ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Transcript

1

2 2

3 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΣXΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ THE LEGAL FRAMEWORK OF MINING ACTIVITY IN GREECE ΜΑΡΙΑΝΑ ΜΑΝΤΖΑΡΗ Α.Μ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Β ΕΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ (ΚΥΡΙΟ MAΘΗΜΑ), Π. ΓΚΛΑΒΙΝΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ, Μ. ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ, Ε. ΒΑΣΙΛΑΚΑΚΗΣ, Β. ΚΟΥΡΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

4 4

5 ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Εισαγωγή... 9 ΜΕΡΟΣ Α ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Κεφάλαιο 1: Άδεια μεταλλευτικών ερευνών 41 Κεφάλαιο 2: Παραχώρηση μεταλλείου(δικαίωμα μεταλλειοκτησίας) 49 Κεφάλαιο 3: Εθνικότητα δικαιούχων. 64 ΜΕΡΟΣ Β ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Κεφάλαιο 4: Υποχρεώσεις και δικαιώματα μεταλλειοκτητών 71 Κεφάλαιο 5: Συμμεταλλειοκτησία. 79 Κεφάλαιο 6: Δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου 82 ΜΕΡΟΣ Γ Η ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Κεφάλαιο 7: Η προτέρα κατάσταση (TVX) 85 Κεφάλαιο 8: Η νέα σύμβαση (HellasGold). 88 Κεφάλαιο 9: Η Kρατική Eνίσχυση Επίλογος Αναφορές 111 Πίνακας Περιεχομένων 113 5

6 6

7 Ευχαριστίες Ευχαριστώ εγκάρδια τον Kαθηγητή μου, κ. Παναγιώτη Γκλαβίνη, για τις σωστές κατευθύνσεις και συμβουλές. Ευχαριστώ θερμά την κ. Γ. Σαλγκάμη, Προϊσταμένη του Τμήματος Χορήγησης Αδειών Ανάπτυξης, Ενέργειας και Φυσικών Πόρων (Διεύθυνση Ανάπτυξης Π.Ε. Θεσσαλονίκης). Ιδιαιτέρως ευχαριστώ την κ. Γ. Γκαγκάνα, υπάλληλο της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Π.Ε. Θεσσαλονίκης, ιδιότητα οικονομολόγος. Επίσης, ευχαριστώ τους: κ. Γ. Σαρρή, Τμηματάρχη της Επιθεώρησης Μεταλλείων Βορείου Ελλάδος, και ιδιαιτέρως τον κ. Κ. Γρηγορόγλου, υπάλληλο της Επιθεώρησης Μεταλλείων Βορείου Ελλάδος, ιδιότητα μηχανικός μεταλλείων, κ. Α. Ατζέμογλου, Προϊστάμενο του Ι.Γ.Μ.Ε.-Περιφερειακή Μονάδα Θεσσαλονίκης, και ιδιαιτέρως τον κ. Ι. Χατζηπαναγή, υπάλληλο του Ι.Γ.Μ.Ε. Θεσσαλονίκης, ιδιότητα γεωλόγος. Τέλος, ευχαριστώ τον κ. Λ. Γεωργαλά, τον κ. Σ. Τζίμα, την κ. Ε. Γκώγκου και την κ. Ν. Ντατσοπούλου από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Μαριάνα Μαντζάρη 7

8 8

9 Εισαγωγή Σύμφωνα με την ελληνική μεταλλευτική νομοθεσία οι ορυκτές ύλες διακρίνονται σε λατομικά 1 και μεταλλευτικά ορυκτά άλλως μεταλλεύματα. 2 Ό,τι κατά το Μεταλλευτικό Κώδικα 3 (ΜΚ) δεν αποτελεί μεταλλευτικό ορυκτό αποτελεί λατομικό ορυκτό, ενώ τα λατομικά ορυκτά υπάγονται περαιτέρω σε τρείς υποκατηγορίες. 4 Στην πρώτη υποκατηγορία συναντούμε τα αδρανή υλικά, τα οποία είναι υλικά διαφόρων διαστάσεων που προέρχονται από την εξόρυξη κατάλληλων πετρωμάτων ή την απόληψη φυσικών αποθέσεων θραυσμάτων τους και που χρησιμοποιούνται όπως έχουν ή μετά από θραύση ή λειοτρίβηση ή ταξινόμηση για την παρασκευή σκυροδεμάτων ή κονιαμάτων ή µε μορφή σκύρων ή μεγαλύτερων κομματιών, στην οδοποιία ή λοιπά τεχνικά έργα ή οικοδομές, καθώς και τα ασβεστολιθικά πετρώματα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ασβέστη ή υδραυλικών κονιών ή συλλιπασμάτων μεταλλουργίας. 5 Στη δεύτερη υποκατηγορία υπάγονται τα μάρμαρα, ήτοι διάφορα πετρώματα ποικίλων χρωμάτων, εξορυσσόμενα εις όγκους, επιδεκτικά κοπής, λειάνσεως και στιλβώσεως, ως και ο πορόλιθος, το αλάβαστρον και ο όνυξ 6, ενώ ό,τι δεν υπάγεται στην κατηγορία των αδρανών υλικών και των μαρμάρων υπάγεται στην τρίτη υποκατηγορία, αυτή των βιομηχανικών ορυκτών. 7 Ως μεταλλευτικά ορυκτά ορίζονται τόσο τα μέταλλα σε αυτοφυή κατάσταση(χαλκός, χρυσός κ.ά.), όσο και οι ενώσεις αυτών (άργιλος, αρσενικό, βισμούθιο, κάλιο, κάδμιο, κασσίτερος, λευκόχρυσος, κ.ά). Επίσης, ως τέτοια ορίζονται τα ορυκτά των μετάλλων των σπάνιων γαιών και τα ορυκτά των ραδιενεργών στοιχείων. Επιπλέον, το Ν.Δ. 210/1973 (ΦΕΚ 277 Α 1973) περιγράφει ως μεταλλεύματα το αυτοφυές θείο, τον γραφίτη, τον φθορίτη, τον 1 Άρθρο 5 του Ν.Δ. 210/73 (Περί Μεταλλευτικού Κώδικος): Ως λατοµικά ορυκτά, επιφυλασσοµένων των διατάξεων της παραγρ. 2 του άρθρου 2 του παρόντος, θεωρούνται αι κάτωθι ορυκταί ύλαι: τα µάρµαρα, οι ασβεστόλιθοι παντός είδους, οι δολοµίται περιεκτικότητος εις οξείδιο µαγνησίου ουχί µείζονος των 21 %, οι σχιστόλιθοι, αι µάργαι, αι άργιλλοι, οι καολίναι, οι ιλίται οι µονµορηλονίται, οι µπεντονίται, η κιµωλία, η γύψος, το αλάβαστρον, οι φλύσχαι, οι τόφφοι, οι αµφιβολίται, οι πρασινίται, οι χαλαζίται, οι οφίται, οι ολιβίναι, οι περιδοτίται, οι σηϊνίται, οι διορίται, οι γρανίται, οι τραχίται, οι βασάλται, οι ρυόλιθοι, οι δακίται, οι ανδεσίται, οι διαβάσαι, οι οψιδιανοί, οι πελίται, η κίσσηρις, η θραϊκή γή, οι ψαµµίται, αι άµµοι και παν πέτρωµα παραπλησίων προς τα ανωτέρω.,φεκ 277/Α/ Άρθρο 1 του Ν.Δ. 210/73 (Περί μεταλλευτικού Κώδικος). 3 Μεταλλευτικός Κώδικας (ΜΚ), ήτοι το Ν.Δ. 210/73 και ο Ν.274/76, ως ισχύουν. 4 Άρθρο 1 1,2 του Ν. 669/77 (Περί Εκμεταλλεύσεως Λατομείων), ΦΕΚ 241/Α/ Άρθρο 1 του Ν.1428/84 (Εκματάλλευση Λατομείων αδρανών υλικών και άλλες διατάξεις), ΦΕΚ 43/Α/ Άρθρο 2 2 του Ν. 669/77 (Περί Εκμεταλλεύσεως Λατομείων), ΦΕΚ 241/Α/ Άρθρο 2 1 τουν.669/77 (Περί Εκμεταλλεύσεως Λατομείων): Εις την κατηγορίαν των βιοµηχανικών ορυκτών υπάγονται πάντα τα λατοµικά ορυκτά εκτός των κατηγοριών των µαρµάρων και των αδρανών υλικών. Τοιαύτα είναι ιδία ο καολίνης, ο µπεντονίτης, η κιµωλία, ο γύψος, ο περλίτης, η κίσσηρις, η θηραϊκή γη, ο χαλαζίας, η χαλαζιακή άµµος, αι άργιλλοι και αι µάργαι πλινθοποιΐας, κεραµοποιΐας, σιµεντοβιοµηχανίας, ως και εν γένει τα αργιλλικά και µαργαϊκά πετρώµατα τα χρησιµοποιούµενα εις την σιµεντοβοµηχανίαν.,φεκ 241/Α/

10 αμίαντο και το ιώδιο, ενώ υπάγει στην αύτη κατηγορία και τους πολύτιμους λίθους. Επιπρόσθετα, υπάγει στον σχετικό ορισμό και τις στέρεες καύσιμες ορυκτές ύλες (λιγνίτης, ανθρακίτης, λιθάνθρακας, τύρφη 8 ),τις φυσικές εναποθέσεις οργανικών λιπασμάτων, τους υδρογονάνθρακες κάθε μορφής (αέρια, στερεά, υγρή) 9, εξαίροντας τον ίδιο χαρακτηρισμό για τις ρητινώδεις ορυκτές ύλες, το αέριο ήλιο και τα γηγενή αέρια, καθώς επίσης για τους φυσικούς ατμούς, οι οποίοι αποτελούν πηγή γεωθερμικής ενέργειας. 10 Κατόπιν εφαρμογής διαφόρων εξειδικευμένων μεθόδων και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις, τις οποίες θέτει το Ν.Δ. 210/73, ένα λατομικό ορυκτό μπορεί να αποχαρακτηριστεί και ακολούθως να υπαχθεί στην κατηγορία των μεταλλευτικών ορυκτών, π.χ. οι βιτουμενιούχοι σχιστόλιθοι. Τα μεταλλευτικά ορυκτά εξειδικεύονται περαιτέρω στην ΚΥΑ Δ8/Δ/Φ1/οικ.10697/2714 (ΦΕΚ Β 1800/2014) 11, στην οποία εισάγεται για πρώτη φορά η υποχρέωση του εκμεταλλευτή μεταλλείων να καταβάλλει ειδικό τέλος για τις ενεργές, αποθεματικές και αργούσες παραχωρήσεις μεταλλείων, καθώς επίσης και για τις χορηγηθείσες εις αυτόν άδειες μεταλλευτικών ερευνών. 12 Για τον υπολογισμό του ειδικού τέλους χρησιμοποιείται ο εξής τύπος: Τ = Α xσ, (Τέλος = Αξία επί του Συντελεστή Τέλους). Προς εξυπηρέτηση του σκοπού που εισάγεται με την ανωτέρω ΚΥΑ, τα μεταλλεύματα και τα προϊόντα επεξεργασίας τους διακρίνονται σε τρείς υποκατηγορίες: α)μεταλλεύματα πολύτιμων μετάλλων, 13 β)μεταλλεύματα βασικών μετάλλων, 14 γ)λοιπά ορυκτά και παραπροϊόντα επεξεργασίας 15, με αποτέλεσμα το ειδικό τέλος να υπολογίζεται ad hoc σύμφωνα με την υποκατηγορία υπαγωγής του εξορυχθέντος μεταλλεύματος. Τέλος, από τον συνδυασμό των άρθρων 2 2 και 5 του Ν.Δ. 210/73 16 συνάγεται η αδυναμία ταυτόχρονης υπαγωγής ενός ορυκτού σε περισσότερες από μια κατηγορίες. Ο 8 Σύμφωνα με το άρθρο 143 περ.β του Ν.Δ. 210/73, το Ελληνικό Δημόσιο έχει το αποκλειστικό δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης των στερεών καυσίμων ορυκτών υλών- βλ. σχετικό Κεφάλαιο 6 στην παρούσα, Δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου. 9 Σύμφωνα με το άρθρο 143 περ.α του Ν.Δ. 210/73, το Ελληνικό Δημόσιο έχει το αποκλειστικό δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων σε υγρή και αέρια μορφή. 10 Άρθρο 2 του Ν.Δ. 210/73 (Περί Μεταλλευτικού Κώδικος), ΦΕΚ 277/Α/ Η ανωτέρω ΚΥΑ τροποποιήθηκε με την ΚΥΑ ΔΜΕΒΟ/Γ/Φ1/οικ /1455, ΦΕΚ Β 920/ Άρθρο 12 3 του Ν.4203/2013, ΦΕΚ Α 235/ Άρθρο 17Α.βi της ΚΥΑ Δ8/Δ/Φ1/οικ.10697/2714: Ως μεταλλεύματα πολυτίμων μετάλλων νοούνται τα φέροντα τουλάχιστον ένα από τα μέταλλα: χρυσό (Au), άργυρο (Ag)και πλατινοειδή [λευκόχρυσο (Pt), παλλάδιο (Pd), Ιρίδιο(Ir), Ρόδιο (Rh), Όσμιο (Os), Ρουθήνιο (Ru)].,ΦΕΚ Β 1800/ Άρθρο 17Α.βii της ΚΥΑ Δ8/Δ/Φ1/οικ.10697/2714: Ως μεταλλεύματα βασικών μετάλλων νοούνται τα φέροντα τουλάχιστον ένα από τα μέταλλα: νικέλιο(ni),μόλυβδο(pb),ψευδάργυρο(zn)χαλκό(cu)., ΦΕΚ Β 1800/ Άρθρο 17 Α. βiii της ΚΥΑ Δ8/Δ/Φ1/οικ.10697/2714: Ως λοιπά ορυκτά και παραπροϊόντα επεξεργασίας νοούνται τα μεταλλευτικά ορυκτά, που περιγράφονται στο άρθρο 2 του Μεταλλευτικού Κώδικα, όπως ισχύει, καθώς και τα παραπροϊόντα αυτών που δεν κατατάσσονται στις ανωτέρω (i) και (ii) κατηγορίες, όπως ο βωξίτης, ο μαγνησίτης, οι άστριοι, ο βαρύτης,ο τάλκης, ο χουντίτης, ο δολομίτης, το διοξείδιο του άνθρακα, το θειικό οξύ.,φεκ Β 1800/ Άρθρο 2 2 Ν.Δ 210/73: Οµοίως ως µεταλλευτικά ορυκτά η µεταλλεύµατα θεωρούν αι εν άρθρω 5 του παρόντος ορυκταί ύλαι, εφ' όσον εξ αυτών δύνανται να αποληφθούν και αποτελέσουν αντικείµενον οικονοµικής εκµεταλλεύσεως τα εν τη προηγουµένη παραγράφω µεταλλευτικά ορυκτά, δι' εφαρµογής µηχανών ή χηµικών ή θερµικών ή µεταλλουργικών µεθόδων. και Άρθρο 5 Ν.Δ.210/73: Ως λατοµικά 10

11 ανωτέρω αλληλοαποκλεισμός αποτελεί απόρροια της νομικής διάκρισης και έχει ως συνέπεια την διαφορετική ρύθμιση της αδειοδότησης και της εκμετάλλευσης των ορυκτών υλών, όταν αυτές εξευρίσκονται σε ιδιωτική έκταση. Έτσι τα λατομικά ορυκτά, όταν εξευρεθούν σε ιδιωτική έκταση ανήκουν a priori στον ιδιοκτήτη του εδάφους, ο οποίος έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να προβαίνει σε έρευνες και να εκμεταλλεύεται τα εξορυχθέντα λατομικά ορυκτά κατ επιταγήν των διατάξεων της λατομικής νομοθεσίας. 17 Ενώ διαφορετική είναι η διαδικασία που ακολουθείται στην περίπτωση των δημόσιων λατομείων. Τα μεταλλεία επίσης διακρίνονται σε δημόσια και ιδιωτικά, παρότι ο ορισμός τους δεν αποτελεί απόρροια του καθεστώτος ιδιοκτησίας του εδάφους αλλά του δικαιούχου εκμετάλλευσης των εξορυχθέντων μεταλλευτικών ορυκτών. Ειδικότερα ιδιωτικά είναι τα μεταλλεία, στα οποία ιδιώτες έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης(η εκμετάλλευση πραγματοποιείται κατόπιν σύστασης του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας ή κτήσης του με παράγωγο τρόπο από τον μεταλλειοκτήτη). Το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας είναι εμπράγματο και διακρίνεται από το δικαίωμα κυριότητας επί του εδάφους συστήνεται δε με την έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος. 18 Δημόσια μεταλλεία από την άλλη είναι τα μεταλλεία, στα οποία το Ελληνικό Δημόσιο έχει το αποκλειστικό δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης. 19 Οι θεματικές που θα μας απασχολήσουν στη συνέχεια αφορούν τόσο στο στάδιο της αδειοδότησης, όσο και το στάδιο άσκησης της μεταλλευτικής δραστηριότητας. Εξ αυτού θα εξετάσουμε τα κύρια νομοθετικά εργαλεία, παραθέτοντας σχετικά έγγραφα της Διοικήσεως προς την πληρέστερη κατανόηση του εν λόγω αντικειμένου. Η συνθετότητα του όλου εγχειρήματος έγκειται στο γεγονός της συνεχούς μετάθεσης των σχετικών αρμοδιοτήτων σε επίπεδο διοίκησης, καθώς επίσης και της ανυπαρξίας ενοποιημένης και επικαιροποιημένης νομοθεσίας. ορυκτά, επιφυλασσοµένων των διατάξεων της παραγρ. 2 του άρθρου 2 του παρόντος, θεωρούνται αι κάτωθι ορυκταί ύλαι: τα µάρµαρα, οι ασβεστόλιθοι παντόςείδους, οι δολοµίται περιεκτικότητος εις οξείδιο µαγνησίου ουχί µείζονος των 21 %, οι σχιστόλιθοι, αιµάργαι, αι άργιλλοι,οι καολίναι, οι ιλίται,οι µονµορηλονίται, οι µπεντονίται, η κιµωλία, η γύψος, το αλάβαστρον, οι φλύσχαι, οι τόφφοι, οι αµφιβολίται, οι πρασινίται, οι χαλαζίται, οι οφίται, οι ολιβίναι, οι περιδοτίται, οι σηϊνίται, οι διορίται, οι γρανίται, οι τραχίται, οι βασάλται, οι ρυόλιθοι, οι δακίται, οι ανδεσίται, οι διαβάσαι, οι οψιδιανοί, οι πελίται, η κίσσηρις, η θραϊκή γή, οι ψαµµίται, αι άµµοι και παν πέτρωµα παραπλησίων προς τα ανωτέρω. 17 Ν.669/77, Ν.1428/84,Ν.2115/93,Ν.4203/2013,Ν.4296/2013,Ν.4351/ Άρθρα 59 1 και 65 1 του Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 1001 ΑΚ εφόσον νόμος δεν ορίζει διαφορετικά. και άρθρο 151 Ν.Δ. 210/1973 σε συνδυασμό με το άρθρο Ν.Δ.210/73. Προεδρικό Διάταγμα (παραχώρηση του δικαιώματος κυριότητας επί μεταλλείου ή άλλως δικαίωμα μεταλλειοκτησίας) εκδίδεται, όταν ο μεταλλευτικός χώρος ανήκει σε ιδιώτη ή όταν ο μεταλλευτικός χώρος, που ανήκει στο Δημόσιο, κηρύσσεται ελεύθερος προς παραχώρηση. 19 Άρθρα 143 και επ. Ν.Δ.210/73. 11

12 Α)Στατιστικά Δεδομένα Σύμφωνα με την Έκθεση-Αναφορά του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Η ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ/ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ οι εταιρείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην χώρα μας στον σχετικό τομέα, έχουν επιτύχει σημαντικούς στόχους, ειδικά αν λάβουμε υπό όψιν μας το αφιλόξενο επενδυτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας. Οι ελληνικές εταιρείες κατάφεραν να βρίσκονται σε υψηλές θέσεις τόσο ευρωπαϊκά, όσο και παγκοσμίως. Παρακάτω παρατίθενται τα σχετικά στοιχεία ανά υποκατηγορία μεταλλευμάτων. 21 i)νικέλιο-νικελιούχοι Λατερίτες(σιδηρονικέλιο,κοκκοποιημένο σιδηρονικέλιο) Η εταιρεία ΛΑΡΚΟ Γ.Μ.Μ.Α.Ε 22 αποτελεί την μοναδική βιομηχανία παραγωγής σιδηρονικελίου 23 με μεταλλεία στην Εύβοια, στον Άγιο Ιωάννη και στην Καστοριά. Η εταιρεία εκμεταλλεύεται και την παραγόμενη σκωρία στη θέση Λιαβδά Ν.Φθιώτιδας. Ιδρύθηκε από τον Πρόδρομο Μποδοσάκη το 1963, ενώ το 1989, δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του, η ΛΑΡΚΟ τέθηκε υπό εκκαθάριση. Κατόπιν ιδρύεται η νέα ΛΑΡΚΟ με μετόχους την Εθνική Τράπεζα, την ΔΕΗ και τον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων. ΛΑΡΚΟ Σήμερα η εταιρεία ανήκει κατά 33,36% στην Εθνική Τράπεζα Ελλάδος, κατά 11,45% στην ΔΕΗ και κατά 55,19% στο Ελληνικό Δημόσιο. Αποτελεί μια από τις βασικότερες προμηθεύτριες των βιομηχανιών ανοξείδωτου χάλυβα στην Ε.Ε. Επίσης, εισήγαγε πρώτη στην διεθνή αγορά το κοκκοποιημένο σιδηρονικέλιο. 24 Σύμφωνα με το άρθρο 184 Ν.4389/ συστήνεται η ανώνυμη εταιρεία Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε., η οποία δεν ανήκει στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα και εξυπηρετεί ειδικό δημόσιο σκοπό. Ειδικότερα η ανωτέρω εταιρεία διαχειρίζεται και αξιοποιεί τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου να συνεισφέρει πόρους 20 Το Υπουργείο ΠΑΠΕΝ, κατόπιν επεξεργασίας των στοιχείων δραστηριότητας εκδίδει σχετική έκθεση, σύμφωνη με τα υποβαλλόμενα στοιχεία των εταιρειών. Στο παρόν αναφέρονται τα τελευταία στοιχεία του Υπουργείου, εν αναμονή της αναρτήσεως της Έκθεσης για τα έτη , από το μετονομαζόμενο εν έτει 2016, Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, επίσης, βλ. σχετικάσ.75 Κεφάλαιο 4 στο παρόν (v) Υποβολή Στοιχείων και vi)έκθεση στοιχείων δραστηριότητας) και Έκθεση-Αναφορά του ΥΠΑΠΕΝ στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 21 Παρακολουθείστε το ενδιαφέρον videohttps://youtu.be/vqv1mf_xgj4, στο οποίο μας παραπέμπει ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων. 22 Γενική Μεταλλευτική και Μεταλλουργική Ανώνυμη Εταιρία 23 Το σιδηρονικέλιο αποτελεί χρηματιστηριακό προϊόν. 24 Σημαντικοί παραγωγοί της αγοράς, όπως οι Thyssen-Krupp, Outokumpu OY&AB, Acerinox, Glencore κ.ά, προμηθεύονται κοκκοποιημένο σιδηρονικέλιο από την εταιρεία ΛΑΡΚΟ. 25 Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις,φεκ 94 Α

13 για την υλοποίηση της επενδυτικής πολιτικής της χώρας και την πραγματοποίηση των επενδύσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, και συμβάλλει στην απομείωση των οικονομικών υποχρεώσεων της Ελληνικής Δημοκρατίας σύμφωνα με τον Ν. 4336/2015 (ΦΕΚ Α 94/2015). Με τον ανωτέρω νόμο υπεγράφη η Σύμβαση Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και της Ελληνικής Δημοκρατίας (ως δικαιούχο κράτος μέλος),της Τράπεζας της Ελλάδος (ως Κεντρικής Τράπεζας) και του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ως ταμείο ανακεφαλαιοποίησης). Στη συγκεκριμένη Συμφωνία ορίζεται ότι θα συσταθεί ένα νέο ανεξάρτητο Ταμείο, ενώ η ρευστοποίηση των περιουσιακών του στοιχείων θα αποτελέσει μια από τις πηγές για την πραγματοποίηση της προγραμματισμένης εξόφλησης του νέου δανείου, που έλαβε η Ελλάδα από τον ΕΜΣ. 26 Με τον Ν. 3986/ συστάθηκε η ανώνυμη εταιρεία Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου(ΤΑΙΠΕΔ), η οποία διέπεται από τις διατάξεις περί Ανωνύμων Εταιριών. Το ΤΑΙΠΕΔ έχει αποκλειστικό σκοπό την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, καθώς και περιουσιακών στοιχείων δημόσιων επιχειρήσεων, των οποίων το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου άμεσα ή έμμεσα στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Ι.Δ. 28 Το προϊόν αξιοποίησης χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους. Το ΤΑΙΠΕΔ σύμφωνα με το άρθρο 188 1β του Ν. 4389/2016αποτελεί άμεση θυγατρική της εταιρείας Ελληνικής Εταιρίας Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. Η πλήρης κυριότητα, νομή και κατοχή του συνόλου των μετοχών του ΤΑΙΠΕΔ μεταβιβάζεται από το Ελληνικό Δημόσιο άνευ ανταλλάγματος στην ανωτέρω Εταιρεία, ενώ το ΤΑΙΠΕΔ εξακολουθεί να διέπεται από τις διατάξεις του Ν. 3986/ Η εταιρεία ΛΑΡΚΟ είναι μια από τις πέντε μεγαλύτερες εταιρείες του είδους της παγκοσμίως και μοναδική στην Ευρώπη που εκμεταλλεύεται δικά της νικελιούχα μεταλλεύματα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του 2014 οι πωλήσεις της ΛΑΡΚΟ από τη διάθεση του συνόλου σχεδόν της παραγωγής της στη διεθνή αγορά ανήλθαν σε 237,25 εκατ. ευρώ (από 207,7 εκατ. ευρώ για το έτος 2013), παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση 14%κατά ποσοστό και 29,6 εκατ. ευρώ κατ αξία. 26 Βλ , 4 σ.1000 και σ.1030 της Συμφωνίας Δημοσιονομικών Στόχων και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων 27 Άρθρο 1 1,2,4 του Ν. 3986/2011, ΦΕΚ Α 152/ Άρθρο 1 του Ν. 3429/2005, ΦΕΚ Α 314/ Άρθρο Ν. 4389/2016, ΦΕΚ Α 94/

14 ii)βωξίτης Η εγχώρια παραγωγή βωξίτη πραγματοποιείται από τις εταιρείες Ευρωπαϊκοί Βωξίτες Α.Ε 30, από την Δελφοί Δίστομον Α.Ε., θυγατρική της Αλουμίνιον της Ελλάδος (Όμιλος επιχειρήσεων Μυτιληναίου) και την ΕΛΜΙΝ Α.Ε, η οποία ανήκει στον όμιλο KERNEOSκατά ποσοστό 54%. Το έτος 2014 η παραγωγή βωξίτη παρέμεινε στα ίδια επίπεδα περίπου του έτους 2013, ήτοι 1,87 εκατ. τόνοι. Η Ελλάδα διατηρεί την πρώτη θέση μεταξύ των EU27 ως βωξιτοπαραγωγός χώρα. Εντός του 2014 η Ευρωπαϊκοί Βωξίτες Α.Ε., η οποία αποτελεί την μεγαλύτερη εταιρεία στο είδος της στην Ελλάδα, παρήγαγε 970 χιλ.τον. βωξίτη, η Δελφοί Δίστομον Α.Ε. 633,6 χιλ. τον. και η ΕΛΜΙΝ Α.Ε.269 χιλ.τον. Σύμφωνα με την Έκθεση- Αναφορά του Υ.ΠΑ.Π.ΕΝ, οι ανωτέρω εταιρείες ενσωματώνουν κάθε χρόνο σημαντικό μέρος των εσόδων τους σε επενδύσεις για έρευνα και για προπαρασκευαστικά έργα, π.χ. η ΕΛΜΙΝ ΑΕ δαπάνησε εντός του 2014 ποσό ύψους για έρευνα, για επενδύσεις σε κτήρια και μηχανήματα, και για μεταλλευτικά έργα. iii)αλουμίνιο- Αλουμίνα 31 Η εταιρεία που δραστηριοποιείται στην παραγωγή Αλουμινίου είναι η Αλουμίνιον της ΕλλάδοςA.E. (ΑτΕ), η οποία ανήκει στον Όμιλο Επιχειρήσεων Μυτιληναίου, με έδρα τον Άγιο Νικόλαο της Βοιωτίας. Η παραγωγή πρωτόχυτου αλουμινίου για το έτος 2014 διατηρήθηκε στα ίδια υψηλά επίπεδα, δηλαδή περίπου 173 χιλ. τον. από 169 χιλ.τον. το 2013, επιτυγχάνοντας ετήσια αύξηση 2,3%, παρά την μέτρια ζήτηση στην αγορά, απορροφώντας στην μεταλλουργική κατεργασία τον. βωξίτη (εκ των οποίων οι τον. εισαγωγής), δηλαδή η εταιρεία απορρόφησε πάνω από το 75% της εγχώριας παραγωγής βωξίτη. Σημαντικό να αναφερθεί ότι η επωνυμία της εταιρείας τροποποιήθηκε τον Αύγουστο του 2014 σε Αλουμίνιον της Ελλάδος Βιομηχανική και Εμπορική Ανώνυμη Εταιρεία σε μια συμβολικής σημασίας κίνηση, καθότι αναδείχθηκε ως η σημαντικότερη καθετοποιημένη επιχείρηση παραγωγής αλουμινίου και αλουμίνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ενδοκοινοτικές εξαγωγές αλουμινίου, καθώς και οι εξαγωγές προς τρίτες χώρες αυξήθηκαν σημαντικά το έτος 2014,αποφέροντας στην εταιρεία συνολικά και αντίστοιχα. 30 Αποτελεί θυγατρική εταιρεία της εταιρείας S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε. (απορροφηθείσα από τον όμιλο επιχειρήσεων KERNEOSS.A. εν έτει 2015). 31 Αλουμίνα: βιομηχανικό προϊόν, που παράγεται από το μετάλλευμα του βωξίτη και χρησιμοποιείται για την παραγωγή πρωτόχυτου αλουμινίου. 14

15 iv)μεικτά θειούχα μεταλλεύματα. Συμπύκνωμα χρυσοφόρου αρσενοπυρίτη Η παραγωγή μεικτών θειούχων μεταλλευμάτων από την εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., η οποία ανήκει στον Όμιλο Επιχειρήσεων Eldorado Gold Corporation διατηρήθηκε στα προηγούμενα επίπεδα, δηλαδή περίπου 220 χιλ.τoν. μεικτού θειούχου μεταλλεύματος από τις Παραχωρήσεις Μεταλλείων 16 και 25 των Μαύρων Πετρών και της Στρατονίκης, της Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής. Τα προϊόντα εμπλουτισμού (συμπυκνώματα θειούχου μολύβδου και θειούχου ψευδαργύρου) υπερέβησαν σε ξηρή μορφή τους 16χιλ.τoν. συμπυκνώματος μολύβδου (γαληνίτης) και τους 41 χιλ.τον. συμπυκνώματος ψευδαργύρου (σφαλερίτης). Τα προϊόντα εμπλουτισμού που εξήχθησαν απέφεραν για το έτος 2014 έσοδα Επίσης, η εταιρεία παρήγαγε από την Παραχώρηση Μεταλλείου 14 της Ολυμπιάδας και τον εμπλουτισμό των τελμάτων προηγούμενης εκμετάλλευσης τον. συμπυκνώματος χρυσοφόρου αρσενοπυρίτη/πυρίτη. Το συμπύκνωμα αυτό διατέθηκε στο σύνολο του στην Κίνα μαζί με προηγούμενο απόθεμα συνολικής αξίας Σύμφωνα με την Έκθεση-Αναφορά του Υπουργείο από την κατεργασία παράγονται πάνω από ουγκιές χρυσού. Το ίδιο συνέβη και το έτος Εξέλιξη επενδυτικών Σχεδίων Χαλκού/ Χρυσού 1)Κοιτάσματα ΒΑ Χαλκιδικής. Μετά την απόρριψη από το ΣτΕ (εντός του 2013) των αιτήσεων αναστολής και ακύρωσης της ΑΕΠΟ για την αξιοποίηση του πορφυρικού κοιτάσματος χαλκού/χρυσού των Σκουριών Χαλκιδικής και του κοιτάσματος μεικτών θειούχων της Ολυμπιάδας, άρχισαν εργασίες υλοποίησης των μελετών, προπαρασκευαστικά έργα προσπέλασης και ανάπτυξης του υπόγειου μεταλλείου Σκουριών, εργασίες κατασκευής του εργοστασίου για την κατεργασία του μεταλλεύματος (εργοστάσιο εμπλουτισμού των Σκουριών) καθώς και εργασίες για τις επιφανειακές βοηθητικές εγκαταστάσεις. Η πρόβλεψη είναι ότι το μετάλλευμα των Σκουριών να εμπλουτίζεται στο εργοστάσιο εμπλουτισμού των Σκουριών και στη συνέχεια να μεταφέρεται στον Μαντέμ Λάκκο. Επίσης, ξεκίνησε η διάνοιξη της σήραγγας που θα συνδέει το μεταλλευτικό κέντρο του Μαντέμ Λάκκου με την υπόγεια εκμετάλλευση της Ολυμπιάδας, στο πλαίσιο ενός ενιαίου επενδυτικού σχεδίου που συμπεριλαμβάνει Σκουριές, Ολυμπιάδα και Στρατώνι. Στο ενιαίο σχέδιο τα υφιστάμενα εργοστάσια εμπλουτισμού στην Ολυμπιάδα και το Στρατώνι καταργούνται, αποκαθίστανται και αποδίδονται προς αξιοποίηση. Το σύνολο των επενδύσεων της εταιρείας και στις τρεις περιοχές ενδιαφέροντος (Σκουριές, Ολυμπιάδα, Στρατώνι) ανήλθε το έτος 2014 σε Εντός του 2014 στο μεταλλείο των 15

16 Σκουριών επενδύθηκαν , ποσό το οποίο κατανεμήθηκε στις παραχωρήσεις(πμ 3,20,38,39και 40) που βρίσκονται στην περιοχή του Μεταλλείου Σκουριών, ενώ πριν λίγες μέρες εγκρίθηκε το Συμπληρωματικό-Τροποποιητικό τεύχος του Προσαρτήματος 4 της Τεχνικής Μελέτης Μονάδας Εμπλουτισμού Σκουριών του υποέργου Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Σκουριών 32 από τον νέο Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 2) Πέραμα. Δεν υπήρξε ουσιαστική εξέλιξη. Το μεταλλευτικό έργο βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές του 2012 υποβλήθηκε ΜΠΕ από την Χρυσωρυχεία Θράκης Α.Ε. (εταιρεία του Ομίλου Eldorado Gold Corporation),αφού προηγήθηκε η έγκριση της σχετικής προμελέτης, η οποία προέβλεπε την επεξεργασία χρυσού με την μέθοδο της κυάνωσης. Κατόπιν ολοκλήρωσης της διαδικασίας της δημόσιας διαβούλευσης συντάθηκε το σχέδιο ΑΕΠΟ από την Επιτροπή Έργων Χρυσού και την ΕΥΠΕ και προωθήθηκε αρμοδίως στον Υπουργό ΠΕΚΑ προς υπογραφή. Ο Υπουργός ΠΕΚΑ ζήτησε τη γνωμοδότηση του ΚΕΣΠΑ (Κεντρικού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης) επί της ΜΠΕ του έργου, η οποία και συζητήθηκε στην από συνεδρίαση του οργάνου και συντάχθηκε η υπ αριθμ. 11/ ομόφωνη θετική γνωμοδότηση του επί της ΜΠΕ. Παράλληλα το έργο υπάχθηκε τον Ιούνιο του 2012 στη διαδικασία για την επιτάχυνση υλοποίησης στρατηγικών επενδύσεων (fast track 33 ). Σύμφωνα με τη μελέτη σκοπιμότητας του έργου Χρυσού Περάματος στη Θράκη, το κεφάλαιο επένδυσης ορίζεται στο ποσό των , ενώ σε βάθος δεκαετίας εκτιμάται ότι θα επενδυθούν στην περιοχή ακόμη ) Σάπες. Εντός του 2013 ο Όμιλος Eldorado Gold Corporation προέβη στην εξαγορά του 100% της Glory Resources στην οποία άνηκε η Μεταλλευτική Θράκης Α.Ε και το έργο χρυσού στην περιοχή Σάπες της ΠΕ Ροδόπης. Η υποβληθείσα ΜΠΕ του έργου δεν έχει εγκριθεί ακόμα (από τον Δεκέμβριο του 2012, ΕΥΠΕ / ), συγκεκριμένα αναμένεται η εκκίνηση της διαδικασίας της δημόσιας διαβούλευσης στο πλαίσιο αξιολόγησης της ΜΠΕ. Η εταιρεία υπέβαλε ΜΠΕ που αφορά το πρόγραμμα ερευνητικών γεωτρήσεων για την πληρέστερη γεωλογική και κοιτασματολογική διερεύνηση της συνολικής έκτασης του Δημόσιου Μεταλλευτικού Χώρου Ε5 (ΔΜΧ Ε5). Κατά τη διάρκεια του έτους 2014 έχει δαπανηθεί συνολικά τόσο για το Συμβόλαιο Μίσθωσης του ΔΜΧ Ε5 με το Ελληνικό Δημόσιο, όσο και για το Μεταλλείο Σαπών το ποσό των , Η Αρχαιολογική Υπηρεσία είχε αιτηθεί την αλλαγή χωροθέτησης δευτερευουσών εγκαταστάσεων του εργοστασίου εμπλουτισμού στις Σκουριές, ενώ κατόπιν έγκρισης της Τροποποιητικής Τεχνικής Μελέτης επιτρέπεται η χωροθέτηση του εργοστασίου, αφού προηγηθεί επικαιροποίηση του φακέλου για την λήψη άδειας δόμησης από την αρμόδια Πολεοδομία. Βλ. Έγκριση Συμπληρωματικούτροποποιητικού τεύχους Τεχνικής Μελέτης Μονάδας Εμπλουτισμού Σκουριών στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 33 Ν.3894/2010,ΦΕΚΑ 204/

17 v)λευκόλιθος-μαγνησιακά Προϊόντα Ο μαγνησίτης ή άλλως λευκόλιθος αποτελεί ένα από τα κυριότερα μεταλλεύματα του ελλαδικού χώρου. Εντός του έτους 2014 ολοκληρώθηκε από την ad hoc ομάδα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της λίστας των κρίσιμων μετάλλων και ορυκτών για την Ε.Ε., μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται πλέον και το μαγνήσιο/μαγνησίτης. 34 Η καθετοποιημένη εκμετάλλευση του παρέχει διάφορα εμπορεύσιμα προϊόντα, όπως μαγνησίτη (ως εξορύσσεται), καυστική και δίπυρο μαγνησία, καθώς και πυρίμαχες μάζες ή και πυρίμαχα. Τα σημαντικότερα κοιτάσματα μαγνησίτη βρίσκονται στην Εύβοια και στη Χαλκιδική. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό είναι η Ελληνικοί Λευκόλιθοι Α.Ε. και η Τέρνα Λευκόλιθοι Α.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ Α.Ε. Το έτος 2014 επετεύχθη παραγωγή πάνω από τον. ωμού λευκόλιθου, τόνους δίπυρης μαγνησίας, τον. καυστικής μαγνησίας και τον. βασικών μονολιθικών πυρίμαχων μαζών. Η συγκεκριμένη εταιρεία διαθέτοντας κοιτάσματα λευκόλιθου και εγκαταστάσεις επεξεργασίας κυρίως στην περιοχή της Χαλκιδικής, είναι αμιγώς εξαγωγική (σε ποσοστό άνω του 90%) και αποτελεί την μεγαλύτερη εξαγωγική επιχείρηση προϊόντων λευκόλιθου εντός Ε.Ε., εστιάζοντας παράλληλα σε θέματα ποιότητας και αποκατάστασης περιβάλλοντος. Οι εξαγωγές της εταιρείας για το 2014 ανήλθαν σε 128,4 χιλ.τόνους μαγνησιακών προϊόντων με συνολική αξία πάνω από Η αντίστοιχη διάθεση προϊόντων στο εσωτερικό το έτος 2014 ήταν13,9 χιλ.τόνους αξίας Οι επενδύσεις, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν το έτος 2014 σε μηχανολογικό εξοπλισμό, μεταλλευτικά έργα, έρευνα κ.λπ., υπολογίζονται σε Ειδικότερα, για την καυστική μαγνησία η εταιρεία κατατάσσεται πρώτη παγκοσμίως αναφορικά με τον όγκο πωλήσεων, αλλά και το εύρος των χρήσεων του υλικού. Η εταιρεία δραστηριοποιείται εκτός Ελλάδος, συμμετέχοντας σε εταιρικά σχήματα με μερίδιο 40% στην εταιρεία Magnesitas Navarras S.A στην Ισπανία, 50% στην εταιρεία Van Mannekus & Co BV στην Ολλανδία και 90% στην εταιρεία Akdeniz Mineral Kaynaklari A.S. στην Τουρκία. ΤΕΡΝΑ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ Α.Ε. Στην παραγωγή μαγνησιακών προϊόντων δραστηριοποιείται και η εταιρεία Τέρνα Λευκόλιθοι Α.Ε., η οποία ανήκει στον Όμιλο Επιχειρήσεων ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ η 34 Report of the Ad hoc Working Group on defining critical raw materials (May 2014) 17

18 εταιρεία εξαγόρασε την παλαιά ΒΙΟΜΑΓΝ στην περιοχή της Β. Ευβοίας και στοχεύει στην εκμετάλλευση των γνωστών κοιτασμάτων λευκόλιθου του Γεροράματος και του Κακάβου και την περαιτέρω αξιοποίηση τους για την παραγωγή μαγνησίας (δίπυρης, καυστικής και Magloft) στις εγκαταστάσεις των Φούρνων Μαντουδίου μετά από σχετικό εκσυγχρονισμό. Το 2014 παρήγαγε τον. ωμού λευκόλιθου (προϊόν εμπλουτισμού από τόνους αρχικής εξόρυξης μεταλλεύματος λευκόλιθου), ενώ για πρώτη χρονιά η παραγωγή άγγιξε τους τόνους καυστικής μαγνησίας. vi) Σμύριδα Η παραγωγή Ναξίας Σμυρίδας το έτος 2014 ανήλθε σε τόνους. Η σμύριδα απαντάται πανελλαδικά μόνο στη νήσο Νάξο, και μάλιστα σε εκμεταλλεύσιμη ποσότητα και υψηλή ποιότητα. Εντός του 2014 πωλήθηκαν συνολικά τον. ποιότητας Α και τον. ποιότητας Β συνολικής αξίας ,00, τα οποία αποτελούν έσοδα του Ελληνικού Δημοσίου. Τα Σμυριδωρυχεία Νάξου χωροθετούνται εντός του Δημόσιου Μεταλλευτικού Χώρου Σμύριδας Νάξου, όπου απαντάται το σύμφωνα με το άρθρο 143 περ. στ του Ν.Δ. 210/73 εξηρημένο υπέρ του Δημοσίου μετάλλευμα της σμύριδας. 35 Η σμύριδα είναι μετάλλευμα, το οποίο αποτελείται κυρίως από κρυσταλλικό κορούνδιο (58-66%) και μαγνησίτη σε αναλογία περίπου 2 προς 1 και περιέχει ως δευτερεύοντα ορυκτά σταυρόλιθο, τουρμαλίνη, αιματίτη κ.ά. Τα τελευταία τρία χρόνια η ζήτηση έχει αυξηθεί ως αποτέλεσμα των νέων χρήσεων της σμύριδας, ενώ σχεδόν όλα τα συσσωρευμένα τις τελευταίες δεκαετίες αποθέματα του Δημοσίου έχουν διατεθεί σε αγοραστές Άρθρο 145 Ν.Δ. 210/73: 1.Κατά την υπό του Δημοσίου άσκησιν του δικαιώματος του επί της απαντωμένης εις την νήσον Νάξον σμύριδος, διατηρούνται εν ισχύει αι περί εκμεταλλεύσεως Ναξίας σμύριδος διατάξεις ως και αι αναφερόμεναι τοιαύται εις το από μακροτάτου χρόνου αναγνωρισθέν και ασκούμενον προνόμιον εργασίας των σμυριδωρυχείων Νάξου. 2. Το υπό της προηγουμένης παραγράφου προνόμιον εργασίας παύει ισχύον μετά πάροδον πενταετίας από της ισχύος του παρόντος. 36 «Περί Κωδικοποιήσεως των κειμένων διατάξεων «περί Ναξίας Σμύριδος» (ΦΕΚ 408/Α / ), το οποίο αναδημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 429/Α/ και τροποποιήθηκε με τα Άρθρα 13 και 21 του Ν.4203/2013 «Ρυθμίσεις Θεμάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 235/Α / ). Βλ. επίσης, τις διατάξεις του από Βασιλικού Διατάγματος «περί των όρων πωλήσεως της Ναξίας σμύριδας» (ΦΕΚ 148/Α / ), όπως τροποποιήθηκε με τα από (ΦΕΚ119/Α / ) και από (ΦΕΚ 79/Α / ) Βασιλικά Διατάγματα.Bλ. Έγγραφο περί Ναξίας Σμυρίδας στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα 18

19 vii)ενεργειακά ορυκτά-λιγνίτης Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ι.Γ.Μ.Ε τα γεωλογικά αποθέματα λιγνίτη σε επίπεδο επικράτειας ανέρχονται σε 6,7 δισ. τόνους, από τα οποία τα 3 έως 3,3 δισ. εκτιμώνται ως δυνητικά εκμεταλλεύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Δυστυχώς η μέση θερμογόνος δύναμη του λιγνίτη στον τόπο μας (περίπου Kcal/Kg) είναι χαμηλή με αποτέλεσμα την επιβάρυνση του κόστους. Η χώρα μας αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες παραγωγούς λιγνίτη στην Ε.Ε., 3 η κατά σειρά μετά την Γερμανία και την Πολωνία. Η παραγωγή λιγνίτη από τα ορυχεία της ΔΕΗ Α.Ε το έτος 2014 υπερέβη τους τον., μειωμένη κατά 12,5% το έτος Αναλυτικότερα, οι τον. προέρχονταν από το Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας και οι τον. από το Λιγνιτικό Κέντρο Μεγαλόπολης. Τα υπόλοιπα λιγνιτωρυχεία που έχουν παραχωρηθεί σε ιδιώτες (Αχλάδας, Προσηλίου και Σερβίων Κοζάνης, καθώς και ορισμένα μικρότερα λιγνιτωρυχεία) παρήγαγαν συνολικά το έτος 2014 περίπου τον. λιγνίτη. Στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων (Asset Development Fund-ΤΑΙΠΕΔ), το οποίο αποτελεί παράρτημα της συμφωνίας με τους δανειστές μας, προβλέπεται η πώληση του 17%των μετοχών της εταιρείας(ποσοστό που ανήκει στην ιδιοκτησία του ΤΑΙΠΕΔ). viii) Γεωθερμία Οι διεθνείς πλειοδοτικοί διαγωνισμοί για έρευνα και εκμετάλλευση Γ/Θ Πεδίων υψηλής θερμοκρασίας εκ μέρους του Δημοσίου 37 (Έβρο, Νέστο, Χίο, Σαμοθράκη), οι οποίοι κατακυρώθηκαν σε αναδόχους, εντός της διετίας 2012/2013, δεν οδήγησαν τελικά στην κατάρτιση συμβάσεων με αποτέλεσμα οι ανάδοχοι να κηρυχθούν έκπτωτοι. 38 Παράλληλα σε αναζήτηση στρατηγικού εταίρου βρίσκεται η Δ.Ε.Η. Ανανεώσιμες Α.Ε για την εκμετάλλευση του συνόλου των πεδίων, που έχουν περιέλθει στην δικαιοδοσία της. Επισημαίνεται ότι το σύνολο των γεωθερμικών πεδίων της χώρας που εκτιμάται ότι μπορεί άμεσα να αξιοποιηθεί αφορά επενδύσεις με δυνατότητα παραγωγής έως MWe ηλεκτρικής ενέργειας. Η κυριότερη εφαρμογή της γεωθερμικής ενέργειας στην Ελλάδα σήμερα είναι οι αντλίες θερμότητας (Geothermal Heat Pump Systems) με μερίδιο μεγαλύτερο του 65%, ακολουθούν η λουτροθεραπεία και οι αγροτικές χρήσεις(άμεσες χρήσεις).η εγκατεστημένη ισχύς των άμεσων γεωθερμικών χρήσεων στη χώρα μας ανέρχεται σύμφωνα με τα στοιχεία του 2014 στα MWt με αποτέλεσμα η γεωθερμική ενέργεια να κατέχει ένα πολύ μικρό μερίδιο στην παραγωγή πρωτογενούς ενέργειας, συμβάλλοντας περίπου στο 1% της συνολικής παραγωγής ΑΠΕ. 37 Άρθρο 143 περ.δ του Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 144 του Ν.Δ. 210/ Βλ. Σχετικό έγγραφο 1 στην Eνότητα Σχετικά Έγγραφα. 19

20 ix) Υδρογονάνθρακες Η παραγωγή το 2014 σε αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο από την εταιρεία Κaβάλa Oil A.E., η οποία αποτελεί θυγατρική εταιρεία της Energean Oil &Gas, από τα κοιτάσματα της περιοχής του Πρίνου μειώθηκε κατά 16.5 % για το πετρέλαιο και κατά 8% για το φυσικό αέριο σε σχέση με τα επίπεδα του Η Καβάλa Oil A.E.αποτελεί τη μοναδική εταιρεία εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα το 2014 η εταιρεία Ενεργειακή Αιγαίου (Energean Oil and Gas) κατέγραψε ζημίες, κυρίως λόγω της πτώσης των τιμών του αργού πετρελαίου, η οποία επηρέασε τα αποτελέσματα της. Τα ενοποιημένα έσοδα της επιχείρησης περιορίστηκαν το 2014 σε από το έτος 2013, σημειώνοντας πτώση της τάξεως του 36%. Εντός του 2014 ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός και η εκμίσθωση 39 των τριών οικοπέδων υδρογονανθράκων σε Ιωάννινα, Κατάκολο και Πατραϊκό Κόλπο. Οι συμβάσεις ανά περιοχή υπεγράφησαν με τις εξής Κοινοπραξίες 40 : Για τη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων, επιλέχθηκε το σχήμα ENERGEAN OIL AND GAS/ PETRA PETROLEUM. Για την περιοχή αυτή οι εκτιμήσεις απολήψιμων αποθεμάτων κυμαίνονται μεταξύ των εκατ. βαρελιών. Για τη θαλάσσια περιοχή του Πατραϊκού το σχήμα είναι ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ 41 / EDISON/PETROCELTIC. Για την περιοχή αυτή οι εκτιμήσεις απολήψιμων αποθεμάτων είναι περίπου 200 εκατ. βαρέλια. Τέλος, για το Κατάκολο το επενδυτικό σχήμα είναι ENERGEAN OIL AND GAS/ TRAJAN OIL & GAS Ltd, όπου υπάρχει βεβαιωμένο κοίτασμα 3-5 εκατ. βαρέλια. Επίσης, εντός του 2014 προκηρύχθηκαν διαγωνισμοί οικοπέδων υδρογονανθράκων για τρεις χερσαίες περιοχές (ΒΔ Πελοποννήσου, Αιτωλοακαρνανίας, Άρτας-Πρέβεζας 42 ), καθώς και για 20 υπεράκτια οικόπεδα στο Ιόνιο Πέλαγος και νοτίως της Κρήτης. 43 Για τις χερσαίες περιοχές ΒΔ Πελοποννήσου, Αιτωλοακαρνανίας και Άρτας Πρέβεζας επιλέχθηκαν οι εταιρείες ΕΛ.ΠΕ Α.Ε., ENERGEAN OIL & GAS S.A. και ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. αντίστοιχα. 44 Ανατίθεται στις Επιτροπές Αξιολόγησης που συγκροτήθηκαν 45 να 39 Άρθρο 143 περ. α Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 144 4, παραπέμπει στον νόμο 3948/1959 ΦΕΚ Α 68/1959 (και όχι 1989 γραμματικό λάθος), σε συνδυασμό με τον ν. 2289/1995 ΦΕΚ Α 27/1995 Αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, το Π.Δ. 127/1996 ΦΕΚ Α 92/96 Όροι εκμίσθωσης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και τα άρθρα 145 επόμ. Ν.4001/2011ΦΕΚ Α 179/2011 Για τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις. 40 Κυρώθηκαν με τους Ν.4300/2014, 4928/2014, 4299/ Μέσω της ΕΛΠΕ ΠΑΤΡΑΙΚΟΣ Α.Ε. (θυγατρική της ΕΛΠΕ). 42 Βλ. Προκήρυξη Διεθνούς Διαγωνισμού για τις περιοχές Άρτα-Πρέβεζα, Αιτωλοακαρνανία, Βορειοδυτική Πελοπόννησος στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 43 Βλ. Προκήρυξη Διαγωνισμού σε 20 θαλάσσιες περιοχές(ιόνιο) και Νοτίως της Κρήτης στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 44 Βλ. ΒΔ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ-ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΙΤΟΥΝΤΑ, ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑ-ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΙΤΟΥΝΤΑ, ΑΡΤΑ-ΠΡΕΒΕΖΑ-ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΙΤΟΥΝΤΑ στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 20

21 καλέσουν τους επιλεγέντες αιτούντες προκειμένου να οριστικοποιηθεί το προς υπογραφή σχέδιο σύμβασης για κάθε μία περιοχή και σύμφωνα με την Προκήρυξη. Ο Διεθνής Διαγωνισμός για τα 20 υπεράκτια οικόπεδα δεν απέδωσε το επιθυμητό αποτέλεσμα με συνέπεια την παράταση υποβολής προσφορών κατά δύο μήνες. 46 Εν τέλει και παρά τις αυξημένες προσδοκίες δεν εκδηλώθηκε σημαντικό ενδιαφέρον. Τέλος, για την Περιοχή 2 (Block 2) επιλέχθηκε η Κοινοπραξία TOTAL E&P GREECE B.V-EDISON INTERNATIONAL S.P.A. και ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. Οι συμβάσεις για τις χερσαίες περιοχές αλλά και για το υπεράκτιο οικόπεδο είναι ακόμα μετέωρες, καθώς με σειρά αποφάσεων του Υπουργείου η ολοκλήρωση του έργου της Επιτροπής Αξιολόγησης αναβάλλεται. 47 Τα έσοδα του Δημοσίου από την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων προέρχονται από τους φόρους (20% συν 5% περιφερειακός φόρος) και το μίσθωμα που διαμορφώνεται βάσει του ύψους της παραγωγής, των γεωγραφικών, γεωλογικών και λοιπών χαρακτηριστικών της περιοχής, καθώς και του συντελεστή εσόδων και εξόδων. Χρήσιμα εργαλεία σχετικής πληροφόρησης αποτελεί τόσο η ηλεκτρονική ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας 48, όσο και αυτή του ΣΜΕ. 49 Στην ανωτέρω ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ παρέχεται η πρόσβαση στον χάρτη της Ελλάδας, όπως έχει διαμορφωθεί από τους Δημόσιους Μεταλλευτικούς Χώρους (ΔΜΧ 50 ), τις Παραχωρήσεις Μεταλλείων (ΠΜ), τις Άδειες Μεταλλευτικών Ερευνών που έχουν χορηγηθεί (ΑΜΕ), τις εκπτώσεις από τα σχετικά δικαιώματα 51, τις λοιπές περιοχές (π.χ. αρχαιολογικού ενδιαφέροντος), καθώς επίσης και τις ερευνητέες υπέρ του Δημοσίου περιοχές σύμφωνα με το Ν.Δ. 4433/ Βλ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ-ΧΕΡΣΑΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ και ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ- ΙΟΝΙΟ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑ ΚΡΗΤΗ στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 46 Βλ. Παράταση Προθεσμίας Υποβολής Προσφορών. Διαγωνισμός για τα 20 πεδία σε Ιόνιο και Νότια Κρήτη στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 47 Βλ. Παράταση Ολοκλήρωσης του έργου της Επιτροπής Ι-Υδρογονάνθρακες και Παράταση Ολοκλήρωσης του έργου της Επιτροπής ΙΙ-Υδρογονάνθρακες στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα Η ανάπτυξη του ιστότοπου γίνεται με την πρωτοβουλία του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (Σ.Μ.Ε.) και με τη συνεργασία και επιστημονική επιμέλεια της Σχολής Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών του Ε.Μ.Π. και του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Ε.Κ.Π.Α. Βλ. ΣΜΕ ΕΚΘΕΣΗ 2015 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 50 Σύμφωνα με την Έκθεση του Υπουργείου, το έτος 2014 οι ΔΜΧ υπολογίστηκαν στους 114, από αυτούς οι 11 ήταν έτοιμοι για έρευνα, ενώ οι 20 ώριμοι για διαγωνισμό. 51 Βλ. Νομό Αχαϊας, αριθμός παραχώρησης file:///c:/users/office/desktop/latomet.html 21

22 Β)Νόμος 3852/2010(ΦΕΚ Α 87/2010). Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης- Μετά την εισαγωγή του Νόμου 3852/2010 οι σχετικές με την μεταλλευτική και λατομική δραστηριότητα αρμοδιότητες μεταβιβάστηκαν από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση και στην Περιφέρεια. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση συνιστά μια ενιαία αποκεντρωμένη μονάδα διοίκησης. 53 Σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση επικεφαλής είναι ο Γενικός Γραμματέας. Σύμφωνα με το άρθρο 280 ΙΙ 1,2,3,4 και 10 οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις εισηγούνται για την απευθείας εκποίηση δημοσίων εκτάσεων ή για την παραχώρηση κοινόχρηστων δημοτικών ή κοινοτικών εκτάσεων για την ίδρυση ή την επέκταση βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων, εκδίδουν αποφάσεις σχετικές με την άρση απαγόρευσης δικαιοπραξιών λατομικού ή μεταλλευτικού περιεχομένου και με την απόκτηση μεταλλευτικών δικαιωμάτων επί αδειών μεταλλευτικών ερευνών σε παραμεθόριες περιοχές. Επίσης, εκδίδουν αποφάσεις για την παραχώρηση ερευνητικών γεωτρήσεων του Ι.Γ.Μ.Ε προς εκμετάλλευση σε δήμους, εγκρίνουν τη διενέργεια μεταλλευτικών και λατομικών εργασιών εντός δημοσίων δασών και δασικών εκτάσεων σύμφωνα με το άρθρο 57 του ν. 998/1979 και είναι αρμόδιες για την παραχώρηση χρήσης χώρων της Ζώνης Λιμένα σε μεταλλευτικές επιχειρήσεις. Η Περιφέρεια αποτελεί αυτοδιοικούμενο κατά τόπο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και συνιστά τον δεύτερο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης. Αναπτύσσει δε σχέσεις συναλληλίας και συνεργασίας με τον πρώτο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης. 54 Οι Περιφέρειες σχεδιάζουν, προγραμματίζουν και υλοποιούν πολιτικές σε περιφερειακό επίπεδο στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους και σύμφωνα με τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές Σύμφωνα με το άρθρο 6 του Ν.3852/2010, συνιστώνται επτά αποκεντρωμένες διοικήσεις: i. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής, η οποία εκτείνεται στα όρια της περιφέρειας Αττικής με έδρα την Αθήνα, ii. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας, η οποία εκτείνεται στα όρια των περιφερειών Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας με έδρα τη Λάρισα, iii. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας, η οποία εκτείνεται στα όρια των περιφερειών Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας με έδρα τα Ιωάννινα, iv. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, η οποία εκτείνεται στα όρια των περιφερειών Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου με έδρα την Πάτρα, v. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, η οποία εκτείνεται στα όρια των περιφερειών Βορείου Αιγαίου και Νοτίου Αιγαίου με έδρα τον Πειραιά, vi. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, η οποία εκτείνεται στα όρια της περιφέρειας Κρήτης με έδρα το Ηράκλειο, vii. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης, η οποία εκτείνεται στα όρια της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας με έδρα τη Θεσσαλονίκη. 54 Άρθρα 3 και 4 του Ν.3852/ Άρθρο 3 2 του Ν.3852/

23 Στον Νόμο εξειδικεύονται οι διαιρεμένες περιφέρειες και περιφερειακές ενότητες της χώρας. 56 Όργανα της Περιφέρειας είναι ο Περιφερειάρχης, οι Αντιπεριφερειάρχες, το Περιφερειακό Συμβούλιο, η Οικονομική Επιτροπή και η Εκτελεστική Επιτροπή. 57 Τα όργανα της Περιφέρειας εκλέγονται με άμεση, μυστική και καθολική ψηφοφορία κάθε πέντε χρόνια. Οι περιφερειακές εκλογές διενεργούνται την ημέρα διενέργειας των δημοτικών εκλογών. 58 Στις αρμοδιότητες του Περιφερειάρχη υπάγεται η έκδοση όλων των μη κανονιστικού χαρακτήρα πράξεων σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, η εκτέλεση των αποφάσεων του Περιφερειακού Συμβουλίου, της Εκτελεστικής Επιτροπής και της Οικονομικής Επιτροπής, η εκπροσώπηση της Περιφέρειας δικαστικώς και εξωδίκως, η υπογραφή των συμβάσεων που συνάπτει η περιφέρεια και η ανάθεση της άσκησης τομέων αρμοδιοτήτων της Περιφέρειας ή και συγκεκριμένων δικών του αρμοδιοτήτων στους Αντιπεριφερειάρχες, οι οποίοι ασκούν επικουρικό έργο. 59 Το Περιφερειακό Συμβούλιο έχει γενική αρμοδιότητα, η οποία περιορίζεται από ρητές διατάξεις. Μία από τις σημαντικότερες αρμοδιότητες του Περιφερειακού Συμβουλίου είναι η ρύθμιση της αγοράς, παραχώρησης χρήσης, μίσθωσης και εκμίσθωσης κινητών και ακινήτων. 60 Στο άρθρο 186 του σχετικού νόμου ορίζονται οι βασικές αρχές, 61 τις οποίες οφείλουν να σέβονται τα όργανα των Περιφερειών κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους. Η οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων τους γίνεται από σχετικές διατάξεις νόμων και κανονιστικών 56 Άρθρο 3 3 Ν. 3852/2010: α)η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Δράμας, Έβρου, Καβάλας, Ξάνθης και Ροδόπης. Έδρα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης είναι η Κομοτηνή, β)η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Ημαθίας, Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Πιερίας, Πέλλας, Σερρών και Χαλκιδικής. Έδρα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας είναι η Θεσσαλονίκη, γ)η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Γρεβενών, Καστοριάς, Κοζάνης και Φλώρινας. Έδρα της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας είναι η Κοζάνη, δ)η Περιφέρεια Ηπείρου, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Άρτας, Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων, και Πρεβέζης. Έδρα της Περιφέρειας Ηπείρου είναι τα Ιωάννινα, ε)η Περιφέρεια Θεσσαλίας, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Καρδίτσας, Λάρισας, Μαγνησίας και Τρικάλων. Έδρα της Περιφέρειας Θεσσαλίας είναι η Λάρισα, στ)η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Ζακύνθου, Κέρκυρας, Κεφαλληνίας και Λευκάδας. Έδρα της Περιφέρειας Ιονίων νήσων είναι η Κέρκυρα, ζ) Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Αχαΐας και Ηλείας. Έδρα της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας είναι η Πάτρα, η) Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Βοιωτίας, Ευβοίας, Ευρυτανίας, Φθιώτιδος και Φωκίδος. Έδρα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας είναι η Λαμία, θ)η Περιφέρεια Αττικής, η οποία περιλαμβάνει το Νομό Αττικής. Έδρα της Περιφέρειας Αττικής είναι η Αθήνα. ι)η περιφέρεια Πελοποννήσου, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Αργολίδος, Αρκαδίας, Κορινθίας, Λακωνίας και Μεσσηνίας. Έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου είναι η Τρίπολη, ια) Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Λέσβου, Σάμου και Χίου. Έδρα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου είναι η Μυτιλήνη, ιβ)η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Κυκλάδων και Δωδεκανήσου. Έδρα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου είναι η Ερμούπολη, ιγ)η Περιφέρεια Κρήτης, η οποία περιλαμβάνει τους Νομούς Ηρακλείου, Λασιθίου, Ρεθύμνου και Χανίων. Έδρα της Περιφέρειας Κρήτης είναι το Ηράκλειο. Κάθε νομός αποτελεί και Περιφερειακή Ενότητα και κάθε πρωτεύουσα νομού είναι έδρα της αντίστοιχης Περιφερειακής Ενότητας. 57 Άρθρο 113 του Ν.3852/ Άρθρο 114 του Ν.3852/ Άρθρα του Ν.3852/ Άρθρο 163 του Ν.3852/ Αρχές της διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας. 23

24 διατάξεων της Διοίκησης, ενώ κατά την άσκηση των ανωτέρω αρμοδιοτήτων δέον να λαμβάνονται υπό όψιν οι σχετικές εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές, η ανάγκη συνεργασίας και συντονισμού με άλλες τοπικές ή δημόσιες αρχές και οργανισμούς, οι διαθέσιμοι πόροι, η ανάγκη οργάνωσης κατά τρόπο επαρκή και ποιοτικό, διαφανή και ισόνομο, με κύριο στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Τέλος, σημαντικές επιταγές για την ορθή ενάσκηση των αρμοδιοτήτων τους αποτελούν, τόσο ο σεβασμός στην αρχή της αειφόρου ανάπτυξης, όσο και ο σεβασμός στην ανάγκη προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο Τομέας της Περιφέρειας που θα μας απασχολήσει εν προκειμένω είναι ο Τομέας των Φυσικών Πόρων-Ενέργειας-Βιομηχανίας, και οι σχετικοί υποτομείς: (β) Ορυκτού Πλούτου, (γ) Ενέργειας, (δ) Βιομηχανίας και Βιοτεχνίας. 62 Ειδικότερα, στις αρμοδιότητες της Περιφέρειας σχετικά με τον(β) Υποτομέα Ορυκτού Πλούτου υπάγονται: 1. Ο καθορισμός και ο αποχαρακτηρισμός λατομικών περιοχών, 2. Η χορήγηση αδειών μεταλλευτικών ερευνών και η άσκηση συναφών αρμοδιοτήτων, κατά τις ειδικότερες προβλέψεις του άρθρου 3 παράγραφοι 1 έως και 8 του π.δ. 78/ , 3. Η χορήγηση και η ανάκληση αδειών εκμετάλλευσης σε ιδιόκτητα λατομεία αδρανών υλικών, καθώς και σε δημοτικά, κοινοτικά και λατομεία Ν.Π.Δ.Δ. σύμφωνα και με την παράγραφο 10 του άρθρου 3 του π.δ. 78/2006, 4. Η παράταση αδειών λειτουργίας λατομείων αδρανών υλικών, που λειτουργούν εκτός λατομικών περιοχών, εφόσον συντρέχουν προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 20 του ν. 2115/1993 (ΦΕΚ 15 Α ), 5. Η χορήγηση αδειών εκμετάλλευσης λατομείων αργίλων και μαργών πλινθοποιίας και κεραμοποιίας, 6. Η χορήγηση αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων λατομείων αδρανών υλικών, 7. Η χορήγηση αδειών διενέργειας γομώσεων και πυροδοτήσεων υπονόμων, καθώς και αποκολλήσεων επισφαλών όγκων από τα μέτωπα εξόρυξης σε μεταλλεία και λατομεία, 8. Η χορήγηση αδειών εκμετάλλευσης λατομείων σχιστολιθικών πλακών, 9. Η σφράγιση των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων λατομείων 62 Άρθρο 186 Γ του Ν.3852/2010, σ Στις αρμοδιότητες αυτού του Τμήματος (άρθρο 1 4 β και άρθρο Π.Δ.78/2006, ΦΕΚ Α 80/2006, Τμήμα Ενέργειας και Φυσικών Πόρων-Τμήμα Β) ανήκουν: 1.Η χορήγηση άδειας μεταλλευτικών ερευνών, 2.Η αποδοχή παραίτησης από δικαιώματα που απορρέουν από άδεια μεταλλευτικών ερευνών, 3.Η έγκριση μεταβίβασης ή μίσθωσης δικαιωμάτων από άδεια μεταλλευτικών ερευνών, 4.Η έκδοση απόφασης έκπτωσης των κληρονόμων δικαιούχου, που δεν γνωστοποιήθηκαν, από δικαιώματα άδειας μεταλλευτικών ερευνών, 5. Η έγκριση για την εκμετάλλευση διαπιστωθέντων μεταλλευμάτων κατά τη διάρκεια ισχύος της άδειας μεταλλευτικών ερευνών, πριν από την έκδοση του προεδρικού διατάγματος για την παραχώρηση μεταλλείου, 6.Η έκδοση απόφασης έκπτωσης ή απώλειας δικαιωμάτων, που απορρέουν από την άδεια μεταλλευτικών ερευνών και η ανάκληση της άδειας μεταλλευτικών ερευνών λόγω παράβασης των όρων, που έχουν τεθεί σ αυτή, 7. Η βεβαίωση του φόρου υπέρ του Δημοσίου σε περίπτωση μεταβίβασης δικαιωμάτων απορρεόντων από άδειες μεταλλευτικών ερευνών, 8. Η εξέταση της, υποβαλλόμενης από τον αδειούχο μεταλλευτικών ερευνών, αίτησης για παραχώρηση εν όλω ή εν μέρει του χώρου, που περιγράφεται στην άδεια, καθώς και η έκδοση Προκήρυξης για την παραχώρηση μεταλλείων. Η έκδοση απόφασης για την απόκτηση μεταλλευτικών δικαιωμάτων επί αδειών μεταλλευτικών ερευνών σε παραμεθόριες περιοχές, καθώς επίσης και η άρση απαγόρευσης δικαιοπραξιών λατομικού και μεταλλευτικού περιεχομένου σε παραμεθόριες περιοχές αποτελεί πλέον αρμοδιότητα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης άρθρο 280 ΙΙ 2 του Ν.3852/2010 και 3 23 και 27 Π.Δ.78/2006). 24

25 αδρανών υλικών, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 21 του π.δ. 78/2006, 10. Η έγκριση ατελούς εισαγωγής μηχανημάτων, που προορίζονται για μεταλλευτικές και λατομικές εγκαταστάσεις και ειδικών μηχανημάτων για τις ανάγκες των μεταλλείων, 11. Η έγκριση εισφοράς σε εταιρεία του συνόλου των μισθωτικών δικαιωμάτων, επί ιδιωτικών λατομείων, 12. Η έκδοση απόφασης για το χαρακτηρισμό των λατομικών επιχειρήσεων αδρανών υλικών. 64 Μια από τις σημαντικότερες αρμοδιότητες ενός άλλου Υποτομέα, αυτού της (γ)ενέργειας είναι η υλοποίηση προγραμμάτων υποστήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αξιοποίησης των ήπιων μορφών ενέργειας, όπως η ηλιακή, η αιολική και η γεωθερμική, καθώς και η παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης των αναπτυξιακών προγραμμάτων και των σχεδίων αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Τέλος, στον σχετικό (δ) Υποτομέα Βιομηχανίας και Βιοτεχνίας ανατίθεται η ενημέρωση των επενδυτών σε θέματα ίδρυσης επιχειρήσεων, αναπτυξιακών προγραμμάτων, απαιτούμενων δικαιολογητικών και διαδικασιών προκειμένου να χορηγήσει τις απαιτούμενες άδειες και η χορήγηση των επί μέρους εγκρίσεων, καθώς επίσης και ο έλεγχος της πληρότητας του φακέλου της προκαταρκτικής περιβαλλοντικής εκτίμησης και αξιολόγησης της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της περιβαλλοντικής έκθεσης που υποβάλλονται στην αδειοδοτούσα αρχή και αφορούν μονάδες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Ν. 3325/2005 (ΦΕΚ Α 68), όπως ισχύει, και η αποστολή του φακέλου της προκαταρκτικής περιβαλλοντικής εκτίμησης και αξιολόγησης και της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις αρμόδιες υπηρεσίες. 65 Με την έναρξη λειτουργίας των Περιφερειών καταργούνται οι ενιαίες νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις, οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις και τα νομαρχιακά διαμερίσματα. Οι 64 Προς το παρόν για το έγκυρο μιας πράξης της Αυτοδιοικήσεως, π.χ. της Διεύθυνσης Ανάπτυξης, θα πρέπει αυτή να υπογράφεται από τον Περιφερειάρχη ή εφόσον έχει δοθεί σχετική εξουσιοδότηση υπογραφής από τον Αντιπεριφερειάρχη. Η Διοίκηση αναμένει, και προς εξυπηρέτηση της ταχύτητας των διαδικασιών αδειοδότησης, να της απονεμηθεί η αρμοδιότητα υπογραφής των εισηγητικών της εγγράφων. 65 Άρθρο 186 ΙΧ του Ν.3852/2010: Με αποφάσεις των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, οι οποίες δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα, που σχετίζονται με τον τρόπο άσκησης των απονεμόμενων στις Περιφέρειες αρμοδιοτήτων. Με την Απόφαση 2876/ (ΦΕΚ Β 2234/2009-επί Γ.Παπανδρέου)σε συνδυασμό με το άρθρο 1 2 Π.Δ. 189/2009(ΦΕΚ Α 221/ ),το Υπουργείο Εσωτερικών μετονομάστηκε σε Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ενώ με το Π.Δ. 65/2011(ΦΕΚ Α 147/ ), το Υπουργείο διασπάσθηκε σε Υπουργείο Εσωτερικών και Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Μετέπειτα με το άρθρο 1 Π.Δ. 24/2015 (ΦΕΚ Α 20/ )τα ανωτέρω Υπουργεία συγχωνεύονται και συστήνεται το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Τέλος, ανασυνιστάται το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και μετονομάζεται σε Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης, ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης μετονομάζεται σε Υπουργείο Εσωτερικών(άρθρο 1 2 και 3 του Π.Δ. 123/2016-ΦΕΚ Α 208/ ) με κύρια αρμοδιότητα την ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων, που σχετίζονται με τον τρόπο άσκησης των αρμοδιοτήτων της Περιφέρειας. Βλ. Έγγραφο Υπουργού Εσωτερικών( άρθρο Ν.3852/2010) στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 25

26 Περιφέρειες υπεισέρχονται αυτοδικαίως σε όλα τα δικαιώματα, περιλαμβανομένων και των εμπραγμάτων, καθώς επίσης και στις υποχρεώσεις των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. 66 Οι αρμοδιότητες του Νομάρχη, του Νομαρχιακού Συμβουλίου και της Νομαρχιακής Επιτροπής ασκούνται αντιστοίχως από τον Περιφερειάρχη, το Περιφερειακό Συμβούλιο και την οικεία Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας, ενώ στο επίπεδο των Δήμων ασκούνται από τον Δήμαρχο, το Δημοτικό Συμβούλιο και την οικεία Επιτροπή αντίστοιχα. 67 Οι αρμοδιότητες του Γενικού Γραμματέα των προϋπαρχόντων κρατικών περιφερειών μεταβιβάζονται στον Περιφερειάρχη από την έναρξη ασκήσεως των καθηκόντων του. 68 Οι λοιπές αρμοδιότητες των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, όπως είχαν ορισθεί με διατάξεις τυπικών νόμων και κανονιστικών πράξεων, που δεν έχουν απονεμηθεί στις Περιφέρειες κατ εφαρμογήν του άρθρου 186 του σχετικού Νόμου, ούτε έχουν μεταβιβασθεί στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και στους Δήμους, ασκούνται από την Περιφέρεια με εξαίρεση τις αρμοδιότητες που αφορούν θέματα διαχείρισης και προστασίας των δασών, καθώς και θέματα χωροταξίας και περιβάλλοντος. 69 Η πλειοψηφία των διατάξεων του Ν.3852/2010 ισχύουν από την 1/1/ , ενώ από την έναρξη ισχύος του νόμου κάθε γενική ή ειδική διάταξη, η οποία είναι αντίθετη προς τις ρυθμίσεις του, καταργείται Άρθρο του Ν. 3852/ Άρθρο 282 1α του Ν.3852/ Άρθρο β του Ν.3852/ Άρθρο του Ν.3852/ Άρθρο 286 του Ν.3852/ Άρθρο 285 του Ν.3852/

27 Γ)Σύσταση των Υπουργείων και ανακατανομή των σχετικών με την μεταλλευτική νομοθεσία αρμοδιοτήτων. Ο Μεταλλευτικός Κώδικας δημοσιεύθηκε εν έτει 1973, αναθέτοντας πολλές αρμοδιότητες σχετικές με την μεταλλευτική δραστηριότητα στα τότε θεσμοθετημένα κυβερνητικά μέλη και διοικητικά όργανα. Πολύ σημαντικές αρμοδιότητες ανατέθηκαν στον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας, ενώ σταδιακά και μέχρι σήμερα η διαδοχή των Υπουργείων και των αρμοδιοτήτων τους που ακολουθεί επί το πλείστον κάθε κυβέρνηση μας επιτάσσει στην κατωτέρω παράθεση και αποσαφήνιση. Ν.Δ. 180/1974(ΦΕΚ 347/Α/1974) Περί ρυθμίσεως θεμάτων ανακυπτόντων κατά την εφαρμογήν του Μεταλλευτικού Κώδικος λόγω καταργήσεως των Περιφερειακών Διοικήσεων Άρθρο 1 1: Όπου είς το Ν.Δ. 210/1973 «περί Μεταλλευτικού Κώδικος» γίνεται μνεία Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας ή Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Υφυπουργός Περιφερειακός Διοικητής και Περιφερειακός Διοικητής νοείται το Υπουργείον Βιομηχανίας ή ο Υπουργός Βιομηχανίας αντιστοίχως. 2: Ομοίως όπου εις το αυτό ως άνω Ν.Δ. 210/73 γίνεται μνεία Περιφερειακή Διοίκηση, Υπηρεσία Μεταλλείων Περιφερειακής Διοικήσεως ή Προϊστάμενος της Υπηρεσίας ταύτης ή Επιτροπή Βιομηχανίας Περιφερειακής Διοικήσεως νοείται αντιστοίχως η οικεία Επιθεώρηση Μεταλλείων ή ο Προϊστάμενος ταύτης ή η υπό του άρθρου 6 του παρόντος Ν.Δ/τος προβλεπόμενη οικεία Επιτροπή Μεταλλείων. 72 Άρθρο 2: Προκειμένου περί αρμοδιοτήτων, αίτινες εν τω Ν.Δ. 210/1973 ορίζεται ότι ασκούνται υπό των Υφυπουργών Περιφερειακών Διοικητών μετά προηγούμενην απόφασιν ή γνώμην των παρ αυτοίς Επιτρόπων Βιομηχανίας αύται ασκούνται υπό του Υπουργού Βιομηχανίας μετ απόφασιν ή γνώμην του παρ αυτώ Συμβουλίου Μεταλλείων. 73 Με τον Α.Ν. 718/1945 (ΦΕΚ Α 298/1945) συστάθηκε το Υπουργείο Συντονισμού με τις αρμοδιότητες του να ορίζονται στον Ν.4355/1964 (ΦΕΚ Α 146/1964). Το συγκεκριμένο Υπουργείο είχε ρόλο συντονιστικού οργάνου στα Υπουργεία Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών και Εφοδιασμού. Το 1982 με τον Ν.1266/1982(ΦΕΚ Α 81/1982) το Υπουργείο Συντονισμού καταργήθηκε, ενώ το Υπουργείο Βιομηχανίας και Ενέργειας διασπάσθηκε σε Έρευνας και Τεχνολογίας και σε 72 Η Επιτροπή Μεταλλείων καταργήθηκε με το άρθρο 3 σημ.7 της ΚΥΑ V-3/Φ.9.6/3 Αναμόρφωση συλλογικών οργάνων γνωμοδοτικής και αποφασιστικής αρμοδιότητας του Υπουργείου Βιομηχανίας και Ενέργειας,ΦΕΚ Β 217/ Το Συμβούλιο Μεταλλείων καταργήθηκε με το άρθρο 2 σημ.7 της ΚΥΑ V-3/Φ.9.6/3 Αναμόρφωση συλλογικών οργάνων γνωμοδοτικής και αποφασιστικής αρμοδιότητας του Υπουργείου Βιομηχανίας και Ενέργειας, ΦΕΚ Β 217/

28 Ενέργειας και Φυσικών Πόρων. 74 Το 1985 τα ανωτέρω Υπουργεία συνενώνονται με αποτέλεσμα να συσταθεί το Υπουργείο Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας (Ν.1558/1985 ΦΕΚ Α 137/1985 άρθρα 23 ιστ και 24 2β). Με τον ίδιο Νόμο καταργούνται τα Υπουργεία Δημοσίων Έργων, Έρευνας και Τεχνολογίας, Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Δημοσίας Τάξης (άρθρο 24 1), ενώ τα καταργούμενα υπουργεία ως σύνολο υπηρεσιών, αρμοδιοτήτων και προσωπικού μεταφέρονται ως γενικές γραμματείες: α)το Υπουργείο Δημοσίων Έργων στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων έργων, β)το Υπουργείο Έρευνας και Τεχνολογίας στο Υπουργείο Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας (..), και δ) Το Υπουργείο Δημοσίας Τάξης στο Υπουργείο Εσωτερικών και Δημοσίας Τάξης. Με το Π.Δ. 92/1993(ΦΕΚ Α 38/1993) 75 και σύμφωνα με την 1 του άρθρου 1 του Ν. 2026/92 (ΦΕΚ Α 43/1992)οι κατά τις ισχύουσες διατάξεις αρμοδιότητες, σε αντικείμενα του Υπουργείου Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας διατηρούνται από τον Υπουργό Βιομηχανίας Ενέργειας και Τεχνολογίας. Συγκεκριμένα, στις αρμοδιότητες του ανωτέρω Υπουργείου υπάγονται: α)η κτήση του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας επί ιδιωτικών μεταλλείων είτε με πρωτότυπο, είτε με παράγωγο τρόπο βάσει του άρθρου 59 του Ν.Δ. 210/73, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 8 του Ν.274/76 και το άρθρο 74 του Ν.Δ. 210/73, β)η παραίτηση εκ του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας βάσει του άρθρου 63 του Ν.Δ. 210/73, γ) Η βεβαίωση του φόρου μεταβιβάσεως βάσει του άρθρου 173 του Ν.Δ. 210/73, δ) Η έκπτωση εκ του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας βάσει του άρθρου 121 του Ν.Δ. 210/73, ε)η κατάργηση του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας βάσει του άρθρου 126 Ν.Δ. 210/73, στ) Η γνωστοποίηση διαδοχής δικαιωμάτων επί μεταλλειοκτησίας βάσει του άρθρου 78 του Ν.Δ. 210/73, ζ)η απόκτηση μεταλλευτικών δικαιωμάτων από αλλοδαπά πρόσωπα βάσει του άρθρου 8 του Ν.Δ. 210/73, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 του Ν.274/ Επίσης, ο Υπουργός είναι αρμόδιος για την έγκριση απόκτησης μεταλλευτικών δικαιωμάτων σε παραμεθόρια περιοχή(13 του Ν.Δ.210/73 και 2 του Ν.274/76) και για την παράταση ισχύος της άδειας μεταλλευτικών ερευνών(5 του Ν.274/76) 77. Επιπλέον, έχει την αρμοδιότητα για την κήρυξη αναγκαστικών απαλλοτριώσεων των ακινήτων προς εξυπηρέτηση του σκοπού εκμετάλλευσης των μεταλλείων και λατομείων βιομηχανικών ορυκτών (άρθρα 128,131, Άρθρο 14 του Ν.1266/1982 σε συνδυασμό με το άρθρο 12 1α και 12 1 ια του Ν. 400/1976, ΦΕΚ Α 203/ Καθορισμός αρμοδιοτήτων που διατηρούνται από τον Υπουργό και τις διανομαρχιακού επιπέδου αρχές του Υπουργείου Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας 76 Άρθρο 1 67 του Π.Δ.92/ Άρθρο 68 του Π.Δ. 92/93. 28

29 Ν.Δ. 210/73) 78, αλλά και για την χορήγηση βεβαιώσεων σε μεταλλειοκτήτες, βάσει του άρθρου 86 του Ν.Δ. 210/ Τέλος, εκδίδει αποφάσεις μίσθωσης μεταλλείων, καθορίζει την ποσότητα και την τιμή πώλησης των μεταλλευμάτων, αναπροσαρμόζει το ύψος των χρηματικών ποινών και ποσών συνδεόμενων με τις υποχρεώσεις των μεταλλειοκτητών (άρθρο 24 του Ν.274/76), εγκρίνει μελέτες, έρευνες και εκμεταλλεύσεις μεταλλείων και λατομείων σύμφωνα με το άρθρο 4 του Κ.Μ.Λ.Ε., χαρακτηρίζει μεταλλευτικές περιοχές (άρθρο 142 Ν.Δ. 210/73), μεριμνά για την διακοπή λειτουργίας των μεταλλείων (άρθρο 21 Ν.274/76),καθώς και για την οριστική απαγόρευση της λειτουργίας τους (άρθρο Ν.Δ. 210/73). 80 Με το Π.Δ. 27/1996 (ΦΕΚ Α 19/1996) τα Υπουργεία Τουρισμού, Βιομηχανίας-Ενέργειας και Τεχνολογίας, και Εμπορίου συγχωνεύονται και δομούν πλέον το Υπουργείο Ανάπτυξης. 81 Όπου στις κείμενες διατάξεις αναφέρονται οι Υπουργοί Τουρισμού, Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και Εμπορίου νοείται εφεξής ο Υπουργός Ανάπτυξης. 82 Με το Π.Δ. 122/2004 (ΦΕΚ Α 85/2004) ανασυνιστάται το Υπουργείο Τουρισμού, το οποίο συγχωνεύθηκε εν τέλει με το Υπουργείο Πολιτισμού και αποτελούν πλέον το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού(Π.Δ. 186/2009 ΦΕΚ Α 213/2009). Κατόπιν με το Π.Δ. 85/2012 (άρθρο 6, ΦΕΚ Α 141/2012) επανιδρύθηκε σε αυτόνομο Υπουργείο. Έπειτα, συγχωνεύθηκε στο Υπουργείο Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού (2 1 Π.Δ. 24/2015) και στην συνέχεια μετονομάστηκε σε Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού (2 1 Π.Δ. 70/2015). Τελικά, με το Π.Δ. 123/2016 (άρθρο 2, ΦΕΚ Α 208/2016) ανασυνιστάται σε αυτόνομο Υπουργείο (Υπουργείο Τουρισμού). Με το Π.Δ. 185/2009 (ΦΕΚ Α 213/2009) το Υπουργείο Οικονομικών ανασυνιστάται 83 και το Υπουργείο Ανάπτυξης συγχωνεύεται με το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών και με το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιώτικης Πολιτικής και μετονομάζεται σε Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Με το Π.Δ. 26/2010(ΦΕΚ Α 170/2010) συνεστήθη το Υπουργείο Θαλάσσιων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας, το οποίο συγχωνεύθηκε με το Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και δομούν πλέον το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (άρθρο 4 Π.Δ.65/2011, ΦΕΚ Α 147/2011). Το 78 Άρθρο 70 του Π.Δ. 92/ Άρθρο 71 του Π.Δ. 92/ Άρθρα και 88 του Π.Δ.92/ Άρθρο 1 α του Π.Δ. 27/ Άρθρο 2 β του Π.Δ. 27/ Άρθρο 1 1 του Π.Δ. 81/2002: Τα Υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών συγχωνεύονται στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών Άρθρο 2 2: Όπου σε διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας αναφέρονται οι Υπουργοί Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών νοείται εφεξής ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών. ΦΕΚ Α 57/

30 Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας έχει τις αρμοδιότητες των συγχωνευόμενων Υπουργείων. 84 Όπου σε διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας αναφέρεται ο Υπουργός Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας ή ο Υπουργός Θαλάσσιων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας νοείται εφεξής ο Υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. 85 Με το Π.Δ. 85/2012 (ΦΕΚ Α 141/2012, άρθρο 1) συνιστάται το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, ενώ με το Π.Δ. 24/2015 (ΦΕΚ Α 20/2015) συνιστάται το Υπουργείο Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού το οποίο συγκροτείται από α)τις Υπηρεσίες του πρώην Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, β) τις Υπηρεσίες του πρώην Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου, γ)τις Υπηρεσίες του πρώην Υπουργείου Τουρισμού και δ) τις Υπηρεσίες του πρώην Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Με το Π.Δ. 70/2015 (ΦΕΚ Α 114/2015) ανασυνιστάται το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου 86 και μετονομάζεται σε Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Το Υπουργείο Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού μετονομάζεται σε Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού. Το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ανασυνιστάται. 87 Το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων 88 συστήθηκε κατόπιν συγχώνευσης με το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνίας για να καλύψει τις λοιπές αρμοδιότητες του ΥΠ.Ε.ΧΩ.Δ.Ε 89 μετά τη δημιουργία του Υ.Π.Ε.Κ.Α. Υ.Π.Ε.Κ.Α: Με την απόφαση 2876/2009 το Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μετονομάσθηκε σε Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής 90. Σύμφωνα με το άρθρο 6 του Π.Δ. 189/ (ΦΕΚ Α 221/2009) στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μεταφέρονται ως σύνολο αρμοδιοτήτων θέσεων και προσωπικού από το Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας ως Γενική Γραμματεία Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, οι υπηρεσίες του τέως 84 Άρθρο 4 2 του Π.Δ. 65/ Άρθρο 4 3 του Π.Δ. 65/ Είχε συγχωνευθεί με το άρθρο 2 1 του Π.Δ. 24/ Άρθρο 3 1 του Π.Δ. 70/ Είχε μετονομασθεί με την απόφαση 2876/2009 (άρθρο 1 1περ.δ -ΦΕΚ 2234/Β/2009). 89 Το ΥΠ.Ε.ΧΩ.ΔΕ λειτούργησε από το 1985 έως το 2009 (αποτέλεσμα συγχώνευσης του Υπουργείου Δημοσίων Έργων και του Υπουργείου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος-ΥΧΟΠ). 90 Άρθρο 1 1 περ.β- Απόφαση 2876/2009, ΦΕΚ 2234/Β/ Άρθρο 12 του Π.Δ.189/2009: Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται Υπουργός του οποίου η αρμοδιότητα μεταφέρεται με τις διατάξεις του παρόντος, νοείται εφεξής ο Υπουργός στον οποίο μεταφέρεται η σχετική αρμοδιότητα. 30

31 Υπουργείου Ανάπτυξης (πρώην Υπουργείο Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας) και πιο συγκεκριμένα η Γενική Διεύθυνση Φυσικού Πλούτου που σύμφωνα με το άρθρο 1 1 β του Π.Δ. 341/1990 (ΦΕΚ 135/Α/1990) συγκροτείται από τις Διευθύνσεις α)πολιτικής Ορυκτών Πρώτων Υλών, β) Μεταλλευτικών και Βιομηχανικών Ορυκτών, γ)ενεργειακών Ορυκτών, δ)λατομείων Μαρμάρων και Αδρανών Υλικών, ε)υδάτινων και λοιπών Φυσικών Πόρων, στ)αλυκών. Η Γενική αυτή Διεύθυνση συντονίζει τη δράση των επί μέρους υπηρεσιακών μονάδων από τις οποίες συγκροτείται με σκοπό τον σχεδιασμό, την προώθηση και την εφαρμογή της πολιτικής για τις ορυκτές πρώτες ύλες, ενώ με το Π.Δ. 24/ (ΦΕΚ Α 56/2010) στην Γενική Γραμματεία Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μεταφέρεται ως σύνολο αρμοδιοτήτων και η Επιθεώρηση Μεταλλείων Βορείου και Νοτίου Ελλάδος. 93 Εν συνεχεία, με το Π.Δ. 24/2015(ΦΕΚ Α 20/2015) συνεστήθη το Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.ΠΑ.Π.ΕΝ.) Το ανωτέρω Υπουργείο συγκροτήθηκε από τις υπηρεσίες του πρώην Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, τις υπηρεσίες του πρώην Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας του πρώην Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (πλέον Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού). Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται Υπουργός, αρμόδιος για θέματα των δύο καταργούμενων υπουργείων, καθώς και για θέματα της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας, νοείται εφεξής ο Υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 94 Τέλος, με το Π.Δ. 70/2015 (ΦΕΚ Α 114/2015) ανασυνιστάται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που είχε συγχωνευθεί με το Π.Δ. 24/2015. Το Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.Π.Α.Π.ΕΝ) μετονομάζεται σε Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας(Υ.Π.ΕΝ.). Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται ο Υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε θέματα αρμοδιότητας του μετονομαζόμενου Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, νοείται ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξαιρουμένων των σχετικών με την Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας αρμοδιοτήτων που μεταφέρονται στο Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Άρθρο 2 1αα) (v) του Π.Δ.24/ Άρθρο 43 του Π.Δ. 238/1979,ΦΕΚ Α 66/ Άρθρο 3 1 και 2 του Π.Δ. 24/ Άρθρο 4 1, 3εδ.β και άρθρο 5 του Π.Δ. 24/

32 Το Π.Δ.100/2014(ΦΕΚ Α 167/2014) 96 ρυθμίζει τις σχετικές με την μεταλλευτική δραστηριότητα αρμοδιότητες. Στο άρθρο 10 του ανωτέρω Π.Δ. ορίζεται ο σκοπός και η διάρθρωση του Σώματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων, ενώ στο άρθρο 19 ορίζεται ο σκοπός και η διάρθρωση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής. Τέλος, στα άρθρα 38 και 44 εισάγεται ο σκοπός και η διάρθρωση της Γενικής Διεύθυνσης των Ορυκτών Πρώτων Υλών, που σύμφωνα με την 2 απαρτίζεται από τις εξής Διευθύνσεις α)διεύθυνση Πολιτικής και Ερευνών, β)διεύθυνση Μεταλλευτικών, Ενεργειακών και Βιομηχανικών Ορυκτών, γ)διεύθυνση Λατομείων Μαρμάρων και Αδρανών Υλικών. Το άρθρο 46 του Π.Δ. περιγράφει τις αρμοδιότητες και τους επιχειρησιακούς στόχους της Διεύθυνσης Μεταλλευτικών, Ενεργειακών και Βιομηχανικών Ορυκτών. Η Διεύθυνση Μεταλλευτικών, Ενεργειακών και Βιομηχανικών Ορυκτών αποτελείται από τα εξής τμήματα α)τμήμα Μεταλλευτικών και Ενεργειακών Ορυκτών, β)τμήμα Βιομηχανικών Ορυκτών γ)τμήμα Διαχείρισης Μεταλλευτικών Δικαιωμάτων. Στο Τμήμα Διαχείρισης Μεταλλευτικών Δικαιωμάτων 97 ανήκουν οι ακόλουθες αρμοδιότητες αα) η μέριμνα για τη σύσταση του δικαιώματος της μεταλλειοκτησίας και του καθορισμού των όρων αυτής, η έγκριση των συμβάσεων για την απόκτηση δικαιωμάτων μεταλλειοκτησίας, η βεβαίωση του οφειλόμενου υπέρ του Δημοσίου φόρου, η έγκριση απόκτησης μεταλλευτικών δικαιωμάτων, πλην Αδειών Μεταλλευτικών Ερευνών(ΑΜΕ), σε παραμεθόριες περιοχές ή από αλλοδαπά πρόσωπα, η παράταση ισχύος των Αδειών Μεταλλευτικών Ερευνών (ΑΜΕ) και ο καθορισμός των όρων αυτής, ββ)η εισήγηση για την παραίτηση, έκπτωση ή κατάργηση του δικαιώματος της μεταλλειοκτησίας, η μέριμνα για την κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ιδιοκτησιών για τις ανάγκες μεταλλείων και απαλλοτρίωσης αποθεματικού μεταλλείου και η έκδοση απόφασης επίταξης εδαφικών εκτάσεων για την εξόρυξη λιγνίτη μέχρι τη συντέλεση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, γγ)η εισήγηση για τη μίσθωση δημόσιων μεταλλευτικών χώρων απ ευθείας ή με δημοπρασία και η μέριμνα για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της εφαρμογής των όρων των συμβάσεων αυτών, δδ) η βεβαίωση τελών παραχωρήσεων ιδιωτικών μεταλλείων και μισθωμάτων δημόσιων μεταλλείων και η απόδοσή τους στους δικαιούχους, εε) Η εξέταση προσφυγών εκμεταλλευτών μεταλλείων και λατομείων βιομηχανικών ορυκτών κατά αποφάσεων επιβολής χρηματικών ποινών λόγω μη υποβολής ετήσιων στοιχείων, στστ) Η μέριμνα για όλα τα θέματα που αφορούν την Ναξία Σμύριδα, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, πλην αυτών για τα οποία αρμόδιο είναι το Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων της 96 Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής,ΦΕΚ Α 167/2014, τροποποίηση με το άρθρο 40 του Ν.4305/2014, ΦΕΚ Α 237 σε συνδυασμό με το άρθρο 3 1 α Π.Δ. 24/2015 (ΦΕΚ Α 20/2015) και το άρθρο 4 1, 3 του Π.Δ. 70/2015,ΦΕΚ Α 114/ Άρθρο 46 3γ του Π.Δ. 100/

33 Επιθεώρησης Νοτίου Ελλάδος του Σώματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων. Με το Π.Δ. 73/2015 (ΦΕΚ Α 116/2015)ο κ. Παναγιώτης Σκουρλέτης διορίστηκε στη θέση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και στη θέση του αναπληρωτή Υπουργού ο κ. Ιωάννης Τσιρώνης. 98 Με την υπ αριθμόν 49910/ απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΦΕΚ 848/Υ.Ο.Δ.Δ) 99 ο κ. Μιχαήλ Βερροιόπουλος διορίστηκε στη θέση του Γενικού Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών. Με την υπ αριθμόν Υ.Α.201/ (ΦΕΚ Β 6/2016)ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, με εντολή του Υπουργού και του αναπληρωτή Υπουργού του Υ.Π.ΕΝ, εξουσιοδοτείται προς υπογραφή σε αποφάσεις, έγγραφα και λοιπές διοικητικές πράξεις 100. Ενδεικτικά ο Γενικός Γραμματέας υπογράφει: 41.την απόρριψη αιτήματος για παραχώρηση μεταλλείου ή την χορήγηση ετήσιας παράτασης άδειας Μεταλλευτικών Ερευνών, 51.τις αποφάσεις χορήγησης αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας σε πάσης φύσεως μηχανήματα και σε συγκροτήματα επεξεργασίας ορυκτών μεταλλείων και γεωθερμικών πεδίων χώρων, 57.την έκδοση αποφάσεων περί υπερίσχυσης του δικαιώματος εκμετάλλευσης κοιτασμάτων μεταλλευμάτων ή βιομηχανικών ορυκτών ή μαρμάρων που βρίσκονται εντός λατομικών περιοχών αδρανών υλικών, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ.5 του Ν.2115/1993 (ΦΕΚ 15 Α ), 59.τις αποφάσεις αναπροσαρμογής των χρηματικών ποσών που προβλέπονται στο Μεταλλευτικό Κώδικα (Ν.Δ.210/73) για υποχρεώσεις κατόχων αδείας μεταλλευτικών ερευνών, μεταλλειοκτητών και εκμεταλλευτών μεταλλείων, 60. τις αποφάσεις καθορισμού παγίων μισθωμάτων δημόσιων μεταλλείων, 61. τις συμβάσεις εκμίσθωσης δημοσίων μεταλλείων και γεωθερμικού δυναμικού, κατόπιν εγκριτικής απόφασης και σχετικής εξουσιοδότησης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας(άρθρο 144 Ν.Δ. 210/1973 σε συνδυασμό με τον Ν.3065/2002 ΦΕΚ Α 25/2002 ), 62. τις αποφάσεις έγκρισης απόκτησης μεταλλευτικών δικαιωμάτων, πλην αδειών μεταλλευτικών ερευνών, σε παραμεθόριες περιοχές ή από αλλοδαπά πρόσωπα, 63. τις αποφάσεις διάθεσης του αναλογούντος ποσοστού από τα μισθώματα που βεβαιώνονται και εισπράττονται από το Ελληνικό Δημόσιο για την εκμίσθωση δικαιωμάτων μεταλλειοκτησίας του Δημοσίου σε Δημόσιους Μεταλλευτικούς Χώρους, στους οικείους Δήμους, εντός των ορίων των οποίων διενεργείται η μεταλλευτική δραστηριότητα, σύμφωνα με την 2 του άρθρου 12 του Ν. 98 Βλ. Σχετικό έγγραφο 2 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα και άρθρο 1β της Υ112/2015 (ΦΕΚ 311/Β/2015)- Ανάθεση αρμοδιοτήτων των Τμημάτων Επιθεώρησης Περιβάλλοντος του Σώματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων. 99 Βλ. Σχετικό Έγγραφο 3 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 100 Άρθρο 3 της Υ.Α.201/ , ΦΕΚ Β 6/

34 4203/2013 (ΦΕΚ 235/Α ), 66.τις αποφάσεις παράτασης ισχύος αδειών εκτέλεσης ερευνών στα ιδιωτικά μεταλλεία για μια τριετία (άρθρο του Ν.Δ. 210/73 και άρθρο 10 του Ν.274/76), 76. τον χαρακτηρισμό κατεργασμένου ορυκτού ή υποπαραγώγου του ως προϊόντος μεταλλείου, 78. την εισήγηση για καθορισμό τεχνικών όρων για την απόκτηση του δικαιώματος της μεταλλειοκτησίας, για την παράταση αδειών μεταλλευτικών ερευνών και για την μίσθωση δημόσιων μεταλλευτικών χώρων, 81.την γνωμοδότηση για την έρευνα και εκμετάλλευση μεταλλείων και λατομείων βιομηχανικών ορυκτών, σε δασικές εκτάσεις. Όλες οι αρμοδιότητες για τις οποίες παρέχεται εξουσιοδότηση υπογραφής ασκούνται και από τον εξουσιοδοτούντα ή και από τον αναπληρωτή Υπουργό. 101 Οι συνεχείς μεταβολές στη σύνθεση των Υπουργείων και στις κατανεμηθείσες αρμοδιότητες αποτελούν σημαντικά προβλήματα στην άσκηση της μεταλλευτικής δραστηριότητας, καθόσον απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική ενάσκηση των σχετικών αρμοδιοτήτων αποτελεί τόσο η αυστηρή οριοθέτηση τους, όσο και η διάρκεια της θητείας των προσώπων που τις ασκούν. Για να διατελέσει ένα φυσικό πρόσωπο αξιόλογο υπουργικό έργο πρέπει να έχει ως σύμμαχο τόσο τον χρόνο, όσο και την πρακτική θέαση των αυστηρά οριοθετημένων αρμοδιοτήτων του. Οι συνεχείς τροποποιήσεις των σχετικών διατάξεων δημιουργούν ανασφάλεια δικαίου και συντείνουν στη διαμόρφωση ενός αφιλόξενου επενδυτικού περιβάλλοντος. Το πρόσφατο Π.Δ. 123/2016 (ΦΕΚ Α 208/2016) 102 που δημοσιεύθηκε στην ΕτΚ στις δεν επηρέασε το εύρος των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αν και την επομένη ακολούθησαν ακόμη δύο Προεδρικά Διατάγματα, με το πρώτο να δέχεται τις υποβαλλόμενες παραιτήσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Παναγιώτη Σκουρλέτη καθώς και του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Ιωάννη Τσιρώνη 103 και το δεύτερο να διορίζει στο εξής στη θέση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας τον κ. Γεώργιο Σταθάκη και στην θέση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας τον κ. Σωκράτη Φάμελλο Βλ. Σχετικό έγγραφο 4 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα- Ειδικότερα άρθρο 3( 41-92) και άρθρο 9 4 της ΥΑ 201/ , ΦΕΚ Β 6/2016 (Η αρίθμηση των αρμοδιοτήτων είναι εκ του νόμου). 102 Ανασύσταση και μετονομασία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ανασύσταση του Υπουργείου Τουρισμού, σύσταση Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, μετονομασία Υπουργείων Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. 103 Π.Δ. 124/2016 Αποδοχή παραίτησης Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών, ΦΕΚ Α 209/ Π.Δ.125/2016 Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών, ΦΕΚ Α 210/

35 Δ)Συμβούλιο Μεταλλείων-Ι.Γ.Μ.Ε-Επιθεώρηση Μεταλλείων. Συμβούλιο Μεταλλείων. Το Συμβούλιο Μεταλλείων αποτέλεσε ένα συλλογικό όργανο, το οποίο ασκούσε γνωμοδοτικές αρμοδιότητες. 105 Η σύνθεση του συγκεκριμένου οργάνου ορίζεται στο άρθρο 171 Ν.Δ 210/73σε συνδυασμό με το άρθρο 26 Ν.274/1976. Το Συμβούλιο Μεταλλείων σύμφωνα με το Π.Δ. 238/1979 Περί Οργανισμού του Υπουργείου Βιομηχανίας και Ενέργειας 106 ήταν ένα κατ ιδίαν Συλλογικό Όργανο της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου και γνωμοδοτούσε επί θεμάτων, αναφερόμενων στην έκπτωση μεταλλειοκτήτη λόγω μη συμμόρφωσης του με τις κείμενες διατάξεις, στην εκμίσθωση μεταλλευτικών εν γένει δικαιωμάτων του Δημοσίου και γενικά για κάθε θέμα που οριζόταν το ίδιο αρμόδιο ως προβλεπόταν από την μεταλλευτική νομοθεσία. 107 Με την εισαγωγή του Ν.1232/ επανέρχονται σε ισχύ διατάξεις του Ν.Δ.4352/ Ειδικότερα, και σύμφωνα με το άρθρο 4 2 Ν.1232/1982 καταργούνται όλα τα γνωμοδοτικής και αποφασιστικής αρμοδιότητας συλλογικά όργανα, δηλαδή συμβούλια και επιτροπές, κοινές και ευκαιριακές, δημοσίων γενικά υπηρεσιών, εφόσον δεν διατηρηθούν με κοινές αποφάσεις του Υπουργού Προεδρίας της Κυβέρνησης και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού που εκδίδονται μια φορά για κάθε Υπουργείο, ενώ μετά την κατάργηση συμβουλίων και επιτροπών γνωμοδοτικής αρμοδιότητας, η αποφασιστική αρμοδιότητα ασκείται χωρίς προηγούμενη γνωμοδότηση. Μετά την κατάργηση των αποφασιστικής αρμοδιότητας συμβουλίων και των επιτροπών αποφασίζει μόνο ο Υπουργός ή άλλο κατά τον νόμο αρμόδιο όργανο. Κατόπιν εκδίδεται η ΚΥΑ V-3/Φ.9.6/3 110, στην οποία ορίζεται πλέον ρητά η κατάργηση του Συμβουλίου Μεταλλείων. 111 Έτσι ενώ προβλέπεται από τη μεταλλευτική νομοθεσία η παροχή απλής ή σύμφωνης γνώμης του Συμβουλίου Μεταλλείων, αυτή δεν είναι πλέον απαραίτητη για τη λήψη της σχετικής απόφασης. 105 Άρθρα 4,61,73 3,115,121,144,151 κ.ά του Ν.Δ.210/ Αρθρο 96 ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ-ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ του Π.Δ. 238/1979, ΦΕΚ Α 66/ Άρθρο 96 2 του Π.Δ. 238/ Επαναφορά σε ισχύ, τροποποίηση και συμπλήρωση των διατάξεων του Ν.Δ.4352/1964 και άλλες διατάξεις, ΦΕΚ Α 22/ Περί διατάξεων αφορώσων τους δημόσιους υπαλλήλους ως και περί καταργήσεως Συμβουλίων, Επιτροπών των Δημοσίων Υπηρεσιών κλπ.,φεκ Α 135/ Αναμόρφωση συλλογικών οργάνων γνωμοδοτικής και αποφασιστικής αρμοδιότητας του Υπουργείου Βιομηχανίας και Ενέργειας,ΦΕΚ Β 217/ Βλ. Άρθρο 3 σημ.2 της ΚΥΑ V-3/Φ.9.6/3(ΦΕΚ Β 217/1982). Μεταξύ άλλων καταργούνται και οι Επιτροπές Μεταλλείων των Επιθεωρήσεων Μεταλλείων και οι Επιτροπές Βιομηχανίας των Υπηρεσιών Βιομηχανίας των Νομαρχιών. 35

36 Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών. Το Ι.Γ.Μ.Ε (πρώην ΕΘ.Ι.Γ.Μ.Ε) ιδρύθηκε με τον Ν. 272/ Το Ι.Γ.Μ.Ε. είναι Ν.Π.Ι.Δ. και έχει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, λειτουργεί δε με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και προς χάριν του δημοσίου συμφέροντος. Είναι ένα ερευνητικό Ινστιτούτο και έχει ως σκοπό την γεωλογική μελέτη της χώρας και την έρευνα του υπόγειου πλούτου της, εκτός των υδρογονανθράκων. 113 Για την επίτευξη του ανωτέρω σκοπού προβαίνει σε γεωλογικές μελέτες, υδρογεωλογικές και μεταλλευτικές έρευνες. 114 Ο Υπουργός(πλέον Περιβάλλοντος και Ενέργειας), πέραν των προβλεπόμενων περιπτώσεων του Μεταλλευτικού Κώδικα 115, δύναται να αναθέτει στο Ι.Γ.Μ.Ε. τη διενέργεια ελέγχων, μελετών και γνωμοδοτήσεων για κάθε οικονομοτεχνικό θέμα της μεταλλείας. 116 Σε κάθε περίπτωση, και εφόσον για την έκδοση διοικητικής πράξης κατ εφαρμογήν την μεταλλευτικής νομοθεσίας απαιτείται προηγούμενη γνωμοδότηση οργάνου δέον όπως ζητείται και η γνωμοδότηση του Ι.Γ.Μ.Ε., εξαιρουμένων των περιπτώσεων, στις οποίες το υπό ρύθμιση θέμα αφορά την ασφάλεια ή την αστυνόμευση του μεταλλείου. 117 Μπορεί ο Μεταλλευτικός Κώδικας να μην έχει επικαιροποιηθεί, παρόλα αυτά οι διατάξεις του έχουν τροποποιηθεί κατά καιρούς, ενώ η έλλειψη ενοποιημένης νομοθεσίας έχει ως αποτέλεσμα την έγερση σημαντικών ερωτημάτων και αμφιβολιών σε επίπεδο αρμοδιοτήτων. Στην πράξη το Υπουργείο καταφεύγει πολλές φορές στη συνδρομή του θεσμοθετημένου τεχνικού συμβούλου του (Ι.Γ.Μ.Ε.) που είναι το πλέον αρμόδιο όργανο για να γνωμοδοτήσει σχετικά με τον σκληρό πυρήνα των μεταλλευτικών θεμάτων που ανακύπτουν. Εσωτερική οργάνωση. Με την υπ αριθμόν Δ13/Β/Φ9.6.20/4793 (ΦΕΚ Β 466/2000) Υπουργική Απόφαση εγκρίθηκε ο Κανονισμός Οργανωτικής Διάρθρωσης του Ι.Γ.Μ.Ε. σύμφωνα με το άρθρο 11 Ν.272/ Ο Τομέας που μας απασχολεί εν προκειμένω ρυθμίζεται στο άρθρο 5 του Κανονισμού Οργανωτικής Διάρθρωσης του Ι.Γ.Μ.Ε, ορίζοντας ειδικά τις αρμοδιότητες των επιμέρους Διευθύνσεων. Ο Τομέας Ορυκτών Πόρων και Μεταλλευτικής Έρευνας αποτελείται από τις εξής Διευθύνσεις: α)διεύθυνση Κοιτασματολογίας, β)διεύθυνση 112 Περί Ιδρύσεως Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε),ΦΕΚ Α 50/ Άρθρο 3 Ν.272/1976 σε συνδυασμό με το άρθρο 3 Ν.2702/1999,ΦΕΚ Α 70/ Σύμφωνα με το άρθρο 18 Ν.272/1976 για την επίτευξη των σκοπών του Ι.Γ.Μ.Ε. επιτρέπονται οι αναγκαστικές απαλλοτριώσεις αστικών ή αγροτικών ακινήτων. Επίσης, να αναφέρουμε πως με το ίδιο ΦΕΚ δημοσιεύθηκε ο Ν.273/1976, απονέμοντας στο Ι.Γ.Μ.Ε την αρμοδιότητα διενέργειας μεταλλευτικών ερευνών υπέρ του Δημοσίου στις εξαιρετέες περιοχές σύμφωνα με τον Ν.Δ. 4433/ Π.χ. άρθρα 8 και 12 3 Ν.274/1976 Περί τροποποιήσεως του Μεταλλευτικού Κώδικος,ΦΕΚ Α 50/ Άρθρο 3 3 του Ν.272/ Άρθρο 3 5 του Ν.272/ Διάρθρωση του Ι.Γ.Μ.Ε. 36

37 Στερεών Ενεργειακών Πρώτων Υλών, γ)διεύθυνση Ορυκτολογίας-Πετρογραφίας, δ)διεύθυνση Τεχνολογίας Εμπλουτισμού και Μεταλλουργίας, ε)διεύθυνση Μεταλλευτικής Έρευνας και Οικονομοτεχνικών Μελετών, στ)διεύθυνση Ελέγχου και Γνωμοδοτήσεων Μεταλλείων, η οποία γνωμοδοτεί επί θεμάτων μεταλλευτικής δραστηριότητας, όπως προβλέπεται από τον Ν.272/1976, Ν.273/1976, Ν.Δ.210/1973 και Ν.274/1976, καθώς επίσης και επί θεμάτων που ανατίθενται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το 2011 με την υπ αριθμόν 25200/ ΚΥΑ συγχωνεύονται τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου του ευρύτερου δημόσιου τομέα με την επωνυμία Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης και Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, με απορρόφηση του δεύτερου από το πρώτο, το οποίο και μετονομάζεται σε Εθνικό Κέντρο Βιώσιμης και Αειφόρου Ανάπτυξης (Ε.Κ.Β.Α.Α). Το Κέντρο διαρθρώνεται από την Διεύθυνση Υποστήριξης και Ανάπτυξης, τη Μονάδα Πολιτικών Περιβάλλοντος και το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών και Μελετών (Ι.Γ.Μ.Ε.Μ.) 120 Ειδικότερα, οι σκοποί του Ι.Γ.Μ.Ε.Μ. ορίζονται στο άρθρο 9 1 της ΚΥΑ, ενώ όταν κατά τις κείμενες διατάξεις απαιτείται προηγουμένη γνωμοδότηση οργάνου για την έκδοση διοικητικής πράξης και κατ εφαρμογή της μεταλλευτικής νομοθεσίας, η γνωμοδότηση αυτή ζητείται από το ανωτέρω Κέντρο και το προς τούτο αρμόδιο όργανο απευθύνεται στον Γενικό Διευθυντή του Ι.Γ.Μ.Ε.Μ. Η αρμοδιότητα αυτή δεν συντρέχει, όταν το υπό ρύθμιση θέμα αφορά την ασφάλεια ή την αστυνόμευση μεταλλείων. 121 Όπως ήταν αναμενόμενο η συγχώνευση ενός τόσο σημαντικού νομικού προσώπου κρίθηκε αναποτελεσματική με αποτέλεσμα την επανασύσταση του με την ΚΥΑ 12935/2015(ΦΕΚ Β 1247/2015). Ακολούθως το Ι.Γ.Μ.Ε.Μ αποσπάται από το Ε.Κ.Β.Α.Α και λειτουργεί ως αυτοτελές νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου υπό την επωνυμία Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.), το οποίο ανασυνιστάται και διέπεται από τον Ν.272/1976, όπως τροποποιήθηκε έκτοτε και ισχύει, καθώς και από τις κατ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσες κανονιστικές πράξεις, εφόσον δεν έρχονται σε αντίθεση με άλλες διατάξεις ή και πράξεις που έχουν εκδοθεί από την ημερομηνία δημοσίευσης του σχετικού νόμου. 122 Η υπ αριθμόν 25200/2011ΚΥΑ Συγχώνευση φορέων εποπτευόμενων από τον Υπουργό Π.Ε.Κ.Α καταργείται. 123 Από την έναρξη ισχύος της ΚΥΑ 12935/2015 καταργείται κάθε είδους αντίθετη προς αυτήν διάταξη που αφορά τη συγχώνευση με απορρόφηση του Ι.Γ.Μ.Ε. από το Ε.Κ.Π.Α.Α και τη μετονομασία του δεύτερου σε Ε.Κ.Β.Α.Α σύμφωνα με τις διατάξεις της ΚΥΑ 25200/ Άρθρο 1 2 Συγχώνευση φορέων εποπτευόμενων από τον Υπουργό Π.Ε.Κ.Α, ΦΕΚ Β 2612/ Άρθρο 6 της ΚΥΑ 25200/ Άρθρο 9 2 της ΚΥΑ 25200/ Άρθρο 1 1 της ΚΥΑ 12935/ Άρθρο 1 3 της ΚΥΑ 12935/ Άρθρο 4 της ΚΥΑ 12935/2015 και Ν.272/

38 Επιθεώρηση Μεταλλείων. Με το Π.Δ. 100/ συστήνεται το Σώμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων (ΣΕΠΔΕΜ), το οποίο λειτουργεί σε επίπεδο Γενικής Διεύθυνσης και απαρτίζεται από τις εξής υπηρεσίες που λειτουργούν σε επίπεδο Διεύθυνσης α)επιθεώρηση Βορείου Ελλάδος 126, β)επιθεώρηση Νοτίου Ελλάδος 127 και από το Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών, το οποίο λειτουργεί σε επίπεδο αυτοτελούς Τμήματος. 128 Κάθε Επιθεώρηση αποτελείται από τα εξής Τμήματα α)τμήμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, β)τμήμα Επιθεώρησης Δόμησης και Κατεδαφίσεων, γ) Τμήμα Επιθεώρησης Ενέργειας, δ)τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων. 129 Στους επιχειρησιακούς στόχους των Επιθεωρήσεων Βορείου και Νοτίου Ελλάδος εντάσσεται ο έλεγχος εφαρμογής της μεταλλευτικής και λατομικής νομοθεσίας στους μεταλλευτικούς και λατομικούς χώρους. 130 Ειδικότερα, στο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων ανήκουν οι ακόλουθες αρμοδιότητες: αα)η παρακολούθηση και ο έλεγχος των μεταλλείων, λατομείων και των εγκαταστάσεων επεξεργασίας των ορυκτών, των εργοστασίων εμπλουτισμού και των εξαγωγικών μεταλλουργιών εντός μεταλλευτικών και λατομικών χώρων αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά στην ορθολογική και σύννομη εκμετάλλευση, στην ασφάλεια των έργων, στην προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης ζωής και υγείας, των γειτνιαζουσών εγκαταστάσεων έργων δημόσιας ωφέλειας, καθώς επίσης η επιβολή λήψης των ενδεδειγμένων μέτρων και η επιβολή κυρώσεων, ββ)ο έλεγχος των πάσης φύσεως ερευνητικών έργων που αφορούν τη διενέργεια ερευνών για μεταλλευτικά, ενεργειακά και λατομικά ορυκτά, γγ)ο έλεγχος της κατασκευής των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων επεξεργασίας, ευρισκομένων εντός μεταλλευτικών και λατομικών χώρων σύμφωνα με τις χορηγούμενες άδειες και η επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων στους παραβάτες, δδ)η γνωμοδότηση και η εισήγηση για την αναγκαιότητα των αιτούμενων προς προσωρινή κατάληψη ή απαλλοτρίωση εκτάσεων για την εξυπηρέτηση των αναγκών της εκμετάλλευσης μεταλλείων και λατομείων, καθώς και ο έλεγχος της χρήσης των απαλλοτριωμένων εκτάσεων σύμφωνα με τη μεταλλευτική και λατομική νομοθεσία, εε)η διενέργεια αυτοψιών και η σύνταξη εκθέσεων πραγματογνωμοσύνης για ατυχήματα/δυστυχήματα σε μεταλλεία και λατομεία, καθώς και σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας των ορυκτών που βρίσκονται εντός των μεταλλευτικών ή των 125 Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ΦΕΚ Α 167/2014, σε συνδυασμό με το άρθρο 3 1 α του Π.Δ. 24/2015, ΦΕΚ Α 20/2015 και το άρθρο 4 1 και 3 Π.Δ. 70/2015, ΦΕΚ Α 114/ Χωρική αρμοδιότητα: Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Βορείου Αιγαίου και Ηπείρου, άρθρο 10 2 α του Π.Δ.100/ Χωρική αρμοδιότητα: Περιφέρειες Αττικής, Στερεάς Ελλάδος, Πελοποννήσου, Νοτίου Αιγαίου, Κρήτης, Ιονίου και Δυτικής Ελλάδος(άρθρο 10 2β Π.Δ.100/2014). 128 Άρθρο 10 2γ του Π.Δ. 100/ Άρθρο 10 3 του Π.Δ.100/ Άρθρο 11 1ζ του Π.Δ.100/

39 λατομικών χώρων αντίστοιχα 131, στστ) Η προσωρινή απαγόρευση και η ανάκληση, καθώς και η εισήγηση αρμοδίως για την οριστική διακοπή της λειτουργίας μεταλλείων και λατομείων για λόγους ασφαλείας, ζζ)η αξιολόγηση των στοιχείων δραστηριότητας των μεταλλείων και λατομείων που υποβάλλονται από τις επιχειρήσεις και η γνωμοδότηση για την ακρίβεια αυτών, ηη)ο έλεγχος της εφαρμογής της μεταλλευτικής νομοθεσίας για το γεωθερμικό δυναμικό, θθ)όλες οι λοιπές γνωμοδοτήσεις που προβλέπονται από την κείμενη μεταλλευτική και λατομική νομοθεσία, η αξιολόγηση και γνωμοδότηση επί της δραστηριότητας κάθε μεταλλείου και η σύνταξη αντίστοιχων εκθέσεων κρισιολόγησης, καθώς και η εκτίμηση της αξίας των μεταλλείων, των λατομείων και των εγκαταστάσεων αυτών, 132 ιι)κάθε συναφές προς τις ανωτέρω αρμοδιότητες θέμα που ανατίθεται στις Επιθεωρήσεις Μεταλλείων από τις κείμενες διατάξεις και τον Κανονισμό Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (Κ.Μ.Λ.Ε) Η Επιθεώρηση Μεταλλείων ελέγχει την τήρηση της ακόλουθης εργατικής νομοθεσίας από τους εκμεταλλευτές μεταλλείων: α)ν.1568/1985 «Υγιεινή και Ασφάλεια των Εργαζομένων», β) Ν. 3850/2010 «Κύρωση του Κώδικα Νόμων για την Υγεία και την Ασφάλεια των Εργαζομένων», γ) Κ.Υ.Α. Δ7/Α/Φ1/14080/732/1996 (Οδηγία 92/104 ΕΟΚ), δ) Π.Δ. 294/1988 «Ελάχιστος χρόνος απασχόλησης τεχνικού ασφαλείας», και ζ) Π.Δ. 17/1996 «Μέτρα για την Βελτίωση της Ασφάλειας και της Υγείας των Εργαζομένων κατά την Εργασία σε Συμμόρφωση με τις Οδηγίες 89/391 ΕΟΚ και 91/183 ΕΟΚ». 132 Σε συνδυασμό με το Ν.Δ. 180/1974(ΦΕΚ 347/Α/1974) Περί ρυθμίσεως θεμάτων ανακυπτόντων κατά την εφαρμογήν του Μεταλλευτικού Κώδικος λόγω καταργήσεως των Περιφερειακών Διοικήσεων. Ειδικότερα άρθρο 1 2: Ομοίως όπου εις το αυτό ως άνω Ν.Δ. 210/73 γίνεται μνεία Περιφερειακή Διοίκηση, Υπηρεσία Μεταλλείων Περιφερειακής Διοικήσεως ή Προϊστάμενος της Υπηρεσίας ταύτης ή Επιτροπή Βιομηχανίας Περιφερειακής Διοικήσεως νοείται αντιστοίχως η οικεία Επιθεώρηση Μεταλλείων ή ο Προϊστάμενος ταύτης ή η υπό του άρθρου 6 του παρόντος Ν.Δ/τος προβλεπόμενη οικεία Επιτροπή Μεταλλείων. (Η Επιτροπή Μεταλλείων καταργήθηκε με το άρθρο 3 σημ.7 ΚΥΑ V- 3/Φ.9.6/3 Αναμόρφωση συλλογικών οργάνων γνωμοδοτικής και αποφασιστικής αρμοδιότητας του Υπουργείου Βιομηχανίας και Ενέργειας,ΦΕΚ Β 217/1982). 133 Υ.Α. Δ7/Α/οικ.12050/2223, ΦΕΚ 1227 Β

40 Ε)Μεταλλευτική δραστηριότητα. Άρθρο 18Σ 1. Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την ιδιοκτησία και τη διάθεση των μεταλλείων, ορυχείων( ) Το κύριο νομικό εργαλείο της μεταλλευτικής δραστηριότητας, ήτοι το Ν.Δ. 210/ αποτελείται από τα εξής Κεφάλαια: 1.Γενικαί Διατάξεις(άρθρα 1-14) 135, 2.Μεταλλευτική Έρευνα(άρθρα 15-43) 136,3.Παραχώρησις Μεταλλείου(άρθρα 44-64) 137, 4.Μεταλλειοκτησία(άρθρα 65-87) 138, 5.Συμμεταλλειοκτησία και Ρύθμισις των μεταξύ Συμμεταλειοκτητών σχέσεων(άρθρα ) 139,6.Υποχρεώσεις και Δικαιώματα των Μεταλλειοκτητών (άρθρα ) 140, 7.Μεταλλευτικά δικαιώματα του Δημοσίου(άρθρα ) 141,8.Έλεγχος και Εποπτεία Εκμεταλλεύσεως Μεταλλείων-Κυρώσεις (άρθρα ) 142, 9.Συλλογικά Όργανα(άρθρα ) 143, 10.Ειδικαί Διατάξεις(άρθρα ) 144, 11.Μεταβατικαί διατάξεις (άρθρα ) 145, 12.Τελικαί Διατάξεις(άρθρα ) Σε συνδυασμό με τον Ν.274/1976 Περί τροποποιήσεως του Μεταλλευτικού Κώδικος,ΦΕΚ Α 50/6-3-76, που επέφερε τις σημαντικότερες τροποποιήσεις στο Ν.Δ. 210/73 και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του, αν και έχουν παρέλθει σαράντα έτη από τη δημοσίευση του Ν.Δ. δεν συναντάται επικαιροποιημένος και ενοποιημένος Μεταλλευτικός Κώδικας. Οι επιμέρους ρυθμίσεις για την μεταλλευτική δραστηριότητα συναντώνται διάσπαρτες σε πλήθος Υ.Α.,Ν.Δ.,Π.Δ. και Νόμων. 135 Στο συγκεκριμένο Κεφάλαιο περιλαμβάνονται τόσο οι γενικές προϋποθέσεις ρύθμισης του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας των αλλοδαπών, φυσικών και νομικών προσώπων, όσο και οι προϋποθέσεις κτήσης δικαιωμάτων σε παραμεθόριες και άλλες περιοχές. 136 Τίθενται οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση άδειας μεταλλευτικών ερευνών, ενώ ρυθμίζονται ειδικά τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του δικαιούχου άδειας μεταλλευτικών ερευνών. 137 Σε αυτό το Κεφάλαιο τίθενται οι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη σύσταση του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας, καθώς επίσης και οι δυνατότητες που έχει ο μεταλλειοκτήτης και η Διοίκηση στην περίπτωση που παραβιάζονται οι παρούσες νομοθετικές διατάξεις. 138 Στο παρόν Κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην έννοια της μεταλλειοκτησίας, στο περιεχόμενο της και στις πιθανές μεταβολές που μπορεί να επέλθουν. 139 Το συγκεκριμένο Κεφάλαιο αναφέρεται στο περιεχόμενο της συμμεταλλειοκτησίας, στη διαχείριση του κοινού μεταλλείου και στην ευθύνη των συμμεταλλειοκτητών. 140 Γίνεται ειδικότερη αναφορά στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις των μεταλλειοκτητών, καθώς επίσης προβλέπεται η δυνατότητα αναγκαστικής απαλλοτρίωσης τόσο ακινήτων για την αποδοτικότερη εκμετάλλευση του μεταλλείου, όσο και των αποθεματικών μεταλλείων στην περίπτωση που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της ορθής εκμετάλλευσης του μεταλλείου. 141 Στο συγκεκριμένο Κεφάλαιο ρυθμίζεται το αποκλειστικό δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου, καθώς επίσης τίθεται η απαγόρευση υπομίσθωσης επί συμβάσεων μισθώσεως των σχετικών δικαιωμάτων του Δημοσίου. 142 Στο παρόν Κεφάλαιο τίθενται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για την έκδοση άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας των μηχανημάτων που εξυπηρετούν την εκμετάλλευση μεταλλείου, αναφέρονται οι προϋποθέσεις για την άδεια ανεγέρσεως κατοικιών, γραφείων, αποθηκών κ.ά, καθώς επίσης τίθενται οι αστικές και ποινικές κυρώσεις στην περίπτωση παράνομης εκμετάλλευσης. 143 Σύσταση του Συμβουλίου Μεταλλείων και του Διοικητικού Δικαστηρίου Μεταλλείων. 144 Αναφέρεται κυρίως στις φορολογικές υποχρεώσεις και απαλλαγές των μεταλλειοκτητών. 145 Ρύθμιση των δικαιωμάτων και των εννόμων σχέσεων προ και μετά της ισχύος του Νομοθετικού Διατάγματος. 146 Στο τελευταίο Κεφάλαιο γίνεται αναφορά στις καταργούμενες, στις διατηρούμενες, καθώς επίσης και στις τελικές διατάξεις του παρόντος Νομοθετικού Διατάγματος. 40

41 ΜΕΡΟΣ Α ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΔΕΙΑ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Το άρθρο 3 του Ν.Δ 210/ ρυθμίζει το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης των μεταλλευτικών ορυκτών, εισάγοντας μια εξαίρεση για τα ορυκτά που αποκλειστικά δικαιούχος είναι το Δημόσιο σύμφωνα με το άρθρο 143 του Ν.Δ 210/ Οποιαδήποτε αμφιβολία σχετικά με τη κατηγορία στην οποία υπάγεται το μεταλλευτικό ορυκτό αίρεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 149 Το δικαίωμα κυριότητας του εδάφους είναι ανεξάρτητο από το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης των μεταλλευτικών ορυκτών, είτε αυτά βρίσκονται στην επιφάνεια του εδάφους, είτε στο υπέδαφος. Εν αντιθέσει το δικαίωμα κυριότητας επί μεταλλείου (μεταλλειοκτησία) συνδέεται άρρηκτα με τις μεταλλευτικές έρευνες, οι οποίες αποτελούν κατά τους κανόνες της επιστήμης και τέχνης επιστημονικές μελέτες ή έργα πάσης φύσεως επιφανειακώς ή υπογείως σε ορισμένη περιοχή προς διαπίστωση των κοιτασμάτων μεταλλευτικών ορυκτών. 150 Για τη διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών είτε αυτές γίνονται σε ιδιόκτητο έδαφος, είτε σε άλλο 151 θα πρέπει να έχει χορηγηθεί ειδική άδεια, στο εξής ΑΜΕ. Το δικαίωμα που απορρέει από την αίτηση για τη χορήγηση άδειας μεταλλευτικών ερευνών δεν είναι δεκτικό μεταβιβάσεως δια δικαιοπραξίας εν ζωή. 152 Ρητά αποκλείεται η διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών σε δημόσιες, δημοτικές ή κοινοτικές οδούς και πλατείες, καθώς επίσης και σε σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις, αεροδρόμια, νεκροταφεία ή άλλους χώρους και εκτάσεις δημόσιας χρήσης. Η διενέργεια 147 Περί Μεταλλευτικού Κώδικος,ΦΕΚ 277/Α/ Άρθρο 143 του Ν.Δ. 210/1973: ικαίωµα αναζητήσεως, ερεύνης και εκµεταλλεύσεως των αµέσως εποµένων µεταλλευτικών ορυκτών κέκτηται µόνον το ηµόσιον : α) Των υδρογονανθράκων εν υγρά και αεριώδει καταστάσει, β)των στερεών καυσίµων ορυκτών υλών(λιγνίτου, τύρφης κ.λπ.), γ) Των ορυκτών υλών των περιεχουσών εις εκµεταλλευσίµους ποσότητας ραδιενεργά στοιχεία, δ) Των φυσικών ατµών (πηγών γεωθερµικής ενεργείας), ε)των γηγενών αερίων, στ)της σµύριδος, ζ)του ορυκτού χλωριούχου νατρίου µετά των παρακολουθούντων αυτό αλάτων, η) Των φυσικών εναποθέσεων οργανικών λιπασµάτων. 149 Άρθρο 4 του Ν.Δ. 210/ Άρθρα 15 και 16 του Ν.Δ.210/ Π.χ. σε έδαφος που δεν έχει δικαίωμα κυριότητας ο αιτών τη χορήγηση ΑΜΕ, αλλά κάποιος τρίτος, ακόμα και σε δημόσια έκταση. Οι μόνες εξαιρέσεις που τίθενται, όπως θα δούμε παρακάτω είναι οι δημόσιοι, δημοτικοί ή κοινοτικοί οδοί και πλατείες, οι σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις, τα αεροδρόμια, νεκροταφεία ή άλλοι χώροι και εκτάσεις δημοσίας χρήσης, οι Δημόσιοι Μεταλλευτικοί Χώροι (26 5Ν.Δ.210/73) και οι εξαιρετέες περιοχές για έρευνα υπέρ του Δημοσίου (Ν.Δ. 4433/1964). 152 Άρθρο 26 6 του Ν.Δ. 210/73. Σε κάθε περίπτωση το ανωτέρω δικαίωμα μπορεί να κληρονομηθεί Βλ. Σχετικό ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΜΕ στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 41

42 μεταλλευτικών ερευνών διέπεται και από τις διατάξεις του ισχύοντος Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών. 153 Για τη χορήγηση ΑΜΕ πρέπει προηγουμένως να επιδοθεί σχετική αίτηση στην οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης της Περιφερειακής Ενότητας που κείται ο αιτούμενος χώρος. Η συγκεκριμένη αίτηση καταχωρίζεται στο τηρούμενο βιβλίο Μεταλλείων. 154 Εφόσον τμήμα του αιτούμενου χώρου κείται και σε άλλη Περιφερειακή Ενότητα, πρέπει να επιδοθεί αντίστοιχη αίτηση στη Διεύθυνση Ανάπτυξης της συγκεκριμένης Περιφερειακής Ενότητας. i)περιεχόμενο αίτησης: 155 1)Το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνση κατοικίας του αιτούντος. Εφόσον ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο, αναγράφεται η επωνυμία, η έδρα και η διεύθυνση του νομικού προσώπου, 156 2) Η ακριβής περιγραφή των ορίων του αιτούμενου προς έρευνα χώρου, ο οποίος πρέπει να είναι συνεχής 157 και να μην ξεπερνά σε έκταση τα δέκα τετραγωνικά χιλιόμετρα 158, 3)Η αναφορά στον Δήμο και στην Περιφερειακή Ενότητα που κείται ο αιτούμενος προς έρευνα χώρος. Με την αίτηση συνυποβάλλεται διπλότυπο είσπραξης δημοσίου ταμείου τριών χιλιάδων ευρώ(3.000,00 ) υπέρ του Δημοσίου, και πιστοποιητικό ιθαγένειας του αιτούντος φυσικού προσώπου, επί δε νομικών προσώπων συνυποβάλλεται απόσπασμα Καταστατικού, στο οποίο περιέχεται η έδρα και ο σκοπός του νομικού προσώπου. Το ως άνω ποσό δύναται να αναπροσαρμόζεται με το πέρας τριών ετών κατόπιν έκδοσης σχετικής απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 159 Η αίτηση είναι αυτοδικαίως άκυρη 160, εφόσον δεν πληρούνται οι τιθέμενες εκ των άρθρων 20 1,21 1,22 1 του Ν.Δ.210/73 και 12 6 του ν.4203/2013 προϋποθέσεις 161, ενώ εάν αυτές πληρούνται δημιουργούν υπέρ του αιτούντος δικαίωμα προτεραιότητας, το οποίο ανατρέχει στο χρόνο επίδοσης της αίτησης, μόνο εφόσον κατά την ημέρα της επίδοσης δεν υφίστανται προγενέστεροι τίτλοι. 162 Στην περίπτωση που επιδίδονται την ίδια ημέρα για τον ίδιο χώρο περισσότερες αιτήσεις, δικαίωμα προτεραιότητας έχει ο αιτών με τη χρονικά πρωθύστερη επιδοθείσα αίτηση Άρθρο 17,18,19 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 20 του Ν.Δ.210/ Βλ. Σχετικό έγγραφο 5 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 156 Άρθρο 21 1α του Ν.Δ. 210/ Ο αιτούμενος χώρος μπορεί να αποτελείται από περισσότερα του ενός ακίνητα. Πρέπει δε να είναι συνεχής και να μην συμπίπτει με μεταλλευτικό χώρο του Δημοσίου. 158 Άρθρο 21 1β και Άρθρο 22 1 του Ν.Δ 210/73 Τα όρια του αιτούμενου χώρου προσδιορίζονται δια αζιμουθιακών συντεταγμένων αναγόμενων στο Ελληνικό Γεωδαιτηκό Σύστημα Αναφοράς. 159 Άρθρο 12 6 του Ν. 4203/2013 Ρυθμίσεις θεμάτων ΑΠΕ και άλλες διατάξεις προς αντικατάσταση του άρθρου 23 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 24 του Ν.Δ. 210/ Βλ. Σχετικό έγγραφο 6 και 7 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 162 Άρθρο 25 1 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 25 2 του Ν.Δ. 210/73. 42

43 Επίσης, αυτοδικαίως άκυρη είναι η αίτηση προς έρευνα χώρου για τον οποίο έχει εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα οριστικής παραχώρησης 164 ή έχει χορηγηθεί προηγούμενη έγκυρη ή αμετάκλητη 165 άδεια μεταλλευτικών ερευνών ή έχει κατατεθεί προγενέστερη έγκυρη αίτηση για τη χορήγηση άδειας μεταλλευτικών ερευνών. 166 Το ίδιο ισχύει ακόμη και αν η σύμπτωση των αιτούμενων χώρων είναι μερική. 167 Τέλος, η αίτηση κρίνεται αυτοδικαίως άκυρη και στην περίπτωση που ο αιτούμενος χώρος συμπίπτει με μεταλλευτικό χώρο που ανήκει στο Δημόσιο. 168 Εφόσον η αίτηση κριθεί αυτοδικαίως άκυρη 169,η αρμόδια Διεύθυνση Ανάπτυξης υποχρεούται να εκδώσει σχετική απορριπτική απόφαση, η οποία εγγράφεται στο οικείο βιβλίο Μεταλλείων. 170 ii)προϋποθέσεις για τη χορήγηση ΑΜΕ. Θετικές. 1)Πλήρωση των προϋποθέσεων των άρθρων 20,21 1,22 1 του Ν.Δ.210/73 και 12 6 του Ν.4203/2013, 2)Ο αιτούμενος χώρος να είναι ελεύθερος κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 26 του Ν.Δ. 210/73. Αρνητικές. 1)Να μην συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος, αναγόμενοι στην ασφάλεια της χώρας 171 που να δικαιολογούν τη μη χορήγηση της. Σε πολλές περιπτώσεις λόγοι δημοσίου συμφέροντος δικαιολογούν την επιβολή επιπρόσθετων όρων κατά τη χορήγηση της ΑΜΕ 172, ενώ αν οι λόγοι κρίνονται υπέρτεροι της μεταλλευτικής δραστηριότητας είναι δυνατός και ο περιορισμός του αιτούμενου χώρου. 173 Η παραβίαση των όρων αυτών επιφέρει την ανάκληση της ΑΜΕ. 174 Η πρωτότυπη κτήση μεταλλευτικών δικαιωμάτων συντελείται με μια σύνθετη διαδικασία και οι όροι που τίθενται κατά τη χορήγηση της ΑΜΕ ακολουθούν το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας. 175 Η οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης, αφού παραλάβει την αίτηση για τη 164 Βλ. Σχετικό έγγραφο 8 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 165 Άρθρο 26 3 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 26 1 του Ν.Δ. 210/73 Βλ. Σχετικό έγγραφο 9 (αριθμ.10) στην Ενότητα Σχετικά έγγραφα. 167 Άρθρο 26 2 του Ν.Δ 210/ Άρθρο 26 5 του Ν.Δ 210/73 Βλ. Σχετικό έγγραφο 10 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 169 Άρθρα 24 και 26 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 27 του Ν.Δ 210/ Άρθρο 31 1 του Ν.Δ. 210/73 Βλ. Σχετικό έγγραφο 11(αριθμ.11) στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 172 Άρθρο 31 του Ν.Δ.210/73.Σε κάθε περίπτωση απαιτείται αιτιολογημένη απόφαση. Όταν η αίτηση έχει κατατεθεί από περισσότερους του ενός και οι λόγοι συντρέχουν στο πρόσωπο του ενός, η αίτηση απορρίπτεται ως προς αυτόν με αποτέλεσμα την προσαύξηση των μερίδων των υπολοίπων. 173 Άρθρα 32 και 33 1 Ν.Δ. 210/73, Βλ. Σχετικό έγγραφο 12 και Απόφαση ΤρΔΕφΘεσ 239/2010 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 174 Άρθρα 31 1 εδ.2 ο και 32 4 Ν.Δ. 210/ Άρθρο 61 του Ν.Δ. 210/73 παραπέμπει σε άρθρα 31 και 32 του Ν.Δ.210/73. 43

44 χορήγηση της ΑΜΕ και πριν από τη χορήγηση της, αιτείται μιας σειράς γνωμοδοτήσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες. 176 Η υποβολή από τον δικαιούχο ΑΜΕ νέας αίτησης για τη χορήγηση νέας ΑΜΕ δεν επιτρέπεται ακόμη και αν κατά την κατάθεση της σχετικής αίτησης έχει υποβληθεί ταυτόχρονη παραίτηση από το σχετικό δικαίωμα. 177 Σε σχετικό ερώτημα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας απήντησε πως η βούληση του νομοθέτη προκύπτει τόσο από την περιορισμένη χρονική διάρκεια της ΑΜΕ, όσο και από την απαγόρευση παράτασης της ισχύος της (αν εξαιρέσουμε τις αυστηρές προϋποθέσεις για τη χορήγηση ετήσιας παράτασης της ισχύος της). Έτσι λοιπόν η υποβολή αίτησης για χορήγηση ΑΜΕ με ταυτόχρονη υποβολή παραιτήσεως από την προηγουμένως χορηγηθείσα και ισχύουσα ΑΜΕ συνιστά εκ του πλαγίου απόπειρα παράτασης της ισχύος της και για αυτόν τον λόγο η νέα αίτηση θα πρέπει να απορρίπτεται. Διαφορετικά πρέπει να αντιμετωπίζεται η υποβολή αίτησης χορήγησης ΑΜΕ για τον ίδιο χώρο που αφορούσε προγενέστερη άδεια μετά τη λήξη της τριετούς ισχύος της, στην περίπτωση που από τα συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά μπορεί εύλογα να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η μη διενέργεια μεταλλευτικής έρευνας δεν οφειλόταν σε υπαιτιότητα του κατόχου της, δεδομένου ότι δεν προκύπτει ρητή απαγόρευση υποβολής νέας αίτησης για χώρο που αφορούσε σχετική ΑΜΕ από τον κάτοχο αυτής μετά την πάροδο της προβλεπόμενης ισχύος της. Σημαντική ρύθμιση απόρροια του δικαιώματος προτεραιότητας εισάγει το άρθρο 33 1 του Ν.Δ.210/73, στο οποίο ορίζεται πως το δικαίωμα προτεραιότητας του αιτούντος παραμένει ισχύον στην περίπτωση έκλειψης εντός τριετίας από τη δημοσίευση της απόφασης της οικείας Διεύθυνσης Ανάπτυξης των λόγων δημοσίου συμφέροντος (31 1) που δικαιολόγησαν τη μη χορήγηση της. Ενώ εάν οι λόγοι τούτοι δεν εκλείψουν και μετά την πάροδο της τριετίας, το δικαίωμα προτεραιότητας του αιτούντος απόλλυται αυτοδίκαια χωρίς να είναι απαραίτητη οποιαδήποτε άλλη ενέργεια της Διοικήσεως Π.χ. Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας(άρθρο 10 Ν.3028/2002), Σώμα Στρατού, Ι.Γ.Μ.Ε (Διεύθυνση Ελέγχου και Γνωμοδοτήσεων), Διεύθυνση Τουρισμού, Δασαρχείο (κατηγοριοποιεί την τυχόν δασική έκταση) (Άρθρο 4 Ν.998/79), ενώ η έγκριση διενέργειας μεταλλευτικών και λατομικών εργασιών εντός δημοσίων δασών και δασικών εκτάσεων σύμφωνα με το άρθρο 57 του ν. 998/1979 (ΦΕΚ 289 Α ) αποτελεί αρμοδιότητα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (άρθρο 280ΙΙ 4 Ν.3852/2010), Βλ. Σχετικό Έγγραφο Γνωμοδοτήσεις για την χορήγηση άδειας μεταλλευτικών ερευνών και Έγκριση Επέμβασης σε δασικές εκτάσεις-αποκεντρωμενη ΔΙΟΙΚΗΣΗ στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 177 Α. Τάχος, Μεταλλεία-Νομικό καθεστώς,σκοπός- Άδεια «μεταλλευτικών ερευνών» και νομική φύση του σχετικού δικαιώματος - Περιορισμοί στην κτήση & άσκηση του δικαιώματος «μεταλλευτικών ερευνών» ένεκα κατάχρησης δικαιώματος, καταστρατήγησης του νόμου & αδράνειας του κατόχου αδείας, Περιβάλλον και Δίκαιο, Τεύχος 2/2004 σελ.159 επ. και Α. Τάχος, Μεταλλευτικός Κώδικας (ΜΚ) - Έννοια και περιεχόμενο της αρχής της προτεραιότητας - Συνέπειες της αρχής της προτεραιότητας - Διοικητική αναστολή εκτέλεσης διοικητικών πράξεων του ΜΚ και αρχή της προτεραιότητας, Περιβάλλον και Δίκαιο, Τεύχος 1/2016 σελ.30,βλ. Σχετικό Έγγραφο 13 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 178 Άρθρο 33 2 του Ν.Δ. 210/73. 44

45 iii)δημοσίευση των αποφάσεων της Διοικήσεως. Οι αποφάσεις που αφορούν την παροχή, άρνηση, τροποποίηση ή ανάκληση της ΑΜΕ δημοσιεύονται περιληπτικά στην ΕτΚ εντός τριάντα ημερών από την έκδοση τους. 179 Η απόφαση, η οποία παρέχει ή τροποποιεί την ΑΜΕ, ισχύει για τρία έτη από την δημοσίευση της, 180 χωρίς να είναι δυνατή η παράταση της. 181 iv)προσφυγή του αιτούντος. Οι ανωτέρω αποφάσεις υπόκεινται σε προσφυγή τόσο από τον αιτούντα τη χορήγηση της ΑΜΕ, όσο και από οποιονδήποτε τρίτο, ο οποίος εγείρει αξιώσεις σχετικές με τα μεταλλευτικά δικαιώματα του αιτούμενου χώρου. 182 Η προσφυγή ασκείται ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου εντός εξήντα μέρων από τη δημοσίευση της σχετικής αποφάσεως στην ΕτΚ. 183 Ενώ προβλέπεται και η άσκηση της ειδικής διοικητικής προσφυγής από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον ενώπιον του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. 184 v)παραίτηση από την αίτηση για τη χορήγηση της ΑΜΕ-Παραίτηση από την ΑΜΕ. Με την υποβολή του εγγράφου παραίτησης από την αίτηση για τη χορήγηση της ΑΜΕ ο χώρος ελευθερώνεται και η σχετική δήλωση παραίτησης καταχωρείται στο οικείο βιβλίο Μεταλλείων της αρμόδιας Διεύθυνσης Ανάπτυξης. 185 Στην περίπτωση που την αίτηση υποβάλλουν περισσότεροι, η μερίδα του παραιτηθέντος προσαυξάνει τις μερίδες των υπολοίπων. 186 Το συνυποβαλλόμενο της αίτησης διπλότυπο είσπραξης, ποσού τριών χιλιάδων ευρώ (3.000,00 ), δεν επιστρέφεται στον αιτούντα. 187 Η δήλωση παραίτησης από την αίτηση για τη χορήγηση της ΑΜΕ πραγματοποιείται με απλό έγγραφο χωρίς να απαιτείται η τήρηση ειδικού τύπου εγγράφου. Διαφορετικά ρυθμίζεται εκ του νόμου η παραίτηση από την ίδια την ΑΜΕ. 188 Ο δικαιούχος υποβάλλει με συμβολαιογραφική πράξη την παραίτηση από τα δικαιώματα του στην οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης της Περιφερειακής Ενότητας που κείται ο αιτούμενος χώρος. 189 Η συγκεκριμένη δήλωση γίνεται υποχρεωτικά δεκτή με απόφαση που δημοσιεύεται 179 Άρθρο 34 1 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 3 του Ν.274/76 (Τροποποίηση του άρθρου 34 2 Ν.Δ.210/73). 181 Άρθρο 34 3 του Ν.Δ 210/ Άρθρο 35 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 36 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 227 Ν.3852/2010 βλ. Υπ αριθμ. 245 υποσημείωση. 185 Άρθρο 28 1 και 2 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 28 3 του Ν.Δ. 210/73.Η ίδια ρύθμιση φυλάσσεται και στις περιπτώσεις έλλειψης διαδόχων ή έκπτωσης του αιτούντα. 187 Άρθρο 28 4 του Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 12 6 Ν.4203/2013 (Τροποποίηση του άρθρου 23 του Ν.Δ. 210/73). 188 Άρθρα 42 και 43 του Ν.Δ 210/ Άρθρο 42 του Ν.Δ.210/73. 45

46 στην ΕτΚ, 190 εφόσον δεν παραβιάζονται δικαιώματα τρίτων από υποβληθείσες προς έγκριση συμβάσεις κατά το άρθρο 74 του Ν.Δ. 210/ Από τη στιγμή που η παραίτηση θα γίνει δεκτή ο χώρος, ο οποίος περιγράφεται στην ΑΜΕ, καθίσταται ελεύθερος, 192 ενώ στην περίπτωση που οι δικαιούχοι είναι περισσότεροι, η μερίδα του παραιτηθέντος έχει ως αποτέλεσμα την προσαύξηση των μερίδων των υπολοίπων, οι οποίοι ενέχονται σε κάθε περίπτωση μέχρι της αξίας της προσαυξημένης μερίδας. 193 Αίτηση για παραίτηση από τα δικαιώματα της ΑΜΕ μπορεί να υποβληθεί και στην περίπτωση που έχει μεν κατατεθεί αίτηση για Οριστική Παραχώρηση Μεταλλείου και πριν την έκδοση του Πρ.Δ/τος περί Οριστικής Παραχώρησης έχει εκδοθεί απόφαση της οικείας Διεύθυνσης Ανάπτυξης περί χορήγησης άδειας εκμετάλλευσης του μεταλλείου σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 41 2 Ν.Δ.210/ Ο δικαιούχος της ΑΜΕ ή ο διάδοχος αυτού ή οποιοσδήποτε άλλος πιθανός δικαιούχος έχει οιονεί νομή στον περιγραφόμενο χώρο και νομιμοποιείται ενεργητικά στην άσκηση των αγωγών περί νομής τόσο έναντι τρίτων, όσο και έναντι του ιδιοκτήτη του εδάφους, έχοντας ως σκοπό την απρόσκοπτη διεξαγωγή των απαραίτητων μεταλλευτικών ερευνών. 195 Ο δικαιούχος της ΑΜΕ συνεχίζει να έχει οιονεί νομή και κατά το χρονικό σημείο υποβολής της τυπικά έγκυρης αίτησης για την οριστική παραχώρηση του συγκεκριμένου χώρου και έως την έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος. Επιπλέον, ο δικαιούχος της ΑΜΕ και μέχρι την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος περί οριστικής παραχώρησης του μεταλλείου έχει το δικαίωμα να προβαίνει σε περαιτέρω μεταλλευτικές έρευνες Βλ. Σχετικό Έγγραφο 14 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 191 Άρθρο 74 1 του Ν.Δ. 210/73: 1. Αι συµβάσεις αι έχουσαι αντικείµενον την σύστασιν, αλλοίωσιν, ή µετάθεσιν µεταλλευτικών εν γένει δικαιωµάτων ή την παραχώρησιν της χρήσεως ή της χρήσεως και καρπώσεως τούτων απορρεόντων εξ αδείας µεταλλευτικών ερευνών ή εκ παραχωρηθέντος µεταλλείου, ως και αι τροποποιούσαι ταύτας, συντελούνται από της εγκρίσεώς των κατά τας εις την παρ. 1(περ.α ) του άρθρου 76 του παρόντος οριζόµενα. 192 Η πράξη της Διοίκησης περί αποδοχής της παραίτησης έχει διαπιστωτικό χαρακτήρα και αναδρομική ισχύ. Ο αιτούμενος χώρος καθίσταται ελεύθερος από τον χρόνο υποβολής της παραιτήσεως, ενώ εάν άλλος αιτών έχει καταθέσει στο ενδιάμεσο διάστημα αίτηση για τη χορήγηση αδείας μεταλλευτικών ερευνών, αυτή κρίνεται έγκυρη, εφόσον αναφέρεται σε ex lege ελεύθερο χώρο. Βλ. Α. Τάχος, Μεταλλευτικός Κώδικας (ΜΚ) - Έννοια και περιεχόμενο της αρχής της προτεραιότητας - Συνέπειες της αρχής της προτεραιότητας - Διοικητική αναστολή εκτέλεσης διοικητικών πράξεων του ΜΚ και αρχή της προτεραιότητας, Περιβάλλον και Δίκαιο, Τεύχος 1/2016 σελ Άρθρο 43 του Ν.Δ. 210/73.Η ίδια ρύθμιση φυλάσσεται και στις περιπτώσεις έλλειψης διαδόχων ή έκπτωσης του δικαιούχου. 194 Άρθρο 41 2 του Ν.Δ.210/73: 2. Ο εκδούς όµως την άδειαν µεταλλευτικών ερευνών Νοµάρχης, δύναται, µετά την υποβολή υπό του αδειούχου ή του διαδόχου αυτού ή του εξ αυτών έλκοντος δικαιώµατα της πληρούσης τους νοµίµους όρους αιτήσεως περί παραχωρήσεως, να επιτρέψη την εκµετάλλευσιν των εκ των ερευνών διαπιστωθέντων κοιτασµάτων µεταλλευτικών ορυκτών εάν, εκ της υποβληθείσης ιδία οικονοµοτεχνικής µελέτης ή και εκ λοιπών προσθέτων στοιχείων ή λόγων, δικαιολογήται κατά την κρίσιν του η προς της εκδόσεως του Πρ. /τος "περί παραχωρήσεως του µεταλλείου" έναρξις της εκµεταλλεύσεως τούτων". Βλ. Σχετικό Έγγραφο 15 στην ενότητα Σχετικά έγγραφα. 195 Άρθρο 37 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 37 2 του Ν.Δ 210/73. 46

47 vi)προσωρινή Κατάληψη. Ο δικαιούχος της ΑΜΕ ή ο διάδοχος αυτού ή οποιοσδήποτε άλλος πιθανός δικαιούχος δικαιούται να καταλαμβάνει εδάφη προσωρινά είτε εντός, είτε εκτός του αιτούμενου χώρου και προς εξυπηρέτηση των ερευνών που διεξάγει, π.χ. να προβαίνει σε εγκατάσταση σωληνώσεων, σε δημιουργία οδών κ.ά. η συγκεκριμένη κατάληψη θα πρέπει να είναι αναγκαία, ενώ σε κάθε περίπτωση ο καταληψίας αποζημιώνει προκαταβολικά τον ιδιοκτήτη, τον επικαρπωτή ή τον κάτοχο της επιφάνειας του εδάφους για την προσωρινή στέρηση της χρήσεως ή του εισοδήματος του. 197 Εάν για την προσωρινή κατάληψη απαιτείται και άδεια Δημόσιας, Κοινοτικής ή άλλης αρχής, ο υπέρ ου η προσωρινή κατάληψις δύναται να υποβάλλει τη σχετική αίτηση χωρίς τη σύμπραξη του ιδιοκτήτη, επικαρπωτή ή κατόχου της επιφάνειας του εδάφους. 198 Η οικεία Επιθεώρηση Μεταλλείων καθορίζει τον χώρο που καταλαμβάνεται, καθώς και τη διάρκεια της κατάληψης στην περίπτωση που ο δικαιούχος της ΑΜΕ ή ο διάδοχος αυτού ή ο εξ αυτών έλκων δικαιώματα αδυνατούν να συμφωνήσουν με τον ιδιοκτήτη της επιφάνειας του εδάφους, τον επικαρπωτή ή τον κάτοχο αυτής σχετικά με τα ανωτέρω. 199 Σε περίπτωση διαφωνίας των μερών το ποσό της καταβλητέας αποζημίωσης ορίζεται από το Μονομελές Πρωτοδικείο της Περιφέρειας που κείται η σχετική έκταση, δικάζοντας κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων. Το Δικαστήριο, κατόπιν αιτήσεως του ιδιοκτήτη, επικαρπωτή ή κατόχου της επιφάνειας του εδάφους και κατά τη συζήτηση για τον καθορισμό της αποζημίωσης που πρέπει να καταβληθεί, δύναται να υποχρεώσει τον υπέρ ου η προσωρινή κατάληψις να καταβάλλει εγγύηση προς αποζημίωση του ιδιοκτήτη, επικαρπωτή ή κατόχου για τυχόν προξενούμενες ζημίες από τις ερευνητικές εργασίες η κατάληψη επιτρέπεται, εφόσον καταβληθεί η ορισθείσα αποζημίωση και κατατεθεί εγγυητική επιστολή Τραπέζης ή Γραμμάτιο Παρακαταθέσεως του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων στον Γραμματέα του Δικαστηρίου. 200 Η εγγυητική επιστολή ή το Γραμμάτιο αποδίδεται στον καταθέτη με το πέρας εξήντα ημερών από τη λήξη του χρόνου καταλήψεως, εφόσον δεν έχει πραγματοποιηθεί κατάσχεση από τον ιδιοκτήτη, επικαρπωτή ή κάτοχο της καταληφθείσης εκτάσεως. 201 Έως την έκδοση του Πρ.Δ/τος περί παραχώρησης του μεταλλείου δεν επιτρέπεται η εκμετάλλευση των διαπιστωθέντων κοιτασμάτων μεταλλευτικών ορυκτών. Ο αδειούχος μεταλλευτικής έρευνας, ο διάδοχος αυτού ή ο εξ αυτών έλκων δικαιώματα μπορεί να 197 Άρθρο 38 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 39 4 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 39 1 Ν.Δ.210/73 και 1 2 Ν.Δ. 180/ Άρθρο 39 2, 3 και 40 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 40 2 του Ν.Δ. 210/73. 47

48 αποκομίσει ελεύθερα τα εξορυχθέντα μεταλλεύματα συνεπεία της πραγματοποιηθείσης μεταλλευτικής έρευνας. 202 Η οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης δύναται εξαιρετικώς να επιτρέψει την εκμετάλλευση των διαπιστωθέντων κοιτασμάτων των μεταλλευτικών ορυκτών, εφόσον ο αδειούχος, ο διάδοχος αυτού ή ο εξ αυτών έλκων δικαιώματα έχει υποβάλλει πληρούσα τους νόμιμους όρους αίτηση για την παραχώρηση του μεταλλείου και από την επισυναπτόμενη οικονομοτεχνική μελέτη ή τα τυχόν πρόσθετα στοιχεία προκύπτει ότι η εκμετάλλευση των μεταλλευτικών ορυκτών είναι δικαιολογημένη και πριν από την έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος. 203 Στην περίπτωση που τα δικαιώματα που απορρέουν από την ΑΜΕ απωλεσθούν για οποιαδήποτε αιτία, ο πρώην αδειούχος ή ο διάδοχος αυτού ή ο εξ αυτών έλκων δικαιώματα δικαιούται εντός έξι μηνών να αποκομίσει τα εξορυχθέντα μεταλλεύματα άλλως αυτά περιέρχονται αυτοδικαίως και άνευ αποζημιώσεως ή οποιουδήποτε άλλου ανταλλάγματος στον ιδιοκτήτη της επιφάνειας του εδάφους. 204 Οι ανωτέρω διατάξεις εφαρμόζονται αναλόγως και κατά τη διάρκεια ισχύος της οριστικής παραχώρησης του μεταλλείου. 202 Άρθρο 41 1 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 41 2 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 41 3 του Ν.Δ. 210/73. 48

49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΥ (Δικαίωμα Μεταλλειοκτησίας) Σύμφωνα με το άρθρο 44 του Ν.Δ. 210/73: Ο λαβών άδειαν µεταλλευτικών ερευνών δικαιούται κατά την διάρκειαν της τριετούς ισχύος αυτής 205, εφ' όσον διενήργησε µεταλλευτικάς έρευνας, κατά την έννοιαν του άρθρου 16 του παρόντος και διεπίστωσε κοιτάσµατα µεταλλευτικών ορυκτών να υποβάλη αίτησιν εις τον αρµόδιον Νοµάρχην 206, περί παραχωρήσεως εις αυτόν εν όλω ή εν µέρει του χώρου της αδείας. Στην περίπτωση που η ΑΜΕ έχει εκδοθεί στο όνομα περισσοτέρων, η αίτηση περί παραχωρήσεως του ενός επιφέρει έννομα αποτελέσματα και στους υπόλοιπους δικαιούχους της. 207 i)περιεχόμενο αίτησης: 1)To ονοματεπώνυμο του αιτούντος, το όνομα πατρός και η διεύθυνση κατοικίας του αιτούντος, εφόσον ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο περιέχεται η επωνυμία, η έδρα και η διεύθυνση του νομικού προσώπου, 2)το μεταλλευτικό ή τα μεταλλευτικά ορυκτά, τα οποία εξερευνήθηκαν κατά την μεταλλευτική έρευνα, 3)τα όρια του αιτούμενου προς παραχώρηση μεταλλευτικού χώρου. 208 Μετά την επίδοση της αίτησης παραχώρησης ή το αργότερο μέχρι τη λήξη της τριετούς ισχύος της ΑΜΕ πρέπει επιπλέον να κατατεθεί: α)γραμμάτιο Δημοσίου Ταμείου ποσού 190,76 ευρώ, β) Γραμμάτιο Δημοσίου Ταμείου ή εγγυητική επιστολή Τραπέζης ποσού 2.641,23 ευρώ, εφόσον ο αιτούμενος προς παραχώρηση χώρος δεν ξεπερνά τα τετραγωνικά χιλιόμετρα ή ποσού 3.815,11 ευρώ, εφόσον ο αιτούμενος χώρος είναι μεγαλύτερος των τ.μ. 209 Τα συγκεκριμένα ποσά καταβάλλονται ως εγγύηση για την εκμετάλλευση των διαπιστωθέντων κοιτασμάτων, για την διενέργεια μελετών και ερευνών, για την αξιοποίηση αυτών ή και για την επέκταση των μεταλλευτικών ερευνών εντός του παραχωρούμενου χώρου και γ) Οικονομοτεχνική μελέτη, υπογραφόμενη από γεωλόγο και μηχανικό μεταλλείων, οι οποίοι θα πρέπει να έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος Άρθρο 3 του Ν.274/76: Η παράγραφος 2 του άρθρου 34 τροποποιείται ως ακολούθως: «Η απόφασις η παρέχουσα ή τροποποιούσα την άδειαν µεταλλευτικών ερευνών ισχύει επί 3 έτη αφ ης αυτή δηµοσιευθή. Εφ έξης όπου υπό των διατάξεων του παρόντος προβλέπεται η εντός της, κατά την προϊσχύουσαν νοµοθεσίαν οριζόµενης διετίας ισχύος της άδειας µεταλλευτικών ερευνών, άσκησις προσφυγής, υποβολή στοιχείων ή οιαδήποτε άλλη ενέργεια, αύται ασκούνται ή ενεργούνται εντός της, κατά το άρθρον 34 παρ. 2, τριετίας ισχύος της αδεία.» 206 Η αίτηση κατατίθεται στην αρμόδια Διεύθυνση Ανάπτυξης της Περιφέρειας. 207 Άρθρο 46 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 45 σε συνδυασμό με το άρθρο 22 1 του Ν.Δ. 210/ Τα ανωτέρω ποσά δύνανται να αναπροσαρμόζονται ανά τριετία, κατόπιν αποφάσεως του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία δημοσιεύεται στην ΕτΚ. Σε ισχύ είναι ηκυα Δ7/Φ1/12901/580/97 (ΦΕΚ 574 Β/ ) Αναπροσαρμογή ύψους παραβόλων, δικαιωμάτων και τελών του δημοσίου, που προβλέπονται από τις περί μεταλλείων και λατομείων διατάξεις. (άρθρο1β,γ (σ.6552) σε συνδυασμό με το άρθρο 24 Ν.274/76(προσθήκη άρθρου 188 α στο Ν.Δ.210/73) και 47 του Ν.Δ 210/73). 210 Άρθρο 4 1 του Ν.274/76, αντικαθιστά την περ. γ του άρθρου 47 1 του Ν.Δ.210/73. 49

50 Οικονομοτεχνική μελέτη. Η οικονομοτεχνική μελέτη πρέπει να είναι επαρκής και ακριβής και να περιέχει τις ακόλουθες πληροφορίες 211 : α)τον καθορισμό των θέσεων, στις οποίες πραγματοποιήθηκαν οι μεταλλευτικές έρευνες καθώς επίσης και τον τρόπο κατά τον οποίο έγινε δυνατή η πρόσβαση σε αυτές, β)τη γεωλογική και κοιτασματολογική μελέτη των περιοχών που περιλαμβάνονται στα όρια του αιτούμενου προς παραχώρηση χώρου και στις οποίες πραγματοποιήθηκαν μεταλλευτικές έρευνες η ανωτέρω μελέτη συνοδεύεται από τις απαραίτητες γεωλογικές τιμές, γ)τη διακριτή και σαφή περιγραφή των εκτελεσθέντων μελετών, ερευνών, ερευνητικών έργων και των σχετικών δαπανών, δ)τη περιγραφή του είδους και του μεγέθους του εξερευνηθέντος κοιτάσματος και των τυχόν υπολογισθέντων πιθανών και δυνατών αποθεμάτων, ε)την κατά μέσον όρο ποσοστιαία περιεκτικότητα των κύριων μεταλλευτικών ορυκτών και των επιβλαβών προσμίξεων εντός του διαπιστωθέντος κοιτάσματος, στ)την προμελέτη σχετικά με τη δυνατότητα οικονομικής εκμετάλλευσης του διαπιστωθέντος κοιτάσματος και την αξιολόγηση των προοπτικών αξιοποιήσεως του μεταλλευτικού χώρου, ζ) το είδος και την έκταση των έως τώρα απαιτούμενων μελετών, ερευνητικών εργασιών ή εργαστηριακών ερευνών τόσο στην ερευνούμενη περιοχή, όσο και στην ευρύτερη, η)τις προγραμματιζόμενες εγκαταστάσεις, εργασίες και τις σχετικές δαπάνες για τη διάνοιξη του μεταλλείου και την έναρξη της μεθοδικής εκμετάλλευσης του. ii)αίτηση Παραχώρησης. Η αίτηση παραχώρησης καταχωρίζεται αυθημερόν και κατά αύξοντα αριθμό στο οικείο βιβλίο Μεταλλείων της αρμόδιας Διεύθυνσης Ανάπτυξης της Περιφέρειας. Η Διεύθυνση Ανάπτυξης, όταν η αίτηση πληροί τις προϋποθέσεις των άρθρων 44, 45 περ.γ και 47 του Ν.Δ. 210/73 και εφόσον ο αιτούμενος προς παραχώρηση χώρος συμπίπτει με τον χώρο που περιγράφεται στην ήδη χορηγηθείσα ΑΜΕ, διαβιβάζει τον φάκελο και την οικονομοτεχνική μελέτη στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ο Υπουργός μετά από γνώμη του Ι.Γ.Μ.Ε. σχετικά με την διαπιστωθείσα μεταλλοφορία και τις έρευνες που έχουν διενεργηθεί εντός του αιτούμενου προς παραχώρηση χώρου και τη διαπίστωση από το τελευταίο της ακρίβειας και επάρκειας της οικονομοτεχνικής μελέτης επιστρέφει τον φάκελο στην οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης, ώστε να εκδοθεί η Προκήρυξη περί παραχώρησης. 212 Στην περίπτωση κατάθεσης ανακριβούς ή ανεπαρκούς οικονομοτεχνικής μελέτης, εκδίδεται αιτιολογημένη απόφαση με την οποία χορηγείται ετήσια παράταση της ισχύος της ΑΜΕ, 213 ώστε να υποβληθεί από τον αιτούντα νέα οικονομοτεχνική μελέτη. Εφόσον η νέα 211 Άρθρο 47 2 του Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 4 2 του Ν.274/ Άρθρο 5 1,2,3 του Ν.274/76, Αντικατάσταση του άρθρου 48 του Ν.Δ. 210/ Βλ. και Υ.Α. Δ7/19488,ΦΕΚ Β 1986/

51 χώρος. 221 Η Προκήρυξη δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και κοινοποιείται οικονομοτεχνική μελέτη πληροί τις προϋποθέσεις, την σκυτάλη παίρνει και πάλι η οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης προς έκδοση της σχετικής Προκήρυξης. 214 Απορριπτική απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Εάν παρέλθει άπρακτη η χορηγηθείσα παράταση ή υποβληθεί ανακριβής ή ανεπαρκής οικονομοτεχνική 215 μελέτη για δεύτερη φορά, ο Υπουργός εκδίδει απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιείται στον αιτούντα. 216 Κάθε δικαίωμα που απορρέει από την αίτηση περί οριστικής παραχώρησης απόλλυται, ενώ ο μεταλλευτικός χώρος θεωρείται ελεύθερος με μόνη την παρέλευση της χορηγηθείσας παράτασης. 217 Το κατατιθέμενο γραμμάτιο ή η εγγυητική επιστολή Τραπέζης επιστρέφεται στον αιτούντα. 218 iii)προκήρυξη Παραχώρησης. Η Προκήρυξη εκδίδεται από την οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης και περιέχει την πρόταση παραχώρησης μόνο του συμπίπτοντος χώρου με αυτόν που περιγράφεται στην σχετική ΑΜΕ, καλώντας τον αιτούντα αλλά και κάθε έναν που αξιώνει μεταλλευτικά δικαιώματα στον συγκεκριμένο χώρο να υποβάλλει πιθανές προσφυγές που αφορούν τη συγκεκριμένη παραχώρηση. 219 Περιεχόμενο προκηρύξεως: α)το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνση κατοικίας του αιτούντος στην περίπτωση που ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο περιέχεται η επωνυμία, η έδρα και η διεύθυνση του, β)ο αύξων αριθμός και η χρονολογία καταχωρήσεως της αίτησης οριστικής παραχώρησης στο ειδικό βιβλίο Μεταλλείων της αρμόδιας Διεύθυνσης Ανάπτυξης, γ)ο αριθμός, η χρονολογία και τα όρια της προηγηθείσης ΑΜΕ, δ)τα όρια του προς παραχώρηση μεταλλευτικού χώρου 220, ε)το εξερευνηθέν μεταλλευτικό ορυκτό, στ)ο Δήμος της Περιφερειακής Ενότητας εντός του οποίου κείται ο προς παραχώρηση μεταλλευτικός από την Αστυνομική Αρχή ή από δικαστικό επιμελητή στον αιτούντα επί αποδείξει. Ο αιτών από την άλλη έχει υποχρέωση ιδία δαπάνη και κατ επιλογήν του να δημοσιεύσει την Προκήρυξη σε μια ημερήσιας εκδόσεως εφημερίδα της πρωτεύουσας του Κράτους και σε δύο εφημερίδες(κατά προτίμηση ημερήσιας εκδόσεως) της έδρας της Περιφερειακής 214 Άρθρο 5 4 και 3 του Ν.274/76. Βλ. Σχετικό έγγραφο 17(σημ.4) στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 215 Κατ εφαρμογήν της παραγράφου 3 του άρθρου 5 του Ν.274/ Οι σχετικές κοινοποιήσεις πραγματοποιούνται επί αποδείξει από δικαστικό επιμελητή ή από την Αστυνομική Αρχή. 217 Άρθρο 5 5 του Ν.274/ Άρθρο 47 1β του Ν.Δ.210/73 σε συνδυασμό με την Κ.Υ.Α. Δ7/Φ1/12901/580/97 (ΦΕΚ 574 Β/ ) Αναπροσαρμογή ύψους παραβόλων, δικαιωμάτων και τελών του δημοσίου, που προβλέπονται από τις περί μεταλλείων και λατομείων διατάξεις., άρθρο 1β,γ(σ.6552) σε συνδυασμό με το άρθρο 24 Ν.274/76(προσθήκη άρθρου 188 α στο Ν.Δ.210/ Άρθρο 7 του Ν.274/76-Αντικατάσταση του άρθρου 51 του Ν.Δ 210/ Άρθρο 22 1 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 52 του Ν.Δ.210/73 Βλ. Σχετικό έγγραφο 18 στην Ενότητα Σχετικά έγγραφα. 51

52 Ενότητας, στην οποία ευρίσκεται ο προς παραχώρηση μεταλλευτικός χώρος. Εάν δεν εκδίδονται εφημερίδες στην έδρα της οικείας Περιφερειακής Ενότητας, η Προκήρυξη δημοσιεύεται σε μια ακόμη ημερήσιας εκδόσεως εφημερίδα της πρωτεύουσας του Κράτους. 222 Προθεσμία δημοσίευσης. Ο αιτών οφείλει να δημοσιεύσει την Προκήρυξη και να καταθέσει τα σχετικά αντίτυπα των εφημερίδων στην οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης εντός προθεσμίας σαράντα ημερών από την κοινοποίηση της. Σε κάθε περίπτωση η προθεσμία δημοσίευσης και κατάθεσης δεν εξαντλείται, εφόσον δεν έχουν παρέλθει σαράντα ημέρες από τη λήξη της τριετούς ισχύος της ΑΜΕ. 223 Απώλεια δικαιώματος. Εάν ο αιτών δεν συμμορφωθεί με τις ανωτέρω υποχρεώσεις του, 224 απολλύει κάθε απορρέον από την αίτηση παραχώρησης δικαίωμα. Ο μεταλλευτικός χώρος που περιγράφεται στην αίτηση παραχώρησης καθίσταται ελεύθερος με την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας δημοσίευσης και κατάθεσης. Κατόπιν η οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης εκδίδει διαπιστωτική πράξη, η οποία κοινοποιείται στον αιτούντα. 225 iv)αυτοδίκαιη ακυρότητα της αίτησης παραχώρησης. Η αίτηση είναι αυτοδικαίως άκυρη, εάν δεν κατατεθεί από τον δικαιούχο της ΑΜΕ εντός τριών ετών ή τα όρια του προς παραχώρηση χώρου δεν είναι προσδιορισμένα δια αζιμουθιακών συντεταγμένων (άρθρο 22 1 Ν.Δ. 210/73) ή δεν έχουν κατατεθεί τα απαιτούμενα Γραμμάτια και εγγυητικές επιστολές, καθώς επίσης και όταν δεν έχει κατατεθεί πλήρης και ακριβής οικονομοτεχνική μελέτη. 226 Επίσης άκυρη είναι η αίτηση, εφόσον ο περιγραφόμενος σε αυτήν χώρος δεν συμπίπτει με τον χώρο που περιγράφεται στην προηγουμένως χορηγηθείσα άδεια μεταλλευτικών ερευνών. 227 Όταν η αίτηση κριθεί αυτοδικαίως άκυρη, εκδίδεται απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιείται στον αιτούντα. 228 v)δικαίωμα προσφυγής του αιτούντος. Νόμος 1406/1983 (ΦΕΚ Α 182/ ) 229 Με τον νόμο 1406/1983 ολοκληρώνεται η δικαιοδοσία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και υπάγονται σε αυτά διαφορές που μέχρι τότε υπάγονταν στη δικαιοδοσία των 222 Άρθρο 53 1,2 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 53 3 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 53 2,3 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 54 του Ν.Δ.210/73 Βλ. Σχετικό ΑΠΩΛΕΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΛΟΓΩ ΜΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ - ΆΡΘΡΟ 54 Ν.Δ.210/73 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 226 Άρθρα 44, 45περ.γ,47 και 49 του Ν.Δ 210/ Άρθρο 49 περ.β του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 50 1 του Ν.Δ 210/ Τροποποιήθηκε με τον Ν. 4055/2012, ΦΕΚ Α 51 /

53 καταργηθέντων ειδικών Δικαστηρίων. 230 Πιο συγκεκριμένα στο άρθρο 1 1 αναφέρεται: Υπάγονται στη δικαιοδοσία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων διοικητικές διαφορές ουσίας που δεν έχουν μέχρι σήμερα υπαχθεί σε αυτή. 1 2: στις διαφορές αυτές περιλαμβάνονται ιδίως αυτές που αναφύονται κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας που αφορά (..) δ) τα μεταλλεία και λατομεία ( ) Σημαντικό να αναφερθεί ότι μετά την δημοσίευση του Ν.3852/2010 και σύμφωνα με το άρθρο α Οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσβάλλει τις αποφάσεις των συλλογικών ή μονομελών οργάνων των δήμων, των περιφερειών, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου αυτών και των συνδέσμων για λόγους νομιμότητας, μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε(15) ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης ή την ανάρτησή της στο διαδίκτυο ή από την κοινοποίησή της ή αφότου έλαβε γνώση αυτής. 231 Η άσκηση της ειδικής διοικητικής προσφυγής δεν αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση των ενδίκων βοηθημάτων ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων. 232 Α)Προσφυγή των άρθρων56 2του Ν.Δ.210/73 και 5 6 του Ν.274/76. Ο αιτών την παραχώρηση έχει δικαίωμα να ασκήσει προσφυγή κατά της απορριπτικής αποφάσεως του Υπουργού στο αρμόδιο Διοικητικό Πρωτοδικείο και εντός προθεσμίας εξήντα ημερών από την ημέρα κοινοποίησης της απόφασης. 233 Β)Προσφυγή των άρθρων 56 και 54 2 του Ν.Δ. 210/73. Ο αιτών την παραχώρηση έχει το δικαίωμα να ασκήσει προσφυγή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο εντός εξήντα ημερών από την κοινοποίηση της απορριπτικής αποφάσεως της οικείας Διεύθυνσης Ανάπτυξης συνεπεία της απώλειας κάθε δικαιώματος του από την αίτηση παραχώρησης εκ της μη συμμόρφωσης του με την υποχρέωση δημοσίευσης της σχετικής Προκηρύξεως εντός της ορισμένης προθεσμίας του άρθρου 53 3 Ν.Δ. 210/ Γ)Προσφυγή των άρθρων 56 και 50 2 του Ν.Δ. 210/73. Ο αιτών μπορεί να προσφύγει εντός εξήντα ημερών από την κοινοποίηση της απορριπτικής απόφασης της οικείας Διεύθυνσης Ανάπτυξης λόγω αυτοδίκαιης ακυρότητας 230 Το Διοικητικό Δικαστήριο Μεταλλείων, που προβλέπεται στο άρθρο 172 Ν.Δ.210/73, καταργείται. 231 Βλ. Σχετικό Προσφυγή του άρθρου 227 Ν.3852/2010. στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 232 Άρθρο σε συνδυασμό με το άρθρο 238 Ν.3852/2010, στο οποίο προβλέπεται η έναρξη λειτουργίας Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. ειδικότερα στην 4 η παράγραφο προβλέπεται η αναστολή, μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α.,της εφαρμογής της 3 ης παραγράφου του άρθρου 227, η οποία ορίζει ως απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση των ενδίκων μέσων την άσκηση της ειδικής διοικητικής προσφυγής του άρθρου 227 Ν. 3852/2010. Έξι χρόνια μετά η Αυτοτελής Υπηρεσία Εποπτείας Ο.Τ.Α. που θα είναι αρμόδια για τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων κατά τα άρθρα 225,226 και 227 του Ν.3852/2010, δεν έχει συσταθεί ακόμα. 233 Άρθρο 5 6 Ν.274/76(αντικατάσταση του άρθρου 48 Ν.Δ. 210/73), το οποίο παραπέμπει στο άρθρο 56 2 του Ν.Δ. 210/ Άρθρα 54 1, 2, 53 2, 3, 56 1, 2 του Ν.Δ 210/73. 53

54 της αιτήσεως σύμφωνα με τα άρθρα 49 και 50 1 του Ν.Δ. 210/ Εφόσον ο αιτών δεν ασκήσει προσφυγή κατά της απορριπτικής απόφασης ή ασκήσει και αυτή απορριφθεί πριν από την παρέλευση της τριετούς ισχύος της ΑΜΕ, ο αιτούμενος χώρος ελευθερώνεται μετά την παρέλευση της τριετίας. Δ)Προσφυγή των άρθρων 55 Ν.Δ. 210/73 και 7 Ν.274/76. Ο αιτών έχει δικαίωμα προσφυγής κατά της Προκηρύξεως στο αρμόδιο Διοικητικό Πρωτοδικείο εντός προθεσμίας εξήντα ημερών από τη δημοσίευση της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 236 Δικαίωμα προσφυγής εντός εξήντα ημερών έχει επίσης και κάθε ένας που αξιώνει μεταλλευτικά δικαιώματα επί του παραχωρούμενου μεταλλευτικού χώρου. Κατά τη συζήτηση των ανωτέρω προσφυγών κρίνονται απαράδεκτοι οι ισχυρισμοί που στρέφονται κατά του κύρους όρων της ΑΜΕ. 237 Εφόσον καμία από τις προσφυγές του σημείου Δ) δεν ασκηθεί, η οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης υποβάλλει τον φάκελο της Προκηρύξεως, τα σχετικά δικαιολογητικά και τα υπόλοιπα στοιχεία στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 238 Στην περίπτωση ασκήσεως προσφυγής ο φάκελος υποβάλλεται στον αρμόδιο Υπουργό, όταν η δικαστική εκκρεμότητα περαιωθεί με οποιονδήποτε τρόπο. 239 vi)παραχώρηση μεταλλείου. Ο Υπουργός μετά τον έλεγχο των δικαιολογητικών και των υπόλοιπων στοιχείων της Προκηρύξεως έχει υποχρέωση να προκαλέσει αμελλητί Προεδρικό Διάταγμα περί παραχωρήσεως του μεταλλείου. 240 Περιεχόμενο Προεδρικού Διατάγματος 241 : α)το ονοματεπώνυμο, το όνομα πατρός και η ιθαγένεια του δικαιούχου στην περίπτωση που δικαιούχος είναι νομικό πρόσωπο περιέχεται η επωνυμία, η έδρα και η διεύθυνση του, β)ο αριθμός και η χρονολογία της άδειας μεταλλευτικών ερευνών και της Προκηρύξεως, γ)ο Δήμος και η Περιφερειακή Ενότητα της Περιφέρειας που κείται το παραχωρούμενο μεταλλείο, τα όρια, καθώς επίσης και η έκταση του χώρου με αζιμουθιακές συντεταγμένες σύμφωνα με το άρθρο 22 1 του Ν.Δ. 210/73, δ)το εξερευνηθέν μεταλλευτικό ορυκτό, ε)ότι ο δικαιούχος θα έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να εξορύσσει και να εκμεταλλεύεται εν γένει το εξερευνηθέν μεταλλευτικό ορυκτό και κάθε 235 Άρθρο 50 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 49 του Ν.Δ. 210/73 και το άρθρο 56 1 και 2 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 53 1 Ν.Δ.210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 7 Ν.274/76 (αντικατάσταση του άρθρου 51 του Ν.Δ. 210/73) και το άρθρο 55 του Ν.Δ 210/ Άρθρο 57 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 58 του Ν.Δ. 210/ Π.χ. τελεσιδικία δικαστικής απόφασης, παραίτηση από δικόγραφο, απόρριψη προσφυγής. 240 Άρθρο 8 1 του Ν. 274/76 (αντικατάσταση του άρθρου 59 του Ν.Δ.210/73). 241 Βλ. Σχετικό έγγραφο 21 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 54

55 άλλο τυχόν μεταλλευτικό ορυκτό που θα ανευρίσκεται στο παραχωρούμενο μεταλλείο εκτός των εξαιρουμένων υπέρ του Δημοσίου ορυκτών 242, στ)οι γενικοί όροι υπό τους οποίους παραχωρείται το μεταλλείο, οι οποίοι σχετίζονται με την υποβληθείσα οικονομοτεχνική μελέτη και την εν γένει αξιοποίηση του μεταλλείου με τεχνικά και οικονομικά μέσα, ανάλογων με την σπουδαιότητα του ορυκτού 243, ζ) ότι ο δικαιούχος απολλύει τα δικαιώματα του (έκπτωση) στην περίπτωση που δεν συμμορφώνεται με τις διατάξεις του Ν.Δ. 210/ ή με τους όρους που τίθενται κατά την οριστική παραχώρηση του μεταλλείου. 245 Το Προεδρικό Διάταγμα κοινοποιείται στον αιτούντα/στους αιτούντες από το Τμήμα Διαχείρισης Μεταλλευτικών Δικαιωμάτων της Διεύθυνσης Μεταλλευτικών, Ενεργειακών και Βιομηχανικών Ορυκτών, η οποία εποπτεύεται από την Γενική Διεύθυνση Ορυκτών Πρώτων Υλών της Γενικής Γραμματείας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 246 Ενώ κάθε παραχώρηση θεωρείται άκυρη στο μέτρο που παραβλάπτονται κεκτημένα σχετικά δικαιώματα του Δημοσίου. 247 Διάρκεια Παραχώρησης. Το Μεταλλείο παραχωρείται για πενήντα (50) έτη με δυνατότητα ανανέωσης της παραχώρησης για πλέον εικοσιπέντε (25) έτη κατόπιν εκτιμήσεως από τη Διοίκηση του ρυθμού εκμετάλλευσης, του βαθμού επεξεργασίας του μεταλλεύματος, του μεγέθους των εγκαταστάσεων και των τυχόν υπαρχόντων αποθεμάτων. 248 Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον το Ι.Γ.Μ.Ε. με γνωμοδότηση του κρίνει επιβεβλημένη την περαιτέρω συνέχιση της εκμετάλλευσης του μεταλλείου από τον ίδιο μεταλλειοκτήτη ή από τον εξ αυτού έλκοντα δικαιώματα, παρατείνεται η ανανέωση για ακόμη μία εικοσιπενταετία. Η αίτηση για ανανέωση και η αίτηση για παράταση της ανανέωσης υποβάλλεται εντός της τελευταίας δεκαετίας της πεντηκονταετίας και της εικοσιπενταετίας αντίστοιχα. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας οφείλει να εκδώσει την σχετική απόφαση εντός ενός έτους από την υποβολή της κάθε αίτησης. 249 Λήξη της παραχώρησης. Μετά το πέρας της παραχώρησης το μεταλλείο και το σύνολο των εξορυκτικών εγκαταστάσεων περιέρχονται στο Κράτος 250 χωρίς το τελευταίο να οφείλει αποζημίωση στον πρώην μεταλλειοκτήτη. Κατόπιν της έκδοσης της σχετικής απόφασης του Υπουργού δύναται να κηρυχθεί η απαλλοτρίωση και των υπόλοιπων 242 Άρθρο 143 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 9 του Ν. 274/76 (προσθήκη διάταξης «στ» στο άρθρο 60 Ν.Δ ). 244 Ως ισχύει. 245 Άρθρο 9 1 του Ν.274/76 σε συνδυασμό με το άρθρο 60 στ του Ν.Δ. 210/ Βλ. Σχετικό Έγγραφο 22 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 247 Άρθρο 62 Ν.Δ.210/73. Για την πλήρη κατανόηση της διαδικασίας αδειοδότησης της μεταλλευτικής δραστηριότητας από το χρονικό σημείο κατάθεσης της αίτησης για τη χορήγηση ΑΜΕ και μέχρι την έκδοση του σχετικού Π.Δ. που κηρύττει την οριστική παραχώρηση του μεταλλείου Βλ. Σχετικό Α,Β,Γ,Δ στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 248 Βλ.Σχετικό Έγγραφο 21 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 249 Άρθρο 8 2 του Ν.274/76 (αντικατάσταση του άρθρου 59 Ν.Δ. 210/73). 250 Ακολούθως εφαρμογής τυγχάνουν τα άρθρα 146 α και 144 1,2,3 του Ν.Δ.210/73. 55

56 εγκαταστάσεων που σχετίζονται με το μεταλλείο κατά τις διατάξεις που ρυθμίζουν την αναγκαστική απαλλοτρίωση. 251 vii)έκπτωση και παραίτηση από τα μεταλλευτικά δικαιώματα. Κατά τη χορήγηση της ΑΜΕ η Διεύθυνση Ανάπτυξης μπορεί να θέσει κάποιους όρους (άρθρα 31 και 32 του Ν.Δ.210/73). Οι συγκεκριμένοι όροι ακολουθούν την παραχώρηση του μεταλλείου και τροποποιούνται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Εφόσον οι τιθέμενοι όροι παραβιασθούν, ο Υπουργός έχει την διακριτική ευχέρεια να κηρύξει έκπτωτο τον μεταλλειοκτήτη από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας. 252 Η απόφαση του Υπουργού περί εκπτώσεως κοινοποιείται στον ενδιαφερόμενο και υπόκειται σε προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου εντός προθεσμίας εξήντα ημερών. 253 Η προβλεπόμενη από τον νόμο προθεσμία άσκησης της προσφυγής, όσο και η άσκηση της έχουν ανασταλτικό αποτέλεσμα. Το ίδιο ισχύει και για τις προσφυγές που προβλέπονται στα άρθρα ,13 255, και του Ν.Δ.210/ Οι διατάξεις των άρθρων ,124,125,και 126 του Ν.Δ. 210/73 εφαρμόζονται αναλογικά και κατά την υποβολή παραίτησης από τον μεταλλειοκτήτη. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται μερική παραίτηση από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας. 260 Οι αποφάσεις που αφορούν την έκπτωση και την παραίτηση 261 γνωστοποιούνται και στους τυχόν αναγγελθέντες ενυπόθηκους και λοιπούς εμπράγματους δανειστές. 262 Όταν η απόφαση καταστεί αμετάκλητη, κάθε δανειστής δύναται εντός προθεσμίας δύο μηνών να αιτηθεί στο Μονομελές Πρωτοδικείο της Περιφερειακής Ενότητας που κείται ο μεταλλευτικός χώρος την δικαστική απαλλοτρίωση με δικές του δαπάνες, οι οποίες θα του αποδοθούν από το εκπλειστηρίασμα. Ίδιο δικαίωμα εντός της αυτής προθεσμίας έχει και ο 251 Άρθρο 8 2 εδ.4 ο και 5 ο του Ν.274/ Άρθρο 61 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 61 4 του Ν.Δ.210/ Σε συνδυασμό με το άρθρο 2 Ν.274/76 Έκπτωση αλλοδαπών φυσικών ή νομικών προσώπων από τα μεταλλευτικά δικαιώματα, κατόπιν παραβίασης των όρων που έχουν τεθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο κατά την έγκριση κτήσης των σχετικών δικαιωμάτων- 255 Σε συνδυασμό με το άρθρο 2 5 του Ν.274/76, Έκπτωση από μεταλλευτικά δικαιώματα σε παραμεθόριο περιοχή. 256 Έκπτωση λόγω παραβίασης του άρθρου 79 του Ν.Δ. 210/73, Μη υποβολή δήλωσης γνωστοποίησης της κληρονομικής διαδοχής. Βλ. Σχετικό Έγγραφο 19 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 257 Έκπτωση του μεταλλειοκτήτη στην περίπτωση που αδικαιολόγητα δεν πραγματοποιείται μεταλλευτική έρευνα κατά τις διατάξεις των άρθρων 103 και 104 του Ν.Δ.210/73(παραπέμπει στο άρθρο 106 Ν.Δ. 210/73) ή εκμετάλλευση. Τα ανωτέρω προκύπτουν από την υποβληθείσα Έκθεση Δραστηριότητας του άρθρου 119 Ν.Δ.210/74, καθώς επίσης όταν δεν υποβληθούν τα αιτούμενα στοιχεία εντός της ορισθείσης προθεσμίας (Δελτίο Δραστηριότητας) σύμφωνα με το άρθρο 14 6 του Ν.274/76. Βλ. Σχετικό Έγγραφο 20 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 258 Άρθρο 123 του Ν.Δ. 210/ Περί παραιτήσεως. 260 Άρθρο 63 του Ν.Δ. 210/ Κατ εφαρμογήν των διατάξεων 10,13,61,63,81 και 122 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 124 του Ν.Δ. 210/73. 56

57 τέως μεταλλειοκτήτης, ο οποίος συνήθως αποκλείεται από τον πλειστηριασμό. Μετά την ικανοποίηση των εμπράγματων δανειστών και την απόδοση των δαπανών ό,τι απομένει από το εκπλειστηρίασμα αποδίδεται στον τέως μεταλλειοκτήτη. 263 Κατάργηση μεταλλειοκτησίας. Εάν δεν ζητηθεί δικαστική απαλλοτρίωση εντός δύο μηνών ή ο πλειστηριασμός αποβεί άκαρπος, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας με απόφαση του που δημοσιεύεται στην ΕτΚ απαγγέλει την κατάργηση της μεταλλειοκτησίας. 264 Από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης τα τυχόν εμπράγματα βάρη αποσβένονται και ο μεταλλευτικός χώρος καθίσταται ελεύθερος προς νέα παραχώρηση κατά τη διαδικασία που προβλέπεται στα άρθρα 15 και επόμενα του Ν.Δ.210/73, δηλαδή με υποβολή αίτησης για τη χορήγηση ΑΜΕ από τον νέο ενδιαφερόμενο. 265 Διαφορετική είναι η περίπτωση της έκπτωσης αλλοδαπού δικαιούχου που σύμφωνα με το άρθρο έχει ως αποτέλεσμα την περιέλευση της εκμετάλλευσης του μεταλλευτικού χώρου στο Ελληνικό Δημόσιο. 266 Η κατατιθέμενη εγγύηση του άρθρου 47 Ν.Δ. 210/73 καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου. 267 Μεταγραφή αποφάσεων. Κάθε αμετάκλητη απόφαση, η οποία αφορά την έκπτωση ή την παραίτηση από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας ή την κατάργηση αυτής, μεταγράφεται με επιμέλεια του Δημοσίου στα οικεία βιβλία μεταγραφών.στην περίπτωση συμμεταλειοκτησίας και εφόσον επέρχεται προσαύξηση της μερίδας των υπολοίπων, η απόφαση παραιτήσεως ή εκπτώσεως και προσαυξήσεως μεταγράφεται με επιμέλεια των συμμεταλειοκτητών υπέρ των οποίων επέρχεται η προσαύξηση. Εάν δεν πραγματοποιηθεί η μεταγραφή, ο νέος κτήτωρ δεν μπορεί να καταρτίζει έγκυρες συμβάσεις για την προσαυξηθείσα μερίδα. 268 viii)περιεχόμενο του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας. 269 Τα μεταλλεία ως και τα συστατικά αυτών είναι ακίνητα, τα οποία ρυθμίζονται κατά κανόνα από τις διατάξεις του ΑΚ. Τα μεταλλευτικά ορυκτά λογίζονται ως κινητά. 270 Προϊόντα μεταλλείων είναι τα υπό των διατάξεων του Ν.Δ.210/73 χαρακτηριζόμενα ως μεταλλευτικά ορυκτά ή μεταλλεύματα μετά την εξόρυξη είτε ακατέργαστα, είτε αφού έχουν υποστεί την αναγκαία προς εμπορία κατεργασία, καθώς επίσης και τα προκύπτοντα 263 Άρθρο 125 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο του Ν.Δ. 210/73 Βλ. Σχετικό έγγραφο 23 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 265 Άρθρο του Ν.Δ. 210/ Το Ελληνικό Δημόσιο ασκεί το δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης των μεταλλευμάτων. Η ανωτέρω διατύπωση είναι ασαφής, παρόλα αυτά μας παραπέμπει στο άρθρο 146 α του Ν.Δ.210/ Άρθρο του Ν.Δ. 210/73. Τα ανωτέρω ποσά δύνανται να αναπροσαρμόζονται ανά τριετία, πλέον κατόπιν αποφάσεως του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης(άρθρο 2 2 Π.Δ.123/2016), η οποία δημοσιεύεται στην ΕτΚ.-Κ.Υ.Α. Δ7/Φ1/12901/580/97 (ΦΕΚ 574 Β/ ) Αναπροσαρμογή ύψους παραβόλων, δικαιωμάτων και τελών του δημοσίου, που προβλέπονται από τις περί μεταλλείων και λατομείων διατάξεις- 1β,γ (σ.6552) σε συνδυασμό με το άρθρο 24 Ν.274/76(προσθήκη άρθρου 188 α στο Ν.Δ.210/73 και 47 του Ν.Δ 210/ Άρθρο 86 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 67 του Ν.Δ. 210/ Άρθρα 65 1 και 66 του Ν.Δ. 210/73. 57

58 παραπροϊόντα. Η ανωτέρω κατεργασία συντελείται με διαφορετικές μεθόδους, με φυσικά ή μηχανικά μέσα, όπως η διαλογή, η θραύση, η λειοτρίβηση, η ταξινόμηση, η πλύση καθώς και με υδρομηχανικές ή χημικές μεθόδους, όπως η φρύξη 271 ή η καύση. 272 Σε περίπτωση αμφιβολίας για τον χαρακτηρισμό κατεργασμένου ορυκτού ή υποπροϊόντος ως προϊόντος μεταλλείου, αποφαίνεται ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας μετά από σχετική γνωμοδότηση του Ι.Γ.Μ.Ε. 273 Το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας συνιστάται από τη δημοσίευση του παραχωρητηρίου Πρ.Δ/τος στην ΕτΚ. Είναι αυτοτελές εμπράγματο δικαίωμα διακριτό από το δικαίωμα κυριότητας επί του εδάφους. 274 Το ανωτέρω Προεδρικό Διάταγμα μεταγράφεται με επιμέλεια του μεταλλειοκτήτη στο οικείο βιβλίο μεταγραφών. Ο μεταλλειοκτήτης, τηρώντας τον Κανονισμό Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών 275,έχει το αποκλειστικό δικαίωμα αναζήτησης, εξόρυξης και εκμετάλλευσης κάθε μεταλλευτικού ορυκτού εντός του παραχωρηθέντος χώρου 276,αποκλείοντας τα εξαιρούμενα υπέρ του Δημοσίου μεταλλευτικά ορυκτά. 277 Το συγκεκριμένο δικαίωμα εκτείνεται τόσο επί της επιφάνειας του εδάφους, όσο και υπό της παραχωρηθείσας επιφάνειας σε απεριόριστο βάθος. 278 Άσκηση του δικαιώματος. Ο μεταλλειοκτήτης δικαιούται να προβαίνει σε κάθε εργασία, απαραίτητη για την άσκηση του δικαιώματος του να εκτελεί δηλαδή συναφή έργα ακόμη και να ανεγείρει τις αναγκαίες εγκαταστάσεις επιφανειακώς και υπογείως. 279 Ο μεταλλειοκτήτης, ο διάδοχος αυτού ή ο εξ αυτών έλκων δικαιώματα δικαιούται χωρίς την καταβολή αποζημίωσης να χρησιμοποιεί ή να διαθέτει ελεύθερα τα λατομικά ορυκτά, τα οποία εξορύσσονται κατά την εκμετάλλευση των μεταλλευμάτων 280, καθώς επίσης και τα προερχόμενα από την μηχανική ή χημική επεξεργασία τους αλλά και τα περιεχόμενα εμπλουτισμένα μολυβδούχα μεταλλεύματα, τα οποία κατόπιν τήξης σε καμίνια 271 Η φρύξη μπορεί να είναι οξειδωτική, θειωτική, αναγωγική, χλωριωτική. Η οξειδωτική φρύξη των σουλφιδίων, έχει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση του θείου, έτσι ώστε να παραχθεί το οξείδιο(φρύγμα) και κατόπιν με την απομάκρυνση του οξυγόνου να αναχθεί το μέταλλο. Η θειωτική φρύξη οδηγεί στην παραγωγή ευδιάλυτου MSO4 και κατόπιν το προκύπτον θειικό άλας ανάγεται με ηλεκτρόλυση σε μέταλλο. 272 Άρθρο 73 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 73 3 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 65 1 του Ν.Δ. 210/ Βλ. Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών και Κ.Μ.Λ.Ε Ε-BOOK. στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 276 Άρθρο 18 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 143 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 65 2 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 67 3 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 68 2 του Ν.Δ. 210/73 Ο μεταλλειοκτήτης δεν έχει δικαίωμα εκμετάλλευσης και διάθεσης των κατωτέρω εξορυχθέντων λατομικών ορυκτών, όπως μαρμάρων, καολίνης, μπετονίτου, μονμορηλωνίτου, περλίτου, κισσήρεως, θηραϊκής γης, γύψου και αλαβάστρου, τα οποία ανήκουν στον ιδιοκτήτη του εδάφους σύμφωνα με το άρθρο 6 Ν.Δ. 210/73. 58

59 διαμορφώνονται σε σκωρία ή αλλιώς σκουριά. 281 Επίσης, δύναται να εκμεταλλευθεί και τις υφιστάμενες εκβολάδες 282 και την σκουριά που έχει εξορυχθεί σε παλαιότερους χρόνους και δεν έχει υποστεί καύση. 283 Στον μεταλλειοκτήτη ανήκουν τα μεταλλευτικά ορυκτά ή απορρίμματα μηχανικής ή χημικής επεξεργασίας κ.ά. που εγκαταλείφθηκαν από προγενέστερους μεταλλειοκτήτες ή τους διαδόχους τους ή τους εξ αυτών έλκοντες δικαιώματα, εφόσον έχει παρέλθει τουλάχιστον ένα έτος από την αμετάκλητη απόφαση απώλειας των σχετικών δικαιωμάτων των προγενέστερων μεταλλειοκτητών. 284 Για την εξυπηρέτηση του σκοπού της εκμεταλλεύσεως του μεταλλείου επιτρέπεται η άνευ αποζημιώσεως εξόρυξη και απόληψη προϊόντων λατομείων από χώρους που ανήκουν στο Δημόσιο, κείμενων είτε εντός, είτε εκτός του μεταλλείου. Απαγορεύεται δε η εκμετάλλευση χώρων που η χρήση τους έχει παραχωρηθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία περί λατομείων. 285 Οριοθέτηση μεταλλείου. Κατόπιν της έκδοσης του σχετικού Πρ.Δ/τος 286 ο μεταλλειοκτήτης δικαιούται να καταθέσει αίτηση συνοδευόμενη από γραμμάτιο είσπραξης Δημοσίου Ταμείου ποσού ευρώ 287, ζητώντας την οριοθέτηση του μεταλλείου με τεχνητά όρια, όπως προσδιορίζονται στο Προεδρικό Διάταγμα και κατόπιν επιτόπιου ελέγχου της οικείας Επιθεώρησης Μεταλλείων. 288 Κατά την οριοθέτηση του μεταλλείου καλούνται οι ιδιοκτήτες των συνορευόντων μεταλλείων, ενώ αυτή πραγματοποιείται ακόμη και αν απουσιάζει ο ενδιαφερόμενος μεταλλειοκτήτης. Η γενόμενη οριοθέτηση δημιουργεί τεκμήριο ακριβείας, ενώ επιτρέπεται η ανταπόδειξη. 289 Μεταλλευτικές περιοχές. Το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας υποχωρεί μόνο στην περίπτωση εκτελέσεως έργων δημόσιας ανάγκης και χρησιμότητας. Σε αυτήν την περίπτωση ο μεταλλειοκτήτης αποζημιώνεται κατά το κοινό δίκαιο. Δύναται εξαιρετικά και μόνο εφόσον ορισμένες περιοχές παρουσιάζουν σημαντικό μεταλλευτικό ενδιαφέρον ή πρόκειται να ιδρυθούν σε αυτές αξιοσημείωτες μεταλλευτικές ή μεταλλουργικές εγκαταστάσεις, αυτές να χαρακτηριστούν ως μεταλλευτικές περιοχές με εκδοθέν Προεδρικό Διάταγμα προτάσει του 281 Άρθρο 68 1 του Ν.Δ. 210/ Φτωχά μεταλλεύματα που απορρίπτονται μετά από την διαλογή και τον εμπλουτισμό. 283 Άρθρο 69 3 του Ν.Δ.210/73 Κεκτημένα δικαιώματα επί των ανωτέρω εκβολάδων και σκωριών δυνάμει του Νόμου ΦΚΗ του έτους 1875 ή άλλων προγενέστερων διατάξεων του παρόντος παραμένουσι σεβαστά. 284 Άρθρο 70 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 68 3 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 8 του Ν.274/ Τα ανωτέρω ποσά δύνανται να αναπροσαρμόζονται ανά τριετία, πλέον κατόπιν αποφάσεως του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης(άρθρο 2 2 Π.Δ.123/2016), η οποία δημοσιεύεται στην ΕτΚ. - Κ.Υ.Α. Δ7/Φ1/12901/580/97 (ΦΕΚ 574 Β/ )- Αναπροσαρμογή ύψους παραβόλων, δικαιωμάτων και τελών του δημοσίου, που προβλέπονται από τις περί μεταλλείων και λατομείων διατάξεις- 1δ (σ.6552) σε συνδυασμό με το άρθρο 24 Ν.274/76(προσθήκη άρθρου 188 α στο Ν.Δ.210/73 και 64 του Ν.Δ 210/ Άρθρο 64 1 του Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 1 2 του Ν.Δ. 180/ Άρθρο 64 2,3,4 του Ν.Δ. 210/73. 59

60 Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να απαγορεύεται η ανάπτυξη εντός αυτών των περιοχών άλλων δραστηριοτήτων, εφόσον αυτές εμποδίζουν την άσκηση της μεταλλείας ή τις εργασίες στις μεταλλευτικές εγκαταστάσεις ή εφόσον η ανάπτυξη αυτών των δραστηριοτήτων είναι αδύνατη εξαιτίας της μεταλλευτικής δραστηριότητας στην περιοχή. Οι μόνοι περιορισμοί που τίθενται στην άσκηση της δραστηριότητας στις μεταλλευτικές περιοχές είναι η διακύβευση της ασφάλειας της χώρας, των κτισμάτων και των κατοίκων τους. 290 ix)έγκριση συμβάσεων. Οι συμβάσεις που έχουν αντικείμενο την σύσταση, αλλοίωση ή μετάθεση μεταλλευτικών εν γένει δικαιωμάτων ή την παραχώρηση της χρήσεως ή της χρήσεως και καρπώσεως αυτών και απορρέουν από την ΑΜΕ ή από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας, καθώς επίσης και οι τροποποιητικές αυτών, συντελούνται κατόπιν εγκρίσεως της οικείας Διεύθυνσης Ανάπτυξης που εξέδωσε την ΑΜΕ για δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν, ενώ για την απόκτηση των απορρεόντων από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας δικαιωμάτων 291 αρμόδιος για την έγκριση είναι ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 292 Η έγκριση δεν χορηγείται, όταν το περιεχόμενο της σύμβασης αντίκειται σε κανόνες δημοσίας τάξεως ή συντρέχουν λόγοι που ανάγονται στην ασφάλεια της χώρας. 293 Εντός τριών μηνών από την κατάρτιση των συμβολαίων κοινοποιούνται αντίγραφα στους ενδιαφερομένους, ώστε οι τελευταίοι να αιτηθούν της απαραίτητης εγκρίσεως. Δεν υποβάλλονται για έγκριση προσύμφωνα συμβάσεων. 294 Οι συγκεκριμένες συμβάσεις ακόμα και οι καταργητικές των ανωτέρω δικαιωμάτων γίνονται επί ποινή ακυρότητας ενώπιον συμβολαιογράφου. Οι αποφάσεις της Διοίκησης δημοσιεύονται στην ΕτΚ, ενώ επικυρωμένο αντίγραφο της αποφάσεως του Υπουργού με το σχετικό συμβόλαιο μεταγράφεται με επιμέλεια του ενδιαφερομένου στα οικεία βιβλία μεταγραφών. Το άρθρο 74 1 του Ν.Δ.210/ εφαρμόζεται και στην περίπτωση κτήσεως των σχετικών δικαιωμάτων από πλειστηριασμό. Το έγγραφο που υποβάλλεται για έγκριση σε 290 Άρθρο 142 του Ν.Δ. 210/ του Ν.Δ.210/73. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η μεταγραφή του σχετικού παραχωρητηρίου Πρ. Δ/τος στο βιβλίο Οριστικών Παραχωρήσεων της οικείας Διεύθυνσης Ανάπτυξηςκαι 74 5 του Ν.Δ. 210/73. Επί κληρονομικής διαδοχής η μεταγραφή δύναται να γίνει και από τους κληρονόμους. 292 Άρθρο 74 σε συνδυασμό με το 76 1, 3 του Ν.Δ. 210/73. Βλ. Σχετικό έγγραφο 24, 25 και 26 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα και Υ.Α. Δ7/Β/οικ.13803/Γ.Δ.ΦΠ.4213(ΦΕΚ Β1228/2004), όπως τροποποιήθηκε με την Υ.Α. Δ7/19488(ΦΕΚ Β 1986/2011)-Έγκριση εκχώρησης μεταβίβασης μεταλλευτικών δικαιωμάτων. 293 Άρθρο 76 2 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 75 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 74 1 του Ν.Δ. 210/73: 1.Αι συµβάσεις αι έχουσαι αντικείµενον την σύστασιν, αλλοίωσιν, ή µετάθεσιν µεταλλευτικών εν γένει δικαιωµάτων ή την παραχώρησιν της χρήσεως ή της χρήσεως και καρπώσεως τούτων απορρεόντων εξ αδείας µεταλλευτικών ερευνών ή εκ παραχωρηθέντος µεταλλείου, 60

61 αυτήν την περίπτωση είναι το επικυρωμένο αντίγραφο της περίληψης της έκθεσης κατακύρωσης. Η διανομή του εκπλειστηριάσματος γίνεται όταν χορηγηθεί η ανωτέρω έγκριση, άλλως το εκπλειστηρίασμα επιστρέφεται στον υπερθεματιστή, αφού αφαιρεθούν τα έξοδα του πλειστηριασμού. 296 ix. Α)Μίσθωση μεταλλευτικών δικαιωμάτων. 297 Η μίσθωση των δικαιωμάτων που απορρέουν από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας δεν συνεπάγεται και κτήση της κυριότητας επί του μεταλλείου σε αντίθεση με τους άλλους τρόπους κτήσης μεταλλευτικών δικαιωμάτων. 298 Εάν ο εκμισθωτής (μεταλλειοκτήτης) μεταβιβάσει σε τρίτο την κυριότητα του μισθίου (δικαίωμα μεταλλειοκτησίας) ή παραχωρήσει άλλο εμπράγματο δικαίωμα, αποκλείοντας με αυτόν τον τρόπο την εκμετάλλευση του μισθωτού, ο νέος κτήτωρ υπεισέρχεται στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις της μισθώσεως εκτός και εάν στο μισθωτήριο συμβόλαιο συμφωνήθηκε ρητά ότι η μίσθωση θα λύεται στις ανωτέρω περιπτώσεις. 299 Τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση της αναγκαστικής εκποιήσεως κατόπιν εκτελέσεως, επίσης στην περίπτωση της έκπτωσης του εκμισθωτή/μεταλλειοκτήτη από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας, εφόσον ο χώρος δεν καθίσταται ελεύθερος 300 αλλά και στην περίπτωση παραιτήσεως συμμεταλειοκτήτη από την υπό μίσθωση μερίδα του. Τα ανωτέρω ισχύουν και στην περίπτωση μίσθωσης μεταλλευτικών δικαιωμάτων που απορρέουν από την ΑΜΕ. 301 ως και αι τροποποιούσαι ταύτας, συντελούνται από της εγκρίσεώς των κατά τας εις την παρ. 1 του άρθρου 76 του παρόντος οριζόµενα. 296 Άρθρο 77 του Ν.Δ.210/ Ως μεταλλευτικά δικαιώματα χαρακτηρίζονται τόσο τα δικαιώματα που απορρέουν από την ΑΜΕ, όσο και τα δικαιώματα που απορρέουν από την Οριστική Παραχώρηση του μεταλλείου. Μετά την Οριστική Παραχώρηση του μεταλλείου συνίσταται το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας, δηλαδή το δικαίωμα κυριότητας επί του μεταλλείου, που περιγράφεται στο εκδοθέν Π.Δ., ενώ σε περίπτωση μίσθωσης μισθώνονται από τον μεταλλειοκτήτη τα μεταλλευτικά δικαιώματα που απορρέουν από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας και όχι το ίδιο το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας, με αποτέλεσμα ο εκμισθωτής να παραμένει κύριος του μεταλλείου, ενώ ο μισθωτής αποκτά τα απορρέοντα εκ του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας μεταλλευτικά δικαιώματα. 298 Βλ. Σχετικά Έγγραφα 24 και 25 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 299 Σύμφωνα με το άρθρο 83 του Ν.Δ.210/73 επί μισθώσεως μεταλλείου δεν τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του άρθρου 610 ΑΚ. Η συγκεκριμένη διάταξη (άρθρο 82 του Ν.Δ.210/73) επιφέρει τη σύγχυση συγκεκριμένων εννοιών και θα έπρεπε να αντικατασταθεί ως εξής: Η μίσθωση μεταλλευτικών δικαιωμάτων που απορρέουν από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας παραμένει έγκυρη στην περίπτωση που ο μεταλλειοκτήτης μεταβιβάσει σε τρίτο το δικαίωμα μεταλλειοκτήσιας ή οποιοδήποτε άλλο εμπράγματο δικαίωμα ικανό να αποκλείσει την άσκηση των μεταλλευτικών δικαιωμάτων του μισθωτή. Στην περίπτωση που δεν συμφωνήθηκε ρητά με τον μισθωτή ότι η μίσθωση θα λύεται στις ανωτέρω περιπτώσεις, ο νέος μεταλλειοκτήτης υπεισέρχεται στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της συντελεσθείσης μισθώσεως από τον προγενέστερο εκμισθωτή. 300 Άρθρο 88 επ. του Ν.Δ.210/73(Συμμεταλλειοκτησία). 301 Άρθρα 82,74,75,76 του Ν.Δ. 210/73 και Υ.Α. Δ7/Β/οικ.13803/Γ.Δ.ΦΠ.4213,ΦΕΚ Β 1228/2004, η οποία τροποποιήθηκε με την Υ.Α. Δ7/19488, ΦΕΚ Β 1986/2011, Έγκριση εισφοράς μισθωτικών δικαιωμάτων. 61

62 ix. Β)Μίσθωμα. Για την εκμίσθωση των μεταλλευτικών δικαιωμάτων από τον μεταλλειοκτήτη ή από τον δικαιούχο ΑΜΕ 302 το ανώτατο όριο θεμιτού μισθώματος ορίζεται επί της τιμής πωλήσεως του μεταλλεύματος ή του προϊόντος επεξεργασίας αυτού, ήτοι: α. το 12% επί της τιμής αυτής, στην περίπτωση που το μετάλλευμα πωλείται επί δαπέδου του μεταλλείου, ως έχει και όπως εξορύσσεται (run of mine, tout venant), χωρίς οποιαδήποτε μηχανική προπαρασκευή ή άλλη κατεργασία, β. το 8% επί της τιμής αυτής, στην περίπτωση που το μετάλλευμα πωλείται με όρους Free on Board ή Free on Truck (F.O.B. ή F.O.T.) ως έχει και όπως εξορύσσεται (run of mine, tout venant) χωρίς οποιαδήποτε μηχανική προπαρασκευή ή άλλη κατεργασία, γ. το 4% επί της τιμής αυτής, στην περίπτωση που το μετάλλευμα πωλείται με όρους Free on Board ή Free on Truck(F.O.B. ή F.O.T.) κατόπιν μηχανικής προπαρασκευής, π.χ. θραύσης, υδροαυτοκαθαρισμού και ταξινόμησης ή εμπλουτισμού, π.χ. υδρομηχανικού και φυσικομηχανικού, περιλαμβανομένης της διαφορικής επίπλευσης, κατά την οποία γίνεται χρήση επιφανειακών φυσικοχημικών φαινομένων, δ. το 2% επί της τιμής αυτής, στην περίπτωση που το μετάλλευμα πωλείται με όρους Free on Board ή Free on Truck (F.O.B. ή F.O.T.) πέραν όλων των ανωτέρω επεξεργασιών και στην περίπτωση κατά την οποία διεξάγονται χημικές διεργασίες, δηλαδή κατόπιν εξαγωγικής μεταλλουργικής επεξεργασίας, χωρίς όμως την παραγωγή τελικού μεταλλουργικού προϊόντος, ήτοι μετάλλου ή κράματος, π.χ. διαδικασία φρύξης λευκόλιθου για την παραγωγή μαγνησίας, ε. το 1,5% επί της τιμής αυτής, στην περίπτωση που το μετάλλευμα πωλείται με όρους Free on Board ή Free on Truck (F.O.B.ήF.O.T.)πέραν όλων των ανωτέρω επεξεργασιών και στην περίπτωση κατά την οποία διεξάγονται χημικές διεργασίες, δηλαδή κατόπιν εξαγωγικής μεταλλουργικής επεξεργασίας, η οποία οδηγεί στην παραγωγή τελικού μεταλλουργικού προϊόντος, ήτοι μετάλλου ή κράματος. 303 Όταν τα μέρη συμφωνήσουν σε διαφορετικό μίσθωμα, η μεταξύ τους σύμβαση είναι μερικώς άκυρη στο μέτρο που υπερβαίνει τα ανωτέρω ποσοστά. 304 Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, και Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξειδικεύεται ο τρόπος και τα κριτήρια υπολογισμού ή μεταβολής των μισθωμάτων έως του ανώτατου θεμιτού μισθώματος, όπως αυτό ορίζεται στα εδάφια α,β,γ,δ και ε ανωτέρω. 305 Κάθε διαφορά μεταξύ εκμισθωτή και μισθωτή κατά την εφαρμογή του άρθρου 84 του Ν.Δ. 210/ υπάγεται στο Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου που κείται το μεταλλείο ή ο χώρος 302 Βλ. Σχετικό 24 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. Στο Σχετικό Έγγραφο 24 εγκρίνεται η μίσθωση μεταλλευτικών δικαιωμάτων επί Ο.Π. 303 Άρθρο 63 1 του Ν.4042/2012 και 12 5 του Ν.4203/2013-Αντικατάσταση του άρθρου 84 1 Ν.Δ.210/ Άρθρο 84 3 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 12 5 του Ν. 4203/2013 (Ο νόμος αναφέρει προσθήκη εδαφίου στ στο άρθρο 84 1 Ν.Δ. 210/73, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 63 1 Ν.4042/2012-Ορθότερα προσθήκη εδαφίου στ στο άρθρο 63 1 Ν.4042/2012, το οποίο αντικατέστησε την 1 του άρθρου 84 Ν.Δ.210/73) 306 Αντικατάσταση από το άρθρο 63 1 του Ν.4042/2012 και το άρθρο 12 2, 5 του Ν.4203/

63 που περιγράφεται στην ΑΜΕ, δικάζοντας κατά την ειδική διαδικασία των μισθωτικών διαφορών ( ΚΠολΔ). 307 x)καθολική διαδοχή, κληροδοσία, δωρεά αιτία θανάτου. Η απόκτηση μεταλλευτικών δικαιωμάτων γνωστοποιείται από τον αποκτώντα, υποβάλλοντας έγγραφο δήλωσης 308 προς την οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης στις περιπτώσεις κτήσης δικαιωμάτων που απορρέουν από την αίτηση για τη χορήγηση της ΑΜΕ ή από την ίδια την ΑΜΕ, ενώ στις περιπτώσεις κτήσης του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας ή των απορρεόντων από αυτό δικαιωμάτων, η αίτηση υποβάλλεται στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 309 Η συγκεκριμένη δήλωση υποβάλλεται εντός έξι μηνών από τον θάνατο του κληρονομουμένου, εφόσον οι διάδοχοι είναι κάτοικοι του Κράτους ή εντός έτους, όταν οι διάδοχοι είναι κάτοικοι του εξωτερικού. 310 Στις περιπτώσεις αλλοδαπού διαδόχου προσκομίζεται και η σχετική έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, ως άλλωστε προβλέπεται από άρθρο 9 του Ν.Δ. 210/ Εάν οι αποκτήσαντες μεταλλευτικά δικαιώματα 312 δεν προβούν εμπροθέσμως στις ανωτέρω δηλώσεις γνωστοποίησης 313,δεν αναγνωρίζονται από το Δημόσιο ως δικαιούχοι 314 και εκπίπτουν των σχετικών τους δικαιωμάτων κατόπιν έκδοσης απόφασης της οικείας Διεύθυνσης Ανάπτυξης 315 ή του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας αντίστοιχα. Οι ανωτέρω αποφάσεις δημοσιεύονται στην ΕτΚ και υπόκεινται σε προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου εντός εξήντα ημερών από την δημοσίευση τους Άρθρο 85 Ν.Δ. 210/73, το οποίο παραπέμπει στο άρθρο 84 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 78 3 του Ν.Δ. 210/73σε συνδυασμό με το άρθρο 79 του Ν.Δ. 210/73, Υποχρέωση υποβολής της δηλώσεως της 1 του άρθρου 78 υπέχουν και οι δυνάµει τελεσίδικης δικαστικής αποφάσεως, αναγνωριζόµενοι το πρώτον δικαιούχοι δικαιωµάτων σύμφωνα με το άρθρο 74 1 του παρόντος ή δικαιωµάτων εξ αιτήσεως περί χορηγήσεως αδείας µεταλλευτικών ερευνών. 309 Άρθρο 78 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 79 του Ν.Δ. 210/ Αντικατάσταση από το άρθρο 2ΙΙ του Ν.274/ Άρθρο 78 1 και 3 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 79 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 80 του Ν.Δ. 210/ Βλ. Σχετικό Έγγραφο 28 και 29 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 316 Άρθρο 81 1και 2 του Ν.Δ. 210/73. 63

64 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ i)μεταλλευτικά δικαιώματα και Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά τη νομοθέτηση του παρόντος διατάγματος η χώρα διένυε μια μετέωρη και επισφαλή πολιτική πραγματικότητα. 317 Οποιαδήποτε αναφορά στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και πολιτική χαρακτηρίζονταν ουτοπική παρά τη συμφωνία συνδέσεως της χώρας μας με την ΕΟΚ, η οποία είχε εγκριθεί από το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΟΚ την 12 η Ιουνίου έτους Μετά τη λήξη της περιόδου της Χούντας 318 και του μεταβατικού σταδίου που ακολούθησε, διενεργήθηκαν εκλογές (17 Νοεμβρίου 1974) με ορισθέντα Πρόεδρο του νεοϊδρυθέντος κόμματος της Νέας Δημοκρατίας τον Κ.Καραμανλή. Κατά τη διάρκεια της θητείας του υπεγράφη η Συνθήκη Προσχώρησης στην ΕΟΚ ( ). Λίγα χρόνια μετά την προσχώρηση της χώρας μας στην ΕΟΚ και τη νομοθέτηση του Νομοθετικού Διατάγματος 210/73 εκδόθηκε το υπ αριθμόν 92/1986 Προεδρικό Διάταγμα 319 προς συμμόρφωση της ελληνικής νομοθεσίας με τις διατάξεις των άρθρων 7 και 58 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας 320 και αντικείμενο τη ρύθμιση θεμάτων που αφορούν την απόκτηση μεταλλευτικών εν γένει δικαιωμάτων από φυσικά ή νομικά πρόσωπα των Κρατών μελών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Οι διατάξεις των άρθρων α) 8 Ν.Δ. 210/73, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 1 του Ν. 274/76, β) 9 Ν.Δ. 210/73, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 2 Ν. 274/76, γ)10 και 11 Ν.Δ. 210/73, όπως αυτές τροποποιήθηκαν από το άρθρο 2 3 Ν.274/76, δ)12 Ν.Δ. 210/73, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 5 Ν.274/76, ε) 20 Ν.Δ. 210/73, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 1 Ν.274/76, στ)79 2 του Ν.Δ. 210/73, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 6 Ν.274/76,ζ) 80 Ν.Δ.210/73 και η)126 4 Ν.Δ.210/73,με τις οποίες θεσπίζονται απαγορεύσεις, περιορισμοί και προϋποθέσεις για την απόκτηση μεταλλευτικών εν γένει δικαιωμάτων από αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα, δεν εφαρμόζονται από τη δημοσίευση του ανωτέρω προεδρικού διατάγματος σε φυσικά πρόσωπα που έχουν την ιθαγένεια κράτους μέλους της τότε Ε.Ο.Κ πλέον Ε.Ε, καθώς και σε νομικά πρόσωπα που έχουν συσταθεί νόμιμα κατά τη νομοθεσία κράτους μέλους και έχουν την καταστατική τους έδρα, την κεντρική τους διοίκηση και την κύρια εγκατάσταση τους μέσα στην Ε.Ο.Κ πλέον Ε.Ε. Οι ισχύουσες διατάξεις που ρυθμίζουν την απόκτηση από ημεδαπά φυσικά ή νομικά 317 Πραξικόπημα των Συνταγματαρχών- Χούντα - Διάρκεια από 21 Απριλίου 1967 έως 23 Ιουλίου Ακολούθησε η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με Πρωθυπουργό τον Κ.Καραμανλή, ο οποίος κλήθηκε να επιστρέψει από την Γαλλία για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης στην χώρα. 319 Π.Δ. 92/1986,ΦΕΚ Α 33/ Πλέον άρθρα 26 και 54 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). 64

65 πρόσωπα οποιουδήποτε μεταλλευτικού δικαιώματος εφαρμόζονται και στα φυσικά ή νομικά πρόσωπα των Κρατών μελών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. 321 ii)μεταλλευτικά δικαιώματα και αλλοδαπότητα. Σύμφωνα με τον νόμο 1892/ , ο οποίος συμπληρώθηκε από το άρθρο 14 του Ν. 2000/ και το άρθρο 2 4 του Ν.2302/ , σε κάθε διαγωνισμό για την αποκρατικοποίηση επιχείρησης σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 44, 46 και 46 Α του Ν.2000/1991, όπως ισχύει 325 αλλά και κάθε άλλης σχετικής με τη μεταβίβαση ιδιωτικοποιούμενης επιχείρησης σύμβασης συμμεταβιβάζονται αυτοδικαίως στον πλειοδότη και οι πάσης φύσεως διοικητικές άδειες που συνδέονται με την λειτουργία της επιχείρησης και των μεταβιβαζόμενων στοιχείων του Ενεργητικού στη συνέχεια δε εκδίδεται επιβεβαιωτική πράξη μεταβιβάσεως της αδείας στο όνομα του πλειοδότη. Τα ανωτέρω ισχύουν και για τα μεταλλευτικά δικαιώματα, τα οποία αποτελούν τμήμα του μεταβιβαζόμενου ενεργητικού. 326 Το Δημόσιο δύναται κατά την κρίση του να συμβάλλεται ως εκ τρίτου συμβαλλόμενος στις συμβάσεις μεταβιβάσεως της παραγράφου 7 του άρθρου 2 του Ν. 2302/1995, όπως και σε οποιαδήποτε άλλη σύμβαση αποκρατικοποίησης και να αποδέχεται την ανάληψη υποχρεώσεων από τον αποκτώντα για τη διενέργεια επενδυτικών προγραμμάτων σχετικών με τα στοιχεία ενεργητικού που αποκτά. ii. Α) Πρωτότυπη κτήση μεταλλευτικών δικαιωμάτων. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπά επιθυμούν να αποκτήσουν το πρώτον μεταλλευτικά δικαιώματα κατ εφαρμογήν των διατάξεων 15 επ. του Ν.Δ. 210/1973; Ενώ λοιπόν ο νομοθέτης αρχικά επέτρεπε την δυνατότητα κατάθεσης αίτησης για τη χορήγηση της ΑΜΕ από αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα υπό την προϋπόθεση λήψης της σχετικής εγκρίσεως του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας 327, με τον υπ αριθμ.274/1976 τροποποιητικό νόμο καταργεί το δικαίωμα αυτό. Πλέον τα αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα δεν μπορούν να αιτηθούν σε καμία περίπτωση τη χορήγηση ΑΜΕ Άρθρα 1 και 2 του Π.Δ. 92/1986, ΦΕΚ Α 33/ Νόμος 1890/1992, ΦΕΚ Α 101/1990, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 2 του Ν.2224/1994(ΦΕΚ Α 112/1994) και με το άρθρο 2 4 του Ν.2302/1995, ΦΕΚ Α 74/ Προσθήκη άρθρου 46 Α (ΦΕΚ Α 206/1991)-και συμπλήρωση με το άρθρο 53 του Ν.2224/ Προσθήκη παραγράφων 23 και 24 στο άρθρο 46 Α (ΦΕΚ Α 74/1995). Βλ. Ν.2436/1996 (ΦΕΚ Α 192/1996), Κτήση μεταλλευτικών δικαιωμάτων επί των Ο.Π. των Μεταλλείων Κασσάνδρας από την εταιρία TVX. 325 Άρθρο 2 7 του Ν.2302/ Άρθρο 2 4 του Ν.2302/ Άρθρα 8 και 20 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 1 του Ν.274/76, με το οποίο προστίθεται η 3 στο άρθρο 20 του Ν.Δ. 210/73. 65

66 ii.β)παράγωγη κτήση μεταλλευτικών δικαιωμάτων Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Ν.Δ.210/1973, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 του Ν.274/1976, θέτοντας επί ποινή ακυρότητας ως απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάρτιση οποιασδήποτε σύμβασης, η οποία έχει ως αντικείμενο τη μεταβίβαση μεταλλευτικών εν γένει δικαιωμάτων ή την υπέρ αυτών παραχώρηση της χρήσεως ή χρήσεως και καρπώσεως τέτοιων δικαιωμάτων, την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου κατόπιν πρότασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και υπό τη σχετική επιφύλαξη των άρθρων 74,75,76 και 77 του Ν.Δ. 210/ Η έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, εφόσον δεν χορηγηθεί, αποτελεί λόγο απόλυτης ακυρότητας της σύμβασης. Η ανωτέρω έγκριση απαιτείται και για την απόκτηση μετοχών ημεδαπών εταιρειών, οι οποίες έχουν ως σκοπό την άσκηση μεταλλευτικής δραστηριότητας 330, καθώς επίσης και για την κτήση μεταλλευτικών δικαιωμάτων συνεπεία κληρονομικής διαδοχής, κληροδοσίας ή δωρεάς αιτία θανάτου. 331 Στην περίπτωση που δεν χορηγηθεί η ανωτέρω έγκριση τα κληρονομικά δικαιώματα περιέρχονται αυτοδικαίως και από την επαγωγή της κληρονομίας στο Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο υποχρεούται να προβεί σε εκπλειστηριασμό και να αποδώσει στους αλλοδαπούς κληρονόμους το εκπλειστηρίασμα. 332 Εφόσον χορηγηθεί έγκριση υπό όρους, επιφυλάσσονται κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης των, π.χ. η έκπτωση των αλλοδαπών δικαιούχων από τα μεταλλευτικά δικαιώματα, η αναγκαστική εκποίηση των μετοχών τους κ.ά. Η έκπτωση κηρύσσεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας 333 και κοινοποιείται από δικαστικό επιμελητή ή από την Αστυνομική Αρχή στους ενδιαφερομένους. Η απόφαση έκπτωσης υπόκειται σε προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου και εντός προθεσμίας τριάντα ημερών από την κοινοποίηση της Άρθρο 76 1 του Ν.Δ. 210/1973: Η κατά το άρθρον 75 του παρόντος έγκρισις παρέχεται, εφ όσον µεν ζητείται δια την απόκτησιν δικαιωµάτων εξ αδείας µεταλλευτικών ερευνών δι αποφάσεων του εκδόντος την άδειαν µεταλλευτικών ερευνών Νοµάρχου,εφ όσον δε ζητείται δια την απόκτησιν δικαιωµάτων επί µεταλλειοκτησίας δι αποφάσεως του Υφυπουργού Περιφερειακού ιοικητικού, εις την περιφέρειαν του οποίου κείται το µεταλλείον. Έτσι λοιπόν προ της καταρτίσεως απαραίτητη είναι η έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, ενώ μετά της καταρτίσεως απαραίτητη κρίνεται η έγκριση που προβλέπεται στα άρθρα 74 και επόμενα του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 2 1 υποπ.2 του Ν.274/76, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 2 4 του Ν.274/76 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 13 του Ν.3065/2002: Αλλοδαπά, φυσικά ή νοµικά πρόσωπα κοµισταί µετοχών Ανωνύµων Εταιρειών κεκτηµένων δικαιώµατα επί µεταλλείων, δεν δύνανται κατά την διανοµήν της Εταιρείας και διανοµήν της εταιρικής περιουσίας να αποκτήσουν δικαιώµατα επί των µεταλλείων της διαλυοµένης Ανωνύµου Εταιρείας, άνευ προηγουµένης εγκρίσεως του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 331 Άρθρο 2 2 του Ν.274/76 Αντικατάσταση του άρθρου 9 1 Ν.Δ. 210/73, σε συνδυασμό με το άρθρο 79 του Ν.Δ.210/73 και 2 6 του Ν.274/ Άρθρο 9 2 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 10 του Ν.Δ.210/73, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 2 3 του Ν.274/76, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 12 Ν.3065/2002 (ΦΕΚ Α 251/2002). 334 Άρθρο 10 5 του Ν.Δ. 210/73. 66

67 Η ανωτέρω περιγραφόμενη ιδιαίτερη μεταχείριση των αλλοδαπών φυσικών ή νομικών προσώπων αποτελεί απόρροια του κυριαρχικού δικαιώματος κάθε κράτους να ρυθμίζει με ειδικούς κανόνες τις ξένες επενδύσεις που υλοποιούνται στο έδαφος του. Ειδικότερα και για νευραλγικούς τομείς δραστηριότητας, όπως είναι η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου, το Κράτος μπορεί να αρνείται την εισαγωγή τέτοιων κεφαλαίων ή ακόμα να θέτει περιοριστικά μέτρα και ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις για την άσκηση σχετικής δραστηριότητας. 335 Το ερώτημα που τίθενται εν τέλει είναι αν ο νομοθέτης, θέτοντας την απαγόρευση χορήγησης της ΑΜΕ(πρωτότυπος τρόπος κτήσης) θέλησε να αποκλείσει τους αλλοδαπούς εξ ολοκλήρου από τη διαδικασία αδειοδότησης της μεταλλευτικής δραστηριότητας, στερώντας τους το δικαίωμα επίδοσης σχετικής αίτησης για την οριστική παραχώρηση του μεταλλείου ακόμη και στην περίπτωση μίσθωσης των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ΑΜΕ (παράγωγος τρόπος κτήσης),ή αν τελικά απέδειξε για ακόμα μία φορά την αδυναμία ρύθμισης όλων των πιθανών προκυπτουσών περιπτώσεων. iii)μεταλλευτικά δικαιώματα και παραμεθόριες περιοχές. Οι παραμεθόριες περιοχές καθορίζονται πλέον από τις διατάξεις των Ν. 1892/ και 3978/ Ο υπ αριθμόν 3978/2011 νόμος επανακαθορίζει τις παραμεθόριες περιοχές, αντικαθιστώντας το άρθρο 24 του Ν. 1892/1990, 338 ενώ με τις διατάξεις του εισάγεται η απαγόρευση σύναψης κάθε δικαιοπραξίας εν ζωή με την οποία συνιστάται υπέρ φυσικών ή νομικών προσώπων με ιθαγένεια ή έδρα εκτός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης 335 Π.Γκλαβίνης, Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο, εκδόσεις Σάκκουλα 2009, σελ.421 επόμ. 336 ΦΕΚ Α 101/1990, Το άρθρο 31 1 καταργεί τον Α.Ν. 1366/1938 (ΦΕΚ Α 310), ενώ στην δεύτερη παράγραφο (εδάφιο β ) διατηρούνται σε ισχύ οι διατάξεις του Ν.376/1936 περί μέτρων ασφαλείας οχυρών θέσεων (ΦΕΚ Α 546), όπως συμπληρώθηκε με το Ν.Δ. 397/1947 (ΦΕΚ Α 181). Τέλος με το άρθρο 114 4γ του Ν.3978/2011 αντικαθίσταται η παράγραφος 2 του άρθρου 31 ως εξής: Οι διατάξεις του α.ν.376/1936(α 546) διατηρούνται σε ισχύ. Ακολούθως καταργείται το ν.δ και τα διατάγματα που εκδόθηκαν κατ εξουσιοδότηση του(31 2 Ν.1892/1990). Βλ. Αχιλλέα Κουτσουράδη ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΣΕ ΠΑΡΑΜΕΘΟΡΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Ελληνική Δικαιοσύνη, τόμος 35, σελ.961 επ. 337 Με το άρθρο 114 4β προστίθεται εδάφιο β στο άρθρο 31 1 του Ν.1892/1990 και έχει ως εξής: Κάθε γενική και ειδική διάταξη που αντίκειται στις διατάξεις του νόμου αυτού ή ρυθμίζει τα ίδια θέματα με διαφορετικό τρόπο καταργείται, εκτός των περιπτώσεων στις οποίες ρητά προβλέπεται, στις διατάξεις του νόμου αυτού, ότι ειδικές διατάξεις διατηρούνται σε ισχύ. 338 Για την εφαρμογή του νόμου αυτού ως παραμεθόριες περιοχές ορίζονται: οι τέως νομοί Δωδεκανήσου, Έβρου, Θεσπρωτίας, Καστοριάς, Κιλκίς, Λέσβου, Ξάνθης, Πρέβεζας, Ροδόπης, Σάμου, Φλώρινας και Χίου, οι νήσοι Θήρα και Σκύρος, καθώς και οι τέως επαρχίες Νευροκοπίου του τέως νομού Δράμας, Πωγωνίου και Κόνιτσας του τέως νομού Ιωαννίνων, Αλμωπίας και Έδεσσας του τέως νομού Πέλλης και Σιντικής του τέως νομού Σερρών. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εξωτερικών, Οικονομικών, Εθνικής Άμυνας, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Προστασίας του Πολίτη και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μπορεί να αρθεί ο χαρακτηρισμός κάποιας από τις ανωτέρω περιοχές των παραγράφων 1 και 2 ως παραμεθόριας. Με όμοιο προεδρικό διάταγμα μπορούν να χαρακτηρίζονται και άλλες περιοχές ως παραμεθόριες. Βλ. ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ-ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΕΣ ΕΝ ΖΩΗ ΣΕ ΠΑΡΑΜΕΘΟΡΙΕΣ, ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Ν.Π. στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 67

68 και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών οποιοδήποτε εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα που αφορά ακίνητα 339 κείμενα στις παραμεθόριες περιοχές, καθώς και η μεταβίβαση μετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή η μεταβολή του προσώπου εταίρων εταιρειών οποιασδήποτε μορφής που έχουν στην κυριότητά τους ακίνητα στις περιοχές αυτές. 340 Η συγκεκριμένη απαγόρευση αίρεται για ορισμένες κατηγορίες δικαιοπραξιών, οι οποίες προσδιορίζονται από τη νομική τους μορφή, τη χρηματική τους αξία ή από την τοποθεσία και την αξία του ακινήτου και κατόπιν σχετικής απόφασης της Επιτροπής που περιγράφεται στο άρθρο 26 του Ν. 1892/1990, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο Ν. 3978/ Για την άρση της απαγόρευσης απαραίτητη προϋπόθεση είναι η θετική ψήφος του Υπουργού Εθνικής Άμυνας. Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που ανήκουν στις κατηγορίες της παραγράφου 1 του άρθρου 25 μπορούν να ζητήσουν την άρση της απαγόρευσης για τις παραμεθορίους περιοχές με αίτησή τους, στην οποία πρέπει να αναφέρεται και ο σκοπός για τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί το ακίνητο. 342 Σύμφωνα με το άρθρο του Ν. 3852/2010 η έκδοση απόφασης για την άρση της απαγόρευσης σύναψης δικαιοπραξιών σε παραμεθόριες περιοχές εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. 343 Είναι προφανές ότι στο άρθρο 26 Ν. 1892/1990, ως τροποποιήθηκε από το άρθρο 114 του Ν. 3978/2011, συναντάται ένα γραμματικό λάθος, το οποίο διαπιστώνει και ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος του Εφετείου Θεσσαλονίκης με το υπ αριθμ. 752/ έγγραφο του. Σύμφωνα με το άρθρο Ν. 3978/2011: Η παράγραφος 1 του άρθρου 25 του ν. 1892/1990 (Α 101) αντικαθίσταται ως εξής: «1. Απαγορεύεται κάθε δικαιοπραξία εν ζωή με την οποία συνιστάται υπέρ φυσικών ή νομικών προσώπων με ιθαγένεια ή έδρα εκτός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών οποιοδήποτε εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα, που αφορά ακίνητα, κείμενα στις παραμεθόριες περιοχές, καθώς και η μεταβίβαση μετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή η μεταβολή του προσώπου εταίρων εταιρειών οποιασδήποτε μορφής που έχουν στην κυριότητά τους ακίνητα στις περιοχές 339 Βλ. άρθρο 65 του Ν.Δ. 210/73. Τα μεταλλεία θεωρούνται ακίνητα και το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας είναι αυτοτελές εμπράγματο δικαίωμα, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 37 Ν.Δ.210/73 ο δικαιούχος άδειας μεταλλευτικών ερευνών αντιμετωπίζεται ως οιονεί νομέας. 340 Άρθρο του Ν.3978/2011-Αντικατάσταση του άρθρου 25 1 του Ν.1892/ Βλ. ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΡΘΡΟΥ 26 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 342 Άρθρο Ν. 3978/2011-αντικατάσταση του άρθρου 26 του Ν.1892/ Άρθρο β,γ Ν.3978/2011 σε συνδυασμό με το άρθρο 280ΙΙ2 Ν.3852/2010: Η αίτηση αυτή υποβάλλεται σε επιτροπή, που συνιστάται με θητεία πέντε (5) ετών σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση με απόφαση του οικείου Γενικού Γραμματέα και απαρτίζεται από τον ίδιο ως Πρόεδρο ή το νόμιμο αναπληρωτή του και από έναν εκπρόσωπο των Υπουργείων Εθνικής Άμυνας, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας(πλέον Περιβάλλοντος και Ενέργειας) και Προστασίας του Πολίτη, που ορίζονται με τους αναπληρωτές τους από τα οικεία Υπουργεία. γ. Η απαγόρευση αίρεται με απόφαση της επιτροπής, που λαμβάνεται με πλειοψηφία του συνόλου του αριθμού των μελών της και με θετική οπωσδήποτε ψήφο του εκπροσώπου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και Ν.3852/2010: Η έκδοση απόφασης για άρση απαγόρευσης δικαιοπραξιών λατομικού ή μεταλλευτικού περιεχομένου σε παραμεθόριες περιοχές, καθώς και η έκδοση απόφασης για την απόκτηση μεταλλευτικών δικαιωμάτων επί αδειών μεταλλευτικών ερευνών σε παραμεθόριες περιοχές. 68

69 αυτές., ενώ το άρθρο 26 του Ν. 1892/1990 (Α 101) αντικαθίσταται ως εξής: «1. α. Φυσικά ή νομικά πρόσωπα που δεν ανήκουν στις κατηγορίες της παραγράφου 1 του άρθρου 25 μπορούν να ζητήσουν την άρση της απαγόρευσης για τις παραμεθορίους περιοχές με αίτησή τους, στην οποία πρέπει να αναφέρεται και ο σκοπός για τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί το ακίνητο. Ο Μεταλλευτικός Κώδικας προέβλεπε την κτήση μεταλλευτικών δικαιωμάτων από ημεδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα σε παραμεθόριες περιοχές 344, πρόβλεψη η οποία τροποποιήθηκε από τον Ν.274/ Πλέον για την απόκτηση με οποιοδήποτε τρόπο μεταλλευτικών εν γένει δικαιωμάτων σε παραμεθόριες περιοχές από ημεδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα απαιτείται η έγκριση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στο Ν.Δ.210/73, όπως τροποποιήθηκε από τον Ν.274/76, δεν γίνεται καμία αναφορά στην κτήση μεταλλευτικών δικαιωμάτων στις παραμεθόριες περιοχές από αλλοδαπά πρόσωπα, ούτως ή άλλως ο νομοθέτης είχε στερήσει από αυτά το δικαίωμα να καταθέτουν αίτηση για τη χορήγηση ΑΜΕ στην οικεία Διεύθυνση Ανάπτυξης. 346 Η διάταξη του άρθρου 26 του Ν. 1892/1990, ως έχει τροποποιηθεί, ήγειρε πολλά ερωτήματα, σε κάθε περίπτωση η θέληση του νομοθέτη είναι να επιτρέψει τις κάθε είδους δικαιοπραξίες εν ζωή στα ημεδαπά φυσικά και νομικά πρόσωπα, καθώς επίσης και σε αυτά που έχουν την ιθαγένεια ή την εθνικότητα κράτους μέλους της Ε.Ε. ή ανήκουν στην Ε.Ζ.Ε.Σ. 347 Τι γίνεται όμως με την ειδική διάταξη του άρθρου 2 5 Ν. 274/76 που αντικατέστησε το άρθρο 13 του Ν.Δ. 210/73 και περιγράφει τον τρόπο κτήσης μεταλλευτικών δικαιωμάτων με οποιοδήποτε τρόπο (πρωτότυπα, παράγωγα) από ημεδαπό φυσικό ή νομικό πρόσωπο σε παραμεθόριο περιοχή που πέραν των άλλων προϋποθέσεων που ορίζονται εκ του Ν.Δ. 210/1973 εισάγει και την υποχρέωση χορήγησης της σχετικής έγκρισης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας; Εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση; Θα μπορούσαμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως κατ εφαρμογήν του άρθρου 114 4β του Ν.3978/ καταργείται η ειδική απαίτηση του άρθρου 2 5 Ν.274/1976, η οποία ρυθμίζει τόσο την πρωτότυπη, όσο και την παράγωγη κτήση μεταλλευτικών δικαιωμάτων; Ορθότερο θα ήταν να δεχτούμε πως για την πρωτότυπη κτήση των μεταλλευτικών δικαιωμάτων σε παραμεθόρια περιοχή από ημεδαπό φυσικό ή νομικό πρόσωπο απαιτείται η έγκριση του Υπουργού 344 Άρθρο 13 Ν.Δ. 210/73 και Π.Δ.92/1986(ΦΕΚ Α 33/1986). 345 Άρθρο 2 5- Αντικατάσταση της 1 του άρθρου 13 Ν.Δ. 210/ Άρθρο 1 Ν.274/ Βλ. ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ, ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ και ΕΓΓΡΑΦΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 348 Προσθήκη εδαφίου στο άρθρο 31 1 Ν.1892/1990 Κάθε γενική και ειδική διάταξη που αντίκειται στις διατάξεις του νόμου αυτού ή ρυθμίζει τα ίδια θέματα με διαφορετικό τρόπο καταργείται, εκτός των περιπτώσεων στις οποίες ρητά προβλέπεται, στις διατάξεις του νόμου αυτού, ότι ειδικές διατάξεις διατηρούνται σε ισχύ. 69

70 Περιβάλλοντος και Ενέργειας, 349 ενώ στην περίπτωση σύναψης δικαιοπραξίας εν ζωή(παράγωγη κτήση π.χ. μίσθωση ή μεταβίβαση των μεταλλευτικών δικαιωμάτων)δεν είναι απαιτούμενη η ανωτέρω έγκριση. Το αλλοδαπό φυσικό ή νομικό πρόσωπο δεν μπορεί να αποκτήσει πρωτότυπα μεταλλευτικά δικαιώματα σε παραμεθόριες περιοχές, ενώ σύμφωνα με τον Ν.3978/2011 μπορεί να ζητήσει την άρση της απαγόρευσης σύναψης δικαιοπραξιών εν ζωή με μεταλλευτικό αντικείμενο, αποκτώντας με παράγωγο τρόπο τα υπό κρίση μεταλλευτικά δικαιώματα. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας επί μεταλλείου που ευρίσκεται σε παραμεθόρια περιοχή κληρονομείται σε ημεδαπό ή αλλοδαπό φυσικό ή νομικό πρόσωπο; 350 Ο Ν.3978/2011 δεν ρυθμίζει τη συγκεκριμένη περίπτωση με αποτέλεσμα να θεωρείται δυνατή άνευ περιορισμών η κληρονομική διαδοχή στο δικαίωμα μεταλλειοκτησίας από αλλοδαπό φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Ενώ εάν κάνουμε γραμματική ερμηνεία στο άρθρο 2 5 Ν.274/1976, για την κτήση του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας κατόπιν κληρονομικής διαδοχής από ημεδαπό φυσικό ή νομικό πρόσωπο κρίνεται απαραίτητη η έγκριση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ για την κτήση του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας από αλλοδαπό φυσικό ή νομικό πρόσωπο απαιτείται η έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου (άρθρο 2ΙΙ Ν.274/1976, το οποίο αντικατέστησε το άρθρο 9 1 του Ν.Δ. 210/1973). Από τα ανωτέρω γίνεται κατανοητό ότι η ρύθμιση των μεταλλευτικών δικαιωμάτων στις παραμεθόριες περιοχές από μια ειδική ΚΥΑ κρίνεται επιβεβλημένη, αν και περισσότερο επιβεβλημένη κρίνεται η έκδοση ενός νέου επικαιροποιημένου και ενοποιημένου Μεταλλευτικού Κώδικα, άξιου να δημιουργήσει ένα θελκτικό και φιλόξενο περιβάλλον τόσο στα ημεδαπά και ευρωπαϊκά, αλλά κυρίως στα αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα. 349 Σε συνδυασμό με το άρθρο 46 3 γ ββ) του Π.Δ.100/ Σύμφωνα με το υπ αριθμ. πρωτ. 752/ έγγραφο του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου του Εφετείου Θεσσαλονίκης..κάθε δικαιοπραξία που ανήκει στην κατηγορία των mortis causa-αιτία θανάτου-δηλαδή σε αυτές που ο θάνατος αποτελεί αίρεση δικαίου π.χ.διαθήκη, νέμηση ανιόντος δεν εμπίπτει στις απαγορευτικές διατάξεις του Ν.1892/1990, ως ισχύει. Το αντίθετο συμβαίνει με την αιτία θανάτου δωρεά, η οποία κατά την κρατούσα γνώμη είναι δικαιοπραξία intervivos. Kατ εξαίρεση η κληροδοσία ακινήτου η προερχόμενη από έγκυρη διαθήκη σαν δικαιοπραξία mortis causa,επίσης δεν εμπίπτει στις απαγορεύσεις του νόμου, διότι στη θεωρία γίνεται δεκτό ότι η ακυρότητα του νόμου αυτού θίγει τη δικαιοπραξία αυτή καθαυτή και όχι την παροχή. Βλ. ΕΓΓΡΑΦΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 70

71 ΜΕΡΟΣ Β ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΚΤΗΤΩΝ i)γενικές υποχρεώσεις. Η εκμετάλλευση των μεταλλείων αποτελεί δραστηριότητα δημόσιας ωφέλειας. Από τη δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος που ορίζει την παραχώρηση του μεταλλείου, ο μεταλλειοκτήτης ή ο διάδοχος αυτού ή ο εξ αυτών έλκων δικαιώματα υποχρεούται προς εκμετάλλευση των διαπιστωθέντων κοιτασμάτων των μεταλλευτικών ορυκτών με τα απαραίτητα τεχνικά και οικονομικά μέσα διαφορετικά υποχρεούται σε διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών εντός του χώρου του μεταλλείου κατά το άρθρο 106 Ν.Δ. 210/ Στην περίπτωση που δεν πραγματοποιηθεί εκμετάλλευση εντός της τριετίας από τη δημοσίευση του Πρ./Δτος και εφόσον δεν γίνεται λόγος για αποθεματικό μεταλλείο, ο μεταλλειοκτήτης κηρύσσεται έκπτωτος, 352 με μόνη εξαίρεση την περίπτωση που ο τελευταίος διενεργεί μεταλλευτικές έρευνες με δαπάνες που αντιστοιχούν σε ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο εντός του χώρου του μεταλλείου. 353 Αντικαθίσταται λοιπόν η υποχρέωση εκμετάλλευσης από την υποχρέωση διενέργειας μεταλλευτικών ερευνών για μια τριετία με δυνατότητα τριετούς παράτασης κατόπιν σχετικής αίτησης του μεταλλειοκτήτη. Σχετικά αποφασίζει ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπό τον όρο ο μεταλλειοκτήτης να υποστεί δαπάνες για την εκτέλεση μεταλλευτικών έργων και ερευνών εντός του χώρου του μεταλλείου, οι οποίες θα ανέρχονται κατ ελάχιστον στο ποσό των ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. 354 Ο μεταλλειοκτήτης ή ο μισθωτής μεταλλείου, ο οποίος προβαίνει στην εκμετάλλευση του παραχωρηθέντος μεταλλείου σύμφωνα με το άρθρο 103 του Ν.Δ. 210/73, έχει τη δυνατότητα να διατηρεί αποθεματικό μεταλλείο με το ίδιο μετάλλευμα χωρίς να του επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 106 Ν.Δ. 210/73. Η έκταση του αποθεματικού μεταλλείου πρέπει να περιγράφεται στις μεταλλευτικές έρευνες, ενώ σε κάθε περίπτωση αυτό δεν πρέπει να ξεπερνά τα δεκαπέντε τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εφόσον τα 351 Άρθρο 102,103,104 του Ν.Δ. 210/73.Ενώ πριν την έναρξη της εκμετάλλευσης απαραίτητη κρίνεται η τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας (υποβολή ΜΠΕ και έκδοση της σχετικής ΑΕΠΟ),Ν.4014/2011 (ΦΕΚ Α 209/2011)- Τροποποίηση των διατάξεων του Ν.1650/1986 και Ν.3010/2002- Υ.Α.1958/2012(ΦΕΚ Β 21/2012) και 20741/2012(ΦΕΚ Β 1565/2012), Βλ. Σχετικό Α.Ε.Π.Ο για την επιφανειακή εκμετάλλευση μεταλλείου στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 352 Βλ. Σχετικό έγγραφο 30 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 353 Άρθρο 10 του Ν. 274/76-Αντικατάσταση του άρθρου 106 Ν.Δ. 210/73- σε συνδυασμό με το άρθρο 188 α του Ν.Δ.210/73-Προσθήκη με το άρθρο 24 του Ν.274/76- και την Υπουργική απόφαση Δ7/Α/Φ1/οικ ,ΦΕΚ Β 1755/ Άρθρο 104 του Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 10 του Ν. 274/76. 71

72 αποθεματικά μεταλλεία είναι δύο, η συνολική τους έκταση δεν μπορεί να ξεπερνά τα είκοσι τετραγωνικά χιλιόμετρα. 355 Η έκταση των αποθεματικών μεταλλείων αυξάνεται σε τριάντα ή εβδομήντα τετραγωνικά χιλιόμετρα, εφόσον ο μεταλλειοκτήτης εντός της τριετίας παρήγαγε στο υπό εκμετάλλευση μεταλλείο προϊόντα αξίας τουλάχιστον ευρώ ή ευρώ αντίστοιχα ή οι νέες εγκαταστάσεις, ο μηχανικός εξοπλισμός και οι δαπάνες των μεταλλευτικών ερευνών κατά την τριετία που διενεργήθηκαν στο υπό εκμετάλλευση μεταλλείο ανήλθαν στο ποσό των ευρώ ή ευρώ αντίστοιχα. 356 Οι σχετικές διατάξεις εφαρμόζονται στο υπό εκμετάλλευση μεταλλείο, εφόσον τα ανωτέρω πραγματώνονται από την ίδια μεταλλευτική επιχείρηση, για το ίδιο μετάλλευμα, στην ίδια μεταλλογενή περιοχή. 357 Όταν πρόκειται να ιδρυθεί εργοστάσιο προς μεταλλουργική κατεργασία του μεταλλεύματος πέραν του εμπλουτισμού, εκδίδεται αιτιολογημένη απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από γνωμοδότηση του Ι.Γ.Μ.Ε., ώστε να αυξηθεί η έκταση των αποθεματικών μεταλλείων σύμφωνα με τις ανάγκες του εργοστασίου. Σε αυτήν την περίπτωση τα αποθεματικά μεταλλεία δεν απαιτείται να ανήκουν στην ίδια μεταλλογενή περιοχή. 358 Η διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών εντός της τριετίας είναι υποχρεωτική και στην περίπτωση των αποθεματικών μεταλλείων με δαπάνες ανάλογες των ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο της έκτασης τους. 359 Η υποχρέωση διενέργειας μεταλλευτικών ερευνών παύει με την ολοκλήρωση τους. 360 Ενώ το υπό εκμετάλλευση ή υπό έρευνα μεταλλείο, καθώς επίσης και τα αποθεματικά μεταλλεία θα πρέπει να ανήκουν κατά κυριότητα, μίσθωση ή χρήση και σε ποσοστό που υπερβαίνει το 50%στην ίδια μεταλλευτική επιχείρηση. 361 Προκειμένου να διαπιστωθούν τα μεταλλευτικά προϊόντα, οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις και ο μηχανικός εξοπλισμός, το ύψος της δαπάνης και το είδος των διενεργηθεισών μεταλλευτικών ερευνών, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή το αρμόδιο όργανο κατ εντολή του Υπουργού μπορεί να διατάξει τη διενέργεια αυτοψίας ή τον έλεγχο στα λογιστικά στοιχεία της επιχείρησης. 362 Σε αυτήν την περίπτωση συντάσσεται και 355 Άρθρο 11 του Ν.274/76-Αντικατάσταση του άρθρου 107 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 12 1 του Ν.274/76 Αντικατάσταση του άρθρου 108 του Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 188 α του Ν.Δ. 210/73-Προσθήκη με το άρθρο 24 του Ν.274/76-και την Υ.Α Δ7/Α/Φ1/οικ (ΦΕΚ Β 1755/2001). 357 Άρθρο 12 2 του Ν.274/ Άρθρο 108 του Ν.Δ. 210/73,όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 12 του Ν.274/76, ως τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 14 του Ν.3065/2002, ΦΕΚ Α 251/ Άρθρο 110 του Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 106 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 112 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 113 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 114 του Ν.Δ. 210/73. 72

73 υποβάλλεται σχετική γνωμοδότηση του Ι.Γ.Μ.Ε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 363 ii)αναγκαστική απαλλοτρίωση έκτασης. Σε πολλές περιπτώσεις κρίνεται απαραίτητη η αναγκαστική απαλλοτρίωση αστικών ή αγροτικών ακινήτων, κείμενων εντός ή εκτός του χώρου του μεταλλείου ή ακόμα και η σύσταση εμπράγματων δικαιωμάτων προς τον σκοπό εκτέλεσης έργων, προοριζόμενων να εξυπηρετούν την εκμετάλλευση των μεταλλείων. 364 Η αναγκαστική απαλλοτρίωση των ακινήτων κηρύσσεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ η οικεία Επιθεώρηση Μεταλλείων ασκεί σημαντικές αρμοδιότητες στην προπαρασκευαστική της απαλλοτριώσεως διαδικασία. 365 Η αναγκαστική απαλλοτρίωση απαγορεύεται σε χώρους δημόσιους, δημοτικές ή κοινοτικές οδούς, σε πλατείες, σε σιδηροδρόμους, αεροδρόμια, νεκροταφεία ή άλλους δημόσιους χώρους, καθώς επίσης και σε ιδιοκτησίες που αν απαλλοτριωθούν θα παρακωλύσουν ή θα παραβλάψουν ουσιωδώς τη λειτουργία άλλου μεταλλείου ή μιας βιομηχανικής επιχείρησης, η οποία λειτουργεί πιο παραγωγικά. 366 Για την έκδοση απόφασης που κηρύττει την αναγκαστική απαλλοτρίωση, ο μεταλλειοκτήτης ή ο διάδοχος του ή ο εξ αυτών έλκων δικαιώματα υποβάλλει αίτηση στην Περιφερειακή Ενότητα που κείται η απαλλοτριωτέα ιδιοκτησία ή το μεγαλύτερο μέρος αυτής, αναφέροντας τους λόγους για τους οποίους αιτείται την απαλλοτρίωση. Η αίτηση συνοδεύεται: α)από κτηµατολογικό σχεδιάγραµµα της απαλλοτριωτέας έκτασης και τις περιλαµβανόμενες επί µέρους ιδιοκτησίες, καθώς και τις Δημοτικές Ενότητες εντός των οποίων κείται η προς απαλλοτρίωση έκταση, β)από κτηµατολογικό πίνακα, στον οποίο αναφέρονται οι εικαζόμενοι ιδιοκτήτες των απαλλοτριωτέων ακινήτων, το εµβαδόν τους και τα κύρια προσδιοριστικά στοιχεία των επ αυτών υφιστάµενων κατασκευών ή καλλιεργειών, γ)από µελέτη περί των πάσης φύσεως έργων που θα εκτελεσθούν εντός της απαλλοτριωτέας εκτάσεως, µετά προϋπολογισµού και σχεδιαγραµµάτων και έκθεση περί της αναγκαιότητας εκτέλεσης τους, η οποία συντάσσεται από διπλωµατούχο µηχανικό. 367 Κατά της απόφασης που κηρύττει την αναγκαστική απαλλοτρίωση δύναται να ασκηθεί από τους ιδιοκτήτες της προς απαλλοτρίωση έκτασης αίτηση ακύρωσης ενώπιον του ΣτΕ εντός προθεσμίας τριάντα ημερών από τη δημοσίευση της στην ΕτΚ. Η αίτηση 363 Άρθρο 15 του Ν.274/76 Προσθήκη εδαφίου στο άρθρο 114 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 128 του Ν.Δ. 210/ Άρθρα Ν.Δ. 210/73, Βλ. Σχετικό Έγγραφο 31 και 32 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 366 Άρθρο 129 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 131 του Ν.Δ. 210/73. 73

74 ακύρωσης συζητείται εντός εξήντα ημερών από την κατάθεση της και η σχετική απόφαση εκδίδεται εντός τριάντα ημερών από τη συζήτηση της. 368 iii)εγγύηση εργασιών Ο μεταλλειοκτήτης επιχειρεί εργασίες και άλλα έργα απαραίτητα για την εκμετάλλευση του μεταλλείου είτε υπογείως, είτε γειτονικά του μεταλλείου σε κτήρια (κατοικημένα ή μη) ή σε χώρους στους οποίους γίνονται άλλα βιομηχανικά έργα ή ακόμα και σε άλλα μεταλλεία και οφείλει να καταθέσει εγγύηση προς επανόρθωση στους ιδιοκτήτες του εδάφους, η οποία καταπίπτει μόνο στην περίπτωση που από τις εργασίες και τα έργα προκληθεί κάποια ζημία. Το ποσό της εγγύησης σε περίπτωση διαφωνίας ορίζεται από το Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου που κείνται τα κτήρια και οι χώροι, δικάζοντας κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων. Η εγγύηση κατατίθεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ή σε μια αναγνωρισμένη Τράπεζα μπορεί να συνιστά και εγγυητική επιστολή Τραπέζης. Εάν δεν προκληθούν ζημίες η εγγύηση αποδίδεται στον μεταλλειοκτήτη, ενώ στην περίπτωση που επέλθουν ζημίες σε έργα που ο ιδιοκτήτης της έκτασης γνώριζε ότι πιθανόν θα εμποδίσουν στην εκμετάλλευση του μεταλλείου, δεν οφείλεται αποζημίωση από τον μεταλλειοκτήτη. Όταν δεν έχει υπογραφεί σχετική σύμβαση από τα μέρη, οι απαιτήσεις περί αποζημίωσεως για ζημίες, επερχόμενες από την εξόρυξη και την επεξεργασία των μεταλλευμάτων, παραγράφονται με την παρέλευση δύο ετών από τον χρόνο επέλευσης της ζημίας. 369 iv)αναγκαστική απαλλοτρίωση μεταλλείου. Εφόσον τα αποθεματικά μεταλλεία δεν λειτουργούν αποδοτικά ή δεν ιδρύεται σχετική βιομηχανία εντός εύλογης προθεσμίας, το Υπουργικό Συμβούλιο κατόπιν πρότασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί να απαλλοτριώσει τα διατηρούμενα αποθεματικά μεταλλεία με σκοπό την παραχώρηση τους προς εκμετάλλευση σε επιχειρηματική μονάδα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, η οποία εγγυάται την αποδοτική και προς το συμφέρον της Εθνικής Οικονομίας εκμετάλλευση ή έχει σκοπό να ιδρύσει μεταλλουργική βιομηχανία κατεργασίας του εξορυχθέντος μεταλλεύματος πλην του εμπλουτισμού. 370 Στην περίπτωση δε που η μεταλλευτική επιχείρηση και λόγω της ανωτέρω απαλλοτριώσεως δεν μπορεί να συνεχίσει την εκμετάλλευση του ενεργούντος μεταλλείου, διότι κρίνεται οικονομικά ασύμφορη, μπορεί να καταθέσει αίτηση εντός προθεσμίας ενός μήνα από την κοινοποίηση της απόφασης απαλλοτρίωσης του άρθρου 115 Ν.Δ. 210/73 και ο 368 Άρθρο 137 του Ν.Δ.210/ Άρθρα 140 και 141 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 115 σε συνδυασμό με τα άρθρα 107,108,109 και 111 του Ν.Δ. 210/73. 74

75 Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκδίδει νέα απόφαση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, η οποία περιλαμβάνει τόσο τα ήδη απαλλοτριωθέντα μεταλλεία, όσο και τα κείμενα της μεταλλευτικής επιχειρήσεως μεταλλεία με τις υφιστάμενες σε αυτά υπόγειες και επιφανειακές εγκαταστάσεις, καθώς και τον μηχανολογικό εξοπλισμό. Με την ίδια απόφαση, η οποία δημοσιεύεται στην ΕτΚ, και εντός προθεσμίας ενός μήνα από την υποβολή της ως άνω αιτήσεως ανακαλείται η απόφαση περί απαλλοτριώσεως των διατηρουμένων μεταλλείων. Εάν στην ίδια προθεσμία δεν επεκταθεί η απαλλοτρίωση και στα υπόλοιπα μεταλλεία, η απόφαση που ορίζει την αναγκαστική απαλλοτρίωση των διατηρούμενων μεταλλείων θεωρείται αυτοδικαίως ανακληθείσα. 371 v)υποβολή στοιχείων δραστηριότητας. Ο εκμεταλλευτής δημοσίου ή ιδιωτικού, ιδιόκτητου ή μισθωμένου μεταλλείου, καθώς και ο διενεργών μεταλλευτικές έρευνες κατά τις διατάξεις των άρθρων 103 και 104 του Ν.Δ. 210/73 έχει υποχρέωση να υποβάλλει δελτίο δραστηριότητας για κάθε έτος και μέχρι τις 30 Ιουνίου του επόμενου έτους στην αρμόδια Επιθεώρηση Μεταλλείων και στη Διεύθυνση Πολιτικής και Ερευνών της Γενικής Διεύθυνσης Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 372 Το περιεχόμενο του δελτίου είναι εμπιστευτικό 373 και περιέχει: 1)Τα στοιχεία του μεταλλείου, π.χ. την έκταση του, την Περιφερειακή Ενότητα και την Δημοτική Ενότητα που κείται, το μετάλλευμα που έχει εξευρεθεί σε αυτό, τον μεταλλειοκτήτη στην περίπτωση δε αποκτήσεως μεταλλευτικών δικαιωμάτων από μεταβίβαση, το ονοματεπώνυμο και την έδρα του συμβολαιογράφου που συνέταξε τη σχετική πράξη, τον αριθμό συμβολαίου και τον αριθμό της εγκριτικής απόφασης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, 2)Τα στοιχεία του διενεργούντος την εκµετάλλευση, π.χ. την επωνυμία της επιχειρήσης, την έδρα, τη διεύθυνση, το τηλέφωνο και το ονοµατεπώνυµο του νοµίµου εκπροσώπου της επιχείρησης στην περίπτωση εκµετάλλευσης του µεταλλείου λόγω µισθώσεως το δελτίο περιέχει το ονοµατεπώνυµο και την έδρα του συµβολαιογράφου που συνέταξε τη σχετική πράξη, τον αριθµό συµβολαίου της µισθώσεως και τον αριθµό της εγκριτικής απόφασης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας,3)Το απασχολούµενο προσωπικό (π.χ. τεχνικό προσωπικό εκµεταλλεύσεως, υπεύθυνο τεχνικό διευθυντή εκµεταλλεύσεως, υπεύθυνο επιβλέποντα µηχανικό, υπόλοιπο τεχνικό προσωπικό, απασχολούµενο διοικητικό προσωπικό του µεταλλείου και του γραφείου του µεταλλευτικού κέντρου, απασχολούµενο εργατοτεχνικό 371 Άρθρα 107 και108 και άρθρα 115 και 116 του Ν.Δ. 210/73. Το άρθρο 116 του Ν.Δ.210/73 τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 15 του Ν.3065/2002(ΦΕΚ Α 251/2002) σε συνδυασμό με το άρθρο 46 3γ ββ) του Π.Δ.100/2014, ΦΕΚ Α 167/ Άρθρο 14 του Ν.274/76-Αντικατάσταση του άρθρου 118 του Ν.Δ.210/73- και Υ.Α. 5102/641/148 (ΦΕΚ Β 70/1977), Βλ. ΑΙΤΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ-ΔΕΛΤΙΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 373 Άρθρο 14 5 του Ν.274/76. 75

76 προσωπικό συνολικώς και σε διάφορα τµήµατα του µεταλλείου και των διαφόρων εγκαταστάσεων, τα στατιστικά δεδοµένα επί θεµάτων ασφαλείας ατυχηµάτων και επαγγελµατικών ασθενειών, το ονοµατεπώνυµο του υπεύθυνου χρήσης και κατανάλωσης των εκρηκτικών υλών), 4)Επιστηµονικά, τεχνολογικά και οικονοµικά δεδοµένα επί του µεταλλείου και της ενεργητικότητός του, όπως τα γεωλογικά και κοιτασµατολογικά δεδοµένα της µεταλλοφόρου περιοχής µετά των σχετικών αναγκαίων χαρτών, την περιγραφή των εκτελεσθεισών γεωλογικών και µεταλλευτικών ερευνών µετά των σχετικών αναγκαίων χαρτών και λεπτοµερειών, την περιγραφή αποτελεσµάτων των ερευνών (αποθέµατα και αναλύσεις), την περιγραφή του τρόπου εκµεταλλεύσεως του µεταλλείου και της παραγωγής µεταλλεύµατος (βάρη και αναλύσεις), την περιγραφή των µεθόδων εκµεταλλεύσεως, του µηχανικού εξοπλισµού του µεταλλείου και της φορτώσεως και µεταφοράς των προϊόντων της εξορύξεως, την περιγραφή µετά των σχετικών χαρτών του συστήµατος µεταφοράς και φορτώσεως του µεταλλεύµατος επί πλοίων ή επί σιδηροδρόµων, καθώς επίσης και την μέγιστη δυνατότητα φόρτωσης ανά οκτάωρο, 5)Αναφορά σε τυχόν εµπλουτισµό και περιγραφή των µεθόδων, υποβολή των σχεδίων εγκαταστάσεως και του πλήρους διαγράµµατος ροής. Τυχόν κατεργασία κατά την διάρκεια του έτους(βάρη, αναλύσεις, αποδόσεις), 6) Αναφορά σε τυχόν µεταλλουργικές επεξεργασίες και περιγραφή των µεθόδων και των σχεδίων εγκαταστάσεως, τα πλήρη διαγράµµατα ροής, την τυχόν κατεργασία του µεταλλεύµατος (βάρη, προϊόντα, αναλύσεις και αποδόσεις), υποβολή ανάλογων δεδοµένων για οποιαδήποτε άλλη πραγµατοποιούμενη κατεργασία, 7)Τη διακίνηση της παραγωγής και των προϊόντων, δηλαδή τους πίνακες της κατ έτος παραγωγής των διαφόρων µεταλλευτικών προϊόντων και της διαθέσεως αυτών στο εξωτερικό και εσωτερικό, αναφορά στις χώρες προορισµού φορτίων εξωτερικού, στις τιµές πωλήσεως και στα εξορυχθέντα και µη διαθέσιμα κατά τη λήξη του έτους µεταλλεύµατα, 8)Αναφορά στην καταναλωθείσα ποσότητα ξυλείας, καυσίµων, ηλεκτρικής ενεργείας και εκρηκτικών υλών, λεπτομερέστερα τον αριθµό πραγµατοποιηθέντων ηµεροµισθίων και στον αριθµό εργατοτεχνιτών στα µεταλλεία και στα εργοτάξια κατά κύρια ειδικότητα, 9)Πιθανές επενδύσεις, δηλαδή το συνολικό ποσό των γενοµένων επενδύσεων και ανάλυση αυτού, 10) Τυχόν αποθέµατα τα οποία πρέπει να είναι βέβαια και πιθανά με πλήρη αναφορά στους τόνους και στα στοιχεία επί τη βάσει των οποίων έγινε ο υπολογισµός τους και αναφορά στη μέση ποιότητα του μεταλλεύματος. 374 Επιπλέον, κάθε μεταλλευτική επιχείρηση έχει υποχρέωση να υποβάλλει για κάθε έτος και έως τις 30 Ιουνίου του επόμενου συνοπτική κατάσταση όλων των μεταλλείων που τυγχάνει κυρία ή μισθώτρια. Σε αυτήν την κατάσταση αναφέρεται το είδος του μεταλλεύματος κάθε μεταλλείου, εάν αυτό τελεί υπό εκμετάλλευση κατά το άρθρο 103 του 374 Άρθρο 14 1 του Ν.274/76-Αντικατάσταση του άρθρου του Ν.Δ. 210/73-76

77 Ν.Δ. 210/73, εάν υπάρχουν σε αυτό αποθεματικά μεταλλεία και ποιες έρευνες διεξάγονται σύμφωνα με τα άρθρα 106, 107 και 108 του Ν.Δ 210/73, όπως αυτά έχουν αντικατασταθεί από τα άρθρα 10,11 και 12 του Ν.274/76 αντίστοιχα. Σε κάθε περίπτωση ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας με απόφαση του, η οποία δημοσιεύεται στην ΕτΚ, μπορεί να απαιτήσει την κατ έτος υποβολή περισσοτέρων σχετικών με τη μεταλλευτική δραστηριότητα στοιχείων. 375 Τα ανωτέρω στοιχεία δύνανται να ελέγχονται οποτεδήποτε τόσο από την Επιθεώρηση Μεταλλείων και από το Ι.Γ.Μ.Ε., όσο και από τις κατά τόπο αρμόδιες ή γενικές γραμματείες, εφόσον χορηγείται ειδική εντολή προς τούτο. Ο μεταλλειοκτήτης ή ο εκμεταλλευτής του μεταλλείου οφείλει να παρέχει στις ανωτέρω υπηρεσίες όλα τα στοιχεία που κατέχει, καθώς επίσης να επιτρέπει την επίσκεψη σε όλες τις εγκαταστάσεις του και στον μεταλλευτικό χώρο γενικότερα. 376 Στην περίπτωση που δεν διενεργούνται μεταλλευτικές έρευνες ή δεν πραγματοποιείται εκμετάλλευση του μεταλλείου, υποβάλλεται δήλωση αργίας εις τριπλούν, στην οποία αναφέρονται οι λόγοι περί αργίας. Η ανωτέρω δήλωση συνοδεύεται από τα σχετικά δικαιολογητικά έγγραφα. 377 Εκπρόθεσμη υποβολή στοιχείων δραστηριότητας. Όταν το δελτίο δραστηριότητας ή η ανωτέρω δήλωση αργίας δεν υποβληθούν εμπροθέσμως, ο εκμεταλλευτής μεταλλείου ή ο διενεργών μεταλλευτικές έρευνες καλείται εντός τριμήνου από την σχετική πρόσκληση να υποβάλλει τα εν λόγω στοιχεία. Η πρόσκληση συντάσσεται με επιμέλεια του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και κοινοποιείται στον ενδιαφερόμενο από δικαστικό επιμελητή ή από την Αστυνομική Αρχή. Στην περίπτωση που παρέλθει άπρακτη και αυτή η προθεσμία ο καλούμενος, αφού ασκήσει το δικαίωμα ακροάσεως, κηρύσσεται έκπτωτος του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας κατόπιν της έκδοσης αιτιολογημένης απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία κοινοποιείται. Εφαρμογής τυγχάνουν οι σχετικές διατάξεις για την προσφυγή κατά της απόφασης, την γνωστοποίηση της στους τυχόν δανειστές και την δικαστική απαλλοτρίωση του μεταλλείου από τους τελευταίους. 378 vi)έκθεση στοιχείων δραστηριότητας. Ανά τριετία και εντός τριών μηνών από τις 30 Ιουνίου 379 του επόμενου της τριετίας έτους ο Προϊστάμενος της οικείας Επιθεώρησης Μεταλλείων συντάσσει και υποβάλλει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έκθεση των στοιχείων δραστηριότητας του κάθε μεταλλειοκτήτη ή του διαδόχου του ή των εξ αυτών έλκων δικαιώματα και συμπεραίνει το 375 Άρθρο 14 2 και 3 του Ν.274/ Άρθρο 14 7 του Ν.274/ Άρθρο 14 4 του Ν.274/ Άρθρο 14 6 του Ν.274/76-Παραπέμπει στα άρθρα 122 2, του Ν.Δ.210/ Άρθρο 119 σε συνδυασμό με το άρθρο 118 του Ν.Δ.210/73, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 14 του Ν. 274/76 (Προθεσμία). 77

78 κατά πόσον αυτή ανταποκρίνεται και σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 106,107,108,110,112 Ν.Δ.210/73 στις απαιτήσεις των άρθρων 103 και 104 του Ν.Δ. 210/ Σχετική έκθεση οφείλει να υποβάλλει και το Ι.Γ.Μ.Ε, το οποίο διενεργεί ελέγχους, συντάσσει μελέτες και γνωμοδοτήσεις για κάθε οικονομοτεχνικό θέμα κατ εντολή του Υπουργού. 381 Έκπτωση του άρθρου 121 Ν.Δ.210/73. Η οικεία Επιθεώρηση Μεταλλείων και το Ι.Γ.Μ.Ε., εφόσον από την έκθεση προκύπτει ότι δεν γίνεται καμία εκμετάλλευση ή έρευνα στο μεταλλείο, μεταβιβάζουν τη σχετική έκθεση στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο καλεί τον μεταλλειοκτήτη να εκθέσει τους λόγους για τους οποίους η παραχώρηση παρέμεινε σε αργία. Εάν ο μεταλλειοκτήτης δεν ανταποκριθεί στην ανωτέρω κλήση ή οι λόγοι που επικαλείται δεν μπορούν να δικαιολογήσουν την αργία του μεταλλείου, ο Υπουργός τον κηρύττει έκπτωτο. 382 Η απόφαση περί εκπτώσεως κοινοποιείται από δικαστικό επιμελητή ή από την Αστυνομική Αρχή επί αποδείξει στον μεταλλειοκτήτη και σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι αιτιολογημένη. Η συγκεκριμένη απόφαση υπόκειται σε προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου εντός προθεσμίας τριάντα ημερών από την κοινοποίηση της στον ενδιαφερόμενο. 383 Η ανωτέρω προθεσμία καθώς και η άσκηση της προσφυγής αναστέλλουν την εκτέλεση της προσβαλλόμενης απόφασης. 384 Η απόφαση έκπτωσης γνωστοποιείται και στους τυχόν αναγγελθέντες ενυπόθηκους και λοιπούς εμπράγματους δανειστές. 385 Όταν η ανωτέρω απόφαση καταστεί αμετάκλητη, δηλαδή παρέλθει άπρακτη η προθεσμία προσφυγής ή απορριφθεί η τυχόν ασκηθείσα προσφυγή, κάθε δανειστής δύναται εντός δύο μηνών να αιτηθεί ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου του τόπου που κείται το μεταλλείο, τη δικαστική απαλλοτρίωση του μεταλλείου με δικές του δαπάνες που θα του αποδοθούν από το εκπλειστηρίασμα. Εφόσον δεν υποβληθεί σχετικό αίτημα για τη διενέργεια δικαστικής απαλλοτρίωσης του μεταλλείου ή ο διενεργηθείς πλειστηριασμός αποβεί άκαρπος, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας με απόφαση του, η οποία δημοσιεύεται στην ΕτΚ, καταργεί τη μεταλλειοκτησία και ο χώρος καθίσταται ελεύθερος προς νέα παραχώρηση κατά τη διαδικασία των άρθρων 15 και επόμ. του ΜΚ Άρθρο 119 σε συνδυασμό με το άρθρο 120 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 15 2 και 3 του Ν.274/76 Προσθήκη στο άρθρο 119 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 121 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 122 του Ν.Δ. 210/73, Βλ Σχετικό 30 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 384 Άρθρο 123 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 124 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο και 3 του Ν.Δ. 210/73, Βλ Σχετικό 23 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 78

79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΥΜΜΕΤΑΛΛΕΙΟΚΤΗΣΙΑ Το μεταλλείο δύναται να παραχωρηθεί σε περισσότερους του ενός, οι οποίοι ορίζονται ως εξ αδιαιρέτου συγκύριοι στις μερίδες τους. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η κατάτμηση του χώρου του μεταλλείου. Η μερίδα του παραιτηθέντος ή του κηρυχθέντος εκπτώτου ή του εκλιπόντος άνευ διαδόχου προσαυξάνει αναλογικά τις μερίδες των υπολοίπων. Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που συνοδεύουν τη μερίδα του παραιτηθέντος ή του κηρυχθέντος εκπτώτου ή του εκλιπόντος άνευ διαδόχου δεν επηρεάζουν τις ήδη υπάρχουσες μερίδες. 387 i)διοίκηση κοινού μεταλλείου. Οι αποφάσεις που αφορούν τη διοίκηση και την εκμετάλλευση του κοινού μεταλλείου λαμβάνονται από την πλειοψηφία του συνόλου των μερίδων. 388 Κάθε συμμεταλλειοκτήτης και προκειμένου να αποφύγει τον κίνδυνο απώλειας των δικαιωμάτων του λόγω βλάβης ή καταστροφής του κοινού μεταλλείου μπορεί να λαμβάνει τα απαιτούμενα προς διατήρηση ή συντήρηση του μεταλλείου μέτρα χωρίς τη συναίνεση των υπολοίπων συμμεταλλειοκτητών. 389 Στην περίπτωση που δεν μπορεί να επιτευχθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία για τη λήψη απόφασης, κάθε συμμεταλλειοκτήτης έχει το δικαίωμα να αιτηθεί στο Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου που κείται το μεταλλείο τον διορισμό διαχειριστή. Το Μονομελές Πρωτοδικείο δικάζει κατά τη διαδικασία των άρθρων 686 και επόμενα του Κ.Πολ.Δ. (διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων). Το Δικαστήριο καλεί τους υπόλοιπους συμμεταλλειοκτήτες και μπορεί να διορίσει ως διαχειριστή ένα ή και παραπάνω πρόσωπα, ενώ σε κάθε περίπτωση δεν αποκλείεται να διορίσει ως διαχειριστή έναν εκ των συμμεταλειοκτητών. 390 Ορισμός διαχειριστή. Η απόφαση περί διορισμού διαχειριστή υπόκειται σε έφεση ενώπιον του Προέδρου Εφετών, ο οποίος δικάζει κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και εντός προθεσμίας τριάντα ημερών από την κοινοποίηση της στους 387 Άρθρο 88 σε συνδυασμό με το άρθρο 43 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 12 7 του Ν.4203/2013 υπό την επιφύλαξη της 3 του άρθρου 89, που προστίθεται με το άρθρο 12 8 του Ν.4203/2013: 89 3.Σε περίπτωση που ένας εκ των συμμεταλλειοκτητών είναι το Ελληνικό Δημόσιο, ανεξαρτήτως του ποσοστού συμμεταλλειοκτησίας που κατέχει, και με την προϋπόθεση ότι το κοινό μεταλλείο βρίσκεται εντός δημόσιου μεταλλευτικού χώρου ή έχει έστω κι ένα κοινό όριο με δημόσιο μεταλλευτικό χώρο, τότε η διοίκηση και η εν γένει εκμετάλλευση του κοινού μεταλλείου διενεργείται, για το σύνολο των συμμεταλλειοκτητών, αποκλειστικά από το Ελληνικό Δημόσιο, υποχρεούμενο στην περίπτωση αυτή όπως αποδίδει στους λοιπούς μεταλλειοκτήτες το ποσοστό του, εισπραττομένου για το κοινό μεταλλείο, μισθώματος που αντιστοιχεί στο σύνολο των μερίδων τους κατ αναλογία της μερίδας εκάστου εξ αυτών. 389 Άρθρο 89 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 90 1(όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 9 Ν.4203/2013) και 2 Ν.Δ. 210/73. 79

80 ενδιαφερομένους. Μέχρι η απόφαση να καταστεί τελεσίδικη, δηλαδή μέχρι την έκδοση απόφασης από το Εφετείο ή μέχρι να παρέλθει άπρακτη η προθεσμία ασκήσεως εφέσεως, ο διαχειριστής δεν μπορεί να καταρτίζει δικαιοπραξίες με χρονική ισχύ ανώτερη των δύο ετών. Σε κάθε περίπτωση είναι δυνατή η αντικατάσταση και η ανάκληση του διαχειριστή, κατόπιν κατάθεσης αίτησης ενός εκ των συμμεταλλειοκτητών οι υπόλοιποι συμμεταλλειοκτήτες καλούνται από το αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο, το οποίο δικάζει κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων. 391 Οι ανωτέρω πράξεις (διορισμός, παραίτηση, ανάκληση διαχειριστή) αντιτάσσονται κατά των τρίτων μόνο εφόσον μεταγραφούν στο οικείο βιβλίο μεταγραφών. 392 Αρμοδιότητες διαχειριστή. Ο διαχειριστής εκπροσωπεί τους συμμεταλλειοκτήτες ενώπιον των δικαστηρίων και συνάπτει δικαιοπραξίες, οι οποίες είναι δεσμευτικές, εφόσον καταρτίζονται εντός των ορίων της αρμοδιότητας του. 393 Κάθε συμμεταλλειοκτήτης μπορεί να προβεί στην εκποίηση της μερίδας του επί του κοινού μεταλλείου. Μέχρι τη γνωστοποίηση της εκποιήσεως στους λοιπούς συμμεταλλειοκτήτες ή στον διαχειριστή, ο μεταβιβάσας και ο αποκτών ευθύνονται εις ολόκληρον για τις αναληφθείσες υποχρεώσεις των συμμεταλλειοκτητών. 394 Υποθήκευση του κοινού μεταλλείου. Το κοινό μεταλλείο μπορεί να υποθηκευθεί κατόπιν λήψης απόφασης των 4/5 των μερίδων ή των 2/3 των συμμεταλλειοκτητών και έκδοσης της σχετικής άδειας από το Πολυμελές Πρωτοδικείο του τόπου που κείται το κοινό μεταλλείο. Η διαδικασία που ακολουθεί το δικαστήριο είναι αυτή της εκούσιας δικαιοδοσίας, αφού κληθούν οι συμμεταλλειοκτήτες άλλως εκδίδεται σχετική πρόσκληση, η οποία δημοσιεύεται τουλάχιστον πέντε ημέρες πριν τη δικάσιμο σε ημερήσια εφημερίδα της έδρας της Περιφερειακής Ενότητας που κείται το μεταλλείο ή εφόσον δεν υπάρχει τέτοια εφημερίδα, σε ημερήσια εφημερίδα της πρωτεύουσας του Κράτους. Σε κάθε περίπτωση ο συμμεταλλειοκτήτης δεν δύναται να υποθηκεύσει τη μερίδα του χωρίς τη συναίνεση των 2/3 των συμμεταλλειοκτητών. Η ανωτέρω συναίνεση παρέχεται με συμβολαιογραφική πράξη. 395 Εκποίηση κοινού μεταλλείου. Οι συμμεταλλειοκτήτες που συγκεντρώνουν τα 4/5 των μερίδων, δύνανται να εκποιήσουν ολόκληρο το κοινό μεταλλείο. 396 Οι μερίδες του υπόλοιπου ποσοστού (1/5) του ενός ή των περισσοτέρων συμμεταλλειοκτητών μεταβιβάζονται μόνο όταν το ανάλογο τίμημα καταβληθεί στον έναν ή στους περισσότερους μεριδούχους του 1/5. Διαφορετικά ρυθμίζεται η περίπτωση της εκποίησης του κοινού μεταλλείου κατόπιν διενέργειας δημόσιου πλειστηριασμού. Οι συμμεταλλειοκτήτες, οι οποίοι συγκεντρώνουν το ήμισυ των μερίδων κατόπιν άδειας του Πολυμελούς Πρωτοδικείου του τόπου που κείται το 391 Άρθρο 90 3,4,5 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 91 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 92 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 91 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 94 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 95 του Ν.Δ. 210/73. 80

81 μεταλλείο, μπορούν να προβούν στον πλειστηριασμό του εντός τριών μηνών από την τελεσιδικία της απόφασης του ανωτέρω δικαστηρίου. 397 ii)ευθύνη συμμεταλλειοκτητών. Οι συμμεταλλειοκτήτες ευθύνονται εις ολόκληρον για τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από το Ν.Δ. 210/73, καθώς επίσης και για την καταβολή οφειλόμενων φόρων, τελών, παραβόλων και λοιπών δικαιωμάτων προς το Δημόσιο. Επίσης, ευθύνονται από κοινού και μέχρι της αξίας της μερίδας τους για οποιαδήποτε καταβολή δαπάνης ή αποζημιώσεως, οφειλόμενης προς τρίτους ως αποτέλεσμα της εκμετάλλευσης του μεταλλείου. 398 Στην περίπτωση που ο εις ολόκληρον ευθυνόμενος συμμεταλλειοκτήτης δεν καταβάλει εντόκως και εντός τριών μηνών από τη γνωστοποίηση της γενόμενης καταβολής από τους υπόλοιπους συμμεταλλειοκτήτες, τη βαρύνουσα αυτόν οφειλή και εφόσον δεν εγείρεται καμία αμφιβολία για αυτήν, κηρύσσεται έκπτωτος της μερίδας του με αποτέλεσμα να προσαυξάνονται οι μερίδες των υπολοίπων συμμεταλλειοκτητών ή των διαδόχων τους και σε αναλογία με τις μερίδες τους υπό την επιφύλαξη του δικαιώματος αναγωγής μεταξύ των. Η έκπτωση πραγματοποιείται με απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου του τόπου που κείται το μεταλλείο κατόπιν κατάθεσης σχετικής αίτησης του συμμεταλλειοκτήτη που κατέβαλλε την οφειλόμενη παροχή του. 399 Ο έκπτωτος συμμεταλλειοκτήτης δεν υπέχει περαιτέρω ευθύνη για οποιαδήποτε υποχρέωση ή γενόμενη καταβολή, αναγόμενη στον προ της εκπτώσεως χρόνο. 400 Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και στην περίπτωση που δεν καταβάλλεται η ανάλογη εισφορά από τον συμμεταλλειοκτήτη, εφόσον αποφασίσθηκε από τους συμμεταλλειοκτήτες η εκμετάλλευση του μεταλλείου δια χρηματικής συνεισφοράς. 401 Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 101 του Ν.Δ. 210/73 οι διατάξεις για την ευθύνη και την έκπτωση των συμμεταλλειοκτητών εφαρμόζονται αναλόγως τόσο στην περίπτωση που περισσότεροι έχουν καταβάλλει κοινή αίτηση για τη χορήγηση ΑΜΕ, όσο και στην περίπτωση που η ΑΜΕ έχει εκδοθεί στο όνομα περισσοτέρων Άρθρο 96 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 97 1,2 του Ν.Δ.210/ Άρθρο 97 3,4 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 99 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 98 του Ν.Δ. 210/ Άρθρα 97,98,99,100 του Ν.Δ. 210/73. 81

82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ,ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Το Ν.Δ. 210/73 επιφυλάσσει στο Δημόσιο το αποκλειστικό δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης ορισμένων μεταλλευτικών ορυκτών. 403 Το Δημόσιο έχει το ανωτέρω αποκλειστικό δικαίωμα για: 1)τους υδρογονάνθρακες σε υγρή και αεριώδη κατάσταση, 2)τα στερεά καύσιμα ορυκτών υλών (λιγνίτης, τύρφη κ.λπ.), 3)τις ορυκτές ύλες, που περιέχουν εκµεταλλεύσιμες ποσότητες ραδιενεργών στοιχείων, 4)τους φυσικούς ατµούς (πηγές γεωθερµικής ενέργειας), 5)τα γηγενή αέρια, 6)την σµύριδα, 7)το ορυκτό χλωριούχο νάτριο µετά των παρακολουθούντων αυτό αλάτων, και 8)τις φυσικές εναποθέσεις οργανικών λιπασµάτων. Επίσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του Μεταλλευτικού Κώδικα το Ελληνικό Δημόσιο έχει δικαίωμα να εκμεταλλεύεται τα κοινά μεταλλεία της 3 του άρθρου καθώς επίσης και τα μεταλλεία που έχουν περιέλθει στην κυριότητα του με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. 405 Το ίδιο δικαίωμα ασκείται από το Δημόσιο στις περιοχές που έχουν εξαιρεθεί βάσει των εκάστοτε ισχυουσών διατάξεων. 406 Τέλος, το Δημόσιο έχει το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται όλα τα εξερευνηθέντα μεταλλευτικά ορυκτά της Ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης, καθώς επίσης της ΑΟΖ(!) και της υφαλοκρηπίδας, όπως περιγράφονται στο άρθρο 2 του Ν.Δ. 210/ Το ανωτέρω δικαίωμα του Δημοσίου ασκείται είτε δι αυτεπιστασίας, είτε εκμισθώνεται κατόπιν διενέργειας δημοπρασίας, η οποία προκηρύσσεται από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας, είτε με τη σύναψη σύμβασης, η οποία κυρώνεται με ειδικό νόμο. 408 Στην περίπτωση της διενέργειας δημοπρασίας ορίζεται ενδεικτικά ως κριτήριο για την παραχώρηση στον ανάδοχο το προσφερόμενο χρηματικό αντάλλαγμα από τους πλειοδότες, το κατατιθέμενο πλάνο των ερευνητικών έργων και των έργων εκμεταλλεύσεως, ή ακόμα και η καταβλητέα εγγύηση προς εξασφάλιση των υποχρεώσεων του αναδόχου, 409 ενώ σε κάθε περίπτωση μπορεί να οριστεί ελεύθερα και οποιοδήποτε άλλο κριτήριο (σημείο) για τη σχετική παραχώρηση. 403 Άρθρο 143 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 12 7,8,10 του Ν.4203/ Άρθρο 146 του Ν.Δ.210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 8 2 του Ν.274/76 και άρθρο του Ν.Δ.210/ Άρθρο 146 του Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 3 του Ν.Δ.4433/1964,ΦΕΚ Α 219/1964. Περί μεταλλευτικών ερευνών του Δημοσίου και άλλων τινών μεταλλευτικών διατάξεων, Βλ. Σχετικό έγγραφο 33 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 407 Άρθρο 148 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 144 1, 2 του Ν.Δ. 210/73, Βλ. Σχετικό Συγκρότηση Επιτροπής για την διενέργεια δημοπρασίας-άρθρο Ν.Δ.210/73. στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 82

83 Κατ εξαίρεση επιτρέπεται, εφόσον συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος και προς επίσπευση της διενέργειας έρευνας και εκμετάλλευσης, η εκμίσθωση των δικαιωμάτων του Δημοσίου με απευθείας σύμβαση σε οποιαδήποτε επιχείρηση παρέχει τα απαιτούμενα εχέγγυα προς χάριν της εκμετάλλευσης. 410 Ιδίως λαμβάνονται υπ όψιν μεταξύ άλλων οι επενδύσεις που πρόκειται να πραγματοποιηθούν, η ορθολογική εκμετάλλευση, ο βαθμός επεξεργασίας του μεταλλεύματος, το επιχειρησιακό σχέδιο δραστηριότητας και τα απομένοντα προς εκμετάλλευση αποθέματα. Τη σχετική σύμβαση συνομολογεί ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 411 Το Ελληνικό Δημόσιο μπορεί να εκμεταλλεύεται τα μεταλλεία που έχουν περιέλθει στην κυριότητα του (ορθότερα στην εκμετάλλευση του) 412, καθώς επίσης και τις περιοχές, που σύμφωνα με τον νόμο εξαιρούνται υπέρ του για έρευνα και εκμετάλλευση. 413 Η ισχύς των διατάξεων του Μεταλλευτικού Κώδικα, οι σχετικές με την υποβολή αιτήσεων για τη χορήγηση άδειας μεταλλευτικών ερευνών, αναστέλλονται για τρία έτη από την ημερομηνία δημοσίευσης στην ΕτΚ της υπουργικής απόφασης που εξαιρεί τις συγκεκριμένες περιοχές. 414 Το Ελληνικό Δημόσιο μπορεί να ρυθμίζει με ειδικότερους νόμους την έρευνα και εκμετάλλευση των εξαιρουμένων υπέρ του μεταλλευτικών ορυκτών που περιγράφονται στο άρθρο 143του Ν.Δ. 210/1973. Συνακόλουθα και σε συμφωνία με τα άρθρα και 145 του Ν.Δ.210/1973 ειδικότερα ρυθμίζεται τόσο η έρευνα και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, όσο και της Ναξίας Σμύριδας, ενώ με την έναρξη ισχύος του Ν.Δ. 210/73 η υπέρ του Δημοσίου εξαίρεση του δικαιώματος έρευνας, αναζήτησης και εκμετάλλευσης του αυτοφυούς ή σε μεταλλική κατάσταση χρυσού και λευκόχρυσου που ευρίσκονται στη Μακεδονία παύει να ισχύει και η έρευνα, αναζήτηση και εκμετάλλευση των ανωτέρω διέπεται εφεξής από τον Μεταλλευτικό Κώδικα. 415 Τέλος, δικαιώματα που έχουν 410 Βλ. Σχετικό Απευθείας εκμίσθωση των δικαιωμάτων του Δημοσίου. και Σχετικό Έγκριση σύναψης απευθείας Σύμβασης εκμίσθωσης του άρθρου στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. Η Διοίκηση στα ανωτέρω έγγραφα αναφέρεται λανθασμένα σε μεταλλευτικά δικαιώματα του Δημοσίου. Το Δημόσιο δεν ασκεί μεταλλευτικά δικαιώματα, αλλά το δικαίωμα του προς έρευνα, αναζήτηση και εκμετάλλευση. 411 Άρθρο και άρθρα 143,146,148 του Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 23 του Ν.2545/1997,ΦΕΚ Α 254-Αντικατάσταση της πρώτης περιόδου της παραγράφου 3 του άρθρου 144 Ν.Δ.210/73- και άρθρο 1 16 του Ν.3065/2002, ΦΕΚ Α 251-Καταργείται η αρμοδιότητα του Υπουργικού Συμβουλίου- Βλ. Σχετικό έγγραφο 34 και 35 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 412 Άρθρο 146ατου Ν.Δ. 210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 8 του Ν.274/76 ή με το άρθρο του Ν.Δ. 210/ Άρθρο 146β του Ν.Δ.210/73 σε συνδυασμό με το άρθρο 3 του Ν.Δ. 4333/1964. Οι συγκεκριμένες αποφάσεις δύνανται να ανακληθούν. Βλ. Σχετικό 36 στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 414 Άρθρο 1 3 του Ν.Δ. 4433/1964 (Η αναστολή αυτή δεν δύναται να υπερβεί την τριετία, δυνάμενη να παραταθεί για ακόμα ένα έτος με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε κάθε περίπτωση είναι δυνατή η άρση της αναστολής με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας). Το Ν.Δ.4433/1964 τροποποιήθηκε με τον Ν.273/1976, ΦΕΚ Α 50/ Άρθρα 149 1,3 και 2 για ενεργά μισθωτικά δικαιώματα κατά την έναρξη ισχύος του ΜΚ. 83

84 παραχωρηθεί για την έρευνα και εκμετάλλευση γηγενών αερίων και λιγνίτη πριν την ισχύ του ΜΚ παραμένουν ισχυρά. 416 Από τα μισθώματα που βεβαιώνονται και εισπράττονται ετησίως από το Ελληνικό Δημόσιο για την εκμίσθωση μεταλλευτικών δικαιωμάτων 417 του σε Δημόσιους Μεταλλευτικούς Χώρους, ποσοστό ύψους είκοσι τοις εκατό (20%) διατίθεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, και Περιβάλλοντος και Ενέργειας στους Δήμους εντός των ορίων των οποίων διενεργείται η μεταλλευτική δραστηριότητα. 418 Οι διατάξεις του άρθρου 84 του Ν.Δ. 210/1973 (Μίσθωμα) δεν εφαρμόζονται στη περίπτωση που το υπό μίσθωση δικαίωμα επί δημόσιου μεταλλείου αφορά την εξόρυξη μεταλλευμάτων που έχουν εξαιρεθεί υπέρ του Δημοσίου. Υπομίσθωση δικαιωμάτων. Σύμφωνα με τη διάταξη 152 του Ν.Δ.210/73 απαγορεύεται η ολική ή μερική υπομίσθωση δικαιωμάτων που απορρέουν από συμβάσεις μίσθωσης των δικαιωμάτων του Δημοσίου. Μάλιστα η παράβαση των ανωτέρω αποτελεί λόγο μονομερούς καταγγελίας της σύμβασης χωρίς να βαρύνεται το Δημόσιο με την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί σε αυτήν την περίπτωση, εφόσον ο υπομισθωτής ασκεί πραγματική εκμετάλλευση στο μεταλλείο, να τον αναγνωρίσει ως μισθωτή με τους ίδιους ή διαφορετικούς όρους της λυθείσας σύμβασης. 419 Σε κάθε περίπτωση ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εφόσον η άσκηση των δικαιωμάτων του Δημοσίου κριθεί αδύνατη ή αναποτελεσματική κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 144 1,2,3 και 147 του ΜΚ, μπορεί να κηρύξει ελεύθερους τους χώρους που περιγράφονται στο άρθρο 146 α,β,δ και ε του Ν.Δ. 210/73. Από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης στην ΕτΚ οι χώροι θεωρούνται ελεύθεροι προς νέα παραχώρηση και εφαρμογής τυγχάνουν πλέον τα άρθρα 15 και επ. του ΜΚ Άρθρο του Ν.Δ. 210/ Ορθότερη διατύπωση: (..) για την εκμίσθωση του δικαιώματος αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου (..). 418 Άρθρο 12 2 του Ν.4203/2013-Αντικατάσταση της 2 του άρθρου 84 του Ν.Δ.210/73 (ως είχε τροποποιηθεί από το άρθρο 63 2 Ν.4042/2012), Βλ. Σχετικό ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟΥ 20%. στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 419 Άρθρο 152 του Ν.Δ. 210/ Άρθρο του Ν.Δ.210/73. 84

85 ΜΕΡΟΣ Γ Η ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Η ΠΡΟΤΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤVX Τα Μεταλλεία Κασσάνδρας ανήκαν στην Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων (ΑΕΕΧΠΛ). Το 1990 αποτελούνταν από τρία μεταλλεία και εργοστάσια επεξεργασίας. Τα δύο παλαιότερα μεταλλεία, ο Μαντέμ-Λάκκος και οι Μαύρες Πέτρες, ξεκίνησαν τη σύγχρονη λειτουργία τους το έτος 1953 και παρήγαγαν μεικτά θειούχα μεταλλεύματα, τα οποία κατόπιν επεξεργασίας στον παρακείμενο εργοστάσιο εμπλουτισμού του Στρατωνίου παρήγαγαν συμπυκνώματα μολύβδου και ψευδαργύρου, καθώς και συμπυκνώματα πυρίτη. Το 1992, ούσα προβληματική σε λειτουργία εταιρεία, η ΑΕΕΧΠΛ τίθεται σε ειδική εκκαθάριση. Η (ειδική) εκκαθαρίστρια εταιρεία Εθνική Κεφαλαίου ΑΕ Διαχειρίσεως Ενεργητικού και Παθητικού έπειτα από οδηγίες του Υπουργείου Βιομηχανίας προώθησε τη διαδικασία διενέργειας τρίτου δημόσιου πλειοδοτικού διαγωνισμού (δεδομένου ότι οι δύο πρώτοι απέβησαν άκαρποι) για την πώληση του ενεργητικού των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Πλειοδότρια εταιρεία ανακηρύχθηκε στις η καναδική εταιρεία TVX Gold INC. Στο ενεργητικό της εταιρείας ως σύνολο ενεργητικού περιλαμβάνονταν ακίνητα με εκτάσεις στα διοικητικά όρια (πριν από τη συνένωση) των κοινοτήτων Στρατωνίου, Στρατονίκης, Σταγείρων, Νεοχωρίου, Βαρβάρας και Ολυμπιάδας του Νομού Χαλκιδικής. Τα κέντρα μεταλλευτικής δραστηριότητας της μονάδας παραγωγής ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ βρίσκονται στο βορειοανατολικό άκρο της Χαλκιδικής. Ακολούθως, το έτος 1996 συνομολογήθηκε Σύμβαση μεταξύ των μερών που κυρώθηκε με τον νόμο 2436/1996 (ΦΕΚ Α 192/1996) και εκδόθηκε το υπ αριθμόν 266/1996 Προεδρικό Διάταγμα Περί εγκρίσεως εισαγωγής κεφαλαίων από το εξωτερικό βάσει του Ν.Δ. 2687/1953 από την εταιρεία ΤVΧ ΗΕLLΑS Α.Ε ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΧΡΥΣΟΥ. 421 Στην ανωτέρω Σύμβαση περιγράφεται το Ενεργητικό της υπό ειδική εκκαθάρισης εταιρείας, στο οποίο συμπεριλαμβανόταν μεταξύ άλλων και δικαιώματα μεταλλειοκτησίας επί των Οριστικών Παραχωρήσεων καθώς επίσης και μισθωτικά δικαιώματα επί του περιγραφόμενου κρατικού μεταλλείου έκτασης στρεμμάτων. 422 Το 421 ΦΕΚ Α 192/ Ν.2436/1996 σημ σελ

86 ως άνω Προεδρικό Διάταγμα ενέκρινε την εισαγωγή κεφαλαίων στην Ελλάδα, ποσού δολαρίων ΗΠΑ εκ μέρους της εταιρείας TVX HELLAS A.E. ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΧΡΥΣΟΥ προς τον σκοπό εξαγοράς του συνόλου του ενεργητικού των Μεταλλείων Κασσάνδρας. 423 Ειδικότερα, το ποσό των δολαρίων για την εξαγορά του συνόλου του ενεργητικού των μεταλλείων Κασσάνδρας και το ποσό των δολαρίων για την αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού και την πληρωμή άλλων επενδυτικών δαπανών. Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Π.Δ. η εταιρεία TVX HELLAS A.E ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΧΡΥΣΟΥ υποχρεούταν να εφοδιαστεί πριν από την έναρξη λειτουργίας της με όλες τις απαιτούμενες άδειες και εγκρίσεις των αρμοδίων υπηρεσιών. Εφόσον το 80% των κεφαλαίων εξωτερικού δεν εισαγόταν ή το 80% του συνολικού ύψους της επένδυσης δεν πραγματοποιούταν, ή τα συγκεκριμένα κεφάλαια χρησιμοποιούνταν για σκοπό διάφορο από αυτόν που περιγράφεται στο άρθρο 1 του Π.Δ., η έγκριση που χορηγήθηκε θα θεωρούταν ως μηδέποτε χορηγηθείσα, τα δε κεφάλαια εξωτερικού που είχαν εισαχθεί θα στερούνταν της προστασίας και των προνομιών που παρέχονταν από τις διατάξεις του Ν.Δ. 2687/ Επίσης, μετά την ολική επιστροφή των κεφαλαίων που θα εισάγονταν, το καθαρό ενεργητικό της επιχείρησης που θα παρέμενε στην Ελλάδα θα έπαυε να έχει την προστασία των διατάξεων του Ν.Δ. 2687/53 και θα υπαγόταν στις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις σε σχέση με την εξαγωγή κεφαλαίων από τη χώρα. 425 Στο άρθρο 10 του Π.Δ. οριζόταν ως τρόπος επίλυσης των προκυπτουσών διαφορών που σχετίζονταν με την ερμηνεία ή με ενδεχόμενα κενά της εγκριτικής πράξης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του επενδυτή, η διεθνής διαιτητική διαδικασία. Οι διαιτητές διορίζονταν από τα μέρη, ενώ κατά την επίλυση της διαφοράς δεν δεσμευόντουσαν από δικονομικές ή ουσιαστικού δικαίου διατάξεις. Οι ίδιοι αποφάσιζαν σύμφωνα με το ίσο και το δίκαιο (ex aequo et bono) λαμβάνοντας υπ όψιν τις διατάξεις του Πρ.Δ/τος, τις αρχές της καλής πίστης, καθώς και τα συναλλακτικά και χρηστά ήθη. 426 Η διαιτητική απόφαση ήταν οριστική, τελεσίδικη και αμετάκλητη και αποτελούσε τίτλο εκτελεστό, χωρίς να απαιτείται η περιαφή τύπου εκτελέσεως ή κάποια άλλη διατύπωση, και δεν υπέκειτο σε τακτικό ή 423 Άρθρο 1 1 και 2 του Π.Δ. 266/1996: Το ποσό των δολαρίων θα αποτελέσει μετοχικό κεφάλαιο της Ελληνικής εταιρείας "ΤVΧ ΗΕLLΑS Α.Ε. ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΧΡΥΣΟΥ", φορέα της επένδυσης, κατά ποσό ογδόντα εκατομμυρίων ($ ) δολ. ΗΠΑ, συμμετοχή της ΤVΧ ΝΕΤΗΕRLΑΝDS Β.V. 100% και δανειακά κεφάλαια κατά ποσό ενενήντα πέντε εκατομμυρίων ($ )δολ. ΗΠΑ. 424 Άρθρο 9 1,2,3, του Π.Δ. 266/1996-Τριετής προθεσμία για το ποσό των δολαρίων, πενταετής προθεσμία για το ποσό των δολαρίων, σε συνδυασμό με το άρθρο 4 του Ν.Δ.2687/ Άρθρο 9 4 του Π.Δ. 266/ Άρθρο 10 3 του Π.Δ. 266/

87 έκτακτο ένδικο μέσο, ούτε χωρούσε κατ' αυτής αγωγή ακύρωσης ή ανακοπή κατά της εκτέλεσης ενώπιον των τακτικών δικαστηρίων. 427 Το 2002 το ΣτΕ ακύρωσε την απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) του έργου και παράλληλα απέρριψε τη δυνατότητα επέκτασης της εξόρυξης στο κοίτασμα των Μαύρων Πετρών, διότι δεν είχε κατατεθεί για το τελευταίο σχετική ΜΠΕ 428, με αποτέλεσμα η μητρική εταιρεία KINROSS GOLD 429 να αναγκαστεί σε παύση της χρηματοδότησης της TVX HELLAS A.E και να κινηθεί η πτωχευτική διαδικασία για την τελευταία. Ήταν πλέον ξεκάθαρη η θέση του ξένου επενδυτή που αντί να προτιμήσει τη διαιτητική διαδικασία, προβλεπόμενη στο Π.Δ.266/96, προτίμησε να συμβιβαστεί εξώδικα με το Ελληνικό Δημόσιο. 427 Άρθο 10 9 του Π.Δ. 266/ Απόφαση 613/2002 Ολ. ΣτΕ, (βλ. επίσης Αποφάσεις 614,615/2002 και 3615/2002). 429 Τον Ιούνιο του 2002 η εταιρεία TVX GOLD INC. εντάχθηκε σε καναδικό όμιλο εταιρειών, μητρική εταιρία του οποίου αποτελούσε η εταιρεία KINROSS GOLD, η συγχώνευση εγκρίθηκε από τους μετόχους τον Ιανουάριο του

88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Η ΝΕΑ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Συνακόλουθα με το άρθρο 51 του Ν.3220/ κυρώθηκε και απέκτησε ισχύ νόμου ο εξωδικαστικός συμβιβασμός 431 μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των εταιρειών TVX HELLAS A.E.και TVX GOLD INC κατόπιν εξώδικης καταγγελίας από το Ελληνικό Δημόσιο της Σύμβασης Μεταβίβασης του ενεργητικού της αυτοτελούς Μονάδας Παραγωγής ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ. Σημαντικά σημεία αποτελούν η αναφορά στο σώμα της Σύμβασης 432 πως το Ελληνικό Δημόσιο προέβη στην καταγγελία λόγω της αδυναμίας υλοποίησης του εν λόγω επενδυτικού σχεδίου συνεπεία της ακύρωσης των διοικητικών πράξεων εκτέλεσης των σχετικών έργων από το ΣτΕ. 433 Ο Ν.3220/2004 προβλέπει τη μεταβίβαση του συνόλου του ενεργητικού της εταιρείας TVX HELLAS A.E στο Ελληνικό Δημόσιο και την καταβολή από το τελευταίο εύλογης χρηματικής αποζημίωσης απευθείας ή δια εκχωρήσεως. Το ποσό της εύλογης χρηματικής αποζημίωσης ορίστηκε στο ποσό των ,00 ευρώ. 434 Ο προκείμενος εξωδικαστικός συμβιβασμός συνιστούσε αμοιβαία, πλήρη και ολοσχερή ικανοποίηση των αξιώσεων τόσο του Ελληνικού Δημοσίου, όσο και της TVX HELLAS Α.Ε και της TVX GOLD INC για κάθε δικαίωμα ή απαίτηση έναντι αλλήλων, καθώς και αμοιβαία, ανεπιφύλακτη και πλήρη απαλλαγή από κάθε εγγύηση ή εγγυητική δήλωση, ευθύνη ή υποχρέωση, απορρέουσα για οποιοδήποτε λόγο ή αιτία από την κατά τα ως άνω καταγγελθείσα Σύμβαση. Επίσης, το Ελληνικό Δημόσιο ανέλαβε την υποχρέωση να άρει τις τυχόν συνέπειες για την TVX HELLAS A.E και τα μέλη του Διοικητικού της Συμβουλίου από κάθε διοικητική ή/και ποινική ευθύνη ή υποχρέωση για τυχόν παραβάσεις της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος (εν γένει ή απορρέουσα από τον Μεταλλευτικό Κώδικα, τον Κ.Μ.Λ.Ε., τις Κ.Υ.Α περιβαλλοντικών όρων, τις εγκρίσεις τεχνικών μελετών και τις λοιπές εν γένει διοικητικές πράξεις, εγκρίσεις ή άδειες), καθώς και από τυχόν ποινικές ευθύνες από παραβάσεις της ασφαλιστικής και φορολογικής νομοθεσίας. 435 Για την απόσπαση, μεταφορά και περιέλευση των στοιχείων του ως άνω ενεργητικού της TVX 430 Μέτρα αναπτυξιακής και κοινωνικής πολιτικής. Αντικειμενοποίηση του φορολογικού ελέγχου και άλλες διατάξεις.,φεκ Α 15/ Σύμβαση υπ αριθμ , η οποία υπεγράφη στην Αθήνα την 12 η Δεκεμβρίου του Άρθρο 51 I του Ν.3220/2004 Προοίμιο, σημείο Γ Ν. 433 Αποφάσεις ΣτΕ / Άρθρο 51 του Ν.3220/2004 II-Επίλυση και Διευθέτηση διαφορών (β),σ Άρθρο 51 του Ν.3220/2004 II-Επίλυση και Διευθέτηση διαφορών(γ), σ

89 HELLAS Α.Ε. στο Ελληνικό Δημόσιο δεν απαιτούταν φυσική απογραφή αυτών, ούτε διαπίστωση της λογιστικής τους αξίας( ). 436 Την ίδια ημέρα και μόλις μια ώρα μετά(17.00 μ.μ.) κυρώθηκε και έχει ισχύ νόμου η υπ αριθμόν Σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας με την επωνυμία ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΧΡΥΣΟΥ. Τα συμβαλλόμενα μέρη έλαβαν υπό όψιν τόσο ότι το σχέδιο της επιμέρους επένδυσης της εταιρείας TVX HELLAS A.E. δεν πραγματοποιήθηκε 437, όσο και την ανάγκη κατεπείγουσας αντιμετώπισης από το Ελληνικό Δημόσιο των κρίσιμων περιβαλλοντικών κινδύνων για την περιοχή της Χαλκιδικής που συνδέονται με τη λειτουργία και τη συντήρηση των Μεταλλείων Κασσάνδρας και ειδικότερα των μεταλλείων Σκουριών, Στρατωνίου και Ολυμπιάδας. 438 Στην ανωτέρω Σύμβαση αναφέρεται ρητά ότι το ενεργητικό της εταιρείας έχει περιέλθει στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου δυνάμει της υπ αριθμόν /2003 καταρτισθείσας Σύμβασης Εξωδικαστικού Συμβιβασμού. Περίπου 177 ακίνητα περιγράφονται στην ανωτέρω Σύμβαση, ενώ στο Κεφάλαιο Β ορίζεται πως μεταβιβάζονται αυτοδικαίως και οι οριστικές παραχωρήσεις των μεταλλείων. Τα παραχωρητήρια ισχύουν άνευ ετέρου από την δημοσίευση του κυρωτικού νόμου της υπ αριθμ Συμβάσεως και στο όνομα της Αγοράστριας, δυνάμενης να μεταγράψει άμεσα στο οικείο Υποθηκοφυλακείο, αποκτώντας αυτοδικαίως τα σχετικά δικαιώματα μεταλλειοκτησίας. Ταυτόχρονα εκχωρήθηκαν, παραχωρήθηκαν, μεταβιβάστηκαν και ισχύουν στο όνομα και για λογαριασμό της Αγοράστριας όλες οι υφιστάμενες διοικητικές και λοιπές άδειες και εγκρίσεις που δεν είχαν ακυρωθεί ή ανασταλεί με δικαστική απόφαση. 439 Το Ελληνικό Δημόσιο δεν φέρει ουδεμία ευθύνη έναντι της Αγοράστριας για τυχόν εμφανή ή μη εμφανή πραγματικά ελαττώματα ή έλλειψη ιδιοτήτων των μεταβιβαζόμενων περιουσιακών στοιχείων. Επίσης, το Ελληνικό Δημόσιο απήλλαξε την Αγοράστρια από την ευθύνη για βλάβες του περιβάλλοντος ή ζημίες τρίτων, οι οποίες επήλθαν ή τα γενεσιουργά αίτια τους ανάγονται σε χρόνο προγενέστερο της δημοσίευσης του κυρωτικού της Συμβάσεως Νόμου. 440 Ως τίμημα για το σύνολο των στοιχείων του Ενεργητικού της εταιρείας TVX HELLAS A.E. ορίστηκε το ποσό των ,00 ευρώ. Στο τέταρτο άρθρο της υπ αριθμ Σύμβασης ορίζονται οι συνέπειες από τη μη τήρηση των υποχρεώσεων των μερών. Έτσι προβλέπεται η καταγγελία της Σύμβασης, η οποία συνεπάγεται τη λύση και αναστροφή της μεταβίβασης σύμφωνα με τους όρους που 436 Άρθρο 51 2β του Ν.3220/ σελ.148 σημ.2. του Ν.3220/ σελ.149 σημ.4.του Ν.3220/ Β.ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ-ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΚΤΗΣΙΑΣ και Ε.ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ του Ν. 3220/2004,σελ Ε.ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ Ν. 3220/2004, σ

90 προβλέπονται στη Σύμβαση. Η Αγοράστρια σε αυτήν την περίπτωση υποχρεούται να επιστρέψει το σύνολο των στοιχείων, όπως περιγράφονται στη Σύμβαση, και το Ελληνικό Δημόσιο υποχρεούται να επιστρέψει άμεσα το ποσό των ευρώ άτοκα χωρίς να αποκλείεται και η καταβολή εύλογης αποζημίωσης στο συμβαλλόμενο μέρος που δεν ευθύνεται για την καταγγελία. Η εν λόγω μεταβίβαση απαλλάχθηκε από οποιονδήποτε σχετικό φόρο. Η απαλλαγή επήλθε από την κατάθεση του ως άνω Σχεδίου Σύμβασης στην αρμόδια ΔΟΥ, χωρίς να απαιτούταν η υποβολή πιστοποιητικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας. 441 Τέλος, η ακυρότητα μέρους της Σύμβασης δεν επιφέρει ολική ακυρότητα. Τα μέρη οφείλουν να επιλύουν τις διαφορές τους συμβιβαστικά. Η διαιτητική διαδικασία είναι αυτή που θα εφαρμοστεί, όταν ανακύψει διαφορά σχετικά με την ερμηνεία και εφαρμογή της Συμβάσεως κατ εφαρμογήν του Κ.Πολ.Δικ. Εφαρμοστέο δίκαιο είναι το ελληνικό. Η διαιτητική απόφαση είναι οριστική, αμετάκλητη και άμεσα εκτελεστή Άρθρα 4 και 5 της παρούσας Σύμβασης, Ν.3220/2004,σελ Άρθρο 7 της παρούσας Σύμβασης, Ν. 3220/2004,σελ

91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ Οι ανωτέρω Συμβάσεις που συνήψε το Ελληνικό Δημόσιο απασχόλησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (περί Ανταγωνισμού), η οποία εξέδωσε σχετική απόφαση στις , ορίζοντας πως δόθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο παράνομη κρατική ενίσχυση ποσού στην εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. μέσω της πώλησης των περιουσιακών της στοιχείων και της γης σε τιμή χαμηλότερη της αξίας τους και μέσω της απαλλαγής από την καταβολή των σχετικών φόρων, παραβιάζοντας το άρθρο 108 της ΣΛΕΕ. Ανακύπτουν τα εξής ερωτήματα: α) Μπορούσε το Ελληνικό Δημόσιο να προβεί σε εξωδικαστικό συμβιβασμό με αναστροφή της πώλησης, καταβάλοντας εύλογη αποζημίωση στην TVX HELLAS A.E χωρίς να προηγηθεί εκτίμηση των στοιχείων του Ενεργητικού της εταιρείας; β)γιατί το Ελληνικό Δημόσιο προτίμησε μετέπειτα την εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. και δεν διενέργησε δημόσιο πλειοδοτικό διαγωνισμό; Ποιο ήταν άραγε το κίνητρο της γρήγορης δράσης του Ελληνικού Δημοσίου; Η αναγκαιότητα υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου στα Μεταλλεία Κασσάνδρας λόγω των επικείμενων περιβαλλοντικών κινδύνων, προερχόμενων από την αργία των μεταλλείων, ή μήπως το Ελληνικό Δημόσιο, δρώντας ως άλλη Κασσάνδρα, προέβλεψε την καταβολή από μέρους του πολλών εκατομμυρίων ευρώ στην εταιρεία TVX HELLAS A.E και επιτάχυνε τη διευθέτηση της υπόθεσης εξωδικαστικά προς αποφυγήν της διεθνούς διαιτητικής επίλυσης των μεταξύ των διαφορών; Μήπως και τα δύο ήταν ισχυρά κίνητρα προς την καθ όλα νόμιμη δράση του Ελληνικού Δημοσίου; Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού. Την 9 η Ιουλίου του έτους 2007 η Επιτροπή έλαβε καταγγελία µε ισχυρισμούς ότι το Ελληνικό Δημόσιο είχε χορηγήσει δύο μέτρα κρατικής ενίσχυσης υπέρ της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. Κατόπιν η Επιτροπή κίνησε την επίσημη διαδικασία έρευνας σχετικά µε τα εικαζόμενα μέτρα. Η Επιτροπή αντί να επικεντρωθεί στη γενικότερη δράση του Ελληνικού Δημοσίου που κύριο σκοπό είχε τόσο την επιτακτική ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, όσο και την αποποίηση της ευθύνης του από τη μη υλοποίηση μέρους του επενδυτικού σχεδίου της TVX HELLAS A.E, επικεντρώθηκε στην πώληση που πραγματοποιήθηκε εκ των υστέρων από το Ελληνικό Δημόσιο στην εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. με τίμημα το ποσό των ,00 ευρώ. Σύμφωνα με το άρθρο 107 ΣΛΕΕ: Ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων 91

92 παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την εσωτερική αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές, εκτός αν οι Συνθήκες ορίζουν άλλως. Το μέτρο μπορεί να λάβει τη μορφή θετικής μεταφοράς κρατικών πόρων (π.χ. δάνειο ή επιχορήγηση) αλλά επίσης και αρνητικής μεταφοράς, δηλαδή όταν το κράτος μέλος παραιτείται εσόδων που κανονικά θα ελάμβανε (π.χ. μέσω απαλλαγής από τον φόρο ή διαγραφής χρέους). Ένα μέτρο παρέχει πλεονέκτημα στη δικαιούχο επιχείρηση, όταν παρέχει οικονομικό ή εμπορικό όφελος που η συγκεκριμένη επιχείρηση δεν θα ήταν σε θέση να εξασφαλίσει στην αγορά (συνήθως, επειδή το Δημόσιο παρέσχε το όφελος χωρίς ή με ανεπαρκή αμοιβή). Η συνήθης συμπεριφορά στην αγορά αποτελεί το σημείο αναφοράς που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση κάθε είδους οικονομικών συναλλαγών που πραγματοποιούν δημόσιες αρχές. Για να προσδιοριστεί το στοιχείο που συνιστά τη συνήθη συμπεριφορά στην αγορά, η Επιτροπή στηρίζεται στην αποκαλούμενη αρχή του επενδυτή στην οικονομία της αγοράς (ΑΕΟΑ). Προκειμένου να προσδιοριστεί κατά πόσο παρέχεται πλεονέκτημα, καθώς και η έκτασή του, πρέπει να συγκριθεί η δράση των δημοσίων αρχών με το τι θα έπραττε ένας κανονικός επιχειρηματικός φορέας στην αγορά υπό τις ίδιες περιστάσεις. Για τους σκοπούς της αξιολόγησης της ΑΕΟΑ, λαμβάνονται υπ όψιν μόνο οι δαπάνες που βαρύνουν έναν ιδιώτη επενδυτή υπό τις ίδιες συνθήκες και όχι οι δαπάνες ή οι ζημίες που το κράτος θα αναλάβει ως δημόσια αρχή. Αν η εξέταση δείξει ότι ένας κανονικός επιχειρηματικός φορέας της αγοράς θα είχε πράξει όπως το κράτος, τότε η παρουσία πλεονεκτήματος μπορεί να αποκλειστεί και, συνεπώς, δεν υφίσταται κρατική ενίσχυση. Εάν ένα μέτρο που παρέχεται από το κράτος ενισχύει (ή θα είναι σε θέση να ενισχύσει) την ανταγωνιστική θέση της δικαιούχου επιχείρησης σε σύγκριση με εκείνη των ανταγωνιστών της, τότε θεωρείται ότι συνιστά στρέβλωση του ανταγωνισμού. Σύμφωνα με τη ΣΛΕΕ, η οποία ορίζει ότι το μέτρο πρέπει να νοθεύει ή να απειλεί να νοθεύσει τον ανταγωνισμό, δεν απαιτείται πραγματική στρέβλωση του ανταγωνισμού. Επίσης, το κριτήριο αυτό έχει ερμηνευθεί διασταλτικά από τα Δικαστήρια της ΕΕ. Πράγματι, αρκεί η δικαιούχος επιχείρηση να προσφέρει ένα αγαθό ή μια υπηρεσία που θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών. Υπό την έννοια αυτή, ένα μέτρο μπορεί να επηρεάσει το εμπόριο, ακόμα και εάν η δικαιούχος επιχείρηση δεν διεξάγει συναλλαγές εντός της ΕΕ. 443 Ενώ σύμφωνα με την Επιτροπή μεταλλευτικό δικαίωμα είναι το δικαίωμα εισόδου και εγκατάστασης σε συγκεκριμένη έκταση για την εκτέλεση εργασιών είτε μέσω υπόγειων εκσκαφών, είτε μέσω υπέργειων έργων µε στόχο την εξόρυξη ορυκτών μεταλλευμάτων που ενδεχομένως βρίσκονται στο εσωτερικό της, και μεταβιβάζεται μαζί µε τη μεταλλευτική 443 Βλ. Σχετικό Έγγραφο «Έγγραφο Εργασίας των Υπηρεσιών της Επιτροπής στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 92

93 ιδιοκτησία, ως αναπόσπαστο μέρος αυτής. Το μεταλλευτικό δικαίωμα διαφέρει από τη μεταλλευτική άδεια (mining permit), η οποία είναι άδεια εκτέλεσης μεταλλευτικών δραστηριοτήτων. Η μεταλλευτική άδεια εκχωρείται από τις αρμόδιες αρχές κατόπιν αξιολόγησης των υποβληθέντων μελετών σκοπιμότητας και των περιβαλλοντικών μελετών. Στην υπό εξέταση υπόθεση η Επιτροπή σημειώνει ότι κατά την πώληση του 2003 οι μεταλλευτικές άδειες εκχωρήθηκαν από το Υπουργείο Ανάπτυξης! 444 Η Επιτροπή εξέτασε το κατά πόσον η συγκεκριμένη ισχυριζόμενη κρατική ενίσχυση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί νόμιμη και μη εμπίπτουσα στην απαγόρευση του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ, εφόσον χορηγούταν σε μικρή επιχείρηση με αποτέλεσμα να μην επηρεάζει σημαντικά τον ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά. Έτσι η Επιτροπή κατέληξε πως η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. κατά το χρόνο πώλησης (2003) ανήκε κατά 53,3% ( μετοχές επί του συνόλου των ) στην εταιρεία Ελληνικά Μεταλλεία Α.Ε., η οποία συνιστούσε θυγατρική της ΑΚΤΩΡ Α.Ε., ενώ μέτοχοι της εταιρείας κατά το χρονικό διάστημα εξέτασης της υπόθεσης από την Επιτροπή (έτη ) αποτελούσαν οι εταιρείες European Goldfields Greece BV (65% των μετοχών), Hellas Gold BV (30% των μετοχών) 445 και Άκτωρ Α.Ε (5%των μετοχών). Η Επιτροπή προσδιόρισε τα κρατικά μέτρα ενίσχυσης ως εξής: 1)η τιμή πώλησης των Μεταλλείων Κασσάνδρας ήταν χαμηλότερη της αγοραίας αξίας και το Ελληνικό Δημόσιο κατέβαλλε ποσό ύψους ,00 ευρώ προκειμένου να συμψηφίσει αμοιβαίες αξιώσεις (παρότι οι αξιώσεις της TVX HELLAS Α.Ε ανερχόντουσαν στο ποσό των ,00 ευρώ). Η συγκεκριμένη ενέργεια του Ελληνικού Δημοσίου πραγματοποιήθηκε χωρίς να εκτιμηθούν τα στοιχεία του ενεργητικού της εταιρείας και χωρίς να διενεργηθεί δημόσιος διαγωνισμός, 2) συμφωνήθηκε απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής φόρων και μείωση των δικηγορικών αμοιβών. Εκ των ανωτέρω η Επιτροπή κατέληξε πως το συνολικό ποσό της ενίσχυσης ανερχόταν στο ποσό των ,00 ευρώ κατόπιν υπολογισμού της αξίας των τριών μεταλλείων, Στρατωνίου, Ολυμπιάδας και Σκουριών, της αξίας των εκτάσεων της γης, του αποθέματος (stock) των μεταλλευμάτων και του ποσού των οφειλόμενων εκ της Συμβάσεως φόρων. Οι παρατηρήσεις του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας προς την Επιτροπή συμπίπτουν εν πολλοίς. 446 Το Ελληνικό Δημόσιο ισχυρίστηκε πως λειτούργησε ως μεσάζων διότι η εταιρεία TVX HELLAS A.E είχε ήδη κινήσει την πτωχευτική διαδικασία και δεν 444 C-48/2008,European Commission, II ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΙΙ α (6) και (7) 445 Οι δύο αυτές εταιρείες ήταν θυγατρικές της εταιρείας European Goldfields Ltd.Συνεπώς η εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε. κατά τη χορήγηση των συγκεκριμένων μέτρων, αλλά και μετέπειτα, αποτελούσε μεγάλη επιχείρηση διότι ήταν συνδεδεμένη με μεγάλη επιχείρηση. 446 C-48/2008, European Commission, III ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ ΙΙΙα σημ.(22). 93

94 μπορούσε να προβεί σε απευθείας πώληση των μετοχών της. Επίσης, το ίδιο ανέφερε πως ουδέποτε είχε στην κυριότητα του τα Μεταλλεία και δεν εισέπραξε οποιοδήποτε ποσό παρά κατέβαλλε το ποσό των ,00 ευρώ. Τέλος, το Ελληνικό Δημόσιο ισχυρίστηκε πως κατά τον χρόνο της πώλησης η αγοραία αξία των Μεταλλείων ήταν μειωμένη έως αρνητική λόγω της μακράς παύσης των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων και της ακύρωσης των μεταλλευτικών αδειών, ενώ το ποσό που καταβλήθηκε κατά την πώληση του 2003 αντιστοιχούσε στην πραγματική αξία των μεταλλείων, ήτοι στην αξία του μεταλλείου στο Στρατώνι καθώς ήταν το μόνο μεταλλείο σε λειτουργία. 447 Ο κύριος λόγος δε που το Ελληνικό Δημόσιο δεν πραγματοποίησε ανοιχτό διαγωνισμό ήταν η επιτακτική ανάγκη διασφάλισης των θέσεων εργασίας και της προστασίας του περιβάλλοντος. 448 Η Επιτροπή κατέληξε πως ο προαναφερόμενος συμψηφισμός αξιώσεων δεν ήταν αντιπροσωπευτικός της αξίας των πωληθέντων στοιχείων του ενεργητικού και ότι το ποσό των ,00 ευρώ που καταβλήθηκε συνδεόταν με τις υποτιθέμενες ευθύνες των δύο μερών. Το συγκεκριμένο τίμημα σύμφωνα με την Επιτροπή αντιπροσωπεύει μόνο την εμπορική σχέση του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας TVX HELLAS A.E καθώς και την κατάσταση της εταιρείας κατά τη χρονική στιγμή της πώλησης. 449 Κατόπιν εκτίμησης η Επιτροπή καταλήγει πως η συνολική αξία για τα μεταλλεία Κασσάνδρας ανερχόταν στο ποσό των ,00 ευρώ στο σύνολο της, ειδικότερα η αξία των μεταλλείων ανερχόταν στο ποσό των ,00 ευρώ, η αξία της γης στο ποσό των ,00 ευρώ και η αξία του αποθέματος των μεταλλευμάτων στο ποσό των ,00 ευρώ και συνεπώς η αξία του πλεονεκτήματος του οποίου επωφελήθηκε η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. ανερχόταν στο ποσό των ,00 ευρώ. 450 Επιπλέον, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα πως το Ελληνικό Δημόσιο δεν λειτούργησε ως απλός μεσάζων αλλά ως ενεργό μέρος και στις δύο συμβάσεις με αποτέλεσμα να πληρούται το κριτήριο των κρατικών πόρων. 451 Επίσης, κατά την Επιτροπή το μέτρο ήταν επιλεκτικό καθόσον ευνοούσε μόνο τη συγκεκριμένη εταιρεία, 452 επηρεάζοντας τις συναλλαγές των κρατών μελών και στρεβλώνοντας τον ανταγωνισμό. 453 Σε σχέση με το δεύτερο ισχυριζόμενο μέτρο κρατικής ενίσχυσης, η Επιτροπή κατέληξε πως η απαλλαγή της εταιρείας από την υποχρέωση καταβολής φόρου συνιστά 447 C-48/2008,European Commission III ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ ΙΙΙα σημ.(23),(24). 448 C-48/2008,European Commission III ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ ΙΙΙα σημ.(27). 449 C-48/2008, European Commission IV.a. Μέτρο 1-α.Πλεονέκτημα σημ.(54-56). 450 C-48/2008, European Commission, IV.a. Μέτρο 1-α.Πλεονέκτημα. σημ.(98)και ( ). 451 C-48/2008 European Commission, IV.a. Μέτρο 1-β.ΚρατικοίΠόροι. σημ.(106). 452 C-48/2008 European Commission, IV.a. Μέτρο 1-γ.Επιλεκτικότητα. σημ.(108). 453 C-48/2008 European Commission, IV.a. Μέτρο 1-δ.Στρέβλωση του ανταγωνισμού και επηρεασμός των συναλλαγών των Κρατών-μελών. 94

95 κρατική ενίσχυση ποσού ,00 ευρώ κατά την ερμηνεία του άρθρου ΣΛΕΕ, ενώ η μείωση των δικηγορικών αμοιβών δεν συνιστά κρατική ενίσχυση. 454 Η Επιτροπή στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της διέταξε την ανάκτηση από τον αποδέκτη της παράνομης ενίσχυσης του ποσού των ,00 ευρώ εντός τεσσάρων μηνών από την ημέρα κοινοποίησης της απόφασης της. 455 Η απόφαση της Επιτροπής 456 δεν εκτελέσθηκε εντός της ανωτέρω προθεσμίας με αποτέλεσμα να ασκηθεί προσφυγή στο ΔΕΕ κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας στις 25/05/ Στο άρθρο 23 1 του Κανονισμού 659/1999 του Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου του έτους 1999 προβλέπεται ότι: Εφόσον το οικείο κράτος μέλος δεν συμμορφώνεται με μια υπό όρους ή αρνητική απόφαση, και ιδίως στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 14, 458 η Επιτροπή μπορεί να προσφεύγει απευθείας στο Δικαστήριο [ ], σύμφωνα με το άρθρο ΣΛΕΕ. Το Ελληνικό Δημόσιο προέβαλε την ύπαρξη εμποδίων ως προς την εκτέλεση της αποφάσεως αυτής. Ειδικότερα, η τότε ισχύουσα εθνική νομοθεσία προέβλεπε διαδικασίες για την ανάκτηση ενισχύσεων που είχαν χορηγηθεί υπό τη μορφή δανείων, εγγυήσεων ή κεφαλαίων. Η επίμαχη όμως ενίσχυση προέκυπτε από την πώληση ακινήτου σε τιμή κατώτερη της αγοραίας αξίας. Ως εκ τούτου δεν ήταν δυνατή η ανάκτηση της επίμαχης ενισχύσεως προ της καλύψεως του σχετικού νομοθετικού κενού. Οι περιστάσεις αυτές οδήγησαν στην απόλυτη αδυναμία εκτέλεσης της απόφασης της Επιτροπής. Το Ελληνικό Δημόσιο ισχυρίστηκε ότι είχε θεσπίσει επαρκές νομοθετικό πλαίσιο και ότι εκκρεμούσε η ανάκτηση της παράνομης ενισχύσεως. 459 Το ΔΕΕ έκρινε πως η αναγόμενη στην απόλυτη αδυναμία εκτελέσεως προϋπόθεση δεν πληρούται στην περίπτωση που το καθ ού κράτος μέλος περιορίζεται στο να γνωστοποιήσει στην Επιτροπή τις δυσχέρειες νομικής, πολιτικής και πρακτικής φύσεως που παρουσιάζει η εκτέλεση της αποφάσεως, χωρίς να προβεί σε καμία ουσιαστική ενέργεια προς τις οικείες επιχειρήσεις προκειμένου να ανακτήσει την ενίσχυση και χωρίς να προτείνει στην 454 C-48/2008 European Commission, IV.a. Μέτρο 2-ε.Συμπέρασμα επί της ύπαρξης ενίσχυσης στο μέτρο 2. σημ.(129). 455 Άρθρο 1,2 και 3 2 της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 456 Ε (2011) 1006 τελικό 23/02/ Υπόθεση C-263/12-Προσφυγή του άρθρου Παράβαση κράτους- μέλους-κρατικές Ενισχύσεις-Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διατάσσεται η ανάκτηση ενισχύσεως- Μη εκτέλεση : Με την επιφύλαξη απόφασης του Δικαστηρίου [της Ευρωπαϊκής Ένωσης] κατ εφαρμογή του άρθρου 278 ΣΛΕΕ, η ανάκτηση πραγματοποιείται αμελλητί και σύμφωνα με τις διαδικασίες της εθνικής νομοθεσίας του οικείου κράτους μέλους, εφόσον αυτές επιτρέπουν την άμεση και πραγματική εκτέλεση της απόφασης της Επιτροπής. Για τον σκοπό αυτό και σε περίπτωση κινήσεως διαδικασίας ενώπιον εθνικών δικαστηρίων, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα που διαθέτουν στα αντίστοιχα νομικά τους συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των προσωρινών μέτρων, με την επιφύλαξη της [ ] νομοθεσίας της Ένωσης. 459 Υπόθεση C-263/12-Προσφυγή του άρθρου ΣΛΕΕ- Παράβαση κράτους- μέλους- Κρατικές Ενισχύσεις- Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διατάσσεται η ανάκτηση ενισχύσεως- Μη εκτέλεση. σημ

96 Επιτροπή εναλλακτικούς τρόπους εκτέλεσης της οικείας απόφασης που θα καθιστούσαν εφικτή την υπέρβαση των δυσχερειών αυτών. Το κενό στη νομοθεσία που επικαλέστηκε το Ελληνικό Δημόσιο και αφορούσε το γεγονός ότι η υφιστάμενη διαδικασία ανακτήσεως δεν κάλυπτε τις περιπτώσεις χορήγησης εκ μέρους του κράτους μέλους ενίσχυσης υπό τη μορφή της πώλησης ακινήτων σε τιμή κατώτερη της πραγματικής τους αξίας ενέπιπτε προδήλως στις νομικές δυσχέρειες, οι οποίες δεν μπορούν να στοιχειοθετήσουν απόλυτη αδυναμία κατά την έννοια της προπαρατεθείσας νομολογίας από το ΔΕΕ. 460 Το Δικαστήριο κατέληξε πως το Ελληνικό Δημόσιο, παραλείποντας να λάβει εντός της τασσόμενης προθεσμίας όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να ανακτήσει από την εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. την ισχυριζόμενη ενίσχυση που χορηγήθηκε επ ευκαιρία της πωλήσεως ακινήτων, η οποία κρίθηκε παράνομη και ασυμβίβαστη με την κοινή αγορά με την απόφαση της Επιτροπής, 461 παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει εκ των άρθρων 2 και 3 της εν λόγω απόφασης. 462 Στις 28 Απριλίου 2011 το Ελληνικό Δημόσιο άσκησε προσφυγή ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης δυνάμει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ με αίτημα την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής. Η προσφυγή αυτή πρωτοκολλήθηκε με αριθμό T-233/11. Επίσης, στις 20 Μαΐου του έτους 2011 ασκήθηκε προσφυγή από την εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. με αριθμό πρωτοκόλλησης Τ-262/2011. Η μητρική εταιρεία European Goldfields άσκησε αίτημα παρέμβασης υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., το οποίο απορρίφθηκε στο μέτρο που δικαιολογούταν μόνο έμμεσο και δυνητικό συμφέρον στην επίλυση της σχετικής διαφοράς. 463 Οι δύο υποθέσεις συνενώθηκαν προς έκδοση μιας κοινής απόφασης σύμφωνα με το άρθρο 68 1 του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου. 464 Το Δικαστήριο ανέφερε πως προκειμένου να εκτιμηθεί η αξία μιας ενισχύσεως υπό τη μορφή πωλήσεως γης σε τιμή φερόμενη ως προτιμησιακή πρέπει να εξετάζεται αν ο φερόμενος ως αποδέκτης της ενισχύσεως αγόρασε τη γη σε τιμή, την οποία δεν θα είχε μπορέσει να επιτύχει υπό τις συνήθεις συνθήκες της αγοράς. Υπό τις περιστάσεις αυτές η αξία της ενισχύσεως ισούται προς τη διαφορά μεταξύ του ποσού που όντως κατέβαλε ο 460 Υπόθεση C-263/12-Προσφυγή του άρθρου ΣΛΕΕ- Παράβαση κράτους- μέλους- Κρατικές Ενισχύσεις- Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διατάσσεται η ανάκτηση ενισχύσεως- Μη εκτέλεση. σημ.34 και Κρατική ενίσχυση C 48/2008 (πρώην NN 61/2008). 462 Υπόθεση C-263/12-Προσφυγή του άρθρου ΣΛΕΕ- Παράβαση κράτους- μέλους- Κρατικές Ενισχύσεις- Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διατάσσεται η ανάκτηση ενισχύσεως- Μη εκτέλεση. Διατακτικό (1). 463 Υποθέσεις Τ-233/11,Τ-262/11, Κρατικές ενισχύσεις- Μεταλλευτικός τομέας- Επιδότηση χορηγηθείσα από τις ελληνικές αρχές προς τη μεταλλευτική επιχείρηση ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ- Σύμβαση μεταβιβάσεως μεταλλείου σε τιμή κατώτερη της αγοραίας αξίας και απαλλαγή από τους σχετικούς φόρους-απόφαση κηρύσσουσα τα μέτρα ενισχύσεως παράνομα και διατάσσουσα την ανάκτηση των αντίστοιχων ποσών - Έννοια του πλεονεκτήματος -Κριτήριο του ιδιώτη επενδυτή σημ Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ

97 αποδέκτης της και του ποσού που θα είχε τότε υποχρεωθεί να καταβάλει υπό τις συνήθεις συνθήκες της αγοράς προκειμένου να αγοράσει αντίστοιχη γη από ιδιώτη πωλητή. Το ανωτέρω κριτήριο εφαρμόζεται και στην ενίσχυση που τυχόν σχετίζεται με τα στοιχεία του ενεργητικού μιας μεταλλευτικής επιχείρησης. 465 Η Επιτροπή σημείωσε ότι: Η επίμαχη πώληση πραγματοποιήθηκε χωρίς ανοικτό/δημόσιο διαγωνισμό ή αποτίμηση του ενεργητικού της επιχείρησης από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες. 466 και Συναφώς, πρέπει να παρατηρηθεί, αφενός, ότι ο όμιλος Kinross/TVX Hellas ήταν ο πρώην κύριος των εν λόγω στοιχείων ενεργητικού ο οποίος, έχοντας υποστεί σημαντικές ζημίες στο πλαίσιο της δραστηριότητάς του, επιδίωκε να θέσει τέρμα στο επενδυτικό σχέδιό του και, αφετέρου, ότι η τιμή που καθορίστηκε για την πώληση των μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνική Δημοκρατία προδήλως δεν προέκυψε από διαπραγμάτευση σχετικά με την αξία των πωλουμένων στοιχείων ενεργητικού συνεπαγόμενη την αντικειμενική αποτίμησή τους. Όπως ρητώς αναφέρεται στο κείμενο του προοιμίου του εξωδικαστικού συμβιβασμού, η τιμή των ένδεκα εκατομμυρίων ευρώ χαρακτηρίζεται ως «εύλογη χρηματική αποζημίωση» που εξαλείφει όλες τις εκατέρωθεν αξιώσεις μεταξύ του εν λόγω πρώην κυρίου και της Ελληνικής Δημοκρατίας. Αυτό συνεπάγεται λογικά ότι συνυπολογίστηκαν όχι μόνον η αξία των στοιχείων ενεργητικού αυτών καθαυτά, αλλά επίσης και οι αξιώσεις που απέρρεαν από τη μη τήρηση άλλων υποχρεώσεων. Όμως, τέτοια στοιχεία είναι ξένα προς την αξία των στοιχείων ενεργητικού και εξαρτώνται από παρελθούσες πραγματικές περιστάσεις που δεν είναι κατ ανάγκην κρίσιμες για έναν νέο αγοραστή για το μέλλον. Συνεπώς, καίτοι δεν μπορεί να αποκλειστεί καταρχήν ότι το ποσό των ένδεκα εκατομμυρίων ευρώ αντιπροσώπευε την αγοραία αξία των περιουσιακών στοιχείων που μεταβιβάστηκαν στη συνέχεια από το Ελληνικό Δημόσιο στην εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι το ποσό αυτό δεν συνδεόταν με τον συμψηφισμό των απαιτήσεων που υφίσταντο μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας TVX Hellas Α.Ε.( ). 467 Ελλείψει εμπεριστατωμένων επιχειρημάτων που καταδεικνύουν ότι το αποτέλεσμα του συμψηφισμού των απαιτήσεων αντικατοπτρίζει την πραγματική αγοραία αξία των μεταλλείων στο μέτρο που οι αμοιβαίες απαιτήσεις που συμψηφίστηκαν μεταξύ των μερών αποτελούσαν συστατικά στοιχεία της αντικειμενικής αξίας των πωληθέντων στοιχείων ενεργητικού και συνεπώς της τιμής τους, δεν μπορεί να προσαφθεί στην Επιτροπή ότι δέχθηκε στην αιτιολογική σκέψη 54 της προσβαλλομένης αποφάσεως πως αυτός ο συμψηφισμός απαιτήσεων δεν ήταν αντιπροσωπευτικός της αξίας των πωληθέντων στοιχείων 465 Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ

98 του ενεργητικού. 468 Υπό τις περιστάσεις αυτές θεωρήθηκε ότι η Επιτροπή χωρίς να υποπέσει σε πρόδηλη πλάνη εκτίμησης αρνήθηκε να λάβει υπ όψιν της τη συμπεριφορά του Ομίλου KINROSS στο πλαίσιο εφαρμογής της αρχής του ιδιώτη επενδυτή ως σημείο αναφοράς προς αποτίμηση των στοιχείων ενεργητικού που μεταβιβάστηκαν με την επίμαχη σύμβαση. 469 Απορριπτέα κρίθηκε από το Δικαστήριο η επιχειρηματολογία του Ελληνικού Δημοσίου πως με την παρέμβασή του στην επίμαχη αγοραπωλησία περιόρισε τις απώλειες που θα είχαν προκύψει από την πλήρη παύση της λειτουργίας των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Πράγματι ο εύλογος χαρακτήρας της συγκεκριμένης ενέργειας της δημόσιας αρχής ή της δημόσιας επιχείρησης που χορηγεί την ενίσχυση δεν απαλλάσσει από την υποχρέωση εξακρίβωσης του κατά πόσον τα επίμαχα μέτρα παρέχουν στην αποδέκτρια επιχείρηση οικονομικό πλεονέκτημα που δεν θα είχε επιτύχει υπό τις συνήθεις συνθήκες της αγοράς και δεν αρκεί συνεπώς για να καταστήσει το επίμαχο μέτρο σύμφωνο με το κριτήριο του ιδιώτη επενδυτή. 470 Οι προσφεύγουσες υποστήριξαν πως η Επιτροπή δεν εκτίμησε ορθώς τα πραγματικά περιστατικά και κατά συνέπεια εσφαλμένως έκρινε ότι πληρούταν το κριτήριο των κρατικών πόρων. Συγκεκριμένα, αφενός η πράξη συνίστατο στην πραγματικότητα σε συμβάσεις «καθρέπτη» (διαδοχικές συμβάσεις ή συμβάσεις «back-to-back») μεταξύ ιδιωτικών επιχειρήσεων και συνεπώς το Ελληνικό Δημόσιο διαδραμάτισε ρόλο απλού διαμεσολαβητή προκειμένου να αναζητηθεί αγοραστής και να διασφαλιστεί η αδιάκοπη λειτουργία των μεταλλείων σε συνδυασμό με την αδιάλειπτη προστασία του περιβάλλοντος και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας στην περιοχή, 471 αφετέρου τα κεφάλαια που χρησιμοποιήθηκαν για την πληρωμή του τιμήματος της επίμαχης πώλησης των Μεταλλείων Κασσάνδρας και τα οποία καταβλήθηκαν απευθείας από την Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., κατ εφαρμογήν του άρθρου 2 της επίμαχης Σύμβασης, δεν συνιστούσαν άμεση απώλεια κρατικών πόρων δυνάμενη να καταλογιστεί στο Ελληνικό Δημόσιο καθόσον δεν υπήρξε καμία άμεση ή έμμεση μεταφορά πόρων κατά την έννοια της συναφούς νομολογίας. Η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. προσέθεσε το επιχείρημα ότι τα επίμαχα στοιχεία ενεργητικού ή το ποσό των ένδεκα εκατομμυρίων ευρώ ουδέποτε ενεγράφησαν στον προϋπολογισμό του Ελληνικού Δημοσίου με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη κατά το ελληνικό δίκαιο η ανάκτηση της ενίσχυσης, όπως απαιτεί η προσβαλλόμενη απόφαση. Το Ελληνικό Δημόσιο θα έπρεπε να θεσπίσει νέα ειδική νομοθεσία προκειμένου να εκπληρώσει την υποχρέωση ανακτήσεως. Κατά το Ελληνικό Δημόσιο δεν αρκεί για τον χαρακτηρισμό του τιμήματος πωλήσεως των μεταλλείων Κασσάνδρας ως κρατικής ενίσχυσης το γεγονός ότι το εν λόγω τίμημα ήταν χαμηλότερο από 468 Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ

99 την αγοραία αξία και ότι το Ελληνικό Δημόσιο απέκτησε για ένα ιδεατό χρονικό διάστημα την κυριότητα των στοιχείων ενεργητικού της TVX HELLAS Α.Ε. πριν τα μεταβιβάσει στην αγοράστρια εταιρεία ή ότι το Ελληνικό Δημόσιο ήλεγχε το σύνολο των συναλλαγών αυτών και τις κύρωσε με νόμο. 472 Το ΔΕΕ όρισε πως δεν είναι αναγκαίο σε όλες τις περιπτώσεις να αποδεικνύεται ότι υπήρξε μεταφορά κρατικών πόρων προκειμένου το πλεονέκτημα που χορηγήθηκε σε μία ή πλείονες επιχειρήσεις να μπορεί να θεωρηθεί κρατική ενίσχυση υπό την έννοια του άρθρου ΣΛΕΕ. Συνεπώς, σύμφωνα με το ΔΕΕ θεωρούνται κρατικές ενισχύσεις και οι παρεμβάσεις εκείνες, οι οποίες ανεξαρτήτως μορφής ελαφρύνουν τις επιβαρύνσεις που κανονικά βαρύνουν τον προϋπολογισμό μιας επιχείρησης και κατά συνέπεια χωρίς να είναι επιδοτήσεις υπό τη στενή έννοια του όρου είναι της ιδίας φύσεως ή έχουν τα ίδια αποτελέσματα. Προς διαπίστωση της ύπαρξης κρατικής ενίσχυσης, η Επιτροπή οφείλει να αποδείξει ότι υφίσταται αρκούντως άμεση σχέση αφενός μεν του πλεονεκτήματος που παρασχέθηκε στον ωφεληθέντα και αφετέρου δε της μειώσεως των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ή ακόμα και ενός αρκούντως συγκεκριμένου κινδύνου επιβάρυνσης του. 473 Όσον αφορά το γεγονός ότι το πλεονέκτημα χορηγείται ευθέως ή εμμέσως από κρατικούς πόρους, το ΔΕΕ σημείωσε ότι η επίμαχη πώληση, ήτοι η μεταπώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. σε τιμή χαμηλότερη της αγοραίας αξίας, συνεπάγεται μείωση των εσόδων του Ελληνικού Δημοσίου σε σχέση προς τα έσοδα που θα μπορούσε να έχει αποκομίσει και συνεπώς την απώλεια των πόρων του. Αυτό και μόνο το γεγονός συνεπάγεται πλεονέκτημα για την εταιρεία που αποκτά τα αγαθά και επιβάρυνση ικανή να μειώσει τους κρατικούς πόρους. Περαιτέρω, το ΔΕΕ σημείωσε ότι με τις αναληφθείσες υποχρεώσεις δυνάμει των άρθρων 1.3, 3.3 και 4 της επίμαχης Σύμβασης που κυρώθηκε με τα άρθρα 52 και 53 του ελληνικού νόμου 3220/2004, το Ελληνικό Δημόσιο εξέθεσε τον προϋπολογισμό του στον κίνδυνο επιβαρύνσεων, συνδεόμενων με τις ενδεχόμενες δράσεις που θα έπρεπε να αναλάβει προκειμένου το ίδιο να συμμορφωθεί προς τις εφαρμοστέες νομοθετικές διατάξεις αντί της αγοράστριας. Οι εγγυήσεις που παρείχε το Ελληνικό Δημόσιο σύμφωνα με το ΔΕΕ δημιούργησαν αρκούντως συγκεκριμένο κίνδυνο επιπλέον επιβαρύνσεως στο μέλλον( )!!! 474 Το Δικαστήριο επίσης επισημαίνει:..όσον αφορά το επιχείρημα των προσφευγουσών περί υπάρξεως ενιαίας πράξεως, συνιστάμενης σε συμβάσεις «back-to-back» μεταξύ ιδιωτών, αφενός, πρέπει να παρατηρηθεί ότι τα κείμενα τόσο της επίμαχης συμβάσεως όσο και του εξωδικαστικού συμβιβασμού αναφέρονται ρητώς στην απόκτηση των συγκεκριμένων αγαθών από το Ελληνικό Δημόσιο. (βλ. σημείο II, στοιχεία α και ε, του Εξωδικαστικού συμβιβασμού 472 Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ.141,143, Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ.148, Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ

100 καθώς και Προοίμιο, παράγραφος 3, στοιχείο α, και άρθρο 1 της επίμαχης Σύμβασης) και συνεχίζει: Πράγματι, το Ελληνικό Δημόσιο κατ ανάγκην απέκτησε τα εν λόγω αγαθά προκειμένου να μεταβιβάσει, στη συνέχεια, την κυριότητά τους στην Ελληνικός Χρυσός. Εξάλλου, η μη μεταγραφή της πωλήσεως των εν λόγω αγαθών στο όνομα του Ελληνικού Δημοσίου, την οποία επικαλείται η Ελληνικός Χρυσός προς κατάδειξη του ότι δεν περιήλθαν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου, προβλεπόταν ρητώς, κατ εξαίρεση από τις κοινώς ισχύουσες διατάξεις, από το άρθρο 51, παράγραφος 2, στοιχείο α, του νόμου 3220/2004. Αυτή, ωστόσο, η ειδική νομοθετική διάταξη δεν εμπόδιζε να περιέλθουν προσκαίρως τα αγαθά στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου. Πράγματι, αν το εν λόγω Δημόσιο δεν ήταν κύριος των εν λόγω αγαθών, δεν θα είχε μπορέσει να μεταβιβάσει την κυριότητά τους στην Ελληνικός Χρυσός. 475 Πρέπει να αναφερθεί ότι κατά πάγια νομολογία στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, οι δύο προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου ΣΛΕΕ σχετικά με τον επηρεασμό του εμπορίου μεταξύ κρατών μελών και τη στρέβλωση του ανταγωνισμού είναι κατά κανόνα αδιάρρηκτα συνδεδεμένες. Ειδικότερα, όταν χρηματική ενίσχυση χορηγούμενη από το κράτος ενισχύει τη θέση μίας επιχείρησης έναντι άλλων ανταγωνιστριών επιχειρήσεων στο ενδοκοινοτικό εμπόριο, θεωρείται ότι το εμπόριο αυτό επηρεάζεται από την ενίσχυση. 476 Σε σχέση με το δεύτερο κατά την Επιτροπή μέτρο κρατικής ενίσχυσης το Δικαστήριο σημειώνει ότι: Προκαταρκτικώς, πρέπει να υπομνησθεί ότι, κατά πάγια νομολογία, μέτρο με το οποίο οι δημόσιες αρχές χορηγούν σε ορισμένες επιχειρήσεις φορολογική απαλλαγή η οποία, μολονότι δεν συνεπάγεται μεταφορά κρατικών πόρων, περιάγει τις αποδέκτριες του μέτρου επιχειρήσεις σε ευνοϊκότερη οικονομική κατάσταση σε σχέση με τους λοιπούς φορολογουμένους συνιστά κρατική ενίσχυση υπό την έννοια του άρθρου 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ. 477 Τέλος, και κατά την Επιτροπή η κατάργηση παράνομης ενίσχυσης διά της ανακτήσεως της αποτελεί τη λογική συνέπεια της διαπίστωσης του παράνομου χαρακτήρα της καθόσον σκοπός της ανακτήσεως των παρανόμως χορηγουμένων ενισχύσεων είναι η αποκατάσταση της προτέρας κατάστασης μέσω της αφαίρεσης της ενισχύσεως του πλεονεκτήματος που έτυχε ο αποδέκτης έναντι των ανταγωνιστών του. Με αυτόν τον τρόπο ο αποδέκτης της χάνει το πλεονέκτημα που διέθετε στην αγορά έναντι των ανταγωνιστών του και αποκαθίσταται η προ της χορηγήσεως της ενίσχυσης κατάσταση. 478 Το ΔΕΕ απέρριψε τις προσφυγές του Ελληνικού Δημοσίου και της Εταιρείας και καταδίκασε τις προσφεύγουσες στα δικαστικά έξοδα. 475 Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ Υποθέσεις Τ-233/11, Τ-262/11 σκ

101 ii)συμπεράσματα Ελληνικό Δημόσιο Το Ελληνικό Δημόσιο σε μια απέλπιδα προσπάθεια να απεγκλωβιστεί από τις εγγυήσεις που το ίδιο έλαβε με το Π.Δ 266/96 προέβη σε εξωδικαστικό συμβιβασμό με την ιδιοκτήτρια εταιρεία των Μεταλλείων Κασσάνδρας, TVX HELLAS A.E. Για να το καταφέρει, όντας σε μειονεκτικότερη θέση, απέφυγε να εκτιμήσει τα στοιχεία του Ενεργητικού της εταιρείας και θέλησε να καταβάλει το ποσό που η ίδια η εταιρεία χρειαζόταν, ώστε να καλύψει τα οφειλόμενα ποσά στους εργαζομένους της και στους συμβληθέντες με αυτήν. Το Ελληνικό Δημόσιο αντιλαμβανόταν πως αν η υπόθεση επιλυόταν όπως προέβλεπε το Π.Δ, δηλαδή με τη διαιτητική διαδικασία (διεθνές επενδυτικό δίκαιο) θα κατέβαλε ως αποζημίωση ποσό πολύ μεγαλύτερο των ,00 ευρώ, καλύπτοντας και τα διαφυγόντα κέρδη της προκατόχου εταιρείας. Γι αυτόν τον λόγο προτίμησε να εξασφαλίσει τη θέση του, επιλύοντας οριστικά την υπόθεση με ρητή πρόβλεψη στο κείμενο του συμβιβασμού την ικανοποίηση αμφότερων των αξιώσεων. TVX HELLAS Α.Ε Η εταιρεία TVX GOLD INC μητρική της εταιρείας TVX HELLAS A.E., εντάχθηκε στον όμιλο KINROSS GOLD CORP. Κατόπιν ενδοεταιρικής απόφασης η χρηματοδότηση για την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου στα Μεταλλεία Κασσάνδρας έπαψε και η εταιρεία δεν ήταν πλέον πρόθυμη να αναμένει το πράσινο φως από το Ελληνικό Δημόσιο. Έπειτα κινήθηκε η πτωχευτική διαδικασία και η εταιρεία TVX HELLAS A.E. προτίμησε τον συμβιβασμό με το Ελληνικό Δημόσιο, καθόσον εσφαλμένα πίστευε πως είχε δύο επιλογές ή εσφαλμένα ήθελε να έχει μία από τις δύο. Είτε να παραμείνει στη θέση της ως έχει, δηλαδή εν δυνάμει επενδυτής σε πλήρη ανυπαίτια αδυναμία υλοποίησης του αρχικού επενδυτικού της σχεδίου, είτε να δεχθεί να λάβει ως εύλογη χρηματική αποζημίωση το ποσό των ,00 ευρώ και να μεταβιβάσει τα στοιχεία του Ενεργητικού της στο Ελληνικό Δημόσιο. Δεν επέλεξε το προστατευτικό πλαίσιο του Π.Δ. 266/99 και του Ν.Δ.2687/1953, κινώντας τη διαιτητική διαδικασία (διεθνής διαιτησία) που προβλεπόταν. Επίσης, η ιδιοκτήτρια εταιρεία δεν αναρωτήθηκε γιατί το Ελληνικό Δημόσιο αναγνώρισε την υποχρέωση του προς εύλογη χρηματική αποζημίωση για τη μη υλοποίηση της επένδυσης; Εδώ να αναφέρουμε ότι η ίδια η σύσταση της εταιρείας TVX HELLAS A.E αποτελεί επένδυση της εταιρείας TVX GOLD INC. και προστατεύεται από το διεθνές επενδυτικό δίκαιο. Το συμφέρον για την ιδιοκτήτρια εταιρεία θα ήταν να κινήσει τη διαιτητική διαδικασία και να διεκδικήσει τόσο το συνολικό ποσό που κατέβαλλε (για έργα κ.ά) στα Μεταλλεία Κασσάνδρας, όσο και εύλογη χρηματική αποζημίωση από το Ελληνικό Δημόσιο που όχι μόνο παρέλειψε να προστατεύσει την επένδυση της αλλά κατάφερε περίτεχνα τόσο να 101

102 αποποιηθεί των ευθυνών και των εγγυήσεων που είχε αναλάβει με το Π.Δ. 266/99, όσο και να αποκομίσει ,00 από την εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε. Εντέλει αυτή που επωμίστηκε το βάρος των πράξεων του Ελληνικού Δημοσίου ήταν η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε, στο εξής Αγοράστρια. Όχι μόνο συμφώνησε να καταβάλει στην εταιρεία TVX HELLAS A.E το ποσό που το Ελληνικό Δημόσιο όρισε ως εύλογη χρηματική αποζημίωση στη μια Σύμβαση, ως τίμημα στην άλλη αλλά ακόμη έπρεπε, συμβαδίζοντας με την απόφαση του ΔΕΕ και της Επιτροπής, να καταβάλει στο Ελληνικό Δημόσιο το ποσό των ,00 ευρώ, έτσι ώστε να επανέλθει η προτέρα της χορήγησης της κρατικής ενίσχυσης που η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι δόθηκε κατάσταση. Άραγε μπορούμε να κάνουμε λόγο για πλεονέκτημα της Αγοράστριας; Μπορούμε επίσης να πούμε πως αν η Αγοράστρια δρούσε κατά τις συνήθεις συνθήκες αγοράς θα κατέβαλλε μεγαλύτερο τίμημα; Τελικά, η Αγοράστρια δέχθηκε όχι μόνο να ενταχθεί σε ένα λιγότερο προστατευτικό πλαίσιο από αυτό που θα μπορούσε να ενταχθεί, επιλέγοντας την εξαγορά της εταιρείας TVX HELLAS A.E και καταβάλλοντας της ως τίμημα το ποσό που η ίδια άλλωστε επιθυμούσε, αυτό των ,00 ευρώ, αλλά και να αναλάβει να υλοποιήσει ένα επενδυτικό σχέδιο που αποδεδειγμένα όλα αυτά τα χρόνια δεν μπορούσε να τεθεί σε πλήρη λειτουργία εξαιτίας των κρατικών και διοικητικών παραλείψεων. Καταλήγουμε λοιπόν πως υπό συνήθεις συνθήκες αγοράς η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. θα κατέβαλε το ίδιο τίμημα για την αγορά του ενεργητικού της προκατόχου εταιρείας, έπειτα θα κινούταν κατά του Ελληνικού Δημοσίου σύμφωνα με το προβλεπόμενο στο Π.Δ 266/99 προστατευτικό πλαίσιο, ευρύτερο, πληρέστερο και ασφαλέστερο για έναν ιδιώτη επενδυτή από την εσωτερική διαιτησία και εφαρμογή του ελληνικού ουσιαστικού δικαίου που προβλέπεται στη Σύμβαση με το Ελληνικό Δημόσιο, την οποία τελικά η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. υπέγραψε. iii)κριτική. Σύμφωνα με την Επιτροπή μεταλλευτικό δικαίωμα είναι το δικαίωμα εισόδου και εγκατάστασης σε συγκεκριμένη έκταση για την εκτέλεση εργασιών είτε μέσω υπόγειων εκσκαφών, είτε μέσω υπέργειων έργων µε στόχο την εξόρυξη ορυκτών μεταλλευμάτων που βρίσκονται ενδεχομένως στο εσωτερικό της. Μεταβιβάζεται μαζί µε τη μεταλλευτική ιδιοκτησία ως αναπόσπαστο μέρος της. Στο ελληνικό δίκαιο το μεταλλευτικό δικαίωμα ρυθμίζεται ανεξάρτητα από την ιδιοκτησία, μάλιστα αυτό γίνεται κατανοητό από τη διαδικασία αδειοδότησης που προβλέπεται στο Ν.Δ.210/1973 σε συνδυασμό με τον Ν.274/1976. Το μεταλλευτικό δικαίωμα είναι ανεξάρτητο τόσο από την εδαφική έκταση, η οποία μπορεί να ανήκει σε τρίτο 102

103 πέραν του μεταλλειοκτήτη ή ακόμα και στο Ελληνικό Δημόσιο, αρκεί να μην έχει χαρακτηριστεί ως Δημόσιος Μεταλλευτικός Χώρος ή εξαιρετέα υπέρ του Δημοσίου περιοχή σύμφωνα με το Ν.Δ. 4433/1964, όσο και από τη μεταλλευτική ιδιοκτησία, δηλαδή τις τυχόν εγκαταστάσεις που υπάρχουν στον μεταλλευτικό χώρο. Όταν στο ελληνικό δίκαιο γίνεται λόγος για κυριότητα επί μεταλλείου εννοείται το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας που συστήνεται με το Π.Δ. περί οριστικής παραχώρησης. Από το ανωτέρω δικαίωμα απορρέουν εν γένει μεταλλευτικά δικαιώματα, τα οποία μπορούν να μισθωθούν, ενώ το ίδιο το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας δεν μπορεί να μισθωθεί, παρά μόνο να μεταβιβαστεί σε τρίτο. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι τα μεταλλευτικά δικαιώματα ρυθμίζονται ανεξαρτήτως της μεταλλευτικής ιδιοκτησίας. Οποιαδήποτε αναφορά σε μεταλλευτικές εγκαταστάσεις προς εξυπηρέτηση της εκμετάλλευσης του μεταλλείου επί του οποίου έχει κυριότητα ο μεταλλειοκτήτης και ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς της γης γίνεται δευτερευόντως και προς εξυπηρέτηση της εκμετάλλευσης του μεταλλείου. Η παρούσα Σύμβαση περιέχει μια σημαντική πλημμέλεια. Με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό μεταξύ της εταιρείας TVX HELLAS Α.Ε. και του Ελληνικού Δημοσίου περιέρχεται στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου το σύνολο του Ενεργητικού της πρώτης ως έχει και ευρίσκεται. Μεταξύ άλλων σε συνδυασμό με την αρχική Σύμβαση που κυρώθηκε με τον Ν. 2436/ το Ελληνικό Δημόσιο αποκτά τα δικαιώματα μεταλλειοκτησίας επί των Οριστικών Παραχωρήσεων μεταλλείων. Έτσι και σύμφωνα με το άρθρο 146 α Ν.Δ. 210/1973 το Ελληνικό Δημόσιο μπορεί να εκμεταλλεύεται κατά το άρθρο 144 1,2 και 3 τα μεταλλεία, τα οποία περιήλθαν στην κυριότητα του με οποιοδήποτε τρόπο. 480 Το Ελληνικό Δημόσιο μπορεί να εκμεταλλευτεί το ίδιο τα μεταλλεία, μπορεί να εκμισθώσει το δικαίωμα του για αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση κατόπιν δημοπρασίας, ενώ στην περίπτωση που συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος μπορεί να εκμισθώσει απευθείας τα δικαιώματα του επί των συγκεκριμένων μεταλλείων. Στη Σύμβαση μεταβίβασης αντί να αναφέρεται (σημείο Β) πως μεταβιβάζονται αυτοδικαίως οι παραχωρήσεις (Ο.Π.) και πως τα παραχωρητήρια αυτά ισχύουν άνευ ετέρου από τη δημοσίευση και στο όνομα της αγοράστριας, αποκτώντας αυτοδικαίως και τα σχετικά δικαιώματα μεταλλειοκτησίας, θα έπρεπε να αναφέρεται ότι λόγω των κρίσιμων περιβαλλοντικών κινδύνων που συνδέονται με τη μη λειτουργία και συντήρηση των Μεταλλείων Κασσάνδρας, το Ελληνικό Δημόσιο εκμισθώνει απευθείας το δικαίωμα του προς αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση στα υπό 479 Β-ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ-ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΚΤΗΣΙΑΣ- σελ Ν. 3220/ Ορθότερο κρίνεται σε αυτήν την περίπτωση να αναφέρεται ο όρος: περιέλευση της εκμετάλλευσης στο Ελληνικό Δημόσιο ή άσκηση του δικαιώματος αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου σύμφωνα με το άρθρο 146 του Ν.Δ.210/73. Δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για μεταλλευτικά δικαιώματα του Δημοσίου, καθώς επίσης και για κυριότητα του Δημοσίου σε μεταλλεία. Το Δημόσιο μπορεί μόνο να εκμισθώσει τα ανωτέρω δικαιώματα, αν μπορούσε να τα μεταβιβάσει τότε μόνο θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο και για κυριότητα του Δημοσίου στα εν λόγω μεταλλεία(άρθρο 144 Ν.Δ.210/73). 103

104 κρίση Μεταλλεία, τα οποία περιήλθαν στην κυριότητα (ορθότερα εκμετάλλευση) του Ελληνικού Δημοσίου με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό που πραγματοποίησε με την εταιρεία TVX HELLAS Α.Ε. 481 Εξ αυτού δεν μπορούμε να καταλογίσουμε ευθύνη στο Ελληνικό Δημόσιο για τη μη διενέργεια διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισμού από τη στιγμή που το ίδιο έκρινε πως συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος που επιβάλλει την εκμίσθωση με απευθείας σύμβαση των σχετικών δικαιωμάτων, όπως ορίζουν οι ειδικές διατάξεις του ΜΚ (Στην πράξη το Ελληνικό Δημόσιο προβαίνει σε απευθείας μισθώσεις με πολλές μεταλλευτικές εταιρείες και προς χάριν της εκμετάλλευσης των ορυκτών υλών). Τέλος, σε σχέση με την απόφαση της Επιτροπής και την ανάλυση των κρατικών μέτρων ενίσχυσης να αναφερθεί πως σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να συνυπολογίσουμε για τον καθορισμό του ύψους της κρατικής ενίσχυσης την αξία των μεταλλείων ή των αποθεμάτων των μεταλλείων. Οι ειδικές διατάξεις του ΜΚ και οι σχετικές ΚΥΑ που έχουν δημοσιευθεί ορίζουν τον τρόπο αποτίμησης της αξίας των μεταλλείων ή των αποθεμάτων τους και πως αυτά αποφέρουν στο Κράτος έσοδα με τη χρήση συγκεκριμένων τύπων τόσο για τον υπολογισμό των μισθωμάτων για την εκμετάλλευση των μεταλλείων, όσο και για την καταβολή ειδικών τελών από την εκμετάλλευση ενεργών ή και αποθεματικών μεταλλείων (royalties). Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γίνει διάκριση της γης που πωλήθηκε με την εν λόγω Σύμβαση. Εκεί μπορούμε ενδεχομένως να δεχτούμε χορηγηθείσα κρατική ενίσχυση. Η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., λαμβάνοντας υπ όψιν της ότι τα σχετικά με τη μεταλλευτική δραστηριότητα δικαιώματα διακρίνονται από την κυριότητα του εδάφους, θα έπρεπε να μισθώσει τα δικαιώματα του Ελληνικού Δημοσίου προς αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση επί των δημόσιων (μετά τον εξωδικαστικό συμβιβασμό) μεταλλείων. Έπειτα, και σύμφωνα με τη διάρκεια της μίσθωσης να καταβάλλει στο Δημόσιο τα οριζόμενα μισθώματα. 482 Τέλος, σε σχέση με το μέτρο κρατικής ενίσχυσης λόγω απαλλαγής από τον οριζόμενο φόρο ποσοστού 5% σύμφωνα με το άρθρο 173 Ν.Δ. 210/73 να αναφέρουμε πως: 1)το Ελληνικό Δημόσιο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να μεταβιβάσει το δικαίωμα του προς αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση 483 παρά μόνο να το εκμισθώσει. Ενώ σε συνδυασμό με την πρώτη παράγραφο του άρθρου 173 (δικαιώματα μεταλλειοκτησίας και δικαιώματα εξ αδείας μεταλλευτικών ερευνών) καθώς επίσης και με την τέταρτη παράγραφο του άρθρου 174 που γίνεται μνεία της έγκρισης του άρθρου 76 του Ν.Δ. 210/73, η οποία είναι απαραίτητη στις περιπτώσεις που μεταβιβάζονται εν γένει μεταλλευτικά δικαιώματα ανήκοντα σε φυσικό 481 Άρθρα 146 α και του Ν.Δ.210/ Βλ. άρθρο 12 2 του Ν.4203/2013, ΦΕΚ Α 235/2013-Αντικατάσταση του άρθρου 84 2 του Ν.Δ.210/73, όπως ισχύει μετά την αντικατάσταση του άρθρου 63 2 του Ν.4042/2012, ΦΕΚ Α 24/ Το Ελληνικό Δημόσιο δεν αποκτά ποτέ δικαιώματα μεταλλειοκτησίας ή τα απορρέοντα δικαιώματα εκ της ΑΜΕ, πάντα ασκεί το δικαίωμα του προς αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση(άρθρα Ν.Δ.210/73). 104

105 ή νομικό πρόσωπο, συνάγουμε το συμπέρασμα ότι η συγκεκριμένη διάταξη τέθηκε για τις μεταβιβάσεις που πραγματοποιούνται από νομικό ή φυσικό πρόσωπο με δικαίωμα μεταλλειοκτησίας ή δικαίωμα εξ αδείας μεταλλευτικών ερευνών. Σε κάθε περίπτωση και σύμφωνα με τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 174 για την πληρωμή του φόρου ευθύνεται ο πωλητής εκτός και αν ρητά συμφωνήθηκε στη σύμβαση ότι ο αγοραστής αναλαμβάνει τη συγκεκριμένη υποχρέωση. Δεν μπορούμε να παραπέμψουμε στις διατάξεις των άρθρων 173 επομ. του Ν.Δ. 210/73 (επιβολή φόρου μεταβιβάσεως εξ επαχθούς αιτίας), διότι αυτές δεν εφαρμόζονται στη μίσθωση του δικαιώματος αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου. Το Ελληνικό Δημόσιο έχει τη δυνατότητα εκμίσθωσης του δικαιώματος του είτε κατόπιν διενέργειας δημοπρασίας, είτε με τη σύναψη απευθείας σύμβασης μίσθωσης στις περιπτώσεις που συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος. Η Επιτροπή αψήφησε τον ελληνικό εκτελεστικό νόμο (άρθρο 18Σ) που ρυθμίζει τη μεταλλευτική δραστηριότητα. Ενώ κατά την άποψη μου θα έπρεπε, επικαλούμενη τα άρθρα 144 και επ. του ΜΚ να συμπεράνει πως δεν χορηγήθηκε κρατική ενίσχυση σε σχέση με τα μεταλλεία, διαχωρίζοντας την ταυτόχρονη συντελεσθείσα πώληση της γης στην εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. (πώληση στοιχείων Ενεργητικού). Επίσης, η Επιτροπή θα έπρεπε να αναγνώσει προσεκτικότερα τα άρθρα 173 και επόμ. σε σχέση με τον φόρο μεταβίβασης εξ επαχθούς αιτίας και να μην αρκεστεί μόνο στην ανάγνωση του τίτλου του Κεφαλαίου που σκοπό έχει να τονίσει την ιδιαίτερη σημασία που έχουν τα μεταλλευτικά δικαιώματα για το Ελληνικό Δημόσιο, τα οποία ρυθμίζονται ειδικά και ανεξαρτήτως του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της γης λόγω της σπουδαιότητας τους για την εθνική οικονομία 105

106 106

107 Επίλογος Ο κύριος κανόνας που διέπει τη μεταλλευτική δραστηριότητα είναι αυτός της μεταλλευτικής ελευθερίας, ενώ η μόνη εξαίρεση που τίθεται είναι το αποκλειστικό δικαίωμα του Δημοσίου προς αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση συγκεκριμένων μεταλλευτικών ορυκτών ή περιοχών, όπως ορίζεται στο άρθρο 143 Ν.Δ.210/73 και στο Ν.Δ.4433/1964 αντίστοιχα. Η πρωτότυπη κτήση των εν γένει μεταλλευτικών δικαιωμάτων ρυθμίζεται από τη Διοίκηση, ενώ αποδεικτικό της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στη μεταλλευτική δραστηριότητα αποτελεί η δυνατότητα της παράγωγης κτήσης των μεταλλευτικών δικαιωμάτων. Ένα άλλο στοιχείο που μας υποδεικνύει τη βούληση του νομοθέτη να προωθήσει την ιδιωτική πρωτοβουλία στον συγκεκριμένο τομέα είναι η κατάργηση της μεταλλειοκτησίας κατόπιν παραιτήσεως ή εκπτώσεως του μεταλλειοκτήτη από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας και η κήρυξη του μεταλλευτικού χώρου ελεύθερου προς νέα παραχώρηση σύμφωνα με τα άρθρα 15 και επ. Ν.Δ.210/73. Από τα ανωτέρω και σε συνδυασμό με το άρθρο 8 Ν.274/76 συμπεραίνουμε πως ο νομοθέτης θεωρεί επιβεβλημένη την εκμετάλλευση των μεταλλείων από ιδιώτη, εφόσον το μετάλλευμα δεν έχει εξαντληθεί και η εκμετάλλευση δεν έχει ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με το άρθρο 102 του Ν.Δ.210/73 Η εκμετάλλευσις των μεταλλείων χαρακτηρίζεται δια την εφαρμογήν των διατάξεων του παρόντος ως δημόσιας ωφέλειας. ενώ στο άρθρο 17 2 Σ ορίζεται πως Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση( ). 484 Η άσκηση της μεταλλευτικής δραστηριότητας θεωρείται κρίσιμη για την εθνική οικονομία και κατέχει εξέχουσα θέση έναντι των υπολοίπων οικονομικών δραστηριοτήτων. Το δικαίωμα της μεταλλειοκτησίας υποχωρεί εξαιρετικά στην περίπτωση εκτελέσεως έργων δημοσίας ανάγκης και χρησιμότητας. 485 Τα μεταλλευτικά δικαιώματα αν και ρυθμίζονται από το Κράτος (οριστική παραχώρηση δικαιώματος μεταλλειοκτησίας για 50 έτη με δυνατότητα παράτασης, εκμίσθωση δικαιώματος αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου κ.ά.) αποτελούν ιδιοκτησία του Ελληνικού λαού, για αυτόν τον λόγο δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να μεταβιβαστούν από το Ελληνικό Δημόσιο. Η μόνη δυνατότητα μεταβίβασης των μεταλλευτικών δικαιωμάτων είναι από ιδιώτη σε ιδιώτη (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) υπό 484 Μεταλλευτική δραστηριότητα εν γένει και άρθρα 39 (Προσωρινή κατάληψη) και 128(αναγκαστική απαλλοτρίωση εκτάσεως) του Ν.Δ. 210/ του Ν.Δ. 210/

108 τους χρονικούς περιορισμούς 486 και τους όρους που τίθενται από τον ΜΚ και εφόσον χορηγηθεί η σχετική έγκριση του αρμόδιου κάθε φορά οργάνου. Για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία του γενικού συμφέροντος το Κράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα στη χώρα, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη όλων των τομέων της εθνικής οικονομίας. Λαμβάνει τα επιβαλλόμενα μέτρα για την αξιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου από την ατμόσφαιρα και τα υπόγεια ή υποθαλάσσια κοιτάσματα, για την προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης και την προαγωγή ιδίως της οικονομίας των ορεινών, νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών. 487 Για την επίτευξη του ανωτέρω σκοπού το Κράτος οφείλει να απλοποιήσει τη διαδικασία αδειοδότησης της μεταλλευτικής δραστηριότητας, καθώς και να αναπροσαρμόσει τόσο τις ευρωπαϊκές επιταγές (Π.Δ.92/1986), όσο και τις διεθνείς (BIT S) σε ένα ενιαίο επικαιροποιημένο νομοθέτημα. Επίσης, το Κράτος οφείλει να προάγει την οικονομία στις παραμεθόριες περιοχές, κάτι που μας καταδεικνύει την επιτακτική ανάγκη εκσυγχρονισμού του άρθρου 13 Ν.Δ.210/73, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 2 5 Ν.274/76. Οι ρυθμιστικές διατάξεις της μεταλλευτικής δραστηριότητας για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της οικονομίας πρέπει να είναι απλοποιημένες και κατανοητές. Το συγκεκριμένο νομοθετικό διάταγμα αν και περιεκτικό δημιουργεί ασάφειες τόσο εννοιολογικές, όσο και ερμηνευτικές. Για αυτό τον λόγο πρέπει να αναδιαμορφωθεί στη νέα ελληνική γλώσσα, θέτοντας στο Προοίμιο τον ορισμό σημαντικών και ειδικών ορισμών. Κατά την ανάγνωση των άρθρων και των σχετικών εγγράφων της Διοίκησης διαπίστωσα την εννοιολογική σύγχυση που προκαλείται και εξ αυτού σας παραθέτω σημαντικούς ορισμούς. Δικαίωμα μεταλλειοκτησίας ή άλλως κυριότητα επί μεταλλείου: Συστήνεται με το Π.Δ. που κηρύττει την οριστική παραχώρηση. Ο μεταλλειοκτήτης δύναται να μεταβιβάσει το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας. Η μεταβίβαση δεν γίνεται απεριόριστα αλλά υπό τους όρους του αρχικά εκδοθέντος Π.Δ. Το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας συνιστά το δικαίωμα κυριότητας επί του μεταλλείου και για αυτόν τον λόγο δεν δύναται να μισθωθεί. Ο μεταλλειοκτήτης σε κάθε περίπτωση έχει δικαίωμα να μισθώσει τα απορρέοντα από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας μεταλλευτικά δικαιώματα, δηλαδή τα δικαιώματα του προς έρευνα και εκμετάλλευση, ενώ σε κάθε περίπτωση ο ίδιος παραμένει μεταλλειοκτήτης/κύριος του μεταλλείου. Μεταλλευτικά δικαιώματα: Είναι τα δικαιώματα που απορρέουν από τον ΜΚ και αναφέρονται σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Τα μεταλλευτικά δικαιώματα αποκτώνται είτε με πρωτότυπο τρόπο, είτε με παράγωγο. Ενυπάρχουν στην ΑΜΕ και υφίστανται έως της κατάργηση της μεταλλειοκτησίας ή τη λήξη της παραχώρησης. Μεταλλευτικά δικαιώματα με πρωτότυπο τρόπο αποκτούν τα ημεδαπά και κοινοτικά, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ενώ 486 Τρία έτη για ΑΜΕ, 50 έτη με δυνατότητα παράτασης για Ο.Π. 487 Άρθρο 106 Σ. 108

109 αμφίβολη είναι η νομιμοποίηση αλλοδαπού, φυσικού ή νομικού προσώπου, στη κατάθεση αίτησης περί οριστικής παραχώρησης του μεταλλείου, κατόπιν απόκτησης της άδειας μεταλλευτικών ερευνών με παράγωγο τρόπο. 488 Μεταλλευτικά δικαιώματα με παράγωγο τρόπο αποκτά κάθε ημεδαπό, κοινοτικό ή αλλοδαπό, φυσικό ή νομικό πρόσωπο με τους ίδιους όρους/περιορισμούς 489 που έχουν τεθεί από τη Διοίκηση κατά την πρωτότυπη κτήση των σχετικών δικαιωμάτων. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνεται διάκριση των μεταλλευτικών δικαιωμάτων από το δικαίωμα μεταλλειοκτησίας, το οποίο συστήνεται με το Π.Δ περί οριστικής παραχώρησης του μεταλλείου. Δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου: Το Ελληνικό Δημόσιο δεν καθίσταται σε καμία περίπτωση μεταλλειοκτήτης, ούτε αποκτά μεταλλευτικά δικαιώματα. Σχετικά με τις διατάξεις που ρυθμίζουν το δικαίωμα του Δημοσίου να αναφέρουμε πως επιτακτική κρίνεται η τροποποίηση συγκεκριμένων διατάξεων π.χ. του άρθρου 59 Ν.274/76 και του άρθρου 146 α Ν.Δ.210/73 στο πρότυπο του άρθρου Ν.Δ. 210/73. Δεν θεωρείται δέουσα η αναφορά σε κυριότητα και ιδιοκτησία του Κράτους. Το Κράτος έχει δικαίωμα σε αυτές τις περιπτώσεις να αναζητεί, να ερευνά και να εκμεταλλεύεται ό,τι περιέρχεται στην εκμετάλλευση του ή να εκμισθώνει το δικαίωμα αυτό σύμφωνα με το άρθρο 144 Ν.Δ. 210/73. Οποιαδήποτε αναφορά σε κυριότητα ή ιδιοκτησία εισάγει αμφιβολίες σχετικά με το αμεταβίβαστο των συγκεκριμένων δικαιωμάτων. Αποσαφήνιση θα πρέπει να υπάρξει επίσης σχετικά με τον ορισμό του μεταλλευτικού χώρου. Έτσι σύμφωνα με το άρθρο 2α) του ΚΜΛΕ 490 : Μεταλλευτικοί χώροι είναι, οι χώροι για τους οποίους έχουν χορηγηθεί Προκαταρτικά Δικαιώματα Μεταλλειοκτησίας (Άδειες Μεταλλευτικών Ερευνών), οι Παραχωρήσεις Μεταλλείων, οι Άδειες Εξόρυξης, οι Παραχωρήσεις Μεταλλείων με Φιρμάνια, τα Δημόσια Μεταλλεία (ΔΜΧ), οι Ερευνητέες από το Δημόσιο Περιοχές, τα Γεωθερμικά Πεδία, και αυτοί που χαρακτηρίζονται από την κείμενη νομοθεσία. Οι μεταλλευτικοί χώροι πρέπει να διακρίνονται από τις μεταλλευτικές περιοχές, δηλαδή τις περιοχές στις οποίες λόγω του αξιόλογου μεταλλευτικού ενδιαφέροντος απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας εφόσον εμποδίζεται η άσκηση άσκηση της μεταλλείας. 491 Η ανάγκη απλούστευσης της διαδικασίας αδειοδότησης οδήγησε τον νομοθέτη σε πολλές τροποποιήσεις και καταργήσεις από τότε μέχρι σήμερα 492, παρόλα αυτά αυτό που απουσιάζει είναι το στίγμα του νομοθέτη, ο καθαρός ορισμός της βούλησης του. Βούληση η οποία πρέπει να είναι εκσυγχρονισμένη και σε λογική ακολουθία με τις διεθνείς επιταγές. 488 Άρθρο 2 Ν.274/76 σε συνδυασμό με τα άρθρα Ν.Δ.210/ Άρθρα 31 και 32 Ν.Δ.210/ Δ7/Α/οικ.12050/2223 (ΦΕΚ Β 1227/2011). 491 Άρθρο 142 Ν.Δ.210/ Ενδεικτικά:Τα άρθρα 16, 17 και 18 Ν.274/76 που προσθέτουν τα άρθρα 85α, 85β και 85γ αντίστοιχα στο Ν.Δ.210/73 καταργούνται από το άρθρο 43 4 Ν. 4262/2014 Απλούστευση της αδειοδότησης για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και άλλες διατάξεις. (ΦΕΚ 114 Α ) 109

110 Πώς μπορούμε να χαρακτηρίσουμε άραγε έναν νομοθέτη που επί Βασιλείας επέτρεπε τη διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών χωρίς σχετική αδειοδότηση, καθώς επίσης και την παραχώρηση μεταλλείου σε αλλοδαπό, επί Δικτατορίας (χούντας) επέτρεπε την κατάθεση αίτησης ΑΜΕ και την οριστική παραχώρηση σε αλλοδαπό, και επί Δημοκρατίας δεν χορηγεί ΑΜΕ και δεν ρυθμίζει τη διαδικασία για την οριστική παραχώρηση μεταλλείου σε αλλοδαπό; Άρθρον 14.Ν.ΗΝ 1861(ΦΕΚ Α 44) Περί παραχωρήσεως των µεταλλείων. Πας Έλλην ή αλλοδαπός δύναται είτε εν ιδίω ονόµατι, είτε ως αντιπρόσωπος εταιρίας, να ζητήση και να λάβη την παραχώρησιν µεταλλείου. Άρθρον 8.Ν.Δ.210/73(ΦΕΚ Α 277) Κτήσις παρ' αλλοδαπών 1. ια την υπό αλλοδαπών φυσικών ή νοµικών προσώπων απόκτησιν δικαιωµάτων µεταλλειοκτησίας δια παραχωρήσεως παρά του Κράτους, απαιτείται, εκτός των άλλων υπό του παρόντος καθοριζοµένων όρων και διατυπώσεων και προ της υποβολής της, κατά τας διατάξεις του άρθρου 20 του παρόντος αιτήσεως περί χορηγήσεως αδείας µεταλλευτικών ερευνών, η προηγουµένη έγκρισις του Υπουργού Εθνικής Οικονοµίας. Η έγκρισις παρέχεται είτε δι' άπασαν την Επικράτειαν είτε δι' ωρισµένον τµήµατα αυτής, άνευ επακριβούς προσδιορισµού του αιτηθησοµένου µεταλλευτικού χώρου. Άρθρον 1.Ν.274/76 (ΦΕΚ Α 50) Προστίθεται παράγραφος 3 εις το άρθρον 20 έχουσα ως ακολούθως: Εν ουδεµιά περιπτώσει χορηγείται άδεια µεταλλευτικών ερευνών εις αλλοδαπά φυσικά ή νοµικά πρόσωπα. Ελλείψει κοινοτικής δεσμευτικής νομοθεσίας 493 το Ελληνικό Κράτος πρέπει να αναγνωρίσει την ενοποίηση, την απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της μεταλλευτικής νομοθεσίας ως την μόνη λύση για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Ο μεταλλευτικός ορυκτός πλούτος της Ελλάδας πρέπει επιτέλους να εκμεταλλευθεί προς χάριν του δημοσίου συμφέροντος. ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΕΚ+ΜΕΤΑΛΛΟΝ 493 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε μια ανακοίνωση για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (2014) και μια αναφορά(report) μη δεσμευτικού χαρακτήρα (Ad Hoc Working Group on Exchanging Best Practice on Land Use Planning, Permitting and Geological Knowledge Sharing) Βλ. Σχετικά ΕΠΙΤΡΟΠΗ- ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ και REPORT-EXCHANGING BEST PRACTICES στην Ενότητα Σχετικά Έγγραφα. 110

111 Βιβλία Αναφορές Π. Γκλαβίνης, Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο, (ΣΑΚΚΟΥΛΑ 2009) Α. Γραμματικάκη-Αλέξίου, Ζ. Παπασιώπη-Πασιά, Ε. Βασιλακάκης, Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο (ΣΑΚΚΟΥΛΑ 2010) Π.Δ. Δαγτόγλου, Δοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, (ΣΑΚΚΟΥΛΑ 2014) Ε.Π. Σπηλιωτόπουλος, Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, (ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 2010) Χ.Λ. Κούσουλας, Εμπράγματο Δίκαιο, (ΣΑΚΚΟΥΛΑ 2004) Άρθρα Α. Τάχος, Μεταλλεία - Νομικό καθεστώς, σκοπός - Άδεια «μεταλλευτικών ερευνών» και νομική φύση του σχετικού δικαιώματος - Περιορισμοί στην κτήση & άσκηση του δικαιώματος «μεταλλευτικών ερευνών» ένεκα κατάχρησης δικαιώματος, καταστρατήγησης του νόμου & αδράνειας του κατόχου αδείας (γνωμ.), ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ, Τεύχος 2/2004, Απρίλιος-Μάϊος-Ιούνιος Α. Τάχος, Μεταλλευτικός Κώδικας (ΜΚ) - Έννοια και περιεχόμενο της αρχής της προτεραιότητας - Συνέπειες της αρχής της προτεραιότητας - Διοικητική αναστολή εκτέλεσης διοικητικών πράξεων του ΜΚ και αρχή της προτεραιότητας (γνωμ.), ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ, Τεύχος 1/2006, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος Α.Κουτσουράδης, Δικαιοπραξίες ακινήτων κειμένων σε παραμεθόριες περιοχές της χώρας, Ελληνική Δικαιοσύνη, Τόμος 35, Ιούλιος-Αύγουστος 1994 Ιστοσελίδες ormal&p_p_mode=view&p_p_col_id=column-4&p_p_col_pos=2&p_p_col_count= %26centerWidth%3D65%2525%26leftWidth%3D0%2525%26npath%3D%252Fwebcenter%252Fpo rtal%252fste%252fypiresies%252fnomologies%26rigthwidth%3d35%2525%26showfooter%3df alse%26showheader%3dtrue%26_adf.ctrl-state%3dr5n2yic6y_

112 112

113 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Συνοπτικός Πίνακας Περιεχομένων. 5 Ευχαριστίες 7 Εισαγωγή Α) Στατιστικά Δεδομένα i) Νικέλιο-Νικελιούχοι Λατερίτες (σιδηρονικέλιο,κοκκοποιημένο σιδηρονικέλιο) 12 ii) Βωξίτης iii) Αλουμίνα-Αλουμίνιο iv) Μεικτά θειούχα μεταλλεύματα-συμπύκνωμα χρυσοφόρου αρσενοπυρίτη v) Λευκόλιθος-Μαγνησιακά Προϊόντα.. 17 vi) Σμύριδα.. 18 vii) Ενεργειακά Ορυκτά-Λιγνίτης. 19 viii) Γεωθερμία 19 ix) Υδρογονάνθρακες 20 Β) Νόμος 3852/2010 Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης 22 Γ) Μετεξέλιξη των Υπουργείων και των σχετικών με την μεταλλευτική νομοθεσία αρμοδιοτήτων. 27 Δ) Συμβούλιο Μεταλλείων-Ι.Γ.Μ.Ε-Επιθεώρηση Μεταλλείων 35 Ε) Μεταλλευτική Δραστηριότητα. 40 ΜΕΡΟΣ Α ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Άδεια Μεταλλευτικών Ερευνών Εισαγωγικά.. 41 i) Περιεχόμενο αίτησης. 42 ii) Προϋποθέσεις για την χορήγηση ΑΜΕ

114 iii) Δημοσίευση των αποφάσεωντης Διοικήσεως iv) Προσφυγή του αιτούντος 45 v) Παραίτηση από την αίτηση για τη χορήγηση της ΑΜΕ-Παραίτηση από την ΑΜΕ.. 45 vi) Προσωρινή Κατάληψη 47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Παραχώρηση μεταλλείου (Δικαίωμα μεταλλειοκτησίας) i) Περιεχόμενο αίτησης Παραχώρησης 49 ii) Αίτηση Παραχώρησης 50 iii) Προκήρυξη Παραχώρησης iv) Αυτοδίκαιη ακυρότητα της αίτησης παραχώρησης v) Δικαίωμα προσφυγής του αιτούντος vi) Παραχώρηση Μεταλλείου vii) Έκπτωση και παραίτηση από τα μεταλλευτικά δικαιώματα 56 viii) Περιεχόμενο του δικαιώματος μεταλλειοκτησίας 57 ix) Έγκριση Συμβάσεων. 60 ix.α) Μίσθωση μεταλλευτικών δικαιωμάτων ix.β) Μίσθωμα 62 x) Καθολική διαδοχή, κληροδοσία, δωρεά αιτία θανάτου. 63 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Εθνικότητα δικαιούχων i) Μεταλλευτικά δικαιώματα και Ευρωπαϊκή Ένωση 64 ii) Μεταλλευτικά δικαιώματα και αλλοδαπότητα.. 65 A) Πρωτότυπη κτήση μεταλλευτικών δικαιωμάτων.. 65 Β) Παράγωγη κτήση μεταλλευτικών δικαιωμάτων iii) Μεταλλευτικά δικαιώματα σε παραμεθόριες περιοχές

115 ΜΕΡΟΣ Β ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Υποχρεώσεις και δικαιώματα μεταλλειοκτητών i) Γενικές υποχρεώσεις 71 ii) Αναγκαστική απαλλοτρίωση εκτάσεως.. 73 iii) Εγγύηση εργασιών. 74 iv) Αναγκαστική απαλλοτρίωση μεταλλείου v) Υποβολή στοιχείων 75 vi) Έκθεση στοιχείων δραστηριότητας. 77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Συμμεταλλειοκτησία i) Διοίκηση κοινού μεταλλείου 79 ii) Ευθύνη συμμεταλλειοκτητών. 81 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου Δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημοσίου.. 82 ΜΕΡΟΣ Γ Η ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Η Προτέρα κατάσταση Η Προτέρα κατάσταση (TVX)

116 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Η νέα Σύμβαση Η νέα Σύμβαση (Hellas Gold) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Η Κρατική ενίσχυση i) Η Κρατική ενίσχυση. 91 ii) Συμπεράσματα 101 iii) Κριτική Επίλογος Αναφορές

117 117