Πανεπιστήµιο Princeton, 21 Απριλίου 2015 "Ένα νέο πρόσωπο για την Ελλάδα Τι διαφορά µπορεί να κάνει µια γυναίκα;"

Transcript

1 Πανεπιστήµιο Princeton, 21 Απριλίου 2015 "Ένα νέο πρόσωπο για την Ελλάδα Τι διαφορά µπορεί να κάνει µια γυναίκα;" Θα ήθελα να ευχαριστήσω το Κολέγιο Wilson για την πρόσκλησή του στη σειρά διαλέξεων και για την οργάνωση της σηµερινής εκδήλωσης. Κυρίως, όµως, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εσάς για την παρουσία σας. Μια διάλεξη αναφορικά µε την αλλαγή που υφίσταται η Ελλάδα. Και αναφορικά µε τον ρόλο που θα µπορούσε να διαδραµατίσει η σηµαντικότερη περιφέρεια της χώρας σε αυτή την αλλαγή. Μια περιφέρεια στην οποία, για πρώτη φορά από δηµιουργίας του σύγχρονου ελληνικού κράτους, ηγείται µια αριστερή γυναίκα πολιτικός, αιρετή και όχι διορισµένη σε αυτή την υψηλόβαθµη θέση. Προσωπικά, ανέκαθεν θεωρούσα την πολιτική όχι ως σταδιοδροµία ή τρόπο αυτοπροβολής, αλλά ως αφιλοκερδή ανάγκη ενασχόλησης µε τα κοινά. Είµαι πολύ υπερήφανη για το γεγονός ότι δεν αποτελώ µέρος του κατεστηµένου, αντιθέτως, από τότε που θυµάµαι τον εαυτό µου στην πολιτική ήµουν µέλος ενός µικρού αριστερού κόµµατος της αντιπολίτευσης. Ενός κόµµατος που χρησιµοποιούσε µια νέα γλώσσα στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, αναφορικά µε την ενίσχυση των δηµοκρατικών θεσµών, µε το σεβασµό στις διαφορετικές ταυτότητες, και µε το δικαίωµα του Ελληνικού λαού σε ένα αξιοπρεπές µέλλον βασισµένο στις οικουµενικές αξίες της ελευθερίας, της δηµοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Έκτοτε δεν έκανα ποτέ καµία παραχώρηση στις πεποιθήσεις µου, αλλά ανέκαθεν υποστήριζα τη δική µου «αλήθεια» υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Αυτό και έπραξα κατά την 1

2 προεκλογική εκστρατεία του Μαΐου 2014 ακόµη και όταν η οµάδα µου προσπάθησε να µε αποτρέψει από το να το πράξω σε διάφορες περιπτώσεις. Και πιστεύω ότι ένας από τους λόγους που κερδίσαµε τις αυτοδιοικητικές εκλογές τον περασµένο Μάιο ήταν το γεγονός ότι είπαµε την αλήθεια στους πολίτες. Είπαµε την αλήθεια σχετικά µε τις δυσκολίες που µας περίµεναν, σχετικά µε την ανάγκη για λιγότερα λόγια και περισσότερα έργα. εν υποσχεθήκαµε παρά µόνο σκληρή δουλειά και σοβαρή δέσµευση. Και ζητήσαµε παράλληλα από τους πολίτες να αναλάβουν την ευθυνη τους ως πολίτες για να δουλέψουν σκληρά. Και παρά τις αντιξοότητες, κερδίσαµε αυτές τις εκλογές. Κερδίσαµε αυτές τις εκλογές µολονότι οι αντίπαλοί µας έχαιραν της υποστήριξης της τότε δικοµµατικής κυβέρνησης και της µεγάλης πλειονότητας των κυρίαρχων µέσων µαζικής ενηµέρωσης. Και οι δύο επιχείρησαν, και ως ένα βαθµό µε επιτυχία, να επισκιάσουν την εκστρατεία µας. Εντούτοις, κατορθώσαµε να προσεγγίσουµε τον λαό διεξάγοντας προεκλογική εκστρατεία από πόρτα σε πόρτα σε 65 από τους 66 δήµους της Αττικής. Πρωτόγνωρο. Έπρεπε επίσης να υπερκεράσουµε άλλο ένα εµπόδιο Την στερεοτυπική, σεξιστική προεκλογική εκστρατεία των αντιπάλων µας, οι οποίοι επιχείρησαν να διαστρεβλώσουν την ατζέντα µας και να παρουσιάσουν εµένα την ίδια ως µια νεαρή γυναίκα, χωρίς πείρα και µε πλήρη άγνοια των θεµάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ως κάποια ανεύθυνη, µη άξια να εκλεγεί. Πρέπει να λάβουµε υπόψη µας ότι το να είσαι γυναίκα, στα µάτια των αντιπάλων µας ήταν µειονέκτηµα. Αποδείχθηκε όµως πλεονέκτηµα. Η νίκη µας ήταν µια νίκη που λίγες µόνον δηµοσκοπήσεις είχαν προβλέψει. Ίσως επειδή δεν επρόκειτο για µια απλή πολιτική νίκη. 2

3 Επρόκειτο για νίκη κατά των προκαταλήψεων έναντι των γυναικών. Νίκη κατά του κατεστηµένου από το οποίο διεπόταν η χώρα κατά τα τελευταία σαράντα χρόνια, µε την εξουσία να µονοπωλούν άνδρες πολιτικοί. Ήταν, εποµένως, µια πρώτη ιστορική νίκη για τις δυνάµεις της αλλαγής, για τις δυνάµεις της ανανέωσης του τρόπου µε τον οποίο ασκούταν η πολιτική έως σήµερα στην Ελλάδα. Ωστόσο, για την οµάδα µας, για το προσωπικό µας, σήµανε επίσης, την αρχή µιας νέας εποχής. Μια νέα εποχή µε µια γυναίκα επικεφαλής της σηµαντικότερης περιφέρειας στην Ελλάδα. Θα µπορούσε το γεγονός αυτό καθεαυτό να κάνει τη διαφορά; Θα µπορούσε η νέα Περιφερειάρχης Αττικής να αποτελέσει το νέο πρόσωπο της Ελλάδας; Ας αναδιατυπώσουµε το ερώτηµα ως εξής: Αντιπροσωπεύουν οι δυνάµεις που στήριξαν την υποψηφιότητά µου στην Περιφέρεια Αττικής, την πολιτική και κοινωνική ανανέωση που απαιτείται στην Ελλάδα; Συνειδητοποιούν οι εν λόγω δυνάµεις την κεφαλαιώδη αλλαγή που επέφεραν στη διοίκηση της σηµαντικότερης περιφέρειας της χώρας; Για να δοθεί απάντηση, πρέπει να λάβουµε υπόψη την εκλογική µας ατζέντα. Εµείς τονίσαµε την ανάγκη των πολιτών να αλλάξουν τη ζωή τους, αναλαµβάνοντας οι ίδιοι τις κατάλληλες πρωτοβουλίες, καταργώντας τους κανόνες εκείνους που είχαν επιβληθεί από έναν τρόπο διακυβέρνησης βασισµένο στις πελατειακές σχέσεις, στον νεποτισµό, στη διαφθορά και, φυσικά, στον σεξισµό και στη φυλετική διάκριση κατά των γυναικών. Κρίνοντας από τα αποτελέσµατα των αυτοδιοικητικών εκλογών και από το γεγονός ότι η πλειοψηφία των ψηφισάντων, απέρριψε την βασισµένη σε σεξιστικά στερεότυπα εκστρατεία 3

4 του αντιπάλου µας, φαίνεται ότι το µήνυµά µας πέρασε στην πλειονότητα των κατοίκων. Όµως αυτό δεν είναι το τέλος της ιστορίας. Είναι µόνο η αρχή. Και όπως είπε κάποτε η Ελεάνορ Ρούζβελτ: «Η γυναίκα είναι σαν το σακουλάκι του τσαγιού. Ποτέ δεν ξέρεις πόσο δυνατό είναι, µέχρι να το βάλεις σε καυτό νερό.» Και σήµερα είµαι σε «καυτό νερό», διοικώντας τη σηµαντικότερη από κάθε άποψη- περιφέρεια της χώρας, µια µοναδική εµπειρία. Αντιµετωπίζοντας, π.χ. την κλασσική προσέγγιση του ρόλου της γυναίκας στην πολιτική: είτε ως «bitch», στην περίπτωση της σοβαρής, ισχυρής γυναίκας είτε ως «bimbo», στην περίπτωση µιας γυναίκας µε χαµηλό προφίλ. Πρόκειται για µια τάση, που δεν παρατηρείται µόνο στην ελληνική πολιτική σκηνή. Όµως στην περίπτωση της ελληνικής πολιτικής σκηνής, η δική µου περίπτωση υπερβαίνει το θέµα του φύλου. Έχει να κάνει µε την ευρύτερη µετάλλαξη της ελληνικής κοινωνίας, η οποία είναι σήµερα σε εξέλιξη. Αυτή η µετάλλαξη αφορά, πέρα από την πιεστική ανθρωπιστική κρίση και τη δηµιουργία ενός νέου µοντέλου ανάπτυξης µε αξιοπρεπή απασχόληση, το πρόβληµα της αξιοπιστίας της πολιτικής. Οι πολιτικές δεσµεύσεις κατά τα τελευταία σαράντα χρόνια δεν έγιναν πράξη. Οι πολίτες εξαπατήθηκαν συστηµατικά από τους πολιτικούς. Και η πολιτική χρησιµοποιήθηκε όχι για την πραγµατική ανάπτυξη και ευηµερία της χώρας, αλλά για τη διατήρηση του πολιτικού στάτους κβο. Αυτή ακριβώς η κατάσταση οδήγησε την χώρα στην τρέχουσα διττή κρίση. Βαθειά κρίση δηµοκρατίας και οικονοµική κρίση. Οι πολιτικές λιτότητας που επιβλήθηκαν, από το 2010, από τα ίδια κόµµατα εξουσίας προκειµένου να αντιµετωπιστεί το πρόβληµα του χρέους, οδήγησαν τη χώρα σε πραγµατικό αδιέξοδο. Και δεν κατάφεραν παρά να προκαλέσουν κρίση δηµοκρατίας στην 4

5 κοιτίδα της ηµοκρατίας και να οδηγήσουν στην άνοδο των ξενοφοβικών δυνάµεων του νεοναζισµού στη χώρα που διακρίθηκε για τον ηρωικό της αγώνα κατά των Ναζί στον εύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο. Αυτό είναι, εν συντοµία, το πλαίσιο εντός του οποίου πρέπει να δοθεί απάντηση στο ακόλουθο ερώτηµα: η γυναικεία υπόσταση καθιστά αυτοµάτως την πολιτική και την πολιτική δέσµευση πιο αξιόπιστες; Πιστεύω ότι τα πράγµατα είναι πολύ πιο περίπλοκα, είναι αυτό που περιγράφει στη θεωρία της η Τζούντιθ Μπάτλερ, θεωρητικός της θεωρίας των φύλων, ως µεταβλητή που αλλάζει ανάλογα µε το κοινωνικό πλαίσιο και τη χρονική περίοδο. Οι δύο προϋποθέσεις, δηλαδή το κοινωνικό πλαίσιο και η ειδική χρονική περίοδος, παίζουν σήµερα καθοριστικό ρόλο στην Ελλάδα και στην περίπτωση της Περιφέρειας Αττικής. Έτσι, η αλλαγή στην κορυφή της Περιφέρειας, εµπεριέχει ένα νέο νόηµα για δύο λόγους: λόγω της χρονικής συγκυρίας και λόγω της πολιτικής της σηµασίας. Σηµατοδότησε την ανάγκη για µία πραγµατική "κάθαρση". Για µια βαθιά πολιτική αλλαγή. Και για µια νέα αρχή. Σηµατοδότησε την καθαρή βούληση του λαού να κάνει διαφορετικά τα πράγµατα, φέρνοντας στην κορυφή της πιο σηµαντικής περιφέρειας της χώρας, για πρώτη φορά, µια νέα, αριστερή γυναίκα. Με την έννοια αυτή, η διαφορά µπορεί να γίνει αντιληπτή από τις δυνάµεις που υποστηρίζουν µια υποψηφιότητα. Από τη βούλησή τους να πάρουν οι ίδιες τις κατάλληλες πρωτοβουλίες για να προχωρήσουν σε µια αλλαγή κεφαλαιώδους σηµασίας. Μία αλλαγή από κάτω προς τα επάνω και όχι µε άνωθεν επιβολή από την κυβέρνηση, όπως συνέβαινε µέχρι σήµερα. Έτσι, αισθάνοµαι τη θητεία µου στην Περιφέρεια όχι ως εξαίρεση αλλά ως πρόκληση. 5

6 Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουµε ήδη ξεκινήσει τη σκληρή δουλειά, έχοντας στο πλευρό µας τους ανθρώπους που µας χάρισαν τη νίκη του περασµένου Μαΐου. Η δουλειά µας στοχεύει στο να κάνουµε την Αττική έναν σοβαρό, παγκόσµιο παίκτη, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Η Αττική έχει τη δυνατότητα να δράσει ως παγκόσµιος παίκτης χάρη στη µοναδική της ιστορία και τον πλούσιο πολιτισµό της αλλά επίσης χάρη στο µέλλον της. Χάρη στις τεράστιες προοπτικές του νέου υποδείγµατος εξουσίας που προωθούµε στην Περιφέρεια. Ένα νέο υπόδειγµα εξουσίας µε βάση την κοινή αντίληψη των θεµελιωδών αξιών που µοιράζονται όλες οι δηµοκρατικές κοινωνίες: τα ιδεώδη της ελευθερίας, την αρχή της δηµοκρατίας, την αξία της κοινωνικής δικαιοσύνης, την καταπολέµηση της διαφθοράς και του νεποτισµού. Ασκούµε αυτό το νέο υπόδειγµα εξουσίας ενεργώντας σε τέσσερα επίπεδα. Πρώτον, προσπαθούµε να δηµιουργήσουµε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ευηµερία των πολιτών, αντιµετωπίζοντας την ανθρωπιστική κρίση και προωθώντας ένα νέο µοντέλο ανάπτυξης. εύτερον, προσπαθούµε να αποκαταστήσουµε την αξιοπιστία της πολιτικής τηρώντας τις δεσµεύσεις µας. Τρίτον, προσπαθούµε να προωθήσουµε ένα περιβάλλον στο οποίο όλοι θα είναι κερδισµένοι, απλουστεύοντας τις διαδικασίες και καταπολεµώντας τη γραφειοκρατία. Τέταρτον, συνεχίζουµε να αγωνιζόµαστε ενάντια στις δυνάµεις του µίσους, τις δυνάµεις του νεοναζισµού, που εκπροσωπούνται στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και στο Περιφερειακό Συµβούλιο. Αυτό δεν είναι εύκολο. Είναι όµως αναγκαίο. 6

7 Για την Αττική. Για την Ελλάδα. Αλλά και για κάθε δηµοκρατική κοινωνία στον κόσµο. Το διακύβευµα είναι υψηλό και δεν υπάρχει µαγική λύση η οποία θα εξασφαλίζει την επιτυχία του νέου υποδείγµατος εξουσίας. Όµως, οφείλουµε στο λαό µας να αγωνιστούµε για αυτόν τον στόχο. Ακόµη κι αν χρόνος περνά γρήγορα. Για αυτό πρέπει να δράσουµε επειγόντως. Και τούτο µου φέρνει στο νου µια ιστορία σχετικά µε τον µεγάλο γάλλο στρατάρχη Λιοτέ, που κάποτε ζήτησε από τον κηπουρό του να φυτέψει ένα δένδρο. Ο κηπουρός αντέτεινε ότι το δέντρο θα είχε αργή ανάπτυξη και δεν θα έφθανε σε ωρίµανση προτού περάσει ένας αιώνας. Τότε ο Lyautey τού απάντησε: «Στην περίπτωση αυτή, δεν υπάρχει χρόνος για χάσιµο. Φύτεψέ το σήµερα το απόγευµα». Κυρίες και κύριοι, Αγαπητοί φοιτητές, Εµείς, η νεοεκλεγείσα Περιφερειακή Αρχή της Αττικής, έχουµε ήδη ξεκινήσει να φυτεύουµε τους σπόρους της πολιτικής, οικονοµικής και κοινωνικής ανανέωσης της Αττικής. Τους σπόρους για ένα αξιοπρεπές µέλλον για όλους τους πολίτες της. Τους σπόρους για µια νέα Ελλάδα. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. 7