ΑΡΧΕΙΑΕΛΛΗΝΙΚΗΣΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΡΧΕΙΑΕΛΛΗΝΙΚΗΣΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ"

Transcript

1 ΑΡΧΕΙΑΕΛΛΗΝΙΚΗΣΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΟΡΓΑΝΟΤΗΣΕΛΛΗΝΙΚΗΣΕΤΑΙΡΕΙΑΣΣΤΟΜΑΤΟΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ HELLENICARCHIVESOFORAL ANDMAXILLOFACIALSURGERY OFFICIALJOURNALOFTHEHELLENICASSOCIATIONFORORALANDMAXILLOFACIALSURGERY MMIX HelenicAssociationforOralandMaxilofacialSurgery

2 ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΟΜΑΤΟΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ Τόμος 2, Τεύχος 4, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2001 Τριμηνιαίο Επιστημονικό Περιοδικό Ιδιοκτησία Ελληνική Εταιρεία Στοματογναθοπροσωπικής Χειρουργικής Διεύθυνση διαδικτυου: Εκδότης Μ.Ι. Παξινός Συμβουλευτική Συντακτική Επιτροπή Α. Αγγελόπουλος Ν. Ζαχαριάδης Χ. Μάρτης Δ. Καρακάσης Γ. Πάνος Διευθυντής Σύνταξης Α. Αγγελόπουλος Οδοντιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Θηβών 2, Γουδί Αθήνα Τηλ.: Fax: apangel@ath.forthnet.gr Αναπληρωτές Διευθυντές Σύνταξης Ν. Κατσικε'ρης Χ. Σκουτε'ρης Συντάκτες Τομέων Ακτινολογία: Κ. Τσιχλάκης, Δ. Παρίσσης, Ε. Στεφάνου Εμφυτευματολογ/α; Κ. Αλεξανδρίδης, Π. Αναστασιάδης, Λ. Ζουλουμης Επανορθωτική Χειρουργική: Ν. Λαζαρίδης, Θ. Ράπης, Ι. Δημητρακόπουλος Ογκολογία: Κ. Αντωνιάδης, Α. Ραπίδης, Ν. Παπαδογεωργάκης Ορθογναθική και Αισθητική Χειρουργική Προσώπου Ε. Βαϊρακτάρης, Ε. Καραμπούτα, Π. Χατζημανώλης Οδοντοφατνιακή Χειρουργική: Α. Πατρικίου, Μ. Μποσινάκου, Κ. Μάρτη Παθολογία Στόματος: Ι. Καγιάδης, Σ. Παπανικολάου, Α. Σκλαβούνου Τραυματιολογία: Ι. Ιατρού, Ε. Ελευθεριάδης, Γ. Ράλλης Διοικητικό Συμβούλιο Ελληνικής Εταιρείας Στοματογναθοπροσωπικής Χειρουργικής ( ) Γ. Πάνος, Πρόεδρος Δ. Καρακάσης, Α ' Αντιπρόεδρος Ν. Ζαχαριάδης, Β' Αντιπρόεδρος Ι. Ιατρού, Γεν. Γραμματέας Χ. Σκούτερης, Ειδ. Γραμματέας Γ. Ράλλης, Ταμίας Α. Αγγελόπουλος, Μέλος Χ. Μάρτης, Μέλος Ν. Λαζαρίδης, Μέλος Επιμέλεια επιστημονικών κειμένων Α. Συκά Φωτοστοιχειοθεσία «Φωτόπλεγμα», Τηλ.: , Fax: Εκτύπωση Γραφικε'ς Τέχνες - Νικ. Δόμπριτς, Τηλ.: , Fax: Διαφημίσεις - Δημόσιες σχέσεις Mιχ. Ι. Παξινός, Τηλ.: Παραγωγή - Προώθηση - Συνδρομές MEDICON Ε.Π.Ε. Δ. Πλακεντίας 29-31, Αθήνα Τηλ.: , Fax: Ετήσιες συνδρομές Εσωτερικού: δρχ. Εξωτερικού: 60 δολ. ΗΠΑ Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Εταιρείες: δρχ. Περιεχόμενα Η Στήλη της Σύνταξης: Η Θέση της Ελληνικής Γναθοχειρουργικής στο Διεθνή Χώρο. ΣκούτερηςΧ.Α 236 Θεραπευτική Αντιμετώπιση των Όγκων της Παρωτίδας. Langdon D. John 237 Η Αιτιοπαθολογικιί Σχέση του Ιου Epstein-Barr και της Τριχωτής Λευκοπλακίας ΤριάντοςΑ.Δ 250 Η Χειρουργική του Υπογνάθιου Σιελογόνου Αδένα: Μελέτη επί 36 Περιπτώσεων. ΡάλληςΓ., ΜουρούζηςΚ., ΜεζίτηςΜ., ΖαχαριάδηςΝ. 259 Αντιμετώπιση Καταστάσεων Ανάγκης στο Οδοντιατρείο. IV. Δύσπνοια - Επιληψία - Διαταραχές της Αρτηριακής Πίεσης. ΧούπηςΚ.,ΧριστόπουλοςΠ. 264 Η Σελίδα των Ειδικευομένων 270 Τρέχουσα Βιβλιογραφία - Περιλήψεις 271 Τα Νέα της Εταιρείας - Ανακοινώσεις 274 Επιστημονικές Εκδηλώσεις 276 Ευρετήριο Περιεχομένων Τόμου 2 (2001) 277

3 HELLENIC ARCHIVES OF ORAL AND MAXILLOFACIAL SURGERY OFFICIAL JOURNAL OF THE HELLENIC ASSOCIATION FOR ORAL AND MAXILLOFACIAL SURGERY Vol. 2, No 4, October - December 2001 Quarterly Scientific Journal Ownership Hellenic Association for Oral and Maxillofacial Surgery Website: Publisher M.J. Paxinos Advisory Editorial Board A. Angelopoulos N. Zahariadis Ch. Martis D. Karakasis G. Panos Editor - in - chief A. Angelopoulos School of Dentistry, University of Athens 2 Thivon Street, Goudi Athens Tel.: Fax: apangel(aath.forthnet.gr Associate Editors N. Katsikeris Ch. Skouteris Section Editors Radiology: K. Tsichlakis, D. Parisis, E. Stefanou Implantology: C. Alexandridis, P. Anastasiadis, L. Zouloumis Reconstructive Surgery: N. Lazaridis, Th. Rapis, J. Dimitrakopoulos Oncology: K. Antoniadis, A. Rapidis, N. Papadogeorgakis Orthognathic and Facial Esthetic Surgery: E. Vairaktaris, E. Karabouta, P. Hatzimanolis Dentoalveolar Surgery: A. Patrikiou, M. Bosinakou, K. Marti Oral Pathology: G. Kayiavis, S. Papanikolaou, A. Sklavounou Traumatology: J. Iatrou, E. Eleftheriadis, G. Ralis Executive Council of the Hellenic Association for Oral and Maxillofacial Surgery ( ) G. Panos, President D. Karakasis, First Vice President N. Zahariadis, Second Vice President J. Iatrou, Secretary General C. Skouteris, Special Secretary G. Ralis, Treasurer A. Angelopoulos, Member Ch. Martis, Member N. Lazaridis, Member Proof - reading A. Sika Phototypesetting «Photoplegma» Tel.: , Fax: Printing: Graphic Arts - N. Domprits, Tel.: , Advertising - Public relations M. J. Paxinos, Tel.: , Production - Promotion MEDICON Ltd D. Plakentias Str., Athens Tel.: , Fax: Annual Subscription Rates Greece: Drs Other Countries: 60 U.S. Dollars Hospitals, Health Centers, Scientific Societies: Drs Contents Editorial: The Status of the Greek Oral and Maxillofacial Surgery in the International Scene. Skouteris A.Chr 236 Management of Parotid Tumors. Langdon D. John 237 The Aetiopathologic Relationship Between Epstein-Barr Virus and Oral Hairy Leukoplakia. TriantosA.D 250 The Submandibular Gland Excision: A Study of 36 Cases. RallisG., MourouzisC., MezitisM., ZachariadesN. 259 Management of Emergency Situations in the Dental Practice. IV. Dyspnoea - Epilepsy - Blood Pressure Disorders. HoupisC.,ChristopoulosP. 264 Residents' Column 270 Current Literature - Abstracts 271 Association News - Announcements 274 Calendar of Events 276 Index of Contents of Volume 2 (2001) 277

4 Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 2(4): 236, Ελληνικής Εταιρείας Στοματογναθοπροσωπικής Χειρουργικής Η ΣΤΗΛΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Η θέση της Ελληνικής Γναθοχειρουργικής στο Διεθνή Χώρο Η ειδικότητα της Γναθοχεφουργικής στη χώρα μας έχει περάσει από τρεις περιόδους εξέλιξης. Το χαρακτηρηστικό της πρώτης περιόδου ήταν η ανάπτυξη της σε «υποκλινικό» για το ελληνικό κράτος επίπεδο (δεν υπήρχε επίσημη αναγνώριση της ειδικότητας). Η δεύτερη περίοδος σημαδεύτηκε από δυο σημαντικά γεγονότα: την επίσημη θεσμοθέτηση της ειδικότητας από την πολιτεία και από τον εξαιρετικής σημασίας καθορισμό του φάσματος της. Η τρίτη περίοδος που πρόσφατα έχει αρχίσει να διανύεται από την ειδικότητα σηματοδοτείται από το πρόσφατο προεδρικό διάταγμα που στην ουσία του διαμορφώνει πλέον μια ενιαία βάση για τη φυσιογνωμία του μελλοντικού Έλληνα Γναθοχειρουργού. Ένα κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των περιόδων ήταν οι συζητήσεις, οι αναπόφευκτες κατά καιρούς εντάσεις, οι διαφωνίες, και οι ποικίλες απόψεις που εκφράστηκαν για «το καλό της ειδικότητας». Ήταν όμως όλα αυτά τα μόνα πρωταγωνιστικά στοιχεία των περιόδων εξέλιξης της ειδικότητας στη χώρα μας; Ασφαλώς όχι! Αν κανείς σταθεί για λίγο έξω από τη μίζερη θεώρηση των πραγμάτων που δυστυχώς αποτελεί ένα από τα μειονεκτήματα της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας θα διαπιστώσει ότι, παρά τα όποια εντόπια προβλήματα μας, η Ελληνική Γναθοχειρουργική έχει σταθεί επάξια στο διεθνή χώρο. Από τη συνεχή παρουσία των Ελλήνων Γναθοχειρουργών σε διεθνή συνέδρια έχει γίνει σαφές στους συναδέλφους μας άλλων χωρών ότι στην Ελλάδα ασκείται με επιτυχία το πλήρες φάσμα της ειδικότητας. Η αντιμετώπιση και αποκατάσταση, για παράδειγμα, ασθενών με οδοντογναθικές ανωμαλίες, τραυματικές κακώσεις και καρκίνο του στόματος δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από τα διεθνώς κρατούντα. Η διεθνής βιβλιογραφία έχει εμπλουτισθεί με μεγάλο αριθμό εργασιών που αντικατοπτρίζουν το επίπεδο της Ελληνικής Γναθοχειρουργικής. Υπάρχει διαρκής παρουσία με ανακοινώσεις που διακρίθηκαν σε διεθνή συνέδρια καθώς και συμμετοχή σε συντακτικές επιτροπές διεθνών περιοδικών. Η χώρα μας έχει εκπροσωπηθεί από συναδέλφους στα θεσμικά όργανα διεθνών εταιρειών με σημαντική στιγμή την προεδρία της European Association of Cranio-Maxillofacial Surgery, έχει οργανώσει με επιτυχία διεθνή συνέδρια της ειδικότητας μας, ενώ Έλληνες Γναθοχειρουργοί έχουν προσκληθεί να προεδρεύσουν σε διεθνή συνέδρια, να συγγράψουν κεφάλαια σε ξενόγλωσσα συγγράμματα, να διδάξουν σε επιστημονικά σεμινάρια στο εξωτερικό και να συμμετάσχουν ενεργά και ισότιμα σε διεθνή επιστημονικά σώματα που διαμορφώνουν τη διεθνή φυσιογνωμία και το μέλλον της ειδικότητας. Τέλος, είναι σε όλους γνωστή η ανάθεση της οργάνωσης του 16ου International Conference on Oral and Maxillofacial Surgery που θα διεξαχθεί στην Αθήνα το Μάϊο του Η πολύ σημαντική αυτή απόφαση της IAOMS είναι το επιστέγασμα των προσπαθειών και της αναγνώρισης του κύρους των Ελλήνων Γναθοχειρουργών, όπως εκφράσθηκε μέσα από τα κολακευτικά σχόλια που απέσπασε η παρουσίαση του ελληνικού φακέλου στην Εκτελεστική Επιτροπή της IOAMS στο Durban της Ν. Αφρικής. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλά χρειάζεται ακόμη να γίνουν ώστε το κύρος της Ελληνικής Γναθοχειρουργικής να διαφυλαχθεί και να ενισχυθεί. Σ' αυτό τον τομέα είναι απαραίτητη η συμμετοχή όλων μας με ενότητα και ομοψυχία. Η παρουσία έμπειρων συναδέλφων με εκπαίδευση σε διαφορετικά κέντρα του εξωτερικού αλλά και του εσωτερικού θα πρέπει να αξιοποιηθεί για τη βελτίωση της ποιότητας των μελλοντικών Ελλήνων Γναθοχειρουργών. Η εκπαίδευση είναι η αδιαμφισβήτητη βάση για την εξέλιξη της ειδικότητας, αλλά απόψεις πάνω σε αυτό το πολύ σημαντικό θέμα θα αποτελέσουν μελλοντικό αντικείμενο της Στήλης της Σύνταξης. Χρήστος Α. Σκούτερης Αναπληρωτής Διευθυντής Σύνταξης

5 Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 2(4): , Ελληνικής Εταιρείας Στοματογναθοπροσωπικής Χειρουργικής ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΚΑΤΟΠΙΝ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΩΣ Ο καθηγητής John Langdon είναι Διευθυντής Κλινικής Εκπαίδευσης στο King's College Dental Hospital, Διευθυντής του Τμήματος Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής, Οδοντιατρικής Ακτινολογίας και Επειγόντων Οδοντιατρικών Περιστατικών στο Guy's, King's and St Thomas' Dental Institute, καθώς και Διευθυντής του Τμήματος Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής στο King's College Hospital. Έγινε κάτοχος του πτυχίου Οδοντιατρικής το 1964 και του πτυχίου της Ιατρικής το 1973 από το London Hospital School of Medicine and Dentistry. Έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 120 εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά, συνέγραψε 5 βιβλία χειρουργικής και έχει συνεισφέρει 18 κεφάλαια σε άλλα συγγράμματα. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα κινούνται στο χώρο της Μοριακής Βιολογίας και στο ρόλο του Πρωτοξειδίου του Αζώτου στην αύξηση των όγκων. Το 1998 ο καθηγητής Langdon ανακυρήχθηκε Fellow of the Academy of Medical Science σε αναγνώριση της προσφοράς του στον ιατρικό χώρο. Θεραπευτική Αντιμετώπιση των Όγκων της Παρωτίδας Langdon Ό. John* Τμήμα Στοματικής & Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής, Guy's, King's & St Thomas' Dental Institute, King's College Hospital, Λονδίνο, Αγγλία (Διευθυντής: Καθ. John D. Langdon) ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εργασία αυτή γίνεται ανασκόπηση των δεδομένων της χειρουργικής παθολογίας των όγκων των σιαλογόνων αδένων με ιδιαίτερη έμφαση στην παρωτίδα. Αναφέρονται ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία σχετικά με την επίπτωση, την πρόγνωση, τα ποσοστά ανταπόκρισης στη θεραπεία καθώς και τα ποσοστά των επιπλοκών της χειρουργικής αντιμετώπισης των όγκων της παρωτίδας. Περιγράφεται η τεχνική της παρωτιδεκτομής και των παραλλαγών της, ενώ γίνεται ιδιαίτερη μνεία των αντομικών στοιχείων που βοηθούν στην ανεύρεση και παρασκευή του προσωπικού νεύρου. Ι. ΟΓΚΟΙ ΤΩΝ ΣΙΕΛΟΓΟΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ Τα νεοπλάσματα της παρωτίδας αποτελούν το 1,2% επί του συνόλου όλων των νεοπλασμάτων. Για την πρώτη κατάταξη των όγκων των σιελογόνων αδένων που δημοσιεύτηκε το 1972 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το κριτήριο που χρησιμοποιήθηκε ήταν * Καθηγητής και Διευθυντής, MDS, FDSRCS, FRCS, FmedSci. Λέξεις κλειδιά: Παρωτίδα, Όγκοι, Χειρουργική Αντιμετώπιση ο ιστός προέλευσης του εκάστοτε όγκου. Στη συνέχεια, η κατάταξη αυτή τροποποιήθηκε το 1991 (Seifert 1991), όταν ανακοινώθηκε μία νέα και περισσότερο εκτενής ταξινόμηση (Πίνακας 1). Έτσι περιγράφονται όγκοι με επιθηλιακή και μη επιθηλιακή προέλευση. Επιπλέον, περιγράφονται και μη ταξινομημένες και άλλες συναφείς καταστάσεις, οι οποίες μολονότι δεν είναι νεοπλασματικές, παρουσιάζονται ως «όγκοι», χρησιμοποιώντας τον όρο αυτό με την ευρεία του έννοια, δηλαδή ως μία εντοπισμένη διόγκωση που μιμείται νεοπλασματική νόσο.

6 238 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΩΤΙΔΑΣ Πίνακας 1: Όγκοι των σιελογόνων αδένων- Ταξινόμηση από τον Π.Ο.Υ. (Seifert Απλουστευμένη) Αδενώματα Καρκινώματα Μη επιθηλιογενείς όγκοι Κακόηθες λέμφωμα Πλειόμορφο αδένωμα Όγκος του Warthin Κυψελοκυτταρικό καρκίνωμα Βλεννοεπιδερμοειδές καρκίνωμα Αδενοειδές κυστικό καρκίνωμα Αδενοκαρκίνωμα Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα Αδιαφοροποίητο καρκίνωμα Ca σε πλειόμορφο αδένωμα Αιμαγγείωμα Λεμφαγγείωμα Νευροΐνωμα Νευρειλήμμωμα Όλες οι ηλικίες Α:Γ 1:1 75% παρωτιδικών όγκων 50% όγκων υπογναθίου αδένα Ανω των 60 ετών Α:Γ 4:1 15% παρωτιδικών όγκων (παρουσιάζεται μόνο σε παρωτίδα) Συνήθως χαμηλής κακοήθειας Συνήθως χαμηλής κακοήθειας Πιο συχνό στις Η.Π.Α. Τελικά αποβαίνει θανατηφόρο ΟΜΩΣ καλή 5ετής και 1 θετής επιβίωση Περινευρική διήθηση και επέκταση Πνευμονικές μεταστάσεις Όλα έχουν φτωχή πρόγνωση Πολύ σπάνιο 5ετής επιβίωση 25% Ως επί το πλείστον νεογέννητα Συνήθως παρωτίδα Συχνά αυτόματη υποστροφή Προσβάλλει οποιονδήποτε αδένα Σχεδόν όλα τα νεοπλάσματα των σιελογόνων αδένων παρουσιάζονται ως αργά αυξανόμενες διογκώσεις, οι οποίες συχνά είναι εμφανείς για πολλά έτη. Συνήθως, ακόμα και κακοήθεις όγκοι αυξάνονται αργά. Δυστυχώς ο πόνος δεν αποτελεί αξιόπιστη ένδειξη κακοήθειας (Langdon 1984). Βεβαίως, όταν ένας κακοήθης όγκος σιαλογόνου αδένα διηθεί κάποιο αισθητικό νεύρο, μπορεί να προκληθεί πόνος ή παραισθησία, όμως συχνά κατά το χειρουργείο διαπιστώνεται μακροσκοπική διήθηση νεύρου, το οποίο προεγχειρητικά λειτουργούσε φυσιολογικά. Επιπλέον, ακόμα και καλοήθεις όγκοι μπορούν να παρουσιάζουν πόνο σιον αδένα που έχει προσβληθεί, ίσως λόγω της διάτασης της κάψας του ή λόγω κάποιας απόφραξης στην παροχέτευση του αδενικού εκκρίματος. Τα μόνα αξιόπιστα σημεία κακοήθειας είναι η παράλυση του προσωπικού νεύρου στην περίπτωση όγκων της παρωτίδας, σκληρία ή / και εξέλκωση του υπερκείμενου δέρματος ή βλεννογόνου και μετάσταση στους επιχώριους λεμφαδένες. Όμως, ακόμα και στην περίπτωση κακοήθειας στην παρωτίδα η παράλυση του προσωπικού νεύρου είναι ασυνήθης. Για τη διερεύνηση των όγκων της παρωτίδας οι πλέον χρήσιμες απεικονιστικές μέθοδοι είναι η αξονική και η μαγνητική τομογραφία. Με αυτές τις μεθόδους θα επιβεβαιωθεί ότι ο όγκος όντως αναπτύσσεται εντός του σιελογόνου αδένα, θα απεικονιστούν με ακρίβεια τα όρια του όγκου, και θα φανεί αν ο όγκος είναι καλά περιγεγραμμένος (άρα και κατά πάσα πιθανότητα καλοήθης) ή διάχυτος και διηθητικός (άρα πιθανώς κακοήθης). Επιπρόσθετα, οι παραπάνω απεικονιστικές μέθοδοι δείχνουν τη σχέση της διόγκωσης με άλλα ανατομικά μόρια και βοηθούν στο σχεδιασμό της χειρουργικής επέμβασης που θα ακολουθήσει. Δυστυχώς δεν είναι δυνατή η απεικόνιση του προσωπικού νεύρου και επομένως δεν μπορεί να προβλε- ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ

7 LANGDON D.J. 239 φθεί αξιόπιστα αν ο όγκος εντοπίζεται επιπολής ή εν τω βάθει του παρωτιδικού πλέγματος του προσωπικού νεύρου. Έμμεσα κανείς μπορεί να συμπεράνει ποια είναι η σχέση του όγκου με το πλέγμα, δεδομένου ότι η πορεία του νεύρου είναι σταθερή, καθώς αυτό αναδύεται από το βελονομαστοειδές τρήμα, συνεχίζει περισσότερο επιπολής και τελικά περνά προς τα πρόσω επί τα εκτός του μασητήρα. Αν χρησιμοποιηθεί αξονική τομογραφία, συχνά είναι δυνατό να αναγνωρισθεί η φύση της βλάβης, καθώς οι δύο πιο συχνοί όγκοι - το πλειόμορφο αδένωμα και ο όγκος του Warthin - έχουν χαρακτηριστικές και διαφορετικές μεταξύ τους πυκνότητες. Η συμβατική σιελογραφία πολύ λίγα έχει να προσφέρει στη διερεύνηση νεοπλασμάτων των σιελογόνων αδένων. Εκτός από την ανάδειξη μίας χωροκατακτητικής εξεργασίας, δεν μπορεί αξιόπιστα να διαφοροποιήσει μεταξύ καλοηθών και κακοηθών όγκων, και επίσης είναι ανεπαρκέστατη μέθοδος για τη διάκριση όγκων στον επιπολής λοβό από όγκους που αναπτύσσονται στον εν τω βάθει λοβό της παρωτίδας (Partridge και συν. 1986). Η υπερηχοτομογραφία είναι μία προσιτή, φθηνή και εύκολη για τον ασθενή απεικονιστική μέθοδος, η οποία έχει εφαρμογή στη διάγνωση των όγκων της παρωτίδας. Οι δυο πιο συχνοί όγκοι που αναφέρθηκαν προηγουμένως έχουν χαρακτηριστική ηχογενή πυκνότητα και επομένως μπορούν να διαγνωσθούν με μεγάλη πιθανότητα. Η απεικόνιση με τη χρήση ραδιενεργού τεχνήτιου δεν έχει σταθερά αποτελέσματα. Με αυτή τη μέθοδο όλοι οι όγκοι του Warthin παρουσιάζονται ως «θερμές» βλάβες, όμως το αντίστροφο δεν αληθεύει. Όλες οι υπόλοιπες ποικιλίες νεοπλασμάτων των σιελογόνων αδένων εμφανίζουν άλλοτε αυξημένη και άλλοτε ελαττωμένη πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου. Η ανοικτή βιοψία των παρωτιδικών νεοπλασμάτων αντενδείκνυται πλήρως. Τουλάχιστον το 75% των παρωτιδικών όγκων τελικά αποτελούν καλοήθη πλειόμορφα αδενώματα. Ο όγκος αυτός περιβάλλεται από ατελή κάψα και επομένως αν η τομή για τη βιοψία παραβιάσει τα όρια του όγκου, τα περιεχόμενα του διασπείρονται στους περιβάλλοντες ιστούς, και είναι αδύνατη η μικροσκοπική εξάλειψη νεοπλασματικών κυττάρων που έχουν διασπαρεί. Εάν συμβεί αυτό, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αναπτυχθούν πολλαπλές τοπικές υποτροπές σε χρονική περίοδο πολλών ετών, εκτός αν ο ασθενής υποβληθεί σε ριζική μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία, η οποία στην περίπτωση καλοηθών όγκων πρέπει να αποφεύγεται. Βεβαίως, αν υπάρχει διήθηση του δέρματος ή εξέλκωση, η ανοικτή βιοψία είναι απαραίτητη για να γίνει προεγχειρητικά η διάγνωση, πάνω στην οποία θα στηριχθεί ο σχεδιασμός της χειρουργικής θεραπείας. Η βιοψία με λεπτή βελόνα (FNA) αποτελεί ασφαλή εναλλακτική λύση αντί της ανοικτής βιοψίας των όγκων της παρωτίδας (Frable 1983). Υπάρχουν στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία ο κίνδυνος διασποράς νεοπλασματικών κυττάρων είναι μικρός, με την προϋπόθεση ότι η διάμετρος των βελόνας που χρησιμοποιείται για την αναρρόφηση υλικού δεν ξεπερνά τα 18G. Παρόλο που οι υποστηρικτές της τεχνικής αυτής ανακοινώνουν μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα, αναπόφευκτα υφίσταται υψηλό σφάλμα δειγματοληψίας. Πολλά νεοπλάσματα σιελογόνων αδένων δεν είναι ομοιογενή και πρέπει να γίνουν τομές σε ολόκληρη τη μάζα του όγκου προκειμένου να βρεθεί η «κρίσιμη» διαγνωστική περιοχή, που θα θέσει την ακριβή ιστολογική διάγνωση (Cawson και συν. 1997). Το 75% όλων των επιθηλιογενών όγκων των σιελογόνων αδένων αναπτύσσονται στην παρωτίδα και από αυτούς ποσοστό 15% είναι κακοήθεις. Επομένως, παρουσιάζονται τόσο καλοήθεις όγκοι - ΑΔΕΝΩ ΜΑΤΑ, αλλά και κακοήθεις όγκοι - ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ. Α. Αδενώματα: Από όλη την ποικιλία των καλοηθών αδενωμάτων που έχουν περιγραφεί, μόνο δύο - το πλειόμορφο αδένωμα και ο όγκος του Warthin - εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συχνότητα. Το πλειόμορφο αδένωμα εμφανίζεται σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας (μέση ηλικία τα 42 έτη) και έχει ίση επίπτωση στα δυο φύλα. Αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 75% των παρωτιδικών όγκων και περισσότερο από το 50% των νεοπλασμάτων του υπογνάθιου σιελογόνου αδένα. Συνιστά λιγότερο από το 50% των όγκων των ελασσόνων σιελογόνων αδένων (Eveson και Cawson 1986). Κλινικά, ο όγκος έχει την υφή χονδρικού ιστού και οι επιφάνεια του είναι ανώμαλη με προσεκβολές. Στην υπερώα, ο υπερκείμενος βλεννογόνος συνήθως είναι ανέπαφος. Σπανίως, μετά την πάροδο ετών ο όγκος μπορεί να υποστεί κακοήθη εξαλλαγή και για αυτό το λόγο συνιστάται σε όλους τους ασθενείς που παρουσιάζονται με πλειόμορφα ΤΟΜΟΣ 2, No 4, 2001

8 240 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΩΤΙΔΑΣ αδενώματα να υποβληθούν σε χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο όγκος του Warthin εμφανίζεται μόνο στην παρωτίδα, όπου αντιπροσωπεύει ποσοστό 15% επί του συνόλου των νεοπλασμάτων της. Αποτελεί νόσημα της τρίτης ηλικίας (μέση ηλικία εμφάνισης τα 60 έτη). Ιστορικά, η αναλογία της επίπτωσης σε άνδρες προς γυναίκες ήταν 4:1, όμως τώρα η συχνότητα εμφάνισης στις γυναίκες έχει αυξηθεί (Eveson και Cawson 1986). Νεότερα στοιχεία υποστηρίζουν ότι ο όγκος αυτός συνδέεται αιτιολογικά με το κάπνισμα. Είναι επίσης ενδιαφέρον το γεγονός ότι στο 10% των περιπτώσεων εμφανίζεται είτε αμφοτερόπλευρα στις παρωτίδες, ή πολυεστιακά σε έναν αδένα (Lefor και Ord 1993). Δεν υπάρχει κίνδυνος κακοήθους εξαλλαγής. Β. Καρκινώματα: Το κυψελοκυτταρικό και το βλεννοεπιδερμοειδές καρκίνωμα, μολονότι αναμφίβολα είναι κακοήθεις όγκοι και μπορούν να διηθήσουν τοπικά και να δώσουν μεταστάσεις, συχνά παρουσιάζουν χαμηλού Βαθμού κακοήθεια και δεν απαιτούν τη ριζική θεραπεία που πρέπει να εφαρμόζεται σε περισσότερο επιθετικούς όγκους. Αντιπροσωπεύουν από κοινού το 5% όλων των όγκων οποιασδήποτε εντόπισης. Το βλεννοεπιδερμοειδές καρκίνωμα είναι πολύ πιο συχνό στις Η.Π.Α., όπου αντιπροσωπεύει το 10% όλων των νεοπλασμάτων των σιελογόνων αδένων. Το γεγονός αυτό δεν έχει εξηγηθεί (Foote και Frazell 1954). Το αδενοειδές κυστικό καρκίνωμα, το αδενοκαρκίνωμα, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και το αδιαφοροποίητο καρκίνωμα είναι όλοι επιθετικοί κακοήθεις όγκοι, οι οποίοι έχουν κακή πρόγνωση ανεξάρτητα θεραπείας. Το αδενοειδές κυστικό καρκίνωμα χαρακτηρίζεται από επίμονη περινευρική διήθηση κατά μήκος των εγκεφαλικών συζυγιών προς τη βάση του κρανίου. Αυξάνεται όμως πολύ αργά και παρόλο που μακροπρόθεσμα είναι αναπόφευκτα θανατηφόρο, η πενταετής και δεκαετής επιβίωση είναι 70% και 40% αντίστοιχα (Blanck και συν. 1967, Seifert και συν. 1986). Ο όγκος αυτός έχει επίσης και ένα άλλο ασύνηθες χαρακτηριστικό. Δείχνει μία προτίμηση να χορηγεί μάκρυνες μεταστάσεις στους πνεύμονες, όπου αναπτύσσονται πολλαπλοί όγκοι που θυμίζουν βλήματα κανονιού και παραμένουν ασυμπτωματικοί για πολλά έτη. Τα υπόλοιπα καρκινώματα που αναφέρονται παραπάνω παρουσιάζουν ποσοστά πενταετούς επιβίωσης περίπου 25-35%. Το καρκίνωμα που αναπτύσσεται σε έδαφος πλειόμορφου αδενώματος, μολονότι είναι σπάνιο, έχει πολύ κακή πρόγνωση με ποσοστό πενταετούς επιβίωσης μόλις 25%. Στους σιελογόνους αδένες μπορούν να αναπτυχθούν διάφοροι μη επιθηλιακής προέλευσης όγκοι. Τα αιμαγγειώματα και τα λεμφαγγειώματα (κυστικά υγρώματα) παρουσιάζονται στην παιδική ηλικία. Τα αιμαγγειώματα αναπτύσσονται ως επί το πλείστον στην παρωτίδα ευθύς μετά τη γέννηση και στη συνέχεια παρουσιάζουν προοδευτική αύξηση για πολλούς μήνες. Τα περισσότερα υφίστανται αυτόματη υποστροφή στην ηλικία των 2 ετών. Τα θήλεα προσβάλλονται συχνότερα (Langdon 1998α). Τα λεμφαγγειώματα είναι λιγότερο συχνά. Μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιονδήποτε σιελογόνο αδένα. Σχηματίζουν σπογγοειδείς πολυκυστικές βλάβες. Το 50% εκδηλώνεται μέσα στους 12 πρώτους μήνες της ζωής, ενώ το 90% θα είναι εμφανές με το πέρας του δεύτερου έτους. Δεν υφίστανται αυτόματη υποστροφή. Συχνά επεκτείνονται στον τράχηλο και στο μεσοθωράκιο, ενώ μπορούν να αυξηθούν ραγδαία προκαλώντας αναπνευστική απόφραξη. Η θεραπεία είναι η πλήρης χειρουργική αφαίρεση, αλλά αυτό τεχνικώς μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο και επομένως απαιτούνται επιπρόσθετες επεμβάσεις για την αντιμετώπιση των υποτροπών. Τα νευροϊνώματα και νευρειλημμώματα είναι οι πιο συχνοί μη επιθηλιογενείς όγκοι που παρατηρούνται στους ενήλικες. Κλινικά, δεν μπορεί να γίνει διάκριση από άλλους όγκους των σιελογόνων αδένων και η διάγνωση τίθεται μόνο μετά τη χειρουργική επέμβαση που έγινε για την εξαίρεση κάποιου άλλου υποτιθέμενου όγκου. Στις παρωτίδες, ειδικά των ενήλικων αρρένων, εμφανίζονται και λιπώματα. Θεραπεύονται με χειρουργική εξαίρεση. Η εμφάνιση αληθούς εξωλεμφικού λεμφώματος στους σιελογόνους αδένες είναι σπάνια - με συνήθη εντόπιση στην παρωτίδα (Cawson, Gleeson, Eveson 1997). Πιο συχνό είναι το λέμφωμα που αναπτύσσεται εντός των λεμφαδένων είτε επί της επιφάνειας του αδένα ή μέσα στο αδενικό παρέγχυμα. Το λέμφωμα προσβάλλει επίσης τις παρωτίδες ως επιπλοκή της νόσου HIV, της καλοήθους λεμφοεπιθηλιακής βλάβης και του συνδρόμου Sjogren. Η υψηλότερη επίπτωση για το non-hodgkin λέμφωμα συμβαίνει στην έκτη και ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ

9 LANGDON D.J. 241 έβδομη δεκαετία της ζωής και οι γυναίκες έχουν διπλάσια πιθανότητα να προσβληθούν. Αυτό συμβαίνει λόγω της λεμφωματώδους αλλαγής που παρατηρείται στο σύνδρομο Sjogren, το οποίο είναι και αυτό συχνότερο σης γυναίκες. Σε αντίθεση, η νόσος του Hodgkin εμφανίζεται σε λεμφαδένες δίπλα στον αδένα παρά μέσα στο αδενικό παρέγχυμα. Η υψηλότερη επίπτωση παρατηρείται στην τρίτη και τέταρτη δεκαετία της ζωής και υπάρχει προτίμηση για το ανδρικό φύλο σε αναλογία 4:1 (Cawson, Gleeson, Eveson 1997). Τα λεμφώματα των σιελογόνων αδένων παρουσιάζονται συνήθως ως σκληρές ανώδυνες διογκώσεις και ποσοστό περισσότερο από 90% προσβάλλει τις παρωτίδες. Αν το λέμφωμα περιορίζεται συην παρωτίδα, η θεραπεία είναι διαγνωστική παρωτιδεκτομή και μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία. Αν διαπιστωθεί επέκταση πέρα από τα όρια του σιελογόνου αδένα, η θεραπεία είναι χημειοθεραπεία με συνδυασμό παραγόντων σύμφωνα με τα καθιερωμένα πρωτόκολλα, ανάλογα με την ιστολογική διάγνωση. Η σιάλωση αποτελεί μία μη φλεγμονώδη διόγκωση των σιελογόνων αδένων, η οποία προσβάλλει συμμετρικά τις παρωτίδες και παρουσιάζει όλο και αυξανόμενη επίπτωση. Συνήθως σχετίζεται με μεταβολικές και ενδοκρινικές παθήσεις, όπως η κατάχρηση αλκοόλ, ο σακχαρώδης διαβήτης, η κύηση, ο υποσιτισμός και η λήψη ορισμένων φαρμάκων (συνήθως συμπαθομιμητικών). Αφορά σε μεσήλικες ή προχωρημένης ηλικίας ασθενείς, οι οποίοι εμφανίζουν αμφοτερόπλευρη μαλακή διόγκωση των παρωτίδων. Η ιστολογική εξέταση των αδένων αποκαλύπτει εκτεταμένη λιπώδη εκφύλιση των κατά τα λοιπά φυσιολογικών ιστών. Δεν είναι γνωστό αν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία, όμως κάποιες φορές χρειάζεται να γίνει παρωτιδεκτομή για να διορθωθεί η δυσμορφία του προσώπου. II. ΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΡΩΤΙΔΑΣ Πριν το 1940, η χειρουργική αντιμετώπιση των όγκων της παρωτίδας δεν ήταν ικανοποιητική εξαιτίας της πολύ συχνά παρουσιαζόμενης μόνιμης μετεγχειρητικής παράλυσης του προσωπικού νεύρου και των ποσοστών υποτροπής που κυμαίνονταν μεταξύ 20% και 45% (Benedict και Meigs 1930, McEvedy 1934, Stein και Geschikter 1934, McFarland 1936, Rawson και συν. 1950). Τα φτωχά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των όγκων της παρωτίδας προέρχονταν από την ελλειπή χειρουργική εξαίρεση λόγω του φόβου τραυματισμού του προσωπικού νεύρου και την ελλειπή γνώση ασφαλών τεχνικών παρασκευής του προσωπικού νεύρου (Martin 1952, Bearhrs και Adsom 1958). Αυτή ήταν η εποχή της απλής «εκπυρήνισης» των παρωτιδικών όγκων. Σε μία προσπάθεια να μειωθεί το υψηλό ποσοστό υποτροπής ο Patey (1940) και αργότερα οι McEvedy και Ross (1976) πρότειναν την εκπυρήνιση ακολουθούμενη από ακτινοβόληση είτε με τη χρήση ραδιενεργών εμφυτευμάτων (βραχυθεραπείας), ή με τη χρήση εξωτερικής πηγής ακτινοβολίας. Αργότερα ο Patey (Patey και Thackray 1958) όντας ακόμα δυσαρεστημένος από τα φτωχά αποτελέσματα, έγινε ένας από τους πλέον θερμούς υποστηρικτές της παρωτιδεκτομής με παρασκευή του στελέχους του προσωπικού νεύρου. Μέχρι πρόσφατα η επίσημη θέση που διδασκόταν στα διάφορα κέντρα χειρουργικής εκπαίδευσης, ήταν ότι για τη θεραπεία των καλοηθών όγκων της παρωτίδας η απλή εκπυρήνιση ήταν ανεπαρκής και ότι πάντα χρειαζόταν να γίνεται παρωτιδεκτομή (Stevens και Hobsley 1982). Παρόλα αυτά, πολλοί χειρουργοί εξακολούθησαν να προτιμούν την «εκπυρήνιση» ή στις περισσότερες περιπτώσεις την περικαψική παρασκευή του όγκου, υποστηρίζοντας ότι με αυτές τις τεχνικές τα ποσοστά υποτροπής ήταν χαμηλά και ότι σπανίως συνέβαινε μετεγχειρητική παράλυση του προσωπικού νεύρου (Stea 1975, Maimaris και Ball 1986, Brusati και συν. 1987, Hancock 1987, Prichard και συν. 1992). Οι υποστηρικτές της παρωτιδεκτομής στήριξαν τα επιχειρήματα τους στην αδιαμφισβήτητη παρατήρηση ότι παρόλο που το πλειόμορφο αδένωμα είναι καλοήθες νεόπλασμα, χαρακτηρίζεται από ανώμαλη επιφάνεια με προσεκβολές των νεοπλασματικών κυττάρων, από ατελή κάψα και από πλασματικά επίπεδα αφορισμού από τα παρακείμενα ανατομικά μόρια (Stevens και Hobsley 1982). Για αυτούς τους λόγους διατύπωσαν ότι η επιπολής ή η ολική παρωτιδεκτομή με παρασκευή και διατήρηση του προσωπικού νεύρου αποτελούν χειρουργικές τεχνικές που διασφαλίζουν την en bloc εξαίρεση του όγκου σε υγιή όρια. Όμως, όσοι ασχολούνται με τη χειρουργική της παρωτίδας γνωρίζουν ότι το πλειόμορφο αδένωμα συχνά βρίσκεται σε πολύ στενή ανατομική σχέση με το προσωπικό νεύρο, το οποίο κάποιες φορές «εκτείνεται» πάνω στον ανα- ΤΟΜΟΣ 2, Νο4, 2001

10 242 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΩΤΙΔΑΣ πτυσσόμενο όγκο. Σε αυτές τις περιπτώσεις η αποκόλληση του νεύρου και η αφαίρεση του όγκου δεν μπορεί να παραγματοποιηθεί με όριο υγιούς παρωτιδικού ιστού και να περιβάλλει τη μάζα, ώστε να διασφαλίζεται εκτομή σε υγιή όρια. Οι Donovan και Conley (1984) εξέτασαν 100 παρασκευάσματα επιπολής ή ολικής παρωτιδεκτομής που έγιναν για την αντιμετώπιση καλοηθών όγκων. Διαπιστώθηκε ότι σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60% σε κάποιο σημείο του παρασκευάσματος η εκτομή ουσιαστικά ήταν περικαψική ή ότι είχε γίνει απλή εκπυρήνιση. Με βάση τα ευρήματα αυτά διατύπωσαν την άποψη ότι: Είναι πλάνη να πιστεύει ένας χειρουργός ότι η επέμβαση στον επιπολής λοβό για την αφαίρεση ενός καλοήθους όγκου του επιπολής ή και του εν τω βάθει λοβού της παρωτίδας καταλήγει στην απόδοση ενός χειρουργικού παρασκευάσματος, στο οποίο το νεόπλασμα εντοπίζεται κεντρικά περιβαλλόμενο ολοκληρωτικά από φυσιολογικό παρωτιδικό παρέγχυμα. Η αληθής en bloc εξαίρεση συμβαίνει σε ποσοστό μόνο 40% περίπου των παρωτιδικών όγκων». Σε μια εργασία από τους Lam και συν. (1990), στην οποία μελετήθηκαν διεξοδικά ιστολογικές τομές από όλη την έκταση 15 παρασκευασμάτων κλασσικής παρωτιδεκτομής, φάνηκε ότι σε όλες τις περιπτώσεις σε κάποιο σημείο είχε εκτεθεί η κάψα του νεοπλάσματος ή ότι υπήρχαν ακόμα και «απογυμνωμένες» περιοχές, εκεί όπου ο όγκος είχε παρασκευαστεί από το προσωπικό νεύρο. Το συμπέρασμα αυτής της μελέτης ήταν ότι δεν είναι ασφαλής πρακτική να παρασκευάζονται αδιακρίτως παρωτιδικοί όγκοι σια όρια της κάψας τους επειδή η κάψα πολλές φορές είναι ατελής και διηθείται από νεοπλασματικές προσεκβολές. Για αυτό το λόγο η παρωτιδεκτομή εξακολουθεί να παραμένει η χειρουργική επέμβαση εκλογής για την αντιμετώπιση του πλειόμορφου αδενώματος της παρωτίδας, μολονότι πολλές φορές η εκτομή στα όρια της κάψας δεν μπορεί να αποφευχθεί. Συμπερασματικά, η διαφορά μεταξύ επιπολής παρωτιδεκτομής και εκπυρήνισης δεν είναι πάντα σαφής. Υπάρχουν ενδεικτικά στοιχεία ότι τα ποσοστά υποτροπής είναι μικρότερα με την κλασσική παρωτιδεκτομή; Ο Πίνακας 2 δείχνει χωρίς να υπάρχει καμία αμφιβολία ότι στις παλαιότερες εποχές της «εκπυρήνισης», τα ποσοστά υποτροπής όντως ήταν πολύ υψηλά κυμαινόμενα μεταξύ του 21% (McFarland 1943) μέχρι και 45% (Wood 1904). Πιο πρόσφατα ο Lanier (1972) δημοσίευσε ποσοστό υποτροπής 3,6% σε δείγματα 88 επιπολής παρωτιδεκτομών, ενώ το ποσοστό υποτροπής επί 20 περιπτώσεων εκπυρήνισης ήταν 20%. Οι Woods και συν. (1975) δημοσίευσαν ποσοστό υποτροπής 8% επί ενός μεγάλου δείγματος συνολικά 436 εκπυρηνίσεων και ποσοστό υποτροπής 2% επί συνόλου 388 κλασσικών επιπολής παρωτιδεκτομών (Πίνακας 3). Οι Stevens και Hobsley (1982) δεν ανάφεραν υποτροπές σε μία σειρά 72 παρωτιδεκτομών. Η διάσπαση του όγκου και η διασπορά νεοπλασματικών κυττάρων ενδεχομένως αποτελούν την αιτία για πολλές από τις υποτροπές που παρουσιάζονται. Φαίνεται βέβαιο πως η συχνότητα διάσπασης είναι πολύ μεγαλύτερη όταν έχει γίνει εκπυρήνιση παρά κλασσική παρωτιδεκτομή. Οι McEvedy και Ross (1976) ανάφεραν συχνότητα 50% (χρησιμοποιώντας μικροσκοπικά κριτήρια), ενώ οι Amistead και συν. (1979) ανάφεραν ποσοστό 21% χρησιμοποιώντας διεγχειρητικές παρατηρήσεις (Πίνακας 4). Οι Natvig και Soberg (1994) δημοσίευσαν μία σειρά 346 επεμβάσεων στην παρωτίδα για την αντιμετώπιση πλειόμορφων αδενωμάτων. Το ολικό ποσοστό υποτροπής ήταν 2,5%. Σε 26 ασθενείς επισυνέβει διάσπαση της κάψας με μακροσκοπική Πίνακας 2: Ποσοστά Υποτροπών - Εκπυρήνιση Εργασία Wood (1904) Benedict & Meigs (1930) Stein & Geschickter (1934) McFarland (1936) Rawson και συν. (1950) Αριθμός Περιπτώσεων Υποτροπές 17 (45%) 17 (42,5%) 29 (26%) 57 (21%) 24 (31%) ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ

11 LΑNGDON D.J. 243 Πίνακας 3: Ποσοστά υποτροπής συγκρίνοντας εκπυρήνιση & επιπολής παρωπδεκτομή Εργασία Εκπυρήνιση Επιπολής Παρωτιδεκτομή* Συνολικά Υποτροπές Συνολικά Υποτροπές Lanier και συν. (1972) 20 4 (20%) 88 3 (3,6%) Eddey(1970) Woods και συν. (1975) (8%) (2%) Πίνακας 4: Συχνότητα διάνοιξης του νεοπλάσματος Εργασία Σύνολο Ασθενών Τεχνική Υποτροπές Διανοίξεις Νεοπλάσματος McEvedy & Ross (1976) 73 Εκπυρήνιση και ακτινοθεραπεία 2 50% Armistead και συν. (1979) 76 Εκπυρήνιση και ακτινοθεραπεία 1 21% Gleave και συν. (1979) 369 Παρασκευή όγκου (257) 5 2,5% Παρασκευή νεύρου (112) 3 Chan & Gunn (1981) 20 Παρωτιδεκτομή 0 3,3% Stevens & Hobsley (1982) 72 Παρωτιδεκτομή 1 5% Hancock (1987) 64 Παρασκευή όγκου ή μερική παρωτιδεκτομή 0 1,6% διασπορά του νεοπλάσματος και σε δύο ασθενείς από αυτούς (8%) αναπτύχθηκε υποτροπή. Οι συγγραφείς αυτοί είναι σκεπτικοί κατά πόσον η διασπορά νεοπλασματικών κυττάρων παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη υποτροπών. Οι υποστηρικτές της περικαψικής εκτομής αναφέρουν ότι το ποσοστό υποτροπής με αυτή τη χειρουργική τεχνική δε διαφέρει από εκείνο που παρουσιάζεται με την κλασσική παρωτιδεκτομή (Wennmo και συν. 1988). Οι Gleave και συν. (1979) ανάφεραν ποσοστό υποτροπής 1,9% όταν εφαρμόστηκε περικαψική εκτομή σε μία σειρά 369 πλειόμορφων αδενωμάτων της παρωτίδας και ποσοστό υποτροπής 1,8% όταν έγινε κλασσική παρασκευή του προσωπικού νεύρου. Οι Wennmo και συν. (1988) ανάφεραν τα αποτελέσματα τους επί μίας μικρότερης σειράς 57 επιπολής παρωτιδεκτομών και 33 περιπτώσεων μερικής επιπολής παρωτιδεκτομής με ποσοστά υποτροπής 8,7% και 6% αντίστοιχα. Οι McGurk και συν. (1996) ανάλυσαν 380 περικαψικές εκτομές και 95 επιπολής παρωτιδεκτομές και ανάφεραν ποσοστό υποτροπής 2% και με τις δύο τεχνικές. Η υποτροπή του όγκου δεν αποτελεί τη μόνη επιπλοκή της χειρουργικής της παρωτίδας. Η προσωρινή πάρεση ή η μόνιμη παράλυση του προσωπικού νεύρου αποτελεί σημαντική αιτία νοσηρότητας. Αν κατά το χειρουργείο δεν αναγνωριστεί το προσωπικό νεύρο, τότε υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος τραυματισμού του, αφού με την επέμβαση της εκπυρήνισης δεν μπορεί να γνωρίζει ο χειρουργός την ακριβή θέση αυτού και των κλάδων του (Touquet και συν. 1990). Αυτό αντικατοπτρίζεται στη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης μόνιμης μετεγχειρητικής παράλυσης του προσωπικού νεύρου σε αντιδιαστολή με την προσωρινή, όταν συγκρίνονται δημοσιευμένα αποτελέσματα εκπυρηνίσεων με εκείνα των παρωτιδεκτομών (Haw 1975, Armistead 1979, Chin και Gunn 1981, Hawe και Bell 1982, Langdon 1984, Moody και συν. 1999). Δεν εκπλήσσει η παρατήρηση του Μάρτη (1983) ότι η επιπολής παρωτιδεκτομή συνοδεύεται από υψηλότε- ΤΟΜΟΣ 2,Νο 4, 2001

12 244 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΩΤΙΔΑΣ Πίνακας 5: Επιπλοκές - Επιπολής Παρωτιδεκτομη/Περικαψική Εκτομή (Prichard και συν. 1992) Επιπλοκή Επιπολής Παρωτιδεκτομή Περικαψική Εκτομή Ν = 15 Ν = 31 Σύνδρομο Frey 6 0 Προσωρινή παράλυση του προσωπικού 2 1 Μόνιμη παράλυση του προσωπικού 1 0 Υποτροπή 1 0 ρη συχνότητα προσωρινής πάρεσης του προσωπικού νεύρου από ότι η περικαψική εκτομή, το οποίο επιβεβαιώνεται από τους McGurk και συν. (1996), οι οποίοι ανάφεραν συχνότητες 32% και 11% αντίστοιχα. Το σύνδρομο Frey (ωτοκροταφικό σύνδρομο) είναι επίσης λιγότερο συχνό σε ασθενείς που υποβάλλονται σε περικαψική εκτομή. Οι Prichard και συν. (1992) (Πίνακας 5) δεν ανάφεραν αυτή την επιπλοκή σε όσους υποβλήθηκαν σε περικαψική εκτομή, ενώ η συχνότητα του σε εκείνους στους οποίους έγινε επιπολής παρωτιδεκτομή ήταν 40%, αν και αυτό το νούμερο είναι ασυνήθιστα υψηλό. Ο Langdon (1984) ανάφερε συχνότητα 13% και οι Moody και συν. 20% επί σειράς 111 κλασσικών παρωτιδεκτομών. Τα ποσοστά στην έρευνα των McGurk και συν. (1996) ήταν 5% και 38% αντίστοιχα. Συμπερασματικά, δε φαίνεται να υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που να ευνοούν είτε την επιπολής παρωτιδεκτομή είτε την περικαψική εκτομή. Τα κύρια ιστοπαθολογικά επιχειρήματα κατά της περικαψικής εκτομής είναι τα ακόλουθα: - Η εκπυρήνιση ενδεχομένως αφήνει υπολείμματα του όγκου. - Η εκπυρήνιση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο υποτροπής λόγω εμφύτευσης νεοπλασματικών κυττάρων που διασπείρονται εξαιτίας διάσπασης του όγκου (Patey και Thackray 1958). Όπως ανέφεραν οι Lam και συν. (1990): «Η παρασκευή του όγκου σία όρια της κάψας του δεν αποτελεί ασφαλή πρακτική λόγω ασυνεχειών και διήθησης της κάψας από νεοπλασματικά κύτταρα. Η κλασσική επιπολής παρωτιδεκτομή αποτελεί την επέμβαση εκλογής, μολονότι δεν μπορεί να αποφευχθεί εξ ολοκλήρου η παρασκευή του όγκου στα όρια της κάψας του σε κάποια σημεία. Μήπως μερικές φορές τελικά αυτό που κάνουμε είναι εκπυρήνιση ή περικαψική εκτομή δίχως να είναι αυτή η πρόθεση μας;». Στην αντίθετη πλευρά του αμφιλεγόμενου αυτού θέματος οι McGurk και συν. (1996) παρέχουν πειστικές ενδείξεις ότι σε έμπειρα χέρια, η περικαψική εκτομή συνοδεύεται από χαμηλά ποσοστά υποτροπής και ελαττωμένη νοσηρότητα. Αποδεχόμενοι ότι η φιλοσοφία τους έρχεται σε αντίθεση με τη συμβατική διδασκαλία που προτάθηκε από τους Patey και Thackray (1958), τονίζουν με έμφαση ότι τα αποτελέσματα της εγχειρητικής της παρωτίδας εξαρτώνται από τον επεμβαίνοντα. Ο συγγραφέας υποστηρίζει μία περισσότερο μετριοπαθή θέση από εκείνη των Lam και συν. (1990). Είναι δύσκολο να αποδεχθεί κανείς αδιακρίτως την εκπυρήνιση ή την περικαψική εκτομή ως την επέμβαση εκλογής για την αντιμετώπιση των παρωτιδικών όγκων. Από την άλλη πλευρά δεν είναι απαραίτητο το εγχειρητικό παρασκεύασμα του νεοπλάσματος να περιβάλλεται από υπερβολικά παχύ στρώμα φυσιολογικού σιελαδενικού ιστού. Αρκεί ευρεία τοπική εκτομή του όγκου με όριο σιελαδενικού ιστού. Το πρόβλημα είναι ότι η αναγνώριση κάποιου κλάδου του προσωπικού νεύρου στο μέσον της παρωτίδας είναι πιο δύσκολο έργο από την αναγνώριση του στελέχους του νεύρου. Στην εργασία του που δημοσιεύτηκε το 1987, ο Hancock, ο οποίος είναι ένας από τους υποστηρικτές της περικαψικής εκτομής, αναφέρει ότι στο 78% των περιπτώσεων του παρασκευάζει το στέλεχος του προσωπικού νεύρου στην αρχή της επέμβασης. Δεν προχωρά όμως στην αναγνώριση του διχασμού του νεύρου, παρά μόνο στην πλήρη παρασκευή εκείνων των κλάδων που έρχονται σε σχέση με τον όγκο. Η τακτική αυτή που έχει υιοθετηθεί από το γράφοντα το 1992, υποστηρίζεται και από το έργο των ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ

13 LANGDON D.J. 245 Yamashita και συν. (1993) και Leverstein και συν. (1997). Οι τελευταίοι ανάλυσαν 245 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργικές επεμβάσεις της παρωτίδας για πρωτοπαθή (όχι υποτροπιάζοντα) πλειόμορφα αδενώματα. Για όγκους του επιπολής λοβού του αδένα διενεργήθηκε μερική επιπολής παρωτιδεκτομή. Μετά την αναγνώριση και παρασκευή του κυρίως στελέχους του νεύρου, παρασκευάστηκαν μόνο οι κλάδοι εκείνοι που βρίσκονταν σε στενή ανατομική σχέση με τον όγκο. Η εκτομή έγινε συμπεριλαμβάνοντας επαρκές εύρος φυσιολογικού σιαλαδενικού ιστού γύρω από τον όγκο μετά την προσεκτική παρασκευή των κλάδων του προσωπικού νεύρου σε άμεση σχέση με τον όγκο. Δύο ασθενείς με όγκους του εν τω βάθει λοβού ανάπτυξαν υποτροπές. Σε 10 ασθενείς (4,1%) επισυνέβει διάσπαση του όγκου και διασπορά νεοπλασματικων κυττάρων και σε τέσσερις από αυτούς χορηγήθηκε μετεχειρητική ακτινοβολία, ενώ κανένας τους δεν παρουσίασε υποτροπή. Δε σημειώθηκαν μόνιμες παραλύσεις του προσωπικού νεύρου, ενώ ποσοστό 20% παρουσίασε προσωρινή πάρεση. Η συχνότητα του συνδρόμου Frey υπολογίστηκε στο 6,9%. Τα αποτελέσματα των Yamashita και συν. (1993) σε μια σειρά 112 ασθενών με πλειόμορφα αδενώματα ήταν ανάλογα, δηλαδή: καμία υποτροπή, 18% συχνότητα προσωρινής πάρεσης του προσωπικού νεύρου, αλλά μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης συνδρόμου Frey που έφτασε το 18%. α. Χειρουργική τεχνική παρασκευής του προσωπικού νεύρου (Langdon 1998β) Αν το επιτρέπει η τεχνική υποδομή και η φυσική κατάσταση του ασθενούς χρησιμοποιείται υποτασική γενική αναισθησία, αφού η πρακτική αυτή ελαττώνει σημαντικά την τριχοειδική αιμορραγία και καθιστά ευκολότερη την αναγνώριση των κλάδων του προσωπικού νεύρου. Το άκρο της χειρουργικής τράπεζας που αντιστοιχεί στην κεφαλή του ασθενούς ανυψώνεται, κάτι που επίσης βοηθά στη φλεβική αποσυμφόρηση. Η περιοχή της χειρουργικής τομής εμποτίζεται με διάλυμα 2% λιδοκαϊνης που περιέχει αδρεναλίνη σε περιεκτικότητα 1: και η τομή γίνεται με τη χρήση νυστεριού στην προωτιαία χώρα και στη συνέχεια επεκτείνεται προς τον τράχηλο ακολουθώντας κάποια κατάλληλη δερματική πτυχή. Αναπτύσσεται κρημνός στο επίπεδο της παρωτιδικής περιτονίας, ο οποίος συγκρατείται εμπρός με ράμματα στα χειρουργικά οθώνια. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τομή της ρυτιδεκτομής (Tighe και συν. 2001). Το πλεονέκτημα της είναι η περισσότερο αισθητική ουλή, όμως η διενέργεια της επέμβασης μέσω αυτής της τομής απαιτεί την παρουσία ικανού βοηθού, αφού χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια στο χειρισμό του κρημνού με τα άγκιστρα. Διανοίγονται οι ιστοί σε επίπεδο μπροστά από τον έξω ακουστικό πόρο και αυτό οδηγεί το χειρουργό στη βάση του κρανίου, επιπολής της βελονοειδούς απόφυσης και του βελονομαστοειδούς τρήματος. Ακολουθεί η προσεκτική παρασκευή των ιστών στο ίδιο επίπεδο και βάθος προς τα κάτω μέχρι να αναγνωριστεί το στέλεχος του προσωπικού νεύρου. Αν η επέμβαση γίνεται για την εκτομή ευμεγέθους όγκου με προωτιαία εντόπιση, μπορεί να είναι δύσκολο να διανοιχθεί το προαναφερθέν επίπεδο. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πιο εύκολο να αναγνωριστεί η οπίσθια γαστέρα του διγάστορα στην τραχηλική περιοχή του χειρουργικού πεδίου. Παρασκευάζεται το πρόσθιο χείλος του στερνοκλειδομαστοειδή, το οποίο απάγεται προς τα κάτω, για να αποκαλυφθεί ακριβώς επί τα εντός ο διγάστορας. Η παρασκευή των ιστών ακολουθεί την οπίσθια γαστέρα του διγάστορα προς τα άνω και πίσω, προς την κατάφυση του μυ στη μαστοειδή απόφυση, περιοχή που εντοπίζεται αμέσως κάτω από το βελονομαστοειδές τρήμα. Με τον τρόπο αυτό μπορεί ο χειρουργός να προσπελάσει το νεύρο εκ των κάτω. Υπάρχουν τέσσερα ανατομικά οδηγά σημεία που χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση του στελέχους του προσωπικού νεύρου κατά την ανάδυση του από το βελονομαστοειδές τρήμα: 1. Η χόνδρινη μοίρα του έξω ακουστικού πόρου σχηματίζει ένα «δείκτη», που στο πλέον πρόσθιο και κάτω άκρο του υποδεικνύει τη διεύθυνση του στελέχους του νεύρου. 2. Εν τω βάθει του χόνδρινου δείκτη υπάρχει ένα αξιόπιστο ανατομικό οδηγό σημείο που σχηματίζετα από την καμπή της οστέϊνης μοίρας του έξω ακουστικού πόρου προς τη μαστοειδή απόφυση. Δημιουργείται μία ψηλαφήσιμη αύλακα η τυμπανομαστοειδική εντομή που οδηγεί ακριβώς στο βελονομαστοειδές τρήμα. Δυστυχώς, αυτή η αύλακα πληρούται με ινολιπώδη ιστό που συχνά μιμείται το στέλεχος του νεύρου, το οποίο μπορεί να εντοπίζεται ως και 1 cm βαθύτερα του ανατομικού αυτού οδηγού σημείου. ΤΟΜΟΣ 2, No 4, 2001

14 246 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΩΤΙΔΑΣ 3. Η πρόσθια και άνω επιφάνεια της οπίσθιας γαστέρας του διγάστορα καταφύεται ακριβώς πίσω από το βελονομαστοειδές τρήμα. 4. Η ίδια η βελονοειδής απόφυση μπορεί να ψηλαφηθεί επιπολής του βελονομαστοειδούς τρήματος μέχρι ακριβώς επάνω από αυτό. Το νεύρο εντοπίζεται πάντα επί τα εκτός αυτού του επιπέδου, καθώς πορεύεται λοξά προς τα έξω. Συνήθως συναντάται ένας κλάδος της οπίσθιας ωτιαίας αρτηρίας επί τα εκτός του νεύρου. Μόλις αναγνωριστεί το στέλεχος του προσωπικού νεύρου, τότε μπορεί να διαχωριστεί ο επιπολής λοβός της παρωτίδας στο επίπεδο που πορεύονται οι κλάδοι του παρωτιδικού πλέγματος του προσωπικού νεύρου. Αρχικά, μετά την ανάδυση του από το βελονομαστοειδές τρήμα, το στέλεχος του νεύρου ανακάμτει απότομα προς τα έξω και καθίσταται περισσότερο επιπολής διχαζόμενο στο μεγαλύτερο ζυγωματοπροσωπικό και στο μικρότερο τραχηλο-προσωπικό κλάδο. Στη συνέχεια μπορεί να ακολουθηθεί περιφερικά η πορεία των πέντε κύριων κλάδων του παρωτιδικού πλέγματος του προσωπικού νεύρου μέχρι να ελευθερωθεί εντελώς ο επιπολής λοβός του αδένα. Αυτή η φάση της επέμβασης πραγματοποιείται με λεπτά ψαλίδια, των οποίων τα σκέλη ανοίγονται στο επίπεδο των κλάδων του προσωπικού νεύρου, πάντα με προσοχή πρώτα να αναγνωρίζεται η νευρική ίνα και μετά να κόβεται ο παρωτιδικός ιστός. Στην κάτω περιοχή του χειρουργικού πεδίου και επί τα εντός του επιχείλιου κλάδου της κάτω γνάθου συναντώνται οι κλάδοι της οπίσθιας προσωπικής φλέβας. Πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή στη χρήση αιμοστατικών λαβίδων για έλεγχο αιμορραγίας από αυτούς τους κλάδους, ώστε να αποφευχθεί βλάβη στο νεύρο. Όταν ο όγκος εντοπίζεται στον εν τω βάθει λοβό του αδένα, πρέπει πρώτα να γίνει μία συμβατική επιπολής παρωτιδεκτομή. Στη συνέχεια κινητοποιούνται και ανασηκώνονται οι κλάδοι του προσωπικού νεύρου, ώστε να επιτραπεί η παρασκευή του εν τω βάθει λοβού με έλξη του όγκου προς τα κάτω. Τέτοιοι χειρισμοί είναι σχεδόν πάντα εφικτοί, καθώς αυτός ο χώρος είναι σφηνοειδής με την κορυφή του στραμμένη προς τα πάνω. Ο εν τω βάθει λοβός καλύπτεται από κάψα (την εν τω βάθει στιβάδα της εν τω βάθει τραχηλικής περιτονίας, η οποία διαχωρίζεται για να επενδύνσει την παρωτίδα) και περιβάλλεται από το παραφαρυγγικό λίπος. Έτσι είναι σχετικά εύκολο να κινητοποιηθεί ο εν τω βάθει λοβός με παρασκευή των ιστών είτε με ψαλίδι ή και με το δάκτυλο. Σπάνια μόνο χρειάζεται να διενεργηθεί γναθοτομή (κάθετη, υποσιγμοειδική ή στην περιοχή της γωνίας) για να προσπελαστεί ο εν τω βάθει λοβός. Μετά την αφαίρεση του όγκου επαναφέρεται η μέση αρτηριακή πίεση σιο φυσιολογικό, ελέγχεται η αιμορραγία, τοποθετείται παροχέτευση κενού και γίνεται συρραφή του τραύματος κατά στρώματα. Εφαρμόζεται πιεστική περίδεση του τραύματος για 48 ώρες. β. Επιπλοκές (Moody και συν. 1998) Όταν θυσιαστεί το στέλεχος ή οι κλάδοι του προσωπικού νεύρου ως αποτέλεσμα μακροσκοπικής διήθησης από τον όγκο, μπορεί να επιχειρηθεί άμεση αποκατάσταση με τη χρήση νευρικού μοσχεύματος και συμβατικών τεχνικών μικροχειρουργικής. Σε έμπειρα χέρια δεν πρέπει να συμβαίνει μόνιμη παράλυση του προσωπικού νεύρου, όταν γίνεται συντηρητική παρωτιδεκτομή με διατήρηση του προσωπικού νεύρου. Η προσωρινή αδυναμία, που τυπικά διαρκεί έξι εβδομάδες, είναι συχνό φαινόμενο που παρουσιάζεται στο 33% των περιπτώσεων. Αυτό είναι αποτέλεσμα απώλειας του ελύτρου της μυελίνης λόγω των χειρουργικών χειρισμών και της μετεγχειρητικής ισχαιμίας του νεύρου. Αποτελεί αναστρέψιμο φαινόμενο. Η εμφάνιση μετεγχειρητικού σιελοχόου συριγγίου είναι σπάνια επιπλοκή. Συνήθως εξαφανίζονται αυτόματα μετά από μερικές εβδομάδες. Πιο συχνή είναι η εμφάνιση υποτροπιαζουσών συλλογών σιέλου (σιελοκήλες) κάτω από τους κρημνούς. Μολονότι συχνά απαιτείται να αναρροφούνται για να καθησυχάζονται οι ασθενείς, αρχικά υποτροπιάζουν, στη συνέχεια όμως μετά από μερικές εβδομάδες εξαφανίζονται δίχως άλλη παρέμβαση. Το ωτοκροταφικό σύνδρομο (σύνδρομο Frey) αποτελεί μετεγχειρητική επιπλοκή που παρουσιάζεται τουλάχιστον στο ένα τρίτο των ασθενών που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση στην παρωτίδα (Langdon 1984). Τα συμπτώματα εμφανίζονται για πρώτη φορά 12 με 18 μήνες μετά την επέμβαση, οπότε οι ασθενείς παραπονούνται για ερυθρότητα και εφίδρωση στο δέρμα της προωτιαίας χώρας κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Συνήθως αυτά τα συμπτώματα είναι ήπια, κάποιες φορές όμως η εφίδρωση είναι τόσο έντονη, ώστε να χρειάζεται στα γεύματα να βάλει ο ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ

15 LANGDON D.J. 247 ασθενής μία πετσέτα επάνω στον ώμο του στην πάσχουσα πλευρά για να απορροφά τον ιδρώτα. Πιστεύεται ότι η αιτία της κατάστασης είναι η αναγέννηση των σπλαγχνοεκκριτικών παρασυμπαθητικών νευρικών ινών στα έλυτρα μυελίνης, συμπαθητικών νευρικών ινών που νευρώνουν τους ιδρωτοποιούς αδένες του υπερκείμενου δέρματος. Η αντιμετώπιση αυτής της επιπλοκής είναι δύσκολη. Πολλές χειρουργικές επεμβάσεις που αποσκοπούν στη διακοπή της παρασυμαπθητικής νεύρωσης της περιοχής έχουν δοκιμαστεί, αλλά σπάνια είναι αποτελεσματικές. Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι να συμβουλέψουμε τον ασθενή να χρησιμοποιεί αντιιδρωτικά παρασκευάσματα με βάση το χλωριούχο αργίλιο επί καθημερινής βάσεως στην περιοχή του δέρματος που έχει το πρόβλημα. Δεν πρέπει να συμβαίνει διάσπαση του όγκου και διασπορά νεοπλασματικών κυττάρων όταν επιχειρείται κλασσική επιπολής παρωτιδεκτομή. Παρόλα αυτά υπάρχουν τέσσερις περιπτώσεις όπου μπορεί να συμβεί αυτό ακόμα και με σχολαστική χειρουργική τεχνική: εξαιρετικά μεγάλα πλειόμορφα αδενώματα που καταλαμβάνουν όλο τον επιπολής λοβό καθιστώντας δύσκολη την κινητοποίηση του αδένα, όγκοι με πολύ στενή ανατομική σχέση με τους κλάδους του προσωπικού νεύρου, οι οποίοι απαιτούν πολύ λεπτή παρασκευή στα όρια της κάψας του όγκου για να απελευθερωθεί το νεύρο, όγκοι με λοβώδεις προσεκβολές επεκτεινόμενες υπό τη μαστοειδή απόφυση, ζυγωματικό τόξο ή κάτω γνάθο, μερικοί όγκοι που είναι ασυνήθιστα σαθροί και διανοίγονται χωρίς να εφαρμόζεται πάνω τους υπερβολική έλξη από τους επεμβαίνοντες. Αν συμβεί διάνοιξη της κάψας του όγκου, το χειρουργικό τραύμα πρέπει να επισκοπηθεί με μεγάλη προσοχή και να εκπλυθεί σχολαστικά. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να ακολουθήσει μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία για να αποφευχθούν πολλαπλές υποτροπές εξαιτίας διασποράς νεοπλασματικών κυττάρων ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Οι όγκοι της παρωτίδας συχνά χαρακτηρίζονται «ακτινοάντοχοι». Αυτό δεν αληθεύει. Η υποχώρηση των όγκων αυτών μετά από ακτινοθεραπεία είναι αργή, αλλά αυτό οφείλεται στο βραδύ ρυθμό πολλαπλασιασμού των νεοπλασματικών κυττάρων της πλειονότητας αυτών των όγκων, παρά στην αδυναμία της ακτινοβολίας να επιδράσει θεραπευτικά σε αυτά τα νεοπλάσματα. Υπάρχουν πολλές μελέτες μακροπρόθεσμου τοπικού ελέγχου μεγάλων ανεγχείρητων όγκων με ακτινοθεραπεία. Παρόλα αυτά η πιθανότητα να είναι επιτυχής η ακτινοθεραπεία είναι μικρότερη για τους όγκους αυτούς, παρά για το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, και επομένως η χειρουργική θεραπεία παραμένει η κύρια θεραπεία όπου αυτό είναι δυνατό. Η ακτινοθεραπεία αποκτά αξία στον ανεγχείρητο όγκο και μετεγχειρητικά πρέπει να χρησιμοποιείται όποτε υπάρχει κίνδυνος ελλειπούς αφαίρεσης, όπως στην περίπτωση διάνοιξης της κάψας ενός πλειόμορφου αδενώματος. Επίσης πρέπει να χρησιμοποιείται μετεγχειρητικά σε όλες τις περιπτώσεις κακοηθών όγκων της παρωτίδας. Όταν χρειάζεται δεύτερη επέμβαση για τον έλεγχο υποτροπής ή όταν υπάρχει μακροσκοπικά εμφανής υπολειπόμενος όγκος, η ακτινοθεραπεία σε υψηλές δόσεις αυξάνει σημαντικά την επιβίωση. Το αδενοειδές κυστικό καρκίνωμα αναφέρεται σταθερά ως ο πλέον ακτινοευαίσθητος τύπος νεοπλάσματος. Εξαιτίας της τάσης αυτού του όγκου να υποτροπιάζει καθυστερημένα, είναι αμφίβολο αν υψηλά ποσοστά τοπικού ελέγχου στα τρία ή πέντε έτη αποτελούν πραγματική ένδειξη ευαισθησίας στην ακτινοβολία. Πρέπει να ακτινοβολείται μεγάλος όγκος ιστών γύρω από το νεόπλασμα, ειδικά αν πρόκειται περί αδενοειδούς κυστικού καρκινώματος. Απαιτείται δόση που να πλησιάζει τα όρια αντοχής των φυσιολογικών ιστών. Hellenic Arch Oral Maxillofac Surg 2(4): , SUMMARY Management of Parotid Tumors Langdon D. John* Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Guy's, lungs & St Thomas' Dental Intitute, King's College Hospital, London, England. This article reviews the surgical pathology of the * Professor and Head. Key words: Parotid, Tumors, Surgical Management ΤΟΜΟΣ 2, No 4, 2001

16 248 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΩΤΙΔΑΣ major salivary glands, with special emphasis on the parotid. Statistical data are provided relative to the incidence, prognosis, response to treatment, and complication rate of the surgical management of parotid tumors. A detailed description of the surgical technique of parotidectomy and its variations is offered, and special reference is made to the anatomic landmarks that facilitate the identification, dissection, and preservation of the facial nerve. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Armisted PR, Smiddy FG, Frank HG: Simple enucleation and radiotherapy, in the treatment of the pleomorphic adenoma of the parotid gland. Br J Surg 66: , 1979 Bearhrs OH, Adsom MA: The surgical anatomy and technique of parotidectomy. Am J Surg 95: , 1958 Benedict EG, Meigs JV: Tumours of the parotid gland. A study of 225 cases with complete end results in 80 cases. Surgery, Gynaecology & Obstetrics 51: , 1930 Blanck C, Eneroth CM, Jacobsson F, Jacobsson PA: Adenoid cystic carcinoma of the parotid gland. Acta Radiol Ther Phys Biol 6: , 1967 Brusati R, Bozzetti A, Chiapasco M: Facial nerve and parotid surgery. J Cranio - Maxillofac Surg 15: , 1987 Cawson RA, Gleeson MJ, Eveson JW: Pathology and surgery of the salivary glands. Oxford. ISIS Medical Media 1997, pp Cawson RA, Langdon JD, Eveson JW: Surgical pathology of the mouth and jaws. Investigational Methods., Oxford, Wright 1996, pp 8-10 Chinn S, Gunn A: Conservative parotidectomy by the peripheral approach. Br J Surg 68: , 1981 Donovan DT, Conely J J: Capsular significance in parotid tumour surgery: Reality and Myths of Lateral Lobectomy. Laryngoscope 94: , 1984 Eddey HH: Parotid tumours. A review of 138 cases. Austr & New Zeal J Surg 40: 1-14, 1970 Eveson JW, Cawson RA: Warthin's tumour of salivary glands. A clinicopathological investigation of 278 cases. Oral Surg, Oral Med, Oral Path 61: , 1986 Foote FW, Frazell EL: Tumours of the major salivary glands. Atlas of tumour pathology: Armed forces institute of pathology. Section IV Fascicle 11, Washington, 1954 Frable WJ: Fine-Needle aspiration biopsy, Philadelphia, WB Suanders 1983 Gleave EN, Whittaker JS, Nicholson A: Salivary tumours - experience over 30 years. Clinical Otolaryngology 4: , 1979 Hancock BD: Pleomorphic adenomas of the parotid, removal without rupture. Annals of the Royal College of Surgeons of England 69: , 1987 Haw CS: Pleomorphic adenoma of the parotid gland. Journal of the Royal College of Surgeons of Edinburgh 20: 25-29, 1975^ Hawe MJG, Bell DM: Superficial parotidectomy for pleomorphic parotid adenomas. Clinical Oncology 8: , 1982 Lam KH, Wei WI, Ho HC, Ho CM: Whole organ sectioning of mixed parotid tumours. Am J Surg 160: , 1982 Langdon JD: Parotid surgery in operative maxillofacial surgery. Eds Langdon JD, Patel MF. London Chapman & Hall 1998B, pp Langdon JD: Complications for parotid gland surgery. J Maxillofac Surg 12: , 1984 Langdon JD: Tumours of the salivary glands. J Oral Maxillofac Surg 43: , 1985 Langdon JD: Salivary gland disorders In pediatric surgery and urology: Long term outcomes. Eds Stringer MD, Oldham KT, Mouriquand PDE, Howard ER. London, WB Saunders 1998A, pp Lanier VC, McSwain B, Rosenfeld L: Mixed tumours of salivary glands: A 44 year Study. Southern Medical Journal 65: , 1972 Lefor AT, Ord RA: Multiple synchronous bilateral Warthin's tumours of the parotid gland with pleomorphic adenoma. Oral Med, Oral Path 76: , 1993 Leverstein H, Van Der Wal JE, Tiwari RM, Van Der Wal, L Snow GB: Surgical management of 246 previously untreated pleomorphic adenomas of the parotid gland. Br J Surg 85: , 1997 Maimaris CV, Vail MJ: Treatment of parotid gland tumours by conservative parotidectomy. Br J Surg 73: 897, 1986 Martin H: The operative removal of tumours of the parotid salivary gland. Surg. 31: , 1952 Martis C: Parotid benign tumours: comments on surgical treatment of 263 cases. Int J Oral Surg 12: , 1983 Mc Evedy BV, Ross WM: The treatment of mixed parotid tumours by enucleation and radiotherapy. Br J Surg 63: , 1976 McEvedy PG: Diseases of the salivary glands. Clinical Journal 63: , 1934 McFarland J: The mysterious mixed tumour of the salivary glands. Surgery, Gynaecology & Obstetrics 76: 23-34, 1943 McFarland J: Three hundred tumours of the salivary glands of which 69 recurred. Surgery, Gynaecology & Obstetrics 63: , 1936 McGurk M, Renehan A, Gleave EN, Hancock BD: Clinical significance of the tumour capsule in the treatment of parotid pleomorphic adenomas. Br J Surg 83: , Moody AB, Avery CME, Taylor J, Langdon JD: A comparison of one hundred and fifty consecutive parotidectomies for tumours and inflammatory disease. Int J Oral Maxillofac Surg 28: ,1999 Natvig K, Soberg R: Relationship intraoperative rupture of ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ

17 LANGDON D.J. 249 pleomorphic adenomas to recurrence: an year follow up study. Head & Neck 16: , 1994 Patridge M, Langdon JD, Rankin S, Borthwick-Clarke A: Diagnostic techniques for parotid disease. Br J Oral and Maxillofac Surg 24: , 1986 Patey DH, Thackray AC: The treatment of parotid tumours in the light of a pathological study of parotidectomy material. Br J Surg 55: , 1958 Patey DH: The treatment of mixed tumours of the parotid gland. Br J Surg. 28: 29-38, 1940 Prichard AJN, Barton RPE, Narula AA: Complications of superficial parotidectomy versus extracapsular lumpectomy in the treatment of benign parotid lesions. Journal of the Royal College of Surgeons of Edinburgh 37: , 1992 Rawson AJ, Howard JM, Royster HP, Horn RC: Tumours of the salivary glands. A clinicopathological study of 160 cases. Cancer 3: , 1950 Seifert G, Miehlke A, Haubrich J, Chilla R: Diseases of the salivary glands, Stuttgart, Georg Thieme 1986 Seifert G: Histological typing of salivary gland tumours. 2nd Ed Berlin: World Health Organisation. Springer Verlag 1991 Stea G: Conservative surgical treatment of mixed tumours of the parotid gland. J Maxillofac Surg 3: , 1975 Stein I, Geschickter CF: Tumours of the parotid gland. Arch Surg 28: , 1934 Stevens KL, Hobsley M: The treatment of pleomorphic adenomas by formal parotidectomy. Br J Surg 69: 1-3, 1982 Tighe JVP, Langdon JD, Stenhouse P: Experience with a modified rhytidectomy approach for parotidectomy. Br J Oral Maxillofac Surg 39: 233, 2001 Touquet R, MacKenzie IJ, Carruth JAS: Management of the parotid pleomorphic adenoma, the problem of exposing tumour tissue at operation. The logical pursuit of treatment policies. Br J Oral Maxillofac Surg 28: , 1990 Wennmo C, Spandow O, Eingard P, Krouthen B: Pleomorphic adenomas of the parotid gland: Superficial parotidectomy or limited excision? J Laryngol Otol 102: , 1988 Wood FC: Mixed tumours of the salivary glands. Ann Surg 39: 57, 1904 Woods JE, Chang GC, Beahrs OH: Experiences with 1360 primary parotid tumours. Am J Surg 130: , 1975 Yamashita T, Tomoda K, Kumazawa T: The usefulness of partial parotidectomy for benign parotid gland tumours. Acta Otolaryngol 500: , Επιμέλεια Μετάφρασης: Γ. Βήλος Διεύθυνση για ανάτυπα: Καθ. Ayy. Π. Αγγελόπουλος Οδοντιατρική Σχολή Παν/μιου Αθηνών Θηβών 2, Γουδί, Αθήνα Τηλ. - Fax: (01) apangel@ath.forthnet.gr ΤΟΜΟΣ 2, No 4,2001

18 Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 2(4): , Ελληνικής Εταιρείας Στοματογναθοπροσωπικής Χειρουργικής Η Αιτιοπαθολογική Σχέση του Ιού Epstein-Barr και της Τριχωτής Λευκοπλακίας Τριάντος Α. Δημήτρης* Εργαστήριο Στοματολογίας, Οδοντιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών (Διευθυντής: Καθ. Στ.Ι. Παπανικολάου) ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η τριχωτή λευκοπλακία (ΤΛ) είναι μια από τις νοσολογικές οντότητες που έφερε στο φως η λοίμωξη ΗΝ, αλλά έχει περιγραφεί (αν και πιο σπάνια) και σε άλλους ανοσοκατασταλμένους ασθενείς. Χαρακτηριστικά, εμφανίζεται ως καλά προσφυόμενες λευκές/γκριζόλευκες πτυχωτές πλάκες στα πλάγια χείλη της γλώσσας, αμφοτερόπλευρα. Η σπουδαιότητα της βλάβης είναι μεγάλη, καθώς και η μοναδική βιολογική οντότητα, στην οποία ο ιός Epstein-Barr (EBV) αναπαράγεται πλούσια in vivo. Η ΤΛ αντιπροσωπεύει λυτική μόλυνση με τον EBV σε απουσία λανθάνοντος φάσης. Η ακάνθωση και η υπερπλασία, που παρατηρούνται στην ΤΛ είναι άμεσο αποτέλεσμα της συνδυασμένης ενέργειας των EBVκωδικοποιούμενων πρωτεϊνών. Η πρωτείνη BHRF1, ομόλογη με το αντι-αποπτωτικό ογκογονίδιο Bcl-2, σε ιστούς ΤΛ, καθυστερεί την τελική διαφοροποίηση, δημιουργώντας ένα σταθερό κυτταρικό περιβάλλον για την επιβίωση του ιού. Εκτεταμένες μελέτες σε μοριακό επίπεδο έχουν καταδείξει την ποικιλότητα των στελεχών του EBV σε ιστούς ΤΛ, αποτέλεσμα κυρίως, ομόλογων και ετερόλογων ανασυνδυασμών. Σε έδαφος ανοσοκαταστολής, ο πολλαπλασιασμός, η αιματογενής διασπορά και η συνεχής επαναμόλυνση των γλωσσικών επιθηλιακών κυττάρων από τα νέα αυτά στελέχη με το ιδιαίτερο παθογενετικό δυναμικό, πιθανόν να είναι υπεύθυνοι για την τελική ανάπτυξη της τριχωτής λευκοπλακίας. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η τριχωτή λευκοπλακία (ΤΛ) του στόματος περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1984, σε ομοφυλόφιλους άνδρες με AIDS στο San Francisco της California των Η.Π.Α. (Greenspan και συν. 1984) και αποτελεί μια από τις νοσολογικές οντότητες που ήρθαν στο φως με την επιδημία της λοίμωξης HIV. * Διδάκτωρ Στοματολογίας Παν. του Λονδίνου, Μετα-διδακτορικός Υπότροφος ΙΚΥ, Συνεργάτης Εργαστηρίου Στοματολογίας Λέξεις κλειδιά: Τριχωτή λευκοπλακία, Ιός Epstein-Barr, HIV, Ανοσοκαταστολή, Γενετική ποικιλότητα του EBV Από την πρώτη περιγραφή της μέχρι σήμερα, έχει εμφανιστεί και σε ασθενείς με άλλες αιτίες ανοσοανεπάρκειας, έτσι ώστε, να θεωρείται κλινικός δείκτης γενικότερης ανοσοκατασυολής και η εμφάνιση της πρέπει να παρακινεί τον κλινικό γιατρό σε περαιτέρω διερεύνηση προκειμένου να τεκμηριωθεί η υποκείμενη νόσος. Εκτός της μεγάλης κλινικής της σημασίας, η ΤΛ έχει και μια μοναδική βιολογική σημασία. Η αιτιολογική της συσχέτιση με τον ιό Epstein-Barr (EBV) είναι αναμφισβήτητη και η ανακάλυψη της ως ξεχωριστή κλινική οντότητα αποτέλεσε μοναδικό δώρο για τους βιολόγους και ερευνητές προσφέροντας ένα αξεπέραστο in vivo μοντέλο μελέτης του παραπάνω ιού. Η παρούσα ανασκόπηση συνοψίζει τα μέχρι

19 Δ. ΤΡΙΑΝΤΟΣ 251 Εικ. 1: Τυπική κλινική εμφάνιση τριχωτής λευκοπλακίας: Καλά προσφυόμενες λευκές πτυχωτές πλάκες στα πλάγια χείλη της γλώσσας, αμφοτερόπλευρα. Εικ. 2: Η υπερπλασία, που παρατηρείται σε ιστολογικά δείγματα τριχωτής λευκοπλακίας είναι αποτέλεσμα της συνδυασμένης ενέργειας EBV-κωδικοποιούμενων πρωτεϊνών. σήμερα πλούσια ερευνητικά δεδομένα σχετικά με την παθογένεια της. ΤΡΙΧΩΤΗ ΛΕΥΚΟΠΛΑΚΙΑ Η τριχωτή λευκοπλακία ορίζεται ως λευκές/γκριζόλευκες, καλά προσφυόμενες πλάκες, με πτυχώσεις κάθετες στον προσθιοπίσθιο άξονα των πλάγιων χειλέων της γλώσσας (Εικ. 1), μερικές φορές τόσο έντονες, ώστε να μοιάζουν με «τρίχες». Συνήθως η βλάβη είναι αμφοτερόπλευρη, σε εκσεσημασμένες περιπτώσεις μπορεί να εκτείνεται στην ράχη και την κάτω επιφάνεια της γλώσσας, ενώ σπανιότερα εμφανίζεται και σε άλλα σημεία του στοματικού βλεννογόνου (Greenspan και συν. 1984, Eversole και συν. 1986, Schiodt και συν. 1987, Ficarra και συν. 1991α). Ιστολογικά χαρακτηρίζεται από υπερπαρακεράτωση, ακάνθωση, προεξοχές κεράτινης, «κοιλοκύτταρα», ενδοπυρηνικά έγκλειστα, έλλειψη κυττάρων Langerhans και ελάχιστη φλεγμονώδη διήθηση στο χόριο (Εικ. 2) (Greenspan και συν. 1984, Schiodt και συν. 1987, Daniels και συν., 1987). Η τριχωτή λευκοπλακία συχνά αποτελεί την πρώτη και μοναδική εκδήλωση της λοίμωξης HIV επιτρέποντας την πρώιμη διάγνωση της σε μολυσμένο άτομο που αγνοεί την ύπαρξη της νόσου (Schiodt και συν. 1990). Θεωρήθηκε ενδεικτική της βαρύτητας της νόσου αφού συη μεγάλη τους πλειοψηφία, οι ασθενείς έχουν χαμηλό αριθμό Τ-λεμφοκυττάρων και είναι προάγγε- λος ανάπτυξης πλήρους AIDS σε βραχύ χρονικό διάστημα (Greenspan και συν. 1987, Kolokotronis και συν. 1994). Σήμερα, 2 δεκαετίες από την έναρξη της πανδημίας του AIDS, λόγω της έγκαιρης και αποτελεσματικής εφαρμογής αντιρετροϊκής αγωγής, η συχνότητα εμφάνισης της σε HIV-οροθετικούς ασθενείς έχει μειωθεί [σε μια μελέτη από 25.8% σε 11.4% (Patron και συν. 2000)], ενώ υπάρχουν πιο αξιόπιστοι εργαστηριακοί δείκτες για τον έλεγχο της εξέλιξης της νόσου (HIVιικό φορτίο). Όπως προαναφερθεί, η τριχωτή λευκοπλακία έχει περιγραφεί και σε ασθενείς με άλλες αιτίες ανοσοκαταστολής όπως μεταμόσχευση νεφρού (King και συν. 1994), μυελού των οστών (Epstein και συν. 1993), ήπατος (Reggiani και Pauluzzi 1990), καρδιάς (Schmidt-Westhausen και συν. 1990), σε ασθενείς με οξεία μυελοβλαστική λευχαιμία (Syrjanen και συν. 1989), οξεία λεμφοκυτταρική λευχαιμία (Nikolatou και συν. 1999), μυελοδυσπλασπκό σύνδρομο (Ficarra και συν. 1991β), πολλαπλό μυέλωμα (Blomgren και Back 1996), θεραπεία με κορτικοστεροειδή (Lozada-Nur και συν. 1994), και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια (de Kaminsky και συν. 1995). Λόγω λοιπόν της κλινικής της σημασίας, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη για έγκαιρη διάγνωση της βλάβης. Η διάγνωση τίθεται συνήθως με βάση την κλινική εικόνα και τα ιστοπαθολογικά χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με το ιστορικό του ασθενούς και τη μη ανταπόκριση στην ανπμυκητισιακή αγωγή (Greenspan ΤΟΜΟΣ 2, No 4, 2001

20 252 Η ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΑΟΠΚΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥ EPSTEIN-BARR ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΡΙΧΩΤΗΣ ΛΕΥΚΟΠΛΑΚΙΑΣ Εικ. 3: To EBV-DNA ανιχνεύεται με την χρήση in situ υβριδισμού στους πυρήνες των ακανθωτών κυττάρων σε ιστολογικά δείγματα της βλάβης. Εικ. 4: Σε περιπτώσεις που η βιοψία αντενδείκνυται, το EBV- DNA ανιχνεύεται με in situ υβριδισμό σε κυτταρολογικά δείγματα της βλάβης. και Greenspan 1989). Η οριστική διάγνωση (σπάνια απαιτούμενη σιην κλινική πράξη) τίθεται με την ανεύρευση του ιού Epstein-Barr, με τη χρήση in situ υβριδισμού (in situ hybridization), της αντίδρασης αλυσιδωτής πολυμεράσης (PCR), ή ηλεκτρονικού μικροσκοπίου (ΗΜ) σε ιστολογικά ή κυτταρολογικά δείγματα της βλάβης (Εικ. 3 και 4) (Greenspan και Greenspan 1989, Epstein και συν. 1995). Η βλάβη είναι ασυμπτωματική (Reichart και συν. 1989), μπορεί να υποχωρήσει αυτόματα (Katz και συν. 1991), και δεν έχει (τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα) καρκινογόνο δυναμικό, επομένως θεραπεία δεν συνιστάται (Greenspan και Greenspan 1989). Σε περιπτώσεις αισθητικού προβλήματος του ασθενούς, χορηγείται ακυκλοβίρη (Zovirax) σε υψηλές δόσεις (Reichart και συν. 1989). ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΙΟΥ EPSTEIN-BARR Ο ιός Epstein-Barr (EBV) ανήκει στη γ-υπο-οικογένεια των ερπητοϊών και είναι ο 4ος κατά σειρά που προσβάλλει τον άνθρωπο. Αποτελείται από πυρήνα με διπλή έλικα DNA και ζεύγη βάσεων που κωδικοποιούν περίπου 80 διαφορετικά γονιδιακά προϊόντα, ενώ σία δύο άκρα του γενώματος υπάρχουν επαναλαμβανόμενες νουκλεοτιδικές ομάδες από 500 ζεύγη βάσεων. Το γένωμα του ιού περιβάλλεται όπως και στους άλλους ανθρώπινους ερπητοϊούς από πρωτεϊνικό καψίδιο (capsid) με σχήμα εικοσαέδρου και αυτό με τη σειρά του από γλυκοπρωτεϊνικό έλυτρο (envelope) (Rickinson και Kieff 1996). Ο ιός εμφανίζει παγκόσμια κατανομή και % των ενηλίκων είναι EBV-οροθετικοί με την πρωτογενή (υποκλινική) μόλυνση συνήθως να συμβαίνει κατά την παιδική ηλικία. Στις αναπτυγμένες κοινωνίες με υψηλά επίπεδα υγιεινής, η πρωτοπαθής μόλυνση μπορεί να καθυστερήσει μέχρι την εφηβεία ή την ενηλικίωση του ατόμου, και στις μισές από τις περιπτώσεις αυτές οδηγεί στο σύνδρομο της λοιμώδους μονοπυρήνωσης (Henle και συν. 1974). Ο ιός μεταδίδεται κυρίως με την άμεση επαφή. Οι μείζονες σιελογόνοι αδένες έχει βρεθεί ότι εκκρίνουν τον EBV, ο οποίος και έχει απομονωθεί σε διάφορα ποσοστά, από το σάλιο EBV-οροθετικών υγιών ασθενών (Wolf και συν. 1984). Ο ιός δίνει γένεση τόσο σε λανθάνουσα (latent) όσο και σε παραγωγική-λυτική (productive-lytic) μόλυνση. Με βάση την ποικιλία των γονιδίων που εκφράζει ο ιός στην λανθάνουσα κατάσταση, τρεις τύποι λανθάνουσας μόλυνσης έχουν περιγραφηθεί (Gratama και Ernberg 1995): Τύπος Ι, στον οποίο εκφράζεται η πλήρης σειρά των γονιδίων που είναι: 6 πυρηνικά αντιγόνα (Epstein-Barr Nuclear Antigens: EBNAs), 3 μεμβρανικές πρωτείνες (Latent Membrane Proteins: LMP-1, 2A και 2Β) και 2 μικρά EBV-κωδικοποιούμενα RNA (Epstein-Barr-Encoded RNAs: EBER-1 και 2), όπως συμβαίνει σε in vitro μόνιμα αναπαραγώμενες λεμφοβλασπκές κυτταρικές σειρές Τύπος II, στον οποίο εκφράζονται τα ΕΒΝΑ-1, ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ

Γράφει: Χρίστος Κουνούδης, Χειρουργός

Γράφει: Χρίστος Κουνούδης, Χειρουργός Γράφει: Χρίστος Κουνούδης, Χειρουργός Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και αποτελείται από τρεις στιβάδες: επιδερμίδα, χόριο και το υποδόριο λίπος. Τα εξαρτήματα του δέρματος είναι οι τρίχες,

Διαβάστε περισσότερα

Η βρογχοκήλη δεν είναι ψηλαφητή ή ορατή ακόμα και σε έκταση του τραχήλου

Η βρογχοκήλη δεν είναι ψηλαφητή ή ορατή ακόμα και σε έκταση του τραχήλου Βρογχοκήλη είναι η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα. Η βρογχοκήλη ποικίλλει σημαντικά σε μέγεθος, και η διόγκωση μπορεί να είναι διάχυτη καθ 'όλη την έκταση του αδένα ή ακανόνιστη και να επηρεάζει μέρος

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΒΟΥΒΩΝΙΚΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ (Groin dissection)

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΒΟΥΒΩΝΙΚΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ (Groin dissection) ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΒΟΥΒΩΝΙΚΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ (Groin dissection) Χατζηκώστας Παναγιώτης 1, Χρήστου Δημήτρης 1 Ιπποκράτειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο, Λευκωσία Γενική

Διαβάστε περισσότερα

Προληπτική Μαστογραφία Ανακαλύπτοντας το DCIS. Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Ειδικός Χειρουργός Μαστού

Προληπτική Μαστογραφία Ανακαλύπτοντας το DCIS. Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Ειδικός Χειρουργός Μαστού Προληπτική Μαστογραφία Ανακαλύπτοντας το DCIS Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Ειδικός Χειρουργός Μαστού Ductal Carcinoma in Situ Πορογενές καρκίνωμα in Situ In Situ = επί τόπου Τοπικό πορογενές καρκίνωμα; Ductal

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΔΥΣΠΛΑΣΙΕΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΔΥΣΠΛΑΣΙΕΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΔΥΣΠΛΑΣΙΕΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ...... Εισαγωγή. Μετωπορινογενείς δυσπλασίες (δυσπλασίες μέσης γραμμής)... Κρανιοσυνοστώσεις ή κρανιοσυνοστεώσεις.. Βραγχιακές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 13-9 -2013 Α Π Ο Φ Α Σ Η

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 13-9 -2013 Α Π Ο Φ Α Σ Η ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 13-9 -2013 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & Αριθμ. Πρωτ. Y7α/Γ.Π οικ.85787 ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Α Ταχ Δ/νση : Αριστοτέλους

Διαβάστε περισσότερα

Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΕΝ ΟΗΠΑΤΙΚΟ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ:

Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΕΝ ΟΗΠΑΤΙΚΟ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ: ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΕΚΤΟΜΗΣ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ Β. Τζιούφα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατοµικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις :

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις : Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις : Οι όρχεις αποτελούν κομμάτι του αναπαραγωγικού συστήματος (παραγωγή σπερματοζωάριων) του άνδρα αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ

Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ Κουτρούµπα Ι, Χαϊδόπουλος Δ, Θωµάκος Ν, Σωτηροπούλου Μ, Καθοπούλης Ν, Βλάχος

Διαβάστε περισσότερα

Εξωστοματικές τεχνικές τοπικής αναισθησίας

Εξωστοματικές τεχνικές τοπικής αναισθησίας Εξωστοματικές τεχνικές τοπικής αναισθησίας ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Εργαστήριο 5 ου εξαμήνου Βασίλης Κ. Πετσίνης Επίκουρος Καθηγητής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής Άνω γναθικό νεύρο (στρογγύλο

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη.

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Καρκίνος του προστάτη Επιδημιολογία: Αποτελεί τον συχνότερα διαγνωσμένο καρκίνο στον άνδρα. 186.320

Διαβάστε περισσότερα

21. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

21. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ 21. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος της γυναίκας. Η επίπτωση παγκόσμια είναι περίπου 89 περιστατικά/100.000 γυναίκες ενώ αναφέρονται 800.000 νέα περιστατικά

Διαβάστε περισσότερα

Κ. Λυμπερόπουλος Γ.Ν.Α «Γ.Γεννηματάς»

Κ. Λυμπερόπουλος Γ.Ν.Α «Γ.Γεννηματάς» Κ. Λυμπερόπουλος Γ.Ν.Α «Γ.Γεννηματάς» Χολαγγειοκαρκίνωμα Ιστολογικά τα χολαγγειοκαρκινώματα αποτελούνται απο: Κύτταρα βλεννοεκκριτικού αδενοκαρκινώματος Ινώδη συνδετικό ιστό σε άλλοτε άλλη αναλογία Τα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ-ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ- ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ-ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ- ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ-ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ- ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Θνησιμότητα: Το αδενοκαρκίνωμα του προστάτη αποτελεί την πιο συνήθη κακοήθη νεοπλασία στους άνδρες, δεν αποτελεί και την κύριααιτίαθανάτου,

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Χ. Πάνος Σόλωνος 66, 106 80 Αθήνα Τηλ., Fax: 210 3637 247

Γεώργιος Χ. Πάνος Σόλωνος 66, 106 80 Αθήνα Τηλ., Fax: 210 3637 247 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ online www.haoms.org Τόμος 0, Τεύχος, Δεκέμβριος 009 ISSN 08-89 X Τετραμηνιαίο Επιστημονικό Περιοδικό Διευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

Οι σκοποί της Εταιρείας μας είναι επιστημονικοί και κοινωνικοί και αφορούν στην:

Οι σκοποί της Εταιρείας μας είναι επιστημονικοί και κοινωνικοί και αφορούν στην: Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη νεοπλασματική νόσο που προσβάλλει τις γυναίκες, με αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο για την ίδια την ασθενή, αλλά και για το οικογενειακό και φιλικό της περιβάλλον.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΟΜΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟ-ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ.

ΕΚΤΟΜΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟ-ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. ΕΚΤΟΜΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟ-ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. Πρόληψη και Θεραπευτικές Προσεγγίσεις του Καρκίνου του Πνεύμονα

Διαβάστε περισσότερα

Εντοπίζεται συνήθως τυχαία διότι δεν εκδηλώνεται με πόνο. Εξαίρεση αποτελούν κάποιες πολύ σπάνιες προχωρημένες περιπτώσεις.

Εντοπίζεται συνήθως τυχαία διότι δεν εκδηλώνεται με πόνο. Εξαίρεση αποτελούν κάποιες πολύ σπάνιες προχωρημένες περιπτώσεις. 8SELIDO ENTIPO AGALIAZO.indd 1 Εισαγωγή Το έντυπο που κρατάτε στα χέρια σας έχει γραφτεί για να ρίξει φως στα σημαντικά σημεία για τον καρκίνου του θυρεοειδούς ο οποίος αποτελεί έναν από τους πιο σπάνιους

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ Ορισμός : Μεσοθωράκιο είναι ο εξωυπεζωκοτικός χώρος που παρεμβάλλεται μεταξύ των πνευμόνων Περιλαμβάνει την καρδιά και τα μεγάλα αγγεία, το περικάρδιο,

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω;

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; MegalakriaBroshure.indd 1 17/11/2010 1:27:39 μμ Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΥΔΡΟΚΗΛΗ Είναι η συλλογή υγρού μεταξύ των πετάλων του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ

ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ Του Δρ. Κωνσταντίνου Δ. Στρατηγού Δ/ντού Ορθοπαιδικής Επανορθωτικής Χειρουργικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ (PATHOLOGY) Πρόδρομος Χυτίρογλου Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής Tμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ (PATHOLOGY) Πρόδρομος Χυτίρογλου Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής Tμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ (PATHOLOGY) Πρόδρομος Χυτίρογλου Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής Tμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ. Παθολογική Ανατομική εξέταση των δομικών αλλοιώσεων

Διαβάστε περισσότερα

Πολύποδες χοληδόχου κύστης: Τι είναι και ποιά η αντιμετώπιση τους.

Πολύποδες χοληδόχου κύστης: Τι είναι και ποιά η αντιμετώπιση τους. Πολύποδες χοληδόχου κύστης: Τι είναι και ποιά η αντιμετώπιση τους. Οι πολύποδες της χοληδόχου κύστης είναι ένα σύνηθες εύρημα στις διαγνωστικές εξετάσεις στην πλειονότητα των ασθενών. Οι πολύποδες στην

Διαβάστε περισσότερα

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι η συχνότερη μορφή γυναικολογικού καρκίνου στις ΗΠΑ ( 6% όλων των νεοδιαγνωσθέντων καρκίνων στις γυναίκες). Η πρόγνωση είναι σχετικά καλή καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ο HPV; Μετάδοση Η μετάδοση του HPV μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους:

Τι είναι ο HPV; Μετάδοση Η μετάδοση του HPV μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους: Τι είναι ο HPV; Ο HPV (Human Pappiloma Virus) είναι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Είναι μια από τις πιο συχνές σεξουαλικώς μεταδιδόμενες μολύνσεις στον άνθρωπο. Ο HPV είναι ο πιο συχνά σεξουαλικά μεταδιδόμενος

Διαβάστε περισσότερα

φυσιολογικό δέρμα - 1

φυσιολογικό δέρμα - 1 φυσιολογικό δέρμα -1 Επιδερμίδα (επιθήλιο, εξωδερμική προέλευση) Α Α Α Μ θηλώδες χόριο (επιπολής) ακανθωτή στιβάδα βασική στιβάδα χόριο Μ = Μελανοκύτταρο (νευροεξωδερμική προέλευση, νευρική ακρολοφία)

Διαβάστε περισσότερα

ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Α ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ»

ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Α ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» 8ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 18-21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2007 ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Α ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΠΙΘΑΝΗ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗ Ψηλαφητή

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης Διδάσκοντες Ιωάννης Β. Φεζουλίδης Καθηγητής Μαριάννα Βλυχού Αναπλ. Καθηγήτρια Έφη Καψαλάκη Αναπλ. Καθηγήτρια Αικατερίνη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΓΕΝΙΚΑ: Αποτελούν τη μειονότητα των όγκων που απαντώνται στη σπονδυλική στήλη, καθότι οι περισσότεροι είναι αποτέλεσμα μεταστατικής νόσου ή συστηματικής παθήσεως (μυέλωμα,

Διαβάστε περισσότερα

Χαράλαμπος Κ Σταθόπουλος. Ογκολογικό Τμήμα - ιευθυντής ΕΣΥ

Χαράλαμπος Κ Σταθόπουλος. Ογκολογικό Τμήμα - ιευθυντής ΕΣΥ Γυναίκα 53 ετών με ιστορικό ca ωοθηκών, αυξανόμενη τιμή CA 125, και λεμφαδενοπάθεια τραχήλου - μεσοθωρακίου με μετρίου βαθμού ανοσολογική διέγερση. Χαράλαμπος Κ Σταθόπουλος Ογκολογικό Τμήμα - ιευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα. Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής

Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα. Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής Κλινικής Γ.Ν.Ν.Γ.Παπανικολάου Καρκίνος Πνεύμονα Πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις ΗΠΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι συχνοί και αποτελούν το συχνότερο ενδοκρινολογικό πρόβλημα σε πολλές χώρες. Οι πιθανότητες ότι κάποιος θα ανακαλύψει έναν τουλάχιστον όζο θυρεοειδούς είναι 1 στις 10 ενώ σε

Διαβάστε περισσότερα

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ Κ. ΣΥΚΙΩΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Γ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ-ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ - ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ του καρκίνου του

Διαβάστε περισσότερα

Νεφροβλάστωμα (Wilms )

Νεφροβλάστωμα (Wilms ) Νεφροβλάστωμα (Wilms ) Γιώργος Σπυρίδης Παιδοχειρουργός Ειδικός Παιδοχειρουργικής Ογκολογίας Επιδημιολογία 2η πιο συχνή συμπαγής ενδοκοιλιακή κακοήθεια 7.6 νέα περιστατικά ανα 1 εκατ. παιδιά κάτω των 15

Διαβάστε περισσότερα

Η ανίχνευση νεφρικών όγκων αυξάνει περίπου κατα 1% κατ' έτος. Η τυχαία ανεύρεση μικρών όγκων είναι σήμερα η πλειονότητα των νεφρικών όγκων.

Η ανίχνευση νεφρικών όγκων αυξάνει περίπου κατα 1% κατ' έτος. Η τυχαία ανεύρεση μικρών όγκων είναι σήμερα η πλειονότητα των νεφρικών όγκων. Ενδείξεις και περιορισμοί στη διαδερμική βιοψία των νεφρικών μαζών Αδαμόπουλος Βασίλειος Md.- FEBU Επιμ.Β' Γ.Ν.Καβάλας- Ουρολογική Κλινική Το Πρόβλημα... Η ανίχνευση νεφρικών όγκων αυξάνει περίπου κατα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ στόμα Η Στοματολογία αποτελεί σημαντικό μέρος της Παθολογίας

ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ στόμα Η Στοματολογία αποτελεί σημαντικό μέρος της Παθολογίας ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Αν και το στόμα αποτελεί μικρό τμήμα του σώματος είναι στόχος πολυάριθμων νόσων, τοπικών και συστηματικών Νοσήματα βλεννογόνου στόματος Νοσήματα χειλέων Νοσήματα σιαλογόνων αδένων Νοσήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ Ορισμός : Μεσοθωράκιο είναι ο εξωυπεζωκοτικός χώρος που παρεμβάλλεται μεταξύ των πνευμόνων Περιλαμβάνει την καρδιά και τα μεγάλα αγγεία, το περικάρδιο,

Διαβάστε περισσότερα

19. ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΑΙΔΟΙΟΥ

19. ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΑΙΔΟΙΟΥ Το 1998 η FIGO (International Federation of Gynecology and Obstetrics) στην ετήσια έκθεση της ανέφερε ότι ο καρκίνος του αιδοίου αποτελούσε το 5% των κακοήθων νεοπλασμάτων του γυναικείου γεννητικού συστήματος.

Διαβάστε περισσότερα

15/1/2018. Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/ ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο

15/1/2018. Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/ ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο Η χρήση του PET CT στην Ογκολογία και όχι μόνο Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/2017 11ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο 1 Τι είναι το PET SCAN; Η Pet scan (pozitron emission

Διαβάστε περισσότερα

www.cirse.org Επεμβατική Ογκολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική

www.cirse.org Επεμβατική Ογκολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Επεμβατική Ογκολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική www.cirse.org Cardiovascular and Interventional Radiological Society of Europe Cardiovascular and Interventional

Διαβάστε περισσότερα

Συχνότητα. Άντρες Γυναίκες 5 1. Νεαρής και μέσης ηλικίας

Συχνότητα. Άντρες Γυναίκες 5 1. Νεαρής και μέσης ηλικίας Η αιτιολογία της πάθησης είναι άγνωστη, αν και έχει μεγάλη σχέση με το κάπνισμα καθώς το 90% των ασθενών είναι ενεργείς καπνιστές Συχνότητα Άντρες Γυναίκες 5 1 Νεαρής και μέσης ηλικίας Στο 60% των περιπτώσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ρήξη του Επιχείλιου Χόνδρου του Ώμου και Βλάβες SLAP

Ρήξη του Επιχείλιου Χόνδρου του Ώμου και Βλάβες SLAP Ρήξη του Επιχείλιου Χόνδρου του Ώμου και Βλάβες SLAP Τι είναι οι σύνδεσμοι και ο επιχείλιος χόνδρος στον ώμο; Η γληνοβραχιόνια άρθρωση του ώμου είναι μία σφαιροειδής ενάρθρωση που σχηματίζεται από την

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ. Η κακοήθης νεοπλασία του νεφρού αποτελεί το 3 % των νεοπλασμάτων του ενήλικα. Ασυνήθης είναι η εμφάνιση του σε ηλικίες κάτω των

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ. Η κακοήθης νεοπλασία του νεφρού αποτελεί το 3 % των νεοπλασμάτων του ενήλικα. Ασυνήθης είναι η εμφάνιση του σε ηλικίες κάτω των ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ. Η κακοήθης νεοπλασία του νεφρού αποτελεί το 3 % των νεοπλασμάτων του ενήλικα. Ασυνήθης είναι η εμφάνιση του σε ηλικίες κάτω των 40 ετών και τυπικά εμφανίζεται στην πέμπτη και έκτη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΔΙΑΛΕΥΚΑΝΣΗ ΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΔΙΑΛΕΥΚΑΝΣΗ ΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΔΙΑΛΕΥΚΑΝΣΗ ΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ Η Χειρουργική προσέγγιση του Μελανώματος Χρ. Σ. Κοσμίδης, Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ, Γ Χειρουργική Κλινική, ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ Μελάνωμα-Αρχική προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Οι επιπλοκές του διαβήτη στον άκρο πόδα αποτελούν μια από τις συχνότερες αιτίες: νοσηρότητας,

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Χειρουργός Μαστού Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο

Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Χειρουργός Μαστού Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Χειρουργός Μαστού Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο 19 ος αιώνας Σήμερα Μαστεκτομή Τεταρτεκτομή Τμηματεκτομή Ογκεκτομή Ο Dr. Charles Hewitt Moore στα 1867 θέτει τις αρχές της χειρουργικής

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ

ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 Δ. Τσίντζας, Γ. Γερνάς, Π. Πλυτά Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής και Κοινωνικής Αποκατάστασης (Κ.Α.Φ.Κ.Α.) Αμφιλοχίας. Εισαγωγή Το παραπληρωματικό

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγική Xηµειοθεραπεία (Neoadjuvant) στον Καρκίνο του Πνεύµονα

Εισαγωγική Xηµειοθεραπεία (Neoadjuvant) στον Καρκίνο του Πνεύµονα Εισαγωγική Xηµειοθεραπεία (Neoadjuvant) στον Καρκίνο του Πνεύµονα Άντζελ Ιακώβ Πνευµονολόγος Νεφρολόγος Παθολόγος Συντονιστής Διευθυντής Πνευµονολογικής Ογκολογικής Κλινικής Βρογχοσκοπικού Τµήµατος Αντικαπνιστικού

Διαβάστε περισσότερα

Ρινικοί πολύποδες και αντιμετώπιση

Ρινικοί πολύποδες και αντιμετώπιση Ρινικοί πολύποδες και αντιμετώπιση TΟΥ ΔΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΥΜΕΩΝΙΔΗ* Οι ρινικοί πολύποδες είναι οιδηματώδεις μάζες που δημιουργούνται από το βλεννογόνο της μύτης σαν αποτέλεσμα χρόνιας φλεγμονής. Έχουν την

Διαβάστε περισσότερα

1 O Διεθνές σεμινάριο

1 O Διεθνές σεμινάριο Β' ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΙΚΗ Κλινικη ΑΠΘ 1 O Διεθνές σεμινάριο παθήσεων σιελογόνων αδένων Νοσοκομείο Παπαγεωργίου ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 4-5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2011 ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΙΕΛΟΓΟΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 30 / 03 /2018 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Β

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 30 / 03 /2018 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Β ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 30 / 03 /2018 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Αρ. πρωτ. : Γ1β/ΓΠ/οικ.26856 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Β Ταχ. Διεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος του Λάρυγγα

Καρκίνος του Λάρυγγα Καρκίνος του Λάρυγγα Ο λάρυγγας βρίσκεται ανατομικά σε συνέχεια με τη ρινική / στοματική κοιλότητα και αποτελεί την είσοδο της αεραγωγού. Η τραχεία και οι πνευμόνες βρίσκονται προς τα κάτω ενώ προς τα

Διαβάστε περισσότερα

Στελεχιαία αναισθησία

Στελεχιαία αναισθησία ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Στελεχιαία αναισθησία Ενδείξεις και εφαρμογές Ν. Θεολόγη-Λυγιδάκη, Επικ. Καθηγήτρια ΣΓΠΧ Στελεχιαία αναισθησία Είναι η τοπική αναισθησία ενός μεγάλου νευρικού στελέχους Συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

Δρόσος Βασίλειος Ειδικευόμενος χειρουργικής θώρακος ΓΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ

Δρόσος Βασίλειος Ειδικευόμενος χειρουργικής θώρακος ΓΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ Δρόσος Βασίλειος Ειδικευόμενος χειρουργικής θώρακος ΓΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ Γένικά στοιχεία ανατομίας Δύο μεσολόβιες σχισμές στον δεξιό πνεύμονα : μικρή-οριζόντια μεγάλη-λοξή Τον χωρίζουν σε 3 λοβούς Άνω Μέσο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΣΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

ΜΑΣΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΑΣΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Τι είναι η μαστολογία? Μαστολογία είναι ο κλάδος της ιατρικής πού ασχολείται με τον μαστικό αδένα (μαστός) και τις παθήσεις αυτού. Τι είναι ο μαστός? Ο Μαστός αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΗΣΕΙΣ - ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΒΛΕΦΑΡΩΝ

ΠΑΘΗΣΕΙΣ - ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΒΛΕΦΑΡΩΝ ΠΑΘΗΣΕΙΣ - ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΒΛΕΦΑΡΩΝ Δερματοχάλαση βλεφάρων Βλεφαροπλαστική Καθώς τα χρόνια περνούν τα βλέφαρα μπορεί να φαίνονται «γερασμένα» και «σακουλιασμένα», καθώς το δέρμα τους χαλαρώνει και «περισσεύει»,

Διαβάστε περισσότερα

Πρώιμος καρκίνος μαστού. Σπύρος Μηλιαράς MD, MRCS(Glasg), AFRCS(Edin) Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ Α Χειρουργική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ Παπαγεωργίου

Πρώιμος καρκίνος μαστού. Σπύρος Μηλιαράς MD, MRCS(Glasg), AFRCS(Edin) Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ Α Χειρουργική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ Παπαγεωργίου Πρώιμος καρκίνος μαστού Σπύρος Μηλιαράς MD, MRCS(Glasg), AFRCS(Edin) Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ Α Χειρουργική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ Παπαγεωργίου Ορισμός.. Πρώιμος καρκίνος του μαστού είναι η νόσος που

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι η διαδικασία τοποθέτησης των εμφυτευμάτων και της προσθετικής αποκατάστασης ;

Ποια είναι η διαδικασία τοποθέτησης των εμφυτευμάτων και της προσθετικής αποκατάστασης ; Τι είναι τα εμφυτεύματα; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις τοποθέτησης των εμφυτευμάτων; Υπάρχει κάποιος κίνδυνος για την υγεία; Ποια είναι η διαδικασία τοποθέτησης των εμφυτευμάτων και της προσθετικής αποκατάστασης

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΦΥΓΟΝΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΚΡΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΡΟΦΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ.

ΙΑΦΥΓΟΝΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΚΡΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΡΟΦΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ. ΙΑΦΥΓΟΝΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΚΡΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΡΟΦΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ (CT)( N.Λασανιάνος, Ν.Κανακάρης, Α.Παπαθανασόπουλος, Π.Γιαννούδης 65o Πανελλήνιο

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος του θυρεοειδή αδένα τι πρέπει να γνωρίζετε

Καρκίνος του θυρεοειδή αδένα τι πρέπει να γνωρίζετε Καρκίνος του θυρεοειδή αδένα τι πρέπει να γνωρίζετε Στο άκουσμα της, η λέξη καρκίνος και μόνο, προκαλεί φόβο και αναστάτωση. Δεν πρέπει όμως, ειδικά όσο αφορά τον καρκίνο του θυρεοειδή αδένα που ως επί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΟΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ DNA ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΤΙΚΗΣ ΚΥΤΑΡΡΟΜΕΤΡΙΑΣ ΜΕ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ.

ΠΛΟΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ DNA ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΤΙΚΗΣ ΚΥΤΑΡΡΟΜΕΤΡΙΑΣ ΜΕ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ. ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΜΕ ΑΝΑΛΥΣΗ 1 Hepatobiliary and Pancreatic Surgical Department, Oxford Radcliffe Hospitals NHS Foundation Trust, UK., 2 Institute of Liver Studies, King s College Hospital, School of Medicine,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ Κάθε χρόνο περίπου 200.000 νέοι ασθενείς διαγιγνώσκονται με Ανεύρυσμα Κοιλιακής Αορτής. Είναι γνωστό επίσης, ότι η ρήξη του Ανευρύσματος Κοιλιακής Αορτής οδηγεί σε ποσοστό τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση της βιοχημικής υποτροπής στον καρκίνο του προστάτη

Διαχείριση της βιοχημικής υποτροπής στον καρκίνο του προστάτη Μωυσίδης Κυριάκος Λέκτορας Ουρoλογίας Β ουρολογική κλινική του Α.Π.Θ. Διευθυντής Καθηγητής Ε. Ιωαννίδης Διαχείριση της βιοχημικής υποτροπής στον καρκίνο του προστάτη Καρκίνος του προστάτη Yπάρχει κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Η Αρθροσκόπηση της Ποδοκνημικής Άρθρωσης

Η Αρθροσκόπηση της Ποδοκνημικής Άρθρωσης Η Αρθροσκόπηση της Ποδοκνημικής Άρθρωσης Ανατομική της Ποδοκνημικής Άρθρωσης Η ποδοκνημική άρθρωση είναι η άρθρωση που σχηματίζεται στη θέση σύνδεσης τριών οστών: του κάτω άκρου της περόνης προς τα έξω

Διαβάστε περισσότερα

Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ.

Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. Εκτεταμένη εκτομή για καρκίνο του πνεύμονα: Πλακώδες καρκίνωμα του κάτω λοβού του δεξιού πνεύμονα με διήθηση του θωρακικού τοιχώματος, του διαφράγματος και του θόλου του ήπατος Χριστόφορος Ν. Φορούλης

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος του Γόνατος και η Συνδεσμοπλαστική

Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος του Γόνατος και η Συνδεσμοπλαστική Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος του Γόνατος και η Συνδεσμοπλαστική Ποιά είναι η ανατομική κατασκευή του γόνατος; Η άρθρωση του γόνατος σχηματίζεται από το μηριαίο οστό και από την κνήμη. Τα άκρα των οστών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ Ορισμός : Μεσοθωράκιο είναι ο εξωυπεζωκοτικός χώρος που παρεμβάλλεται μεταξύ των πνευμόνων Περιλαμβάνει την καρδιά και τα μεγάλα αγγεία, το περικάρδιο,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. Δ. Τσίντζας, Γ. Γερνάς, Π.

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. Δ. Τσίντζας, Γ. Γερνάς, Π. Σχήμα 1: Η πορεία του Παρουσίαση Περιστατικού Εικ. 2: Πτερυγοειδής (ΑΡ) ωμοπλάτη Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής. Το παραπληρωματικό νεύρο, που είναι ένα κυρίως κινητικό νεύρο,

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία του προστάτη σε ζώνες κατά McNeal

Ανατομία του προστάτη σε ζώνες κατά McNeal 15/1/2018 Νέα απεικονιστική προσέγγιση του καρκίνου του προστάτη. Θέσεις και περιορισμοί του σύγχρονου ακτινολόγου. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΣΟΦΙΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Ακτινολογικό Εργαστήριο Νοσ.Παπαγεωργίου ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου

Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου Γεώργιος Χ. Σωτηρόπουλος, MD, PhD, FACS, FEBS Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Essen Αν. Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ Αθήνα 11.11.2017 Αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρός. Ουρογεννητικό Σύστημα στον Άνδρα. . Ουρητήρας Κύστη. Σπερματοδόχος Κύστη. Ουρήθρα. Προστάτης Όρχις

Νεφρός. Ουρογεννητικό Σύστημα στον Άνδρα. . Ουρητήρας Κύστη. Σπερματοδόχος Κύστη. Ουρήθρα. Προστάτης Όρχις Κακοήθεις Παθήσεις Προστάτου Νεφρός Ουρογεννητικό Σύστημα στον Άνδρα. Ουρητήρας Κύστη Σπερματοδόχος Κύστη Προστάτης Όρχις Ουρήθρα ρ Ουροδόχος κύστις-ουρήθρα Προστάτης.. Ουροδόχος κύστις Σπερματοδόχος κύστις

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα

Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα Το σύνδροµο του καρπιαίου σωλήνα είναι µία συνήθης αιτία πόνου και διαταραχής της αισθητικότητας στα χέρια. Οφείλεται σε πίεση του µέσου νεύρου στην περιοχή του καρπού. Στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Τι είναι ο υδροκέφαλος παθολογική αύξηση της ποσότητας εγκεφαλονωτιαίου υγρού εντός της κρανιακής κοιλότητας που αντανακλά σε αύξηση των διαστάσεων των κοιλιών του εγκεφάλου. Η

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΟΡΘΟΥ ΤΑ «ΜΥΣΤΙΚΑ» ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΟΡΘΟΥ ΤΑ «ΜΥΣΤΙΚΑ» ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΟΡΘΟΥ ΤΑ «ΜΥΣΤΙΚΑ» ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Εισαγωγή Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την τρίτη αιτία διεθνώς, θανάτων από κακοήθη νόσο. Ο λόγος είναι ότι οι πολύποδες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΕΚ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΕΚ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΕΚ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ M. Rouprêt, R. Zigeuner, J. Palou, A. öhle, E. Kaasinen, M. abjuk, R. Sylvester, W. Oosterlinck Eur Urol 2011 Apr;59(4):584-94

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αλίκη Τσερκέζογλου, Γυναικολόγος Ογκολόγος, Τέως Συντονίστρια Διευθύντρια Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», Συνεργάτις Ευρωκλινική Αθηνών

Γράφει: Αλίκη Τσερκέζογλου, Γυναικολόγος Ογκολόγος, Τέως Συντονίστρια Διευθύντρια Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», Συνεργάτις Ευρωκλινική Αθηνών Γράφει: Αλίκη Τσερκέζογλου, Γυναικολόγος Ογκολόγος, Τέως Συντονίστρια Διευθύντρια Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», Συνεργάτις Ευρωκλινική Αθηνών Ο καρκίνος του ενδομητρίου αναπτύσσεται στο ενδομήτριο, που

Διαβάστε περισσότερα

Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς

Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς Πια είναι η καλύτερη μέθοδος θεραπείας; Κιρσοί είναι το αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Επιμέλεια: Μαρία Κωστάκη, Βασιλική Νικολάου, Αλέξανδρος Ι. Στρατηγός *Οι οδηγίες αυτές βασίζονται σε δημοσιευμένες κατευθυντήριες

Διαβάστε περισσότερα

Τι θα προτείνατε σε έναν υγιή 71-χρονο με ένα ενδοφυτικό νεφρικό όγκο 5 cm; Ριζική νεφρεκτομή

Τι θα προτείνατε σε έναν υγιή 71-χρονο με ένα ενδοφυτικό νεφρικό όγκο 5 cm; Ριζική νεφρεκτομή Τι θα προτείνατε σε έναν υγιή 71-χρονο με ένα ενδοφυτικό νεφρικό όγκο 5 cm; Ριζική νεφρεκτομή Dr. med. Αποστολος Π. Λαμπαναρης MD, PhD Χειρουργός Ουρολόγος Πιστοποιημένος Χειρουργός Ρομποτικής Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ρήξη του Τενοντίου Πετάλου του Ώμου: Γενικές Πληροφορίες

Ρήξη του Τενοντίου Πετάλου του Ώμου: Γενικές Πληροφορίες Ρήξη του Τενοντίου Πετάλου του Ώμου: Γενικές Πληροφορίες Ποιά είναι η ανατομική κατασκευή του ώμου; Η άρθρωση του ώμου σχηματίζεται από την σύνδεση τριών οστών: του βραχιονίου, της ωμοπλάτης και της κλείδας.

Διαβάστε περισσότερα

Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική

Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Επεμβατική Ακτινολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Τα τελευταία 20 χρόνια, η Επεμβατική Ακτινολογία παρουσιάζει διαρκή εξέλιξη και αποτελεί μία πολύτιμη

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Πυελική μάζα Επιδημιολογία Η πυελική μάζα είναι ένα σχετικά συχνό κλινικό εύρημα. Σε αρκετές περιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Η σημασία της σωματικής εικόνας και της σεξουαλικής υγείας προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά σε μεγάλες ηλικίες Ενδιαφέρουσες περιπτώσεις

Η σημασία της σωματικής εικόνας και της σεξουαλικής υγείας προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά σε μεγάλες ηλικίες Ενδιαφέρουσες περιπτώσεις Η σημασία της σωματικής εικόνας και της σεξουαλικής υγείας προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά σε μεγάλες ηλικίες Ενδιαφέρουσες περιπτώσεις Ε.ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Ν. ΠΕΙΤΣΙΔΗΣ,ΑΧ. ΚΑΨΗΜΑΛΗΣ, Γ. ΔΟΥΝΙΑΣ,Χ. ΛΑΧΑΝΑ,Δ.

Διαβάστε περισσότερα

Ασυνήθεις χωροκατακτητικές επεξεργασίες παραφαρυγγικού χώρου. Παρουσίαση δύο περιστατικών

Ασυνήθεις χωροκατακτητικές επεξεργασίες παραφαρυγγικού χώρου. Παρουσίαση δύο περιστατικών Ωτορινολαρυγγολογία - Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου: τεύχος 39, Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2010, σελίδες 26-30 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΑΡΘΡΟ Ασυνήθεις χωροκατακτητικές επεξεργασίες παραφαρυγγικού χώρου.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΣΩΣΗ Η ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΣΕ ΣΟΒΑΡΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

ΔΙΑΣΩΣΗ Η ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΣΕ ΣΟΒΑΡΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΔΙΑΣΩΣΗ Η ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΣΕ ΣΟΒΑΡΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Χατζώκος Γ. Ιπποκράτης Οι ακρωτηριασμοί στην Ορθοπαιδική αποτελούν την έσχατη λύση για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων ενός άκρου το οποίο είναι αδύνατον

Διαβάστε περισσότερα

Οι Μηνίσκοι του Γόνατος και η Αρθροσκοπική Mηνισκεκτομή

Οι Μηνίσκοι του Γόνατος και η Αρθροσκοπική Mηνισκεκτομή Οι Μηνίσκοι του Γόνατος και η Αρθροσκοπική Mηνισκεκτομή Τι είναι οι μηνίσκοι του γόνατος; Οι μηνίσκοι του γόνατος είναι ινοχόνδρινοι δίσκοι σχήματος C οι οποίοι παρεμβάλλονται μεταξύ του μηριαίου και της

Διαβάστε περισσότερα

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας Ρευματολογία Ψωριασική Αρθρίτιδα Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας Τι είναι η ψωριασική αρθρίτιδα; Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που προσβάλλει τις αρθρώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Κακοήθη νεοπλάσματα Κεφαλής & Τραχήλου. Βασικές Αρχές Χειρουργικής Προσέγγισης. Θάνος Μπίμπας Α ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών

Κακοήθη νεοπλάσματα Κεφαλής & Τραχήλου. Βασικές Αρχές Χειρουργικής Προσέγγισης. Θάνος Μπίμπας Α ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Κακοήθη νεοπλάσματα Κεφαλής & Τραχήλου Βασικές Αρχές Χειρουργικής Προσέγγισης Θάνος Μπίμπας Α ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Αρχική Προσέγγιση Αντιμετώπιση πρωτοπαθούς εστίας +/- αντιμετώπιση τραχήλου

Διαβάστε περισσότερα

Parotidectomy - Theory into practice.

Parotidectomy - Theory into practice. Otorhinolaryngologia - Head and Neck Surgery Issue 45, July - August - September 2011, pages 16-24 MINI REVIEW Parotidectomy - Theory into practice. Παρωτιδεκτομή - Απο τη θεωρία στην πράξη Αργύρης Θ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΜΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΝ Α Π Λ Η Ρ Ω Τ Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ϊ Σ ΤΑΜ Ε Ν Η ΟΥ Ρ ΟΛΟ Γ Ι ΚΟΥ- Ο Γ ΚΟΛΟ Γ Ι ΚΟΥ Τ Μ Η Μ ΑΤΟ Σ ΑΝ Θ «Θ Ε ΑΓ Ε Ν Ε Ι Ο» ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Βασική

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ Αποτελεί τον μυοσκελετικό άξονα στήριξης του κορμού με κύριο οστικό στοιχείο τους σπονδύλους και την παράλληλη συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

Βλάβες του Αρθρικού Χόνδρου του Γόνατος: Διάγνωση και Αντιμετώπιση

Βλάβες του Αρθρικού Χόνδρου του Γόνατος: Διάγνωση και Αντιμετώπιση Βλάβες του Αρθρικού Χόνδρου του Γόνατος: Διάγνωση και Αντιμετώπιση Τι είναι ο αρθρικός χόνδρος; Ο αρθρικός χόνδρος είναι ένας στιλπνός, ομαλός, λείος και ανάγγειος ιστός που καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Η ανάπτυξη φλεγμονής στο διαβητικό άκρο πόδα αποτελεί μια από τις συχνότερες

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργός Οφθαλμίατρος/Παιδοφθαλμίατρος. Consultant Paediatric Ophthalmologist/St James University Hospital/Leeds/UK

Χειρουργός Οφθαλμίατρος/Παιδοφθαλμίατρος. Consultant Paediatric Ophthalmologist/St James University Hospital/Leeds/UK Ευάγγελος Δρίμτζιας MD PhD Χειρουργός Οφθαλμίατρος/Παιδοφθαλμίατρος Consultant Paediatric Ophthalmologist/St James University Hospital/Leeds/UK Πώς αναπτύσσεται η πάθηση Οι οφθαλμοί αναπτύσσονται στη διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI)

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Τι είναι το σύνδροµο µηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης; Φυσιολογικά, η κεφαλή του ισχίου δεν προσκρούει στο χείλος της κοτύλης κατά

Διαβάστε περισσότερα

Κουμανίδου Χρυσούλα Συντονίστρια Διευθύντρια

Κουμανίδου Χρυσούλα Συντονίστρια Διευθύντρια Κουμανίδου Χρυσούλα Συντονίστρια Διευθύντρια Καλοήθη Κακοήθη Συγγενές Φλεγμονώδες Αγγειακό Νεοπλαστικό Διόγκωση Ιστορικό Κλινική εικόνα Ηλικία Εντόπιση Ατελής σύγκλειση τμήματος του θυρεογλωσσικού πόρου

Διαβάστε περισσότερα