματοσκοπίας. μέσα από τεχνικές Κάμερες, τηλεσκόπια και άλλα καλούδια (Ι. Στρίκης) Τι χρειαζόμαστε για να παρατηρήσουμε ουράνια αντικείμενα; Ξεκινώντας από το μάτι μας ως όργανο παρατήρησης εξετάζουμε πώς μπορούμε να το ενισχύσουμε με τηλεσκόπια και κάμερες. Σάββατο 12 Ιανουαρίου 2019 Ήλιος το Άστρο της Ημέρας (Ι. Στρίκης) Ελάτε μαζί μας και περιπλανηθείτε ίσως στην πιο βίαιη γωνία του Ηλιακού μας συστήματος, η οποία όμως είναι υπεύθυνη για την ζωή στην Γη. Δείτε πώς παρατηρούμε τον Ήλιο και πώς είναι

9 να γίνεσαι και εσύ για μία ημέρα ταξιδιώτης στο διάστημα. Τα άλλα φεγγάρια της Γης (Κ. Αγγελής Π. Παπαδέας) Σε αυτό το μάθημα θα γίνει εισαγωγή στα τεχνητά αντικείμενα που περιφέρονται γύρω από τη Γη στο διάστημα, την ιστορία τους, τις πιθανές τροχιές τους και τις παρατηρησιακές τεχνικές που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να τα καταγράψουμε. Δημοσίευση για τη δυναμική και μορφολογία των μέσων νεφών της Αφροδίτης Δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό AGU εργασία για την δυναμική και μορφολογία των μεσαίων νεφών της Αφροδίτης με παρατηρήσεις από την διαστημοσυσκευή AKATSUKI (Peralta et al. 2019). Παράλληλα χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά επίγειες παρατηρήσεις και πιο συγκεκριμένα από ερασιτέχνες! Ο γράφων συμμετέχει σε συνέχεια της συνεργασίας που προέκυψε με την διεθνή ομάδα κυρίως μετά την σχετική του δημοσίευση στο EPSC2017 (Kardasis 2017, EPSC-405-2). Σε αυτήν παρουσιάστηκαν η μεθοδολογία παρατήρησης και οι παρατηρήσεις των μεσαίων νεφών της Αφροδίτης καθώς και εκτίμηση των ταχυτήτων κίνησης τους από αυτές τις παρατηρήσεις. Πρόκειται για την 1η φορά που παρουσιάζονταν μετρήσεις ταχυτήτων από επίγειες λήψεις

10 (επαγγελματικές ή ερασιτεχνικές) στα μεσαία νέφη της Αφροδίτης. [Δείτε επίσης: ] Την περίληψη της εργασίας που δημοσιεύθηκε στο AGU μπορείτε να διαβάσετε στα ελληνικά στη συνέχεια. Το εξώφυλλο του τεύχους κοσμείται επίσης απο παρατηρήσεις της συγκεκριμένης εργασίας. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΜΕΣΑΙΩΝ ΝΕΦΩΝ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ ΜΕ ΤΟ AKATSUKI/IR1: ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Javier Peralta,Yeon Joo Lee 4 4 1,Naomoto Iwagami2,Agustın Sanchez-Lavega 3, Minori Narit4,Ricardo Huesο 3,Τakeshi Imamura, Phil Miles5, Anthony Wesley6, Emmanuel Kardasis7, and Seiko Takagi8 1 Institute of Space and Astronautical Science (ISAS), Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA) 3-1-1, Yoshinodai, Chuoku, Sagamihara, Kanagawa, , Japan 2 Tokyo , Japan 3 Escuela de Ingenier ıa de Bilbao (UPV/EHU), Bilbao, Spain 4 Graduate School of Frontier Sciences, The University of Tokyo, Japan 5 Amateur astronomer, Australia 6 Astronomical Society of Australia, Australia

11 7Hellenic Amateur Astronomy Association, Greece 8 Research and Information Center, Tokai University, Japan Περίληψη Η ατμόσφαιρα της Αφροδίτης είναι πλήρως καλυμμένη από σύννεφα με ταχύτατα περιστρεφόμενους ανέμους. Ο μηχανισμός που τα επιταχύνει υπήρξε μυστήριο για περισσότερο από μισό αιώνα (Sanchez-Lavega et al., 2017). Οι ταχύτεροι ζωνικοί άνεμοι, που συμβαίνουν στις κορυφές των νεφών (σε υψός ~ 70 χλμ.), έχουν μελετηθεί για δεκαετίες χάρη στους εύκολα ανιχνεύσιμους σχηματισμούς των νεφών σε υπεριώδεις εικόνες του φωτιζόμενου ημισφαιρίου (Belton et al. 1976, Rossow et al. Hueso et al. 2015, Sanchez-Lavega et al. 2017). Τα μεσαία σύννεφα (~ χλμ) μπορούν να παρατηρηθούν στα κοντινό υπέρυθρο (μήκη κύματος nm), αλλά οι μετρήσεις ανέμων είναι πολύ πιο σπάνιες εξαιτίας της πολύ χαμηλότερης αντίθεσης φωτεινότητας των σχηματισμών (Belton et al. 1991, Peralta et al. 2007, Hueso et al. 2015). Σε αυτή την εργασία παρουσιάζουμε παρατηρήσεις ανακλαστικότητας νεφών της Αφροδίτης στα 900nm(στο φωτιζόμενο από τον Ήλιο ημισφαίριο) που καταγράφηκαν με τη κάμερα 1-μm (Iwagami et al. 2018) της διαστημοσυσκευής Akatsuki (Nakamura et al. 2016). Η ανακλαστικότητα, οι κινήσεις και οι μορφολογίες των μεσαίων νεφών, καθώς και οι χρονικές και χωρικές διαφορές τους, διερευνώνται και συγκρίνονται με εκείνες των παρατηρήσεων των κορυφών νεφών από τις υπεριώδεις εικόνες της κάμερας UVI του Akatsuki (Yamazaki et al. 2018). Οι εικόνες των 900 nm δείχνουν νέες μορφολογίες νεφών, όπως ημισφαιρικές ασυμμετρίες, έντονες ασυνέχειες ή επιμήκεις αγκιστροειδείς λωρίδες και αυτοι οι σχηματισμοί υπόκεινται σε γρήγορες αλλαγές από μέρα σε μέρα. Η αντίθεση των νεφών στα 900 nm κυμαίνεται κατά 3% έως 21%, μεγαλύτερη από ό,τι αναφέρθηκε στα 986 και 965 nm σε προηγούμενες αποστολές (Belton et al. 1991, Khatuntsev et al. 2017), και αυτές οι διαφοροποιήσεις φαίνεται να υποδηλώνουν σημαντικές αλλαγές στο οπτικό πάχος των σύννεφων. Παρουσιάζουμε επίσης μετρήσεις ανέμου που λήφθησαν από ένα συνδυασμό εικόνων IR1

12 και παρατηρήσεων απο επίγεια τηλεσκόπια. Οι μέσοι ζωνικοί άνεμοι κορυφώνονται στον ισημερινό και η σύγκριση των δεδομένων από επίγεια τηλεσκόπια, από δεδομένα του Venus Express και του Akatsuki σε βάθος 10 ετών αποκαλύπτουν μακροπρόθεσμες διακυμάνσεις 20 m/ s. Αναφορές Sanchez-Lavega, A., Lebonnois, S., Imamura, T.,Read, P., & Luz, D. 2017, Space Science Reviews, 212, 1541 Belton, M. J. S., Smith, G. R., Schubert, G., & del Genio, A. D. 1976, Journal of Atmospheric Sciences, 33, 1394 Rossow, W. B., del Genio, A. D., & Eichler, T. 1990, Journal of Atmospheric Sciences, 47, 2053 Hueso, R., Peralta, J., Garate-Lopez, I., Bandos, T. V., & S anchez-lavega, A. 2015, Planetary 78 and Space Science, 113, Belton, M. J. S., Gierasch, P. J., Smith, M. D., et al. 1991, Science, 253, 1531 Peralta, J., Hueso, R., & S anchez-lavega, A. 2007, Icarus, 190, 469 Iwagami, N., Sakanoi, T., Hashimoto, G. L., et al. 2018, Earth, Planets, and Space, 70, 6 Κάλεσμα παρατηρήσεων για την απόκρυψη του άστρου SY Oph από τον Δία (18/1/2019) Γενικά

13 Η φωτομετρική καταγραφή αποκρύψεων αστέρων από πλανήτες αποτελεί εδραιωμένη μέθοδο εξαγωγής αποτελεσμάτων τόσο για τη δομή όσο και τη μεταβλητότητα των πλανητικών ατμοσφαιρών του Ηλιακού μας συστήματος (π.χ. στο Δία εκτίμηση θερμοκρασιακού προφίλ, διακυμάνσεις θερμοκρασίας, διάδοση βαρυτικών κυμάτων στην ατμόσφαιρα κ.α. περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε στο [1] και στις σχετικές αναφορές του). Μια ενδιαφέρουσα απόκρυψη του αστέρα SY Oph (UCAC ) φασματικού τύπου Μ7 (πιο φωτεινό στο κόκκινο και υπέρυθρο κομμάτι του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος) από τον Δία θα συμβεί στις 18 Ιανουαρίου 2019 περίπου στις 6:20 7 ώρα Ελλάδος, δηλαδή στο ξημέρωμα. Ο Δίας θα βρίσκεται στον νοτιοανατολικό ουρανό (ΑΖ 135μοίρες) σε ύψος ~15 μοιρών. Λήψη Θα είναι πολύ χρήσιμη η παρατήρηση στο κοντινό υπέρυθρο (ζώνη Ι έως Κ μm). Σε επίπεδο ερασιτεχνών παρατηρήσεων μπορούν να γίνουν παρατηρήσεις μέχρι ~1μm. Kαλύτερο φίλτρο θεωρείται το φίλτρο απορρόφησης μεθανίου (γύρω από τα 890nm) όμως μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα φίλτρα στο υπέρυθρο όπως: 1000+nm, 850+nm,807+ nm, 742+nm,685+nm,610+nm ή το I φωτομετρικό. Όσο πιο χαμηλά σε μήκος κύματος πάμε όμως τόσο πιο πολύ το φως του Δία και θα πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ του

14 φωτομετρούμενου άστρου και του Δία ώστε ταυτόχρονα να φαίνονται και να μην είναι υπερεκτεθειμένα. Στο πεδίο παρατήρησης (καταγραφής) θα πρέπει να υπάρχει και ένας δορυφόρος του Δία ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί στην συνέχεια ως αντικείμενο αναφοράς (φωτομετρία του αποκρυπτούμενου άστρου με βάση το δορυφόρο) Προτείνεται η λήψη δεδομένων με όσο πιο μικρή έκθεση και υψηλό fps γίνεται με χρήση των άνω φίλτρων. Τα δεδομένα πρέπει να είναι σε μορφή 16/14/12/ bit αρχείων.fits ή καλύτερα σε μορφή αρχείου βίντεο.ser. Θα πρέπει να έχουμε ενεργοποιήσει το timestamping και ο υπολογιστής μας να είναι συγχρονισμένος με κάποιο όσο το δυνατόν αξιόπιστο time server. Δεδομένα είναι απαραίτητα λίγο πριν, κατά την διάρκεια και λίγο μετά (π.χ. ±2min) από τις χρονικές στιγμές ingress και egress. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι οι προβλεπόμενες ώρες του φαινομένου αλλάζουν από τόπο σε τόπο και είναι εκτιμήσεις άρα υπάρχει πιθανότητα να υπάρχουν αποκλίσεις. Γι αυτό προσέχουμε να καταγράφουμε αρκετά προβλεπόμενη στιγμή (μερικά λεπτά). νωρίτερα από την Το φαινόμενο μπορεί να παρατηρηθεί από ελάχιστα σημεία της Γης όπως φαίνεται και στο χάρτη. Είναι σχεδόν ή Εμείς ή Κανείς! Περισσότερες πληροφορίες για το φαινόμενο μπορεί να βρει κανείς στην ιστοσελίδα της ΙΟΤΑ [2] ή επικοινωνώντας με τον συγγραφέα (στο astromanos2002 at yahoo.gr)

15 Προσομοίωση του φαινομένου λίγο πριν την έναρξή του με το προτεινόμενο ελάχιστο πεδίο παρατήρησης. Αναφορές [1] Καρδάσης, Ε., Μαραβέλιας Γ., Χρήστου Α., YanamandraFisher P., Orton G., Rogers J.H., Jacquesson M.,Delcroix M., 2013, Η ανάγκη συνεργασίας Επαγγελματιών-Ερασιτεχνών στην παρατήρηση των αέριων γιγάντων, 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας, Θάσος, Οκτωβρίου 2013 [ διαθέσιμα η εργασία όσο και η παρουσίαση ] [2] Η ανακοίνωση από την ιστοσελίδα της ΙΟΤΑ

16 Clyde Tombaugh: Τα πρώτα χρόνια, η βάση του μύθου 4 Φεβρουαρίου 1906 είναι η ημερομηνία γέννησης του Clyde Tombaugh. Είναι ταυτόχρονα ίσως από τα λίγα προσωπικά στοιχεία του γνωστά με ακρίβεια, τουλάχιστον από τα πρώτα χρόνια και τα πιο καθοριστικά, εμφανώς μίας εξαιρετικής προσωπικότητας. Η προσωπικότητα αυτή, βήμα το βήμα παρουσίαζε τα δομικά υλικά της ιδιοφυΐας η οποία αποτέλεσε τον μύθο του ανθρώπου που απέσπασε τον πλανήτη Πλούτωνα από τα δίχτυα του σκότους στις παρυφές του Ηλιακού μας συστήματος. Ας δούμε την διαδρομή του μύθου Clyde Tombaugh, τα πρώτα χρόνια, καθώς λίγα από τα γεγονότα της νεανικής του ηλικίας είναι γνωστά, αντίθετα τα γεγονότα που οδήγησαν στην ανακάλυψη του πλανήτη Πλούτωνα είναι πολύ καλά γνωστά.

17 Η Αστρονομία τον κατέκτησε στα 12 όταν ο θείος του Lee (ερασιτέχνης αστρονόμος) τον κάλεσε να παρατηρήσουν τον ουρανό. Ο θείος του είχε κατασκευάσει ένα τηλεσκόπιο διαμέτρου 3 χρησιμοποιώντας έναν μακρύ τσίγκινο σωλήνα, έναν φθηνό φακό και ένα ανεπαρκές προσοφθάλμιο το οποίο είχε κατασκευάσει από έναν μεγεθυντικό φακό. Μια φεγγαρόλουστη νύχτα τον Ιούλιο του 1918, ο πατέρας του και ο θείος του τον κάλεσαν να συμμετάσχει στην εξερεύνηση του στερεώματος με το μικρό τηλεσκόπιο. Όταν ήρθε η σειρά του Clyde και αφού σκόπευσε το τηλεσκόπιο στην Σελήνη και εστίασε, έμεινε άναυδος. Από εκείνη την στιγμή ο Clyde ήξερε τι θα γινόταν όταν μεγάλωνε: Αστρονόμος. Στην συνέχεια άρχισε να διαβάζει τα βιβλία του θείου του Lee ξανά και ξανά. Πήγαινε επίσης μέχρι την βιβλιοθήκη της πόλης Streator και δανειζόταν οτιδήποτε μπορούσε να βρει στον τομέα που αναφερόταν στην αστρονομία. Αποταμίευε από το χαρτζιλίκι του για να προμηθευτεί περισσότερα βιβλία. Κάθε βιβλίο τον ενέπνεε ώστε να διαβάσει και άλλα και τίτλοι όπως: The pith of Astronomy, The Solar System, The story of eclipses, Mars, ήταν μέσα στους στόχους του. Είναι σαφές εδώ ότι έχουμε την ανατολή ενός νεοφώτιστου ερασιτέχνη αστρονόμου στην αρχή ενός δρόμου όπου ο ενθουσιασμός μπορεί ως συνήθως να αποτελέσει ένα κυριολεκτικά απλό φλερτ με την αστρονομική τέχνη ή και ακόμη να εξελιχτεί σε έναν έρωτα ζωής. Είναι νωρίς όμως να αποφανθούμε ακόμη, παρά τα πρώτα ψήγματα αστρονομικού πάθους τα οποία είχε ήδη εκδηλώσει. Ο θείος του Lee, ικανοποιημένος από το ολοένα αυξανόμενο

18 ενδιαφέρον του Clyde προς την αστρονομία, του δάνεισε το τηλεσκόπιο του το οποίο ο δεύτερος χρησιμοποιούσε για τουλάχιστον 4 ώρες κάθε νύχτα στο τέλος μιας εξαιρετικά κοπιαστικής ημέρας στο σχολείο και στο κτήμα. Ο Clyde εδώ εμφανίζει τα πρώτα συμπτώματα και την ρίζα ίσως κάθε επιστήμονα: Ασίγαστη περιέργεια. Η φύση και η γέννηση του σύμπαντος τον συναρπάζουν. Είχε μία ακατανίκητη τάση να κατανοήσει και να καταλάβει. Για κάποια χρόνια αυτή η τάση αναπτυσσόταν και πριν στραφεί στην Αστρονομία είχε ξεκινήσει να παρατηρεί αντικείμενα με ένα μικροσκόπιο. Επίσης το αγαπημένο του μάθημα στο σχολείο ήταν η Γεωγραφία. Συνδυάζοντας αυτό το ενδιαφέρον με την αστρονομία άρχισε να γοητεύεται από την Γεωγραφία των πλανητών. Τα βουνά φαίνονταν υπέροχα και μεγαλειώδη στον Clyde αλλά τα άστρα και οι πλανήτες εξασκούσαν επάνω του μια πιο έντονη γοητεία. Του φαίνονταν πολύ περισσότερο αιώνια. Με το τηλεσκόπιο του θείου του, άρχισε να φτιάχνει τον δικό του χάρτη των πλανητών. Πρώτα κρατούσε ημερολόγιο με τις παρατηρήσεις κάθε νύχτας. Προς το τέλος του 1918, λίγο πριν κλείσει τα 13, έκανε τα πρώτα του σχέδια, τις θέσεις των δορυφόρων του Δία. Οι δορυφόροι του Δία γοήτευαν τον Clyde καθώς είχαν ανακαλυφθεί από ένα από τα είδωλά του τον μεγάλο Ιταλό επιστήμονα Galileo. Ο Clyde, μπορούσε να αναφέρει τις πρωτιές του Γαλιλαίου τόσο εύκολα σαν το αλφάβητο, το πώς ο Γαλιλαίος κατασκεύασε το πρώτο τηλεσκόπιο για να παρατηρήσει το σύμπαν, το πώς υπήρξε ο

19 πρώτος άνθρωπος ο οποίος είδε την ανάγλυφη επιφάνεια της Σελήνης, το πώς είχε ανακαλύψει 4 από τους πολυάριθμους δορυφόρους του, το πώς είχε αποδείξει με το τηλεσκόπιο ότι η Αφροδίτη όπως και η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο. 1. Ο Γαλιλαίος, το πρώτο μεγάλο είδωλο του έφηβου Clyde. 2. O William Herschel,το πρότυπο του όσον αφορά την αφοσίωση αλλά και την κατασκευαστική δεινότητα. 3. Το μεγάλο κατοπτρικό τηλεσκόπιο που κατασκεύασε ο William Herschel. Το δεύτερο είδωλο του Clyde ήταν ο sir William Herschel, του οποίου την βιογραφία ήξερε απ έξω. Ικανοποιούνταν να περιγράφει πως ο Herschel είχε κατασκευάσει τα δικά του τηλεσκόπια και είχε ανακαλύψει τον πλανήτη Ουρανό ανάμεσα

20 στα άστρα του αστερισμού των Διδύμων στις 13 Μαρτίου του Αυτός ήταν ο πρώτος και μοναδικός πλανήτης ο οποίος ανακαλύφθηκε με ένα τηλεσκόπιο, ανέφερε ο Clyde στους ακροατές του και συνέχιζε απαριθμώντας τις τηλεσκοπικές μελέτες του Herschel στον Αρη με τις λευκές του πολικές επικαλύψεις. Εκείνη την χρονική στιγμή ο Clyde δεν είχε κανέναν τρόπο να γνωρίζει πόσο σημαντικά για την υπόλοιπη ζωή του θα ήταν ο Αρης, ο αστερισμός των Διδύμων και η ημερομηνία 13 Μαρτίου στην δική του ζωή. Όλα τα προηγούμενα συνιστούν το υπόβαθρο του πάθους, την έφεση προς την έρευνα, το ταλέντο, και την ασίγαστη φλέβα του μύθου που μόλις γεννιόταν. Ας δούμε όμως το πρακτικό υπέδαφος για να κατανοήσουμε το εγγύς περιβάλλον του και να σκιαγραφήσουμε το τοπίο μέσα στο οποίο καλλιεργήθηκε η προσωπικότητα η οποία έμελλε να αλλάξει την εικόνα του Ηλιακού μας συστήματος επεκτείνοντας το. Η οικογένεια Tombaugh ήταν φτωχοί αγρότες εργαζόμενοι σε έναν αγρό με καλαμπόκια στο Illinois τον οποίο ενοικίασε ο πατέρας του Clyde κοντά στο Streator. Υπήρχαν 5 παιδιά στην οικογένεια. Ο Clyde ήταν ο μεγαλύτερος. Καταπιανόταν ανελλιπώς με τις εργασίες του στο σχολείο και τις υποχρεώσεις του στο κτήμα. Εν τούτοις, τα κατάφερε να συνεχίσει με την μελέτη της αστρονομίας. Στις αρχές

21 του 1919 (13 χρόνων) προσπάθησε να κατασκευάσει ένα απλό τηλεσκόπιο με εξαρτήματα που μπόρεσε να βρει στο κτήμα. Τα κύρια στοιχεία αποτελούνταν από έναν φακό για διάβασμα (μεγεθυντικό) και έναν σωλήνα ο οποίος είχε κατασκευαστεί από ένα λεπτό φύλλο σιδήρου. Αυτό το όργανο βέβαια δεν ήταν επαρκές για παρατήρηση αλλά τότε ήταν που πληροφορήθηκε από τον θείο του Lee ότι θα αγόραζε ένα αχρωματικό διοπτρικό τηλεσκόπιο διαμέτρου 2 3/16 (55,56 mm) Χ40. Ο Clyde βέβαια περίμενε με ανυπομονησία να χρησιμοποιήσει το νέο τηλεσκόπιο και όταν το χρησιμοποίησε το πρώτο αντικείμενο που παρατήρησε ήταν ο πλανήτης Αρης. Η παρατήρηση ήταν σύντομη καθώς δεν ήταν μία καθαρή νύχτα. Ο Clyde προσπάθησε όλη την νύχτα να δει τον πλανήτη ανάμεσα σε ανοίγματα στα σύννεφα. Το 1922 (16 χρόνων) ο πατέρας του ο Muron αποφάσισε να μετακομίσει προς το Δυτικό Kansas για να δει εάν θα είχε καλύτερη τύχη με την γεωργία εκεί. Ενοικίασε έναν αγρό κοντά στην πόλη Burdett. Οι προοπτικές ήταν καλύτερες αλλά ο Clyde είχε όλο και περισσότερες υποχρεώσεις από ποτέ στο κτήμα καθώς ήταν αναγκασμένος να δουλεύει στον αγρό, να συγκεντρώνει ζωοτροφές, να αρμέγει τις αγελάδες, να μεταφέρει ξυλεία και κάρβουνο. Η οικογένεια είχε ανάγκη από κάθε δυνατή βοήθεια καθώς άλλος ένας υιός ο Robert γεννήθηκε το 1923.

22 Ο Clyde στο κτήμα. Εκείνη την εποχή ο Clyde παρακολούθησε το γυμνάσιο του Burdett και τα αγαπημένα του μαθήματα ήταν, η Γεωμετρία, οι γενικές επιστήμες, και η Φυσική. Οι υποχρεώσεις του στο σχολείο, το κτήμα και οι αστρονομικές του μελέτες στο σπίτι τον απομάκρυναν από πολλές επαφές και γνωριμίες. Λίγοι συμμαθητές του μπορούσαν να καταλάβουν το γιατί περνούσε όλο τον ελεύθερο χρόνο του στην αστρονομία. Συνήθως μελετούσε μόνος του. Καθόταν στο τηλεσκόπιο τις κρύες νύχτες μέχρι που τα χέρια του και τα πόδια του μούδιαζαν από το κρύο. Οι συμμαθητές του, του έδωσαν το παρατσούκλι: Ο κομήτης Clyde. Όταν η τάξη αποφοίτησε το 1925, έγραψαν αυτήν την προφητεία σχετικά με τον Clyde στο βιβλίο της χρονιάς: Θα ανακαλύψει έναν κόσμο. Μετά όμως από την αποφοίτηση, ο Clyde υπέμεινε μια ανάσχεση. Οι Tombaugh ήταν πολύ φτωχοί ώστε να τον στείλουν στο κολέγιο. Στην αρχή απογοητεύτηκε

23 καθώς έχανε την ευκαιρία να σπουδάσει αστρονομία και άλλες επιστήμες εκεί. Εν τούτοις δεν ήταν το άτομο που θα παρέμενε σε αυτήν την κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Θα διάβαζε, θα μελετούσε, και θα παρατηρούσε μόνος του. Ναι, θα εργαζόταν στα χωράφια από το ξημέρωμα έως το σούρουπο για να βοηθήσει την οικογένεια, αλλά οι νύχτες θα ήταν δικές του για εξερεύνηση με το τηλεσκόπιο του. Έναν χρόνο αργότερα ( χρόνων) πέτυχε ένα συναρπαστικό άρθρο σε μια σχολική έκδοση. Το άρθρο αναφερόταν στο πώς μπορούσε κάποιος να κατασκευάσει ένα κατοπτρικό τηλεσκόπιο. Ο Clyde αποφάσισε να προσπαθήσει αλλά αμέσως αντιμετώπισε το κλασικό πρόβλημα: Δεν είχε χρήματα να αγοράσει τα εξαρτήματα. Για να εξοικονομήσει λίγα ακόμη, πρόσφερε την βοήθειά του σε έναν γείτονα. Αυτή η δραστηριότητα, του εξοικονόμησε κάποια επιπλέον χρήματα ώστε να μπορεί να αγοράσει δύο κομμάτια γυαλιού για τα κάτοπτρα. Κατασκεύασε το τηλεσκόπιο από τέσσερα κομμάτια ξύλου μήκους 7 πόδων (2m 13cm). Προσεκτικά, επάλειψε το ξύλο με καυτό λινέλαιο και στην συνέχεια το έβαψε σαν προστασία απέναντι στα στοιχεία. Κάρφωσε τα ξύλα μεταξύ τους ώστε να δημιουργήσει ένα κουτί μήκους 7 πόδων. Σε αυτόν τον σωλήνα προσάρμοσε το γυαλί που είχε επαλουμινώσει για να φτιάξει το κύριο κάτοπτρο. Αλλά όλα πήγαν λάθος. Ο ξύλινος σωλήνας σκέβρωσε έξω. Το κάτοπτρο δημιουργούσε φτωχά είδωλα, ενώ η

24 στήριξη ήταν τόσο αδύναμη που ο σωλήνας τρανταζόταν με την μικρότερη αύρα. Μετά την πρώτη απόπειρα οι δουλειές του κτήματος τον κράτησαν πολύ απασχολημένο ώστε να αποπειραθεί ένα νέο ξεκίνημα. Τότε, τον Απρίλιο του 1926 διάβασε ότι το περιοδικό Scientific American είχε εκδώσει ένα βιβλίο με τον τίτλο Amateur Telescope Making. Ο Clyde παρήγγειλε ένα αντίτυπο. Ήλπιζε να βρει χρόνο για το σχέδιο αργότερα την ίδια χρονιά, αφού η σοδειά θα είχε μαζευτεί. Εν τω μεταξύ χρησιμοποίησε το κατοπτρικό του τηλεσκόπιο όταν η ατμόσφαιρα ήταν σταθερή. Εργαζόταν στους αγρούς του Κάνσας κατά την διάρκεια της ημέρας αλλά όργωνε τα αστρικά πεδία του σύμπαντος την νύχτα. Ανάμεσα σε κοπιαστικές δουλειές εκείνο το καυτό καλοκαίρι ο Clyde προσπάθησε να αναβαθμίσει το τηλεσκόπιο του. Το πρώτο που θα έπρεπε να κάνει ήταν του δώσει ένα πιο ισχυρό κάτοπτρο. Διάβασε βιβλία επάνω στο πώς θα έτριβε γυαλί ώστε να διαμορφώσει τα δικά του κάτοπτρα. Πριν όμως, έπρεπε να καταφέρει να λύσει ένα άλλο πρόβλημα. Γνώριζε ότι ακόμη και η ελάχιστη μεταβολή θερμοκρασίας θα κατέστρεφε το φρέσκο γυαλί το οποίο προοριζόταν να γίνει κάτοπτρο για αστρονομική χρήση. Τότε σκέφτηκε ότι μία σπηλιά θα έδινε το απαραίτητο περιβάλλον για το εγχείρημα.

25 Έτσι λοιπόν σε ένα περιβάλλον με αποπνικτική ζέστη για εβδομάδες ολόκληρες έσκαψε μια τεράστια σπηλιά με φτυάρι και αξίνα.. Στην συνέχεια έριξε τσιμέντο στο πάτωμα, το ταβάνι και τους τοίχους. Η σπηλιά, πίσω από το σπίτι, είχε 24 πόδια (7,31m) μάκρος, 12 πόδια πλάτος, (3,66m) και 7 πόδια βάθος (2,13m). O Clyde παρήγγειλε περισσότερο γυαλί και άρχισε να τρίβει τον καινούργιο του καθρέφτη. Εργαζόταν γρήγορα έτσι ώστε να τελείωνε έγκαιρα για να παρατηρήσει τον Αρη και πάλι. Ο πλανήτης ερχόταν σε καλή θέση για παρατήρηση. Αλλά μέσα στην βιασύνη του έτριψε το γυαλί πολύ λεπτό. Έδειχνε σημάδια κάμψης. Αυτό ακριβώς έκανε το κάτοπτρο άχρηστο για τηλεσκόπιο. Ο Clyde είχε αποτύχει και πάλι και δεν είχε χρήματα να αγοράσει ένα καινούργιο κομμάτι γυαλί. Εν τούτοις, δεν αποθαρρύνθηκε. Σκέφτηκε ένα νέο σχέδιο. Ίσως ο θείος του Lee να χρηματοδοτούσε την κατασκευή ενός τηλεσκοπίου. Έτσι έγραψε στον θείο του στο Illinois ρωτώντας τον εάν θα ήθελε να του κατασκευάσει ένα τηλεσκόπιο. Με τα χρήματα που θα αποκόμιζε από την κατασκευή του τηλεσκοπίου ο Clyde θα μπορούσε να κατασκευάσει ένα για τον εαυτό του. Ο Clyde ρίχτηκε στην δουλειά ώστε να του κατασκευάσει ένα διαμέτρου 7 ιντσών (17,78cm) κατοπτρικό τηλεσκόπιο. Παρήγγειλε τα εξαρτήματα και γυαλί και άρχισε να τρίβει το κάτοπτρο. Κατά την διάρκεια του χειμώνα εργαζόταν επάνω στο τηλεσκόπιο ακόμη και εάν μπορούσε να εξοικονομήσει έστω και ένα λεπτό. Αυτήν την φορά δεν είχε κανένα πρόβλημα με τον

26 σωλήνα, το κάτοπτρο, το προσοφθάλμιο ή την στήριξη. Τελείωσε το τηλεσκόπιο τον Μάιο του 1927 (21 χρόνων). Τότε ήρθε η μεγάλη στιγμή να το δοκιμάσει. Ήταν μια φεγγαρόλουστη νύχτα. Ο Clyde έστησε το όργανο και εστίασε στην Σελήνη και στην συνέχεια σε αρκετούς πλανήτες. Τα είδωλα ήταν καλά, ομολογουμένως υπέροχα! Ήταν οι καλύτερες εικόνες της Σελήνης και των πλανητών που είχε δει ποτέ. Ο Clyde, σύντομα ταχυδρόμησε το ολοκληρωμένο τηλεσκόπιο στον θείο του στο Illinois. Αποτέλεσε μια εκπληκτική επιτυχία. Ο θείος του Lee κάλεσε όλους τους φίλους και γείτονες να δουν και να χρησιμοποιήσουν το αριστούργημα του ανιψιού του. Και φυσικά έστειλε στον Clyde την επιταγή για την κατασκευή του. Ο Clyde αμέσως αγόρασε καινούργιους δίσκους (δύο δισκοειδή κομμάτια γυαλί εκ των οποίων το ένα αποτελεί το εργαλείο και το άλλο το επίδοξο κάτοπτρο) για να κατασκευάσει για τον ίδιο ένα κατοπτρικό κάτοπτρο διαμέτρου 9 ιντσών (22,86cm). Στην συνέχεια, αποσύρθηκε στην σπηλιά του και έτριβε τα κάτοπτρα. Ο μικρότερος από τα αδέρφια του ο Robert κυριολεκτικά εκλιπαρούσε για μια θέση στο όλο έργο. Εντάξει, είπε ο Clyde, μπορείς να βοηθήσεις, περίμενε δίπλα και βάζε μία γεμάτη κουταλιά διαβρωτικού κάθε φορά που αυτό εξαντλείται. Ο πατέρας του Clyde επίσης συμμετείχε στο όλο σχέδιο. Κατασκεύασε μία στιβαρή στήριξη για το τηλεσκόπιο, από παλιά γεωργικά μηχανήματα και σκόρπια ανταλλακτικά. Τα ανταλλακτικά αυτά συμπεριλάμβαναν την ράβδο οδήγησης ενός χαλασμένου αυτοκινήτου και παλιά μέρη και υπολείμματα διάφορων μηχανών.

27 Ο Clyde, στέκεται δίπλα στο ολοκληρωμένο και ομολογουμένως εντυπωσιακό τηλεσκόπιο εστιακού μήκους 79 (περίπου 2m). Το κόστος κατασκευής του τηλεσκοπίου μη υπολογίζοντας το προσοφθάλμιο ήταν 36$. Κατασκευασμένο από ένα εργοστάσιο θα κόστιζε 1000$. Ο Clyde συναρμολόγησε το τηλεσκόπιο στο κτήμα. Να ο κήπος μου, είπε στην οικογένεια, Ο κήπος του τηλεσκοπίου. Στην συνέχεια, ο πατέρας του αναρωτήθηκε: Θα είναι ασφαλές έξω; Νομίζω, είπε ο Clyde. Θα φτιάξω έναν φράχτη με σύρμα για να το

28 προστατεύσω από τα ζώα, όσον αφορά τα στοιχεία της φύσης, όταν δεν το χρησιμοποιώ πια, θα μετακινήσω το προσοφθάλμιο και θα το αντικαταστήσω με κάτι που θα καλύψει το άνοιγμα. Το άλλο άκρο θα καλυφθεί από μία εφαρμοστή μεταλλική καλύπτρα. Το 9 (22,86εκ.) τηλεσκόπιο κατέληξε να είναι άλλο ένα αριστούργημα. Έδινε καθαρές εικόνες με μεγεθύνσεις μέχρι 500 διαμέτρων. Και ήταν εύκολο στην χρήση. Ο Clyde μπορούσε να το στήσει σε δύο λεπτά και να το σφραγίσει σε 5 λεπτά. Ανακάλυψε ότι ο κλειστός σωλήνας προστάτευε τα κάτοπτρα πολύ καλά. Περνούσε αρκετές ώρες στο προσοφθάλμιο. Συχνά έκανε σχέδια από ότι έβλεπε: Οι κρατήρες της Σελήνης, οι περιοχές στους δακτυλίους του Κρόνου, οι δορυφόροι του Δία. Κάποιες φορές ήταν τόσο απορροφημένος στο να σχεδιάζει όπου εργαζόταν όλη την νύχτα. Όπως ο Γαλιλαίος και ο Herschel ο Clyde στρεφόταν στο σύμπαν σαν να ήταν δικό του. Νωρίς κάποιο πρωινό του Νοεμβρίου του 1928 (διανύοντας το 23ο έτος της ηλικίας του) ο Clyde παρατήρησε τον Αρη. Το καθαρό πρωινό φως και η ασυνήθιστα σταθερή ατμόσφαιρα βοήθησε στο να έχει πολύ σταθερό είδωλο. Ξαφνικά, ευθείες γραμμές έγιναν αντιληπτές επάνω στον δίσκο. Ο Clyde δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του. Έβλεπε τα κανάλια που είχε δει ο Percival Lowell. Ο Clyde είδε αρκετά από αυτά για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Τότε, προς απογοήτευσή του χάθηκαν. Για εβδομάδες ο Clyde συνέχισε να παρατηρεί τον Αρη, και είδε κάποιες από τις γραμμές και πάλι. Έκανε μια σειρά σχεδίων τα οποία παρουσίαζαν τα κανάλια όπως αυτά φαίνονταν σ αυτόν. Ήταν όμως τα σχέδια

29 καλά; Ήταν πράγματι ακριβή; Ο Clyde άρχισε να αναρωτιέται. Αποφάσισε ότι υπήρχε ένας μόνον τρόπος για να το μάθει, να τα δουν ειδικοί. Ήξερε ότι οι αστρονόμοι του αστεροσκοπείου του Lowell ήταν ειδικοί στους πλανήτες και ειδικά στον Αρη. Γιατί να μην έρθει σε επαφή με το προσωπικό του αστεροσκοπείου; Μια σελίδα από το βιβλίο παρατηρήσεων του Clyde Tombaugh. Ο Clyde έγραψε ένα γράμμα στο οποίο περιέγραφε το τηλεσκόπιο

30 του και την εμπειρία του στην κατασκευή και την χρήση του. Ζήτησε από τους αστρονόμους του Lowell να του αναφέρουν τα σχόλια τους για τα σχέδια του. Τον Δεκέμβριο του 1928 ο Clyde έλαβε ένα γράμμα από τον Δόκτορα V. M. Slipher, τον διευθυντή του αστεροσκοπείου του Lowell. Το γράμμα ήταν σύντομο και επί της ουσίας. Ο Δρ. Slipher έλεγε ότι ήταν εντυπωσιασμένος από τα σχέδια του Clyde. Ήταν τέλεια όσον αφορά τις λεπτομέρειες και φοβερά ακριβή, επίσης είχε κάποιες ερωτήσεις να κάνει. Ήταν ο Clyde υγιής και δυνατός; Ήταν διατεθειμένος να εργάζεται πολλές ώρες σε ένα κρύο περιβάλλον χωρίς θέρμανση; Ήταν διατεθειμένος να γίνει βοηθός στο αστεροσκοπείο του Lowell; Εάν ναι, υπήρχε εργασία στην φωτογραφική παρατήρηση η οποία τον περίμενε. Ο Clyde, μπροστά στο φωτογραφικό τηλεσκόπιο με το οποίο ανακάλυψε τον πλανήτη Πλούτωνα. Αναφορές: Tony Simon, The Search for Planet X, p 69-83, Scholastic Book Services, (1965).

31 Αφιερωμένο στον φίλο μου Frederick N. Ley χωρίς την συνδρομή του οποίου δεν θα ήταν εφικτή η ολοκλήρωση αυτού του άρθρου.