Ζ ΑΝΣΗΠΑΘΔΗΑ ΠΡΟ ΣΖΝ ΣΟΠΗΚΖ ΔΞΩ ΟΜΑΓΑ ΚΑΗ ΠΡΟ ΣΖΝ ΔΞΩ ΟΜΑΓΑ ΣΖΑ ΟΜΟΡΖ ΠΟΛΖ: ΜΗΑ ΜΔΛΔΣΖ ΣΟ ΥΩΡΟ ΣΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΠΟΓΟΦΑΗΡΟΤ

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΊΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΗΣΛΟ Ζ ΑΝΣΗΠΑΘΔΗΑ ΠΡΟ ΣΖΝ ΣΟΠΗΚΖ ΔΞΩ ΟΜΑΓΑ ΚΑΗ ΠΡΟ ΣΖΝ ΔΞΩ ΟΜΑΓΑ ΣΖΑ ΟΜΟΡΖ ΠΟΛΖ: ΜΗΑ ΜΔΛΔΣΖ ΣΟ ΥΩΡΟ ΣΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΠΟΓΟΦΑΗΡΟΤ Δπηβιέπωλ θαζεγεηήο: Θεξίνπ Γεώξγηνο πνπδάζηξηα: Βηνιληδή Κξπζηαιιία Α.Δ.Μ Καβάια

2 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΊΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ Ζ ΑΝΣΗΠΑΘΔΗΑ ΠΡΟ ΣΖΝ ΣΟΠΗΚΖ ΔΞΩ ΟΜΑΓΑ ΚΑΗ ΠΡΟ ΣΖΝ ΔΞΩ ΟΜΑΓΑ ΣΖ ΟΜΟΡΖ ΠΟΛΖ: ΜΗΑ ΜΔΛΔΣΖ ΣΟ ΥΩΡΟ ΣΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΠΟΓΟΦΑΗΡΟΤ ΔΠΗΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: ΘΔΡΗΟΤ ΓΔΩΡΓΗΟ ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ: ΒΗΟΛΝΣΕΖ ΚΡΤΣΑΛΛΗΑ Α.Δ.Μ ΚΑΒΑΛΑ 2012 Δθπνλεζείζα πηπρηαθή εξγαζία απαξαίηεηε γηα ηελ θηήζε ηνπ βαζηθνχ πηπρίνπ 2

3 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Ζ πηπρηαθή απηή εξγαζία δε ζα κπνξνχζε λα πξαγκαηνπνηεζεί ρσξίο ηε βνήζεηα θαη ππνζηήξημε πνιιψλ πξνζψπσλ. Ξεθηλψληαο ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο επραξηζηίεο κνπ ζηoπο επηβιέπνληεο θαζεγεηέο θχξην Γεκήηξην Παπαδφπνπιν θαη θχξην Γεψξγην Θεξίνπ γηα ηελ απνηειεζκαηηθή θαη επαγγεικαηηθή θαζνδήγεζε ηνπο ζε φιε ηε πνξεία ηεο εθπφλεζεο ηεο πηπρηαθήο. Σνπο επραξηζηψ πνιχ γηα ηελ εζηθή θαη επηζηεκνληθή ηνπο ππνζηήξημε. Δπίζεο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηηο Λέζρεο Φηιάζισλ ησλ αζιεηηθψλ νκάδσλ Νίθεο Βφινπ θαη Οιπκπηαθνχ Βφινπ γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηα ηνπο ζηελ έξεπλα κνπ, θαζψο επίζεο θαη ηνπο θίινπο κνπ, πνπ κε βνήζεζαλ ζηελ ζπγθέληξσζε ησλ εξσηεκαηνινγίσλ γηα ην εξεπλεηηθφ θνκκάηη ηεο πηπρηαθήο κνπ. Σέινο, θαη βαζηθφηεξν, ζέισ λα επραξηζηήζσ ηνπο γνλείο κνπ θαη ηα αδέιθηα κνπ, γηα ηελ απφιπηε ζηήξημε θαη ζπκπαξάζηαζεο ηνπο ζε φιε ηε δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ κνπ. 3

4 ΠΡΟΛΟΓΟ Έλα απφ ηα ζεκαληηθά πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ε ζεκεξηλή θνηλσλία, είλαη ε βίαηε θαη επηζεηηθή ζπκπεξηθνξά κεξίδαο ζεαηψλ-θηιάζισλ-νπαδψλ, θαηά ηε δηάξθεηα παξαθνινχζεζεο αζιεηηθψλ γεγνλφησλ. Γελ είλαη ιίγεο νη θνξέο φπνπ θαηαγξάθεθαλ ζνβαξνί ηξαπκαηηζκνί αιιά θαη ζάλαηνη, ηφζν ζηηο θεξθίδεο ησλ γεπέδσλ φζν θαη καθξηά απφ απηέο, σο απνηέιεζκα ηεο βίαο ησλ νπαδψλ ησλ αζιεηηθψλ νκάδσλ. Σν θαηλφκελν ηεο βίαο ησλ νπαδψλ ησλ αζιεηηθψλ νκάδσλ δελ είλαη βέβαηα θαηλνχξγην νχηε ηνπηθφ θαη απαζρνιεί εδψ θαη αξθεηέο δεθαεηίεο πνιινχο επηζηήκνλεο αλά ηνλ θφζκν. ε πνιιά θξάηε ηεο Δπξψπεο, αιιά θαη ηνπ θφζκνπ, έρνπλ γίλεη πξνζπάζεηεο λα αληηκεησπηζηεί ην θαηλφκελν ηεο βίαο ζηνπο αζιεηηθνχο ρψξνπο, µε δηάθνξνπο ηξφπνπο ζε δχν επίπεδα: ηελ πξφιεςε θαη ηελ θαηαζηνιή. ηελ Διιάδα ην θαηλφκελν ηεο βίαο, έρεη πάξεη ηεξάζηηεο δηαζηάζεηο, φπνπ θαζεκεξηλά εξρφκαζηε αληηκέησπνη µε βηαηνπξαγίεο, πξνπειαθηζκνχο, βαλδαιηζκνχο θαη ππεξβνιέο κέζα θαη έμσ απφ ηα ειιεληθά γήπεδα. Σν ηδηαίηεξν απηφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ θηιάζισλ, πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε επεηζφδηα, ην πφζν «δεκέλνη» δειαδή είλαη κε ηελ νκάδα ηνπο, έρεη απνηειέζεη ηα ηειεπηαία ρξφληα έλα γφληκν πεδίν επηζηεκνληθήο έξεπλαο, έρνληαο σο αθεηεξία ηε ζεσξία ηεο θνηλσληθήο ηαπηφηεηαο. Ζ παξνχζα εξγαζία απνηειείηαη απφ ην βαζηθφ θείκελν, ην νπνίν είλαη θαηαλεκεκέλν ζε 9 θεθάιαηα, ηηο βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο θαη ην παξάξηεκα, φπνπ παξαηίζεληαη ην εξσηεκαηνιφγην ηεο έξεπλαο θαη νη ζηαηηζηηθέο αλαιχζεηο. 4

5 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΩΝ ΔΛ. Δπραξηζηίεο 3 Πξφινγνο 4 Πίλαθαο πεξηερνκέλσλ 5 Πίλαθαο πηλάθσλ 8 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΔΗΑΓΩΓΖ 1.1. Δηζαγσγή θνπφο ηεο εξγαζίαο Δξεπλεηηθή κεζνδνινγία Δξεπλεηηθέο ππνζέζεηο 11 ΚΔΦΑΛΑΗΟ Ηζηνξία Νίθεο Βφινπ Ηζηνξία Α.. Οιπκπηαθνχ Βφινπ Ζ αληηπαιφηεηα Βφινπ-Λάξηζαο Πνδνζθαηξηθή αληηπαιφηεηα Νίθεο θαη Οιπκπηαθνχ Βφινπ 17 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 - Ζ ΘΔΩΡΗΑ ΣΖ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ 3.1. Ζ ζεσξία ηεο θνηλσληθήο ηαπηφηεηαο Οη βαζηθέο αξρέο ηεο ζεσξίαο ηεο θνηλσληθήο ηαπηφηεηαο Οη δηαζηάζεηο ηνπ θνηλσληθνχ θιίκαηνο Ζ αλάγθε έληαμεο ζε κηα θνηλσληθή νκάδα Ο δηαρσξηζκφο κέζα απφ κηα θνηλσληθή νκάδα 21 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 - Ζ ΣΑΤΣΗΖ ΣΩΝ ΟΠΑΓΩΝ ΜΔ ΣΖΝ ΟΜΑΓΑ ΣΟΤ 4.1. Ζ ηαχηηζε κε ηελ νκάδα σο θνηλσληθή ηαχηηζε Δλλνηνινγηθφ πεξηερφκελν ηνπ φξνπ ηαχηηζεο κε ηελ νκάδα Η ηαχηηζε σο πξνυπφζεζε γηα ηελ αλάπηπμε αθνζίσζεο ησλ 25 θίιαζισλ Σα ζπλαηζζήκαηα πνπ βηψλνπλ νη νπαδνί Ζ ηαχηηζε ησλ νπαδψλ κε ηελ νκάδα ζηελ Διιάδα 26 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 - ΚΟΗΝΩΝΗΚΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΚΑΗ ΒΗΑ ΣΩΝ 5

6 ΟΠΑΓΩΝ 5.1. Ο νξηζκφο ηεο θνηλφηεηαο Κνηλσληθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο νηθνγέλεηαο Μαξμηζηηθή θηινζνθία θαη αζιεηηζκφο 30 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 - ΜΑΣΑΗΩΖ ΑΗΘΖΖ ΣΖ ΑΓΗΚΗΑ 6.1. Ζ βία σο έθθξαζε ηεο καηαίσζεο ησλ πξνζδνθηψλ ησλ νπαδψλ Θεσξία καηαίσζεο επηζεηηθφηεηαο 32 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 - ΔΡΔΤΝΔ ΓΗΑ ΣΟ ΠΡΟΦΗΛ ΣΩΝ ΟΠΑΓΩΝ ΠΟΤ ΤΜΜΔΣΔΥΟΤΝ Δ ΔΠΔΗΟΓΗΑ ΣΑ ΓΖΠΔΓΑ 7.1. Έξεπλεο ζηε δεθαεηία ηνπ Έξεπλα ζηε Θεζζαινλίθε θαη ηελ Αζήλα Έξεπλα ζηελ Κχπξν Διιεληθή έξεπλα ηελ πεξίνδν Κχξηα επξήκαηα ηεο έξεπλαο 39 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 8 - ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΩΝ ΤΠΟΘΔΔΩΝ 8.1. Δξεπλεηηθέο ππνζέζεηο 8.2. θνπφο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 9 - ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΖ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ 9.1. Μεζνδνινγία Σν Γείγκα Ζ Γνκή ηνπ Δξσηεκαηνινγίνπ Έιεγρνο Αμηνπηζηίαο θαη Δγθπξφηεηαο Γηεξεπλεηηθή παξαγνληηθή αλάιπζε Σερληθέο Αλάιπζεο ηνηρείσλ 48 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 10 - ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ 10.1.Απνηειέζκαηα Έιεγρνο εξεπλεηηθήο ππφζεζεο Έιεγρνο Δξεπλεηηθήο Τπφζεζεο Έιεγρνο Δξεπλεηηθήο Τπφζεζεο Έιεγρνο Δξεπλεηηθήο Τπφζεζεο

7 Έιεγρνο Δξεπλεηηθήο Τπφζεζεο πκπεξάζκαηα πδήηεζε Δξεπλεηηθνί πεξηνξηζκνί 60 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 61 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 64 ΠΗΝΑΚΔ ΣΑΣΗΣΗΚΩΝ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΩΝ SPSS 64 Α.ΔΡΩΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ 78 Β. ΔΡΩΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ 83 7

8 ΠΗΝΑΚΑ ΠΗΝΑΚΩΝ ΔΛ. 1. Οη κεηαβιεηέο θαη νη θνξηίζεηο ηνπ παξάγνληα «ΣΑΤΣΗΖ ΜΔ ΣΖΝ ΟΜΑΓΑ» Οη κεηαβιεηέο θαη νη θνξηίζεηο ηνπ παξάγνληα «ΑΝΣΗΠΑΘΔΗΑ» Οη κεηαβιεηέο θαη νη θνξηίζεηο ηνπ παξάγνληα «ΦΡΑΣΗΚΖ ΒΗΑ» Οη κεηαβιεηέο θαη νη θνξηίζεηο ηνπ παξάγνληα «ΒΗΑΗΟΠΡΑΓΗΑ» χγθξηζε «ΑΝΣΗΠΑΘΔΗΑ ΓΗΑ ΣΟΝ ΟΛΤΜΠΗΑΚΟ» θαη «ΑΝΣΗΠΑΘΔΗΑ ΓΗΑ 50 ΣΖΝ ΑΔ ΛΑΡΗΑ» 6. χγθξηζε ησλ «ΑΝΣΗΠΑΘΔΗΑ ΓΗΑ ΣΟΝ ΟΛΤΜΠΗΑΚΟ» θαη «ΑΝΣΗΠΑΘΔΗΑ ΓΗΑ 50 ΣΖ ΑΔ ΛΑΡΗΑ» 7. Πξφβιεςε ησλ «ΤΝΑΗΘΖΜΑΣΩΝ ΑΝΣΗΠΑΘΔΗΑ ΓΗΑ ΣΟΝ ΟΛΤΜΠΗΑΚΟ» 51 απφ ηελ «ΣΑΤΣΗΖ ΜΔ ΣΖΝ ΟΜΑΓΑ«8. Πξφβιεςε «ΤΝΑΗΘΖΜΑΣΩΝ ΑΝΣΗΠΑΘΔΗΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΔ ΛΑΡΗΑ» απφ 52 ηελ «ΣΑΤΣΗΖ ΜΔ ΣΖΝ ΟΜΑΓΑ» ησλ νπαδψλ ηεο Νίθεο 9. Πξφβιεςε ησλ «ΤΝΑΗΘΖΜΑΣΩΝ ΔΥΘΡΟΣΖΣΑ ΓΗΑ ΣΖ ΝΗΚΖ» απφ ηελ 52 «ΣΑΤΣΗΖ ΜΔ ΣΖΝ ΟΜΑΓΑ» 10. Πξφβιεςε «ΤΝΑΗΘΖΜΑΣΩΝ ΔΥΘΡΟΣΖΣΑ» απφ ηελ «ΣΑΤΣΗΖ ΜΔ ΣΖΝ 53 ΟΜΑΓΑ» 11. Πξφβιεςε ηεο «ΦΡΑΣΗΚΖ ΒΗΑ» απφ ηα «ΤΝΑΗΘΖΜΑΣΑ ΔΥΘΡΟΣΖΣΑ 54 ΓΗΑ ΣΟΝ ΟΛΤΜΠΗΑΚΟ» 12. Πξφβιεςε ηεο «ΒΗΑΗΟΠΡΑΓΗΑ» απφ ηα «ΤΝΑΗΘΖΜΑΣΑ ΔΥΘΡΟΣΖΣΑ» Πξφβιεςε ηεο «ΦΡΑΣΗΚΖ ΒΗΑ» απφ ηα «ΤΝΑΗΘΖΜΑΣΑ ΔΥΘΡΟΣΖΣΑ 55 ΣΖ ΝΗΚΖ» 14. Πξφβιεςε ηεο «ΒΗΑΗΟΠΡΑΓΗΑ» απφ ηα «ΤΝΑΗΘΖΜΑΣΑ ΔΥΘΡΟΣΖΣΑ 55 ΣΖ ΝΗΚΖ» 15. Πξφβιεςε ηεο «ΦΡΑΣΗΚΖ ΒΗΑ ΠΡΟ ΟΛΤΜΠΗΑΚΟ» απφ ηελ «ΣΑΤΣΗΖ 56 ΟΠΑΓΩΝ ΝΗΚΖ ΜΔ ΟΜΑΓΑ» 16. Πξφβιεςε ηεο «ΒΗΑΗΟΠΡΑΓΗΑ ΠΡΟ ΟΛΤΜΠΗΑΚΟ» απφ ηελ «ΣΑΤΣΗΖ 57 ΟΠΑΓΩΝ ΣΖ ΝΗΚΖ» 17. Πξφβιεςε ηεο «ΦΡΑΣΗΚΖ ΒΗΑ ΠΡΟ ΝΗΚΖ» απφ ηελ «ΣΑΤΣΗΖ ΟΠΑΓΩΝ 57 ΜΔ ΟΜΑΓΑ» 18. Πξφβιεςε ηεο «ΒΗΑΗΟΠΡΑΓΗΑ ΠΡΟ ΝΗΚΖ» απφ ηελ «ΣΑΤΣΗΖ ΟΠΑΓΩΝ ΜΔ 58 ΟΜΑΓΑ» 8

9 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΔΗΑΓΩΓΖ 1.1. Δηζαγωγή Σν πνδφζθαηξν είλαη έλα δηαδεδνκέλν θαη αγαπεηφ άζιεκα ζε φινπο. Έρεη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ θηιάζισλ απφ ηα άιια αζιήκαηα αιιά ζπρλά βιέπνπκε λα δηαδξακαηίδνληαη θαη ζθελέο βίαο. Σα ζηνηρεία δείρλνπλ φηη ε βία, ε νπνία ζπζρεηίδεηαη κε ην επξσπατθφ πνδφζθαηξν θαη δηάθνξα βνξεηνακεξηθαληθά αζιήκαηα, έρεη κηα ζηαζεξή αχμεζε απφ ηε δεθαεηία ηνπ 60 ( Smith,1983), θαη γίλεηαη έλα πηεζηηθφ πξφβιεκα ζε πνιιά έζλε. Ζ «έθξεμε» θαη ε θιηκάθσζε ηεο βίαο ησλ νπαδψλ νξίδεηαη ζπρλά κέζα απφ ηε δηαηήξεζε ηεο λνκηκφηεηαο ησλ ζπιινγηθψλ θνηλσληθψλ ζρέζεσλ κε άιιεο νκάδεο, ζπκπεξηιακβαλφκελεο θαη ηεο αζηπλνκίαο ( Shott θαη Adang, 2003). Ζ ηαχηηζε κε πνδνζθαηξηθέο νκάδεο βαζίδεηαη ζε ληφπηεο, ηαμηλνκηθέο, πεξηβαιινληηθέο, ζξεζθεπηηθέο θαη πνιηηηθέο εληάμεηο. Οη πνδνζθαηξηθέο θαη θαηά έλα κέξνο νη παξάγνληεο, πξνέξρνληαη απφ ην ίδην πεξηβάιινλ κε ηνπο νπαδνχο θαη έηζη δεκηνπξγείηαη κηα αίζζεζε ελφηεηαο. (Olson, 1968 ). Όπσο δειψλεη ν Bradley (1995b), ε ςπρνινγηθή ηθαλνπνίεζε πνπ νη άλζξσπνη θεξδίδνπλ απφ ηηο λίθεο ζην πνδφζθαηξν, ε ζρεηηθή θάιπςε απφ ηα κέζα, ηα θνηλσληθά γεγνλφηα, πνπ θνξνχλ ηα αληίζηνηρα ρξψκαηα ησλ νκάδσλ θαη πξνζδηνξίδνληαη κε ηα εκβιήκαηα θαη ηα ζχκβνια, ηα νπνία αληηπξνζσπεχνπλ ηηο εθαηνληάδεο ησλ εηψλ ηζηνξίαο ηνπο θαζψο επίζεο θαη ησλ θαζεκεξηλψλ πξαγκαηηθνηήησλ, είλαη απέξαληε. Ζ ηαχηηζε κε ηελ αζιεηηθή νκάδα ζεσξείηαη σο κηα κνξθή θνηλσληθήο ηαχηηζεο (Trail, Anderson & Fink, 2000; Trail, Fink & Anderson, 2003). Ζ θνηλσληθή ηαπηφηεηα πξνήιζε αξρηθά σο ηδηφηεηα ηνπ λα είλαη θάπνηνο κέινο κηαο νκάδαο (Brown, 2000). χκθσλα κε ηνλ Tajfel νξίδεηαη σο «ε γλψζε ηνπ αηφκνπ φηη αλήθεη ζε κηα ζπγθεθξηκέλε θνηλσληθή νκάδα, ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ζπλαηζζεκαηηθή θαη αμηνινγηθή ζεκαζία πνπ έρεη γη απηφλ ε νκάδα ππαγσγήο» (Tajfel θαη Forgas,1981, ζ.283). Απηφ ζεκαίλεη φηη ην πψο βιέπεη έλα άηνκν ηνλ εαπηφ ηνπ εμαξηάηαη απφ ηηο νκαδηθέο ππαγσγέο ηνπ θαη εηδηθφηεξα ηε δηαθνξνπνίεζε ηεο δηθήο ηνπ νκάδα απφ θάπνηα άιιε. Απηή ε ζπγθξηηηθή πξννπηηθή ζπλδέεη ηελ θνηλσληθή θαηεγνξηνπνίεζε κε ηελ θνηλσληθή ηαπηφηεηα (Tajfel θαη Forgas, 1981), ελψ παξάιιεια ε δηάθξηζε κεηαμχ ησλ νκάδσλ θαη ε δηαηήξεζε ζεηηθψλ θνηλσληθψλ αλαδχνληαη κέζα απφ ηε 9

10 δηαδηθαζία ηεο θνηλσληθήο ζχγθξηζεο. «Δίκαζηε φηη είκαζηε επεηδή απηνί δελ είλαη απηνί δελ είλαη απηνί πνπ είκαζηε» (Tajfel & Tuner, 1979; Tajfel, 1979, ζην Tajfel θαη Forgas, ζ. 284). Ζ αληηπαιφηεηα ησλ δχν γεηηνληθψλ πφιεσλ Βφινπ θαη Λάξηζαο θξαηά δεθαεηίεο θαη δελ πεξηνξίδεηαη ζηα πνδνζθαηξηθά δξψκελα. Οη «κάρεο» ηνπ Οιπκπηαθνχ Βφινπ κε ηελ Λάξηζα ελψλνπλ θαη ρσξίδνπλ δχν πφιεηο πνπ έρνπλ πνιιά θνηλά θαη αθφκα πεξηζζφηεξεο αθνξκέο γηα αληηπαξάζεζε. Παξφια απηά, ν Βφινο έρεη λα αληηκεησπίζεη αθφκε κηα αληηπαιφηεηα ε νπνία αλήθεη ζην εζσηεξηθφ ηεο πφιεο πνπ δελ είλαη άιιε απφ ηελ αληηπαιφηεηα πνπ ππάξρεη κεηαμχ ησλ νκάδσλ ηεο πφιεο Οιπκπηαθνχ θαη Νίθεο. Οη δχν νκάδεο αλήθνπλ ζε δηαθνξεηηθέο ζπλνηθίεο ηεο πφιεο, θαζψο θαη ην βηνηηθφ επίπεδν ησλ νπαδψλ ηεο κηαο νκάδαο έξρεηαη ζε αληηπαξάζεζε κε ηνπο νπαδνχο ηεο άιιεο. Ηζηνξηθά ε Νίθε Βφινπ είλαη ε παιαηφηεξε νκάδα ηεο πφιεο, ε νπνία έρεη ππνβαζκηζηεί ηψξα ζηελ Γ εζληθή επαγγεικαηηθή θαηεγνξία, ζε αληίζεζε κε ηνλ Οιπκπηαθφ φπνπ ηελ αγσληζηηθή πεξίνδν έθηαζε ζηελ Α εζληθή επαγγεικαηηθή θαηεγνξία. Ζ ρξεζηκφηεηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο αλαδεηθλχεηαη απφ ην γεγνλφο φηη εμ φζσλ γλσξίδνπκε δελ έρεη δηεμαρζεί ζην παξειζφλ παξφκνηα έξεπλα ζην ειιεληθφ πεξηβάιινλ, ζρεηηθή κε ηε δηεξεχλεζε ηεο ζπζρέηηζεο ηεο βίαο ησλ θηιάζισλ- νπαδψλ θαη ηνπ βαζκνχ ηεο ηαχηηζεο ηνπο κε ηελ νκάδα πνπ ππνζηεξίδνπλ θνπόο ηεο εξγαζίαο θνπφο ηεο εξγαζίαο απηήο είλαη λα δηεξεπλεζεί θαη λα ζπγθξηζεί ε αληηπαιφηεηα πξνο ηελ ηνπηθή έμσ νκάδα θαη πξνο ηελ έμσ νκάδα ηεο γεηηνληθήο πφιεο κε αλαθνξά ζην θχξνο ησλ νκάδσλ Δξεπλεηηθή κεζνδνινγία Γηα ηελ δηεθπεξαίσζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ζα πξαγκαηνπνηεζεί έξεπλα κε δνκεκέλν εξσηεκαηνιφγην (Παξάξηεκα), ε ζχλζεζε ηνπ νπνίνπ ζα βαζίδεηαη ζε κεηαβιεηέο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζε εξσηεκαηνιφγηα αληίζηνηρσλ πξνεγνχκελσλ εξεπλψλ αιιά θαη ζε φξγαλν πνπ ζα δεκηνπξγεζεί ζην πιαίζην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, αθνχ δελ πξνζδηνξίζηεθε αληίζηνηρν απφ ηε κειέηε ηεο βηβιηνγξαθίαο. Σν εξσηεκαηνιφγην ζα πεξηιακβάλεη δχν βαζηθέο έλλνηεο: 1. ηελ ηαχηηζε κε ηελ αζιεηηθή νκάδα, ε νπνία ζα κεηξεζεί κε ην Sport Spectator 10

11 Identification Scale ( SSIS Οη Theodorakis, Vlachopoulos, Wann, Afthinos θαη Nassis (2006), θαη 2. ηελ αληηπαιφηεηα πξνο αληίπαιε νκάδα, ε νπνία ζα κεηξεζεί κε κεηαβιεηέο πνπ πξνέθπςαλ απφ απαληήζεηο νπαδψλ ζε ζρεηηθφ forum ζην Internet. Ζ βία ησλ νπαδψλ κεηξήζεθε κε κεηαβιεηέο απφ ην φξγαλν ησλ Πνχιηνπ θαη Παπαδφπνπινπ ( 2009), which measure the frequency of participation the last season in three separate forms of violence: 1. Verbal violence, κε 3 ζέκαηα, 2. Internal disapproval, with 3 items and 3. Physical violence, with 6 items. Υξεζηκνπνηήζεθαλ νη ππνθιίκαθεο Φξαζηηθή βία πξνζαξκνζκέλεο ζηελ πεξίπησζε ησλ νκάδσλ ηνπ Βφινπ. Ζ εγθπξφηεηα θαη ε αμηνπηζηία ηνπ νξγάλνπ κέηξεζεο εμεηάζζεθαλ κε δηεξεπλεηηθή παξαγνληηθή αλάιπζε θαζψο θαη κε αλάιπζε αμηνπηζηίαο. Σν δείγκα ηεο εξεπλεηηθήο εξγαζίαο απνηειέζηεθε απφ 300 νπαδνχο ησλ νκάδσλ ηεο Νίθεο θαη ηνπ Οιπκπηαθνχ Βφινπ, 150 απφ θάζε νκάδα. Οη κηζνί απφ ηνπο νπαδνχο ηεο θάζε νκάδαο (75) ήηαλ κέιε ησλ πλδέζκσλ θηιάζισλ ελψ νη ππφινηπνη ήηαλ απφ δηάθνξε νκάδεο πνδνζθαίξνπ ηνπ πξσηαζιήκαηνο ηεο Α Δζληθήο ζηελ Διιάδα Σα δεδνκέλα πνπ ζπιιέρζεθαλ εμεηάζζεθαλ κε απιά ζηαηηζηηθά κέηξα, αιιά θαη ζηαηηζηηθέο ηερληθέο πνιπκεηαβιεηήο αλάιπζεο, φπνπ θαη επαιεζεχηεθαλ ή απνξξίθζεθαλ νη εξεπλεηηθέο ππνζέζεηο. Γηα ηε ζηαηηζηηθή αλάιπζε ρξεζηκνπνηήζεθε ην ζηαηηζηηθφ παθέην SPSS 15 for Windows Δξεπλεηηθέο ππνζέζεηο Ζ παξνχζα έξεπλα είρε σο ζηφρν λα ειέγμεη 5 εξεπλεηηθέο ππνζέζεηο: Ζ1. Σν κηθξφηεξν ζε θχξνο ingroup ζα αληηπαζεί πεξηζζφηεξν ηελ ηνπηθή έμσ νκάδα. Ζ2. Σν κεγαιχηεξν ζε θχξνο ingroup ζα αληηπαζεί πεξηζζφηεξν ηελ έμσ νκάδα ηεο γεηηνληθήο πφιεο. Ζ3. Ζ ηαχηηζε κε ηελ νκάδα επεξεάδεη ζεηηθά ηελ αληηπαιφηεηα πξνο ηηο έμσ- νκάδεο. Ζ4. Ζ ηαχηηζε κε ηελ νκάδα επεξεάδεη ζεηηθά ηε βία πξνο ηελ αληίπαιε νκάδα. Ζ5. Ζ αληηπαιφηεηα επεξεάδεη ζεηηθά ηε βία πξνο ηελ αληίπαιε νκάδα. 11

12 2.1 ΗΣΟΡΗΑ ΝΗΚΖ ΒΟΛΟΤ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Ζ νκάδα ηεο Νίθεο Βφινπ δξαζηεξηνπνηείηαη ζηε Νέα Ησλία θαη είλαη ε παιαηφηεξε ζην Ννκφ Μαγλεζίαο φπνπ βξίζθεηαη ε έδξα ηνπ. Δπίζεκν έηνο ίδξπζεο είλαη ην 1924 σο «Γπκλαζηηθφο χιινγνο Πξνζθχγσλ». Σν 1926 πήξε ην φλνκα Νίθε. Υξψκαηα ηνπ ην κπιε θαη ην άζπξν. Σν πξψην φλνκα ηεο Νίθεο ήηαλ «Πξνζθπγηθή». Ζ ζρεηηθή απφθαζε αλαγλψξηζεο απφ ην Πξσηνδηθείν Βφινπ είλαη ππ αξηζκφ 38 29/1/1924. Ο λένο ζχιινγνο θαηαρσξείηαη ζην Βηβιίν Αλαγλσξηζκέλσλ σκαηείσλ, επηά κήλεο κεηά, ζηηο 29 Απγνχζηνπ κε αχμνληα αξηζκφ 211. Απφ ηηο αξρέο ηνπ 1926 άξρηζαλ λα θαιιηεξγνχληαη νη πξψηεο ζθέςεηο γηα ηε κεηνλνκαζία ηεο Πξνζθπγηθήο. Ζ νκάδα ηνπ λενζχζηαηνπ πξνζθπγηθνχ πλνηθηζκνχ έπξεπε λα απνηάμεη απφ πάλσ ηεο ηελ πξνζθπγηά. Κάησ απφ απηή ηε ινγηθή, ην δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην, νη αζιεηέο θαη νη θίιαζινη άξρηζαλ λα πξνβιεκαηίδνληαη γηα ηε λέα νλνκαζία. Σν φλνκα «Νίθε» εμέθξαδε ζπλνιηθά ηνλ ηδενινγηθφ θαη ςπρηθφ θφζκν ησλ πξνζθχγσλ. Ζ Νίθε Βφινπ έρεη σο έδξα ην γήπεδν «Παληειήο Μαγνπιάο» ην νπνίν βξίζθεηαη ζην δήκν ηεο Νέαο Ησλίαο. Ζ Νίθε θέξδηζε γηα πξψηε θνξά ηελ άλνδν ηεο ζην πξσηάζιεκα ηεο Α Δζληθήο πνδνζθαίξνπ Αλδξψλ, ην 1961 φπνπ είρε 5 ζπλερφκελεο ζπκκεηνρέο ζηε κεγάιε θαηεγνξία. Σν γήπεδν «Παληειήο Μαγνπιάο» ζηε Νέα Ησλία θαηαζθεπάζηεθε ην Η Νίκη κέρδιζε για πρώηη θορά ηην άνοδό ηης ζηο πρωηάθλημα ηης Α Εθνικής ποδοζθαίροσ Ανδρών, ηο 1961 όποσ είτε 5 ζσνετόμενες ζσμμεηοτές ζηη μεγάλη καηηγορία. Σν 1966 ππνβηβάζηεθε ζηε Β εζληθή θαη απφ ηφηε πξνζπαζεί λα μαλαθεξδίζεη ηελ άλνδφ ηεο ζηε κεγάιε θαηεγνξία, δίρσο φκσο λα ην 12

13 έρεη θαηαθέξεη. Σν ξεθφξ ησλ ζεαηψλ είλαη 6300 ην 1983 κε ηνλ Α.. Οιπκπηαθνχ Βφινπ Σα ηειεπηαία ρξφληα ε πνδνζθαηξηθή Νίθε Βφινπ αγσληδφηαλ ζην πξσηάζιεκα ηεο Β εζληθήο θαη ηε ζεδφλ ηεξκάηηζε ηειεπηαία θαη ππνβηβάζηεθε ζηε Γ Δζληθή. Έκηοηε διαγωνίζεηαι ζε ασηή ηην καηηγορία. Σν Παλζεζζαιηθφ ηάδην θαηαζθεπάζηεθε γηα ηνπο Οιπκπηαθνχο Αγψλεο Αζήλαο Γέρεηαη κέρξη θαη ζεαηέο. 2.2 ΗΣΟΡΗΑ Α.. ΟΛΤΜΠΗΑΚΟΤ ΒΟΛΟΤ Ο Αζιεηηθφο χιινγνο Οιπκπηαθνχ Βφινπ είλαη έλα αζιεηηθφ ζσκαηείν κε έδξα ηε ζπλνηθία ηεο Ν. Γεκεηξηάδαο. Δπίζεκν έηνο ίδξπζεο είλαη ην 1937 θαη ρξψκαηα ηνπ είλαη ην ιεπθφ θαη ην θφθθηλν. Ζ γέλλεζε ηεο νκάδαο πξαγκαηνπνηήζεθε ζηελ παξαζαιάζζηα γεηηνληά ηνπ Βφινπ, Άγηνο Κσλ/λνο. Σελ πξψηε ρξνληά ηεο επηζεκνπνίεζεο ηνπ ν Οιπκπηαθφο κεηέρεη ησλ αγψλσλ Κππέιινπ Πάζρα ηνπ 1937 κε αληηπάινπο ηελ Νίθε, ηνλ Κεξαπλφ, Απφιισλα θαη ηνλ Οδπζζέα. Ύζηεξα απφ ληθεθφξνπο αγψλεο θέξδηζε ην πξψην θχπειιν ηεο ηζηνξίαο ηνπ. Σν 1938 ν Οιπκπηαθφο πεηπραίλεη ηελ πξψηε ηνπ κεγάιε ηνπ δηάθξηζε θαη γίλεηαη γλσζηφο ζην παλειιήλην φηαλ θηάλεη ζηνπο πξνεκηηειηθνχο ηνπ θππέιινπ Διιάδαο, αθνχ απνθιείεη ηνλ Ζξαθιή. Ήηαλ ε πξψηε επαξρηαθή νκάδα πνπ έθηαλε ηφζν καθξηά ζην ζεζκφ ηνπ θππέιινπ. Σν 1947 ν Οιπκπηαθφο ρξίδεηαη πξσηαζιεηήο Θεζζαιίαο. ηηο 4 Μαΐνπ 1952 ζεκείσζε ηε πξψηε ηνπ δηεζλή λίθε επί ηεο ηνπξθηθήο Νηεκί πνξ κε 6-2. Σν 1955 αγσλίζηεθε γηα ην θχπειιν κε ηελ ΑΔΚ φπνπ θαη ηελ απέθιεηζε θηάλνληαο ζηνπο 8 ηνπ θππέιινπ Διιάδνο. ηελ Γεθαεηία 1960 ν Οιπκπηαθφο θηάλεη 13

14 ζηνπο 18 ηνπ θππέιινπ Διιάδαο θαη παξάιιεια θεξδίδεη ηελ ζπκκεηνρή ηνπ ζηελ Β εζληθή θαηεγνξία. Σν 1966 αλαδείρηεθε πξσηαζιεηήο ζηνλ φκηιν ηνπ θαη θαηάθεξε λα αλέβεη ζηελ Α Δζληθή. ηελ Γεθαεηία ηνπ 1970 πξνβηβάδεηαη θαη πάιη σο πξσηαζιεηήο ηεο Β Δζληθήο θαηεγνξίαο. Δπίζεο θηάλεη ζηνπο 8 ηνπ θππέιινπ Διιάδαο. Σν έηνο ππνβηβάδεηαη ζηελ Α Δζληθή. Σελ ρξνληά ν Οιπκπηαθφο πξαγκαηνπνηεί ζπνπδαία πνξεία, ράλεη φκσο ηελ άλνδν γηα δχν βαζκνχο απφ ηελ Α.Δ. Λάξηζαο. Σν πξσηάζιεκα ηνπ ραξαθηεξίζηεθε σο έλα απφ ηα πην ζθαλδαιψδε ηεο Β Δζληθήο θαηεγνξίαο. Ο Οιπκπηαθφο βγαίλεη ζηε 3 ε ζέζε θαη ηελ επφκελε ρξνληά ζηελ 6 ε ζέζε. Σε δεθαεηία ηνπ 1980 ε δηνίθεζε βάδεη ζηφρν ηελ Α Δζληθή. Ζ πεξίνδνο έκεηλε ραξαγκέλε ζηηο κλήκεο ησλ θίισλ ηεο νκάδαο. Ο Οιπκπηαθφο ππνβηβάδεηαη κεηά απφ 21 ρξφληα παξνπζίαο ζε Α θαη Β Δζληθή, ζηελ Γ θαηεγνξία θξαηνχκελνο απφ ηελ ζπκπνιίηηζζα Νίθε Βφινπ, πνπ ζην ηειεπηαίν αγψλα ηεο έραζε ζην Βφιν 2-4 απφ ηε Βέξνηα. Σν είλαη ρξνληά αλφδνπ θαη ν Οιπκπηαθφο επαλέξρεηαη γξήγνξα ζηελ Β Δζληθή. Σν ν Οιπκπηαθφο ηεξκαηίδεη ζηελ 11 ε ζέζε ηεο Α Δζληθήο. ηελ Γεθαεηία 1990 ν Οιπκπηαθφο ππνβηβάζηεθε ζηελ Γ θαηεγνξία γηα δεχηεξε θνξά ζηελ ηζηνξία ηνπ, φπνπ θαη παξέκεηλε αξθεηά ρξφληα ζε απηή. ηελ Γεθαεηία 2000 ν Οιπκπηαθφο πξαγκαηνπνηεί κηα θαιή εκθάληζε ζην πξσηάζιεκα αιιά θάπνηα αηπρή απνηειέζκαηα ζηνπο ηειεπηαίνπο αγψλεο ππνβηβάδνπλ ηελ νκάδα ζηελ 7 ε ζέζε. Ο Οιπκπηαθφο ιφγσ ρξεψλ ππνβηβάζηεθε ζηελ Γ Δζληθή ην θαινθαίξη ηνπ Σν 2003 ε νκάδα ηεο Καζζάλδξαο ε νπνία αγσληδφηαλε ζηελ Β Δζληθή, αγνξάζηεθε θαη ζηελ ζπλέρεηα ζπγρσλεχηεθε κε ηνλ Οιπκπηαθφ Βφινπ θαη κεηνλνκάζηεθε ζε Α..Κ. Οιπκπηαθφ κε έδξα ηνλ Βφιν. Έηζη κε ηελ έλσζε ησλ εξαζηηερληθψλ ζσκαηείσλ ησλ δχν νκάδσλ δεκηνπξγήζεθε ε ΠΑΔ Α.. Οιπκπηαθφο Βφινπ 1937 σο ζπλέρεηα ηεο νκάδαο ηνπ Δζληθνχ Οιπκπηαθνχ Βφινπ. ηελ Γεθαεηία ηνπ 2010 ν Οιπκπηαθφο χζηεξα απφ 20 ρξφληα πξνβηβάδεηαη ζηελ νχπεξ Λίγθα. Σελ επφκελε ζεδφλ πξαγκαηνπνηεί κηα εμαηξεηηθή πνξεία ζηελ Α Δζληθή πνζπ είρε σο απνηέιεζκα λα θαηαθηήζεη ηελ 5 ε ζέζε φπνπ θαη νδήγεζε ηελ νκάδα ζηα play off θαη ζηελ Δπξψπε. Σνλ Ηνχλην 2011 ν πξφεδξνο ηεο νκάδαο Αρηιιέαο Μπένο ζπλειήθζε γηα ζπκκεηνρή ζην ζθάλδαιν κε ηα ζηεκέλα παηρλίδηα. Ο θ. Μπένο πξνθπιαθίζηεθε κηα βδνκάδα αξγφηεξα θαη ζηηο 12 Ηνπιίνπ αζθήζεθε δίσμε ελαληίνλ ηνπ Οιπκπηαθνχ Βφινπ πνπ απεηινχηαλ κε ππνβηβαζκφ ζηελ Φνχηκπνι Λίγθα. ηηο 14 Ηνπιίνπ ν Οιπκπηαθφο πξαγκαηνπνίεζε ην πξψην επξσπατθφ παηρλίδη κε αληίπαιν ηε ζεξβηθή Ραλη γηα ηνλ 2 ν πξνθξηκαηηθφ γχξν ηνπ Γηνπξφπα Λίγθα ηελ 14

15 νπνία θέξδηζε 1-0. ηηο 28 Ηνπιίνπ 2011 ε νκάδα ηηκσξήζεθε απφ ηελ Πεηζαξρηθή Δπηηξνπή ηεο νχπεξ Λίγθα κε ππνβηβαζκφ ζηελ Β Δζληθή κε θαηεγνξίεο γηα δσξνδνθία θαη ζηνηρεκαηηζκφ ζε ζηεκέλα παηρλίδηα. Οη εγθαηαζηάζεηο ηνπ Οιπκπηαθνχ βξίζθνληαη ζηελ πεξηνρή ηεο Νέαο Γεκεηξηάδαο κε ρσξεηηθφηεηα 9000 ζέζεηο Ζ ΑΝΣΗΠΑΛΟΣΖΣΑ ΒΟΛΟΤ- ΛΑΡΗΑ Λέλε φηη κφλν φζνη γελλήζεθαλ θαη κεγάισζαλ ζε απηέο ηηο δχν πφιεηο κπνξνχλ λα θαηαιάβνπλ ην κέγεζνο ηεο αληηπαιφηεηαο ηεο νπνίαο ζπλαληηνχληαη ζε βάζνο εθαηφ ρξφλσλ.γχν γεηηνληθέο πφιεηο, ηηο νπνίεο ηηο ρσξίδνπλ πνιχ πεξηζζφηεξα απφ ηα εμήληα ρηιηφκεηξα πνπ ππάξρνπλ αλάκεζα ηνπο. Ο αζηηθφο κχζνο αλαθέξεη ραξαθηεξηζηηθά πσο νη θάηνηθνη ηνπ Βφινπ πείξαδαλ ηνπο απηνχο ηεο Λάξηζαο, επεηδή νη δεχηεξνη πεξπαηνχζαλ μππφιπηνη ζηα ρσξάθηα γηα ηηο αγξνηηθέο ηνπο εξγαζίεο. Έηζη ινηπφλ νη Βνιηψηεο ηνπο θψλαδαλ «πιαηχπνδεο», αθνχ πίζηεπαλ πσο είραλ κεγάια πφδηα απφ ηηο πνιιέο δνπιεηέο ζηνλ θάκπν. Αξθεηφ θαηξφ αξγφηεξα νη θάηνηθνη ηεο Λάξηζαο πήξαλ ηελ «εθδίθεζή» ηνπο ζε κία πεξίνδν πνιχ δχζθνιε γηα ηελ Διιάδα, εμαηηίαο ηνπ Β Παγθνζκίνπ πνιέκνπ. Όπσο αλαθέξεη ν αζηηθφο κχζνο ηελ πεξίνδν πνπ νη Γεξκαλνί εηζέβαιαλ ζηελ Διιάδα θαη έθηαζαλ ζηελ πφιε ηνπ Βφινπ, νη θάηνηθνη ηεο πφιεο χςσζαλ ζεκαία ηεο Απζηξίαο κε ζθνπφ λα απνθχγνπλ ηα ρεηξφηεξα. Απηφ είρε σο απνηέιεζκα νη Λαξηζαίνη λα θσλάδνπλ απφ ηνηε ηνπο Βνιηψηεο «Απζηξηαθνχο» έλα φλνκα πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ζήκεξα νη θαλαηηθνί νπαδνί ηνπ Οιπκπηαθνχ Βφινπ. Με ην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ νη κχζνη θαη νη ηζηνξίεο κεηαμχ ησλ θαηνίθσλ γηγαληψζεθαλ θαη αλαπφθεπθηα ε δηακάρε πέξαζε θαη ζηνλ αζιεηηζκφ, αιιά είρε βαζχηεξε αληηπαξάζεζε. Ζ βάζε ηεο παζίγλσζηεο αληηπαξάζεζεο πνπ θπξηαξρεί κεηαμχ ησλ δχν πξσηεπνπζψλ ηεο Θεζζαιίαο είλαη νηθνλνκηθή, θάηη πνπ ζπκβαίλεη ζπρλά αλάκεζα ζε γεηηνληθέο πεξηνρέο, νη νπνίεο πξνζπαζνχλ λα πξνσζήζνπλ ηα ζπκθέξνληα ηνπο, ελίνηε ζε βάξνο ηεο γεηηνληθήο πφιεο. Δληνχηνηο, φπσο ζπκβαίλεη ζρεδφλ πάληα ζε ηέηνηεο πεξηπηψζεηο, ε ζχγθξνπζε επεθηείλεηαη θαη ζε άιινπο ηνκείο, φπσο ηνλ αζιεηηθφ. Καλέλαο δελ κπνξεί λα πξνζδηνξίζεη απφ πφηε ππάξρεη απηή ε «έρζξα» αλάκεζα ζηηο δχν πφιεηο. Ωζηφζν, κία κηθξή αλαδξνκή ζηνλ πεξαζκέλν αηψλα κπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ πξνζπάζεηα λα εληνπηζηνχλ νη ξίδεο ηεο. ηηο αξρέο ηνπ 20 νπ αηψλα ν Βφινο γλψξηδε ηεξάζηηα αθκή θαζψο δηέζεηε ην δεχηεξν κεγαιχηεξν 15

16 ιηκάλη ζηελ Διιάδα κεηά απφ εθείλν ηνπ Πεηξαηά. Ήηαλ έλα ζεκαληηθά εκπνξηθφ αιιά θαη βηνκεραληθφ θέληξν ηεο ρψξαο. ηνλ Βφιν δηέζεηαλ έδξεο κεγάιεο βηνκεραλίεο νη νπνίεο θαη παξέκεηλαλ έσο θαη ηα πξψηα κεηαπνιεκηθά ρξφληα ζηελ ζπλέρεηα δελ παξέκεηλαλ ην ίδην θαηά ην δεχηεξν κηζφ ηνπ αηψλα. Ζ Λάξηζα ζε αληίζεζε κε ηνλ Βφιν έρεη ηνλ θάκπν θαη σο εθ ηνχηνπ είλαη ην ην αγξνηηθφ θέληξν ηεο Θεζζαιίαο. Ζ εμαηξεηηθή γεσγξαθηθή ηεο ζέζε επέηξεςε λα αλαπηχζζεηαη κε ξαγδαίνπο ξπζκνχο, εηδηθά απφ ηελ ζηηγκή πνπ εμειηζζφηαλ θαη νη ρεξζαίεο κεηαθνξέο. Ζ Λάξηζα απνηειεί ζεκαληηθφ εκπνξηθφ θέληξν θαζψο θαη θφκβν επηθνηλσληψλ θαη ζπγθνηλσληψλ. Μεηά θαη ηνλ θαηαζηξνθηθφ ζεηζκφ πνπ έπιεμε ηνλ Βφιν ην 1955, ε Λάξηζα εκθαληδφηαλ πιένλ ίζε κε ηελ γεηηνληθή ηεο πφιε. Έλα άιιν επίπεδν αληηπαξάζεζεο έρεη λα θάλεη κε ηνπο έλδνμνπο άλδξεο θαη γπλαίθεο ησλ δχν πφιεσλ θαζψο ε Λάξηζα έρνπλ ηνλ «Παηέξα ηεο Ηαηξηθήο» Ηππνθξάηε ν νπνίνο έδεζε ζηελ πφιε ηνπο φπνπ θαη πέζαλε. Δπίζεο ζηε Λάξηζα κεγάισζε θαη ν Μηράιεο Καξαγάηζεο. Ο Βφινο κε ηελ ζεηξά ηνπ αληηπαξαηάζζεη ηνλ θνξπθαίν Ηηαιφ δσγξάθν, Σδφξηδην Νηε Κίξηθν, ν παηέξαο ηνπ νπνίνπ εξγαδφηαλ σο κεραληθφο ζηελ πφιε θαη επέβιεπε ηελ θαηαζθεπή ηνπ ζεζζαιηθνχ ζηδεξνδξνκηθνχ δηθηχνπ ην Όζν αλαθνξά ην πνδνζθαηξηθφ ηνκέα, ε Λάξηζα είρε πεξηζζφηεξνπο ιφγνπο λα ληψζεη ππεξεθάλεηα γηα ηελ πφιε ηεο θαη ηελ νκάδα ηεο θαζψο αλαδείρηεθε πξσηαζιήηξηα ην 1988, ε ΑΔΛ ήηαλ ε κνλαδηθή νκάδα πνπ ζηέθζεθε πξσηαζιήηξηα. Δπίζεο ε ΑΔΛ ληψζεη ππεξεθάλεηα θαζψο ην 2007 θαηέθηεζε ην δεχηεξν θχπειιν ζην Παλζεζζαιηθφ γήπεδν ηνπ Βφινπ εθεί φπνπ θακία απφ ηηο νκάδεο ηνπ Βφινπ δελ κπφξεζε λα ην πξαγκαηνπνηήζεη κε αληίπαιν ηελ νκάδα ηνπ Παλαζελατθνχ, φπνπ έρνπλ θαη ην ξεθφξ ησλ εηζηηεξίσλ. Δπηπιένλ, εθεί απέθιεηζαλ ηελ Μπιάθκπεξλ ζην Κχπειιν ΟΤΔΦΑ, ελψ έρνπλ παίμεη θη άιινπο επξσπατθνχο αγψλεο κε ηε Εελίη, ηε Νπξεκβέξγε θαζψο θαη ηελ Κατζεξηζπφξ. Σα γήπεδα πνπ θηινμελνχλ ηα ληέξκπη ησλ νκάδσλ ηνπ Βφινπ κε ηελ ΑΔΛ είλαη ζπλήζσο θαηάκεζηα. Ο θαλαηηζκφο μερεηιίδεη θαη έρνπλ δεκηνπξγεζεί πνιιά επεηζφδηα κε ηνπο θηιάζινπο ησλ νκάδσλ. Οη δχν αληίπαινη Οιπκπηαθφο Βφινπ θαη ΑΔΛ ζπλαληήζεθαλ γηα πξψηε θνξά ηε ζεδφλ ζηελ Β Δζληθή, παίξλνληαο απφ κία λίθε ηνπ ίδην ζθνξ. Ζ πξψηε ζεκαληηθή αλακέηξεζε ησλ δχν νκάδσλ έγηλε ην , φηαλ θαη ε ΑΔΛ πήγε γηα πξψηε θνξά ζηνλ ηειηθφ ηνπ Κππέιινπ Διιάδαο. ην πξψην γχξν είρε 16

17 απνθιείζεη ηνλ Βφιν κε 2-0 ζην Αιθαδάξ. Απφ ηελ αγσληζηηθή πεξίνδν νη δχν νκάδεο έρνπλ παίμεη 29 παηρλίδηα κεηαμχ ηνπο ζε πξσηάζιεκα θαη Κχπειιν. πγθεθξηκέλα, ε ΑΔΛ έρεη 12 λίθεο έλαληη 9 ηνπ Οιπκπηαθνχ Βφινπ ελψ 8 παηρλίδηα έρνπλ ιήμε ηζφπαια ΠΟΓΟΦΑΗΡΗΚΖ ΑΝΣΗΠΑΛΟΣΖΣΑ ΝΗΚΖ ΚΑΗ ΟΛΤΜΠΗΑΚΟΤ ΒΟΛΟΤ Ζ πνδνζθαηξηθή αληηπαξάζεζε ηνπ Βφινπ, κεηαμχ ησλ νπαδψλ ησλ νκάδσλ Οιπκπηαθνχ Βφινπ θαη ηνπ Γπκλαζηηθνχ πιιφγνπ «Νίθε Βφινπ» θξαηά αξθεηά ρξφληα. Ο Οιπκπηαθφο εδξεχεη ζην Βφιν ελψ ε Νίθε Βφινπ είλαη πξνζθπγηθή νκάδα θαη ε δεχηεξε κεγαιχηεξε πνδνζθαηξηθή νκάδα ηνπ λνκνχ Μαγλεζίαο, κεηά ηνλ ζπκπνιίηε Οιπκπηαθνχ Βφινπ. Όζεο θνξέο θαη αλ έρνπλ ζπλαληεζεί νη δχν ζχιινγνη ην πλεχκα κφλν θίιαζιν δελ είλαη αλάκεζα ζηηο δχν πιεπξέο. Δπηπιένλ είλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη αξθεηέο θνξέο νη νπαδνί ησλ δχν ζπιιφγσλ ππνζηεξίδνπλ ηνλ εθάζηνηε αληίπαιν πνπ θηινμελεί ζηελ Μαγλεζία ν «αηψληνο» αληίπαινο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε ζπγθεθξηκέλε θφληξα θξαηάεη απφ ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1930 (Forum, 2008 ). 17

18 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ζ ΘΔΩΡΗΑ ΣΖ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ 3.1. Ζ ζεωξία ηεο θνηλωληθήο ηαπηόηεηαο Ζ ζεσξία ηεο θνηλσληθήο ηαπηφηεηαο είλαη κηα επξέσο ρξεζηκνπνηεκέλε ζεσξία, φρη κφλν ζηνλ θνηλσληθφ, αιιά θαη ζηνλ νηθνλνκηθφ ηνκέα, φπνπ εμεηάδεη ηελ ςπρνινγία ησλ θαηαλαισηψλ. Πνιινί είλαη νη επηζηήκνλεο πνπ ηε ρξεζηκνπνηνχλ, πξνθεηκέλνπ λα εμεηάζνπλ ηηο πξνζέζεηο ησλ θαηαλαισηψλ θαη ηη είλαη απηφ πνπ ηνπο επεξεάδεη ζηελ πξφζεζε αγνξάο. Ζ ζπγθεθξηκέλε ζεσξία δηαηππψζεθε γηα πξψηε θνξά απφ ηνπο Tajfel θαη Turner (1979) θαη ν πξσηαξρηθφο ηεο ζηφρνο ήηαλ λα θαηαλνεζεί ε ςπρνινγηθή βάζε ηεο δηάθξηζεο ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ. Μεξηθά ρξφληα λσξίηεξα ν Tajfel (1971) πξνζπάζεζε λα αλαγλσξίζεη θαη λα πξνζδηνξίζεη ηνπο ιφγνπο πνπ ζα έθαλαλ έλα άηνκν λα μερσξίδεη ηνλ εαπηφ ηνπ απφ άιιεο θνηλσληθέο νκάδεο θαη λα ηνπνζεηείηαη εθεί πνπ απηφ πηζηεχεη φηη αλήθεη. Ορηψ ρξφληα αξγφηεξα νη Tajfel θαη Turner (1979) θαηαιήγνπλ ζηελ πεξίθεκε πιένλ ζεσξία ηεο θνηλσληθήο ηαπηφηεηαο ησλ αηφκσλ. χκθσλα ινηπφλ κε ηελ ζεσξία απηή νη άλζξσπνη ηείλνπλ ζην λα θαηεγνξηνπνηνχλ ηνπο εαπηνχο ηνπο θαη ηνπο άιινπο ζε δηάθνξεο θνηλσληθέο θαηεγνξίεο κε βάζε δηάθνξα θξηηήξηα φπσο ειηθία, θχιν, ζξεζθεία θ.α. (Tajfel θαη Turner, 1985). Οη θαηεγνξίεο απηέο πξνζδηνξίδνληαη απφ ηα πξσηφηππα ραξαθηεξηζηηθά ησλ κειψλ ησλ θαηεγνξηψλ (Tajfel θαη Turner, 1985). Απηή ε θνηλσληθή θαηεγνξηνπνίεζε πξνζθέξεη δπν δπλαηφηεηεο: 1) Σα ήδε γλσζηά ηκήκαηα ηνπ θνηλσληθνχ πεξηβάιινληνο πξνζθέξνπλ ζηα άηνκα ηελ δπλαηφηεηα λα θαηεγνξηνπνηήζνπλ ηνπο εαπηνχο ηνπο θαη ηνπο άιινπο. Σν άηνκν, πξνζδηνξίδνληαο ηα ραξαθηεξηζηηθά θάζε θαηεγνξίαο, ηνπνζεηεί ηνλ εαπηφ ηνπ ζηελ αλάινγε θαηεγνξία. χκθσλα φκσο κε ηελ κέρξη ηψξα βηβιηνγξαθία, απηνί νη πξνζδηνξηζκνί δελ είλαη πάληα αμηφπηζηνη. 2) Ζ θνηλσληθή θαηεγνξηνπνίεζε επηηξέπεη ζην άηνκν λα πξνζδηνξίζεη ηνλ εαπηφ ηνπ θαη λα ηνλ ηνπνζεηήζεη ζε φπνηα ζέζε θξίλεη απηφο, κέζα ζην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ (Finn, 1994). 18

19 3.2. Οη βαζηθέο αξρέο ηεο ζεωξίαο ηεο θνηλωληθήο ηαπηόηεηαο Ζ θνηλσληθή ηαπηφηεηα απνηειείηαη απφ εθείλεο ηηο φςεηο ηεο απηνεηθφλαο ελφο αηφκνπ πνπ πξνέξρνληαη απφ ηηο θνηλσληθέο θαηεγνξίεο ή νκάδεο ζηηο νπνίεο ζεσξεί ην άηνκν φηη αλήθεη. Ζ ζεσξία ζηεξίδεηαη ζε ηξεηο βαζηθέο αξρέο: 1) Σα άηνκα επηδηψθνπλ λα απνθηήζνπλ θαη λα δηαηεξήζνπλ κηα ζεηηθή θνηλσληθή ηαπηφηεηα ε νπνία ζπκβάιεη ζεηηθά ζηελ απηνεθηίκεζή ηνπο. 2) Ζ θνηλσληθή ηαπηφηεηα ζηεξίδεηαη ζε ζπγθξίζεηο πνπ γίλνληαη αλάκεζα ζηελ νκάδα πνπ αλήθεη θάπνηνο θαη ζε άιιεο νκάδεο. Σν απνηέιεζκα ηεο ζχγθξηζεο θαζνξίδεη αλ ε ηαπηφηεηα είλαη ζεηηθή ή φρη. Ζ εχλνηα ησλ κειψλ ηεο νκάδαο θάπνηνπ είλαη κηα δηαδηθαζία κέζσ ηεο νπνίαο επηηπγράλεηαη ε εμχςσζε ηεο θνηλσληθήο ηαπηφηεηαο θάπνηνπ. 3) Σα κέιε κηαο νκάδαο πνπ βηψλνπλ αξλεηηθή ηαπηφηεηα ζα επηδηψμνπλ είηε λα θχγνπλ απφ ηελ νκάδα θη αλ απηφ δελ είλαη εθηθηφ λα επηδηψμνπλ αιιηψο ηε ζεηηθή δηάθξηζε (Finn, 1994) Οη δηαζηάζεηο ηνπ θνηλωληθνύ θιίκαηνο Ο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ην άηνκν απνθαζηζηά κηα αξλεηηθή θνηλσληθή ηαπηφηεηα εμαξηάηαη απφ ηελ αληίιεςε ηνπ θνηλσληθνχ θιίκαηνο. Σξεηο δηαζηάζεηο ηνπ θνηλσληθνχ θιίκαηνο είλαη ζεκαληηθέο: α) ε δηαπεξαηφηεηα ησλ νξίσλ αλάκεζα ζε ζηηο νκάδεο, β) ε ζηαζεξφηεηα ηεο ζέζεο ηεο νκάδαο πνπ αλήθεη θάπνηνο θαη γ) ε λνκηκφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ ηνπνζεηεί ηελ νκάδα θάπνηνπ ζε θαηψηεξε ζέζε απφ άιιεο νκάδεο. Αλ ηα φξηα αλάκεζα ζηηο νκάδεο ζεσξνχληαη δηαπεξαηά ηφηε θάπνηνο, πνπ ζπγρξφλσο δελ ζεσξεί πνιχ ηζρπξφ ην δεζκφ ηνπ κε ηελ νκάδα ηνπ, κπνξεί λα πεξάζεη ζε άιιε νκάδα. Αλ ηα φξηα ζεσξνχληαη κε δηαπεξαηά θαη ζπγρξφλσο ππάξρεη ηζρπξφο δεζκφο αλάκεζα ζηα κέιε ηεο νκάδαο, ηφηε είλαη πην πηζαλφ λα επηιεγνχλ ζπιινγηθέο ζηξαηεγηθέο, είηε γλσζηηθέο (πξνζπάζεηα βειηίσζεο ηεο ζέζεο ηεο νκάδαο ζε γλσζηηθφ επίπεδν κε ηελ εθεχξεζε ελφο ελαιιαθηηθνχ θξηηεξίνπ θνηλσληθήο ζχγθξηζεο) είηε ζπκπεξηθνξηθέο (θνηλσληθφο αληαγσληζκφο θαη ζπγθξνχζεηο). Απηφ εμαξηάηαη θη απφ ην πφζν ζηαζεξή ζεσξείηαη ε ζέζε ηεο νκάδαο θαη πφζν λφκηκν ην ζχζηεκα ή ε δηαδηθαζία πνπ ε νκάδα βξέζεθε ζε ρακειή ζέζε. χκθσλα κε ηελ ζεσξία ηεο θνηλσληθήο ηαπηφηεηαο, θάζε άηνκν έρεη ηελ δηθή ηνπ 19

20 «ηαπηφηεηα», πνπ πεξηγξάθεηαη απφ θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ηδηνζπγθξαζίαο ηνπ (φπσο γηα παξάδεηγκα, ηα ελδηαθέξνληα ηνπ, νη ηθαλφηεηεο ηνπ θ.α.). Απηά ινηπφλ ηα ραξαθηεξηζηηθά αξθνχλ γηα λα εληαρζεί ην άηνκν ζε κηα θαηεγνξία ηεο θνηλσλίαο (Ashforth θαη Mael, 1996). Ζ θνηλσληθή ηαπηφηεηα είλαη ε αληίιεςε ηνπ αηφκνπ φηη αλήθεη ζε κηα ζπγθεθξηκέλε νκάδα αλζξψπσλ (Ashforth θαη Mael, 1996). Γηα παξάδεηγκα, κηα γπλαίθα κπνξεί λα ηνπνζεηήζεη ηνλ εαπηφ ηεο ζε κηα ζπγθεθξηκέλε θνηλσληθή θαηεγνξία κε βάζε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο (είκαη Διιελίδα, είκαη γπλαίθα θ.ν.θ), αληηιακβαλφκελε έηζη πσο είλαη έλα ελεξγφ κέινο κηαο ζπγθεθξηκέλεο νκάδαο. Όπσο γίλεηαη ινηπφλ θαηαλνεηφ, ηα άηνκα πνπ βξίζθνληαη ζηελ ίδηα θνηλσληθή νκάδα αλαπηχζζνπλ πην εχθνια δεζκνχο κεηαμχ ηνπο (Tajfel θαη Turner, 1985). Έηζη ινηπφλ θαίλεηαη πσο θνηλσληθή ηαπηφηεηα δίλεη ηελ απάληεζε ζην εξψηεκα: «Πνηνο είκαη;» (Stryker θαη Serpe, 1982; Turner, 1999). ηελ έξεπλα ηνπο νη Tajfel θαη Turner (1985) θαηαιήγνπλ ζε ηξεηο κεηαβιεηέο, νη νπνίεο είλαη ζεκαληηθέο γηα θάζε άηνκν ζην λα θαηαιήμεη ζε πνηα θνηλσληθή νκάδα αλήθεη. Οη κεηαβιεηέο απηέο είλαη: 1. Ο βαζκφο κε ηνλ νπνίν ηα άηνκα ηαπηίδνληαη κε κηα θνηλσληθή νκάδα. 2. Ο βαζκφο κε ηνλ νπνίν ην πεξηβάιινλ ηνπ αηφκνπ ην επεξεάδεη έηζη ψζηε λα πξνβεί ζε ζχγθξηζε αλάκεζα ζε δπν θνηλσληθέο νκάδεο. 3. Ζ δηαθξηηή ζρέζε αλάκεζα ζηηο θνηλσληθέο νκάδεο, ε νπνία ζρεκαηίδεηαη απφ ηελ ζέζε θαη ηηο αμίεο ηεο θάζε νκάδαο Ζ αλάγθε έληαμεο ζε κηα θνηλωληθή νκάδα Σα άηνκα αξέζθνληαη ζην λα κεξνιεπηνχλ θαη λα ηείλνπλ πξνο κηα θνηλσληθή θαηεγνξία, φηαλ απηή ηαηξηάδεη κε ηελ ηδηνζπγθξαζία ηνπο. Σφηε κηα ζχγθξηζε κε κηα άιιε θνηλσληθή νκάδα έρεη κηθξή ζεκαζία. ην θιαζηθφ πείξακα ηνπ ππνδείγκαηνο ησλ ειάρηζησλ νκάδσλ ν Tajfel θαη νη ζπλεξγάηεο ηνπ (Tajfel et al., 1971) πξνζπάζεζαλ λα εμεγήζνπλ γηα πην ιφγν εκθαλίδεηαη αληαγσληζκφο αλάκεζα ζε νκάδεο ρσξίο λα ππάξρεη πξαγκαηηθή ζχγθξνπζε ζπκθεξφλησλ. ε απηφ ην πείξακα εμεηάζηεθαλ νη ειάρηζηεο πξνυπνζέζεηο πνπ ήηαλ αλαγθαίεο γηα ηελ εκθάληζε δηνκαδηθνχ αληαγσληζκνχ. Σα απνηειέζκαηα ήηαλ ζπγθινληζηηθά: ε χπαξμε θαη κφλν νκάδσλ, αλεμάξηεηα αλ έρνπλ λφεκα γηα θάπνηνλ ή φρη, αξθεί γηα λα δεκηνπξγεζεί δηάθξηζε. πγθεθξηκέλα, ζηνπο ζπκκεηέρληεο ζην πείξακα δφζεθε ε νδεγία πσο ζπκκεηείραλ ζε κηα κειέηε γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ. Αθνχ ζπκπιήξσζαλ 20