Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ AΡΓΥΡΟΠΟΎΛΟΥ, ΜΑΡΊΑ ΙΩΆΝΝΑ, KΛΙΝΙΚΌΣ ΨΥΧΟΛΌΓΟΣ, MSC, PH.D.

Transcript

1 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ AΡΓΥΡΟΠΟΎΛΟΥ, ΜΑΡΊΑ ΙΩΆΝΝΑ, KΛΙΝΙΚΌΣ ΨΥΧΟΛΌΓΟΣ, MSC, PH.D. -ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΎΤΡΙΑ ΓΝΩΣΙΑΚΉΣ / ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΉΣ ΚΑΤΕΎΘΥΝΣΗΣ GMARGIROP@GMAIL.COM,

2 H ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΚΑΤΑΛΕΙΨΕΩΝ Για μεγάλο χρονικό διάστημα τα μέσα είτε σκόπιμα είτε χωρίς πρόθεση καλλιεργούσαν την προκατάληψη και τα στερεότυπα Σε μελέτη που εξέτασε πως προβάλλονταν οι μειονότητες στα ΜΜΕ κατά το Β παγκόσμιο πόλεμο βρέθηκε ότι οι ήρωες και οι καλοί ήταν αγγλοσάξωνες, ενώ οι εργάτες, οι υπηρέτες και οι εγκληματίες ανήκαν στις μειονότητες Σήμερα υπάρχει μειωμένη χρήση στερεοτύπων συγκριτικά με παλιότερα: το , λιγότερο από 1% έγχρωμων εμφανίζονταν σε διαφημίσεις περιοδικών : 2% 1982: 9% Σήμερα όλο και περισσότερες; Τηλεοπτικές σειρές εμφανίζουν έγχρωμους χαρακτήρες

3 H ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΚΑΤΑΛΕΙΨΕΩΝ Σήμερα όλο και περισσότερες Τηλεοπτικές σειρές εμφανίζουν έγχρωμους χαρακτήρες Παρόλα αυτά ακόμη σημειώνονται στοιχεία αρνητικής απεικόνισης των διαφόρων φυλών και των γυναικών Οι αφροαμερικανοί παρουσιάζονται στα αμερικάνικα τηλεοπτικά προγράμματα λιγότερο συγκριτικά με τον αριθμό τους στην αμερικανική κοινωνία, ενώ οι ασιάτες και οι ισπανόφωνοι δεν αντιπροσωπεύονται στον ίδιο βαθμό Οι λεσβίες και οι ομοφυλόφυλοι σπάνια εμφανίζονταν στα μέσα και όταν αυτό γινόταν παρουσιάζονταν με πολύ αρνητικούς και στερεότυπους τρόπους

4 ΜΠΟΡΟΥΝ ΤΑ ΜΜΕ ΝΑ ΣΥΝΕΙΣΦΕΡΟΥΝ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΗΣ;

5 ΜΠΟΡΟΥΝ ΤΑ ΜΜΕ ΝΑ ΣΥΝΕΙΣΦΕΡΟΥΝ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΗΣ; Τα παιδιά που παρακολούθησαν μεικτές κοινωνικές σχέσεις στο πρόγραμμα Sesame Street στις ΗΠΑ ανέπτυξαν πιο θετικές στάσεις προς τους έγχρωμους και τους ισπανόφωνους Σε επανάληψη της μελέτης στο Καναδά προστέθηκαν στη σειρά στοιχεία που είχαν άμεση σχέση με τις μειονότητες που ζουν εκεί (Ασιάτες, Ινδούς και Γαλλόφωνους Καναδούς)-Η ευνοική παρουσίαση των μειονοτήτων οδήγησε στη μείωση της προκατάληψης Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που παρακολούθησαν την παραπάνω εκπομπή ήταν πιο πιθανό να επιλέξουν έγχρωμα παιδιά για φίλους συγκριτικά με αυτά που δεν την είχαν παρακολουθήσει Σύμφωνα με ανασκόπηση σχετικά με τις επιδράσεις της τηλεόρασης στις φυλετικές και εθνικές στάσεις η θετική αλλαγή των στάσεων είναι δυνατή μετά από πολύωρη τηλεθέαση

6 H ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Ενθαρρύνουν τα τηλεοπτικά προγράμματα τα παιδιά να βοηθούν;

7 ΕΝΘΑΡΡΥΝΟΥΝ ΤΑ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΒΟΗΘΟΥΝ; Όταν τα παιδιά παρακολούθησαν ταινίες από βίντεο που παρουσιάζουν γενναιόδωρα πρότυπα (π.χ. άνθρωποι που δωρίζουν τα κέρδη τους σε φιλανθρωπίες) είναι και τα ίδια αρκετά πιο γενναιόδωρα σε αντίστοιχες καταστάσεις Τα τηλεοπτικά πρότυπα μπορούν να επηρεάσουν τα παιδιά να είναι πιο φιλικά, λιγότερο προκατειλημμένα και να εκδηλώνουν εποικοδομητικές μορφές αυτοελέγχου Τα παιδιά που είχαν παρακολουθήσει ένα επεισόδιο της Λάσσυ στο οποίο ένα παιδί διακινδύνευσε τη ζωή του για να σώσει ένα κουτάβι, ήταν πολύ πιο πρόθυμα να απαρνηθούν τα βραβεία προκειμένου να δουλέψουν για την ευημερία των ζώων

8 ΕΝΘΑΡΡΥΝΟΥΝ ΤΑ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΒΟΗΘΟΥΝ; Σε έρευνα με παιδιά της Δευτέρα και τρίτης τάξης τα παιδιά που είχαν παρακολουθήσει ένα επεισόδιο που παρουσίαζε τη λύση μιας σύγκρουσης με συνεργασία όταν αργότερα έπαιξαν με άλλα παιδιά ένα παιχνίδι ήταν πιο συνεργάσιμα από τα παιδιά που δεν το είχαν παρακολουθήσει Η παρακολούθηση προκοινωνικών συμπεριφορών από παιδιά που συμμετείχαν σε ομαδικό σπορ στον Καναδά αύξησε την προκοινωνική συμπεριφορά των περισσότερων παιδιών ενώ τα επιθετικά πρότυπα δεν είχαν καμία επίδραση στη συμπεριφορά τους

9 ΕΝΘΑΡΡΥΝΟΥΝ ΤΑ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΒΟΗΘΟΥΝ; Σε ανάλυση 200 δημοσιευμένων τεστ βρέθηκε ότι η προκοινωνική τηλεόραση έχει πολύ ισχυρή επίδραση στη συμπεριφορά των παιδιών Η επίδραση της προκοινωνικής τηλεόρασης στη προκοινωνική συμπεριφορά ήταν δύο φορές μεγαλύτερη από την επίδραση της τηλεοπτικής βίας στη βίαιη συμπεριφορά Επομένως δεν αρκεί η απαλοιφή κάποιων στοιχείων από την τηλεόραση (π.χ. βία, σεξ) αλλά πρέπει να τονίζεται το θετικό: δημιουργία προγραμμάτων με προκοινωνικά θέματα, η επίδραση είναι πολύ μεγάλη, ιδίως στα παιδιά και στα αγόρια

10 Η ΕΠΊΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ Αποευαισθητοποίηση: σοβαρή μείωση στο βαθμό ανταπόκρισης ενός ατόμου σε υλικό που συνήθως προκαλεί κάποια έντονη συναισθηματική αντίδραση όπως η βία ή η σεξουαλικότητα Παρουσίαση της βίας με τρόπο ώστε να φαίνεται ότι δεν προξενεί στα αλήθεια κακό Ο Βandura υποστήριξε ότι η βία στις ταινίες και στη τηλεόραση παραποιεί τις προσλαμβαμνόμενες συνέπειές της εξυγιαίνοντας τόσο τις επιθετικές πράξεις όσο και τις βλάβες που έχει υποστεί το θύμα Ο φορέας επιθετικότητας μπορεί να απεικονιστεί ως καλός και να μείνει ατιμώρητος για πράξεις βίας

11 Η ΕΠΊΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ Τα παιδιά θα μιμηθούν πρόθυμα τη συμπεριφορά ενός προτύπου που δέχεται ενίσχυση για την εκδήλωση επιθετικότητας ή που τουλάχιστον αποφεύγει την τιμωρία Τα παιδιά που ανάλωναν περισσότερο χρόνο παίζοντας βιντεοπαιχνίδια ήταν λιγότερο πιθανόν να συμπεριφερθούν φιλοκοινωνικά Παρόλα αυτά δεν υπήρχε συσχέτιση μεταξύ του χρόνου που έπαιζαν και των μετέπειτα επιπέδων επιθετικότητας-όμως υπήρξε θετική συσχέτιση του χρόνου που έπαιζαν με την ευφυία-, τα βιντεοπαιχνίδια δεν αντικατέστησαν άλλα χόμπι

12 Η ΕΠΊΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ Σε αυστραλέζικη έρευνα η συσχέτιση ανάμεσα στις συνήθειες τηλεθέασης των παιδιών και στα επίπεδα επιθετικής συμπεριφοράς ήταν στατιστικά σημαντική μόνο για τα μεγαλύτερα παιδιά (8-10 ετών) αλλά μικρή (.25) και ήταν ισχυρότερη για τα αγόρια παρά για τα κορίτσια Έχει βρεθεί συσχέτιση μεταξύ του συνολικού όγκου βίαιων τηλεοπτικών προγραμμάτων και της επιθετικής συμπεριφοράς αλλά και μεταξύ της βίας στα ΜΜΕ και της ενδο-ατομικής όσο και της διατομικής επιθετικότητας Η θέαση της βίας ή η ανάγνωση για αυτή ευνοεί μεγαλύτερη εκδήλωση επιθετικότητας σε κάποιους ανθρώπους Η απλή παρουσία ενός όπλου αυξάνει την πιθανότητα να χρησιμοποιηθεί επιθετικά

13 ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ: ΝΕΟ-ΣΥΝΕΙΡΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ: ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΤΑ ΜΜΕ ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ ΝΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΥΝ ΕΙΚΟΝΕΣ ΒΙΑΣ ΣΕ ΕΝΑ ΚΟΙΝΟ ΠΟΥ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΜΕΤΑΦΡΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Παρακολούθηση ταινίας Βίαιος χαρακτήρας Χαρακτήρας με έμφαση στη παροχή βοήθειας Σκέψεις, συναισθήματα, τάσεις για δράση Επιθετική συμπεριφορά Φιλοκοινωνική συμπεριφορά

14 ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ Η ενεργοποίηση προσβάσιμων κατηγοριών ή σχημάτων στη μνήμη που επηρεάζουν το πώς επεξεργαζόμαστε τις νέες πληροφορίες