Νέα σύνθεση ινσουλίνης παρέχει ποσότητες ινσουλίνης ρυθµιζόµενες από τις τιµές γλυκόζης

Transcript

1 Απρίλιος - Ιούνιος 2009 Τεύχος 71 Ο Νέα σύνθεση ινσουλίνης παρέχει ποσότητες ινσουλίνης ρυθµιζόµενες από τις τιµές γλυκόζης Η εταιρεία SmartCells, Inc. και το Ίδρυµα Έρευνας Νεανικού ιαβήτη (JDRF) ανακοίνωσαν προσφάτως την συνεργασία τους για την προώθηση της έρευνας της SmartInsulin της SmartCells για την θεραπεία του τύπου 1 διαβήτη. Η SmartInsulin συνίσταται σε ινσουλινική σύνθεση υποδόρειας χορήγησης άπαξ ηµερησίως, η οποία ρυθµίζεται αυτοµάτως ανάλογα µε τις τιµές γλυκόζης. Η SmartInsulin χορηγείται µε ένεση, όπως όλες οι σήµερα χρησι- µοποιούµενες ινσουλίνες, αλλά έχει σχεδιασθεί να διατηρεί συνεχή, αυστηρό έλεγχο των επιπέδων της γλυκόζης στο αίµα, µειώνοντας και τον κίνδυνο υπογλυκαιµίας, όπως ακριβώς κάνει αυτο- µάτως το πάγκρεας στα υγιή άτοµα. Η υποστήριξη από το JDRF θα επιταχύνει την εµπορική ανάπτυξη της SmartInsulin για την θεραπεία του τύπου 1 διαβήτη. Για την επιτυχή χορήγηση οι ασθενείς θα πρέπει να κάνουν µια ένεση ηµερησίως µε τις ίδιες βελόνες που χρησιµοποιούνται στα συµβατικά συστήµατα θεραπείας. Ο Todd C. Zion, PhD, Πρόεδρος και ιευθύνων Σύµβουλος της SmartCells τονίζει τα σηµαντικά θεραπευτικά ωφέλη, την βελτίωση της ασφάλειας και της ποιότητας ζωής των πασχόντων µε ταυτόχρονη µείωση των διαβητικών επιπλοκών. Ο Dr. Aaron Kowalski, ιευθυντής του Προγράµµατος Μεταβολικού Ελέγχου στο JDRF, σηµειώνει ότι το JDRF έχει δεσµευθεί να υποστηρίζει την ανάπτυξη οποιασδήποτε θεραπείας, που µπορεί να βελτιώσει την µεταβολική ρύθµιση ατόµων µε τύπο 1 διαβήτη, «Πιστεύουµε» είπε «ότι η ρυθµιζόµενη από τις τιµές γλυκόζης ινσουλίνη µπορεί να αποτελεί πρακτική λύση στις πραγµατικές ανάγκες των ατόµων µε διαβήτη και η συνεργασία φανερώνει την αφοσίωσή µας να βοηθούµε νεωτεριστικές εταιρείες να δοκι- µάσουν ιδέες, και να φέρουν τα προϊόντα τους στους ασθενείς ταχύτερα». Βάσει της συµφωνίας συνεργασίας ενίσχυση µε 1 εκατοµµύριο δολλάρια ΗΠΑ θα χρησιµοποιηθεί για τον έλεγχο της ασφάλειας και της αποτελεσµατικότητας της SmartInsulin σε δοκιµασίες προκλινικού τύπου 1 διαβήτη. Η SmartInsulin συνδυάζει την αίσθηση γλυκόζης και την απελευθέρωση της ινσουλίνης για την θεραπευτική αντιµετώπιση αµφοτέρων των τύπων, 1 και 2, του διαβήτη. Χορηγούµενη υποδορείως, η SmartInsulin συνίσταται σε φορτίο ινσουλίνης προσδεδεµένο σε βιοσυµβατό, βιοδιασπώµενο πολυ- µερίδιο, το οποίο είναι συνδεδεµένο σε κατασκευασµένο µόριο δέσµευσης της γλυκόζης. Η ινσουλίνη απελευθερώνεται µόνον όταν το θεραπευτικό προϊόν παύει να είναι συνδεδεµένο µε την παρουσία ειδικής συγκέντρωσης γλυκόζης. Αµέσως µόλις η περιβάλλουσα συγκέντρωση γλυκόζης µειωθεί στο επίπεδο- στόχο, η ενιέµενη διάχυση παύει να απελευθερώνει ινσουλίνη, καθιστάµενη έτοιµη για την επόµενη πρόκληση γλυκόζης. Η προσέγγιση αυτή µπορεί να παρέχει σηµαντικά θεραπευτικά οφέλη, στα οποία περιλαµβάνεται ο αυστηρός και ο συνεχής έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης στο αίµα, και προγευµατικά και γευµατικά σε µία δόση, µε σηµαντική µείωση του κινδύνου για υπογλυκαιµία και των συχνών µετρήσεων γλυκόζης. SmartInsulin: Η έξυπνη Ινσουλίνη Η SmartInsulin ρυθµίζει αυτοµάτως τα επίπεδα της γλυκόζης αίµατος στα άτοµα µε διαβήτη. Χορηγείται άπαξ ηµερησίως και απελευθερώνεται αυτορυθµίζοντας το σάκχαρο αίµατος! Η τεχνολογία επέτυχε ελεγχόµενη απελευθέρωση του φαρµάκου µε την εφαρµογή του φαρµάκου µε την εφαρµογή νέου είδους βιοδιασπωµένου πολυ- µεριδίου που παράγει νανοσω- µατίδια ανταποκρινόµενα σε ερεθίσµατα για την ελεγχόµενη απελευθέρωση του φαρµάκου! Η SmartInsulin περιέχει νανοσωµατίδια, τα οποία απελευθερώνουν ινσουλίνη αναλόγως µε τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίµα. Τα σωµατίδια αυτά αρχίζουν να διασπώνται βαθµιαίως και απελευθερώνουν ινσουλίνη στην κυκλοφορία του αίµατος, ρυθµίζοντας έτσι τα επίπεδα του σακχάρου στο αίµα. Όταν το ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ ΟΣΗ ΤΟΥ ΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ «ΜΗΤΕΡΑ» ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 6, ΜΑΡΟΥΣΙ ΤΗΛ.: , FAX: cbartsocas@nurs.uoa.gr - Ι ΙΟΚΤΗΤΗΣ ΕΚ ΟΤΗΣ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΠ. ΜΠΑΡΤΣΟΚΑΣ, ΟΜΟΤ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 6, ΜΑΡΟΥΣΙ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ: ΧΡ. ΒΑΛΑΒΑΝΗ, ΕΥ. ΓΚΑΡΟΥ, ΕΛΙΝΑ ΓΚΙΚΑ, ΠΟΠΗ ΙΑΛΥΝΑ, ΙΑΓΟΡΑΣ ΖΑΡΓΑΝΗΣ, ΑΜΠΑΣ ΚΑΝΤΡΕ, ΜΕΛΙΝΑ ΚΑΡΙΠΙ ΟΥ, ΝΙΚΟΣ ΚΕΦΑΛΑΣ, ΚΥΡ. ΚΟΡΜΑ, Α. ΚΥΡΙΦΙ ΗΣ, Κ. ΠΑΠΑΝ ΡΕΟΥ, ΝΙΚΟΣ ΦΙΟΛΙΤΑΚΗΣ, Γ. ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ: ΣΟΦΙΑ ΜΑΝΕΑ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ: ΝΙΚΗ ΣΠΙΡΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ISOGRAMA - Χ. ΓΑΛΑΝΗ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ-ΜΑΚΕΤΤΑ: Α. ΑΡΓΥΡΑΚΗ ΧΟΡΗΓΟΣ: NOVO NORDISK HELLAS ISSN X 1

2 σάκχαρο αίµατος είναι µέσα στα φυσιολογικά επίπεδα, τα σωµατίδια περιορίζονται, επαναστερεοποιούνται και τελικά παύουν να απελευθερώνουν ινσουλίνη. Οµάδα πέντε φοιτητών, που ονοµάσθηκαν SmartCells, εκέρδισαν το πρώτο βραβείο $30,000, στον πρόσφατο ετήσιο διαγωνισµό «ΜΙΤ $50Κ Entrepreneurship Competition», για την νέα ρυθµιστική δηµιουργία τους. Η SmartCells χρησιµοποιεί νεότατη επαναστατική τεχνολογία, η οποία περιλαµβάνει νανοδοµική διαδικασία και ευφυή βιοϋλικά για να παραγάγει νανοσωµατίδια ανταπόκρισης σε ερεθίσµατα για την ελεγχόµενη απελευθέρωση φαρµάκου. Η SmartInsulin απευθύνεται στην αγορά διαβήτη των $98 δισεκατοµµυρίων, παρέχοντας απελευθέρωση ινσουλίνης σε σχέση µε τα επίπεδα του σακχάρου στο αίµα και συνεπώς επιτυγχάνοντας αυτορύθµιση του διαβήτη. Είναι βέβαιο ότι τα άτοµα µε τύπο 1 διαβήτη, αλλά και κάθε ινσουλινοθεραπευόµενο άτοµο θα θελήσει να χρησιµοποιήσει το επαναστατικό αυτό προϊόν, επειδή η SmartInsoulin θα µειώσει τις δόσεις ινσουλίνης, θα µειώσει τον πόνο από τον συχνό έλεγχο του σακχάρου αίµατος και φυσικά θα µειώσει δραστικά τις επιπλοκές του διαβήτη. Η οµάδα που συνίσταται από φοιτητες του ΜΙΤ και του Harvard Business School, ενίκησε άλλες 118 οµαδικές συµµετοχές στον διαγωνισµό. Η εφεύρεση της τεχνολογίας οφείλεται στον Todd Zion, που την σχεδίασε ως τµήµα της διδακτορικής έρευνας του (Ph.D.Thesis) στο Τµήµα Χηµικών Μηχανικών του Massachusetts Institute of Technology (MIT) της Βοστώνης. Ο Zion εργάσθηκε στο πρόγραµµα αυτό επί τέσσερα έτη. Το προϊόν είναι ένεση άπαξ ηµερησίως. Όπως όλοι γνωρίζουν αυτό θα φέρει επανάσταση, δεδοµένου ότι σήµερα απαιτούνται πολλαπλές µετρήσεις και ενέσεις καθηµερινά για την ρύθµιση του σακχάρου. Όπως δήλωσε άλλο µέλος της οµάδας, ο John Hebert, δευτεροετής φοιτητής στη Σχολή ιοίκησης Επιχειρήσεων Sloan του MIT, η SmartInsulin περιέχει νανοσωµατίδια που απελευθερώνουν ινσουλίνη αναλόγως µε τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίµα. Τα σωµατίδια αυτά αρχίζουν να διασπώνται και να απελευθερώνουν ινσουλίνη στην κυκλοφορία του αίµατος, ρυθµίζοντας τα επίπεδα γλυκόζης στο αίµα. Μόλις οι τιµές γλυκόζης επανέλθουν στο φυσιολογικό, τα σωµατίδια στερεοποιούνται και πάλι και παύουν να απελευθερώνουν ινσουλίνη. Ο Zion αναφέρει και ένα επιπλέον κίνητρο για την έρευνα αυτή. Στην οικογένειά του υπάρχουν άτοµα µε Τύπο 1 διαβήτη και υφίσταται συγχρόνως προδιάθεση για Τύπο2. Τα µέλη της οµάδας SmartCells χρησιµοποίησαν το χρηµατικό έπαθλο για να ξεκινήσουν την εταιρεία τους. Ήδη έχουν καταθέσει αίτηση ευρεσιτεχνίας. Πιστεύεται ότι το προϊόν θα είναι διαθέσιµο στην αγορά σε µερικά χρόνια. Για να επισπεύσει το JDRF ενίσχυσε την SmartCells µε $1 εκατοµµύριο και ήδη έχουν ενδιαφερθεί φαρµακευτικές εταιρείες, όπως η NovoNordisk. Αισθητήρες Γλυκόζης: Ένα νέο όπλο-εργαλείο στην αντιµετώπιση του Σακχαρώδους ιαβήτη Είναι γνωστό ότι η καλή ρύθµιση του σακχάρου στο αίµα των ατόµων µε διαβήτη είναι απαραίτητη για την πρόληψη επιπλοκών που µπορούν να εµφανισθούν στο απώτερο µέλλον, όπως της διαβητικής οφθαλµοπάθειας, της διαβητικής νεφροπάθειας και κυρίως των καρδιαγγειακών επιπλοκών. Το κριτήριο της καλής ή µη ρύθµισης αποτελεί ο προσδιορισµός της γλυκοζυλιωµένης αιµοσφαιρίνης (HbA1C), οι τιµές της οποίας δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 7%. Η ρύθµιση του τύπου 1 σακχαρώδους διαβήτη απαιτεί έξι (6) τουλάχιστον µετρήσεις των επιπέδων της γλυκόζης αίµατος ηµερησίως, µετρήσεις που εκτελούνται από τον ίδιο τον πάσχοντα, τέσσερις (4) τουλάχιστον ενέσεις ινσουλίνης ηµερησίως, προσεγµένη διατροφή και άσκηση. Η καλή εκπαίδευση των ατόµων µε διαβήτη είναι το βασικό στοιχείο για την επίτευξη των στόχων, δηλαδή της καλής ρύθµισης, της ορθής σωµατικής αύξησης και της όσο το δυνατόν καλύτερης ποιότητας ζωής. Τι νεότερο µας προσφέρει η τεχνολογία; Η τεχνολογία φαίνεται να δραστηριοποιείται σοβαρά τα τελευταία χρόνια, όσο αφορά την αντιµετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη και να συµπληρώνει ανεπάρκειες και δυσχέρειες στη ρύθµιση του σακχάρου στο αίµα. Οι αισθητήρες συνεχούς µέτρησης της γλυκόζης αίµατος (CGMs) είναι ότι νεότερο στην τεχνολογία αντιµετώπισης και φροντίδας του διαβήτη. Οι µετρητές αυτοί χρησιµοποιούν έναν µικροσκοπικό αισθητήρα, ο οποίος εµφυτεύεται αµέσως κάτω από το δέρµα προκειµένου να παράγει σταθερά συνεχή ανάγνωση των επιπέδων γλυκόζης. Οι µετρήσεις µεταβιβάζονται σε monitor, το οποίο µπορεί να πληροφορεί κάθε στιγµή για την τιµή της γλυκόζης στο αίµα. Οι αισθητήρες πρέπει να αλλάζουν κάθε 3-7 ηµέρες. Τι πληροφορίες µας δίνει ο αισθητήρας; Το CGM µπορεί να πληροφορεί αν τα επίπεδα της γλυκόζης τείνουν να αυξηθούν ή να µειωθούν και πόσο γρήγορα. Μπορεί µάλιστα να σηµάνει συναγερµό αν οι τιµές γλυκόζης είναι ιδιαίτερα υψηλές ή πολύ χαµηλές. Όλες οι πληροφορίες αυτές είναι χρήσιµες για να λαµβάνονται αποφάσεις για την ποσότητα του φαγητού, την δόση της ινσουλίνης και αν πρέπει να ανησυχούµε για υπογλυκαιµία στις σχολικές εξετάσεις, στις αθλοπαιδιές ή τον ύπνο. Μπορεί το CGM να βοηθήσει στη δηµιουργία κλειστού κυκλώµατος (τεχνητού παγκρέατος); Πράγµατι το CGM υπόσχεται σηµαντικές εξελίξεις στα εργαλεία για την φροντίδα του διαβήτη και την καλύτερη ποιότητα ζωής των πασχόντων. Αν τελικώς επιτευχθεί να επικοινωνεί το CGM µε µια φορητή αντλία ινσουλίνης, τότε το πρώτο θα καθοδηγεί την αντλία να απελευθερώνει ανά πάσα στιγµή στον οργανισµό την απαραίτητη ποσότητα ινσουλίνης. Αυτό αποτελεί το «τεχνητό πάγκρεας», το οποίο και µιµείται το εσωτερικό µας όργανο, το πάγκρεας του οργανισµού µας, το οποίο φυσιολογικά παράγει την απαιτούµενη ποσότητα της ινσουλίνης. Σε µια πρόσφατη έρευνα µελετήθηκαν περισσότεροι από 300 πάσχοντες από τύπο 1 σακχαρώδη διαβήτη όλων των ηλικιών, από 8 έως 72 ετών επί 6 µήνες. Οι µισοί χρησιµοποίησαν αισθητήρες και οι υπόλοιποι τις συνήθεις πολλαπλές µετρήσεις για την αυτορρύθµιση µε φορητές συσκευές προσδιορισµού της γλυκόζης στο αίµα. Ως κριτήριο της καλύτερης ρύθµισης εφαρµόστηκε η µέτρηση της γλυκοζυλιωµένης αιµοσφαιρίνης, µέτρησης αίµατος που προσδιορίζει τα επίπεδα γλυκόζης των τριών τελευταίων µηνών. Οι ερευνητές διαπίστωσαν σηµαντική βελτίωση στους πάσχοντες που εφάρµοσαν αισθητήρες. Ποια ήταν τα συµπεράσµατα της µελέτης; Η µελέτη απέδειξε ότι τα CGMs συµβάλουν ακόµη περισσότερο 2

3 για να διευκολύνουν την ρύθµιση του διαβήτη, εφόσον χρησιµοποιούνται τακτικά. Σηµαντικότερο όµως είναι ότι µε την καλύτερη ρύθµιση, άρα και την µείωση της τιµής της γλυκοζυλιωµένης αιµοσφαιρίνης, µειώνονται και οι κίνδυνοι, για την εµφάνιση των άµεσων επιπλοκών (υπογλυκαιµίας και κετοξέωσης), καθώς και των µακροχρόνιων επιπλοκών (διαβητική νεφροπάθεια, οφθαλ- µοπάθεια, νευροπάθεια και από το καρδιαγγειακό σύστηµα). Ασφαλώς, όταν το τεχνητό πάγκρεας καταστεί πραγµατικότητα, δεν θα απασχολούνται οι πάσχοντες µε τη δοσολογία των ενέσεων ινσουλίνης, εφόσον αυτή θα ελέγχεται αυτοµάτως από τις τιµές που θα προσδιορίζει συνεχώς ο αισθητήρας. Πόσο εύκολη είναι η εισαγωγή του αισθητήρα; Ο αισθητήρας γλυκόζης εισάγεται στον υποδόριο ιστό µε ειδικό εισαγωγέα, όπως ακριβώς και οι καθετήρες της αντλίας ινσουλίνης. Ο αισθητήρας µετρά κάθε λεπτό τη γλυκόζη στο µεσοκυττάριο υγρό και συνδεόµενος µε ένα ποµπό µεγέθους ενός νοµίσµατος των δύο ευρώ, µεταδίδει τον µέσο όρο των τιµών γλυκόζης κάθε πέντε λεπτά σε ειδικό monitor ή στην αντλία ινσουλίνης. Το σύστηµα χρειάζεται βαθµονόµηση (ρύθµιση) τουλάχιστον δύο φορές ηµερησίως µε µετρήσεις γλυκόζης από το δάκτυλο. Ο πάσχων µπορεί µάλιστα να καθορίσει ένα υψηλό και ένα χαµηλό όριο γλυκόζης, ούτως ώστε το σύστηµα να προειδοποιεί εγκαίρως ένα επερχόµενο υπογλυκαιµικό επεισόδιο ή µια σηµαντική αύξηση της γλυκόζης στο αίµα. Σεις συνιστάτε τους αισθητήρες στα παιδιά µε διαβήτη που παρακολουθείτε: Θα ήταν ευτυχές να παρέχονται οι αισθητήρες από τους ασφαλιστικούς φορείς, όπως οι αντλίες ινσουλίνης. Θα είχαµε καλύτερα αποτελέσµατα και θα απαλλάσσονταν οι γονείς από το άγχος της υπογλυκαιµίας. υστυχώς, το κόστος προµήθειας ενός CGM είναι µεγάλο, αλλά σε καταστάσεις που απαιτείται καλύτερη ρύθµιση, υφίσταται η δυνατότητα ενοικίασης. Εφόσον τα ίδια τα παιδιά επιθυµούν την τοποθέτηση του αισθητήρα δεν διστάζουµε να τον συνιστούµε! (Από πρόσφατη συνέντευξη του κ. Χ. Μπαρτσόκα µε το περιοδικό «Avanti») Ενεργοποιείται η έρευνα των βλαστοκυττάρων Ο Πρόεδρος Obama υπέγραψε αναστολή της απαγόρευσης της οµοσπονδιακής επιχορήγησης της έρευνας µε εµβρυονικά βλαστοκύτταρα, που είχε ισχύσει από την πρώτη θητεία του Προέδρου George W. Bush. Η απαγόρευση είχε προκαλέσει µεγάλη Ο πρόεδρος Obama υπογράφει το διάταγµα για τα βλαστοκύτταρα απογοήτευση τόσο στους ερευνητές, όσο και στα άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη, οι οποίοι ανέµεναν µε αγωνία την εφαρµογή της έρευνας µε βλαστοκύτταρα στην θεραπεία του διαβήτη. Αναγνωρίστηκαν γονίδια που συνδέονται µε αντίσταση στην ινσουλίνη Σε πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστηµίου της Alabama στο Birmingham αναγνωρίστηκαν δύο γονίδια που ενδεχοµένως έχουν σηµασία για την ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη, ανοίγοντας νέα οδό για τους ερευνητές που αναζητούν θεραπείες του τύπου 2 διαβήτη και του µεταβολικού συνδρόµου. Η οµάδα του Πανεπιστηµίου της Alabama ανακάλυψε δύο γονίδια, το NR4A3 και το NR4A1, τα οποία επάγουν την ινσουλινοευαισθησία στον µυϊκό ιστό. Όπως είναι γνωστό, η ινσουλίνη µειώνει την γλυκόζη αίµατος, µεταφέροντάς την στους σκελετικούς µυς, όπου µεταβολίζεται σε ενέργεια ή αποθηκεύεται για µελλοντική χρήση. Ο τύπος 2 διαβήτη είναι αποτέλεσµα είτε έλλειψης ινσουλίνης ή απευαισθητοποιηµένου µυός, ο οποίος δεν ανταποκρίνεται καλά στην ινσουλίνη, επιτρέποντας έτσι στα αυξηµένα επίπεδα γλυκόζης να παραµένουν υψηλά στην κυκλοφορία του αίµατος. Την τελευταία αυτή διαταραχή ονοµάζουµε αντίσταση στην ινσουλίνη. Τα ευρήµατα της µελέτης δείχνουν ότι αυτές οι δύο πρωτεΐνες προάγουν την πρόσληψη της γλυκόζης και έτσι τα επίπεδα γλυκόζης διατηρούνται σε υγιή περιθώρια, όπως τόνισε ο W. Timothy Garvey, M.D., καθηγητής του Τµήµατος Επιστηµών ιατροφής στο Πανεπιστήµιο της Alabama και κύριος ερευνητής στη µελέτη. Συµπλήρωσε µάλιστα ότι τα ευρήµατα προσφέρουν ένα νέο στόχο στην έρευνα του διαβήτη προτείνοντας νέα µονοπάτια για την ανάπτυξη φαρµάκων, τα οποία θα βοηθήσουν την αύξηση δραστηριότητας των NR4A3 και NR4A1. Μαζί µε τον συνεργάτη του Yuchang Fu, PhD, επίκουρο καθηγητή των Επιστηµών ιατροφής, ο Dr. Garvey ανακάλυψε ότι και τα δύο γονίδια υποεκφράζονται σε ζώα µε διαβήτη, οδηγώντας σε αυξηµένη ινσουλινική αντίσταση. Όπως φαίνεται η πλούσια παρουσία αυτών των πρωτεϊνών στον οργανισµό αποτελεί θετικό παράγοντα για την αποφυγή διαβήτη, ενώ η απουσία τους συνδυάζεται µε αυξηµένη συχνότητα της νόσου. Και πρόσθεσε ο Dr. Garvey ότι το επόµενο βήµα θα αποτελέσει η µεθοδική έρευνα για µόρια που θα αλληλεπιδρούν και θα προάγουν την παρουσία των NR4A3 και NR4A1. Η «Υγιεινή» θεωρία στην πρόληψη του διαβήτη Από πρόσφατη έρευνα που επιχορηγήθηκε από το JDRF προκύπτουν στοιχεία, που επιβεβαιώνουν ότι συνήθη εντεροβακτηρίδια πιθανώς παρέχουν κάποια προστασία από την ανάπτυξη του τύπου 1 διαβήτη. Τα ευρήµατα παρέχουν σηµαντικό στοιχείο για την κατανόηση πώς και γιατί αναπτύσσεται ο τύπος 1 διαβήτης και πιθανώς θα οδηγήσει σε θεραπείες και ιάσεις. Η µελέτη αυτή, που δηµοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature τον παρελθόντα Οκτώβριο, υποστηρίζει την «Υγιεινή Θεωρία», η οποία υποθέτει ότι η έκθεση σε συγκεκριµένη ποσότητα και ποικιλία βακτηριδίων, ιών και άλλων µικροοργανισµών, µπορεί να είναι απαραίτητη για υγιεινή διαβίωση, και ότι η προδιάθεση για τον τύπο 1 διαβήτη και άλλα αυτοάνοσα νοσήµατα δυνατόν να προκαλείται από την ανεπαρκή έκθεση στους παράγοντες αυτούς. 3

4 Την ερευνητική οµάδα καθοδήγησαν ο Li Wen της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Yale και ο Alexander V. Chervonsky του Πανεπιστηµίου του Chicago. Οι ερευνητές µελέτησαν ποντίκια, που υπό κανονικές συνθήκες δεν αναπτύσσουν διαβήτη. Όταν όµως αναπτύχθηκαν σε άσηπτο περιβάλλον τα ποντίκια εµφάνισαν βαρύ διαβήτη. Έτσι, οι ερευνητές επέτυχαν να αποδείξουν ότι τα µικροβιακό περιβάλλον ήταν υπεύθυνο για την διαφορά αυτή, επειδή τα ποντίκια που το αµυντικό τους σύστηµα είχε επιτεθεί σε κοινά εντεροβακτηρίδια διατήρησαν χαµηλότερο κίνδυνο για εµφάνιση της νόσου. Πρέπει να σηµειωθεί εδώ ότι τα βακτηρίδια στα οποία επιτέθηκαν τα ποντίκια ήσαν πραγµατικά ακίνδυνα µικρόβια, που συχνά ανευρίσκονται στο ανθρώπινο έντερο. Τα ευρήµατα της µελέτης εισηγούνται ότι η διαδικασία µεταξύ εντερικών µικροβίων και του πρώιµου ανοσοσυστήµατος δύναται να τροποποιήσει κατά κάποιο τρόπο τον κίνδυνο για τύπο 1 διαβήτη. Στα πειράµατα αυτά, η έκθεση σε συγκεκριµένα βακτηρίδια προκάλεσαν ανταπόκριση του ανοσοσυστήµατος στα ποντίκια. Αν και η αντίδραση αυτή δεν είναι πλήρως κατανοητή, πιστεύεται ότι µπορεί να προλάβει αυτοάνοσες διαταραχές. Η έρευνα αυτή οδηγεί σε καλύτερη κατανόηση για το πώς η βακτηριδιακή χλωρίδα του οργανισµού µας επιδρά στους µηχανισµούς αυτοάµυνας και τις αντιδράσεις, που παρέχουν αντίσταση στην ανάπτυξη του τύπου 1 διαβήτη. Ίσως η κατανόησή της να οδηγήσει σε νέα θεραπευτική προσέγγιση και στην πρόληψη. Το ηµερολόγιό µας Κατά το τρίµηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2009 µετείχαµε στις εξής επιστηµονικές εκδηλώσεις: 4 Φεβρουαρίου 2009 (Αθήνα). Οµιλία της ψυχολόγου κ. Ελίνας Γκίκα µε θέµα: «Η Ψυχική εξουθένωση των ατόµων µε διαβήτη» στην εκδήλωση για τα πάρεδρα µέλη της Ελληνικής ιαβητολογικής Εταιρείας. 17 Φεβρουαρίου 2009 (Ν. Φάληρο). ιάλεξη του κ. Χρ. Μπαρτσόκα µε θέµα: «Λυσοσωµικά Αθροιστικά Νοσήµατα», στις Εκπαιδευτικές Ηµερίδες Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας «Γ. Παπαδάκης» - 9ο έτος. 25 Φεβρουαρίου 2009 (Αθήνα). 2ο ιεθνές Συνέδριο Advanced Technologies and Treatments for Diabetes Στο διεθνές αυτό συνέδριο, στο οποίο µετείχαν περισσότεροι από 800 σύνεδροι εκπροσωπούντες περισσότερες από 50 χώρες µετείχαν οι κ. κ Νίκος Κεφαλάς και Χρ. Μπαρτσόκας, ο οποίος έδωσε και την εναρκτήρια οµιλία, µε θέµα: «35 αιώνες ιατρικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα» (Thirty five centuries of medical education in Greece). Παρευρέθηκαν στο συνέδριο εξέχουσες ερευνητικές 29 Μαρτίου 2009 (Αλεξανδρούπολη) Το συνεδριακό κέντρο του Θράκη Παλάς της Αλεξανδρούπολης 1. Ο ελληνοαµερικανός καθηγητής G. Bakris, που τιµήθηκε µε το βραβείο «Αρεταίου» 2. Ο Πρόεδρος της Ε Ε Α. Αλαβέρας 1 2 Ο καθηγητής Σ. Ράπτης µε τους κ. κ. Ηλία Μυγδάλη, Β. Καρα- µάνο. Στην πίσω σειρά διακρίνονται οι κ. κ. Χ. Τούντας, Φ. Φιλιππίδης, Α. Μελιδώνης, Λ. Λαναράς και Π. Χριστακόπουλος Ο καθηγητής Ν. Κατσιλάµπρος αγορεύει ενώπιον του Στ. Παππά και της Ε. Χατζηαγγελάκη 4

5 προσωπικότητες του διαβήτη. Τονίσθηκαν οι νεώτερες πρόοδοι στην τεχνολογία και παρουσιάστηκαν σηµαντικά στοιχεία για τους αισθητήρες στην καλύτερη ρύθµιση του διαβήτη. - 7 Μαρτίου 2009 (Καλαµάτα). Η ψυχολόγος κ. Ελίνα Γκίκα µετείχε σε εκπαιδευτικό σεµινάριο, που οργάνωσε ο Σύλλογος ιαβητικών Νοµού Μεσσηνίας «Γλυκιά Μεσσηνία» µε θέµα: «Ο Σακχαρώδης ιαβήτης στο Σχολικό Περιβάλλον». Η οµιλία της κ. Γκίκα είχε ως θέµα: «Το σύγχρονο πρόσωπο του ιαβήτη, ένα αισιόδοξο µήνυµα» Μαρτίου 2009 (Καβάλα). Η διαιτολόγος κ. Μελίνα Καριπίδου έδωσε οµιλία µε θέµα: «ιατροφή και Σακχαρώδης ιαβήτης» στον Κύκλο Σεµιναρίων Ιατρών Γενικής Ιατρικής που οργάνωσε η ΕΛΕΓΕΙΑ µε την εταιρεία Novo Nordisk Hellas. 29 Μαρτίου 2009 (Αλεξανδρούπολη). Εισήγηση του κ. Χ. Μπαρτσόκα στο Πανελλήνιο ιαβητολογικό Συνέδριο. Το θέµα της εισήγησης ήταν: «Γενετική του Τύπου 1 και του Μονογονιδιακού ιαβήτη». Το εφετεινό Πανελλήνιο ιαβητολογικό Συνέδριο σηµείωσε µεγάλη επιτυχία και ρεκόρ συµµετοχών 1200(!). Τα θέµατα οµιλιών, εισηγήσεων διαλέξεων και ανακοινώσεων περιεστράφησαν κυρίως στον διαβήτη τύπου 2 και τις καρδιαγγειακές επιπτώσεις του Φεβρουαρίου 2009 (Αθήνα) 1. Το ζεύγος Jay Skyler. 2. George Eisenbarth και Paolo Pozzilli Από το συνέδριο ATTD Oι οργανωτές Tadej Battelino (Slovenia) και Moshe Phillipe (Israel), µαζί µε την Francine Kaufman (USA) Είναι ωφέλιµη η ανίχνευση (screening) του τύπου 1 σακχαρώδη διαβήτη; ικαιολογηµένη είναι η ανησυχία κάθε γονέως, όταν ένα παιδί τους εµφανίσει διαβήτη, αν υπάρχει κίνδυνος και για τα αδέλφια τους. Με την συνεχώς αυξανόµενη συχνότητα στα παιδιά, τόσο του τύπου 2, όσο και του τύπου 1 σακχαρώδους διαβήτη, αναρωτιέται κανείς αν πρέπει να αρχίσει η εφαρµογή προγραµµάτων ανίχνευσης, όπως και για άλλα µεταβολικά νοσήµατα. Βεβαίως, η αιτιοπαθογένεια του τύπου 1 διαβήτη (Τ1Σ ) παραµένει αδιευκρίνιστη, αλλά ο τύπος 2 που (Τ2Σ ) συνδυάζεται µε την παχυσαρκία στα παιδιά και τους εφήβους µπορεί να εξηγήσει και την εκδήλωση της επιδηµίας του τύπου 2 διαβήτη στις ηλικίες αυτές. Υφίστανται και πρόσφατες θεωρίες ότι η παχυσαρκία δυνατόν να εµπλέκεται στην ταχύτερη κλινική εµφάνιση του τύπου 1 διαβήτη στα παιδιά, καθώς και του MODY (διαβήτη ωριµότητος στους νέους). Ο Τ1Σ αποτελεί την συνηθέστερη µορφή διαβήτη και ινσουλινικής ανεπάρκειας, λόγω αυτοανόσου καταστροφής των νησιδίων, σχετιζόµενος µε ειδικά αντιγονικά γονίδια των ανθρωπίνων λευκοκυττάρων, τα οποία είναι και συχνά στον γενικό πληθυσµό. Παράλληλα, η «έκρηξη» του τύπου 2 διαβήτη στα παιδιά και κυρίως στους εφήβους αποκαλύπτει την πρώιµη εµφάνιση ινσουλινικής αντίστασης και την µερική ή πλήρη ανεπάρκεια ινσουλίνης, µαζί µε πολλαπλά γενετικά και περιβαλλοντικά αίτια. Η εµφάνιση του διαβήτη τύπου 1 σε παχύσαρκα παιδιά, δυνατόν να υποδηλοί διπλή παθογένεια και έτσι προκύπτει η ονοµασία του υβριδικού ή διαβήτη τύπου 1,5! Εφόσον υφίστανται πολλαπλές κατευθύνσεις προς την ινσουλινική ανεπάρκεια µε τελικό σηµείο την υπεργλυκαιµία, η ανιχνευτική µέθοδος εκλογής για την διαπίστωση της νόσου πρέπει να είναι η µέτρηση των επιπέδων της γλυκόζης. Οι παρατεινόµενες προδροµικές χρονικές περίοδοι της δυσλειτουργίας των β-κυττάρων και στον τύπο 1, αλλά και στον τύπο 2 διαβήτη, επιτρέπουν την ανάπτυξη ανιχνευτικών εργαλείων για τους παράγοντες κινδύνου. Ποια άτοµα πρέπει να ελέγχονται; Στις χώρες µε υψηλή συχνότητα διαβήτη γενικός ανιχνευτικός έλεγχος θα διαπίστωνε την πλειονότητα των ατόµων που θα εµφανίσουν στο µέλλον κλινικό διαβήτη. Σε µικρότερη κλίµακα, ανιχνευτικές µέθοδοι µπορούν να εφαρµοσθούν σε πρώτου βαθ- µού συγγενείς πασχόντων. Επειδή είναι µεγαλύτερος ο κίνδυνος εµφάνισης διαβήτη σε οικογένειες µε τύπου 2 διαβήτη, ιδίως αν υφίσταται και παχυσαρκία, οι ενδείξεις για ανίχνευση είναι περισσότερες, παρά στον τύπο 1. Συνεπώς, συνιστάται ο έλεγχος των παχύσαρκων παιδιών άνω των 10 ετών µε οικογενειακό ιστορικό τύπου 2 διαβήτη ή και µελανίζουσα ακάνθωση ή µε στοιχεία µεταβολικού συνδρόµου, όπως η υπέρταση, η υπερχοληστερολαιµία ή το σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών. Ο ανιχνευτικός έλεγχος συνιστάται επίσης σε οικογένειες µε οικογενειακό ιστορικό επικρατούσας κληρονοµικότητας (κάθετα) σε τρεις γενεές, καθώς και σε πάσχοντες από ινοκυστική νόσο του παγκρέατος. Πώς θα γίνεται η ανίχνευση; Προσφάτως εφαρµόσθηκε στην Ιαπωνία γενικευµένος ετήσιος έλεγχος γλυκοζουρίας, ο οποίος απεκάλυψε σηµαντικό αριθµό παιδιών µε ασυµπτωµατικό τύπο 1, καθώς και τύπο 2 διαβήτη. Με την µέθοδο αυτή όµως δεν θα αναγνωρισθούν όλοι οι πάσχοντες. Απλούστερος, µη παρεµβατικός είναι ο έλεγχος για γλυκοζουρία στα παιδιά στο ιατρείο του παιδιάτρου όταν εξετά- 5

6 ζονται για κάποια λοίµωξη, που συνήθως προηγείται 60% του τύπου 1 διαβήτη. Η εξέταση των ούρων αντιπροσωπεύει αθροιστική υπεργλυκαιµία, ενώ η µέτρηση του σακχάρου στο αίµα µε τον µετρητή, αν και πολύ χρήσιµη, αντικατοπτρίζει βραχύτερη περίοδο. Για τον έλεγχο των συγγενών των πασχόντων µε τύπο 1 διαβήτη δεν υφίστανται σταθερές αποφάσεις. Είναι γνωστό, ότι υψηλός κίνδυνος (-80%) υπάρχει όταν διαπιστώνονται πολλαπλά αντινησιδιακά αντισώµατα (αντισώµατα στα GAD, IA2, ινσουλίνη και ICA) µε εξετάσεις που γίνονται σχεδόν αποκλειστικά µε αξιοπιστία σε ερευνητικά εργαστήρια. υστυχώς, οι εξετάσεις αυτές δεν έχουν την απαιτούµενη ευαισθησία και εξειδίκευση, αλλά η ποιότητά τους έχει βελτιωθεί σηµαντικά. Ιδανικά, οι έλεγχοι της γλυκόζης αίµατος θα έπρεπε να περιορισθούν σε άτοµα µε πολλαπλά αυτοαντισώµατα. Επειδή η αρχική βλάβη συνίσταται σε µειωµένη ινσουλινική ανταπόκριση στην τροφή, η µεταγευµατική υπεργλυκαιµία εµφανίζεται ενωρίτερα από τα αυξηµένα επίπεδα γλυκόζης νηστείας. Επιβεβαίωση της γλυκόζης σε ασυµπτωµατικούς ασθενείς απαιτεί δύο µεταγευµατικά σάκχαρα αίµατος > 200mg/dl ή/και ένα αυξηµένο σάκχαρο νηστείας > 140mg/dl. Αν διαπιστωθούν τα παραπάνω η καµπύλη γλυκόζης περιττεύει για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Η καµπύλη γλυκόζης πρέπει να γίνεται σε ασυµπτωµατικά άτοµα µε πολλαπλά αυτοαντισώµατα. Όσον αφορά τον τύπο 2 διαβήτη η καµπύλη γλυκόζης αποτελεί την καθιερωµένη διαγνωστική µέθοδο. Όταν υπάρχει ινσουλινική αντίσταση, υπεργλυκαιµία νηστείας συνυπάρχει µε µεταγευ- µατική υπεργλυκαιµία. Για τον λόγο αυτό, η Αµερικανική ιαβητολογική Εταιρεία (ADA) συνιστά να γίνεται τακτικά ανά διετία έλεγχος γλυκόζης αίµατος νηστείας σε εργαστήριο. Μπορεί να τροποποιηθεί αυτό µε µεταγευµατική µέτρηση. Η καµπύλη γλυκόζης παραµένει ως η προτιµητέα διαγνωστική δοκιµασία για τη διάγνωση του MODY και του διαβήτη της ινοκυστικής νόσου του παγκρέατος, σε ασυµπτωµατικά άτοµα. Στην περίπτωση της ινοκυστικής, η µεταγευµατική υπεργλυκαιµία προηγείται κατά πολύ της υπεργλυκαιµίας νηστείας. Γιατί να ανιχνεύουµε τον διαβήτη; Η ανίχνευση για την εµφάνιση διαβήτη επέτρεψε πρώιµες ασυ- µπτωµατικές διαγνώσεις µε µικρότερο αριθµό κετοξεώσεων. Η έγκαιρη διάγνωση δυνατόν να προλάβει τις οξείες και πιθανώς να µειώσει τον κίνδυνο για χρόνιες επιπλοκές του διαβήτη, ενδεχοµένως λόγω διατήρησης της λειτουργίας των β-κυττάρων. Όσον αφορά τον τύπο 2 διαβήτη, η πρόληψή του σήµερα περιορίζεται στην πρόληψη της παχυσαρκίας και παραµένει ως πρόκληση για όλους ανεξαιρέτως τους παιδιάτρους. Ο Τύπος 1 ιαβήτη και η Κοιλιοκάκη έχουν κοινή γενετική καταγωγή ύο φλεγµονώδεις νόσοι, ο τύπος 1 διαβητη και η κοιλιοκάκη, συµπίπτουν στους αντίστοιχους πληθυσµούς, που αποτελεί ένδειξη κοινής γενετικής καταγωγής. Επειδή και οι δύο νόσοι σχετίζονται µε γονίδια τάξης ΙΙ του HLA στο χρωµατόσωµα 6p21, µελετήθηκε αν υφίστανται κοινοί γενετικοί τόποι µη σχετιζόµενοι µε το HLA. Ερευνήθηκε η σχέση του τύπου 1 διαβήτη και 8 γονιδιακών τόπων, που σχετίζονται µε κίνδυνο εµφάνισης κοιλιοκάκης µε στατιστική ανάλυση δειγµάτων DNA από 8064 ασθενείς µε τύπο 1 διαβήτη, 9339 υγιή άτοµα, και 2828 οικογένειες που διέθεταν 3064 τριάδες (γονείς και παιδί µε τη νόσο). Ερευνήθηκαν επίσης 18 γονιδιακοί τόποι που σχετίζονται µε τύπο 1 διαβήτη σε 2560 ασθενείς µε κοιλιοκάκη και 9339 υγιή άτοµα. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι τρεις γονιδιακοί τόποι της κοιλιοκάκης, το RGS1 στο χρωµατόσωµα 1q31, το IL18RAP στο χρωµατόσωµα 2q12 και το TAGAP στο χρωµατόσωµα 6q25, συνδυάζονται µε τύπο 1 διαβήτη. Η αλληλική µορφή 32 ζευγών βάσεων (παρεµβολής/ διαγραφής) στο χρωµατόσωµα 3p21, αναγνωρίσθηκε προσφάτως ως τόπος για τον τύπο 1 διαβήτη και σχετίζεται επίσης µε κοιλιοκάκη, µαζί µε το PTPN2 στο χρωµατόσωµα 18p11 και το CTLA4 στο χρωµατόσωµα 2q33, ούτως ώστε ο συνολικός αριθµός κοινών γονιδιακών τόπων να φθάνει τους επτά, συµπεριλαµβανοµένου και τον SH2B3 στο χρωµατόσωµα 12q24. Οι επιδράσεις των αλληλίων IL18RAP και TAGAP συνεισφέρουν σε προστασία από τον τύπο 1 διαβήτη και προδιάθεση για κοιλιοκάκη. Γονιδιακοί τόποι µε διαφορετικό αποτέλεσµα στις δύο νόσους περιλαµβάνουν το INS στο χρωµατόσωµα 11p15, το IL2RA στο χρωµατόσωµα 10p15 και το PTPN22 στο χρωµατόσωµα 1p13 στον τύπο 1 διαβήτη και το IL12A στο 3q25 και το LPP στο 3q28 στη κοιλιοκάκη. Σύµφωνα µε τά αποτελέσµατα της µελέτης αυτής, που δηµοσιεύθηκε στο περιοδικό New England Journal of Medicine της 10ης εκεµβρίου 2008, συµπεραίνεται ότι η γενετική προδιάθεση για αµφότερα, τον τύπο 1 διαβήτη και την κοιλιοκάκη, συνίσταται σε κοινά αλλήλια. Αιτιολογικοί παράγοντες και για τις δύο νόσους θεωρούνται κοινοί βιολογικοί µηχανισµοί, όπως αυτοάνοση ιστική βλάβη και δυσανεξία σε διαιτητικά αντιγόνα. Φιλοτελικός ιαβήτης 44 Αναγέννηση και ιαβήτης Η περίοδος της Αναγεννήσεως χαρακτηρίζεται και από την επανεξέταση των αρχαίων ιατρικών θεωριών για τον διαβήτη. Ασχοληθήκαµε παλαιότερα (φιλοτελικώς) µε τον Ελβετό ιατρό και χηµικό Paracelsus (T.B. von Hohenheim, ), ο οποίος δίδασκε τον διαβήτη και ανέφερε ότι αποµόνωσε µεγάλο στερεό υπόλειµµα από τα ούρα ατόµου µε διαβήτη που είχε εξατµίσει. Περαιτέρω πρόοδος για την κατανόηση του διαβήτη επετεύχθη από ιατρούς, που πίστευαν ότι ο διαβήτης είναι νόσος του αίµατος. Ο Βέλγος Johann Batista van Helmont ( ) εισήγαγε την βαροµετρική ανάλυση των ούρων, που εφαρµόσθηκε στον διαβήτη. Ο σηµαντικός Ολλανδός ιατρός Herrmann Boerhave ( ) έζησε στο Leyden. Ο Boerhave τόνισε την σηµασία εξετάσεως των περιττωµάτων για διάγνωση και υποστήριξε ότι, κάθε ουσία που αναγνωρίζεται στα ούρα πρέπει να προήλθε από το αίµα. Και οι δύο απεικονίζονται σε γραµµατόσηµα, ο µεν van Helmont σε βελγικό γραµµατόσηµο των 70 cent στα 300 χρόνια από τον θάνατό του (1944), ενώ ο Boerhave σε ολλανδικό γραµµατόση- µο των 12 ½ c., που κυκλοφόρησε για τα 200 χρόνια από τον θάνατό του (1938). 6

7 Νέες Εκδόσεις ΧΡ. ΚΑΝΑΚΑ - GANTENBEIN, Φ. ΛΑΜΑΡΗ, Π. ΜΑΝΤΑ, Μ. ΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ Α. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: «Συµβιώνοντας µε τον Νεανικό ιαβήτης», έκδοση Παυλοπούλου Group, σελ. 126, Αθήνα (ISBN: ). Από την έκδοση του βιβλίου του Luther Travis µε τίτλο «Νεανικός ιαβήτης» στην ελληνική γλώσσα, που είχαµε επιµεληθεί το 1983, υπήρξε ένα µεγάλο κενό στην έντυπη ενηµέρωση ιδιαίτερα των νεαρών ατό- µων, αλλά και των γονέων τους, όχι µόνο στις τρέχουσες αρχές θεραπείας αλλά και στις µελλοντικές εξελίξεις. Όπως διαβάσαµε στο προηγούµενο (70ό) τεύχος µας η κ. Ελίνα Γκίκα, προσέφερε ένα πολύ χρήσιµο, απλά γραµµένο, βιβλίο µε τίτλο: «Ταξιδεύοντας στη χώρα του ιαβήτη». Λίγους µήνες αργότερα η οµάδα του ιαβητολογικού Κέντρου της Α Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών στο Νοσοκοµείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» εξέδωσε το βιβλίο «Συµβιώνοντας µε τον Νεανικό ιαβήτη», που απευθύνεται και αυτό στα παιδιά, τους εφήβους και τις οικογένειές τους. Το βιβλίο αυτό είναι χωρισµένο σε ενότητες, όπως για παράδειγµα την Γνωριµία µε τον Σακχαρώδη ιαβήτη, Ζώντας µε τον ιαβήτη, την ιατροφή στον ιαβήτη, ιαβήτη και Εφηβεία, την Ψυχολογική Προσέγγιση, την Στοµατική Υγιεινή. Στις 126 σελίδες, µε την σχετική εικονογράφηση, παρουσιάζονται όλες οι τρέχουσες γνώσεις που απαιτούνται να εφαρµόζονται στα άτοµα µε τύπο 1 σακχαρώδη διαβήτη. Χορηγοί έκδοσης ήσαν οι εταιρείες Abbott και Novo Nordisk. Η.Ν.ΜΥΓ ΑΛΗΣ (Προσκεκληµένος Εκδότης): «Αντιµετώπιση του Σακχαρώδους ιαβήτη», Ιατρική 94 (Τεύχος 3) σελ , Σεπτέµβριος Η δραστηριοποίηση της Ελληνικής ιαβητολογικής Εταιρείας τα τελευταία χρόνια είναι εντυπωσιακή και παραγωγική. Μετά την έκδοση ειδικού τεύχους για τον διαβήτη το 2002 η Ε Ε συµβάλει και πάλι στην πληρέστερη ενηµέρωση των ιατρών στην πρόκληση της αντιµετώπισης του διαβήτη. Ο δηµιουργικός κ. Ηλίας Μυγδάλης, στον οποίο ανατέθηκε η επιµέλεια της έκδοσης, είχε την ευκαιρία να συγκεντρώσει διακεκριµένους συγγραφείς, οι οποίοι κάλυψαν µε νέα στοιχεία ολόκληρο το φάσµα της αιτιοπαθογένειας, της διάγνωσης και ιδιαίτερα της θεραπείας του σακχαρώδους διαβήτη και των επιπλοκών του. Ε.. ΙΑΜΑΝΤΗ ΚΑΝ ΑΡΑΚΗ: «Εφαρµοσµένη Ενδοκρινολογία», σελ.246, Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης, Αθήνα 2008 (ISBN: ). Η εκλεκτή Ενδοκρινολόγος κυρία Ευανθία ιαµάντη Κανδαράκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια - Παθολογίας Ενδοκρινολογίας στο Πανεπιστήµιο Αθηνών εξέδωσε προσφάτως το βιβλίο αυτό που σκοπός του είναι «να αποτελέσει µία συνοπτική και περιεκτική προσπέλαση των ενδοκρινολογικών νοσηµάτων» και την τεκµηρίωση της διαγνώσεως αυτών µε τον ειδικό εργαστηριακό έλεγχο. Το βιβλίο αυτό αφιερώνεται µε ευγνωµοσύνη στους µέντορες της συγγραφέως, καθηγητές Φώτη Παυλάτο και Αναστασία έλλια- Σφηκάκη. Όπως τονίζει στον πρόλογο του βιβλίου ο Καθηγητής Βιοχηµείας του Πανεπιστηµίου Αθηνών κ. Αθανάσιος Παπαβασιλείου, το πόνηµα της κυρίας Κανδαράκη, µοναδικό στην ελληνική ιατρική βιβλιογραφία, λειτουργεί ως «πυξίδα» για την διαγνωστική προσπέλαση των ενδοκρινοπαθειών. Στα 15 κεφάλαια του καλύπτονται αναλυτικά τα αίτια, η διαγνωστική προσέγγιση και δοκιµασία, από την υπόφυση µέχρι την γονιδιακή δυσλειτουργία. Το 10ο κεφάλαιο είναι αφιερωµένο στις διαγνωστικές δοκιµασίες στο σακχαρώδη διαβήτη και την υπογλυκαι- µία. Το βιβλίο είναι γραµµένο επαγωγικά, σε άριστη έκφραση και λεπτοµερή ανάλυση κάθε ενδοκρινοπάθειας, των αιτιών της, καθώς και των ενδεικνυοµένων δυναµικών δοκιµασιών. Το βιβλίο συνιστάται θερµώς τόσο στους κλινικούς ιατρούς ενδοκρινολόγους, και µη, όσο και στους απασχολούµενους στα ορµονολογικά εργαστήρια. Η παρουσίαση του βιβλίου της κυρίας Κανδαράκη έγινε στο αµφιθέατρο του Ιδρύµατος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδηµίας Αθηνών. Απετέλεσε και αφιέρωση - τιµητική εκδήλωση για τους Καθηγητές Φώτη Παυλάτο και Αναστασία Σφηκάκη, τους µέντορες της κυρίας Κανδαράκη, στα πρώτα βήµατα της σταδιοδροµίας της. ΤΣΑΝΤ ΜΟΥΣΛΕΧ, ΕΦΗ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ: «Ινσουλινοθεραπεία & Μεσογειακή ιατροφή στην Καθηµερινή Πράξη», Εκδόσεις «Βαρθολοµαίος-Γράµµα» Θεσσαλονίκη 2008, (ISBN: ). Προσφάτως κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη το πολύ χρήσιµο βιβλίο των κ.κ. Τζαντ Μούσλεχ (Ενδοκρινολόγου) και Έφης Ευστρατίου ( ιαιτολόγου), επιστη- µόνων µε ευρυµάθεια και σηµαντική ενασχόληση µε τον διαβήτη. Είναι γνωστό ότι ο διαβήτης αποτελεί πάθηση, στην οποία η ενεργός συµµετοχή του ασθενούς διαδρα- µατίζει αποφασιστικό ρόλο στην επιτυχή αντιµετώπισή της ιδιαίτερα όσον αφορά την διατροφή και την άσκηση, αλλά και την ισνουλινοθεραπεία. Το βιβλίο αναφέρεται στη σωστή εφαρµογή της διατροφής των ατόµων µε τύπο 1 διαβήτη και φυσικά αυτών που ευρίσκονται σε αγωγή µε αντλίες συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, στις οποίες αφιερώνεται µεγάλο µέρος του βιβλίου. Σηµαντικοί είναι οι πίνακες τροφίµων που παρατίθενται, καθώς και οι συνταγές γευµάτων. Είναι βέβαιο, ότι η ανάγνωση του βιβλίου θα προσφέρει µεγάλη βοήθεια στη βελτίωση της ρύθµισης της γλυκόζης και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. 7

8 Οι δηµοσιεύσεις µας «ιαβήτης». Νέο περιοδικό για τα άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη της Κύπρου. Ο δραστήριος Σύνδεσµος Ατόµων µε ιαβήτη Κύπρου εξέδωσε το πρώτο τεύχος του περιοδικού του «ιαβήτης». Σοβαρή και λίαν κατατοπιστική η ενηµέρωση. Αξίζουν συγχαρητήρια στην Πρόεδρο του Συνδέσµου κ. Ντίνα Κωνσταντινίδου. Κατά το τρίµηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2009 µετείχαµε στις παρακάτω επιστηµονικές δηµοσιεύσεις: > Ε. ΓΚΙΚΑ: «Νεανικός ιαβήτης: Υποστηρίξτε σωστά το παιδί σας», α µέρος, στο περιοδικό Life & Health, τεύχος 11, σελ , > Ε. ΓΚΙΚΑ: «Η συµβολή της µητέρας στην ψυχική υγεία και ισορροπία του παιδιού µε νεανικό διαβήτη». Σακχαρώδης ιαβήτης: Φροντίδα για όλους, τεύχος 7: 50-53, > ΜΟΥΓΙΑΚΑΚΟΥ Σ, ΠΡΟΥΝΤΖΟΥ Α, ΖΑΡΚΟΓΙΑΝΝΗ Κ, ΜΠΑΡΤΣΟΚΑΣ ΧΣ, ΝΙΚΗΤΑ Κ, ΒΑΖΑΙΟΥ Α: «Πρόβλεψη του γλυκαιµικού προφίλ µε τη βοήθεια συστήµατος συνεχούς καταγραφής γλυκόζης και αντλίας συνεχούς εγχύσεως σε ασθενείς µε Σ Τ1». Περιλήψεις 11ου Πανελλ. ιαβητολογικού Συνεδρίου, Αλεξανδρούπολη Νέα αντιγονική αγωγή επιτυγχάνει µακροχρόνια επιβίωση των µεταµοσχευοµένων νησιδίων χωρίς να απαιτεί ανοσοκαταστολή Η µεταµόσχευση ανθρωπίνων νησιδίων του παγκρέατος αποτελεί πολλά υποσχόµενη θεραπεία για ασθενείς µε τύπο 1 διαβήτη. Μετά την λήψη εγχύσεων υγιών νησιδίων από πτωµατικούς δότες παγκρέατος, οι περισσότεροι δέκτες νησιδίων, όχι µόνο απολαµβάνουν περίοδο πλήρους ανεξαρτησίας από τη χορήγηση ινσουλίνης, αλλά επίσης εµφανίζουν µακροχρόνια βελτίωση ρύθµισης του σακχάρου αίµατος και φυσικά έχουν σηµαντικά µειωµένο κίνδυνο επεισοδίων υπογλυκαιµίας. υστυχώς, οι ασθενείς που υποβάλλονται στη διαδικασία πρέπει να καλύπτονται συνεχώς µε ανοσοκατασταλτικά φάρµακα για να µην απορριφθούν τα νέα νησίδια. Είναι γνωστό, βέβαια, ότι τα φάρµακα αυτά δύνανται να προκαλέσουν παρενέργειες, αλλά και να είναι τοξικά στα ινσουλινοπαραγωγά β-κύτταρα. Προκειµένου να παρακαµφθεί η ανάγκη για ισόβια ανοσοκαταστολή, οι ερευνητές του διαβήτη αναζήτησαν τρόπους προκειµένου να καταστήσουν το ανοσοποιητικό σύστηµα του αποδέκτη νησιδίων να αποδέχεται πλήρως τον ιστό του δότη, επιτυγχάνοντας έτσι αυτό που ονοµάζεται ειδική ανοχή για τον δότη. Όπως δηµοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, οι επιχορηγούµενοι από το JDRF ερευνητές είναι ένα βήµα πιο κοντά στην προσέγγιση του σηµαντικού αυτού επιτεύγµατος. Οι ερευνητές Steven D. Miller, Xunroig Luo και οι συνεργάτες τους στην Ιατρική Σχολή Feinberg του Πανεπιστηµίου Northwestern του Σικάγου ανέπτυξαν ένα αποτελεσµατικό τρόπο για να προλάβουν την απόρριψη των νησιδίων σε διαβητικά ποντίκια χωρίς την χορήγηση τοξικής ανοσοκαταστολής. Όπως δήλωσαν οι ερευνητές «η έλλειψη ανάγκης για κάθε ανοσοκαταστολή και η αποφυγή των συνδυαζοµένων τοξικοτήτων καθιστούν το πρωτόκολλο αυτό µία πολύ ελκυστική δυνητική θεραπεία για την µεταµόσχευση ανθρωπίνων νησιδιοκυττάρων. υστυχώς, η διαδικασία αυτή συνδυάζεται µε δυναµική ανοσοκατασταλτική αγωγή, η οποία θέτει σε κίνδυνο τον δέκτη σε ευκαιριακές λοιµώξεις και πιθανώς καρκίνο. Συνεπώς, είναι λίαν επιθυµητή η ανακάλυψη και η εφαρµογή ενός πρωτοκόλλου ανοχής του µοσχεύµατος, χωρίς την ανάγκη για ανοσοκαταστολή, µε ευρύτερο στόχο την ασφαλή και αποτελεσµατική θεραπεία του τύπου 1 διαβήτη. Προκειµένου να ενεργοποιήσουν την ανοχή, ο Dr. Miller και οι συνεργάτες του, εφάρµοσαν µοναδική θεραπεία ειδική για το αντιγόνο. Ως γνωστό, τα αντιγόνα είναι ουσίες που ενεργοποιούν µία ανοσολογική αντίδραση. Τα συγκεκριµένα αντιγόνα που µελέτησαν οι ερευνητές είναι τα µόρια του MHC (µείζονος συµπλέγµατος ιστοσυµβατότητας) του δότη των νησιδίων. Οι πρωτεΐνες αυτές έχουν ιδιαίτερη κεντρική σηµασία στην απόρριψη µοσχευµάτων, εκφράζονται στην επιφάνεια των κυττάρων και βοηθούν στην διάκριση των αντιγόνων του οργανισµού από τα ξένα αντιγόνα. Αρχικά, οι ερευνητές αποµόνωσαν έναν τύπο λευκοκυττάρου µε παρουσίαση αντιγόνου από τον σπλήνα του δότη νησιδίων. Τα σπληνοκύτταρα επεξεργάζονται µε χηµική ουσία, η οποία παρεµβαίνει στην µεταξύ κυττάρων επεξεργασία. Στη συνέχεια τα σπληνοκύτταρα ενίονται σε διαβητικά ποντίκια επτά ηµέρες πριν και µια ηµέρα µετά αφού υπέστησαν µεταµόσχευση νησιδιοκυττάρων. Η χορήγηση των δύο εγχύσεων επεξεργασµένων σπληνοκυττάρων του δότη, οδήγησε σε παρατεταµένη επιβίωση των νησιδίων, αν και δεν προστέθηκαν ανοσοκατασταλτικά φάρµακα στο πρωτόκολλο για να αναστείλουν την ανοσολογική αντίδραση. Μάλιστα το 70% των δεκτών νησιδίων επέτυχαν την «απεριόριστη επιβίωση µοσχεύµατος», που υποδηλεί ότι τα µεταµοσχευθέντα νησίδια επέζησαν για περισσότερες από 100 ηµέρες. Τα επιζήσαντα νησίδια παρήγαγαν σηµαντικές ποσότητες ινσουλίνης κατά τις πρώτες δύο εβδοµάδες µετά την µεταµόσχευση και η δυναµική έκκριση ινσουλίνης συνεχίσθηκε µακροχρόνια. Αντιθέτως, η χορήγηση στα ποντίκια µη επεξεργασµένων σπληνοκυττάρων, δεν έφερε τα αποτελέσµατα αυτά, καθορίζοντας έτσι ότι η προστασία είναι ειδική για τον δότη και άµεσα εξαρτώµενη από την χρησιµοποιηθείσα χηµική επεξεργασία. Τελικά, οι ερευνητές απέδειξαν ότι η θεραπεία βασιζόµενη στο ότι το αντιγόνο οδηγεί σε διατήρηση της ανοσολογικής µη ανταπόκρισης στους δέκτες νησιδίων και φαίνεται ότι η ανοχή στη µεταµόσχευση ήταν µόνιµη. Ως απόδειξη, οι ερευνητές έδειξαν ότι και σε δεύτερη χορήγηση νησιδίων σε ποντίκια από τον ίδιο δότη, τα ποντίκια δέχθηκαν το µόσχευµα χωρίς περαιτέρω θεραπευτική παρέµβαση. Με επιπρόσθετα πειράµατα οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα επεξεργασµένα σπληνοκύτταρα πιθανώς επάγουν την ανοχή ενεργοποιώντας ανεξάρτητα µείωση της δραστηριότητας των effector T- λεµφοκυττάρων και αύξηση της δραστηριότητας των ρυθµιστικών Τ κυττάρων. Σύµφωνα µε τους ερευνητές, οι δύο αυτοί τύποι κυττάρων ο πρώτος ενορχηστρώνει ανοσοαντίδραση, ενώ ο δεύτερος την καταστέλλει αλληλεπιδρούν συνεργικά προκειµέ- 8

9 νου να αποδώσουν ανοχή στα µόρια MHC του δότη. Είναι πιθανόν ότι τα ειδικά για τον δότη Τ effector κύτταρα διατηρούνται αποτελεσµατικά σε ανενεργή κατάσταση, µε συνεχή αλληλεπίδραση µε το αποδεκτό µόσχευµα. Το επόµενο βήµα είναι η προσπάθεια να δοκιµασθεί η στρατηγική έναρξης ανοχής σε ποντίκια µε αυτοάνοσο διαβήτη. Πρέπει εδώ να σηµειωθεί ότι τα παραπάνω πειράµατα έγιναν σε υγιή ποντίκια στα οποία είχε προκληθεί διαβήτης µε χηµική ουσία. Ο Dr. Miller πρόσθεσε ότι θα γίνει προσπάθεια να θεραπευθεί ο διαβήτης, όχι µόνο µε την ενεργοποίηση ανοχής για τα µεταµοσχευθέντα κύτταρα, αλλά και µε υπερπήδηση των µηχανισµών της αυτοανοσίας του δέκτη. Η προσέγγισή τους απαιτεί την χρήση επεξεργασµένων σπληνοκυττάρων, τα οποία επιδεικνύουν αµφότερα και τα αντιγόνα του δότη και αντιγόνα του β-κυττάρου για να προληφθεί η απόρριψη των µεταµοσχευθέντων νησιδίων από τα Τ κύτταρα που κατευθύνονται κατά του MHC του δότη, αλλά και η καταστολή της αυτοαντίδρασης των Τ κυττάρων, που κατέστρεψαν αρχικά τα β-κύτταρα. Το συµπέρασµα είναι ότι έχει επιτευχθεί σε διαβητικά ποντίκια αποτελεσµατικός τρόπος πρόληψης της απόρριψης των µεταµοσχευοµένων νησιδίων χωρίς τη χορήγηση ανοσοκατασταλτικών φαρµάκων. Το πρωτόκολλο αυτό αποτελεί ένα ισχυρό θεραπευτικό δυναµικό για τις µεταµοσχεύσεις νησιδιοκυττάρων σε άτοµα µε διαβήτη. Ερευνητές από το Ιατρικό Ινστιτούτο Howard Hughes στο Πανεπιστήµιο Harvard µετέτρεψαν εξωκρινή κύτταρα ενηλίκων ποντικών, τα οποία συνήθως δεν παράγουν ινσουλίνη σε ινσουλινοπαραγωγά κύτταρα που θα βελτιώσουν τα επίπεδα του σακχάρου αίµατος. Τα ευρήµατα αυτά έχουν µεγάλη σηµασία στην έρευνα του τύπου 1 διαβήτη, ως επίσης και στο ευρύτερο πεδίο αναγεννητικής ιατρικής. Οι ερευνητές χρησιµοποίησαν ιούς προκειµένου να µεταφέρουν ρυθµιστικά γονίδια-κλειδιά στα εξωκρινή παγκρεατικά κύτταρα ποντικών. Τα γονίδια αυτά, που αποτελούν µεταγραφικούς παράγοντες, καθορίζουν τον ρόλο ενός κυττάρου στον οργανισµό. Στην προκειµένη περίπτωση, οι µεταγραφικοί παράγοντες τελικά απενεργοποίησαν λειτουργίες πεπτικών ενζύµων του εξωκρινούς κυττάρου και ενεργοποίησαν τα γονίδια εκείνα, που καθιστούν ένα κύτταρο ικανό να παράγει ινσουλίνη. Η τεχνική αποκαλείται επαναπρογραµµατισµός κυττάρων ενηλίκων και µε έκπληξη των ερευνητών, απαίτησε µόνο τρία γονίδια για να ξεκινήσει την απόδοση ινσουλίνης. Η έρευνα αυτή είναι ένα από τα πρώτα παραδείγµατα τροποποίησης της λειτουργικής ταυτότητας κυττάρων ενηλίκων χωρίς την χρήση εµβρυονικών βλαστοκυττάρων ή της ανάγκης εφαρµογής περισσότερο σύνθετων µεθόδων αναστροφής του γενετικού προγραµµατισµού ενός κυττάρου σε πρώιµα στάδια. Η έρευνα που δηµοσιεύθηκε στο τεύχος διαδικτύου του περιοδικού Nature, έγινε κάτω από την καθοδήγηση των Qiao Zhou, Douglas A. Melton και συνεργατών στο Πανεπιστήµιο Harvard και το Νοσοκοµείο Παίδων της Βοστώνης. Η έρευνα αυτή ανοίγει δύο πιθανές οδούς για µακροχρόνιες κλινικές εφαρµογές. Πρώτα, υπάρχει η πιθανότητα µετατροπής εξωκρινικών κυττάρων από το πάγκρεας πτωµατικού δότη σε β-κύτταρα (εκτός του σώµατος) για την παροχή β-κυττάρων για µεταµόσχευση. Αυτό θα αύξανε τον αριθµό των µεταµοσχεύσεων που γίνονται για την αποκατάσταση της ρύθµισης της γλυκόζης σε άτοµα µε διαβήτη. Φυσικά και άλλα κύτταρα του οργανισµού, όπως ηπατικά κύτταρα θα µπορούσαν να µετατραπούν µε παρόµοιο τρόπο σε β-κύτταρα. εύτερον, υφίσταται πιθανότητα για την αναγέννηση β-κυττάρων σε άτοµα µε διαβήτη χρησιµοποιώντας µικροµοριακά φάρµακα που µιµούνται την επίδραση των τριών γονιδίων που απαιτούνται για τον επαναπρογραµµατισµό παγκρεατικών κυττάρων ενηλίκων. Τα ινσουλινοπαραγωγά κύτταρα ανιχνεύθηκαν µόλις σε τρεις ηµέρες µετά τη χορήγηση των γονιδίων αν και παρήγαν µικρή ποσότητα ινσουλίνης. Όµως, την 10η ηµέρα, η ένταση παραγωγής ινσουλίνης βαθ- µιαίως αυξήθηκε και ήταν απολύτως παρόµοια µε την παραγωγή από τα β-κύτταρα υγιών ποντικών. Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι περίπου 20% των τροποποιηθέντων από τους ιούς εξωκρινών κυττάρων µετετράπησαν σε ινσουλινοπαραγωγά β-κύτταρα, που παρήγαγαν επαρκή ποσότητα ινσουλίνης για να µειώσουν σε σχεδόν φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου στο αίµα των ποντικών. Ο σχετικά ταχύς αυτός επαναπρογρµαµµατισµός αποδόθηκε στο γεγονός ότι οι δύο αυτοί τύποι κυττάρων εµφανίζουν µεγάλη σχέση και παρουσιάζουν παρόµοια γονιδιακή έκφραση µέσα στο πάγκρεας. Τα νέα ινσουλινοπαραγωγά κύτταρα διετηρούντο στα ποντίκια µετά τρεις µήνες. Είναι ενδιαφέρον ότι η έκφρασή τους ακόµη και για µικρότερο χρονικό διάστηµα ήταν αρκετή για αν στρέψει τα εξωκρινή κύτταρα σε σταθερή κατάσταση β-κυττάρων. Ερευνητές µεταβάλουν την ταυτότητα κυττάρων ενηλίκων από πάγκρεας ποντικών οκιµάζεται το χάπι ινσουλίνης Έχει αρχίσει η δοκιµασία για το χάπι ινσουλίνης, που αν επιτύχει τη ρύθµιση του διαβήτη θα σηµάνει και το τέλος των ενέσεων ινσουλίνης. Θα λαµβάνεται δύο φορές την ηµέρα και θα απελευθερώνει ινσουλίνη για αρκετές ώρες στον οργανισµό. Το χάπι που αναπτύχθηκε από επιστήµονες της Ινδικής Κυβέρνησης στο Ινστιτούτο Ιατρικής Επιστήµης και Τεχνολογίας Sree Chitra Tirunal στην Kerala, δοκιµάστηκε µε επιτυχία σε πειραµατόζωα και αναµένεται η έγκρισή του για δοκιµασία σε ανθρώπους. Η έρευνα µπορεί να οδηγήσει σε εναλλακτική λύση από τις επώδυνες ενέσεις για τα εκατοµµύρια πασχόντων από διαβήτη. Προηγούµενες προσπάθειες για την ανάπτυξη χαπιών ινσουλίνης απέτυχαν λόγω της απελευθέρωσης του φαρµάκου πολύ ενωρίς στον πεπτικό σωλήνα, όπως στο στοµάχι. Το νέο χάπι εφαρµόζει νανοσωµατίδια τα οποία επιτρέπουν την απελευθέρωση της ινσουλίνης στην κυκλοφορία του αίµατος. Τα νανοσωµατίδια διασπώνται ανάλογα µε το ph του αίµατος και απελευθερώνουν την ινσουλίνη. Σύµφωνα µε τον καθηγητή Chandra Sharma, που είναι ο επικεφαλής της έρευνας ήδη έχει αναπτυχθεί η ινσουλίνη σε κάψουλα και δοκιµάστηκε σε χοίρους και αρουραίους. Τα πειράµατα σε αρουραίους έδειξαν ότι τα νέα νανοσωµατίδια εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίµατος και καταλήγουν σε όργανα, όπως το ήπαρ και ο νεφρός. Ξεχωριστά πειράµατα σε διαβητικούς χοίρους έδειξαν ότι το σάκχαρο στο αίµα τους ρυθ- µιζόταν µετά τη λήψη του χαπιού µε τα νανοσωµατίδια ινσουλίνης. Φυσικά, ο Sharma, µίλησε και για αριθµό προβληµάτων τα οποία δυνατόν να προκαλέσουν τα νανοσωµατίδια στον οργανισµό. Για παράδειγµα, µπορεί να ενεργοποιήσουν αιµοπετάλια και να προκαλέσουν θροµβώσεις. Παρά ταύτα ο Sharma δήλωσε ότι οι δοκιµασίες απέδειξαν ότι τα νανοσωµατίδια είναι γενικώς συµβατά µε το ανθρώπινο αίµα. Η έρευνα χρηµατοδοτήθηκε από την κυβέρνηση της Ινδίας και η τεχνολογία µεταβιβάστηκε σε Ινδική εταιρεία, η οποία ξεκινά της δοκιµασίες σε ανθρώπους. 9

10 π ª ª À π À π ƒàª ƒ À π À π µ Ú ıúô Ù ÚÔ 6, ª ÚÔ ÛÈ ËÏ./Fax: , 26 Φεβρουαρίου Οµιλία του Dr. Aaron Kowalski. Με την ευκαιρία της παρουσίας στην Αθήνα του Dr. Aaron Kowalski, ιευθυντού του Προγράµµατος Ελέγχου του Μεταβολισµού στο ιεθνές Ίδρυµα Έρευνας Νεανικού ιαβήτη, το Ελληνικό Τµήµα οργάνωσε σε στενό κύκλο ενηµερωτική οµιλία του Dr. Kowalski µε θέµα: «Επισπεύδοντας την διαθεσιµότητα των νέων τεχνολογιών του διαβήτη: Το πρόγραµµα του JDRF για το τεχνητό πάγκρεας». Χορηγός της εκδήλωσης ήταν η εταιρεία 9 Μαρτίου Το Ελληνικό Τµήµα του ιεθνούς Ιδρύµατος Έρευνας Νεανικού ιαβήτη πραγµατοποίησε µε επιτυχία την επίδειξη µόδας του οίκου "JUPE" Άνοιξη - Καλοκαίρι Όπως πάντα η συµµετοχή της αθηναϊκής "elite", Κυριών κυρίως, υποστηρικτριών των σκοπών του Ιδρύµατος υπήρξε εντυπωσιακή. Οι χορηγοί µας Ρίκα και Μίλτος Σάββας του οίκου "JUPE" εντυπωσιάστηκαν µε την συµπαράσταση και την Αγάπη του κόσµου για το διαβητικό παιδί. Οµιλήτρια της εκδήλωσης ήταν η δυναµική πρόεδρος του Ιδρύ- µατος κυρία Αγγελική Παπανικόλα. Την παρουσίαση είχε επιµεληθεί η κυρία Βάσια Λόη, την οποία ευχαριστεί το JDRF Hellas για την ευγενική της προσφορά. Guest Star της βραδιάς ήταν η Μαρία Σταµατέρη. Ευχαριστούµε και την δηµοσιογραφική παρουσία, την πάντα φιλική κυρία Αµαλία Κύρτσου και την κυρία Μαρία Λεµονιά. Ευχαριστούµε το "ΜΗΤΕΡΑ Α.Ε." για την παρουσία και συµβολή του σε όλες τις εκδηλώσεις, την Eurobank, την Εταιρεία Φουρλή, καθώς και πολλούς φίλους του ιδρύµατος που επί πολλά έτη είναι κοντά µας. Στιγµιότυπο από την εκδήλωση: Ο Aaron Kowalski µε τον καθηγητή Παιδιατρικής Γεώργιο Χρούσο. Novo Nordisk Hellas. Εντυπωσιακή ήταν η αναφορά του Dr. Kowalski για την έξυπνη ινσουλίνη (SmartInsulin), ινσουλίνη που δρά ανάλογα µε τις τιµές της γλυκόζης στο αίµα. Την ινσουλίνη αυτή ανακάλυψαν στο MIT (Massachusetts Institute of Technology) και τα πειράµατα διεξάγονται σε πειραµατόζωα από την εταιρεία SmartCells. Είναι πιθανό ότι η έξυπνη ινσουλίνη αν αποδειχθεί η αποτελεσµατικότητα της, θα αντικαταστήσει την ανάγκη για τεχνητό πάγκρεας. Αναµένονται αποτελέσµατα! 27 Φεβρουαρίου Στα πλαίσια του 2ου ιεθνούς Συνεδρίου «Advanced Technologies & Treatments for Diabetes», που οργανώθηκε στην Αθήνα, Φεβρουαρίου 2009 η κ. Ασηµίνα Μητράκου (ταµίας του JDRF Hellas) συντόνισε συνεδρία µε τον τίτλο: «JDRF Hellas Project», στο οποίο η ίδια και η κ. Ανδριανή Βαζαίου, παρουσίασαν, αφενός το πρόβληµα της υπογλυκαι- µίας κατά την άσκηση, αφετέρου τα πλεονεκτήµατα του συστήµατος συνεχούς παρακολουθήσεως της γλυκόζης (αίµατος) cgms κατά την ορειβασία σε νεαρούς ενήλικες µε τύπο 1 διαβήτη. 9 Μαρτίου

11 MÂÛÔÁÂ ˆÓ 24, Aı Ó, TËÏ.: , -mail: Κατασκήνωση 2009 Είµαστε έτοιµοι και εφέτος να υποδεχτούµε τους αξιοθαύµαστους φίλους µας, παιδιά µε διαβήτη ηλικίας 7-14 ετών, στην τακτική κατασκήνωση που διοργανώνει η Π.Ε.Α.Ν.. Για όσους ενδιαφέρονται να συµµετάσχουν στο φετινό πρόγραµµα, το οποίο θα πραγµατοποιηθεί την περίοδο των τελευταίων εβδοµάδων του Ιουλίου σε κατασκήνωση εντός Αττικής, παρακαλούµε να δηλώσουν ενδιαφέρον µέχρι 22 Μαΐου χωριστούν σε δύο κατηγορίες, παιδιών και γονέων, και θα ξεκινήσουν αρχές Μαΐου του Ελάτε να συζητήσετε, να ανταλλάξετε απόψεις, να ρωτήσετε τους ειδικούς για ό,τι σας απασχολεί και να ενηµερωθείτε για όσα δε γνωρίζετε. Για δηλώσεις συµµετοχής παρακαλούµε απευθυνθείτε το συντο- µότερο στο σύλλογό µας τηλεφωνώντας στο Τρίτη- Πέµπτη-Παρασκευή ή στέλνοντας στο Για το ιοικητικό Συµβούλιο της Π.Ε.Α.Ν.. Η πρόεδρος Σοφία Μανέα Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούµε επικοινωνήστε µαζί µας στο τηλέφωνο του συλλόγου , τις µέρες Τρίτη- Πέµπτη-Παρασκευή. Το ιοικητικό Συµβούλιο της Π.Ε.Α.Ν.. Group Therapy... για τα µέλη της Π.Ε.Α.Ν.. Αγαπητά µέλη της ΠΕΑΝ. ήρθε η ώρα να ξεκινήσουµε τις οµάδες ψυχολογικής στήριξης για παιδιά και γονείς που αντιµετωπίζουν τον Νεανικό ιαβήτη στην καθηµερινότητά τους. Είναι µια πρωτοβουλία που θα βοηθήσει πολύ, τόσο αυτούς που µόλις πριν λίγο καιρό υποδέχτηκαν το ιαβήτη όσο και αυτούς που τον αντιµετωπίζουν χρόνια. Οι οµάδες θα λειτουργήσουν υπό την παρακολούθηση και καθοδήγηση της ψυχολόγου του διαβητολογικού κέντρου του Νοσοκοµείου Παίδων Αγλαϊα Κυριακού κ. ήµητρας Γιαννακοπούλου και της κοινωνιολόγου κ. Αναγνωστοπούλου. Τα group θα Πρωτοχρονιάτικη Γιορτή Μια άψογη γιορτή µε κύριους αποδέκτες τα παιδιά µε ιαβήτη πραγµατοποιήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου του 2009, στο ξενοδοχείο Park. Ο σύλλογος της ΠΕΑΝ µε αφορµή τον ερχοµό του νέου έτους έκοψε την πρωτοχρονιάτικη πίτα και µοίρασε σε όλους τους καλεσµένους ευχές και δώρα. Η ανταπόκριση του κόσµου ήταν µεγάλη, παρά το γεγονός ότι το περιοδικό «ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ» άργησε να φτάσει σε όλα τα µέλη. Παρόντες στην εκδήλωση, που µας τιµούν κάθε φορά µε την παρουσία τους, ηταν και οι αγαπηµένοι γιατροί µας, κύριος Μπαρτσόκας, ο πρόεδρος της Ε.Λ.Ο..Ι. κ. Χιώτης, η κ.μητράκου, ο κ. Κεφαλάς, οι ψυχολόγοι κ. Γκίκα και κ. Γιαννακοπούλου, η διαιτολόγος κ.βορεάδου ενώ τις ευχές τους απέστειλαν η κ. Βαζαίου και ο κ. ελής που λόγω ιατρικών υποχρεώσεων δεν κατάφεραν να παρευρεθούν. Την εκδήλωση επίσης τίµησαν µε την παρουσία τους ο πρόεδρος του Εθνικού Συµβουλίου Νεολαίας (µέλος του οποίου είναι η ΠΕΑΝ ) κ. Στασινός καθώς και οι κυρίες Ζερβού και κ. Ρακιτζή, πρόεδρος και ταµίας της πρώην Εταιρείας Προστασίας Γήρατος, η 11

12 παιδιά, για τα οποία αποτελούν παράδειγµα προς µίµηση τόσο για το ήθος όσο και για την αθλητική τους πορεία. Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί η συµµετοχή και ουσιαστική συνεισφορά των φαρµακευτικών εταιρειών που στήριξαν οικονο- µικά την εκδήλωση. Αυτές ήταν: η Novo Nordisk που κάλυψε τις προσκλήσεις των ατόµων µε ιαβήτη- µελών του συλλόγου µας, η Johnson & Johnson, η BD Hellas, η Sanofi Aventis, η Roche, η Menarini και η Ζωγράφος που προσέφερε την πίτα. Τα δώρα της λαχειοφόρου ηταν πολύτιµη χορηγία των εταιρειών: Manessis travel, Raxevsky, Glou, Victoria s Jewelry, αφοι Πανταζόπουλοι (Ακαδηµίας), Metropolis, Hondos Center, Πλαίσιο, Κωσταντόπουλος, Κανελλίνα, Τσαµαλάς, βιοτεχνία Ζησιµοπούλου, βιοτεχνία Tsimourtos, Fine Wear, ζαχαροπλαστείο Θέµις (Ζέρβα), εστιατόριο Κωστής, Κλαουδάτος, Versus, κοµµωτήριο Ντίνα, Will Will, Sinialo, Παν-Οικος. Τα βιβλία προσέφεραν οι εκδόσεις : Σαββάλας, Λιβάνης, Παπαδήµας, Ψυχογιός, Καλλέντης, ιόπτρα, Νταντούµης, Γ. και Κ. αρδανός, Παπαδηµητρίου, ενώ τα αναψυκτικά και οι χυµοί ηταν ευγενική χορηγία της εταιρίας Pepsi. Σας ευχαριστούµε όλους θερµά που ενισχύετε και στηρίζετε το έργο µας. Για τα Μέλη της ΠΕΑΝ Υπενθύµιση Συνδροµών..!! Αγαπητά µέλη θα θέλαµε να σας υπενθυµίσουµε την ετήσια συνδροµή του περιοδικού που κρατάτε στα χέρια σας. Η συνδροµή αυτή (15 ) είναι πολύτιµη για να συνεχίσει τόσο το περιοδικό ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ να αποστέλλετε σε όλους εσάς προκειµένου να ενηµερώνεστε για θέµατα σχετικά µε το Νεανικό ιαβήτη. Βοηθήστε µας να συνεχίσουµε την εθελοντική µας δράση, ώστε ο διαβήτης να µην αποτελεί πρόβληµα αλλά ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ για τα παιδιά µας. Λογαριασµός : Εθνική Τράπεζα 072/ , Alpha Bank (παρακαλούµε να δηλώνετε ονοµατεπώνυµο και τηλέφωνο επικοινωνίας) οποία δώρισε το 2007 στο σύλλογό µας ακίνητο επί της οδού Μακρυνίτσης 12-14, Αθήνα. Ακολούθησε η βράβευσή τους από την κ. Φωφώ Οικονοµοπούλου που συνετέλεσε στην διεκπεραίωση των ενεργειών. Η εκδήλωση έκρυβε πολλές εκπλήξεις. Αρχικά το κοινό, που έφτασε τα 280 άτοµα, παρακολούθησε σύντοµη παρουσίαση µέσω slides των ενεργειών που πραγµατοποιήθηκαν το περασµένο έτος καθώς και στόχους που θα υλοποιηθούν κατά το Ακολούθησε ο κλόουν και ο ταχυδακτυλουργός που χάρισαν στιγ- µές χαράς και φαντασίας στους µικρούς καλεσµένους ενώ οι µεγαλύτεροι απολάµβαναν, συνοδεία φαγητού και ποτού, το υπέροχο µουσικό συγκρότηµα. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης έγινε η κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας ενώ τα 75 δώρα (laptop, dvd, gps, ψηφιακές µηχανές, κάµερες, ταξίδι κλπ.) µοιράστηκαν µετά από λαχειοφόρο αγορά στους τυχερούς. Το αποκορύφωµα της εκδήλωσης ήταν όταν έκαναν την εµφάνισή τους οι αθλητές καλαθοσφαίρισης της Εθνικής Ελλάδος, ηµήτρης Παπανικολάου και Μανώλης Παπαµακάριος. Η παρουσία τους ήταν ιδιαίτερα ουσιαστική για όλους τους παρευρισκόµενους και ειδικά για τα µικρά Ο ΟΤΕ ενισχύει την ένωση των δέκα φιλανθρωπικών σωµατείων «Μαζί για το Παιδί» Σε περίοδο οικονοµικής κρίσεως, όπως η παρούσα, οι δωρεές προς τα φιλανθρωπικά ιδρύµατα έχουν αρχίσει να µειώνονται σηµαντικά µε αποτέλεσµα ορισµένα σωµατεία αδυνατούν να εκπληρώσουν τους σκοπούς τους. Εξαίρεση αποτελεί ο Οργανισµός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος, ο οποίος χαρακτηρίζεται από αξιόλογη κοινωνική ευαισθησία και εταιρική υπευθυνότητα. Σε σεµνή τελετή που έγινε στον ΟΤΕ την Τετάρτη, 18 Μαρτίου 2009, ο Πρόεδρος και ιευθύνων Σύµβουλος του 12

13 Η διευθύντρια ηµοσίων Σχέσεων του ΟΤΕ επιδίδει την επιταγή των στον Πρόεδρο του «Μαζί για το Παιδί» κ. Χρήστο Μπαρτσόκα Ο Πρόεδρος του ΟΤΕ κ. Παναγής Βουρλούµης µε τους Προέδρους κ. Γιαννόπουλο (Το Χαµόγελο του Παιδιού), Χρήστο Μπαρτσόκα και κ. Βάνα Λαβίδα (Μυϊκή υστροφία) ΟΤΕ κ. Παναγής Βουρλούµης µε τους συνεργάτες του από το Τµήµα ηµοσίων Σχέσεων του ΟΤΕ, χορήγησαν τις επιταγές στην Ένωση «Μαζί για το Παιδί», στην οποία µετέχει και η ΠΕΑΝ, στο Σωµατείο Μυϊκής υστροφίας και στο «Χαµόγελο του Παιδιού». Επιµέλεια Ύλης Γιάννης Σταθόπουλος Tµήµα Marketing & Επικοινωνίας ΜΗΤΕΡΑ Α.Ε Η Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ, το πλέον σύγχρονο Παιδιατρικό Νοσοκοµείο στην Ελλάδα, αποτελεί εδώ και 5 συνεχή έτη ένα σταθερό σηµείο αναφοράς για τους γονείς, όπου µπορούν να εµπιστεύονται την υγεία των παιδιών τους. Η συνεχή της ανάπτυξη, µε νέα Τµήµατα, όπως το Παιδο-Οφθαλµολογικό, το Παιδο- Ορθοπαιδικό, το Τµήµα Αναπτυξιακής και Συµπεριφορικής Παιδιατρικής καθώς επίσης και το Τµήµα Μελέτης ιαταραχών Υπνού επιβεβαιώνουν περίτρανα την δέσµευση του ΜΗΤΕΡΑ για την παροχή ολοκληρωµένων υπηρεσιών υγείας στα παιδιά µας. Φαντασµαγορική εκδηλωση στην κοπή της πίτας του ΜΗΤΕΡΑ Την Παρασκευή 30/01/2009 πραγµατοποιήθηκε εκδήλωση της κοπής της Πρωτοχρονιάτικης Πίτας του ΜΗΤΕΡΑ στο Συνεδριακό του Κέντρο, στην οποία παρευρέθησαν πλήθος ιατρών και εργαζοµένων του νοσοκοµείου καθώς και στελέχη του Οµίλου ΥΓΕΙΑ και της Μarfin Ιnvestment Group. Την εκδήλωση ακόµη τίµησαν µε την παρουσία τους ο ήµαρχος Αµαρουσίου, κ. Γιώργος Πατούλης και ο Αντιπρόεδρος της MIG και του ΥΓΕΙΑ, κ. Ανδρέας Βγενόπουλος, οι οποίοι έκαναν και σύντοµο χαιρετισµό, εκφράζοντας τις ευχές τους για υγεία και δηµιουργικότητα. Στον χαιρετισµό του, ο ιευθύνων Σύµβουλος του ΜΗΤΕΡΑ,κ. Αλέξιος Κοµνηνός έκανε έναν σύντοµο απολογισµό πεπραγµένων, παρουσίασε τα σχέδια και έθεσε τους στόχους για την νέα χρονιά, ενώ τόνισε το σηµαντικό έργο που προσφέρουν οι Ιατροί και οι Νοσηλευτές µας σε καθηµερινή βάση. Για δεύτερη συνεχόµενη φορά, παράλληλα µε την διαδικασία της κοπής της πίττας, πραγµατοποιήθηκε ηλεκτρονική κλήρωση, µε τους τυχερούς να κερδίσουν πλούσια δώρα, όπως ταξίδια στο εξωτερικό και το εσωτερικό, ηλεκτρονικά σκεύη, δωροεπιταγές κ.α. Ο Πρόεδρος του Σ του ΜΗΤΕΡΑ, κ. Κωνσταντίνος Σταύρου συντόνισε την όλη διαδικασία, δηµιουργώντας την κατάλληλη ατµόσφαιρα προσµονής και αγωνίας, που ενθουσίασε όλους τους παρευρισκόµενους, Και του χρόνου. O Πρόεδρος του ΜΗΤΕΡΑ κ. Κωνσταντίνος Σταύρου δίνει το κοµµάτι της Παιδιατρικής Κλινικής στον Επιστηµονικό ιευθυντή της, Καθηγητή κ. Χρήστο Μπαρτσόκα. Ο Αντιπρόεδρος της MIG και του ΥΓΕΙΑ κ. Ανδρέας Βγενόπουλος κατά την διάρκεια του χαιρετισµού του. 13

14 To µοναδικό στην Ελλάδα πλήρως εξοπλισµένο Κέντρο Αντιµετώπισης Παιδιατρικών Αρρυθµιών στην Παιδιατρική Κλινική του ΜΗΤΕΡΑ Το µοναδικό στην Ελλάδα ολοκληρωµένο Ηλεκτροφυσιολογικό - Βηµατοδοτικό Εργαστήριο για την αντιµετώπιση των παιδιατρικών αρρυθµιών ξεκίνησε τη λειτουργία του στην Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ του Οµίλου ΥΓΕΙΑ. Οι παιδιατρικές αρρυθµίες αποτελούν τµήµα της Παιδοκαρδιολογίας που απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις και µακρά εµπειρία για την ασφαλή και αποτελεσµατική θεραπεία των µικρών ασθενών. Όπως τονίζει ο ιευθυντής της Παιδοκαρδιολογικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ, κ. Ιωάννης Παπαγιάννης «Οι ιατροί και το βοηθητικό προσωπικό που διενεργούν τις επεµβάσεις αυτές, έχουν µακροχρόνια εκπαίδευση και εµπειρία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η Παιδοκαρδιολογική & Παιδοκαρδιοχειρουργική Κλινική της Παιδιατρικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ συνεργάζονται στενά για να προσφέρουν σε όλα τα παιδιά την κατάλληλη αντιαρρυθµική θεραπεία». Το Ηλεκτροφυσιολογικό Εργαστήριο είναι εξοπλισµένο µε τελευταίας τεχνολογίας ακτινοσκοπικά µηχανήµατα και ηλεκτροφυσιολογικό εξοπλισµό µε δυνατότητα θεραπείας όλων των ειδών των αρρυθµιών. Η υπερσύγχρονη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας παρέχει τη δυνατότητα παρακολούθησης και θεραπείας ακόµη και των βαρέως πασχόντων ασθενών. Λειτουργεί, επίσης, τακτικό ιατρείο παρακολούθησης ασθενών µε µόνιµους βηµατοδότες-απινιδωτές, ενώ υπάρχει συνεργασία µε εξειδικευµένα κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού για τη µοριακή διάγνωση σπάνιων γενετικών παθήσεων. Περίπου 1 στα 250 παιδιά παρουσιάζει επεισόδια ταχυκαρδίας. Επίσης υπάρχουν αρκετά παιδιά µε γενετικές παθήσεις που προδιαθέτουν σε επικίνδυνες για τη ζωή αρρυθµίες (σύνδροµο µακρού QT, µυοκαρδιοπάθειες). Τέλος, υπάρχουν και οι βραδυκαρδίες που µπορεί να αρχίσουν από την ενδοµήτρια ζωή ή µετά από µια εγχείρηση καρδιάς (κολποκοιλιακός αποκλεισµός). Τα παιδιά που πάσχουν από ταχυκαρδίες µπορούν να θεραπευθούν ριζικά σήµερα µε χρήση ραδιοκυµάτων ή κρυοπηξίας, µε επιτυχία µεγαλύτερη από 95%. Τα παιδιά µε σοβαρές βραδυκαρδίες µπορούν να αντιµετωπισθούν µε εµφύτευση βηµατοδότη ακόµη και στην νεογνική ηλικία, ενώ οι ασθενείς µε επικίνδυνες γα τη ζωή αρρυθµίες µπορούν να αντιµετωπισθούν µε εµφύτευση µόνιµου απινιδωτή. Όλες οι παραπάνω µέθοδοι θεραπείας διενεργούνται από τους εξειδικευµένους ιατρούς της Παιδοκαρδιολογικής και Παιδοκαρδιοχειρουργικής Κλινικής του ΜΗΤΕΡΑ που διαθέτουν µακροχρόνια εµπειρία σε τέτοια περιστατικά. Παρουσίαση Νέου Παιδο-Οφθαλµολογικού Τµήµατος Παιδιατρικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ Το Σάββατο 21 Μαρτίου η Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ παρουσίασε το Νέο Παιδο-Οφθαλµολογικό Τµήµα, σε ειδική εκδήλωση, που πραγµατοποιήθηκε στο Συνεδριακό της Κέντρο «Νικόλαος Λούρος». 14 συνέχεια στη σελ. 16

15 Marathon des Sables Κάθε χρόνο τέτοια εποχή διεξάγεται ένας αγώνας δρόµου πολύ διαφορετικός από αυτούς που ξέρουµε και για τους οποίους διαβάζουµε συνήθως. Ο Marathon des Sables αποτελεί µία κορυφαίας δυσκολίας ανθρώπινη δοκιµασία εξαιτίας τόσο της διάρκειάς του όσο και των κλιµατικών συνθηκών υπό τις οποίες διεξάγεται. Η διάρκειά του είναι 6 ηµέρες, κατά τις οποίες οι δροµείς διανύουν 240 km στο άγονο και αφιλόξενο περιβάλλον της ερήµου της Σαχάρας. Οι αποστάσεις που θα καλύψουν οι δροµείς κάθε ηµέρα είναι 28, 32, 35, 81, 41 και 25 km. Με άλλα λόγια, είναι σαν να καλύπτουν ένα µαραθώνιο κάθε µέρα, επί 6 συνεχόµενες µέρες. Συνήθως, ο αγώνας διεξάγεται κάπου στα τέλη Μαρτίου ή στις αρχές Απριλίου. Φέτος λοιπόν, εξαιτίας των άσχηµων καιρικών συνθηκών, οι οργανωτές παρέτειναν την περίοδο υποβολής συµµετοχών, κι έτσι το εναρκτήριο λάκτισµα δόθηκε στις 30 Μαρτίου. Ανάµεσα στους συµµετέχοντες ξεχωρίζει ο 29χρονος Sοren Kruse Lilleore, από τη ανία. Ο Sοren, που έχει σπουδάσει ιατροφή και ιαιτολογία, διαπίστωσε πως έχει διαβήτη τύπου 1 πριν από 7 έτη. Ο διαβήτης δεν στάθηκε εµπόδιο στις εξέχουσες αθλητικές επιδόσεις του Soren. Μέχρι στιγµής έχει συµµετάσχει σε 22 µαραθώνιους µεταξύ των οποίων ήταν και κάποιοι ιδιαίτερα επίπονοι, όπως ο µαραθώνιος του Βόρειου Πολικού Κύκλου, στη Γροιλανδία, σε συνθήκες αρκετών βαθµών Κελσίου υπό το µηδέν. Τα ισχυρότερα όπλα του Sοren παραµένουν πάντα οι γνώσεις του για το διαβήτη και η άριστη ρύθµιση του ζαχάρου του. Πριν τους αγώνες η µέση τιµή γλυκόζης αίµατος φροντίζει να είναι µεταξύ 120 και 140 mg/dl, ενώ επιτυγχάνει µετά τον τερµατισµό να µην έχει τιµές κάτω από mg/dl. Την προσπάθεια του Sοren υποστηρίζει η Novo Nordisk, µιας που µε τις σύγχρονες ινσουλίνες της ο νεαρός δροµέας καταφέρνει να έχει άριστη ρύθµιση και να βγαίνει νικητής. εν είναι τυχαίο, που το αγαπηµένο του απόφθεγµα είναι: «Προετοιµάσου για το χειρότερο, έλπιζε για το καλύτερο». Περισσότερες πληροφορίες για το Sοren Lilleore και το Marathon des Sables µπορείτε να διαβάσετε επισκεπτόµενοι την ιστοσελίδα photo by Jesper Westly 15

16 συνέχεια από τη σελ. 14 Στην ηµερίδα µίλησαν γνωστοί και καταξιωµένοι επιστήµονες της Οφθαλµολογίας και συνεργάτες του Νέου Τµήµατος, ενώ χαιρετισµό απηύθυναν ο Πρόεδρος του Σ του ΜΗΤΕΡΑ κ. Κωνσταντίνος Σταύρου, ο /ντης της Παιδιατρικής Κλινικής, Καθηγητής κ. Χρήστος Μπαρτσόκας και η ιευθύντρια του Νέου Τµήµατος, Καθηγητρία κα Γεωργία Χρόυσου. Τους προσεχείς µήνες αναµένονται στους χώρους του ΜΗΤΕΡΑ και οι παρακάτω εκδηλώσεις, ενηµέρωση για τις οποίες θα λάβετε στα επόµενα τεύχη µας: 9 Μαΐου 2009: 30 Χρόνια Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Νεογνών 23 Μαΐου 2009: Ηµερίδα Κρανιοπροσωπικού Κέντρου 11 Ιουνίου: Ετήσια Ηµερίδα Παιδοκαρδιολογικής-Παιδοκαρδιοχειρουργικής Κλινικής 3 Οκτωβρίου Παιδιατρική Ηµερίδα: «Αναπνευστικές παθήσεις των παιδιών» : Γραµµή S.O.S. για παιδιά και εφήβους Έργο της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί» που αποτελεί οµπρέλα έκα Φιλανθρωπικών Ιδρυµάτων Η πρώτη τηλεφωνική γραµµή για παιδιά και εφήβους λειτουργεί ήδη στην Ελλάδα. Πρόκειται για τη γραµµή , την οποία µπορεί να καλέσει καθένας δωρεάν για οποιοδήποτε πρόβληµα αφορά ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων, άσκηση βίας µέσα στην οικογένεια, παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο ή πάσχουν από βαριές ασθένειες, µε ειδικές ανάγκες. Τη γραµµή αυτή δηµιούργησε η Ένωση «Μαζί για το Παιδί» που αποτελεί οµπρέλα δέκα φιλανθρωπικών ιδρυµάτων. 16