ΗΜΟΣ ΕΛΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ενότητα 1: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ

Transcript

1 ΗΜΟΣ ΕΛΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ενότητα 1: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Αυτοτελές Γραφείο Προγραµµατισµού Σε τέµβριος

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΚΟΠΟΣ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1. Εισαγωγή 4 2. Θεσµικό λαίσιο Σκο ός Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος 5 4. Χαρακτηριστικά Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος 7 5. Περιεχόµενο Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος 8 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.1 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Συνο τική εριγραφή και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης της εριοχής του ήµου Βασικά χαρακτηριστικά, Χωροταξική ένταξη και διοικητική Οργάνωση Γενικά Πολεοδοµικά Σχέδια Αξιολόγηση της εριοχής του ήµου Συνο τική εριγραφή και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης του ήµου και των Νοµικών του Προσώ ων ως οργανισµών Γενική εριγραφή του εσωτερικού εριβάλλοντος του ήµου και των Νοµικων του ροσώ ων Αξιολόγηση του εσωτερικού εριβάλλοντος και εντο ισµός των κρισίµων ζητηµάτων εσωτερικής ανά τυξης..41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.2 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ Α οστολή, Όραµα, Αρχές Λειτουργίας και ιακυβέρνησης Α οστολή Οραµα 54 2

3 Κατευθυντήριες γραµµές Η στρατηγική του ήµου Καθορισµός Γενικών Στόχων Το ικής Ανά τυξης Καθορισµός των ολτικών δράσης και των γενικών στόχων εσωτερικής ανά τυξης Οι Αξονες και τα Μέτρα του ρογράµµατος Καθορισµός αρµόδιας υ ηρεσίες για κάθε γενικό στόχο Προσδιορισµός της σχετικής βαρύτητας των ροτεραιοτήτων 77 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Α. Συγκρότηση και ορισµός Οµάδας Έργου για την κατάρτιση του Ε.Π Β. Περιγραφή Α οτυ ωση υφιστάµενης κατάστασης ήµου 89 Γ. Πίνακες έργων.162. Οικονοµικά στοιχεία

4 ΣΚΟΠΟΣ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1. Εισαγωγή Α ό την δεκαετία του 1980 αναζητούνται νέα οργανωτικά ρότυ α είτε αντιγραφειοκρατικά είτε µεταγραφειοκρατικά µε τον σχεδιασµό οικίλων µεταρυθµιστικών ρογραµµάτων της ηµόσιας ιοίκησης. Στα λαίσια του ρογράµµατος ιοικητικής Μεταρύθµισης θεσµοθετήθηκε για ρώτη φορά το 2007 η Κατάρτιση Ε ιχειρησιακών Προγραµµάτων α ό τους ΟΤΑ χωρίς, ωστόσο, µέχρι σήµερα να αξιολογηθεί η τυχόν εφαρµογή τους. Το αραδοσιακό γραφειοκρατικό ρότυ ο του ο οίου κύριο γνώρισµα είναι η εσωστρέφεια, φαίνεται ότι αντιστέκεται στις σύγχρονες µεταρρυθµίσεις ε ανασχεδιασµού των δηµόσιων υ ηρεσιών ου έουν ως στόχο την διαµόρφωση όρων εµ ιστοσύνης µε τους ολίτες και ικανο οίησης των αναγκών τους. Ο ε ανα ροσανατολισµός της δηµόσιας διοίκησης µέσω σχεδιασµού σταρτηγικών ρογραµµάτων, ολιτικών,αναδιοργάνωσης, υιοθέτησης δεικτών µέτρησης της διοικητικής αραγωγικότητας αλλά και υιοθέτησης ρογραµµάτων διοίκησης ολικής οιότητας ζητήµατα των Ε ιχειρησιακών Προγραµµάτων των ΟΤΑ- δεν σηµαίνουν τί οτα ερισσότερο α ό το ότι όλοι οφείλουν να µάθουν να λειτουργούν διαφορετικά. Αυτό βέβαια ρου οθέτει ότι οι δηµόσιες υ ηρεσίες-οργανώσεις έχουν µάθει να µαθαίνουν, δηλαδή έχουν µετεξελιχθεί σε µαθησιακού τύ ου οργανώσεις. Γενική δια ίστωση για κάθε σχεδιασµό είναι ότι ακόµα και όταν υ άρχει ένα καλό σχέδιο, το σκέλος «εφαρµογή» του σχεδίου εµ λέκεται σε ολυ οίκιλα γρανάζια όχι µόνο γραφειοκρατικής αλλά και ουσιαστικής υφής. Τελικό α οτέλεσµα είναι η γενικά αρουσιαζόµενη ανα οτελεσµατικότητα των σχεδίων. Στο ερώτηµα ου οφείλεται αυτή η ανα οτελεσµατικότητα, δεν θα ε ιχειρηθεί µια συστηµατική α άντηση αφού ένα λήθος όχι µόνο ε ιστηµονικών αραµέτρων, αλλά κυρίως ολιτικο-οικονοµικών, κοινωνικών και οργανωτικών αραµέτρων, ε ηρεάζουν το α οτέλεσµα. Στο ερώτηµα τι µ ορεί να γίνει για να βελτιωθεί η κατάσταση, η έννοια του Στρατηγικού Σχεδιασµού, ου µέσα της εκ των ραγµάτων έχει την ολιτική διάσταση, την τεχνοκρατική και ε ιχειρησιακή διάσταση, την ε ιχειρηµατική και οικονοµική διάσταση (βλέ ε εριεχόµενο Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος) και µέσα α όλα αυτά, το στοιχείο της εφικτότητας, µ ορεί να α οδειχθεί α οτελεσµατική. Προϋ όθεση της α οτελεσµατικότητας κάθε σχεδιασµού είναι η «δυναµική» του συνεχιζόµενου ή διαρκούς σχεδιασµού η ο οία µάλιστα να ηγάζει α ό τις (µελετητικές ή ε ιτελικές) υ ηρεσίες του ήµου. Για κάθε δήµο η ε ιλογή της µορφής του σχεδιασµού, µ ορεί και ρέ ει να είναι διαφορετική. Αυτό βέβαια α αιτεί στο εσωτερικό εριβάλλον του ήµου να ανα τυχθεί διοικητική κουλτούρα. Σήµερα, χωρίς µια γλώσσα ε ικοινωνίας και διαλόγου µεταξύ όλων των µελών του ήµου και χωρίς την διαµόρφωση κλίµατος έµ ιστης διοικητικής δράσης, ό ου το ανθρώ ινο δυναµικό να υ οκινείται και να εµ νέεται µε στόχο την ε ίτευξη του οράµατος της ηµοτικής Αρχής, υιοθετείται η µορφή σχεδιασµού ου εριγράφεται στον Οδηγό της ΕΕΤΑΑ κατ αντιστοιχία µε όσα ροβλέ ονται στο ισχύον θεσµικό λαίσιο για την κατάρτιση των Ε ιχειρησιακών Προγραµµάτων των ΟΤΑ. 4

5 2. Θεσµικό Πλαίσιο Με τα άρθρα του Κώδικα ήµων και Κοινοτήτων (Ν.3463/2006), θεσ ίστηκε για ρώτη φορά, η υ οχρέωση κατάρτισης Ε ιχειρησιακών Προγραµµάτων α ό τους ρωτοβάθµιους Ο.Τ.Α. Με την Υ ουργική α όφαση 18183, ΦΕΚ 534, Β, 13/4/2007 καθορίστηκε η δοµή και το εριεχόµενο των ε ιχειρησιακών ρογραµµάτων των Ο.Τ.Α.,(ό ως τρο ο οιήθηκε µε την υ αριθµ. 5694/ Υ.Α ΥΠΕΣΑΗ ). Με το Προεδρικό ιάταγµα 185/2007 «Όργανα και διαδικασία κατάρτισης, αρακολούθησης και αξιολόγησης των ε ιχειρησιακών ρογραµµάτων των Οργανισµών Το ικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α βαθµού» καθορίστηκε η διαδικασία κατάρτισης των ε ιχειρησιακών ρογραµµάτων. Με τις διατάξεις του «Καλλικράτη» έχουν διαφορο οιηθεί τα όργανα και η διαδικασία σύνταξης του Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος. Ωστόσο µέχρι σήµερα δεν έχει τρο ο οιηθεί το Π. 185/2007 µε α οτέλεσµα να δηµιουργούνται ερµηνευτικά ροβλήµατα σε σχέση τόσο µε την διαδικασία όσο και µε τις αρµοδιότητες των οργάνων. Με την αράγραφο 6 του άρθρου 267 του Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87 Α / «Καλλικράτης»), οι συνενωµένοι ήµοι µε τον νόµο αυτό, έχουν υ οχρέωση κατάρτισης του Ε ιχειρησιακού τους Προγράµµατος έως τις Ακολουθώντας το ισχύον θεσµικό λαίσιο, µε Α όφαση ηµάρχου ( ΑΑ 238/ ) και εντός του ανωτέρω θεσµικού λαισίου, συγκροτήθηκε Οµάδα Έργου για την κατάρτιση του Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος του ήµου. (Παράρτηµα..) Στην Τρίτη συνεδρίαση της Οµάδας Έργου ( 07/06/2011 ) και εξαιτίας του φόρτου εργασίας µελών της, α οφασίστηκε ότι το σχέδιο του ε ιχειρησιακού ρογράµµατος του ήµου θα καταρτίσουν τα στελέχη του Αυτοτελούς Γραφείου Προγραµµατισµού και µέλη της ανωτέρω Οµάδας σε συνεργασία µε τα Όργανα ιοίκησης, τις υ ηρεσίες και τα Νοµικά Πρόσω α του ήµου. Ο τρό ος µε τον ο οίο συµµετείχαν οι υ ηρεσίες, τα νοµικά ρόσω α και τα Όργανα της ιοίκησης, θα αρουσιαστεί συνολικά µε την ολοκλήρωση της κατάρτισης του Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος. 3. Σκο ός του Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος Σκο ός του Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος είναι η ροώθηση της το ικής και εσωτερικής ανά τυξης του ήµου, σε εναρµόνιση µε τις κατευθύνσεις ανα τυξιακού σχεδιασµού σε εριφερειακό και εθνικό ε ί εδο. Α) Προώθηση της το ικής ανά τυξης Το ε ιχειρησιακό ρόγραµµα κατά κύριο λόγο ροσδιορίζει τις νέες δραστηριότητες ου θα ρέ ει να εκτελέσει ο ήµος στο λαίσιο των θεσµοθετηµένων αρµοδιοτήτων του, µε α ώτερους σκο ούς : α] την ροστασία και αναβάθµιση του φυσικού και δοµηµένου εριβάλλοντος της εριοχής του και 5

6 β] τη βελτίωση της κοινωνικής και οικονοµικής ευηµερίας των κατοίκων της περιοχής του α] Η ροστασία και αναβάθµιση του φυσικού και δοµηµένου εριβάλλοντος συνε άγεται την ενεργο οίηση του ήµου στους τοµείς - Της ροστασίας και της αειφόρου διαχείρισης του φυσικού εριβάλλοντος - Της βελτίωσης του οικιστικού εριβάλλοντος - Των τεχνικών υ οδοµών και των δικτύων εξυ ηρέτησης Η δραστηριο οίηση του ήµου στους ροηγούµενους τοµείς γίνεται κυρίως µέσω της κατασκευής τεχνικών έργων, της αροχής υ ηρεσιών συντήρησης των τεχνικών υ οδοµών και της θέσ ισης κανονιστικών όρων και ρυθµίσεων. Οι α οδέκτες των δράσεων αυτών είναι οι διάφορες γεωγραφικές ενότητες του ήµου ( ηµοτικές Ενότητες, ηµοτικές ή Το ικές Κοινότητες, γειτονιές) β] Η βελτίωση της ευηµερίας των κατοίκων συνε άγεται την αροχή υ ηρεσιών στους τοµείς - Κοινωνικής ολιτικής - Παιδείας / Πολιτισµού / Αθλητισµού - Οικονοµικής ανά τυξης και α ασχόλησης Οι α οδέκτες των δράσεων αυτών είναι οι διάφορες κοινωνικο-οικονοµικές οµάδες των κατοίκων της εριοχής του ήµου (.χ νέοι, αιδιά, ηλικιωµένοι, αγρότες, άνεργοι κλ ) Β) Εσωτερική ανά τυξη του ήµου ως οργανισµού Εκτός α ό τις δράσεις για την ροώθηση της το ικής ανά τυξης το ε ιχειρησιακό ρόγραµµα εριλαµβάνει υ ο ρογράµµατα για τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας του ήµου ως δηµόσιου οργανισµού (ως φορέα αροχής συλλογικών αγαθών και υ ηρεσιών αλλά και ως κοινωνικού και ολιτικού θεσµού), µε σκο ούς τη βελτίωση της α οτελεσµατικότητας, της α οδοτικότητας και της νοµιµο οίησης της λειτουργίας του. Ειδικότερα οι σχετικές δράσεις α οσκο ούν : στη βελτίωση της α οτελεσµατικότητας και της α οδοτικότητας των δραστηριοτήτων και στην καλύτερη εξυ ηρέτηση του ολίτη στη βελτίωση της αραγωγικής ικανότητας του ήµου µέσω της ανά τυξης του υφιστάµενου ροσω ικού, της µηχανοργάνωσης, της ροµήθειας εξο λισµού και της εξασφάλισης κτιριακών εγκαταστάσεων στη βελτίωση της οικονοµικής κατάστασης του ήµου, µέσω του µεσο ρόθεσµου οικονοµικού ρογραµµατισµού, της αρακολούθησης του κόστους των αρεχόµενων υ ηρεσιών και της ορθολογικότερης οικονοµικής διαχείρισης 6

7 Γ) Ανά τυξη των συνεργασιών του ήµου και της ε ιρροής άλλων φορέων Πολλές το ικές αρχές θεωρούν ότι ο ρόλος ενός ΟΤΑ δεν ρέ ει να εριορίζεται στις οριοθετηµένες α ό το θεσµικό λαίσιο αρµοδιότητές του και ότι οι ΟΤΑ είναι υ οχρεωµένοι να µεριµνούν για τη συνολική ευηµερία της εριοχής τους. Η διοίκηση ενός ΟΤΑ γίνεται αντιλη τή όχι µόνο ως διοίκηση της αροχής ορισµένων άγιων δηµοτικών υ ηρεσιών, αλλά ως µέριµνα για το σύνολο των το ικών υ οθέσεων. Σ' αυτή την κατεύθυνση το ε ιχειρησιακό ρόγραµµα του ήµου θα ρέ ει να ε ισηµαίνει τη συµβολή ου µ ορούν να έχουν στην ανά τυξη της εριοχής του ήµου : Οι το ικοί κοινωνικοί και οικονοµικοί φορείς (ιδιωτικές ε ιχειρήσεις, σύλλογοι και µη κυβερνητικές οργανώσεις) Οι γειτονικοί ήµοι Οι λοι οί φορείς του ολιτικο-διοικητικού συστήµατος της χώρας (Κεντρικοί φορείς, Περιφέρεια, Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση) Ε οµένως, το ε ιχειρησιακό ρόγραµµα εκτός α ό τις υ ηρεσίες, τα έργα και τις ρυθµίσεις για τα ο οία είναι αρµόδιος ο ήµος, είναι δυνατό να εντο ίζει δραστηριότητες ου ανήκουν στην αρµοδιότητα άλλων δηµόσιων φορέων και να ροσδιορίζει τις αναγκαίες ενέργειες συνεργασίας και ε ιρροής των φορέων αυτών α ό τον ήµο. Το ρόγραµµα εκτός των άλλων στοχεύει ε ίσης, στην αναβάθµιση του ε ι έδου συνεργασίας του ήµου µε φορείς του ιδιωτικού, δηµόσιου και κοινωνικού τοµέα, για τη συντονισµένη ροώθηση της το ικής ανά τυξης και την α ό κοινού αροχή το ικών υ ηρεσιών. 4. Χαρακτηριστικά του Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος Το ε ιχειρησιακό ρόγραµµα του ήµου α οτελεί εργαλείο για την άσκηση του ανα τυξιακού τους ρόλου, µε τα εξής χαρακτηριστικά: α. Είναι ολοκληρωµένο ρόγραµµα το ικής ανά τυξης και βελτίωσης της διοικητικής ικανότητας του ήµου : Α οτελεί ρόγραµµα ανα τυξιακών υ οδοµών και το ικών ε ενδύσεων, αλλά και ρόγραµµα για τη βελτίωση της υφιστάµενης λειτουργίας των δηµοτικών υ ηρεσιών και των Νοµικών ροσώ ων ου ε ο τεύονται α ό το ήµο. Είναι ρόγραµµα, ολυτοµεακού χαρακτήρα, µε εύρος θεµατικών αντικειµένων αντίστοιχου του φάσµατος των θεµάτων ου α ασχολούν την καθηµερινή λειτουργία του ήµου. Καλύ τει όλο το φάσµα των αρµοδιοτήτων του ήµου και εν δυνάµει το σύνολο των το ικών υ οθέσεων. β. Α οτελεί το τετραετές ρόγραµµα δράσης του ήµου και των Νοµικών ροσώ ων του : Στις ροτεραιότητες του ρογράµµατος αντανακλάται η βούληση και το όραµα του ηµοτικού Συµβουλίου καθώς και οι ροτεραιότητες του ανα τυξιακού σχεδιασµού σε εριφερειακό και εθνικό ε ί εδο. Το όραµα της δηµοτικής αρχής α οτυ ώνεται στη στρατηγική,αναλύεται σε ( ενταετές) τριετές ρόγραµµα και τέλος σε ετήσιο ρόγραµµα δράσης της κάθε υ ηρεσίας του δήµου και των Νοµικών ροσώ ων του. γ. Είναι οργανικό στοιχείο της καθηµερινής λειτουργίας και διοίκησης του ήµου και µέρος του ρογραµµατικού του κύκλου : Η σύνταξη του ε ιχειρησιακού ρογράµµατος είναι η αρχική φάση της διαδικασίας ρογραµµατισµού, αρακολούθησης και αξιολόγησης της δράσης του ήµου. Η διαδικασία αυτή 7

8 α οτελεί το διαρκές αντικείµενο ενασχόλησης των αιρετών οργάνων, των ροϊσταµένων και της αρµόδιας υ ηρεσίας ρογραµµατισµού του. δ. Υλο οιείται µέσω του ετήσιου ρογράµµατος δράσης του ήµου και των Νοµικών ροσώ ων του : Σκο ός της σύνταξης του ετήσιου ρογράµµατος δράσης είναι η εξειδίκευση του συνολικού τετραετούς ε ιχειρησιακού ρογράµµατος σε ετήσιο ρόγραµµα των υ ηρεσιών. Ο ετήσιος ρογραµµατισµός στοχεύει στον ε ιµερισµό των δράσεων του τετραετούς ρογράµµατος στις υ ηρεσίες, οι ο οίες υλο οιούν τµήµατα του ε ιχειρησιακού ρογράµµατος ε. Εκ ονείται µε τη συµµετοχή όλων των εµ λεκόµενων : Κατά τη διαδικασία σύνταξής του συµµετέχουν µε σαφώς καθορισµένο τρό ο : Αιρετά όργανα ( ηµ. Συµβούλιο, ε ιτρο ές του ηµ. Συµβ., Αντιδήµαρχοι, Σ ε ιχειρήσεων, Το ικά συµβούλια) Υ ηρεσιακά στελέχη (Προϊστάµενοι υ ηρεσιών, ιευθυντές Ε ιχειρήσεων, στελέχη της υ ηρεσίας Προγραµµατισµού) Το ικοί φορείς και οµάδες δηµοτών µε σηµαντικό βαθµό συµβολής στην το ική ανά τυξη ή/και στη λειτουργία του ήµου Φορείς του διοικητικού συστήµατος της χώρας ( χ Περιφέρεια, Α οκεντρωµένη ιοίκηση) Η λήψη των α οφάσεων ρογραµµατισµού δεν στηρίζεται µόνο στην ανάλυση της υφιστάµενης κατάστασης, αλλά και στις ανάγκες και ροσδοκίες των κατοίκων και του ανθρώ ινου δυναµικού του ήµου, ό ως αυτές διατυ ώνονται στις διαδικασίες συµµετοχής. Το ε ιχειρησιακό ρόγραµµα α οτελεί το βασικό λαίσιο κατεύθυνσης, ροσδιορισµού και συντονισµού των ενεργειών όλων των οργάνων διοίκησης και υ ηρεσιών και είναι ευρύτερα γνωστό στους εργαζόµενους του ήµου, ροκειµένου να υλο οιηθούν οι στόχοι του. Το ε ιχειρησιακό ρόγραµµα α οτελεί ροϊόν συλλογικής εργασίας όλων των δοµών του ήµου και οδηγεί στην ανάληψη δεσµεύσεων µεταξύ των διαδοχικών ιεραρχικών ε ι έδων, σε ότι αφορά την υλο οίηση του τµήµατος εκείνου στο ο οίο αυτά εµ λέκονται. στ. Αξιο οιεί δείκτες ε ίδοσης : Το ε ιχειρησιακό ρόγραµµα διατυ ώνει µετρήσιµους γενικούς και ειδικούς στόχους, η ε ίτευξη των ο οίων αρακολουθείται µέσω της αξιο οίησης συστήµατος δεικτών ε ίδοσης. Για την αρακολούθηση της εξέλιξης της τιµής των δεικτών αξιο οιούνται τα στοιχεία (εσόδων / δα ανών, όρων, εκροών, α οτελεσµάτων στους α οδέκτες) ου τηρούνται στις βάσεις δεδοµένων του ολοκληρωµένου ληροφοριακού συστήµατος ενός ΟΤΑ. 5. Περιεχόµενο του Ε ιχειρησιακού Προγράµµατος Το τελικό κείµενο του ε ιχειρησιακού ρογράµµατος του ήµου εριλαµβάνει τουλάχιστον τις ακόλουθες ενότητες και κεφάλαια : 8

9 ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Κεφάλαιο 1.1: ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Συνο τική εριγραφή και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης της εριοχής του ήµου Συνο τική εριγραφή και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης του ήµου και των Νοµικών του Προσώ ων, ως οργανισµών Κεφάλαιο 1.2: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ Α οστολή, Όραµα, Αρχές Λειοτυργίας και ιακυβέρνησης Η στρατηγική του ήµου Οι άξονες & τα µέτρα του ρογράµµατος ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 2.1: ΣΧΕ ΙΑ ΡΑΣΗΣ Τα σχέδια δράσης για την εφαρµογή της στρατηγικής ράσεις διαδηµοτικής και υ ερτο ικής σηµασίας Κεφάλαιο 2.2: ΠΕΝΤΑΕΤΗΣ (ΤΡΙΕΤΗΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΑΣΕΩΝ Ιεράρχηση & συνο τικός ρογραµµατισµός των δράσεων Οµαδο οίηση των δράσεων του ρογράµµατος Αναλυτικός ρογραµµατισµός των δράσεων Α ροτεραιότητας Κεφάλαιο 2.3.: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Εκτίµηση των εσόδων Κατανοµή των εσόδων για την κάλυψη των δα ανών των δράσεων Χρηµατοδοτικοί ίνακες του ρογράµµατος Καθορισµός δεικτών αρακολούθησης, αξιολόγησης του ρογράµµατος 9

10 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.1 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Συνο τική Περιγραφή και Αξιολόγηση της Υφιστάµενης Κατάστασης της Περιοχής του ήµου Βασικά Χαρακτηριστικά, Χωροταξική Ένταξη και ιοικητική Οργάνωση Ο ήµος έλτα, ροέκυψε α ό την συνένωση, στα λαίσια της µεταρρύθµισης ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ, των ρώην Κα οδιστριακών ήµων Εχεδώρου, Χαλάστρας και Αξιού. Υ άγεται στο Νοµό Θεσσαλονίκης και στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Χωροταξικά α οτελεί τµήµα της ευρύτερης εριοχής Θεσσαλονίκης και βρίσκεται στο δυτικό τµήµα της εριαστικής ζώνης του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος Θεσσαλονίκης, σε α όσταση 17 χλµ. α ό το κέντρο της όλης. Το Ε ικαιρο οιηµένο Ρυθµιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης (ΡΣΘ), µε στόχο τον ενιαίο ρογραµµατισµό της µητρο ολιτικής εριοχής, ορίζει την ευρύτερη εριοχή άµεσης ε ιρροής της Θεσσαλονίκης την ο οία διαιρεί σε τρεις ενότητες. Ο ήµος έλτα ανήκει µεν στην Χωρική ενότητα του Μητρο ολιτικού κέντρου, µοιράζεται όµως σε δύο υ οενότητες : Στην Υ οενότητα Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος (Π.Σ.) και Περιαστικής Ζώνης Θεσσαλονίκης (ΠΖΘ) ό ου εντάσσεται ο ρώην ήµος Εχεδώρου Στην Υ οενότητα Λοι ής Περιοχής (ΛΠ) ό ου εντάσσονται οι ρώην ήµοι Αξιού και Χαλάστρας. Ο ήµος έλτα συγκροτείται α ό τις ηµοτικές Ενότητες Εχεδώρου, Χαλάτρας, Αξιού και εριλαµβάνει οκτώ (8) ηµοτικές Κοινότητες και µία (1) Το ική Κοινότητα: την.κ. Σίνδου ό ου βρίσκεται και η έδρα του ήµου, τη.κ. ιαβατών, τη.κ. Καλοχωρίου, τη.κ. Νέας Μαγνησίας, τη.κ Χαλάστρας, τη.κ Ανατολικού, τη.κ Κυµίνων, τη.κ Μαλγάρων και την Τ.Κ Βραχιάς. Ο ήµος έλτα, στα όρια της ηµοτικής Ενότητας Εχεδώρου χαρακτηρίζεατι αστικός, ενώ στην ευρύτερη εριοχή του ήµου, ιδίως στις ηµοτικές Ενότητες Χαλάστρας και Αξιού, καλύ τεται α ό γεωργική γη υψηλής αραγωγικότητας και χαρακτηρίζεται ως αγροτικός. 10

11 Α. ηµογραφικά Χαρακτηριστικά Σύµφωνα µε τα στοιχεία της τελευταίας α ογραφής ληθυσµού το 2011, στον ήµο έλτα κατοικούν κάτοικοι. Ο ανδρικός ληθυσµός ανέρχεται σε άτοµα ενώ ο γυναικείος σε άτοµα. Η υκνότητα ληθυσµού είναι 146,13 άτοµα / τ.µ Η αύξηση ου αρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια είναι αλµατώδης, ιδιαίτερα στην ηµοτική Ενότητα Εχεδώρου. Πίνακας 1: Πληθυσµός ήµου έλτα ανά ηµοτική Κοινότητα (2001) ηµοτική Κοινότητα Πληθυσµός.Κ. ιαβατών Κ. Καλοχωρίου Κ. Νέας Μαγνησίας Κ. Σίνδου Κ Χαλάστρας Κ Ανατολικού Κ Κυµίνων Κ Μαλγαρων ΤΚ Βραχιάς 645 Σύνολο (2001) Α ογραφή Πηγή: Γενικά Πολεοδοµικά Σχέδια ( ρώην) ήµων Εχεδώρου, Αξιού, Χαλάστρας, Ιnternet B. Χαρακτηριστικά της εριοχής Στην ευρύτερη Βιοµηχανική Περιοχή της ηµοτικής Ενότητας Εχεδώρου, η ο οία χαρακτηρίζεται ως η µεγαλύτερη στα Βαλκάνια, εδρεύουν ερί τις βιοµηχανίες και βιοτεχνίες. Το 1/3 βρίσκεται στην θεσµοθετηµένη βιοµηχανική εριοχή της Σίνδου και οι υ όλοι ες στο βιοµηχανικό συγκρότηµα ιαβατών και στη βιοτεχνική εριοχή Καλοχωρίου. Στις ε ιχειρήσεις της εριοχής α ασχολούνται ερισσότεροι α ό εργαζόµενοι, ενώ οι συναλλασσόµενοι οι ο οίοι καθηµερινά κινούνται στα όρια της ΒΙ.ΠΕ., ξε ερνούν τις Παράλληλα, στα όρια της ηµοτικής Ενότητας εδρεύουν µερικές α ό τις ιο σηµαντικές υ ηρεσίες υ ερτο ικού χαρακτήρα και ένα α ό τα µεγαλύτερα και ιο 11

12 δραστήρια Τεχνολογικά Ιδρύµατα, το Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης (στη Σίνδο), στο ο οίο φοιτούν φοιτητές. Στα διοικητικά όρια του ήµου έλτα ανήκει και η, ενταγµένη στο σχέδιο NATURA, εριοχή των εκβολών Γαλλικού, Αξιού, Λουδία ου α οτελεί οικοσύστηµα ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, έκτασης ερί ου στρεµµάτων. Οι εριοχές των ρώην ήµων Χαλάστρας και Αξιού, χαρακτηρίζονται ως εριοχές υψηλής αραγωγικότητας, ό ου καλλιεργούνται κυρίως ρύζι, βαµβάκι και καλαµ όκι, ενώ η ηµοτική Ενότητα Χαλάστρας έχει υψηλή συγκέντρωση ζωικού κεφαλαίου για αυτό έχει και αυξηµένη αραγωγή κτηνοτροφικών φυτών. Στην εριοχή του έλτα ανέκαθεν ασκείται η αραδοσιακή αλιεία και η οστρακοκαλλιέργεια-ειδικότερα η µυδοκαλλιέργεια -µε άριστες ροο τικές. Παράγεται σχεδόν το 72% της εθνικής αραγωγής µυδιών. Στην εριοχή Χαλάστρας τα κύρια είδη του αλιεύµατος είναι λαβράκια, γλώσσες, κεφαλό ουλα, κουτσοµούρες, σου ιές, γαρίδες. Πίνακας 2 : Εκταση του ήµου έλτα ηµοτική Κοινότητα Έκταση (στρέµµατα).κ. ιαβατών Κ. Καλοχωρίου Κ. Νέας Μαγνησίας Κ. Σίνδου Κ Χαλάστρας Κ Ανατολικού Κ Κυµίνων Κ Μαλγαρων ΤΚ Βραχιάς Σύνολο Πηγή: Γενικά Πολεοδοµικά Σχέδια ( ρωην) ήµων Εχεδώρου,Αξιού, Χαλάστρας 12

13 Γενικά Πολεοδοµικά Σχέδια Στα ΓΠΣ των ρώην ήµων Εχεδώρου, Χαλάστρας, Αξιού ου ρόσφατα αναθεωρήθηκαν αρουσιάζεται αναλυτικότερα η υφιστάµενη κατάσταση των ανωτέρω, λέον, ηµοτικών Ενοτήτων, τόσο στους τοµείς αρµοδιότητας του ήµου για : α) Το εριβάλλον και την οιότητα ζωής β) Τις υ οδοµές κοινωνικής µέριµνας, αιδείας, ολιτισµού και αθλητισµού γ) Την το ική οικονοµία και την α ασχόληση Οσο και των υ ερκείµενων βαθµίδων διοίκησης Ε ίσης εριγράφεται η ανα τυξιακή φυσιογνωµία της εριοχής, ό ως αυτή ροκύ τει α ό τις ληθυσµιακές και δηµογραφικές εξελίξεις, τις οικονοµικές δραστηριοτητες και την α ασχόληση, τις ενδογενείς ανα τυξιακές δυνατότητες και τα συγκριτικά λεονεκτήµατα σε σχέση µε το ευρύτερο οικονοµικό εριβάλλον. Οι βασικές αρχές και οι ρογραµµατικές κατευθύνσεις των νέων ΓΠΣ, των συννενωθέντων ήµων Εχεδώρου, Χαλάστρας και Αξιού είναι : Α. ΓΠΣ Εχεδώρου Α1. Βασικές αρχές της ρότασης Το Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο του ( ρώην ήµου) Εχεδώρου στοχεύει στην ε ικαιρο οίηση και αναθεώρηση του ισχύοντος σχεδιασµού µε την ενσωµάτωση όλων των οικισµών και εριοχών ου εντάχθηκαν στον κα οδιστριακό δήµο και των νέων δεδοµένων ου ροέκυψαν α ό την ροώθηση του ολεοδοµικού σχεδιασµού. Στοχεύει ε ίσης στον εµ λουτισµό των χωρικών ρυθµίσεων µε τις κατευθύνσεις ου α ορρέουν α ό τις αρχές της βιωσιµότητας και αειφορίας ου έχουν εισαχθεί στον χωροταξικό και ολεοδοµικό σχεδιασµό µε τους νόµους 2742/99 για το «χωροταξικό σχεδιασµό και την αειφόρο ανά τυξη» και 2508/97 για τη «βιώσιµη οικιστική ανά τυξη των όλεων και οικισµών». Το ΓΠΣ Εχεδώρου ακολουθεί τις γενικές κατευθύνσεις των ανώτερων ε ι έδων σχεδιασµού, ό ως συστηµατο οιούνται µε το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανά τυξης για όλη τη χώρα και εξειδικεύονται για την εριφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας µε το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανά τυξης ου θεσµοθετήθηκε µε την Υ ουργική Α όφαση 674 (ΦΕΚ 218/Β/ ). Στο στάδιο της Ανάλυσης (βλέ ε κείµενα Γ.Π.Σ) ε ισηµάνθηκαν τα σηµεία των κατευθύνσεων και των στόχων του Γενικού και Περιφερειακού Πλαισίου ου έχουν ιδιαίτερη σηµασία για τον χωρικό και ανα τυξιακό σχεδιασµό του ήµου. Με µακρο ρόθεσµο χρονικό ορίζοντα το 2025, η µελέτη του ΓΠΣ αντιµετω ίσε αφενός τις ροκλήσεις της αξιο οίησης των ευκαιριών και δυνατοτήτων και αφετέρου τις αδυναµίες και τους κινδύνους ου ροκαλούνται κατά την ανα τυξιακή διαδικασία. Κεντρική έννοια της χωροταξικής ροσέγγισης είναι η αειφόρος χωρική ανά τυξη, υλώνες της ο οίας είναι η οικονοµική ανταγωνιστικότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη και η ροστασία του εριβάλλοντος, ενώ άξονες είναι η ισόρρο η ολυκεντρική ανά τυξη και οι σχέσεις όλης υ αίθρου, η ισότητα ρόσβασης στα βασικά δίκτυα 13

14 µεταφορών, ενέργειας και ε ικοινωνιών, και η συνετή διαχείριση των φυσικών όρων και της ολιτιστικής κληρονοµιάς. Α2. Προγραµµατικές κατευθύνσεις και εριεχόµενο του νέου ΓΠΣ Η ρόταση του ΓΠΣ Εχεδώρου αντιµετω ίστηκε σύµφωνα µε τις τεχνικές ροδιαγραφές ου καθορίστηκαν µε την α όφαση µε αρ. 9572/1845/00 του Υ. ΠΕΧΩ Ε (ΦΕΚ 209/ / ) τα σταθερότυ α της υ ουργικής α όφασης αριθ /2004 και τις ρυθµίσεις ου ροβλέ ονται για την εριαστική ζώνη Θεσσαλονίκης α ό τον Οργανισµό Ρυθµιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης. Η εκ όνηση ενός νέου σχεδίου ε ι έδου ΓΠΣ κρίθηκε αναγκαία καθώς τα ισχύοντα ΓΠΣ αφορούσαν µόνον τους οικισµούς της Σίνδου, του Καλοχωρίου, των ιαβατών και της Ν. Μαγνησίας και αφενός µεν ο σχεδιασµός δεν καλύ τε ολόκληρη τη διοικητική έκταση του Εχεδώρου, ό ως ε ιβάλλετο α ό την ισχύουσα ολεοδοµική νοµοθεσία (Ν. 2508/97), και αφετέρου ήταν ήδη ξε ερασµένος µετά την αρέλευση µεγάλων χρονικών διαστηµάτων α ό την έγκρισή του. Στο διάστηµα αυτό είχαν διαµορφωθεί νέα ανα τυξιακά, θεσµικά και ρογραµµατικά δεδοµένα ου διαµόρφωσαν ένα νέο συνολικό λαίσιο σχεδιασµού. Η ανάλυση των νέων συνθηκών σε εριφερειακό ε ί εδο αλλά και σε ε ί εδο δήµου και οικισµών, ου έγινε στο λαίσιο της µελέτης, ε ιβεβαιώνε τη σκο ιµότητα και αναγκαιότητα θέσ ισης ενός νέου σχεδίου. Ο χωρικός και ολεοδοµικός σχεδιασµός του Εχεδώρου έ ρε ε να ροσαρµοστεί στα νέα ανα τυξιακά δεδοµένα και να λάβει υ όψη του τόσο τις γενικότερες αλλαγές ου έχουν συντελεστεί στο ευρύτερο εριφερειακό λαίσιο όσο και τις εξελίξεις στη διοικητική του εριφέρεια. Σύµφωνα µε τις κατευθύνσεις της νέας ολεοδοµικής νοµοθεσίας και συγκεκριµενα το νόµο 2508/99 για τη «βιώσιµη οικιστική ανά τυξη των όλεων και οικισµών», το Γενικό Πολεοδοµικό Σχέδιο του Εχέδωρου καλύ τει λέον ολόκληρη τη γεωγραφική εριοχή ου εριλαµβάνεται στα διοικητικά όρια του Εχεδώρου. Με τον τρό ο αυτό ενσωµατώνονταν σε ένα ενιαίο και συνεκτικό χωρικό σχέδιο: o o o o o o οι οικισµοί του Εχεδώρου : Σίνδος, ιαβατά, Νέα Μαγνησία, Καλοχώρι η άµεση εριαστική εριοχή των αρα άνω οικισµών ου δέχονται ιέσεις α ό την ανά τυξη βιοµηχανίας, χονδρεµ ορίου και βιοτεχνίας, οι µεµονωµένες εγκαταστάσεις και κτίσµατα ου βρίσκονται εκτός σχεδίου, οι αρχαιολογικοί χώροι και τα αξιόλογα µνηµεία, οι αγροτικές καλλιέργειες, οι εριβαλλοντικά ευαίσθητες εριοχές του Γαλλικού και της λιµνοθάλασσας Καλοχωρίου. Συγχρόνως, σύµφωνα µε τις αρχές ου τίθενται µε το νεότερο θεσµικό λαίσιο (Γενικο Πλαισιο Χωροταξικου Σχεδιασµου και Ειδικα Πλαισια), το ΓΠΣ εναρµονίζεται ρος τις ε ιλογές και κατευθύνσεις του ανώτερων ε ι έδων χωρικού σχεδιασµού και οδηγεί σε ολοκληρωµένη και συνολική χωρική οργάνωση του ΟΤΑ. Ικανο οιούνται έτσι οι αναγκαίες συνθήκες χωρικής ολοκλήρωσης και ανα τυξιακής συνέργιας ου ε ιτρέ ουν την εναρµόνιση του χωροταξικού και ολεοδοµικού σχεδιασµού µε τους γενικότερους στόχους και µε τις αρχές της βιώσιµης ανά τυξης και της αειφορίας. Με το ΓΠΣ εξειδικεύτηκαν οι γενικοί αυτοί στόχοι του ολεοδοµικού σχεδιασµού και διατυ ώθηκαν οι αναγκαίες και σκό ιµες ροτάσεις συµ λήρωσης, 14

15 αναθεώρησης ή τρο ο οίησης ισχυόντων ε ιλογών και ρυθµίσεων, και οι ο οίες σύµφωνα µε τις ροδιαγραφές, αναφέρονται στα εξής θέµατα: o o o o o ροσδιορισµός των κατευθύνσεων χωρικής οργάνωσης του ήµου, καθορισµός των µεγεθών της οικιστικής ανά τυξης σε όλη την έκταση του δήµου, µε βάση τις αρχές της βιώσιµης ανά τυξης, τις το ικές ανάγκες και καταλληλότητες καθώς και τις κατευθύνσεις ου ροκύ τουν α ό υ ερκείµενα σχέδια, ιδίως δε σε ότι αφορά το ρόλο των οικισµών στην οικιστική ιεραρχία και την οµαλή ένταξή τους στο µητρο ολιτικό σύµ λεγµα, ροσδιορισµός των Περιοχών Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ) οι ο οίες δεν ρόκειται να ολεοδοµηθούν, υ όδειξη των ζωνών αραγωγικών δραστηριοτήτων µε βάση τις ανάγκες των αραγωγικών τοµέων και τις σχετικές ρογραµµατικές κατευθύνσεις, και χάραξη των κατευθύνσεων ολεοδοµικής οργάνωσης των θεσµοθετηµένων και ρος ολεοδόµηση οικιστικών υ οδοχέων, ροσδιορίζοντας και την οργάνωση των ήδη διαµορφωµένων εριοχών ανά τυξης του δευτερογενή τοµέα στη ερίµετρο των οικισµών ου α αιτούν αρεµβάσεις αναβάθµισης µέσω του µηχανισµού της εξυγίανσης. Β. ΓΠΣ Χαλάστρας Β1. Βασικές Αρχές της Πρότασης Οι δυνατότητες ανά τυξης του ( ρώην ήµου) Χαλάστρας είναι σηµαντικές και συνδέονται, έραν της κοµβικής θέσης του και της άµεσης σχέσης του µε την Θεσσαλονίκη, µε τους λούσιους φυσικούς όρους της εριοχής αλλά και µε την ανά τυξη των αραγωγικών δραστηριοτήτων του β γενούς και τριτογενούς τοµέα. Οι αγροτικές κυρίως δραστηριότητες, αλλά και οι διαφαινόµενες τάσεις ανά τυξης δραστηριοτήτων του δευτερογενή και τριτογενή τοµέα α οτελούν τους σηµαντικούς αράγοντες ανά τυξης της εριοχής. Οι βασικές αρχές της τελικής ρότασης του ΓΠΣ του ( ρώην ήµου) Χαλάστρας α ορρέουν αφενός α ό τις ενδογενείς ανα τυξιακές δυνατότητες ό ως αυτές ανα τύχθηκαν στο ειδικότερο κεφάλαιο Α.5.1 του Α Σταδίου (βλέ ε κείµενο Γ.Π.Σ) αφετέρου α ό τους γενικότερους ανα τυξιακούς στόχους ό ως αυτοί τίθενται στο ΠΠΧΣΑΑ της Κεντρικής Μακεδονίας (ΦΕΚ 218/Β/6-2-04) και στο Ρυθµιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης (Ν. 1561/85 ΦΕΚ 143Α/6-9-85). Συνο τικά η ρόταση βασίζεται στα εξής: Προστασία της γεωργικής γης στα λαίσια ενός βιώσιµου ροτύ ου ανά τυξης της υ αίθρου και τον καθορισµό της ως Περιοχή Ελέγχου και Περιορισµού όµησης (ΠΕΠ ). Ρυθµίσεις για την συµβατότητα χρήσεων και λειτουργιών στις εριοχές ου τελούν υ ό καθεστώς ροστασίας. Στα λαίσια αυτά, ε ιβάλλεται να ροστατευτεί η εριοχή της σύµβασης Ramsar (Εθνικό Πάρκο ελταϊκών σχηµατισµών). Α οφυγή της εκτεταµένης γραµµικής ανά τυξης µη αγροτικών δραστηριοτήτων κατά µήκος και εκατέρωθεν των βασικών µεταφορικών υ οδοµών (ΠΑΘΕ ρος Θεσσαλονίκη και ρος Ευζώνους) για λόγους κυρίως εριβαλλοντικούς, λειτουργικούς και αισθητικής του εριβάλλοντος. 15

16 Σχεδιασµός οργανωµένων αραγωγικών υ οδοχέων για την ανά τυξη του δευτερογενούς και τριτογενούς τοµέα. Μικρή οικιστική ανά τυξη στους δύο οικισµούς, για την κάλυψη σηµερινών (για τον οικισµό της Χαλάστρας) και µελλοντικών αναγκών και κυρίως σε κοινωφελείς και κοινόχρηστους χώρους, την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των Τσιγγάνων στα λαίσια της κοινωνικής ολιτικής του ήµου και την οργανική ενσωµάτωση υφιστάµενων κοινωφελών χρήσεων (εκ αίδευσης, αθλητισµού) στον αστικό ιστό (για τον οικισµό του Ανατολικού). Θεσµοθέτηση Περιοχής Οργανωµένης Ανά τυξης Παραγωγικών ραστηριοτήτων (ΠΟΑΠ ) στο θαλάσσιο µέτω ο του δήµου µε στόχο τον εκσυγχρονισµό των οστρακοκαλλιεργειών του δήµου Γ. ΓΠΣ Αξιού Γ1. Βασικές ανα τυξιακές και χωροταξικές κατευθύνσεις. Ένταξη στον ευρύτερο χώρο Το λαίσιο για τη νέα ανα τυξιακή χωροταξική ροσέγγιση της εριοχής του ( ρώην ήµου) Αξιού, στηρίζεται στις εξής βασικές υ οθέσεις: Αξιο οίηση της λεονεκτικής θέσης της εριοχής του ήµου ως ρος τους βασικούς µεταφορικούς άξονες (ΠΑ.ΘΕ. και Εγνατία). Αξιο οίηση ε ίσης, ρος όφελος της το ικής ανά τυξης, των συνδέσεων µε Θεσσαλονίκη, µε Ευζώνους, µε την υ όλοι η κεντρική - νότια Ελλάδα, καθώς και των διανοµαρχιακών συνδέσεων ρος Ηµαθία Πιερία και Πέλλα. Ειδικότερα, στενότερη σύνδεση της σηµερινής εριοχής του ήµου µε τη µητρο ολιτική Θεσσαλονίκη και υ οδοχή, σταδιακά, οικονοµικών δραστηριοτήτων και υ οδοµών µητρο ολιτικού ε ι έδου. Υ ενθυµίζεται ότι µε βάση την αλαιότερη και θεσµικά κατοχυρωµένη- κατεύθυνση του Ρυθµιστικού Σχεδίου, ο ( ρωην ήµος) Αξιού ανήκει στην ευρύτερη εριοχή ε ιρροής (Ε.Π.Θ.) και όχι στην άµεση εριοχή ε ιρροής (Π.Ζ.) της µητρό ολης της Θεσσαλονίκης. Το ίδιο, µε βάση το ιο ρόσφατο Χωροταξικό Σχέδιο της Περιφέρειας, ο ( ρώην ήµος) Αξιού το οθετείται στο δυτικό όριο του συστήµατος λειτουργιών της µητρο ολιτικής Θεσσαλονίκης. Η ερισσότερο ροωθηµένη ροσέγγιση αυτού του Γ.Π.Σ. α οτελεί στοιχείο του ανα τυξιακού Σεναρίου Β, και στηρίζεται: στην ρόβλεψη αξιο οίησης της κεντρικής θέσης του Αξιού ως ρος τον ΠΑ.ΘΕ. και την Εγνατία οδό, δηλαδή ως ρος το µεταφορικό δίκτυο εθνικής και διευρω αϊκής ακτινοβολίας, στην ρονοµιακά κοντινή α όσταση του ( ρώην ήµου) Αξιού α ό τη µητρο ολιτική Θεσσαλονίκη, ώστε αυτός να µ ορέσει να ε ωφεληθεί α ό τις τάσεις αναδιανοµής της εγκατάστασης των µητρο ολιτικών δραστηριοτήτων, και τέλος στις δυνατότητες ου έχουν ήδη εµφανιστεί στην εριοχή του Αξιού για αύξηση του εργατικού δυναµικού στον τοµέα των υ ηρεσιών και ειδικότερα στον κλάδο των µεταφορών α οθηκεύσεων. 16

17 Σηµειώνεται ενισχυτικά ότι, µε στόχο τη στήριξη του µητρο ολιτικού ρόλου της Θεσσαλονίκης, έχει τεθεί σαν κατεύθυνση α ό το Χωροταξικό Σχέδιο και διερευνάται και σε ε ί εδο ΟΡ.ΘΕ., η εξειδίκευση της ε ιρροής του µητρο ολιτικού σχηµατισµού καθώς και το ειδικό βάρος του σε σχέση µε τον υ όλοι ο χώρο του νοµού. Γ2. Θεώρηση της σηµερινής εριοχής του Αξιού στα λαίσια του ευρύτερου, µε οµοειδή χαρακτηριστικά, οικονοµικο-γεωγραφικού χώρου. Πράγµατι, µε βάση το Χωροταξικό Σχέδιο, η εριοχή εντάσσεται στη ζώνη δυναµικής αγροτικής ανά τυξης της εδιάδας της Θεσσαλονίκης, η ο οία µε τη σειρά της α οτελεί τµήµα µιας ολύ ευρύτερης ενότητας, της ζώνης αγροτικής οικονοµίας Πέλλας Ηµαθίας Θεσσαλονίκης, ό ου κυριαρχούν οι εντατικές γεωργικές καλλιέργειες µαζί µε τη µετα οίηση της γεωργικής αραγωγής και τις υ ηρεσίες ροώθησης και διαχείρισης ροϊόντων. Ειδικότερα ακόµη, η εριοχή του ( ρώην ήµου) Αξιού συνιστά ενιαία ανα τυξιακή διανοµαρχιακή ενότητα µε τις εριοχές των ρώην ήµων Χαλάστρας, Αιγινίου, καθώς και µε τµήµα του ρώην ήµου Πλατέος. Πιο συγκεκριµένα: Η εριοχή του Αξιού (στο σύνολο των οικισµών του: Κυµίνων, Μαλγάρων και Βραχιάς) αρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά µε τις εριοχές των ρώην ήµων α) Χαλάστρας ν. Θεσ/νίκης (στο σύνολο των οικισµών του Χαλάστρας και Ανατολικού), β) Πλατέος ν. Ηµαθίας (ως ρος τον οικισµό Κλειδί) και γ) Αιγινίου ν. Πιερίας (και του µόνου οικισµού του Αιγινίου). Η ενότητα αυτή α οτελεί υ οσύνολο και νότια α όληξη της αρα άνω ευρύτερης χωροταξικής ενότητας Πέλλας Ηµαθίας Θεσσαλονίκης. Το χαρακτηριστικό της έγκειται στο ότι ρόκειται για αράκτια εριοχή ου εριλαµβάνει τους σχηµατισµούς των δέλτα των οταµών Αξιού Λουδία Αλιάκµονα. Η ύ αρξη των εκτάσεων των ευαίσθητων οικοσυστηµάτων των δέλτα των οταµών, συνε άγεται αφενός την αναγκαιότητα ενιαίας διαχείρισης και ροστασίας τους και αφετέρου την ύ αρξη ε ι λέον αραγωγικών δυνατοτήτων ου αφορούν την ανά τυξη υδατοκαλλιεργειών. Σηµειώνεται ότι η ένταξη της εριοχής του Αξιού σε ενιαία ανα τυξιακή διανοµαρχιακή- ενότητα µαζί µε τις εριοχές του ρώην ήµου Χαλάστρας του ν. Θεσσαλονίκης αλλά και των ρώην ήµων Πλατέος του ν. Ηµαθίας και Αιγινίου του ν. Πιερίας, συνιστά κατεύθυνση ου δεν έχει ως σήµερα αντιµετω ισθεί στον ανα τυξιακό σχεδιασµό ρογραµµατισµό. ιατήρηση, ενίσχυση και υ οστήριξη του δυναµισµού της αγροτικής ανά τυξης της εριοχής του ήµου Αξιού. Παράλληλα, ολοκληρωµένη ανα τυξιακή ανασυγκρότηση στη βάση των ενδογενών δυνατοτήτων και συγκριτικών λεονεκτηµάτων της εριοχής. Η εριοχή του ήµου έχει ως σήµερα ανα τυχθεί αγροτικά (κυρίως στη γεωργία και κτηνοτροφία) στηριζόµενη στην υψηλή αραγωγική ικανότητα των εδαφών της και στις σχετικές δηµόσιες ε ενδύσεις ου έχουν γίνει και συνεχίζουν γίνονται. Τα ζητήµατα ου ροβάλλουν σήµερα είναι: ιατήρηση και εξυγίανση του εδαφοϋδατικού δυναµικού ώστε να διατηρηθεί η ανταγωνιστικότητα της υ αίθρου. Εκσυγχρονισµός και αναδιάρθρωση της ρωτογενούς αραγωγής ρος ροϊόντα ερισσότερο ανταγωνιστικά στις συνθήκες της σύγχρονης ΚΑΠ και υψηλότερης ροστιθέµενης αξίας (.χ. λαχανικά, άνθη, θερµοκη ιακές καλλιέργειες, βιολογικές καλλιέργειες). 17

18 Εκσυγχρονισµός και οργάνωση των αραγωγικών λειτουργιών στη θαλάσσια και αράκτια ζώνη του Θερµαϊκού. Σε ιο συνολικό ε ί εδο, και αν ληφθούν υ όψη: η λεονεκτική θέση της εριοχής ως ρος βασικούς εθνικούς και διεθνικούς- µεταφορικούς άξονες, η εγγύτητά της ως ρος το Π.Σ.Θ. και τέλος, η ύ αρξη του σηµαντικότατου φυσικού όρου του οικοτό ου του δέλτα Αξιού, µ ορούν να εξαχθούν ιο συνδυασµένες και ολοκληρωµένες κατευθύνσεις ανα τυξιακής ροο τικής, ου να συµ ληρώνουν τις αρα άνω -α οκλειστικές για την ρωτογενή αραγωγή- κατευθύνσεις. Συγκεκριµένα: Υ οστήριξη της ρωτογενούς αραγωγής (γεωργικής, κτηνοτροφικής, καθώς και αλιευτικής και υδατοκαλλιεργητικής) µε δραστηριότητες ρώτης ε εξεργασίας και διακίνησης ροϊόντων. Προσανατολισµός και σύνδεση της συνολικής αραγωγής της εριοχής µε το καταναλωτικό κέντρο της Θεσσαλονίκης. Περαιτέρω στροφή και εξειδίκευση της ανα τυξιακής φυσιογνωµίας της εριοχής ρος τις δραστηριότητες των υ ηρεσιών και ειδικότερα αυτές του κλάδου των µεταφορών α οθηκεύσεων. Πολλα λή αξιο οίηση, ρος όφελος της εριοχής, του βασικού φυσικού της όρου, του δέλτα Αξιού Λουδία, ρος τις εξής κατευθύνσεις: διαφορο οίηση της ρωτογενούς αραγωγής (.χ. ρος βιολογικά και οικολογικά ροϊόντα διατροφής), εφόσον η εριοχή σηµαίνεται λέον ως εριοχή ιδιαίτερης οικολογικής αξίας, και ανά τυξη συµ ληρωµατικών υ ηρεσιών ου να υ οστηρίζουν τις λειτουργίες διαχείρισης του δέλτα Αξιού Λουδία (εξυ ηρετήσεις της ηµερήσιας κίνησης εριήγησης των ε ισκε τών, δραστηριότητες εριβαλλοντικής ευαισθητο οίησης και εκ αίδευσης, δραστηριότητες σύνδεσης της κίνησης των ε ισκε τών µε τους το ικούς αραγωγούς, κτλ.). Γ3. Προσαρµογή και ένταξη στο οικιστικό δίκτυο του ευρύτερου χώρου. Εσωτερική οργάνωση του οικιστικού δικτύου Σύµφωνα µε τη µελέτη του Χωροταξικού Σχεδίου Περιφέρειας και το ροκύ τον θεσ ισµένο Πλαίσιο, ισχύουν τα εξής: Η Θεσσαλονίκη α οτελεί την έδρα της Περιφέρειας και είναι βεβαίως το κέντρο ρώτου ε ι έδου, ε εκτείνοντας τον µητρο ολιτικό της χαρακτήρα στα ανώτερα ε ί εδα της Κ. Μακεδονίας, του Βόρειο Ελλαδικού Τόξου και του Βαλκανικού χώρου. Σε ε ί εδο νοµού, η Θεσσαλονίκη α οτελεί το αστικό κέντρο ρώτου ε ι έδου (µητρο ολιτικό) καθώς και δευτέρου ε ι έδου ( ρωτεύουσα νοµού). Το µόνο αστικό κέντρο τρίτου ε ι έδου (κέντρο το ικής ανά τυξης) ου αξιολογείται στο νοµό είναι το αστικό κέντρο του Λαγκαδά. Ως αστικά κέντρα τετάρτου ε ι έδου (δυναµικοί οικισµοί) αξιολογούνται µία σειρά οικισµών του νοµού, µεταξύ των ο οίων και τα Κύµινα Μάλγαρα του ρώην ήµου Αξιού. Στην ίδια κατηγορία οικισµών τετάρτου ε ι έδου καταγράφονται ε ίσης στην ευρύτερη εριοχή του ρώην ήµου Αξιού, στη δυτική εδιάδα του ν. 18

19 Θεσσαλονίκης, το Ανατολικό, η Χαλάστρα, το Καλοχώρι, το Άδενδρο, η Χαλκηδόνα και τα Κουφάλια. Παρότι ο ( ρώην ήµος) Αξιού και συγκεκριµένα ο ενιαίος οικιστικός όλος των Κυµίνων Μαλγάρων κατατάσσεται στους δυναµικούς οικισµούς, έχουν διαγνωσθεί και ε ισηµανθεί κατά την ανάλυση του Σταδίου Α µια σειρά ζητήµατα ου λειτουργούν ανασχετικά στη δυναµική της οικιστικής ληθυσµιακής ανά τυξης. Υ ενθυµίζεται καταρχήν ότι η εριοχή του ρώην ήµου Αξιού α οτελεί τµήµα ροηγούµενων διοικητικο-γεωγραφικών διαιρέσεων και υ ολεί εται σε διοικητικές και κοινωνικές εξυ ηρετήσεις. Ως εκ τούτου οφείλει καταρχήν να συγκροτηθεί σε ισχυρό, βιώσιµο και λειτουργικό ΟΤΑ. Ε ίσης, έχουν διαγνωσθεί κατά το Στάδιο Α (βλέ ε κείµενο Γ.Π.Σ) της ανάλυσης σοβαροί ανασχετικοί για το δυναµισµό της εριοχής αράγοντες ου σχετίζονται κυρίως µε την ελκυστικότητα του οικιστικού εριβάλλοντος, τη συνοχή και την ενιαία λειτουργία των Κυµίνων Μαλγάρων. Για να συγκεντρώσει ο ( ρώην ήµος) Αξιού τα οιοτικά χαρακτηριστικά και τα κρίσιµα ληθυσµιακά ολεοδοµικά µεγέθη ώστε να λειτουργήσει ραγµατικά σαν δυναµικός οικιστικός όλος της δυτικής εδιάδας του νοµού Θεσσαλονίκης, α αιτούνται, έρα α ό τις αναδιαρθρώσεις της αραγωγικής του φυσιογνωµίας ου εριγράφηκαν στα ροηγούµενα, και: Η όσο το δυνατόν ενιαία και λειτουργική οργάνωση του κεντρικού οικιστικού υρήνα Κυµίνων Μαλγάρων. Η κατά το δυνατόν δραστικότερη ανασυγκρότηση του ολεοδοµικού ιστού σε συνδυασµό µε τη βελτίωση της οιότητας ζωής των κατοίκων. Υ ενθυµίζεται ότι η καίρια και α οτελεσµατική αντιµετώ ιση του συνόλου των ολεοδοµικών και εριβαλλοντικών ροβληµάτων στον κεντρικό οικισµό των Κυµίνων Μαλγάρων, α οτελεί βασικό συστατικό στοιχείο του Σεναρίου Β ου ε ελέγη για ε εξεργασία κατά το Στάδιο Β της µελέτης.(βλέ ε κείµενο Γ.Π.Σ) Κατά τα λοι ά, η εσωτερική, εντός της εριοχής του ρώην ήµου Αξιού, οργάνωση του οικιστικού δικτύου είναι α λή, εφόσον η όλη οικιστική ανά τυξη συνίσταται: στο ενιαίο οικιστικό συγκρότηµα των Κυµίνων Ν. Μαλγάρων, ληθυσµού κατοίκων, το ο οίο συγκεντρώνει τις διοικητικές και λοι ές κοινωνικές εξυ ηρετήσεις, και στον ανεξάρτητο αγροτικό οικισµό της Βραχιάς, ληθυσµού 650 κατοίκων ερί ου. Στο νεύµα του Ν. 2539/97, για τη «Συγκρότηση της Πρωτοβάθµιας Το ικής Αυτοδιοίκησης», το όλο ζήτηµα της οργάνωσης του οικιστικού δικτύου θα ρέ ει να αντιµετω ισθεί µε την κατάλληλη κατανοµή των εξυ ηρετήσεων και του κοινωνικού εξο λισµού µεταξύ ολεοδοµικού κέντρου Κυµίνων Μαλγάρων και Βραχιάς, µε τελικό στόχο την ισόρρο η συµµετοχή και λειτουργία όλων των οικισµών του ρώην ήµου Αξιού. 19

20 Αξιολόγηση της εριοχής του ήµου Κάθε ήµος στα λαίσια των θεσµοθετηµένων αρµοδιοτήτων του (άρθρα 75,76 Ν. 3463/2006 και άρθρα 94,95 Ν.3852/2010 ), αντιµετω ίζει ένα λήθος θεµάτων το ικής ανά τυξης στους θεµατικούς τοµείς : α) Περιβάλλον και οιότητα ζωής β) Κοινωνική ολιτική, αιδεία, ολιτισµός και αθλητισµός γ) Το ική οικονοµία και α ασχόληση Εκτός βέβαια α ό τις ροηγούµενες τοµεακές αρµοδιότητες, υ άρχουν και οι γενικές αρµοδιότητες ου αφορούν σε όλους τους τοµείς και α ευθύνονται σε όλες τις οµάδες ολιτών. Οι αρµοδιότητες του ήµου ανα θεµατικό φορέα είναι: Α. Περιβάλλον και οιότητα ζωής Α.1 Φυσικό εριβάλλον Προστασία και διαχείριση φυσικών όρων (υδατικοί και εδαφικοί όροι, ορεινοί όγκοι, δάση, ακτές και θαλάσσιο εριβάλλον, ροστατευόµενες εριοχές) Ρύ ανση εριβάλλοντος Θέµατα χωροταξίας και χρήσεων γης Πυρκαγιές δασών και χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης α ορριµµάτων Οδική ρόσβαση οικισµών Α οκατάσταση και ανά λαση εριοχών ιαχείριση στερεών α οβλήτων Κοιµητήρια Α.2 Οικιστικό εριβάλλον Θέµατα ολεοδοµίας και αστικών χρήσεων γης Οικιστική και ολεοδοµική ανά τυξη εριοχών Κοινόχρηστοι χώροι (χώροι ρασίνου, αναψυχής, λατείες, ροστασία κοινόχρηστων χώρων) Καθαριότητα οδών και κοινόχρηστων χώρων - Α οκοµιδή α ορριµµάτων Κυκλοφορία στάθµευση αστική συγκοινωνία Χωροθέτηση και καθορισµός όρων λειτουργίας υ αίθριων εµ ορικών δραστηριοτήτων (λαϊκές αγορές, εµ ορο ανηγύρεις, υ αίθρια διαφήµιση), µετακινούµενων ληθυσµιακών οµάδων και ε ιχειρήσεων ή καταστηµάτων Αισθητική όλεων και οικισµών Α.3 Υ οδοµές δίκτυα Α οχέτευση και βιολογικός καθαρισµός Ύδρευση, τηλεθέρµανση Ηλεκτροφωτισµός κοινόχρηστων χώρων Οδο οιία, εζόδροµοι 20