ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΟΜΟΣ ΙII ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΑΚΡΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΟΜΟΣ ΙII ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΑΚΡΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ"

Transcript

1

2 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΕΚ/ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Sir STEVEN RUNCIMAN A HISTORY OF THE CRUSADES ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΟΜΟΣ ΙII ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΑΚΡΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ Μετάφραση από τα Αγγλικά NIK. Κ. ΠΑΠΑΡΡΟΔΟΣ ΑΘΗΝΑ 1979

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αυτός ο τόμος αποβλέπει να καλύψει την ιστορία της Outremer και των ιερών πολέμων από την αναβίωση του φράγκικου βασιλείου τον καιρό της Τρίτης Σταυροφορίας ως την κατάρρευσή του, έναν αιώνα αργότερα, με έναν επίλογο για τις τελευταίες εκδηλώσεις του σταυροφορικού πνεύματος. Είναι μια ιστορία με πολλά συνυφασμένα θέματα. Η παρακμή της Outremer, με τις μικρές αλλά περίπλοκες τραγωδίες της, είχε κατά περιόδους διακοπεί από μεγάλες σταυροφορίες, από τις οποίες όλες, πλην της Τρίτης, τελείωσαν με εκτροπή ή συμφορά. Στην Ευρώπη, ενώ εξακολουθούσε να συνηθίζεται από κάθε ισχυρό να προσφέρει με τα λόγια υπηρεσίες στο σταυροφορικό κίνημα, ούτε ακόμα η ένθερμη ευλάβεια του Αγίου Louis μπόρεσε να σταματήσει την παρακμή του, ενώ η αυξανόμενη εχθρότητα μεταξύ της Ανατολικής και της Δυτικής Χριστιανοσύνης έφθασε στο κορύφωμά της κατά τη μεγαλύτερη τραγωδία του Μεσαίωνα, την καταστροφή του Βυζαντινού πολιτισμού εν ονόματι του Χριστού. Στον μωαμεθανικό κόσμο η συνεχής παρόρμηση του ιερού πολέμου κατέληξε στην αντικατάσταση των αγαθών και καλλιεργημένων Αγιουβιτών από τους πιο ενεργητικούς και λιγότερο συμπαθείς Μαμελούκους, των οποίων οι σουλτάνοι επρόκειτο να εξαφανίσουν τη φραγκική Συρία. Στο τέλος υπήρξε η αυθαίρετη εισβολή των Μογγόλων, των οποίων η έλευση φάνηκε στην αρχή ότι θ' απελευθέρωνε την Ανατολική Χριστιανοσύνη αλλά των οποίων η επιρροή στο τέλος, εξ αιτίας του κακού χειρισμού και της παρεξηγήσεως των πιθανών συμμάχων των, υπήρξε μόνο καταστρεπτική στ' αποτελέσματά της. Η όλη υπόθεση είναι μια ιστορία πίστεως και παραλογισμού, θάρρους και πλεονεξίας, ελπίδας και απογοητεύσεως. Περιέλαβα σύντομα κεφάλαια για το εμπόριο και τις τέχνες της Outremer. Η διαπραγμάτευσή των είναι αναγκαστικά πρόχειρη, γιατί ούτε η καλλιτεχνική ιστορία ενός αποικιακού κράτους όπως η Outremer, μπορεί ν' αποσπασθεί από τη γενική ιστορία του εμπορίου και του πολιτισμού κατά τον Μεσαίωνα. Γι' αυτό επεζήτησα να περιορισθώ μέσα στα όρια που σχετίζονται ακριβώς με την κατανόηση της Outremer. Η ιστορία των σταυροφοριών είναι ένα μεγάλο θέμα με ακαθόριστα σύνορα και ο χειρισμός που του έκανα αντιπροσωπεύει τη δική μου προσωπική εκλογή. Αν οι αναγνώστες θεωρούν ότι η έμφαση που έδωσα στις διάφορες απόψεις του είναι λανθασμένη, το μόνο που μπορώ να προβάλω ως δικαιολογία μου είναι ότι ένας συγγραφεύς πρέπει να γράφει το βιβλίο του κατά τον δικό του τρόπο. Είναι επίσης το ζήτημα για τους κριτικούς να παραπονεθούν ότι δεν έγραψα το βιβλίο που θα έγραφαν αυτοί αν είχαν καταπιαστεί με το θέμα. Αλλά ελπίζω ότι δεν έχω εντελώς παραλείψει κάτι που θα ήταν ουσιώδες για την κατανόησή του. Το μεγάλο χρέος που οφείλω σε πολλούς λογίους, νεκρούς και ζωντανούς, είναι, νομίζω, φανερό στις σημειώσεις μου. Η μεγάλη ιστορία της Κύπρου του sir George Hill και η λεπτομερής ιστορία των τελευταίων σταυροφοριών του καθηγητή Ατίγια είναι και οι δύο ουσιώδεις για τη σπουδή αυτής της περιόδου. Οι μελετητές πρέπει να είναι διαρκώς ευγνώμονες στον καθηγητή Κλωντ Καχέν για τις σοφές πληροφορίες που περιέχονται στα έργα του. Πρέπει ν' αναφέρω με λύπη μου τον θάνατο του Ρ. Γκρουσσέ, του οποίου η ευρεία θεώρηση και το ζωντανό γράψιμο συνετέλεσαν πολύ στη διευκρίνηση της πολιτικής της Outremer και του ασιατικού πλαισίου. Στηρίχθηκα επίσης πολύ στο έργο Αμερικανών λογίων όπως ο μακαρίτης καθηγητής La Monte και ο κ. Π. Α. Θρουπ. Ακόμα μια φορά πρέπει να ευχαριστήσω τους φίλους μου της Εγγύς Ανατολής, που με βοήθησαν κατά τα εκεί ταξίδια μου, ιδιαίτερα την Εταιρεία Πετρελαίων του Ιράκ και τους Εταίρους του Τύπου του Πανεπιστημίου του Cambridge για την καλοσύνη των. Λονδίνο 1954 STEVEN RUNCIMAN

4 ΒΙΒΛΙΟ Ι Η ΤΡΙΤΗ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ «Οὐκ ἐπίστευσαν βασιλεῖς γῆς, πάντες οἱ κατοικοῦντες τὴν οἰκουμένην, ὅτι εἰσελεύσεται ἐχθρὸς καὶ ἐκθλίβων διὰ τῶν πυλῶν Ιερουσαλήμ." ΘΡΗΝΟΙ ΙΕΡΕΜΙΟΥ, IV, 12 Οι κακές ειδήσεις ταξιδεύουν γρήγορα. Μόλις είχε διεξαχθεί και χαθεί η μάχη του Hattin, έσπευσαν αγγελιαφόροι προς δυσμάς να πληροφορήσουν τους ηγεμόνες της Ευρώπης σε λίγο τους ακολούθησαν άλλοι που είπαν για την πτώση της Ιερουσαλήμ. Η Δυτική Ευρώπη έμαθε για τις συμφορές με κατάθλιψη. Παρ' όλες τις εκκλήσεις που είχαν έρθει από το βασίλειο της Ιερουσαλήμ τα τελευταία χρόνια, κανένας στη Δύση, εκτός ίσως από την παπική αυλή, δεν είχε αντιληφθεί πόσο επείγων ήταν ο κίνδυνος. Οι ιππότες και οι προσκυνητές που είχαν ταξιδέψει στην Ανατολή είχαν βρει στα φραγκικά κράτη μια ζωή πιο πολυτελή και πιο εύθυμη από ο,τιδήποτε ανάλογο είχαν γνωρίσει στον τόπο τους. Άκουσαν ιστορίες για πολεμικά κατορθώματα. Είδαν εμπόριο να ανθεί. Δεν μπόρεσαν να καταλάβουν πόσο ασταθής ήταν όλη αυτή η ευημερία. Τώρα, ξαφνικά, άκουσαν ότι όλ' αυτά είχαν τελειώσει. Ο χριστιανικός στρατός είχε καταστραφεί ο Τίμιος Σταυρός, το ιερότερο κειμήλιο της Χριστιανοσύνης, ήταν στα χέρια των απίστων και η ίδια η Ιερουσαλήμ είχε καταληφθεί. Στο διάστημα λίγων μηνών ολόκληρο το οικοδόμημα της φραγκικής Ανατολής είχε καταρρεύσει. Αν επρόκειτο να διασωθεί κάτι από τα ερείπια, έπρεπε να σταλεί βοήθεια, και να σταλεί γρήγορα. Οι πρόσφυγες που είχαν επιζήσει από τη συμφορά είχαν σωρευτεί πίσω από τα τείχη της Τύρου και διατηρούσε το θάρρος των η αδίστακτη ενεργητικότητα του Conrad de Montferrat. Η ευτυχής σύμπτωση της αφίξεώς του έσωσε την πόλη από την παράδοση και ο ένας μετά τον άλλον, οι άρχοντες που είχαν ξεφύγει από τα νύχια του Saladin, ενώθηκαν εκεί μαζί του, αναγνωρίζοντας με ευγνωμοσύνη την ηγεσία του. Αλλά όλοι ήξεραν ότι χωρίς συμπαράσταση από τη Δύση οι πιθανότητές των να κρατήσουν την Τύρο ήσαν μικρές και οι πιθανότητές των ν' ανακτήσουν χαμένα εδάφη ήσαν ανύπαρκτες. Στην ηρεμία που ακολούθησε την πρώτη επίθεση του Saladin κατά της Τύρου, όταν εκείνος έφυγε για να κατακτήσει τη βόρεια Συρία, είχαν στείλει τον πιο σεβάσμιο από τους συναδέλφους των, τον αρχιεπίσκοπο της πόλεως Joscius, να πει στον πάπα και στους βασιλείς της Δύσεως αυτοπροσώπως πόσο απελπιστική ήταν η ανάγκη των. Τον ίδιο καιρό περίπου, τα στρατιωτικά τάγματα έγραψαν παντού να γνωστοποιήσουν στους δυτικούς αδελφούς των την ίδια αγωνιώδη ιστορία 1. Ο αρχιεπίσκοπος απέπλευσε από την Τύρο στο τέλος του καλοκαιριού του 1187 και έφθασε, ύστερ' από σύντομο ταξίδι, στην αυλή του βασιλέως William II της Σικελίας. Βρήκε τον βασιλέα πολύ στενοχωρημένο από φήμες για την καταστροφή. Όταν έμαθε όλη της την έκταση, ο William ντύθηκε σάκο και αποτραβήχτηκε στο δάσος επί τέσσερις ημέρες. Κατόπιν έγραψε στους συναδέλφους του μονάρχες να τους παρακινήσει να μετάσχουν σε μια Σταυροφορία και ο ίδιος ετοιμάστηκε να στείλει το γρηγορότερο ένα εκστρατευτικό σώμα στην Ανατολή. Βρισκόταν σε πόλεμο με το Βυζάντιο. Το 1185 τα στρατεύματά του είχαν επιχειρήσει να καταλάβουν τη Θεσσαλονίκη και είχαν υποστεί βαριά ήττα, αλλά ο στόλος του εξακολουθούσε να περιπολεί στα ύδατα της Κύπρου, παρέχοντας βοήθεια στον άρπαγα κυρίαρχο της Κύπρου, Ισαάκιο Κομνηνό, στην εξέγερσή του κατά του αυτοκράτορα Ισαακίου Αγγέλου. Έγινε βιαστικά ειρήνη με τον αυτοκράτορα και ο Σικελός ναύαρχος, Μαργαρίτος από το Brindisi, ανακλήθηκε στη Σικελία για να επισκευάσει τα πλοία του και ν' αποπλεύσει με τριακόσιους ιππότες για την Τρίπολη. Στο μεταξύ ο αρχιεπίσκοπος Joscius, 2 συνοδευόμενος από μια σικελική πρεσβεία, κατευθύνθηκε προς τη Ρώμη. Εκεί επίσης έγινε κατανοητή η σοβαρότητα των ειδήσεών του γιατί οι Γενουάτες είχαν ήδη στείλει

6 μια αναφορά στην παπική αυλή 3. Ο γέρος πάπας, Urban III, ήταν άρρωστος και ο κλονισμός υπήρξε πολύ δυνατός γι' αυτόν. Πέθανε από θλίψη στις 20 Οκτωβρίου 4. Αλλά ο διάδοχός του, Γρηγόριος VIII, έστειλε αμέσως μια εγκύκλιο επιστολή προς όλους τους Πιστούς της Δύσεως. Τους είπε τη σοβαρή ιστορία της απώλειας των Αγίων Τόπων και του Τιμίου Σταυρού. Υπενθύμισε στους αναγνώστες του ότι η απώλεια της Έδεσσας σαράντα χρόνια πριν, έπρεπε να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση. Τώρα χρειάζονταν μεγάλες προσπάθειες. Ο καθένας ας μετανοήσει για τις αμαρτίες του και ας αποκτήσει θησαυρό στον ουρανό περιβαλλόμενος τον σταυρό. Υποσχέθηκε πλήρη συγχώρηση σε όλους τους σταυροφόρους, θα απολάμβαναν αιώνια ζωή στους ουρανούς και στο μεταξύ τα αγαθά των επί της γης θα τελούσαν υπό την προστασία της Αγίας Έδρας. Τελείωνε την επιστολή του διατάσσοντας νηστεία κάθε Παρασκευή επί πέντε χρόνια και αποχή από κρέας τις Τετάρτες και τα Σάββατα. Οι δικοί του συγγενείς και οι συγγενείς των καρδιναλίων του θα νήστευαν επίσης και τις Δευτέρες. Άλλα μηνύματα που εστάλησαν από τη Ρώμη διάτασσαν ανακωχή επί εφτά χρόνια σε όλους τους ηγεμόνες της Χριστιανοσύνης και αναφέρθηκε ότι οι καρδινάλιοι υπήρξαν οι πρώτοι που ορκίστηκαν να πάρουν το σταυρό. Ως επαιτούντες ιεροκήρυκες θα οδηγούσαν τους χριστιανικούς στρατούς στην Παλαιστίνη 5. Ο πάπας Γρηγόριος δεν είδε τ' αποτελέσματα των προσπαθειών του. Πέθανε στην Pisa στις 17 Δεκεμβρίου, ύστερ' από ποντιφικάτο δύο μηνών, αφήνοντας το έργο στον επίσκοπο Praeneste, ο οποίος εξελέγη δύο ημέρες αργότερα, υπό το όνομα Clement III. Ενώ ο Clement έσπευδε να πάρει επαφή με τον μεγαλύτερο μονάρχη της Δύσεως, τον αυτοκράτορα Frederick Barbarossa, ο 6 αρχιεπίσκοπος της Τύρου περνούσε τις Άλπεις για να δει τους βασιλείς της Γαλλίας και της Αγγλίας. Η είδηση της αποστολής του είχε προηγηθεί απ' αυτόν. Ο γέρος πατριάρχης της Αντιόχειας Aimery, έγραφε το Σεπτέμβριο μια επιστολή προς τον βασιλέα Henry II, περιγράφοντάς του τις αναστατώσεις στην Ανατολή και την έστειλε με τον επίσκοπο της Banyas 7. Πριν ο Joscius της Τύρου φθάσει στη Γαλλία, ο πρεσβύτερος από τους επιζώντες γιους του Henry, Richard, κόμης του Poitou, είχε πάρει το σταυρό 8. Ο ίδιος ο Henry διεξήγε επί πολλά χρόνια ένα διαλείποντα πόλεμο με τον Philip Augustus της Γαλλίας. Τον Ιανουάριο του 1188 ο Joscius βρήκε τους δύο βασιλείς στη Gisors, στα σύνορα μεταξύ Normandy και της γαλλικής χώρας, όπου είχαν συναντηθεί για να συζητήσουν μια ανακωχή. Η ευγλωττία του τους έπεισε να συνάψουν ειρήνη και να υποσχεθούν να πάνε όσο το δυνατόν γρηγορότερα στη Σταυροφορία. Ο Philip, κόμης of Flanders, ντροπιασμένος, ίσως, για την αποτυχημένη Σταυροφορία του προ δέκα ετών, έσπευσε ν' ακολουθήσει το παράδειγμά των και πολλοί από την αριστοκρατία και των δύο βασιλείων ορκίστηκαν να συνοδεύσουν τους βασιλείς. Αποφασίστηκε ότι οι στρατοί θα βάδιζαν μαζί, οι Γάλλοι στρατιώτες φορώντας κόκκινους σταυρούς, οι Άγγλοι άσπρους και οι Φλαμανδοί πράσινους. Για να πληρώσουν τα έξοδα της εκστρατείας αμφότεροι οι βασιλείς επέβαλαν ειδικούς φόρους 9. Στα τέλη του Ιανουαρίου το συμβούλιο του βασιλέως Henry συνήλθε στη Le Mans για να διατάξει την πληρωμή της Δεκάτης του Saladin, ενός φόρου δέκα τοις εκατό επί του εισοδήματος και των κινητών που θα κατέβαλλε κάθε λαϊκός υπήκοος του βασιλέως, στην Αγγλία και στη Γαλλία. Ο Henry τότε πέρασε στην Αγγλία για να προβεί σε άλλες προπαρασκευές για τη Σταυροφορία, την οποία κήρυττε με θέρμη ο αρχιεπίσκοπος της Canterbury Baldwin. Ο αρχιεπίσκοπος της Τύρου ξεκίνησε για το ταξίδι του της επιστροφής γεμάτος ελπίδες 10. Λίγο μετά τη σύσκεψη στην Gisors ο Henry έγραψε μια απάντηση στον πατριάρχη της Αντιόχειας για να του πει ότι η βοήθεια επρόκειτο να έρθει γρήγορα 11. Η αισιοδοξία του δεν ήταν δικαιολογημένη. Η Δεκάτη του Saladin είχε συλλεχθεί με επιτυχία παρά την απόπειρα ενός Ναΐτη ιππότη, του Gilbert of Hoxton, να οικειοποιηθεί τα χρήματα που είχε συγκεντρώσει, ενώ ο William the Lion, βασιλεύς των Σκότων, που ήταν υποτελής του Henry, υπήρξε τελείως ανίκανος να πείσει τους φιλάργυρους βαρόνους του να συνεισφέρουν έστω και μία πεντάρα. Έγιναν σχέδια για τη διακυβέρνηση της χώρας όσο ο Henry και ο διάδοχός του θα βρίσκονταν στην Ανατολή 12. Αλλά πολύ πριν μπορέσει να συγκεντρωθεί ο στρατός, ξέσπασε πάλι πόλεμος στη Γαλλία. Μερικοί από τους υποτελείς του Richard επαναστάτησαν εναντίον του στο Poitou, και τον Ιούνιο του 1188 είχε εμπλακεί σε μια

7 φιλονικία με τον κόμη of Toulouse. Ο Γάλλος βασιλεύς, θυμωμένος γι' αυτή την επίθεση κατά του υποτελούς του, απάντησε εισβάλλοντας στο Berry. Ο Henry με τη σειρά του εισέβαλε στα εδάφη του Philip και ο πόλεμος τράβηξε όλο το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Τον Ιανουάριο του 1189, ο Richard, του οποίου η υιική πίστη ήταν ασταθής, ενώθηκε με τον Philip στην επίθεση κατά του Henry. Ο ατελείωτος πόλεμος έκανε να φρίξουν οι περισσότεροι καλοί χριστιανοί. Μεταξύ των υποτελών του Philip, οι κόμητες of Flanders και of Blois αρνήθηκαν να πάρουν τα όπλα ώσπου να ξεκινήσει η Σταυροφορία 13. Το φθινόπωρο του 1188 ο πάπας είχε στείλει τον επίσκοπό του Αλμπάνο και μετά τον θάνατο του επισκόπου, την επομένη άνοιξη, τον καρδινάλιο Ιωάννη ντι Ανάγκνι να διατάξει τους βασιλείς να συνάψουν ειρήνη, αλλά εις μάτην. Ούτε ο αρχιεπίσκοπος του Canterbury Baldwin είχε περισσότερη επιτυχία. Καθ' όλη την αρχή του καλοκαιριού ο Philip και ο Richard εισέδυσαν με επιτυχία στις κτήσεις του Henry στη Γαλλία. Στις 3 Ιουλίου, ο Philip κατέλαβε το μεγάλο φρούριο της Tours και την επομένη, ο Henry, που τώρα ήταν απελπιστικά άρρωστος, συμφώνησε να δεχτεί ταπεινωτικούς όρους ειρήνης. Δύο ημέρες αργότερα, πριν να μπορέσουν να επικυρωθούν, στις 6 Ιουλίου, πέθανε στο Chinon 14. Η εξαφάνιση του γηραιού βασιλέως ηρέμησε την κατάσταση. Είναι αμφίβολο αν ποτέ έβλεπε στα σοβαρά τον εαυτό του να φεύγει για τη Σταυροφορία. Αλλά ο διάδοχός του, Richard, είχε οπωσδήποτε την πρόθεση να εκπληρώσει την υπόσχεσή του και παρ' όλο ότι αναπόφευκτα κληρονόμησε την έριδα του πατέρα του με τον βασιλέα Philip, ήταν πρόθυμος να προβεί σε οποιονδήποτε διακανονισμό που θα τον άφηνε ελεύθερο να πάει στην Ανατολή, ιδιαίτερα αν ο Philip ήθελε να μετάσχει στη Σταυροφορία. Από τη δική του πλευρά ο Philip έβλεπε ότι ήταν κακή πολιτική ν' αναβάλει ακόμα τη Σταυροφορία. Έγινε βιαστικά μια συνθήκη και ο Richard πέρασε 15 στην Αγγλία για να στεφθεί και ν' αναλάβει την κυβέρνηση. Η στέψη έγινε στις 3 Σεπτεμβρίου στο Westminster, και την ακολούθησε ένας ζωηρός διωγμός των Εβραίων στο Λονδίνο και στη York. Οι πολίτες ζήλευαν για την εύνοια που ο πεθαμένος βασιλεύς είχε δείξει στους Εβραίους. Η σταυροφορική θέρμη παρείχε πάντοτε μια δικαιολογία για να σκοτώνονται εχθροί του Θεού. Ο Richard τιμώρησε τους ταραξίες και επέτρεψε σ' έναν Εβραίο που είχε γίνει Χριστιανός για ν' αποφύγει τον θάνατο, να επανέλθει στην πίστη του. Οι χρονογράφοι σκανδαλίστηκαν όταν έμαθαν το σχόλιο του αρχιεπισκόπου Baldwin ότι αν δεν ήθελε να είναι άνθρωπος του Θεού καλύτερα να ήταν του Διαβόλου. Ο βασιλεύς παρέμεινε στην Αγγλία το φθινόπωρο αναδιοργανώνοντας τη διοίκησή του. Οι άδειες επισκοπικές έδρες πληρώθηκαν. Ύστερ' από μια προκαταρκτική αναδιάρθρωση, ο William Longchamp, επίσκοπος του Ely, έγινε καγκελάριος και κυβερνήτης του νότου της Αγγλίας, ενώ ο Hugh de Puiset, επίσκοπος του Durham, ήταν κυβερνήτης του βορρά και συγχρόνως κοντόσταβλος του Ουίνδσωρ. Η βασιλομήτωρ Eleanor περιεβλήθη με αντιβασιλικές εξουσίες αλλά δεν είχε την πρόθεση να παραμείνει στην Αγγλία. Στον αδελφό του βασιλέως Ιωάννη δόθηκαν μεγάλα φέουδα στα νοτιοδυτικά και μια συνετή απαγόρευση, να μην έρθει επί τρία χρόνια στην Αγγλία, ήρθη αμέσως. Πουλήθηκαν βασιλικά κτήματα για να συγκεντρωθούν χρήματα. Το προϊόν, μαζί με δωρεές και τη Δεκάτη του Saladin, εφοδίασαν τον βασιλέα με μεγάλο θησαυρό. Ο William της Σκοτίας έστειλε δέκα χιλιάδες λίρες ως αντάλλαγμα της απαλλαγής του από την υποτέλειά του στο αγγλικό στέμμα και την απόδοση των 16 πόλεων Berwick και Roxburgh που είχε χάσει επί της βασιλείας του Henry. Τον Νοέμβριο έφθασε από τη Γαλλία ο Rothrud, κόμης της Perche, ν' αναγγείλει ότι ο βασιλεύς Philip είχε σχεδόν τελειώσει τις προετοιμασίες του για τη Σταυροφορία και επιθυμούσε να συναντήσει τον Richard στο Vézelay την 1η Απριλίου, οπότε θα συζητούσαν την από κοινού αναχώρησή των. 17 Κατά τα τέλη του 1188 είχε φθάσει στη γαλλική αυλή μια επιστολή από τους πράκτορές της στην Κωνσταντινούπολη η οποία έλεγε για μια προφητεία του αγίου ερημίτη Δανιήλ, ότι κατά το έτος που θα συνέπιπτε η εορτή του Ευαγγελισμού με την Κυριακή του Πάσχα, οι Φράγκοι θ' ανακτούσαν τους Αγίους Τόπους. Αυτή η σύμπτωση θα συνέβαινε το Η αναφορά πρόσθετε ότι ο Saladin αντιμετώπιζε έριδες μεταξύ των συγγενών του και των συμμάχων του, παρ' όλο ότι ο αυτοκράτωρ Ισαάκιος ασεβώς τον βοηθούσε και ανέφερε μια φήμη ότι ο ίδιος ο Saladin

8 είχε υποστεί σοβαρή ήττα κοντά στην Αντιόχεια 18. Ειδήσεις που έφθασαν στη Γαλλία τον επόμενο χρόνο δεν ήσαν τόσο αισιόδοξες, αλλά είχε γίνει γνωστό ότι χάρη στη σικελική βοήθεια, οι Φράγκοι εκεί αναλάμβαναν επιθετική ενέργεια 19. Επί πλέον ο Δυτικός αυτοκράτωρ Frederick Barbarossa, βρισκόταν ήδη στο δρόμο προς την Ανατολή 20. Ήταν καιρός για τους βασιλείς της Γαλλίας και της Αγγλίας να ξεκινήσουν. Αφού πήρε τη γνώμη του συμβουλίου του, ο βασιλεύς Richard συμφώνησε για τη συνάντηση στο Vézelay. Επέστρεψε στη Νορμανδία κατά τα Χριστούγεννα και ετοιμάστηκε να ξεκινήσει για την Παλαιστίνη στο τέλος της άνοιξης. Την τελευταία στιγμή χρειάστηκε ν' αναβληθούν όλα εξ αίτιας του ξαφνικού θανάτου της βασιλίσσης της Γαλλίας Isabella του Hainault, στις αρχές του Μαρτίου 21. Μόνο στις 4 Ιουλίου οι βασιλείς συναντήθηκαν πάλι στο Vézelay, με τους ιππότες των και το πεζικό των, έτοιμοι να ξεκινήσουν για την ιερή επιχείρησή των 22. Είχαν ήδη περάσει τρία χρόνια από τότε που το βασίλειο της Ιερουσαλήμ είχε υποστεί τη συμφορά στο Hattin, και υπήρξε καλό για τους Φράγκους της Ανατολής ότι άλλοι σταυροφόροι δεν ήσαν τόσο αναβλητικοί. Η άμεση βοήθεια του βασιλέως William της Σικελίας έσωσε την Τύρο και την Τρίπολη για τη Χριστιανοσύνη. Ο William πέθανε στις 18 Νοεμβρίου 1189 και ο διάδοχός του Tancred είχε ν' αντιμετωπίσει ανησυχίες στη χώρα του 23. Αλλά ήδη τον Σεπτέμβριο, μια αρμάδα από δανικά και φλαμανδικά πλοία, που οι αισιόδοξοι χρονογράφοι υπολόγισαν σε πεντακόσια, έφθασε στ' ανοιχτά της συριακής ακτής και τον ίδιο περίπου καιρό έφθασε ο Jacques, άρχοντας της Avesnes, ο γενναιότερος ιππότης της Φλάνδρας 24. Ακόμα και οι Άγγλοι δεν είχαν όλοι αναμείνει τον βασιλέα των για να κινηθούν. Ένας στολίσκος, επανδρωμένος με Λονδρέζους, ξεκίνησε από τον Τάμεση τον Αύγουστο και έφθασε στην Πορτογαλία τον επόμενο μήνα. Εκεί, όπως οι συμπατριώτες των περί τα σαράντα χρόνια πρωτύτερα, συμφώνησαν ν' αναλάβουν προσωρινώς υπηρεσία υπό τον βασιλέα της Πορτογαλίας και χάρη στη βοήθειά των, ο βασιλεύς Σάντσο κατόρθωσε να κυριεύσει από τους μωαμεθανούς το φρούριο Silves, ανατολικά του ακρωτηρίου Saint Vincent. Στις 29 Σεπτεμβρίου οι Λονδρέζοι έπλευσαν μέσ' από το στενό του Γιβραλτάρ 25. Αλλά η πιο ισχυρή δύναμη που είχε ήδη ξεκινήσει για τους Αγίους Τόπους ήταν ο στρατός του αυτοκράτορα Frederick Barbarossa. Ο Frederick είχε βαθιά συγκινηθεί όταν είχε μάθει τις συμφορές στην Παλαιστίνη. Από τότε ακόμα που είχε επιστρέψει με τον θείο του Conrad από την κακο-αρχινισμένη Δεύτερη Σταυροφορία, είχε τον πόθο να πάει πάλι να πολεμήσει με τους απίστους. Τώρα ήταν γέρος, πλησίαζε τα εβδομήντα και ήταν κυβερνήτης της Γερμανίας επί τριάντα πέντε σχεδόν χρόνια. Η ηλικία δεν είχε μειώσει την ανδρεία του ούτε τη γοητεία του, αλλά πολλές πικρές εμπειρίες τον είχαν διδάξει σύνεση. Δεν είχε πολλούς προσωπικούς δεσμούς με την Παλαιστίνη. Πολύ λίγοι από τους αποίκους εκεί ήσαν γερμανικής καταγωγής και η μακρά του αντιζηλία με τον πάπα είχε κάνει την φραγκική κυβέρνηση να διστάζει να ζητήσει τη βοήθειά του. Αλλά ο οίκος των Montferrat υπήρξε πάντοτε μεταξύ των υποστηρικτών του. Η είδηση της ηρωικής αμύνης της Τύρου από τον Conrad πιθανόν να τον παρακίνησε. Ο πρόσφατος γάμος του διαδόχου του Henry με τη Σικελή πριγκίπισσα Constance τον είχε φέρει σε στενή επαφή με τους Νορμανδούς του Νότου. Ο θάνατος του πάπα Urban III το φθινόπωρο του 1187 του επέτρεψε να κάνει ειρήνη με τη Ρώμη. Ο Γρηγόριος VIII δέχτηκε πρόθυμα έναν τόσο πολύτιμο σύμμαχο για τη σωτηρία της Χριστιανοσύνης και ο Clement ο III ήταν το ίδιο 26 φιλικός. Ο Frederick πήρε τον σταυρό στη Mainz στις 27 Μαρτίου 1188 από τα χέρια του καρδιναλίου τού Αλμπάνο. Ήταν η Τετάρτη Κυριακή της Σαρακοστής, γνωστή ως Lactate Hierusalem 27. Αλλά πέρασε ένας χρόνος και πλέον πριν να ετοιμαστεί για να φύγει στην Ανατολή. Η αντιβασιλεία στις χώρες του ανατέθηκε στο γιο του, τον μέλλοντα Henry VI. Ο μεγάλος του αντίζηλος στη Γερμανία, Heinrich the Lion, duke of Saxony and Bavaria, πήρε διαταγή, είτε να παραχωρήσει τα δικαιώματά του επί μέρους των εδαφών του, είτε να συνοδεύσει τη Σταυροφορία με δικά του έξοδα, είτε να πάει εξορία επί τρία χρόνια και διάλεξε την τελευταία λύση, αποσυρθείς στην αυλή του πεθερού του, Henry II της

9 Αγγλίας 28. Χάρη στην παπική συμπάθεια η γερμανική εκκλησία είχε ειρηνεύσει ύστερ' από μια μακρά σειρά ερίδων. Τα δυτικά σύνορα της Γερμανίας ενισχύθηκαν με τη δημιουργία ενός νέου Μαργκραβάτου 29. Ενώ συγκέντρωνε το στρατό του, ο Frederick έγραψε στους ηγεμόνες μέσ' από τα εδάφη των οποίων θα περνούσε, στο βασιλέα της Ουγγαρίας, στον αυτοκράτορα Ισαάκιο Άγγελο και τον Σελτζούκο σουλτάνο Kilidj Arslan και έστειλε έναν πρέσβη, τον Henry von Dietz. με μια αλαζονική επιστολή στον Saladin απαιτώντας την απόδοση όλης της Παλαιστίνης στους χριστιανούς και προκαλώντας τον σε μάχη στο πεδίο της Ζοάν το Νοέμβριο του Ο βασιλεύς της Ουγγαρίας και ο Σελτζούκος σουλτάνος απάντησαν με μηνύματα υποσχόμενοι συμπαράσταση. Μία βυζαντινή πρεσβεία έφθασε στη Νυρεμβέργη μέσα στο 1188 για τη ρύθμιση των λεπτομερειών της διαβάσεως των σταυροφόρων μέσ' από τα εδάφη του Ισαακίου 31. Αλλά η απάντηση του Saladin, αν και ευγενική, ήταν αγέρωχη. Πρότεινε ν' απολύσει τους Φράγκους αιχμαλώτους και ν' αποδώσει τα λατινικά αββαεία της Παλαιστίνης στους ιδιοκτήτες τους αλλά τίποτα περισσότερο. Άλλως θα έπρεπε να γίνει πόλεμος. Στις αρχές Μαΐου 1189, ο Frederick ξεκίνησε από τη Ρατισβόνη. Συνοδευόταν από το δεύτερο γιο του, Frederick της Swabia και από πολλούς από τους μεγαλύτερους υποτελείς του και ο στρατός του, η μεγαλύτερη ενιαία δύναμη που ξεκίνησε ποτέ για σταυροφορία, ήταν καλά οπλισμένος και καλά πειθαρχημένος 32. Ο βασιλεύς Bela του έκανε φιλική υποδοχή και του παρέσχε κάθε ευκολία κατά τη διάβασή του από την Ουγγαρία. Στις 23 Ιουνίου πέρασε το Δούναβη στο Βελιγράδι και μπήκε στο βυζαντινό έδαφος 33. Εκεί άρχισαν παρεξηγήσεις. Ο αυτοκράτωρ Ισαάκιος Άγγελος δεν ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να χειρισθεί μια κατάσταση που χρειαζόταν τακτ, υπομονή και θάρρος. Ήταν ένας έξυπνος αλλά ασθενούς θελήσεως αυλικός που ανέβηκε τυχαία στο θρόνο και που είχε πάντοτε την επίγνωση ότι είχε πολλούς ενδεχόμενους αντίζηλους στις κτήσεις του. Υποπτευόταν όλους τους αξιωματούχους του αλλά δεν τολμούσε να τους κάνει αυστηρό έλεγχο. Ούτε οι ένοπλες δυνάμεις της αυτοκρατορίας του ούτε τα οικονομικά της είχαν συνέλθει από την υπερένταση στην οποία τα είχε υποβάλει η κενόδοξη βασιλεία του Μανουήλ Κομνηνού. Η απόπειρα του αυτοκράτορα Ανδρόνικου να μεταρρυθμίσει τη διοίκηση δεν επέζησε μετά την πτώση του. Ήταν τώρα πιο διεφθαρμένη παρά ποτέ άλλοτε. Βαριά και άδικη φορολογία προκαλούσε αναταραχή στη Βαλκανική. Η Κύπρος βρισκόταν σε εξέγερση υπό τον Ισαάκιο Κομνηνό. Η Κιλικία είχε χαθεί καταληφθείσα από τους Αρμενίους. Οι Τούρκοι εισέδυαν στις αυτοκρατορικές επαρχίες στην κεντρική και νοτιοδυτική Ανατολία και οι Νορμανδοί είχαν εξαπολύσει μια μεγάλη επίθεση στην Ήπειρο και στη Μακεδονία. Η ήττα των Νορμανδών υπήρξε ο μοναδικός στρατιωτικός θρίαμβος της βασιλείας του Ισαακίου Αγγέλου. Για τα υπόλοιπα προσπαθούσε ν' ανταποκριθεί με τη διπλωματία. Έκανε στενή συμμαχία με τον Saladin, προς κατάπληξη και τρόμο των Φράγκων της Ανατολής. Το κίνητρό του δεν ήταν να βλάψει τα συμφέροντά των αλλά να κάμψει την ισχύ των Σελτζούκων αλλά το συμπτωματικό του κατόρθωμα να επιστραφούν οι Άγιοι Τόποι της Ιερουσαλήμ στη φροντίδα των ορθοδόξων σκανδάλισε ιδιαίτερα τη Δύση. Για να βελτιώσει την κατοχή του στα Βαλκάνια, είχε συνάψει φιλία με τον βασιλέα Bela της Ουγγαρίας τη νεαρή κόρη του οποίου είχε παντρευτεί το Αλλά ο υπερβολικός φόρος που επιβλήθηκε με την ευκαιρία των γάμων υπήρξε ο σπινθήρας που έκανε τη φωτιά που σιγόκαιγε στους Σέρβους και τους Βουλγάρους να ξεσπάσει σε απροκάλυπτη ανταρσία. Παρά μερικές επιτυχίες στην αρχή, οι στρατηγοί του ήσαν ανίκανοι να συντρίψουν τους επαναστάτες. Όταν ο Frederick εμφανίσθηκε στο Βελιγράδι υπήρχε ήδη ένα ανεξάρτητο σερβικό κράτος που είχε σχηματισθεί στα βουνά στα βορειοδυτικά της χερσονήσου, και παρ' όλο ότι βυζαντινές δυνάμεις εξακολουθούσαν να κατέχουν τα φρούρια κατά μήκος της κυρίας οδού προς την Κωνσταντινούπολη, Βούλγαροι αντάρτες ήσαν κύριοι της υπαίθρου 34. Μόλις ο γερμανικός στρατός πέρασε τον Δούναβη, άρχισαν τα επεισόδια. Ληστές, Σέρβοι και Βούλγαροι, χτυπούσαν τους βραδυπορούντες και ο λαός της υπαίθρου ήταν τρομαγμένος και εχθρικός. Οι Γερμανοί αμέσως κατηγόρησαν τους Βυζαντινούς ότι εξωθούσαν τους ανθρώπους σ' αυτή την εχθρότητα, μη θέλοντας ν' αντιληφθούν ότι ο Ισαάκιος ήταν ανίσχυρος να τη σταματήσει. Ο Frederick, φρόνιμα ποιών, επιζήτησε τη φιλία των αρχηγών των ανταρτών. Ο Stephen Nemanya, ηγεμόνας της Σερβίας, ήρθε μαζί με τον αδελφό του Στασιμίρ στη Νύσσα, για να χαιρετήσει το

10 Γερμανό μονάρχη καθώς περνούσε μέσ' από την πόλη τον Ιούλιο και οι Βλάχοι αδελφοί, Ιβάν Ασέν και Πέτρος, αρχηγοί της βουλγαρικής εξεγέρσεως, του έστειλαν μηνύματα υποσχόμενοι συμπαράσταση. Ειδήσεις γι' αυτές τις διαπραγματεύσεις προκάλεσαν δικαιολογημένη ανησυχία στην αυλή της Κωνσταντινουπόλεως. Ο Ισαάκιος είχε ήδη υποψίες για τις προθέσεις του Frederick. Οι πρώην πρέσβεις του στη γερμανική αυλή, Ιωάννης Δούκας και Κωνσταντίνος Κατακουζηνός, είχαν σταλεί να χαιρετήσουν τον Frederick κατά την είσοδό του στο βυζαντινό έδαφος και, προς μεγάλη κατάπληξη του παλιού των φίλου, του ιστορικού Νικήτα Χωνιάτη, επωφελήθηκαν από την αποστολή των για να παρακινήσουν τον Frederick εναντίον του Ισαακίου, ο οποίος δεν άργησε να μάθει για τις ραδιουργίες των. Ενώ η δυσπιστία του Frederick προς το Βυζάντιο, η οποία είχε προκληθεί από τις εμπειρίες του κατά τη Δεύτερη Σταυροφορία, ενισχυόταν από τις μηχανορραφίες της βυζαντινής συνοδείας του, ο Ισαάκιος έπαψε να ενεργεί με λογική. Ως τότε η πειθαρχία του γερμανικού στρατού και τα μέτρα των βυζαντινών αρχών για τον ανεφοδιασμό του, είχαν προλάβει δυσάρεστα επεισόδια. Αλλ' όταν ο Frederick κατέλαβε τη Φιλιππούπολη και από εκεί έστειλε αντιπροσώπους του στην Κωνσταντινούπολη για να ρυθμίσουν το ζήτημα της διαβάσεως των στρατευμάτων του στην Ασία, ο Ισαάκιος τους έριξε στη φυλακή, έχοντας σκοπό να τους κρατήσει ως ομήρους για την ειρηνική συμπεριφορά του Frederick. Είχε πολύ άσχημα κρίνει τον Frederick, ο οποίος έστειλε αμέσως το γιο του, Frederick της Swabia, να καταλάβει την πόλη του Διδυμοτείχου στη Θράκη ως αντι-όμηρο, και έγραψε στη Γερμανία, στο γιο του Henry να συγκεντρώσει ένα στόλο για να τον χρησιμοποιήσει εναντίον του Βυζαντίου και να εξασφαλίσει την ευλογία του πάπα για μια σταυροφορία εναντίον των Ελλήνων. Εφ' όσον οι Φράγκοι δεν θα κατείχαν τα στενά, είπε, το σταυροφορικό κίνημα δεν θα πετύχαινε ποτέ. Αντιμετωπίζοντας την προοπτική του γερμανικού στρατού ενισχυόμενου από ένα δυτικό στόλο να εκδηλώσει επίθεση κατά της Κωνσταντινουπόλεως, ο Ισαάκιος χρονοτρίβησε μερικούς μήνες και στο τέλος το έβαλε κάτω και απέλυσε τους Γερμανούς πρέσβεις. Η ειρήνη τακτοποιήθηκε κατά κάποιο τρόπο στην Αδριανούπολη. Ο Ισαάκιος έδωσε στον Frederick ομήρους και υποσχέθηκε να διαθέσει πλοία, αν θα περνούσε από τα Δαρδανέλια και όχι από τον Βόσπορο, και να τον τροφοδοτεί κατά τη διάβασή του δια μέσου της Ανατολίας. Η επιθυμία του Frederick ήταν να κινηθεί για την Παλαιστίνη. Συγκράτησε την οργή του και δέχτηκε τους όρους. Ο γερμανικός στρατός είχε βαδίσει πολύ αργά δια μέσου της Βαλκανικής και ο Frederick ήταν πολύ επιφυλακτικός για να επιχειρήσει να διαβεί την Ανατολία μέσα στο χειμώνα. Πέρασε τους χειμερινούς μήνες στην Αδριανούπολη, ενώ οι κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως έτρεμαν μήπως αρνιόταν να δεχτεί τη συγγνώμη του Ισαακίου και θα βάδιζε εναντίον της πόλεώς των. Τελικά, τον Μάρτιο του 1190, ολόκληρο το εκστρατευτικό του σώμα βάδισε στην Καλλίπολη, στα Δαρδανέλια, και με τη βοήθεια βυζαντινών πλοίων πέρασε στην Ασία, προς ανακούφιση του Ισαακίου και των υπηκόων του 35. Εγκαταλείποντας την ασιατική ακτή των Δαρδανελίων, ο Frederick ακολούθησε με δυσκολία το δρόμο που είχε πάρει ο Αλέξανδρος ο Μέγας δεκαπέντε αιώνες πρωτύτερα, περνώντας τον Γρανικό και τον πλημμυρισμένο ποταμό Αγγελοκομήτη, ώσπου έφθασε σ' ένα στρωμένο βυζαντινό δρόμο μεταξύ Μιλητουπόλεως και του συγχρόνου Μπαληκεσέρ. Ακολούθησε αυτόν το δρόμο δια μέσου του Καλάμου ως τη Φιλαδέλφεια, όπου οι κάτοικοι υπήρξαν φιλικοί στην αρχή αλλά αποπειράθηκαν να ληστέψουν την οπισθοφυλακή του στρατού και τιμωρήθηκαν. Έφθασε στη Λαοδίκεια στις 27 Απριλίου, τριάντα ημέρες μετά τη διάβασή του από τα Δαρδανέλια. Από εκεί κινήθηκε στην ενδοχώρα από το δρόμο που είχε ακολουθήσει ο Μανουήλ κατά τη μοιραία πορεία του προς το Μυριοκέφαλον και στις 3 Μαΐου, ύστερ' από μια αψιμαχία με τους Τούρκους, πέρασε από την τοποθεσία του πεδίου της μάχης, όπου φαίνονταν ακόμα τα κόκαλα των πεσόντων. Βρισκόταν τώρα σε έδαφος ελεγχόμενο από τον Σελτζούκο Σουλτάνο. Ήταν φανερό ότι ο Kilidj Arslan, παρά τις υποσχέσεις του, δεν είχε σκοπό ν' αφήσει τους σταυροφόρους να περάσουν ειρηνικά μέσ' από τις κτήσεις του. Αλλά, φοβισμένος από το μέγεθος του στρατού των, περιορίστηκε να τον παρακολουθεί από κοντά, να πιάνει βραδυπορούντες και να δυσχεραίνει την αναζήτηση τροφίμων. Αυτή η τακτική υπήρξε αποτελεσματική. Η πείνα και η δίψα καθώς και τα τουρκικά βέλη άρχισαν να προξενούν απώλειες. Προχωρώντας γύρω από την άκρη των βουνών του

11 Σουλτάν Νταγ επάνω στον παλιό δρόμο από το Φιλομήλιον προς ανατολάς, ο Frederick έφθασε στο Ικόνιο στις 17 Μαΐου. Ο σουλτάνος και η αυλή του είχαν αποσυρθεί και, ύστερ' από μια μάχη με το γιο του σουλτάνου, Qutb ad-din, κατόρθωσε την επομένη να μπει δια της βίας στην πόλη. Δεν έμεινε πολύ μέσα στα τείχη, αλλά άφησε το στρατό του ν' αναπαυθεί για ένα διάστημα στους κήπους του Μεράμ, στα νότια προάστια της πόλεως. Μετά έξι ημέρες κινήθηκε προς Καραμάν, όπου έφθασε στις 30 και από εκεί οδήγησε το στρατό του μέσ' από τις διαβάσεις του Ταύρου χωρίς αντίσταση, προς τη νότια ακτή, στη Σελεύκεια. Τον λιμένα κατείχαν τώρα οι Αρμένιοι, των οποίων ο καθολικός έσπευσε να στείλει ένα μήνυμα στον Saladin. Ο δρόμος περνούσε από δύσκολο έδαφος τα τρόφιμα σπάνιζαν και η ζέστη του καλοκαιριού ήταν αποπνικτική 36. Ως τις 10 Ιουνίου, η μεγάλη στρατιά κατέβηκε στην πεδιάδα της Σελεύκειας, και ετοιμάστηκε να περάσει τον ποταμό Καλύκαδνο για να μπει στην πόλη. Ο αυτοκράτωρ προχώρησε με τη σωματοφυλακή του και έφθασε ως την όχθη. Τι ακριβώς συνέβη τότε είναι αβέβαιο. Είτε πήδησε από το άλογο του για να δροσιστεί στο δροσερό ποτάμι και η ορμή του ρεύματος ήταν μεγαλύτερη παρ' ό,τι φαντάστηκε, ή το γερασμένο σώμα του δεν μπόρεσε ν' αντέξει στην απότομη ψύξη ή ακόμα το άλογό του γλίστρησε και τον έριξε μέσα στο νερό και το βάρος της πανοπλίας τον βύθισε. 37 Όταν ο στρατός έφθασε στο ποτάμι το πτώμα του είχε ανασυρθεί και κείτονταν στην όχθη. Ο θάνατος του μεγάλου αυτοκράτορα υπήρξε σκληρό πλήγμα όχι μόνο για τους οπαδούς του, αλλά και για ολόκληρο τον φραγκικό κόσμο. Η είδηση του ερχομού του επικεφαλής ενός μεγάλου στρατού είχε ενθαρρύνει τεράστια τους ιππότες που πολεμούσαν στη συριακή ακτή. Η δύναμή του και μόνη φαινόταν αρκετή για να διώξει τους μωαμεθανούς και ο συνδυασμός της με τους στρατούς των βασιλέων της Γαλλίας και της Αγγλίας, που ήταν γνωστό ότι ξεκινούσαν για την Ανατολή, θ' ανακτούσε σίγουρα τους Αγίους Τόπους για τη Χριστιανοσύνη. Ο ίδιος ο Saladin είχε φοβηθεί ότι ο συνδυασμός θα ήταν κάτι πάρα πολύ γι' αυτόν. Όταν έμαθε ότι ο Frederick βρισκόταν στο δρόμο για την Κωνσταντινούπολη, έστειλε τον γραμματέα του και μέλλοντα βιογράφο του, Beha ad-din, στη Βαγδάτη να ειδοποιήσει το χαλίφη Νασρ ότι οι πιστοί έπρεπε να συγκεντρωθούν για ν' αντιμετωπίσουν την απειλή και κάλεσε όλους τους υποτελείς του να ενωθούν μαζί του. Συγκέντρωνε πληροφορίες για το κάθε στάδιο της πορείας του γερμανικού στρατού και πίστευε λανθασμένα ότι ο Kilidj Arslan βοηθούσε κρυφά τους εισβολείς. Όταν ξαφνικά έμαθαν το θάνατο του Frederick, φάνηκε στους μωαμεθανούς ότι ο Θεός είχε κάνει θαύμα για την πίστη. Ο στρατός που είχε συγκεντρώσει ο Saladin για να κρατήσει τους Γερμανούς στη βόρεια Συρία θα μπορούσε να περιορισθεί χωρίς κίνδυνο και εστάλησαν αποσπάσματα να ενωθούν με τις δυνάμεις που ήσαν στις 38 ακτές της Παλαιστίνης. Ο κίνδυνος υπήρξε μεγάλος για το Ισλάμ, και ο Saladin είχε δίκιο να διακρίνει τη σωτηρία του στον θάνατο του αυτοκράτορα. Παρ' όλο ότι ένας αριθμός από Γερμανούς στρατιώτες είχε χαθεί και ένα μέρος του υλικού είχε καταστραφεί κατά την κοπιαστική πορεία δια μέσου της Ανατολίας, ο στρατός του αυτοκράτορα εξακολουθούσε να είναι τρομερός. Αλλά οι Γερμανοί, με την παράξενη τάση των να λατρεύουν έναν αρχηγό, χάνουν συνήθως το ηθικό τους όταν ο αρχηγός εκλείψει. Τα στρατεύματα του Frederick έχασαν το σθένος των. Ο δούκας της Swabia ανέλαβε τη διοίκησή των αλλά παρ' όλο που ήταν αρκετά γενναίος, δεν είχε την προσωπικότητα του πατέρα του. Μερικοί από τους πρίγκιπες αποφάσισαν να γυρίσουν πίσω μαζί με τους οπαδούς των, στην Ευρώπη. Άλλοι επιβιβάσθηκαν σε πλοία από τη Σελεύκεια ή την Ταρσό για την Τύρο. Ο δούκας με τον στρατό πολύ μειωμένο, εξακολούθησε την πορεία μέσα στην υγρή ζέστη του καλοκαιριού, και διέσχισε την πεδιάδα της Κιλικίας, μεταφέροντας μαζί του το σώμα του αυτοκράτορα διατηρημένο σε ξύδι. Ύστερ' από κάποιο δισταγμό, ο Αρμένιος ηγεμόνας Λέων έκανε μια διακριτική επίσκεψη στο γερμανικό στρατόπεδο. Αλλά οι Γερμανοί αρχηγοί δεν μπορούσαν να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για να διαθρέψουν τους άνδρες των. Όταν στερήθηκαν τον έλεγχο του αυτοκράτορα οι στρατιώτες έχασαν την πειθαρχία των. Πολλοί πεινούσαν, πολλοί ήσαν άρρωστοι και όλοι ήσαν ατίθασοι. Ο ίδιος ο δούκας αρρώστησε βαριά κι αναγκάστηκε να μείνει στην Κιλικία. Ο στρατός του συνέχισε την πορεία του χωρίς αυτόν, για να δεχτεί επίθεση και να υποστεί βαριές απώλειες όταν περνούσε τις

12 Πύλες της Συρίας. Ήταν ένας αξιοθρήνητος συρφετός όταν έφθασε στις 21 Ιουνίου στην Αντιόχεια. Ο Frederick ακολούθησε μερικές μέρες αργότερα, ευρισκόμενος σε ανάρρωση 39. Ο πρίγκιπας Bohemund της Αντιόχειας υποδέχτηκε φιλόξενα τους Γερμανούς. Αυτό υπήρξε η καταστροφή τους. Χωρίς αρχηγό, είχαν χάσει τον ενθουσιασμό τους, και ύστερ' από τις κακουχίες του ταξιδιού των δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν τις πολυτέλειες της Αντιόχειας. Ούτε οι καταχρήσεις τις οποίες έκαναν βελτίωσαν την υγεία τους. Ο Frederick της Swabia ευχαριστημένος από τον όρκο πίστεως που του έδωσε ο Bohemund και ενθαρρυνθείς από μια επίσκεψη του εξαδέλφου του Conrad de Montferrat, που του έκανε από την Τύρο, ήταν πρόθυμος να συνεχίσει το ταξίδι του. Αλλ όταν εγκατέλειψε την Αντιόχεια στο τέλος του Αύγουστου, ο στρατός του είχε μειωθεί ακόμα περισσότερο. Η προσπάθειά του δεν εκτιμήθηκε από πολλούς από τους Φράγκους που είχε έρθει να βοηθήσει. Όλοι οι αντίπαλοι του Conrad, ξέροντας ότι ο Frederick ήταν εξάδελφος και φίλος του, ψιθύριζαν ότι ο Saladin είχε πληρώσει τον Conrad εξήντα χιλιάδες υπέρπυρα για να τον πάρει από την Αντιόχεια όπου θα ήταν πιο χρήσιμος για την χριστιανική υπόθεση. Με τον αρμόζοντα συμβολισμό, το σώμα του γέροντος αυτοκράτορα άρχισε ν' αποσυντίθεται. Το ξύδι δε στάθηκε ικανό να το διατηρήσει και τ' αποσυντεθειμένα λείψανα θάφτηκαν βιαστικά στη μητρόπολη της Αντιόχειας. Αλλά μερικά κόκαλα αφαιρέθηκαν από το σώμα και συνέχισαν το ταξίδι μαζί με το στρατό με τη μάταια ελπίδα ότι τουλάχιστο ένα κομμάτι από τον Frederick Barbarossa θα περίμενε 40 τη Δευτέρα Παρουσία στην Ιερουσαλήμ. Η οικτρή αποτυχία της Σταυροφορίας του αυτοκράτορα κατέστησε περισσότερο επείγουσα την ανάγκη της αφίξεως των βασιλέων της Γαλλίας και της Αγγλίας στην Ανατολή για να μετάσχουν στην σκληρή και μοιραία αναμέτρηση που γινόταν στην ακτή της βόρειας Παλαιστίνης.

13

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ II Η ACRE «ἰδοὺ ἐγὼ μεταστρέψω τὰ ὅπλα τὰ πολεμικά, ἐν οἷς ὑμεῖς πολεμεῖτε ἐν αὐτοῖς πρὸς τοὺς Χαλδαίους τοὺς συγκεκλεικότας ὑμᾶς ἔξωθεν τοῦ τείχους, καὶ συνάξω αὐτοὺς εἰς τὸ μέσον τῆς πόλεως ταύτης». ΙΕΡΕΜΙΑΣ 21, 4 Τη στιγμή του θριάμβου ο Saladin είχε διαπράξει ένα σοβαρό λάθος, όταν αφέθηκε να δαμαστεί από τα οχυρωματικά έργα της Τύρου. Αν είχε βαδίσει κατά της Τύρου αμέσως μετά την κατάληψη της Acre τον Ιούλιο του 1187, η Τύρος θα ήταν δική του. Αλλά νόμισε ότι η παράδοσή της είχε ρυθμισθεί, και αργοπόρησε μερικές ημέρες. Όταν έφθασε προ της Τύρου, ο Conrad de Montferrat βρισκόταν ήδη εκεί και αρνήθηκε να συζητήσει για συνθηκολόγηση. Ο Saladin δεν ήταν εφοδιασμένος εκείνη τη στιγμή με τ' απαιτούμενα μέσα για ν' αναλάβει συστηματική πολιορκία της πόλεως και κατευθύνθηκε προς ευκολότερες κατακτήσεις. Μόνο μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ, τον Οκτώβριο, έκανε δεύτερη επίθεση κατά της Τύρου, με μεγάλο στρατό και με όλες τις πολιορκητικές μηχανές του. Αλλά τα τείχη επάνω στο στενό Ισθμό είχαν τώρα ενισχυθεί από τον Conrad, ο οποίος διέθεσε τα χρήματα που είχε φέρει μαζί του από την Κωνσταντινούπολη για να βελτιώσει όλα τα αμυντικά της έργα. Όταν τα μηχανήματά του αποδείχτηκαν ανίσχυρα και ο στόλος του καταστράφηκε σε μια ναυμαχία στην είσοδο του λιμένα, ο Saladin έλυσε και πάλι την πολιορκία και διέλυσε το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του. Πριν ξαναγυρίσει για να συμπληρώσει την κατάκτηση της ακτής, είχε φθάσει βοήθεια από τη Δύση 41. Οι δυνάμεις που είχε στείλει ο William II της Σικελίας στα τέλη της ανοίξεως του 1188 δεν ήσαν μεγάλες, αλλά τις αποτελούσαν ένας καλά εξοπλισμένος στόλος υπό το ναύαρχο Μαργαρίτο και διακόσιοι εκπαιδευμένοι ιππότες. Η παρουσία αυτών των ενισχύσεων ανάγκασε τον Saladin να λύσει την πολιορκία του Κρακ των Ιπποτών τον Ιούλιο του 1188 και τον απέτρεψε από του να επιτεθεί κατά της Τριπόλεως 42. Τώρα θα ήταν πρόθυμος να διαπραγματευθεί ειρήνη. Ένας ιππότης από την Ισπανία είχε φθάσει στην Τύρο εγκαίρως για να μετάσχει στην άμυνά της. Το όνομά του είναι άγνωστο, αλλά από την πανοπλία που φορούσε, οι άνθρωποι τον ονόμασαν Πράσινο Ιππότη. Η ανδρεία και η ικανότητά του έκαναν μεγάλη εντύπωση στο Saladin, ο οποίος είχε μια συνέντευξη μαζί του κοντά στην Τρίπολη το καλοκαίρι του 1188, ελπίζοντας να τον πείσει να κανονίσει για μια ανακωχή και ο ίδιος ν' αναλάβει υπηρεσία με τους Σαρακηνούς. Αλλά ο Πράσινος Ιππότης απάντησε ότι οι Φράγκοι δεν θα δέχονταν τίποτα λιγότερο από την αποκατάσταση της χώρας των, ειδικότερα τώρα που ερχόταν βοήθεια από τη Δύση. Έπρεπε ο Saladin να εκκενώσει την Παλαιστίνη και τότε θα εύρισκε τους Φράγκους τούς πιο πιστούς του συμμάχους 43. Παρ' όλο ότι δεν μπορούσε να συναφθεί ειρήνη, ο Saladin έδειξε τις φιλικές του προθέσεις αφήνοντας ελεύθερους μερικούς εξέχοντες αιχμαλώτους. Ήταν η μέθοδός του να προκαλεί τους αιχμαλώτους Φράγκους άρχοντες ν' αποκτήσουν την ελευθερία των διατάσσοντας την παράδοση των φρουρίων των σ' αυτόν. Ήταν ένας εύκολος και αδάπανος τρόπος ν' αποκτά τα φρούρια. Ο ιπποτισμός του προχωρούσε περισσότερο. Όταν η Στεφανία, η αρχόντισσα της Υπεριορδανίας, δεν κατόρθωσε να πείσει τις φρουρές της στο Kerak και στο Montreal να παραδοθούν για ν' απελευθερωθεί ο γιος της, Humphrey de Toron, ο Saladin της τον επέστρεψε πριν ακόμα τα πείσμονα φρούρια κυριευθούν εξ εφόδου. Το αντίτιμο της απελευθερώσεως του βασιλέως Guy θα ήταν η Ascalon. Αλλά οι κάτοικοι ντράπηκαν για την ιδιοτέλεια του βασιλέως των και αρνήθηκαν να συμμορφωθούν προς τη συμφωνία που είχε κάνει. Τώρα η Ascalon είχε κυριευθεί. Κατόπιν τούτου η βασίλισσα Sibylla έγραψε επανειλημμένως στο Saladin παρακαλώντας τον να της αποδώσει το σύζυγό της. Τον Ιούλιο του 1188, ο Saladin ικανοποίησε την αίτησή της. Αφού ορκίστηκε επισήμως ότι θα επέστρεφε στην πατρίδα του, πέρ' από τις θάλασσες και ποτέ πλέον δεν θα έπαιρνε όπλα εναντίον των μωαμεθανών, ο βασιλεύς Guy, με δέκα εξέχοντες οπαδούς του μεταξύ των οποίων

15 ήταν και ο Κοντόσταυλος Amalric, εστάλη να συναντήσει τη βασίλισσα στην Τρίπολη. Συγχρόνως ο ηλικιωμένος μαρκήσιος του Montferrat αφέθηκε ελεύθερος να πάει στο γιο του στην Τύρο 44. Η γενναιοφροσύνη του Saladin ανησύχησε τους συμπατριώτες του. Όχι μόνο επέτρεπε στους Φράγκους πολίτες σε κάθε πόλη που παραδιδόταν σ' αυτόν να πάνε να ενωθούν με τους συντρόφους των στην Τύρο ή στην Τρίπολη, αλλά αργότερα πύκνωσε τις φρουρές των τελευταίων αυτών χριστιανικών φρουρίων αφήνοντας ελεύθερους τόσους αιχμαλώτους άρχοντες. Αλλά ο Saladin ήξερε τι έκανε. Οι κομματικές έριδες που είχαν διασπάσει τα τελευταία χρόνια το βασίλειο της Ιερουσαλήμ, είχαν θεραπευθεί με το τακτ του Balian d'ibelin λίγες μόνο εβδομάδες προ της μάχης του Hattin, και είχαν ξεσπάσει πάλι την παραμονή της μάχης. Η συμφορά τις έκανε οξύτερες. Οι υποστηρικτές του Lusignan και των Courtenay την απέδιδαν στον Raymond της Τριπόλεως και οι φίλοι του Raymond, οι Ibelin και οι Γκαρνιέ και οι περισσότεροι από την τοπική αριστοκρατία, την απέδιδαν, με περισσότερο δίκιο, στην αδυναμία του βασιλέως Guy και στην επιρροή των Knights και του Reynald de Ch âtillon. Ο Raymond και ο Reynald είχαν τώρα πεθάνει, αλλά η οξύτητα διαρκούσε. Κλεισμένοι μέσα στα τείχη της Τύρου οι ευγενείς που είχαν χάσει τις ιδιοκτησίες των δεν είχαν άλλο να κάνουν παρά ν' απευθύνουν κατηγορίες οι μεν κατά των δε. Ο Balian και οι φίλοι του που είχαν διαφύγει την αιχμαλωσία είχαν τώρα αποδεχτεί ως αρχηγό των τον Conrad de Montferrat. Είχαν δει ότι αυτός μόνος ήταν εκείνος που είχε σώσει την Τύρο. Αλλά οι υποστηρικτές του Guy, βγαίνοντας από τη φυλακή, όταν η μεγαλύτερη κρίση είχε ήδη περάσει, τον έβλεπαν απλώς ως παρείσακτο, ως έναν ενδεχόμενο αντίζηλο του βασιλέως των. Η απελευθέρωση του Guy, 45 αντί να ενισχύσει τους Φράγκους έφερε τη διαμάχη στο ζενίθ. Η βασίλισσα Sibylla, πιθανόν για να ξεφύγει από μια ατμόσφαιρα εχθρική για τον άντρα της, είχε αποσυρθεί στην Τρίπολη. Όταν πέθανε ο Raymond το φθινόπωρο του 1187, η Τρίπολη περιήλθε στο νεαρό γιο του εξαδέλφου του Bohemund της Αντιόχειας, και ο Bohemund που ήταν βολικός και ίσως ευγνώμων που ενισχύθηκε η φρουρά της Τριπόλεως, δεν προέβαλε αντιρρήσεις όταν οι οπαδοί των Lusignan συγκεντρώθηκαν εκεί γύρω της. Ο Guy πήγε και την βρήκε μόλις αφέθηκε ελεύθερος και αμέσως βρέθηκε ένας κληρικός για να τον απαλλάξει από τον όρκο του προς το Saladin. Είχε γίνει υπό πίεση και προς έναν άπιστο. Γι' αυτό, είπε η εκκλησία, ήταν άκυρος. Ο Saladin θύμωσε που το άκουσε αλλά δεν πρέπει να εξεπλάγη και πολύ. Αφού πήγε στην Αντιόχεια, όπου ο Bohemund του έδωσε μια αόριστη υπόσχεση για βοήθεια, ο Guy βάδισε με τους υποστηρικτές του από την Τρίπολη στην Τύρο με την πρόθεση ν' αναλάβει την κυβέρνηση εκείνου που απέμενε από το πρώην βασίλειό του. Ο Conrad του έκλεισε τις πύλες κατάμουτρα. Κατά τη γνώμη του κόμματος του Conrad, ο Guy είχε χάσει το βασίλειο στο Hattin και κατά την αιχμαλωσία του. Το είχε αφήσει ακυβέρνητο και όλα θα είχαν χαθεί χωρίς την επέμβαση του Conrad. Στην αξίωση του Guy να γίνει δεκτός ως βασιλεύς, ο Conrad απάντησε ότι κρατούσε την Τύρο ως παρακαταθήκη για τους σταυροφόρους μονάρχες που έρχονταν να σώσουν τους Αγίους Τόπους. Ο αυτοκράτωρ Frederick και οι βασιλείς της Γαλλίας και της Αγγλίας έπρεπε ν' αποφασίσουν σε ποιον θα έπρεπε να δοθεί τελικά η κυβέρνηση. Ήταν μια αρκετά δίκαιη διεκδίκηση και ταίριαζε στον Conrad. Ο Richard της Αγγλίας, ως επικυρίαρχος των Lusignan στη Guienne, μπορεί να ευνοούσε την υπόθεση του Guy, αλλά ο αυτοκράτωρ και ο Philip της Γαλλίας ήσαν εξάδελφοι και φίλοι του Conrad. Ο Guy επέστρεψε απαρηγόρητος με το κόμμα του στην Τρίπολη 46. Ήταν καλό για τους Φράγκους το ότι εκείνον τον καιρό ο Saladin, με το στρατό του μερικώς διαλυμένο, ήταν απασχολημένος με την κατάληψη των φρουρίων στη βόρεια Συρία και ότι τον Ιανουάριο του 1189 έστειλε και αλλά αποσπάσματα στις εστίες των. Ο ίδιος, αφού πέρασε τους πρώτους μήνες του χρόνου στην Ιερουσαλήμ και στην Acre, αναδιοργανώνοντας τη διοίκηση της Παλαιστίνης, επανήλθε στην πρωτεύουσά του, τη Δαμασκό, το Μάρτιο 47. Τον Απρίλιο ο Guy ήρθε πάλι μαζί με τη Sibylla στην Τύρο και απαίτησε να του δοθεί ο έλεγχος της πόλεως. Βρίσκοντας τον Conrad το ίδιο σκληροτράχηλο όπως και πριν, στρατοπέδευσε προ των τειχών της. Περίπου τον ίδιο καιρό έφθασαν πολύτιμες ενισχύσεις από τη Δύση. Όταν έπεσε η Ιερουσαλήμ, οι Πιζάνοι και οι Γενουάτες βρίσκονταν σε έναν από τους συνηθισμένους πολέμους

16 μεταξύ των αλλά μεταξύ των θριάμβων του πάπα Γρηγορίου VIII κατά το σύντομο ποντιφικάτο του υπήρξε η διαπραγμάτευση μιας ανακωχής μεταξύ των και της υποσχέσεως ενός πιζανικού στόλου για τη Σταυροφορία. Οι Πιζάνοι ξεκίνησαν πριν τελειώσει ο χρόνος αλλά ξεχειμώνιασαν στη Μεσσήνη. Τα πενήντα δύο πλοία των έφθασαν στην Τύρο στις 6 Απριλίου 1189, υπό τη διοίκηση του αρχιεπισκόπου των Ουμπάλδο. Σε λίγο φαίνεται ότι ο Ουμπάλδο φιλονίκησε με τον Conrad και όταν εμφανίσθηκε ο Guy, οι Πιζάνοι ενώθηκαν μαζί του, ο Guy κατόρθωσε επίσης να εξασφαλίσει την υποστήριξη των Σικελών που είχαν έρθει να βοηθήσουν. Στην αρχή του καλοκαιριού έγιναν μερικές αψιμαχίες μεταξύ των Φράγκων και των μωαμεθανών. Αλλά ο Saladin ήθελε ακόμα να ξεκουράσει τους στρατούς του και οι χριστιανοί περίμεναν περισσότερη βοήθεια από τη Δύση. Ξαφνικά, στο τέλος του Αυγούστου, ο βασιλεύς Guy διέλυσε το στρατόπεδό του και ξεκίνησε μαζί με τους οπαδούς του με κατεύθυνση προς νότο κατά μήκος της ακτής, για να επιτεθεί κατά της Acre. Τα πιζανικά και τα σικελικά πλοία απέπλευσαν για να τον συντροφέψουν. Ήταν μια ενέργεια απεγνωσμένης παρατολμίας, η απόφαση ενός γενναίου αλλά πολύ ασύνετου ανθρώπου. Απογοητευμένος από την επιθυμία του να βασιλεύσει στην Τύρο, ο Guy χρειαζόταν επειγόντως μια πόλη από την οποία να ξεκινήσει για ν' ανασυστήσει το βασίλειό του. Ο Conrad ήταν σοβαρά άρρωστος εκείνον τον καιρό και φάνηκε στον Guy μια εξαιρετική ευκαιρία να δείξει ότι ήταν ο δραστήριος ηγέτης των Φράγκων. Αλλά ο κίνδυνος ήταν τεράστιος. Το μέγεθος της μωαμεθανικής φρουράς της Acre ξεπερνούσε το διπλάσιο όλου του στρατού του Guy και οι τακτικές δυνάμεις του Saladin δεν ήσαν πολύ μακριά. Κανένας δεν μπορούσε να προδεί ότι η περιπέτεια θα μπορούσε να πετύχει. Αλλά η ιστορία έχει τις εκπλήξεις της. Αν η αδίστακτη ενεργητικότητα του Conrad είχε σώσει τα λείψανα της Παλαιστίνης για την χριστιανοσύνη, η γενναία τρέλα του Guy ήταν εκείνη που έστρεψε την παλίρροια και άρχισε μια περίοδο ανακατακτήσεως 48. Όταν έφθασε σ' αυτόν η είδηση για την εκστρατεία του Guy, ο Saladin βρισκόταν στα βουνά, πέρ' από τη Σιδώνα, πολιορκώντας το φρούριο Beaufort. Το φρούριο, σκαρφαλωμένο σ' έναν ψηλό βράχο, επάνω από τον ποταμό Λιτάνι, ανήκε στον Reynald της Σιδώνος και είχε ως τότε διατηρηθεί χάρη στην ευστροφία του άρχοντός του. Είχε πάει στην αυλή του Saladin και είχε γοητεύσει τον σουλτάνο και το περιβάλλον του με τη βαθιά του εκτίμηση προς την αραβική φιλολογία και με το ενδιαφέρον του για το Ισλάμ. Άφησε να νοηθεί ότι, άμα του δινόταν λίγος καιρός, θα πήγαινε να εγκατασταθεί ως προσήλυτος στη Δαμασκό. Αλλά οι μήνες περνούσαν και τίποτα δεν γινόταν εκτός μόνο ότι τα οχυρωματικά έργα του Beaufort ενισχύθηκαν. Τέλος, στις αρχές Αύγουστου, ο Saladin είπε ότι είχε έρθει ο καιρός για την παράδοση του Beaufort ως εγγύηση των προθέσεων του Reynald. Έφερα τον Reynald υπό συνοδεία προ του φρουρίου όπου διέταξε το διοικητή της φρουράς αραβικά να παραδώσει το φρούριο και γαλλικά ν' αντισταθεί. Οι Άραβες διέκριναν το δόλο, αλλά ήσαν ανίσχυροι να καταλάβουν το φρούριο εξ εφόδου. Ενώ ο Saladin έφερνε τις δυνάμεις του για να το αποκλείσει, ο Reynald φυλακίστηκε στη Δαμασκό 49. Στην αρχή, ο Saladin νόμισε ότι η πορεία του Guy απέβλεπε ν' αποσπάσει το στρατό των Σαρακηνών από το Beaufort, αλλά σε λίγο οι κατάσκοποί του τον πληροφόρησαν ότι αντικειμενικός σκοπός των Φράγκων ήταν η Acre. Τότε θέλησε να τους επιτεθεί όταν θ' ανέβαιναν την Κλίμακα της Τύρου ή όταν θα περνούσαν από τα υψίπεδα της Νακούρα. Αλλά το συμβούλιό του δεν συμφωνούσε. Ήταν καλύτερα, γνωμάτευσε, να τους αφήσουν να φθάσουν στην Acre και να τους θέσουν μεταξύ της φρουράς της Acre και του κυρίου στρατού του σουλτάνου. Ο Saladin, που δεν ήταν καλά εκείνον τον καιρό, έδειξε αδυναμία και υποχώρησε 50. Ο Guy έφθασε έξω από την Acre στις 28 Αυγούστου και έστησε το στρατόπεδό του στο λόφο Τουρόν, το τωρινό Τελ ελ-φουκχάρ, ένα μίλι ανατολικά της πόλεως, παρά τον μικρό ποταμό Βέλο, ο οποίος εφοδίαζε τους άνδρες του με νερό. Όταν, μετά τρεις ημέρες, απέτυχε η πρώτη του απόπειρα να κυριεύσει την πόλη με έφοδο, εγκαταστάθηκε για να περιμένει ενισχύσεις 51. Η Acre ήταν χτισμένη σε μια μικρή χερσόνησο η οποία προβαλλόταν προς νότο μέσα στον κόλπο της Haifa. Προς νότο και προς δυσμάς ήταν προστατευμένη από τη θάλασσα και από ένα ισχυρό θαλάσσιο τείχος.

17 Ένας σπασμένος προβλήτας πήγαινε προς νοτιοανατολικά σ' ένα βράχο που στην κορυφή του ήταν ένα φρούριο που είχε το όνομα "Πύργος των Μυγών". Πίσω από τον προβλήτα ήταν ένα λιμάνι προστατευμένο από όλους τους ανέμους εκτός από τον ερχόμενο από τη θάλασσα. Το βόρειο και το ανατολικό τμήμα της πόλεως προστατεύονταν από μεγάλα τείχη τα οποία ενώνονταν κατά ορθή γωνία σ' ένα οχυρό με το όνομα Καταραμένος Πύργος, στη βορειοανατολική γωνία. Οι δύο πύλες της ξηράς ήσαν στο τέλος των δύο τειχών προς το μέρος της θάλασσας. Μια μεγάλη θαλάσσια πύλη άνοιγε στο λιμάνι και μια δεύτερη σ' ένα αγκυροβόλιο εκτεθειμένο στον κυριαρχούντα δυτικό άνεμο. Υπό τους Φράγκους βασιλείς η Acre υπήρξε η πλουσιότερη πόλη του βασιλείου και η ευνοούμενή των διαμονή. Ο Saladin την είχε επισκεφθεί πολλές φορές κατά τους τελευταίους μήνες και είχε επισκευάσει με προσοχή τις ζημιές που είχαν προκαλέσει τα στρατεύματά του όταν την είχε κυριεύσει. Τώρα ήταν ένα ισχυρό φρούριο, με ισχυρή φρουρά και καλά εφοδιασμένο, ικανό να αντισταθεί για πολύν καιρό 52. Ενισχύσεις άρχισαν να φθάνουν από τη Δύση στις αρχές του Σεπτεμβρίου. Πρώτα ήρθε ένας μεγάλος στόλος από Δανούς και Φριζίους, απειθάρχητους στρατιώτες αλλά εξαίρετους ναύτες, των οποίων οι γαλέρες ήσαν ανεκτίμητες για τον αποκλεισμό της πόλεως από τη θάλασσα, ειδικότερα όταν ο θάνατος του William της Σικελίας το Νοέμβριο έγινε αιτία ν' αποσυρθεί η σικελική μοίρα 53. Λίγες μέρες αργότερα πλοία από την Ιταλία έφεραν Φλαμανδούς και Γάλλους στρατιώτες υπό την ηγεσία του γενναίου ιππότη Jacques d'avesnes 54, των κόμητων της Μπαρ, Brienne και Ντραι και του επισκόπου του Μπωβαί Philip. Πριν τελειώσει ο μήνας έφθασε μια ομάδα από Γερμανούς, υπό τον Louis, Μαργκράβο της Thuringia, ο οποίος προτίμησε να ταξιδέψει με τους οπαδούς του δια θαλάσσης παρά να συνοδεύσει τον αυτοκράτορά του. Μαζί του ήταν ο κόμης του Γκέλντωρ και μια ομάδα Ιταλών υπό τον Γεράρδο, αρχιεπίσκοπο της Ραβέννας και τον επίσκοπο της Βερόνας. Αυτές οι αφίξεις ανησύχησαν τον Saladin, ο οποίος άρχισε πάλι να συγκεντρώνει τους υποτελείς του και κατέβηκε με μέρος του στρατού του από το Beaufort, αφήνοντας ένα μικρό απόσπασμα για να τελειώσει την άλωση του φρουρίου. Η επίθεσή του κατά του στρατοπέδου του Guy στις 15 Σεπτεμβρίου απέτυχε, αλλά ο ανιψιός του Τακί κατόρθωσε να περάσει μέσ' από τους Φράγκους και να πάρει επαφή με τη βόρεια πύλη της πόλεως. Ο ίδιος εγκατέστησε το στρατόπεδό του λίγο ανατολικότερα από το στρατόπεδο των χριστιανών. Σε λίγο οι Φράγκοι ένοιωσαν ότι ήσαν σε θέση να ενεργήσουν επίθεση. Ο Louis της Thuringia όταν πέρασε μέσ' από την Τύρο κατόρθωσε να πείσει τον Conrad de Montferrat να ενωθεί με τον φραγκικό στρατό, εφ' όσον δεν θα ήταν υποχρεωμένος να υπηρετήσει υπό τις διαταγές του Guy. Στις 4 Οκτωβρίου, αφού είχαν οχυρώσει το στρατόπεδό των, που άφησαν υπό τη διοίκηση του αδελφού του Guy, Godfrey, οι Φράγκοι, έκαναν μια μεγάλη επίθεση κατά των γραμμών του Saladin. Η μάχη ήταν σκληρή. Ο Τακί, στο δεξιό των Σαρακηνών, υποχώρησε για να παρασύρει τους Knights που ήσαν απέναντί του αλλά ο ίδιος ο Saladin γελάστηκε από τον ελιγμό και εξασθένησε το κέντρο του για να τον βοηθήσει. Αποτέλεσμα τούτου υπήρξε να υποχωρήσει και το δεξιό του και το κέντρο του με βαριές απώλειες μερικοί από τους στρατιώτες του δεν κράτησαν τα ηνία των αλόγων τους παρά μόνον όταν έφθασαν στην Τιβεριάδα. Ο κόμης της Βαριέννης έφθασε ως τη σκηνή του σουλτάνου. Αλλά το αριστερό των Σαρακηνών ήταν ανέπαφο και όταν οι χριστιανοί διέσπασαν τις τάξεις των για να καταδιώξουν τους φυγάδες, ο Saladin έκανε έφοδο με αυτό και τους ανέτρεψε σε αταξία προς το στρατόπεδό τους, το οποίο συγχρόνως δεχόταν επίθεση από μια έξοδο της φρουράς της Acre. Ο Godfrey de Lusignan κράτησε καλά εκεί και σε λίγο το μεγαλύτερο μέρος του χριστιανικού στρατού βρισκόταν ασφαλισμένο πίσω από τα οχυρωματικά του έργα, όπου ο Saladin δεν διακινδύνευσε να τους επιτεθεί. Πολλοί Φράγκοι ιππότες έπεσαν στο πεδίο της μάχης, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Ανδρέας της Βριέννης. Οι Γερμανοί στρατιώτες έπαθαν πανικό και υπέφεραν πάρα πολύ από απώλειες. Επίσης βαριές απώλειες είχαν οι Knights. Ο μέγας μάγιστρος των Gerard de Ridfort, που υπήρξε ο κακός δαίμων του Guy κατά τις ημέρες προ του Hattin, πιάστηκε αιχμάλωτος και πλήρωσε για τις ανοησίες του με τον θάνατό του. Ο ίδιος ο Conrad μόλις ξέφυγε την αιχμαλωσία χάρη στη γενναία επέμβαση του αντιζήλου του, βασιλέως Guy 55.

18 Η νίκη ήταν με το μέρος των μωαμεθανών αλλά δεν ήταν πλήρης νίκη. Οι Χριστιανοί δεν είχαν εκτοπισθεί από τις θέσεις των και κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου έφθασε και άλλη βοήθεια από τη Δύση. Ο στόλος των Λονδρέζων έφθασε το Νοέμβριο, εγκαρδιωμένος από την επιτυχία του στην Πορτογαλία 56. Οι χρονογράφοι μιλούν για πολλούς άλλους σταυροφόρους που προέρχονταν από την αριστοκρατία της Γαλλίας, της Flanders και της Ιταλίας, ακόμη και από την Ουγγαρία και τη Δανία 57. Πολλοί Δυτικοί ιππότες είχαν αρνηθεί να περιμένουν τους αργοπορούντες ηγεμόνες των. Χάρη σ' αυτή την πρόσθετη ισχύ οι Φράγκοι κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν τον αποκλεισμό της Acre από την ξηρά. Αλλά και ο Saladin επίσης πήρε ενισχύσεις. Η είδηση της πορείας του αυτοκράτορα Frederick, ενώ έδωσε θάρρος στους χριστιανούς, τον ανάγκασε να καλέσει τους υποτελείς του από όλη την Ασία έγραψε μάλιστα και στους μωαμεθανούς του Μαρόκου και της Ισπανίας για να τους πει ότι αν η δυτική Χριστιανοσύνη έστελνε τους ιππότες της να πολεμήσουν για τους Αγίους Τόπους, το δυτικό Ισλάμ έπρεπε να κάνει το ίδιο. Του απάντησαν με συμπάθεια, αλλά δεν του έδωσαν παρά ελάχιστη θετική βοήθεια 58. Παρ' όλ' αυτά, ο στρατός του έγινε σε λίγο αρκετά μεγάλος ώστε με τη σειρά του ν' αποκλείσει τελείως τους χριστιανούς. Οι πολιορκητές έγιναν οι ίδιοι πολιορκούμενοι. Στις 30 Οκτωβρίου πενήντα από τις γαλέρες του Saladin διέσπασαν τον φραγκικό στόλο, αν και με την απώλεια μερικών πλοίων, για να μεταφέρουν τρόφιμα και πολεμοφόδια μέσα στην Acre. Στις 26 Δεκεμβρίου, μια μεγάλη αρμάδα από την Αίγυπτο ξανάνοιξε την επικοινωνία με τον λιμένα 59. Καθ' όλη τη διάρκεια του χειμώνα οι στρατοί αντιμετώπιζαν ο ένας τον άλλον χωρίς να διακινδυνεύουν κάποια σοβαρότερη σύγκρουση. Γίνονταν αψιμαχίες και μονομαχίες, αλλά συγχρόνως μεγάλωνε η συναδέλφωση. Οι ιππότες από το κάθε μέρος άρχισαν να γνωρίζουν και να σέβονται οι μεν τους δε. Ένας αγώνας μπορούσε να διακοπεί όση ώρα οι ανταγωνιστές είχαν πιάσει μια ευχάριστη συνομιλία. Στρατιώτες τού εχθρού έπαιρναν προσκλήσεις να παραστούν σε γιορτές ή διασκεδάσεις που διοργανώνονταν στο ένα ή το άλλο στρατόπεδο. Μια μέρα τα μικρά αγόρια που έμεναν στο στρατόπεδο των Σαρακηνών, προκάλεσαν σε εύθυμο ψευτοπόλεμο τα αγόρια των χριστιανών. Ο ίδιος ο Saladin διακρινόταν από την καλοσύνη που έδειχνε στους χριστιανούς αιχμαλώτους και από τα ευγενικά μηνύματα και τα δώρα που έστελνε στους χριστιανούς ηγεμόνες. Οι πιο φανατικοί από τους οπαδούς του απορούσαν τι είχε γίνει ο Ιερός Πόλεμος τον οποίο είχε παρακαλέσει τον χαλίφη να κηρύξει. Επίσης οι νεοερχόμενοι ιππότες από τη Δύση δεν μπορούσαν να καταλάβουν την ατμόσφαιρα που είχε επικρατήσει. Επιφανειακά, η οξύτητα είχε φύγει από τον πόλεμο. Αλλά και τα δύο μέρη έμεναν εμποτισμένα με την πεισματική αποφασιστικότητα να 60 κερδίσουν τη νίκη. Παρά τις ευχάριστες αυτές ευγένειες η ζωή στο χριστιανικό στρατόπεδο υπήρξε σκληρή εκείνον το χειμώνα. Τα τρόφιμα σπάνιζαν, ειδικότερα όταν οι Φράγκοι έχασαν την κυριαρχία της θάλασσας. Τώρα που πλησίαζε ο ζεστότερος καιρός το νερό έγινε πρόβλημα και τα μέτρα υγιεινής παρέλυσαν. Οι αρρώστιες απλώθηκαν σ' όλο το στράτευμα. Δαμασμένοι από τα παθήματα των ανδρών των, ο Guy και ο Conrad ήρθαν σε κάποια συμφωνία. Ο Conrad θα κρατούσε την Τύρο, με τη Βηρυτό και τη Σιδώνα όταν θα τις ανακτούσαν, και θ' αναγνώριζε τον Guy ως βασιλέα. Όταν έγινε κατ' αυτόν τον τρόπο ειρήνη μεταξύ των, ο Conrad εγκατέλειψε το στρατόπεδο το Μάρτιο και στο τέλος του μηνός επέστρεψε από την Τύρο με πλοία φορτωμένα με τρόφιμα και με πολεμοφόδια. Ο στόλος του Saladin απέπλευσε από τον λιμένα της Acre για να του κόψει το δρόμο. Ύστερ' από μια σκληρή ναυμαχία, τα πλοία των Σαρακηνών απωθήθηκαν, παρ' όλο ότι χρησιμοποίησαν υγρό πυρ, και ο Conrad μπόρεσε να ξεφορτώσει τα εφόδια. Με τη βοήθεια των υλικών που έφερε, οι Φράγκοι κατασκεύασαν ξύλινους πολιορκητικούς πύργους, με τους οποίους, στις 5 Μαΐου, επεχείρησαν να εκπορθήσουν την πόλη. Αλλά οι πύργοι πυρπολήθηκαν 61. Σε λίγο η πείνα και οι αρρώστιες εμφανίσθηκαν και πάλι στο Χριστιανικό στρατόπεδο και ήταν μικρή η παρηγοριά που ήξεραν ότι και μέσα στην Acre επικρατούσε επίσης πείνα, παρ' όλο ότι από καιρού σε καιρό, σαρακηνά πλοία άνοιγαν με ναυμαχία δρόμο και έμπαιναν στο λιμένα φέρνοντας νέα εφόδια 62. Καθ' όλη την άνοιξη μωαμεθανικά στρατεύματα έρχονταν να προστεθούν στο στρατό του Saladin. Στις 19 Μαΐου, άρχισε μια επίθεση κατά του στρατοπέδου που αποκρούσθηκε ύστερ' από αγώνα οχτώ ημερών 63. Η

19 επόμενη μάχη σε μεγάλη κλίμακα έγινε στις 25 Ιουλίου, την ημέρα του Αγίου Ιακώβου, όταν οι Φράγκοι στρατιώτες, οδηγούμενοι από τους σεργέντες, και παρά την επιθυμία των αρχηγών των, επετέθησαν κατά του στρατοπέδου του Τακί, στο δεξιό του Saladin. Υπέστησαν δεινή ήττα και πολλοί σκοτώθηκαν. Ένας εξέχων Άγγλος σταυροφόρος, ο Ralph de Alta Ripa, αρχιδιάκονος του Colchester, πήγε να τους βοηθήσει και σκοτώθηκε 64. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, έφθασαν στο στρατόπεδο και άλλοι υψηλής καταγωγής σταυροφόροι, οι οποίοι έγιναν ευπρόσδεκτοι, αν και κάθε νέος στρατιώτης που ερχόταν σήμαινε και άλλο ένα στόμα που έπρεπε να διατραφεί. Μεταξύ αυτών ήσαν πολλοί από τους μεγάλους Γάλλους και Βουργούνδιους ευγενείς, οι οποίοι είχαν σπεύσει να προηγηθούν του βασιλέως των. Ήταν ο Thibaut, κόμης of Blois και ο αδελφός του Στέφανος του Σανσέρ, που υπήρξε κάποτε δυστροπών υποψήφιος γαμπρός για τη βασίλισσα Sibylla, ο Ralph, κόμης του Clermont, ο Ιωάννης, κόμης του Φορτινύ και ο Αλάν de Σαιν-Βαλερύ μαζί με τον αρχιεπίσκοπο της Μπεζανσόν και τους επισκόπους του Blois και της Τουλ και άλλους εξέχοντες εκκλησιαστικούς. Αρχηγός των ήταν ο Henry de Τρουά, κόμης της Champagne, ένας νέος υψηλής καταγωγής, γιατί η μητέρα του, η κόρη της Eleanor της Aquitaine από τον γαλλικό της γάμο, ήταν ετεροθαλής αδελφή των βασιλέων της Αγγλίας και της Γαλλίας και οι δύο θείοι του είχαν μεγάλη ιδέα γι' αυτόν. Του δόθηκε αμέσως ειδική θέση ως αντιπροσώπου και προδρόμου των βασιλέων. Ανέλαβε τη διοίκηση των πολιορκητικών επιχειρήσεων, τις οποίες ως τότε διηύθυναν ο Ιάκωβος της Avesnes και ο Landgrave of Thuringia 65. Ο Landgrave, ο οποίος ήταν άρρωστος για αρκετό καιρό, πιθανόν από ελονοσία, χρησιμοποίησε την άφιξή του ως δικαιολογία για να επιστρέψει στην Ευρώπη 66. Ο Frederick της Swabia, με τα λείψανα του στρατού τού Barbarossa, έφθασε στην Acre στις αρχές του Οκτωβρίου 67. Λίγες μέρες αργότερα έφθασε στην Τύρο ένα αγγλικό στράτευμα και κατόπιν κατέβηκε στην Acre. Επικεφαλής του ήταν ο αρχιεπίσκοπος του Canterbury Baldwin 68. Υπήρξε ένας ασυστηματοποίητος αγώνας όλο το καλοκαίρι. Κάθε πλευρά περίμενε τις ενισχύσεις που θα της επέτρεπαν ν' αναλάβει την επίθεση. Η πτώση του Beaufort τον Ιούλιο απάλλαξε στρατιώτες για τον στρατό του Saladin, αλλά αυτός είχε στείλει στρατεύματα προς βορρά για να εμποδίσουν τον Frederick κι αυτά δεν επέστρεψαν πριν χειμωνιάσει. Στο μεταξύ οι αψιμαχίες εναλλάσσονταν με τη συναδέλφωση. Οι χριστιανοί χρονογράφοι σημείωσαν με αυταρέσκεια διάφορα επεισόδια στα οποία, με τη βοήθεια του Θεού, οι Σαρακηνοί νικήθηκαν και ο ηρωισμός των σταυροφόρων ανταμείφθηκε κάθε όμως απόπειρα να σκαρφαλώσουν στα τείχη της πόλεως απέτυχε. Ο Frederick της Swabia έκανε μια ισχυρή επίθεση λίγο μετά την άφιξή των και ο αρχιεπίσκοπος της Μπεζανσόν λίγο μετά δοκίμασε κάποιο καινούριο κριό. Και οι δύο απόπειρες δεν έφεραν αποτέλεσμα 69. Το Νοέμβριο, οι σταυροφόροι κατόρθωσαν να εκτοπίσουν το Saladin από τη θέση του στο Τελ Κεϊσάν, πέντε μίλια από την πόλη. Αυτός όμως εγκαταστάθηκε σε μια ισχυρότερη θέση στο Τελ Χαρρούμπα, λίγο πιο πέρα. Αυτό τους επέτρεψε ν' ανοίξουν δρόμο προς τη Haifa σε μια εκστρατεία για συλλογή τροφίμων, η οποία έδωσε μια ελαφρά ανακούφιση από την πείνα στο στρατόπεδο. Αλλά και μέσα στην πόλη και στα δύο στρατόπεδα υπήρχε πείνα και αρρώστια. Καμιά πλευρά δεν ήταν σε κατάσταση να καταβάλει μια υπέρτατη προσπάθεια 70. Μεταξύ των θυμάτων της αρρώστιας εκείνο το φθινόπωρο, ήταν η βασίλισσα Sibylla. Οι δύο μικρές κόρες που είχε γεννήσει στον βασιλέα Guy πέθαναν λίγες μέρες πριν από τον δικό της θάνατο 71. Κληρονόμος του βασιλείου ήταν τώρα η πριγκίπισσα Isabella και το στέμμα του Guy κινδύνευε. Είχε κερδίσει το στέμμα ως σύζυγος της βασιλίσσης. Τα δικαιώματά του επιζούσαν του θανάτου της; Για τους επιζώντες βαρόνους του βασιλείου, υπό την ηγεσία του Balian d'ibelin, αυτό φάνηκε μια ευκαιρία για ν' απαλλαγούν από την ασθενή και άτυχη διοίκησή του. Ο υποψήφιός των για τον θρόνο ήταν ο Conrad de Montferrat. Αν μπορούσε να παντρευτεί με την Isabella, οι διεκδικήσεις του θα ήσαν ανώτερες από του Guy. Υπήρχαν δυσκολίες γι' αυτή τη λύση. Υπήρχε η φήμη ότι ο Conrad είχε μια σύζυγο που έμενε στην Κωνσταντινούπολη και πιθανόν μια άλλη στην Ιταλία, και δεν απασχολήθηκε ποτέ να φροντίσει για ακύρωση γάμου ή διαζύγιο. Αλλά η Κωνσταντινούπολη και η Ιταλία ήσαν πολύ μακριά, και αν υπήρχαν εγκαταλειφθείσες κυρίες εκεί, μπορούσαν να

20 λησμονηθούν. Πιο επιτακτικό πρόβλημα ήταν η ύπαρξη του συζύγου της Isabella, Humphrey de Toron, ο οποίος όχι μόνο ήταν ζωντανός αλλά και παρών στο στρατόπεδο. Ο Humphrey ήταν ένας χαριτωμένος νέος, ευγενικός και μορφωμένος αλλά η ομορφιά του ήταν πολύ γυναικεία για να επιβάλει τον σεβασμό στους τραχείς πολεμιστές που τον τριγύριζαν ούτε οι βαρόνοι είχαν ποτέ λησμονήσει την άνανδρη εγκατάλειψη της υποθέσεώς των το 1186, όταν ο Guy πήρε το θρόνο παραβλέποντας τους όρους της διαθήκης του Baldwin IV. Αποφάσισαν ότι έπρεπε να διαζευχθεί. Ο ίδιος ο Humphrey πείσθηκε εύκολα να συμφωνήσει. Δεν ήταν καμωμένος για έγγαμο βίο και τον τρόμαζε η πολιτική ευθύνη. Αλλά η Isabella ήταν λιγότερο βολική. Ο Humphrey υπήρξε πάντοτε ευγενικός μαζί της και δεν είχε καμιά διάθεση να τον αλλάξει με ένα βλοσυρό, μεσόκοπο πολεμιστή. Ούτε είχε φιλοδοξίες για τον θρόνο. Οι βαρόνοι άφησαν την υπόθεση στα ικανά χέρια της μητέρας της, της βασιλίσσης Μαρίας Κομνηνής, συζύγου του Balian. Αυτή χρησιμοποίησε το μητρικό της κύρος για να κάνει τη δύστροπη πριγκίπισσα να εγκαταλείψει τον Humphrey. Κατόπιν δήλωσε προ των συγκεντρωμένων επισκόπων ότι η κόρη της είχε εξαναγκασθεί να κάνει αυτόν το γάμο από τον θείο της Baldwin IV και ήταν μόνο οχτώ ετών όταν κανονίσθηκε ο αρραβώνας. Εν όψει της πολύ παιδικής ηλικίας και της γνωστής θηλυπρέπειας του Humphrey, ο γάμος έπρεπε ν' ακυρωθεί. Ο πατριάρχης Ηράκλειος ήταν πολύ άρρωστος για να παραστεί στη συγκέντρωση και όρισε τον αρχιεπίσκοπο της Canterbury να τον αντιπροσωπεύσει. Ο αρχιεπίσκοπος, ξέροντας ότι ο κύριός του, βασιλεύς Richard ήταν αφοσιωμένος στους Lusignan, αρνήθηκε να κηρύξει την ακυρότητα. Ανέφερε τους προηγούμενους γάμους του Conrad και δήλωσε ότι ένας γάμος μεταξύ του Conrad και της Isabella θα ήταν διπλή μοιχεία. Αλλά ο αρχιεπίσκοπος της Pisa, που ήταν λεγάτος του πάπα, είχε κερδηθεί υπέρ του Conrad, με την υπόσχεση, όπως είπαν, εμπορικών παραχωρήσεων προς τους συμπατριώτες του. Ο επίσκοπος του Μπωβαί, που ήταν εξάδελφος του βασιλέως Philip, χρησιμοποίησε την υποστήριξη του λεγάτου για να εξασφαλίσει γενική συμφωνία για το διαζύγιο της Isabella και ο ίδιος την πάντρεψε με τον Conrad στις 24 Νοεμβρίου του Οι υποστηρικτές των Lusignan μάνιασαν εναντίον ενός γάμου που καταργούσε το δικαίωμα του Guy στο θρόνο και οι υποτελείς του βασιλέως Richard από την Αγγλία, τη Νορμανδία και τη Guienne έδειξαν όλη τους τη συμπάθεια προς αυτούς. Αλλά ο αρχιεπίσκοπος Baldwin, ο κυριότερος εκπρόσωπός των, αφού έριξε αφορισμούς σε όλους όσοι είχαν σχέση μ' αυτή την υπόθεση, πέθανε ξαφνικά στις 19 Νοεμβρίου. Οι Άγγλοι χρονογράφοι έκαναν ό,τι μπόρεσαν για ν' αμαυρώσουν τη μνήμη του Conrad. Ο ίδιος ο Guy έφθασε ως το σημείο να καλέσει τον Conrad σε μονομαχία αλλά ο Conrad, ξέροντας ότι το νόμιμο δικαίωμα ήταν τώρα με το μέρος του, αρνήθηκε να δεχτεί ότι η υπόθεση μπορούσε να συζητηθεί πλέον. Οι Lusignan μπορούσαν ν' αποκαλέσουν αυτό δειλία. Όλοι όμως εκείνοι που ενδιαφέρονταν για το μέλλον του βασιλείου είχαν αντιληφθεί ότι αν η βασιλική γραμμή επρόκειτο να συνεχισθεί, η Isabella έπρεπε να ξαναπαντρευτεί και ν' αποκτήσει παιδί. Και ο Conrad, ο σωτήρας της Τύρου, ήταν η προφανής εκλογή γι' αυτήν. Το νεόνυμφο ζευγάρι αποτραβήχτηκε στην Τύρο, όπου τον επόμενο χρόνο, η Isabella γέννησε μια κόρη στην οποία δόθηκε το όνομα της βυζαντινής γιαγιάς της, Μαρία. Ο Conrad, με ευπρέπεια, δεν ήθελε να πάρει τον τίτλο του βασιλέως πριν στεφθεί αυτός και η σύζυγός του, αλλά, επειδή ο Guy αρνήθηκε να παραιτηθεί από τα δικαιώματά του, δεν ήθελε να επιστρέψει από την Τύρο στο στρατόπεδο 72. Οι αναταραχές των σταυροφόρων εξακολούθησαν όλους τους χειμερινούς μήνες. Οι ενισχύσεις του Saladin είχαν φθάσει από το βορρά, και το φραγκικό στρατόπεδο είχε τώρα περικλειστεί στενά. Δεν μπορούσαν να έρθουν τρόφιμα από την ξηρά, ούτε, κατά τους χειμερινούς μήνες, μπορούσαν να ξεφορτωθούν πολλά πράγματα στην άξενη ακτή, ενώ σαρακηνά πλοία μπορούσαν μερικές φορές ν' ανοίγουν μαχόμενα δρόμο και να μπαίνουν μέσα στο προστατευμένο λιμάνι της Acre. Μεταξύ των αρχόντων που πέθαναν από τις αρρώστιες στο στρατόπεδο ήσαν ο Thibaut de Blois και ο αδελφός του Stephen de Σανσέρ 73. Στις 20 Ιανουαρίου 1191, πέθανε ο Frederick της Swabia και οι Γερμανοί στρατιώτες βρέθηκαν χωρίς αρχηγό, αν και ο εξάδελφός του, Leopold της Αυστρίας, που έφθασε από τη Βενετία στις αρχές της ανοίξεως, επεχείρησε να τους ανασυντάξει υπό τη δική του σημαία 74. Ο Henry της Champagne ήταν επί πολλές εβδομάδες τόσο άρρωστος ώστε όλοι είχαν απελπισθεί για τη ζωή του 75. Πολλοί από τους στρατιώτες, ειδικότερα οι Άγγλοι, κατηγορούσαν τον Conrad για την αθλιότητά των, επειδή περνούσε τον καιρό του στην Τύρο και αρνιόταν να πάει να τους βοηθήσει.

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία 29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία Οι Σελτζούκοι Τούρκοι και οι Νορμανδοί απειλούν την αυτοκρατορία και την Πόλη. Η Ανατολική και η Δυτική εκκλησία χωρίζονται οριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους

30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους 30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους Οι σταυροφόροι βοηθούμενοι από τους Βενετούς καταλαμβάνουν την Πόλη. Πολλοί Έλληνες αναγκάζονται να φύγουν και να ιδρύσουν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #4: Για αρχάριους Οι Σταυροφορίες Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912)

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913 Ιστορία Γ Γυμνασίου Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Χρονολόγιο 1897-1908 Μακεδόνικος Αγώνας 1912-1913 Βαλκανικοί πόλεμοι 1914-1918 Α' Παγκόσμιος

Διαβάστε περισσότερα

Ανασκόπηση Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε πως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β : το Βυζάντιο έδειχνε ακμαίο, αλλά είχαν τεθεί οι βάσεις της κρίσης στρατι

Ανασκόπηση Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε πως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β : το Βυζάντιο έδειχνε ακμαίο, αλλά είχαν τεθεί οι βάσεις της κρίσης στρατι Εσωτερική κρίση εξωτερικοί κίνδυνοι 1054-10811081 Στο σημερινό μάθημα θα δούμε: 1. τα εσωτερικά προβλήματα 2. τους εξωτερικούς κινδύνους 3. κυρίως τη μάχη στο Ματζικέρτ και τις συνέπειές της Ανασκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Οι βυζαντινοί ήταν καλά πληροφορημένοι για τις γειτονικές χώρες από δικούς τους ανθρώπους. Όταν έφταναν επισκέπτες, έμποροι, μισθοφόροι ή στρατιωτικοί φυγάδες, ή ακόμα κρατικές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, φιλόλογος

ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, φιλόλογος ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ Η ιδέα των σταυροφοριών (σύμφωνα με επικρατέστερη άποψη) ήταν ξένη τότε στο Βυζάντιο. Η ιδέα των σταυροφοριών γεννιέται στη Δυτική Ευρώπη τον 11 ο αι., Οι αιτίες α. Η αναβίωση της αρχαίας

Διαβάστε περισσότερα

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Α Ν Α Β Ρ Υ Τ Ω Ν Σ Χ Ο Λ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ : 2 0 1 7-2 0 1 8 Υ Π Ε Υ Θ Υ Ν Η Κ Α Θ Η Γ Η Τ Ρ Ι Α : Β. Δ Η Μ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Τ Α

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 8. Η γερµανική επίθεση και ο Β' Παγκόσµιος Πόλεµος (σελ )

Κεφάλαιο 8. Η γερµανική επίθεση και ο Β' Παγκόσµιος Πόλεµος (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης Ενότητα Ε - «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 8 Η γερµανική επίθεση και ο Β' Παγκόσµιος Πόλεµος (σελ. 208 211) Μετά την αποτυχία των Ιταλών να καταλάβουν την Ελλάδα, έσπευσαν να τους

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 14

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 14 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 14 Ο Δωδέκατος Αιώνας (α μέρος): Αλέξιος Α Κομνηνός (1081-1118) - Ιωάννης Β Κομνηνός (1118-1143) - Μανουήλ Α Κομνηνός (1143-1180) - Αλέξιος Β Κομνηνός (1180-1183) - Ανδρόνικος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (13ος - 18ος αι.)

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (13ος - 18ος αι.) ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (13ος - 18ος αι.) Ενότητα #2: H Δ Σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους Σχόλια για τα γεγονότα της προηγούμενης ενότητας Νικόλαος

Διαβάστε περισσότερα

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ποιά ηρωικά χαρακτηριστικά έχει η ηρωίδα κατά τη γνώμη σας; Κατά τη γνώμη μου και μόνο που χαρακτηρίζουμε την Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου ηρωίδα δείχνει ότι

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τα ΠΑΙ ΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ Το 958 µ.χ.. γεννιέται ο Βασίλειος ο Β, γιος του Ρωµανού και της Θεοφανώς. Γιαγιά του από την πλευρά του πατέρα του

1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τα ΠΑΙ ΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ Το 958 µ.χ.. γεννιέται ο Βασίλειος ο Β, γιος του Ρωµανού και της Θεοφανώς. Γιαγιά του από την πλευρά του πατέρα του ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ο ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΣ (976-1025) 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τα ΠΑΙ ΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ Το 958 µ.χ.. γεννιέται ο Βασίλειος ο Β, γιος του Ρωµανού και της Θεοφανώς. Γιαγιά του από την πλευρά του πατέρα του ήταν η Ελένη,

Διαβάστε περισσότερα

Η σταδιακή επέκταση του κράτους των Βουλγάρων

Η σταδιακή επέκταση του κράτους των Βουλγάρων 1 ΙΣΤΟΡΙΑ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Οι Βούλγαροι Οι Ονογούροι Βούλγαροι. Οι πρώτες Βουλγαρικές φυλές πρέπει να έφθασαν στην περιοχή ανάμεσα στον Καύκασο και την Αζοφική Θάλασσα στα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ )

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 3 Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ. 186 189) Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνηµα των Νεοτούρκων το

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ. Εργασία της μαθήτριας Έλλης Βελέντζα για το πρόγραμμα ΣινΕφηβοι

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ. Εργασία της μαθήτριας Έλλης Βελέντζα για το πρόγραμμα ΣινΕφηβοι Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ Εργασία της μαθήτριας Έλλης Βελέντζα για το πρόγραμμα ΣινΕφηβοι Ο πόλεμος του Βιετνάμ(1965-1975) ήταν η μεγαλύτερη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ανατολής κατά την διάρκεια του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΠ 11 - ΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ onlearn.gr - ελπ - εαπ. Το κράτος που ανέλαβε ο Αλέξανδρος ( 336 πΧ) ήταν στρατιωτικά έτοιμο να εισβάλει στην Περσία Ο Αλέξανδρος συνέχισε

ΕΛΠ 11 - ΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ onlearn.gr - ελπ - εαπ. Το κράτος που ανέλαβε ο Αλέξανδρος ( 336 πΧ) ήταν στρατιωτικά έτοιμο να εισβάλει στην Περσία Ο Αλέξανδρος συνέχισε ΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ - Το κράτος που ανέλαβε ο Αλέξανδρος ( 336 πχ) ήταν στρατιωτικά έτοιμο να εισβάλει στην Περσία - Ο Αλέξανδρος συνέχισε την εκστρατεία ενισχύοντας τη θέση του απέναντι στους

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ α. η αραβική εξάπλωση με την καθοδήγηση των δύο πρώτων χαλιφών οι Άραβες εισέβαλαν και κατέκτησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα τις πλούσιες χώρες της Εγγύς

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφέας. Ραφαέλα Ρουσσάκη. Εικονογράφηση. Αμαλία Βεργετάκη. Γεωργία Καμπιτάκη. Γωγώ Μουλιανάκη. Ζαίρα Γαραζανάκη. Κατερίνα Τσατσαράκη

Συγγραφέας. Ραφαέλα Ρουσσάκη. Εικονογράφηση. Αμαλία Βεργετάκη. Γεωργία Καμπιτάκη. Γωγώ Μουλιανάκη. Ζαίρα Γαραζανάκη. Κατερίνα Τσατσαράκη Συγγραφέας Ραφαέλα Ρουσσάκη Εικονογράφηση Αμαλία Βεργετάκη Γεωργία Καμπιτάκη Γωγώ Μουλιανάκη Ζαίρα Γαραζανάκη Κατερίνα Τσατσαράκη Μαρία Κυρικλάκη Μαριτίνα Σταματάκη Φιλία Πανδερμαράκη Χριστίνα Κλωνάρη

Διαβάστε περισσότερα

Η Αγία Σοφία και οι κόρες της Πίστη, Ελπίδα, Αγάπη

Η Αγία Σοφία και οι κόρες της Πίστη, Ελπίδα, Αγάπη Η Αγία Σοφία και οι κόρες της Πίστη, Ελπίδα, Αγάπη Βίος της Αγίας Σοφίας Η Αγία Σοφία έζησε την εποχή που βασίλευε ο ειδωλολάτρης αυτοκράτορας Ανδριανός, περίπου το 117-138 μ.χ. Προερχόταν από μια πόλη

Διαβάστε περισσότερα

Ευρύκλεια Κολέζα ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΕΡΝΤΕΝ (565-843)

Ευρύκλεια Κολέζα ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΕΡΝΤΕΝ (565-843) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΕΡΝΤΕΝ (565-843) μεγάλες εδαφικές απώλειες ενίσχυση ελληνικότητας νέοι θεσμοί πλαίσιο μέσα στο οποίον το Βυζάντιο

Διαβάστε περισσότερα

Το 1766, το Ναυαρχείο προσέλαβε τον Cook για να διοικήσει ένα επιστημονικό ταξίδι στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο σκοπός του ταξιδιού ήταν να παρατηρήσει και

Το 1766, το Ναυαρχείο προσέλαβε τον Cook για να διοικήσει ένα επιστημονικό ταξίδι στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο σκοπός του ταξιδιού ήταν να παρατηρήσει και Το 1766, το Ναυαρχείο προσέλαβε τον Cook για να διοικήσει ένα επιστημονικό ταξίδι στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο σκοπός του ταξιδιού ήταν να παρατηρήσει και να καταγράψει τη διαμετακόμιση της Αφροδίτης κατά μήκος

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Α. Η βυζαντινή διπλωματία Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα Μέθοδοι της βυζαντινής διπλωματίας: Ευκαιριακές αποστολές πρέσβεων Χορηγίες ( χρήματα ή δώρα

Διαβάστε περισσότερα

Το Φρούριο της Καντάρας. Κατεχόμενη Κύπρος

Το Φρούριο της Καντάρας. Κατεχόμενη Κύπρος Το Φρούριο της Καντάρας Κατεχόμενη Κύπρος Εισαγωγή Το φρούριο της Καντάρας αποτελεί ένα από τα τρία σημαντικά κάστρα κτισμένα πάνω στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου στην επαρχία Αμμοχώστου στην κατεχόμενη

Διαβάστε περισσότερα

Ε. Τοποθετήστε τους δείκτες σκορ, στη θέση 0 του μετρητή βαθμολογίας. ΣΤ. Τοποθετήστε τον δείκτη χρόνου στη θέση Ι του μετρητή χρόνου.

Ε. Τοποθετήστε τους δείκτες σκορ, στη θέση 0 του μετρητή βαθμολογίας. ΣΤ. Τοποθετήστε τον δείκτη χρόνου στη θέση Ι του μετρητή χρόνου. ιαρκεια 90 λεπτα Παικτεσ 4 Ηλικια 12+ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Το Autokrator είναι ένα μεσαιωνικό στρατιωτικό παιχνίδι, για τις μάχες μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων μεταξύ 7ου και 11ου αιώνα μ.χ.

Διαβάστε περισσότερα

Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν

Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν http://hallofpeople.com/gr/bio/andersen.php Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα Μια φορά κι έναν καιρό, σε μια μακρινή χώρα, ζούσε ένας γκρινιάρης βασιλιάς. Κάθε μέρα ζητούσε από

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 15 Ο Δωδέκατος Αιώνας (β μέρος): Δυναστεία Αγγέλων: Ισαάκιος Β Άγγελος (1185-1195) - Αλέξιος Γ Άγγελος (1195-1203) - Ισαάκιος Β και Αλέξιος Δ Άγγελοι (1203-1204) - Αλέξιος Ε Μούρτζουφλος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 4 Ο πόλεμος των τριάντα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β Ερώτηση 1 α Το βιβλίο με τίτλο «Χάρτινη Αγκαλιά», της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη, περιγράφει την ιστορία ενός κοριτσιού, της Θάλειας, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Φεύγει

Διαβάστε περισσότερα

Χρονολογία ταξιδιού:στις 8 Ιουλίου του 1497 άρχισε και τελείωσε το 1503

Χρονολογία ταξιδιού:στις 8 Ιουλίου του 1497 άρχισε και τελείωσε το 1503 Ονοματεπώνυμο: Βάσκο Ντά Γκάμα Χρονολογία γέννησης:3 Σεπτεμβρίου 1449 Χρονολογία θανάτου:3 Ιανουαρίου 1524 Χρονολογία ταξιδιού:στις 8 Ιουλίου του 1497 άρχισε και τελείωσε το 1503 Ανακαλύψεις: Ανακάλυψε

Διαβάστε περισσότερα

Μικρασιατική καταστροφή

Μικρασιατική καταστροφή Μικρασιατική καταστροφή Η εκστρατεία στη Μ. Ασία Μετά τη λήξη του Α Παγκοσμίου πολέμου οι νικήτριες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, ξεκίνησαν εργασίες με σκοπό τη διανομή των εδαφών. Η απόφαση

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4. Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ )

Κεφάλαιο 4. Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης Ε Ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 4 Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ. 190 193) Το 1914 ξέσπασε στην Ευρώπη ο Α' Παγκόσµιος Πόλεµος. Η Ελλάδα, αφού οδηγήθηκε σε διχασµό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (13ος - 18ος αι.)

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (13ος - 18ος αι.) ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (13ος - 18ος αι.) Ενότητα #1: H Δ Σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους Γεγονότα Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Τέσσερα ΜΠΡΟΜΠΝΤΙΝΓΚΝΑΓΚ Έπειτα από το ταξίδι του στη μικροσκοπική χώρα των Λιλλιπούτειων, ο Γκιούλλιβερ έμεινε στο σπίτι με τη γυναίκα του και τα παιδιά του αλλά πριν περάσουν

Διαβάστε περισσότερα

Βηθλεέμ Ιστορικές και θρησκευτικές αξιώσεις

Βηθλεέμ Ιστορικές και θρησκευτικές αξιώσεις 26/12/2018 Βηθλεέμ Ιστορικές και θρησκευτικές αξιώσεις / Επικαιρότητα Η πόλη της Βηθλεέμ είναι ένας προορισμός μεγάλου ενδιαφέροντος όχι μόνο θρησκευτικού αλλά και ιστορικού. ΘΕΜΑ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες. Έρευνα-επιλογή:Μ. Λόος Μετάφραση: Μ. Σκόµπα Επιµέλεια: Β. Καντζάρα

Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες. Έρευνα-επιλογή:Μ. Λόος Μετάφραση: Μ. Σκόµπα Επιµέλεια: Β. Καντζάρα Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες Έρευνα-επιλογή:Μ. Λόος Μετάφραση: Μ. Σκόµπα Επιµέλεια: Β. Καντζάρα Cleopatra (Κλεοπάτρα) 69 30 π.χ. Αίγυπτος Βασίλισσα Η Κλεοπάτρα γεννήθηκε το 69 π.x και βασίλεψε στην

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 «Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» (Φλώρινα - Μακεδονία Καύκασος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011

Διαβάστε περισσότερα

Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius

Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius Μάρτιος 2011 Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΡΟ-ΜΑΝΩΛΗ Πολύ παλιά, αιώνες πριν, ο Negru Voda, ο κυβερνήτης της Ρουμανίας, ήθελε να χτίσει ένα μοναστήρι

Διαβάστε περισσότερα

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος ΤΑΞΗ Δ ΜΑΘΗΜΑ : ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Κύριλλος και Μεθόδιος : Ιεραπόστολοι στους σλαβικούς λαούς. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Να αντιληφθούν οι μαθητές ότι μέσα από την ιεραποστολή του Κυρίλλου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΑΝΤΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ: «Ο ΚΗΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΡΟΔΑ» ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΑΜ

ΣΑΑΝΤΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ: «Ο ΚΗΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΡΟΔΑ» ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΑΜ ΣΑΑΝΤΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ: «Ο ΚΗΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΡΟΔΑ» ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΑΜ Τα παιδιά του Αδάμ είναι τα άκρα ενός σώματος, Μοιράζονται όλα την ίδια ρίζα. Όταν ένα άκρο περνάει τις μέρες του

Διαβάστε περισσότερα

Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο)

Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο) 18 Ιουνίου 2019 Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο) Θεοτόκος / Θαύματα της Θεοτόκου 12. Παντελώς αδύνατο γιατί ήταν????????????????? Λευκωσία «Παντρεύτηκα το 1981 και μετά παρέλευση τεσσάρων χρόνων διεπίστωσα

Διαβάστε περισσότερα

Πόλεμος για το νερό. Συγγραφική ομάδα. Καραγκούνης Τριαντάφυλλος Κρουσταλάκη Μαρία Λαμπριανίδης Χάρης Μυστακίδου Βασιλική

Πόλεμος για το νερό. Συγγραφική ομάδα. Καραγκούνης Τριαντάφυλλος Κρουσταλάκη Μαρία Λαμπριανίδης Χάρης Μυστακίδου Βασιλική Πόλεμος για το νερό Συγγραφική ομάδα Καραγκούνης Τριαντάφυλλος Κρουσταλάκη Μαρία Λαμπριανίδης Χάρης Μυστακίδου Βασιλική 3 ο Δημοτικό Σχολείο Ωραιοκάστρου Τάξη ΣΤ1 Θεσσαλονίκη 2006 ΠΟΛΕΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ Άκουγα

Διαβάστε περισσότερα

Το παραμύθι της αγάπης

Το παραμύθι της αγάπης Το παραμύθι της αγάπης Μια φορά και ένα καιρό, μια βασίλισσα έφερε στον κόσμο ένα παιδί τόσο άσχημο που σχεδόν δεν έμοιαζε για άνθρωποs. Μια μάγισσα που βρέθηκε σιμά στη βασίλισσα την παρηγόρησε με τούτα

Διαβάστε περισσότερα

Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας

Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας Το άνοιγμα του Χριστιανισμού στον εθνικό κόσμο Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας Ο Βαρνάβας Υπήρξε πιθανώς ένας από τους εβδομήκοντα αποστόλους του Κυρίου. Γεννήθηκε στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Το πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενα - Εικονογράφηση. Διονύσης Καραβίας ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ ΑΘΗΝΑ

Κείμενα - Εικονογράφηση. Διονύσης Καραβίας ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ ΑΘΗΝΑ Κείμενα - Εικονογράφηση Διονύσης Καραβίας ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ ΑΘΗΝΑ 6 Τα πολύ παλιά χρόνια, η πανέμορφη θαλασσονεράιδα Θέτιδα αγάπησε το βασιλιά της Φθίας Πηλέα. Ο λαμπρός γάμος τους έγινε στο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 12. Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου - ο ιονύσιος Σολωµός (σελ )

Κεφάλαιο 12. Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου - ο ιονύσιος Σολωµός (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης Γ Ενότητα «Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)» 1 Κεφάλαιο 12 Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου - ο ιονύσιος Σολωµός (σελ. 118 121) Τον Απρίλιο του 1825 ξεκίνησε η δεύτερη πολιορκία του

Διαβάστε περισσότερα

11. Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες

11. Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες 11. Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες Συλλογή-επιλογή:Μ. ΛΟΟΣ Μετάφραση: Μ. ΣΚΟΜΠΑ Επιµέλεια: Β. ΚΑΝΤΖΑΡΑ Κλεοπάτρα 69 30 π.χ. Αίγυπτος -Βασίλισσα Η Κλεοπάτρα γεννήθηκε το 69 π.χ. Βασίλεψε στην Αίγυπτο

Διαβάστε περισσότερα

Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω όρων: α. Οργανικός νόµος 1900 β. Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας γ. «Ηνωµένη αντιπολίτευσις»

Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω όρων: α. Οργανικός νόµος 1900 β. Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας γ. «Ηνωµένη αντιπολίτευσις» Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω όρων: α. Οργανικός νόµος 1900 β. Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας γ. «Ηνωµένη αντιπολίτευσις» Β. Να αντιστοιχίσετε τα γράµµατα της στήλης Α µε αυτά της στήλης 1.Επανάσταση

Διαβάστε περισσότερα

7ος αι. 610 641 8 ος αι. ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ. αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις

7ος αι. 610 641 8 ος αι. ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ. αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις 7ος αι. 610 641 8 ος αι. ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις πώς διαχειρίστηκε ο Ηράκλειος τόσο τους κινδύνους που απειλούσαν τα σύνορα του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους όσο και τα σοβαρά προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

2. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (610-641). ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

2. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (610-641). ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ 2. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (610-641). ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ Συμπλήρωση κενών Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις ακόλουθες λέξεις (τρεις

Διαβάστε περισσότερα

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν άνδρα που τον έλεγαν Ιωσήφ. Οι γονείς της, ο Ιωακείμ και

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

Η πορεία προς την Ανάσταση...

Η πορεία προς την Ανάσταση... Η νύχτα της Ανάστασης Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου χτυπούν χαρούμενα οι καμπάνες. Οι χριστιανοί φορούν τα γιορτινά τους και πηγαίνουν στην εκκλησία για να γιορτάσουν την Ανάσταση του Χριστού. Στα

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας

Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας (Προσφυγικό-Κρητικό) ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α) Υπουργείο Περιθάλψεως (1917) (μον. 5) β) Προσωρινή Κυβέρνηση Κρήτης (μον. 5) γ)

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ, ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΩΝ ΜΥΡΜΙΔΟΝΩΝ

Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ, ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΩΝ ΜΥΡΜΙΔΟΝΩΝ 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΛΑΤΥΚΑΜΠΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ, ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΩΝ ΜΥΡΜΙΔΟΝΩΝ σε βιβλίο με εικόνες. LET S SHARE OUR CULTURE (ΑΣ ΜΟΙΡΑΣΤΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΜΑΣ) Αυτό το πρόγραμμα πραγματοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς A...Τα αισθήματα και η ενεργεία που δημιουργήθηκαν μέσα μου ήταν μοναδικά. Μέσα στο γαλάζιο αυτό αυγό, ένιωσα άτρωτος, γεμάτος χαρά και αυτοπεποίθηση.

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:M. Maillot Διασκευή:E. Frischbutter; Sarah S. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 13

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 13 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 13 Ο Ενδέκατος Αιώνας (β μισό) - Το τέλος της Μακεδονικής Δυναστείας: Θεοδώρα Πορφυρογέννητος (1055-1056) - Μιχαήλ Ϛ Στρατιωτικός (1056-1057) Δυναστεία Δουκών και Κομνηνών (1057-1185):

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ Ο ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ. Β ο Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου

ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ Ο ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ. Β ο Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ Ο ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ Β1 2006-2007 6 ο Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου Μια μέρα τέσσερα παιδάκια την Καθαρά Δευτέρα πήγαν να πετάξουν τον χαρταετό τους. Ο ένας χαρταετός πήγε πολύ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Κωνσταντινούπολη, 29 Μαίου 1453, Τρίτη μαύρη και καταραμένη

Κεφάλαιο 5. Κωνσταντινούπολη, 29 Μαίου 1453, Τρίτη μαύρη και καταραμένη Κεφάλαιο 5 Κωνσταντινούπολη, 29 Μαίου 1453, Τρίτη μαύρη και καταραμένη Έφτασε μια μισάνοιχτη πόρτα, ένα μικρό κενό στο χώρο και το χρόνο, σαν ένα ασήμαντο λάθος της Ιστορίας για να πέσει η Πόλη. Εκείνο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 3 Η δεύτερη φάση και το

Διαβάστε περισσότερα

Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη

Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη Οι πρώτες μου σκέψεις Ο Οδυσσέας έφυγε και τώρα είμαι μόνη μου. Πρέπει να τα έχω όλα υπό έλεγχο Όμως, με τους μνηστήρες στα πόδια μου δε μπορώ άλλο!!! Πρέπει κάτι να κάνω γιατί

Διαβάστε περισσότερα

ISBN 978-960-484-159-2

ISBN 978-960-484-159-2 Η ΠΡΩΤΗ ΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ Ο Μέγας Αλέξανδρος Κείμενο: Φίλιππος Μανδηλαράς Επιμέλεια κειμένου: Ράνια Ζωίδη Εικονογράφηση: Ναταλία Καπατσούλια Διόρθωση: Αντωνία Κιλεσσοπούλου 2010, Εκδόσεις Κυριάκος Παπαδόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 ΕΝΑ ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΓΕΜΑΤΟ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ. 33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 Εικόνα 1 Εικόνα 2 Ρωμαϊκές λεγεώνες

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 11 Ο Δέκατος Αιώνας (β μισό): Ρωμανός Β (959-963) Νικηφόρος Φωκάς (963-969) - Ιωάννης Τσιμισκής (969-976)

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 11 Ο Δέκατος Αιώνας (β μισό): Ρωμανός Β (959-963) Νικηφόρος Φωκάς (963-969) - Ιωάννης Τσιμισκής (969-976) ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 11 Ο Δέκατος Αιώνας (β μισό): Ρωμανός Β (959-963) Νικηφόρος Φωκάς (963-969) - Ιωάννης Τσιμισκής (969-976) Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Βασικός

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ Κ*ΑΤοΡ1Α. Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ*Κ*ΑΤοΡ1Α. Η 3υζαντινή εποχή Γ* - * **-^ Διασυνδέσεις. ΒιΒλιογραφία Τ Τ"*-*

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ Κ*ΑΤοΡ1Α. Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ*Κ*ΑΤοΡ1Α. Η 3υζαντινή εποχή Γ* - * **-^ Διασυνδέσεις. ΒιΒλιογραφία Τ Τ*-* Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤΚΑΤοΡ1Α Η 3υζαντινή εποχή Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ ΚΑΤοΡ1Α Κωνσταντινούπολη, Μ' ένα λεωφορείο τριγυρνάμε όλοι μέσα στην πόλη, σελ. 59-63. Βυζαντινή αυτοκρατορία, Εμπορικοί δρόμοι, σελ 34 Μύθοι και

Διαβάστε περισσότερα

Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ. Μάθημα 4ο

Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ. Μάθημα 4ο Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ Μάθημα 4ο Ανατολικο ζητημα = η πολύπλοκη πολιτική κατάσταση που δημιουργήθηκε στα Βαλκάνια και στην Εγγύς Ανατολή, κυρίως μετά τον 18ο αιώνα, ως αποτέλεσμα της παρακμής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΕΡΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ 2 ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ Συνομωσίες, ίντριγκες και μηχανορραφίες. Θρησκευτικός φανατισμός Δεισιδαιμονία.

Διαβάστε περισσότερα

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο 4 Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο Σεβάχ. Για να δει τον κόσμο και να ζήσει περιπέτειες.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Όμορφος κόσμος

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Όμορφος κόσμος ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Όμορφος κόσμος Φροντίζουμε όλα τα πλάσματα Η Αγία Μελανγκέλ: η προστάτιδα του περιβάλλοντος Εξακόσια χρόνια μετά τη γέννηση του Χριστού, γεννήθηκε στα καταπράσινα δάση της Ιρλανδίας μια

Διαβάστε περισσότερα

3. Μιχαήλ Η' και Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγοι. α. Η εξωτερική πολιτική του Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου

3. Μιχαήλ Η' και Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγοι. α. Η εξωτερική πολιτική του Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου 3. Μιχαήλ Η' και Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγοι α. Η εξωτερική πολιτική του Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου Στόχοι: Ο Μιχαήλ Η' (1261-1282) έπρεπε: να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα των Λατίνων και να αποκαταστήσει

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 12 Ενδέκατος Αιώνας (α μισό): Βασίλειος Β Βουλγαροκτόνος (976-1025) Κων/νος Η (1025-1028) - Ρωμανός Γ Αργυρός (1028-1034) - Μιχαήλ Δ Παφλαγών (1034-1041) - Μιχαήλ Ε Καλαφάτης

Διαβάστε περισσότερα

25η Μαρτίου 1821 Η 25η Μαρτίου αποτελεί διπλή εορτή για τους Έλληνες, μαζί με τον Ευαγγελισμός της Θεοτόκου εορτάζεται και ο ξεσηκωμός των Ελλήνων κατά των Τούρκων. Στην πραγματικότητα η επανάσταση είχε

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ - Ο ΑΡΧΙΔΑΜΕΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ - Ο ΑΡΧΙΔΑΜΕΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ - Ο ΑΡΧΙΔΑΜΕΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Ποιος πόλεμος ονομάζεται Πελοποννησιακός: Ο καταστροφικός εμφύλιος πόλεμος μεταξύ Αθήνας - Σπάρτης και των συμμαχικών τους πόλεων-κρ

Διαβάστε περισσότερα

Στοχασμοί γύρω από το 21

Στοχασμοί γύρω από το 21 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ Στοχασμοί γύρω από το 21 Έ νας Γάλλος ξεκινούσε, στις 18 Ιουλίου του 1821, από τη Μασσαλία. Τ όνομά του ήταν Maxime Raybaud. Είχε μπει στον γαλλικό στρατό στα τέλη του 1813, κ

Διαβάστε περισσότερα

29 Μαΐου 1453: Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ!

29 Μαΐου 1453: Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ! Κωνσταντίνα Ευείδη 29 Μαΐου 1453: Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ! Η χιλιόχρονη αυτοκρατορία έπεσε. Ο θρύλος λέει ότι «ήτανε θέλημα Θεού». Από τότε το φρόνημα των Ελλήνων το κρατάνε ζωντανό ακριβώς αυτοί οι θρύλοι για την

Διαβάστε περισσότερα

...Μια αληθινή ιστορία...

...Μια αληθινή ιστορία... ...Μια αληθινή ιστορία... Στην αρχή ήταν μια άδεια σελίδα. Την είχε ο Καλός Ζωγράφος, που ήταν γνωστός για την ικανότητά του να ζωγραφίζει τέλειες εικόνες. Μια μέρα ο Ζωγράφος άρχισε να ζωγραφίζει αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΤΗΣ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΤΗΣ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΤΗΣ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ Η Μάχη της Κρήτης έχει µια ξεχωριστή θέση στη ροή των γεγονότων του Β' Παγκοσµίου Πολέµου. Ο Ελληνικός λαός στη Κρήτη, εγκαταλελειµµένος

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΥΠΕΛ, ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΑΛΟΚΩΣΤΑ. Ονοματεπώνυμο: Χρήστος Αριστείδου Τάξη: Γ 6

ΡΟΥΠΕΛ, ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΑΛΟΚΩΣΤΑ. Ονοματεπώνυμο: Χρήστος Αριστείδου Τάξη: Γ 6 ΡΟΥΠΕΛ, ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΑΛΟΚΩΣΤΑ Ονοματεπώνυμο: Χρήστος Αριστείδου Τάξη: Γ 6 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ.. Τι είναι το Ρούπελ; Το Ρούπελ είναι οχυρό και πρόκειται για το μεγαλύτερο συγκρότημα της οχυρωμένης τοποθεσίας κατά μήκος

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ:

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ: Η Αικατερίνη είχε κάλλος και ομορφιά ασύγκριτη. Η μητέρα της και οι συγγενείς της την πίεζαν συνεχώς να παντρευτεί, για να μην φύγουν από τα χέρια τους

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπητό ημερολόγιο, Τον τελευταίο καιρό μου λείπει πολύ η πατρίδα μου, η γυναίκα μου και το παιδί μου. Θέλω απεγνωσμένα να επιστρέψω στον λαό μου και

Αγαπητό ημερολόγιο, Τον τελευταίο καιρό μου λείπει πολύ η πατρίδα μου, η γυναίκα μου και το παιδί μου. Θέλω απεγνωσμένα να επιστρέψω στον λαό μου και Αγαπητό ημερολόγιο, Τον τελευταίο καιρό μου λείπει πολύ η πατρίδα μου, η γυναίκα μου και το παιδί μου. Θέλω απεγνωσμένα να επιστρέψω στον λαό μου και να πατήσω το χώμα της θαλασσοφίλητης Ιθάκης. Έτσι,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΑΘΛΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ Η ΖΩΝΗ ΤΗΣ ΙΠΠΟΛΥΤΗΣ

ΟΙ ΑΘΛΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ Η ΖΩΝΗ ΤΗΣ ΙΠΠΟΛΥΤΗΣ ΟΙ ΑΘΛΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ Η ΖΩΝΗ ΤΗΣ ΙΠΠΟΛΥΤΗΣ Στον ένατο άθλο, ο βασιλιάς Ευρυσθέας διέταξε τον Ηρακλή να του φέρει την ζώνη της Ιππολύτης, της βασίλισσας των Αµαζόνων, για να την κάνει δώρο στην κόρη του Αδµήτη.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 9. Η εκστρατεία του ράµαλη ερβενάκια (σελ )

Κεφάλαιο 9. Η εκστρατεία του ράµαλη ερβενάκια (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης Ενότητα Γ «Η Μεγάλη Επανάσταση (1821 1830) 1 Κεφάλαιο 9 Η εκστρατεία του ράµαλη ερβενάκια (σελ. 106 109) Οι αρχικές επιτυχίες των Ελλήνων επαναστατών θορύβησαν την Υψηλή Πύλη. Την άνοιξη

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:M. Maillot Διασκευή:E. Frischbutter; Sarah S. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη. Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία ( )

ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη. Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία ( ) Πέμπτη, 11 Δεκέμβριος 2014 17:36 ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία (18211830) 1823: στροφή στην ευρωπαϊκή διπλωματία από τον Άγγλο υπουργό Εξωτερικών

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Λογοτεχνίας. Χρήστος Ντούρος Γ 1

Εργασία Λογοτεχνίας. Χρήστος Ντούρος Γ 1 Εργασία Λογοτεχνίας 2. Να δημιουργήσετε ένα video ή power point, στο οποίο θα παρουσιάζετε το χρονικό του ξεριζωμού των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από την καταστροφή της Σμύρνης μέχρι την εγκατάστασή τους

Διαβάστε περισσότερα

Το συγκλονιστικό άρθρο. του Γλέζου στη Welt. Διαβάστε το συγκλονιστικό άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη 1 / 5

Το συγκλονιστικό άρθρο. του Γλέζου στη Welt. Διαβάστε το συγκλονιστικό άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη 1 / 5 άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη γερμανική εφημερίδα Die Welt, στο οποίο εξηγεί στους Γερμανούς Το συγκλονιστικό άρθρο του Γλέζου στη Welt Διαβάστε το συγκλονιστικό άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη 1 / 5 γερμανική

Διαβάστε περισσότερα

Αυτός είναι ο αγιοταφίτης που περιθάλπει τους ασθενείς αδελφούς του. Έκλεισε τα μάτια του Μακαριστού ηγουμένου του Σαραντάριου.

Αυτός είναι ο αγιοταφίτης που περιθάλπει τους ασθενείς αδελφούς του. Έκλεισε τα μάτια του Μακαριστού ηγουμένου του Σαραντάριου. 01/08/2019 Αυτός είναι ο αγιοταφίτης που περιθάλπει τους ασθενείς αδελφούς του. Έκλεισε τα μάτια του Μακαριστού ηγουμένου του Σαραντάριου. Πατριαρχεία / Πατριαρχείο Ιεροσολύμων Ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό δασικό πάρκο Πέτρας του Ρωμιού

Εθνικό δασικό πάρκο Πέτρας του Ρωμιού Εθνικό δασικό πάρκο Πέτρας του Ρωμιού Στις 17 Φεβρουαρίου 2014, οι τετάρτες τάξεις του Θ Δημοτικού Σχολείου Πάφου πήγαν εκδρομή στο Εθνικό δασικό πάρκο Πέτρας του Ρωμιού. Ο σκοπός τους ήταν να περπατήσουν

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο: «ημέρα της αποχώρησης Αγαπημένο μου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1. Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεµο του 1897 στον Μακεδονικό Αγώνα (σελ )

Κεφάλαιο 1. Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεµο του 1897 στον Μακεδονικό Αγώνα (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 1 Από τον Ελληνοτουρκικό Πόλεµο του 1897 στον Μακεδονικό Αγώνα (σελ. 178 181) Μετά την ήττα στον πόλεµο µε την Τουρκία, το 1897, το ελληνικό

Διαβάστε περισσότερα

Καθορισμός ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα

Καθορισμός ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ Σχολικό έτος 2013-14 Καθορισμός ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ ΜΑΡΙΟΣ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Τάξη : Α1 ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΑΣΧΑ: Η γιορτή και ο υπολογισμός της ημερομηνίας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑÏΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑÏΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2018-2019 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑÏΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018-2019 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 03-06-2019 ΤΑΞΗ: Β ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες (10:30-12:30) ΟΔΗΓΙΕΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Συντονιστής Εκπαιδευτικός : Τζιαμπάζης Κωνσταντίνος. Με βιβλία από τη συγγραφέα Μαρία Αγγελίδου

Συντονιστής Εκπαιδευτικός : Τζιαμπάζης Κωνσταντίνος. Με βιβλία από τη συγγραφέα Μαρία Αγγελίδου Συντονιστής Εκπαιδευτικός : Τζιαμπάζης Κωνσταντίνος Με βιβλία από τη συγγραφέα Μαρία Αγγελίδου Η συγκεκριμένη θεματική ενότητα προτείνει μια νέα ανάγνωση και προσέγγιση της Ιστορίας με σκοπό να αντιληφθούμε

Διαβάστε περισσότερα

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups INTERVIEWS REPORT February / March 2012 - Partner: Vardakeios School of Hermoupolis - Target group: Immigrants, women 1 η συνέντευξη Από την Αλβανία Το 2005 Η γλώσσα. Ήταν δύσκολο να επικοινωνήσω με τους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 5 Ο χάρτης των Βαλκανίων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΕΡΓΙΑΝΝΙΔΗ ΣΤΑΘΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΕΡΓΙΑΝΝΙΔΗ ΣΤΑΘΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΕΡΓΙΑΝΝΙΔΗ ΣΤΑΘΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΣΧΊΣΜΑ Με τον όρο Σχίσμα εννοούμε τη διάσπαση της χριστιανικής εκκλησίας σε Ανατολική Ορθόδοξη και Δυτική Καθολική, που συνέβη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ Α. 1. Να συμπληρώσετε τα κενά στις ακόλουθες προτάσεις: α. Η Αγιά Σοφιά είναι κτισμένη σε ρυθμό... από τους αρχιτέκτονες... και...

ΟΜΑΔΑ Α. 1. Να συμπληρώσετε τα κενά στις ακόλουθες προτάσεις: α. Η Αγιά Σοφιά είναι κτισμένη σε ρυθμό... από τους αρχιτέκτονες... και... ΟΜΑΔΑ Α 1. Να συμπληρώσετε τα κενά στις ακόλουθες προτάσεις: α. Η Αγιά Σοφιά είναι κτισμένη σε ρυθμό... από τους αρχιτέκτονες... και... β. Οι Σελτζούκοι, τουρκικό φύλο, νίκησαν τους Βυζαντινούς στη μάχη

Διαβάστε περισσότερα