Κοσ$άς ο Ινδικο,λεύστης (6ος $.Χ. αιώνας)5. Χριστιανική Το,ογραφία5

Transcript

1 Κοσ$άς ο Ινδικο,λεύστης (6ος $.Χ. αιώνας)5 Χριστιανική Το,ογραφία5 5 γράφει ο Περικλής η$. Λιβάς5 Αθήνα 26 Μαΐου 2014

2 Αυτοί, λοι,όν, όταν συγκεντρώθηκαν, τον ρωτούσαν λέγοντας: 5 «Κύριε, $ή,ως κατά τον καιρό αυτόν θα α,οκαταστήσεις τη βασιλεία στον Ισραήλ;». Εί,ε τότε,ρος αυτούς: 5 «εν ανήκει σ εσάς να γνωρίσετε χρόνους ή καιρούς,ου ο Πατέρας έθεσε στη δική του εξουσία, αλλά θα λάβετε δύνα$η, όταν έρθει το Άγιο Πνεύ$α,άνω σας, και θα $ου είστε $άρτυρες $έσα στην Ιερουσαλή$ και $έσα σε όλη την Ιουδαία και τη Σα$άρεια και ως τα έσχατα της γης». 5 Και όταν εί,ε αυτά, ενώ αυτοί έβλε,αν, ανυψώθηκε και $ια νεφέλη τον,ήρε α,ό κάτω, $ακριά α,ό τα $άτια τους. Και καθώς ατένιζαν συνεχώς στον ουρανό, ενώ αυτός,ορευόταν, τότε ιδού, δύο άντρες είχαν σταθεί κοντά τους $ε ενδυ$ασίες λευκές, οι ο,οίοι και τους εί,αν: 5 «Άντρες Γαλιλαίοι, τι έχετε σταθεί βλέ,οντας $έσα στον ουρανό; Αυτός ο Ιησούς,,ου αναλήφθηκε α,ό εσάς στον ουρανό, έτσι θα έρθει, $ε αυτόν τον τρό,ο,ου τον είδατε να,ορεύεται στον ουρανό».5 Έτσι γύρισε σελίδα η ιστορία,ου $ας,εριέγραψε το σωτήριο έργο του α,ερχό$ενου Κυρίου. Ο λόγος Του δεν ση$άδεψε χαρτί,αρά τις ψυχές των ανθρώ,ων οι ο,οίοι τον α,οχαιρετούν καταθορυβη$ένοι. Τώρα το φως της θα έ,εφτε ε,άνω στην δική τους ζωή ό,ου αυτοσκο,ός ήταν η $εταλα$,άδευση της διδασκαλίας Του. Θα διέδιδαν αυτά,ου έζησαν, άκουσαν και είδαν, χωρίς να υ,οχρεώνουν κανέναν να τους ακολουθήσει ό,ως άλλωστε είχε,ράξει ο ιδάσκαλος $ε τους ίδιους.5 Πολλοί είχαν ήδη ακούσει τον λόγο Του αλλά ελάχιστοι τον κατανόησαν,αρά την α,λότητά του. εδο$ένων των συνθηκών της ζωής εκείνης της,εριόδου η σωτηρία της ψυχής υ,οβαθ$ιζόταν έναντι της υ,εράσ,ισης των συ$φερόντων α,ό τις ε,ιθέσεις των ε,ίδοξων κατακτητών. Ο καθη$ερινός αγώνας ε,ιβίωσης α,αιτούσε ά$εσες,αρε$βάσεις. Η ελ,ίδα,ου έδινε το Βασίλειο των Ουρανών στην $αταιότητα της ζωής καθώς και το «κλειδί» της εισόδου σε αυτό, η α$έριστη αγά,η,ρός τον,λησίον, φάνταζαν $ακρινά,,αρ ότι βέβαια δεν ήταν. Ο ιχνηλάτης,ου θα φώτιζε το διάβα τους, είχε,αρουσιαστεί λιτά ενδεδυ$ένος κι όχι $ε αι$ατοβα$$ένη σιδηρά,ανο,λία η ο,οία θα τον έκανε ευκολότερα αναγνωρίσι$ο. Η άδολη αγά,η στην φαρέτρα του δεν είχε όνο$α, ση$αία ή χρώ$α κι αυτό δη$ιουργούσε σύγχυση.5 "Κληρικός )ου ε-)νέει τα στρατεύ-ατα είναι υ)όθεση θρησκείας. Εάν ήταν ζήτη-α )ίστης τότε θα είχα-ε έναν ιερέα )ου θα )ροσ)αθούσε να στα-ατήσει το στρατό" _ Α.Κρουγκλόφ Κληρικοί όντως υ,ήρχαν υ,άρχουν και θα υ,άρξουν,ολλοί ιδιαίτερα όσο εθελοτυφλού$ε και τείνου$ε να εξανθρω,ίζου$ε τον $όνο Ιερέα ε,ι της γης και να α,οστρεφό$αστε τις διδαχές του. Υ,άρχει ένα συναίσθη$α οργής και θλίψης στα λόγια αυτά καθώς βρισκό$αστε σε αυτόν τον τό,ο αρκετές χιλιάδες χρόνια και υ,ερηφανευό$αστε για την '',ρόοδο'' $ας, την ώρα,ου τα δύο τρίτα του,λανήτη,εινούν και ο,λοφορούν ενώ οι α,ανταχού θρησκείες ενδιαφέρονται για την συσ,είρωσή τους. Προτού κατα,ιαστού$ε $ε τα άρρητα $ή,ως να εγκύψου$ε στην αντι,αλότητα $ε τον εγωιστή εαυτό $ας; 5 2

3 Το κήρυγ$α των Α,οστόλων ανεδείχθη σε α,ειλή για την ζωή τους, καθώς δεν άφηνε αδιάφορους τους Αρχιερείς, οι ο,οίοι ήταν α,οφασισ$ένοι να τηρήσουν α,αρέγκλιτα τον Μωσαϊκό νό$ο,ου οι ίδιοι είχαν θεσ,ίσει για να,λαισιώσουν τις έκα Εντολές. Οι διατάξεις του,,αρείχαν $ε ευκολία την δυνατότητα να κατηγορηθεί κά,οιος ως,αραβάτης. Πόσο $άλλον αυτός,ου θα υ,οστήριζε ότι ο Μεσσίας είχε έρθει στην γη και είχε θανατωθεί υ,ό την εξουσία τους, την ο,οία και συνέτριψε $ε την Ανάστασή του.5 Το ότι η,ίστη υ,αγορευόταν α,ό νό$ους ήταν ήδη γνώρι$ο στους Α,οστόλους α,ό την,ερίοδο,ου οι ίδιοι αναγκάζονταν να α,οκρύ,τουν την ευαρέσκεια,ου τους,ροκαλούσε η διδασκαλία του Ιησού ζώντας σε ένα καθεστώς το ο,οίο διόλου ενθάρρυνε διαφορο,οιήσεις. Εντούτοις θα,ροσ,αθούσαν να αφυ,νίσουν και να βγάλουν α,ό την,λάνη, όλους όσοι είχαν,αραδοθεί στις ε,ίγειες ηδονές καθώς και αυτούς,ου είχαν αυθαίρετα θεσ,ίσει νόρ$ες έκφρασης της,ίστεως $ε γνώ$ονα το συ$φέρον.5 Η θυσία του Αβραά- Α)εικόνιση Κοσ-ά του Ινδικο)λεύστη5 Α,ό τον,ρώτο κιόλας αιώνα η ιερή σ,ορά των Α,οστόλων είχε καρ,ίσει. Το ίδιο οι έριδες, οι διωγ$οί, τα βασανιστήρια και οι θανατώσεις. Οι άνθρω,οι,ροσ,άθησαν $ε την λογική τους να ερ$ηνεύσουν την φύση, την ζωή και την διδασκαλία του Ιησού, $ε κω$ικοτραγικά α,οτελέσ$ατα τα ο,οία ευνόησαν την ε$φάνιση αιρέσεων, δηλαδή διαφορετικών ερ$ηνειών και α,όψεων ε,ί του ιερού έργου Του. Σε,αρό$οια λάθη οδηγήθηκαν και οι χριστιανοί κατά την,ροάσ,ιση της,ίστης τους. Οι ΙουδαιοΧριστιανοί α,ό την άλλη, αρνούνταν να ανα,ροσαρ$όσουν τον Μωσαϊκό νό$ο και ο Γνωστικισ$ός,ρότεινε την Γνώση ως λύτρωση α,ό την Ύλη η ο,οία είχε,ρότερα υ,οτι$ηθεί έναντι του Πνεύ$ατος α,ό τους Έλληνες φιλοσόφους. Οι,ολυάριθ$οι διαφωνούντες του Α,οστολικού λόγου έθεταν ως κυρίαρχο ζήτη$α την φύση του Ιησού: Θεός, υιός του Θεού, άνθρω,ος ή θεάνθρω,ος ;5 Αξίζει να ση$ειωθεί ότι αν και χρονικά α,έχου$ε ελάχιστα α,ό την δια ζώσης ε,αφή $ε τον Ιησού, η αληθινή ιστορία Του, έτεινε να $ετατρα,εί σε λογοτεχνικό διήγη$α.5 3

4 Σε αυτό φαίνεται να συ$βάλλει καθοριστικά ο α,ο,ροσανατολισ$ός,ου,ροκαλούσαν οι ηγετικές $ορφές του,ρώι$ου χριστιανικού εκκλησιάσ$ατος οι ο,οίες ενώ,ροήλθαν α,ό την συσσω$άτωση των α,ειλού$ενων,ιστών, αναλώνονταν $ε υ,ερβάλλοντα ζήλο στο να α,οδείξουν τα,ροφανή, δηλαδή τα ιδω$ένα και βιω$ένα α,ό τους Α,οστόλους, $ε νό$ους, διατάγ$ατα και ενίοτε αδόκι$ες συνόδους οι ο,οίες διακήρυτταν τον α,όηχο της διδασκαλίας του Ιησού $ε αταίριαστο δογ$ατισ$ό,,αρα,οιώντας της ουσία της.5 Ευτυχώς βέβαια υ,ήρξαν και υ,άρχουν,εφωτισ$ένες $ορφές - φάροι ψυχής, οι ο,οίες σιω,ηρά,ροστατεύουν και αφυ,νίζουν. 5 Ο Χριστιανισ$ός, κατά την ά,οψή $ου, είχε κτισθεί σε ακλόνητα ερείσ$ατα και η υ,ερβολή αυτή τον υ,οβίβασε στο ε,ί,εδο των δύσ,ιστων διαφωνούντων. εν ήταν υ,οχρεω$ένοι να,ιστέψουν όλοι. Ήταν; Πόσο είχε «,αλιώσει» η ρήση «Ὅστις θέλει ὀ+ίσω.ου ἐλθεῖν, ἀ+αρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθήτω.οι» και,οιά η συνάφεια της $ε τον,ροσηλυτισ$ό ;5 Αλλά ό,ως έδειξε η ιστορία $έχρι σή$ερα, υ,ήρξαν άλλοι λόγοι και σκο,ι$ότητες,,έραν της ουσίας και του,αρόντος οι ο,οίοι δεν θα,ρέ,ει να $αγνητίζουν στην,υξίδα $ας.5 Όσο ο Χριστιανισ$ός εξα,λωνόταν,λήθαιναν οι $άρτυρές του. Σαν τροχός βασανιστηρίων ο δογ$ατισ$ός κύλισε και $ατώβαψε τις σελίδες τις ιστορίας τουλάχιστον $έχρι τον,έ$,το αιώνα. ύο αιρέσεις κάνουν την ε$φάνισή τους τότε: ο Νεστοριανισ-ός, σύ$φωνα $ε τον ο,οίο ο Χριστός ήταν ο άνθρω'ος Ιησούς $έσα στον ο,οίο «κατοίκησε» ο Υιός του Θεού, αλλά,οτέ δεν έγιναν ένα και κατά συνέ,εια η Παναγία είναι «Χριστοτόκος» - όχι Θεοτόκος και ο Μονοφυσιτισ-ός ο ο,οίος δίδασκε ότι ο Χριστός ήταν αρχικά Θεός και άνθρω'ος αλλά η θεϊκή Του φύση α,ορρόφησε την ανθρώ,ινη και έ$εινε τελικά $όνο Θεός.5 Λογική )λασ-ένη δίχως Γνώση, είναι καταδικασ-ένη α)ό την α-ετροέ)ειά της να χαθεί στις ατρα)ούς του υ)έρλογου.h Καταφύγιο των δυσαρεστη$ένων, οι αιρέσεις,ροβλη$άτιζαν την,ολιτική ηγεσία της ο,οίας το έργο ήταν ευκολότερο σε καθεστώτα θρησκευτικής ο$οψυχίας αλλά συνά$α $αγνήτιζαν τα ανήσυχα,νεύ$ατα της ε,οχής,ου αρέσκονταν σε,νευ$ατικές ακροβασίες. Ίσως να δη$ιουργούσαν $εγαλύτερη κοινωνική,όλωση α,' ότι σή$ερα, καθώς οι διαφωνούντες,ροσ,αθούσαν να,είσουν και να ε,ιβληθούν $ε όλα τα διαθέσι$α $έσα. 5 4

5 Η διαφορά $ε την ση$ερινή ε,οχή στην ο,οία εξακολουθούν να υ,άρχουν αιρέσεις συνίσταται α,ό την συγκαταταβατική συνθήκη ότι στην κοινωνία των ανθρώ,ων καθένας $,ορεί να έχει και να εκφράζει τις α,όψεις του αλλά δεν $,ορεί ούτε και ανα$ένεται να,ροσ,αθήσει να τις ε,ιβάλλει. Η ελευθερία της σκέψης και του λόγου στα ανθρώ,ινα δικαιώ$ατα, έννοια άγνωστη για την ε,οχή στην ο,οία αναφερό$αστε.5 Στον,ολυτάραχο,έ$,το αιώνα δεν διαφαινόταν ελ,ίδα εξο$άλυνσης των αντιθέσεων $ε το Α,οστολικό εκκλησίασ$α το ο,οίο $ε τις συνεχείς και $άλλον ανα,οτελεσ$ατικές Συνόδους του, υ,οδαύλιζε τις αντι,αλότητες. Ποιά ήταν η γρα$$ή της,ίστης,ου όφειλαν να ακολουθήσουν οι Χριστιανοί; Η Ορθοδοξία ό,ως την όριζαν το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, της Αντιοχείας ή της Κωνσταντινού,ολης;5 11ος αι._φλωρεντία, βιβλιοθήκη Medicea Laurenziana Περί το 550 $Χ ε$φανίζεται ένα γρα,τό έργο,ου έφερε τον τίτλο Χριστιανική Το+ογραφία και α,οδιδόταν σε κά,οιον Κοσ.ά Ινδικο+λεύστη. Ο συγγραφέας,ρότεινε $εταξύ άλλων $ε,ερίσσια βεβαιότητα, ότι η γη είναι ε,ί,εδη και ο ουρανός ό ο,οίος δη$ιουργούσε ένα θολωτό σκέ,αστρο, ήταν στερεω$ένος ε,άνω της, σε τέσσερα ση$εία. 5 Ελάχιστα έργα στην ιστορία του Χριστιανισ$ού,ροσέλκυσαν τόση χλεύη και α,ορία αν και α,ουσίαζαν σαφείς ε,ιστη$ονικές α,οδείξεις για το αντίθετο.5 5

6 Kρίνοντας α,ό την διασωθείσα βιβλιογραφία της ε,οχής, Χριστιανοί και,αγανιστές δεν είχαν τόσο διαφορετικές α,όψεις σχετικά $ε το σχή$α του κόσ$ου. \στόσο η ε,ίση$η θέση της Εκκλησίας ήταν ήδη διαφορετική α,ό αυτήν,ου,εριγράφεται στην Χριστιανική Το,ογραφία. Η θεωρία της Στρογγυλής Γής είχε,ρο,ολλού,ροταθεί α,ό τους κύκλους των $ορφω$ένων ό,ως ήταν οι φιλόσοφοι, οι λογοτέχνες, οι $αθη$ατικοί, οι ιστορικοί ή οι γεωγράφοι και $άλιστα είχαν γίνει,ροσ,άθειες υ,ολογισ$ού της,εριφέρειάς της ό,ως για,αράδειγ$α αυτή του Ερατοσθένους του Κυρηναίου. Εντούτοις, ελλείψει ε,αρκώς τεκ$ηριω$ένων και εύκολα κατανοητών α,οδείξεων, το ζήτη$α,αρέ$ενε ανοικτό, $ε ότι αυτό συνε,άγεται.5 Την ε,οχή εκείνη, η θέση,ου θα έ,αιρνε κά,οιος σχετικά $ε το θέ$α, είχε έντονο κοινωνικό αντίκτυ,ο, καθώς όσοι α,οδέχονταν την γη να είναι ε,ί,εδη, φέρουσα τον ουρανό ως κα$αρωτό ε,ιστέγασ$α, ήταν οι αληθινοί χριστιανοί, ενώ όσοι το α,έρρι,ταν ήταν ψευδοχριστιανοί.5 Το ύφος της γραφής του έργου ήταν αφυ,νιστικό,,ροκλητικό, ε,ικριτικό, α,αξιωτικό και $άλλον,ολε$ικό έναντι των διαφωνούντων αλλά και της γνώσης γενικότερα, ενώ η ταυτότητά του διττή, καθώς,αράλληλα α,οτελούσε ένα είδος βίβλου, ως εφόδιο των Νεστοριανών για τις αντι,αραθέσεις $ε τους αλαζόνες Μονοφυσίτες.5 Εκδόθηκε και διατέθηκε στην κυκλοφορία α,ό τον ίδιο τον συγγραφέα,ερί το 550 $.Χ, τιτλοφορού$ενο ως «Χριστιανική Το+ογραφία +εριεκτική +αντός κόσ.ου» και α,οτελείτο α,ό,έντε βιβλία (κεφάλαια),οικιλ$ένα α,ό σκίτσα του ιδίου. Λίγο αργότερα, ωθού$ενος α,ό τις αντιδράσεις,ου ανέκυψαν,,ροσέθεσε άλλα,έντε κεφάλαια ενώ τα υ,όλοι,α δύο $έχρι την ση$ερινή του $ορφή, φαίνεται να συ$,λήρωσαν οι $εταφραστές του έργου.5 Η χρονολόγηση του έργου5 Στο βιβλίο 2, ο Κοσ$άς αναφέρει ότι είχαν,εράσει 25 χρόνια α,ό τότε,ου ήταν στην Αξού$ (Αξώ>η) όταν ο τότε βασιλιάς Ελλεσβάας (Elesbaas) ετοί$αζε εκστρατεία εναντίον της χώρας των Ο$ηριτών ή Ι$ιαριτών η ο,οία συ$,ί,τει εν $έρει $ε την ση$ερινή Υε$ένη. Η εκστρατεία έγινε,ιθανώς το 525 $.Χ, ή το 522 $.Χ. Οι δύο εκλείψεις,ου αναφέρονται στην αρχή του βιβλίου 6, δίνοντας τις η$ερο$ηνίες ως Mechir 12 και Mesori 24. Α,ό αυτές,ροσδιορίζονται οι εκλείψεις της 6ης Φεβρουαρίου 547 $.Χ και της 17ης Αυγούστου 547$.Χ.5 6

7 Meshir ε,ίσης γνωστός ως Amshir, είναι ο έκτος $ήνας του Κο,τικού η$ερολογίου ο ο,οίος βρίσκεται $εταξύ της 8ης Φεβρουαρίου και της 9ης Μαρτίου στο Γρηγοριανό η$ερολόγιο. Για την αρχαία Αίγυ,το ήταν ο δεύτερος $ήνας της ε,οχής της Ανά,τυξης και της Ανάδειξης 'Proyet' κατα την ο,οία τα νερά του Νείλου υ,οχωρούν και οι καλλιέργειες ανα,τύσσονται σε όλη την εύφορη,εριοχή. Το όνο$α Meshir,ροέρχεται α,ό τον αρχαίο αιγύ,τιο Θεό των ανέ$ων, Mechir.5 Mesori γνωστός και ως Mesra, είναι ο δωδέκατος $ήνας του Κο,τικού η$ερολογίου ο ο,οίος βρίσκεται $εταξύ της 7ης Αυγούστου και της 5ης Σε,τε$$βρίου στο Γρηγοριανό η$ερολόγιο. Για την αρχαία Αίγυ,το ήταν ο τέταρτος $ήνας στην ε,οχή της Συγκο$ιδής «Shemu» κατά την ο,οία συνέλεγαν τους καρ,ούς των καλλιεργειών τους. Το όνο$α Mesori,ροέρχεται α,ό το αρχαίο αιγυ,τιακό Mesenra, το ο,οίο $εταφραζόταν ως «η γέννηση του ήλιου».5 Τρία χειρόγραφα διεσώθησαν και συντέλεσαν στην $εταφορά του $εγαλύτερου $έρους του κει$ένου στην ση$ερινή ε,οχή. \στόσο, σε ουδέν αναφέρεται το όνο$α του συγγραφέα. Αντ αυτού και σύ$φωνα $ε ε,ιθυ$ία του ιδίου φαίνεται ότι ήταν «έργο ενός χριστιανού»k Α+εικόνιση του Κοσ.ά Ινδικο+λεύστη σύ.φωνα.ε την Bibliotheca AugustanaK 7

8 Α,ό τον 11ο αιώνα και εντεύθεν, αρκετοί συγγραφείς,εριλα$βάνουν στα έργα τους α,οσ,άσ$ατα της Χριστιανικής Το,ογραφίας τα ο,οία α,οδίδουν στον Κοσ.ά Ινδικο+λεύστη, χωρίς ό$ως το όνο$α Κοσ>άς να $,ορεί να ε,ιβεβαιωθεί. Έχοντας $όνο ενδείξεις,ερί του θέ$ατος, στηρίχθηκε α,ό τον Fabricius η ά,οψη ότι το όνο$α του,ροήλθε α,ό την,ροσ,άθειά του να,εριγράψει τον Κόσ$ο ό,ως είχε γίνει $ε τον άγιο Ιωάννη Σιναΐτη τον ε,ονο$αζό$ενο Ιωάννη της Κλί$ακος ε,ειδή είχε εκδώσει ένα,όνη$ά του $ε τίτλο «Κλί>ακα». Η δε κοσ$ική ονο$ασία Ινδικο+λεύστης, α,ό την,εριγραφή του για την νήσο Τα,ροβάνη (ση$ερινή Κεϋλάνη) η ο,οία τον ε$φανίζει να έχει ταξιδέψει στον Ινδικό ωκεανό.5 Τα χειρόγραφα και η +ρώτη έκδοση5 Vaticanus Graecus Χ., Ρώ-η. Χειρόγραφο του 9ου αιώνα, γρα$$ένο στην Κωνσταντινού,ολη το ο,οίο α,αρτίζεται α,ό 123 τεύχη γρα$$ένα σε δύο στήλες, κάθε $ια α,ό 32 γρα$$ές, εκτός αν,εριλα$βάνει σκίτσα. Η γραφή του έχει γίνει $ε,ερίτεχνα $εγάλα γρά$$ατα. Περιέχει $όνο τα βιβλία 1-10 των ο,οίων η αρίθ$ηση είναι ε,ίσης χειρόγραφη και $ε τον ίδιο γραφικό χαρακτήρα σε όλα τα εξώφυλλα. Είναι το,λέον καλοδιατηρη$ένο αλλά υστερεί στην ακρίβεια της $εταφοράς α,ό το,ρωτότυ,ο. Παραλεί,ει την εισαγωγική,ροσευχή, ολόκληρο τον,ρόλογο στο,ρώτο βιβλίο και τον $ισό στο δεύτερο.5 Τεκ-ήριο -ε αριθ-ό 1186, το ο)οίο φυλάσσεται στη Ιερά Μονή Θεοβαδίστου όρους Σινά, της Αγίας Αικατερίνης Ελληνικό χειρόγραφο του 11ου αιώνα το ο,οίο γράφτηκε στην Κα,,αδοκία σε 209 φύλλα των 30 γρα$$ών. Μεγάλη,ροσοχή είχε δοθεί στην $εταφορά του,ρωτοτύ,ου η ο,οία έγινε $ε άρτιο τρό,ο α,ό,λευράς σύνταξης, τονισ$ού και ορθογραφίας. Στον,ρόλογο βρίσκου$ε την,ερίληψη των δώδεκα βιβλίων αλλά α,ουσιάζουν ο $ισός,ρόλογος του δεύτερου βιβλίου και η,ροσευχή στο τέλος του,έ$,του βιβλίου το ο,οίο ήταν αρχικά το τέλος του έργου.5 Laurentianus Plutei, Φλωρεντία. Χειρόγραφο του 11ου αιώνα, γρα$$ένο $ε $ικρής κλί$ακας γρά$$ατα,ιθανότατα στην Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους. Περιλα$βάνει και τα 12 βιβλία σε σελίδες των 22 γρα$$ών. Α,ολεί,ει την,ερίληψη του,εριεχο$ένου και λίγες σελίδες του,έ$,του βιβλίου οι ο,οίες α,ουσιάζουν και α,ό τα άλλα χειρόγραφα. Σε ότι αφορά την,αρουσίαση των σκίτσων δεν α,οφεύγει την $ετριότητα σε σχέση $ε τα υ,όλοι,α.5 8

9 Η,ρώτη έντυ,η έκδοση $ε $ετάφραση α,ό τον αρχικό Λαυρεντιανό κώδικα στα Λατινικά, έρχεται το 1706 $Χ $ε τον Γάλλο $οναχό Μ)ερνάρ ντε Μονφωκόν (Bernard de Montfaucon) στο Παρίσι, $ε τίτλο «Cosmae Indicopleustae Topographia Christiana». Ακολούθησαν η κριτική έκδοση $ε βάση τον Βατικανό κώδικα α,ό τον Ε.Ο. Winstedt το 1909 $ε τίτλο «The Christian Topography of Cosmas Indicopleustes» ( Cambridge University Press ) και η έκδοση της W.Wolska Conus $ε τίτλο «Cosmas Indicopleustès, Topographie Chrétienne» στο Παρίσι το 1968.Με ένα,έ,λο αβεβαιότητας να σκε,άζει τον ίδιο και το έργο του, ότι καταγράφηκε α,ό την ιστορία ήταν α,οτέλεσ$α συνδυαστικής $ελέτης διάφορων,ηγών αλλά και της ίδιας της το,ογραφίας η ο,οία,εριείχε διαφωτιστικά α,οσ,άσ$ατα.5 Ο Κοσ$άς φέρεται ως ελληνικής καταγωγής $ε γενέτειρά του την Αλεξάνδρεια ό,ου έζησε και βιο,ορίστηκε ως έ$,ορος. Ήταν ε,ί της ουσίας αυτοδίδακτος $ε στοιχειώδη βασική εκ,αίδευση την ο,οία φρόντισε να ενισχύσει διαβάζοντας τους $εγάλους συγγραφείς και φιλόσοφους της ε,οχής. Αυτό,ου φαίνεται ξεκάθαρα στο έργο του είναι η,ροσ,άθεια α,ο$ί$ησης του τρό,ου σκέψης, των εκφράσεων και γενικότερα του συγγραφικού ταλέντου τους. Η ενασχόλησή του $ε το ε$,όριο τον έφερε σε ε,αφή $ε τον υ,όλοι,ο κόσ$ο και τους διαφορετικούς,ολιτισ$ούς,ου υ,ήρχαν, διευρύνοντας τις γνωσιακές του ικανότητες.5 Συνο$ίλησε $ε,ολλούς ανθρώ,ους,,αρακολούθησε τον τρό,ο ζωής τους, $ελέτησε τις συνήθειες τους, την,ίστη τους και τις αντιλήψεις τους, συνθέτοντας $ια,ιο $εγάλη εικόνα του ε,ιστητού. Οι εγγενείς δυσκολίες,ου αντι$ετώ,ιζε η,ολυσυλλεκτική του,ροσω,ικότητα λόγω της ελλι,ούς εκ,αίδευσης στάθηκαν ε$,όδιο στην συνολική α,οδοχή του έργου του δίχως αυτό να $ειώνει την ιστορική και γεωγραφική αξία του.5 Σε $ία φράση θα $,ορούσα$ε να,ού$ε ότι ε,ιβεβαιώνεται η η-ι-άθεια ως εν δυνά-ει -εγαλύτερο κακό της α-άθειας η ο,οία δεν θα έβλα,τε κανέναν ούτε θα γινόταν αντικεί$ενο χλευασ$ού αν δεν,ροσ,αθούσε α,εγνωσ$ένα να στηρίξει $ια κοσ$οθεωρία. Τα ψήγ$ατα της γνώσης,ου α,οκό$ισε ή υιοθέτησε ο Κοσ$άς δεν είχαν,ρολάβει να γίνουν σοφία στον νού του ώστε να γνώριζε τι δεν γνώριζε. 5 «Αλί.ονο σ αυτούς +ου δεν ξέρουν ότι δεν ξέρουν αυτά +ου δεν ξέρουν» ΣωκράτηςG Φαίνεται να συγγράφει το εν λόγω έργο στα γερά$ατά του, όταν είχε ήδη α,αρνηθεί τα εγκόσ$ια και ζούσε ως $οναχός. Με,ερίσσια τόλ$η αλλά και,αράλογη εφευρετικότητα ο γέροντας, συνδυάζοντας άσχετα $εταξύ τους χωρία της Αγίας Γραφής την ο,οία ση$ειωτέον καλύ,τει στο έ,ακρο, ε,εδίωξε να κατασκευάσει $ια 9

10 αδύνατη θεωρία για το Σύ$,αν η ο,οία δύσκολα α,οτυγχάνει να κατα,λήξει τον αναγνώστη.5 Ό$ως θα ήταν αφελές να κρίνου$ε το έργο του $ε τα βάση τα ση$ερινά δεδο$ένα τόσο σε γνωσιακό όσο και σε κοινωνικό ε,ί,εδο.5 Εκείνη την,ερίοδο ο Χριστιανισ$ός βγαίνει $ε γοργό ρυθ$ό α,ό το φώς της γνώσης,ου εξέ,ε$ψε ο ελληνικός,ολιτισ$ός και τυλίγεται στην $ακρά νύχτα της $εσαιωνικής άγνοιας και βαρβαρότητας. Το έργο αντανακλά $ε $οναδική διακριτότητα αυτό το κύριο χαρακτηριστικό της ε,οχής καθώς ο Κοσ$άς α,ό τη $ία,λευρά διεισδύει στη θεολογία, η ο,οία του,ροκαλεί συσκότιση της ό,οιας αληθινής γνώσης είχε, α,ό την άλλη,λευρά γνωρίζει τις φιλοσοφικές και ε,ιστη$ονικές εικασίες των Ελλήνων τις ο,οίες βέβαια χρησι$ο,οιεί αδόκι$α, αφοριστικά και $ε αρκετά,ροσβλητικό τρό,ο. εν,ροκαλεί εντύ,ωση το $ένος του για τους,ρωτο,όρους στα,εδία της,ρώι$ης ε,ιστή$ης και φιλοσοφίας Έλληνες, καθώς αντικατο,τρίζει την ε,ιρροή των α,όψεὠν τους. Έστω και $ε αυτόν το αντιφατικό τρό,ο $ας ε,ιβεβαιώνει το,όσο εκτυφλωτικό ήταν το φώς της γνώσης. 5 Ο J. W. McCrindle, στην $ελέτη του για την Το,ογραφία, της ο,οίας αρκετά α,οσ,άσ$ατα χρησι$ο,οιούνται στο,αρόν κεί$ενο,,αρο$οιάζει την,ροσω,ικότητα του Κοσ$ά $ε αυτή του δι,ρόσω,ου Ρω$αίου θεού Ιανού καθώς $ε το ένα του,ρόσω,ο έβλε,ε το φώς της η$έρας,ου έφευγε και $ε το άλλο την ε,ερχό$ενη νύχτα.5 Προτο-ή του Θεού Ιανού α)ό το ο-ώνυ-ο -ουσείο της )όλης του Βατικανού )ηγή: wikipediah 10

11 Ο Κοσ$άς αναφέρεται συχνά στη βιβλιογραφία ως Νεστοριανός. Ό,ως ο ίδιος αναφέρει, $αθήτευσε,λάι στον Πατρίκιο (αναφερό$ενος στον καθολικό ε,ίσκο,ο της Περσίας, Μαρ Α-)ά) διδασκό$ενος,ερί θεοσεβούς γνώσης α,ό έναν άνθρω,ο,ου είχε,ραγ$ατο,οιήσει το ταξίδι του Αβραά$ έχοντας την συντροφιά του Αγίου Θω.ά της Έδεσσας ο ο,οίος του ε$φύσησε την α,λότητα και τα,εινοφροσύνη του χριστιανισ$ού,αρακινώντας τον να α,αρνηθεί τον ζωροαστρισ$ό και να τον ακολουθήσει, $ε εξαιρετική ε,ιτυχία $άλιστα καθώς αργότερα κατέληξε Πατριάρχης στην ιεραρχία των χριστιανών της χώρας και κατόρθωσε να φέρει,ολύ κοντά στην ένωση την ανατολική $ε την δυτική εκκλησία. 5 Την διδασκαλία του ολοκηρώνουν ο ιόδωρος της Ταρσού και ο $αθητής του Θεόδωρος Μοψουεστίας. Α$φότεροι ο,αδοί του Νεστοριανισ$ού και εκ,ρόσω,οι της Αντιοχειανής σχολής, υ,οστήριζαν ότι «Ἡ ἕνωση τῶν δύο φύσεων στό Χριστό ἦταν σχετική ἕνωση, εἶχε δηλαδή τήν ἔννοια τῆς ἐ+αφῆς καί συνάφειας». Τη δε $ητέρα του Κυρίου «,ροτι$οῦσαν νά τήν ἀ,οκαλοῦν ἀνθρω+οτόκο, διότι ἔλεγαν ὅτι αὐτή ἐγέννησε τόν ἄνθρω,ο, ὁ ὁ,οῖος στά σ,λάχνα της, κατά τόν χρόνο δια,λάσεως τοῦ ἐ$βρύου (ἐν τῇ δια'λάσει ὅ,ως ἔλεγε), ἑνώθηκε $έ τό Λόγο. Ἡ ἕνωση τῶν δύο φύσεων (Λόγου καί ἀνθρώ,ου) κατά τήν Ἐνανθρώ,ηση χαρακτηρίζεται ἀ,ό τόν Θεόδωρο ὡς συνάφεια, δηλαδή ὡς ἠθική ἕνωση».5 \στόσο σε ένα χειρόγραφο αντιστοιχίζεται ο όρος Θεοτόκος $ε την Μαρία αλλά το ότι αυτό δεν βρίσκεται $αζί $ε αυτά,ου φυλάσσονται στο Βατικανό υ,οδεικνύει την $εταγενέστερη,ροσθήκη του στην Το,ογραφία. Ενδιαφέρον,αρουσιάζουν ε,ίσης οι αναφορές στους 'εισ>ατάρηδες Μοντανούς $ε την Νέα Προφητεία, στους Γνωστικούς Μαρκιωνιστές, στους Α'ολιναριστές, στους Ευτυχιανιστές και τους Αρειανιστές, διότι $η αναγνωρίζοντας την δική του θέση, $έ$φεται,λην των Ελλήνων όλους σχεδόν τους υ,όλοι,ους αιρετικούς για τις α,όψεις τους \στόσο η ανύ,αρκτη αναφορά του στους Νεστοριανούς α,οτελεί στοιχείο για την καταβολή και τις ε,ιρροές του.5 Βέβαια η έννοια «αίρεση» δεν,ροσδιοριζόταν $ε ευκολία εκείνη την ε,οχή. Μάλλον,ιο δόκι$ο θα ήταν για δική $ας κατανόηση να την,ροσεγγίσου$ε ως «ζύ$ωση»,ου έ$ελλε να αναδείξει την Ορθοδοξία ως ε,ικρατέστερη ερ$ηνεία του Θείου Λόγου. Καταλύτης σε αυτήν την ζύ$ωση φαίνεται να ήταν ο ανήσυχος ανθρώ,ινος νους ο ο,οίος ενώ είναι ικανός να ταξιδεύει στο ά,ειρο $ε την σκέψη του, δυσκολεύεται να αντιληφθεί την,ε,ερασ$ένη ικανότητα της λογικής του. Όσοι δεν ε,έλεξαν να βαδίζουν στο τεντω$ένο αυτό σχοινί κατάφεραν να αντιληφθούν και να α,οδώσουν στον,ρώι$ο Χριστιανισ$ό $ια τάση να αλλοιώνει την Α,οστολική διδασκαλία σε $ια,ροσ,άθεια συ$βιβασ$ού της $ε την Παλαιά ιαθήκη.5 11

12 Χάρτης των θαλάσσιων ρευ-άτων Ατλαντικού και Ινδικού ωκεανού 5 δη$ιουργη$ένος α,ό τον James Rennell το 1799 Χάρτης: Αντίγραφο α,ό το βιβλίο «Το γεωγραφικό σύστη$α του Ηρόδοτου»... The geographical system of herodotus... by James Rennell, London 01. January 1800,ηγή wikipedia5 Οι ε$,ορικές δράσεις του Κοσ$ά τον ταξίδεψαν σε θάλασσες και χώρες,ολύ $ακριά α,ό την Αλεξάνδρεια. Μας λέει ότι είχε,λεύσει σε τρεις $εγάλους κόλ,ους, ό+ου τα νερά του ωκεανού εισχωρούν στην γη (Περσικός κόλ,ος, Μεσόγειος, Ερυθρά και Κασ,ία θάλασσα). ια,λέοντας τα στενά της Αραβικής θάλασσας,ερνά α,ό την χώρα της Ερυθραίας και φθάνει εκεί,ου η γη λίγο,ριν τον Ινδικό ωκεανό συστρέφεται +ρος τα.έσα ως φυσικό ε$,όδιο,ρος την ανοιχτή θάλασσα (Αφρικανικό Κέρας, ακρωτήριο Guardafui, το στό$ιο του Ινδικού ωκεανού).η,εριοχή αυτή εθεωρείτο τρο$ακτική και ά,λευστη εξ αιτίας της ο$ίχλης (την ο'οία ση>ειωτέον α'οδίδει στην εξάτ>ιση της θάλασσας) και των βίαιων υδάτινων ρευ$άτων,ου συχνά ε,ικρατούσαν.5 Το καράβι του Κοσ$ά,λησίαζε στο ακρωτήρι όταν $ια καταιγίδα δυσκόλεψε ακό$η,ερισσότερο την,λεύση. Ένα σ$ήνος άλ$,ατρος το ο,οίο,αρασύρθηκε α,ό τους ανέ$ους βρέθηκε τριγύρω α,ό τα,ανιά του σκάφους το ο,οίο και ακολούθησε για αρκετή ώρα. Για τους έ$,ειρους ναυτικούς αυτό σή$αινε ότι βρίσκονταν,ολύ κοντά στον ωκεανό $ε τα τεράστια κύ$ατα. Ε,ι,λέον τα,ουλιά ήταν κακός οιωνός και,ρος α,ογοήτευση του ιδίου αλλά και του,ληρώ$ατος αναγκάστηκαν να αναστρέψουν την,ορεία,ρος τον βορρά δίχως να $άθου$ε,οτέ αν ε,ιχείρησε και,άλι να φθάσει στον αρχικό,ροορισ$ό του, την Ινδία.5 Αν δεν το έκανε, θα,ρέ,ει να ε,ανέλαβε το ταξίδι του κά,οια άλλη στιγ$ή, $ιας και ό,οιος διαβάσει το ενδέκατο βιβλίο του ό,ου,εριγράφει το νησί της Κεϋλάνης, τα λι$άνια, το ε$,όριο και τα ζώα της Ινδίας, δεν $,ορεί να α$φισβητήσει ότι ήταν α,όρροια,ροσω,ικής ε$,ειρίας του. Θα $,ορούσαν ό$ως κάλλιστα να είναι οι ε$,ειρίες κά,οιου άλλου, εφόσον τα δύο βιβλία,έραν των δέκα δεν θεωρείται βέβαιο ότι γράφηκαν α,ό τον ίδιο.5 12

13 Η χρήση του ονό>ατος της Ινδίας εκείνη την ε'οχή >'ορεί να δήλωνε ο'οιαδή'οτε χώρα νότια της αρχαίας ε'αρχίας της Θηβαΐδος στην Αίγυ'το (ση>ερινή ένδερα). Η υ'ερ>εγέθης και ασαφής Ινδία 'ροκαλούσε κά'οια σύγχυση στις ιστορικές 'ηγές. Εν 'ροκει>ένω λοι'όν, ο Κοσ>άς 'ιθανώς να αναφέρεται στις 'εριοχές κοντά στην έξοδο της Ερυθράς θάλασσας. Αυτό φαίνεται α'ό την 'εριγραφή του ταξιδιού στο βιβλίο 2 τ30, το ο'οίο ξεκινά: Σ ένα ταξίδι.ου στο εσωτερικό της Ινδίας και λίγο ακό.η +ιο +έρα, +ρος την Βαρβαρία (ση>ερινή Αιθιο'ία και Σο>αλία).ετά την ο+οία βρίσκεται το Ζίγγιον, έτσι α+οκαλείται το στό.ιο του ωκεανού,.... G Cape Guardafui_H Ο Κοσ$άς είχε ακολουθήσει την διαδρο.ή του θυ.ιά.ατος5 Η βόρεια Σο$αλία το Τζι$,ουτί και οι ακτές του Σουδάν και της Ερυθραίας στην Ερυθρά θάλασσα α,άρτιζαν έναν ιερό τό,ο για τους αρχαίους Αιγυ,τίους, την Γή των Θεών. Μαζί $ε την Υε$ένη και την βόρεια Αιθιο,ία, το αρχαίο βασίλειο της Αξού$ καθόριζε την,ρόσβαση στην Ερυθρά θάλασσα.5 Πέραν της στρατηγικής ση$ασίας,ου είχε η γεωγραφική θέση του Κέρατος της Αφρικής, ήταν ε$,ορική γέφυρα των λαών της Μεσογείου $ε την Ασία αλλά και,ολυσύχναστος θαλάσσιος ε$,ορικός δρό$ος ζωτικής ση$ασίας για την,εριοχή $ε,ολλά λι$άνια και $αγαζιά. Οι ντό,ιοι,αρήγαγαν, $εταξύ άλλων, εν αφθονία λιβάνι, $ύρο, $,αχαρικά, χρωστικές ουσίες ό,ως το κιννάβαρι (Αί$α του ράκου) και φυτική ρυτίνη (α,ό σχίνο) την ο,οία χρησι$ο,οιούσαν στις ταριχεύσεις των νεκρών. Λόγω της ζήτησης,ου είχαν τότε αυτά τα,ροϊόντα, Αιγύ,τιοι, Έλληνες και Ρω$αίοι έσ,ευδαν να τα,ρο$ηθευτούν.5 «και την υάκινθον την 'ορφύραν και το κόκκινον το νηστόν...έως της σή>ερον η>έρας τας 'λείστας των τεχνών τούτων 'αρά Ιουδαίους ως ε'ί το 'λείστον ευρήσεις»_ Κοσ.άς ο Ινδικο+λεύστης5 13

14 ὅλην 'αράλιον κατέχουσιν Ἀραβαιγύ'τιοι ἰχθυοφάγοι, ἐν οἷς ὀρειναὶ ῥάχεις _ Πτολε.αίου Υφήγησις Βιβλίον 5 Οι,αραλίες κατά $ήκος του βραχίονα,ου σχη$ατίζει η Ερυθρά θάλασσα $ε το Κέρας της Αφρικής είναι α$$ουδερές εκτός α,ό το τ$ή$α κοντά στην έξοδο,ρος τον Ινδικό ό,ου είναι βραχώδεις και δυσ,ρόσιτες. Το ίδιο ε,ικίνδυνος για τους ναυτικούς ήταν και ο βυθός, $ε το $εγάλο βάθος και την ιδιαίτερα ανώ$αλη $ορφολογία του.5 Η κακοκαιρία,ου $ας,εριγράφει ο Κοσ$άς δεν ήταν κάτι τυχαίο $ιας και η,εριοχή σαρώνεται α,ό δυνατούς $ουσώνες και βροχο,τώσεις ακό$η και σή$ερα. Τα υδάτινα ρεύ$ατα ήταν τέτοια,ου α,αγόρευαν στα σκάφη της ε,οχής να δια,λεύσουν το Αράβιο κόλ,ο κατά $ήκος. Λέγεται $άλιστα ότι για να βγει κά,οιος στον Ινδικό ωκεανό χρειαζόταν κά,οιες φορές ακό$η και οκτώ $ήνες. Σε ότι αφορά στην,εριγραφή των,ροϊόντων δε χωρά α$φιβολία ότι,ροερχόταν α,ό κά,οιον αυτό,τη $άρτυρα.5 w 5 Χάρτης της Αραβικής Χερσονήσου σύ-φωνα -ε το ταξιδιωτικό έργο : «Περί)λους της Ερυθράς Θαλάσσης»H 14

15 Ένα α,ό τα,ιο ενδιαφέροντα και διδακτικά $έρη της το,ογραφίας είναι εκείνο στο ο,οίο ο Κοσ$άς αναφέρεται σε ό, τι είχε ακούσει και δει κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στην Αιθιο,ία $ε το όνο$α της ο,οίας υ,οδεικνύει την,εριοχή,ου εκτείνεται α,ό την νότια Αίγυ,το $έχρι τον Ιση$ερινό.5 Στην δυτική είσοδο της,αραλιακής,όλης Αδούλη (Adulis) ό,ου οι Αξου$ίτες ε$,ορεύονται τα,ροϊόντα τους, συναντά το,ερίφη$ο Αδουλινό -νη-είο έναν θρόνο φτιαγ$ένο α,ό κατάλευκο $άρ$αρο δωρεά ενός α,ό τους Πτολε-αίους βασιλιάδες (συγκεκρι$ένα στον Πτολε$αίο Γ τον Ευεργέτη), $ια τετράγωνη στήλη α,ό βασάλτη η ο,οία φέρει άγαλ$α του βασιλιά σε,ολε$ική στάση και διάφορες γλυ,τές $ορφές του Ηρακλή και του Ερ$ή. Η στήλη και ο θρόνος ήταν κατάστικτα α,ό ε,ιγραφές γρα$$ένες στα ελληνικά. Πέραν της αναφοράς στην Το,ογραφία, ουδέ,οτε εντο,ίσθηκε κά,οιο τ$ή$α του Αδουλινού Μνη$είου, κάτι το ο,οίο,ροσαυξάνει την ιστορική αξία της. 5 Στην εγκυκλο,αίδεια Encyclopaedia Aethiopica βρίσκου$ε σχετική αναφορά ότι ε,ρόκειτο για δύο ε,ιγραφές γρα$$ένες στα ελληνικά και στην το,ική διάλεκτο γκιζ (Ge'ez),ου αφορούσαν τις στρατιωτικές εκστρατείες του βασιλιά Αδουλίτη (Adulite) στην Αξώ$η και του Πτολε$αίου Γ στην Ασία $ε την βοήθεια,ολε$ικών ελεφάντων. 5 Βλέ,οντας ότι το κεί$ενο ήταν στα ελληνικά και συνδυάζοντας την ε,ιγραφή $ε τις κατακτήσεις του Πτολε$αίου στην Ασία, ο Κοσ$άς ο Ινδικο,λεύστης λανθασ$ένα,εριέγραψε και τις δύο στην Το,ογραφία ως αφιέρω$α στις κατακτήσεις και την εξά,λωση της δυναστείας των Πτολε$αίων.5 \στόσο αυτή η σύγχυση δεν $,ορεί να αλλάξει το γεγονός ότι υ,ήρξε θεατής ενός $νη$είου το ο,οίο δεν κατάφερε να φθάσει στην σύγχρονη ε,οχή.5 Το ανώνυ$ο κεί$ενο,εριέγραφε,όλεις και λαούς της Ασίας,ου υ,ετάχθησαν α,ό έναν ανώνυ$ο βασιλιά ό ο,οίος αφού ολοκλήρωσε το έργο του, την α,οκατάσταση της ειρήνης, ό,ως αναφέρεται χαρακτηριστικά,,ροσέφερε ευχαριστήριες θυσίες στον Θεούς ία, Άρη και Ποσειδώνα. Αφού συγκέντρωσε τα στρατεύ$ατά του στην,εριοχή, κατασκεύασε αυτόν τον θρόνο,ροσφορά στον Θεό Άρη το εικοστό έβδο$ο έτος της βασιλείας του.5 15

16 5 εξιά :5 είγ-α γραφής σε Γκιζ Source: Plate XII. ''The S.S. Teacher's Edition: The Holy Bible.'' New York: Henry Frowde, Publisher to the University of Oxford, H Αριστερά:5 Άγαλ-α του Πτολε-αίου Γ' του Ευεργέτη, στον θεό Ερ-ήH Τα ταξίδια συνεχίστηκαν σύ$φωνα $ε τον,ρόλογο του Μονφωκόν,,ρος τα βορειοδυτικά ό,ου φαίνεται να ε,ισκέ,τεται το βασίλειο της Meroe (ση$ερινή,όλη Χαρτού$) καθώς ιχνηλατούσε τις διάφορες φυλές των ο,οίων τα ονό$ατα βρίσκονταν λαξευ$ένα στις,λάκες του Αδουλινού $νη$είου. Σύ$φωνα $ε την ίδια,ηγή, ανακαλύ,τει στην ε,αρχία της Αβησσυνίας, Agau, την αληθινή,ηγή του,οτα$ού Νείλου. Ό,ως ό$ως φάνηκε $ετά α,ό $ια χιλιετία,ερί,ου, ο Κοσ$άς, είχε δεί τον Γαλάζιο Νείλο,έραν της λάνθασ$ένης το,οθεσίας της,ηγής.5 Α,ό την $αρτυρία του Ιησουίτη Ισ,ανού εξερευνητή και ιερα,όστολου Pedro Páez Jaramillo, οι,ηγές του Γαλάζιου Νείλου βρίσκονταν στην Αιθιο,ία. Πρός α,όδειξη της ένδειξης αυτής έρχεται η,ρώτη,εριγραφή των καταρρακτών Tis Issat α,ό τον,ορτογάλλο και αυτοα,οκαλού$ενο Πατριάρχη Αιθιο,ίας, João Bermudes, ο ο,οίος,εριλα$βάνει αυτά,ου είδε στην έκδοση των α,ο$νη$ονευ$άτων του, το Ακολουθούν και άλλες ε,ιβεβαιώσεις το 1629 α,ό τον Πορτογάλο Ιησουίτη ιερα,όστολο Jerónimo Lobo και το 1770 α,ό τον Σκωτσέζο James Bruce.5 16

17 Υ,ήρχε η,ε,οίθηση ότι στην,εριοχή αυτή αναφερόταν η Βίβλος και συγκεκρι$ένα η Γέννεση, όταν,εριέγραφε τον Κή,ο της Εδέ$ α,ό τον ο,οίο ξεχυνόταν ο,οτα$ός Γιών.5 Σε ένα άλλο ενδιαφέρον ταξίδι του, ό,ως ο ίδιος αναφέρει, ε,ισκέφθηκε την έρη$ο του Σινά ό,ου βρήκε σκορ,ισ$ένα στην ά$$ο και συνέλεξε, θραύσ$ατα,ετρω$άτων τα ο,οία έφεραν ε,ιγραφές χαραγ$ένες α,ό,ερι,λανητές Ισραηλίτες.5 Η ζωή του Κοσ$ά είχε,ροχωρήσει αρκετά. Μετά α,ό ένα τελευταίο ταξίδι στα Ιεροσόλυ$α ε,ιστρέφει στην Αλεξάνδρεια και αφιερώνεται στην σύνθεση όλων αυτών των,ληροφοριών,ου είχε καταγράψει.ο $οναχισ$ός του,ροσέφερε τον χρόνο και την α,αραίτητη συγκέντρωση. Πέραν της Χριστιανικής Το,ογραφίας, το $όνο έργο,ου διεσώθη, έγραψε $ια γεωγραφική,ραγ$ατεία $ια ερ$ηνευτική της Βίβλου εργασία και $ια,ερί υ$νολογίας. Η α,ώλεια της γεωγραφίας ση$ειώνεται α,ό τον Μονφωκόν συνοδευό$ενη α,ό συναισθή$ατα θλίψης. \στόσο εικάζεται ότι αρκετά χωρία στην Το,ογραφία, ό,ως για,αράδειγ$α η,εριγραφή της Κεϋλάνης στο ενδέκατο βιβλίο,,ροέρχονται α,ό αυτό το $η διασωθέν έργο.5 Στο δεύτερο βιβλίο της Το,ογραφίας ο Κοσ$άς συνοψίζει τις,ερι,λανήσεις του στην Οικου$ένη. Παραθέτω το α,όσ,ασ$α χωρίς σχολιασ$ό :5 [... Με βάση όλα τα 'αρα'άνω, >'ορώ να ισχυριστώ ότι έχω 'ολύ καλή γνώση, >ε ελάχιστη 'ιθανότητα λάθους αφού 'ολλές α'ό τις 'ροαναφερθείσες 'εριοχές ή τις 'ερ'άτησα ή τις διέ'λευσα ο ίδιος, 'αίρνοντας 'αράλληλα και 'ολλές 'ληροφορίες α'ό άλλους. Ε'ο>ένως η Αγία Γραφή α'οδεικνύεται ακριβής και στο ση>είο αυτό, ενώ οι ειδωλολάτρες ψεύδονται, καθώς κατασκευάζουν ψεύδη και >ηχανεύονται ανοησίες και γραώδεις >ύθους για να υ'οστηρίξουν τις >αταιολογίες τους, ότι δηλαδή υ'άρχει και >ια άλλη ζώνη γής, νοτιότερα α'ό την διακεκαυ>ένη, η ο'οία >άλιστα έχει το ίδιο κλί>α >ε αυτήν 'ου κατοικού>ε ε>είς... ] το α,όσ,ασ$α είναι α,ό το βιβλίο Κοσ>άς Ινδικο'λεύστης Χριστιανική Το'ογραφία, >ετάφραση Φάνης Καλαϊτζάκης, εκδόσεις Στοχαστής Σε $ια,ροσ,άθεια ο,τικο,οίησης αλλά και έ$$εσης α,όδειξης των α,οκαλύψεων του, ο Κοσ$άς ε$,λούτισε την Το,ογραφία $ε χάρτες και σκίτσα τα ο,οία δεν είναι α,όλυτα βέβαιο ότι έκανε ο ίδιος ή έγιναν κατ εντολήν του α,ό κά,οιον άλλον.5 \στόσο τουλάχιστον οι χάρτες είναι για την ση$ερινή ε,οχή οι,αλαιότεροι του είδους,ου διεσώθησαν, οι,ροσω,ογραφίες α,οτελούν δείγ$α της εικονογραφικής,αράδοσης της εκκλησίας κατά τους,ρώτους αιώνες ενώ τα σχεδιαγρά$$ατα του σύ$,αντος έγιναν αντικεί$ενο φιλοσοφικών και ε,ιστη$ονικών συζητήσεων. Εξαιρετικές ήταν ε,ίσης οι ανα,αραστάσεις,οικίλων ζώων και εξωτικών δέντρων και φυτών.5 17

18 Η κοσ-οθεωρία του Κοσ-ά σε σκίτσο του ιδίουh Το,αρα,άνω σχεδιάγρα$$α φτιάχτηκε ακολουθώντας, το δυνατόν, την Αγία Γραφή, $ας λέει ο ίδιος και,ροκαλεί ενδεχο$ένως ανά$εικτα συναισθή$ατα,,ροβλη$ατισ$ό ή σύγχυση. Ό$ως νο$ίζω ότι δεν χωρά σχολιασ$ός α,ό ο,οιονδή,οτε σύγχρονο σκε,τό$ενο άνθρω,ο και αυτό διότι $,ορεί η ιστορία στο $έλλον να καταγράψει ε$άς στην θέση του Κοσ$ά, για ευνόητους λόγους οι ο,οίοι $ε κάνουν να $ην ταυτίζο$αι α,όλυτα $ε τον σχολιασ$ό του J.W. McGrindle ότι,ρόκειται «για ένα >νη>είο ά'ειρου, εντελώς ασυναίσθητου χιού>ορ... [...At least it is a monument of infinite, because quite unconscious, humour. For neither before him was any like unto him, neither shall be after.] 5 Αν ε$είς θεωρού$ε σή$ερα α,ίθανο να γίνει κά,οια,αρό$οια ανατρο,ή στο $έλλον, τότε το ίδιο,ίστευε και ο Κοσ$άς.5 18

19 Στον,ρόλογο του έργου του ε,ισείει την,ροσοχή του αναγνώστη στην $ελέτη έναντι της α,λής ανάγνωσης των κει$ένων,,εριγράφει τις θε$ατικές ενότητες, ευχαριστεί $ε τα,εινότητα τον Θεό,ου τον αξίωσε να υ,οστηρίξει την,ίστη του και εγγυάται την ορθή $εταφορά των στοιχείων,ου α,οκό$ισε κατά τις,ερι,λανήσεις του στην Οικου$ένη.5 Βιβλίο )ρώτο5 Έργο ενός χριστιανού εναντίον όλων των κατ ε'ίφασιν χριστιανών οι ο'οίοι 'ιστεύουν και διακηρύσσουν ότι ο ουρανός είναι σφαιρικός.5 Ο ορισ$ός του αληθινού χριστιανού κατά τον Κοσ$ά,,ροϋ,οθέτει την,αραδοχή ότι η Παλαιά και η Καινή ιαθήκη δεν είναι αντιφατικές ενώ αυτά,ου,εριγράφουν αντα,οκρίνονται $ε ακρίβεια στην,ραγ$ατικότητα. Αντιτίθεται σε αυτούς,ου θεωρούν την Αγία Γραφή ως ένα αλληγορικής ση$ασίας έργο. Εφόσον δηλαδή το Βασίλειο των Ουρανών ή ο Κή,ος της Εδέ$ αναφέρονται στις γραφές θα,ρέ,ει να υ,άρχουν και στην,ραγ$ατικότητα.5 Το σφαιρικό σχή$α της γής ήταν κάτι το αδιανόητο :... έφθασαν σε τέτοιο ση>είο αναίδειας και υ'ερβολής, να >ην 'ώ ασέβειας ώστε ανενδοίαστα ισχυρίζονται ότι υ'άρχουν άνθρω'οι 'ου κατοικούν στην α'οκάτω 'λευρά της γης....5 Αν ήταν στρογγυλή και,εριστρεφόταν τότε,ού ακριβώς ήταν ο άξονας,εριστροφής της ; και αν ήταν έτσι, τότε τί υ,οβάσταζε τον άξονα και τους $οχλούς του; Πείτε >ας, ό,ως χαρακτηριστικά γράφει,,ώς είναι δυνατόν η γη $ε το τεράστιο βάρος της να αιωρείται χωρίς να,έφτει κάτω; Α,ό,ού έ,εφτε η βροχή στους αντί,οδες -αυτούς,ου ζούσαν α,ό την κάτω $εριά της γης;,άλι α,ό,άνω τους ερχόταν; η $ή,ως α,ό κάτω; Πώς είναι δυνατόν να $ας λένε ότι το νερό είναι υγρό και στερεό; Γιατί δεν συ$βαίνει το ίδιο και $ε τον αέρα ο ο,οίος θα έ,ρε,ε να κρυσταλλώνει όταν ψύχεται, λόγω της υγρασίας,ου,εριέχει;5 Οι α,όψεις των φιλοσόφων για την ψυχή, την φύσης της, την θέση,ου κατέχει στον κτιστό κόσ$ο και η Αριστοτελική αντίληψη για το σύ$,αν, θεωρούνται εξωφρενικές. Η ψυχή ασφαλώς υ,άρχει ως υ,όσταση η ο,οία ε$φυσήθηκε στον άνθρω,ο και βεβαίως,εριλα$βάνεται στον κόσ$ο.5 19

20 Βιβλίο δεύτερο5 Χριστιανικές θεωρίες για το σχή>α και την θέση των διαφόρων >ερών του σύ>'αντος ό'ως αυτές 'ροκύ'τουν α'ό την Αγία Γραφή.5 Με εκτενείς αναφορές σε χωρία των Ιερών Κει$ένων ε,ιχειρη$ατολογεί για την κυρίαρχη θέση της γης στο σύ$,αν και την ση$ασία,ου έδωσε ο Θεός στο δη$ιούργη$ά του. Στην,ροσ,άθειά του αυτή εναντιώνεται στους ε,ιστή$ονες, ό,ως ο ίδιος ονο$άζει και τις ανεδαφικές α,όψεις τους οι ο,οίες θέλουν τη γη να αιωρείται στο κενό ό,ως και οι άλλοι,λανήτες.5 Αν υ,ήρχε το χάος γύρω της, τότε,ροκύ,τει η εύλογη α,ορία για το,ού στηριζόταν αυτό. Ο Θεός αφού είχε φροντίσει να το,οθετήσει την γη σε σταθερή ε,ι$ήκη βάση συγκόλλησε στα τέσσερα άκρα της τον ουρανό στον ο,οίο είχε δώσει κα$,υλωτό σχή$α. «Ο δώσας τον ουρανόν ως κά>αραν» αναφέρει ο Ησαΐας. Αλλιώς θα διαχωρίζονταν λόγω της διαφοράς βάρους,ου είχαν η ο,οία θα έτεινε να τα α,ο$ακρύνει. «Ουρανόν δε εις γην έκλινε, κέχυται δε ώσ'ερ γη κονία. Κεκόλληκα δε αυτόν ώσ'ερ λίθον κύβον» Ιώβ 38,37.5 Ο Μωυσής $ας δίνει αδιάψευστες,ληροφορίες για το σχέδιο βάσει του ο,οίου φτιάχτηκε η γη οι ο,οίες $ας,αρα,έ$,ουν στην κατασκευή της τρά,εζας στην σκηνή του $αρτυρίου α,ό τον ίδιο. Ε,ο$ένως η γή είχε $ήκος $εγαλύτερο του,λάτους της και ο$οίαζε $ε τρα,έζι το ο,οίο έφερε δύο οριζόντιες ε,ιφάνειες. Αυτά ση$ειωτέον, ε,ιβεβαιώνονται και α,ό τα $άτια του Κοσ$ά.5 Αργότερα όταν ε$φανίστηκαν τα νερά, ήταν και αυτά δύο ειδών : αυτά,ου ξε,ηδούσαν $έσα α,ό την γή και αυτά,ου την,εριέβαλλαν. Σύ$φωνα $ε τον ψαλ$ό του αβίδ 103, 2-3 Ο στεγάζων εν ύδασι τα υ'ερώα αυτού αντιλα$βανό$αστε εύκολα τα,ερί στηρίξεως του ουρανού στην γη. Σε ότι αφορά το σχή$α του $ας διαφωτίζει ο Ησαΐας 40, 22: «Ο στήσας τον ουρανόν ωσει κά>αραν και διατείνας αυτόν ως σκηνήν κατοικείν». Κατό,ιν ο ψαλ$ός του αβίδ 18, 2 «Οι Ουρανοί διηγούνται δόξαν Θεού, 'οίησιν δε χειρών αυτού αναγγέλλει το στερέω>α», έρχεται να $ας ε,ιβεβαιώσει την ύ,αρξη δύο ουρανών: του ορατού σε ε$άς και του Βασιλείου του Ουρανού το ο,οίο βρίσκεται ακριβώς α,ό ε,άνω. Γι αυτό άλλωστε χρησι$ο,οιεί και,ληθυντικό αριθ$ό.5 Κά,ως έτσι συ$βαίνει και $ε την θάλασσα η ο,οία,εριβάλλει την γη και ουσιαστικά την διαχωρίζει α,ό τον,αράδεισο,ου βρίσκεται εκεί. Κά,οτε ήταν γε$άτος ανθρώ,ους, ζώα και φυτά αλλά λίγο,ριν τον κατακλυσ$ό του Νώε $ερικά α,ό αυτά $εταφέρθηκαν στην κιβωτό, διέ,λευσαν την θάλασσα $ε τον κατακλυσ$ό και στα$άτησαν στο όρος Αραράτ της γνωστής $ας γης. Έκτοτε ο θησαυρός της κιβωτού διασ,άρθηκε,αντού και,ήρε την ση$ερινή του $ορφή.5 20

21 Ακολούθως ο Κοσ$άς,εριγράφει λε,το$ερώς τα ταξίδια του $ε γνώ$ονα,άντα την α,όδειξη των ισχυρισ$ών του. Χαρακτηριστικό,αράδειγ$α η $έτρηση των εδαφικών α,οστάσεων $ε σχοινί, βή$ατα και χρόνο,ου α,αιτήθηκε, ενώ για τις θαλάσσιες α,οστάσεις χρησι$ο,οιήθηκε ο χρόνος σε αντιδιαστολή $ε αυτόν,ου είχε $ετρηθεί στο έδαφος. ηλαδή αν ο χρόνος,ου χρειαζόταν ένας οδοι,όρος για να $ετακινηθεί α,ό το ένα $έρος στο άλλο ήταν ο ίδιος $ε τον χρόνο $ιας θαλάσσιας διαδρο$ής, τότε οι α,όστάσεις,ου διανύθηκαν θα ήταν και αυτές ίδιες.5 Βιβλίο τρίτο5 Εδώ θα καταδείξου>ε ότι η Αγία Γραφή είναι ασφαλής 'ηγή 'ληροφοριών, α'όλυτα συνε'ής σε όλα τα ση>εία και η Παλαιά και η Καινή ιαθήκη >εταξύ τους, αφού, ανά>εσα στα άλλα >ας διδάσκει και για την χρησι>ότητα 'ου έχει το σχή>α του κόσ>ου.5 Ακολουθεί λε,το$ερής,εριγραφή της η$ιουργίας, αντι,αραβολή χωρίων α,ό τις γραφές $ε τα ιδω$ένα α,ό τον συγγραφέα, η ζωή και τα θαύ$ατα του Ιησού, τα γένη των ανθρώ,ων, ζώων και φυτών, ε,εξήγηση της υ,όστασης αλλά και του ρόλου αγγέλων και δαι$όνων καθώς και $ο$φές εναντίον όλων όσοι είχαν διαφορετικές αντιλήψεις.5 Βιβλίο τέταρτο5 Ανακεφαλαίωση, διάφορα σχεδιαγρά>>ατα για την >ορφή του σύ>'αντος σύ>φωνα >ε την Αγία Γραφή και αναίρεση της θεωρίας της σφαίρας.g 21

22 22

23 23

24 24

25 Βιβλίο )έ-)το5 Περιγραφή της σκηνής του >αρτυρίου και 'αράθεση των καθ όλα σύ>φωνων α'όψεων 'ροφητών και α'οστόλων5 Εκ$αγείο του σύ$,αντος κόσ$ου η σκηνή του $αρτυρίου την ο,οία κατασκεύασε ο Μωυσής καθ υ,όδειξη του Θεού. Τον αδιαίρετο αρχικά χώρο ανά$εσα σε γη και ουρανό διαιρεί σε δύο $έρη. Κατώτερα βρίσκεται ο κόσ$ος,ου ζού$ε τώρα και ανώτερα βρίσκεται ο $ελλοντικός ό,ου,έρα α,ό τον Χριστό ο ο,οίος ανέβηκε,ρώτος $ετά την Ανάστασή του, θα ανέλθουν οι δίκαιοι $ετά την δική τους ανάσταση.5 Βιβλίο έκτο5 Περί >εγέθους του Ήλιου5 Αν η γη ήταν στρογγυλή, η σκιά του ήλιου ε,άνω της θα,αρουσίαζε αλλαγές και θα καθιστούσε αδύνατη κάθε,ροσ,άθεια $έτρησής της. Σε ότι αφορά τον ήλιο, $ε την βοήθεια κά,οιων εκλείψεων οι ο,οίες έγιναν τότε και την,αρουσία φίλων $ηχανικών στο,λευρό του, συ$,εραίνει ότι το $έγεθος του ήλιου ήταν ση$αντικά $ικρότερο α,ό αυτό,ου,ρότειναν οι Έλληνες.5 Βιβλίο έβδο-ο5 Σύγγρα>>α κά'οιου χριστιανού σχετικά >ε την δια>ονή στους ουρανούς5 Η αφθαρσία του Βασιλείου των Ουρανών ύστερα α,ό,αράκληση κά,οιου Αναστάσιου ο ο,οίος φαίνεται να του ζητά $έσω τρίτου να εκθέσει τις α,όψεις του.5 Αφού ε,ικαλείται την βοήθεια του ουράνιου Πατέρα καθώς ε,ρόκειτο να,εριγράψει κάτι $η ιδω$ένο,,εριγράφει το ουράνιο βασίλειο ερ$ηνεύοντας κατά βούλησιν τον λόγο του Α,οστόλου Παύλου. Η ανάσταση των ανθρώ,ων θα συ$βεί $ε ε,ανασύσταση του κατεστρα$$ένου σώ$ατός τους το ο,οίο αυτή την φορά θα είναι άφθαρτο καθώς τί,οτε το φθαρτό δεν χωρά στο βασίλειο των ουρανών. Μήτε οι Άγγελοι ευρίσκονται σε αυτό. Τουναντίον ζουν στο,λάι των ανθρώ,ων και φροντίζουν για το καλό τους, $έχρι αυτοί να α,αλλαγούν α,ό το σώ$α τους.5 25

26 Βιβλίο όγδοο5 Ερ>ηνεία της ωδής του Εζεκία, βασιλιά της Ιουδαίας, καθώς και 'εριγραφή του θαύ>ατος της αντίστροφης της 'ορείας του ήλιου.5 Η $εγάλη ιδέα του Εζεκία για τον εαυτό του,ροκαλεί τον Θεό να του στείλει $ια,ολύ σοβαρή αρρώστια α,ό την ο,οία κινδύνευσε να,εθάνει. Η $ετάνοιά του ό$ως, $έσω της,ροσευχής του (α,ό την ο,οία,ροκύ,τει και η ωδή) τον διατηρεί στη ζωή για άλλα δεκα,έντε χρόνια, διάστη$α στο ο,οίο,αντρεύτηκε και α,έκτησε γιό. Όταν αυτός συ$,λήρωσε τα δώδεκα έτη, ο Εζεκίας,έθανε ό,ως του,ροανήγγελλε ο Θεός.5 Η κεντρική είσοδος στο σ,ίτι του Εζεκία είχε δέκα σκαλο,άτια και έβλε,ε,ρος την ανατολή. Καθώς ο ήλιος έδυε η σκιά του έ,εφτε α,ό την άλλη $εριά και κάλυ,τε όλα τα σκαλο,άτια. Κά,οτε ο,ροφήτης Ησαΐας είχε,εί στον Εζεκία να ζητήσει α,ό τον Θεό να κάνει ένα θαύ$α $ε τον ήλιο αναγκάζοντάς τον να,ροχωρήσει η να υ,οχωρήσει α,ό τα σκαλο,άτια.5 Ο Εζεκίας $ετέφερε στον,ροφήτη ότι θέλη$α του Θεού ήταν να τραβηχτεί ο ήλιος αντί να,ροχωρήσει κι έτσι αίφνης ένα α,όγευ$α ενόσω όλα τα σκαλο,άτια ήταν σκιασ$ένα, ο ήλιος άρχισε να γυρίζει,ρος τα,ίσω έως ότου $εσουρανήσει. Ο λόγος,ου έγινε ένα τέτοιο θαύ$α ήταν ασφαλώς η ε,ίδειξη της ισχύος του Θεού,ρος του α,ίστους ειδωλολάτρες.5 Βιβλίο ένατο5 Για τις 'ορείες των αστέρων5 Τα άστρα βρίσκονται κάτω α,ό το στερέω$α,ερί,ου στα δύο τρίτα του ύψους $εταξύ ουρανού και γης κινού$ενα και,εριφερό$ενα α,ό αγγελικές δυνά$εις οι ο,οίες όταν θα,άψουν ( κατά την συντέλεια του κόσ$ου ), αυτά θα,έσουν στη γη. Είναι αδύνατον για κά,οιον θνητό ή φθαρτό και $εταβλητό, να,εράσει,άνω και,έρα α,ό τα άστρα καθώς αυτό θα ση$αίνει την είσοδό του στην ουράνια βασιλεία στην ο,οία δεν εξαρτάται α,ό ε$άς το,ότε θα εισέλθου$ε. Ό,ως όταν κοιτά$ε τον ήλιο $,ορεί να τυφλωθού$ε έτσι θα ζη$ιωθού$ε αν ε,ιζητήσου$ε να ξε,εράσου$ε το όριο των άστρων.5 26

27 Βιβλίο δέκατο5 Παραθέ>ατα α'ό τους Πατέρες5 Α,οσ,άσ$ατα,ατερικών κει$ένων,ου συ$φωνούσαν $ε τις α,όψεις του ή τουλάχιστον έτσι τις αντιλα$βανόταν εκείνος.5 Πότε δη$ιουργήθηκε ο αέρας;5 Ιδού τη λέει η Γραφή: «Και 'νεύ>α Θεού ε'εφέρετο ε'άνω των υδάτων». Φυσικά δεν εννοεί το Άγιον Πνεύ$α διότι ως άκτιστο,ου είναι δεν αναφέρεται,οτέ,αράλληλα $ε τα κτίσ$ατα. Πνεύ$α εδώ εννοεί την κίνηση του αέρα, τον άνε$ο.5 Βιβλίο ενδέκατο5 Περιγραφή κά'οιων ζώων και φυτών ινδικών και της νήσου Τα'ροβάνης5 Βιβλίο δωδέκατο5 Να ένα ακό>η βιβλίο ό'ου θα α'οδείξω ότι 'ολλοί ειδωλολάτρες συγγραφείς ε'ιβεβαιώνουν την αρχαιότητα της Αγίας Γραφής και την αλήθεια των διηγήσεων του Μωυσή και των άλλων 'ροφητών. Έτσι θα φανεί ότι οι Έλληνες ε'ιστή>ονες ότι έ>αθαν το έ>αθαν 'ολύ αργότερα α'ό την ε'οχή 'ου συντέθηκε η Αγία Γραφή. Κι αυτό γιατί είχαν και έχουν ακό>α βαθιά ριζω>ένη >έσα τους την α'ιστία.5 Εν ολίγοις,ρόκειται για $ια σύντο$η αναδρο$ή στα ε,ί$αχα ση$εία των,ροηγού$ενων βιβλίων $έχρι το,έ$,το. Ο ε,ίλογος του έργου,εριγράφει και,άλι την γενεσιουργό του αιτία: εν έ,ρε,ε οι άνθρω,οι να $είνουν α,ροστάτευτοι στην ε,ιδρο$ή της ελληνικής σκέψης η ο,οία και χαρακτηρίζεται εκ νέου ως α,άτη, οι δε εκφραστές της ως τσαρλατάνοι.5 Ο ρόλος του Κοσ$ά ήταν να ανατρέψει όλα όσα λέγονταν και το ό,λα του ήταν η Αγία Γραφή στην ο,οία ουδέ,οτε αναγνώρισε αλληγορικό ύφος,λην ελαχίστων,ερι,τώσεων ό,ου του ήταν χρήσι$ο για την εξαγωγή κά,οιου νοή$ατος,ου τον βόλευε στην σύνθεση του έργου του ενώ οι,ροσω,ικές του ε$,ειρίες οι ο,οίες ό,ως ο ίδιος θεωρούσε ήταν α,οστο$ωτικές και αδιάψευστες.5 27

28 Παραρτήµατα: περιγραφή εικόνων, συµπληρωµατικές πληροφορίες από την Αγία Γραφή Παράρτηµα Ι 1.1 Πίνακας Ι 1.2 Περιγραφή εικόνων Η εικόνα ε,άνω αριστερά,αρουσιάζει την,όλη της Αδούλης, έναν Αιθίο,α,ου ταξιδεύει α,ό την Αδούλη,ρός την Αξώ$η και την,ινακίδα $ε την ελληνική ε,ιγραφή, την ο,οία αντέγραψε ο Κοσ$άς. Η τι$ητική,λάκα είναι το,οθετη$ένη στη βάση του αγάλ$ατος το ο,οίο ανα,αριστά τον Πτολε$αίο τον Ευεργέτη σε,ολε$ική στάση.5 28

29 Ο θρόνος στα δεξιά α,οδίδεται λανθασ$ένα στον Πτολε$αίο καθώς το,οθετήθηκε στην Αδούλη α,ό έναν Αξω$ίτη κατακτητή. Η γραφή στο,λάϊ του θρόνου λέει " ίφρος Πτολε$οϊκός", κάθισ$α του Πτολε$αίου.5 2. Σχεδιάγρα$$α της γης και του ουρανού ό,ως τον αντιλα$βανόταν ο Κοσ$άς και οι Πατέρες της αρχαιότητος. Το οριζόντιο διαχωριστικό ανα,αριστά το Στερέω$α.5 3. Α,εικόνιση των υδάτων τα ο,οία βρίσκονται,άνω α,ό το Στερέω$α.5 4. Ανα,αράσταση της γης $ε το κωνικού σχή$ατος βουνό στο κέντρο της. Φαίνονται ο ήλιος, η σελήνη και τα στηρίγ$ατα του ουρανού. " Οι στύλοι του ουρανού '' ό,ως αναγράφεται σε α$φότερες τις,λευρές τις εικόνας.5 5. Σκίτσο της Οικου$ένης (της γης,ου κατοικείται). Ο εξωτερικός κύκλος,ου διαχωρίζεται $ε θάλασσα α,ό την Οικου$ένη αντι,ροσω,εύει τον Παράδεισο.5 6. Κάτοψη του,αραλληλόγρα$$ου σχή$ατος της οικου$ένης η ο,οία,εριβάλλεται α,ό ωκεανό ο ο,οίος ακολούθως,εριβάλλεται α,ό την γη του,αραδείσου (στα δεξιά της εικόνας), ενδιαίτη$α των ανθρώ,ων,ριν τον Κατακλυσ$ό.5 Οι τέσσερις κόλ,οι οι ο,οίοι φαίνονται ως τρύ,ες στην γη, είναι νερά του ωκεανού τα ο,οία εισχωρούν στην γη. Ε,ίσης φαίνονται και τα,οτά$ια,ου,ηγάζουν α,ό τον,αράδεισο και τροφοδοτούν την θάλασσα.5 Οι ε,ιγραφές λένε: ε,άνω " Γή,έραν του ωκεανού ένθα,ρο του κατακλυσ$ού κατώκουν οι άνθρω,οι '', αριστερά '' Γη,έραν του ωκεανού ''. Μέσα στο σχεδιάγρα$$α του $εγάλου κόλ,ου,ου ξεκινά α,ό τα δυτικά αναγράφεται '' Ρω$αϊκός κόλ,ος '' και αναφέρεται στην ση$ερινή Μεσόγειο. Αυτόν,ου αρχίζει α,ό τον βορρά ο Κοσ$άς α,οκαλεί '' Κάαστα θάλασσα '', ση$ερινή Κασ,ία θάλασσα. Το όνο$α του,οτα$ού στον βορρά είναι Phison (Pishon ή Pison, ση$ερινός Τίγρης). Ο,οτα$ός στο νότο αναγράφεται Geon (Gihon, ο βιβλικός,οτα$ός Γιών, ση$ερινός Ευφράτης).5 7. Ανα,αράσταση της γης $ε τα τοιχεία,ου κατεβαίνουν α,ό τον ουρανό. Α,εικονίζονται οι τέσσερις κόλ,οι και το '$υτερό' βουνό βορειοδυτικά α, ό,ου η γη κατηφορίζει νότια.5 8. Α,εικόνιση του κωνικού όρους της γης $ε τρείς κυκλικές τροχιές να καταδεικνύουν την,ορεία του ήλιου καθώς,εριστρέφεται γύρω του σε διαφορετικά ύψη, εικασία στην ο,οία α,οδιδόταν η $εταβαλλό$ενη διάρκεια της νύχτας. Ο Κοσ$άς ση$ειώνει ενδεικτικά: ' Μικρά νύξ ', ' Μέση νύξ ' και ' Μεγάλη νύξ.5 29

30 Παράρτηµα ΙΙ 2.1 Πίνακας ΙΙ 2.2 Περιγραφή εικόνων Το σχή$α του κόσ$ου σύ$φωνα $ε το γεωκεντρικό Πτολε$αϊκό σύστη$α. Φαίνονται οι δώδεκα ενδείξεις του Ζωδιακού κύκλου και τα ονό$ατα των $ηνών,ου δόθηκαν α,ό τους Ρω$αίους και τους Αιγυ,τίους.5 Η σφαιρική γη,ου τόσο α,εχθανόταν ο Κοσ$άς βρίσκεται στο κέντρο και γύρω της γράφουν ο$όκεντρες και,ροοδευτικά $εγαλύτερες τροχιές η Σελήνη, ο Ερ$ής, η Αφροδίτη, ο Ήλιος, ο Άρης και ο ίας.5 30

31 Τα ονό$ατα των ρω$αϊκών $ηνών είναι γρα$$ένα στα ελληνικά, Γενάρης, Φλεβάρης, Μάρτιος, Α,ρίλιος, Μάιος, Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος, Σε,τέ$βριος, Οκτώβριος, Νοέ$βριος, εκέ$βριος. Στον εξώτερο κύκλο (ζωδιακό) δίνονται ονό$ατα στα δώδεκα τόξα, αντίστοιχα $ε τους αιγυ,τιακούς $ήνες του χρόνου στα ελληνικά: Tybi (Αιγόκερως), Choiac (Τοξότης), Athyr (Σκορ,ιός), Phaophy (Ζυγός), Thôth (Παρθένος), Mesori (Λέων), Epiphi (Καρκίνος), Payni ( ίδυ$ος), Pachôn (Ταύρος), Pharmouth (Κριός), Phamenôth (Ιχθύς), Mechir (Υδροχόος) Οι αντί,οδες (οι αντικρυστοί κάτοικοι της γής) σχεδιασ$ένοι,ρος χλευασ$ό της ά,οψης ότι υ,άρχουν. Η ά,οψη στην ο,οία αναφέρεται ο Κοσ$άς έχοντας λάθος αντίληψη της,,ροερχόταν α,ο την αρχαία Ελλάδα.5 31

32 Παράρτηµα ΙΙΙ 3.1 Πίνακας ΙΙΙ 32

33 3.2 Περιγραφή εικόνων Η Σκηνή του Μαρτυρίου,εριγράφεται αναλυτικά στην,αράγραφο Σκιαγράφηση της $ορφής και της ενδυ$ασίας των ειδωλολατρών (,αγανιστών) κατοίκων της Αττικής, '' Οι εξώθεν αττικοί '' ό,ως γράφει ο Κοσ$άς. Πιστεύεται ότι καταδεικνύει τον Υ,ερείδη και τον Μένανδρο τους ο,οίους αναφέρει στην Το,ογραφία Ανα,αράσταση της εξωτερικής όψης της Σκηνής του Μαρτυρίου, η ' Σκηνή ' σύ$φωνα $ε την ε,ιγραφή. Οι λέξεις '' Ανατολή '', '' Βορράς '' και '' ύση '' εκτός σκηνής, αφορούν τον,ροσανατολισ$ό της.5 Η δι,λή γρα$$ή στο κέντρο α,ό βορρά,ρος νότο (ο ο,οίος δεν αναγράφεται) ανα,αριστά το Κατα,έτασ$α χωρίζοντας την Σκηνή σε εσωτερικό και εξωτερικό ιερό χώρο.5 Το δεξί τ$ή$α είναι το εξωτερικό και,εριέχει την Τρά,εζα της Προθέσεως, την Ε,τάφωτη Λυχνία, την Ράβδο του Ααρών, την Χάλκινη λεκάνη (Νι,τήρας), την Στά$να $ε το Μάννα και τον Χάλκινο Όφι. Ο αριστερός και ε,ο$ένως εσωτερικός ιερός χώρος φιλοξενεί την Κιβωτό της ιαθήκης Η οριοθέτηση των καλυ$$άτων της Σκηνής του Μαρτυρίου, σκε,άσ,ατα, βρόγχοι και,όρ,ες (κρίκοι $ε τούς ο,οίους ενώθηκαν) Περιγραφή της ε,τάφωτης λυχνίας και κάτοψη της Τρά,εζας Η κιβωτός της ιαθήκης, το εξιλαστήριο, τα Χερουβεί$, η φιγούρες του,ροφήτη Ζαχαρία και του αρχιερέα Αβιά Η εσωτερική αυλή της Σκηνής του Μαρτυρίου Οι κατοικούντες τον Ουρανό και την οικου$ένη καθώς και οι ενταφιασ$ένοι Η οριοθέτηση των,εριεχο$ένων στον εξωτερικό Ιερό χώρο της Σκηνής του Μαρτυρίου. Στα αριστερά η Τρά,εζα ό,ου φαίνονται τρείς άρτοι σε καθε$ία α,ό τις γωνίες της οι ο,οίες αντι,ροσω,εύουν τις τέσσερεις ε,οχές του χρόνου. Στη συνέχεια φαίνονται η Ε,τάφωτη Λυχνία η Χάλκινη Λεκάνη καθαρισ$ού, η Στά$να $ε το Μάννα, οι Πλάκες των Νό$ων και ο Χάλκινος όφις.5 33

34 20. Ο Αρχιερέας Μελχισεδέκ $ε τα βασιλικά του ενδύ$ατα Πλάγια και ε$,ρόσθια όψη του Ααρών ενδεδυ$ένου τελετουργικά ά$φια. ''Το σχή$α του Ιερέως'' ό,ως χαρακτηριστικά αναγράφεται. Ο Μονφωκόν υ,οστηρίζει ότι ο Κοσ$άς σε ε,εξήγηση της εικόνας γράφει '' Ααρών, ο Μέγας Αρχιερέας '' και στις όψεις,ροσθέτει τα ' ε$,ροσθοφανής ' και ' ό,ισθοφανής ' Η Σκηνή του Μαρτυρίου5 Η Σκηνή του Μαρτυρίου ήταν ένα κινητό ιερό, ένας φορητός ναός των Ισραηλιτών,,ου τη $ετέφεραν ό,ου κι αν,ήγαιναν. Κατασκευάστηκε, $ε εντολή του Κυρίου, α,ό τον Μωυσή και θεωρήθηκε ως κατοικητήριο του Θεού.5 Μέσα της φυλαγόταν η Κιβωτός της ιαθήκης. Για την κατασκευή της οι Ισραηλίτες,ρόσφεραν,ολύτι$α υφάσ$ατα και κοσ$ή$ατα. Ονο$άστηκε Σκηνή του Μαρτυρίου, ε,ειδή «$αρτυρούσε», φανέρωνε δηλαδή, την,αρουσία του Θεού ανά$εσα στο λαό του.5 Οι κατασκευαστές της Κιβωτού και της Σκηνής του Μαρτυρίου, σύ$φωνα $ε τις οδηγίες,ου,ήρε ο Μωυσής α,ό τον Κύριο, ήταν ο Βεσελεήλ, γιος του Ουρείου α,ό τη φυλή Ιούδα, και βοηθός του ο Ελιάβ, γιος του Αχισα$άχ α,ό τη φυλή αν (Έξοδος 31, ,20). Μάλιστα ο Ελιάβ ήταν εκείνος,ου,ρωτοστάτησε στα υφαντά, τα ρα,τά και τα κεντητά κόκκινα λινά υφάσ$ατα (Έξοδος 37, ,21) Η κατασκευή της σκηνής σύ-φωνα -ε την Παλαιά ιαθήκη5 Τα,αρα,ετάσ$ατα της σκηνής ήταν κατασκευασ$ένα α,ό ανθεκτικό λινό, υφασ$ένο $ε γαλάζιο,,ορφυρό και κόκκινο $αλλί και,άνω τους ήταν κεντη$ένα Χερουβεί$.5 Α,οτελούνταν α,ό δέκα τε$άχια,,ου είχαν $ήκος 28,ήχεις και,λάτος 4,ήχεις. Τα,έντε α,ό αυτά ήταν ρα$$ένα σε $ια αυλαία (,αρα,έτασ$α). Το ίδιο και τ' άλλα,έντε. Οι θηλιές ήταν σε χρώ$α γαλάζιο στην άκρη του,ρώτου,αρα,ετάσ$ατος της $ιας,εντάδας, το ίδιο και στην άκρη του δεύτερου,αρα,ετάσ$ατος της άλλης,εντάδας. Υ,ήρχαν 50 θηλιές στην άκρη του ενός,αρα,ετάσ$ατος και 50 θηλιές στην άκρη του άλλου,αρα,ετάσ$ατος, έτσι,ου οι υ,οδοχές ήταν αντίκρυ και αντιστοιχούσαν $ία,ρος $ία. Έ,ειτα υ,ήρχαν 50 χρυσοί κρίκοι και,άνω τους ήταν συνδεδε$ένα τα δύο,αρα,ετάσ$ατα, έτσι,ου η σκηνή ήταν ενιαία.5 34