ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πρακτική Εφαρµογή των Οντολογιών ως Εργαλεία Αναπαράστασης και ιαχείρισης Γνώσης στην Ηλεκτρονική Υγεία ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Κ. ΚΟΡΜΠΑΚΗΣ Α.Ε.Μ. : 73 ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ : ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΓΓΕΛΙ ΗΣ - Επίκουρος Καθηγητής Π..Μ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ - Επίκουρος Καθηγητής Π..Μ. Κοζάνη, Μάρτιος 2012

2 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πρακτική Εφαρµογή των Οντολογιών ως Εργαλεία Αναπαράστασης και ιαχείρισης Γνώσης στην Ηλεκτρονική Υγεία ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Κ. ΚΟΡΜΠΑΚΗΣ Α.Ε.Μ. : 73 ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ : ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΓΓΕΛΙ ΗΣ - Επίκουρος Καθηγητής Π..Μ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ - Επίκουρος Καθηγητής Π..Μ. ΣΥΝΕΠΙΒΛΕΠΩΝ : ρ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑ ΗΜΗΤΡΙΟΥ Εγκρίθηκε από την τριµελή εξεταστική επιτροπή την..... ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΓΓΕΛΙ ΗΣ Επίκουρος Καθηγητής Π..Μ.... ήµητρα Κακλαµάνη Αν. Καθηγήτρια Ε.Μ.Π.... Καθηγητής Ε.Μ.Π. Κοζάνη, Μάρτιος 2012

3 ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πρακτική Εφαρµογή των Οντολογιών ως Εργαλεία Αναπαράστασης και ιαχείρισης Γνώσης στην Ηλεκτρονική Υγεία ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Κ. ΚΟΡΜΠΑΚΗΣ Α.Ε.Μ. : ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Κ. ΚΟΡΜΠΑΚΗΣ Copyright ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Κ. ΚΟΡΜΠΑΚΗΣ 2012 Με επιφύλαξη παντός δικαιώµατος. All rights reserved.

4 Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Η παρούσα διπλωµατική εργασία εκπονήθηκε στο Τµήµα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστηµίου υτικής Μακεδονίας από τον υπογράφοντα, το ακαδηµαϊκό έτος , στα πλαίσια της κατεύθυνσης ειδίκευσης των Προηγµένων Εφαρµογών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών. Σκοπός της εργασίας είναι η ανάλυση των χαρακτηριστικών γνωρισµάτων των οντολογιών του Σηµασιολογικού Ιστού (Semantic Web) και η διερεύνηση των δυνατοτήτων πρακτικής εφαρµογής και αξιοποίησής τους, ως εργαλεία αναπαράστασης και διαχείρισης γνώσης στον τοµέα της ηλεκτρονικής υγείας (ehealth). Έτσι, αρχικά έγινε έρευνα για υπάρχουσες εργασίες και εργαλεία που έχουν ήδη αναπτυχθεί από την επιστηµονική κοινότητα, όπου συνδυάζονται οι οντολογίες και ο Σηµασιολογικός Ιστός µε την ηλεκτρονική υγεία και παρουσιάστηκαν τα βασικά τους χαρακτηριστικά. Επιπλέον, αναπτύχθηκε µε τη γλώσσα αναπαράστασης οντολογιών OWL (Web Ontology Language) και το εργαλείο ανάπτυξης και διαχείρισης οντολογιών Protégé, µια οντολογία που περιλαµβάνει την απεικόνιση των περιεχοµένων και τη δοµή µιας ηλεκτρονικής έξυπνης κάρτας υγείας (health card) και έγινε ανάλυση της οντολογίας βιοϊατρικών όρων ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ, η οποία αναπτύχθηκε από µια οµάδα γλωσσολόγων, γιατρών και πληροφορικών στα πλαίσια της συνεργασίας του Ερευνητικού Ακαδηµαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών και της NeuroSoft A.E. Τέλος, η οντολογία κάρτας υγείας που δηµιουργήθηκε και η οντολογία βιοϊατρικών όρων ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ χρησιµοποιήθηκαν αντιστοίχως σε µια πρακτική JAVA Based εφαρµογή και σε µια εφαρµογή τύπου client server, όπου αξιοποιούνται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε µιας σε συνδυασµό µε συγκεκριµένες τεχνολογίες Υπηρεσιών Ιστού και Προγραµµατιστικών ιεπαφών (APIs), µε στόχο την διαχείριση και την αναζήτηση ιατρικών, κατάλληλα οργανωµένων δεδοµένων και πληροφοριών. Παράλληλα αφήνονται ανοιχτές προοπτικές ουσιαστικής επέκτασης των χαρακτηριστικών των συγκεκριµένων µηχανισµών διαχείρισης των οντολογιών, προς την κατεύθυνση της υλοποίησης του οράµατος του Σηµασιολογικού Ιστού. i

5 Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ι Ε Σ Στο σηµείο αυτό, θα ήθελα να εκφράσω τις ειλικρινείς µου ευχαριστίες σε όλους όσους συνέβαλαν στο να έρθει εις πέρας η παρούσα προπτυχιακή διπλωµατική εργασία. Ιδιαίτερα θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα της εργασίας αυτής, επίκουρο καθηγητή κ. Παντελή Αγγελίδη για την πολύτιµη βοήθειά του και τη διαρκή υποστήριξή του, τόσο κατά τη διεξαγωγή της έρευνας όσο και κατά τη συγγραφή της παρούσας εργασίας, καθώς επίσης τον επίκουρο καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Στεργίου και τον διδάκτορα κ. Παπαδηµητρίου Ιωάννη για τις χρήσιµες συµβουλές τους και την καθοδήγησή τους καθ όλα τα στάδια διεκπεραίωσης της εργασίας. Τέλος, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες µου στην οικογένειά µου για την αµέριστη συµπαράσταση, βοήθεια και προ πάντων κατανόηση και ανοχή καθ όλο το χρονικό διάστηµα των σπουδών µου. Κοζάνη, Μάρτιος 2012 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΡΜΠΑΚΗΣ ii

6 Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η Ο Σηµασιολογικός Ιστός, σύµφωνα µε τον εµπνευστή του ιαδικτύου Tim Berners- Lee, θα αποτελέσει την εξέλιξη του Παγκόσµιου Ιστού και τη νέα γενιά του ιαδικτύου, όπου η πληροφορία θα διαθέτει δοµή και σηµασιολογία, έτσι ώστε να είναι δυνατή η αποδοτικότερη αναζήτηση, επεξεργασία και ενοποίηση των δεδοµένων, αλλά και η κατανόηση του περιεχοµένου των εγγράφων του Παγκόσµιου Ιστού από τους υπολογιστές. Οι οντολογίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του Σηµασιολογικού Ιστού, ως εργαλεία αναπαράστασης και διαχείρισης γνώσης και χρησιµοποιούνται ως το υπόβαθρο πάνω στο οποίο αναπτύσσονται και στην συνέχεια υλοποιούνται οι διάφορες εφαρµογές και υπηρεσίες ιστού. Το αντικείµενο της εργασίας αυτής είναι η µελέτη των δυνατοτήτων πρακτικής εφαρµογής των οντολογιών στον τοµέα της ηλεκτρονικής υγείας, η διερεύνηση έργων και οντολογιών που έχουν ήδη αναπτυχθεί στον τοµέα αυτό και η ανάπτυξη εφαρµογής, η οποία θα διαχειρίζεται µια οντολογία που θα περιλαµβάνει πληροφορίες βιοϊατρικού περιεχοµένου. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η εργασία περιλαµβάνει µια επισκόπηση των βασικότερων χαρακτηριστικών του Σηµασιολογικού Ιστού και των οντολογιών και αναλύει συγκεκριµένες οντολογίες και έργα που έχουν αναπτυχθεί στον τοµέα της ηλεκτρονικής υγείας. Επιπλέον, παρουσιάζει την ανάπτυξη και την υλοποίηση µιας υπηρεσίας ιστού για την διαχείριση της πληροφορίας που περιλαµβάνεται σε µια οντολογία, η οποία αποτελεί απεικόνιση ενός λεξικού βιοϊατρικών όρων. Τέλος, στην εργασία συµπεριλαµβάνεται η ανάπτυξη, µέσω του συντάκτη οντολογιών Protégé, µιας οντολογίας σε γλώσσα OWL, η οποία συγκεντρώνει όλες τις πληροφορίες που είναι αποθηκευµένες σε µια ηλεκτρονική έξυπνη κάρτα υγείας ασθενούς και ακολουθεί η διαχείριση της οντολογικής πληροφορίας και η εξαγωγή οντολογικής γνώσης µέσω της εφαρµογής διαδικασιών συλλογιστικής και µεθόδων επερωτήσεων από συγκεκριµένες προγραµµατιστικές διεπαφές. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙ ΙΑ : Σηµασιολογικός Ιστός, Οντολογίες, OWL, RDF, RDFS, SWRL, SQWRL, Υπηρεσίες Ιστού, SOAP, Protégé, Jena, API, Reasoning, Querying, SPARQL, Racer, Pellet, DIG, Έξυπνη Κάρτα Υγείας, Ηλεκτρονική Υγεία, ιαλειτουργικότητα. iii

7 A B S T R A C T The Semantic Web, according to the creator of the Internet Tim Berners-Lee, will be the evolution of the Web and the new generation of the Internet, where information will have structure and semasiology in order to allow efficient data searching, processing and integration and understanding the content of Web documents from the computers. Ontologies play a key role in the Semantic Web development, as tools for knowledge representation and management and used as the background on which we develop and then implement the various applications and web services. The object of this paper is to study the potential practical application of ontologies in e-health projects and the exploration of ontologies that have already been developed in this area and the application development, which will manage an ontology that includes biomedical information content. To this end, it includes an overview of the fundamentals of the Semantic Web and ontologies and analyze ontologies and specific projects developed in the field of ehealth. Moreover, it presents the development and implementation of a web service to manage the information contained in an ontology, which is a description of a dictionary of biomedical conditions. Finally, this paper, includes the development, through the Protégé ontology editor, of an ontology in OWL, which gathers all the information stored in an electronic smart health card and the ontological information management and extraction of ontological knowledge through reasoning processes and methods of querying from specific programming interfaces. Key Words : Semantic Web, Ontologies, OWL, RDF, RDFS, SWRL, SQWRL, Web Services, SOAP, Protégé, Jena, API, Reasoning, Querying, SPARQL, Racer, Pellet, DIG, Smart Health Card, ehealth, Interoperability. iv

8 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΟΛΟΓΟΣ... i ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... ii ΠΕΡΙΛΗΨΗ... iii ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... iv ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ... viii ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ... xi 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αντικείµενο της διπλωµατικής εργασίας ιάρθρωση της διπλωµατικής εργασίας Ο ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ Από τον Παγκόσµιο στο Σηµασιολογικό Ιστό Το όραµα του Σηµασιολογικού Ιστού Αρχιτεκτονική του Σηµασιολογικού Ιστού Τεχνολογίες του Σηµασιολογικού Ιστού Μεταδεδοµένα (Metadata) Οντολογίες (Ontologies) Πράκτορες (Agents) Περιγραφικές Λογικές (Description Logics) Αναπαράσταση Σηµασιολογικής Πληροφορίας Η γλώσσα XML Η γλώσσα XML Schema Το µοντέλο δεδοµένων RDF Η γλώσσα λεξιλογίου RDF Schema (RDFS) Η γλώσσα οντολογιών ιαδικτύου (OWL - Web Ontology Language) ΟΝΤΟΛΟΓΙΕΣ & ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ Οντολογίες Κατηγορίες Οντολογιών οµικά Στοιχεία Οντολογιών Γλώσσες Αναπαράστασης Οντολογιών Εργαλεία Ανάπτυξης & ιαχείριση Οντολογιών Protégé Τεχνολογίες Εξόρυξης Οντολογικής Γνώσης Γλώσσες Επερωτήσεων RQL SPARQL Συστήµατα Μετατροπής Σχηµάτων Γνώσης Προγραµµατιστικές ιεπαφές (APIs) Protégé-OWL API v

9 Jena API Συστήµατα ιαχείρισης Βάσεων Γνώσης Συλλογιστική Οντολογιών (Reasoning) Συστήµατα Συλλογιστικής Οντολογιών (Reasoners) Racer Fact Pellet KAON Κανόνες SWRL Η γλώσσα επερωτήσεων SQWRL Το SWRL Tab στο Protégé-OWL ΟΝΤΟΛΟΓΙΕΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΗΓΕΙΑ Πρότυπα στην Ηλεκτρονική Υγεία Σηµασιολογία στην Ηλεκτρονική Υγεία ιαλειτουργικότητα στην Ηλεκτρονική Υγεία Οντολογίες, Εργαλεία & Projects στην Ηλεκτρονική Υγεία Οντολογικά Έργα & Εργαλεία Ανοικτού Κώδικα Οντολογίες & Οντολογικά Έργα στην Ηλεκτρονική Υγεία Τρέχουσες Εργασίες Οντολογιών Ηλεκτρονικής Υγείας ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΜΕ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙΣΤΟΥ Υπηρεσίες Ιστού (Web Services) Αρχιτεκτονική Υπηρεσιών Ιστού Τεχνολογίες Υπηρεσιών Ιστού SOAP UDDI WSDL Ανάπτυξη Υπηρεσίας Ιστού για ιαχείριση Οντολογικής Γνώσης στην Ηλ.Υγεία Η οντολογία ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ Ο Περιηγητής της οντολογίας ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ Υλοποίηση της Υπηρεσίας ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕΣΩ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΙΕΠΑΦΩΝ Έξυπνες Κάρτες Υγείας (Smart Health Cards) Ανάπτυξη Οντολογίας Έξυπνης Κάρτας Υγείας στο Protégé ηµιρουργία Protégé Project Ορισµός & Ιεράρχηση Κλάσεων Περιγραφή Κλάσεων & Ιδιοτήτων Ορισµός Στιγµιοτύπων Ορισµός Κανόνων SWRL και Ερωτηµάτων SQWRL ιαγραµµατική Απεικόνιση Οντολογίας ιαδικασίες Συλλογιστικής (Reasoning) µέσω Protégé vi

10 6.2.8 ιαδικασίες Συλλογιστικής (Reasoning) µέσω του Protégé-OWL API Επερωτήσεις (Querying) SPARQL µέσω Protégé Επερωτήσεις (Querying) SPARQL µέσω του Jena API ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ & ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΝΑΦΟΡΕΣ & ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ vii

11 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΕΙΚΟΝΑ 1.1 Το λογότυπο της κοινοπραξίας ανάπτυξης του Σηµασιολογικού Ιστού...2 ΕΙΚΟΝΑ 2.1 Από τον Παγκόσµιο στον Σηµασιολογικό Ιστό...6 ΕΙΚΟΝΑ 2.2 Η εξέλιξη του ιαδικτύου...7 ΕΙΚΟΝΑ 2.3 Το όραµα του Σηµασολογικού Ιστού από τον Tim Berners-Lee...8 ΕΙΚΟΝΑ 2.4 Οι τέσσερις εκδοχές της αρχιτεκτονικής του Σηµασιολογικού Ιστού...9 ΕΙΚΟΝΑ 2.5 Η επικρατέστερη εκδοχή αρχιτεκτονικής του Σηµασιολογικού Ιστού ΕΙΚΟΝΑ 2.6 Περιγραφή πληροφορίας στον Παγκόσµιο και στον Σηµασιολογικό Ιστό ΕΙΚΟΝΑ 2.7 Η πληθώρα των εφαρµογών των οντολογιών ΕΙΚΟΝΑ 2.8 Αρχιτεκτονική συστηµάτων αναπαράστασης γνώσης µε DL ΕΙΚΟΝΑ 2.9 HTML vs. XML ΕΙΚΟΝΑ 2.10 Γράφοι αναπαράστασης πληροφορίας σύµφωνα µε το µοντέλο RDF ΕΙΚΟΝΑ 2.11 (A) Γράφος αναπαράστασης πληροφορίας ΕΙΚΟΝΑ 2.11 (Β) RDF/XML σύνταξη ΕΙΚΟΝΑ 2.12 Η δηµιουργία της γλώσσας OWL ΕΙΚΟΝΑ 2.13 Παράδειγµα πρότασης OWL σε σύνταξη DL και RDFS ΕΙΚΟΝΑ 3.1 Κατηγοριοποίηση οντολογιών κατά Abecker et al ΕΙΚΟΝΑ 3.2 Γλώσσες αναπαράστασης οντολογιών ΕΙΚΟΝΑ 3.3 Οι τρεις υπογλώσσες της γλώσσας OWL ΕΙΚΟΝΑ 3.4 Η αρχιτεκτονική των συστηµάτων του Protégé ΕΙΚΟΝΑ 3.5 (A) Παράδειγµα ερωτήµατος SPARQL ΕΙΚΟΝΑ 3.5 (B) ηλώσεις της SPARQL ΕΙΚΟΝΑ 3.6 Αρχιτεκτονική ενσωµάτωσης εργαλείων Jena και Protégé ΕΙΚΟΝΑ 3.7 Η αρχιτεκτονική της προγραµµατιστικής διεπαφής Jena ΕΙΚΟΝΑ 3.8 Τα δοµικά µέρη ενός κανόνα SWRL ΕΙΚΟΝΑ 3.9 Παράδειγµα σύνταξης κανόνα SWRL και το αντίστοιχο τµήµα της οντολογίας ΕΙΚΟΝΑ 3.10 Παράδειγµα ερωτήµατος SQWRL ΕΙΚΟΝΑ 3.11 Η λειτυοργία µιας γέφυρας SWRL Rule Engine ΕΙΚΟΝΑ 4.1 Η ιστοσελίδα της οντολογίας GO (Gene Ontology) ΕΙΚΟΝΑ 4.2 Το BioPortal του NCBO για την αναζήτηση οντολογιών ΕΙΚΟΝΑ 4.3 Αποτελέσµατα αναζήτησης στο BioPortal για την οντολογία GO ΕΙΚΟΝΑ 4.4 Η κεντρική ιστοσελίδα του OBO Foundry ΕΙΚΟΝΑ 5.1 Ρόλοι και λειτουργίες υπηρεσιών ιστού ΕΙΚΟΝΑ 5.2 Ροή επικοινωνίας µέσω της τεχνολογίας SOAP ΕΙΚΟΝΑ 5.3 Μετατροπή του Παγκόσµιου Ιστού από συλλογή πληροφοριών σε κατανεµηµένο δίκτυο υπηρεσιών ΕΙΚΟΝΑ 5.4 Εργαλεία του έργου ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ ΕΙΚΟΝΑ 5.5 Ο περιηγητής της οντολογίας ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ viii

12 ΕΙΚΟΝΑ 5.6 Η ιεραρχία των κυριότερων κόµβων των δυο βασικών κόµβων της οντολογίας ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ (Α) Οντότητα και (Β) Γεγονός ΕΙΚΟΝΑ 5.7 Το παράθυρο του Tomcat Server από την εκτέλεση startup ΕΙΚΟΝΑ 5.8 Η εντολή για τη δηµιουργία του αρχείου BW.jar ΕΙΚΟΝΑ 5.9 Η εντολή για την έκθεση της υπηρεσίας από τον Server ΕΙΚΟΝΑ 5.10 Η εντολή και το αποτέλεσµα της αναζήτησης του όρου «Fungus» ΕΙΚΟΝΑ 5.11 Η εντολή και το αποτέλεσµα της αναζήτησης του όρου «Aorta» ΕΙΚΟΝΑ 6.1 Έξυπνες κάρτες υγείας ΕΙΚΟΝΑ 6.2 Η καρτέλα Metadata όπου φαίνονται τα URI s της οντολογίας ΕΙΚΟΝΑ 6.3 Η καρτέλα OWL Classes όπου φαίνεται η ιεραρχία των κλάσεων της οντολογίας ΕΙΚΟΝΑ 6.4 Οι συνθήκες και οι ιδιότητες της κλάσης Hospital ΕΙΚΟΝΑ 6.5 Οι συνθήκες και οι ιδιότητες της κλάσης Pharmacy ΕΙΚΟΝΑ 6.6 Οι ιδιότητες δεδοµένων της κλάσης Insurance ΕΙΚΟΝΑ 6.7 Η αναγκαία συνθήκη και οι ιδιότητες δεδοµένων της κλάσης Relative ΕΙΚΟΝΑ 6.8 Οι ιδιότητες δεδοµένων της κλάσης Medical ΕΙΚΟΝΑ 6.9 Οι ιδιότητες δεδοµένων της κλάσης Pharmaceutical ΕΙΚΟΝΑ 6.10 Οι συνθήκες και οι ιδιότητες της κλάσης Card_Reader ΕΙΚΟΝΑ 6.11 Οι συνθήκες και οι ιδιότητες της κλάσης Health_Card ΕΙΚΟΝΑ 6.12 Η αναγκαία και ικανή συνθήκη για να ανήκει ένα στιγµιότυπο στην κλάση Person.. 91 ΕΙΚΟΝΑ 6.13 Οι συνθήκες και οι ιδιότητες της κλάσης Doctor ΕΙΚΟΝΑ 6.14 Οι συνθήκες και οι ιδιότητες της κλάσης Patient ΕΙΚΟΝΑ 6.15 Οι συνθήκες και οι ιδιότητες της κλάσης Pharmacist ΕΙΚΟΝΑ 6.16 Στιγµιότυπο «Agia Olga» της κλάσης Hospital ΕΙΚΟΝΑ 6.17 Παραδείγµατα κανόνων SWRL και ερωτηµάτων SQWRL οντολογίας health_card ΕΙΚΟΝΑ 6.18 Η διεπαφή του SWRL Query Tab στο Protégé-OWL ΕΙΚΟΝΑ 6.19 Η διεπαφή του SWRL Jess Tab στο Protégé-OWL ΕΙΚΟΝΑ 6.20 Αποτέλεσµα µεταφοράς κανόνων SWRL και γνώσης OWL της οντολογίας health_card στην Jess Rule Engine ΕΙΚΟΝΑ 6.21 Αποτέλεσµα διαδικασίας εξαγωγής συµπερασµάτων ΕΙΚΟΝΑ από τα συνολικά 23 OWL Axioms που εξήχθησαν ΕΙΚΟΝΑ 6.23 Μεταβίβαση των 23 Inferred Axioms στο µοντέλο OWL ΕΙΚΟΝΑ 6.24 Οι κλάσεις της οντολογίας health_card σε δενδρική µορφή ΕΙΚΟΝΑ 6.25 Παράδειγµα σύνδεσης κλάσεων µέσω ιδιοτήτων αντικειµένων ΕΙΚΟΝΑ 6.26 Σύµβολα των διαδικασιών συλλογιστικής του Protégé ΕΙΚΟΝΑ 6.27 ιάρκεια ελέγχου συνέπειας του οντολογικού µοντέλου health_card ΕΙΚΟΝΑ 6.28 ιάρκεια ιεράρχησης κλάσεων της οντολογίας health_card ΕΙΚΟΝΑ 6.29 Ιεράρχηση κλάσεων της οντολογίας health_card πριν και µετά την εφαρµογή των διαδικασιών συλλογιστικής ΕΙΚΟΝΑ 6.30 ιάρκεια ταξινόµησης στιγµιοτύπων της οντολογίας health_card ΕΙΚΟΝΑ 6.31 Ταξινόµηση στιγµιοτύπων της οντολογίας health_card ΕΙΚΟΝΑ 6.32 Σωστή ταξινόµηση στιγµιοτύπων κλάσης Person στις αντίστοιχες υποκλάσεις ix

13 ΕΙΚΟΝΑ 6.33 Η αρχιτεκτονική της πλατφόρµας Eclipse ΕΙΚΟΝΑ 6.34 Το γραφικό περιβάλλον της πλατφόρµας Eclipse ΕΙΚΟΝΑ 6.35 Ενεργοποίηση του RacerPro ΕΙΚΟΝΑ 6.36 Η διεπαφή για τη σύνταξη ερωτηµάτων SPARQL στο Protégé x

14 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ A Σχέση δεδοµένων - Μεταδεδοµένων ΠΙΝΑΚΑΣ B Συντακτικό και σηµασιολογία περιγραφικών λογικών ΠΙΝΑΚΑΣ C Σχέσεις µεταξύ κλάσεων στην OWL ΠΙΝΑΚΑΣ D Αξιώµατ στην OWL ΠΙΝΑΚΑΣ E Σύγκριση συστηµάτων συλλογιστικής οντολογιών (Reasoners) ΠΙΝΑΚΑΣ F Τεχνολογίες έξυπνων καρτών υγείας ΠΙΝΑΚΑΣ G Κλάσεις και στιγµιότυπα της οντολογίας health_card xi

15 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 1 Ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Αντικείµενο της διπλωµατικής εργασίας Η ανάγκη για εύρεση, αποθήκευση και διαµοιρασµό της πληροφορίας οδήγησε στην ανάπτυξη και τη διάδοση του Παγκόσµιου Ιστού, ο οποίος προξένησε ριζικές αλλαγές στον τρόπο δηµοσίευσης, αναζήτησης και διάδοσης της πληροφορίας κατά την επικοινωνία των ανθρώπων και τη διεξαγωγή επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων. Ωστόσο, υπάρχουν προβλήµατα στον εντοπισµό και τον συνδυασµό πληροφοριών από διαφορετικές πηγές µε κατανοητό τρόπο, τα οποία καλούνται να λύσουν τα συστήµατα διαχείρισης περιεχοµένου και οι µηχανές αναζήτησης µέσα από την αναζήτηση σε συγκεκριµένες βάσεις δεδοµένων. Οι απαντήσεις που επιστρέφονται από τη διαδικασία αυτή είναι ακριβείς αλλά όχι εναλλακτικές και ανεξάρτητες του περιεχοµένου στο οποίο γίνεται η αναζήτηση. Έτσι, ο Σηµασιολογικός Ιστός έρχεται ως επέκταση του Παγκόσµιου Ιστού για να καταστήσει το περιεχόµενο των κειµένων και των συνδέσµων µεταξύ των δεδοµένων, κατανοήσιµο και επεξεργάσιµο σε επίπεδο µηχανής, µέσω της χρήσης των µεταδεδοµένων δηλαδή δεδοµένων που περιγράφουν τις πληροφορίες που διαχειρίζεται ο Παγκόσµιος Ιστός, καθώς και οντολογιών για την οργάνωση αυτών των δεδοµένων. Με τον τρόπο αυτό, ο σηµερινός Ιστός θα εµπλουτιστεί µε σηµασιολογική πληροφορία, έτσι ώστε τα δεδοµένα να είναι κατανοητά από τους υπολογιστές, θα διευκολύνεται η επεξεργασία και η αναζήτησή τους και θα υπάρχει κοινή ορολογία και οργάνωση κατά τη διακίνησή τους. Επιπλέον, θα υπάρχει ευελιξία σύνθεσης της σηµασιολογικής πληροφορίας και κατά συνέπεια ευκολία στη δηµιουργία νέας. Η ανάπτυξη του Σηµασιολογικού Ιστού βασίζεται στις οντολογίες, οι οποίες αποτελούν τα βασικά εργαλεία αναπαράστασης και διαχείρισης της σηµασιολογικής πληροφορίας. Μια οντολογία είναι ένα σύνολο από δεδοµένα µε σηµασιολογικό περιεχόµενο. Σε αντίθεση µε µια βάση δεδοµένων, η οποία είναι ένα σύνολο από - 1 -

16 πίνακες και οι µεταξύ τους σχέσεις, µια οντολογία περιέχει συντακτικά και σηµασιολογικά πλουσιότερη πληροφορία, ενώ επίσης και η πληροφορία που περιγράφεται από µια οντολογία περιέχει ηµιδοµηµένο κείµενο σε φυσική γλώσσα και όχι πληροφορία ενός σχεσιακού πίνακα. Επιπλέον, οι οντολογίες έχουν δικτυακή αρχιτεκτονική και χρησιµοποιούνται για το διαµοιρασµό της πληροφορίας. Μια οντολογία έχει διττό ρόλο, γιατί αφενός εξασφαλίζει ένα κοινό λεξιλόγιο και αφετέρου µια κοινή κατανόηση του τοµέα γνώσης τον οποίο µοντελοποιεί. Μέσω της χρήσης µιας πληθώρας τεχνολογιών, εργαλείων και µεθόδων που αναπτύσσονται µε ακατάπαυστους ρυθµούς, οι οντολογίες έχουν ποικίλες εφαρµογές σε πολλούς τοµείς και επιστηµονικούς κλάδους. Ένας από αυτούς είναι και η Ηλεκτρονική Υγεία, στα πλαίσια της οποίας έχουν ήδη αναπτυχθεί και συνεχώς αναπτύσσονται πολλά έργα διαχείρισης βιοϊατρικών πληροφοριών µε σηµασιολογική µορφή, αλλά και οντολογίες αντίστοιχου περιεχοµένου. Πολύ σηµαντικό είναι και το γεγονός ότι οι οντολογίες έχουν άµεση εφαρµογή σε διάφορες Υπηρεσίες Ιστού, εφόσον απαιτούν σηµασιολογική ανάλυση της διακινούµενης πληροφορίας. Οι Υπηρεσίες Ιστού, είναι εφαρµογές ανεξάρτητες από πλατφόρµα και µπορούν να προσαρτηθούν σε οποιοδήποτε δικτυακό τόπο και συνεπώς, επιτρέπουν την αλληλεπίδραση διαφορετικών εφαρµογών. Στηρίζονται στη χρήση της γλώσσας XML και ακολουθούν συγκεκριµένα πρωτόκολλα και κανόνες, που ορίζονται αναλυτικά από ερευνητές του W3C, της κοινοπραξίας που αναπτύσσει τον Σηµασιολογικό Ιστό. Ορισµένες από τις προκλήσεις που αντιµετωπίζει η εξέλιξη του Σηµασιολογικού Ιστού είναι η ενιαία περιγραφή και ο συσχετισµός των διαφορετικών οντολογιών, η αποτελεσµατικότητα των µηχανισµών εξαγωγής συµπερασµάτων που εφαρµόζονται πάνω στην οντολογική πληροφορία, η επίτευξη ενός απαιτούµενου επιπέδου διαλειτουργικότητας µεταξύ των διαφόρων συστηµάτων και υπηρεσιών που κάνουν χρήση οντολογιών και σηµασιολογικής πληροφορίας, καθώς και ζητήµατα ασφαλείας των διαµοιραζόµενων δεδοµένων. ΕΙΚΟΝΑ 1.1 Το λογότυπο της κοινοπραξίας ανάπτυξης του Σηµασιολογικού Ιστού - 2 -

17 1.2 ιάρθρωση της διπλωµατικής εργασίας Η διάρθρωση της εργασίας ακολουθεί µια προοδευτική προσέγγιση, ξεκινώντας από την ανάλυση των βασικότερων χαρακτηριστικών του Σηµασιολογικού Ιστού, των οντολογιών και των µηχανισµών ανάπτυξης και διαχείρισής τους, στην συνέχεια παρουσιάζονται οντολογίες και αντίστοιχα έργα που έχουν ήδη αναπτυχθεί και συνδυάζουν τις οντολογίες µε τον τοµέα της ηλεκτρονικής υγείας ενώ έπειτα παρουσιάζονται πρακτικές εφαρµογές υπηρεσιών ιστού και προγραµµατιστικών διεπαφών που αξιοποιούν τις οντολογίες, ως εργαλεία αναπαράστασης και διαχείρισης γνώσης στον τοµέα της ηλεκτρονικής υγείας. Πιο συγκεκριµένα : Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά του Σηµασιολογικού Ιστού, η αρχιτεκτονική του, ο σκοπός της ανάπτυξής του και οι τεχνολογίες που διαθέτει για την αναπαράσταση της σηµασιολογικής πληροφορίας που διακινείται στο εσωτερικό του. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στις έννοιες που σχετίζονται µε τις οντολογίες, στις κατηγορίες τους, τα δοµικά τους µέρη, τις γλώσσες αναπαράστασής τους και τα εργαλεία ανάπτυξης και διαχείρισής τους. Επιπλέον, αναλύονται διάφορες τεχνολογίες που µπορούν να εφαρµοστούν πάνω στις οντολογίες για την εξόρυξη οντολογικής γνώσης όπως είναι οι γλώσσες επερωτήσεων (Querying) και µηχανισµοί συλλογιστικής (Reasoning). Αναφορά γίνεται και στην προσθήκη κανόνων στην οντολογία µε τη γλώσσα SWRL. Το τέταρτο κεφάλαιο αποτελεί µια διερεύνηση των εφαρµογών των οντολογιών στον τοµέα της ηλεκτρονικής υγείας. Παρουσιάζονται συγκεκριµένα πρότυπα, οντολογίες, έργα και εργασίες, το περιεχόµενο των οποίων σχετίζεται άµεσα µε εφαρµογές της ηλεκτρονικής υγείας. Επίσης γίνεται αναφορά στην σηµασία της επίτευξης διαλειτουργικότητας µεταξύ των συστηµάτων και των υπηρεσιών του τοµέα αυτού που διαµοιράζονται πληροφορίες σε σηµασιολογική µορφή µέσω του Ιστού. Στο πέµπτο κεφάλαιο, αφού παρουσιάστηκαν ορισµένες από τις βασικότερες Υπηρεσίες Ιστού και τα χαρακτηριστικά τους, στην συνέχεια αναπτύχθηκε µια τέτοια υπηρεσία µε βάση το πρωτόκολλο SOAP για αποµακρυσµένη κλήση διαδικασίας µεταξύ πελάτη και εξυπηρετητή (client server). Η πληροφορία που ανταλλάσσεται µέσω της υπηρεσίας αυτής περιλαµβάνεται στην οντολογία ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ, µια οντολογία λεξικό βιοϊατρικών όρων

18 Στο έκτο κεφάλαιο χρησιµοποιείται το Protégé και η γλώσσα OWL για την ανάπτυξη µιας οντολογίας που απεικονίζει τα βασικά στοιχεία από τα οποία αποτελείται µια ηλεκτρονική έξυπνη κάρτα υγείας ασθενούς. Έπειτα, γίνεται διαχείριση της οντολογίας αυτής από το Protégé αλλά και από συγκεκριµένες προγραµµατιστικές διεπαφές, µέσω της υλοποίησης διαδικασιών συλλογιστικής και επερωτήσεων προς την οντολογία. Τέλος, στο έβδοµο κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα και τα συµπεράσµατα της εργασίας, ενώ παράλληλα αναφέρονται πιθανές µελλοντικές επεκτάσεις πάνω στο αντικείµενο που πραγµατεύτηκε η εργασία

19 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 2 Ο Ο ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ 2.1 Από τον Παγκόσµιο στον Σηµασιολογικό Ιστό Ο Σηµασιολογικός Ιστός (Semantic Web) είναι η επέκταση του Παγκόσµιου Ιστού (World Wide Web) που επιτρέπει στους ανθρώπους να µοιράζονται περιεχόµενο πέρα από τα όρια των εφαρµογών των ιστοσελίδων και καθιστά δυνατό να ικανοποιηθούν τα αιτήµατα των χρηστών από τη χρήση του περιεχοµένου του Ιστού. Ωστόσο, οι σελίδες του Παγκόσµιου Ιστού απευθύνονται αποκλειστικά και µόνο στους ανθρώπους, µε την έννοια ότι η πληροφορία που περιέχουν είναι αναγνώσιµη και κατανοητή µόνον από αυτούς. Ο Tim-Berners-Lee, φυσικός που εργαζόταν στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών και Μελετών και πρωταρχικός εφευρέτης του World Wide Web (1989), έχει πει : «Αυτό που προσπαθούµε να κάνουµε µε το Semantic Web είναι να χτίσουµε µια στέρεα βάση συσχετισµών µεταξύ των δεδοµένων που αντιλαµβάνονται οι µηχανές, κάτι που αντιστοιχεί στην ευφυΐα του αριστερού ηµισφαιρίου του εγκεφάλου. Όταν λοιπόν καταφέρουµε να φτιάξουµε έναν τεράστιο όγκο δεδοµένων, συνδυασµένων µ' έναν τρόπο ακριβή και αξιόπιστο -και θέλουµε τα δεδοµένα αυτά να είναι οργανωµένα µ' έναν τέτοιο τρόπο-, θα έχουµε µια πολύ στέρεα βάση. Από κει και πέρα, θα είναι πολύ ενδιαφέρον -και θα αποτελέσει µεγάλη πρόκληση- να διαµορφωθούν οι ευρετικές µέθοδοι που θα επιτρέψουν να κάνουµε δηµιουργικές αναζητήσεις µέσα στα δεδοµένα αυτά. Ωστόσο, δεν είναι αυτό που προσπαθούµε να κάνουµε αυτήν τη στιγµή. Προς το παρόν, µέληµα µας είναι η δηµιουργία των σχέσεων µεταξύ των δεδοµένων»

20 Η ανάπτυξη του Παγκόσµιου Ιστού δεν θα ήταν τόσο ραγδαία αν δεν υπήρχαν οι µηχανές αναζήτησης (π.χ. Google, Yahoo κλπ.) που βασίζονται σε λέξεις-κλειδιά. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποια προβλήµατα που σχετίζονται µε τη χρήση τους. Ένα από αυτά είναι το γεγονός ότι τα αποτελέσµατα που επιστρέφουν είναι απλές ιστοσελίδες. Έτσι αν χρειαζόµαστε πληροφορίες οι οποίες είναι κατανεµηµένες σε ξεχωριστά έγγραφα θα πρέπει να εκτελέσουµε αρκετές αναζητήσεις µε διαφορετικές λέξεις-κλειδιά προκειµένου να ανακτήσουµε τις σχετικές πληροφορίες. Ένα επίσης σηµαντικό πρόβληµα των µηχανών αναζήτησης είναι η µεγάλη «ευαισθησία» τους στο λεξιλόγιο. Πολύ συχνά δεν επιστρέφονται έγγραφα που σχετίζονται µε τις λέξεις-κλειδιά γιατί χρησιµοποιούν διαφορετική ορολογία. Αυτό δεν είναι αποτελεσµατικό γιατί οι σηµασιολογικά όµοιες αναζητήσεις θα έπρεπε να επιστρέφουν και ίδια αποτελέσµατα. Τη λύση στα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο Παγκόσµιος Ιστός έρχεται να δώσει ο Σηµασιολογικός Ιστός. ΕΙΚΟΝΑ 2.1 Από τον Παγκόσµιο στον Σηµασιολογικό Ιστό Ο στόχος του Σηµασιολογικού Ιστού είναι να εξελίξει το σηµερινό ιαδίκτυο έτσι ώστε οι πληροφορίες που υπάρχουν και διακινούνται σε αυτό να είναι κατανοητές, και κατ επέκταση αυτόµατα επεξεργάσιµες από τους υπολογιστές. Ο Σηµασιολογικός Ιστός δεν είναι ένας νέος Παγκόσµιος Ιστός. Είναι µια επέκταση και βελτίωση του σηµερινού Ιστού στην κατεύθυνση, κυρίως, της δόµησης της πληροφορίας έτσι ώστε να είναι προσπελάσιµη από προγράµµατα υπολογιστών. H σηµερινή αναπαράσταση των κειµένων στις σελίδες του Ιστού, που προορίζεται για χρήση από ανθρώπους θα αντικατασταθεί από αναπαράσταση κατανοητή στους υπολογιστές

21 ΕΙΚΟΝΑ 2.2 Η εξέλιξη του ιαδικτύου. Πηγή : Radar Networks and Nova Spyvak 2.2 Το όραµα του Σηµασιολογικού Ιστού Ο Παγκόσµιος Ιστός βασίζεται κυρίως σε έγγραφα γραµµένα σε HTML (Hypertext Markup Language), µια γλώσσα η οποία περιγράφει το σώµα ενός δοµηµένου κειµένου δίνοντας έµφαση στην οπτική παρουσίαση, εµπλουτίζοντάς το µε αντικείµενα πολυµέσων όπως εικόνες και φόρµες διαλόγου. Ο Tim-Berners-Lee είχε ένα διπλό όραµα για το µέλλον του ιαδικτύου. Το πρώτο µέρος ήταν να γίνει το ιαδίκτυο ένα πιο συνεργάσιµο µέσο. Το δεύτερο µέρος ήταν να γίνει κατανοητό και επεξεργάσιµο από µηχανές. Η αρχική του πρόταση για τον Παγκόσµιο Ιστό ή Mesh όπως τον ονόµασε αρχικά, περιέγραφε, όπως φαίνεται στην εικόνα 2.3, σαφώς πλουσιότερη πληροφορία από την ανάκτηση υπερκειµένου (HyperText Markup Language HTML) από εξυπηρετητές. Στην εικόνα 2.3 απεικονίζονται σχέσεις µεταξύ των στοιχείων πληροφοριών όπως οι «includes», «describes» και «wrote». υστυχώς, τέτοιες σχέσεις µεταξύ των πόρων του ιαδικτύου δεν συµπεριλαµβάνονται στην παρούσα δοµή του Ιστού. Η τεχνολογία που δύναται να συλλάβει τέτοιες σχέσεις καλείται Resource Description Framework (RDF). Το βασικό σηµείο που πρέπει να κατανοηθεί για την εικόνα 2.3 είναι ότι το αρχικό όραµα για το ιαδίκτυο κάλυπτε και πρόσθετα µεταδεδοµένα (metadata) πέρα και πίσω από αυτό που θεωρούµε σήµερα ως World Wide Web. Αυτά τα πρόσθετα µεταδεδοµένα, απαιτείται οι µηχανές να είναι σε θέση να τα επεξεργαστούν, προκειµένου να λειτουργούν σε ένα επίπεδο σηµασιολογικής και νοήµονος λειτουργίας στο ιαδίκτυο

22 ΕΙΚΟΝΑ 2.3 Το όραµα του Σηµασιολογικού Ιστού από τον Tim-Berners-Lee Με τον τρόπο αυτό, ο Σηµασιολογικός Ιστός θα παρέχει µια διεθνώς προσβάσιµη πλατφόρµα που επιτρέπει σε αυτοµατοποιηµένα εργαλεία αλλά και σε χρήστες να επεξεργάζονται και να µοιράζονται δεδοµένα. Όπως προαναφέρθηκε, το κλειδί για την επίτευξη του παραπάνω στόχου είναι τα µεταδεδοµένα. Τα µεταδεδοµένα κάνουν σαφή την πληροφορία που είναι αόριστη και την εκθέτουν προς αναζήτηση, επεξεργασία και ενοποίηση. Τα µεταδεδοµένα είναι στην ουσία δεδοµένα που αναφέρονται σε άλλα δεδοµένα (data about data). Συγκεκριµένα περιέχουν µέρος της σηµασίας των δεδοµένων, γεγονός που δικαιολογεί τον όρο «σηµασιολογικός» στον Σηµασιολογικό Ιστό. Από το 1995 γίνεται µια έντονη ερευνητική προσπάθεια στον τοµέα της αναπαράστασης της γνώσης που εκφράζεται µε σηµασιολογικό τρόπο, ώστε να είναι αναγνώσιµη και ανταλλάξιµη από µηχανές µε τη χρήση έξυπνων εφαρµογών λογισµικού. Για το σκοπό αυτό, δηµιουργήθηκαν οργανισµοί και προγράµµατα που έχουν στόχο την ανάπτυξη τεχνολογιών για την ολοκλήρωση του Σηµασιολογικού Ιστού, όπως οι εξής : Web Ontology Working Group του World Wide Web Consortium (W3C). Agent Markup Language του Defense Advanced Research Project Agency (DARPA) στις ΗΠΑ. On-To-Knowledge Project στην Ευρωπαϊκή Ένωση

ΤΙΤΛΟΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ: ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ:

ΤΙΤΛΟΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ: ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΤΙΤΛΟΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ: Υπολογιστικά Συστήµατα & Τεχνολογίες Πληροφορικής ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Γιώργος Γιαννόπουλος, διδακτορικός φοιτητής

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 6. Σχήµατα ιαλειτουργικότητας Μεταδεδοµένων. Το RDF Το Warwick Framework. Ιόνιο Πανεπιστήµιο - Τµήµα Αρχειονοµίας - Βιβλιοθηκονοµίας

ΜΑΘΗΜΑ 6. Σχήµατα ιαλειτουργικότητας Μεταδεδοµένων. Το RDF Το Warwick Framework. Ιόνιο Πανεπιστήµιο - Τµήµα Αρχειονοµίας - Βιβλιοθηκονοµίας ΜΑΘΗΜΑ 6 195 Σχήµατα ιαλειτουργικότητας Μεταδεδοµένων Το RDF Το Warwick Framework 196 1 Resource Data Framework RDF Τα πολλαπλά και πολλαπλής προέλευσης σχήµατα παραγωγής δηµιουργούν την ανάγκη δηµιουργίας

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαράσταση Γνώσης και Αναζήτηση στον Σηµασιολογικό Ιστό

Αναπαράσταση Γνώσης και Αναζήτηση στον Σηµασιολογικό Ιστό Αναπαράσταση Γνώσης και Αναζήτηση στον Σηµασιολογικό Ιστό Αλέξανδρος Βαλαράκος (alexv@iit.demokritos.gr) (alexv@aegean.gr) Υποψήφιος ιδάκτορας Τµήµα Μηχανικών Υπολογιστικών και Πληροφοριακών Συστηµάτων.

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασµός Ανάπτυξη Οντολογίας

Σχεδιασµός Ανάπτυξη Οντολογίας Σχεδιασµός Ανάπτυξη Οντολογίας ΈλεναΜάντζαρη, Γλωσσολόγος, Ms.C. ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ: Ανάπτυξη Υποδοµής Γλωσσικής Τεχνολογίας για το Βιοϊατρικό Τοµέα Τι είναι η οντολογία; Μιαοντολογίαείναιέναλεξικόόρωνπου διατυπώνονται

Διαβάστε περισσότερα

Α. Βαγγελάτος 2, Γ. Ορφανός 2, Χ. Τσαλίδης 2, Χ. Καλαμαρά 3

Α. Βαγγελάτος 2, Γ. Ορφανός 2, Χ. Τσαλίδης 2, Χ. Καλαμαρά 3 Ανάπτυξη Οντολογίας Βιοϊατρικών Όρων Α. Βαγγελάτος 2, Γ. Ορφανός 2, Χ. Τσαλίδης 2, Χ. Καλαμαρά 3 www.iatrolexi.cti.gr 1 Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών (ΕΑΙΤΥ) Σελίδα 1 Ημερομηνία:

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδίαση και Ανάπτυξη Ιστότοπων

Σχεδίαση και Ανάπτυξη Ιστότοπων Σχεδίαση και Ανάπτυξη Ιστότοπων Ιστορική Εξέλιξη του Παγκόσμιου Ιστού Παρουσίαση 1 η 1 Βελώνης Γεώργιος Καθηγητής Περιεχόμενα Τι είναι το Διαδίκτυο Βασικές Υπηρεσίες Διαδικτύου Προηγμένες Υπηρεσίες Διαδικτύου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΤΟΛΟΓΙΕΣ, ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

ΟΝΤΟΛΟΓΙΕΣ, ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΟΝΤΟΛΟΓΙΕΣ, ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΓΟΥΔΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Κ.ΤΑΡΑΜΠΑΝΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Οντολογία για την περιγραφή των προσωπικοτήτων της Σάμου, την κατηγοριοποίηση και τις σχέσεις τους

Οντολογία για την περιγραφή των προσωπικοτήτων της Σάμου, την κατηγοριοποίηση και τις σχέσεις τους Οντολογία για την περιγραφή των προσωπικοτήτων της Σάμου, την κατηγοριοποίηση και τις σχέσεις τους Επιμέλεια: Καρανικολάου Θεοδώρα Επιβλέπων καθηγητής: Δενδρινός Μάρκος Αθήνα, 2017 Σκοπός Στόχος της πτυχιακής

Διαβάστε περισσότερα

Ανάκτηση Πληροφορίας

Ανάκτηση Πληροφορίας Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Ανάκτηση Πληροφορίας Διδάσκων: Φοίβος Μυλωνάς fmylonas@ionio.gr Διάλεξη #02 Ιστορική αναδρομή Σχετικές επιστημονικές περιοχές 1 Άδεια χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητική προσέγγιση του Σημασιολογικού Ιστού στο χώρο της πολιτισμικής πληροφορίας: μία πρότυπη εφαρμογή στη βιβλιοθηκονομία

Θεωρητική προσέγγιση του Σημασιολογικού Ιστού στο χώρο της πολιτισμικής πληροφορίας: μία πρότυπη εφαρμογή στη βιβλιοθηκονομία Θεωρητική προσέγγιση του Σημασιολογικού Ιστού στο χώρο της πολιτισμικής πληροφορίας: μία πρότυπη εφαρμογή στη βιβλιοθηκονομία Σοφία Ζαπουνίδου, Αρχειονόμος Βιβλιοθηκονόμος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός. Διάλεξη 02 & 03. Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής

Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός. Διάλεξη 02 & 03. Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ στα ΔΙΚΤΥΑ και ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑ Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός Χειμερινό Εξάμηνο Σπουδών Διάλεξη 02 & 03 Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής Αναπαράσταση

Διαβάστε περισσότερα

Διαδίκτυο: δίκτυο διασυνδεμένων δικτύων Ξεκίνησε ως ένα μικρό κλειστό στρατιωτικό δίκτυο, απόρροια του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ.

Διαδίκτυο: δίκτυο διασυνδεμένων δικτύων Ξεκίνησε ως ένα μικρό κλειστό στρατιωτικό δίκτυο, απόρροια του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Διαδίκτυο: δίκτυο διασυνδεμένων δικτύων Ξεκίνησε ως ένα μικρό κλειστό στρατιωτικό δίκτυο, απόρροια του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ. Το 1966 αρχίζει ο σχεδιασμός του ARPANET, του πρώτου

Διαβάστε περισσότερα

Μηχανική Λογισμικού για Διαδικτυακές & Φορητές Εφαρμογές

Μηχανική Λογισμικού για Διαδικτυακές & Φορητές Εφαρμογές Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης Μηχανική Λογισμικού για Διαδικτυακές & Φορητές Εφαρμογές Δρ. Κακαρόντζας Γεώργιος Επίκουρος Καθηγητής Τμ. Μηχανικών Πληροφορικής Τ.Ε. Μηχανική Λογισμικού για Διαδικτυακές

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός. Διάλεξη 01 & 02. Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής

Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός. Διάλεξη 01 & 02. Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ στα ΠΟΛΥΠΛΟΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ και ΔΙΚΤΥΑ Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός Χειμερινό Εξάμηνο Σπουδών Διάλεξη 01 & 02 Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής Αναπαράσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΙΣΧΥΟΥΝ ΤΟ ΔΕΠΠΣ

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη στη ιαχείριση Γνώσης

Υποστήριξη στη ιαχείριση Γνώσης Υποστήριξη στη ιαχείριση Γνώσης Νίκος Καρακαπιλίδης Industrial Management & Information Systems Lab MEAD, University of Patras, Greece nikos@mech.upatras.gr Βασικές έννοιες ιάρθρωση ενότητας Γνώση και

Διαβάστε περισσότερα

Σημασιολογική Ολοκλήρωση Δεδομένων με τη χρήση Οντολογιών

Σημασιολογική Ολοκλήρωση Δεδομένων με τη χρήση Οντολογιών Σημασιολογική Ολοκλήρωση Δεδομένων με τη χρήση Οντολογιών Λίνα Μπουντούρη - Μανόλης Γεργατσούλης Ιόνιο Πανεπιστήμιο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών Διαδίκτυο και Επίπεδα ετερογένειας δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

Μεταδεδομένα στο Ψηφιακό περιβάλλον

Μεταδεδομένα στο Ψηφιακό περιβάλλον Μεταδεδομένα στο Ψηφιακό περιβάλλον Μονάδα Αριστείας Ανοικτού Λογισμικού - Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ψηφιακό Τεκμήριο Οτιδήποτε υπάρχει σε ηλεκτρονική μορφή και μπορεί να προσπελαστεί μέσω υπολογιστή Μεταδεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Διασύνδεση και Άνοιγμα Δεδομένων του Α.Π.Θ. Καραογλάνογλου Κωνσταντίνος Μονάδα Σημασιολογικού Ιστού Α.Π.Θ 18/3/2014

Διασύνδεση και Άνοιγμα Δεδομένων του Α.Π.Θ. Καραογλάνογλου Κωνσταντίνος Μονάδα Σημασιολογικού Ιστού Α.Π.Θ 18/3/2014 Διασύνδεση και Άνοιγμα Δεδομένων του Α.Π.Θ. Καραογλάνογλου Κωνσταντίνος Μονάδα Σημασιολογικού Ιστού Α.Π.Θ 18/3/2014 Ανοικτά και Συνδεδεμένα Δεδομένα Ανοικτά Δεδομένα Πληροφορίες, δημόσιες ή άλλες, στις

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές Προδιαγραφές ιαλειτουργικότητας

Τεχνικές Προδιαγραφές ιαλειτουργικότητας ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΙΓΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ 2000-2006 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Κοινωνία της Πληροφορίας» http://www.infosociety.gr Μάιος 2003 Τεχνικές Προδιαγραφές ιαλειτουργικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΛΟΓΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ (III) ΙΖΑΜΠΩ ΚΑΡΑΛΗ ΑΘΗΝΑ 2008 Σύγχρονεςανάγκες για αναπαράσταση γνώσης

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση οντολογιών: μελέτη και εμβάθυνση στα βασικά προβλήματα που την αφορούν και παρουσίαση υπαρχουσών βιβλιοθηκών οντολογιών

Διαχείριση οντολογιών: μελέτη και εμβάθυνση στα βασικά προβλήματα που την αφορούν και παρουσίαση υπαρχουσών βιβλιοθηκών οντολογιών 15ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ Διαχείριση οντολογιών: μελέτη και εμβάθυνση στα βασικά προβλήματα που την αφορούν και παρουσίαση υπαρχουσών βιβλιοθηκών οντολογιών ΓΑΪΤΑΝΟΥ ΠΑΝΩΡΑΙΑ gaitanou@benaki.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Τεχνικές Εξαγωγής Συµφράσεων από εδοµένα Κειµένου και Πειραµατική Αξιολόγηση

ΘΕΜΑ 1 Τεχνικές Εξαγωγής Συµφράσεων από εδοµένα Κειµένου και Πειραµατική Αξιολόγηση ΘΕΜΑ 1 Τεχνικές Εξαγωγής Συµφράσεων από εδοµένα Κειµένου και Πειραµατική Αξιολόγηση Οι συµφράσεις είναι ακολουθίες όρων οι οποίοι συνεµφανίζονται σε κείµενο µε µεγαλύτερη συχνότητα από εκείνη της εµφάνισης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ Γ.Τ.Π

ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ Γ.Τ.Π ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ Ε.Α.Π. Γ.Τ.Π. 61 2008 Τσιγώνιας Αντώνης 14/12/2008 Εισαγωγή Το ιαδίκτυο και ο Παγκόσµιος Ιστός ήταν µια επανάσταση για την τεχνολογία της πληροφόρησης

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΠΘ Εργαστήριο Πληροφορικής στη Γεωργία ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ι

ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΠΘ Εργαστήριο Πληροφορικής στη Γεωργία ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ι ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΠΘ Εργαστήριο Πληροφορικής στη Γεωργία ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ι Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων Τα Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων (Σ.Υ.Α. - Decision Support Systems, D.S.S.) ορίζονται ως συστήματα

Διαβάστε περισσότερα

1 Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών

1 Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών 1 Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών Τα Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση καταχωρήσεων βιβλιοθηκών. Τα περιεχόμενα των βιβλιοθηκών αυτών είναι έντυπα έγγραφα, όπως βιβλία

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα. Πληροφοριακά Συστήµατα: Κατηγορίες και Κύκλος Ζωής. Π.Σ. ιαχείρισης Πράξεων. Π.Σ. ιοίκησης. Κατηγορίες Π.Σ. Ο κύκλος ζωής Π.Σ.

Περιεχόµενα. Πληροφοριακά Συστήµατα: Κατηγορίες και Κύκλος Ζωής. Π.Σ. ιαχείρισης Πράξεων. Π.Σ. ιοίκησης. Κατηγορίες Π.Σ. Ο κύκλος ζωής Π.Σ. Πληροφοριακά Συστήµατα: Κατηγορίες και Κύκλος Ζωής Περιεχόµενα Κατηγορίες Π.Σ. ιαχείρισης Πράξεων ιοίκησης Υποστήριξης Αποφάσεων Έµπειρα Συστήµατα Ατόµων και Οµάδων Ο κύκλος ζωής Π.Σ. Ορισµός Φάσεις Χρήστες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ. Μελέτη υλοποίησης στο Protégé-2000

Η ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ. Μελέτη υλοποίησης στο Protégé-2000 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ Η ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Μελέτη υλοποίησης στο Protégé-2000 Μαρίνος Κάβουρας Αν. Καθηγητής ΕΜΠ ευκαλίων

Διαβάστε περισσότερα

Παραδοτέο Π.2.1. Υπερχώρος και διαχείριση μοντέλων

Παραδοτέο Π.2.1. Υπερχώρος και διαχείριση μοντέλων Έργο: Τίτλος Υποέργου: «ΘΑΛΗΣ: Ενίσχυση της Διεπιστημονικής ή και Διιδρυματικής έρευνας και καινοτομίας με δυνατότητα προσέλκυσης ερευνητών υψηλού επιπέδου από το εξωτερικό μέσω της διενέργειας βασικής

Διαβάστε περισσότερα

Υπηρεσίες Ιστού (Web Services) ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΛΙΑΠΠΗΣ

Υπηρεσίες Ιστού (Web Services) ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΛΙΑΠΠΗΣ Υπηρεσίες Ιστού (Web Services) ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΛΙΑΠΠΗΣ Μάθημα Πρώτο Εισαγωγή στις Υπηρεσίες Ιστού (Web Services) Μοντέλα WS JSON Χρήση (consume) WS μέσω python Πρόσβαση σε WS και άντληση δεδομένων Παραδείγματα

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Οντολογικής Γνώσης για Τεκμηρίωση Οπτικοακουστικού Περιεχομένου ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Ανάπτυξη Οντολογικής Γνώσης για Τεκμηρίωση Οπτικοακουστικού Περιεχομένου ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Ανάπτυξη Οντολογικής Γνώσης για Τεκμηρίωση Οπτικοακουστικού Περιεχομένου

Διαβάστε περισσότερα

Διαδίκτυο είναι ένα σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων και υπολογιστών που απλώνεται σε όλο τον κόσμο και έχουν πρόσβαση σε αυτό εκατομμύρια χρήστες.

Διαδίκτυο είναι ένα σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων και υπολογιστών που απλώνεται σε όλο τον κόσμο και έχουν πρόσβαση σε αυτό εκατομμύρια χρήστες. Διαδίκτυο είναι ένα σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων και υπολογιστών που απλώνεται σε όλο τον κόσμο και έχουν πρόσβαση σε αυτό εκατομμύρια χρήστες. Για να επιτευχθεί αυτό όλοι οι υπολογιστές και τα επιμέρους

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Σημασιολογικού Ιστού

Εργαστήριο Σημασιολογικού Ιστού Εργαστήριο Σημασιολογικού Ιστού Ενότητα 1: Σημασιολογία και Μεταδεδομένα Μ.Στεφανιδάκης 5-2-2016. Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία ανάπτυξης νέων ιστοσελίδων στο Semantic Web.

Τεχνολογία ανάπτυξης νέων ιστοσελίδων στο Semantic Web. Τεχνολογία ανάπτυξης νέων ιστοσελίδων στο Semantic Web. ΒΕΖΕΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Η/Υ Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Λευκίππου 6, 67100 Ξάνθη ΕΛΛΑΔΑ leader@cosmos4u.com,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Σημασιολογική Συσταδοποίηση Αντικειμένων Με Χρήση Οντολογικών Περιγραφών.

Διαβάστε περισσότερα

Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α

Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ Η/Υ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΙΚΤΥΩΝ Εργ. Τεχνολογίας Λογισμικού & Υπηρεσιών S 2 E Lab Π Τ Υ Χ Ι

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Σημασιολογικού Ιστού

Εργαστήριο Σημασιολογικού Ιστού Εργαστήριο Σημασιολογικού Ιστού Ενότητα 1: Σημασιολογία και Μεταδεδομένα Μ.Στεφανιδάκης 10-2-2017 Η αρχή: Το όραμα του Σημασιολογικού Ιστού Tim Berners-Lee, James Hendler and Ora Lassila, The Semantic

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧ/ΚΩΝ Η/Υ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧ/ΚΩΝ Η/Υ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧ/ΚΩΝ Η/Υ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ 2010-2011 2011-2012 ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Στα πλαίσια της εργασίας θα δημιουργήσετε μια οντολογία που να αναπαριστά

Διαβάστε περισσότερα

Σηµασιολογικό Ιστό. Αλέξανδρος Βαλαράκος (alexv@iit.demokritos.gr) Αιγαίου.

Σηµασιολογικό Ιστό. Αλέξανδρος Βαλαράκος (alexv@iit.demokritos.gr) Αιγαίου. Από τον Παγκόσµιο Ιστό στον Σηµασιολογικό Ιστό Αλέξανδρος Βαλαράκος (alexv@iit.demokritos.gr) Υποψήφιος ιδάκτορας, Τµήµατος Μηχανικών Υπολογιστικών και Πληροφοριακών Συστηµάτων. Παν/µίου Αιγαίου. Συνεργαζόµενος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 13. Κεφάλαιο 1 ο Αρχές Διαχείρισης πληροφορίας στον Παγκόσμιο Ιστό... 15

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 13. Κεφάλαιο 1 ο Αρχές Διαχείρισης πληροφορίας στον Παγκόσμιο Ιστό... 15 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 13 Κεφάλαιο 1 ο Αρχές Διαχείρισης πληροφορίας στον Παγκόσμιο Ιστό... 15 1.1 Εισαγωγή... 16 1.2 Διαδίκτυο και Παγκόσμιος Ιστός Ιστορική αναδρομή... 17 1.3 Αρχές πληροφοριακών συστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Β ΣΕ Ε Σ Ι ΟΜΕΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Β ΣΕ Ε Σ Ι ΟΜΕΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΑΣΕΙΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ Βασικές Έννοιες - εδοµένα { Νίκος, Μιχάλης, Μαρία, Θάλασσα, Αυτοκίνητο }, αριθµοί, π.χ. {1, 2, 3, 5, 78}, συµβολοσειρές (strings) π.χ. { Κώστας, 5621, ΤΡ 882, 6&5 #1, +

Διαβάστε περισσότερα

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οιμηχανέςαναζήτησηςτουinternet αναπτύχθηκαν για να κάνουν αναζήτηση πληροφοριών σε πολλαπλές τοποθεσίες ιστού.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οιμηχανέςαναζήτησηςτουinternet αναπτύχθηκαν για να κάνουν αναζήτηση πληροφοριών σε πολλαπλές τοποθεσίες ιστού. Τζίτζικας Αγαπητός Τζίτζικας Αγαπητός Σε παγκόσμιο επίπεδο, οιμηχανέςαναζήτησηςτουinternet αναπτύχθηκαν για να κάνουν αναζήτηση πληροφοριών σε πολλαπλές τοποθεσίες ιστού. Δυστυχώς, αυτές οι μηχανές αναζήτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ. Neurosoft A.E. --- ΕΑΙΤΥ. ΓΓΕΤ, ΚτΠ, Πρόγραµµα «ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΩΝ, ΗΧΟΥ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑΣ»

ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ. Neurosoft A.E. --- ΕΑΙΤΥ. ΓΓΕΤ, ΚτΠ, Πρόγραµµα «ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΩΝ, ΗΧΟΥ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑΣ» Ανάπτυξη Υποδοµής Γλωσσικής Τεχνολογίας για το Βιοϊατρικό Τοµέα Neurosoft A.E. --- ΕΑΙΤΥ ΓΓΕΤ, ΚτΠ, Πρόγραµµα «ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΩΝ, ΗΧΟΥ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑΣ» Προϋπολογισµός: 561.240 ιάρκεια: 18 µήνες Επιστηµονικός

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπα και Τεχνολογίες Semantic Web και Web 2.0 και η εφαρμογή τους στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Πρότυπα και Τεχνολογίες Semantic Web και Web 2.0 και η εφαρμογή τους στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Πρότυπα και Τεχνολογίες Semantic Web και Web 2.0 και η εφαρμογή τους στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Νίκος Λούτας (nlout@uom.gr) http://nikosloutas.com Υποψήφιος Διδάκτορας, Εργαστήριο Πληροφοριακών Συστημάτων,

Διαβάστε περισσότερα

...στις µέρες µας, όσο ποτέ άλλοτε, οι χώρες καταναλώνουν χρόνο και χρήµα στη µέτρηση της απόδοσης του δηµόσιου τοµέα...(oecd)

...στις µέρες µας, όσο ποτέ άλλοτε, οι χώρες καταναλώνουν χρόνο και χρήµα στη µέτρηση της απόδοσης του δηµόσιου τοµέα...(oecd) Κατηγορία Καλύτερης Εφαρµογής 4-delta: ηµιουργία & ιαχείριση ιαδικασιών Αξιολόγησης στο ηµόσιο τοµέα Χονδρογιάννης Θεόδωρος Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Αλεξόπουλος Χαράλαµπος Πανεπιστήµιο

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασµός βασισµένος σε συνιστώσες

Σχεδιασµός βασισµένος σε συνιστώσες Σχεδιασµός βασισµένος σε συνιστώσες 1 Ενδεικτικά περιεχόµενα του κεφαλαίου Ποια είναι τα "άτοµα", από τα οποία κατασκευάζονται οι υπηρεσίες; Πώς οργανώνουµε τις συνιστώσες σε ένα αρµονικό σύνολο; Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Είδη Groupware. Λογισμικό Συνεργασίας Ομάδων (Groupware) Λογισμικό Groupware. Υπάρχουν διάφορα είδη groupware ανάλογα με το αν οι χρήστες εργάζονται:

Είδη Groupware. Λογισμικό Συνεργασίας Ομάδων (Groupware) Λογισμικό Groupware. Υπάρχουν διάφορα είδη groupware ανάλογα με το αν οι χρήστες εργάζονται: Μάθημα 10 Συστήματα Διάχυσης και Διαχείρισης Γνώσης Chapter 10 Knowledge Transfer In The E-world Chapter 13 Knowledge Management Tools and Knowledge Portals Συστήματα Διάχυσης και Διαχείρισης Γνώσης Λογισμικό

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη ιπλωµατικής Εργασίας

Περίληψη ιπλωµατικής Εργασίας Περίληψη ιπλωµατικής Εργασίας Θέµα: Πρότυπη Εφαρµογή ιαλειτουργικότητας για Φορητές Συσκευές Όνοµα: Κωνσταντίνος Χρηστίδης Επιβλέπων: Ιωάννης Βασιλείου Συν-επιβλέπων: Σπύρος Αθανασίου 1. Αντικείµενο Αντικείµενο

Διαβάστε περισσότερα

GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ

GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ ΣΠΟΥ ΑΣΤΗΣ: Γιαννόπουλος Γεώργιος ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: Καθ. Ι. Βασιλείου ΒΟΗΘΟΙ: Α. ηµητρίου, Θ. αλαµάγκας Γενικά Οι µηχανές αναζήτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 2 η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΟΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (WORKFLOW MANAGEMENT) 2.1 Εισαγωγή

ΕΝΟΤΗΤΑ 2 η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΟΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (WORKFLOW MANAGEMENT) 2.1 Εισαγωγή ΕΝΟΤΗΤΑ 2 η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΟΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (WORKFLOW MANAGEMENT) 2.1 Εισαγωγή Οι σηµερινές δραστηριότητες των επιχειρήσεων δηµιουργούν την ανάγκη για όσο το δυνατό µεγαλύτερη υποστήριξη από τα πληροφοριακά τους

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομένων και Ευφυή Πληροφοριακά Συστήματα Επιχειρηματικότητας. 2 ο Μάθημα: Βασικά Θέματα Βάσεων Δεδομένων. Δρ. Κωνσταντίνος Χ.

Βάσεις Δεδομένων και Ευφυή Πληροφοριακά Συστήματα Επιχειρηματικότητας. 2 ο Μάθημα: Βασικά Θέματα Βάσεων Δεδομένων. Δρ. Κωνσταντίνος Χ. Βάσεις Δεδομένων και Ευφυή Πληροφοριακά Συστήματα Επιχειρηματικότητας 2 ο Μάθημα: Βασικά Θέματα Βάσεων Δεδομένων Δρ. Κωνσταντίνος Χ. Γιωτόπουλος Βασικά θέματα Βάσεων Δεδομένων Ένα Σύστημα Βάσης Δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

Integrated Project. Ambient Intelligence System of Agents for Knowledgebased and Integrated Services for Mobility Impaired users

Integrated Project. Ambient Intelligence System of Agents for Knowledgebased and Integrated Services for Mobility Impaired users Integrated Project Ambient Intelligence System of Agents for Knowledgebased and Integrated Services for Mobility Impaired users Κλήµης Νταλιάνης Έµπειρος Ερευνητής Εργαστήριο ΨΕΕΒΠ - Ε.Μ.Π. 1 Περίγραµµα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 29. Τεχνητή Νοημοσύνη - Β' Έκδοση. Ι. Βλαχάβας, Π. Κεφαλάς, Ν. Βασιλειάδης, Φ. Κόκκορας, Η. Σακελλαρίου

Κεφάλαιο 29. Τεχνητή Νοημοσύνη - Β' Έκδοση. Ι. Βλαχάβας, Π. Κεφαλάς, Ν. Βασιλειάδης, Φ. Κόκκορας, Η. Σακελλαρίου Κεφάλαιο 29 Σημασιολογικό Διαδίκτυο "The Semantic Web is an extension of the current web in which information is given well-defined meaning, better enabling computers and people to work in cooperation."

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3: Διαχείριση πληροφοριακών πόρων με τη χρήση βάσεων δεδομένων

Ενότητα 3: Διαχείριση πληροφοριακών πόρων με τη χρήση βάσεων δεδομένων Ενότητα 3: Διαχείριση πληροφοριακών πόρων με τη χρήση βάσεων δεδομένων YouTube Ιδρύθηκε το 2005 Στόχος του ήταν να δημιουργήσει μία παγκόσμια κοινότητα Βάση δεδομένων βίντεο Μέσα σε ένα χρόνο από τη δημιουργία

Διαβάστε περισσότερα

«Σημασιολογική Αναζήτηση Υπηρεσιών Ιστού βάση των δυνατοτήτων τους» Semantic Matching of Web Services Capabilities

«Σημασιολογική Αναζήτηση Υπηρεσιών Ιστού βάση των δυνατοτήτων τους» Semantic Matching of Web Services Capabilities ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Σημασιολογική Αναζήτηση Υπηρεσιών Ιστού βάση των δυνατοτήτων τους»

Διαβάστε περισσότερα

Αναφορά εργασιών για το τρίμηνο Σεπτέμβριος Νοέμβριος 2012 Όνομα : Μπελούλη Αγάθη

Αναφορά εργασιών για το τρίμηνο Σεπτέμβριος Νοέμβριος 2012 Όνομα : Μπελούλη Αγάθη Στο πλαίσιο της πράξης «Αναβάθμιση και Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης του Παντείου Πανεπιστημίου». Η Πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ).

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Υπηρεσιών ιαδικτύου µέσω Περιπτώσεων Μελέτης

Αξιολόγηση Υπηρεσιών ιαδικτύου µέσω Περιπτώσεων Μελέτης Αξιολόγηση Υπηρεσιών ιαδικτύου µέσω Περιπτώσεων Μελέτης Κωστής Αϊβαλής Μηχανικός Πληροφορικής TU-Berlin 2/5/2008 ΕΑΠ-ΓΤΠ61-Κωστής Αϊβαλής 1 Εισαγωγή Η ταχύτητα επεξεργασίας των εφαρµογών διαδικτυακών υπηρεσιών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΦΥΕΙΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ: Μια σύντομη αναφορά στο παρόν και στο μέλλον

ΕΥΦΥΕΙΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ: Μια σύντομη αναφορά στο παρόν και στο μέλλον : Μια σύντομη αναφορά στο παρόν και στο μέλλον Χρήστος Όροβας Δρ. Πληροφορικής, Καθηγητής ΠΕ20 1 ο ΤΕΕ Κοζάνης, Βερμίου 26, 501 00 Κοζάνη e-mail : orovas@sch.gr, URL : http://users.sch.gr/orovas Περίληψη:

Διαβάστε περισσότερα

DECO-DECoration Ontology.

DECO-DECoration Ontology. Πράξη: «Αρχιμήδης ΙΙI Ενίσχυση Ερευνητικών Ομάδων στο ΤΕΙ Κρήτης» Υποέργο 32 DECO-DECoration Ontology. Ο ν τ ο λ ο γ ί α κ α ι ε φ α ρ μ ο γ έ ς σ η μ α σ ι ο λ ο γ ι κ ή ς α ν α ζ ή τ η σ η ς κ α ι υ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Συστήματος Σημασιολογικού Ιστού για την Παρακολούθηση της τήρησης του Εσωτερικού Κανονισμού του ΔΠΜΣ «Πληροφορική και Διοίκηση»

Ανάπτυξη Συστήματος Σημασιολογικού Ιστού για την Παρακολούθηση της τήρησης του Εσωτερικού Κανονισμού του ΔΠΜΣ «Πληροφορική και Διοίκηση» ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ανάπτυξη Συστήματος Σημασιολογικού Ιστού για

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 9: Διαδίκτυο, Web 2.0 και Web X.0. Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 9 Καραμαούνας Πολύκαρπος 1

Κεφάλαιο 9: Διαδίκτυο, Web 2.0 και Web X.0. Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 9 Καραμαούνας Πολύκαρπος 1 Κεφάλαιο 9: Διαδίκτυο, Web 2.0 και Web X.0 Καραμαούνας Πολύκαρπος 1 9.1 Ιστορικά Στοιχεία Ξεκίνησε ως ένα μικρό κλειστό στρατιωτικό δίκτυο και ήταν απόρροια του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ. Το 1966

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Μάθημα 1 Εισαγωγή στις Βάσεις Δεδομένων Τζανέτος Πομόνης ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Συντήρησης Πολιτισμικής Κληρονομιάς Τι είναι οι Βάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ιπλωµατική Εργασία του Γεράσιµου Παπαδόπουλου (ΑΕΜ: 295)

ιπλωµατική Εργασία του Γεράσιµου Παπαδόπουλου (ΑΕΜ: 295) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗ» ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ανάπτυξη Συστήµατος Γνώσης βασισµένου σε Οντολογίες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Δ.Π.Μ.Σ. ΣΤΑ ΣΤΑΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Δ.Π.Μ.Σ. ΣΤΑ ΣΤΑΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Δ.Π.Μ.Σ. ΣΤΑ ΣΤΑΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ RDF ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΑΡΧΕΙΑΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ RDF Περιγραφή και Ανάκτηση Αρχειακών Συλλογών με

Διαβάστε περισσότερα

Ιχνηλασιμότητα η τροφίμων φμ με ανοικτό διαδικτυακό σύστημα:

Ιχνηλασιμότητα η τροφίμων φμ με ανοικτό διαδικτυακό σύστημα: Ιχνηλασιμότητα η τροφίμων φμ με ανοικτό διαδικτυακό σύστημα: οφέλη για επιχειρήσεις και καταναλωτές Μιχάλης Σαλαμπάσης αναπληρωτής καθηγητής Τμήμα Πληροφορικής Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Εναλλακτικός

Διαβάστε περισσότερα

Διπλωματικές των κ. Ι. Βλαχάβα και Ν. Βασιλειάδη

Διπλωματικές των κ. Ι. Βλαχάβα και Ν. Βασιλειάδη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ Διπλωματικές 2006-2007 των κ. Ι. Βλαχάβα και Ν. Βασιλειάδη Επιβλέπων: Ι. Βλαχάβας 1.

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπτυχιακή Διατριβή

Μεταπτυχιακή Διατριβή Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Πληροφορικής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πληροφορική» Μεταπτυχιακή Διατριβή Τίτλος Διατριβής Υπηρεσία Αυτόματης Ανάκτησης Συνδεδεμένης Δομής Θεματικών Επικεφαλίδων μέσω

Διαβάστε περισσότερα

World Wide Web: Ο παγκόσµιος ιστός Πληροφοριών

World Wide Web: Ο παγκόσµιος ιστός Πληροφοριών Περιεχόµενα World Wide Web: Ο παγκόσµιος ιστός Πληροφοριών Εισαγωγή Ιστορική Αναδροµή Το ιαδίκτυο και το WWW Υπερκείµενο Εντοπισµός πληροφοριών στο WWW Search Engines Portals Unicode Java Plug-Ins 1 2

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές που χρησιμοποιούν το πρότυπο DCAT. Γιάννης Ξυδιάς

Εφαρμογές που χρησιμοποιούν το πρότυπο DCAT. Γιάννης Ξυδιάς Εφαρμογές που χρησιμοποιούν το πρότυπο DCAT Γιάννης Ξυδιάς johnnyxidias@gmail.com Data Catalog Vocabulary (DCAT) λεξιλόγιο RDF έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των datasets

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Ατομικής Διπλωματικής Εργασίας Ακαδημαϊκό Έτος 2017/2018. Γεωργία Καπιτσάκη (Επίκουρη Καθηγήτρια)

Θέματα Ατομικής Διπλωματικής Εργασίας Ακαδημαϊκό Έτος 2017/2018. Γεωργία Καπιτσάκη (Επίκουρη Καθηγήτρια) Θέματα Ατομικής Διπλωματικής Εργασίας Ακαδημαϊκό Έτος 2017/2018 Γεωργία Καπιτσάκη (Επίκουρη Καθηγήτρια) ΠΕΡΙΟΧΗ Α: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΕ ΑΙΣΘΗΤΗΡΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΓΝΩΣΗ ΣΥΓΚΕΙΜΕΝΟΥ Οι αισθητήρες μας δίνουν τη δυνατότητα

Διαβάστε περισσότερα

Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ ΓΑ Σ Ι Α

Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ ΓΑ Σ Ι Α Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ ΓΑ Σ Ι Α ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΑΓΓΕΛΙΩΝ ΛΑΖΑΡΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΑΕΜ: 1808

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17: Web Services Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17: Web Services Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17: Web Services 17.1. Εισαγωγή Με τον όρο WebService αναφερόμαστε σε ένα σύστημα λογισμικού το οποίο σχεδιάστηκε με τρόπο τέτοιο ώστε να υποστηρίζει την ανεμπόδιστη συνεργασία δύο μηχανών μέσω

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ιπλωµατικές 2011-2012 των κ.κ. Βλαχάβα, Βασιλειάδη, Βράκα και Τσουµάκα Θέµατα κ. Ι.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Οόρος TCP/IPχρησιµοποιείται ευρέως σήµερα για να περιγράψει ένα σύνολοαπό διαφορετικές έννοιες. Η περισσότερο διαδεδοµένηχρήση του όρου αναφέρεται σε ένα επικοινωνιακό πρωτόκολλογια τη µεταφορά δεδοµένων.

Διαβάστε περισσότερα

Το Μέλλον για τα Συστήματα Διαχείρισης Ακτινολογικής Εικόνας (PACS)

Το Μέλλον για τα Συστήματα Διαχείρισης Ακτινολογικής Εικόνας (PACS) Το Μέλλον για τα Συστήματα Διαχείρισης Ακτινολογικής Εικόνας (PACS) Ελένη Καλδούδη Τμήμα Ιατρικής Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 2003 θέματα το χθές, το σήμερα και το αύριο για τα PACS απαιτήσεις από

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις εδοµένων. Βασίλειος Βεσκούκης, Εµµ. Στεφανάκης ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΑΣΕΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ

Βάσεις εδοµένων. Βασίλειος Βεσκούκης, Εµµ. Στεφανάκης ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΑΣΕΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Αγρονόµων Τοπογράφων Μηχανικών Βάσεις εδοµένων Βασίλειος Βεσκούκης, Εµµ. Στεφανάκης v.vescoukis@cs.ntua.gr ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΒΑΣΕΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ Συστήµατα ιαχείρισης Βάσεων

Διαβάστε περισσότερα

2018 / 19 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

2018 / 19 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 2018 / 19 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 2 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Βασίλειος Κοντογιάννης ΠΕ19

Βασίλειος Κοντογιάννης ΠΕ19 Ενότητα3 Επικοινωνία και Διαδίκτυο Κεφ9: Διαδίκτυο, Web2.0, WebX.0 9.1 Ιστορικά στοιχεία Από πού, πότε με ποια μορφή και με ποια αφορμή ξεκίνησε η λειτουργία του Διαδικτύου; Ξεκίνησε στην Αμερική, το 1969,

Διαβάστε περισσότερα

Προπτυχιακές και µεταπτυχιακές εργασίες Μάρτιος 2005

Προπτυχιακές και µεταπτυχιακές εργασίες Μάρτιος 2005 ΕΚΕΦΕ «ηµόκριτος» Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Εργαστήριο Τεχνολογίας Γνώσεων και Λογισµικού Προπτυχιακές και µεταπτυχιακές εργασίες Μάρτιος 2005 Το Εργαστήριο Τεχνολογίας Γνώσεων και Λογισµικού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ REST ΠΛΑΣΤΑΡΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ REST ΠΛΑΣΤΑΡΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ REST ΠΛΑΣΤΑΡΑΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2016 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μια διαδικτυακή υπηρεσία μπορεί να περιγραφεί απλά σαν μια οποιαδήποτε

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογίες Αναπαράστασης Γνώσης και Συµπερασµού: Η Περίπτωση ενός Έξυπνου Βοηθού Προπονητή Ποδοσφαίρου

Τεχνολογίες Αναπαράστασης Γνώσης και Συµπερασµού: Η Περίπτωση ενός Έξυπνου Βοηθού Προπονητή Ποδοσφαίρου ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Τεχνολογίες Αναπαράστασης Γνώσης και Συµπερασµού:

Διαβάστε περισσότερα

Software Production Company

Software Production Company Ανάπτυξη Υποδοµής Γλωσσικής Τεχνολογίας για το Βιοϊατρικό Τοµέα Neurosoft A.E. --- ΕΑΙΤΥ ΓΓΕΤ, ΚτΠ, Πρόγραµµα «ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΩΝ, ΗΧΟΥ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑΣ» Προϋπολογισµός: 561.240 ιάρκεια: 18 µήνες ΕπιστηµονικόςΥπεύθυνος:

Διαβάστε περισσότερα

Αρχιτεκτονικές κατανεμημένων συστημάτων. I. Sommerville 2006 Βασικές αρχές Τεχνολογίας Λογισμικού, 8η αγγ. έκδοση Κεφ. 12

Αρχιτεκτονικές κατανεμημένων συστημάτων. I. Sommerville 2006 Βασικές αρχές Τεχνολογίας Λογισμικού, 8η αγγ. έκδοση Κεφ. 12 Αρχιτεκτονικές κατανεμημένων συστημάτων Στόχοι Εξήγηση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων των αρχιτεκτονικών κατανεμημένων συστημάτων Εξέταση των αρχιτεκτονικών συστημάτων πελάτηδιακομιστή και των

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομένων. Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας - Λευκάδα

Βάσεις Δεδομένων. Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας - Λευκάδα Βάσεις Δεδομένων Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας - Λευκάδα Στέργιος Παλαμάς, Υλικό Μαθήματος «Βάσεις Δεδομένων», 2015-2016 Κεφάλαιο 2: Περιβάλλον Βάσεων Δεδομένων Μοντέλα Δεδομένων 2.1

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου με Τεχνολογίες Σημασιολογικού Ιστού και Σημασιολογικής Επιφάνειας Εργασίας

Ανάπτυξη Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου με Τεχνολογίες Σημασιολογικού Ιστού και Σημασιολογικής Επιφάνειας Εργασίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Ανάπτυξη Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου με Τεχνολογίες Σημασιολογικού Ιστού και Σημασιολογικής Επιφάνειας Εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ. 1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΜΑΘΗΜΑ: Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ. 1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ: Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ 1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Στόχος Θεματικής Ενότητας Οι μαθητές να περιγράφουν τους βασικούς τομείς της Επιστήμης των Υπολογιστών και να μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

Ιόνιο Πανεπιστήμιο - Τμήμα Αρχειονομίας - Βιβλιοθηκονομίας

Ιόνιο Πανεπιστήμιο - Τμήμα Αρχειονομίας - Βιβλιοθηκονομίας Μεταδεδομένα για Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Γ. Δ. Μπώκος Μεταδεδομένα: Ο όρος Μεταδεδομένα: «Δεδομένα σχετικά με Δεδομένα» Αναλυτικότερα: «Το σύνολο όσων θα μπορούσε να πει κανείς για ένα πληροφοριακό αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα ιερεύνησης: Ο καιρός

Θέµα ιερεύνησης: Ο καιρός Θέµα ιερεύνησης: Ο καιρός Αντικείµενο της συγκεκριµένης δραστηριότητας είναι η µεθοδική παρατήρηση των καιρικών συνθηκών για ένα σχετικά µεγάλο χρονικό διάστηµα, η καταγραφή και οργάνωση των παρατηρήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Κεφάλαιο 2. Το περιβάλλον του παγκόσμιου Ιστού Επιμέλεια: Καραγιάννης Σπύρος Καθηγητής ΠΕ19 Πλεονεκτήματα παγκόσμιου Ιστού Εξυπηρετητής Ιστού & Ιστοσελίδες Κύριες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΟ CLOUD COMPUTING ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΟ CLOUD COMPUTING ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΟ CLOUD COMPUTING ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ -Καθορισµός του πλαισίου µετάβασης στο περιβάλλον του cloud computing - Αναγνώριση ευκαιριών και ανάλυση κερδών/κόστους από την µετάβαση

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή Τεχνολογιών του Σημασιολογικού Ιστού στη Διαχείριση Γνώσης στα Πλαίσια της Ηλεκτρονικής Τραπεζικής

Εφαρμογή Τεχνολογιών του Σημασιολογικού Ιστού στη Διαχείριση Γνώσης στα Πλαίσια της Ηλεκτρονικής Τραπεζικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ» Εφαρμογή Τεχνολογιών του Σημασιολογικού Ιστού στη Διαχείριση Γνώσης στα

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Διοίκησης Επιχειρησιακών Διαδικασιών

Τεχνολογία Διοίκησης Επιχειρησιακών Διαδικασιών ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Τεχνολογία Διοίκησης Επιχειρησιακών Διαδικασιών Οδηγός Εργαστηρίου:

Διαβάστε περισσότερα

Description Logics. Γεώργιος Χρ. Μακρής MSc, MEd

Description Logics. Γεώργιος Χρ. Μακρής MSc, MEd Γεώργιος Χρ. Μακρής MSc, MEd Γλώσσες Περιγραφικής Λογικής Είναι γλώσσες αναπαράστασης της γνώσης των οποίων τα κύρια χαρακτηριστικά είναι: ο αυστηρός μαθηματικός φορμαλισμός η απλότητα και η κομψότητα.

Διαβάστε περισσότερα

6 ο Πακέτο Εργασίας «Ψηφιακή Βάση ιαχείρισης Γεωγνώσης (e-repository of Geoscience Content)»

6 ο Πακέτο Εργασίας «Ψηφιακή Βάση ιαχείρισης Γεωγνώσης (e-repository of Geoscience Content)» 6 ο Πακέτο Εργασίας «Ψηφιακή Βάση ιαχείρισης Γεωγνώσης (e-repository of Geoscience Content)» Ένα µεγάλο µέρος του Προγράµµατος Σπουδών της Σχολής ΑΤΜ αφορά την εκπαίδευση σε ποικίλα αντικείµενα που άπτονται

Διαβάστε περισσότερα

Linked Data for the Masses: Η προσέγγιση και το λογισμικό

Linked Data for the Masses: Η προσέγγιση και το λογισμικό Linked Data for the Masses: Η προσέγγιση και το λογισμικό Γιώργος Αναδιώτης, Πάνος Ανδριόπουλος, Πάνος Αλεξόπουλος, ημήτρης Βεκρής, Αριστοτέλης Ζωσάκης IMC Technologies S.A. 15/05/2010 Linked Data for

Διαβάστε περισσότερα

Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α

Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ Η/Υ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΔΙΚΤΥΩΝ Εργ. Τεχνολογίας Λογισμικού & Υπηρεσιών S 2 E Lab Π Τ Υ Χ Ι

Διαβάστε περισσότερα

ΗΥ562 Προχωρημένα Θέματα Βάσεων Δεδομένων Efficient Query Evaluation over Temporally Correlated Probabilistic Streams

ΗΥ562 Προχωρημένα Θέματα Βάσεων Δεδομένων Efficient Query Evaluation over Temporally Correlated Probabilistic Streams ΗΥ562 Προχωρημένα Θέματα Βάσεων Δεδομένων Efficient Query Evaluation over Temporally Correlated Probabilistic Streams Αλέκα Σεληνιωτάκη Ηράκλειο, 26/06/12 aseliniotaki@csd.uoc.gr ΑΜ: 703 1. Περίληψη Συνεισφοράς

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΒΔ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΒΔ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Χειμερινό Εξάμηνο 2013 - ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΒΔ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ Δρ. Βαγγελιώ Καβακλή ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 1 Αρχιτεκτονική

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Ψηφιακού Περιεχομένου στο Επιχειρησιακό Περιβάλλον

Διαχείριση Ψηφιακού Περιεχομένου στο Επιχειρησιακό Περιβάλλον Διαχείριση Ψηφιακού Περιεχομένου στο Επιχειρησιακό Περιβάλλον Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος Διευθυντής Ινστιτούτου Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος Βελτίωση της Αποτελεσματικότητας Επιχειρήσεων/Οργανισμών,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Εικονομία Ολοκληρωμένο Σύστημα Σημασιολογικής Περιγραφής

Διαβάστε περισσότερα