ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΑΓΧΩ Η ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΑΓΧΩ Η ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ»"

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ & ΠΡΟΝΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΑΓΧΩ Η ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΦΝΟΜΗΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΩΤΑΚΗ ΕΣΠΟΙΝΑ ΠΡΙΦΤΗ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΕΠΟΠΤΕΥΩΝ ΧΑΡΩΝΙΤΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ -ΣΗΤΕΙΑ

2 1

3 2

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΓΧΩ ΕΙΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 1.1) Ορισµός άγχους ) Ορισµός ανησυχίας και διαχωρισµός της από το άγχος ) Ορισµός φόβου και διαχωρισµός του από το άγχος ) Κατηγορίες διαταραχών άγχους α. ιαταραχη µε ή χωρις Aγοραφοβία β. Ειδικη Φοβία γ. Κοινωνική Φοβία δ. Ιδεοψυχαναγκαστική ιαταραχή ε. ιαταραχή Μετά από Ψυχιτραυµατικό Στρες ζ. Γενικευµένη Αγχώδη ιταραχη η ιαταραχη Από Οξύ Στρες θ. Αγχωδη αταραχή Οφειλόµενη σε Γενική Ιατρική Κατάσταση ι Αγχωδη ιαταραχή προκαλούµενη απλο Ουσίες κ. Αγχώδη ιαταραχή µη Προσδιοριζόµενη αλλιώς ) Ερµηνεία του άγχους...40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ 2.1) Βιολογική πλευρά του άγχους...53 α) Εγκέφαλος...53 β) Αυτόνοµο νευρικό σύστηµα γ) Ανοσοποιητικό σύστηµα ) Σχέση προσωπικότητας-ιδιοσυγκρασίας ) Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ 3.1) Ορισµός ψυχοσωµατικών ασθενειών α) Αλλεργίες β) Αϋπνίες γ) Πονοκέφαλος δ) Πεπτικό έλκος ε) Σύνδροµο ευερέθιστου εντέρου ) Μακροπρόθεσµες συνέπειες του άγχους α) Παχυσαρκία β) Καρδιαγγειακά νοσήµατα γ) Καρκίνος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ 4.1) Βότανα και άγχος ) Τροφές και συστατικά τροφίµων που συµβάλλουν στο άγχος ) ιατροφική αντιµετώπιση των µακροπρόθεσµων ασθενειών που προκαλούνται από το άγχος ) Ψυχολογική αντιµετώπιση

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΓΧΏ Η ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΆ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΙΑΤΡΟΦΙΚΗ- ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ. Το άγχος είναι ένα δυσάρεστο συναίσθηµα όπου η πηγή από την όποια προέρχεται είναι άγνωστη. Σε περιόδους άγχους συµβαίνουν διάφορες βιολογικές αλλαγές στο σώµα του ατόµου µε σκοπό να διατηρηθεί η οµοιόσταση του οργανισµού και να αντιµετωπιστεί η απειλή. Όταν όµως το άγχος είναι µακροχρόνιο, οι συνεχόµενες αυτές βιολογικές αλλαγές µπορεί να οδηγήσουν στην εµφάνιση διαφόρων ψυχοσωµατικών συµπτωµάτων και ασθενειών όπως είναι η αλλεργία, η αϋπνία, το πεπτικό έλκος, το σύνδροµο ευερέθιστου έντερου, η παχυσαρκία, τα καρδιοαγγειακά νοσήµατα, ο καρκίνος κ.α. Η αντιµετώπιση των ψυχοσωµατικών αυτών ασθενειών στοχεύουν αρχικά στην αντιµετώπιση του άγχους. Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρολό στην αντιµετώπιση του άγχους καθώς ο οργανισµός έχει ανάγκη τόσο από µικροθρεπτικά όσο και από µακροθρεπτικά συστατικά στις σωστές ποσότητες και αναλογίες. Επίσης διάφορα βότανα συµβάλλουν στην αντιµετώπιση του καθώς έχουν χαλαρωτικές και αγχολυτικές ιδιότητες. Τέλος ανάλογα µε το είδος της ψυχοσωµατικής ασθένειας εφαρµόζονται διάφορες µορφές ψυχολογικής υποστήριξης οι οποίες έχουν ως κοινό στόχο την αντιµετώπιση του άγχους. ABSTRACT PSYCHOSOMATIC ANXIETY SYMPTOMS AND THEIR DIETARY - PSYCHOLOGICAL TREATMENT Anxiety is an unpleasant feeling that comes from whatever source is unknown. In times of stress various biological changes happen to the body of a person with the purpose of maintaining the homeostasis of the organism and to face the threat. But when anxiety is long-term, the continuous biological changes may lead to the emergence of various psychosomatic symptoms and diseases such as allergies, insomnia, digestive ulcer, irritable intestine syndrome, obesity, cardiovascular diseases, cancer etc. The tackling of these psychosomatic diseases were targeted initially in dealing with stress. Nutrition plays a key role in dealing with stress because the body needs both the micro-nutrient and macro-nutrient ingredients in the correct quantities and proportions. In addition, various herbs help to deal with anxiety because they have a relaxing and anxiolytic properties. Finally, depending on the type of psychosomatic illness, apply various forms of psychological support that have a common goal in dealing with anxiety. 4

6 ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός αυτής της πτυχιακής είναι να διερευνηθεί η συσχέτιση των αγχωτικών ψυχοσωµατικών ασθενειών µε τη διατροφή. Η ενηµέρωση µας, όσον αφορά το άγχος και των ασθενειών που προκαλούνται από αυτό, θα µας διευκολύνει σε ανάλογα περιστατικά που θα συναντήσουµε σαν διαιτολόγοι- διατροφολόγοι, έτσι ώστε να µπορούµε να ανταπεξέλθουµε διατροφικά, µε σκοπό την αντιµετώπιση τους. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με τους γρήγορους ρυθµούς της σύγχρονης κοινωνίας παρατηρείται ολοένα αύξηση άγχους. Μερικές φορές το άγχος είναι δύσκολο να αντιµετωπιστεί, καθώς υπερβαίνει τη δυνατότητα του κάθε ατόµου και έτσι γίνεται µια απειλή τόσο στη σωµατική όσο και στη συναισθηµατική ευηµερία του. Το στρες σύµφωνα µε τον Canon (1932), ορίζεται ως <<η διαταραχή της οµοιόστασης του οργανισµού κάτω από ακραίες εσωτερικές ή εξωτερικές περιβαλλοντικές συνθήκες>>(τριλιβά Σ., Μπεζεβέγκης Η., (2001), Το άγχος, το στρες και η αντιµετώπιση τους σελ. 11).Ο Νίκος Μάνος (1998) στο βιβλίο του «Ψυχοσωµατική Ιατρική», αναφέρει ότι το στρες είναι ένας από τους σηµαντικότερους παράγοντες που προκαλούν ψυχοσωµατικά συµπτώµατα/διαταραχές.ψυχοσωµατικά συµπτώµατα ορίζονται <<ως οι σωµατικές διαταραχές στις οποίες τα συναισθήµατα παίζουν κεντρικό ρολό>> όπως υποστηρίζει ο Hilgard(Atkinson, R., AtkinsonR.C., Smith, E.E., Bem, D.J. &Hoeksema, S.,(2004), «Εισαγωγή ατην Ψυχολογία του HILGARD»,σελ.297). Ο ίδιος αναφέρει τις αγχώδεις διαταραχές, οι οποίες περιλαµβάνουν <<µία οµάδα διαταραχών στις οποίες το άγχος είτε είναι το κύριο σύµπτωµα ή βιώνεται όταν το άτοµο προσπαθεί να ελέγξει ορισµένα δυσπροσαρµοστικά είδη συµπεριφοράς (Atkinson, R., AtkinsonR.C., Smith, E.E., Bem, D.J. &Hoeksema, S.,(2004), «Εισαγωγή ατην Ψυχολογία του HILGARD»,σελ 360). Ο Νίκος Μάνου στο βιβλίο του «Βασικά στοιχεία ψυχιατρικής κλινικής», διαχωρίζει τον φόβο από το άγχος. Ορίζει ως φόβο <<την δυσάρεστη συναισθηµατική κατάσταση, που δηµιουργείται ως απάντηση σε εξωτερικό πραγµατικό κίνδυνο ή απειλή, που γίνεται αντιληπτός συνειδητά>> (Νίκος Μάνος, σελ 252). Σε αντίθεση µε το άγχος όπου : <<είναι η δυσάρεστη συναισθηµατική κατάσταση που περιλαµβάνει αισθήµατα 5

7 τάσης φόβου ή ακόµα και τρόµου σαν απάντηση σε κίνδυνο του οποίου η πηγή είναι σε µεγάλο βαθµό άγνωστη ή µη αναγνωρίσιµη>> (σελ 252). Οι παράγοντες που προκαλούν άγχος χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: α. ιαταραχές, β. Απειλές, γ. Καταστάσεις αποστέρησης. Συµφωνά µε τους Πούρκος Μ., OattleyK. και JnkinsM.(2004),το άγχος σχετίζεται έµµεσα µε την προσωπικότητα και την ιδιοσυγκρασία του κάθε ατόµου, όσον αφορά τον τρόπο εκδήλωσης και αντιµετώπισης του. Από βιολογικής πλευράς το άγχος σχετίζεται µε τον εγκέφαλο. Με διαφορές διαδικασίες ρυθµίζεται η απάντηση του συµπαθητικού νευρικού συστήµατος για να ανταπεξέλθει ο οργανισµός απέναντι στο άγχος. Ταυτόχρονα ενεργοποιείται το ανοσοποιητικό σύστηµα κάνει τον οργανισµό να είναι περισσότερο ευπαθής σε ψυχοσωµατικές ασθένειες σύµφωνα µε τον JamesW. Kalat(2001). Μεταξύ άλλων, το άγχος είναι ένας από τους παράγοντες που προκαλούν, αλλεργικές αντιδράσεις, όπως αποδεικνύεται στην ερευνά των Katelaris,C.H, Peake,J.E, (2006). Επιπλέον η αϋπνία είναι ένα ψυχοσωµατικό σύµπτωµα, η οποία µπορεί να δηµιουργηθεί αλλά και να συντηρηθεί από το άγχος όπως παρουσιάζεται στην έρευνα των Jansson, M.,S.J., (2007) To άγχος συµβάλλει στην εµφάνιση πονοκέφαλου (Nicholson, R. A, Houle, T. T, Rhydy, J. L, Norton, P. J., 2007). Kατά τον JonesM. P. (2002) το πεπτικό έλκος και η γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση προκαλούν δυσπεπτικά προβλήµατα που οφείλονται στο άγχος. Ακόµα ένα εντερικό πρόβληµα όπως αυτό του συνδρόµου ευερέθιστου εντέρου, προκαλείται κατά κύριο λόγο από το άγχος (MahamSyviaL.K.,Esott-stump,2004). To άγχος µπορεί να συνδεθεί µε σοβαρές σωµατικές παθήσεις. Ο Μόρτογλου Τ., (2007) αναφέρει ότι οι διαταραχές πρόσληψης τροφής (ανορεξία-βουλιµία) εκδηλώνονται σε στιγµές άγχους και προκαλούνται από διάφορες ψυχολογικές πιέσεις. Οι BurgΜ.Μ(2005), υποστηρίζει ότι το άγχος µπορεί να οδηγήσει σε καρδιαγγειακή ισχαιµία. Η διατροφή είναι ένας σηµαντικός παράγοντας για την αντιµετώπιση τόσο τουάγχους όσο και κάποιων από τα ακόλουθα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα που προκαλεί. Η δίαιτα µπορεί να γίνει πηγή άγχους. Φτωχές διατροφικές συνήθειες όπως 6

8 παράλειψη γευµάτων, κατανάλωση υπερβολικής ζάχαρης, καφεΐνης, αλατιού, λίπους και αλκοόλ, υπερκατανάλωση βιταµινών, υπέργεια και ολιγοφαγία υποβάλλουν το σώµα στη διαδικασία του στρες. Σε αντίθεση µε τα προαναφερθέντα, ισορροπηµένος τρόπος διατροφής καταπολεµά το άγχος (JamesM. Harper2006). Σε αυτό συµβάλλει η επαρκής κάλυψη σε µακροθρεπτικά συστατικά. Σε καταστάσεις άγχους ο οργανισµός χρειάζεται περισσότερες βιταµίνες και µέταλλα διότι οι ανάγκες είναι αυξηµένες (Μορτογλου Τ. και Μόρτογλου Κ., 2007). Ακόµα διαιτητική αντιµετώπιση αποτελούν κάποια θεραπευτικά βότανα (Ανεµώνη, µπετόνικα, χαµοµήλι, φλουµουρια κ.α) όπως αναφέρεται από την PenelopeOdy Μνιµη (2006). Εκτός από την διατροφική αντιµετώπιση του άγχους, είναι σηµαντικό να αναφερθεί και η ψυχολογική αντιµετώπιση του άγχους από διάφορες ψυχολογικές προσεγγίσεις. 7

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΓΧΩ ΕΙΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΆΓΧΟΥΣ Το άγχος είναι µια συναισθηµατική κατάσταση την οποία όλοι οι άνθρωποι έχουµε βιώσει. Τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά βιώνουν άγχος, ανησυχία ή και φόβο σε διάφορες καταστάσεις. Το άγχος είναι ένα συναίσθηµα το οποίο µας διευκολύνει συχνά στην αντιµετώπιση των δυσκολιών της ζωής, θέτοντας τον οργανισµό σε κατάσταση ετοιµότητας. Με αυτήν την έννοια το άγχος αποτελεί φυσιολογικό στοιχείο της αναπτυξιακής πορείας ενός οργανισµού. Όταν όµως γίνεται υπερβολικό σε ένταση και δυσανάλογο σε σχέση µε το ερέθισµα που το προκαλεί, τότε ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη κάποιας αγχώδους διαταραχής. Το επίµονο χρονικά άγχος χάνει τον λειτουργικό του σκοπό και µετατρέπεται σε στοιχείο που παρεµποδίζει την οµαλή προσαρµογή του ατόµου. Αντί να προετοιµάζει τον οργανισµό για την αντιµετώπιση της δύσκολης κατάστασης, τον προτρέπει για την αποφυγή της. (Κάκουρος, Ε., & Μανιαδάκη, Κ., 2005). Το άγχος θεωρείται παθολογικό µόνο όταν δηµιουργεί πρόβληµα ή έκπτωση στην καθηµερινή λειτουργικότητα, στην επίτευξη επιθυµητών στόχων ή στη συναισθηµατική ηρεµία του ατόµου. Σε αυτή την περίπτωση αναφερόµαστε σε κάποια Αγχώδη ιαταραχή.(μάνος Ν., 1988) Ωστόσο δεν υπάρχει ένας ενιαίος ορισµός που να το χαρακτηρίζει καθώς έχουν ειπωθεί πολλές και διαφορετικές µεταξύ τους ερµηνείες. Παρακάτω θα αναφερθούν διαφορετικοί ορισµοί του άγχους που κατά καιρούς έχουν δοθεί από διάφορους ερευνητές. Σύµφωνα µε την Αµερικανική Ψυχιατρική εταιρία «Το άγχος είναι µια δυσάρεστη συναισθηµατική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ένα έντονο αρνητικό συναίσθηµα, από σωµατικά συµπτώµατα έντασης και από ανησυχία για το µέλλον». (American Psychiatric Association, 1994). Ο Μάνος Ν., (1988), ορίζει το άγχος <<ως µια δυσάρεστη συναισθηµατική κατάσταση που περιλαµβάνει αισθήµατα τάσης, φόβου ή ακόµη και τρόµου σαν απάντηση σε κίνδυνο του οποίου η πηγή είναι σε µεγάλο βαθµό άγνωστη ή µη 8

10 αναγνωρίσιµη. Το άγχος εκτός της ψυχολογικής διάστασης της τάσης, του φόβου και τρόµου συνοδεύεται από διέγερση του συµπαθητικού συστήµατος που εκδηλώνεται µε ιδρώτα, ταχυκαρδία, τρόµο, επιτάχυνση της αναπνοής και γαστρεντερική δυσφορία>>. (Μάνος Ν., 1988) Συνήθως το άγχος είναι µια κοινή αντίδραση που σε κάποιο βαθµό απαντάται στους περισσότερους ανθρώπους µε τη µορφή της υπερβολικής αντίδρασης σε ήπια στρεσογόνα γεγονότα (π.χ. παραµονές εξετάσεων, αναµονή σηµαντικών συναντήσεων κλπ.). (Μάνος Ν., 1988) Οι Ollendick T. & Hersen M., (1998), ορίζουν <<το άγχος ως τη δυσάρεστη συναισθηµατική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από συναισθήµατα επικείµενου κινδύνου, ένταση και ανησυχία. Το άγχος σχετίζεται µε ένα χαρακτηριστικό τρόπο λειτουργίας του αυτόνοµου νευρικού συστήµατος ο οποίος προκύπτει λόγω νευρωνικών εκφορτίσεων και οδηγεί σε αλλαγή του αναπνευστικού ρυθµού, αυξηµένη καρδιακή συχνότητα, ξηρότητα στόµατος, εφίδρωση, µυοσκελετικές ενοχλήσεις και άσθµα αδυναµίας>>.(barlow, D.H. & Durand, 2000) Ο KellyG.(1955),όρισε ότι το άτοµο αισθάνεται άγχος όταν τα γεγονότα που αντιµετωπίζει βρίσκονται έξω από το πεδίο καταλληλότητας του συστήµατος των νοητικών του κατασκευών. ηλαδή το άτοµο αντιλαµβάνεται ένα γεγονός ως αγχογόνο όταν κρίνει ότι αυτό ξεπερνά τις ψυχοσωµατικές, κοινωνικές ή συναισθηµατικές του ικανότητες.(pervin, L.A., & John, O.P., 1999). Ο Γαλανού Γ. (1977), υποστηρίζει ότι το άγχος είναι η οδυνηρή, καταθλιπτική, ανυπόφορη και βασανιστική κατάσταση όπου το άτοµο αναµένει έναν επερχόµενο κίνδυνο. Το κύριο χαρακτηριστικό του άγχους είναι ότι, παρόλο που ο κίνδυνος βρίσκεται κάπου απροσδιόριστα στο απόµακρο, κοντινό ή άµεσο µέλλον, η αγχωµένη συνείδηση του ατόµου «ζει τώρα αυτή τη στιγµή» σε όλη τη δραµατική µοιραιότητα της αυτόν τον ίδιο κίνδυνο και τις συνέπειες του.(γαλανού, Γ.Γ.,1997). Ο Κρασανάκης Ε.Γ. (1988), υποστηρίζει ότι το άγχος είναι µια συναισθηµατική κατάσταση της οποίας τα χαρακτηριστικά είναι η υπερβολική ανησυχία, η έντονη αγωνία και η ανασφάλεια. Πολλοί το θεωρούν συνώνυµο της αγωνίας και άλλοι πάλι το θεωρούν φόβο. Ο ίδιος πιστεύει ότι το άγχος είναι µια συναισθηµατική διαταραχήκαι αποτέλεσµα συγκρούσεων. Είναι µια νεύρωση κατά την οποία το άτοµο 9

11 απειλείται από άγνωστους και αόριστους κινδύνους, που δεν µπορεί να αντιµετωπίσει.(κρουσανάκης, Γ. Ε., 1998) Για τον Herbert Μ.,(1989), το άγχος είναι σαν ένας «διάχυτος λεπτός φόβος». Καθώς τα παιδιά µεγαλώνουν, η πλειονότητα των φόβων τους γίνονται αόριστα άγχη, παρά εστιασµένοι φόβοι για πραγµατικούς κινδύνους. Ο Παπαδόπουλος Γ., (2005), αναφέρει ότι το άγχος αφορά συναισθηµατικές καταστάσεις διέγερσης και έντασης και είναι συχνά µια βασανιστική κατάσταση απόγνωσης. Χαρακτηρίζεται από τη διάχυτη εντύπωση ενός µεγάλου κινδύνου λιγότερο ή περισσότερο πραγµατικού, φυσικού ή ψυχικού και συχνά µόλις συνειδητού, µπροστά στον οποίο νιώθει κανείς αδύναµος. Τις περισσότερες φορές η κατάσταση αυτή ακολουθείται από νευροφυσικές τροποποιήσεις, όπως αυτές που παρατηρούνται στα συγκινησιακά σοκ. Το άγχος µπορεί να προέρχεται από µια εσωτερική σύγκρουση π.χ. όταν κανείς αναστέλλει την επιθετικότητα του, από µια όχι ικανοποιητική σεξουαλική δραστηριότητα ή από απώλεια αγάπης (πένθος, αποδοκιµασία από ένα αγαπηµένο που ενεργοποιεί ένα παλαιότερο συναίσθηµα εγκατάλειψης οφειλόµενο σε προηγούµενες δυσάρεστες εµπειρίες). (Παπαδόπουλος, Γ.Ν.,2005) Οι FongG. &GarraldaE. (2005), ορίζουν το άγχος ως ένα δυσάρεστο συναίσθηµα έντασης ή αντίληψης φόβου το οποίο συνοδεύεται από διάφορες ψυχολογικές αλλαγές όπως είναι η αυξηµένη εφίδρωση, ο τρόµος, το στεγνό στόµα και κάποια γαστρεντερικά συµπτώµατα.(fong, G. & Garralda, E., 2005) Ο CannonW. (1932) περίγραψε το στρες <<ως τη διαταραχή της οµοιόστασης του οργανισµού κάτω από ακραίες εσωτερικές ή εξωτερικές περιβαλλοντικές συνθήκες>>.(τριλιβά Σ., Μπεζεβέγκης Η., 2001). O Rachman S. (1998),υποστηρίζει ότι το άγχος είναι η έντονη αναµονή ενός απειλητικού και ταυτόχρονα αόριστου γεγονότος(rachman, S.,1998). Επειδή το άγχος έχει συναισθηµατική, γνωστική και συµπεριφορική-σωµατική διάσταση κάποιοι θεωρητικοί το προσδιορίζουν ως µια γενική «κατάσταση αγωνίας, ανησυχίας και αβεβαιότητας».κατά τον Hallamm R., το άγχος δεν είναι παρά ένας τρόπος που έχουµε επινοήσει για να εκφράσουµε διάφορα φαινόµενα που συµβαίνουν κατά την αλληλεπίδρασή µας µε µια κατάσταση. Το άγχος ως έννοια και ως λέξη µπορεί να αναφέρεται στη συµπεριφορική και φυσιολογική αντίδραση σε ένα ερέθισµα, σε µια 10

12 εκτίµηση των αντιδράσεων και των αποτελεσµάτων τους, τις προθέσεις ενός ατόµου σχετικά µε µια κατάσταση και την εκτίµηση των διαθέσιµων δυνάµεων. Η προσέγγιση αυτή είναι σηµαντική στο ότι προσδιορίζει το άγχος αναφορικά µε τη λειτουργία της έννοιας στην καθηµερινότητα, καθώς και στην απεµπλοκή της από την προσπάθεια συνεπούς ορισµού. (Χουντουµάκη, Α. & Πατεράκη, Λ., 1989). Ο Beck A. (1985), υποστηρίζει ότι το άγχος αποτελεί µια κατάσταση την οποία βιώνουµε και αντιλαµβανόµαστε πέραν του γλωσσικού συµβολισµού της η οποία περιλαµβάνει τη δράση και την αλληλεπίδραση µεταξύ πολλών παραγόντων συναισθηµατικών, φυσιολογικών, γνωστικών και συµπεριφορικών. (Beck, A.T. &Emegy, G., 1985). Ο Οtto Rank, (1924), έδωσε µεγάλη σηµασία στο λεγόµενο πρωταρχικό άγχος,το οποίο προκαλείται από τον αρχικό αποχωρισµό του βρέφους από την µήτρα. Για τον Rank το άτοµο προσπαθεί να ικανοποιήσει ταυτόχρονα δύο επιθυµίες, την τάση του για επιστροφή στην µήτρα και την τάση του για ανεξαρτοποίηση και αποµάκρυνση από αυτή. Κάθε προσπάθεια να επιστρέψει το άτοµο στην πρωταρχική κατάσταση ασφάλειας, συγκρουόµενη µε την αντικειµενική πραγµατικότητα, προκαλεί έντονο άγχος. Όταν το άτοµο δεν καταφέρει να λύσει το πρωταρχικό άγχος του αποχωρισµού αναπτύσσει µια νευρωσική, αγχώδη προσωπικότητα. Για το βασικό άγχος κάνει λόγο και η KarenHorney, η οποία ωστόσο το αποδίδει στην αίσθηση ασφάλειας που θα αναπτύξει το άτοµο ήδη από τη βρεφική ηλικία. Για την Horney το βασικό άγχος που αναπτύσσει ένα άτοµο λόγω της ανεπαρκούς ασφάλειας που έχει βιώσει στη βρεφική ηλικία ορίζει τη συµπεριφορά του και το οδηγεί σε συνεχή αναζήτηση της επιβεβαίωσης από τους άλλους. Οι νευρώσεις αποτελούν αποτέλεσµα της προσπάθειας του ατόµου να ξεφύγει από το βασικό άγχος που δηµιουργείται από την αποµόνωση του πραγµατικού εαυτού. (Νέστορος, Ι.Ν. Βαλλιανάτου, Ν.Γ., 1996) Όπως αναφέραµε και παραπάνω το άγχος µπορεί να διαχωριστεί σε δυο κατηγορίες το φυσιολογικό και το παθολογικό άγχος. Το άγχος υπό µια έννοια µπορεί να θεωρηθεί ως απόλυτα χρήσιµο για την επιβίωση του ανθρώπου εφόσον χωρίς αυτό δεν θα µπορούσαν να αντιµετωπιστούν οι πραγµατικές απειλές της ζωή. Ήδη από το 1908, οι Yerkes R.M και Dodson J.D. δυο ερευνητές του Harvard, έδειξαν µε τα πειράµατά τους την θετική πλευρά του στρες (Yerkes, R.M. &Dodson, J.D.,1908). 11

13 Σύµφωνα µε αυτά τα πειράµατα, ένα συγκεκριµένο επίπεδο στρες είναι απαραίτητο για να µεγιστοποιηθεί η απόδοσή µας. Πολύ λίγο στρες οδηγεί σε έλλειψη κινήτρου, απάθεια, κόπωση και φτωχή απόδοση. Καθώς το επίπεδο του στρες ανεβαίνει η απόδοση αυξάνεται. Αυτό όµως γίνεται µέχρις ενός σηµείου. Από αυτό το κρίσιµο σηµείο και πέρα αρχίζει µια θεαµατική πτώση της απόδοσης. Από εκεί και πέρα αρχίζουν οι αρνητικές επιδράσεις του στρες. Κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του όρια, δηλαδή υπάρχουν ατοµικές διαφορές στην αντίδραση του στρες. Άλλοι χρειάζονται φυσιολογικά περισσότερο στρες για να αποδώσουν και άλλοι λιγότερο. Όλες οι δραστηριότητες δεν συνδέονται µε το ίδιο βέλτιστο επίπεδο στρες. Απλές δραστηριότητες απαιτούν πολύ λιγότερο στρες για να µεγιστοποιηθεί η απόδοση του ατόµου σε αυτές, ενώ πιο περίπλοκες δραστηριότητες απαιτούν υψηλότερα επίπεδα στρες. Τελικά, «η ζωή είναι στρες και το στρες είναι ζωή». (Selye, H., 1946) 1.2 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΗΣΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΧΟΣ Οι όροι άγχος, στρες και ανησυχία συχνά συγχέονται ή χρησιµοποιούνται ως συνώνυµοι από πολλούς συγγραφείς και επιστήµονες. Αν επιχειρήσουµε να διακρίνουµε τους δύο όρους (άγχος-στρες), τότε ο όρος στρες (ο οποίος προέρχεται από τον λατινικό όρο districtus) συνίσταται στην φυσική και πνευµατική αντίδραση του οργανισµού σε πιέσεις και απαιτήσεις του περιβάλλοντος, (Martin, F.P., 1990), ενώ ο όρος άγχος αναφέρεται στη διαδικασία που περιλαµβάνει τόσο τα στρεσογόνα ερεθίσµατα, όσο και τις ψυχικές, σωµατικές και κοινωνικές αντιδράσεις του ατόµου. Ο όρος άγχος αναφέρεται στη σχετική ψυχική διάθεση και µόνο, στην αντίδραση του ατόµου σε εξωτερικούς ή εσωτερικούς στρεσογόνους παράγοντες. Το άγχος είναι µια κατάσταση ανησυχίας, έντασης και στεναχώριας.(καραδήµας, Ε., 2005) Η ανησυχία σε αντίθεση είναι ένα εσωτερικό πνευµατικό γεγονός το οποίο αν και έχει µελετηθεί είναι δύσκολο να µετρηθεί ή να εκτιµηθεί, ενώ ακόµα και ο ορισµός του έχει προβλήµατα. (Eysenck, M.W., 1992). Οι Borlovec T.D., Robinson E., Pruzinsky T. &Depree J.A., (1983), όρισαν την ανησυχία ως µια «αλυσίδα από σκέψεις και εικόνες, αρνητικά φορτισµένη συναισθηµατικά και σχετικά ανεξέλεγκτη». Η διαδικασία της ανησυχίας αντιπροσωπεύει µια προσπάθεια να καταπιαστεί το άτοµο µε 12

14 µια πνευµατική επίλυση προβλήµατος σε κάποιο έργο του οποίου το αποτέλεσµα είναι αβέβαιο αλλά περιέχει την πιθανότητα ενός ή περισσοτέρων αποτελεσµάτων. (Borkovec, T.D., et.al, 1983). Ο O NeilG.V.,(1985), ωστόσο δεν συµφωνεί µε τον ορισµό αυτό και αναφέρει ότι δεν είναι σωστός ο διαχωρισµός µεταξύ του άγχους και της ανησυχίας, και ότι ουσιαστικά τα δύο είναι το αυτό φαινόµενο. Η ανησυχία κατά τον O Neil απλώς αντιπροσωπεύει το γνωστικό µέρος του άγχους, το οποίο εµπεριέχει και το συστατικό της αυτόνοµης διέγερσης. Όµως ο Eysenck τονίζει ότι το να αντιληφθούµε την ανησυχία ως το γνωστικό στοιχείo του άγχους, σηµαίνει αυτόµατα ότι οι δύο έννοιες δεν ταυτίζονται. Και πράγµατι, κάτι τέτοιο φαίνεται απόλυτα λογικό ενώ και ο ίδιος ο Eysenck αντιµετωπίζει ως τέτοια την ανησυχία, διαχωρίζοντας την όµως ως έννοια από το άγχος. Εν τούτοις υπάρχει πληθώρα µελετών οι οποίες συνδέουν το άγχος µε την ανησυχία. (O Neil,G.V., 1985) Για παράδειγµα οι BorkovecT.D. et.al., (1983) σε µία έρευνα που έκαναν διαπίστωσαν ότι η ανησυχία και το άγχος σχεδόν συνυπάρχουν και ότι η ανησυχία συνδέεται άµεσα και ισχυρά µε τη γενικευµένη αγχώδη διαταραχή, της οποίας αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό.(borkovec, T.D., et.al, 1983). Καταλήγουµε στο ότι η ανησυχία είναι ένα άµεσα συνδεδεµένο µε το άγχος φαινόµενο, του οποίου αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο και κεντρικό χαρακτηριστικό. Στη πράξη αυτό σηµαίνει ότι η µελέτη του άγχους και η παρέµβαση σε αυτό, περνάει από τη µείωση της ανησυχίας, εν είναι δύσκολο να φανταστούµε πως πράγµατι, µια θεραπεία γνωστικά εστιασµένη, σε αυτό ακριβώς το σηµείο θα έδινε ιδιαίτερη έµφαση, δηλαδή στο γνωστικό στοιχείο του άγχους.(borkovec, T.D., et.al, 1983). 1.3 ΟΡΙΣΜΟΣ ΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΧΟΣ Ο Κάρολος αρβίνος, (1965), θεώρησε τον φόβο σαν ένα θεµελιακό ανθρώπινο συναίσθηµα. Η δυνατότητα του βιώµατος του φόβου ήταν ένα έµφυτο χαρακτηριστικό τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων. Μέσα στο πλαίσιο της εξελικτικής του θεωρίας, η λειτουργία του φόβου είχε σκοπό να διεγείρει και να κινητοποιήσει τον οργανισµό, για να αντιµετωπίσει τους εξωτερικούς κινδύνους. Ο αρβίνος πίστευε, ότι 13

15 τα βασικά χαρακτηριστικά των αντιδράσεων του φόβου είχαν εξελιχθεί στην διάρκεια αναρίθµητων γενεών µε τη διεργασία της φυσικής επιλογής. (Spielberger, C.,1982) Ο ίδιος περιέγραψε µια σειρά από αντιπροσωπευτικές εκδηλώσεις φόβου, όπως είναι οι γρήγοροι παλµοί της καρδιάς, η διαστολή της κόρης του µατιού, το ανατρίχιασµα, το στέγνωµα του στόµατος, η αύξηση του ιδρώτα, η παράξενη έκφραση του προσώπου και οι αλλαγές στον τόνο της φωνής. Η προσαρµοστική λειτουργία της αντίδρασης του φόβου είναι να µεταδώσει ένα µήνυµα, που προειδοποιεί τον οργανισµό, ότι κάτι πρέπει να γίνει, είτε να τραπεί σε φυγή είτε να εξαφανίσει ένα πιθανό κίνδυνο. (Spielberger, C.,1982) Πιο πρόσφατα ο ΜάνοςΝ.,(1988), αναφέρει ότι φόβος είναι <<µια δυσάρεστη συναισθηµατική κατάσταση, που δηµιουργείται ως απάντηση σε εξωτερικό πραγµατικό κίνδυνο ή απειλή που γίνεται αντιληπτή>>. Η ένταση και η διάρκεια του φόβου είναι ανάλογη προς τον κίνδυνο και ο φόβος υποχωρεί όταν το άτοµο αναλάβει δράση που οδηγεί σε φυγή ή αποφυγή. Ο φόβος περιλαµβάνει τόσο τηνυποκειµενική αίσθηση φόβου (ψυχολογική διάσταση) όσο και τιςφυσιολογικές µεταβολές που είναι κυρίως επιτάχυνση του καρδιακού ρυθµού, επιτάχυνση της αναπνοής, τρόµος των µυών και ανακατανοµή του αίµατος από το δέρµα και τα σπλάχνα στους µεγάλους µυς (φυσιολογική διάσταση). Οι µεταβολές αυτές προετοιµάζουν το σώµα για µυϊκή δραστηριότητα (πάλη ή φυγή) που µπορεί να είναι απαραίτητη ως απάντηση της απειλής.(μάνος Ν., 1988, σελ. 252) Ο HerbertM., (1989)από την άλλη αναφέρει ότι ο φόβος είναι µια φυσιολογική αντίδραση σε γεγονότα που απειλούν την προσωπική ασφάλεια. Σε όλες τις περιπτώσεις των ερευνητών πάντως ο φόβος είναι ένα έντονο συναίσθηµα που προκαλείται όταν το άτοµο βρίσκεται σε µεγάλο κίνδυνο που κατά την γνώµη του δεν µπορεί να αντιµετωπίσει. Η ένταση και η διάρκεια του είναι ανάλογη µε την αντίδραση του ατόµου.(herbert, M., 1989) Σε αυτό το σηµείο όµως πρέπει να διαχωρίσουµε τη έννοια του φόβου και του άγχους εστιάζοντας στις διαφορές και τις οµοιότητες που έχουν οι δυο αυτές έννοιες. Συγκεκριµένα οι οµοιότητες µεταξύ άγχους φόβου είναι ότι και στις δυο περιπτώσεις αυτό το συναίσθηµα δηµιουργείται όταν το άτοµο αισθανθεί κίνδυνο ή δυσφορία για µια κατάσταση που πρέπει να αντιµετωπίσει. Ακόµα, προκαλούν στο άτοµο τεταµένο 14

16 φόβο, ανησυχία, επηρεάζουν αρνητικά την ψυχολογία και την ζωή του αφού αυξάνουν την ένταση όλων των συναισθηµάτων που νιώθει εκείνη την στιγµή. Αυτή η κατάσταση είναι καθοριστική πολλές φορές αφού η αντίδραση τουατόµου καθορίζει την συµπεριφορά του στο µέλλον εξυψώνοντας ταυτόχρονα όλες τις αισθήσεις του σώµατος του. (Rachman, S., 1998). <<Το άγχος και ο φόβος αποτελούν εγγενή χαρακτηριστικά του ανθρώπινου είδους, αναπόσπαστο στοιχείο της διαδικασίας κοινωνικοποίησης του ατόµου. Πρόκειται για αντιδράσεις προσαρµοστικού χαρακτήρα στην αντίληψη ή στην αναµονή ακαθόριστου κινδύνου ή δυσάρεστου γεγονότος, οι οποίες προστατεύουν το άτοµο, ρυθµίζουν τους κοινωνικούς δεσµούς και βελτιώνουν τις ευκαιρίες της καθηµερινής ζωής>>(grahametal., 1999).Υπό αυτήν την οπτική γωνία ο φόβος και το άγχος συµπίπτουν σαν έννοιες και δεν θα έπρεπε να τις διαχωρίζουµε, µάλιστα πολλές περιπτώσεις ερευνητών συµφωνούν σε αυτό.(barlow, D.H. &Durand, 2000) Ωστόσο υπάρχουν αρκετά στοιχεία που διαφοροποιούν τις δύο συναισθηµατικές καταστάσεις. Το άγχος είναι ένα δυσάρεστο συναίσθηµα µε µεγάλη ένταση του οποίου τα αίτια δεν είναι σαφή και το άτοµο δεν µπορεί να προσδιορίσει από πού αυτό πηγάζει τη χρονική στιγµή το βιώνει.(μάνος Ν., 1988) Ο φόβος από την άλλη έχει πιο περιορισµένη ένταση αφού το άτοµο γνωρίζει την απειλή κι έχει µια πιο εξοικειωµένη σχέση, χαρακτηρίζεται κυρίως από την παρουσία και τη γνώση ενός εξωτερικού, αντικειµενικού, υπαρκτού, αληθινού κινδύνου, είναι κάτι το συγκεκριµένο, το φανερό, το γνωστό, σαν κάτι το προσωπικά και αναµφισβήτητα επικίνδυνο, ενώ αντίθετα, το άτοµο σε περίπτωση άγχους έχει µια διάχυτη ανησυχία αφού η αιτία γι αυτόν προκαλείται από άγνωστες και αβέβαιες απειλές, οι οποίες βρίσκονται κάπου κρυµµένες και παραµονεύουν. Η φοβία και ο φόβος είναι η εξωτερική παρουσία, ενώ το άγχος το υποκειµενικό δηµιούργηµα. (Rachman, S. 1998, Γαλανού, Γ.Γ., 1997). Επίσης, στην περίπτωση που το άτοµο αισθάνεται φόβο, βιώνει µία κατάσταση κυρίως επεισοδιακή και ασθενεί µε την αποµάκρυνση της απειλής. Το άτοµο είτε αποφασίζει να έρθει αντιµέτωπο µε το φόβο του και είναι έτοιµο να αντιµετωπίσει κάθε κίνδυνο µε τις ακόλουθες συνέπειες, είτε απλά περιµένει µέχρι να εξαφανιστεί ή να υποχωρήσει η αιτία ή το ερέθισµα που τον έκανε να φοβηθεί. Αντίθετα στην 15

17 περίπτωση του άγχους η κατάσταση είναι διαφορετική αφού το άτοµο δεν γνωρίζει πώς να αντιµετωπίσει την απειλή που δέχεται µε αποτέλεσµα η ένταση και η αγωνία του να παρατείνεται και να διαρκεί περισσότερο (Rachman, S., 1998). Ο φόβος δηλαδή, αφορά µια προσωρινή αντίδραση σε ένα συγκεκριµένο κίνδυνο σε σχέση µε το άγχος (Παπαδόπουλος, Γ.Ν., 2005). Παράλληλα, το άτοµο που αισθάνεται φόβο, επειδή είναι αντικειµενική η παρουσία ενός κινδύνου, αντιδρά µε µία τάση αποφυγής ή µία τάση φυγής ή προετοιµάζεται για την επίθεση και τον αγώνα. Αντίθετα το άτοµο που βιώνει το άγχος επειδή δεν µπορεί να διευκρινίσει από πού προέρχεται ο κίνδυνος νιώθει έρµαιο των συναισθηµάτων του µε αποτέλεσµα να αδρανοποιείται και να καθηλώνεται όταν έρθει αντιµέτωπο µε τον υποτιθέµενο κίνδυνο. (Γαλανού, Γ.Γ., 1997). Σύµφωνα µε τον Beck Α. (1985), το άγχος διαχωρίζεται από το φόβο στη βάση του γεγονότος ότι το πρώτο είναι µια συναισθηµατική κατάσταση, ενώ ο δεύτερος είναι µια γνωστική κατάσταση. (Beck, A. T. &Emegy, G., 1985) Ο φόβος δηλαδή περιλαµβάνει την γνωστική εκτίµηση ενός απειλητικού ερεθίσµατος, ενώ το άγχος αποτελεί την συναισθηµατική αντίδραση σε αυτό(rachman, S., 1998). Παρ όλες αυτές τις οµοιότητες και τις διαφορές των δυο εννοιών, το άγχος και ο φόβος αντιµετωπίζονται από κοινού από τους θεωρητικούς, έχοντας παρόµοιες λειτουργίες και υπακούοντας σε παρόµοιους κανόνες (Eysenck, M.W., 1992). 1.4 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΓΧΟΥΣ Η ψυχική υγεία είναι εξίσου σηµαντική µε τη σωµατική υγεία για την συνολική ευεξία ατόµων, κοινωνιών και χωρών. Εντούτοις, µόνο ένα µικρό τµήµα των 450 εκατοµµυρίων ανθρώπων που υποφέρουν από ψυχικές διαταραχές λαµβάνουν κάποια θεραπεία. Σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό υγείας η ψυχική υγεία ορίζεται ως : "ως µια κατάσταση ευεξίας στην οποία το άτοµο πραγµατοποιεί τις δυνατότητές του/της, µπορεί να αντιµετωπίσει τα κανονικά άγχη της ζωής, µπορεί να εργαστεί παραγωγικά και γόνιµα, και είναι σε θέση να συνεισφέρει στην κοινότητά του/της"(world Health Organization, 2001). Πρόοδοι στις νευροεπιστήµες και στη συµπεριφορική ιατρική έχουν αποδείξει ότι, όπως πολλές σωµατικές ασθένειες, έτσι και οι ψυχικές διαταραχές είναι το αποτέλεσµα 16

18 µίας σύνθετης αλληλεπίδρασης µεταξύ βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Παρόλο που έχουµε πολλά ακόµα να µάθουµε, ήδη έχουµε τη γνώση και τη δυνατότητα να µειώσουµε την επιβάρυνση που προκαλούν στην υγεία οι ψυχικές και συµπεριφορικές διαταραχές παγκοσµίως. (Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, 2004a). Περισσότερο από το 27% των ενήλικων Ευρωπαίων υπολογίζεται ότι τουλάχιστον µια φορά υπέφεραν από κάποια ψυχική διαταραχή κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε έτους (Lethinen, E.,et.al., 2002). Σύµφωνα µε πρόσφατες αναλύσεις του ΠΟΥ, οι ψυχικές διαταραχές και οι διαταραχές της συµπεριφοράς αντιπροσωπεύουν το 12% της παγκόσµιας επιβάρυνσης της δηµόσιας υγείας από νοσήµατα (World Health Organization,2005a).Τις επόµενες δεκαετίες η επιβάρυνση των ψυχικών διαταραχών εκτιµάται ότι θα αυξηθεί και η προβολή για το 2020 δείχνει ότι θα ξεπεράσει το 15% των απολεσθέντων ετών ζωής σταθµισµένων ως προς την ανικανότητα, ώστε σε µια συγκεκριµένη χρονική στιγµή, το 10% του ενήλικου πληθυσµού θα υποφέρει από αυτά τα νοσήµατα (Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων,2005). Σε αυτές τις ψυχικές διαταραχές συµπεριλαµβάνονται και οι αγχώδεις διαταραχές όπου κατά τον HilgardE. περιλαµβάνουν µια οµάδα διαταραχών όπου το άγχος είτε είναι το κύριο σύµπτωµα (γενικευµένο άγχος, διαταραχές πανικού), είτε βιώνεται όταν το άτοµο προσπαθεί να ελέγξει κάποια δυσπροσαρµοστικα είδη συµπεριφοράς (φοβικές και ιδεοψυχαναγκαστικες διαταραχές) (Hilgard E.,2004). Σύµφωνα µε την Αµερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρία,DSM-IV-TRτο 2000,οι αγχώδεις διαταραχές διαχωρίζονται ως εξής: ιαταραχή Πανικού Με Αγοραφοβία ιαταραχή Πανικού Χωρίς Αγοραφοβία Αγοραφοβία Χωρίς Ιστορικό ιαταραχής Πανικού Ειδική Φοβία Κοινωνική Φοβία Ψυχαναγκαστική Καταναγκαστική ιαταραχή ιαταραχή µετά από Ψυχοτραυµατικό Στρες ιαταραχή από Οξύ Στρες 17

19 Γενικευµένη Αγχώδης ιαταραχή ιαταραχή οφειλόµενη σε Γενική Ιατρική Κατάσταση Αγχώδης ιαταραχή Προκαλούµενη από Ουσίες Αγχώδης ιαταραχή Μη Προσδιοριζόµενη Αλλιώς Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω κατά το DSM-IV οι φοβικές διαταραχές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες : τις απλές (ειδικές) φοβίες, τις κοινωνικές φοβίες και την διαταραχή πανικού µε ή χωρίς αγοραφοβία(american Psychiatric Association, 2000). 1.4α. ιαταραχη Πανικου Με ή Χωρίς Αγοραφοιβία Ορισµένες φορές παρατηρούνται απότοµες εισβολές σοβαρού και έντονου άγχους. Αυτό το φαινόµενο ονοµάζεται πανικός. (Μάνος Ν., 1988). <<Οι προσβολές πανικού εµφανίζονται ξαφνικά και απότοµα και συνοδεύονται από ένα αίσθηµα κινδύνου ή επικείµενης καταστροφής µαζί µε µια εσωτερική παρόρµηση διαφυγής>>(μάνος Ν., 1988, σελ.252). Όταν οι προσβολές πανικού είναι απροσδόκητες και έχουν υπάρξει τουλάχιστον δύο επεισόδια προσβολών τότε πρόκειται για την ιαταραχή Πανικού. (Μάνος Ν., 1988). Τα επεισόδια εκείνα που σχετίζονται µε διάφορες καταστάσεις αποτελούν πιο πολύ χαρακτηριστικό της ειδικής και της κοινωνικής φοβίας, ενώ εκείνα που εµφανίζονται σε προδιαθεσικές καταστάσεις χαρακτηρίζουν τη συγκεκριµένη διαταραχή αλλά εµφανίζονται επίσης και σε άτοµα µε τα δύο παραπάνω είδη φοβίας(american Psychiatric Association 1994, Κάκουρος Ε., & Μανιαδάκη, Κ., 2005). Οι προσβολές πανικού κορυφώνονται µέσα σε λίγα λεπτά και διαρκούν από πέντε έως τριάντα λεπτά. Η συχνότητα τους ποικίλει, ενώ σε κάποια άτοµα συµβαίνει µια φορά την εβδοµάδα για κάποιους µήνες σε άλλους µπορεί να συµβαίνει κάθε µέρα για µια εβδοµάδα. Τα άτοµα που πάσχουν από αυτήν τη διαταραχή ζητούν βοήθεια σε 18

20 διαφόρους γιατρούς νοµίζοντας ότι πρόκειται για κάποια οργανική ασθένεια.(μάνος Ν., 1988). Κατά το DSM-IV (1994) τα διαγνωστικά κριτήρια για την Προσβολή Πανικού είναι τα εξής:(μάνος Ν., 1988). Πρόκειται για διακεκριµένες περιόδους εντόνου φόβου ή δυσφορίας, οπού τέσσερα ή περισσότερα από τα ακολουθά συµπτώµατα αναπτύσσονται απότοµα και φτάνουν στο αποκορύφωµα τους µέσα σε δέκα λεπτά: 1.αίσθηµα παλµών, αίσθηµα ότι η καρδιά πάει να σπάσει ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθµού 2. εφίδρωση 3. τρεµούλα ή έντονος τρόµος 4. αίσθηµα δύσπνοιας ή πλακώµατος στο στήθος 5. αίσθηµα πνιγµονής 6. πόνος ή δυσφορία στο στήθος 7. ναυτία ή επιγάστρια δυσφορία 8. αίσθηµα ζάλης, αστάθειας ή λιποθυµίας 9. αποπραγµατοποιήση ή αποπροσωποίηση 10. φόβος απώλειας ελέγχου η ότι τρελαίνεται 11. φόβος ότι θα πεθάνει 12. παραισθησίες (µουδιάσµατα ή µυρµηγκιάσµστα) 13. ρίγη ή ξαφνικά αισθήµατα ζέστης Όπως αναφέραµε και σε παραπάνω κεφάλαιο η διαταραχή πανικού µπορεί να εµφανίζεται µαζί µε ή χωρίς την αγοραφοβία χωρίς όµως αυτό να σηµαίνει ότι η τελευταία συνδέεται πάντα µε τη συγκεκριµένη διαταραχή. Αντίθετα Αγοραφοβία µπορεί να εµφανιστεί και χωρίς να υπάρχει ιστορικό διαταραχής 19

ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ. Σοφία Πορτινού Κλινική Ψυχολόγος. Ελληνικό Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών

ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ. Σοφία Πορτινού Κλινική Ψυχολόγος. Ελληνικό Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Σοφία Πορτινού Κλινική Ψυχολόγος Ελληνικό Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών Μονάδα Γνωσιακών Ψυχοθεραπειών Αιγινητείου Νοσοκομείου Ορισμός Άγχω=σφίγγω (αγχόνη) Άγχος είναι η δυσάρεστη

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι φόβος και τι φοβια;

Τι είναι φόβος και τι φοβια; ΦΟΒΟΙ - ΦΟΒΙΕΣ Τι είναι φόβος και τι φοβια; Φόβος: η δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που δημιουργείται απέναντι σε πραγματικό κίνδυνο, ή απειλή. Φοβία: ο επίμονος φόβος που παγιδεύει το άτομο περιορίζοντας

Διαβάστε περισσότερα

Αγχώδειςδιαταραχές. διαταραχέςκαι Πανικός. Ψυχίατρος- Γνωσιακός Ψυχοθεραπευτής ιδάκτωρ Πανεπιστηµίου Αθηνών. Αθηνών

Αγχώδειςδιαταραχές. διαταραχέςκαι Πανικός. Ψυχίατρος- Γνωσιακός Ψυχοθεραπευτής ιδάκτωρ Πανεπιστηµίου Αθηνών. Αθηνών Αγχώδειςδιαταραχές διαταραχέςκαι Πανικός Εµµανουήλ Ν. Κάττουλας MD, PhD Ψυχίατρος- Γνωσιακός Ψυχοθεραπευτής ιδάκτωρ Πανεπιστηµίου Αθηνών Επιστηµονικός Συνεργάτης Α Ψυχιατικής Κλινικής Παν/µίου Αθηνών Ψυχίατρος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΓΧΩ ΕΙΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ: ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΓΧΩ ΕΙΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ: ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΓΧΩ ΕΙΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ: ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ Α. ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ-ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ ΙΑΤΡΟΣ Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε. Υποφέρουν πολλοί άνθρωποι από ψυχολογικά προβλήµατα; Σε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ Στρεσσογόνος παράγοντας Οτιδήποτε κάνει τον άνθρωπο να βιώνει στρες Είναι μια αλλαγή στην ομοιόσταση του ατόμου Παράγοντες που προκαλούν στρες Ενδογενείς Εξωγενείς Ενδογενείς

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 5ο μάθημα Διδάσκουσα Δήμητρα Ιορδάνογλου ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΡΕΣ Διεθνές Εθνικό Οργανισμού Πανεπιστημίου Διαπροσωπικό Ατομικό ΜΕΡΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΑΓΧΟΣ: Ένας "μη

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές άγχους σε παιδιά και εφήβους Γενικό Λύκειο Σπάτων PROJECT A 3

Διαταραχές άγχους σε παιδιά και εφήβους Γενικό Λύκειο Σπάτων PROJECT A 3 Διαταραχές άγχους σε παιδιά και εφήβους Γενικό Λύκειο Σπάτων PROJECT A 3 Το ΑΓΧΟΣ είναι μια πολύ σοβαρή και δυσάρεστη κατάσταση όπου κάποιος αισθάνεται σαν να πνίγεται. Διακρίνεται σε ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΠΑΝΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια ρ ZΩΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ Νευρολόγος ιευθύντρια ΕΣΥ Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια µορφή κατάθλιψης,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΧΟΣ ΣΤΡΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: ΑΜΑΞΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ ΑΝΕΒΛΑΒΗ ΣΟΦΙΑ

ΑΓΧΟΣ ΣΤΡΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: ΑΜΑΞΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ ΑΝΕΒΛΑΒΗ ΣΟΦΙΑ ΑΓΧΟΣ ΣΤΡΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: ΑΜΑΞΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ ΑΝΕΒΛΑΒΗ ΣΟΦΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ Το άγχος είναι μια επώδυνη συναισθηματική εμπειρία εσωτερικής δυσφορίας, απροσδιόριστης προέλευσης όπου κυριαρχεί

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

Κρίσεις πανικού!!!! Η διαταραχή πανικού κρίσεις πανικού

Κρίσεις πανικού!!!! Η διαταραχή πανικού κρίσεις πανικού Κρίσεις πανικού!!!! Η διαταραχή πανικού (ΔΠ) είναι μια αγχώδης διαταραχή που εκδηλώνεται με ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα. Είναι μια από τις πιο συχνές ψυχικές παθήσεις κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει

Διαβάστε περισσότερα

Διπολική διαταραχή μανιοκατάθλιψη,

Διπολική διαταραχή μανιοκατάθλιψη, ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ο όρος ψυχική διαταραχή περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων που έχουν σχέση με την ψυχική κατάσταση και την συμπεριφορά ενός ατόμου. Οι διάφορες ψυχικές διαταραχές εκδηλώνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Τ.Ε. Β Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η στεφανιαία µονάδα είναι ένας χώρος

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ο Ιδεοψυχαναγκασμός;

Τι είναι ο Ιδεοψυχαναγκασμός; Τι είναι ο Ιδεοψυχαναγκασμός; Ο Ιδεοψυχαναγκασμος, ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές και είναι μια κατάσταση που μερικές φορές μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή και να επιμένει για χρόνια. Το άτομο που πάσχει

Διαβάστε περισσότερα

Το εργασιακό άγχος αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως η μεγαλύτερη πρόκληση τόσο στην υγεία των εργαζόμενων όσο και σε εκείνη των επιχειρήσεων

Το εργασιακό άγχος αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως η μεγαλύτερη πρόκληση τόσο στην υγεία των εργαζόμενων όσο και σε εκείνη των επιχειρήσεων To Εργασιακό Άγχος Κοστίζει Το εργασιακό άγχος αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως η μεγαλύτερη πρόκληση τόσο στην υγεία των εργαζόμενων όσο και σε εκείνη των επιχειρήσεων Η υγεία και η ευεξία μπορούν να επηρεαστούν

Διαβάστε περισσότερα

Aγχώδεις διαταραχές. Αυτό το φυλλάδιο εξηγεί τι είναι οι αγχώδεις διαταραχές και πώς μπορείτε να βρείτε βοήθεια.

Aγχώδεις διαταραχές. Αυτό το φυλλάδιο εξηγεί τι είναι οι αγχώδεις διαταραχές και πώς μπορείτε να βρείτε βοήθεια. Αυτό το φυλλάδιο εξηγεί τι είναι οι αγχώδεις διαταραχές και πώς μπορείτε να βρείτε βοήθεια. Οι αγχώδεις διαταραχές, όπως η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή, η Διαταραχή Πανικού και η Κοινωνική Φοβία, συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας το Μετατραυματικό Στρες Ενημερωτικό Φυλλάδιο για το Πυροσβεστικό Προσωπικό και τις Οικογένειές του

Κατανοώντας το Μετατραυματικό Στρες Ενημερωτικό Φυλλάδιο για το Πυροσβεστικό Προσωπικό και τις Οικογένειές του Κατανοώντας το Μετατραυματικό Στρες Ενημερωτικό Φυλλάδιο για το Πυροσβεστικό Προσωπικό και τις Οικογένειές του ΓΡΑΦΕΙΟ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ/ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ/ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Η αυτοκτονική συµπεριφορά ορίζεται ως η συµπεριφορά, κατά την οποία το άτοµο θέλει να κάνει κακό στον εαυτό του µε σκοπό να δώσει ένα τέλος στη ζωή του. ιαχωρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής στην Εφηβεία

Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής στην Εφηβεία Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής στην Εφηβεία Β. Α. Παπαγεωργίου MD, Med, Δρ. Α.Π.Θ. Παιδοψυχίατρος - TEACCH Consultant τ. Επίκουρος Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής Οι Δ.Π.Τ. Δεν είναι απλώς αποκλίνουσες διατροφικές

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Βασιλική Βενέτη, Post MA, Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Γράφει: Βασιλική Βενέτη, Post MA, Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια Γράφει: Βασιλική Βενέτη, Post MA, Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια Σχεδόν καθημερινά καλούμαστε να διαχειριστούμε καταστάσεις άκρως απαιτητικές και έντονες με αποτέλεσμα να παρατηρούμε συγκεκριμένες σωματικές

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Πανταζής Α. Ιορδανίδης Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Α.Π.Θ Καθηγητής Ψυχολογίας & Διατροφής, ΑΤΕΙ Ιορδανίδης,, 10/3/11 1 ρ.πανταζής Ιορδανίδης, 10/3/11 2

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση κρίσεων: Ψυχοκοινωνικές. Γεωργία Κιζιρίδου, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων georgiakiz@yahoo.

Διαχείριση κρίσεων: Ψυχοκοινωνικές. Γεωργία Κιζιρίδου, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων georgiakiz@yahoo. Διαχείριση κρίσεων: Ψυχοκοινωνικές Γεωργία Κιζιρίδου, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων georgiakiz@yahoo.gr Διαχείριση κρίσεων: Ψυχο-κοινωνικές «Ακόμα και οι χώρες που είναι εξοπλισμένες

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα

Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΦΥΛΟ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Α.Τ.Ε.Ι.Θ. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Α.Τ.Ε.Ι.Θ. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Α.Τ.Ε.Ι.Θ. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ- Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΣΙΦΟΥΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΘΕΟΧΑΡΗΣ ΑΡΓΥΡΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κα ΖΙΩΓΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑ Νευρώσεις : Δυσχέρεια

Διαβάστε περισσότερα

Ποιες είναι οι διαταραχές που συνδέονται με την ψυχολογία μας;

Ποιες είναι οι διαταραχές που συνδέονται με την ψυχολογία μας; Ο οργανισμός μας έχει μια βαθιά σοφία που τον βοηθά και επιβιώνει. Έτσι, όταν αρρωσταίνουμε, παρουσιάζονται σωματικά συμπτώματα (π.χ. πυρετός) με σκοπό να μας ειδοποιήσουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχική υγεία και εργασία στο επίκεντρο της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας

Ψυχική υγεία και εργασία στο επίκεντρο της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας Ψυχική υγεία και εργασία στο επίκεντρο της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας Συναδέλφισσες, συνάδελφοι, Σήμερα, Τρίτη 10 Οκτωβρίου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, αναδεικνύουμε τις πτυχές

Διαβάστε περισσότερα

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Θετική Ψυχολογία Καρακασίδου Ειρήνη, MSc Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Εισαγωγή Θετική-Αρνητική Ψυχολογία Στόχοι της Ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους

Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους Όταν είμαστε παιδιά, στο ξεκίνημα της ζωής μας, έχουμε έντονη σύγχυση σχετικά με τα συναισθήματά μας, νοιώθοντας την ανάγκη να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια με τον όρο περιγεννητική περίοδος αναφερόμαστε στο χρονικό διάστημα της κύησης, της λοχείας και των

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Η ιατρική ορίζει ως χρόνια ασθένεια την ασθένεια που είναι μακρόχρονη ή με συχνά επεισόδια. Παλαιότερα, η διάγνωση μιας σημαντικής

Διαβάστε περισσότερα

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + «Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + Απώλεια ονομάζουμε κάθε στέρηση, κάθε αποχωρισμό από

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών

2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών 4 η ομάδα: ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ: ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΗ ΓΗΡΑΝΣΗ και ΣΤΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Κόντου Κλαυδία Λέκκας Λευτέρης Λιοπούλου Ιωαννέτα Γκούνεβα Ιολίτα Άγχος και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 12: Συναισθήματα Θεματική Ενότητα 12 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στις διαστάσεις των συναισθημάτων, στο μηχανισμό λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές Διαταραχές. Από τους μαθητές: Άγγελος Γεωλδάσης Άρτεμις Αναγνώστου Γρηγόρης Καρδάμης Γιάννος Ζώτε

Διατροφικές Διαταραχές. Από τους μαθητές: Άγγελος Γεωλδάσης Άρτεμις Αναγνώστου Γρηγόρης Καρδάμης Γιάννος Ζώτε Διατροφικές Διαταραχές Από τους μαθητές: Άγγελος Γεωλδάσης Άρτεμις Αναγνώστου Γρηγόρης Καρδάμης Γιάννος Ζώτε Τι είναι οι διατροφικές διαταραχές; Οι ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές αναπτύσσονται ως εξωτερικά

Διαβάστε περισσότερα

Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας

Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Ενότητα 5:Νευρώσεις και Νοσηλευτικές Παρεμβάσεις: Β Μέρος Μαίρη Γκούβα 1 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΡΑΒΙΔΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Τ.Ε ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Γ.Ν.ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΧΑΝΔΟΛΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Τ.Ε ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Γ.Ν.ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΧΝΟΥΔΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Αντιμετωπίζοντας τις κρίσεις πανικού», από τον Σωκράτη Καραμπατέα Συμβουλευτικό Ψυχολόγο, MSc.

«Αντιμετωπίζοντας τις κρίσεις πανικού», από τον Σωκράτη Καραμπατέα Συμβουλευτικό Ψυχολόγο, MSc. «Αντιμετωπίζοντας τις κρίσεις πανικού», από τον Σωκράτη Καραμπατέα Συμβουλευτικό Ψυχολόγο, MSc. Μπορείτε να μάθετε να αντιμετωπίζετε τις κρίσεις πανικού τόσο καλά που δε θα έχουν πια τη δύναμη να σας τρομοκρατούν.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Ορίζουν μια κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου

Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Η συχνή επιθετική συμπεριφορά ενός παιδιού εναντίον ενηλίκων και συνομηλίκων, μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Η πρώτη µη κερδοσκοπική εταιρεία στην Ελλάδα µε στόχο την ενηµέρωση, πρόληψη και υποστήριξη των ανθρώπων που πάσχουν από ιαταραχές Πρόσληψης Τροφής.

Η πρώτη µη κερδοσκοπική εταιρεία στην Ελλάδα µε στόχο την ενηµέρωση, πρόληψη και υποστήριξη των ανθρώπων που πάσχουν από ιαταραχές Πρόσληψης Τροφής. CREATIVE BRIEF Η πρώτη µη κερδοσκοπική εταιρεία στην Ελλάδα µε στόχο την ενηµέρωση, πρόληψη και υποστήριξη των ανθρώπων που πάσχουν από ιαταραχές Πρόσληψης Τροφής. ΟΙ (ΨΥΧΟΓΕΝΕΙΣ) ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο Έ να πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που αντιμετωπίζουν έντονο άγχος, δυσθυμία, «κατάθλιψη» έχει την «τάση» να αποδίδει λανθασμένα τις ψυχικές αυτές καταστάσεις, σε έναν «προβληματικό εαυτό του», (μία δυστυχώς

Διαβάστε περισσότερα

Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΕΩΡΓΙΛΑ ΕΛΕΝΗ Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Διάγνωση: είναι η πολύπλοκη διαδικασία αναγνώρισης και ταυτοποίησης μιας διαταραχής που γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν πλήρως τη νέα κατάσταση και να αποδεχτούν πως είναι οριστική, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες.

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν πλήρως τη νέα κατάσταση και να αποδεχτούν πως είναι οριστική, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες. Όταν οι γονείς χωρίζουν-οι συνέπειες ενός διαζυγίου στα παιδιά. Ο χωρισμός των δύο γονέων, θεωρείται ένα από τα πιο στρεσσογόνα συμβάντα για όλα τα μέλη που αποτελούν μια οικογένεια. Τα παιδιά βιώνουν

Διαβάστε περισσότερα

Ερµηνεία του «καψίµατος» Θέµα διάλεξης 11 Καταπόνηση και κάψιµο αθλητών και αθλητριών. καταπόνησης. Μάριος Γούδας ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΜΚ 108)

Ερµηνεία του «καψίµατος» Θέµα διάλεξης 11 Καταπόνηση και κάψιµο αθλητών και αθλητριών. καταπόνησης. Μάριος Γούδας ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΜΚ 108) ΕΠΕΑΕΚ : AΝΑΜΟΡΦΩΣΗ A ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΜΚ 108) Θέµα διάλεξης 11 Καταπόνηση και κάψιµο αθλητών και αθλητριών Μάριος Γούδας ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΙΑΛΕΞΗΣ Ορισµοί

Διαβάστε περισσότερα

02/06/15. Όταν αισθανθούμε ότι κάτι μας απειλεί ο οργανισμός μας ετοιμάζεται για το σύνδρομο Fight or Flight, δηλαδή παλεύω ή φεύγω.

02/06/15. Όταν αισθανθούμε ότι κάτι μας απειλεί ο οργανισμός μας ετοιμάζεται για το σύνδρομο Fight or Flight, δηλαδή παλεύω ή φεύγω. Αντιμετωπίζοντας το στρες για μια χαρούμενη και δημιουργική ζωή Το στρες μπορεί από εχθρός μας να γίνει σύμμαχος Ένα ποσοστό άγχους είναι αναγκαίο στη ζωή μας γιατί μας βοηθάει να ενεργοποιηθούμε και να

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 4.2 Παιδαγωγική του Τραύματος

ΕΝΟΤΗΤΑ 4.2 Παιδαγωγική του Τραύματος M4 A7 ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ, ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΝΕΟΥΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 4.2 Παιδαγωγική του Τραύματος Παιδαγωγική του Τραύματος και θεωρητικό υπόβαθρο Τι είναι τραύμα; Ορισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Φύλο (sex) Σεξουαλικότητα (sexuality) Σεξουαλική υγεία (sexual health) Κοινωνική ταυτότητα (γένος) (gender) Κοινωνική ταυτότητα φύλου (gender identity) Σεξουαλικός προσανατολισµός

Διαβάστε περισσότερα

"Γνωρίζοντας το Στρες"

Γνωρίζοντας το Στρες "Γνωρίζοντας το Στρες" Περιεχόμενα Εισαγωγή στο στρες: Τι είναι το στρες, αίτια, συμπτώματα και διαφορά με το άγχος. Στρες & Ασθένεια: Το στρες συνδέεται με σωματικές διαταραχές και τη ψυχική υγεία. Στρες

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Ν.Λυράκος Μάθηµα Ψυχολογία της Υγείας Φυσικοθεραπεία ιάλεξη 8η 2014

Γεώργιος Ν.Λυράκος Μάθηµα Ψυχολογία της Υγείας Φυσικοθεραπεία ιάλεξη 8η 2014 Γεώργιος Ν.Λυράκος Μάθηµα Ψυχολογία της Υγείας Φυσικοθεραπεία ιάλεξη 8η 2014 Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ένας αριθµός εναλλακτικών µοντέλων για τον πόνο πέραν του ιατρικού ενσωµατώνουν ψυχολογικούς(αντίληψη,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ. Μάθημα 4 «Η διαισθητική βιολογία των μικρών παιδιών»

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ. Μάθημα 4 «Η διαισθητική βιολογία των μικρών παιδιών» ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Μάθημα 4 «Η διαισθητική βιολογία των μικρών παιδιών» Τα θέματά μας Πώς αντιλαμβάνονται τα μικρά παιδιά τον βιολογικό κόσμο ;;; Δηλαδή. τις βιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων. Δημιουργία Αθηνά Σφέικου

Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων. Δημιουργία Αθηνά Σφέικου Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων ᄡ Δημιουργία Αθηνά Σφέικου Εθισμός Εθισμός είναι το καθεστώς εγκεφαλικής δυσλειτουργίας κατα το οποίο το άτομο θεωρεί απαραίτητες για την επιβίωση του πραξεις που προκαλούν

Διαβάστε περισσότερα

Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο

Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο Ανδρέας Φλωράκης Βιολόγος, Ψυχίατρος, PhD, Γ.Ν. Ελευσίνας Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία Σεμινάρια Εργασίας Θεσσαλονίκη 2 ος

Διαβάστε περισσότερα

Βασιλόπουλος Φ. Στέφανος. Παιδαγωγικό Τμήμα Δ. Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών

Βασιλόπουλος Φ. Στέφανος. Παιδαγωγικό Τμήμα Δ. Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών Βασιλόπουλος Φ. Στέφανος Παιδαγωγικό Τμήμα Δ. Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών Τις τελευταίες δεκαετίες, η παιδική και εφηβική κατάθλιψη έχει μετατραπεί σε ένα υπαρκτό πρόβλημα που ταλανίζει τους νέους. Τα ποσοστά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑ Μια ψυχιατρική περίληψη

ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑ Μια ψυχιατρική περίληψη ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑ Μια ψυχιατρική περίληψη Prof. George Ikkos Dr. Susie Lingwood Απόδοση: Επιμέλεια: Καλλιόπη Νικολάου Ειδικ. Ψυχίατρος Στάθης Παναγούλιας Ψυχίατρος-Δ/ντής Ε.Σ.Υ. Απρίλιος 2013 Εισαγωγή Το

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια Κώστας Νικολάου ψυχίατρος Παρουσίαση βασισμένη στο: BPSD Educational Pack, International Psychogeriatric Association (IPA) 2002 Τα Συμπεριφορικά και Ψυχολογικά συμπτώματα

Διαβάστε περισσότερα

"Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα"

Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα "Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα" Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Ιατρικό Σύλλογο και το Σύνδεσμο Νοσηλευτών η κατ οίκον

Διαβάστε περισσότερα

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας;

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας; Σχιζοφρένεια Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Η σχιζοφρένεια, μια πνευματική ασθένεια που προκαλεί διαταραχή στον τρόπο που σκέφτεται το άτομο, επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού. Συνήθως ξεκινά από τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Συναισθήματα Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Διαχειρίζομαι το στρες, απολαμβάνω τη ζωή!!! Πίζγα Ασπασία, Ψυχολόγος MSc Διαχείριση του Στρες & Προαγωγή Υγείας

Διαχειρίζομαι το στρες, απολαμβάνω τη ζωή!!! Πίζγα Ασπασία, Ψυχολόγος MSc Διαχείριση του Στρες & Προαγωγή Υγείας Διαχειρίζομαι το στρες, απολαμβάνω τη ζωή!!! Πίζγα Ασπασία, Ψυχολόγος MSc Διαχείριση του Στρες & Προαγωγή Υγείας Ας ξεκινήσουμε με ένα σύντομο τεστ Για κάθε δήλωση που συμφωνείτε προσθέτετε 1 βαθμό. 1.

Διαβάστε περισσότερα

Στον χρόνιο αλκοολισμό, παρουσιάζονται διαταραχές ποικίλου βαθμού του νευρικού συστήματος (τρεμούλιασμα, πολυνευρίτιδα, διανοητική σύγχυση,

Στον χρόνιο αλκοολισμό, παρουσιάζονται διαταραχές ποικίλου βαθμού του νευρικού συστήματος (τρεμούλιασμα, πολυνευρίτιδα, διανοητική σύγχυση, Αλκοολισμός ΟΡΙΣΜΟΣ Ο όρος αναφέρεται για πρώτη φορά από έναν Ολλανδό γιατρό στα τέλη της δεκαετίας του 1840, ενώ αναλύθηκε σε νόσο το 1972 από το γιατρό John Coakley Lettson. Αλκοολισμός σημαίνει δηλητηρίαση

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα

Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΦΥΛΟ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Κώστα κουραβανα

Από τον Κώστα κουραβανα Από τον Κώστα κουραβανα Περιεχόμενα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Ορμονικοί-Γονιδιακοί-παράγοντες Επιπτώσεις στην υγεία Θεραπεία-Δίαιτα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην

Διαβάστε περισσότερα

Τί είναι η αγχώδης διαταραχή;

Τί είναι η αγχώδης διαταραχή; Τί είναι η αγχώδης διαταραχή; (What is an anxiety disder?) Greek Τι είναι η αγχώδης διαταραχή; To άγχος είναι ένας όρος που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε το φυσιολογικό συναίσθημα που βιώνει κανείς

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29 Γράφει: Νικόλαος Βακόνδιος, Ψυχολόγος Η λέξη «ψύχωση» είναι μία λέξη η οποία χρησιμοποιείται υπερβολικά συχνά από τον κόσμο με λάθος νόημα και περιεχόμενο. Στο κείμενο αυτό, γίνεται μία προσπάθεια να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης µεσήλικης γυναίκας µε Aποφευκτική ιαταραχή Προσωπικότητας και Αγοραφοβία 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας 14 17 Μαϊου 2009, Βόλος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Χ. Βαρβέρη-Γ.

Διαβάστε περισσότερα

* Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: * Μήπως είστε εκπαιδευτικοί που στην τάξη σας έχετε μαθητή ή

* Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: * Μήπως είστε εκπαιδευτικοί που στην τάξη σας έχετε μαθητή ή Εισαγωγή Eiσαγωγη 17 * Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: Η ανατροφή του σας δυσκολεύει και σας κάνει να νιώθετε ανεπαρκείς ή ένοχοι; Δεν μπορείτε να κατανοήσετε τη συμπεριφορά του; Βρίσκεστε συχνά σε

Διαβάστε περισσότερα

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το DSM-IV, οι ιδεοληψίες ορίζουν τις επαναλαμβανόμενε ς και επίμονες σκέ ψεις,

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το DSM-IV, οι ιδεοληψίες ορίζουν τις επαναλαμβανόμενε ς και επίμονες σκέ ψεις, Η Γνωσιακ-Συμπεριφορικ Ψυχοθεραπεία της 3003 Ιδεοψυχαναγκαστικς Διαταραχς Γράφει η Β Η Ιδεοψυχαναγκαστικ διαταραχ συναντάτε στην κατηγορία των αγχωδών διαταραχών με κύρια χαρακτηριστικά το υπερβολικό άγχος

Διαβάστε περισσότερα

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο Σύμφωνα με δύο σχετικά πρόσφατες έρευνες, οι μνήμες φόβου και τρόμου διαφέρουν σημαντικά από τις συνηθισμένες μνήμες. Οι διαφορές αυτές δεν συνίστανται μόνο στις εμφανείς

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές Διαταραχές & η αντιμετώπιση τους

Διατροφικές Διαταραχές & η αντιμετώπιση τους Διατροφικές Διαταραχές & η αντιμετώπιση τους www.cydadiet.org www.iph.com.cy Προσφορά Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου σε συνεργασία με την εταιρεία Iacovos Photiades Foodstuff Suppliers

Διαβάστε περισσότερα

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις των σεισμών στα παιδιά

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις των σεισμών στα παιδιά Οι ψυχολογικές επιπτώσεις των σεισμών στα παιδιά Αναστασία Κουμούλα Παιδοψυχίατρος Συντονίστρια Διευθύντρια Τμ. Ψυχιατρικής Παιδιών και Εφήβων Σισμανόγλειο ΓΝΑ Καταστροφές Συντριπτικά γεγονότα που περιλαμβάνουν

Διαβάστε περισσότερα

DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Ποια είναι τα συμπτώματα που εμφανίζει ο χρήστης; Η χρήση ναρκωτικών ουσιών διαταράσσει τη λειτουργία εγκεφαλικών περιοχών που είναι κρίσιμες για την κίνηση, τη μνήμη, τη μάθηση, την

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα. Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ.

Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα. Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ. Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ. Παπανικολάου» Η καρδιά αποτελεί το κέντρο της νόησης και των συναισθημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΙΑΚΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ AΓΟΡΑΦΟΒΙΑΣ. Ντιάνα Χαρίλα, MSc. Κλινική Ψυχολόγος (PhD) aharila@psych.uoa.gr

ΓΝΩΣΙΑΚΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ AΓΟΡΑΦΟΒΙΑΣ. Ντιάνα Χαρίλα, MSc. Κλινική Ψυχολόγος (PhD) aharila@psych.uoa.gr ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΓΝΩΣΙΑΚΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ AΓΟΡΑΦΟΒΙΑΣ Ντιάνα Χαρίλα, MSc. Κλινική Ψυχολόγος (PhD) aharila@psych.uoa.gr Σηµειώσεις Α έτος 2006 Η αγοραφοβία ανήκει

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία: Σχολείο,Άγχος, Διαδίκτυο.

Εφηβεία: Σχολείο,Άγχος, Διαδίκτυο. Εφηβεία: Σχολείο,Άγχος, Διαδίκτυο. Η ομάδα μας αποτελείται από τις μαθήτριες: Μαρία Ζυγογιάννη Μαρία Μανώλαινα Ελευθερία Μπίμπαση Σχολείο Σχέσεις καθηγητών-μαθητών: Πολλές φορές οι σχέσεις μεταξύ των καθηγητών

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια φυσιολογική αναπτυξιακή κρίση που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και επηρεάζει όλες τις εγκύους ανεξάρτητα από την ψυχολογική τους υγεία. Όπως κάθε

Διαβάστε περισσότερα

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας Αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ σπάνια αλλά πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας εάν τα αισθανθείτε Αισθάνεστε δυσφορία με τον πόνο στην μέση

Διαβάστε περισσότερα

"Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde

Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι. Oscar Wilde 1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde Θα ήθελα να σε καλωσορίσω σε αυτό το σεμινάριο. Είναι πολύ σημαντικό για εμένα να ξέρεις πώς δεσμεύομαι με το πέρας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΧΑΙΟ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑ. Στηρίζοντας το παιδί που θρηνεί το θάνατο αγαπημένου προσώπου από τροχαίο δυστύχημα

ΤΡΟΧΑΙΟ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑ. Στηρίζοντας το παιδί που θρηνεί το θάνατο αγαπημένου προσώπου από τροχαίο δυστύχημα ΤΡΟΧΑΙΟ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑ Στηρίζοντας το παιδί που θρηνεί το θάνατο αγαπημένου προσώπου από τροχαίο δυστύχημα Στηρίζοντας το παιδί που θρηνεί το θάνατο αγαπημένου προσώπου από τροχαίο δυστύχημα Tα παιδιά έχουν

Διαβάστε περισσότερα

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ ΠΑΠΑΠΑΝΤΕΛΗΣ ΝΙΚΗΤΑΣ ΕΚΠ/ΚΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ e-mail: nikitpapa@yahoo.gr (ΑΡΘΡΟ) 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ Σεπτεμβρίου Κάθε χρόνο από το 1999, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Καρδιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Γονείς και Έφηβοι Λίγο Πριν τις Πανελλαδικές: Τρόποι Αποδοτικής Μελέτης και Διαχείρισης του Άγχους Τι είναι το Άγχος και τι το Προκαλεί;

Γονείς και Έφηβοι Λίγο Πριν τις Πανελλαδικές: Τρόποι Αποδοτικής Μελέτης και Διαχείρισης του Άγχους Τι είναι το Άγχος και τι το Προκαλεί; Γονείς και Έφηβοι Λίγο Πριν τις Πανελλαδικές: Τρόποι Αποδοτικής Μελέτης και Διαχείρισης του Άγχους Τι είναι το Άγχος και τι το Προκαλεί; Τι είναι το άγχος; Άγχος είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά το

Διαβάστε περισσότερα

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος.

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Αντιγόνη Συμεωνίδου Ψυχολόγος MA, PgD Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια. Προγεννητική Ψυχολόγος, υπό Πιστοποίηση ΕΚΠΑ Ψυχικές κ συναισθηματικές ανάγκες Επαφή Σύνδεση Αίσθηση

Διαβάστε περισσότερα

Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!!

Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!! Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!! Η παραδοχή ενός πρώην νοσηλευτή της ΜΤΝ Κλεισαρχάκη Σοφία Κοινωνική Λειτουργός Εργάζομαι. Ως επαγγελματίας και είμαι Ηθικά ευαίσθητος στην ευπάθεια του ασθενούς Βιώνω

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει η Γεωργία Λάττα. Ανοίγουν τα σχολεία

Γράφει η Γεωργία Λάττα. Ανοίγουν τα σχολεία Γράφει η Γεωργία Λάττα Ανοίγουν τα σχολεία κι όλοι βρίσκονται σε αναστάτωση: Οι εκπαιδευτικοί σπεύδουν να προετοιμάσουν το έδαφος ώστε να ξεκινήσει ομαλά η νέα σχολική χρονιά, οι γονείς εξορμούν στα βιβλιοπωλεία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η φροντίδα για τη λήψη τροφής αποτελεί μια από τις κυριότερες ασχολίες του ανθρώπου. Όσο σημαντική είναι για τον άνθρωπο η τροφή τόσο σημαντική είναι και η στέρηση

Διαβάστε περισσότερα

«Είναι πραγματική η πείνα σας ή συναισθηματική;» από τον Νίκο Καφετζόπουλο Κλινικό Διαιτολόγο-Διατροφολόγο και την Nutribase!

«Είναι πραγματική η πείνα σας ή συναισθηματική;» από τον Νίκο Καφετζόπουλο Κλινικό Διαιτολόγο-Διατροφολόγο και την Nutribase! «Είναι πραγματική η πείνα σας ή συναισθηματική;» από τον Νίκο Καφετζόπουλο Κλινικό Διαιτολόγο-Διατροφολόγο και την Nutribase! Πεινάτε πραγματικά ή είναι παιχνίδι του μυαλού? Μάθετε να διαχωρίζετε την συναισθηματική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ

ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Το στρες Πρώτη νευροενδοκρινολογική απάντηση Δεύτερη νευροενδοεκρινολογική απάντηση Ο υποθάλαμος Κορτιζόλη

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Αρσάκειο Γενικό Λύκειο Ψυχικού Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Σχολικό έτος: 2013-2014 Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Δρ Γεώργιος Ι Κούρτογλου Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον ο σακχαρώδης

Διαβάστε περισσότερα

Το Άγχος στην εφηβεία

Το Άγχος στην εφηβεία Το Άγχος στην εφηβεία Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΥΤΗ ΕΚΠΟΝΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Β 2 ΤΑΞΗΣ : ΚΕΡΜΠΙΖΙ ΦΑΤΜΙΡΑ, ΜΑΓΝΗΣΑΛΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟ, ΜΑΖΑΡΑΚΑ ΙΩΑΝΝΑ, ΜΑΥΡΟΜΟΥΣΤΑΚΑΚΗ ΧΡΗΣΤΟ, ΜΕΡΛΟ ΑΝΤΩΝΗ, ΜΟΥΡΓΕΛΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ, ΜΠΑΝΟ ΚΩΝ/ΝΟ,

Διαβάστε περισσότερα

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις;

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις; Πρόλογος Όταν ήμουν μικρός, ούτε που γνώριζα πως ήμουν παιδί με ειδικές ανάγκες. Πώς το ανακάλυψα; Από τους άλλους ανθρώπους που μου έλεγαν ότι ήμουν διαφορετικός, και ότι αυτό ήταν πρόβλημα. Δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Α κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων Υπηρεσίας Συµβουλευτικής Σταδιοδροµίας Γραφείου ιασύνδεσης Ιονίου Πανεπιστηµίου

Α κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων Υπηρεσίας Συµβουλευτικής Σταδιοδροµίας Γραφείου ιασύνδεσης Ιονίου Πανεπιστηµίου Α κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων Υπηρεσίας Συµβουλευτικής Σταδιοδροµίας Γραφείου ιασύνδεσης Ιονίου Πανεπιστηµίου Τρόποι αντιµετώπισης του άγχους. Πρόληψη και θεραπεία της κατάθλιψης. Ψυχολόγος - Howard

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Πολύ συχνά, τα άτομα, παρατηρώντας τους άλλους, εντοπίζουν υπερβολές και ακρότητες στις συμπεριφορές τους. Παρατηρούν υπερβολές στους χώρους της εργασίας.

Διαβάστε περισσότερα