ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΝΑΥΤΙΑ. Συντάκτης: Στυλιανός Κατσαραγάκης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΝΑΥΤΙΑ. Συντάκτης: Στυλιανός Κατσαραγάκης"

Transcript

1 ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΝΑΥΤΙΑ Συντάκτης: Στυλιανός Κατσαραγάκης 1

2 1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΑΣΗ ΝΑΥΤΙΑ Συντάκτης: Στυλιανός Κατσαραγάκης Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ναυτία ορίζεται ως η δυσάρεστη αίσθηση που εντοπίζεται στον τράχηλο και το επιγάστριο και συνοδεύεται ή όχι από έξοδο του περιεχομένου του στομάχου. Η ναυτία διακρίνεται σε οξεία και χρόνια και συσχετίζεται με διαφορετικές αιτίες προκαλώντας σημαντική καταπόνηση στους ασθενείς που τη βιώνουν. Η οξεία ναυτία συνήθως έχει προφανή αίτια και ανακουφίζεται σύντομα. Αντίθετα, η παρατεταμένη εμπειρία του συμπτώματος για χρονικό διάστημα ενός μηνός χαρακτηρίζεται ως χρόνια ναυτία. Η διαχείριση της χρόνιας ναυτίας αποτελεί σημαντικό κλινικό πρόβλημα συγκριτικά με την οξεία εμφάνιση της λόγω των δυσκολιών αναγνώρισης της αιτιολογίας της και της διαχείρισης της. Β. ΑΙΤΙΑ ΝΑΥΤΙΑΣ Η ναυτία σχετίζεται με μεγάλο εύρος παθολογικών καταστάσεων που σχετίζονται με το πεπτικό σύστημα, την περιτοναϊκή κοιλότητα και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Οι λοιμώξεις, οι παρενέργειες φαρμάκων και η επίδραση τοξινών αποτελούν τα συχνότερα αίτια της οξείας ναυτίας. Επιπλέον η χημειοθεραπεία αποτελεί τη συχνότερη αιτία εμφάνισης του συμπτώματος σε ασθενείς με καρκίνο προκαλώντας οξεία (24 ώρες μετά τη χορήγηση) καθυστερημένη (μετά την πάροδο 24 ωρών από τη χορήγηση) και αντανακλαστική ναυτία (ανεξάρτητη της χορήγησης). Οι διαταραχές του πεπτικού συστήματος και του περιτοναίου, οι μεταβολικές και ενδοκρινικές διαταραχές και οι διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος, περιλαμβάνονται στα συνήθη αίτια ναυτίας (Πίνακας 1.). Οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί πρόκλησης της ναυτίας είναι πολύπλοκοι και περιλαμβάνουν τη συμμετοχή πλήθους νευροδιαβιβαστών. Οι νευροδιαβιαστές που εκλύονται με ποικίλους μηχανισμούς από διάφορα σημεία του ανθρωπίνου σώματος συμβάλλουν στην κλινική εκδήλωση του συμπτώματος. Η ντοπαμίνη και σεροτονίνη 2

3 απελευθερώνονται από τον γαστρεντερικό σωλήνα σε γαστρική στάση, δυσκοιλιότητα και εντερική απόφραξη, καθώς και από συγκεκριμένη ευαίσθητη σε χημικούς παράγοντες περιοχή του εγκεφάλου λόγω βιοχημικών διαταραχών και φαρμακευτικών ουσιών. Η έκκριση ισταμίνης σχετίζεται με την έντονη κίνηση του σώματος, της ακετυλοχολίνης από τον λαβύρινθο και του γ-αμινοβουτυρικού οξέως (GABA) από τον εγκεφαλικό φλοιό λόγω άγχους. Οι νευροδιαβιβαστές επιδρούν στο κέντρο ελέγχου του εμέτου προκαλώντας την εκδήλωση τόσο ναυτίας όσο και εμέτου. Επιπλέον, υποδοχείς όπως της ουσίας P, των κανναβοειδών τύπου 1 και των ενδογενών οπιοειδών συμμετέχουν στην εκδήλωση του συμπτώματος, χωρίς να είναι σαφή τα σημεία δράσεις τους στο ανθρώπινο σώμα. Πίνακας 1. Αίτια Οξείας και Χρόνιας Ναυτίας Φάρμακα Τοξικότητα Χημειοθεραπεία (υψηλής, μέσης και χαμηλής εμετογόνου δράσης), αναλγητικά (ασπιρίνη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, οπιοειδή), καρδιολογικά σκευάσματα (διγοξίνη, αντιαρρυθμικά, αντυπερτασικά, αναστολείς των β αδρενεργικών υποδοχέων, αναστολείς ασβεστίου), διουρητικά, αντιδιαβητικά, αντισυλληπτικά, αντιβιοτικά, αντιικά, δρώντα στο κεντρικό νευρικό σύστημα, σουλφασαλαζίνη, αντιπαρκισονικά, αντιεπιληπτικά, αντιασθματικά, υπερβιταμίνωση, κατάχρηση αλκοόλ Λοιμώξεις Γαστρεντερίτιδα, άλλες λοιμώξεις εκτός του γαστρεντερικού σωλήνα (πχ μέση ωτίτιδα) Διαταραχές του Απόφραξη πεπτικού σωλήνα, λειτουργικές διαταραχές (γαστροπάρεση, πεπτικού σωλήνα σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου κ.α.), παθολογικές καταστάσεις (πεπτικό έλκος, και περιτοναίου αδενοκαρκίνωμα παγκρέατος, νόσος Crohn, ισχαιμία μεσεντερίου, παγκρεατίτιδα, χολοκυστίτιδα, ηπατίτιδα), περιτοναϊκές συμφύσεις, ηπατικές περιτοναϊκές μεταστάσεις Αίτια σχετιζόμενα Κεφαλαλγία, αυξημένη ενδοκράνια πίεση (κακοήθεια, μηνιγγίτιδα, με το Κεντρικό υδροκέφαλος κ.α.), επιληπτικές κρίσεις, σπασμοί, απομυελινωτική νόσος, Νευρικό Σύστημα διαταραχές λαβυρίνθου, Μεταβολικά Κύηση, ουραιμία, διαβητική κετοξέωση, διαταραχές παραθυρεοειδών, Ενδοκρινικά αίτια υπερθυρεοειδισμός, νόσος Adisson Θεραπεία Ακτινοθεραπεία Άλλα αίτια Συναισθηματική καταπόνηση, ψυχιατρική νόσος, ποικίλα οργανικά συμπτώματα (πόνος, κόπωση κ.α.), μετεγχειρητική εκδήλωση ναυτίας, καρδιακή νόσος, έμφραγμα μυοκαρδίου, ασιτία. 3

4 Γ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΝΑΥΤΙΑΣ Η εμπειρία ναυτίας αποτελεί μια αποκλειστικά υποκειμενική εμπειρία που περιγράφεται με ποικίλους τρόπους από τους ασθενείς. Η λήψη συστηματικού ιστορικού και η φυσική εξέταση σε συνδυασμό με την εκτίμηση της καταπόνηση που προκαλεί επιτυγχάνουν ικανοποιητική αξιολόγηση των ασθενών με εμπειρία ναυτίας. Η αναγνώριση της εμπειρίας ναυτίας του ασθενή, ο προσδιορισμός της αιτίας, η εκτίμηση των χαρακτήρων του συμπτώματος και της προκαλούμενης από αυτό καταπόνησης καθώς και η προηγηθείσα αντιεμετική θεραπεία αποτελούν τα κύρια σημεία της αξιολόγησης. Η αξιολόγηση της διάρκειας, της συχνότητας και της έντασης του συμπτώματος καθώς και η παρουσία συνοδών συμπτωμάτων και ιδιαίτερα εμέτου αποτελούν ιδιαίτερης σημασίας πληροφορίες (Πίνακας 2.). Η αιφνίδιας έναρξης ναυτία που συνοδεύεται από διάρροια συσχετίζουν το σύμπτωμα με γαστρεντερίτιδα. Αντίθετα, η προοδευτική έναρξη ναυτίας με απουσία εμέτου θέτει υποψία γαστροπάρεσης, ανεπιθύμητων ενεργειών φαρμάκων, μεταβολικών διαταραχών, κυήσεως ή γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Επιπρόσθετα στοιχεία αξιολόγησης αφορούν τη διερεύνηση παθήσεων και καταστάσεων που σχετίζονται με την εκδήλωση ναυτίας (Πίνακας 1.) καθώς και την πρόσφατα ακολουθούμενη φαρμακευτική αγωγή. Η ανεύρεση του αιτίου πρόκλησης του συμπτώματος απαιτεί τη διερεύνηση των προηγούμενων επεισοδίων ναυτίας. Στην κλινική πρακτική δεν είναι σπάνιο παρά τον ενδελεχή έλεγχο διερεύνησης του αιτίου της ναυτίας, αυτό να μην ανευρεθεί. Σε κάποιες περιπτώσεις το οργανικό αίτιο ανευρίσκεται μετά από υποτροπές του συμπτώματος στη διάρκεια διαδοχικών διαγνωστικών ελέγχων. Σε άλλες, το αίτιο αποδίδεται σε ψυχογενείς παράγοντες εφόσον δεν προσδιορίζεται οργανική αιτία. Η κλινική εξέταση κυρίως της κοιλίας καθώς και ο εργαστηριακός και διαγνωστικός έλεγχος συμπληρώνουν την αξιολόγηση όχι μόνο για τον προσδιορισμό της αιτίας του συμπτώματος αλλά και για την αξιολόγηση των επιπλοκών του. (Πίνακας 2.). Η τακτική επανεκτίμηση του συμπτώματος τουλάχιστον μια φορά ημερησίως συμβάλει στην ικανοποιητική διαχείριση του. Η επανεκτίμηση περιλαμβάνει 4

5 αξιολόγηση της έντασης και της αποτελεσματικότητας των εφαρμοζόμενων θεραπευτικών παρεμβάσεων. Η υποτροπή ή επιδείνωση προηγούμενα ελεγχόμενης ναυτίας επιβάλει πλήρη εξ αρχής αξιολόγηση του ασθενή. Πίνακας 2. Αξιολόγηση Ασθενών με Ναυτία Ιστορικό: Έναρξη - Διάρκεια Ένταση Συχνότητα (εμμένουσα, διαλείπουσα) Ποιοτικά χαρακτηριστικά Παρουσία εμέτου, επιδείνωση/ ανακούφιση μετά έμετο Συνοδά συμπτώματα Παράγοντες επιδείνωσης: θέα/ οσμή τροφής, κίνηση, λήψη τροφής, έγερση Παράγοντες ανακούφισης Φαρμακευτική αγωγή Επίδραση στην καθημερινή ζωή Ανεχτή σοβαρότητα/ ένταση ναυτίας Απώλεια σωματικού βάρους Φυσική εξέταση: Κοιλία: ευαισθησία, διάταση, περισταλτισμός του εντέρου, εντερικοί ήχοι (ειλεός, μηχανική απόφραξη), ψηλαφητές μάζες, ηπατομεγαλία, δακτυλική εξέταση Ζωτικά σημεία Εκτίμηση ενυδάτωσης (ποσότητα ούρων, αίσθημα δίψας, ξηρότητα βλεννογόνων, στόματος, υπνηλία, μυϊκές κράμπες) Σημεία σήψης Νευρολογικά σημεία επίπεδο συνείδησης Συμπτώματα και σημεία ανεπάρκειας οργάνων (ηπατική, νεφρική) Διαγνωστικός έλεγχος Εργαστηριακές εξετάσεις: Γενική αίματος, βιοχημικός, ηλεκτρολυτικός, ενδοκρινολογικός έλεγχος, διερεύνηση υπερασβεσταιμίας, νεφρικής ανεπάρκειας, β- χοριακής γοναδοτροπίνης Διαγνωστικός έλεγχος ανάλογα με την υποψία της υποκείμενης αιτίας 5

6 Η αυτοαξιολόγηση της εμπειρίας ναυτίας του ασθενή αποτελεί την ιδανικότερη μέτρηση της. Συχνότερα η μέτρηση της ναυτίας γίνεται με εργαλεία που κατασκευάστηκαν για την μέτρηση ναυτίας από χημειοθεραπεία και αφορούν κυρίως σε ασθενείς με καρκίνο. Εύκολη και απλή μέτρηση της γίνεται με τη χρήση μονοδιάστατων εργαλείων όπως οι αριθμητικές, κατηγορικές και οπτικές αναλογικές κλίμακες. Οι κατηγορικές κλίμακες χρησιμοποιούν μια τετράβαθμη ή συνηθέστερα πεντάβαθμη διαβάθμιση περιγραφικών όρων για την περιγραφή του συμπτώματος. Οι αριθμητικές κλίμακες παρέχουν τη δυνατότητα προφορικής ή γραπτής αξιολόγησης της ναυτίας συνήθως σε μια 11βαθμη κλίμακα 0 με 10, όπου το 0 αντιστοιχεί σε απουσία ναυτίας και το 10 στη χειρότερη. Οι οπτικές αναλογικές κλίμακες είναι οι πλέον χρησιμοποιούμενες στην έρευνα, και αποτελούνται από μια οριζόντια γραμμή 100 mm στα άκρα της οποίας φέρονται περιγραφικοί όροι. Στην αξιολόγηση της ναυτίας χρησιμοποιούνται και πολυδιάστατα εργαλεία εκτίμησης του συμπτώματος, καθώς και εργαλεία εκτίμησης πολλαπλών διαφορετικών συμπτωμάτων και εργαλεία εκτίμησης της ποιότητας ζωής στα οποία περιλαμβάνεται και η ναυτία. Μερικά από τα διαθέσιμα αυτοσυμπληρούμενα πολυδιάστατα εργαλεία εκτίμησης της ναυτίας είναι: Index of Nausea, Vomiting, and Retching, Morrow Assessment of Nausea and Emesis, MASCC Antiemesis Tool, Nausea Rating Index και Nausea Questionnaire. Επιπλέον υπάρχουν εργαλεία έμμεσης εκτίμησης του συμπτώματος όπως Behavioral Observation tool, το οποίο εκτιμά την εμπειρία και συμπεριφορά του ασθενή με ναυτία. Το εργαλείο Common Toxicity Criteria εκτιμά την επίδραση του συμπτώματος στην ικανότητα του ασθενή για την από του στόματος λήψη. Δ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΑΥΤΙΑΣ Η θεραπευτική διαχείριση της ναυτίας περιλαμβάνει τη διόρθωση της υποκείμενης αιτίας πρόκλησης εφόσον είναι εφικτό, τη φαρμακευτική και μη φαρμακευτική παρέμβαση ανακούφισης ή εξάλειψης του συμπτώματος και την αποκατάσταση της ισορροπίας των υγρών, ηλεκτρολυτών και της οξεοβασικής ισορροπίας στην 6

7 περίπτωση που εμφανίζονται καθώς και τη βελτίωση της κατανάλωσης υγρών και τροφών. Ιδιαίτερη πρόκληση της διαχείρισης του συμπτώματος αποτελούν οι ηλικιωμένοι ασθενείς. Η μειωμένη νεφρική λειτουργία, η διαφορετική κατανομή του λίπους στο σώμα και οι μεταβολές της ηπατικής λειτουργίας περιλαμβάνονται μεταξύ των παραγόντων που σχετίζονται με τροποποίηση των δόσεων των αντιεμετικών σκευασμάτων και την αυξημένη πιθανότητα ανεπιθύμητων ενεργειών στους ηλικιωμένους ασθενείς. Επιπλέον ελάχιστα είναι τα διαθέσιμα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με τη διαχείριση της ναυτίας σε ομάδες πληθυσμού ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών. Δ.1. Φαρμακευτική Διαχείριση Ναυτίας Η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής αποτελεί την κύρια θεραπευτική προσέγγιση διαχείρισης της ναυτίας. Η επιλογή του αντιεμετικού σκευάσματος γίνεται με κριτήριο την αιτία του συμπτώματος για τον αποκλεισμό των νευροδιαβιβαστών που συμμετέχουν στην εμφάνιση του καθώς και τις προκαλούμενες παρενέργειες του. Η πολυπολοκότητα του μηχανισμού εμφάνισης του συμπτώματος και η δυσκολία προσδιορισμού της αιτίας στην κλινική πρακτική απαιτεί συνήθως τη χορήγηση περισσότερων του ενός φαρμακευτικών σκευασμάτων. Ωστόσο συνιστάται η έναρξη αντιεμετικής αγωγής με ένα μόνο σκεύασμα. Η αντικατάσταση του αρχικού σκευάσματος ή η βαθμιαία προσθήκη σκευασμάτων με διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης μέχρι την επίτευξη ανακούφισης ή ελέγχου του συμπτώματος, ιδιαίτερα της χρόνιας εκδήλωσης του προτείνεται σε αποτυχία της θεραπείας με μια μόνο φαρμακευτική ουσία. Επιπλέον προτείνεται η έναρξη των σκευασμάτων με τις ελάχιστες προτεινόμενες δόσεις και σταδιακή αύξηση τους, εάν απαιτείται. Φαρμακευτικές ουσίες με προκινητική δράση: Η μετοκλοπραμίδη αποτελεί το συχνότερα χρησιμοποιούμενο αντιεμετικό σκεύασμα με κύρια δράση στον οισοφάγο, το στόμαχο και το λεπτό έντερο, και περιορισμένη στο παχύ έντερο. Τα ερευνητικά δεδομένα για την αποτελεσματικότητα της είναι αντιφατικά, αλλά η χορήγηση 7

8 μικρών δόσεων μετοκλοπραμίδης τρεις φορές ημερησίως φαίνεται να είναι αποτελεσματική σε ποσοστό 30-40% των ασθενών. Η συνήθης χορήγηση περιλαμβάνει 10-20mg από το στόμα τρεις ή τέσσερις φορές ημερησίως, μισή ώρα πριν τα γεύματα, 5mg υποδορίως και 5-10mg ενδομυικώς σε μέγιστες ημερήσιες δόσεις mg. Η μετοκλοπραμίδη εμφανίζει παρενέργειες σε ποσοστό 10%-20% των ασθενών μερικές από τις οποίες είναι σημαντικές. Η ανησυχία, η υπνηλία και η κόπωση περιλαμβάνονται μεταξύ των συνήθων παρενεργειών του φαρμάκου. Ακούσιες κινήσεις εξωπυραμιδικής αιτιολογίας παρουσιάζουν ηλικιωμένοι ασθενείς συνήθως σε αυξημένες δόσεις επί μακροχρόνιας χορήγησης. Η χορήγηση της συνιστάται να διακόπτεται σε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 12 εβδομάδων. Ιδιαίτερες προφυλάξεις απαιτούνται σε ηλικιωμένους ασθενείς με νόσο Parkinson, αυξημένη αρτηριακή πίεση, δυσλειτουργία νεφρών και ήπατος καθώς και καρδιακή ανεπάρκεια. Επιπλέον, η μιρταζαπίνη, η ερυθρομυκίνη, η δομπεριδόνη και η σισαπρίδη εμφανίζουν προκινητική αντιεμετική δράση και χορηγούνται στην κλινική πρακτική. Η δομπεριδόνη είναι αποτελεσματική στην οξεία και αντανακλαστική ναυτία μετά από χημειοθεραπεία καθώς και στη μετεγχειρητική και τη σχετιζόμενη με γαστροπάρεση ναυτία. Η συνήθης δόση χορήγησης είναι mg κάθε 6 με 8 ώρες από το στόμα. Πλεονέκτημα της είναι ο μικρότερος κίνδυνος εξωπυραμιδικών συμπτωμάτων συγκριτικά με την μετοκλοπραμίδη. Η δομπεριδόνη και σισαπρίδη χορηγούνται σπανίως και υπό ειδικές συνθήκες λόγω των αυξημένων καρδιαγγειακών παρενεργειών τους. Η σισαπρίδη, αν και αναγνωρίζεται ιδιαίτερα αποτελεσματική, χρησιμοποιείται ελάχιστα λόγω σημαντικών καρδιολογικών παρενεργειών. Η χρήση της περιορίζεται σε μικρής χρονικής διάρκειας χορήγηση υπό παρακολούθηση των ασθενών που τη λαμβάνουν. Ανταγωνιστές υποδοχέων Ντοπαμίνης: Κύρια αντιεμετικά σκευάσματα αποτελούν οι φαινοθιαζίνες και κυρίως η υδροχλωρική χλωροπρομαζίνη και αντιψυχωσικά σκευάσματα με συχνότερα χορηγούμενη την αλοπεριδόλη. Η υδροχλωρική χλωροπρομαζίνη αποτελεί μια από τις συχνότερα χορηγούμενες ουσίες για τη 8

9 διαχείριση της μέτριας και σοβαρής μετεγχειρητικής και της σχετιζόμενης με τη χημειοθεραπεία ναυτίας. Η συνήθης αντιεμετική της δόση είναι mg ανά 4-6 ώρες ή mg ανά 3-4 ώρες από το στόμα. Στις παρενέργειες της περιλαμβάνονται η καταστολή, η υπόταση, η δυστονία, τα εξωπυραμιδικά συμπτώματα, οι διαταραχές του καρδιογραφήματος, οι διαταραχές των λευκών αιμοσφαιρίων και η σύγχυση. Λόγω των σοβαρών παρενεργειών της δε συνιστάται σε ηλικιωμένους, ψυχωτικούς ασθενείς και σε ασθενείς με καρδιαγγειακές διαταραχές, υπερτροφία προστάτη και γλαύκωμα, ενώ μειωμένες δόσεις απαιτούνται σε ασθενείς με δυσλειτουργία ήπατος. Οι συνδυασμοί αντιεμετικών σκευασμάτων που περιέχουν χλωροπρομαζίνη φαίνεται να είναι αποτελεσματικοί κυρίως επί αποτυχίας άλλων αντιεμετικών σχημάτων σε ποσοστό μόλις 20%-30% των ασθενών. Η αλοπεριδόλη είναι μια βουτυροφαινόνη με σημαντική αντιεμετική δράση σε δόση 1,5-5 mg ανά 12 ή 8 ώρες από το στόμα ή 0,5-2mg ενδοφλέβια ανά 8 ώρες. Οι παρενέργειες της είναι ανάλογες εκείνων των φαινοθιαζινών, με εξαίρεση την λιγότερη προκαλούμενη καταστολή και υπόταση, αλλά τα περισσότερο αυξημένα εξωπυραμιδικά συμπτώματα. Η χορήγηση της δε συνιστάται σε ασθενείς με νόσο Parkinson και σοβαρή ηπατική διαταραχή. Επιπλέον αποφεύγεται η χορήγηση της σε συνδυασμό με καρβαμαζεπίνη, φαινυτοϊνη, φαινοβαρβιτάλη, ριφαμπικίνη και κινιδίνη. Η αποτελεσματικότητα της αλοπεριδόλης έχει ελεγχθεί κυρίως σε ασθενείς με καρκίνο και εντερική απόφραξη. Η ολανζαπίνη έχει αντιεμετική δράση σε δόση είναι 5-10mg/ανά ημέρα από το στόμα. Σε ηλικιωμένους και εξασθενημένους ασθενείς συνιστάται η έναρξη της χορήγησης με μικρότερη δόση. Η ολανζαπίνη προκαλεί λιγότερες εξωπυραμιδικές αντιδράσεις από άλλα αντιψυχωσικά σκευάσματα. Στις συνήθεις ανεπιθύμητες ενέργειες της περιλαμβάνονται η υπνηλία και η αύξηση του σωματικού βάρους, ενώ έχουν περιγραφεί ξηροστομία, δυσκοιλιότητα, αύξηση της όρεξης για φαγητό, διέγερση, υπεργλυκαιμία και οίδημα. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτεί σε ηλικιωμένους ασθενείς με σοβαρή καρδιαγγειακή, ιδιαίτερα στεφανιαία νόσο, 9

10 υπερχοληστεροναιμία, νόσο Parkinson και διαταραχή της ηπατικής και νεφρικής λειτουργίας. Αντισταμινικά: Κύριοι εκπρόσωποι της κατηγορίας με αντιεμετική δράση είναι η προμεθαζίνη, η υδροχλωρική υδροξυζίνη και η υδροχλωρική διφαινυδραμίνη. Η προμεθαζίνη είναι μια φαινοδιαζίνη που χρησιμοποιείται κυρίως για διαχείριση της ναυτίας κίνησης, των διαταραχών του λαβυρίνθου, της κεφαλαλγίας αλλά φαίνεται να είναι αποτελεσματική και στη ναυτία που σχετίζεται με την αυξημένη ενδοκράνια πίεση. Συνήθως χορηγείται από το στόμα σε δόση 25 mg ή ενδοφλεβίως κάθε 4-6 ώρες (μέγιστη δόση 100mg/ ανά ημέρα). Η χορήγηση των ελάχιστων δόσεων, κατανεμημένες στη διάρκεια της ημέρας επιτυγχάνει τις ελάχιστες παρενέργειες. Συνηθέστερη παρενέργεια είναι η καταστολή, ενώ σχετικά γρήγορα αναπτύσσεται ανοχή. Η υπνηλία, η εξωπυραμιδική συνδρομή, η κεφαλαλγία, η δυσκοιλιότητα, η κατακράτηση ούρων καθώς και οι σπασμοί περιλαμβάνονται στις παρενέργειες της. Δε συνιστάται η χορήγηση της σε ηλικιωμένους και προτείνεται η διακοπή της σε μη αποτελεσματικότητα της δράσης της, για αποφυγή των αντιχολινεργικών ανεπιθύμητων ενεργειών της, όπως σύγχυση, ιδιαίτερα σε ασθενείς με άνοια. Η υδροχλωρική υδροξυζίνη και η υδροχλωρική διφαινυδραμίνη χορηγούνται για τη διαχείριση ναυτίας αλλά συνιστάται η προσοχή σε ηλικιωμένους ασθενείς, λόγω των σοβαρών ανεπιθύμητων παρενεργειών τους. Επιλεκτικοί ανταγωνιστές των υποδοχέων σεροτονίνης: Οι ανταγωνιστές των υποδοχέων σεροτονίνης (ονδανσετρόνη, γρανισετρόνη, τροπισετρόνη, ντολασετρόνη και παλονοσετρόνη) αποτελούν την κύρια αντιεμετική αγωγή σε ασθενείς με ναυτία σχετιζόμενη με χημειοθεραπεία, ενώ χρησιμοποιούνται λιγότερο σε ναυτία από άλλα αίτια, ιδιαίτερα αποφρακτικής αιτιολογίας και νεφρικής ανεπάρκειας. Η συνιστώμενη δόση χορήγησης είναι 4-8 mg ονδανσετρόνης εφάπαξ ή δυο φορές ημερησίως, 1mg γρανισετρόνης δυο φορές ημερησίως, 200mg ντολασετρόνης εφάπαξ ημερησίως και 0,25 παλονοσετρόνης εφάπαξ ημερησίως ενδοφλεβίως. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες τους είναι ήπιες και παροδικές και 10

11 περιλαμβάνουν συνήθως κεφαλαλγία, δυσκοιλιότητα και καρδιαγγειακές διαταραχές. Η χορηγούμενη δόση απαιτεί τροποποίηση σε ασθενείς με ηπατική ανεπάρκεια. Επιπλέον έχει περιγραφεί ότι προκαλούν μείωση της αποτελεσματικότητας της τραμαδόλης. Κορτικοστεροειδή: Τα κορτικοστεροειδή χρησιμοποιούνται στη διαχείριση ναυτίας σχετιζόμενης με χημειοθεραπεία, εντερική απόφραξη και αυξημένη ενδοκράνια πίεση, ενώ αποτελούν δεύτερης γραμμής θεραπεία για τη χρόνια ναυτία σε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο. Η συνολική αποτελεσματικότητα τους κυμαίνεται από 20% έως 75%. Η συνήθης αντιεμετική δόση είναι 4-8mg δεξαμεθαζόνης ανά ημέρα για τη χρόνια ναυτία και έως και 16mg/ ανά ημέρα σε εντερική απόφραξη ή αυξημένη ενδοκράνια πίεση. Συνήθως χορηγείται η ελάχιστη δυνατή δόση για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Επιπλέον σε επίτευξη του μέγιστου θεραπευτικού αποτελέσματος ή μη εμφάνιση θεραπευτικού αποτελέσματος μετά από χορήγηση χρονικού διαστήματος 7 έως 10 ημερών, ή σε εμφάνιση παρενεργειών επιβάλλεται η μείωση της δόσης ή η διακοπή του σκευάσματος. Λόγω των σημαντικών ανεπιθύμητων ενεργειών της δεξαμεθαζόνης χορηγείται με ιδιαίτερες προφυλάξεις σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και ασθενείς με ψυχιατρικό ιστορικό. Βενζοδιαζεπίνες: Η Διαζεπάμη αλλά κυρίως η Λοραζεπάμη χορηγείται συχνά ως αντιεμετικό, αλλά έχει περιορισμένη αποτελεσματικότητα. Η αγχολυτική και κατασταλτική της δράση αυξάνει περισσότερο την αποτελεσματικότητα άλλων συνγχορηγούμενων αντιεμετικών σκευασμάτων και προφυλάσσει από την εμφάνιση αντανακλαστικής ναυτίας μετά από χημειοθεραπεία. Βουτυλοβρωμιούχος Υοσκίνη: χορηγείται ως αντιεμετικό κύριως στη διαχείριση ναυτίας από εντερική απόφραξη σε υποδόρια έγχυση mg ημερησίως. Οκτρεοτίδη: αποτελεί ανάλογο της σωματοστατίνης που χρησιμοποιείται για την ανακούφιση από εντερική απόφραξη, ιδιαίτερα σε εμφάνιση εμέτων μεγάλου όγκου, 11

12 που δεν ανταποκρίνονται σε άλλα σκευάσματα. Η αποτελεσματικότητα της οφείλεται στον περιορισμό των εκκρίσεων του εντέρου και του παγκρέατος, στον περιορισμό της κινητικότητας στομάχου και εντέρου καθώς και στην αγγειοδιαστολή. Χορηγείται σε υποδόρια έγχυση 100μg κάθε 8 ώρες ή μg ημερησίως σε ενδοφλέβια ή συνεχή υποδόρια έγχυση. Στις συχνότερες παρενέργειες της περιλαμβάνονται οι δερματικές τοπικές αντιδράσεις στο σημείο της έγχυσης με πόνο ή καύσο καθώς και γαστρεντερικές αντιδράσεις συμπεριλαμβανομένων κραμπών, ναυτίας και εμέτου, διάρροιας ή δυσκοιλιότητας. Κεφαλαλγία, υποθυρεοειδισμός και καρδιακή τοξικότητα περιλαμβάνονται στις γενικές παρενέργειες της. Η επίδρασης της στην ινσουλίνη και στις άλλες ορμόνες απαιτείται τακτική παρακολούθηση των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη, ενδοκρινοπάθειες καθώς και νεφρική και ηπατική ανεπάρκεια. Κανναβοειδή: Περιορισμένα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν την αποτελεσματικότητα των κανναβοειδών στον έλεγχο της σχετιζόμενης με τη χημειοθεραπεία ναυτίας, αλλά περαιτέρω μελέτη θα διασαφηνίσει την αποτελεσματικότητα τους στη διαχείριση της ναυτίας. Η περιορισμένης διάρκειας αποτελεσματικότητα τους και οι αυξημένες παρενέργειες τους (καταστολή, υπνηλία, αταξία κ.α.) δε διευκολύνουν τη χρήση τους στην κλινική πρακτική, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ασθενείς. Δ.2. Μη φαρμακευτική διαχείριση Η βελτίωση της καταπόνησης από το σύμπτωμα καθώς και η αύξηση της κατανάλωσης τροφής και υγρών μπορεί να επιτευχθεί με απλές διατροφικές συστάσεις. Η καλή στοματική υγιεινή καθώς και ο περιορισμός ερεθισμάτων έντονων οσμών και εικόνων που εγείρουν τη ναυτία είναι αποτελεσματικά στη διαχείριση του συμπτώματος. Επιπλέον η αποφυγή κατανάλωσης πολύ λιπαρών, πικάντικων, γλυκών και αλμυρών τροφών καθώς και η αποφυγή κατανάλωση δύσπεπτων τροφών και υγρών με ανθρακικό περιορίζουν την εμφάνιση της. Η λήψη μικρών, συχνών γευμάτων στη διάρκεια της ημέρας και μικρών ποσοτήτων νερού ή χυμών συμβάλλει στην αύξηση της κατανάλωσης τροφής και υγρών χωρίς την επιδείνωση του 12

13 συμπτώματος. Σκληρής σύστασης γλυκά με γεύση μέντα ή λεμόνι περιορίζουν τη ναυτία. Η μάσηση πάγου, παγωμένων φρούτων και γρανιτών επιτρέπει την αύξηση της κατανάλωσης υγρών, δημιουργώντας αίσθημα άνεσης. Τα ερευνητικά δεδομένα για την αποτελεσματικότητα των μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων διαχείρισης της ναυτίας είναι περιορισμένα και αφορούν κυρίως τη ναυτία που σχετίζεται με τη χημειοθεραπεία. Τεχνικές χαλάρωσης και απόσπασης προσοχής, συμβάλλουν στο περιορισμό του άγχους και της ψυχολογικής καταπόνησης, επιτυγχάνοντας ανάκτηση του αισθήματος ελέγχου του ασθενή. Η προοδευτική χαλάρωση μυών και η καθοδηγούμενη φαντασίωση έχουν χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση του συμπτώματος με αντιφατικά αποτελέσματα. Το μασάζ είναι αποτελεσματικό στη διαχείριση της ναυτίας ασθενών μετά από μεταμόσχευση μυελού και το μασάζ πελμάτων σε νοσηλευόμενους ασθενείς με καρκίνο. Ο βελονισμός και η κατανάλωση τζίντζερ έχουν βρεθεί αποτελεσματικά σε ασθενείς με σχετιζόμενη με τη χημειοθεραπεία ναυτία, με περιορισμένης χρονικής διάρκειας θεραπευτικό αποτέλεσμα. 13

14 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης Ahles TA, Tope DM, Pinkson B, Walch S, Hann D, Whedon M, Dain B, Weiss JE, Mills L, Silberfarb PM. Massage therapy for patients undergoing autologous bone marrow transplantation. Journal of Pain & Symptom Management, 1999; 18(3): American Gastroenterological Association. American Gastroenterological Association medical position statement: nausea and vomiting. Gastroenterology, 2001; 120(1): Arakawa S. Relaxation to reduce nausea, vomiting, and anxiety induced by chemotherapy in Japanese patients. Cancer Nursing, 1997); 20(5): Bagshaw SM, Hagen NA. Medical efficacy of cannabinoids and marijuana: a comprehensive review of the literature. Journal of Palliative Care, 2002; 18(2): Barone JA. Domperidone: a peripherally acting dopamine2-receptor antagonist. Ann Pharmacother, 1999; 33(4): Bentley A, Boyd K. Use of clinical pictures in the management of nausea and vomiting: a prospective audit. Palliative Medicine, 2001; 15(3): Bhana N, Foster RH, Olney R, Plosker GL. Olanzapine: an updated review of its use in the management of schizophrenia. Drugs, 2001; 61(1): Bruera E, Belzile M, Neumann C, Harsanyi Z, Babul N, Darke A. A double-blind, crossover study of controlled-release metoclopramide and placebo for the chronic nausea and dyspepsia of advanced cancer. Journal of Pain & Symptom Management, 2000); 19(6): Cancer Care Nova Scotia. Guidelines for the management of nausea and vomiting in cancer patients. Retrieved by ttp:// Cheung WY, Le LW, Zimmermann C. Symptom clusters in patients with advanced cancers. Supportive Care in Cancer, 2009; 17(9): Clark K, Agar MR, Currow D. Metoclopramide for chronic nausea in adult palliative care patients with advanced cancer (Protocol). Cochrane Database Syst Rev, 2010; 2. Critchley P, Plach N, Grantham M, Marshall D, Taniguchi A, Latimer E, Jadad AR. Efficacy of haloperidol in the treatment of nausea and vomiting in the palliative patient: a systematic review. Journal of Pain & Symptom Management; 2001: 22(2): Dahl SG, Strandjord RE Pharmacokinetics of chlorpromazine after single and chronic dosage. Clin Pharmacol Ther, 1977; 21(4):

15 Davis MP, Hallerberg G. A Systematic Review of the Treatment of Nausea and/or Vomiting in Cancer Unrelated to Chemotherapy or Radiation. J Pain Symptom Manage. 2010; 39(4): De Maeyer JH, Lefebvre RA, Schuurkes JA. 5-HT4 receptor agonists: similar but not the same. Neurogastroenterol Moti, 2008; 20(2): Enger C, Cali C, Walker AM. Serious ventricular arrhythmias among users of cisapride and other QT-prolonging agents in the United States. Pharmacoepidemiol Drug Safety, 2002; 11(6): Ezzo JM, Richardson MA, Vickers A, Allen C, Dibble SL, Issell BF, Lao L, Pearl M, Ramirez G, Roscoe J, Shen J, Shivnan JC, Streitberger K, Treish I, Zhang G. Acupuncture-point stimulation for chemotherapy-induced nausea or vomiting. Cochrane Database Systematic Reviews 2006; 2, CD Grealish L, Lomasney A, Whiteman B. Foot massage. A nursing intervention to modify the distressing symptoms of pain and nausea in patients hospitalized with cancer. Cancer Nursing 2000; 23(3): Hesketh PJ. Chemotherapy-induced nausea and vomiting. New England Journal of Medicine, 2008; 358(23): Kim SW, Shin IS, Kim JM, et al. Mirtazapine for severe gastroparesis unresponsive to conventional prokinetic treatment. Psychosomatics, 2006; 47(5): Magueur E, Hagege H, Attali P, Singlas E, Etienne JP, Taburet AM. Pharmacokinetics of metoclopramide in patients with liver cirrhosis. British Journal of Clinical Pharmacology, 1991; 31(2): Martin BR, Wiley JL. Mechanism of action of cannabinoids: how it may lead to treatment of cachexia, emesis, and pain. Journal of Supplement Oncology, 2004; 2(4): Molassiotis A. A pilot study of the use of progressive muscle relaxation training in the management of post-chemotherapy nausea and vomiting. European Journal of Cancer Care, 2000; 9(4): Morita T, Tei Y, Shishido H, et al. Chlorpheniramine malate as an alternative to antiemetic cyclizine. Journal of Pain & Symptom Management 2004; 27(5): Muth ER, Stern RM, Thayer JF, et al. Assessment of the multiple dimensions of nausea: the Nausea Profile (NP). Journal of Psychosomatic Research, 1996; 40(5): O Brien C. Nausea and Vomiting. Canadian Family Physician, 2008; 54(6):

16 Osborne RJ, Slevin ML, Hunter RW, Hamer J. Cardiotoxicity of intravenous domperidone. Lancet, 1985; 2(8451): 385. Peroutka SJ, Snyder SH. Antiemetics: neurotransmitter receptor binding predicts therapeutic actions. Lancet, 1982; 1(8273): Puisieux FL, Adamantidis MM, Dumotier BM, Dupuis BA. Cisapride induced prolongation of cardiac action potential and early after depolarizations in rabbit Purkinje fibres. British Journal of Pharmacology, 1996; 117(7): Quigley EM, Hasler WL, Parkman HP. AGA technical review on nausea and vomiting. Gastroenterology. 2001; 120(1): Quigley EMM. Motility and dyspepsia. In: Johnson DA, Katz PE, Castell DO, eds. Dyspepsia. Philadelphia: ACP, 2000: Rhodes VA, McDaniel RW, Homan SS, et al. An instrument to measure symptom experience: symptom occurrence and symptom distress. Cancer Nursing, 2000; 23(1): Rhodes VA, McDaniel RW. The Index of Nausea, Vomiting, and Retching: a new format of the Index of Nausea and Vomiting. Oncology Nursing Forum, 1999; 26(5): Ripamonti C, Mercadante S, Groff L, et al. Role of octreotide, scopolamine butylbromide, and hydration in symptom control of patients with inoperable bowel obstruction and nasogastric tubes: a prospective randomized trial. Journal of Pain & Symptom Management 2000; 19(1): Wood JM, Chapman K, Eilers J. Tools for assessing nausea, vomiting, and retching. Cancer Nursing, 2011; 34(1): E

17 1. ΣΧΕΔΙΟ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ A. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ: ΝΑΥΤΙΑ Ορισμός: Υποκειμενική δυσάρεστη κατά ώσεις αίσθηση στον λάρυγγα, στο επιγάστριο ή στην κοιλιακή χώρα, που μπορεί να οδηγήσει σε τάση ή ανάγκη για έμετο. Σχετιζόμενοι παράγοντες Θεραπευτική αγωγή Γαστρικός ερεθισμός (π.χ. αίμα, αλκοόλ) Φάρμακα (Πίνακας 1.) Ακτινοθεραπεία Οργανικοί Λοίμωξη Βιοχημικές ενδοκρινικές διαταραχές (π.χ. Κύηση, ουραιμία, διαβητική κετοξέωση, διαταραχές παραθυρεοειδών, υπερθυρεοειδισμός, νόσος Adisson) Εντοπισμένοι όγκοι στο κεντρικό νευρικό σύστημα (π.χ. ακουστικό νευρίνωμα, πρωτοπαθείς ή δευτεροπαθείς όγκοι εγκεφάλου, οστικές μεταστάσεις στη βάση του κρανίου), ενδοκοιλιακοί όγκοι. Τοξίνες Παθολογία οισοφάγου/ στομάχου/ παγκρέατος/ εντέρου/ ήπατος/ χοληδόχου κύστεως Λειτουργικές διαταραχές πεπτικού σωλήνα (γαστροπάρεση, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου κ.α.), απόφραξη Γαστρική διάταση/ ερεθισμός Κινήτωση (ναυτία λόγω κίνησης), νόσος Meniere, διαταραχές λαβυρίνθου Αυξημένη ενδοκράνια πίεση, μηνιγγίτιδα, επιληπτική κρίση, σπασμοί, απομυελινωτική νόσος Χειρουργική επέμβαση 17

18 Ψυχιατρική νόσος Περιστασιακοί Ενοχλητικές οσμές/ γεύση, δυσάρεστο οπτικό ερέθισμα Πόνος Ψυχολογικοί παράγοντες, άγχος, φόβος, συναισθηματική καταπόνηση Ασιτία Προσδιοριστικά Χαρακτηριστικά ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Το άτομο θα: αναφέρει ναυτία Ο νοσηλευτής θα παρατηρεί: αποστροφή προς το φαγητό αυξημένη έκκριση σιέλου αυξημένη κατάποση, αίσθηση αναγούλας 18

19 Β. ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΚΒΑΣΕΙΣ: ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΝΑΥΤΙΑΣ Βαθμολόγηση με 1: Σοβαρή, 2: Σημαντική, 3: Μέτρια, 4: Ήπια, 5: Απουσία, ΜΕ: Μη Εφαρμόσιμο. Αρχική βαθμολογία:... Τελική βαθμολογία:... Δείκτες Ο ασθενής θα είναι ελεύθερος από ναυτία: Συχνότητα ναυτίας Ένταση ναυτίας Καταπόνηση από ναυτία Συχνότητα εμέτου Ένταση εμέτου Καταπόνηση από έμετο Υπερβολική έκκριση σιέλου Μεταβολές της γεύσης Μη ανοχή οσμών Απώλεια βάρους Καύσος στο επιγάστριο Πόνος στο επιγάστριο Ρουκετοειδής έμετος Αιματηρή έμεση Καφεδοειδής έμεση Κοπρανώδης έμεση Ο ασθενής θα εμφανίζει: Μειωμένη λήψη υγρών Μειωμένη λήψη τροφής Μειωμένη αποβολή ούρων Διαταραχές υγρών Διαταραχές ηλεκτρολυτών Διαταραχή οξεοβασικής ισορροπίας Εξασθένιση Ληθαργικότητα Διαταραχές ύπνου Μειωμένη αυτοφροντίδα Άγχος Συναισθηματική καταπόνηση Παρενέργειες από την αντιεμετική αγωγή Ο ασθενής θα: Αναγνωρίζει παράγοντες επιδείνωσης Εφαρμόζει μέτρα Σοβαρή 1 Ποτέ 1 Σημαντική 2 Σπάνια 2 Μέτρια 3 Μερικές φορές 3 Ήπια 4 Συχνά 4 Απουσία 5 Πάντοτε 5 ΜΕ ΜΕ 19

20 προφύλαξης Λαμβάνει τη συνταγογραφούμενη αντιεμετική αγωγή Θα τηρεί ημερολόγιο καταγραφής 20

Φροντίδα ενήλικα με Σακχαρώδη Διαβήτη στο νοσοκομείο και στο σπίτι

Φροντίδα ενήλικα με Σακχαρώδη Διαβήτη στο νοσοκομείο και στο σπίτι Φροντίδα ενήλικα με Σακχαρώδη Διαβήτη στο νοσοκομείο και στο σπίτι Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 2016 ΚΩΤΤΑ ΘΕΟΔΩΡΑ, Αναπληρώτρια προϊσταμένη στην Α ΠΡΠ του ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης Ετυμολογία όρου «διαβαίνω»

Διαβάστε περισσότερα

Νοσηλευτική Διεργασία

Νοσηλευτική Διεργασία Νοσηλευτική Διεργασία Νοσηλευτική διεργασία Νοσηλευτική διεργασία είναι τρόπος σκέψης και δράσης που βασίζεται στην επιστημονική μεθοδολογία, η οποία χρησιμοποιείται από νοσηλευτές για την επίλυση προβλημάτων.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ»

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΣΧΕΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ Πρόληψη εμφάνισης νοσημάτων Θεραπεία ασθενών στο χώρο του νοσοκομείου

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα ΙΙΙ Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και του φύλλου οδηγιών χρήσης

Παράρτημα ΙΙΙ Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και του φύλλου οδηγιών χρήσης Παράρτημα ΙΙΙ Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και του φύλλου οδηγιών χρήσης Σημείωση: Αυτές οι τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αλεξία Θωμοπούλου MSc, Διατροφολόγος- Κλινική Διαιτολόγος, Ειδική στον καρκίνο

Γράφει: Αλεξία Θωμοπούλου MSc, Διατροφολόγος- Κλινική Διαιτολόγος, Ειδική στον καρκίνο Γράφει: Αλεξία Θωμοπούλου MSc, Διατροφολόγος- Κλινική Διαιτολόγος, Ειδική στον καρκίνο Η αντιμετώπιση του ογκολογικού ασθενή είναι μια περίπλοκη υπόθεση διότι εκτός από την κύρια θεραπεία (είτε χημειοθεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές του στομάχου.

Διαταραχές του στομάχου. Διαταραχές του στομάχου. Δυσπεψία Η δυσπεψία δεν είναι μια ασθένεια αλλά ένα σύνολο συμπτωμάτων. Πρόκειται για κατάσταση κακής λειτουργίας του πεπτικού συστήματος που δημιουργεί δυσχέρειες κατά την πέψη.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 12: HIV Ο HIV έχει συνδεθεί με κακή θρέψη και με το σύνδρομο απώλειας καθαρής σωματικής μάζας και λιπώδους ιστού (AIDS wasting syndrome). Η απώλεια σωματικού

Διαβάστε περισσότερα

Μ Ε Τ Α Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Ο Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α Σ Τ Ο Σ Α Κ Χ Α Ρ Ω Δ Η Δ Ι Α Β Η Τ Η

Μ Ε Τ Α Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Ο Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α Σ Τ Ο Σ Α Κ Χ Α Ρ Ω Δ Η Δ Ι Α Β Η Τ Η Μ Ε Τ Α Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Ο Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α Σ Τ Ο Σ Α Κ Χ Α Ρ Ω Δ Η Ο κ. Χ είναι 45 ετών διευθυντής πολυεθνικής και από την ηλικία των 20 ετών διαγνώστηκε με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 ενώ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ (Readiness for enchanced nutrition) Συντάκτης: Πέτρος Κολοβός Περιεχόμενα ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση; Υπέρταση Τι Είναι η Υπέρταση; Η πίεση του αίματος είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν μεταφέρεται από την καρδιά στην κυκλοφορία. Η σταθερά αυξημένη πίεση, άνω των φυσιολογικών ορίων, αποκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα καθημερινής φροντίδας σε ανθρώπους με Άνοια

Θέματα καθημερινής φροντίδας σε ανθρώπους με Άνοια Θέματα καθημερινής φροντίδας σε ανθρώπους με Άνοια Βασίλης Παπαδόπουλος Νοσηλευτής Τ.Ε. Προϊστάμενος Νοσηλευτής Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων Άκτιος και Άκτιος Μονάδα Alzheimer Ο ρόλος του νοσηλευτή σε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. «ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΕΙΑ»

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. «ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΕΙΑ» ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. «ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΕΙΑ» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ; Ο όρος δυσκοιλιοτητα σημαίνει οτι υπάρχει δυσκολία στο άτομο για αφόδευση.

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο.

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο. Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο. Τα συμπτώματα αυτά δεν πρέπει ποτέ να τα αγνοούμε γιατί η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου μπορεί να σώσει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΑΥΤΟΧΘΟΝΑ ΒΙΟ ΡΑΣΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ. Π. Παππάς

ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΑΥΤΟΧΘΟΝΑ ΒΙΟ ΡΑΣΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ. Π. Παππάς ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΑΥΤΟΧΘΟΝΑ ΒΙΟ ΡΑΣΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ Π. Παππάς ΑΥΤΟΧΘΟΝΑ ΒΙΟ ΡΑΣΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ Κατηγορίες ιστικών ορµονών Αποκαρβοξυλιωµένα αµινοξέα (ισταµίνη, σεροτονίνη) Πολυπεπτίδια (κινίνες, ουσία Ρ) Εικοσανοειδή

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα ΙΙΙ. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και τα Φύλλα Οδηγιών Χρήσης

Παράρτημα ΙΙΙ. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και τα Φύλλα Οδηγιών Χρήσης Παράρτημα ΙΙΙ Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και τα Φύλλα Οδηγιών Χρήσης Σημείωση : Οι τροποποιήσεις στην Περίληψη των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος

Διαβάστε περισσότερα

Κανένα για αυτήν την παρουσίαση. Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές επιχορηγήσεις την τελευταία διετία: Abbvie,Novartis, MSD, Angelini,

Κανένα για αυτήν την παρουσίαση. Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές επιχορηγήσεις την τελευταία διετία: Abbvie,Novartis, MSD, Angelini, Κανένα για αυτήν την παρουσίαση Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές επιχορηγήσεις την τελευταία διετία: Abbvie,Novartis, MSD, Angelini, 2 Κυκλοσπορίνη-θεραπευτικές ενδείξεις 3 Θεραπεία σοβαρών μορφών

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ 1 ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ Aflen 300 mg καψάκια σκληρά Triflusal Διαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης προτού αρχίσετε να παίρνετε αυτό το φάρμακο,

Διαβάστε περισσότερα

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες:

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες: Δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα του κατώτερου πεπτικού σωλήνα, επηρεάζοντας κάθε χρόνο ένα μεγάλο αριθμό ασθενών, κυρίως των χωρών του δυτικού κόσμου. Εικόνα 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ. Γεώργιος Ι. Πανουτσόπουλος Δρ. Φυσιολογίας του Ανθρώπου Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ. Γεώργιος Ι. Πανουτσόπουλος Δρ. Φυσιολογίας του Ανθρώπου Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ Γεώργιος Ι. Πανουτσόπουλος Δρ. Φυσιολογίας του Ανθρώπου Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου 1 Ο πρώτος χρόνος μετά τη γέννηση έχει τις μεγαλύτερες και ταχύτερες φυσιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

Κλινικό Φροντιστήριο «Εφαρμόζοντας τις Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Αρτηριακή Υπέρταση στο Σχεδιασμό της Νοσηλευτικής Φροντίδας»

Κλινικό Φροντιστήριο «Εφαρμόζοντας τις Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Αρτηριακή Υπέρταση στο Σχεδιασμό της Νοσηλευτικής Φροντίδας» Κλινικό Φροντιστήριο «Εφαρμόζοντας τις Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Αρτηριακή Υπέρταση στο Σχεδιασμό της Νοσηλευτικής Φροντίδας» Παρουσίαση Κλινικής Περίπτωσης : Χατζοπούλου Μ., Νοσηλεύτρια ΠΕ, MSc,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Κάλυψη των ενεργειακών αναγκών Πρόληψη/ αντιμετώπιση κακής θρέψης Πρόληψη της απώλειας βάρους Αντιμετώπιση της

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ

Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΣΚΟΠΩΝ/ΕΚΒΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΕΚΒΑΣΕΩΝ Τα

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η Καρδιακή Ανεπάρκεια(ΚΑ) είναι ένα πολύπλοκο, προοδευτικά εξελισσόμενο σύνδρομο κλινικών, αιμοδυναμικών και νευροορμονικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη.

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Καρκίνος του προστάτη Επιδημιολογία: Αποτελεί τον συχνότερα διαγνωσμένο καρκίνο στον άνδρα. 186.320

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Η στυτική δυσλειτουργία είναι ένα από τα συχνότερα νοσήματα των ανδρών στην σημερινή εποχή.σε νεαρότερες ηλικίες το 30% οφείλεται σε οργανικές αιτίες και το 70 % σε ψυχολογικά αίτια

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Τι είναι ο υδροκέφαλος παθολογική αύξηση της ποσότητας εγκεφαλονωτιαίου υγρού εντός της κρανιακής κοιλότητας που αντανακλά σε αύξηση των διαστάσεων των κοιλιών του εγκεφάλου. Η

Διαβάστε περισσότερα

ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ Ι. Φυσιολογία και παθοφυσιολογία του πόνου... 15 1. Ορισμός και τύποι του πόνου... 15 1.1. Ο ορισμός του πόνου... 15 1.2.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια Βασικές έννοιες Εθισμός Μερικές από τις ουσίες που καταναλώνει ο άνθρωπος προκαλούν εθισμό, δηλαδή μεταβάλλουν τη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ SHOCK

ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ SHOCK ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ SHOCK Η αναφυλαξία είναι μια δυνητικά θανατηφόρος κατάσταση που χρήζει άμεσης και σωστής αντιμετώπισης Η συχνότητα της έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια στις αναπτυγμένες χώρες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5: ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗΣ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5: ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗΣ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5: ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗΣ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ Νόσος Crohn ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Πρόληψη και αντιμετώπιση της κακής θρέψης Πρόληψη της απώλειας

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος τελικού σταδίου

Καρκίνος τελικού σταδίου Καρκίνος τελικού σταδίου Ως τελικό στάδιο µιας αρρώστιας χαρακτηρίζουµε το στάδιο εκείνο που κάθε θεραπευτικός χειρισµός έχει εξαντληθεί και η ιατρική προσπάθεια επικεντρώνεται πλέον στην αντιµετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Οι ασθενείς με νευρογενή ανορεξία παρουσιάζουν σημαντική απώλεια βάρους, είναι ανορεκτικοί και υποφέρουν από

Διαβάστε περισσότερα

MA0211 ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ - ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ

MA0211 ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ - ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ MA0211 ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ - ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Συντετμημένος Τίτλος: Τίτλος Μαθήματος Πλήρης Τίτλος: Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική Κωδικός Μαθήματος: MA0211 ΜΑ0212 Επίπεδο Μαθήματος: Προπτυχιακό Τύπος

Διαβάστε περισσότερα

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17 Απαντά ο κ. Θεμιστοκλής Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Ίσως λίγοι από εμάς να είμαστε ενημερωμένοι για τη σπουδαία εργασία που εκτελεί στο σώμα μας, ένα από τα όργανα του, η χοληδόχος κύστη. Εκεί μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΟΥΖΟΥΡΗΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ

Δρ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΟΥΖΟΥΡΗΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ Δρ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΟΥΖΟΥΡΗΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ Κάθε κατάσταση που εμφανίζεται με αιφνίδιο, οξύ κοιλιακό πόνο και άλλοτε άλλα συνοδά συμπτώματα ανήκει στα διαφοροδιαγνωστικά πλαίσια της οξείας κοιλίας. Ο γιατρός

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Επιστημονικά πορίσματα Λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση αξιολόγησης της PRAC σχετικά με την (τις) Έκθεση(-εις)

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Παράρτημα III Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Σημείωση: Αυτή η Περίληψη των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος, η επισήμανση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 14: ΤΡΑΥΜΑ Η διατροφική υποστήριξη κρίνεται απαραίτητη κατά την φλεγμονώδη και μεταβολική φάση διότι βελτιώνει σημαντικά την έκβαση του ασθενούς. Η μέτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ Τι είναι οι Αιμορροΐδες; Η αιμορροϊδοπάθεια επηρεάζει πάνω από το 50% του πληθυσμού παγκοσμίως, ωστόσο, το ποσοστό εκτιμάται ότι είναι στην πραγματικότητα ακόμη μεγαλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

Τερζή Κατερίνα ΔΤΗΝ ΑΝΘ ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ

Τερζή Κατερίνα ΔΤΗΝ ΑΝΘ ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ Τερζή Κατερίνα ΔΤΗΝ ΑΝΘ ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Δεν έχω (προσωπικά ή ως μέλος εργασιακής/ερευνητικής ομάδας) ή μέλος της οικογένειάς μου οποιοδήποτε οικονομικό ή άλλου είδους όφελος από

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΘ

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΘ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΘ Χ Ο Ν Δ Ρ Ο Μ Α Τ Ι Δ Ο Υ Μ Α Ρ Ι Α Ν Ο Σ Η Λ Ε Υ Τ Ρ Ι Α T E, M S C, Μ Ε Θ Α, Π Γ Ν Α Χ Ε Π Α ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ.. Όπως είναι ευρέως

Διαβάστε περισσότερα

Ενυδάτωση & Ηλικωμένοι. Αδελαΐς Αθανασάτου, MSc Υποψήφια Διδάκτωρ Διατροφής του Ανθρώπου Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνων

Ενυδάτωση & Ηλικωμένοι. Αδελαΐς Αθανασάτου, MSc Υποψήφια Διδάκτωρ Διατροφής του Ανθρώπου Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνων Ενυδάτωση & Ηλικωμένοι Αδελαΐς Αθανασάτου, MSc Υποψήφια Διδάκτωρ Διατροφής του Ανθρώπου Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνων Ποιοί είναι ηλικιωμένοι? Ορίζονται ως οι ενήλικοι ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών Διαφοροποιήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3: ΗΠΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΗΠΑΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Κάλυψη των ενεργειακών αναγκών Πρόληψη της απώλειας βάρους Ενίσχυση προγράμματος αποκατάστασης ΕΡΓΑΛΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αγγελική Βουτσά. Παθολόγος-Διαβητολόγος. Τ. Συν/στρια Δ/ντρια Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Λήμνου

Αγγελική Βουτσά. Παθολόγος-Διαβητολόγος. Τ. Συν/στρια Δ/ντρια Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Λήμνου Αγγελική Βουτσά Παθολόγος-Διαβητολόγος Τ. Συν/στρια Δ/ντρια Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Λήμνου Τι είναι ο διαβήτης; Μεταβολική διαταραχή αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα Ο διαβήτης οφείλεται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Αυτές οι μεταβολές στη ΠΧΠ και το φύλλο οδηγιών χρήσης θα είναι εν ισχύ κατά την έκδοση της Κοινοτικής

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΚΑΡΚΙΝΟΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΚΑΡΚΙΝΟΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S The "Annual Report to the Nation on the Status of Cancer,, 1975-2001*"

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ

ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ https://users.auth.gr/epontiki Ελένη Ποντίκη Θεσσαλονίκη 2018 Παρεντερικά διαλύματα Αποστειρωμένα διαλύματα που προορίζονται: για την στοιχείων αναπλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα 12 Μαρτίου 2013 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα 12 Μαρτίου 2013 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΙΑΝΔΡΟΥ 15 11528 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 2107298586 FAX: 2107237705 e-mail: nefreter@otenet.gr HELLENIC SOCIETY OF NEPHROLOGY 15 MEANDROU STR. ATHENS, 11528 GREECE TEL.: (+3021) 07298586

Διαβάστε περισσότερα

Συγκοπτικά επεισόδια καρδιαγγειακής αιτιολογίας: διαγνωστική προσπέλαση

Συγκοπτικά επεισόδια καρδιαγγειακής αιτιολογίας: διαγνωστική προσπέλαση There are no translations available. Γιώργος Κολιός Καρδιολόγος Οι ασθενείς με συγκοπή αποτελούν το 2% των επισκέψεων στα τμήματα έκτακτων περιστατικών. Η ετήσια επίπτωση συγκοπτικών επεισοδίων στα ηλικιωμένα

Διαβάστε περισσότερα

Written by Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, Thursday, 27 December :22 -

Written by Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, Thursday, 27 December :22 - BESPAR 1. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1.1Ονομασία, μορφή, περιεκτικότητα BESPAR (Υδροχλωρική Βουσπιρονη) Δισκία των 10mg ανά δισκίο. 1.2 Σύνθεση Δραστική ουσία: Buspirone hydrochloride. Έκδοχα:

Διαβάστε περισσότερα

σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου επί τουλάχιστον 3

σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου επί τουλάχιστον 3 Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ) ανήκει σε μια ομάδα λειτουργικών διαταραχών του πεπτικού σωλήνα. Το κοιλιακό άλγος, ο μετεωρισμός και η εναλλαγή των συνηθειών του εντέρου αποτελούν τυπικά συμπτώματα.

Διαβάστε περισσότερα

Πού οφείλεται η νόσος και ποιοι παράγοντες την πυροδοτούν:

Πού οφείλεται η νόσος και ποιοι παράγοντες την πυροδοτούν: 1 Τι είναι η Κίρρωση του Ήπατος: Η κίρρωση του ήπατος είναι μία χρόνια πάθηση του ήπατος κατά την οποία παρατηρείται καταστροφή του ιστού του ήπατος και αλλαγή της αρχιτεκτονικής του, γεγονός που οδηγεί

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και ηλικιωμένοι

Διατροφή και ηλικιωμένοι Διατροφή και ηλικιωμένοι Η διατροφή αποτελεί τη σημαντικότερη ανάγκη για τη διατήρηση της ανθρώπινη ζωής σε όλα τα στάδιά της. Το είδος και η ποσότητα της τροφής που χρειάζεται ο άνθρωπος εξαρτάται από

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ. BESPAR Υδροχλωρική Βουσπιρόνη

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ. BESPAR Υδροχλωρική Βουσπιρόνη ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ BESPAR Υδροχλωρική Βουσπιρόνη 1. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1.1 Ονομασία, μορφή, περιεκτικότητα : BESPAR Υδροχλωρική Βουσπιρόνη Δισκία των 10mg ανά δισκίο 1.2 Σύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

Βλέννα, υδαρές υγρό. ή τοιχωματικό ή οξυπαραγωγικό = HCl + ενδογενή παράγοντα. βλέννα. ή ζυμογόνο ή πεπτικό = πεψινογόνο

Βλέννα, υδαρές υγρό. ή τοιχωματικό ή οξυπαραγωγικό = HCl + ενδογενή παράγοντα. βλέννα. ή ζυμογόνο ή πεπτικό = πεψινογόνο Στόμαχος Δομή βλεννογόνου στομάχου - Γαστρικοί αδένες Βλέννα, υδαρές υγρό ή τοιχωματικό ή οξυπαραγωγικό = HCl + ενδογενή παράγοντα βλέννα ή ζυμογόνο ή πεπτικό = πεψινογόνο Κύτταρα G = γαστρίνη Διάσπαρτα

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Σχ. έτος 2015-2016 Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ.

Διαβάστε περισσότερα

«Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr!

«Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr! «Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr! Λέω συχνά στους διαβητικούς ασθενείς, που με επισκέπτονται στο ιατρείο μου, να μην επαναπαύονται

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογικά προβλήματα στον ασθενή υπό μηχανικό αερισμό: delirium στη ΜΕΘ

Ψυχολογικά προβλήματα στον ασθενή υπό μηχανικό αερισμό: delirium στη ΜΕΘ ΠΜΣ Μονάδες Εντατικής Θεραπείας Αναπνευστική Ανεπάρκεια Μηχανικός αερισμός Ψυχολογικά προβλήματα στον ασθενή υπό μηχανικό αερισμό: delirium στη ΜΕΘ Άννα Κυριακούδη Εντατικολόγος Πνευμονολόγος ΜΕΘ Α Πανεπιστημικής

Διαβάστε περισσότερα

ΙΩΑΝΝΗΣ Η. ΓΚΡΙΝΙΑΤΣΟΣ Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ Α Χειρουργική Κλινική ΛΑΙΚΟ Νοσοκομείο

ΙΩΑΝΝΗΣ Η. ΓΚΡΙΝΙΑΤΣΟΣ Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ Α Χειρουργική Κλινική ΛΑΙΚΟ Νοσοκομείο ΙΩΑΝΝΗΣ Η. ΓΚΡΙΝΙΑΤΣΟΣ Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ Α Χειρουργική Κλινική ΛΑΙΚΟ Νοσοκομείο Ως ΓΕΣ χαρακτηρίζεται κάθε επικοινωνία: μεταξύ ενός οργάνου του πεπτικού συστήματος και οποιουδήποτε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ «Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ»

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ «Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ» ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΧΟΛΗ ΣΕΥΠ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ «Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ» ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΠΑΜΑΡΙΝΟΥΔΗ ΙΩΑΝΝΑ ΣΤΕΦΑΝΙΔΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΝΑΣΙΔΟΥ Ε.

ΜΗΝΑΣΙΔΟΥ Ε. ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΚΕΤΟΞΕΩΣΗ (ΔΚΟ) Μεταβολική οξέωση που παρατηρείται λόγω απορρύθμισης της έκκρισης ινσουλίνης Η ΔΚΟ χαρακτηρίζεται από: Σάκχαρο πλάσματος >200mg/dl(>11 mmol/l) Οξέωση: ph

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ( Η.Π.Α ) Νόσοι πεπτικού και ήπατος : 50 εκατοµµύρια επισκέψεις σε : Ιατρούς Νοσοκοµεία Τµήµατα επειγόντων Πιο συχνές διαγνώσεις : Τροφικές γαστρεντερίτιδες

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΕΙΟ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑΣ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΩΝ ΚΑΙ ΗΜΙΚΡΑΝΙΩΝ

ΙΑΤΡΕΙΟ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑΣ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΩΝ ΚΑΙ ΗΜΙΚΡΑΝΙΩΝ ΙΑΤΡΕΙΟ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑΣ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΩΝ ΚΑΙ ΗΜΙΚΡΑΝΙΩΝ Σηµαντικό ποσοστό Ελλήνων ταλαιπωρείται σήµερα από χρόνιες κεφαλαλγίες (δηλαδή χρόνιους πονοκεφάλους) και ηµικρανίες,

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες ζωής. Στάση πρόληψης.

Εικόνες ζωής. Στάση πρόληψης. Εικόνες ζωής. Στάση πρόληψης. Αν είστε 55-70 ετών ελάτε και εσείς για ΔΩΡΕΑΝ προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο παχέος εντέρου, από 1-31 Μαρτίου σε Αθήνα-Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Ηράκλειο. Πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙ-ΙΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΓΡΙΠΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΙΟ Α/Η1Ν1 ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ ΕΠΑΦΩΝ ΤΟΥΣ

ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙ-ΙΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΓΡΙΠΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΙΟ Α/Η1Ν1 ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ ΕΠΑΦΩΝ ΤΟΥΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙ-ΙΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΓΡΙΠΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΙΟ Α/Η1Ν1 ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ ΕΠΑΦΩΝ ΤΟΥΣ Ιούλιος 2009 Το παρόν έγγραφο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Κατάγματα χαμηλής βίας

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΣΧΑΙΜΙΚΩΝ ΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΣΧΑΙΜΙΚΩΝ ΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΣΧΑΙΜΙΚΩΝ ΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ Guidelines of American Heart Association/American Stroke Association 2013 EFNS Guidelines 2011 Royal College of Physicians National Clinical Guidelines

Διαβάστε περισσότερα

Χρόνια βρογχίτιδα στην τρίτη ηλικία. Χρυσόστομος Αρβανιτάκης 7ο εξάμηνο

Χρόνια βρογχίτιδα στην τρίτη ηλικία. Χρυσόστομος Αρβανιτάκης 7ο εξάμηνο Χρόνια βρογχίτιδα στην τρίτη ηλικία Χρυσόστομος Αρβανιτάκης 7ο εξάμηνο Τι είναι η χρόνια βρογχίτιδα? Βρογχίτιδα είναι μια φλεγμονή των βρογχικών σωλήνων, που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες. Χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 6: ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΑ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η νεφρική υποκατάσταση (αιμοδιάλυση) οδηγεί στις ακόλουθες απώλειες: αμινοξέων (2gr/ώρα διάλυσης) και γλουταμίνης

Διαβάστε περισσότερα

Η χρησιμότητα του αυτοελέγχου στο Σακχαρώδη Διαβήτη. Εμμ. Δ. Μπελιώτης

Η χρησιμότητα του αυτοελέγχου στο Σακχαρώδη Διαβήτη. Εμμ. Δ. Μπελιώτης Η χρησιμότητα του αυτοελέγχου στο Σακχαρώδη Διαβήτη Εμμ. Δ. Μπελιώτης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια, εξελισσόμενη νόσος. Ακρογωνιαίοι λίθοι της θεραπευτικής της προσέγγισης είναι η αλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Molaxole κόνις για πόσιμο διάλυμα 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε φακελλίσκος περιέχει τις ακόλουθες δραστικές ουσίες:

Διαβάστε περισσότερα

Γαστροστομία. Αθηνά Καπράλου,MD. Γενικός Χειρουργός. Δεκέμβριος, 2013

Γαστροστομία. Αθηνά Καπράλου,MD. Γενικός Χειρουργός. Δεκέμβριος, 2013 Γαστροστομία Αθηνά Καπράλου,MD Γενικός Χειρουργός Δεκέμβριος, 2013 ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΓΑΣΤΡΟΣΤΟΜΙΑ Νευρολογικές παθήσεις Ογκολογικές παθήσεις Άλλες κλινικές καταστάσεις Α.Ε.Ε. Όγκοι ώτων Ανορεξία/ Άρνηση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ ACTH Ενδείξεις: Διάγνωση επινεφριδιακής ανεπάρκειας, διαταραχή της σύνθεσης στεροειδών ή έλλειψη απάντησης στην ACTH. Διαδικασία: Η δοκιμασία αρχίζει στις 09:00π.μ. Cotrosyn (1-24

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑΣ

ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ Όταν η εσωτερική θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος πέφτει κάτω από 35ο C, το αποτέλεσμα είναι η υποθερμία. Όταν η θερμοκρασία ελαττωθεί κάτω από τα κανονικά επίπεδα λειτουργίας του θερμοστάτη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΗΣΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΥΠΕΡΘΕΡΜΙΑ ΠΥΡΕΤΟΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ. Λ.Β. Αθανασίου Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής, Π.Θ.

ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΗΣΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΥΠΕΡΘΕΡΜΙΑ ΠΥΡΕΤΟΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ. Λ.Β. Αθανασίου Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής, Π.Θ. ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΗΣΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΥΠΕΡΘΕΡΜΙΑ ΠΥΡΕΤΟΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ Λ.Β. Αθανασίου Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής, Π.Θ. ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΗΣΗ Ζωτικά σημεία (TPR) Θερμοκρασία Σφυγμός Αναπνοές

Διαβάστε περισσότερα

Κράμπα. Παράγοντες πρόκλησης μυϊκής κράμπας

Κράμπα. Παράγοντες πρόκλησης μυϊκής κράμπας Κράμπα -Η εμφάνιση κράμπας είναι συχνότερη σε άτομα της 3ης ηλικίας, σε μη γυμνασμένους και υπέρβαρους ανθρώπους ακόμα και στους αθλητές,ιδίως ύστερα απο μακρά εξαντλητική προσπάθεια και έντονη εφίδρωση.

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου. Πόσο συχνό είναι; Πώς εκδηλώνεται το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου;

Περιεχόμενα. Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου. Πόσο συχνό είναι; Πώς εκδηλώνεται το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου; Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου Περιεχόμενα Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου Πόσο συχνό είναι; Πώς εκδηλώνεται το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου; Γιατί και με ποιό μηχανισμό εμφανίζονται τα συμπτώματα του ΣΕΕ;

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΑΤΕΙΑ

ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΑΤΕΙΑ Κείμενο: Κέντρο ακράτειας Västra Götaland Φωτογραφίες: Kajsa Lundberg Σχεδιασμός: Svensk Information Σας είναι δύσκολο να ελέγξετε την ουροδόχο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5 ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5 ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5 ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Σύνδρομο βραχέος εντέρου ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Πρόληψη/αντιμετώπιση της κακής θρέψης Κάλυψη των ενεργειακών αναγκών Προσαρμογή του εναπομείναντος

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων εισηγείται αλλαγές στη χρήση της μετοκλοπραμίδης

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων εισηγείται αλλαγές στη χρήση της μετοκλοπραμίδης 20 Δεκεμβρίου 2013 EMA/13239/2014 Corr. 1 Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων εισηγείται αλλαγές στη χρήση της Οι αλλαγές στοχεύουν κυρίως στη μείωση του κινδύνου των νευρολογικών ανεπιθύμητων ενεργειών Στις

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 Σοφία Παυλίδου Ιατρός, Επιστημονική Συνεργάτης Ιατρείου Αθηροσκλήρωσης, Β Καρδιολογική Κλινική ΑΠΘ Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Γράφει: Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος Βαρύ κεφάλι, βαρυστομαχιά-ξινίλα-φούσκωμα-πόνοι στομάχου, λόξιγκας, αύξηση ζαχάρου-χοληστε Γράφει: Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών κατά την διάρκεια των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ. «Καούρα» «Ξινίλες» ΑΘΗΝΑΙ 2008

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ. «Καούρα» «Ξινίλες» ΑΘΗΝΑΙ 2008 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & «Καούρα» «Ξινίλες» ΑΘΗΝΑΙ 2008 Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσος Απλό κάψιμο στο στήθος και ξινίλα ή κάτι περισσότερο; Τι είναι και πως εκδηλώνεται η

Διαβάστε περισσότερα

"Γνωρίζοντας το Στρες"

Γνωρίζοντας το Στρες "Γνωρίζοντας το Στρες" Περιεχόμενα Εισαγωγή στο στρες: Τι είναι το στρες, αίτια, συμπτώματα και διαφορά με το άγχος. Στρες & Ασθένεια: Το στρες συνδέεται με σωματικές διαταραχές και τη ψυχική υγεία. Στρες

Διαβάστε περισσότερα

Διάρροια του ταξιδιώτη σε ξένες χώρες? Ομοιοπαθητική!!

Διάρροια του ταξιδιώτη σε ξένες χώρες? Ομοιοπαθητική!! Διάρροια του ταξιδιώτη σε ξένες χώρες? Ομοιοπαθητική!! Διάρροια του ταξιδιώτη Η διάρροια του ταξιδιώτη είναι η τυπική διάρροια που σχετίζεται με το πόσιμο νερό σε ξένες περιοχές. Χαρακτηρίζεται από άφθονες

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Κυριακή Σταματέλου Ειδικός Νεφρολόγος, MBA Τι είναι η νεφρολιθίαση; Η νεφρολιθίαση λέγεται κοινά «πέτρες στα νεφρά» και είναι γνωστή στην ανθρωπότητα από τα αρχαία χρόνια.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ειδική Φυσική Αγωγή Ενότητα 13η: Διαβήτης Κοκαρίδας Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Διάλεξη 5: Σακχαρώδης Διαβήτης και Άσκηση Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς, Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 5 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

11η Ηπατογαστρεντερολογική Εκδήλωση, Λευκάδα 2019 Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: πότε δίνω θεραπεία και πότε τη διερευνώ και πώς;

11η Ηπατογαστρεντερολογική Εκδήλωση, Λευκάδα 2019 Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: πότε δίνω θεραπεία και πότε τη διερευνώ και πώς; 11η Ηπατογαστρεντερολογική Εκδήλωση, Λευκάδα 2019 Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: πότε δίνω θεραπεία και πότε τη διερευνώ και πώς; Γεώργιος Π. Καραμανώλης Αναπληρωτής Καθηγητής Γαστρεντερολογίας Αρεταίειο

Διαβάστε περισσότερα

Γυναίκα 50 ετών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι εισάγεται με ιστορικό από 48ωρου ανορεξίας, δύσπνοιας και κεφαλαλγίας. Το σάκχαρο αίματος ήταν 550mg/dl

Γυναίκα 50 ετών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι εισάγεται με ιστορικό από 48ωρου ανορεξίας, δύσπνοιας και κεφαλαλγίας. Το σάκχαρο αίματος ήταν 550mg/dl Γυναίκα 50 ετών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι εισάγεται με ιστορικό από 48ωρου ανορεξίας, δύσπνοιας και κεφαλαλγίας. Το σάκχαρο αίματος ήταν 550mg/dl και η αναπνοή της μύριζε κετόνη. Την είχε βρει ο άνδρας

Διαβάστε περισσότερα

Εκτάκτως ανήσυχα πόδια

Εκτάκτως ανήσυχα πόδια Εκτάκτως ανήσυχα πόδια Σκουτέλλας Βάσος Ρευματολόγος Ρευματολογικό τμήμα Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας Σύγκρουση συμφερόντων εν υπάρχει 2 Ιστορικό (1/5) Θήλυ, 55χρ. Γνωστό αυτοάνοσο νόσημα συνδετικού ιστού

Διαβάστε περισσότερα

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας Αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ σπάνια αλλά πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας εάν τα αισθανθείτε Αισθάνεστε δυσφορία με τον πόνο στην μέση

Διαβάστε περισσότερα

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Οι ρευματικές παθήσεις είναι συχνές στην αναπαραγωγική ηλικία των γυναικών. Στην πρόσφατη πανελλήνια επιδημιολογική έρευνα για τις ρευματικές παθήσεις στο γενικό

Διαβάστε περισσότερα

Αμινοσαλικυλικά στη νόσο Crohn

Αμινοσαλικυλικά στη νόσο Crohn Αμινοσαλικυλικά στη νόσο Crohn Κατηγορία και δοσολογία στην επαγωγή και διατήρηση της ύφεσης Σταυρούλα Β. Κοιλάκου Γαστρεντερολόγος Η χρήση των αμινοσαλικυλικών ως θεραπεία επίτευξης της ύφεσης στην νόσο

Διαβάστε περισσότερα

12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!!

12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!! 12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!! Μελέτες έχουν αποδείξει ότι όσο πιο αλκαλικό είναι το PH τόσο περισσότερη είναι η ενέργεια, η ζωτικότητα και τα οφέλη

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Αρσάκειο Γενικό Λύκειο Ψυχικού Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Σχολικό έτος: 2013-2014 Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ

Διαβάστε περισσότερα