ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΔΟΝΤΟΦΑΤΝΙΑΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ- ΧΕΙΡ. ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΑΝ.ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Α. ΤΣΙΡΛΗΣ Συγκριτική αξιολόγηση άμεσης και έμμεσης ψηφιακής απεικονιστικής τεχνικής ως προς την ανίχνευση κοιλοτήτων που προσομοιάζουν την εξωτερική απορρόφηση ρίζας in vitro. ΦΑΡΔΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Εργαστηρίου Οδοντοφατνιακής Χειρουργικής- Χειρουργικής Εμφυτευματολογίας και Ακτινολογίας Διπλωματική Διατριβή Θεσσαλονίκη 2009

2 2

3 Τριμελής εξεταστική επιτροπή : Κονδυλίδου Αθηνά λέκτορας (επιβλέπουσα) Τσίρλης Αναστάσιος αναπληρωτής καθηγητής Παρίσης Νικόλαος αναπληρωτής καθηγητής 3

4 Θα ήθελα να εκφράσω τις ειλικρινείς μου ευχαριστίες σε όλα τα μέλη του Εργαστηρίου της Οδοντοφατνιακής Χειρουργικής, Χειρουργικής Εμφυτευματολογίας και Ακτινολογίας για τις γνώσεις που μου παρείχαν σε όλη τη διάρκεια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών. Από την θέση αυτή αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω την Λέκτορα Κονδυλίδου Αθηνά για την συνολική καθοδήγηση, τη βοήθεια και ενθάρρυνση που μου προσέφερε κατά την εκπόνηση και συγγραφή της παρούσας μελέτης. Παράλληλα, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Γκανίδη Ιωάννη, Ε.Ε.Δ.Ι.Π. του Εργαστηρίου Οδοντοφατνιακής Χειρουργικής, Χειρουργικής Εμφυτευματολογίας και Ακτινολογίας για την ευγενική παραχώρηση της πρωτότυπης συσκευής λήψης ακτινογραφιών. Ιδιαιτέρως, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τους δασκάλους μου, Νικόλαο Παρίση Αναπληρωτή Καθηγητή και Αναστάσιο Τσίρλη Αναπληρωτή Καθηγητή και Διευθυντή του Εργαστηρίου Οδοντοφατνιακής Χειρουργικής, Χειρουργικής Εμφυτευματολογίας και Ακτινολογίας για την επιστημονική καθοδήγησή, την ουσιαστική συμπαράστασή και το ενδιαφέρον που έδειξαν κατά την διεξαγωγή της διπλωματικής εργασίας μου. Τελειώνοντας, θεωρώ υποχρέωσή μου να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στο Ίδρυμα «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης», του οποίου υπήρξα υπότροφος, για την σημαντική οικονομική του υποστήριξη του κατά τη διάρκεια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών. 4

5 Περιεχόμενα Σελ. 1. Περίληψη Εισαγωγή Γενικά...9 o Άμεση ψηφιακή απεικόνιση o Έμμεση ψηφιακή απεικόνιση Εξωτερική απορρόφηση ριζών...11 o Ορισμός...11 o Σύσταση και δομή της οδοντίνης και της οστεΐνης o Παθογένεση - Μηχανισμός της εξωτερικής απορρόφησης ρίζας...12 o Φυσιολογικός μηχανισμός αντίστασης της ρίζας στην εξωτερική απορρόφηση..13 o Παθοφυσιολογία- Αίτια εξωτερικής απορρόφησης...14 o Είδη εξωτερικής απορρόφησης ριζών...15 Επιφανειακή εξωτερική απορρόφηση ρίζας...15 Φλεγμονώδης εξωτερική απορρόφηση ρίζας...16 Απορροφήσεις του ακρορριζίου...17 Εξωτερική αυχενική απορρόφηση της ρίζας...18 Αντικαταστατική απορρόφηση ή αγκύλωση...19 o Διαφορική διάγνωση εξωτερικής και εσωτερικής απορρόφησης...19 o Ιστολογικά ευρήματα Σκοπός Υλικό και μεθοδολογία...22 Ακτινογράφηση δοντιών...23 Διαδικασία πριν την προβολή των ακτινογραφιών...25 Προβολή των ακτινογραφιών στους παρατηρητές...25 Στατιστική ανάλυση Αποτελέσματα...28 Σύγκριση της διαγνωστικής ακρίβειας των τεχνικών - ROC ανάλυση...28 Αξιοπιστία και συμφωνία των παρατηρητών...30 Ανάλυση εσωτερικής συνέπειας των παρατηρητών...31 Σύγκριση των απεικονιστικών τεχνικών βάσει του αριθμού των κοιλοτήτων...31 Σύγκριση των απεικονιστικών τεχνικών βάσει του βάθους των κοιλοτήτων...32 Σύγκριση των απεικονιστικών τεχνικών βάσει της εντόπισης των κοιλοτήτων Συζήτηση Summary Βιβλιογραφικές παραπομπές

6 6

7 Περίληψη Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η συγκριτική αξιολόγηση της διαγνωστικής ακρίβειας άμεσης και έμμεσης ψηφιακής απεικονιστικής μεθόδου ως προς την ανίχνευση τεχνητά παρασκευασμένων κοιλοτήτων ριζών που προσομοιάζουν την εξωτερική απορρόφηση ρίζας. Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν δεκαπέντε φυσικά μονόριζα δόντια, τα οποία προσαρμόστηκαν σε μετεξακτικά φατνία δύο ξηρών κάτω γνάθων. Οι τεχνητές κοιλότητες παρασκευάστηκαν σε αυχενικό, μέσο και ακρορριζικό τριτημόριο των όμορων και παρειακών επιφανειών των ριζών με στρογγύλες εγγλυφίδες αυξανόμενης διαμέτρου 0.6 mm, 0.8 mm και 1.00 mm. Μεταξύ των σταδίων μεσολάβησε η ακτινογράφηση των δοντιών και με τις δύο απεικονιστικές τεχνικές. Τα δόντια ακτινογραφήθηκαν υπό σταθερές συνθήκες, με τη μέθοδο της παραλλήλου τεχνικής και με σταθερό χρόνο εκπομπής. Η λήψη ακτινογραφιών πραγματοποιήθηκε με το ίδιο ακτινογραφικό μηχάνημα, με σύστημα άμεσης ψηφιακής ακτινογραφίας τεχνολογίας CCD και με συμβατικά ακτινογραφήματα ευαισθησίας E/F. Κάθε συμβατική ακτινογραφία ψηφιοποιήθηκε με τη βοήθεια του σαρωτή. Οι ψηφιακές και ψηφιοποιημένες ακτινογραφίες αξιολογήθηκαν από 3 παρατηρητές, έναν ακτινολόγο, έναν ενδοδοντολόγο και ένα γενικό οδοντίατρο, με βάση μια πεντάβαθμη κλίμακα. Για την στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκε η ROC ανάλυση (Receiver operating characteristic), η μέθοδος της ανάλυσης της διακύμανσης (ANOVA) και ο δείκτης συμφωνίας kappa του Cohen. Το επίπεδο σημαντικότητας όλων των στατιστικών ελέγχων ορίσθηκε σε p < Τα αποτελέσματα της ROC ανάλυσης έδειξαν ότι η ψηφιοποίηση των συμβατικών ακτινογραφιών (Az = 0.76) έπεται σε διαγνωστική ακρίβεια των ψηφιακών (Az = 0.78), χωρίς όμως στατιστικώς σημαντική διαφορά (p = 0.575). Οι δύο απεικονιστικές τεχνικές παρουσίαζαν παρόμοια διαγνωστική ποιότητα σε όλα τα βάθη κοιλοτήτων. Η αύξηση του βάθους των κοιλοτήτων συνεπάγονταν βελτίωση της διαγνωστικής ακρίβειας των απεικονιστικών τεχνικών. Με τις ψηφιακές ακτινογραφίες ανιχνεύτηκε με στατιστικώς σημαντική διαφορά μεγαλύτερος αριθμός κοιλοτήτων συγκριτικά με τις ψηφιοποιημένες εικόνες. Συγκρίνοντας την απόδοση των παρατηρητών καταγράφηκαν αξιοσημείωτες διαφορές με τον ενδοδοντολόγο να παρουσιάζει καλύτερη διαγνωστική ικανότητα από τον ακτινολόγο και το γενικό οδοντίατρο. Η διαγνωστική ακρίβεια των ψηφιοποιημένων ακτινογραφιών με τις δυνατότητες επεξεργασίας είναι συγκρίσιμη της ψηφιακής τεχνικής. Η ψηφιοποιημένη απεικόνιση μιας συμβατικής ενδοστοματικής ακτινογραφίας επιτρέπει την βελτίωση χαρακτηριστικών, όπως η πυκνότητα και αντίθεση της ακτινογραφικής εικόνας, γεγονός που εξασφαλίζει τη μείωση της δόσης της έκθεσης του ασθενή και περιορίζει την αναγκαιότητα επανάληψης των ακτινογραφιών. 7

8 8

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γενικά Στην οδοντιατρική, η ακτινοδιαγνωστική απεικόνιση έχει σημειώσει πρόοδο. Η εισαγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας στην ακτινολογία οδηγεί στην ολοένα και αυξανόμενη χρήση των ψηφιακών αισθητήρων στη θέση του ακτινογραφικού πλακιδίου 1. Έτσι, κρίνεται αναπόφευκτη η σύγκριση μεταξύ των δύο απεικονιστικών μεθόδων, της συμβατικής με την ψηφιακή, με βασικό κριτήριο διάκρισης τους την ευκρίνεια. Ο κλινικός οδοντίατρος οφείλει να είναι ενήμερος των σύγχρονων απεικονιστικών τεχνικών, προκειμένου να τις χρησιμοποιεί αποτελεσματικά και να προστατεύει τον ασθενή του από την υπερακτινοβόληση. Τα τελευταία χρόνια μεγάλος αριθμός εργασιών έχει γίνει προκειμένου να αξιολογηθεί η ευκρίνεια και η διακριτική ικανότητα των ψηφιακών ακτινογραφιών. Οι συμβατικές ενδοστοματικές περιακρορριζικές ακτινογραφίες έχουν χωρική ανάλυση που ξεπερνά τα 20 ζεύγη γραμμών ανά χιλιοστό 2, ενώ ανάλογη είναι συνήθως και η ανάλυση και ποιότητα της ψηφιακής ακτινογραφικής εικόνας που αποδίδουν τα περισσότερα από τα σύγχρονα συστήματα άμεσης ψηφιακής απεικόνισης 3,4. Η ψηφιακή ακτινογραφική απεικόνιση παράγεται είτε άμεσα με τη βοήθεια ειδικών αισθητήρων, είτε έμμεσα από μια συμβατική ακτινογραφία με τη βοήθεια σαρωτή 5. Σήμερα, είναι απόλυτα τεκμηριωμένο πως στην ψηφιακή ακτινογραφική εικόνα καταγράφονται ακριβώς τα ίδια ανατομικά στοιχεία και περιέχονται οι ίδιες πληροφορίες όπως και στο συμβατικό ακτινογράφημα. Η σημαντικότερη διαγνωστική συνεισφορά των συστημάτων ψηφιακής ακτινογραφικής απεικόνισης έγκειται στη δυνατότητα τέλεσης αριθμητικών και γεωμετρικών υπολογισμών των δεδομένων με την εφαρμογή τεχνικών ψηφιακής επεξεργασίας και ανάλυσης εικόνας Άμεση ψηφιακή απεικόνιση Τα συστήματα της άμεσης ψηφιακής απεικόνισης ανάλογα με το είδος των κασετών διακρίνονται σε συστήματα με ειδικούς αισθητήρες (charge coupled device CCD ή complementary metal oxide semiconductor CMOS) και σε συστήματα με φωτοϋποδοχείς φωσφόρου (photostimulable phosphor systems PSP) 5,11,12. Τα συστήματα με αισθητήρες CCD είναι τα πρώτα που εμφανίστηκαν και χρησιμοποιούν αντί για ακτινογραφικό πλακίδιο τους ειδικούς αισθητήρες, οι οποίοι συνδέονται απευθείας με καλώδιο στον υπολογιστή. Παρόλο που τα συστήματα της άμεσης ψηφιακής απεικόνισης εξακολουθούν να έχουν κάποια μειονεκτήματα, τα πολύ σημαντικά πλεονεκτήματά τους τα καθιστούν ιδιαίτερα λειτουργικά. Αναλυτικότερα, ένα από τα πλέον αξιοσημείωτα πλεονεκτήματα των ψηφιακών ακτινογραφιών είναι η δραστική μείωση του χρόνου ακτινοβόλησης 13. Ο χρόνος ακτινοβόλησης που απαιτείται για τα διάφορα συστήματα ψηφιακής ακτινογραφικής 9

10 απεικόνισης που διατίθενται σήμερα στο εμπόριο κυμαίνεται από 0.04 έως 0.32 sec ανάλογα με την περιοχή του στοματογναθικού συστήματος που ακτινοβολείται και τον σωματότυπο του ασθενή. Τα πιο σύγχρονα συστήματα με αισθητήρες CCD απαιτούν 80-96% λιγότερη ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της ενδοδοντικής θεραπείας, σε σχέση με την συμβατική ενδοστοματική ακτινογράφηση μειώνοντας τους κινδύνους από την υπερακτινοβόληση 12,14. Έχει υπολογιστεί ότι η άμεση ψηφιακή ακτινογραφική απεικόνιση απαιτεί 50% λιγότερη ακτινοβόληση σε σχέση με το συμβατικό ακτινογράφημα προκειμένου να παρέχει ανάλογη διαγνωστική πληροφορία για την ανίχνευση περιακρορριζικών αλλοιώσεων 15 καθώς και 95% λιγότερη ακτινοβόληση για την μέτρηση με την ίδια ακρίβεια του μήκους ρινών No 25 και No 20 σε προγομφίους με τα πλακίδια τύπου Ektaspeed 16. Η απόδοση της ψηφιακής ακτινογραφικής εικόνας είναι άμεση, σχεδόν ταυτόχρονη με την ακτινοβόληση 13, καταργώντας τη διαδικασία εμφάνισης και στερέωσης των φιλμ και εξασφαλίζοντας σημαντική εξοικονόμηση χρόνου. Πέρα από τα ανωτέρω, τα ψηφιακά συστήματα παρέχουν τη δυνατότητα άμεσης αρχειοθέτησης των ακτινογραφιών αλλά και της επεξεργασίας και ανάλυσης της ακτινογραφικής εικόνας στον ηλεκτρονικό υπολογιστή 17. Από την άλλη όμως και η ψηφιακή ακτινογραφία συγκεντρώνει διάφορα μειονεκτήματα. Τα ψηφιακά συστήματα τεχνολογίας CCD έχουν αισθητήρα με μικρή ενεργό περιοχή (30 x 20 mm) γεγονός που συνεπάγεται την ακτινογράφηση περιορισμένης έκτασης, κατά 60% περίπου μικρότερης από αυτήν που ακτινογραφείται με το συμβατικό ακτινογράφημα 12,14. Επιπλέον, οι αισθητήρες CCD είναι ογκώδεις και άκαμπτοι με συνέπεια να παρουσιάζονται δυσκολίες κατά την τοποθέτησή τους στη στοματική κοιλότητα αλλά και να είναι δύσκολα ανεκτοί από τους ασθενείς 11. Η ποιότητα της ψηφιακής ακτινογραφικής εικόνας εξαρτάται άμεσα από την ευαισθησία και την ανάλυση του αισθητήρα, ενώ η απεικόνιση της από την ανάλυση της οθόνης του υπολογιστή 18. Η σχετικά περιορισμένη ευκρίνεια της ψηφιακής ακτινογραφίας αποδίδεται στην σχετικά περιορισμένη τιμή του λόγου σήματος/θορύβου (20-56/1dB), ο οποίος αποτελεί χαρακτηριστικό μέγεθος αξιολόγησης του συστήματος καταγραφής της εικόνας 18. Τέλος, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί το αυξημένο κόστος του απαιτούμενου εξοπλισμού 11 όπως και η προϋπόθεση χρήσης σύγχρονου ακτινογραφικού μηχανήματος (τουλάχιστον 65 Kv με ψηφιακό χρονοδιακόπτη) 18. Έμμεση ψηφιακή απεικόνιση Επιτυγχάνεται με την μετατροπή μιας αναλογικής ακτινογραφίας σε ψηφιακή απεικόνιση με τη βοήθεια σαρωτή. Η αρχή λειτουργίας των σαρωτών βασίζεται στο φαινόμενο της ανάκλασης 5. Η ακτινογραφία τοποθετείται ανάμεσα σε μία φωτεινή πηγή και μία κινούμενη κεφαλή σάρωσης, η οποία και αποτελείται από έναν αισθητήρα. Καθώς η κεφαλή σάρωσης περνάει πάνω από την ακτινογραφία ο αισθητήρας συλλέγει το φως που 10

11 ανακλάται και μετατρέπει την ένταση του φωτός σε τάση. Όσο πιο ακτινοαδιαπέρατη είναι η περιοχή της ακτινογραφίας τόσο περισσότερο φώς ανακλάται με αποτέλεσμα την παραγωγή υψηλότερης τάσης. Οι διάφορες τιμές της τάσης αλλάζουν μορφή, από αναλογική σε ψηφιακή μέσω ενός ψηφιοαναλογικού μετατροπέα και γίνονται πληροφορίες που μπορεί να αντιληφθεί ένας Η/Υ 5. Οι συνηθέστερα χρησιμοποιούμενοι μετατροπείς στην οδοντιατρική χρησιμοποιούν 8 bit με τάση εισόδου από 0 έως 1 Volt και μετατρέπουν το αναλογικό σήμα σε αριθμούς από το 1 έως το 256. Η πληροφορία μεταφράζεται σε εικονοστοιχεία (pixels), τα όποια και δίνουν το μέτρο της ανάλυσης του σαρωτή που αναφέρεται συνήθως σε pixel/ίντσα ή pixel/εκατοστά. Κατά τη διάρκεια της ψηφιοποίησης μιας ακτινογραφίας η πληροφορία της εικόνας διαιρείται σε bits (δυαδικά στοιχεία) τοποθετημένα σε σειρές και στήλες, ώστε να σχηματίζουν ένα πλέγμα 11. Κάθε σημείο του πλέγματος ονομάζεται εικονοστοιχείο (pixel) και αποτελεί το μικρότερο στοιχείο της εικόνας. Το μέγεθος του κάθε pixel οριζοντίως και καθέτως καθορίζει τη διακριτική ικανότητα (resolution) της εικόνας 5. Όσο μικρότερο το μέγεθος του κάθε εικονοστοιχείου τόσο μεγαλύτερη η διακριτική ικανότητα της εικόνας και τόσο καλύτερη η απόδοση λεπτομερειών. Τα περισσότερα συστήματα έμμεσης ψηφιακής απεικόνισης επιτρέπουν μέσω του λογισμικού την επέμβαση του χειριστή για τη βελτίωση της εικόνας. Εξωτερική απορρόφηση ριζών Ορισμός Πρόκειται για μια πολυπαραγοντική διαδικασία η οποία περιλαμβάνει τη φυσιολογική ή παθολογική διάλυση της οδοντίνης, της οστεΐνης και/ ή του οστού, η οποία προκαλείται από τη δράση των οστεοκλαστών Συνήθως δεν συνοδεύεται από συμπτώματα και αποτελεί τυχαίο ακτινογραφικό εύρημα. Η μη έγκαιρη διάγνωση της εξωτερικής απορρόφησης δυσχεραίνει την πρόγνωση και την θεραπευτική αντιμετώπιση. Σύσταση και δομή της οδοντίνης και της οστεΐνης Για την πληρέστερη κατανόηση του μηχανισμού της εξωτερικής απορρόφησης, θα αναφερθούν εν συντομία τα ιστολογικά χαρακτηριστικά του υποστρώματος στο οποίο αναπτύσσεται, της οδοντίνης και της οστεΐνης. Η οδοντίνη αποτελεί το σκελετό της μύλης και της ρίζας των δοντιών. Στη μύλη καλύπτεται από την αδαμαντίνη, ενώ στη ρίζα από την οστεΐνη. Στο εσωτερικό του όγκου της οδοντίνης αφορίζεται κοιλότητα μέσα στην οποία περικλείεται ο οδοντικός πολφός. Το εξωτερικό όριο της οδοντίνης στη ρίζα των δοντιών αποτελεί η οδοντινοοστεϊνική σύναψη με την κοκκιώδη στιβάδα του Tomes. Η στιβάδα αυτή αποτελείται από εναμελοειδές, μια κολλώδη ουσία που παράγεται από τα κύτταρα του ελύτρου της ρίζας και συνάπτει την 11

12 οστεΐνη με την οδοντίνη. Το εσωτερικό όριο της οδοντίνης με τον πολφό, στη μύλη και τη ρίζα των δοντιών αποτελεί η προοδοντίνη. Πρόκειται για μία ζώνη οργανικού υλικού πάχους 15µ, η οποία βρίσκεται στη θέση αυτή από την έναρξη της διαφοροποίησης των οδοντινοβλαστών μέχρι την απόπτωση του δοντιού από το φραγμό. Η απουσία της προοδοντίνης υποδηλώνει παύση της λειτουργίας των οδοντινοβλαστών, χαρακτηριστικό εύρημα βλάβης της πολφικής λειτουργίας. Η οστεΐνη καλύπτει όλη την εξωτερική επιφάνεια της ριζικής οδοντίνης. Το πάχος της είναι 10-20μ στην οστεϊνοαδαμαντινική σύναψη, 15-60µ στο κέντρο της ρίζας και µ στο ακρορρίζιο κατά το τέλος της διάπλασης των δοντιών. Πρόκειται για τον οδοντικό ιστό που μοιάζει περισσότερο με το οστό, διαφέρει όμως από αυτό στο βαθμό ενασβεστίωσης και στο ότι δεν περιέχει οστεώνες, αγγεία και νεύρα. Το ποσοστό ανόργανων αλάτων παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις (45-65%) ανάλογα με το είδος της οστεΐνης, τη θέση της και την ηλικία του δοντιού. Έχουν περιγραφεί τρείς τύποι οστεΐνης : η ακύτταρη, η κυτταροφόρα και η ενδιάμεση οστεΐνη. Η ακύτταρη οστεΐνη εντοπίζεται στο αυχενικό και το μέσο τριτημόριο της ρίζας, ενώ στο ακρορριζικό τριτημόριο εντοπίζεται η κυτταροφόρα οστεΐνη που περιέχει τα οστεϊνοκύτταρα 22. Μεταξύ της ακύτταρης ή κυτταροφόρας οστεΐνης και της κοκκιώδους στιβάδας του Tomes ανιχνεύεται η ενδιάμεση οστεΐνη 23. Παθογένεση - Μηχανισμός της εξωτερικής απορρόφησης ρίζας Σε αντίθεση με το φατνιακό οστό, το οποίο απορροφάται και αναγεννάται στα πλαίσια μιας συνεχούς επαναδιαμόρφωσής του, οι ρίζες των μόνιμων δοντιών δεν απορροφώνται. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η απορρόφηση των ριζών νεογιλών δοντιών, η οποία θεωρείται φυσιολογική 22. Η εξωτερική απορρόφηση είναι αποτέλεσμα οστεοκλαστικής δραστηριότητας, στοιχείο που συνιστά και την ειδοποιό διαφορά με την τερηδόνα η οποία προκαλεί οδοντολυσία μέσω χημικής αντιδράσεως. Η διεργασία της απορρόφησης του δοντιού φαίνεται να ακολουθεί έναν μηχανισμό παρόμοιο με αυτό της οστικής απορρόφησης 21. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που οι δύο καταβολικές διεργασίες, απορρόφηση του φατνιακού οστού και εξωτερική απορρόφηση της ρίζας συμβαίνουν συγχρόνως 24. Αν και ο μηχανισμός απορρόφησης οδοντικών ιστών μοιάζει με την απορρόφηση του οστού, παρατηρούνται αξιοσημείωτες διαφορές. Στην περιοχή της απορρόφησης βρίσκονται πολυπύρηνα γιγαντοκύτταρα όμοια με τους οστεοκλάστες, τα οποία επειδή απορροφούν την οδοντίνη ονομάζονται οδοντοκλάστες 21. Οι οδοντοκλάστες (τα κύτταρα που απορροφούν την οδοντίνη) έχουν μικρότερο αριθμό πυρήνων και μικρότερο μέγεθος συγκριτικά με τους οστεοκλάστες. Στην περίπτωση των οδοντοκλαστών οι ζώνες απορρόφησης απουσιάζουν τελείως ή έχουν πολύ μικρό εύρος, σε αντίθεση με τις καλοσχηματισμένες ζώνες που παρατηρούνται στους ενεργούς οστεοκλάστες 25,26. Οι μορφολογικές διαφορές μεταξύ 12

13 οστεοκλαστών και οδοντοκλαστών αντικατοπτρίζουν την διαφορετική σύσταση των ιστών που απορροφούνται 26. Εξαιτίας της διαφορετικής αυτής σύστασης των ιστών, η οστεΐνη απορροφάται δυσκολότερα από το οστό 22. Φυσιολογικός μηχανισμός αντίστασης της ρίζας στην εξωτερική απορρόφηση Στην προσπάθεια προσδιορισμού του φυσιολογικού μηχανισμού αντίστασης των ριζών στην απορρόφηση, διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες. Η θεωρία που υποστήριζε ότι η αντίσταση των ριζών στην απορρόφηση προερχόταν από τα υπολείμματα του ελύτρου της ρίζας, εγκαταλείφτηκε πολύ νωρίς Σύμφωνα με τη θεωρία που επικρατεί σήμερα, η αντίσταση των ριζών στις απορροφητικές εξεργασίες αποδίδεται στις εξωτερικές στιβάδες που καλύπτουν την οδοντίνη, δηλαδή στην οστεΐνη και την προοδοντίνη 26,27,29. Τα στοιχεία που ευνοούν τη συγκεκριμένη θεωρία σχετίζονται με την ικανότητα των οστεοκλαστών να προσκολλώνται και να απορροφούν ενασβεστιωμένες ουσίες. Η βιοχημεία της εξωτερικής επιφάνειας της οστεΐνης που καλύπτει στην ριζική οδοντίνη και ιστολογικά αποτελείται από μία στιβάδα οστεϊνοβλαστών που επικάθεται πάνω σε μια ζώνη μη ενασβεστιωμένου οστεοειδούς, δεν παρέχει το κατάλληλο υπόστρωμα για την πρόσδεση των οστεοκλαστών 22, Γίνεται φανερό ότι καταστροφή ή απώλειας της προοστεΐνης ή της προοδοντίνης, είτε και ενασβεστίωση της οργανικής θεμέλιας ουσίας του οστεοειδούς, καθιστά επιρρεπή την ρίζα σε απορρόφηση 30. Σημαντικό ρόλο στην αντίσταση στην απορρόφηση διαδραματίζει η ενδιάμεση οστεΐνη, η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλό ποσοστό ενασβεστίωσης 26,28,31. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η ενδιάμεση οστεΐνη διαχωρίζει την εσωτερική επιφάνεια της οστεΐνης από την οδοντίνη και δημιουργεί έναν φυσικό φραγμό μεταξύ των οδοντινοσωληναρίων και του περιοδοντικού συνδέσμου. Σε φλεγμονώδεις παθήσεις του πολφού, ο φραγμός αυτός παρεμποδίζει την μεταφορά τοξινών από τον μολυσματικό ριζικό σωλήνα στους περιβάλλοντες περιοδοντικούς ιστούς 31. Συνεπώς, οι τοξίνες μεταφέρονται στους περιακρορριζικούς ιστούς μέσω του ακρορριζικού τρήματος ή των ευμεγεθών οδοντινοσωληναρίων και η μόλυνση του ριζικού σωλήνα συνεπάγεται την ακρορριζική περιοδοντίτιδα. Η αλληλουχία των γεγονότων αυτών συνιστά την συχνότερη εκδήλωση της φλεγμονώδους αντίδρασης. Όταν όμως ταυτόχρονα με την μόλυνση του ριζικού σωλήνα, έχει προκληθεί βλάβη είτε απώλεια της ενδιάμεσης οστεϊνικής στιβάδας, τότε οι τοξίνες μπορούν να διαπεράσουν μέσω των οδοντινοσωληναρίων στον περιβάλλοντα περιοδοντικό σύνδεσμο προάγοντας την φλεγμονώδη αντίδραση και την απορρόφηση του οστού και της ρίζας

14 Παθοφυσιολογία- Αίτια εξωτερικής απορρόφησης Οι βασικές προϋποθέσεις για την εξέλιξη της απορροφητικής εξεργασίας στην ρίζα είναι η απώλεια ή μεταβολή της εξωτερικής προστατευτικής στιβάδας της οστεΐνης (προοστεΐνης) και η ενεργοποίηση των απορροφητικών κυττάρων 28,32. Καταστάσεις που ικανοποιούν την πρώτη προϋπόθεση σχετίζονται με τραυματισμό της προοστεΐνης, και με παθήσεις ή διαδικασίες που μεταβάλουν το ποσοστό των οργανικών και ανόργανων συστατικών της εξωτερικής επιφάνειας της οστεΐνης 26. Σε ότι αφορά την ενεργοποίηση των απορροφητικών κυττάρων, είναι γνωστό ότι η απομάκρυνση του ερεθίσματος αναχαιτίζει την εξέλιξη της απορρόφησης, όποτε και πρόκειται για προσωρινή απορρόφηση 33. Παραμονή των ερεθισμάτων και συνεχής ενεργοποίηση των απορροφητικών κυττάρων συνεπάγεται προοδευτικώς εξελισσόμενη απορρόφηση της ρίζας 34. Οι κύριοι αιτιολογικοί παράγοντες που οδηγούν σε καταστάσεις εξωτερικής απορρόφησης της ρίζας είναι πιέσεις μεγάλης έντασης, μηχανικός ερεθισμός και φλεγμονώδεις αντιδράσεις 26. Ειδικότερα η εξωτερική απορρόφηση μπορεί να σχετίζεται με ιστορικό τραύματος, φλεγμονή του πολφού είτε με ορθοδοντική θεραπεία, μπορεί όμως και να αναπτυχθεί κατά την αναφύτευση δοντιών, στη διαδικασία της λεύκανσης, της περιοδοντικής θεραπείας αλλά και εξαιτίας εγκλείστων δοντιών, κύστεων, όγκων είτε από τις δυνάμεις που ασκούνται στους πλάγιους τομείς κατά την ανατολή των κυνοδόντων. Η άσκηση υπέρμετρης πίεσης καταστρέφει την οστεΐνη και παράγει συνεχές ερέθισμα ενεργοποίησης των απορροφητικών κυττάρων. Το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα πρόκλησης εξωτερικής απορρόφησης λόγω πίεσης αποτελούν οι δυνάμεις που εφαρμόζονται κατά την ορθοδοντική μετακίνηση των δοντιών 22,26,28. Η συχνότητα της εξωτερικής απορρόφησης του ακρορριζίου έχει υπολογιστεί ότι φτάνει το 28.8% σε τομείς που έχουν μετακινηθεί ορθοδοντικά, σε αντίθεση με τους μάρτυρες όπου το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει μόλις το 3.4% 35. Η απορρόφηση των ριζών εξαιτίας της άσκησης ορθοδοντικών δυνάμεων θεωρείται μια «άσηπτη» φλεγμονή 28. Κατά την ορθοδοντική μετακίνηση, οι δυνάμεις που ασκούνται στα δόντια κατανέμονται ομοιόμορφα σε όλη την επιφάνεια της ρίζας, ελαχιστοποιώντας την φλεγμονώδη αντίδραση και ευνοώντας την απορρόφηση του οστού και όχι της ρίζας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πίεση εντοπίζεται στην ακρορριζική περιοχή με αποτέλεσμα την καταστροφή της οστεΐνης και την απορρόφηση της ρίζας. Η απορρόφηση συνεπάγεται σημαντική βράχυνση της ρίζας ακόμα και διαταραχή της αναλογίας μύλης-ρίζας του δοντιού 28. Εφόσον η εφαρμογή των ορθοδοντικών δυνάμεων αποτελεί την αιτία της εξωτερικής απορρόφησης, η απομάκρυνσή τους προκαλεί αυτόματη αναχαίτιση της απορρόφησης 21,26,33. Άλλα παραδείγματα εξωτερικής απορρόφηση λόγω πίεσης προκαλούνται λόγω εγκλείστων δοντιών, κύστεων και νεοπλασμάτων. Οι δυνάμεις που ασκούνται κατά την 14

15 προσπάθεια ανατολής των εγκλείστων δοντιών, μπορεί να προκαλέσουν εξωτερική απορρόφηση των ριζών των παρακείμενων δοντιών 21,26,32. Η εξαγωγή των εγκλείστων δοντιών συνεπάγεται αναχαίτιση της εξέλιξης της εξωτερικής απορρόφησης. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί ότι στην εξωτερική απορρόφηση των ριζών εμπλέκονται και κάποιοι συστηματικοί παράγοντες 26. Έχει διαπιστωθεί ότι η εξωτερική απορρόφηση των ριζών σχετίζεται με ορμονικές διαταραχές και γενετική προδιάθεση. Η κληρονομικότητα φαίνεται επίσης να παίζει κάποιο ρόλο, καθώς εξωτερική απορρόφηση χωρίς προφανή αίτια έχει βρεθεί να συμβαίνει μεταξύ μελών της ίδιας οικογένειας 26. Δεν θεωρείται απίθανο να διαπιστωθεί στο μέλλον ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ιδιοπαθών απορροφήσεων οφείλονται σε συστηματικές παθήσεις και σε γενετικούς παράγοντες. Είδη εξωτερικής απορρόφησης ριζών Έχουν προταθεί διάφορα συστήματα ταξινόμησης της απορρόφησης, βάσει της περιοχής, της φύσης και του μοντέλου της ανάπτυξης 36. Η συνηθέστερή ταξινόμηση αφορά την εξωτερική και εσωτερική απορρόφηση. Αν και πρόκειται για δύο σαφώς διαχωρισμένες διεργασίες, δεν είναι λίγες οι φορές όπου διαπιστώνεται συνδυασμός εσωτερικής και εξωτερικής απορρόφησης στο ίδιο δόντι. Η εξωτερική απορρόφηση της ρίζας μπορεί να υποδιαιρεθεί περεταίρω βάσει κλινικών και ιστολογικών ευρημάτων σε επιφανειακή, φλεγμονώδη και αντικαταστατική απορρόφηση 37. Επιφανειακή εξωτερική απορρόφηση ρίζας Συνιστά μια φυσιολογική αντίδραση, η οποία μπορεί να εμφανιστεί σε ποικίλο βαθμό σε όλες τις ομάδες δοντιών 21. Αποτελεί την λιγότερο καταστρεπτική μορφή καθώς είναι αυτόελεγχόμενη και δεν χρήζει θεραπευτικής αντιμετώπισης 36. Η εξέλιξή της είναι ασυμπτωματική. Τραυματική βλάβη του δοντιού ή πρόωρες συγκλεισιακές επαφές μπορούν να προκαλέσουν επιφανειακή εξωτερική απορρόφηση 26. Η εξαφάνιση του περιοδοντικού συνδέσμου έχει ως αποτέλεσμα την απευθείας επαφή του οστού με την οστεΐνη της ρίζας. Έτσι, τα φορτία μεταφέρονται άμεσα στο υποκείμενο οστό χωρίς την απορρόφηση που προσφέρει ένας περιοδοντικός σύνδεσμος. Έχει διατυπωθεί η άποψη, ότι ο µηχανικός τραυματισμός στη ρίζα του δοντιού προσελκύει οδοντινοκλάστες που ενεργοποιούν περιοχές αναδιαμόρφωσης της ρίζας 22,33. Όταν οι φλεγμονώδεις μεταβολές είναι μικρής έντασης και εφόσον διακόπτεται η περεταίρω διέγερση των κυττάρων, ξεκινά η επούλωση των βλαβών με εναπόθεση νέας οστεΐνης 34 και νέου περιοδοντικού συνδέσμου 38, η οποία και ολοκληρώνεται εντός 14 ημερών 26. Αν και η φλεγμονώδης αντίδραση του περιοδοντικού συνδέσμου δεν αποτελεί συχνό εύρημα, εν 15

16 τούτοις μπορεί να συμβεί σε περιπτώσεις τοπικής καταστροφής του συνδέσμου και των οστεϊνοβλαστών 21. Συχνά δε διακρίνεται στο ακτινογράφημα λόγω του μικρού μεγέθους της βλάβης 26. Αν η απορρόφηση καταλάβει μεγαλύτερες διαστάσεις, απεικονίζεται ως μικρή υποσκαφή της ρίζας χωρίς ωστόσο να διακόπτεται η συνέχεια της lamina dura. Μπορεί να εντοπίζεται στις όμορες επιφάνειες της ρίζας, είτε στο ακρορρίζιο οπότε και δίνει την εικόνα κοντύτερων ριζών 21. Φλεγμονώδης εξωτερική απορρόφηση ρίζας Συνιστά την πιο συχνή μορφή της εξωτερικής απορρόφησης. Η εξωτερική φλεγμονώδης απορρόφηση μπορεί να διαχωριστεί βάσει την περιοχής στην οποία εντοπίζεται η βλάβη σε αυχενική απορρόφηση, απορρόφηση στο μέσο ή ακρορριζικό τριτημόριο του δοντιού. Η επικάλυψη των βλαβών των διαφορετικών περιοχών απαντάται εξαιρετικά συχνά. Διάφοροι αιτιολογικοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκλησή της. Ιστορικό τραύματος, αναφύτευση δοντιών, περιοδοντικές βλάβες ή ορθοδοντική θεραπεία μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή των περιακρορριζικών ιστών και απορρόφηση των ριζών 32,36. Συχνότερη αιτία θεωρείται το ιστορικό τραυματικής βλάβης του δοντιού, παρεκτόπισης ή εκγόμφωσης, η οποία προκαλεί διαταραχή του αγγειακού δικτύου στην ακρορριζική περιοχή και πολφική νέκρωση 26. Η έκθεση των οδοντινοσωληναρίων εξασφαλίζει την επικοινωνία του ριζικού σωλήνα με το εξωτερικό περιβάλλον. Βακτήρια, βακτηριακά προϊόντα και ιστικά υπολείμματα του ριζικού σωλήνα μεταφέρονται μέσω των εκτεθειμένων οδοντινοσωληναρίων, στην εξωτερική επιφάνεια της ρίζας και προκαλούν την φλεγμονώδη αντίδραση των παρακείμενων περιοδοντικών ιστών και την ενεργοποίηση των απορροφητικών κυττάρων 21,26. Το αποτέλεσμα της φλεγμονώδους διαδικασίας είναι η απορρόφηση του οστού και μια επιθετικά εξελισσόμενη απορρόφηση της ρίζας. Ο ρυθμός εξέλιξης της φλεγμονώδους απορρόφησης σχετίζεται άμεσα με την πρόσβαση των βακτηριακών τοξινών στην εξωτερική επιφάνεια της ρίζας. Έτσι εξηγείται και η ταχύτερη εξέλιξη της φλεγμονώδους απορρόφησης σε άτομα νεαρής ηλικίας με ευρύτερα οδοντινικά σωληνάρια 26. Όταν δεν απομακρύνεται το φλεγμονώδες ερέθισμα, η διαδικασία της εξωτερικής απορρόφησης μεταπίπτει σε χρόνια φάση. Η παθολογική αυτή κατάσταση είναι δυνατό να καταλάβει μεγάλη έκταση, προκαλώντας διάτρηση της ρίζας. Τα ακτινογραφικά ευρήματα διαπιστώνονται 2-3 εβδομάδες μετά τον τραυματισμό 26. Η φλεγμονώδης απορρόφηση χαρακτηρίζεται από κυπελλοειδούς σχήματος ακτινοδιαυγείς περιοχές της ρίζας και του οστού και σπάνια επεκτείνεται ως το ριζικό σωλήνα. Επειδή ο πολφός δεν εμπλέκεται στη διαδικασία, η πολφική κοιλότητα διακρίνεται ευκρινώς εντός της διαύγασης

17 Απορροφήσεις του ακρορριζίου Οι απορροφήσεις του ακρορριζίου σχετίζονται συνήθως με ιστορικό τραύματος ειδικότερα με ενσφηνώσεις δοντιών, ακρορριζική περιοδοντίτιδα και με ορθοδοντική θεραπεία 26. Τυπικά, όλα τα δόντια με ακρορριζική περιοδοντίτιδα εμφανίζουν σε κάποιο βαθμό φλεγμονώδη απορρόφηση του ακρορριζίου 21,26. Αν και δεν έχει εξακριβωθεί ο λόγος για τον οποίο τα ακρορρίζια των δοντιών εκτίθενται περισσότερο στους απορροφητικούς παράγοντες, πιθανολογείται ότι η πίεση που ασκείται στην περιοχή των περιακρορριζικών ιστών δύναται να ξεπεράσει την δυνατότητα αντίστασης της οστεϊνικής στιβάδας στην απορρόφηση, με αποτέλεσμα την απορρόφηση του ακρορριζίου 21. Ένας ακόμη λόγος θεωρείται το μικρό πάχος της οστεϊνοοδοντινικής σύναψης στην περιοχή του ακρορριζίου, με αποτέλεσμα την έκθεση της ενασβεστιωμένης οδοντίνης στα απορροφητικά κύτταρα 26. Όπως ήδη αναφέρθηκε, ορθοδοντικές δυνάμεις μεγάλης έντασης δύνανται να προκαλέσουν απορρόφηση του ακρορριζίου των δοντιών. Αν και δεν έχει διευκρινιστεί ο μηχανισμός πρόκλησης της εξωτερικής απορρόφησης κατά την ορθοδοντική θεραπεία, ενοχοποιούνται δυνάμεις μεγάλης έντασης, ενσφήνωσης ή μετατόπισης. Θεωρείται πιθανό η φλεγμονώδης αντίδραση να προκαλείται είτε λόγω ενεργοποίησης της φαγοκυτταρικής διαδικασίας είτε να είναι νευρογενούς προελεύσεως 21. Η διαδικασία της απορρόφησης μπορεί να είναι προσωρινή είτε χρόνια. Ιστορικό τραύματος, ορθοδοντικής και περιοδοντικής θεραπείας σχετίζεται με προσωρινής μορφής απορρόφηση. Στις περιπτώσεις αυτές, η διάρκεια της ενεργοποίησης των απορροφητικών κυττάρων στην τραυματισμένη επιφάνεια της οδοντίνης ή της οστεΐνης δεν ξεπερνά τις 2-3 εβδομάδες, με αποτέλεσμα την αυτόματη αναχαίτιση της βλάβης 21,26. Η φλεγμονώδης απορρόφηση είναι δυνατόν να εξελιχθεί με μεγάλη ταχύτητα και να οδηγήσει σε απορρόφηση της ρίζας μέσα σε λίγους μήνες. Η ταχύτατη εξέλιξη της απορρόφησης είναι ιδιαίτερα συχνή σε περιπτώσεις αναφύτευσης τομέων σε παιδιά ηλικίας 6-7 ετών, πιθανόν λόγω των λεπτών οδοντικών τοιχωμάτων και του μεγάλου εύρους των οδοντινοσωληναρίων 39. Σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας η φλεγμονώδης απορρόφηση έχει βραδύτερη εξέλιξη. Πειράματα εξάλλου σε επίμυες έδειξαν πολύ μεγαλύτερη συχνότητα φλεγμονώδους απορρόφησης σε αδιάπλαστα δόντια από ότι σε πλήρως διαπλασμένα, ενώ σε επίμυες μεγάλης ηλικίας δεν παρατηρήθηκε φλεγμονώδης απορρόφηση 40. Κλινικά οι απορροφήσεις του ακρορριζίου είναι τελείως ασυμπτωματικές και διαπιστώνονται ακτινογραφικά. Το συχνότερο ακτινογραφικό εύρημα είναι ακτινοδιαυγάσεις στη ρίζα. Οι ρίζες φαίνονται κοντύτερες και αποστρογγυλεμένες, η πολφική κοιλότητα έχει περιορισμένες διαστάσεις (κυρίως στις περιπτώσεις τραυματισμού) και συχνά δε διακρίνεται στο ακτινογράφημα 26. Στη μύλη και στο μυλικό τριτημόριο της ρίζας, η lamina dura είναι συνεχής, διακριτή και άθικτη. Συνήθως ο πολφικός ιστός είναι φυσιολογικός παρά το ότι πολύ συχνά οι δοκιμασίες ζωτικότητας λόγω ενασβεστίωσης είναι αρνητικές

18 Εξωτερική αυχενική απορρόφηση της ρίζας Η συχνότερη εντόπιση της εξωτερικής απορρόφησης αφορά την αυχενική περιοχή του δοντιού και μπορεί να σχετίζεται με ιστορικό τραύματος, ορθοδοντική θεραπεία, περιοδοντική θεραπεία 33, Οφείλεται σε τραυματισμό της επιθηλιακής πρόσφυσης, και η βλάβη μπορεί να επεκτείνεται ακρορριζικότερα της περιοχής όταν υπάρχει βλάβη του περιοδοντικού συνδέσμου ή της οστεΐνης 33,44. Επειδή ο πολφός δεν εμπλέκεται στη διαδικασία, τα βακτήρια του περιοδοντικού θυλάκου προκαλούν την φλεγμονώδη αντίδραση των περιοδοντικών ιστών στο επίπεδο του κλινικού αυχένα 33. Στοιχεία που συνηγορούν υπέρ της θεωρίας αυτής είναι η ταυτόχρονη εξέλιξη της αυχενικής απορρόφησης της ρίζας με την απορρόφηση της κορυφής του φατνιακού οστού 28,30. Τα κλαστικά κύτταρα αποικίζουν την τραυματισμένη περιοχή και ξεκινούν την απορρόφηση του δοντιού. Αν δεν αντιμετωπιστεί, είναι δυνατό να καταλάβει τόσο μεγάλη έκταση ώστε να οδηγήσει σε επικοινωνία με το ριζικό σωλήνα 33. Όταν η βλάβη καταλάβει μεγάλη έκταση, τότε το έλλειμμα πληρούται με κοκκιώδη συνδετικό ιστό με πολυάριθμα τριχοειδή αγγεία. Ο ιστός αυτός ευθύνεται για τον αποχρωματισμό της μύλης του δοντιού 44. Έχει διαπιστωθεί ότι η χρήση διαλυμάτων αποχρωματισμού της μύλης υψηλής περιεκτικότητας σε Η 2 Ο 2 είναι πιθανό να οδηγήσει σε καταστάσεις εξωτερικής απορρόφησης της ρίζας, ειδικά σε περιπτώσεις που η νέκρωση του δοντιού έγινε σε νεαρή ηλικία ή σε δόντια με ιστορικό τραυματισμού 36,41,43, Η συχνότητά της έχει βρεθεί έως και 6.9% 46 και ως πιθανότερη αιτία θεωρείται η έξοδος του υπεροξειδίου του υδρογόνου διαμέσου ατελειών της αδαμαντινοστεϊνικής ένωσης στον περιοδοντικό σύνδεσμο 43,46,50. Η παθολογική αυτή κατάσταση είναι δύσκολο να αναχαιτιστεί ή να αντιμετωπιστεί και μπορεί να οδηγήσει σε εξαγωγή του δοντιού. Στα πρώτα στάδια είναι δυνατό να μην υπάρχουν ακτινογραφικά παρά μόνο ιστολογικά ευρήματα 50, ενώ χαρακτηριστική είναι η ακτινογραφική εικόνα στα επόμενα στάδια. Η ακτινογραφική εικόνα της αυχενικής απορρόφησης ρίζας δεν είναι σταθερή και εξαρτάται από το στάδιο εξέλιξής της 18. Συχνό εύρημα, όταν η απορρόφηση εντοπίζεται στην εγγύς ή την άπω επιφάνεια της ρίζας, είναι μια μικρή διαύγαση στη ρίζα. Αν η απορρόφηση εντοπίζεται προστομιακά ή γλωσσικά, η ακτινογραφική της εικόνα εξαρτάται από την έκτασή της στην οδοντίνη 18. Δεν είναι λίγες οι φορές, που στην περιοχή της απορρόφησης διαπιστώνεται φατνιολυσία 28. Η διαύγαση μπορεί να εκτείνεται στην οδοντίνη, μυλικά ή ακρορριζικά, και αν η διαδικασία της απορρόφησης είναι χρόνια, είναι δυνατό να καταλάβει μεγάλη έκταση τόσο μυλικά όσο και ακρορριζικά, χωρίς όμως να οδηγήσει σε επικοινωνία με το ριζικό σωλήνα 18. Επειδή ο πολφός δεν εμπλέκεται στη διαδικασία, η πολφική κοιλότητα διακρίνεται ευκρινώς στο εσωτερικό της απορρόφησης, στοιχείο που συμβάλλει στην διαφοροδιάγνωσή της από την τερηδόνα και την εσωτερική αντικαταστατική απορρόφηση. 18

19 Το στοιχείο αυτό αποτελεί και το πιο χαρακτηριστικό ακτινογραφικό εύρημα της αυχενικής απορρόφησης 18. Αντικαταστατική απορρόφηση ή αγκύλωση Η αντικαταστατική απορρόφηση ή αγκύλωση όπως διαφορετικά λέγεται, περιγράφει την απευθείας επαφή του οστού με την οστεΐνη της ρίζας είτε με ρηχές κοιλότητες απορρόφησης ενώ ο περιοδοντικός σύνδεσμος απουσιάζει εντελώς 26. Στην περίπτωση της αντικαταστατικής απορρόφησης η οδοντίνη αντικαθίσταται από το οστό, ενώ η αγκύλωση θεωρείται μια μορφή αντικαταστατικής απορρόφησης βραδείας εξέλιξης 26. Σε τραυματισμούς τύπου παρεκτόπισης, εξάρθρωσης ή εκγόμφωσης των δοντιών, όπου διαταράσσεται η ζωτικότητα των κυττάρων του περιοδοντικού συνδέσμου, η επούλωση πραγματοποιείται χωρίς την παρεμβολή του περιοδοντικού συνδέσμου 24. Ανάλογη της βαρύτητας της βλάβης είναι η καταστροφή των κυττάρων στις προσβληθείσες περιοχές του περιοδοντικού συνδέσμου. Σε περιορισμένης έκτασης καταστροφή του περιοδοντικού συνδέσμου (μικρότερη του 20% της επιφάνειας της ρίζας) παρατηρείται πρόσκαιρη αντικαταστατική απορρόφηση, η επούλωση της οποίας γίνεται αυτόματα από κύτταρα των παρακείμενων φυσιολογικών ιστών 24. Συχνότερες θεωρούνται οι περιπτώσεις πλήρους καταστροφής ή αφαίρεσης του περιρριζίου πριν από την αναφύτευση των δοντιών οπότε και εξελίσσεται η αντικαταστατική απορρόφηση 33, κατά την οποία η επανόρθωση του περιοδοντικού συνδέσμου δεν πραγματοποιείται από κύτταρα του συνδετικού αλλά του οστίτη ιστού. Καθώς η απορρόφηση της ρίζας συνεχίζεται, ο οστικός ανασχηματισμός συνεπάγεται την σταδιακή αντικατάσταση των οδοντικών ιστών από οστίτη ιστό 24,26. Έτσι δικαιολογείται και ο όρος αντικαταστατική απορρόφηση ή αγκύλωση. Η διάγνωση της αγκύλωσης βασίζεται τόσο σε κλινικά όσο και ακτινογραφικά κριτήρια. Κλινικά διαπιστώνεται από τον μεταλλικό ήχο που προκαλείται κατά την επίκρουση του υπαίτιου δοντιού, ενώ ακτινογραφικά η αγκύλωση χαρακτηρίζεται από την εξαφάνιση της lamina dura και την αντικατάσταση της ρίζας από το περιβάλλον οστό 24,26. Η περιοχή της απορρόφησης δίνει μια «σκωροφαγωμένη» εικόνα στην ρίζα, ενώ ουδέποτε παρατηρούνται διαυγαστικές βλάβες στο παρακείμενο οστό 26. Διαφορική διάγνωση εξωτερικής και εσωτερικής απορρόφησης Η διαφορική διάγνωση της εξωτερικής και εσωτερικής απορρόφησης στηρίζεται κυρίως στα ακτινογραφικά ευρήματα. Η λήψη ακτινογραφιών με διαφορετικές γωνίες ακτινοβόλησης συμβάλλει σημαντικά στην αναγνώριση της εξωτερικής ή εσωτερικής εντόπισης του ελλείμματος 26. Στις περιπτώσεις της εσωτερικής απορρόφησης, η βλάβη εμφανίζεται πλησίον του ριζικού σωλήνα ανεξαρτήτως γωνίας λήψης. Απεναντίας, σε 19

20 ακτινογραφήματα με διαφορετικές γωνίες λήψεις διαπιστώνεται μετατόπιση των απορροφήσεων της εξωτερικής επιφάνειας της ρίζας μακριά από τον ριζικό σωλήνα 26. Μάλιστα με την εφαρμογή του κανόνα του Clark μπορεί να διαπιστωθεί η προστομιακή ή γλωσσική εντόπιση της απορρόφησης. Στις εξωτερικές απορροφήσεις το περίγραμμα του ριζικού σωλήνα παραμένει άθικτο και διακρίνεται ευκρινώς στο εσωτερικό της απορρόφησης. Στην περίπτωση των εσωτερικών απορροφήσεων το περίγραμμα του ριζικού σωλήνα διαταράσσεται και εμφανίζεται σε συνέχεια με το εξωτερικό όριο της βλάβης. Τέλος, οι διαυγάσεις στο οστό αποτελούν παθογνωμικό χαρακτηριστικό της εξωτερικής απορρόφησης 26. Ιστολογικά ευρήματα Η έγκαιρη διάγνωση της απορρόφησης ρίζας τίθεται βάσει της ακτινογραφικής εικόνας της κοιλότητας. Ωστόσο παρατηρούνται αξιοσημείωτες διαφορές μεταξύ των ιστολογικών και ακτινολογικών ευρημάτων των προσβεβλημένων δοντιών 51,52. Σε πειραματική μελέτη με αναφυτευμένα δόντια σε πιθήκους, ιστολογικά ευρήματα επιφανειακής και φλεγμονώδους αιτιολογίας απορρόφησης διαπιστώθηκαν μόλις μία εβδομάδα μετά την αναφύτευση μόνιμων τομέων, και οι απορροφήσεις αντικατάστασης εμφανίστηκαν μετά από 2 εβδομάδες 53. Σε κλινική μελέτη σε ανθρώπους υπολογίστηκε ότι το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την εμφάνιση ιστολογικών μεταβολών ενδεικτικών της εξωτερικής απορρόφησης είναι επίσης μία εβδομάδα μετά από την εφαρμογή ελεγχόμενων ορθοδοντικών δυνάμεων σε προγομφίους της άνω γνάθου 54. Σε ότι αφορά την εντόπιση της εξωτερικής απορρόφησης και ειδικότερα της επιφανειακής και φλεγμονώδους αιτιολογίας απορρόφησης σε πειραματική μελέτη με αναφυτευμένα δόντια σε πιθήκους διαπιστώθηκε ότι αναπτύσσεται συχνότερα στις αποστρογγυλεμένες κυρτές παρειακές και γλωσσικές οδοντικές επιφάνειες από ότι στις επίπεδες και κοίλες όμορες επιφάνειες 55. Λαμβάνοντας υπόψη την επιφάνεια ανάπτυξης της εξωτερικής απορρόφησης αλλά και τις πρώιμες ιστολογικές ενδείξεις, η έγκαιρη ακτινολογική διάγνωση των προσβεβλημένων δοντιών στην κλινική πράξη κρίνεται επιτακτική. Η ακτινογραφία, συμβατική ή ψηφιακή αποτελεί το μοναδικό μέσο συλλογής πληροφοριών που αφορούν τους οδοντικούς και περιακρορριζικούς ιστούς. Επειδή η ακτινογραφία αποτελεί απεικόνιση τρισδιάστατων ανατομικών δομών σε δύο διαστάσεις, προκύπτουν διαγνωστικοί περιορισμοί που σχετίζονται με την επικάλυψη των ανατομικών δομών. Έτσι εξηγείται αφενός η εύκολη διάκριση των κοιλοτήτων στις όμορες επιφάνειες των ριζών, αφετέρου η εγγενής αδυναμία των περιακρορριζικών ακτινογραφημάτων να αποκαλύψουν εξωτερικές απορροφήσεις στις παρειακές/γλωσσικές επιφάνειες των ριζών

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ. ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ 5 Ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ 5 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ. ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ 5 Ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ 5 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ. ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ 5 Ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ 5 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Είναι να αποκτήσουν οι φοιτητές

Διαβάστε περισσότερα

Διαφορές Νεογιλών Μόνιμων Δοντιών

Διαφορές Νεογιλών Μόνιμων Δοντιών Κεφάλαιο 1 Διαφορές Νεογιλών Μόνιμων Δοντιών Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφονται τα εξής: Η μορφολογία των νεογιλών δοντιών. Οι βασικές διαφορές ως προς τη μύλη, τη ρίζα και τον πολφό στα νεογιλά και τα μόνιμα

Διαβάστε περισσότερα

Οδοντιατρικός Σύλλογος Πειραιά

Οδοντιατρικός Σύλλογος Πειραιά Οδοντιατρικός Σύλλογος Πειραιά Οδηγίες προς τους εθελοντές οδοντιάτρους, για τη συμπλήρωση του δελτίου οδοντιατρικής εξέτασης των παιδιών των νηπιαγωγείων, δημοτικών και γυμνασίων. Σκοπός αυτής της παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑ: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑ: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑ: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Υπεύθυνος δραστηριότητας: Μ. Γ. ΧΑΜΠΑΖ Σκοπός: Σκοπός αυτού του μετεκπαιδευτικού προγράμματος είναι η συνεχής επιμόρφωση των οδοντιάτρων

Διαβάστε περισσότερα

Πανοραμική ακτινογραφία. Π. Γκρίτζαλης Επίκουρος Καθηγητής

Πανοραμική ακτινογραφία. Π. Γκρίτζαλης Επίκουρος Καθηγητής Πανοραμική ακτινογραφία Π. Γκρίτζαλης Επίκουρος Καθηγητής Ενδοστοματικές ακτινογραφίες Εξωστοματικές ακτινογραφίες Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τις περισσότερες κλινικές ανάγκες είναι: Οι ενδοστοματικές

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο. Διάγνωση Οδοντικών Βλαβών - Προσδιορισμός Τερηδονικού Κινδύνου - Σχέδιο Θεραπείας

Κεφάλαιο. Διάγνωση Οδοντικών Βλαβών - Προσδιορισμός Τερηδονικού Κινδύνου - Σχέδιο Θεραπείας Κεφάλαιο 1 Διάγνωση Οδοντικών Βλαβών - Προσδιορισμός Τερηδονικού Κινδύνου - Σχέδιο Θεραπείας 10 Η στρατηγική διατήρησης της υγείας των οδοντικών ιστών, αυτό που αποκαλείται ως σχέδιο θεραπείας έχει διπλή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών http://eclass.uoa.gr/courses/med808 ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Διαγνωστικές και θεραπευτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΥΝΟΧΗΣ-OCT ΜΕ ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΥΝΟΧΗΣ-OCT ΜΕ ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΥΝΟΧΗΣ-OCT ΜΕ ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ Τα σύγχρονα μηχανήματα οπτικής τομογραφίας συνοχής με δυνατότητα μη επεμβατικής αγγειογραφίας αλλά και ελέγχου του προσθίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. HELLENIC SOCIETY of ENDODONTICS. Ενδοδοντική θεραπεία. Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. HELLENIC SOCIETY of ENDODONTICS. Ενδοδοντική θεραπεία. Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ HELLENIC SOCIETY of ENDODONTICS Ενδοδοντική θεραπεία Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε Ενδοδοντική θεραπεία Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε Το δόντι αποτελείται από σκληρούς ενασβεστιωμένους

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ. Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών.

ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ. Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών. ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών http://eclass.uoa.gr/courses/med808 ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Διαγνωστικές και θεραπευτικές εφαρμογές ακτινοβολιών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε Αιμίλιος Τίγκος Χειρουργός Οδοντίατρος - Ενδοδοντολόγος Κάθε δόντι αποτελείται από τη «μύλη», το τμήμα δηλαδή που βρίσκεται έξω από τα ούλα και είναι ορατό

Διαβάστε περισσότερα

Εκτίμηση ορθοδοντικών προβλημάτων από τον Γενικό Οδοντίατρο

Εκτίμηση ορθοδοντικών προβλημάτων από τον Γενικό Οδοντίατρο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ 3 η ΥΠΕ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ Κ.Υ.Α.Τ. ΕΥΟΣΜΟΥ Νοέμβριος, 2015 Εκτίμηση ορθοδοντικών προβλημάτων από τον Γενικό Οδοντίατρο Ιουλία Ιωαννίδου-Μαραθιώτου Αναπληρώτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΓΙΑ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ. ΣΤΟΧΟΙ, ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ.

ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΓΙΑ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ. ΣΤΟΧΟΙ, ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ 3 Ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ 5 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΓΙΑ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ. ΣΤΟΧΟΙ, ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΔΥΣΠΛΑΣΙΕΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΔΥΣΠΛΑΣΙΕΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΔΥΣΠΛΑΣΙΕΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ...... Εισαγωγή. Μετωπορινογενείς δυσπλασίες (δυσπλασίες μέσης γραμμής)... Κρανιοσυνοστώσεις ή κρανιοσυνοστεώσεις.. Βραγχιακές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Μετά τη μελέτη του παρόντος κεφαλαίου και το πέρας της εργαστηριακής άσκησης ο φοιτητής θα πρέπει να είναι ικανός να:

ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Μετά τη μελέτη του παρόντος κεφαλαίου και το πέρας της εργαστηριακής άσκησης ο φοιτητής θα πρέπει να είναι ικανός να: ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Μετά τη μελέτη του παρόντος κεφαλαίου και το πέρας της εργαστηριακής άσκησης ο φοιτητής θα πρέπει να είναι ικανός να: Αναγνωρίζει τα ιατρογενή σφάλματα τα οποία πιθανόν να προκαλέσουν

Διαβάστε περισσότερα

Στελεχιαία αναισθησία

Στελεχιαία αναισθησία ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Στελεχιαία αναισθησία Ενδείξεις και εφαρμογές Ν. Θεολόγη-Λυγιδάκη, Επικ. Καθηγήτρια ΣΓΠΧ Στελεχιαία αναισθησία Είναι η τοπική αναισθησία ενός μεγάλου νευρικού στελέχους Συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικό Πρόγραμμα

Επιστημονικό Πρόγραμμα Επιστημονικό Πρόγραμμα Παρασκευή 28 Ιουνίου 2019 09.00-10.00 Προσέλευση- Εγγραφές Α ΑΙΘΟΥΣΑ (TULIP ROOM) 12.00-14.30 1η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Προεδρεύοντες: Ν ΘΕΜΑΤΙΚΗΕΝΟΤΗΤΑΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ 12.00-13.00 Ενδοδοντική Επανεπέμβαση:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ. Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ. Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Διαγνωστικές και θεραπευτικές εφαρμογές ακτινοβολιών : Κεφάλαιο 11 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ευαιθησιομετρία Sensitometry ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ Ι-6

Ευαιθησιομετρία Sensitometry ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ Ι-6 Ευαιθησιομετρία Sensitometry ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ Ι-6 Ακτινοβολία Χ και φιλμ Οι ακτίνες- X προκαλούν στο ακτινολογικό φιλμ κατανομή διαφορετικών ΟΠ επειδή Η ομοιόμορφη δέσμη που πέφτει πάνω στο ΑΘ εξασθενεί σε

Διαβάστε περισσότερα

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας Ρευματολογία Ψωριασική Αρθρίτιδα Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας Τι είναι η ψωριασική αρθρίτιδα; Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που προσβάλλει τις αρθρώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ. Ετήσιο Μετεκπαιδευτικό Πρόγραµµα. Στην Ενδοδοντία. Εργαστήριο Ενδοδοντίας

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ. Ετήσιο Μετεκπαιδευτικό Πρόγραµµα. Στην Ενδοδοντία. Εργαστήριο Ενδοδοντίας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Ετήσιο Μετεκπαιδευτικό Πρόγραµµα Στην Ενδοδοντία Εργαστήριο Ενδοδοντίας Επιστηµονικός Υπεύθυνος Προγράµµατος Αναπληρωτής Καθηγητής Μ. Γ. Χαµπάζ Διευθυντής Εργαστηρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΝ Ο ΟΝΤΙΑΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΝ Ο ΟΝΤΙΑΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΙ ΠΝΤΗΣΕΙΣ ΕΝ Ο ΟΝΤΙΣ Η επιτυχία µιας ενδοδοντικής θεραπείας ΕΝ εξαρτάται από: Την γενική υγεία του ασθενή Η πρόγνωση της ενδοδοντικής θεραπείας ριζικού σωλήνα µε σπασµένο µικροεργαλείο είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΙΧΝΟΥΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ: ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΟΠΗΣ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΙΧΝΟΥΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ: ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΟΠΗΣ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΙΧΝΟΥΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ: ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΤΙΟΥ. Καλύβα Μαρία. Ε νδοδοντική θεραπεία Από την διάγνωση έως την έμφραξη Ε Ν Δ Ο Δ Ο Ν Τ Ι Σ Τ Ε Σ ΧΟΡΗΓΟΙ

ΜΑΡΤΙΟΥ. Καλύβα Μαρία. Ε νδοδοντική θεραπεία Από την διάγνωση έως την έμφραξη Ε Ν Δ Ο Δ Ο Ν Τ Ι Σ Τ Ε Σ ΧΟΡΗΓΟΙ Ε Ν Δ Ο Δ Ο Ν Τ Ι Σ Τ Ε Σ Καλύβα Μαρία 5-6 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016 Ε νδοδοντική θεραπεία Από την διάγνωση έως την έμφραξη ΧΟΡΗΓΟΙ Χρήστος Δανδάκης Γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη το 1965. Πτυχίο Οδοντιατρικής το 1991.

Διαβάστε περισσότερα

Συχνότητα. Άντρες Γυναίκες 5 1. Νεαρής και μέσης ηλικίας

Συχνότητα. Άντρες Γυναίκες 5 1. Νεαρής και μέσης ηλικίας Η αιτιολογία της πάθησης είναι άγνωστη, αν και έχει μεγάλη σχέση με το κάπνισμα καθώς το 90% των ασθενών είναι ενεργείς καπνιστές Συχνότητα Άντρες Γυναίκες 5 1 Νεαρής και μέσης ηλικίας Στο 60% των περιπτώσεων

Διαβάστε περισσότερα

VistaScan Mini Σαρωτής φύλλων απεικόνισης Συμπαγής και πανίσχυρος. Φροντίδα δοντιών

VistaScan Mini Σαρωτής φύλλων απεικόνισης Συμπαγής και πανίσχυρος. Φροντίδα δοντιών VistaScan Mini Σαρωτής φύλλων απεικόνισης Συμπαγής και πανίσχυρος Αεροσυμπιεστές Αναρροφήσεις Ψηφιακή Απεικόνιση Φροντίδα δοντιών Υγιεινή Η νέα διάσταση της ακτινοδιάγνωσης Δίπλα στη έδρα Ο σαρωτής φύλλων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΤΙΝΟΣΚΟΠΗΣΗ. Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών.

ΑΚΤΙΝΟΣΚΟΠΗΣΗ. Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών. ΑΚΤΙΝΟΣΚΟΠΗΣΗ Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών http://eclass.uoa.gr/courses/med808 ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Διαγνωστικές και θεραπευτικές εφαρμογές ακτινοβολιών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΗΣ ΑΡΧΙΚΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ ΕΚΜΑΓΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ

ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΗΣ ΑΡΧΙΚΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ ΕΚΜΑΓΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΗΣ ΑΡΧΙΚΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ ΕΚΜΑΓΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ Έγινε λήψη αρχικών αποτυπωμάτων; Επιλέχθηκε το σωστό σε μέγεθος δισκάριο; Το αποτύπωμα τοποθετήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Adult Treatment In: The Alexander Discipline 297-320. Παρουσίαση Αργυρώ Κεχαγιά

Adult Treatment In: The Alexander Discipline 297-320. Παρουσίαση Αργυρώ Κεχαγιά Adult Treatment In: The Alexander Discipline 297-320 Παρουσίαση Αργυρώ Κεχαγιά Ορθοδοντική Θεραπεία Στόχος της ορθοδοντικής θεραπείας ανεξάρτητα από την ηλικία των ασθενών είναι βελτίωση της στοματικής

Διαβάστε περισσότερα

Συμβόλαιο Οδοντιατρικής Φροντίδας και Υποστήριξης Dental Care. Πίνακας Οδοντιατρικών Πράξεων

Συμβόλαιο Οδοντιατρικής Φροντίδας και Υποστήριξης Dental Care. Πίνακας Οδοντιατρικών Πράξεων Συμβόλαιο Οδοντιατρικής Φροντίδας και Υποστήριξης Dental Care Πίνακας Οδοντιατρικών Πράξεων Κόστος συμμετοχής Ασφαλισμένου (Ποσό σε ) 1. ΓΕΝΙΚΑ Οδοντιατρική εξέταση 6 Καθαρισμός οδόντων μέχρι δύο (2) φορές

Διαβάστε περισσότερα

Οδοντιατρική Επιστήμη

Οδοντιατρική Επιστήμη Οδοντιατρική Επιστήμη Επιστήμη της Yγείας του Στόματος & των Δοντιών «Επιστήμη των Mεταμορφώσεων» Ανδρεάδης Δημήτριος Οδοντίατρος-Στοματολόγος Λέκτορας Εργαστηρίου Στοματολογίας Οδοντιατρικής Σχολής ΑΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ

ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ Του Δρ. Κωνσταντίνου Δ. Στρατηγού Δ/ντού Ορθοπαιδικής Επανορθωτικής Χειρουργικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Παντελής Καραίσκος Καθ. Ιατρικής Φυσικής

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Παντελής Καραίσκος Καθ. Ιατρικής Φυσικής ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Παντελής Καραίσκος Καθ. Ιατρικής Φυσικής e-mail: pkaraisk@med.uoa.gr ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Διαγνωστικές και θεραπευτικές εφαρμογές ακτινοβολιών : Κεφάλαιο 11 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ακριβής και έγκαιρη

Διαβάστε περισσότερα

προσφέρει ο κατασκευαστής για την πλάκα φωσφόρου 2.3 Να συνοδεύεται από τις παρακάτω κασέτες µε πινακίδα φωσφόρου: Τρεις (3) κασέτες 35Χ43 εκ. (14 x17

προσφέρει ο κατασκευαστής για την πλάκα φωσφόρου 2.3 Να συνοδεύεται από τις παρακάτω κασέτες µε πινακίδα φωσφόρου: Τρεις (3) κασέτες 35Χ43 εκ. (14 x17 Σύστηµα Υπολογιστικής Ακτινογραφίας (CR) Να αποτελείται από τα εξής επιµέρους τµήµατα: 1. Σαρωτή Κασετών µε Πινακίδα Φωσφόρου 2. Κασέτες µε πινακίδα Φωσφόρου 3. Σταθµός Επισκόπησης και Επεξεργασίας Εικόνας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Οι επιπλοκές του διαβήτη στον άκρο πόδα αποτελούν μια από τις συχνότερες αιτίες: νοσηρότητας,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΝΑΣΙΑ ΓΚΑΡΑΝΕ ΕΙΡΗΝΗ ΔΙΑΒΟΛΙΤΣΗ ΚΛΕΙΔΗ ΣΑΠΦΩ ΙΩΑΝΝΑ ΚΡΟΝΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΓΝΗ ΛΕΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΟΣ ΑΫΦΑΝΤΗΣ ΜΗΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΣ Παθολογική κατάσταση των ούλων που χαρακτηρίζεται από αιμορραγία

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή απεικόνιση. Μέσα καταγραφής. Π. Γκρίτζαλης

Ψηφιακή απεικόνιση. Μέσα καταγραφής. Π. Γκρίτζαλης Ψηφιακή απεικόνιση Μέσα καταγραφής Π. Γκρίτζαλης Βασικό μοντέλο Ιατρικής Απεικόνισης Ενέργεια Αλληλεπίδραση Σήμα Μέσο καταγραφής Επεξεργασία σήματος Εικόνα Η κύρια εξέλιξη της κλασικής ακτινογραφίας τα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ο Κεφάλαιο: Στατιστική ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Πληθυσμός: Λέγεται ένα σύνολο στοιχείων που θέλουμε να εξετάσουμε με ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά. Μεταβλητές X: Ονομάζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ. Λία Ε. Μουλοπούλου Καθηγήτρια Ακτινολογίας Διευθύντρια Α Εργαστηρίου Ακτινολογίας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ. Λία Ε. Μουλοπούλου Καθηγήτρια Ακτινολογίας Διευθύντρια Α Εργαστηρίου Ακτινολογίας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ Λία Ε. Μουλοπούλου Καθηγήτρια Ακτινολογίας Διευθύντρια Α Εργαστηρίου Ακτινολογίας ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ; Μία 5ετής ιατρική ειδικότητα που χρησιμοποιεί διάφορες απεικονιστικές

Διαβάστε περισσότερα

Οι ενδείξεις ουλίτιδας περιλαµβάνουν :

Οι ενδείξεις ουλίτιδας περιλαµβάνουν : ΟΥΛΙΤΙ Α Τα ούλα αποτελούν τµήµα των µαλακών ιστών του στόµατος. Περιβάλλουν τα δόντια και τα καλύπτουν προστατευτικά. Τα ούλα ενός φυσιολογικού υγιούς δοντιού φτάνουν στην αδαµαντίνη του δοντιού προστατεύοντας

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το γλαύκωμα;

Τι είναι το γλαύκωμα; Τι είναι το γλαύκωμα; Το γλαύκωμα περιλαμβάνει μια ομάδα παθήσεων που βλάπτουν το οπτικό νεύρο, προκαλώντας διαταραχές όρασης, οι οποίες, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορούν να εξελιχθούν και να επιφέρουν

Διαβάστε περισσότερα

FotoSan. Αντιβακτηριακή δράση σε δευτερόλεπτα

FotoSan. Αντιβακτηριακή δράση σε δευτερόλεπτα FotoSan Αντιβακτηριακή δράση σε δευτερόλεπτα Περίληψη FotoSan αντιβακτηριακή θεραπεία Εντοπισμένη θεραπεία Καταστρέφει βακτήρια, ιούς, μύκητες, πρωτόζωα Χωρίς παρενέργειες Χωρίς αντενδείξεις ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΣΦΑΛΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή - Πειραματικοί Σχεδιασμοί. Κατσιλέρος Αναστάσιος

Εισαγωγή - Πειραματικοί Σχεδιασμοί. Κατσιλέρος Αναστάσιος Εισαγωγή - Πειραματικοί Σχεδιασμοί Κατσιλέρος Αναστάσιος 2017 Παραλλακτικότητα To φαινόμενο εμφάνισης διαφορών μεταξύ ατόμων ή αντικειμένων ή παρατηρήσεων-μετρήσεων, που ανήκουν στην ίδια ομάδα-κατηγορία,

Διαβάστε περισσότερα

Άγκιστρο: το λεγόμενο "γατζάκι", συντελεί στη συγκράτηση μίας μερικής οδοντοστοιχίας

Άγκιστρο: το λεγόμενο γατζάκι, συντελεί στη συγκράτηση μίας μερικής οδοντοστοιχίας Άγκιστρο: το λεγόμενο "γατζάκι", συντελεί στη συγκράτηση μίας μερικής οδοντοστοιχίας Αδαμαντίνη (σμάλτο) : η σκληρή και λευκή ουσία που καλύπτει εξωτερικά τη μύλη του κάθε δοντιού Αμάλγαμα : ένα από τα

Διαβάστε περισσότερα

Οπή Ωχράς Κηλίδας. Τι είναι οπή της ωχράς;

Οπή Ωχράς Κηλίδας. Τι είναι οπή της ωχράς; Οπή Ωχράς Κηλίδας Τι είναι οπή της ωχράς; Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι το φωτοευαίσθητο στρώμα ιστού που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Μία ειδική περιοχή του αμφιβληστροειδούς, που ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Μια από τις σημαντικότερες δυσκολίες που συναντά ο φυσικός στη διάρκεια ενός πειράματος, είναι τα σφάλματα.

Μια από τις σημαντικότερες δυσκολίες που συναντά ο φυσικός στη διάρκεια ενός πειράματος, είναι τα σφάλματα. Εισαγωγή Μετρήσεις-Σφάλματα Πολλές φορές θα έχει τύχει να ακούσουμε τη λέξη πείραμα, είτε στο μάθημα είτε σε κάποια είδηση που αφορά τη Φυσική, τη Χημεία ή τη Βιολογία. Είναι όμως γενικώς παραδεκτό ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΚΤΙΝΟ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ Ο xερουβισµός: Προσβάλλει ενήλικες ασθενείς κάτω των 20 ετών Κατά την κλινική εξέταση ασθενούς εντοπίζεται µια βλάβη στην µεσότητα της σκληρής υπερώας. Ο ακτινογραφικός

Διαβάστε περισσότερα

21-22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ. Κωνσταντίνος Σώρος. Ε νδοδοντική θεραπεία Από την διάγνωση έως την έμφραξη Ε Ν Δ Ο Δ Ο Ν Τ Ι Σ Τ Ε Σ

21-22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ. Κωνσταντίνος Σώρος. Ε νδοδοντική θεραπεία Από την διάγνωση έως την έμφραξη Ε Ν Δ Ο Δ Ο Ν Τ Ι Σ Τ Ε Σ Ε Ν Δ Ο Δ Ο Ν Τ Ι Σ Τ Ε Σ Κωνσταντίνος Σώρος 21-22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2015 Ε νδοδοντική θεραπεία Από την διάγνωση έως την έμφραξη Χρήστος Δανδάκης Γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη το 1965. Πτυχίο Οδοντιατρικής το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ. για την έρευνα. «Πανελλήνια Επιδημιολογική Μελέτη Καταγραφής Στοματικής Υγείας»

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ. για την έρευνα. «Πανελλήνια Επιδημιολογική Μελέτη Καταγραφής Στοματικής Υγείας» ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ για την έρευνα «Πανελλήνια Επιδημιολογική Μελέτη Καταγραφής Στοματικής Υγείας» Η Έρευνα - γενικά Η έρευνα αυτή αφορά τη σχεδίαση και διεξαγωγή μιας πανελλαδικής έρευνας για την καταγραφή

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΩΣ ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΔΡ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΟΣ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ, ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΟΣ, ΟΕΕ

Η ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΩΣ ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΔΡ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΟΣ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ, ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΟΣ, ΟΕΕ Η ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΩΣ ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΔΡ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΟΣ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ, ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΟΣ, ΟΕΕ Το πρόγραμμα εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού

Διαβάστε περισσότερα

Σ ΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Σ ΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Σ ΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Μ ΑΪΟΥ 2002 2004 Δ ΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Π ΕΡΙΛΗΨΗ: Η μελέτη αυτή έχει σκοπό να παρουσιάσει και να ερμηνεύσει τα ευρήματα που προέκυψαν από τη στατιστική

Διαβάστε περισσότερα

710 -Μάθηση - Απόδοση

710 -Μάθηση - Απόδοση 710 -Μάθηση - Απόδοση Διάλεξη 6η Ποιοτική αξιολόγηση της Κινητικής Συμπεριφοράς Παρατήρηση III Η διάλεξη αυτή περιλαμβάνει: Διαδικασία της παρατήρησης & της αξιολόγησης Στόχοι και περιεχόμενο παρατήρησης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 1. Περίληψη. Θεωρητική εισαγωγή. Πειραματικό μέρος

ΑΣΚΗΣΗ 1. Περίληψη. Θεωρητική εισαγωγή. Πειραματικό μέρος ΑΣΚΗΣΗ 1 Περίληψη Σκοπός της πρώτης άσκησης ήταν η εξοικείωση μας με τα όργανα παραγωγής και ανίχνευσης των ακτίνων Χ και την εφαρμογή των κανόνων της κρυσταλλοδομής σε μετρήσεις μεγεθών στο οεργαστήριο.

Διαβάστε περισσότερα

9. Τοπογραφική σχεδίαση

9. Τοπογραφική σχεδίαση 9. Τοπογραφική σχεδίαση 9.1 Εισαγωγή Το κεφάλαιο αυτό εξετάζει τις παραμέτρους, μεθόδους και τεχνικές της τοπογραφικής σχεδίασης. Η προσέγγιση του κεφαλαίου γίνεται τόσο για την περίπτωση της συμβατικής

Διαβάστε περισσότερα

710 -Μάθηση - Απόδοση

710 -Μάθηση - Απόδοση 710 -Μάθηση - Απόδοση Διάλεξη 6η Ποιοτική αξιολόγηση της Κινητικής Παρατήρηση Αξιολόγηση & Διάγνωση Η διάλεξη αυτή περιλαμβάνει: Διαδικασία της παρατήρησης & της αξιολόγησης Στόχοι και περιεχόμενο παρατήρησης

Διαβάστε περισσότερα

ξεχάστε αυτά που ξέρατε παλιά για τα δόντια. οδοντιατρείο αισθητικής αποκατάστασης dental art institute

ξεχάστε αυτά που ξέρατε παλιά για τα δόντια. οδοντιατρείο αισθητικής αποκατάστασης dental art institute Project1 25/1/11 13:55 Page 1 ξεχάστε αυτά που ξέρατε παλιά για τα δόντια. οδοντιατρείο αισθητικής αποκατάστασης dental art institute Project1 25/1/11 13:55 Page 2 Project1 25/1/11 13:55 Page 3 τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

2.0 ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ-ΟΡΟΛΟΓΙΕΣ

2.0 ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ-ΟΡΟΛΟΓΙΕΣ 2.0 ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ-ΟΡΟΛΟΓΙΕΣ Η σάρωση ενός εγγράφου εισάγει στον υπολογιστή μια εικόνα, ενώ η εκτύπωση μεταφέρει στο χαρτί μια εικόνα από αυτόν. Για να αντιληφθούμε επομένως τα χαρακτηριστικά των σαρωτών

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός και Διεξαγωγή Πειραμάτων

Σχεδιασμός και Διεξαγωγή Πειραμάτων Σχεδιασμός και Διεξαγωγή Πειραμάτων Πρώτο στάδιο: λειτουργικοί ορισμοί της ανεξάρτητης και της εξαρτημένης μεταβλητής Επιλογή της ανεξάρτητης μεταβλητής Επιλέγουμε μια ανεξάρτητη μεταβλητή (ΑΜ), την οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Παντελής Καραίσκος Αν. Καθ. Ιατρικής Φυσικής

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Παντελής Καραίσκος Αν. Καθ. Ιατρικής Φυσικής ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Παντελής Καραίσκος Αν. Καθ. Ιατρικής Φυσικής e-mail: pkaraisk@med.uoa.gr ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Διαγνωστικές και θεραπευτικές εφαρμογές ακτινοβολιών : Κεφάλαιο 11 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ακριβής και έγκαιρη

Διαβάστε περισσότερα

Από: Οδοντιατρικό Κέντρο "Dental Center"

Από: Οδοντιατρικό Κέντρο Dental Center Από: Οδοντιατρικό Κέντρο "Dental Center" Ενδοδοντική θεραπεία ή απονεύρωση του δοντιού είναι η επέμβαση του οδοντίατρου στο εσωτερικό του δοντιού, δηλαδή στον πολφό και στην οδοντίνη. Σκοπός αυτής της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΉ ΟΜΟΣΠΟΝΔΊΑ ΙΝ,ΠΛΔ)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΉ ΟΜΟΣΠΟΝΔΊΑ ΙΝ,ΠΛΔ) ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΉ ΟΜΟΣΠΟΝΔΊΑ ΙΝ,ΠΛΔ) Θεμιστοκλέους 38, 106 78 ΑΘΗΝΑ Τηλ.: 210-38.13.380-38.03.816-33.02.343, Fax: 210-38.34.385, e-mail: eoo@otenet.gr Αριδμ. Πρωτ

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι οστεοπόρωση;

Τι είναι οστεοπόρωση; Τι είναι οστεοπόρωση; Η οστεοπόρωση είναι χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητάς τους, ώστε αυτά με την πάροδο του χρόνου

Διαβάστε περισσότερα

Εξωστοματικές τεχνικές τοπικής αναισθησίας

Εξωστοματικές τεχνικές τοπικής αναισθησίας Εξωστοματικές τεχνικές τοπικής αναισθησίας ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Εργαστήριο 5 ου εξαμήνου Βασίλης Κ. Πετσίνης Επίκουρος Καθηγητής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής Άνω γναθικό νεύρο (στρογγύλο

Διαβάστε περισσότερα

Ορθές πρακτικές έκθεσης ασθενών σε ιοντίζουσα ακτινοβολία για διαγνωστικούς σκοπούς Ιωάννης Τσαλαφούτας, Ακτινοφυσικός, PhD

Ορθές πρακτικές έκθεσης ασθενών σε ιοντίζουσα ακτινοβολία για διαγνωστικούς σκοπούς Ιωάννης Τσαλαφούτας, Ακτινοφυσικός, PhD Ορθές πρακτικές έκθεσης ασθενών σε ιοντίζουσα ακτινοβολία για διαγνωστικούς σκοπούς Ιωάννης Τσαλαφούτας, Ακτινοφυσικός, PhD Προϊστάμενος Τμήματος Ιατρικής Φυσικής, Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Ο Άγιος Σάββας» 1 Ιατρικές

Διαβάστε περισσότερα

DENTOMEDICA A.E CS 8100 Ψηφιακό Πανοραµικό CS 8100 από την Carestream. Με έξυπνο σχεδιασµό, µικρό όγκο και τέλεια εικόνα, είναι αυτό ακριβώς που χρειάζεστε για το ιατρείο σας. Είναι σχεδιασµένο εργονοµικά,

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Βλάβες του Αρθρικού Χόνδρου του Γόνατος: Διάγνωση και Αντιμετώπιση

Βλάβες του Αρθρικού Χόνδρου του Γόνατος: Διάγνωση και Αντιμετώπιση Βλάβες του Αρθρικού Χόνδρου του Γόνατος: Διάγνωση και Αντιμετώπιση Τι είναι ο αρθρικός χόνδρος; Ο αρθρικός χόνδρος είναι ένας στιλπνός, ομαλός, λείος και ανάγγειος ιστός που καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες

Διαβάστε περισσότερα

* Αισθητικές άμεσες και έμμεσες εμφράξεις (λευκά σφραγίσματα): Η χρήση υλικών, όπως

* Αισθητικές άμεσες και έμμεσες εμφράξεις (λευκά σφραγίσματα): Η χρήση υλικών, όπως ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ: Η Διαφορά της ΓΕΝΙΚΗΣ απο την ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ οδοντιατρικής,είναι: Γενικη οδοντιατρκή: Αφορά την υγεία του στόματος,καθώς και την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία των παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

6. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΠΡΩΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΡΟΓΟΜΦΙΟΥ ΤΗΣ ΑΝΩ ΓΝΑΘΟΥ

6. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΠΡΩΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΡΟΓΟΜΦΙΟΥ ΤΗΣ ΑΝΩ ΓΝΑΘΟΥ 6. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΠΡΩΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΡΟΓΟΜΦΙΟΥ ΤΗΣ ΑΝΩ ΓΝΑΘΟΥ Σύνοψη Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται αναλυτική περιγραφή της μορφολογίας της μύλης και της ρίζας του πρώτου και δεύτερου προγομφίου της άνω γνάθου,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΑΥΚΩΜΑ. προληψη και θεραπεια. επειδή είναι σηµαντικό να διατηρήσετε για πάντα την όραση σας

ΓΛΑΥΚΩΜΑ. προληψη και θεραπεια. επειδή είναι σηµαντικό να διατηρήσετε για πάντα την όραση σας ΓΛΑΥΚΩΜΑ προληψη και θεραπεια επειδή είναι σηµαντικό να διατηρήσετε για πάντα την όραση σας Τι είναι το γλαύκωµα; Το γλαύκωμα αποτελεί μια ομάδα από παθήσεις των οφθαλμών, οι οποίες έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό

Διαβάστε περισσότερα

Τοπική εφαρμογή φθορίου 50 15

Τοπική εφαρμογή φθορίου 50 15 ΤΥΠΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣ Στη χειρουργική και στη συντηρητική αποκατάσταση ατυχήματος δεν υπάρχει περίοδος αναμονής. Οδοντιατρική εξέταση 30 15 Καθαρισμός οδόντων μέχρι δύο φορές το χρόνο 50 15 Ενδοστοματικές λήψεις

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση δοντιών με εκτεταμένη απώλεια ιστών

Αντιμετώπιση δοντιών με εκτεταμένη απώλεια ιστών Στρατής Παπάζογλου Προσθετολόγος, MS, PhD Επικ. Καθηγητής Οδοντικής Χειρουργικής Αντιμετώπιση δοντιών με εκτεταμένη απώλεια ιστών Εκτεταμένη απώλεια ιστών Κοιλότητες μεγαλύτερες από τυπικές, συχνά αποκαθυστούν

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

Γ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ Γ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ» 2000-2006 ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: 1 - ΠΑΙ ΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΕΤΡΟ: 1.3 ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ, ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑ ΕΙΞΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Η ανάπτυξη φλεγμονής στο διαβητικό άκρο πόδα αποτελεί μια από τις συχνότερες

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα

Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα Το σύνδροµο του καρπιαίου σωλήνα είναι µία συνήθης αιτία πόνου και διαταραχής της αισθητικότητας στα χέρια. Οφείλεται σε πίεση του µέσου νεύρου στην περιοχή του καρπού. Στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

Ακτινογραφικός έλεγχος άνω άκρου. Περικλής Παπαβασιλείου, PhD Τεχνολόγος-Ακτινολόγος

Ακτινογραφικός έλεγχος άνω άκρου. Περικλής Παπαβασιλείου, PhD Τεχνολόγος-Ακτινολόγος Ακτινογραφικός έλεγχος άνω άκρου Περικλής Παπαβασιλείου, PhD Τεχνολόγος-Ακτινολόγος Προβολή 1η Η ωμοπλάτη, η κλείδα και το άνω τμήμα του βραχιονίου απεικονίζονται. Το βραχιόνιο σε ουδετέρα θέση, που σημαίνει

Διαβάστε περισσότερα

Παθολογία Σκληρών Οδοντικών Ιστών

Παθολογία Σκληρών Οδοντικών Ιστών Παθολογία Σκληρών Οδοντικών Ιστών Ενότητα: Ιστοποθολογικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της τερηδόνας. Ραχιώτης Χρήστος Οδοντιατρική Σχολή Ιστοποθολογικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της τερηδόνας Κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Μετρήσεις Διατάξεων Laser Ανιχνευτές Σύμφωνης Ακτινοβολίας. Ιωάννης Καγκλής Φυσικός Ιατρικής Ακτινοφυσικός

Μετρήσεις Διατάξεων Laser Ανιχνευτές Σύμφωνης Ακτινοβολίας. Ιωάννης Καγκλής Φυσικός Ιατρικής Ακτινοφυσικός Μετρήσεις Διατάξεων Laser Ανιχνευτές Σύμφωνης Ακτινοβολίας Ιωάννης Καγκλής Φυσικός Ιατρικής Ακτινοφυσικός Maximum Permissible Exposure (MPE) - Nominal Hazard Zone (NHZ) Μέγιστη Επιτρεπτή Έκθεση (MPE) Το

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ: ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ: ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ: ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ: ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ ΧΡΗΣΕΙΣ ΑΚΤΙΝΩΝ-Χ ΚΑΙ ΡΑΔΙΟΝΟΥΚΛΙΔΙΩΝ ΣΤΙΣ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Η χρήση ακτίνων-χ και ραδιοϊχνηθετών συνηθίζεται: Στην Ιατρική:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΗΜΙΚΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΡΙΖΙΚΩΝ ΣΩΛΗΝΩΝ.

ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΗΜΙΚΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΡΙΖΙΚΩΝ ΣΩΛΗΝΩΝ. ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ. 7 Ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ 5 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΗΜΙΚΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΡΙΖΙΚΩΝ ΣΩΛΗΝΩΝ. Σκοπός του Σεμιναρίου:

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΥΔΡΟΚΗΛΗ Είναι η συλλογή υγρού μεταξύ των πετάλων του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΥΜΑΤΙΚΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΥΜΑΤΙΚΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΥΜΑΤΙΚΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗ 1: Ένα οπτικό φράγμα με δυο σχισμές που απέχουν μεταξύ τους απόσταση d=0.20 mm είναι τοποθετημένο σε απόσταση =1,20 m από μια οθόνη. Το οπτικό φράγμα με τις δυο σχισμές

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο Δημόσια. Π. Φάληρο, 28 Φεβρουαρίου 2018 Σχετικά με τη Δημόσια

Άρθρο Δημόσια. Π. Φάληρο, 28 Φεβρουαρίου 2018 Σχετικά με τη Δημόσια Σχόλια FUJIFILM HELLAS A.E. fujifilm@fujifilm.gr Δημόσια Διαβούλευση τεχνικών προδιαγραφών για την προμήθεια "Συστήματος Ψηφιοποίησης των Ακτινογραφικών Φιλμ" 28/02/2018 Π. Φάληρο, 28 Φεβρουαρίου 2018

Διαβάστε περισσότερα

Μέρος 1 Ο ζωντανός πολφός 9

Μέρος 1 Ο ζωντανός πολφός 9 1 Εισαγωγή στην ενδοδοντολογία 1 Claes Reit, Gunnar Bergenholtz και Preben Hørsted-Bindslev Ενδοδοντολογία 1 Η απαρχή της σύγχρονης ενδοδοντολογίας 2 Ο στόχος της ενδοδοντικής θεραπείας 3 Κλινικά προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Κωνσταντίνος Θεοδώρου, Χειρουργός Οδοντίατρος, Ειδικευμένος στην Αισθητική και Επανορθωτική Οδοντιατρική

Γράφει: Κωνσταντίνος Θεοδώρου, Χειρουργός Οδοντίατρος, Ειδικευμένος στην Αισθητική και Επανορθωτική Οδοντιατρική Γράφει: Κωνσταντίνος Θεοδώρου, Χειρουργός Οδοντίατρος, Ειδικευμένος στην Αισθητική και Επανορθωτική Οδοντιατρική Τι είναι η περιοδοντίτιδα; Πρόκειται για μια φλεγμονή των ιστών που περιβάλλουν και στηρίζουν

Διαβάστε περισσότερα

Σαρωτές σειράς i5000. Πληροφορίες για τους κωδικούς διαχωρισμού. A-61801_el

Σαρωτές σειράς i5000. Πληροφορίες για τους κωδικούς διαχωρισμού. A-61801_el Σαρωτές σειράς i5000 Πληροφορίες για τους κωδικούς διαχωρισμού A-61801_el Πληροφορίες για τους κωδικούς διαχωρισμού Περιεχόμενα Λεπτομέρειες μοτίβων διαχωρισμού... 4 Προσανατολισμός μοτίβων διαχωρισμού...

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ.

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ. ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ. 6 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑΣ 5 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΧΗΜΙΚΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΡΙΖΙΚΩΝ ΣΩΛΗΝΩΝ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Είναι

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας:

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Συστηματική περιγραφή και κατανόηση των ψυχολογικών φαινομένων. Η ψυχολογική έρευνα χρησιμοποιεί μεθόδους συστηματικής διερεύνησης για τη συλλογή, την ανάλυση και την ερμηνεία

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης και Περιοδοντίτιδα. Μια αμφίδρομη σχέση. ΜΑΡΑΓΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ

Σακχαρώδης Διαβήτης και Περιοδοντίτιδα. Μια αμφίδρομη σχέση. ΜΑΡΑΓΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ Σακχαρώδης Διαβήτης και Περιοδοντίτιδα. Μια αμφίδρομη σχέση. ΜΑΡΑΓΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ Από την παρούσα εισήγηση δεν προκύπτει σύγκρουση συμφερόντων. ΠΕΡΙΟΔΟΝΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η Περιοδοντική

Διαβάστε περισσότερα

Ακτινογραφία θώρακος. Ενότητα 3: Εργαστηριακές εξετάσεις. Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Ακτινογραφία θώρακος. Ενότητα 3: Εργαστηριακές εξετάσεις. Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Ακτινογραφία θώρακος Ενότητα 3: Εργαστηριακές εξετάσεις Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Ανάλυση της ακτινολογικής εξέτασης του θώρακα Φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνα. Τεχνολογία Πολυμέσων και Πολυμεσικές Επικοινωνίες 05-1

Εικόνα. Τεχνολογία Πολυμέσων και Πολυμεσικές Επικοινωνίες 05-1 Εικόνα Εισαγωγή Ψηφιακή αναπαράσταση Κωδικοποίηση των χρωμάτων Συσκευές εισόδου και εξόδου Βάθος χρώματος και ανάλυση Συμβολική αναπαράσταση Μετάδοση εικόνας Σύνθεση εικόνας Ανάλυση εικόνας Τεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΈΡΕΥΝΑΣ: Η ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ

ΘΕΜΑ ΈΡΕΥΝΑΣ: Η ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ Μαθήτρια: Αίγλη Θ. Μπορονικόλα Καθηγητής : Ιωάννης Αντ. Παπατσώρης ΜΑΘΗΜΑ: ΈΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ ΈΡΕΥΝΑΣ: Η ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ ΓΩΝΙΑ ΚΕΚΛΙΜΕΝΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΕΛΞΗΣ ΓΙΑ ΝΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΣΕΙ ΕΝΑ ΣΩΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ενημέρωση και συγκατάθεση για χειρουργική τοποθέτηση οδοντικών εμφυτευμάτων

Ενημέρωση και συγκατάθεση για χειρουργική τοποθέτηση οδοντικών εμφυτευμάτων Ενημέρωση και συγκατάθεση για χειρουργική τοποθέτηση οδοντικών εμφυτευμάτων Προτεινόμενη θεραπεία: Μετά από προσεκτική κλινική και ακτινογραφική εξέταση του στόματος και εκτίμηση της κατάστασης μου, ο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7. Ιστοποθολογικές μεταβολές στην τερηδονική βλάβη

Κεφάλαιο 7. Ιστοποθολογικές μεταβολές στην τερηδονική βλάβη Κεφάλαιο 7. Ιστοποθολογικές μεταβολές στην τερηδονική βλάβη Σύνοψη Στο κεφάλαιο αυτό θα περιγραφούν οι μεταβολές των σκληρών οδοντικών ιστών σε ιστολογικό επίπεδο, που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της έναρξης

Διαβάστε περισσότερα

Μονοπαραγοντική Ανάλυση Διακύμανσης Ανεξάρτητων Δειγμάτων

Μονοπαραγοντική Ανάλυση Διακύμανσης Ανεξάρτητων Δειγμάτων Μονοπαραγοντική Ανάλυση Διακύμανσης Ανεξάρτητων Δειγμάτων 1 Μονοπαραγοντική Ανάλυση Διακύμανσης Παραμετρικό στατιστικό κριτήριο για τη μελέτη της επίδρασης μιας ανεξάρτητης μεταβλητής στην εξαρτημένη Λογική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΩΣΤΟΜΑΤΙΚΕΣ ΛΗΨΕΙΣ

ΕΞΩΣΤΟΜΑΤΙΚΕΣ ΛΗΨΕΙΣ ΕΞΩΣΤΟΜΑΤΙΚΕΣ ΛΗΨΕΙΣ Εισαγωγή Ακτινογραφίες εκτός στόματος άμβάνονται όταν πρέπει να εξετασθεί μεγάλη περιοχή του στόματος και των γνάθων ή όταν ο ασθενής δεν μπορεί να ανοίξει το στόμα του για να τοποθετηθεί

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι η διαδικασία τοποθέτησης των εμφυτευμάτων και της προσθετικής αποκατάστασης ;

Ποια είναι η διαδικασία τοποθέτησης των εμφυτευμάτων και της προσθετικής αποκατάστασης ; Τι είναι τα εμφυτεύματα; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις τοποθέτησης των εμφυτευμάτων; Υπάρχει κάποιος κίνδυνος για την υγεία; Ποια είναι η διαδικασία τοποθέτησης των εμφυτευμάτων και της προσθετικής αποκατάστασης

Διαβάστε περισσότερα

Μυϊκές θλάσεις και αποκατάσταση ΠΗΔΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΕΦΑΑ ΚΟΜΟΤΙΝΗΣ

Μυϊκές θλάσεις και αποκατάσταση ΠΗΔΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΕΦΑΑ ΚΟΜΟΤΙΝΗΣ Μυϊκές θλάσεις και αποκατάσταση ΠΗΔΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΕΦΑΑ ΚΟΜΟΤΙΝΗΣ Ορισμός : Οξεία μυϊκή θλάση ορίζεται η ρήξη των μυϊκών ινών στο μυ η οποία είναι αποτέλεσμα εφαρμογής υπέρμετρης ξαφνικής δύναμης στο μυ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Δ/ΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Α.Ν. ΚΑΤΣΑΜΟΥΡΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Δ/ΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Α.Ν. ΚΑΤΣΑΜΟΥΡΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Δ/ΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Α.Ν. ΚΑΤΣΑΜΟΥΡΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

710 -Μάθηση - Απόδοση. Κινητικής Συμπεριφοράς: Προετοιμασία

710 -Μάθηση - Απόδοση. Κινητικής Συμπεριφοράς: Προετοιμασία 710 -Μάθηση - Απόδοση Διάλεξη 5η Ποιοτική αξιολόγηση της Κινητικής Συμπεριφοράς: Προετοιμασία Περιεχόμενο ενοτήτων Ποιοτική αξιολόγηση Ορισμός και στάδια που περιλαμβάνονται Περιεχόμενο: στοιχεία που τη

Διαβάστε περισσότερα