Κωνσταντίνου Παναγιώτης Χημικός, Δ/ντής Εργαστηρίου

Transcript

1 Κωνσταντίνου Παναγιώτης Χημικός, Δ/ντής Εργαστηρίου

2 OLITECN O.E. Η OLITECN ΟΕ είναι ένα εξειδικευμένο εργαστήριο ελέγχου ποιότητας λιπαρών υλών, κυρίως ελαιολάδου. Διαπιστευμένο από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ), από το 2000, με βάση τις απαιτήσεις του προτύπου ISO 17025:2005, έχοντας στο πεδίο διαπίστευσης όλες σχεδόν τις αναλύσεις του Ευρωπαϊκού Κανονισμού ΕΚ 2568/91. Αναγνωρισμένο εργαστήριο από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου (IOC), ως εργαστήριο αναλύσεων ελαιολάδου. Συνεργαζόμενο εργαστήριο με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Εθνικών Ενώσεων Ελαίων, Λιπών και Ελαιούχων Σπόρων (FOSFA), αναγνωρισμένο ως εργαστήριο αναλύσεων σπορελαίων.

3 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ PELOPONISSOS CRETE CENTRAL GREECE AEGEAN ISLANDS IONIAN ISLANDS REST OF GREECE 40 Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΛΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ Η ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ ΤΟΥΣ ΤΟΝΟΥΣ ΤΟ 85% ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΞΑΓΕΤΑΙ ΧΥΜΑ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΕΛΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ. ΕΝΑ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΞΑΓΕΤΑΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ. Πηγή: IOC, 2011

4 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ tn OLIVE OIL PRODUCTION ITALY SPAIN GREECE REST EU REST OF MED BASIN REST WORLD 3 MAJOR OIL PRODUCING (& CONSUMING) COUNTRIES: tn EU: tn Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕΙ ΤΟ 72% ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟ 70% ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕΙ ΤΟ 97% ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕΙ ΤΟ 14% ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟ 10% ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΛΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΙΝΑΙ ΙΣΠΑΝΙΑ, ΙΤΑΛΙΑ, ΕΛΛΑΔΑ, ΤΥΝΗΣΙΑ, ΑΛΓΕΡΙΑ, ΤΟΥΡΚΙΑ Data in tons Πηγή: IOC, 2011

5 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ tn 3 MAJOR OIL CONSUMING (& PRODUCING) COUNTRIES: tn EU: tn Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕΙ ΤΟ 77% ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟ 61% ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕΙ ΤΟ 78% ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕΙ ΤΟ 11% ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟ 8% ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ Data in tons Πηγή: IOC, 2011

6 ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ (KG/ΑΤΟΜΟ) Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΥΡΙΕΣ ΕΛΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ (ΕΛΛΑΔΑ, ΙΤΑΛΙΑ, ΙΣΠΑΝΙΑ) ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Data in tons Πηγή: IOC, 2011

7 Ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου σε συνάρτηση με τις τεχνολογίες παραγωγής του.

8 ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΚΑΡΠΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΚΑΡΠΟΥ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ

9 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΚΑΡΠΟΥ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΒΑΘΜΟΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ / ΜΕΤΑΧΕΙΡΗΣΗ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ

10 ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΚΑΡΠΟΥ ΕΚΘΛΙΨΗ ΜΑΛΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΑΙΟΖΥΜΗΣ ΤΥΠΟΣ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟΥ

11 ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

12 ΒΑΘΜΟΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΚΑΡΠΟΥ ΕΛΑΙΟΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΤΩΝ ΟΛΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΛΩΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΖΥΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ

13 ΕΚΘΛΙΨΗ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΚΑΡΠΟΥ Ομογενοποίηση της ελαιοζύμης Αύξηση της δραστικής επιφάνειας Ανάγκη για μεγαλύτερους χρόνους μάλαξης Αύξηση της ενζυματικής δράσης

14 ΜΑΛΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΑΙΟΖΥΜΗΣ Επαφή ελαιολάδου ελαιοζύμης Διαλυτοποίηση των μικροσυστατικών του ελαιολάδου (πολικών και άπολων) Χημικές και ενζυματικές δράσεις Θερμοκρασία Χρόνος

15 ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ Διαχωρισμός γρήγορος Διαχωρισμός αργός Προσθήκη νερού

16 ΠΑΡΑΓΩΜΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

17 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ποικιλίες πλούσιες σε ολικές φαινόλες Ελαφρώς πρώιμη αλλά όχι βιαστική συγκομιδή Πολύ μικρό χρόνο παραμονής του ελαιοκάρπου πριν την ελαιοποίηση Ελαφριά έκθλιψη Συντομότερη δυνατή μάλαξη Γρήγορος διαχωρισμός Διατήρηση του ελαιολάδου σε αδρανή ατμόσφαιρα Εμφιάλωση σε σκουρόχρωμη φιάλη Διατήρηση σε σταθερά χαμηλή θερμοκρασία μακριά από φώς.

18 Επίδραση των καλλιεργητικών συνθηκών και των τεχνολογιών παραγωγής του ελαιολάδου, σε καθένα από τα συστατικά του.

19 Σύσταση Ελαιολάδου ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΙΜΟ ΚΛΑΣΜΑ (99%) τριγλυκερίδια διγλυκερίδια μονογλυκερίδια λιπαρά οξέα ΑΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΤΟ ΚΛΑΣΜΑ (1%) στερόλες τριτερπενικές διαλκοόλες αλειφατικές αλκοόλες υδρογονάνθρακες (γραμμικοί & τριτερπενικοί) φαινόλες τοκοφερόλες (α-, β-, γ-, δ-) κηροί χρωστικές (χλωροφύλλη, καροτενοειδή, ξανθοφύλλες, ανθοκυάνες) αρωματικά συστατικά φωσφολιπίδια

20 Φυσιολογικά χαρακτηριστικά, σύσταση, αναπνοή και ανάπτυξη ελαιόκαρπου Ποικιλία Κλίμα καλλιεργούμενης περιοχής (Υψόμετρο, Φωτοσκίαση ελαιόδεντρου) Μέθοδοι καλλιέργειας ελαιόδεντρου (Μέθοδος ποτίσματος, Χρήση φυτοφαρμάκων) Φορτίο ελαιόδεντρου σε ελαιόκαρπους Ωρίμανση ελαιόκαρπου Μέθοδοι συγκομιδής ελαιόκαρπου (Χρόνος παραμονής ελαιόκαρπου σε δίχτυα) Αποθήκευση ελαιόκαρπου (Διάρκεια, Θερμοκρασία, Ατμόσφαιρα αποθήκευσης)

21 Χρωστικές ελαιόλαδου Ποικιλία Κλίμα καλλιεργούμενης περιοχής (Υψόμετρο) Μέθοδοι καλλιέργειας ελαιόδεντρου (Πότισμα) Ωρίμανση ελαιόκαρπου Μέθοδοι συγκομιδής ελαιόκαρπου (Ελαιόπανα, ραβδισμός, δίχτυα) Κατεργασία ελαιόκαρπου (Αποφύλλωση ελαιόκαρπου, σύστημα άλεσης) Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Αποθήκευση ελαιόλαδου (Διάρκεια αποθήκευσης, Φωτεινότητα χώρου αποθήκευσης, Περιέκτες (βαρέλια ή δεξαμενές αποθήκευσης) Χλωροφύλλες (πίεση > φυγοκέντρηση 2 φάσεων > β καροτένιο, λοιπά καροτενοειδή (πίεση > φυγοκέντρηση 3 φάσεων > φυγοκέντρηση 2 φάσεων

22 Φαινόλες ελαιόλαδου Ποικιλία Χώρα προέλευσης Κλίμα καλλιεργούμενης περιοχής (Υψόμετρο) Μέθοδοι καλλιέργειας ελαιόδεντρου (Μέθοδος ποτίσματος, Χρήση φυτοφαρμάκων, Βιολογική ή συμβατική καλλιέργεια) Ωρίμανση ελαιόκαρπου Μέθοδοι συγκομιδής ελαιόκαρπου (Ελαιόπανα, ραβδισμός, δίχτυα) Αποθήκευση ελαιόκαρπου (Θερμοκρασία, Ατμόσφαιρα) Προκατεργασία ελαιόκαρπου (Αποφύλλωση ελαιόκαρπου, Χρησιμοποιούμενο σύστημα άλεσης, Πραγματοποίηση ή μη μάλαξης, Διάρκεια μάλαξης) Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Αποθήκευση ελαιόλαδου (Διάρκεια αποθήκευσης, Φωτεινότητα χώρου αποθήκευσης, Περιέκτες (βαρέλια ή δεξαμενές αποθήκευσης) πίεση > φυγοκέντρηση 2 φάσεων > φυγοκέντρηση 3 φάσεων

23 Λιπαρά οξέα ελαιόλαδου Ποικιλία Χώρα προέλευσης Κλίμα καλλιεργούμενης περιοχής (Υψόμετρο) Μέθοδοι καλλιέργειας ελαιόδεντρου (Μέθοδος ποτίσματος ελαιόδεντρου, αλμυρότητα νερού ποτίσματος, Χρήση φυτοφαρμάκων, Βιολογική ή συμβατική καλλιέργεια) Ωρίμανση ελαιόκαρπου Αποθήκευση ελαιόκαρπου (Διάρκεια, Ατμόσφαιρα) Προκατεργασία ελαιόκαρπου (Απομάκρυνση πυρήνα ελαιόκαρπου) Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Αποθήκευση ελαιόλαδου (Διάρκεια, Θερμοκρασία, Φωτεινότητα χώρου αποθήκευσης)

24 Τριγλυκερίδια ελαιόλαδου Κλίμα καλλιεργούμενης περιοχής (Δριμύτητα κλίματος) Ωρίμανση ελαιόκαρπου Μέθοδοι καλλιέργειας ελαιόδεντρου (Αλμυρότητα νερού ποτίσματος) Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Κατηγορίες ποιότητας ελαιόλαδου (Εξαιρετικό παρθένο / παρθένο / μειονεκτικό)

25 Υδρογονάνθρακες ελαιόλαδου Ποικιλία Ωρίμανση ελαιόκαρπου Αποθήκευση ελαιόλαδου (Φωτεινότητα χώρου αποθήκευσης)

26 Αλκοόλες ελαιόλαδου Κλίμα καλλιεργούμενης περιοχής Ωρίμανση ελαιόκαρπου Μέθοδοι καλλιέργειας ελαιόδεντρου (Πότισμα) Αποθήκευση ελαιόκαρπου (Μέσα (τελάρα / σακιά), Διάρκεια αποθήκευσης) Προκατεργασία ελαιόκαρπου (Σύστημα άλεσης) Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Κατηγορίες ποιότητας ελαιόλαδου (Εξαιρετικό παρθένο / παρθένο / μειονεκτικό) Τα ελαιόλαδα δεύτερης εξαγωγής με φυγοκέντρηση (πίεση φυγοκέντρηση, αποστάλαξη φυγοκέντρηση και διπλή φυγοκέντρηση) περισσότερες αλειφατικές αλκοόλες από άλλα έλαια. Τριτερπενικές αλκοόλες μικρή επίδραση

27 Αρωματικά συστατικά ελαιόλαδου Ποικιλία Χώρα προέλευσης Ωρίμανση ελαιόκαρπου Αποθήκευση ελαιόκαρπου (Διάρκεια αποθήκευσης, Συντηρητικό μέσο αποθήκευσης) Προκατεργασία ελαιόκαρπου (Αποφύλλωση ελαιόκαρπου, Απομάκρυνση πυρήνα ελαιόκαρπου, Διάρκεια και θερμοκρασία μάλαξης) Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Αποθήκευση ελαιόλαδου (Παρουσία οργανομεταλλικών αλάτων σε βαρέλια ή δεξαμενές αποθήκευσης)

28 Στερόλες ελαιόλαδου Ποικιλία Μέθοδοι καλλιέργειας ελαιόδεντρου (Μέθοδος ποτίσματος, αλμυρότητα νερού ποτίσματος, Βιολογική ή συμβατική καλλιέργεια) Ωρίμανση ελαιόκαρπου Αποθήκευση ελαιόκαρπου (Θερμοκρασία, Διάρκεια αποθήκευσης) Προκατεργασία ελαιόκαρπου (Απομάκρυνση πυρήνα ελαιόκαρπου, Διάρκεια μάλαξης) Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Πίεση > Φυγοκέντρηση 2 φάσεων > Φυγοκέντρηση 3 φάσεων

29 Τοκοφερόλες ελαιόλαδου Ποικιλία Κλίμα καλλιεργούμενης περιοχής (Υψόμετρο, γεωγραφικές περιοχές Ελλάδας) Ωρίμανση ελαιόκαρπου Μέθοδοι καλλιέργειας ελαιόδεντρου (Αλμυρότητα νερού ποτίσματος, Βιολογική ή συμβατική καλλιέργεια) Αποθήκευση ελαιόκαρπου (Ατμόσφαιρα αποθήκευσης) Προκατεργασία ελαιόκαρπου (Χρησιμοποιούμενο σύστημα άλεσης) Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Συσκευασία (υλικά) ελαιόλαδου α τοκοφερόλη, ολικές τοκοφερόλες πίεση > φυγοκέντρηση 2 φάσεων > φυγοκέντρηση 3 φάσεων > Υπόλοιπες τοκοφερόλες μικρή επίδραση

30 Κηροί ελαιόλαδου Ποικιλία Κλίμα καλλιεργούμενης περιοχής Ωρίμανση ελαιόκαρπου Προκατεργασία ελαιόκαρπου Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Αποθήκευση ελαιόλαδου (Διάρκεια, Θερμοκρασία, Φωτεινότητα χώρου αποθήκευσης) Εξευγενισμός ελαιόλαδου Κατηγορίες ποιότητας ελαιόλαδου (Εξαιρετικό παρθένο / παρθένο / μειονεκτικό)

31 Διγλυκερίδια, μονογλυκερίδια ελαιόλαδου Αποθήκευση ελαιόκαρπου (Θερμοκρασία, Ατμόσφαιρα αποθήκευσης) Προκατεργασία ελαιόκαρπου Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Αποθήκευση ελαιόλαδου (Διάρκεια, Φωτεινότητα χώρου αποθήκευσης) Εξευγενισμός ελαιόλαδου

32 3,5-Στιγμασταδιένιο Προκατεργασία ελαιόκαρπου Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Αποθήκευση ελαιόλαδου (Θερμοκρασία, Φωτεινότητα χώρου αποθήκευσης) Εξευγενισμός ελαιόλαδου

33 Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά ελαιόλαδου Ποικιλία Χώρα προέλευσης Κλίμα καλλιεργούμενης περιοχής Ωρίμανση ελαιόκαρπου Μέθοδοι καλλιέργειας ελαιόδεντρου (Μέθοδος ποτίσματος, Βιολογική ή συμβατική καλλιέργεια) Αποθήκευση ελαιόκαρπου (Διάρκεια, Θερμοκρασία, Ατμόσφαιρα αποθήκευσης) Προκατεργασία ελαιόκαρπου (Αποφύλλωση ελαιόκαρπου, Απομάκρυνση πυρήνα ελαιόκαρπου, Διάρκεια - θερμοκρασία μάλαξης, σύστημα άλεσης) Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Συσκευασία (υλικό) ελαιόλαδου Αρωματικά συστατικά ελαιόλαδου

34 Φυσικοχημικές ιδιότητες ελαιόλαδου Ποικιλία Χώρα προέλευσης Κλίμα καλλιεργούμενης περιοχής (Υψόμετρο, γεωγραφικές περιοχές) Ωρίμανση ελαιόκαρπου Μέθοδοι καλλιέργειας ελαιόδεντρου (Μέθοδος ποτίσματος ελαιόδεντρου, Χρήση φυτοφαρμάκων, Βιολογική ή συμβατική καλλιέργεια) Μέθοδοι συγκομιδής ελαιόκαρπου (Χρόνος παραμονής ελαιόκαρπου σε δίχτυα) Αποθήκευση ελαιόκαρπου (Διάρκεια, Θερμοκρασία, Ατμόσφαιρα αποθήκευσης)

35 Φυσικοχημικές ιδιότητες (συνέχεια) Προκατεργασία ελαιόκαρπου (Αποφύλλωση ελαιόκαρπου, Απομάκρυνση πυρήνα ελαιόκαρπου, Χρησιμοποιούμενο σύστημα άλεσης, Πραγματοποίηση ή μη μάλαξης, Διάρκεια μάλαξης) Τεχνολογία εξαγωγής ελαιόλαδου Αποθήκευση ελαιόλαδου (Θερμοκρασία, Φωτεινότητα χώρου αποθήκευσης) Συσκευασία (υλικό) ελαιόλαδου Εξευγενισμός ελαιόλαδου Κατηγορίες ποιότητας ελαιόλαδου (εξαιρετικό παρθένο, παρθένο, μειονεκτικό, εξευγενισμένο ελαιόλαδο και εξευγενισμένο πυρηνέλαιο) Οξειδωτική σταθερότητα φυγοκέντρηση 2 φάσεων > φυγοκέντρηση 3 φάσεων > πίεση

36 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ Από την ΧΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ στην ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ

37 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1860 ΕΩΣ ΤΟ Τίτλος λιπαρών οξέων Δείκτης Bellier Αριθμός Henner Αριθμοί A και B (δείκτες Bellier) Αριθμός οξύτητος Αριθμός υπεροξειδίων Αριθμός σαπωνοποίησης Δείκτης διενίων Δείκτης Reichert-Meissl-Polenske Αριθμός ισοθειοκυανίου Αριθμός καρβοξυλίου Αριθμός Ιωδίου Δοκιμή Kreis (οξείδωσης) Αριθμός Ακετυλίου Δοκιμή Fitelson (ανίχνευση τειελαίου) Αριθμός πολυβρωμιδίου Αντίδραση Halphen (ανίχνευση βαμβακελαίου) Αριθμός Kirchner Αντίδραση Villavecchia (ανίχνευση σησαμελαίου) Δείκτης Bömer Αριθμός Υδροξυλίου Αριθμός Υδρογόνου

38 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1940 ΕΩΣ ΤΟ Ποτενσιομετρία Aτομική απορρόφηση Φασματοσκοπία (UV, Vis, IR) Χημειοφωταύγεια Φασματομετρία μάζας Χρωματογραφία στήλης (LC) Πυρηνικός μαγνητικός συντονισμός Χρωματογραφία στήλης ανάστροφης φάσης Χρωματογραφία με ρητίνες ιονανταλλαγής Χρωματογραφία λεπτής στοιβάδος (TLC) Αέρια χρωματογραφία φασματοσκοπία μάζας Ανοσοχημικές μέθοδοι Ενζυματικές μέθοδοι Επαγωγικώς συζευγμένο πλάσμα(icp) Αέρια χρωματογραφία (GC) Συζευγμένο πλάσμα φασματοσκοπία μάζας (ICP-MS) Υγρή χρωματογραφία υψηλής πιέσεως (HPLC) Υγρή χρωματογραφία φασματοσκοπία μάζας (LC-MS) Ατομική απορρόφηση Τριχοειδής ηλεκτροφόριση Συστήματα GC-MS/MS, Συστήματα LC-MS/MS

39 Αξιολόγηση των ελαιολάδων A. ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ B. ΕΞΑΚΡΙΒΩΣΗ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ Γ. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

40 Κριτήρια ποιότητας των ελαιολάδων A. ΧΗΜΙΚΑ 1. Ελεύθερη οξύτητα 2. Απορρόφηση στο υπεριώδες 3. Αριθμός Υπεροξειδίων 4. Υγρασία και πτητικά 5. Ξένες Ύλες 6. Ολικές Φαινόλες 7. α-τοκοφερόλη 8. 1,2-διγλυκερίδια 9. Πυροφαιοφυτίνη 10. Αλκυλεστέρες B. ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ 1. Οργανοληπτική αξιολόγηση (εφαρμόσιμη μόνο στα παρθένα ελαιόλαδα)

41 Κριτήρια Ποιότητας 1. ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΟΞΥΤΗΤΑ (%) Ταυτότητα παραμέτρου: Λιπαρά οξέα που βρίσκονται σε ελεύθερη κατάσταση κυρίως λόγω υδρολυτικών φαινομένων. Αίτια: Η λιπολυτική δράση της λιπάσης, ενός ενζύμου που περιέχεται στον καρπό της ελιάς, επί των τριγλυκεριδίων, παράγει ελεύθερα λιπαρά οξέα, το σύνολο των οποίων εκφράζεται ως ελεύθερη οξύτητα (%) ως ελαϊκό οξύ. Πληροφορίες: Υψηλή οξύτητα σημαίνει ότι το ελαιόλαδο έχει ταλαιπωρηθεί από ασθένειες του καρπού της ελιάς, υδρολύσεις ή οξειδώσεις.

42 Κριτήρια Ποιότητας 2. ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΣΤΟ ΥΠΕΡΙΩΔΕΣ Ταυτότητα παραμέτρου: Κ270 : Συντελεστής υπολογισμού απορρόφησης υπεριώδους ακτινοβολίας μήκους κύματος 270nm. Κ232 : Συντελεστής υπολογισμού απορρόφησης υπεριώδους ακτινοβολίας μήκους κύματος 232 nm. ΔΚ : Μαθηματική σχέση συντελεστών απορρόφησης υπεριώδους ακτινοβολίας. Αίτια: Κ270 : Οφείλεται σε καρβονυλικές ενώσεις και σε συζυγή τριένια. Κ232 : Οφείλεται σε υδροϋπεροξείδια και σε συζυγή διένια. Πληροφορίες: Κ270 : Δείκτης προχωρημένου σταδίου οξείδωσης (τάγγισης) (καρβονυλικές ενώσεις) ή δείκτης ραφιναρίσματος (συζυγή τριένια). Κ232 : Δείκτης αρχικού σταδίου οξείδωσης (τάγγισης) (υδροϋπεροξείδια) ή ενδιάμεσου σταδίου οξείδωσης (συζυγή διένια). ΔΚ : Κριτήριο διάκρισης ενός κακής ποιότητας ελαιολάδου, από ένα ελαιόλαδο το οποίο έχει νοθευτεί με κάποιο άλλο ραφιναρισμένο έλαιο.

43 Κριτήρια Ποιότητας 3. ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΕΡΟΞΕΙΔΙΩΝ (meqo 2 /Kg) Ταυτότητα παραμέτρου: Αριθμός υπεροξειδίων είναι η ποσότητα εκείνη των ενώσεων που βρίσκονται στο ελαιόλαδο, που οξειδώνουν το ΚΙ σε συγκεκριμένες συνθήκες. Αίτια: Τα υδροϋπεροξείδια, ενώσεις που δημιουργούνται κυρίως από την αντίδραση του οξυγόνου με το ελαιόλαδο. Η οξείδωση του ελαιολάδου μπορεί να είναι ενζυματική ή χημική ή φωτοχημική. Πληροφορίες: Δείκτης αρχικού σταδίου οξείδωσης (τάγγισης). Υψηλά υπεροξείδια σημαίνει ότι το ελαιόλαδο έχει υποστεί οξειδωτικές αλλοιώσεις και ότι θα έχει μικρή αντοχή στον χρόνο.

44 Κριτήρια Ποιότητας 4. ΥΓΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΤΗΤΙΚΑ (%) Ταυτότητα παραμέτρου: Ως Υγρασία και Πτητικά ορίζεται η απώλεια μάζας που λαμβάνει χώρα κατά την θέρμανση του ελαιολάδου στους 103 o C. Αίτια: Κατάλοιπα από τα φυτικά υγρά της ελιάς τα οποία έχουν παρασυρθεί μηχανικά κατά το φυγοκεντρικό διαχωρισμό. Πληροφορίες: Υψηλό ποσοστό υγρασίας υποδηλώνει την εφαρμογή λάθος πρακτικών κατά την ελαιοποίηση και την εξαγωγή του ελαιολάδου. Εκτός του ότι η υγρασία αποτελεί ξένο σώμα, υποβαθμίζει και την ποιότητα του ελαιολάδου.

45 Κριτήρια Ποιότητας 5. ΞΕΝΕΣ ΥΛΕΣ (%) Ταυτότητα παραμέτρου: Ως Ξένες Ύλες ορίζεται το σύνολο των ουσιών που είναι αδιάλυτες σε εξάνιο ή πετρελαϊκό αιθέρα, σε συγκεκριμένες συνθήκες. Αίτια: Κατάλοιπα από την σάρκα της ελιάς που παραμένουν μετά την διαδικασία εξαγωγής του ελαιολάδου. Περιλαμβάνονται τα προϊόντα πολυμερισμού των ακόρεστων λιπαρών οξέων, τα τριτερπενικά οξέα, και τα οξυγονωμένα λιπαρά οξέα. Πληροφορίες: Υψηλό ποσοστό ξένων υλών υποδηλώνει την εφαρμογή λανθασμένων πρακτικών κατά την ελαιοποίηση και την εξαγωγή του ελαιολάδου.

46 Κριτήρια Ποιότητας 6. ΟΛΙΚΕΣ ΦΑΙΝΟΛΕΣ (ppm) Ταυτότητα παραμέτρου: Φυσικά αντιοξειδωτικά, συστατικά του ελαιολάδου που αυξάνουν την οξειδωτική σταθερότητα του και στις οποίες οφείλονται σε μεγάλο βαθμό τα γευστικά χαρακτηριστικά του «πικρού» και του «φρουτώδους». Αίτια: Φυσικά συστατικά του ελαιολάδου. Πληροφορίες: Υψηλή τιμή ολικών φαινολών σημαίνει ότι το ελαιόλαδο έχει υψηλή προστασία έναντι του ταγγίσματος και ότι θα έχει μεγαλύτερη αντοχή στον χρόνο

47 Κριτήρια Ποιότητας 7. α-τοκοφερολη (ppm) Ταυτότητα παραμέτρου: Είναι η κοινά αποκαλούμενη βιταμίνη Ε. Αίτια: Φυσικό συστατικό του ελαιολάδου. Πληροφορίες: Συστατικό με υψηλή βιολογική αξία και μεγάλες αντιοξειδωτικές ικανότητες.

48 Κριτήρια Ποιότητας 8. 1,2-/1,3-ΔΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ (%) Ταυτότητα παραμέτρου: Δι-εστέρες της γλυκερίνης με λιπαρά οξέα. Αίτια: Τα 1,2-διγλυκερίδια είναι συστατικά του ελαιολάδου που υπάρχουν λόγω ατελούς βιοσύνθεσης των τριγλυκεριδίων. Τα 1,3-διγλυκερίδια σχηματίζονται από ισομερίωση των 1,2-διγλυκεριδίων ή από μερική υδρόλυση των τριγλυκεριδίων. Πληροφορίες: Υψηλό ποσοστό των 1,2-διγλυκεριδίων δηλώνει ένα φρέσκο, καλής ποιότητας ελαιόλαδο, ενώ υψηλό ποσοστό 1,3-διγλυκεριδίων δηλώνει ένα παλιό, ή άσχημα διατηρημένο ελαιόλαδο. Δεδομένου ότι υψηλό ποσοστό 1,3-διγλυκεριδίων έχουν τα αποσμημένα ελαιόλαδα, η παράμετρος αυτή δίνει επιπλέον πληροφορίες για τυχόν παρουσία αποσμημένου ελαιολάδου.

49 Κριτήρια Ποιότητας 9. ΠΥΡΟΦΑΙΟΦΥΤΙΝΗ (%) Ταυτότητα παραμέτρου: Αίτια: Η πυροφαιοφυτίνη είναι προϊόν φυσικής αποικοδόμησης της φαιοφυτίνης Α, η οποία είναι προϊόν φυσικής αποικοδόμησης της χλωροφύλλης Α και που συμβαίνει με την γήρανση του ελαιολάδου, κατά την διάρκεια της μακράς αποθήκευσης. Πληροφορίες: Χαμηλό ποσοστό της πυροφαιοφυτίνης δηλώνει ένα φρέσκο, καλής ποιότητας ελαιόλαδο. Δεδομένου ότι υψηλό ποσοστό πυροφαιοφυτίνης, έχουν τα αποσμημένα ελαιόλαδα, η παράμετρος αυτή δίνει επιπλέον πληροφορίες για τυχόν παρουσία αποσμημένου ελαιολάδου.

50 Κριτήρια Ποιότητας 10. ΑΛΚΥΛΕΣΤΕΡΕΣ (mg/kg) Ταυτότητα παραμέτρου: Μέθυλ- και Αίθυλ- Εστέρες του παλμιτικού και του ελαϊκού οξέος. Αίτια: Οι υψηλές τιμές αλκυλεστέρων οφείλονται σε ποιοτικά προβλήματα του ελαιοκάρπου. Πληροφορίες: Χαμηλό ποσοστό αλκυλεστέρων δηλώνει ένα φρέσκο, καλής ποιότητας ελαιόλαδο. Εμμέσως αναγνωρίζονται ελαιόλαδα που έχουν υποστεί την διαδικασία της ελαφριάς απόσμησης προκειμένου να διορθωθούν οργανοληπτικά ελαττώματα οφειλόμενα σε αρχικά προβλήματα του ελαιοκάρπου.

51 Κριτήρια Ποιότητας 11. ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Ταυτότητα παραμέτρου: Οργανοληπτική αξιολόγηση είναι η ανίχνευση και η περιγραφή, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά, των γευστικών χαρακτηριστικών των παρθένων ελαιολάδων με την χρήση των ανθρώπινων αισθητηρίων και η κατηγοριοποίηση τους σύμφωνα με τα γευστικά τους χαρακτηριστικά. Αίτια: Τα γευστικά και οσφρητικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου οφείλονται σε κάποια από τα μη γλυκεριδικά του ελαιολάδου που περιέχονται στο ασαπωνοποίητο κλάσμα. Πληροφορίες: Τα αρνητικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά οφείλονται σε αλλοιώσεις τόσο του ελαιοκάρπου όσο και του ελαιολάδου. Οι ενώσεις οι οποίες είναι υπεύθυνες για τα αρνητικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά δεν υπάρχουν στον καλής ποιότητας ελαιόκαρπο.

52 Κριτήρια γνησιότητας των ελαιολάδων ΧΗΜΙΚΑ 1. Σύσταση στερολών 2. Σύσταση λιπαρών οξέων trans λιπαρά οξέα 3. ΔECN42 4. Κηροί 5. 3,5-στιγμασταδιένιο 6. Ερυθροδιόλη και ουβαόλη 7. Αλειφατικές αλκοόλες 8. 2-μονοπαλμιτίνη

53 Κριτήρια Γνησιότητας 1. ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΤΕΡΟΛΩΝ (%) Ταυτότητα παραμέτρου: Στερόλες Πληροφορίες: ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ : Ένδειξη παρουσίας ζωικού λίπους (>0,5%) ΒΡΑΣΙΚΑΣΤΕΡΟΛΗ : Ένδειξη παρουσίας κραμβέλαιου (>0,1%) ΚΑΜΠΕΣΤΕΡΟΛΗ : Ένδειξη παρουσίας σπορελαίων (>4,0%) ΣΤΙΓΜΑΣΤΕΡΟΛΗ : Ένδειξη παρουσίας σπορελαίων (>καμπεστερόλης) ΟΛΙΚΗ β-σιτοστερολη : Ένδειξη παρουσίας σπορελαίων (<93,0%) δ7-στιγμαστενολη : Ένδειξη παρουσίας ηλιελαίου (>0,5%) ΟΛΙΚΕΣ ΣΤΕΡΟΛΕΣ : Ένδειξη εσκεμμένης αφαίρεσης στερολών (<1000 ppm) Επισημάνσεις: Ορισμένα ελαιόλαδα και πυρηνέλαια παρουσιάζουν από την φύση τους μικρές υπερβάσεις από τα όρια του κανονισμού, στα ποσοστά της δ7-στιγμαστενόλης.

54 Κριτήρια Γνησιότητας 2. ΣΥΣΤΑΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ (%) Ταυτότητα παραμέτρου: Λιπαρά οξέα Πληροφορίες: ΜΥΡΙΣΤΙΚΟ, ΠΑΛΜΙΤΙΚΟ, ΠΑΛΜΙΤΕΛΑΪΚΟ, ΣΤΕΑΤΙΚΟ, ΕΛΑΪΚΟ, ΛΙΝΕΛΑΪΚΟ, ΛΙΝΟΛΕΝΙΚΟ, ΑΡΑΧΙΔΙΚΟ, ΕΙΚΟΣΕΝΙΚΟ, ΒΕΧΕΝΙΚΟ, ΛΙΓΝΟΚΗΡΙΚΟ ΟΞΥ : Ένδειξη παρουσίας σπορελαίου. Ένα ή και περισσότερα από αυτά χαρακτηρίζουν ένα συγκεκριμένο σπορέλαιο. trans-λιπαρα ΟΞΕΑ Ένδειξη παρουσίας ραφινέ ελαίων σε παρθένα ελαιόλαδα. Επίσης ένδειξη δραστικών συνθηκών επεξεργασίας. Επισημάνσεις:

55 Κριτήρια Γνησιότητας 3. ΔECN42 Ταυτότητα παραμέτρου: Η διαφορά της θεωρητικής από την πειραματική τιμή του ECN 42 κλάσματος των τριγλυκεριδίων. Πληροφορίες: Ένδειξη παρουσίας σπορελαίου (κυρίως αυτών που είναι πλούσια σε λινελαϊκό οξύ). Επισημάνσεις:

56 Κριτήρια Γνησιότητας 4. ΚΗΡΟΙ (ppm) Ταυτότητα παραμέτρου: Εστέρες λιπαρών οξέων με αλειφατικές αλκοόλες. Πληροφορίες: Ένδειξη παρουσίας πυρηνελαίου. Επισημάνσεις: Παρουσιάζεται αύξησή τους, κυρίως σε υψηλής οξύτητας μειονεκτικά παρθένα ελαιόλαδα, με την πάροδο του χρόνου και κατά το ραφινάρισμά τους.

57 Κριτήρια Γνησιότητας 5. 3,5-ΣΤΙΓΜΑΣΤΑΔΙΕΝΙΟ (ppm) Ταυτότητα παραμέτρου: «Αφυδατωμένες» στερόλες. Πληροφορίες: Ένδειξη παρουσίας πάσης φύσεως ραφινέ ελαίων σε παρθένα ελαιόλαδα. Επισημάνσεις: Η πλέον ευαίσθητη μέθοδος ανίχνευσης σπορελαίων σε παρθένο ελαιόλαδο. Μπορεί να ανιχνεύσει νοθείες ακόμη και 1%.

58 Κριτήρια Γνησιότητας 6. ΕΡΥΘΡΟΔΙΟΛΗ & ΟΥΒΑΟΛΗ (%) Ταυτότητα παραμέτρου: Τριτερπενικές διαλκοόλες. Πληροφορίες: Ένδειξη παρουσίας πυρηνελαίου (>4,5%). Επισημάνσεις: Ορισμένα ελαιόλαδα παρουσιάζουν από την φύση τους μικρές υπερβάσεις από τα όρια του κανονισμού.

59 Κριτήρια Γνησιότητας 7. ΑΛΕΙΦΑΤΙΚΕΣ ΑΛΚΟΟΛΕΣ (ppm) Ταυτότητα παραμέτρου: Γραμμικές αλκοόλες μακριάς αλυσίδας. Πληροφορίες: Ένδειξη παρουσίας πυρηνελαίου (>350ppm). Επισημάνσεις: Εφαρμόζεται κυρίως σε μειονεκτικά παρθένα ελαιόλαδα.

60 Κριτήρια Γνησιότητας 8. 2-ΜΟΝΟΠΑΛΜΙΤΙΝΗ (%) Ταυτότητα παραμέτρου: Μονογλυκερίδιο. Πληροφορίες: Ένδειξη παρουσίας εστεροποιημένων («συνθετικών») ελαίων. Επισημάνσεις:

61 Κριτήρια ασφάλειας των ελαιολάδων ΧΗΜΙΚΑ 1. Υπολείμματα Φυτοφαρμάκων 2. Πολυκυκλικοί Αρωματικοί Υδρογονάνθρακές βένζο-α-πυρένιο 3. Υπολείμματα πλαστικοποιητών 4. Μέταλλα Βαρέα μέταλλα 5. Αλογονωμένοι πτητικοί διαλύτες Και πολλά άλλα ακόμη.

62 Κριτήρια Ασφάλειας 1. ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ (ppb) Ταυτότητα παραμέτρου: Οργανικές ενώσεις που ανήκουν κυριότερα στις κατηγορίες: Εντομοκτόνα (Οργανοφωσφορικά, οργανοχλωριομένα, καρβαμιδικά, πυρεθρίνες), μυκητοκτόνα (αζόλες), ζιζανιοκτόνα (τριαζίνες). Πληροφορίες: Επιμόλυνση του ελαιολάδου με ουσίες διαφόρου βαθμού τοξικότητας. Επισημάνσεις: Η επιμόλυνση οφείλεται σε υπολείμματα ουσιών που χρησιμοποιούνται ως φυτοπροστατευτκές στην καλλιέργεια της ελιάς ή σε άλλες γειτονικές καλλιέργειες από αερομεταφορά, στα νερά άρδευσης και σε ατμοσφαιρική εναπόθεση.

63 Κριτήρια Ασφάλειας 2. P.A.H. s ΒΕΝΖΟ-α-ΠΥΡΕΝΙΟ (ppb) Ταυτότητα παραμέτρου: Πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες. Πληροφορίες: Επιμόλυνση του ελαιολάδου με ουσίες διαφόρου βαθμού τοξικότητας. Επισημάνσεις: Η επιμόλυνση οφείλεται σε ουσίες που προέρχονται από διάφορες καύσεις που έχουν συμβεί κοντά σε ελαιόδεντρα ή σε ελαιοτριβεία ή σε χώρους αποθήκευσης ελαιολάδων.

64 Κριτήρια Ασφάλειας 3. ΠΛΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΤΕΣ (ppb) Ταυτότητα παραμέτρου: Φθαλικοί εστέρες. Πληροφορίες: Επιμόλυνση του ελαιολάδου με ουσίες διαφόρου βαθμού τοξικότητας. Επισημάνσεις: Η επιμόλυνση οφείλεται στην επαφή του ελαιολάδου με ακατάλληλους για την διακίνηση ελαιολάδου πλαστικούς εύκαμπτους σωλήνες ή στην αποθήκευση του ελαιολάδου σε ακατάλληλες πλαστικές δεξαμενές ή δοχεία.

65 Κριτήρια Ασφάλειας 4. ΜΕΤΑΛΛΑ ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ (ppb) Ταυτότητα παραμέτρου: Σίδηρος, χαλκός, μόλυβδος, αρσενικό, νικέλιο, κάδμιο. Πληροφορίες: Επιμόλυνση του ελαιολάδου με ουσίες διαφόρου βαθμού τοξικότητας. Επισημάνσεις: Η επιμόλυνση μπορεί να οφείλεται στο μηχανολογικό εξοπλισμό και στα νερά που χρησιμοποιούνται κατά την εξαγωγή του ελαιολάδου, σε λιπάσματα, και στις δεξαμενές αποθήκευσης.

66 Κριτήρια Ασφάλειας 5. ΑΛΟΓΟΝΩΜΕΝΟΙ ΔΙΑΛΥΤΕΣ (ppb) Ταυτότητα παραμέτρου: Φρέον, τριχλωροαιθάνιο, τριχλωροαιθυλένιο, τετραχλωροαιθυλένιο, τετραχλωράνθρακας. Πληροφορίες: Επιμόλυνση του ελαιολάδου με ουσίες διαφόρου βαθμού τοξικότητας. Επισημάνσεις: Η επιμόλυνση οφείλεται στα νερά που χρησιμοποιεί το ελαιοτριβείο, σε δοχεία διακίνησης χημικών ουσιών τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για αποθήκευση ελαιολάδων, στον καθαρισμό των ελαιουργικών μηχανημάτων με χημικά καθαριστικά και άλλες διάφορες πηγές.

67 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ