Οτομέας της υγείας και της περίθαλψης αναγνωρίζεται τελευταία ως ένα επιτακτικό

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οτομέας της υγείας και της περίθαλψης αναγνωρίζεται τελευταία ως ένα επιτακτικό"

Transcript

1 _-----'~/O 2 ΝΟ60κομειακά Από8Απτα 2.1 Ορισμός και επικινδυνόπιτα νοσοκομειακών απορριμμάτων Οτομέας της υγείας και της περίθαλψης αναγνωρίζεται τελευταία ως ένα επιτακτικό και πολύ σημαντικό κομμάτι του τομέα παροχής υπηρεσιών. Η εικοσιτετράωρη λειτουργία των νοσηλευτικών ιδρυμάτων καθ' όλη τη διάρκεια του έτους και η συν-λειτουργία εντός του νοσοκομείου φωτογραφικών εργαστηρίων, πλυντηρίων και καθαριστηρίων, μικρών καταστημάτων (π.χ καντίνα), μαγειρείων και κουζίνας, ακόμα η λειτουργία και ύπαρξη μικρών μονάδων παραγωγής ενέργειας και μονάδων μερικής επεξεργασίες των ειδικών απορριμμάτων και αποβλήτων τους (π.χ κλιβάνους), τα καθιστούν άξια προσοχής και μελέτης, όσον αφορά στη σύσταση και στην ποσότητα των απορριμμάτων που παράγουν. Κάθε μια από αυτές τις δραστηριότητες λειτουργεί αθροιστικά στην παραγωγή στερεών απορριμμάτων με τη φυσιολογική λειτουργία του νοσοκομείου, όπου περιλαμβάνει την περίθαλψη άρα και διαμονή ασθενών, τη λειτουργία χειρουργείων, ιατρικών (χημικών και μικροβιολογικών) εργαστηρίων Κ.α, με αποτέλεσμα στις Ηνωμένες Πολιτείες να παράγονται προσεγγιστικά 2 εκατομμύρια τόνοι στερεών αποβλήτων ετησίως (στοιχεία 1998) από τα νοσηλευτικά ιδρύματα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα. Το όλο σύστημα διαχείρισης των νοσοκομειακών απορριμμάτων αποτελεί ένα από τα πλέον ευαίσθητα σημεία για την ασφάλεια των εργαζομένων στην αποκομιδή και για την προστασία της δημόσιας υγείας. Ο όγκος των απορριμμάτων που παράγονται από τα νοσηλευτικά ιδρύματα στις Η.Π.Α, με έμφαση στα περιφερειακά νοσοκομεία, έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 57

2 58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ , σχεδόν παράλληλα με την αύξηση της παραγωγής στερεών αποβλήτων ανά κάτοικο στις μεγάλες πόλεις και αντικατοπτρίζοντας επίσης την ευρεία χρήση των πλαστικών μιας χρήσης σε ιατρικά εργαστήρια και ως "ιατρικά" προϊόντα Π.χ πλαστικές πιπέτες. Το 85% αυτών των απορριμμάτων αποτελούνται από χαρτί, πλαστικό, υπολείμματα τροφής είτε από τους νοσηλευόμενους ή/ και από το προσωπικό και τους επισκέπτες και αποτελούν τα ονομαζόμενα ~'COnlΠlerCiaI \Vaste" Ι. παρόμοια με οικιακά. Το ποσοστό αυτό των απορριμμάτων περιέχει περισσότερο πλαστικό συγκρίσει των αστικών απορριμμάτων, περίπου 15-30% του βάρους τους, εξαιτίας της ευρείας χρήσης των πλαστικών μιας χρήσης και των πλαστικών συσκευασιών σε ιατρικά κυρίως προϊόντα (λόγω ανάγκης στεγανοποίησης). Το υπόλοιπο 15% αποτελείται από κλινοσκεπάσματα ασθενών ή χειρουργικών κλινών ή υλικά που περιέχουν αίμα, όπως ληγμένες φιάλες αίματος από τράπεζες αίματος, σωματικά υγρά ή μέλη, εργαλεία χειρουργείου, ληγμένα ή χρησιμοποιημένα φάρμακα και χημικά, τα οποία περιέχουν μολυσματικούς ιούς, κλινοσκεπάσματα ασθενών με μολυσματικές ή/ και μεταδοτικές ασθένειες, πειραματόζωα (αν πρόκειται για Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία). Τα απορρίμματα αυτά ονομάζονται απορρίμματα "κόκκιηις σακούλας" ή μολυσματικά ή υψηλού παθούόνου παράυο\τα ή "red-bag \",'3ste" ή "reguiated filedical \vaste". Αυτή η κατηγορία των "κόκχ:ινων απορριμμάτων" ή μολυσματικών είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη και επιβλαβής. Έπειτα από το πέρας της χρήσης τους τοποθετούνται σε κόκκινες σακούλες (γι' αυτό και το όνομα "κόκκινης σιικούλας") ή σε άλλους διαφορετικούς υποδοχείς-δοχεία, όσον αφορά στα αιχμηρά αντικείμενα, όπως οι σύριπες, βελόνες, νυστέρια Κ.α. Αναφέρουμε επίσης ότι σύμφωνα με την Οδηγία του Συμβουλίου της 12"' Δεκεμβρίου 1991 για τα επικίνδυνα απόβλητα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (9Ι/689/ΕΟΚ) χαρακτηρίζονται ως "μολυσματικές ύλες που περιέχουν ανθεκτικούς μικροοργανισμούς ή τις τοξίνες τους, οι οποίοι είναι γνωστόν ή υπάρχουν σοβαροί λόγοι να πιστεύεται ότι προκαλούν ασθένειες στον άνθρωπο ή σε άλλους ζώντες οργανισμούς." Ειδικότερα μπορούμε να κατηγοριοποιήσουμε τα υψηλού παθογόνου παράγοντα απόβλητα σε επτά υποκατηγορίες: ο;, Αιχμηρά αντικείμενα: Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει υποδερμικές βελόνες, σύριπες, κοφτερά λεπτά νυστέρια χειρούργου, φιάλες αίματος, πιπέτες Pasteur και σπασμένα γυάλινα αντικείμενα, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί από ή σε ασθενείς με μολυσματικές μεταδοτικές ασθένειες. Επίσης, αναφέρουμε σε αυτή την κατηγορία οδοντιατρικούς τροχούς και νυστέρια με στόχο τη συνδιαχείριση ο;, Καλλιέργειες και δείγματα ανάλυσ'ις από ασθενείς με μεταδοτικές ασθένειες: Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται καλλιέργειες ιών και μικροοργανισμών από εργαστηριακές αναλύσεις ιατρικών και παθολογικών εργαστηρίων, ΤΡ'-. βλία καλλιέργειας και επώασης, εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για τη μεταφορά, τον εμβολιασμό, την εξέtαση των παθογόνων μικροοργανισμών, άχρηστα εμβόλια και άλλα παρόμοιου τύπου μολυσματικά απόβλητα Νοσοκομειακό Απόβλητα 59 ~ Ανθρώπινο 'αίμα' και 'προϊό\τα' αίματος; Υλικά και αντικείμενα τα οποία είναι εμποτισμένα με αίμα και έχουν την ικανότητα να περιστέλλουν την αιμoρρα~ γία ανήκουν σε αυτή την κατηγορία μαζί με το ανθρώπινο αίμα ή ουσίες που το αποτελούν, όπως πλάσμα ή ορός αίματος ο;, Απόβλητα χειρουργείων: Περιλαμβάνονται κλινοσκεπάσματα, πετσέτες, μέλη σώματος ή σωματικές εκκρίσεις, ζωτικά όργανα, τα οποία απομακρύνονται έπειτα από μια χειρουργική επέμβαση ή από νεκροψία ή νεκροτομή ο;, Απόβλητα καραντίνας - απομόνωσης: Απόβλητα που περιέχουν αίμα, απεκκρίσεις, εκκρίσεις και σωματικά υγρά από προσβλημένα ζωτικά όργανα από ασθενείς με ασθένειες υψηλής επικινδυνότητας, δηλαδή υψηλής ικανότητας μετάδοσης και θνησιμότητας Π.χ ιός Ebola ο;, Πειραματόζωα και προσβαλλόμενα ζώα: Ζώα ή ζωτικά όργανα, εκκρίσεις, μέλη ζώων τα οποία έχουν προσβληθεί εκούσια ή ακούσια από μολυσματικές ασθένειες περιλαμβάνονται στα υψηλού παθογόνου παράγοντα απόβλητα ο;, Αχρησιμοποίητα αιχμηρά αντικείμενα - νυστέρια: Αν και η μη χρήση τους σε επεμβάσεις και η μη επαφή τους με παθογόνους παράγοντες τα καθιστά εν μέρει μη επικίνδυνα, η συνδιάθεσή τους με τα αστικά απόβλητα εγκυμονεί τον κίνδυνο του φυσικού τραυματισμού. Πολλοί από τους παθογόνους μικροοργανισμούς ζουν επί μεγάλο χρονικό διάστημα στα νοσοκομειακά απόβλητα, όπως οι σαλμονέλες τύφου (4 έως 115 ημέρες), οι σαλμονέλες παρατύφου (24 έως 136 ημέρες) ή οι σαλμονέλες εντερίτιδας (180 ημέρες). Χωρίς καμία κατεργασία η διάθεσή τους μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά επιβλαβής για την υγεία. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας συστήνει τη συλλογή των απορριμμάτων αυτών μέσα σε ειδικά σημαδεμένες γερές σακούλες ή ειδικούς κάδους μιας χρήσης και την αποτέφρωσή τους σε κατάλληλες εγκαταστάσεις. Ε,δικά Επικίνδυνα απορρίιιι.ατα παράγονται από νοσηλευτικά ιδρύματα, τα οποία συστεγάζουν ερευνητικά κέντρα. Χαρακτηριστικά επικίνδυνα απορρίμματα που παράγονται από νοσοκομεία, η διάθεσή τους και κάποιες από τις επιπτώσεις τους στην ανθρώmνη υγεία, άξια αναφοράς αλλό και ανησυχίας παραθέtoνται ακολούθως:./ Χημειοθεραπείας και AVΤH'εOπλασματικά Χημικά: Τα απορρίμματα από τη χημειοθεραπεία καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο όγκο μεταξύ των επικινδύνων αποβλήτων από τρία νοσοκομεία, από τα οποία καταγράφηκαν τα παραγόμενα επικίνδυνα απορρίμματα από την ΕΡΑ. Μεγάλο μέρος του όγκου των συγκεκριμένα αναφερόμενων απορριμμάτων αποτελείται από αντικείμενα όπως προστατευτικός ρουχισμός προσωπικού και γάζες. Ο όγκος των απορριμμάτων αυτών δύναται να εναποτεθεί σε χώρους υγεtoνομικής ταφής επικινδύνων αποβλήτων ή να αποτεφρωθεί σε ανάλογη μονάδα./ ΦoρμσJ.δεΌδη: Η φορμαλδεύδη αποτελεί σημαντική συνιστώσα του συνόλου των επικινδύνων αποβλήτων αρκετών νοσοκομείων. Η φορμαλδεύδη χρησιμοποιεί-

3 60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ται στην παθολογία, στην αυταψία, στη διάλυση, στην ταρίχευση και σε διάφορες διαδικασίες κατά τη διάρκεια της νοσηλείας. Όταν χρησιμοποιείται σε διάλυση (ως διαλυτικό μέσο), παρέχεται ως υδατικό διάλυμα με περιεκτικότητα φορμαλδεύδης 37%, γνωστό ως φορμόλη. Η απόρριψη της φορμαλδεύδης στο αποχετευτικό δίκτυο έχει απαγορευτεί από τις αρχές διαχείρισης υγρών αποβλήτων./ Φωτογραφικά Χημικά: Παραγόμενα στο τμήμα της ακτινολογίας, τα χημικά αυτά συχνά περιέχουν υδροκινόνη, υδροξείδιο του καλίου, σίδηρο, γλουταραλδεύδη και οξικό οξύ. Από το διάλυμα αυτό η ανάκτηση ιcαι η απομάκρυνση του σιδήρου θα αποτελέσει μια πιθανή μέθοδο απορρύπανσης. Το εναπομένον υγρό, περιέχει λιγότερο από 2% γλουταραλδεύδη, υδρoιcινόνη ιcαι υδροξείδιο του ιcαλίoυ και συνήθως απορρίπτεται στο υπάρχον αποχετευτικό δίκτυο./ Ραδιενεργοί πυριίνες: Παράγονται από την πυρηνική ιατρική και από κλινικά τεστ σε εργαστηριακούς χώρους σε νοσοκομεία, ο παραγόμενος όγκος που εκτιμήθηκε είναι 800cm' ανά εβδομάδα στα νοσηλευτικά ιδρύματα των Η.Π.Α. (ΕΡΑ, 2000). Το υλικό αυτό διατηρείται σε χώρους αποθήκευσης για μια χρονική περίοδο (χρόνος ημίσειας ζωής) έως την εξασθένησή του σε μη εmιcίνδυνα επίπεδα. Οι ραδιενεργοί πυρήνες που χρησιμοποιούνται στην ιατρική έχουν τυπιιcά μικρό χρόνο ημισείας ζωής./ Διαλύτες: Ορισμένα νοσηλευτικά ιδρύματα παράγουν απόβλητα διαλυτών, συμπεριλαμβανομένων αλογονομένων ενώσεων όπως χλωριούχο μεθυλένιο, χλωροφόρμιο, φρέον και τριχλωροαιθυλένιο. Μη αλογονομένοι διαλύτες κοινά χρησιμοποιούμενοι σε νοσοκομεία περιλαμβάνουν ξυλένιο, αιcετόνη, μεθανόλη, ισοπροπανόλη, αιθανόλη, τολουόλιο, αιθυλεστέρας ιcαι αιcετoνιτρίλιo. Μεταξύ των νοσοκομείων της έρευνας της ΕΡΑ το ξυλένιο, η ακετόνη, το τολουόλιο, ο αιθυλεστέρας και το ακετονιτρίλιο είναι οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενοι διαλύτες. Τα απόβλητα ξυλένιου συνήθως χειρίζονται ως επικίνδυνα υλικά. Τα υπόλοιπα απόβλητα υλιιcών διάλυσης συνήθως απoθηιcεύoνται σε φιάλες των 30 ή των 50gallon και είτε ανακυκλώνονται επιτόπου (ή εκτός νοσοκομείου) ή μεταφέρονται εκτός του νοσοκομείου σε μονάδες αποτέφρωσης./ Υδράργυρος: Προϊόντα που περιέχουν υδράργυρο περιλαμβάνουν θερμόμετρα, σφυγμομετρητές, σωλήνες Miller AbboI ιcαι λυχνίες θεραπευτικών ακτινοβολιών. Ο υδράργυρος αποτελεί ειδική απειλή της δημόσιας υγείας όταν αποτεφρώνεται μαζί με άλλα νοσοκομειακά απορρίμματα, διότι απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα./ ΑναισΟητικά αέρια: Σε αυτά περιλαμβάνονται νιτρώδη οξείδια και αλογονομένα παράγωγα αναισθητικού αερίου αλοθένιου, enflurene και isoflurane. Η έκλυση αυτών των αερίων μπορεί να προκαλέσει έντονα τοξικά φαινόμενα και πιθανή ανα~ παραγωγική διαταραχή και ιcαρkινoγένεση./ Άλλα τοξ/λ'ά, διαβρωτικά και ποικίλα ετερόκλητα χημ/λ'ά: Ένα παράδειγμα ενός τέτοιου συστατικού είναι το οξείδιο του αιθυλενίου (ΕtO). Το ΕtO είναι ένα άχρωμο και άοσμο αέριο, το οποίο χρησιμοποιείται για την αποστείρωση ιατρικών Νοσοκομειακά Απόβλητα 61 συσκευών. Μπορεί να προκαλέσει έντονες τοξικές αντιδράσεις ιcαι είναι πιθανή ιcαριcινoγόνoς ένωση για τον άνθρωπο. Φυλάσσεται σε φυσίγγια ή κυλίνδρους ιcαι χρησιμοποιείται από εξειδικευμένα και ειδικά σχεδιασμένους αποστειρωτές. Μετά από την αποστείρωση, ο αποστειρωμένος ma ιατρικός εξοπλισμός μεταφέρεται σε θάλαμο αερισμού (του ΕιΟ) συνδεδεμένο με σύστημα παροχής αέρα που απομακρύνει τον περιβάλλον του ΕtO αέρα. Οι χρησιμοποιημένοι κύλινδροι που περιέχουν ΕtO επιστρέφονται στον υπεύθυνο παροχής τους. Τα νoσoιcoμειαkά απορρίμματα μπορούν να ταξινομηθούν ιcαι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση στις κατηγορίες των παρόμοιων με οικιακά, μολυσματικών και ειδικών απορριμμάτων. Σημειώνεται ακόμα ότι, επειδή το κόστος εξοπλισμού αποτέφρωσης είναι μεγάλο, η αποτέφρωση είναι συνήθως εφικτή μόνο σε μεγάλο νοσοκομεία. Το γεγονός δημιουργεί συχνά την ανάγκη οργάνωσης ενός ξεχωριστού συστήματος μεταφοράς και επεξεργασίας από κεντρική μονάδα αποτέφρωσης των απορριμμάτων μικρότερων νοσηλευτικών ιδρυμάτων και ιcλινιkών που στερούνται τοπικές εγκαταστάσεις. Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν κινητές μονάδες, οι οποίες αποστειρώνουν τα μολυσματικά απορρίμματα από τους παθογόνους μικροοργανισμούς μέσω πρoιcαταρτικής θέρμανσης και στη συνέχεια με χρήση μιιcρoκυμάτων. Κατά αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η ρύπανση του αέρα, που προκαλείται με την αποτέφρωση, ενώ τα μoλυσματιιcά καθίστανται κατάλληλα για μεταφορά και διάθεση με τα κοινά απορρίμματα. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα επιφυλάξεις για το βαθμό προστασίας της υγείας που παρέχει το σύστημα αυτό. 2.2 Παραγωγή νοσοκομειακών αποβλ'iτων Πριν από την αναφορά μας στις τεχνολογίες επεξεργασίας των νοσοκομειακών αποβλήτων, οφείλουμε να καθορίσουμε τις πηγές παραγωγής αυτής της κατηγορίας των αποβλήτων. Αναλυτικότερα αναφέρουμε: ~ Νοσοκομεία: Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει εγκαταστάσεις που παρέχουν γενική ιατρική και χειρουργική επέμβαση, θεραπεία και φροντίδα φυματίωσης, ιcαι υπηρεσίες σε ειδικότητες όπως η γυναικολογία, η οφθαλμολογία, Κ.α, και η απoιcατάσταση αναπήρων ~ Υπηρεσίες φροντίδας και περίθαλψης: Αυτή η ιcατηγoρία περιλαμβάνει νοσηλευτικά ιδρύματα ιcαιυπηρεσίες για ενδονοσοκομειακή φροντίδα για ασθενείς με σοβαρή ανικανότητα q Κλινικές και ιδιωτικά ιατρικά ιατρεία ~ Οδοντιατρικά ιατρεία ~ Εργαστήρια: Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει όλο το φάσμα των εργαστηρίων έρευνας, ιατρικής, βιομηχανίας, διάγνωσης και παρασκευής φαρμάκων ~ Άλλες πηγές: Οι λοιποί παραγωγείς νοσοκομειακών αποβλήτων ομαδοποιού-

4 62 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 νται ως εξής: Νεκροτομεία Κέντρα πρώτων βοηθειών Μονάδες και κέντρα πρόνοιας Άσυλα εκκλησιαστικού ιδρύματος Κέντρα απεξάρτηση ς ναρκομανών Ιατρικές μονάδες σε σωφρονιστικά ιδρύματα 2.3 Ολοκληρωμένη διαχείριση μολυσματικών νοσοκομειακών αποβλ,jτων Κάθε σχέδιο ολοκληρωμένης διαχείρισης νοσοκομειακών αποβλήτων πρέπει να περιλαμβάνει ένα σύνολο από στάδια διαχείρισης. Η ΕΡΑ συστήνει τα ακόλουθα στά. δια τα οποία πρέπει να ακολουθώνται από κάθε παραγωγό Επικίνδυνων νοσοκομειακών αποβλήτων και πρέπει ακόμα να υπάρχει και να προγραμματίζεται κάθε φορά ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των νοσοκομειακών αποβλήτων που να περιλαμβάνει τα ακόλουθα βασικά στάδια: Αναγνώριση των επικινδύ,'ων αποβλήτων Κτηνιατρεία Υπηρεσίες φροντίδας ζώων Τράπεζες αίματος Ιατρικές σχολές Σχολές νοσηλευτικής και περίθαλψης Το σχέδιο διαχείρισης των αποβλήτων πρέπει να περιλαμβάνει διαδικασία αναγνώρισης αντικειμένων από τα παραγόμενα απόβλητα, τα οποία προσδιορίζονται ή χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα ή μολυσματικά απόβλητα Διαχωρισμός αποβλήτων Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει Τ1ςδιαδικασίες διαχωρισμού των μολυσματικών από τα μη μολυσματικά απόβλητα στο σημείο παραγωγής τους, ο διαχωρισμός τους δηλαδή σε ομάδες διαφορετικού χαρακτήρα, ανάλογα με τα ποιοτικά χαρακτηριστ1κά τους και κατ' επέκταση ανάλογα με τις απαιτήσεις του τρόπου διαχείρισης. Ο διαχωρισμός είναι σημαντικός, ιδιαίτερα για νοσηλευτικά ιδρύματα ή άλλες υπηρεσίες που σκοπεύουν να μεταφέρουν τα μολυσματ1κά απόβλητα εκτός των εγκαταστάσεων τους και να τα διαχειριστεί κάποιος άλλος φορέας. Ο διαχωρισμός αυτός είναι απαραίτητο να γίνεται με τρόπο σαφή, ευνόητο και ευχερή έτσι, ώστε να γίνεται αντιληπτός από το προσωmκό διαχείρισης των απορριμμάτων και να διευκολύνεται η συλλογή και μεταφορά τους. Το κόστος διαχείρισης και επεξεργασίας των μολυσματ1κών αποβλήτων είναι πολύ πιο μεγάλο από το κόστος διαχείρισης των μη μολυσματ1κών και των αotlκών στέρεων αποβλήτων. Η μείωση του όγκου των μολυσματ1κών αποβλήτων με το διαχωρισμό συνεπάγεται και μείωση του κόστους διαχείρισής τους, με αποτέλεσμα ο διαχωρισμός των αποβλήτων στην πηγή παραγωγής Νοσοκομεlοκό Απόβλητα 63 να αποτελεί Εκτός των ά.'λλων οικονομικό κίνητρο και να γίνεται από τους φορείς ακόμα και όταν η νομοθεσία της εκάστοτε πολιτείας δεν το καθιστά αναγκαίο Κατάλλ,ιλη oυmoγi, Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει διαδικασίες κατάλληλης συλλογής και προσωρινής αποθήκευσης μολυσματικών αποβλήτων μέσα σε ειδικούς κάδους πρωτοβάθμιας συλλογής και έπειτα τοποθέτησή τους σε πιο στέρεα δοχεία δευτεροβάθμιας συλλογής για μεταφορά. Η δευτεροβάθμια συσκευασία είναι απαραίτητη όταν πρόκειται να μεταφερθούν τα μολυσματ1κά απόβλητα εκτός των εγκαταστάσεων. Η συλλογή των μολυσματικών απορριμμάτων είναι απαραίτ/τσ να γίνεται κατά το δυνατόν πλησιέστερα στον τόπο παραγωγής τους και κατά τη διαδικασία συλλογής πρέπει να λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή δημιουργίας σκόνης, αέριων εκπομπών και της μετάδοσης παθογόνων μικροοργανισμών μέσω της επαφής τους με τους εργαζόμενους στη συλλογή. Για το λόγο αυτό, το ποσοστό πλήρωσης της χρησιμοποιούμενης συσκευασίας δεν θα υπερβαίνει το 75%. Η επιλογή μεταξύ των δοχείων μιας ή πολλαπλών χρήσεων εξαρτάται από τη μέθοδο διαχωρισμού και τη μέθοδο τελικής διάθεσης των απορριμμάτων Συσκευασία Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει την αξιολόγηση της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας συλλογής όπως συνιστά ο OSHA's Bloodborne Pathogens Standard. Αυτό σημαίνει ότι: (1) Τα νυστέρια πρέπει να τοποθετούνται σε αδιαπέραστα, ανθεκτικά σε διάτρηση, άκαμπτα δοχεία - κοντέϊνερς ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος του φυσικού τραυματισμού, (2) τα υγρά μολυσματ1κά ή επικίνδυνα απόβλητα πρέπει να τοποθετούνται σε μπουκάλια σφιχτό πώμα, σε φιάλες ή σε μικρά ντεπόζιτα και (3) τα στερεά ή ημίρρευστα απόβλητα πρέπει να τοποθετούνται σε πλαστ1κές σακούλες ή σε δοχεία με οριζόντιες πτυχώσεις. Η συσκευασία ή καλύτερα τα δοχεία συσκευασίας πρέπει να είναι σκληρά, συμπαγή και ανθεκτικά σε τέτοιο βαθμό ώστε να εξασφαλίζουν την προστασία από παράσιτα ή τρωκτικά και να διατηρούν τη σταθερότητά τους (και το σχήμα τους) κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης, της συλλογής και της μεταφοράς. Η δευτεροβάθμια συσκευασία αποτελείται είτε από δοχεία με πτυχώσεις ή από επαναχρησιμοποιημένα κοντέϊνερς. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές (DIN 30739) τα δοχεία συλλογής των απορριμμάτων που προορίζονται για αποτέφρωση από κοινού με τα απορρίμματα είναι:./ μιας χρήσεως./ αδιαφανή./ αδιαπέρατα από υγρασία

5 64 ΚΕΦΜΑΙΟ 2./ απαραμόρφωτα και ασφαλή κατά τη μεταφορά./ αδιάτρητα./ κατάλληλα διαμορφωμένα./ με βάρος που εmτρέπει την εύκολη μεταφορά τους./ φέροντα κατάλληλη δίάταξη ασφαλείας, ώστε μετά την πλήρωσή τους και το κλείσιμο του δοχείου να είναι αδύνατη η διασπορά και διαφυγή των παθογόνων μικροοργανισμών από αυτά./ καιόμενα χωρίς η αποτέφρωσή τους να παράγει επικίνδυνα αέρια./ φέροντα κατάλληλη σήμανση με ειδική ένδειξη (διαφορετικού χρώματος), ώστε να είναι ευδιάκριτα από τα κοινά δοχεία των απορριμμάτων οικιακού τύπου. Για τη συλλογή είναι δυνατόν επίσης να χρησιμοποιηθούν πλαστικοί σάκοι από πολυαιθυλένιο (ΡΕ) με επαρκές πάχος (O,Olmm). Τα αιχμηρά αντικείμενα (π.χ νυστέρια, σύριγγες) πρέπει να συλλέγονται σε αδιάτρητα, αδιαπέρατα δοχεία που θα κλείνουν με ασφάλεια, θα πληρούν τις παραπάνω αναφερόμενες προδιαγραφές των προοριζομένων για αποτέφρωση δοχείων και θα φέρουν ειδική διάταξη οπής υποδοχής. Τα μολυσματικά απορρίμματα, τα οποία δεν προορίζονται για καύση, αλλά δύνα. νται να απολυμανθούν! αποστειρωθούν εντός του νοσοκομείου και στη συνέχεια να διατεθούν ως ακίνδυνα με τα οικιακού τύπου απορρίμματα, σε χώρους υγειονομικής ταφής, πρέπει να συσκευάζονται σε σάκους από υλικό:./ διαπερατό από ατμό./ ανθεκτικό στις θερμοκρασίες που εφαρμόζονται εντός των κλιβάνων για απολύμανση ή αποστείρωση./ ανθεκτικό κατά τη μεταφορά. Η συλλογή εύφλεκτων και άλλων τοξικών υγρών νοσοκομειακών αποβλήτων γίνε-. ται κατά προτίμηση σε μικρούς πλαστικούς κάδους, χωρητικότητας 30L. Το υλικό των κάδων θα πρέπει να είναι ανθεκτικό στο προς συλλογή και μεταφορά υλικό, ενώ κατά την οδική μεταφορά πρέπει να τηρούνται οι προδιαγραφές της διεθνούς σήμανσης για τη μεταφορά των τοξικών ουσιών Σήμανση Οι πρωτοβάθμιοι ή! και οι δευτεροβάθμιοι κάδοι πρέπει να είναι κατάλληλα επισημασμένοι σε συμφωνία με τις ακόλουθες οδηγίες: 1. Οι πληροφορίες (για το περιεχόμενο και την επιιcινδυνότητα του περιεχομένου) πρέπει να τυπώνονται με ανεξίτηλο μελάνι σε όλες τις πλευρές και πρέπει να είναι ευδιάκριτες και ευανάγνωστες 2. Το διεθνές σύμβολο πρέπει να εμφανίζεται σε κόκκινο ή πορτοκαλί χρώμα σε φόντο που παρουσιάζει διαφορά και χρωματική αντίθεση και το μέγεθός του να είναι ανάλογο και κατάλληλο με τις διαστάσεις του δοχείου ή του κοντέϊνερ ΝοσοκομειαΚόΑπόβλητα Οι λέξεις "Βιοεπικίνδυνα Απόβλητα" ή "Biohazardous Waste" ή παρόμοια φράση, πρέπει να τυπώνονται σε κόκκινο ή πορτοκαλί σε φόντο που παρουσιάζει διαφορά και χρωματική αντίθεση με το δοχείο (το οποίο φέρει την ταμπέλα και περιέχει τα εmκίνδυνα απόβλητα) και να βρίσκεται σε όλες τις πλευρές του δοχείου 4. Τα δοχεία που περιέχουν μολυσματικά και επικίνδυνα απόβλητα πρέπει να ΠΕριέχουν κάτω από την ετικέτα σήμανσης πληροφορίες για άμεση επέμβαση σε περίπτωση ατυχήματος, διαφυγής, όπως το τηλέφωνο Κέντρου Άμεσης Επέμβασης, Κέντρου Πυρόσβεσης και κάποιου φορέα σχετικού με Διαχείριση Eπιιcινδύνα/ν Ουσιών. Εικόνα 2-1: Διεθνές σύμβολο βιοεπικινδύνων αποβλήτων (Πηγή: ΕΡΑ, 2000) Αποθήκευση Κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης, η μέθοδος της συσκευασίας πρέπει να εξασφαλίζει τη μη πρόσβαση παρασίτων ή τρωκτικών στα απόβλητα. Εάν τα απόβλητα δεν επεξεργάζονται αμέσως μετά την παραγωγή τους, ο χρόνος αποθήκευσης πρ.έπει να είναι ελάχιστος και τα απόβλητα πρέπει να διατηρούνται και να φυλάσσονται σε αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες (που δεν υπερβαίνει τους goc), ώστε να εmβραδυνθούν οι διεργασίες αποσύνθεσης και σήψης. Οι χώροι αποθήκευσης πρέπει να είναι καθορισμένοι, με εύκολη πρόσβαση από τους ειδικούς και να έχουν σύστημα εξαερισμού και οξυγόνωσης. Επίσης, πρέπει να είναι επαρκούς χωρητικότητας για την παραμονή των απορριμμάτων και να απολυμαίνονται εύκολα. Για την εύκολη απολύμανση των χώρων αποθήκευσης πρέπει το δάπεδο και οι τοίχοι να φέρουν κα-

6 66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 τάλληλη επένδυση, να υπάρχει σύστημα αποστράγγισης του δαπέδου και κατάλληλος εξοπλισμός από το νοσηλευτικό ίδρυμα. Προτείνεται ακόμα η ύπαρξη μέτρων πυρασφάλειας και σήμανσης στην είσοδο των χώρων αποθήκευσης για τα περιεχόμενα σε αυτήν απόβλητα Avτφετώπιση διαφυγής των αποβλήτων Σε περίπτωση ατυχημάτων ή διαφυγής των αποβλήτων πρέπει να σχηματιστεί ζώνη φρούρησης της περιοχής και κατάσβεση της ΠΡOκλυόΜΕVΗςπυρκαγιάς ή βρέξιμο του διαφυγόντος αποβλήτου με υψηλής ενέργειας εξουδετερωτή ή σπρέι απολύμανσης. Επίσης, σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος (επαφής ή προσβολής από απορρίμματα υψηλού μολυσματικού παράγοντα) απαιτείται άμεση ιατρική επέμβαση και θεραπεία Μεταφορά Τα συσκευασμένα μολυσματικά απόβλητα πριν οδηγηθούν στο όχημα που θα τα μεταφέρει εκτός των εγκαταστάσεων παραγωγής τους ώστε να διαχειριστούν, πρέπει να τοποθετηθούν σε κοντέϊνερς στέρεα, αδιαπέραστα, που δεν διαβρώνονται και ανθεκτικά στην υγρασία, στη διάτρηση και σε χημικά. Σε περίπτωση που ο φορέας παραγωγής των μολυσματικών αποβλήτων δεν αναλαμβάνει τη συσκευασία των αποβλήτων αυτών, πρέπει να υπάρξει διακανονισμός για την ασφαλή συσκευασία, αποθήκευση και λήξη των αποβλήτων από το φορέα διαχείρισης μέσω ενός μεταβατικού σταδίου των παραλεtπόμενων διαδικασιών (συσκευασία, αποθήκευση) Μέθοδοι επεξεργασίας των νοσοκομειακών αποβλιιτων Ως επεξεργασία εννοούμε κάθε μέθοδο, τεχνική ή διεργασία σχεδιασμένη ώστε να μεταβάλλει το βιολογικό χαρακτήρα ή τη δομή των αποβλήτων και να μειώνει ή να περιορίζει τους παθογόνους παράγοντες έτσι, ώστε τα απόβλητα να μην αποτελούν πλέον ΙCΊνδυνOγια την υγεία των ατόμων που εκτίθενται σε αυτά. Οι πρωτοβάθμιες μέθοδοι επεξεργασίας είναι η αποτέφρωση, η αποστείρωση, η ακτινοβόληση και η θερμική αδρανοποίηση. Η επιλογή της μεθόδου που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται από τη φυσική σύνθεση των αποβλήτων και από τους διαφορετικούς τύπους της επιλεγμένης κάθε φορά συσκευασίας. Αν και κάθε υποκατηγορία των νοσοκομειακών αποβλήτων που έχει αναφερθεί αναλυτικά παραπάνω έμμεσα απαιτεί διαφορετική επεξεργασία και διαχείριση, επιλέγεται κάθε φορά μία μόνο μέθοδος επεξεργασίας για το σύνολο των επικινδύνων αποβλήτων εξαιτίας του κόστους εγκατάστασης αλλά και λειτουργίας ενός συνδυαστικού συστήματος επεξεργασίας. Παρόλαυτά, σε νοσηλευτικά ιδρύματα μεγάλης δυναμικής και σύγχρονου σχεδιασμού συναντάμε συνδυαστικά συστήματα επεξεργασίας. Νοσοκομειακό Απόβλητα 67 Ο Αποτέφρωση (ίηcίηεγο!ίοη) Περίπου 2400 αποτεφρωτές νοσοκομειακών! ιατρικών! μολυσματικών αποβλήτων λειτουργούν στις Ηνωμένες Πολιτείες, η πλειοψηφία των οποίων ανήκει και βρίσκεται σε νοσοκομεία. Η ικανότητα αποτέφρωσης Τα/ν μονάδων αυτών εκτιμάται σε 900,000pound,lhour (41 O.OOOKg\h).Παρόλη την ορθή λειτουργία και συντήρηση των αποτεφρωτών, οι εκπομπές από τις μονάδες αυτές πρέπει να προσαρμόζονται σε πρόσφατη νομοθεσία της ΕΡΑ. Η ανησυχία έγκειται στο γεγονός της εκπομπής διοξινών και υδράργυρου από τους αποτεφρωτές. Έπειτα από τη θέσπιση αυστηρής νομοθεσίας υπολογίζεται ότι ένα ποσοστό της τάξης των 50-80% των εν λειτουργία αποτεφρωτών θα πιεστούν να παύσουν τη λειτουργία τους, ενώ ήδη πολλά είναι τα νοσοκομεία που σταματούν τη λειτουργία των αυτόνομων αποτεφρωτών τους. Ένας αποτεφρωτής αποτελείται από μια σειρά θαλάμων με έναν θάλαμο δευτεροβάθμιας επεξεργασίας, ο οποίος λειτουργεί σε θερμοκρασίες 1,800-2,200Of (982,2-1204,4 C). Σε αυτές τις θερμοκρασίες οι παθογόνοι μικροοργανισμοί απομακρύνονται και μειώνεται σε μεγάλο ποσοστό ο όγκος των πλαστικών. Εmπρόσθετα με την απoμάlc~υνση των παθογόνων παραγόντων από τα μολυσματικά απόβλητα, ο αποτεφρωτης ελαχιστοποιεί επίσης τις εκπομπές των οξειδίων και έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση κατά 85-92% του όγκου των αποβλήτων. Συμπερασματικά, η αποτέφρωση όχι μόνο μειώνει τον κίνδυνο των παθογόνων απομακρύνοντάς τους, αλλά και ελαπώνει σημαντικά τον όγκο των αποβλήτων που αποθέτονται στους χώρους διάθεσης των αστικών απορριμμάτων. Αν και η αποτέφρωση αποτελεί την κατάλληλη μέθοδο επεξεργασίας των περισσοτέρων υποκατηγοριών των μολυσματικών αποβλήτων και παρέχει χαμηλό κόστος μεταφοράς και ταφής των υπολειμμάτων, προκαλεί επικίνδυνες αέριες εκπομπές. Εάν δε γίνεται ορθά και ολοκληρωμένα, η αποτέφρωση μπορεί να επιτρέψει έμμεσα τη διαφυγή παθογόνων παραγόντων μέσω των εκπεμπόμενων σωματιδίων, ενώ η τέφρα από τους θαλάμους αποτέφρωσης μπορεί να θεωρηθεί επιιcίνδυνη. Κατάλληλος έλεγχος των αέριων εκπομπών μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση συσkευ~νμείωσης των αέριων εκπομπών, όπως είναι τα ηλεκτροστατικά φίλτρα, τα σακκοφιλτρα Κ.α. Μια προτεινόμενη λύση εξοικονόμησης ενέργειας είναι η παράλληλη χρήση της ενέργειας που απελευθερώνει ο αποτεφρωτής από την καύση των αποβλήτων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Ελάχιστες προυποοέσεις και τιμές εκπομπών των αποτεφρωτήρων '" Στους aπoτεφρωτές πρέπει να καίγονται μόνο ειδικά νοσοκομειακά aπορρίμματα '" Ο όγκος του οξυγόνου στα απαέρια πρέπει να είναι τουλάχιστον 6% '" Ο ελάχιστος χρόνος παραμονής είναι 0,3, με θερμοκρασία 800 C '" Εκπομπές αερίων (α) Μονάδες με δυνατότητα επεξεργασίας έως 0.75 t/h

7 68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 -σκόνη -ενώσεις χλωρίου (Cl) -ενώσεις φθορίου (F) -μονοξείδιο του άνθρακα (CO) -οξυγόνο (ο,) στα απαέρια (β) Μονάδες με δυνατότητα IOO,OmgINm 6,Okglh O,2kglh 1000,Okglm' 17% επεξερ'υασίας πάνω από Ο 75 tjh -σκόνη ΙOO,OmglNm -ενώσεις χλωρίου (Cl) 100,Okglh -ενώσεις φθορίου (F) 5,Okglh -μονοξείδιο του άνθρακα (CO) ΙOOO,Okglm' -οξυγόνο (ο,) στα απαέρια 11% Ανάλογα με την κατασκευή και το σχεδιασμό της εγκατάστασης, καθώς επίσης και τις τοmκές συνθήκες μπορούν να τεθούν ακόμη πιο αυστηροί περιοριστικοί όροι. Ο Αποστείρωση σε κλίβανο (auloeiaving) Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος επεξεργασίας των μολυσματικών αποβλήτων η αποστείρωση σε κλίβανο με ατμό σε υψηλή πίεση και θερμοκρασία για αρκετό χρονικό διάστημα, ώστε να θανατωθούν οι παθογόνοι παράγοντες που περιέχονται σε αυτά. Αυτή η μέθοδος είναι κατάλληλη για μικρές ποσότ/τες αποβλήτων χαμηλής επικινδυνότητας και μικρού περιεχομένου σε υγρασία, ενώ κρίνεται μη αποτελεσματική για απόβλητα όπως ανθρώπινα μέλη και σωματικά υγρά. Επίσης, δε χρησιμοποιείται η αποστείρωση για επεξεργασία τοξικών χημικών ουσιών, ραδιοϊσοτόπων και χημικών συστατικών, τα οποία είναι πτητικά. Αν και η απσστείρω. ση παρουσιάζει το πλεονέκτημα της μη παραγωγής αέριων εκπομπών άρα και μικρότερες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία συγκρίσει με την αποτέφρωση, είναι όμως "αναποτελεσματική" όσον αφορά στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων, διότι έπειτα από την αποστείρωση τα άλλοτε βιοεπικίνδυνα (μολυσματικά) απόβλητα μπορούν να διατεθούν σαν συμβατικά αστικά απορρίμματα σε χωματερές. Ο Ακτινοβόληση (irradialion) Για τα απόβλητα που δεν μπορούν να επεξεργαστούν θερμικά, είναι δυνατή η έκθεση σε υπέρυθρη ή ιονίζουσα ακτινοβολία σε έναν εσωτερικό και προστατευμένο θάλαμο. Η μέθοδος αυτή προϋποθέτει μικρή κατανάλωση ενέργειας, αλλά υψηλό κόστος εγκατάστασης, λειτουργίας, εκπαίδευσης εργατών επίβλεψης, αυξανόμενο κόστος απόκτησης ραδιενεργών πηγών και διάθεσης των ανενεργών ραδιενεργών πηγών. Επιπλέον, η ακτινοβόληση παρέχει πολύ μικρή ικανότητα διείσδυσης στα απόβλητα κατά την έκθεση αυτών σε υπέρυθρη ακτινοβολία και οι περιοχές οι οποίες σκιάζονται ή καλύπτονται από άλλα απόβλητα δεν επεξεργάζονται αποτελεσματικά. Νοοοκομειακά ΑπόΒλητα 69 Ο ΘεΡμΙΚ1Ι αδρα,'οποίηση (Iherlnal inaetίvatίon) Αυτή η μέθοδος μειώνει ή εξαλείφει τους παθογόνους παράγοντες από τα απόβλητα με τη μεταφορά θερμότητας αε διαρκώς τροφοδοτούμενη ποσότητα αποβλήτων υπό επεξεργασία. Αυτή η μονάδα τύπου αvtιδραστήρα είναι ένα δοχείο θερμαινόμενο από εναλλάκτες ή από μανδύα (jaeket) που πληρείται από ατμό. Η θερμική αδρανοποίηση στερεών αποβλήτων ολοκληρώνεται με τη διοχέτευση ξηρής θερμότητας σε ένα φούρνο (που λειτουργεί με ηλεκτρισμό). Η κυκλοφορία του αέρα, η ικανοποιητική θερμοκρασία και διάρκεια αποτελούν σημαντικές παραμέτρους για την ορθή λειτουργία της μονάδας. Τα απόβλητα πρέπει να αναμειυνί>ονται πριν την επεξεργασία τους με τη μέθοδο αυτή, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη ομοιογένεια κατά τη διάρκεια της εισαγωγής και της θερμικής εφαρμογής στη μονάδα επεξεργασίας. Ο Εναλλακτικές τεχνολογίες,/ ΧημlΚ1Ι μέθοδος (ehemlea! Irealmenl) Η χημική μέθοδος εξουδετερώνει τα νοσοκομειακά απόβλητα με τη χρήση χημικών, ώστε να αποστειρωθεί το περιεχόμενό τους. Συγκεκριμένα, η μέθοδος αυτή χρησιμοποιεί ένα ηλεκτροκαταλυτικό σύστημα με στόχο την καταστροφή κάθε ζωντανού οργανισμού με συνδυασμό της θερμοκρασίας, της οξύτητας και της χημικής δραστηριότητας. Έπειτα τα εξουδετερωμένα απόβλητα μπορούν να σταλούν σε χώρο υγειονομικής ταφής απορριμμάτων ή/ και σε μονάδα ανακύκλωσης, ενώ τα χρησιμοποιηθέντα χημικά αποστέλλονται σε μονάδα διαχείρισης και επεξεργασίας χημικών υγρών αποβλήτων. Αυτή είναι η ελάχιστα χρησιμοποιούμενη εναλλακτική μέθοδος διαχείρισης των μολυσματικών αποβλήτων, διότι αφενός δεν είναι ικανοποιητικά αποτελεσματική, όπως η αποτέφρωση ή η αποστείρωση σε κλίβανο και αφετέρου τα χημικά που χρησιμοποιούνται εγκυμονούν κινδύνους τόσο για τους εργαζόμενους σε τέτοιες μονάδες όσο και για το περιβάλλον../ Μικροκύματα (nliero,vaves) Κλασσική θερμική επεξεργασία κατά την οποία τα απόβλητα θερμαίνονται εξωτερικά, ενώ θερμότητα μεταδίδεται μέσω των μικροκυμάτων στο εσωτερικό των αποβλήτων. Γενικά, το υπό επεξεργασία απόβλητο τεμαχίζεται, εγχέεται με ατμό και περιστρέφεται από ένα τρυπάνι ενώ θερμαίνεται υπό μια σειρά πηγών εκπομπής μικροκυμάτων. Τα επεξεργασμένα απόβλητα πρέπει κατόπιν να διατεθούν σε χώρους ταφής απορριμμάτων. Η μέθοδος αυτή είναι κατάλληλη για την επεξεργασία υλικών εμποτισμένων με αίμα, όπως επiδεσμoι, πετσέτες, προϊόντα έκκρισης σωματικών υγρών και μιας χρήσης υποδερμικές βελόνες. Αυτή η μέθοδος παρουσιάζεται να απολυμαίνει τα νοσοκομειακά απόβλητα, αν και δεν τα αποστειρώνει πλήρως. Τα θερμοανθεκτικά βακτήρια δύνανται να επιβιώσουν από αυτήν τη διαδικασία../ Μακροκύματα (ιnaero\vaves) Με αυτή την τεχνολογία, παράγεται θερμότητα από χαμηλής συχνότητας ραδιοκύματα και θανατώνονται παθογόνοι παράγοντες με ηλεκτροθερμική απενεργοποίηση.

8 70 ΚΕΦΜΑΙΟ Ο Μέθοδοι καταστροφής των αποβλήτων Δύο είναι οι βασικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την μείωση του όγκου των νοσοκομειακών αποβλήτων: ο θρυμματισμός και η κονιορτοποίηση, και η συμπύκνωση. Ο Θρυμματισμός και κονιορτοποίηση (Gril1dil1g,"d Shreddil1g) Αυτή η διαδικασία θρυμματισμού και κονιορτοποίησης επεξεργασμένων και μη νοσοκομειακών αποβλήτων μειώνει το συνολικό όγκο τους, αλλά όχι και το συνολικό τους βάρος. Με αυτή την προεπεξεργασία τα απόβλητα ομογενοποιούνται και επεξεργάζονται πιο εύκολα και αποτελεσματικά, ενώ καθίστανται μη αναγνωρίσιμα. Επίσης, με αυτή τη μέθοδο ελαττώνεται το κόστος συσkευα~ίας, απoθήkε~σης, μεταφοράς και χειρισμού. Κατά τη λειτουργία του μηχανι~μoυ. κονιορτοποιησης απαιτείται η ύπαρξη φίλτρου υψηλής συγκράτησης σωματιδιων ωστε να εξασφαλιστεί η μη διαφυγή υλικών από τη συσκευή. Ο Συμπίεση - Συμπύκνωση (Comp.ctiol1) Γενικά χρησιμοποιείται ένα υδραυλικό έμβολο για να συμπιέσει τα απόβλητα πάνω σε μια στέρεη επιφάνεια και έπειτα συλλέγονται σε ένα αδιάτρητο κοvτέϊνερ ως μέσο συλλογής. Αυτή η μέθοδος ελαττώνει τον όγκο :ων απ~βλήτων ~αι τα.o~oγε. νοποιεί, μετατρέποντάς τα παράλληλα σε μη αναγνωρισιμη μαζα. Παρολαυτα ομως, δε μειώνει τον κίνδυνο μεταφοράς παθογόνων παραγόντων από τα απόβλητα, διότι τα κοντέϊνερς μπορούν να καταστραφούν, καθώς υπάρχει η πιθανότητα ενός ατυχήματος, ενώ η διαφυγή ακόμα και μικρής ποσότητας μoλ~σμα~kών απoβλ~των εγ~μονεί κινδύνους γα την δημόσια υγεία. Συμπερασματικα, η μεθοδος αυτη δε συστηνεται για ανεπεξέργαστα νοσοκομειακά απόβλητα Διάθεση αποβλήτων Έπειτα από την επεξεργασία τους τα πρότινος μολυσματικά ή επικίνδυνα απόβλητα δεν αποτελούν πια βιολογικά επικίνδυνα απόβλητα. Τα επεξεργασμένα νοσοκομειακά απορρίμματα είτε συλλέγονται, συσκευάζονται και αποθηκεύονται ή συλλέγονται, αναμειγνύονται με άλλα απόβλητα και διαθέτονται ως συμβατικά απόβλητα. Τα επεξεργασμένα υγρά απόβλητα μπορούν να διατεθούν στο σύστημα επεξεργασίας υγρών αποβλήτων και να επεξεργαστούν περαιτέρω. Η τέφρα από τον απotεφρωτή και άλλα στέρεα νοσοκομειακά απόβλητα (παρόμοια με οικιακά ή αποστειρωμένα απόβλητα) μπορούν να διατεθούν σε κατάλληλα χωροθετημένους και κατασκευασμένους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων. 2.4 Η διαχείριση των νοσοκομειακών απορριμμάτων στιιν Ελλάδα Η διαχείριση των νοσοκομειακών απορριμμάτων στον ε~ηνιkό χώρο ~ημιoυ~γεί προβλήματα που δεν έχουν αντιμετωπιστεί σήμερα με τη δεουσα προσοχη. Το ζητη- Νοσοκομειακά Απόβλητα 71 μα αυτό αντιμετωπίζεται συχνά με προχειρότητα από τους εμπλεκόμενους φορείς, ενώ η εφαρμογή της, ανεπαρκούς έτσι κι αλλιώς, υπάρχουσας νομοθεσίας δεν είναι πλήρης. Η ανάγκη για υγειονομικά ορθή και ασφαλή διαχείριση στο πλαίσιο ενός εθνικού σχεδιασμού είναι επιτακτική, όπως έχει φανεί από τα προαναφερόμενα. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και τα νοσοκομεία και τα νοσηλευτικά ιδρύματα είναι μεγάλες εmχειρήσεις. Στη χώρα μας, ο αριθμός των ανεπτυγμένων κλινών στα νοσηλευτικά ιδρύματα, σήμερα, αγγίζει τις , παρουσιάζοντας αύξηση της τάξεως του Ι0% κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας (στοιχεία 1999). Η αύξηση του αριθμού των νοσηλευτικών ιδρυμάτων, με την παράλληλη αύξηση των αποβλήτων που αντιστοιχούν ανά ασθενή, λόγω της υιοθέτησης στους χώρους των νοσοκομείων των προϊόντων μιας χρήσης, έχει ως αποτέλεσμα τη συνολική αύξηση των μολυσματικών αποβλήτων που παράγονται στη χώρα. Η ποσότητα αυτή ανέρχεται σε τόνους! έτος (στοιχεία 1999). Από την ποσότητα αυτή, το 53% παράγεται στην περιοχή της Αττικής και το 14% στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Γενικά, το πρόβλημα της διαχείρισης των μολυσματικών νοσοκομειακών αποβλήτων στον ελληνικό χώρο είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Οι βασικοί λόγοι που συντε. λούν στην κακή γενικά κατάσταση όσον αφορά αυτό το ζήτημα. κατάσταση που εκτός των άλλων ε-υκυμονείκινδύνους για την δημόσια υγεία. είναι: '" Η μη εφαρμογή κατάλληλων συστημάτων διαχείρισης των διαφόρων κατηγοριών νοσοκομειακών αποβλήτων '" Η λανθασμένη ενημέρωση του προσωπικού των νοσοκομείων για τις κατηγορίες και τους κατάλληλους τρόπους συλλογής των απορριμμάτων '" Η ανάθεση της αρμοδιότητας για τη διαχείριση των απορριμμάτων σε μη κατάλληλα εξειδικευμένο και απασχολούμενο αποκλειστικά με το σκοπό αυτό προσωπικό '" Η έλλειψη οικονομικών πόρων και η κτιριακή υποδομή των νοσοκομείων. Έτσι, δεν είναι λίγες οι φορές που, για παράδειγμα, κατά τη συλλογή των απορριμμάτων παρατηρείται το φαινόμενο της ανάμειξης απορριμμάτων οικιακού τύπου με μολυσματικά. Επίσης, ελάχιστα είναι τα νοσοκομεία που διαθέτουν κατάλληλο χώρο προσωρινής αποθήκευσης μολυσματικών απορριμμάτων. Βασικό πρόβλημα σχετικά με τη διαχείριση των νοσοκομειακών απορριμμάτων αποτελεί το γεγονός ότι το έργο αυτό αντιμετωπίζεται τις περισσότερες φορές ως... πάρεργο, δε κρίνεται ότι αφορά μια σημαντική λειτουργία, ώστε να αξίζει να αποτελέσει μέρος ενός ολοκληρωμένου συστήματος οργάνωσης του νοσοκομείου και θεωρείται επιπλέον δαπάνη, που θα έπρεπε με κάθε τρόπο να ελαχιστοποιηθεί. Τα περισσότερα νοσοκομειακά στερεά απόβλητα καίγονται σε μεμονωμένες εγκαταστάσεις των Νοσοκομείων, δημιουργώντας όμως αρκετά απόβλητα στην ατμόσφαιρα. (ΤΟ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. έχει εντάξει στο 20 Κοινοτικό Πακέτο Στήριξης την κατασκευή δύο κεντρικών μονάδων αποτέφρωσης στην Αττική και Θεσσαλονίκη.) Η διαχείριση των "προβληματικών" αποβλήτων ενός νοσοκομείου πρέπει να πε-

9 72 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ριλαμβάνει αποτελ σματικά και ασφαλή συστήματα συλλογής, ενδονοσοκομειακής μεταφοράς και αποθήκευσής τους, καθώς και κατάλληλη επεξεργασία τους (συνήθως καύση) εντός ή εκτός του νοσοκομείου. Η μεταφορά τέτοιων αποβλήτων εκτός του νοσοκομείου πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων και πρέπει να πραγματοποιείται κατά σύμφωνο με τη νομοθεσία τρόπο. Το πρόβλημα της διαχείρισης των μολυσματικών νοσοκομειακών αποβλήτων είναι πολύ σημαντικό για τη δημόσια υγεία και γι' αυτό πρέπει να υπάρξει εθνικός σχεδιασμός, ο οποίος να αναφέρεται αποκλ ιστικά στη διαχείριση των αποβλήτων αυτών. Η διαρκής εκπαίδευση του εμπλεκόμενου προσωπικού στα νοσοκομεία, σχετικά με τις κατηγορίες και τους κατάλληλους τρόπους συλλογής των απορριμμάτων, θα πρέπει να αποτελέσει κεντρικό σημείο στον εθνικό σχεδιασμό, ενώ είναι αναγκαία η διαχείριση των απορριμμάτων από εξειδικευμένο προσωπικό. Για να πραγματοποιηθούν τα προαναφερόμενα, θα πρέπει να διατεθούν οι αναγκαίοι οικονομικοί πόροι και να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη υποδομή. Επιπρόσθετα, η αυστηρή εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας και η συμπλήρωσή της αποτελούν προϋπόθεση για ορθή, περιβαλλοντικά ασφαλή διαχείριση των νοσοκομειακών απορριμμάτων. Σε αυτό το σημείο αναφέρουμε ως μελ τούμενη περίπτωση το σύστημα διαχείρισης των νοσοκομειακών αποβλήτων του νοσηλευτικού διαμερίσματος του Ηρακλ ίου, το Περιφερειακό Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλ ίου (ΠΕ.ΠΑ.- Γ.Ν.Η.). Το ΠΕ.ΠΑ.Γ.Ν.Η. εξυπηρετεί περισσότερους από 5000 επισκέπτες και απασχολ ί 2000 εργαζομένους καθημερινά. Σε αυτό εφαρμόζεται συνδυαστικό σύστημα διαχείρισης των παραγόμενων νοσοκομειακών αποβλήτων, κατά προσέγγιση kglday, δεχόμενοι ότι παράγονται 1,6-2 kglκλίνη το εικοσιτετράωρο. Το σύστημα διαχείρισης των νοσοκομειακών αποβλήτων λ ιτουργεί υπό την επίβλ ψη του προσωπικού της Τεχνικής Υπηρεσίας του νοσοκομείου, ενώ τη μεταφορά των δοχείων στο χώρο αποτέφρωσης έχει αναλάβει ένα άτομο. Τα διάφορα στάδια αυτού του συστήματος περιλαμβάνουν: Ο Όσον αφορά στα στερεά μολυσματικά απόβλητα:./ την καθημερινή συλλογή σε αδιάτρητα κυλινδρικά δοχεία μεσαίου μεγέθους μιας χρήσης των αποβλήτων υψηλού μολυσματικού παράγοντα./ την ύπαρξη του δοχείου συλλογής σε κατάλληλο σημείο (απαγωγέα) υπό χαμηλή θερμοκρασία (I7"C)./ τη δευτεροβάθμια συσκευασία των δοχείων σε κόκκινες σακούλ ς./ την ενδονοσοκομειακή μεταφορά σε μεταλλικούς τροχήλατους κάδους./ την προσωρινή αποθήκευση (έως 3 ώρες) σε χώρους πλησίον της μονάδας αποτέφρωσης υπό χαμηλή θερμοκρασία με κατάλληλη σήμανση στις εισόδους προσέγγισης./ την αποτέφρωση σε κλίβανο με πυρίμαχο υλικό των αποβλήτων υψηλού παθογόνου παράγοντα, δυναμικής Ι80kgl h και σε θερμοκρασία λ ιτουργίας C./ τη διάθεση των υπολ ιμμάτων της αποτέφρωσης (τέφρα) στον υπάρχοντα χώρο υγειονομικής ταφής Νοοοκομειοκά Απόβλητα 73 Η συντήρηση της μονάδας αποτέφρωσης είναι ετήσια και το καύσιμο λ ιτουργίας είναι πετρέλαιο. Ο αποτεφρωτής λ ιτουργεί ελλ ίψει μέτρων πυρασφάλ ιας, ενώ δε γίνεται έλεγχος των εκπομπών ούτε έχει ληφθεί κάποιο μέτρο αντιρρύπανσης των αέριων εκπομπών. Σημειώνεται επίσης ότι στον κλίβανο αποτέφρωσης του αναφερόμενου νοσηλευτικού διαμερίσματος επεξεργάζονται μολυσματικά απόβλητα και από άλλα νοσηλευτικά ιδρύματα της πόλης του Ηρακλ ίου, καθώς και από το Ρέθυμνο και τα Χανιά. Όσον αφορά στα ραδιενεργά απόβλητα: τη διοχέτευση των ραδιενεργών αποβλήτων σε δύο δεξαμενές επεξεργασίας με στόχο την ελάττωση του χρόνου ημίσειας ζωής./ την εν μέρει μείωση της επικινδυνότητάς τους και τη μετέπειτα επεξεργασία τους στη μονάδα επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων του νοσοκομείου Ο Όσον αφορά στα επικίνδυνα υγρά απόβλητα:./ μέσω αποχετευτικού δικτύου διοχετεύονται σε μονάδα επεξεργασίας υγρών αποβλήτων με παρατεταμένο αερισμό (στο περιβάλλοντα χώρου του νοσοκομείου), με σύγχρονη λ ιτουργία ενσωματωμένης μονάδας απόσμησης./ τη διοχέτευση στο σύστημα επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων της πόλης του Ηρακλ ίου για περαιτέρω επεξεργασία. ΔιανομΙας "'ρο Ι ""- Γ~~...-Ι _ 5ρark aιτeslor,- Εναλλα,,,,18ό bumer Μονόδα Εικόνα 2-2: Κατασκευαστικά χαρακτηριστικά του κλιβάνου πυρόλυσης του Περιφερειακού Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου του Ηρακλ ίου Κρήτης (Πηγή: ΗΟΥΑΙ PVA, Νο Α, Τεχνική Υπηρεσία ΠΕ.ΠΑ.Γ.Ν.Η.). YδρaUΛΙώ; ιιαόolμo ΡΙΙοΙ OUO'σωριιιη'κ

10 74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Νοοοκομειοκό Απόβλητα 75 Χώρος αποθήκευσης ΘυροφΡόΥμσιο ασφαλειας Χώρος δoσoλoγloςδoooμετρkις Άνω φοφοδότης ΙΒιβλιογραφία Healthy Ilospit~lls: Environnlental lmprovcineilts ThrotIglt Enνironll1ent~ll Accounling, Submitled Ιο: US Environmental Protection Agency, Office of Prevention, Pesticides and Toxic Substances, SabmiIIed by: Karen Shapiro, ark Stoughton, RoberI Graff, Linda Feng, July 2000 Biosafely 1\lallual, University of Kentucky, lnstitutional Biosafety Comittee and John Lowry, February 1996 Wasle MallageInell1 Concepls, νοlαll,ο 5, Ncal Κ. Ostler, Johll Τ. Nielsen, Prelltice Hall's Environmelltal Technology Series 1998 Διαχείριση Αστικών Υγρών και Στερεών Αποβλιιτων με έμφαση: Στα Έργα Αποχέτευσης, Επεξεργασίας και Διάθεσιις Υγρών Αποβλήτων και στη Διαχείριση των Παραγόμενων ΒιοστεΡεών, Ανδρέας Αγγελάκης, Ευάγγελος Διαμαντόπουλος, Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης - Αποχέτευσης, Λάρισα 1999 Η Διαχείριση των απορριμμάτων στψ Ελλάδα, Ευθύμιος Λέκκας, Νέα Οικολογία 12/97 Αποτέφρωση: Αρχές, τεχνολογία, πυρολυτικοί κλίβανοι, Αδαμάντιος Σκορδίλης, Δελτίο Ελληνικής Μικροβιολογικής Εταιρείας (1991) 36, Νομοθεσία και διαχείρισιl νοσοκομειακών απορριμμάτων, Παναγιώτης Καρλής, Κώστας Πάππης, Οικονομικός Ταχυδρόμος, Ι lουλίου 2000 Διαχείριση Ι'ύπανσης Αέρα, Νερών και Εδάφους, Αλέξανδρος Π. Οικονομόπουλος, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ξάνθη 1995 Ενδονοσοκομειακή διαχείριση μολυσματικών απορριμμάτων, Β.Καραούλη, Τεχνικά Χρονικά, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Ημερίδα: Η διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων, 4/97, ISSN Επένδυση ",,,φ,,δότη ι<λιβόνou Σύστημα παροχής απoβλf!των κλιβό:νου :... ::::::: ::::::...:. " Εικό,'α 2-3: Διάταξη τροφοδοσίας του πυρολιηκού κλιβάνου του Περιφερειακού Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου του Ηρακλείου Κρήτης (Πηγή: ΗΟΥΑΙ PVA, Νο Α, Τεχνική Υπηρεσία ΠΕ.ΠΑ.Γ.Ν.Η.).

11 _~~/ Θεσμικό πλαίσιο για τηδιαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτω\' ό τη δεκαετία του Ι980 αυξάνει συνεχώς η σημασία της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών ~ όρων. Η Κοινότητα παράγει ετησίως περίπου 2 δισεκατομμύρια τόνους αποβλήτων. Περισσότερα από 40 εκατομμύρια τόνων θεωρούνται ως επικίνδυνα. Κατά την εξαετία η ετήσια αύξηση της ποσότητας των παραγόμενων αποβλήτων ανήλθε σε Ι0% κατά μέσο όρο και προβλέπεται, ότι η αύξηση αυτή θα συνεχιστεί στο άμεσο μέλλον. Είναι λοιπόν σαφές, πως έπρεπε να θεσμοθετηθούν κάποιες ρυθμίσεις σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων έτσι, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία της υγείας του ανθρώπου και του περιβάλλοντος. 5.2 Κοινοτικές οδ'ιγίες Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε. Ε.) δίνει πρώτη προτεραιότητα στην προστασία της ατμόσφαιρας από εmκίνδυνες αέριες εκπομπές, στη συνέχεια στην προστασία των υδά. των και μετά ακολουθεί η διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων (υγρών, στερεών και λασπών). Έτσι, το 1990 γίνεται η πρώτη επίσημη διακήρυξη της Ε.Ε., που αφορά τη στρατηγική για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων. Οι βασικές αρχές, που διέπουν το θεσμικό πλαίσιο και προβλέπονται σε αυτό για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων είναι οι εξής: 109

12 11Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 <;, Η πρόληψη, που επιτuyχάνεται αφενός με την ελαχιστοποίηση της παραγωγής των αποβλήτων στις πηγές τους και αφετέρου με τη μείωση της βλαπτικότητας τους <;, Η μείωση του όγκου των παραγόμενων αποβλήτων με την υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών στις βιομηχανίες και την τεχνική τελειοποίηση των εγκαταστάσεων παραγωγής <;, Η αρχή της ευθύνης του παραγωγού αποβλήτων και η αρχή ''ο ρυπαίνων πληρώνει" <;, Η ανάκτηση χρήσιμων υλικών και η ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση και αύξηση του κύκλου της χρήσης τους <;, Η επεξεργασία για εξουδετέρωση και ελαχιστοποίηση των ήδη υπαρχόντων αποβλήτων και τελικά η ασφαλής διάθεση των μη ανακτώμενων κατάλοιπων, με ασφαλή εναπόθεση και υγειονομική ταφή σε χώρους με σύγχρονες υποδομές <;, Η τελική διάθεση των αποβλήτων σε χώρους ασφαλούς ταφής θα πρέπει να είναι η τελευταία επιλογή. Η Ε.Ε. έδωσε, κατ' αρχήν, μεγάλη βαρύτητα στις επικίνδυνες ουσίες και εξέδωσε τη βασική οδηγία 67/5481Ε0Κ περί ταξινομήσεως, συσκευασίας και επισημάνσεως των επικίνδυνων ουσιών. Στη συνέχεια εκδίδει τις πρώτες οδηγίες για ειδικές κατ/- γορίες εmκίνδυνων αποβλήτων, όπως είναι τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs) και τριφαινύλια (PCΓS), τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια (οδηγία 75/4391Ε0Κ) κλπ. Η πρώτη οδηγία για τα εmκίνδυνα απόβλητα εκδίδεται το 1978, 78/319/ΕΟΚ, όπου θεσπίζονται κοινοτικοί κανόνες για τη διάθεση των επικίνδυνων αποβλήτων. Η Ε.Ε. για να αντιμετωπίσει τις παράνομες εξαγωγές επικίνδυνων αποβλήτων για εύκολη και φθηνή διάθεση σε τρίτες χώρες εκδίδει την οδηγία 84/6311Ε0Κ ΚΥΑ 19744/ 474/88 για τις διασυνοριακές μεταφορές επικίνδυνων αποβλήτων. Ευαισθητοποιημένοι οι διεθνείς οργανισμοί ΟΗΕ, ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) και η Ε.Ε. εκδίδουν τη Σύμβαση της Βασιλείας 1989, την ιν Σύμβαση Λομέ, την Απόφαση του ΟΟΣΑ το 1992 και τον Κανονισμό 259/93 αντίστοιχα, για να αντιμετωπίσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τη διακίνηση των αποβλήτων. Στον κανονισμό 259/93 προσαρτήθηκαν τα παραρτήματα 11(πράσινος κατάλογος αποβλήτων, μη επικίνδυνα απόβλητα), 111(πορτοκαλί κατάλογος, επικίνδυνα απόβλητα) και ιν (κόκκινος κατάλογος, ιδιαίτερα επικίνδυνα απόβλητα). Τυχόν ελλείψεις στις αρχικές οδηγίες, δυσκολίες στην εφαρμογή και η συνεχόμενη αύξηση της ρύπανσης αναγκάζουν την Ε.Ε. να τροποποιήσει τις πρώτες οδηγίες αρχίζοντας από τα ορυκτέλαια (87/101/EOK). Εκδίδει την οδηγία-πλαίσιο 91/689/ ΕΟΚ για τα επικίνδυνα απόβλητα και τον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων καθώς και τον Κατάλογο των Επικίνδυνων Αποβλήτων 94/904/Ε.Ε. Στη συνέχεια εκδίδεται η οδηγία 91/1571Ε0Κ για τους συσσωρευτές και τις ηλεκτρικές στήλες με εmκίνδυνες ουσίες και προβλέπεται ο περιορισμός της παραγωγής ηλεκτρικών στηλών με επικίνδυνες ουσίες, όπως κάδμιο και υδράργυρο. Με την οδηγία για την Καύση των Επικίνδυνων αποβλήτων 94/67/Ε.Ε., που αρχίζει η ισχύς της στα τέλη του 1996, επιδιώκεται ο περιορισμός των επικίνδυνων αέριων εκπομπών, ιδιαίτερα των διοξι-. Θεσμικό πλοlοιο 111 νών και φουρανίων. Τέλος, εκδίδεται η οδηγία για την υγειονομι>.-ή ταφή των αποβλήτων (αστικών και επικίνδυνων) καθώς και η οδηγία 76/403/ΕΟΚ για την εξάλειψη των PCBs και PCTS. 5.3 Εναρμόνιση της Ελλάδας με νομοσχέδια ή διατάξεις σε άλλα νομοσχέδια Οι κοινοτικές οδηγίες πρέπει να εφαρμόζονται από τους νόμους ή τους εθνικούς κανονισμούς των κρατών μελών εντός μίας καθορισμένης χρονικής περιόδου (κανονικά 18 μήνες έως 2 χρόνια). Η Ελλάδα λοιπόν, όπως και κάθε χώρα μέλος της Ε.Ε., είναι υποχρεωμένη να εναρμονίσει την εθνική νομοθεσία προς την κοινοτική με αντίστοιχα νομοσχέδια ή διατάξεις σε άλλα νομοσχέδια για εναρμόνιση [προεδρικό διάταγμα (Π.Δ.) και κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ)). Δυστυχώς μέχρι σήμερα μόνο ένα μικρό μέρος των αναγκαίων νομοθετικών ρυθμίσεων έχει εκδοθεί. Επίσης, υπάρχουν προβλήματα στον έλεγχο εφαρμογής των μέτρων, που προέρχονται από τις συναρμοδιότητες πολλών υπουργείων, την έλλειψη κατάλληλης υποδομής σε προσωπικό και εξοπλισμό, ιδιαίτερα στις περιφέρειες και τις νομαρχίες, αλλά και από δυσκολία μεταφοράς αρμοδιοτήτων από το ένα υπουργείο στο άλλο. Η καθυστέρηση εναρμόνισης της ελληνικής νομοθεσίας σε κοινοτικές οδηγίες, η ελλιπής ή κακή εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών ή κανονισμών καταγγέλλονται απο την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Μία πρόσφατη καταδίκη της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστηρίων ήταν η καταδίκη για την περιοχή του Κουρουπητού Χανίων. Η Ελληνική Δημοκρατία δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα για τη διάθεση των στερεών αποβλήτων στην περιοχή των Χανίων έτσι. ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των ανθρώπων και να μη βλάπτεται το περιβάλλον. Στην Ελλάδα έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα ΚΥΑ για τις μπαταρίες (ΦΕΚ 781/Β/95), για τα χρηαιμοποιημένα ορυκτέλαια (ΦΕΚ 401Β/96) και για τα στερεά απόβλητα (ΦΕΚ 358/Β/ 96). Έχει εκδοθεί επίσης η ΚΥΑ 19744/458/88, που αναφέρεται στις διασυνοριακές μεταφορές επικινδύνων αποβλήτων. Η Ελλάδα δε διαθέτει εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διάθεσης των επικίνδυνων αποβλήτων. Μερικές βιομηχανίες τα αποθηκεύουν και άλλες τα μεταφέρουν σε κατάλληλες μονάδες του εξωτερικού για επεξεργασία (θερμοκαταστροφή) μετά από χορήγηση σχετικής άδειας. Βάσει αυτής της ΚΥΑ και του κανονισμού της ΕΟΚ 259/93 ευνοείται προς το παρόν η Ελλάδα με τη δυνατότητα, που δίνεται σε επιχειρήσεις, που παράγουν μικρές ποσότητες επικίνδυνων αποβλήτων και δεν διαθέτουν τις κατάλληλες εγκαταστάσεις για επεξεργασία και διάθεση, να μπορούν να τα αποστείλουν αλλού, όπου υπάρχουν τέτοιες εγκαταστάσεις. Ο προσπόθεση της διασυνοριακής μεταφοράς είναι: <;, Η ύπαρξη άδειας διαχείρισης από τη νομαρχία, όπου είναι η έδρα της εταιρείας (άδεια συσκευασίας, συλλογής, αποθήκευσης, μεταφοράς), η οποία χορηγείται σύμφωνα με τη διαδικασία της ΚΥΑ 72751/3054/85 ΦΕΚ 665Β για τα τοξικά και ε:τι-

13 112 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 κiνδυνα απόβλητα και εξάμ:ιψη των PCBs, PCTs '" Η ύπαρξη σύμβασης με τον αποδέκτη των αποβλήτων και σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων αρχών '" Η ύπαρξη ασφαλιστικού συμβολαίου για ζημιές προς τρίτους σε περίπτωση ατυχήματος. Για μια αποτελεσματική διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων στην Ελλάδα στο μέλλον απαιτούνται οι εξής ενέργειες:,/ Αναπροσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας με την εκπόνηση ενός νέου αποτελεσμαηκού και ρεαλιστtkoύ θεσμικού πλαισίου,/ Αναμόρφωση και εκσυγχρονισμός των μηχανιομών διοίκησης, παρακολούθησης και εφαρμογής των νομοθετικών ρυθμίσεων,/ Κατασκευή μονάδας ή μονάδων επεξεργασίας-διάθεσης των επικίνδυνων αποβλήτων στην Ελλάδα,/ Δημιουργία ενός φορέα διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων, που να ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα κριτήρια αποτελεσματικότητας, όπως προστασίας του περιβάλλοντος, κόστους Ι οφέλους, ένταξης οε ευρύτερα σχέδια διαχείρισης, ευθύνης, ευελιξίας,/ Προώθηση της πρόληψης της παραγωγής επικiνδυνων αποβλήτων με χρήση βιώοιμων οικονομικά νέων τεχνολογιών στην παραγωγική διαδικαοία, αλλά και αλλαγή οργάνωσης των βιομηχανιών εφαρμόζοντας οικολογική διαχείριση (Eco- Management),/ Εκπόνηση και εφαρμογή προγράμματος εξυγίανσης των εδαφών, τα οποία έχουν ρυπανθεί με τοξικές ουσίες,/ Χρηματοδότηση των παραπάνω έργων, προγραμμάτων και δραστηριοτήτων, ttm ώστε να αντιμετωπισθεί αυτό το σοβαρό πρόβλημα, που δημιουργεί η κακή μέχρι σήμερα διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων,/ Απαραίτητη προϋπόθεση για τους παραπάνω στόχους είναι φυmκά η καλή συνεργασiα πολιτείας-βιομηχανίας-τοmκής αυτοδιοίκησης και πολιτών. 5.4 Βιομηχανική δραστηριότητα στην Ελλάδα Η βιομηχανική δραστηριότητα στην Ελλάδα παρουσιάζει μία ιδιομορφία σε ότι αφορά τη δυναμικότητα των μονάδων και την κατανομή τους στον εθνικό χώρο. Υπάρχουν περίπου 20 μεγάμ:ς βιομηχανίες, που παράγουν τοξικά και επικiνδυνα απόβλητα, από τις οποίες μερικές υπολειτουργούν. Επίσης, υπάρχουν περίπου 600 βιοτεχνίες και βιομηχανίες μεσαίας και μικρής δυναμικότητας, στα απόβλητα των οποίων υπάρχουν τοξικές ουοίες. Οι περισσότερες απο αυτές τις μονάδες βρίσκονται στα αστικά κέντρα και απασχολούν μικρό αριθμό ατόμων (μέχρι 10 άτομα). Οι περισσότερες (-350) είναι διάσπαρτες μέσα στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Περίπου άλλες 150 βρίσκονται στο νομό Θεσσαλονίκης και οι υπόλοιπες είναι διασκορmσμένες γύρω Θεομικό πλοlοιο 113 από τα αστικά κέντρα των άλλων περισχών της χώρας. Μερικές διαθέτουν εγκαταστάσεις επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων τους και είναι εφοδιασμένες με άδειες λειτουργίας και επεξεργασίας από τις αρμόδιες αρχές. Σύμφωνα με στοιχεία του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε του Ι997 παράγονται στην Ελλάδα πάνω από τόνοι στερεών τοξικών αποβλήτων το χρόνο μετά την επεξεργασία και των υγρών τοξικών βιομηχανικών αποβλήτων. Περίπου το 90% της συνολικής ποσότητας των στερεών αποβλήτων και λοσπών προέρχονται από τις μεγάμ:ς μονάδες. Μέχρι τώρα η Ελλάδα δεν διαθέτει εγκεκριμένους χώρους με όλα τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας για το περιβάλλον, αλλά και τη δημόσια υγεία, ως προς την απόθεση των στερεών επικiνδυνων αποβλήτων και των λασπών. Οι μεγάλες βιομηχανίες διαθέτουν τα απόβλητα τους σε ειδικούς χώρους ή τα αποθηκεύουν προσωρινά μετά από χορήγηση ειδικής άδειας από τις νομαρχίες. Σήμερα στην Ελλάδα έχουμε Ι.400 εγκεκριμένους χώρους, όπου αποτίθενται χωρίς προγραμματισμό τα απορρίμματα των πόλεων και των οικισμών (χωματερές). Μαζί με αυτούς τους εγκεκριμένους χώρους υπάρχουν περίπου άλλες ανεξέλεγκτες αυθαίρετες χωματερές, που βρίσκονται σε ακτές, σε μνημεία, σε δάση, σε αναδασωτέες εκτάσεις, σε ρέματα, σε ποτάμια Kιiι έλη, που δέχονται το 30% της συνολικής ποσότητας των απορριμμάτων. Και το 70% 1ΠJΎαίνειστις άλλες εγκεκριμένες χωματερές. Αυτές οι χωματερές δεν έχουν υποδομή και όσες έχουν υποδομή είναι απαρχαιωμένες. Βάσει στοιχείων του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε η συντριπτική πλειοψηφία των χωματερών βρίσκεται σε ακατάλληλους χώρους, είναι πηγή μόλυνσης για τη δημόσια υγεία, εστίες ρύπανσης των εδαφών κω υδάτων, των ακτών και θαλασσών και εστίες πυρκαγιών. Το Ι992 η μεγάλη πυρκαγιά στην Αmκή, που έκαψε στρέμματα, προήλθε από την ανεξέλεγκτη καιόμενη χωματερή του Αυλώνα. 5.5 Βιομηχα."ίες στην Ελλάδα που παράγουν επικίνδυνα απόβλητα ~ MετΑΛΛΕVπκές δραστηριότητες: Eπικiνδυνες ουσίες είναι τα υπολείμματα του μη εμπορεύmμου μεταλλεύματος, τα υπολείμματα εμπλουτισμού και τα απόβλητα της παραγωγής του τελικού προ'ίόντος, όπως σκωρίες, σκόνη, λάσπες, υγρά εκπλύσεως κ.α. ~ Εξόρυξη, διαχωρισμός ινών αμιάντου και βιομηχανική υλοποίηση τους: Ο αμίαντος είναι επικiνδυνoς αφενός σε μορφή ινών και αφετέρου σαν μπλε αμίαντος (κροκιδόλιθος). ~ Μεταλλεία Στρατονίου και Ολυμmάδος Χαλκιδικής: Στις επικiνδυνες ουσίες περιλαμβάνονται ξανθογονικά άλατα, θειϊκός χαλκός, θειϊκός ψευδάργυρος και κυανιούχα νάτριο (NaCN). ~ Μεταλλουργία αλουμινίου: Υγρά και στερεά επικίνδυνα απόβλητα παράγονται, που περιέχουν μεταξύ άλλων φθοριούχες ενώσεις, πίσσες, πτητικά οργανικά, φαινόλες, κυάνιο Κ.α. ~ Μεταλλουργία σιδηρονικελίου. ~ Εξόρυξη - επεξεργασία χρωμίτη.

14 114 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Θεσμικό πλσ!σισ 115 q Βιομηχανίες βασικών μετάλλων q Χαλυβουργία: Τα απόβλητα της χαλυβουργίας είναι αέρια, υγρά και στερεά. Ως επικίνδυνα θεωρούνται οι σκόνες, που παρακρατούνται στα σαιώφιλτρα, καθώς και τα μίγματα νερσύ, λάσπης και λαδιού κατά τα διάφσρα στάδια παραγωγής και αντιρρύπανσης (ιλύες Fe(OH)3 και επικασσιτέρωσης). q Επιμεταλλωτήρια, πσυ δημιουργσύν πσλύ επικίνδυνα υγρά απόβλητα και λάσπες, σι οποίες περιέχουν βαριά μέταλλα (Νί, Sn, Ζη, Cd, er+6 Κ.α.). Ο κλάδος της θερμικής Kατεργασiας μεταλλικών επιφανειών, όπου παράγονται ιδιαίτερα επικίνδυνα κυανιούχα απόβλητα. q Οι βιομηχανίες παραγωυής συσσωρευτών μολύβδου κω ηλεκτρικών στηj.ών θειίκού οξέος. q Τα ναυπηγεία και οι ναυπηγοεπισκευαστικές βάm:lς, όπου δημιουργούνται υγρά απόβλητα με γαλακτώματα κοπής μετάλλων, έρματα και slops από δεξαμενόπλοια μεταφοράς αργού πετρελαίου καθώς και τα ξέσματα και η χρησιμοποιημένη άμμος αμμοβολής. q Βιομηχανίες πετρελαιοειδών q Τα διυλιστήρια αργού πετρελαίου, από όπου προκύπτουν πετρελαιοειδείς ιλύες και λάσπες τετρααιθυλιούχου μολύβδου. q Τα διυλιστήρια αναγέννησης χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων: Εδώ τα πιο επικίνδυνα απόβλητα είναι οι όξινες λάσπες. q Εταιρείες εμπορίας και διακίνησης υγρών καυσίμων. q Βυρσοδεψεία: Δημιουργούν επικίνδυνα υγρά απόβλητα και λάσπες, όταν η δέψη γίνεται με er+'. και από διαρροές χημικών στα απόβλητα λόγω παλαιάς τεχνολογίας των μονάδων παραγωγής. q Βαφεία - φινιστήρια: Παράγουν τεράστιες ποσότητες υγρών αποβλήτων. q Γεωργικά φάρμακα: Ως επικίνδυνα απόβλητα προκύπτουν οι πρώτες ύλες και φυτοφάρμακα, που έχει λήξει η προθεσμία ισχύος τους. q Πολυχλωριωμενα διφαινύλια και τριφαινύλια (PCBs, PCTs): Περιέχονται στο μονωτικό ψυκτικό υγρό κλοφέν (ασκαρέλ). Οι συνολικές κατεγραμμένες ποσότητες από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. σε συνεργασία με την ΔΕΗ και τις νομαρχίες ανέρχονται σε 480 τόνους υγρά ΡCΒ-απόβλητα, 420 τεμάχια μετασχηματιστές και τεμάχια πυκνωτές, που περιέχουν PCBs και πρέπει να αποσταλούν στο εξωτερικό για θερμοκαταστροφή. q Χημικές βιομηχανίες: Παραγωγή λιπασμάτων, όπου προκύπτει σαν απόβλητα λάσπες και παλαιοί απενεργοποιημένοι καταλύτες, όπως V 2 0 ' S Το συγκρότημα των χημικών της ΕΚΟ στη Θεσσαλονίκη, που διαθέτει εγκατάσταση επεξεργασίας υγρών αποβλήτων και εγκατάσταση αποθήκευσης στερεών αποβλήτων (ιλύες χλωρίου! καυστικής σόδας) σε χώρο εντός του εργoστασioυ. Παραγωγή συνθετικών υλικών, ρητινών και χρωμάτων, εμποτισμού ξυλείας και παραγωγής τεχνητής ξυλείας, που παράγουν στερεά και υγρά επικίνδυνα απόβλητα. 8ιβλιογeα!l,ία. Τεχνικά Χρο\'ικά "Η διαχείριση τω" ΕΠικί\'δυ\'ων σποβλ' ητα/\,." Επίσημο οργανο ΤΕΕ, Ιούλιος-Αύγουστος 1997, ISSN 0376-~211.. ν Τό ο 6 _ Απόβλψ Η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το περιβα.λλ'" μ ς. σφάλεια τα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύ~νση ΧΙ, Π~ριβάλλoν, :~~:~~;ν Κοινοκαι πολιτική άμυνα, 1996, Υπηρεσία Επισημων Εκδοσεων των υ τήτων, Βρυξέλλες - Λουξεμβούργο.

15 ~/06 Με τα τοξικά απόβλητα είμαστε αναγκασμένοι να ζήσουμε από τη στιγμή που είναι κοινή επιθυμία η αφθονία των υλικών αγαθών της σημερινής κοινωνίας. Το πρωταρχικό μας μέλημα πρέπει να είναι η ελαχιστοποίηση της παραγωγής τους. η ανάκτηση και η επαναχρησιμοποίησή τους. αλλά συγχρόνως η μείωση της επικινδυνότητάς τους. 6.1 Ο, τρεις στρατηγικές Ισχύουν και εδώ οι τρεις στρατηγικές που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ρύπανσης γενικώς; Ι. Η μείωση στην πηγή (Reduction at Source) 2. Η καταπολέμηση (Abatement or End ofpipe) ~ Σημείωση: Ο όρος "end ΟΙpipe" αναφέρεται φυσικά σrην περίπτωση βιομηχανικών αποβλήτων. 3. Η μηδενική ρύπανση (Zero Discharge) 119

16 120 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Η τρίτη στρατηγική είναι προφανώς και για το περιβάλλον και για όλους μας η προτιμότερη, το υψηλό της κόστος όμως προς το παρόν δικαιολογείται σε μονάδες όπου το τελικό προϊόν είναι υψηλής a ρήοή ή προστιθέμενης αξίας. Σαν παραδείγματα θα αναφερθούμε στη βιομηχανία χρυσού (a ρήοή υψηλής αξίας) και τη βιομηχανία του ορού γάλακτος (προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας), όπου γίνεται ανάκτηση πρωτεϊνών από τον ορό του γάλακτος, οι οποίες παραπέρα μετατρέπονται σε ολιγοπεπτίδια c:> για ιατρική χρήση. 6.2 Διεργασίες επεξεργασίας και διάθεση των αποβλήτων Στο βαθμό που οι μέθοδοι πρόληψης ή μείωσης στην πηγή (π.χ. χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χρήση καταλυτών στα καύσιμα για την αποφυγή των ενώσεων μολύβδου) δε χρησιμοποιηθούν ή δεν αποδώσουν (μερική απόδοσή τους έχει επιτευχθεί) τότε θα επιστρατευθούν μέθοδοι διάθεσης ή και επεξεργασίας πριν τη διάθεση για να αντιμετωmστεί το πρόβλημα των τοξικών και εmκινδύνων αποβλήτων. Διάθεση με ή χωρίς επεξεργασία Η διάθεση μετά από την κατάλληλη επεξεργασία αποκαλείται και τελική διάθεση, ενώ η προσωρινή διάθεση πριν από την επεξεργασία προ-διάθεση, που είναι συνώνυμη με την προσωρινή αποθήκευση. Κύρια μέθοδος διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων (Ε.Α) χωρίς προηγούμενη φυσικοχημική ή θερμική επεξεργασία είναι η ταφή ασφάλειας ή υγειονομική ταφή, και με την μέθοδο αυτή αντιμετωπίζονται τα 75% περίπου των Ε.Α στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με στοιχεία του έτους Τα υπόλοιπα 25% των περιπτώσεων κατανέμονται ισομοιραζόμενα μεταξύ των φυσικοχημικών διεργασιών και διεργασιών θερμικής αποδόμησης ή αποτέφρωσης. Σε χώρες όπως η Δανία, η Σουηδία και η Φιλανδία εφαρμόζονται ενιαία και ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων, γεγονός, το οποίο φαίνεται επίσης από τις υψηλότερες κατά κεφαλή δαπάνες που πραγματοποιούνται στις αναφερόμενες χώρες για το σκοπό αυτό. Η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ολλανδία και το Βέλγιο ακολουθούν χωρίς η κατάσταση να φτάνει τα επίπεδα τελειότητας των προαναφερθείσων βόρειων χωρών. Ουραγός δυστυχώς είναι η Ελλάδα, αφήνοντας την Πορτσγαλία και την Ιρλανδία στις άλλες θέσεις του υποβιβασμού. Η δαπάνη σε αυτές τις τρεις χώρες δηλαδή Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία είναι με στοιχεία του 1997 "μηδενική". Η υγειονομική ταφή σε κατάλληλα χωροθετημένους και κατασκευασμένους χώρους θα αποτελέσει ξεχωριστό κεφάλαιο. Θα αναφερθούμε εδώ σε κάποιες άλλες μεθόδους διάθεσης χωρίς επεξεργασία. Η λύση των παντοροϊκών αποδεκτών αποτελεί μια λύση ανάμειξης οικιακών, βιομηχανικών και όμβριων υδάτων, με στόχο την αραίωση, δηλαδή τη μέσω της ανάμειξης μείωση της συγκέντρωσης των τυχόν τοξικών και επικίνδυνων αποβλή- Επισκόπηση των μεθόδων αντιμετώπισης τοξικών & επικινδυνων αποβλήτων 121 των. Έτσι λοιπόν. εάν το πρόβλημα για το ρυπαίνοντα είναι το ότι δεν καλύπτει κάποια όρια συγκέντρωσης, πριν την τελική διάθεση, θα μπορούσε να διαθέσει τα απόβλητά του σε έναν παντοροϊκό αποδέκτη, χωρίς βέβαια αυτό να αποτελεί την ιδανικότερη λύση αλλά μια λύση ανάγκης. Ο κίνδυνος που υπάρχει σε μία τέτοια λύση είναι η αβεβαιότητα ως προς τις δυνατότητες που έχουν κάποιοι ρύποι να μετατραπούν σε ακόμη πιο επικίνδυνους ή και τοξικούς ακόμη στις συνθήκες Π.χ ρη, θερμοκρασίας, ιοντικής ισχύος, παρουσίας συγκεκριμένων συστατικών, που ενδεχομένως θα προκύψουν μέσα από μία τέτοια καθολική ανάμειξη. Στην Ελλάδα πάλι δυστυχώς υπάρχει για το ρυπαίνοντα και η διέξοδος της απ' ευθείας ανάθεσης του προβλήματος σε συνεργεία ημι-παράνομης έως και παράνομης διάθεσης των επικινδύνων αποβλήτων, τα οποία έναντι αμοιβής και με την προϋπόθεση να μην τους γίνει σχετική ερώτηση "τί θα κάνετε τα απόβλητα;" αναλαμβάνουν να τα διαθέσουν σε κάποιο..χ..χώρο ή με "Χ" τρόπο, όπου ο άγνωστος "Χ" μπορεί είτε να είναι μια χαράδρα ή μια ΧΥΤΑ (κρυφίως) είτε ένα άλλο συνεργείο Χ', Χ" που θα τα μεταφέρει έναντι κάποιας άλλης αμοιβής σε πάσχουσες χώρες του εξωτερικού που εισάγουν επικίνδυνα απόβλητα από πλέον ευημερούσες χώρες πληρωνόμενες γι' αυτό. Βιομrtxανιιm cm6βλητα lι'ου mριιxouν Ε.Α. ιίτ.α..:!-'-,;_..,....}..ο.- < Σχήμα 6.t: Παντοροϊκός αποδέκτης. Σύμφωνα με μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ μια κεντρική μονάδα επεξεργασίας και διαθεσης επικίνδυνων αποβλήτων πρέπει να αποτελείται από τα εξής τμήματα: '" αποθηκευτικούς χώρους '" χώρους ελέγχου και υποδοχής Οlιικικ6.,),. cm6βaητa ~~~---= ΠαVΤOPOϊKός δείκτης Τελική διάθεση (ανάμειξη) ~. Όμβρια : (.:

17 122 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ~ τμήμα επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων ~ έκπλυση ~ αφυδάτωση ~ αποστείρωση ~ εξουδετέρωση ~ προσρόφηση, οξείδωση, αναγωγή ~ τμήμα επεξεργασίας ανόργανων αποβλήτων ~ διήθηση ~ θερμική αποδόμηση! αποτέφρωση ~ σταθεροποίηση ~ ελεγχόμενη διάθεση ~ βιολογικό καθαρισμό. Επισκόπηση των μεθόδων αντιμετώπισης τοξικών & επικlνδυνων αποβλήτων 123 εκχύλιση) ή της σωμαηδιακής φάσης (καθίζηση, κοινή διήθηση, μικροδιήθηση). Ευλόγως λοιπόν διαπιστώνεται η χρησιμότητα των διεργασιών αυτών. Μετά την εφαρμογή τους προκύmουν δύο εκροές: η μία η οποία δεν περιέχει πλέον το τοξικό! επικίνδυνο συστατικό. που μπορεί να διατεθεί και να τύχει επεξεργασίας σε μια εγκατάσταση συμβατικών αποβλήτων (π.χ βιολογικό καθαρισμό). Η άλλη φάση, η οποία περιέχει το τοξικό ή επικίνδυνο συστατικό, θα διατεθεί ή θα γίνει αντικείμενο επεξεργασίας με τον τρόπο που προσδιορίζεται στα τοξικά και επικ\νδυνα απόβλητα. Ι M'::;~~~~o~Ι~1~.M.O.~~.Er;:.voo.φoo.,".,:".,.v 1~βαηκήφά~1 Βιολογικός καθαρισμός Ι Οι Χώροι Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.Τ.Α.) Η υγειονομική ταφή (Land filiing-xyta) αποτελεί μια γενική μέθοδο διάθεσης, η οποία εφαρμόζεται επίσης και στα επικ\νδυνα απόβλητα. Περιλαμβάνει:./ Διασκορmσμό των αποβλήτων σε λεmά στρώματα./ Συμπίεσή τους ώστε να αποκτήσουν μικρότερο όγκο./ Επικάλυψη με χώμα./ Παρεμβολή μεταξύ των αποβλήτων και του εδάφους αδιαπέρατων πλαστικών μεμβρανών για να αποφευχθεί η μετάδοση μέσω έκπλυσης προς την κατεύθυνση των υπουείων υδάτων. Στην περίπτωση που παραταύτα υπάρχει πρόβλημα διαρροών, η διεργασία της αντίστροφης όσμωσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επεξεργασία αυτών των διαρροών και ανακύκλωση των εmκίνδυνων ουσιών στο ΧΥΤΑ. Πάντως λόγω της επικινδυνότητας των αποβλήτων και των κινδύνων διαρροών δε συνίσταται η ευρεία χρήση της μεθόδου της υγειονομικής ταφής ειδικά για τα απόβλητα που μας απασχολούν. Η διάθεση στη θάλασσα τελευταίως αποφεύγεται Φυσικές διεργασίες (υl1ίι Operatίons) Όπως έχουμε αναφέρει στην Τεχνική Φυσικών Διεργασιών, οι μέθοδοι διαχωρισμού όπως η καθίζηση, η διήθηση, οι διεργασίες μεμβρανών, η εκχύλιση για να θεωρήσουμε τις κυριότερες από αυτές, διαχωρίζουν ένα μείγμα δύο φάσεων σε μία φάση, σης συνιστώσες φάσεις ή συστατικά. Εάν η τοξικότητα ή επικινδυνότητα ενός αποβλήτου έγκειται Π.χ στην παρουσία ενός συστατικού ή μιας σωματιδιακής φάσεως, τότε μια πρωταρχική επεξεργασία θα συμπεριλάμβανε διεργασίες με στόχο την απομόνωση ή την ανάκτηση του συστατικού αυτού (π.χ υπερδιήθηση, νανοδιήθηση, Σχιjμα 6-2: Η εφαρμογή των Φυσικών Διεργασιών στην διαχείριση Επικινδύνων Αποβλήτων (Ε.Α) και Τοξικών Αποβλήτων (Τ.Α) Φυσικές διεργασίες στην ατμόσφαιρα Θα αναφέρουμε ης παρακάτω διεργασίες: Α. Κυκλώνες Β. Σακκόφιλτρα Γ. Ηλεκτροστατικά φίλτρα Δ. Υγρά φίλτρα Ι ΙΜέθοδοι για TAJEA (Π.χ. διόθrοη, τaφ~. θερμ,κή aπoδόμηση) Φυσlκές διεργασίες στην υδρο-γεώσφαιρα Θα αναφέρουμε τις ακόλουθες φυσικές διεργασίες: Α. Εκχύλιση Β. Υπερδιήθηση και άλλες διεργασίες μεμβρανών Γ. Επίπλευση Δ. Καθίζηση Ε. Διήθηση

18 124 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΤ. Ξήρανση Ζ. Προσρόφηση Η. Απογύμνωση (Stripping) και απόσταξη Χημικές διεργασίες (υπί! Processes) Οι Χημικές Διεργασίες ή Βιοχημικές διεργασίες αποτελούν επίσης έναν πολύτιμο βοηθό για το Μηχανικό Περιβάλλοντος. Εδώ η ιδέα είναι όχι να διαχωρίσουμε τον εχθρό από μια παρέα φίλων, αλλά να ταν μετατρέψοομε μέσω χημικής αντίδρασης, συνήθως καταλυόμενης από βιοκαταλύτες: μικροοργανισμούς και ένζυμα. από ταξικό ή επικίνδυνο ρύπο σε συμβατικό. Έναν ιδεώδη συνδυασμό Φυσικών και Βιοχημικών διεργασιών είναι η περίπτωση των βιοαντιδραστήρων όπου μια διεργασία μεμβράνης Π.χ μπορεί να συνδυαστεί με ένα βιοαντιδραστήρα, οπότε η μεν μεμβράνη χρησιμοποιείται για την παραλαβή ενός συστατικού που είναι ήδη ή αποτελεί εν δυνάμει τοξικό ρύπο, μια από τις εκροές της διεργασίας της μεμβράνης και η επανακύκλωση της εκροής αυτής, που περιέχει το εν λόγω συστατικό, στο βιοαντιδραστήρα όπου και λαμβάνει χώρα η εξουδετέρωσή του. Τετριμμένη δεν είναι και η σχέση ανάμεσα στα τοξικά συστατικά και το βιολογικό καθαρισμό. Προφανώς ανάλογα με τη συγκέντρωση ενός τοξικού το τυχόν πέρασμά του από μια δεξαμενή αερόβιου βιολογικού καθαρισμού θα είναι καταδικαστική για τους μικροοργανισμούς, οι οποίοι έχουν ταχθεί επί το έργο εκει Έτσι, εάν δε γίνει προηγουμένως φυσικός διαχωρισμός του τοξικού συστατικού, θα προτιμηθούν μάλλον αναερόβιες μορφές βιολογικού καθαρισμού. Και στην περίπτωση αυτή ακόμη υπάρχουν όρια συγκέντρωσης διαφόρων ταξικών ουσιών που μπορούν να επιτραπούν. Ελκυστική στο προκείμενο είναι η περίπτωση αερόβιας βιολογικής επεξεργασίας. όπου οι ρυθμοί της αποικοδόμησης των μικροοργανισμών (ταχύτητες ΚΙ ή ΚΙ στις εξισώσεις STREETER-PHELPS) είναι αρκετά υψηλότεροι από τους ρυθμούς της αντίδρασης με τα τοξικά. Στόχος είναι ένα επικίνδυνο ή τοξικό απόβλητο να μετατραπεί σε λιγότερο επικίνδυνο ή τοξικό με την επιτέλεση χημικών αντιδράσεων. Θα αναφερθούμε στις ακόλουθες χημικές διεργασίες: Α. Εξουδετέρωση (εξουδετέρωση όξινων και αλκοολούχων) Β. Οξειδοαναγωγή Π.χ οξείδωση (για κυανιούχες ενώσειζ) και αναγωγή (για εξασθενές χρώμιο και αποχλωρίωση διοξινών) Γ. Φωτόλυση (καταστροφή διοξίνων κυανιούχων) Δ. Διόρθωση ρη (για ισχυρά όξινα και αλκαλικά) Ε. Χημική Καθίζηση ΣΤ. Κροκίδωση - Συσσωμάτωση Ι. 10νανταλλαΥή Επισκόπηση των μεθόδων αντιμετώπισης τοξικών & επικινδυνων αποβλήτων Βιολογικές διεργασίες (υπί! Bioprocess) Θα αναφερθούμε σε μεθόδους όπως: Α. Βιοαποκατάσταση ή ΒιοεξυΥίανση Β. Βιοαερισμός Γ. ΦυτοεξυΥίανση Θερμικές διεργασίες Θα αναφερθούμε στις μεθόδους: Α. Θερμική αποδόμηση Β. Αποτέφρωση Ο στόχος είναι η γρήγορη θερμική αποσύνθεση και οξείδωση των επικινδύνων αποβλήτων σε υψηλές θερμοκρασίες πάνω από 900 C Σταθεροποίηση-Στερεοποίηση Οι μέθοδοι επεξεργασίας και διάθεσης τοξικών και επικίνδυνων αποβλήτων, που αναφέρονται πιο πάνω, αναλύονται διεξοδικά στα επόμενα κεφάλαια.

19 126 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΒιΟλι ~Ωα!l,ία Προτάσεις για μια αποτελεσματική διαχείριση των επικινδύνων αποβλ,]των, Σ.Ι<ώνστιΙζ, Τεχνικά Χρονικά, Τεχνικό Επιμελητήριο ΕλλάδιΙζ, Ημερίδα: Η διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων, 4/1997 ~/07 ΗκαΤάτο δυνατόν ασφαλής διάθεση τοξικών αποβλήτων ή και εδαφών ρυπανθέντων από τοξικές ουσίες (π.χ βαρέα μέταλλα) σε ειδικά σχεδιασμέ- ",ους χώρους υγειονομικής ταφής (χ.y.t.a-landfiils) αποτελεί σήμερα αναγκαιότητα σε ολόκληρο τον κόσμο. Παρόλο που το πρόβλημα της παραγωγής σημαντικών ποσοτήτων τοξικών αποβλήτων και της διάθεσης αυτών δεν έχει πάρει ακόμα στη χώρα μας τις εκρηκτικές διαστάσεις ό:λ/ιi>νχωρών (π.χ ΗΠΑ., Γερμανία κ.α), η σχετική εμπειρία των χωρών αυτών στο σχεδιασμό και την κατασκευή χώρων υγειονομικής ταφής, που είναι σε θέση να δέχονται τοξικά απόβλητα είναι γενικά χρήσιμη. Αντικείμενο του παρόντος κεφαλαίου είναι η αναφορά στις αρχές σχεδιασμού χώρων υγειονομικής ταφής τοξικών αποβλήτων, με βάση κυρίως τις οδηγίες και τις τεχνικές προδιαγραφές της ΕΡΑ και με σκοπό την παρουσίαση συγκεκριμένων λύσεων σχεδιασμού. Αυτό επιτυγχάνεται με την αναφορά στα επιμέρους στοιχεία και τις παραμέτρους που αφορούν το γεωτεχνικό σχεδιασμό και τη μελέτη εφαρμογής ενός τέτοιου έργου διάθεσης τοξικών αποβλήτων. 7.1 Χώροι διάθεσης τοξικών αποβλήτων και κοινωνικό σύνολο Το αντικείμενο που εξυπηρετεί η κατασκευή και λειτουργία ενός χώρου υγειονομι- 127

20 128 ΚΕΦΜΑΙΟ 7 κής ταφής τοξικών αποβλήτων είναι διαφορετικό για κάθε μια κοινωνική ομάδα που σχετίζεται με το γεγονός. Για παράδειγμα, ο ιδιοκτήτης των αποβλήτων ενδιαφέρεται μόνο για την απόθεση των τοξικών αποβλήτων με το μικρότερο δυνατό κόστος. Για το μηχανικό, σκοπός είναι ο κατάλληλος σχεδιασμός των εγκαταστάσεων, ώστε να επιτευχθεί η υγειονομική ταφή με το μικρότερο δυνατό κόστος και τις αμελητέες κατά το δυνατόν επιπτώσε~ στο περιβάλλον. Για τους κατοίκους της περιοχής και στην περίπτωση που τελικά αποδεχτούν την δημιουργία ενός τέτοιου έργου, σκοπός είναι μόνο η λειτουργία του χώρου διάθεσης με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρξει καμία απολύτως συνέπεια στην καθημερινή τους ζωή. Το ζητούμενο λοιπόν, κατά το σχεδιασμό είναι η επίτευξη του οικονομικότερου σχεδιασμού με την ταυτόχρονη οριστική και χρόνια απομόνωση του σώματος των αποβλήτων από το γύρω περιβάλλον. Αλλά είναι δυνατόν να μην υπάρξει ποτέ διαρροή των παραγόμενων αερίων προς τα υποκείμενα εδαφικά στρώματα, ιδίως όταν μιλάμε για τοξικά απόβλητα; Η απάντηση είναι όχι. Κανένα υλικό δεν είναι σε θέση να μας εξασφαλίσει απόλυτα. Κάθε χώρος υγειονομικής ταφής των αποβλήτων, όσο καλά και αν έχει σχεδιαστεί και κατασκευασθεί, δε μπορεί να εμποδίσει κάποια έστω και πολύ μικρή διαρροή υγρών χημικών ουσιών. Για αυτό το λόγο η ΕΡΑ προβλέπει ότι τα εmκίνδυνα απόβλητα δε μπορούν να διατεθούν σε χώρους υγειονομικής ταφής χωρίς προηγούμενη ειδική επεξεργασία, η οποία να ελαχιστοποιεί την τοξικότητα ή την κινητικότητα των τοξικών και επικινδύνων συστατικών των αποβλήτων. 7.2 Γεωτεχνική έρευνα - μελέτη Η χρήση αδιαπέρατων προστατευτικών στρώσεων στους χώρους διάθεσης αποβλήτων πρωτοεφαρμόστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '80, οπότε και επιβλήθηκε από την ΕΡΑ. Οι χώροι διάθεσης των αποβλήτων, γενικά, πρέπει να σχεδιάζονται με τέτοιον τρόπο, ώστε το σώμα των αποβλήτων να απομονώνεται πλήρως από τον περιβάλλοντα χώρο και καμιά ουσία σε στερεή, υγρή ή αέρια φάση, να μη διαφεύγει σε ποσότητες μεγαλύτερες από τις μέγιστα επιτρεπτές. Για το σκοπό αυτό, είναι απαραίτητο να εκτελεσθεί μια πλήρης γεωτεχνική, γεωλογική και υδρογεωλογική έρευνα των συνθηκών του υπεδάφους, αφού για να εκτιμήσουμε την καταλληλότητα ενός χώρου διάθεσης είναι αναγκαίο να αποκτήσουμε ακριβή γνώση, τόσο των θέσεων των υπογείων ροών και των υδραυλικών τους χαρακτηριστικών όσο και της μηχανικής και φυσικοχημικής συμπεριφοράς των γεωυλικών του υπεδάφους. Για την εκτίμηση της καταλληλότητας του υπεδάφους ως χώρου διάθεσης είναι απαραίτητο να αναγνωρισθεί: Ι. Η σύνθεση και η φυσικοχημική συμπεριφορά 2. Η συνέχεια του στην κατακόρυφη και οριζόντια διεύθυνση (ομοιογένεια-ισοτροπία) Χώροι Υγειονομικής Τοφής Επικlνδονων Αποβλήτων Το πορώδες 4. Η διαπερατότητά του [τόσο σε ουδέτερα (π.χ υδάτινα) όσο και σε όξινα και σε βασικά διαλύματα] 5. Η αντίσταση στη διάβρωση και το "πλύσιμο" των λεπτόκοκκων υλικών. Συχνά η γεωτεχνική-υδρογεωλογική έρευνα είναι απαραίτητο να επεκταθεί και στα βαθύτερα στρώματα. Στην περίπτωση αυτή, τα ακόλουθα χρειάζεται να εκτιμηθούν: Ι. Το είδος του βραχώδους γεωυλικού και οι μηχανικές του ιδιότητες 2. Ο βαθμός εξαλλοίωσης και αποσάθρωσής του 3. Η διαλυτότητά του σε ουδέτερα, όξινα και βασικά διαλύματα 4. Η διαπερατότητά του σε ουδέτερα, όξινα και βασικά διαλύματα. Βασική αρχή του "χεδιασμού των χώρων διάθεσης είναι η πρόληψη οποιασδήποτε μορφής ρύπανσης των υπόγειων υδροφορέων. Για το σκοπό αυτό, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τα ακόλουθα υδρογεωλογικά στοιχεία: Ι. Τη διεύθυνση, ταχύτητα και υδραυλική ακτίνα των υπόγειων ροών, λαμβανομένων υπόψη των εποχιακών μεταβολών, καθώς και της μεταβολής της πραγματικής ταχύτητας ροής από στρώση σε στρώση 2. Την οριζόντια και κατακόρυφη διαπερατότητα των υλικών, εντοπίζοντας τη μέση τιμή και τις αποκλίσεις της 3. Το πάχος και το βάθος των υπόγειων υδροφόρων οριζόντων 4. T~ θέσε~ εκροής υπογείων πηγών 5. Τη χημική σύνθεση των υπογείων υδάτων και αναγνώριση του είδους και του μεγέθους πιθανής ρύπανσης 6. Τις συνέπειες του προσωρινού ή μόνιμου υποβιβασμού της στάθμης του υπόγειου ορίζοντα. Για την εκτέλεση της γεωτεχνικής έρευνας, εκτός από τ~ απαραίτητες ερευνητικές γεωτρήσεις και σκάμματα, μπορεί και συχνά εmβάλλεται να χρησιμοποιηθούν και γεωφυσικές μέθοδοι αναγνώρισης, ιδιαίτερα όταν εξετάζεται περιοχή μεγάλης έκτασης. Η γεωτεχνική έρευνα πρέπει να είναι σχεδιασμένη έτσι, ώστε να καλύπτει τουλάχιστον το σύνολο του χώρου διάθεσης. Αν δεν έχει προηγηθεί κάποια άλλη γεωτεχνική έρευνα, τότε πρέπει να εκτελεσθεί τουλάχιστον μια γεώτρηση ανά εκτάριο (Ι hectare=ι ifm 2 ) καθώς και γεωτρήσεις περιμετρικά του χώρου διάθεσης. Η γεωτεχνική έρευνα πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Ι. Περιγραφή και απεικόνιση της γεωλογικής δομής του υπεδάφους.1. Ε;τοπισμό και χαρακτηρισμό εδαφικών στρωμάτων μικρής διαπερατότητας (παχος, βάθος, ομογένεια, ισοτροπία, διαπερατότητα, ικανότητα απορρόφηση- ανταλλαγής ιόντων) 3. Χαρακτηριστικά υπόγειων υδροφορέων. Μοντελοποίηση. 4. Φέρουσα ικανότητα και παραμορφωσιμότητα των γεωυλtkών τουόπεδάφους

Διαχείριση Ιατρικών Αποβλήτων

Διαχείριση Ιατρικών Αποβλήτων Διαχείριση Ιατρικών Αποβλήτων Ανθή Χαραλάμπους* Προϊστάμενη Υπηρεσίας Ενέργειας & Περιβάλλοντος Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) *Χημικός Μηχανικός (ΕΜΠ), MSc Περιβαλλοντική Μηχανική, Master in

Διαβάστε περισσότερα

«Διαχείριση. και σήμανση των Επικινδύνων Ιατρικών-Μολυσματικών Αποβλήτων» απόβλητα; πανεπιστημιακά / περιφερειακά /στρατιωτικά

«Διαχείριση. και σήμανση των Επικινδύνων Ιατρικών-Μολυσματικών Αποβλήτων» απόβλητα; πανεπιστημιακά / περιφερειακά /στρατιωτικά «Διαχείριση και σήμανση των Επικινδύνων Ιατρικών-Μολυσματικών Αποβλήτων» Τι είναι τα ιατρικά και νοσοκομειακά απόβλητα; Ως Ιατρικά Απόβλητα (Ι.Α.).) νοούνται τα απορρίμματα στις Υγειονομικές Μονάδες (Υ.Μ.).)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ. ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ. ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ. ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ. Σοφία Σπαθοπούλου, Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Νοσοκομειακών Λοιμώξεων, Α.Ν.Θ. «Θεαγένειο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Τετάρτη 26 Μαΐου 2010 http://utopia.duth.gr/~tconstan/hygerg0txtfin.pdf ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Γιαννοπούλου Ευδοξία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΕΕ/ΤΚΜ Κωνσταντίνος Πούλιος Μηχ Περ Κωνσταντίνος Πούλιος, Μηχ. Περ. Ανδρέας Χασιώτης, ΧΜ Έλενα Χλιοπάνου, ΜΜ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΩΣ ΠΟΡΟΙ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΩΣ ΠΟΡΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΩΣ ΠΟΡΟΙ Αγγελική Καλλία Αντωνίου Δρ. Νομικής, Δικηγόρος, ankallia@auth.gr 2 δισ. τόνοι αποβλήτων /χρόνο παράγονται στην

Διαβάστε περισσότερα

Παντελής Παντελάρας Χημικός Μηχανικός Μέλος ΜΕΠΑΑ ΤΕΕ

Παντελής Παντελάρας Χημικός Μηχανικός Μέλος ΜΕΠΑΑ ΤΕΕ Παντελής Παντελάρας Χημικός Μηχανικός Μέλος ΜΕΠΑΑ ΤΕΕ Η συνέπεια της ανάπτυξης σε μιά παγκόσμια οικονομία, είναι η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής και της κατανάλωσης. Αποτέλεσμα : υπερβολική αύξηση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ & ΑΙΧΜΗΡΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΝΟΜΙΚΗ ΕΥΘΥΓΡΑΜΙΣΗ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ & ΑΙΧΜΗΡΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΝΟΜΙΚΗ ΕΥΘΥΓΡΑΜΙΣΗ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ & ΑΙΧΜΗΡΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΝΟΜΙΚΗ ΕΥΘΥΓΡΑΜΙΣΗ Α. ΤΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ Τα αποστειρωμένα ΕΙΑ ΜΧ (επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα μολυσματικού χαρακτήρα)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ & ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ & ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ & ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΙΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ: ΝΕΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Χριστίνα

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση νοσοκομειακών αποβλήτων. Δρ. Χ. Εμμανουήλ Περιβαλλοντική Τοξικολόγος emanouil@uth.gr

Διαχείριση νοσοκομειακών αποβλήτων. Δρ. Χ. Εμμανουήλ Περιβαλλοντική Τοξικολόγος emanouil@uth.gr Διαχείριση νοσοκομειακών αποβλήτων Δρ. Χ. Εμμανουήλ Περιβαλλοντική Τοξικολόγος emanouil@uth.gr Νοσοκομείο-μια μικρογραφία της κοινωνίας (?) Πολλές από τις περιβαλλοντικά επικίνδυνες ουσίες σε σημαντικές

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτική διαχείριση στερεών απορριμμάτων. Αδαμάντιος Σκορδίλης Δρ Χημικός Μηχανικός

Εναλλακτική διαχείριση στερεών απορριμμάτων. Αδαμάντιος Σκορδίλης Δρ Χημικός Μηχανικός 1 Εναλλακτική διαχείριση στερεών απορριμμάτων Αδαμάντιος Σκορδίλης Δρ Χημικός Μηχανικός Η διαχείριση των στερεών απορριμμάτων αποτελεί ένα σύνθετο πρόβλημα, δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό, αλλά πολιτικό,

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Νοσοκομειακών Αποβλήτων (Κ.Υ.Α /2012)

Διαχείριση Νοσοκομειακών Αποβλήτων (Κ.Υ.Α /2012) Διαχείριση Νοσοκομειακών Αποβλήτων Διαχείριση Νοσοκομειακών Αποβλήτων Περιεχόμενα συζήτησης: Κατηγορίες Νοσοκομειακών Αποβλήτων. Διαχείριση Νοσοκομειακών Αποβλήτων. Αρμοδιότητες. Νοσοκομειακά (Ιατρικά)

Διαβάστε περισσότερα

90711400-8. Σελίδα 2 από 5

90711400-8. Σελίδα 2 από 5 CPV κωδικοί «Υπηρεσίες λυμάτων, απορριμμάτων, καθαρισμού και περιβαλλοντικές υπηρεσίες» 90XXXXXX CODE EL 90000000-7 Υπηρεσίες λυμάτων, απορριμμάτων, καθαρισμού και περιβαλλοντικές υπηρεσίες 90400000-1

Διαβάστε περισσότερα

Νομοθετικές Υποχρεώσεις για τη διαχείριση πετρελαιοειδών αποβλήτων και καταλοίπων. Παπαπαθεοχάρη Σταυρούλα, Περιβαλλοντολόγος MSc

Νομοθετικές Υποχρεώσεις για τη διαχείριση πετρελαιοειδών αποβλήτων και καταλοίπων. Παπαπαθεοχάρη Σταυρούλα, Περιβαλλοντολόγος MSc Νομοθετικές Υποχρεώσεις για τη διαχείριση πετρελαιοειδών αποβλήτων και καταλοίπων Παπαπαθεοχάρη Σταυρούλα, Περιβαλλοντολόγος MSc Γενικό Πλαίσιο Σύντομη παρουσίαση του ELINA project Πετρελαιοειδή Απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση και Τεχνολογίες Επεξεργασίας Αποβλήτων

Διαχείριση και Τεχνολογίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Διαχείριση και Τεχνολογίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Απόβλητα Ν. 1650/1986 Απόβλητο θεωρείται κάθε ποσότητα ουσιών, θορύβου, αντικειμένων ή άλλων μορφών ενέργειας σε οποιαδήποτε φυσική κατάσταση από τις οποίες

Διαβάστε περισσότερα

Η διαχείριση αποβλήτων στο Τμήμα Χημείας του Παν/μιου Ιωαννίνων

Η διαχείριση αποβλήτων στο Τμήμα Χημείας του Παν/μιου Ιωαννίνων Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Η διαχείριση αποβλήτων στο Τμήμα Χημείας του Παν/μιου Ιωαννίνων MSc. Χριστίνα Πιπερίδη Χημικός, Ε.ΔΙ.Π Υπεύθυνη της Μονάδας Διαχείρισης Τοξικών Αποβλήτων Εργαστήριο Χημείας Τροφίμων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΟΜΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

ΣΥΝΤΟΜΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΣΦΑΛΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΞΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΥΝΤΟΜΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ GWS Ltd. Γιαννιτσών 200, 54628 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 523245, Φαξ.: 2310 523241 info@gws.gr www.gws.gr Η Global

Διαβάστε περισσότερα

2.4 Ρύπανση του νερού

2.4 Ρύπανση του νερού 1 Η θεωρία του μαθήματος με ερωτήσεις 2.4 Ρύπανση του νερού 4-1. Ποια ονομάζονται λύματα; Έτσι ονομάζονται τα υγρά απόβλητα από τις κατοικίες, τις βιομηχανίες, τις βιοτεχνίες και τους αγρούς. 4-2. Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;»

Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;» Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;» Λέξεις κλειδιά: Απορρίμματα, ανακύκλωση, ρύπανση, υγεία, προστασία περιβάλλοντος, ΧΥΤΥ, ΧΑΔΑ Εισαγωγή Απόβλητα ένα επίκαιρο ζήτημα, που αποτελεί διαχρονικά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΕΕ/ΤΚΜ Κωνσταντίνος Πούλιος, Μηχ. Περ. ς ς, ηχ ρ Ανδρέας Χασιώτης, ΧΜ Έλενα Χλιοπάνου, ΜΜ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Καταγραφή

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση και ταξινόμηση των χημικών αποβλήτων

Αξιολόγηση και ταξινόμηση των χημικών αποβλήτων Αξιολόγηση και ταξινόμηση των χημικών αποβλήτων Εισαγωγή Η αξιολόγηση των αποβλήτων είναι ιδιαίτερα σημαντική για την κατάλληλη ανακύκλωση ή διάθεσή τους. Αρμόδιος για τον ακριβή προσδιορισμό και την ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ. Μαρία Δημητρίου Δ τάξη

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ. Μαρία Δημητρίου Δ τάξη ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ Μαρία Δημητρίου Δ τάξη Τι είναι η ανακύκλωση; Τι είναι ανακύκλωση Τι είναι ανακύκλωση Ανακύκλωση; Είναι η διαδικασία μέσα από την οποία επιτυγχάνεται η εκ νέου χρήση των υλικών συσκευασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΤΑΞΗ :Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΤΑΞΗ :Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΤΑΞΗ :Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2015-2016 Απορρίμματα Τι είναι τα απορρίμματα; Απορρίμματα είναι υπολείμματα τροφών και αντικειμένων τα οποία έχουν παύσει να εξυπηρετούν τον σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών

Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών Το Φαινόμενο του θερμοκηπίου Η τρύπα του όζοντος Η μόλυνση της ατμόσφαιρας Η μόλυνση του νερού Η μόλυνση του εδάφους Όξινη βροχή Ρύπανση του περιβάλλοντος Ραδιενεργός ρύπανση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΕΙΑ) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

Η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΕΙΑ) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α FORUM 2004 Η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΕΙΑ) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ιεθνής συµβολισµός του βιολογικού κινδύνου ρ. ΣΤ. ΚΩΝΣΤΑΣ ΑΘΗΝΑ ΜΑΙΟΣ 2004 ιαχείριση ΕΙΑ στην Ελλάδα FORUM 2004-- 1/6 ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Αλλάζει τη. ζωή μας. www.epperaa.gr. www.ypeka.gr. Προστατεύει από τα Απόβλητα

Αλλάζει τη. ζωή μας. www.epperaa.gr. www.ypeka.gr. Προστατεύει από τα Απόβλητα Προστατεύει από τα Απόβλητα Αλλάζει τη ζωή μας www.epperaa.gr www.ypeka.gr Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2007-2013 Το ΕΠΠΕΡΑΑ ενισχύει την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αποβλήτων βελτιώνει την Ποιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Απορριμμάτων

Διαχείριση Απορριμμάτων Διαχείριση Απορριμμάτων Βιβλιογραφικές πηγές Περιβαλλοντική Τεχνολογία, 2008, Α. Ανδρεαδάκης κ.α., Κεφάλαιο 7, Εκδόσεις Συμμετρία (κατά κύριο λόγο) Introduction to Environmental Engineering and Science,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Διαχείρηση στερεών αποβλήτων

ΜΑΘΗΜΑ: Διαχείρηση στερεών αποβλήτων ΜΑΘΗΜΑ: Διαχείρηση στερεών αποβλήτων ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Καθηγητής Σεραφείμ Σαββίδης ΤΜΗΜΑ: Μηχανικών Περιβάλλοντος & Μηχανικών Αντιρρύπανσης 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΤΕΕ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Χρήστος Νάκος Μηχανολόγος Μηχανικός Στέλιος Παπαδόπουλος Χηµικός (ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ) Μίρκα Ράδου Χηµικός Μηχανικός Σοφία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. β. Η μόλυνση των φυτικών προϊόντων από γεωργικά φάρμακα μπορεί να είτε άμεση είτε έμμεση. ΣΩΣΤΟ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. β. Η μόλυνση των φυτικών προϊόντων από γεωργικά φάρμακα μπορεί να είτε άμεση είτε έμμεση. ΣΩΣΤΟ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Α ) & ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 15/04/2015 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αυτεπάγγελτη έρευνα του Συνηγόρου του Πολίτη για τη ιαχείριση των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων (ΕΙΑ) από ηµόσιους Φορείς

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αυτεπάγγελτη έρευνα του Συνηγόρου του Πολίτη για τη ιαχείριση των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων (ΕΙΑ) από ηµόσιους Φορείς ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 8 Φεβρουαρίου 2007 Αυτεπάγγελτη έρευνα του Συνηγόρου του Πολίτη για τη ιαχείριση των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων (ΕΙΑ) από ηµόσιους Φορείς Μη εφαρµογή των διατάξεων της Κοινής Υπουργικής

Διαβάστε περισσότερα

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας ΑΡΓΥΡΩ ΛΑΓΟΥΔΗ Δρ. Χημικός TERRA NOVA ΕΠΕ περιβαλλοντική τεχνική συμβουλευτική ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 Επιτροπή Αναφορών 2009 25.11.2008 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 1119/2007, του Norbert Höfs, γερμανικής ιθαγένειας, σχετικά με την απόσυρση φαρμακευτικών προϊόντων που

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ. Αγαπητοί/ες κύριοι/ες,

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ. Αγαπητοί/ες κύριοι/ες, Αγαπητοί/ες κύριοι/ες, ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Η Ελλάδα, στα πλαίσια της ορθολογικής εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων με σκοπό την τελική τους διάθεση με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και ακολουθώντας

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματική έκθεση σε κυτταροστατικά φάρμακα: Εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας. Μανωλίδου Ζαχαρούλα Σχης (ΥΝ) ε.α., M.Sc.

Επαγγελματική έκθεση σε κυτταροστατικά φάρμακα: Εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας. Μανωλίδου Ζαχαρούλα Σχης (ΥΝ) ε.α., M.Sc. Επαγγελματική έκθεση σε κυτταροστατικά φάρμακα: Εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας Μανωλίδου Ζαχαρούλα Σχης (ΥΝ) ε.α., M.Sc. ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Το προσωπικό υγείας που θα χειρίζεται τα χημειοθεραπευτικά,

Διαβάστε περισσότερα

Α/Α ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΥΡΙΟ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Α/Α ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΥΡΙΟ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Στέρεα Απόβλητα Α/Α ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΥΡΙΟ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ 1. ΦΕΚ 179/Α/2001, Νόµος Υπ Αριθ. 2939 Ανακύκλωση συσκευασιών και άλλων προϊόντων (µπαταρίες, ηλεκτρονικά απόβλητα) 2. ΦΕΚ

Διαβάστε περισσότερα

Αικατερίνη Μανουσίδου, Χημ. Μηχανικός Α.Π.Θ., ΣΑΜΕΕ Υπεύθυνη Ποιοτικού Ελέγχου της εταιρείας SteriMed Α.Ε. SteriMed Α.Ε.

Αικατερίνη Μανουσίδου, Χημ. Μηχανικός Α.Π.Θ., ΣΑΜΕΕ Υπεύθυνη Ποιοτικού Ελέγχου της εταιρείας SteriMed Α.Ε. SteriMed Α.Ε. Διαχείριση Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων Αικατερίνη Μανουσίδου, Χημ. Μηχανικός Α.Π.Θ., ΣΑΜΕΕ Υπεύθυνη Ποιοτικού Ελέγχου της εταιρείας SteriMed Α.Ε. SteriMed Α.Ε. Νομοθετικό Πλαίσιο ΚΥΑ 146163/2012

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ

ΠΡΟΤΥΠΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ 3 ης ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ) Δ/ΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΤΜΗΜΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Ιωάννης Μαχαίρας ΥΠΕΧΩΔΕ Τμήμα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 3η Πανελλήνια Σύνοδος ΦΟΔΣΑ. Χανιά, 2-4 Ιουλίου 2009 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

2349 Κ.Λ.Π. 271/2005 Ο ΠΕΡΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002. (Αρ. 106(1)/2002) Ελέγχου της Ρύπανσης -των Νερών Νόμου του 20021

2349 Κ.Λ.Π. 271/2005 Ο ΠΕΡΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002. (Αρ. 106(1)/2002) Ελέγχου της Ρύπανσης -των Νερών Νόμου του 20021 Ε.Ε. Παρ. 111(1) Αρ. 4000, 3.6.2005 2349 Κ.Λ.Π. 271/2005 Αριθμός 271 Ο ΠΕΡΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002 (Αρ. 106(1)/2002) Διάταγμα με βάση το άρθρο S(l)(t) Ο Υπουργός, Γεωργίας, Φυσικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ. Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Βασιλεία Αλεξανδροπούλου ΜΑΘΗΤΕΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΙ της ΟΜΑΔΑΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ. Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Βασιλεία Αλεξανδροπούλου ΜΑΘΗΤΕΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΙ της ΟΜΑΔΑΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Μαθητές της ομάδας Βιργινία Καρασταμάτη Σταματία Κουτσίκου Νικολοπούλου Μαρία- Ελένη Ντούνκιεβτς Λάουρα Μωϊσιάδη Λυδία Αναστασία Χουτζούμη Κουρούβανης Κων/νος Αδαμαντία Ριτσοτάκη Κουρούπη Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Σαχινίδης Συμεών ΜΕΡΟΣ Α. Α1. Συμπληρώστε: 1. Στη χώρα μας η μέση παραγωγή απορριμμάτων ανά κάτοικο είναι περίπου 1-1,3 κιλά/ημέρα. 2. Η συλλογή των υλικών με το σύστημα

Διαβάστε περισσότερα

Στην πόλη μας Σχ.έτος:

Στην πόλη μας Σχ.έτος: Στην πόλη μας Σχ.έτος:2015-2016 Υπεύθυνοι καθηγητές: Πετσούκη Άννα Παλιάτσου Ουρανία Πριόβολος Θεοφάνης 1 ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ Ως απορρίμματα ή απόβλητα ορίζονται υπολείμματα τροφών και αντικείμενα τα οποία έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ

ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ 1 Η Ελλάδα βρίσκεται σε οριακή καμπή στο ζήτημα των απορριμμάτων. Με βάση τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις, το μέλλον προδιαγράφεται ζοφερό και δύσκολο.

Διαβάστε περισσότερα

'Απόβλητα, πρόβληµα της σύγχρονης κοινωνίας : Μπορεί η τεχνολογία να δώσει βιώσιµες λύσεις;'

'Απόβλητα, πρόβληµα της σύγχρονης κοινωνίας : Μπορεί η τεχνολογία να δώσει βιώσιµες λύσεις;' 'Απόβλητα, πρόβληµα της σύγχρονης κοινωνίας : Μπορεί η τεχνολογία να δώσει βιώσιµες λύσεις;' Kωνσταντίνος Συµεωνίδης, ιευθυντής Περιβάλλοντος ΚΤΕ, Α.Ε. Tσιµέντων ΤΙΤΑΝ) Οδηγία 1999/31/EK Η πρόληψη και

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ?

Ορισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? Ο βιολογικος καθαρισμος αφορα την επεξεργασια λυματων, δηλαδη τη διαδικασια μεσω της οποιας διαχωριζονται οι μολυσματικες ουσιες από

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ «Περιβαλλοντικά Προβλήματα & Δίκαιο» ΜΑΘΗΜΑ 8

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ «Περιβαλλοντικά Προβλήματα & Δίκαιο» ΜΑΘΗΜΑ 8 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ «Περιβαλλοντικά Προβλήματα & Δίκαιο» ΜΑΘΗΜΑ 8 ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Το πρόβλημα Η διάθεση των αποβλήτων, που παράγονται σε στερεά ή υγρή μορφή είναι ένα δύσκολο περιβαλλοντικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΣΤΟΧΟI: ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΘΗΤΩΝ ΜΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΗΛ.ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΗΛ.ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΗΛ.ΣΥΣΚΕΥΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Η σοφή εκμετάλλευση των σκουπιδιών: η Ε.Ε. και η διαχείριση των απορριμμάτων

Η σοφή εκμετάλλευση των σκουπιδιών: η Ε.Ε. και η διαχείριση των απορριμμάτων στον κόσμο Η σοφή εκμετάλλευση των σκουπιδιών: η Ε.Ε. και η διαχείριση των απορριμμάτων Πηγές: Eurostat (SBS), Being wise with waste: the EU s approach to waste management (European Union 2010) Στο κεφάλαιο

Διαβάστε περισσότερα

Ποια προβλήματα προκαλεί η παραγωγή απορριμμάτων;

Ποια προβλήματα προκαλεί η παραγωγή απορριμμάτων; ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ Μέρος Β Ποια προβλήματα προκαλεί η παραγωγή απορριμμάτων; Σπατάλη-εξάντληση φυσικών πόρων Τον τελευταίο αιώνα η χρήση υλικών έχει οκταπλασιαστεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Στον μέσο κάτοικο της

Διαβάστε περισσότερα

Η ρύπανση του εδάφους αφορά στη συγκέντρωση σ αυτό ρυπογόνων ουσιών σε ποσότητες που αλλοιώνουν τη σύσταση του και συνεπώς προκαλούν βλάβες στους

Η ρύπανση του εδάφους αφορά στη συγκέντρωση σ αυτό ρυπογόνων ουσιών σε ποσότητες που αλλοιώνουν τη σύσταση του και συνεπώς προκαλούν βλάβες στους ΡΥΠΑΝΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ Η ρύπανση του εδάφους αφορά στη συγκέντρωση σ αυτό ρυπογόνων ουσιών σε ποσότητες που αλλοιώνουν τη σύσταση του και συνεπώς προκαλούν βλάβες στους οργανισμούς και διαταραχές στα οικοσυστήματα.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ. Ειρήνη Βασιλάκη. αρχιτέκτων μηχανικός χωροτάκτης Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ. Ειρήνη Βασιλάκη. αρχιτέκτων μηχανικός χωροτάκτης Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΠΛΑΙΣΙΟ 2008/98/ ΕΚ "ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ" Ειρήνη Βασιλάκη αρχιτέκτων μηχανικός χωροτάκτης Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού Τμήμα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Οδηγία

Διαβάστε περισσότερα

«άδεια» σημαίνει την άδεια εκπομπής αερίων αποβλήτων, η οποία εκδίδεται με βάση το άρθρο 8 του περί Ελέγχου της Ρύπανσης της Ατμόσφαιρας

«άδεια» σημαίνει την άδεια εκπομπής αερίων αποβλήτων, η οποία εκδίδεται με βάση το άρθρο 8 του περί Ελέγχου της Ρύπανσης της Ατμόσφαιρας Ε.Ε. Παρ. III(I) 193 Κ.Α.Π. 75/2003 Αρ. 3679, 31.1.2003 Αριθμός 75 Οι περί Ελέγχου της Ρύπανσης της Ατμόσφαιρας (Πρόληψη της Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης που Προκαλείται από Υφιστάμενες Εγκαταστάσεις Καύσης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΜΗΜΑ : Α3 ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ : Σωτηρόπουλος Σάββας. Τσόγκας Βασίλης

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΜΗΜΑ : Α3 ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ : Σωτηρόπουλος Σάββας. Τσόγκας Βασίλης ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΜΗΜΑ : Α3 ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ : Σωτηρόπουλος Σάββας Τσόγκας Βασίλης ΠΑΡΑΓΩΓΉ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Η συγκέντρωση του πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα, η κοινωνική και τεχνολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΥΛΗΣ ΧΗΜΙΚΑ 2 Ο ΧΛΜ ΝΑΟΥΣΑ-Σ.Σ.Ν ΝΑΟΥΣΑ ΗΜΑΘΙΑΣ. ΤΛΦ:0030-23320-26446/25047 FAX: 0030-23320-28249 www.voulis.com info@voulis.com.

ΒΟΥΛΗΣ ΧΗΜΙΚΑ 2 Ο ΧΛΜ ΝΑΟΥΣΑ-Σ.Σ.Ν ΝΑΟΥΣΑ ΗΜΑΘΙΑΣ. ΤΛΦ:0030-23320-26446/25047 FAX: 0030-23320-28249 www.voulis.com info@voulis.com. Biopet ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Προϊόν: BIOPET Κωδικός: 2.10.041 Intrastat Code: 3811.19.00 Περιγραφή: Εφαρμογή: Εμφάνιση: Χαρακτηριστικά Υγρό μυκητοκτόνο πρόσθετο με ευρύ φάσμα δράσης εναντίον όλων των

Διαβάστε περισσότερα

Καθορισµός κριτηρίων αξιολόγησης Περιγραφή και βαθµονόµηση κριτηρίων. 1. Εισαγωγή

Καθορισµός κριτηρίων αξιολόγησης Περιγραφή και βαθµονόµηση κριτηρίων. 1. Εισαγωγή Καθορισµός κριτηρίων αξιολόγησης Περιγραφή και βαθµονόµηση κριτηρίων 1. Εισαγωγή Για την επιτυχή εφαρµογή της πολυκριτηριακής ανάλυσης, είναι απαραίτητο αφενός µεν να εξετασθεί ένας ικανός και αναγκαίος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Επεξήγηση όρων ΥΜ Υγειονομική Μονάδα ΦΔ Φορέας Διαχείρισης ΥΔΑΥΜ Υπεύθυνος Διαχείρισης Αποβλήτων Υγειονομικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΕ Λάρισα 19/11/2015. Ανακύκλωση ΑΗΗΕ και κοινωνικά οφέλη

ΤΕΕ Λάρισα 19/11/2015. Ανακύκλωση ΑΗΗΕ και κοινωνικά οφέλη ΤΕΕ Λάρισα 19/11/2015 Ανακύκλωση ΑΗΗΕ και κοινωνικά οφέλη Ανακύκλωση Α. Η. Η. Ε. και κοινωνικά οφέλη πόβλητα λεκτρικού λεκτρονικού ξοπλισμού «κάθε ουσία ή αντικείμενο το οποίο ο κάτοχός του απορρίπτει

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι άμεση ρύπανση?

Τι είναι άμεση ρύπανση? ΡΥΠΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ Τι είναι ρύπανση; Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής

ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ Το σύστημα που απομακρύνει τα ακάθαρτα νερά από το περιβάλλον που ζει και εργάζεται ο άνθρωπος και τα διαθέτει τελικά, με τρόπο υγιεινό και

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ Αντικείμενο του έργου: ΣΥΛΛΟΓΗ, ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΜΙΓΩΣ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΩΝ (ΕΑΑΜ), ΜΙΚΤΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ & ΑΛΛΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΜΕΑ & ΑΕΑ) ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού για τη διαχείριση των άλλων επικίνδυνων αποβλήτων. Ημερομηνία Λήξης Υποβολής Προσφορών:

Διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού για τη διαχείριση των άλλων επικίνδυνων αποβλήτων. Ημερομηνία Λήξης Υποβολής Προσφορών: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Αλεξανδρούπολη 28 /4/2015 Αριθμός Πρωτοκόλλου:8285/29-4-2015 4 η Υ.ΠΕ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ Αριθμός Πρόσκλησης: ΚΘ 75 ΓΕΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΒΡΟΥ ΦΟΡΕΑΣ Π.Γ.Ν.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ. Ευάγγελος Βουδριάς

ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ. Ευάγγελος Βουδριάς ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ Ευάγγελος Βουδριάς Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο 671 00

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ενότητα 5: Στερεά απόβλητα και Αστική Ρύπανση (Μέρος 2 ο ) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

5585 ' ' Κ.Δ.Π. 511/2002

5585 ' ' Κ.Δ.Π. 511/2002 E.E. Παρ. ΙΙΙ(Ι) 5584 Κ.Δ.Π. 511/2002 Αρ. 3647, 25.10.2002 Αριθμός 511 Οι περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών (Απόρριψη Υδραργύρου από Τομείς Εκτός του Βιομηχανικού Τομέα της Ηλεκτρόλυσης των Χλωριούχων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΟΙΜΙΟ Η Στρατηγική της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στοχεύει αφενός στην υλοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας Προϊόντος ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008

Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας Προϊόντος ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 Τμήμα 1: Ταυτότητα και Πληροφορίες Προϊόντος Χημική Ονομασία: Διογκωμένο Πολυστυρένιο (EPS) Κατασκευαστής: Γ. Κ. ΡΙΖΑΚΟΣ ΑΒΕΤΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΔΙΟΓΚΩΜΕΝΟΥ ΠΟΛΥΣΤΥΡΕΝΙΟΥ ΕΔΡΑ: ΒΙ.ΠΕ. ΛΑΜΙΑΣ Τ.Κ. 35100 Τηλ. Επικ.:

Διαβάστε περισσότερα

02-04-00: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Δυναμικό

02-04-00: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Δυναμικό Κεφάλαιο 02-04 σελ. 1 02-04-00: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Δυναμικό Όπως επισημάνθηκε στο κεφάλαιο 01-04, η πρώτη ύλη για τα «ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας είναι μη επικίνδυνα απόβλητα, κυρίως παραγόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ ΘΕΜΑ:

Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ ΘΕΜΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΥΔΑΤΩΝ Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ ΘΕΜΑ: «Περιεχόμενο φακέλου για την εφαρμογή του άρθρου 7 της Κ.Υ.Α. 20488/10 (ΦΕΚ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΕΡΙ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002

Ο ΠΕΡΙ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002 Ε.Ε. Παρ. III(I) 313 Κ.Δ.Π. 82/2003 Αρ. 3679, 31.1.2003 Αριθμός 82 Οι περί Στερεών και Επικίνδυνων Αποβλήτων (Ηλεκτρικές Στήλες ή Συσσωρευτές) Κανονισμοί του 2003, οι οποίοι εκδόθηκαν από το Υπουργικό

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση. Υποομάδα : Σαμαρά Μαρία, Γιώργος Ευαγγελινός Σεφέρογλου Μαρία, Σαρίγγελος Βασίλης και Παρασκευά Μαρία Συντονιστής: Παρασκευά Μαρία

Ανακύκλωση. Υποομάδα : Σαμαρά Μαρία, Γιώργος Ευαγγελινός Σεφέρογλου Μαρία, Σαρίγγελος Βασίλης και Παρασκευά Μαρία Συντονιστής: Παρασκευά Μαρία Ανακύκλωση Υποομάδα : Σαμαρά Μαρία, Γιώργος Ευαγγελινός Σεφέρογλου Μαρία, Σαρίγγελος Βασίλης και Παρασκευά Μαρία Συντονιστής: Παρασκευά Μαρία Θέμα: Ανακύκλωση ηλεκτρικών συσκευών Στόχοι ομάδας: -Ανεύρεση

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ «Η διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων. Παρόν και προοπτικές.»

ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ «Η διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων. Παρόν και προοπτικές.» ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ «Η διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων. Παρόν και προοπτικές.» 2-6-2010 2010 ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΜΙΛΙΑΣ Ιωάννη Μαχαίρα Προϊσταμένου στο Τμήμα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικού

Διαβάστε περισσότερα

Όσα υγρά απόβλητα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πρέπει να υποστούν

Όσα υγρά απόβλητα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πρέπει να υποστούν 7. Επαναχρησιμοποίηση νερού στο δήμο μας! Όσα υγρά απόβλητα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πρέπει να υποστούν επεξεργασία πριν την επανάχρησή τους. Ο βαθμός επεξεργασίας εξαρτάται από την χρήση για την

Διαβάστε περισσότερα

Η Κύπρος δεν διαθέτει μέχρι σήμερα σύστημα διαχείρισης των αποβλήτων πλαστικών συσκευασιών αγροχημικών (ΑΠΣΑ).

Η Κύπρος δεν διαθέτει μέχρι σήμερα σύστημα διαχείρισης των αποβλήτων πλαστικών συσκευασιών αγροχημικών (ΑΠΣΑ). ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (2G-MED09-015) Πρόγραμμα AGROCHEPACK: «ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΕΚΤΩΝ ΑΓΡΟΧΗΜΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Αποστείρωση και στειρότητα φαρμακευτικών προϊόντων

Αποστείρωση και στειρότητα φαρμακευτικών προϊόντων Αποστείρωση και στειρότητα φαρμακευτικών προϊόντων Ιωάννης Τσαγκατάκης, Ph.D. Η αποστείρωση είναι μια διαδικασία κατά την οποία επιτυγχάνεται ο θάνατος ολόκληρου του μικροβιακού φορτίου που πιθανόν να

Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΙΑ ΧΩΜΑΤΕΡΗ

Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΙΑ ΧΩΜΑΤΕΡΗ Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΙΑ ΧΩΜΑΤΕΡΗ Το Πρόβλημα Το περιβαλλοντικό πρόβλημα που εξετάζεται από το πρόγραμμα θάλασσα είναι ο άμεσος κίνδυνος επιβίωσης που αντιμετωπίζουν τα θαλάσσια θηλαστικά που ζουν στις ελληνικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι δύο μίγματα υδρογονανθράκων που χρησιμοποιούνται σε διάφορους τομείς από τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Διαβάστε περισσότερα

Προκλήσεις και Πρακτικές στη Διαχείριση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.)

Προκλήσεις και Πρακτικές στη Διαχείριση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.) Προκλήσεις και Πρακτικές στη Διαχείριση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.) Φράγκος Προκοπάς Πολιτικός Μηχανικός Διευθυντής Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (Ο.Σ.Ε.Ο.Κ.)

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Αποβλήτων. Ενότητα 1: Εισαγωγή (Γενικά Περιβαλλοντικά θέματα Περιβαλλοντική Πολιτική).

Διαχείριση Αποβλήτων. Ενότητα 1: Εισαγωγή (Γενικά Περιβαλλοντικά θέματα Περιβαλλοντική Πολιτική). Διαχείριση Αποβλήτων Ενότητα 1: Εισαγωγή (Γενικά Περιβαλλοντικά θέματα Περιβαλλοντική Πολιτική). Δρ. Σταυρούλα Τσιτσιφλή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Σελίδα 1 από 5 ΤΜΗΜΑ 1: Στοιχεία ουσίας/παρασκευάσματος και εταιρείας/επιχείρησης 1.1. Αναγνωριστικός κωδικός προϊόντος 1.2. Συναφείς προσδιοριζόμενες χρήσεις της ουσίας ή του μείγματος και αντενδεικνυόμενες

Διαβάστε περισσότερα

Καραΐσκου Α. Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Γ. Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο»

Καραΐσκου Α. Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Γ. Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο» Καραΐσκου Α. Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Γ. Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο» ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ε.Ν.Λ. στα πλαίσια ενασχόλησής της με την πρόληψη λοιμώξεων στο χώρο του Νοσοκομείου, δίδει σαφείς οδηγίες για την ασφαλή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ενότητα 4: Στερεά απόβλητα (Μέρος 1 ο ) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Κατανόηση των ορισμών στερεά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ Β..Τ. ΣΤΗΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΩΝ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΜΕΑ).

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ Β..Τ. ΣΤΗΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΩΝ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΜΕΑ). ΕΦΑΡΜΓΗ ΤΩΝ Β..Τ. ΣΤΗΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΜΛΥΣΜΑΤΙΚΩΝ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΑΠΒΛΗΤΩΝ (ΜΕΑ). ιεθνής συµβολισµός του βιολογικού κινδύνου ΑΘΗΝΑ ΜΑΡΤΙΣ 2001 sk\synedria\νσκμειακα 1 ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΠΣΤΗΤΕΣ Βασική πηγή παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ. Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ. Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ξέφρενη ανάπτυξη της τεχνολογίας την τελευταία πεντηκονταετία είχε και έχει σαν επακόλουθο εκτεταµένες οικολογικές καταστροφές που προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΤΑΞΗ:B ΤΜΗΜΑ: Β1 ΡΥΠΑΝΣΗ- ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η καθαριότητα και η λειτουργικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Σύμφωνα με το Παρ.2 του Καν. 1907/2006) Όπως τροποποιήθηκε από τον Καν. 453/2010

ΔΕΛΤΙΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Σύμφωνα με το Παρ.2 του Καν. 1907/2006) Όπως τροποποιήθηκε από τον Καν. 453/2010 Ημερομηνία Έκδοσης: 22/10/2012 Αριθμός Έκδοσης: 0 ΔΕΛΤΙΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Σύμφωνα με το Παρ.2 του Καν. 1907/2006) Όπως τροποποιήθηκε από τον Καν. 453/2010 1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ

ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΠΑΤΡΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ Χημικός, Προϊστάμενος Χημικής Υπηρεσίας Πατρών Γενικού Χημείου του Κράτους Πάτρα, 5-12-2007

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύποι. Αντίδραση βιολογικών συστημάτων σε παράγοντες αύξησης

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύποι. Αντίδραση βιολογικών συστημάτων σε παράγοντες αύξησης ΡΥΠΑΝΣΗ 91 είναι η άμεση ή έμμεση διοχέτευση από τον άνθρωπο στο υδάτινο περιβάλλον ύλης ή ενέργειας με επιβλαβή αποτελέσματα για τους οργανισμούς ( ο ορισμός της ρύπανσης από τον ΟΗΕ ) Ρύποι Φυσικοί (εκρήξεις

Διαβάστε περισσότερα

Συλλογή και μεταφορά ιατρικών αποβλήτων Ενεργειακές μελέτες Ενεργειακά πιστοποιητικά Περιβαλλοντικές μελέτες Μελέτες διαχείρισης αποβλήτων

Συλλογή και μεταφορά ιατρικών αποβλήτων Ενεργειακές μελέτες Ενεργειακά πιστοποιητικά Περιβαλλοντικές μελέτες Μελέτες διαχείρισης αποβλήτων WASTEMED ΕΠΕ Συλλογή και μεταφορά ιατρικών αποβλήτων Ενεργειακές μελέτες Ενεργειακά πιστοποιητικά Περιβαλλοντικές μελέτες Μελέτες διαχείρισης αποβλήτων Εταιρική Παρουσίαση H WASTEMED Ε.Π.Ε. δραστηριοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Ραδιενεργών Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων

Διαχείριση Ραδιενεργών Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων Διαχείριση Ραδιενεργών Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων Σταυρούλα Βογιατζή Ειδικός Λειτουργικός Επιστήμονας Γ Ακτινοφυσικός Ιατρικής M.Sc. Τμήμα Αδειών & Ελέγχων www.eeae.gr www.eeae.gr 1 Γενικά Τα Νοσοκομειακά

Διαβάστε περισσότερα

Είδη εμφιαλωμένου νερού. Φυσικό μεταλλικό νερό Νερό φυσικής πηγής Καθαρισμένο νερό Αρτεσιανό νερό Νερό με ανθρακικό Νερό γεώτρησης

Είδη εμφιαλωμένου νερού. Φυσικό μεταλλικό νερό Νερό φυσικής πηγής Καθαρισμένο νερό Αρτεσιανό νερό Νερό με ανθρακικό Νερό γεώτρησης ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ Εισαγωγή Ο όρος «εμφιαλωμένο νερό» αφορά το νερό το οποίο προσφέρεται αεροστεγώς συσκευασμένο σε γυάλινη ή πλαστική συσκευασία και προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση. Η κατανάλωση εμφιαλωμένου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΙΟΥ ΑΝΝΑ ΧΑΝΙΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2004 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ

Διαβάστε περισσότερα

THE GREEN RECYCLE RIGHT. Αποστολή µας: ο σωστός τρόπος. ανακύκλωσης µπαταριών µολύβδου - οξέως.

THE GREEN RECYCLE RIGHT. Αποστολή µας: ο σωστός τρόπος. ανακύκλωσης µπαταριών µολύβδου - οξέως. THE Αποστολή µας: ο σωστός τρόπος ανακύκλωσης µπαταριών µολύβδου - οξέως. powered by To Green Mission...αποτελεί µία «πράσινη αποστολή» δεκάδων επιχειρήσεων από διάφορους επιχειρηµατικούς κλάδους, που

Διαβάστε περισσότερα

Το πρόβλημα της ιλύς. Η λύση GACS

Το πρόβλημα της ιλύς. Η λύση GACS Το πρόβλημα της ιλύς Κατά την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων παράγονται ταυτόχρονα και ορισμένα παραπροϊόντα, όπως τα εσχαρίσματα, η άμμος, τα ξαφρίσματα και η περίσσεια ιλύς από τις δεξαμενές καθίζησης

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια εργαστηρίων

Ασφάλεια εργαστηρίων Ασφάλεια εργαστηρίων 1. Εργαστήρια με ασφάλεια επιπέδου 1 Το εργαστήριο αυτό είναι κατάλληλο για εργασία με οργανισμούς της ομάδας 1 και πρέπει να πληροί τις εξής προϋποθέσεις: 1. Το εργαστήριο πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΓΟΜΩΣΕΩΝ vπυροπροστασια - ΜΑΝΩΛΑΡΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ - ΔΙΠΛ. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 1 ΕΙΔΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ-ΟΡΟΛΟΓΙΑ Απόβλητο: κάθε ουσία ή αντικείμενο,

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Σταυρούλα Τσιτσιφλή ΤΕΙ Θεσσαλίας

Δρ Σταυρούλα Τσιτσιφλή ΤΕΙ Θεσσαλίας Δρ Σταυρούλα Τσιτσιφλή ΤΕΙ Θεσσαλίας ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Διεθνώς αναγνωρισμένο θεσμικό εργαλείο που αποτελεί το κυριότερο μέσο αξιολόγησης των επιπτώσεων διαφόρων έργων και δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

For Zeme Eco Fuels & Alloys Ltd ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

For Zeme Eco Fuels & Alloys Ltd ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ For Zeme Eco Fuels & Alloys Ltd ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 2 Η εταιρεία ZEME ECO FUELS & ALLOYS LTD πρόκειται να προβεί στην κατασκευή και λειτουργία μονάδας που θα περιλαμβάνει την παραγωγή υψηλής αξίας κραμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ PROJECT

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ PROJECT ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ PROJECT Οι μαθήτριες : Αναγνωστοπούλου Πηνελόπη Αποστολοπούλου Εύα Βαλλιάνου Λυδία Γερονικόλα Πηνελόπη Ηλιοπούλου Ναταλία Click to edit Master subtitle style ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 Η ΟΜΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτόκολλο προκαταρκτικής απολύμανσης/χειρωνακτικού καθαρισμού και αποστείρωσης των ενθέτων και λιμών SATELEC

Πρωτόκολλο προκαταρκτικής απολύμανσης/χειρωνακτικού καθαρισμού και αποστείρωσης των ενθέτων και λιμών SATELEC Πρωτόκολλο προκαταρκτικής απολύμανσης/χειρωνακτικού καθαρισμού και αποστείρωσης των ενθέτων και λιμών SATELEC Προειδοποιήσεις: Μην χρησιμοποιείτε σύρμα καθαρισμού ή λειαντικά προϊόντα καθαρισμού. Αποφύγετε

Διαβάστε περισσότερα