O ΔΙΚΤΥΟΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Transcript

1 O ΔΙΚΤΥΟΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Πλωτάρχη Ι. Πρεκατσουνάκη ΠΝ ΙΟΥΛΙΟΣ 2014

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι τεχνολογικές εξελίξεις σχετικά με τις επικοινωνίες, τα δίκτυα ηλεκτρoνικών υπολογιστών και τις δυνατότητες συλλογής, επεξεργασίας και διανομής πληροφοριών, επηρεάζουν σήμερα σε καθοριστικό βαθμό τον τρόπο διεξαγωγής των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Η επιρροή αυτή δεν περιορίζεται μόνο στα τεχνολογικά μέσα όπως οι συσκευές και τα οπλικά συστήματα αλλά επεκτείνεται στον τρόπο και την δομή της διοικήσεως μέσω του Δικτυοκεντρικού Πολέμου και Διοίκησης. Στην παρούσα μελέτη αρχικά εξετάζεται η θεωρητική προσέγγιση του Δικτυοκεντρικού Πολέμου όπως περιγράφεται από τους πρωτοπόρους στον τομέα αυτό δηλαδή από ΗΠΑ, Μ. Βρετανία και ΝΑΤΟ και στην συνέχεια αναλύονται βασικά συστήματα που συμβάλλουν στην υλοποίηση της δικτυοκεντρικής ιδέας στην πράξη. Με βάση τις απαιτήσεις διοικήσεως που αναδεικνύονται μέσα από την ανάπτυξη του Δικτυοκεντρικού Πολέμου εξετάζεται το μοντέλο διοικήσεως που προτείνεται από τις ένοπλες δυνάμεις της Μ. Βρετανίας και των ΗΠΑ και πραγματοποιείται σύγκριση στο Δικτυοκεντρικό περιβάλλον μεταξύ της παραδοσιακής συγκεντρωτικής διοίκησης και περισσότερο αποκεντρωμένων μορφών όπως είναι η Διοίκηση με Βάση την Αποστολή. Παράλληλα αναλύεται ο τρόπος τμηματικής οργάνωσης των επιτελείων στα πλαίσια της προσαρμογής τους στην ευελιξία που απαιτεί η Δικτυοκεντρική και αποκεντρωμένη διοίκηση. Τέλος ελέγχονται τα παραπάνω μοντέλα διοικήσεως και οργανώσεως επιτελείων υπό το πρίσμα των ιδιαιτεροτήτων της αποστολής και του περιβάλλοντος δράσεως των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και εξετάζεται η καταλληλότητά τους στο Δικτυοκεντρικό περιβάλλον στα πλαίσια των ελληνικών αναγκών και συνθηκών.

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σελίδα ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 ΣΚΟΠΟΣ 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η Ανάπτυξη του Δικτυοκεντρικού Πολέμου από ΗΠΑ, Μ. Βρετανία και ΝΑΤΟ Εισαγωγή Ορισμός και Σκοπός του Δικτυοκεντρικού Πολέμου Συμπεράσματα 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο Δικτυοκεντρικός Πόλεμος στην Πράξη Εισαγωγή Η ανάπτυξη και εφαρμογή της τεχνολογίας επικοινωνιών 11 και οπλικών συστημάτων Σύνθεση εικόνας, επιτήρηση και στοχοποίηση Επικοινωνίες Διαχείριση Πληροφοριών Συμπεράσματα 19 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Δικτυοκεντρική Διοίκηση Εισαγωγή Απαιτήσεις Διοικήσεως στον ΔΚΠ Η Επίδραση του ΔΚΠ στην Διοίκηση Κίνδυνοι που Αντιμετωπίζει η Διοίκηση στον ΔΚΠ Συμπεράσματα 28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 O Δικτυοκεντρικός Πόλεμος στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις Εισαγωγή Οι Ιδιαιτερότητες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων Συμπεράσματα 32

4 ΣΥΝΟΨΗ 33 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 34 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 35

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ O τρόπος διεξαγωγής πολεμικών επιχειρήσεων και η οργάνωση της διοικήσεως των ενόπλων δυνάμεων, είναι σε κάθε εποχή στενά συνδεδεμένα με τις τεχνολογικές εξελίξεις. Οι πολεμικές αναμετρήσεις αρχικά παρουσιάζονται με τη μορφή μονομαχίας μεταξύ των αντιπάλων στρατιωτών στις αρχές της ιστορίας, ενώ στην κλασσική εποχή εμφανίζεται η οπλιτική φάλαγγα ως συνεπακόλουθο αφενός της ανάπτυξης της μεταλλουργίας και των μεθόδων κατασκευής όπλων και αφετέρου της κοινωνικοπολιτικής οργάνωσης τις πόλης / κράτους. Κατά τον Μεσαίωνα, η επικράτηση των πυροβόλων όπλων άλλαξε τη μορφή των συγκρούσεων στο πεδίο της μάχης αυξάνοντας την απόσταση μεταξύ των αντιπάλων. Η τακτική αυτή κορυφώθηκε κατά τον Α ΠΠ με τις μάχες των χαρακωμάτων οι οποίες με την σειρά τους καταργήθηκαν κατά τον Β ΠΠ με τον κεραυνοβόλο πόλεμο (BLITZKRIEG) και τον πόλεμο ελιγμών λόγω της ανάπτυξης τη αεροπορίας, του άρματος μάχης και της μηχανοκίνησης. Αντίστοιχη ήταν και η εξέλιξη των συγκρούσεων στη θάλασσα. Είναι επομένως εύκολο να συνδυαστεί ιστορικά η τεχνολογική εξέλιξη με την εξέλιξη του πολέμου με μία όμως πολύ σημαντική παρατήρηση: Oι αλλαγές που περιγράφηκαν στην προηγούμενη παράγραφο αφορούν κυρίως στη διεξαγωγή επιχειρήσεων στο πεδίο της μάχης σε επίπεδο φορέα των όπλων ή αλλιώς «πλατφόρμας». Ο όρος «πλατφόρμα» ή «platform» όπως χρησιμοποιείται στη διεθνή βιβλιογραφία περιγράφει τον φορέα επιβολής της ισχύος στο πεδίο της μάχης και μπορεί να αναφέρεται σε άρματα, πυροβόλα, πλοία, αεροσκάφη και σε στρατιώτη ως μονάδα ή ακόμα και ομάδα και έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την αμεσότητα με το πεδίο της μάχης και την εφαρμογή της ανάλογης τακτικής. Η τεχνολογική εξέλιξη της πλατφόρμας επηρέασε τον τρόπο διεξαγωγής των μαχών, πολύ λίγο όμως επηρέασε τη δομή της διοικήσεως. Δεν μπορούμε να εντοπίσουμε ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα στη δομή 1

6 διοικήσεως του ιππικού και των διαδόχων αυτού δηλαδή των αρμάτων μάχης. Μάλλον πρέπει να παραδεχθούμε ότι η δομή παρέμεινε κατά βάση η ίδια. PLATFORM-CENTRIC COMMAND Εικόνα 1 Διοίκηση εστιασμένη στην Πλατφόρμα (Πλατφορμοκεντρική) Σε υψηλότερο επίπεδο όπως το στρατηγικό και το επιχειρησιακό, υπήρξαν τεχνολογικές εξελίξεις που επηρέασαν την αμεσότητα και τη διάρθρωση της διοικήσεως. Χαρακτηριστική είναι η επίδραση της ανάπτυξης των επικοινωνιών με αφετηρία την εφεύρεση του τηλεγράφου φτάνοντας έως και τις επικοινωνίες κατά τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Β ΠΠ. Η αμεσότητα διακίνησης των πληροφοριών και των διαταγών δημιούργησε την απαίτηση για περισσότερο ευέλικτες δομές διοικήσεως σε όλα τα επίπεδα. Στις μέρες μας, παραδεχόμενοι ότι ζούμε στην εποχή της πληροφορίας θα πρέπει να αναλογιστούμε αφενός πώς η τεχνολογία μπορεί να εξασφαλίσει την πληροφοριακή υπεροχή στις στρατιωτικές επιχειρήσεις και αφετέρου ποιες είναι οι νέες μορφές διοικήσεως που απαιτούνται ώστε να επιτυγχάνεται η βέλτιστη εκμετάλλευση των πληροφοριών. Οι πληροφορίες αυτές προέρχονται από πληθώρα μέσων και μπορούν να συνδυαστούν και να διανεμηθούν ταχύτατα με σκοπό την αποτελεσματικότερη διαχείριση της 2

7 ισχύος που προσφέρουν οι εξελιγμένες πλατφόρμες στο πεδίο της μάχης. Το όλο θέμα έγκειται στη δικτύωση και ολοκλήρωση των αισθητήρων, των κέντρων λήψεων αποφάσεων και των φορέων επιβολής της ισχύος. Τα παραπάνω ερωτήματα καλείται να απαντήσει ο «Δικτυοκεντρικός Πόλεμος» (ΔΚΠ) με βασικούς πρωτεργάτες τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ στα πλαίσια του «NET-CENTRIC WARFARE» (NCW), της Μ. Βρετανίας στα πλαίσια του «NETWORK ENABLED CAPABILITY» (NEC) και του ΝΑΤΟ στα πλαίσια του «ΝATO NETWORK ENABLED CAPABILITY» (NNEC). Platform Net-centric Integration Εικόνα 2 Μετάβαση από την Πλατφορμοκεντρική στη Δικτυοκεντρική οργάνωση. 3

8 ... Π...Πίνακας 1. Ισχύουσες και προτεινόμενες αρχές πολέμου... Η επίδραση του ΔΚΠ στον τρόπο διεξαγωγής των επιχειρήσεων είναι τόσο σημαντική ώστε ο David Potts, 1 όπως φαίνεται στον Πίνακα 1, προτείνει ακόμα και την μετονομασία των βασικών αρχών πολέμου προκειμένου να μην υπάρχει καμία διασύνδεση με τον παλαιό τρόπο σκέψης και διοίκησης. ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της παρούσας είναι η ανάλυση των βασικών στοιχείων του Δικτυοκεντρικού Πολέμου και Διοίκησης υπό το πρίσμα του NCW, του NEC και συνεπώς και του ΝΝΕC και η εξέταση των σημείων σύμπτωσης αλλά και διαφοροποίησης με τις ιδιαιτερότητες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων όπως αυτές διαμορφώνονται από τη δομή τους, από το περιβάλλον και από την αποστολή τους. 1 David Potts THE BIG ISSUE: COMMAND AND COMBAT IN THE INFORMATION AGE σελ

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η Ανάπτυξη του Δικτυοκεντρικού Πολέμου από ΗΠΑ, Μεγ. Βρετανία και ΝΑΤΟ 1.1 Εισαγωγή Οι πρωτοπόροι στην ανάπτυξη της ιδέας του Δικτυοκεντρικού Πολέμου και Διοίκησης όπως ήταν αναμενόμενο, είναι οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας και κατά δεύτερο λόγο το ΝΑΤΟ. Είναι επομένως σκόπιμο να εξετάσουμε την αφετηρία αλλά και το σκοπό της εξέλιξης των αντιστοίχων προγραμμάτων, προκειμένου να εντοπίσουμε τις θεμελιώδεις αρχές της Δικτυοκεντρικής ιδέας όπως αυτές καθορίζονται στα πλαίσια της ανάπτυξης και της υλοποίησής της σε σύγχρονες ένοπλες δυνάμεις. 1.2 Ορισμός και Σκοπός του Δικτυοκεντρικού Πολέμου Ο ορισμός που δίδεται από το υπουργείο άμυνας των ΗΠΑ (DoD) είναι: «ο Δικτυοκεντρικός Πόλεμος προσδιορίζεται ως το σύνολο των επιχειρήσεων αποκτήσεως πληροφοριακής υπεροχής το οποίο επιφέρει αυξημένη ισχύ στο πεδίο της μάχης μέσω τις δικτυώσεως, αισθητήρων, κέντρων λήψεως αποφάσεων, και όπλων προκειμένου να επιτευχθεί κοινή αντίληψη της καταστάσεως, αυξημένη ταχύτητα στη λειτουργία της Διοίκησης, υψηλότερος ρυθμός διεξαγωγής των επιχειρήσεων, αποτελεσματικότερη χρήση των όπλων και αυξημένη επιβιωσιμότητα των φιλίων δυνάμεων και συγχρονισμός 2». Παράλληλα η βρετανική προσέγγιση ορίζει ως NEC «τη συστηματική ολοκλήρωση αισθητήρων, κέντρων λήψεως αποφάσεων, οπλικών συστημάτων και υποστηρικτικών δυνατοτήτων προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Θα μας επιτρέψει να επιχειρούμε πιο αποτελεσματικά στο μελλοντικό στρατηγικό περιβάλλον μέσω της αποδοτικότερης διανομής 2 David S. Alberts, John J. Garstka, Frederick P. Stein NETWORK CENTRIC WARFARE Developing and Leveraging Information Superiority 2 nd Edition, σελ. 2 5

10 και εκμετάλλευσης πληροφοριών, τόσο μέσα στις βρετανικές ένοπλες δυνάμεις όσο και με τις συμμαχικές δυνάμεις. Το βασικότερο είναι ότι θα επιτευχθούν καλύτερα στοιχειοθετημένες / πληροφορημένες αποφάσεις και έγκαιρες δράσεις που θα οδηγήσουν σε περισσότερο στοχευμένα και ακριβή αποτελέσματα 3».... Εικόνα 1.1 Πλεονεκτήματα του NEC Είναι φανερό ότι οι δύο παραπάνω ορισμοί είναι ουσιαστικά όμοιοι και καθορίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται και η αντίστοιχη προσπάθεια (NNEC) του ΝΑΤΟ. Συγκεκριμένα ο Dag Wilhelmsen, γενικός διευθυντής του NATO Consultation, Command and Control Agency 4 (NC3A) αναφέρει 5 ότι το πρόγραμμα του NNEC κινείται προς τρία ευρεία μέτωπα: Την ανάπτυξη ενός αρχιτεκτονικού πλαισίου το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για τα 3 Ministry of Defence NETWORC ENABLED CABABILITY JSP 777 Edn 1 σελ. Forword 4 Το 2012 το NC3A συγχωνεύθηκε με άλλα ΝΑΤΟ Agency και δημιουργήθηκε το ΝCI Agency. 5 Ministry of Defence Understanding Network Enabled Cabability Published by Newsdesk Communications Ltd σελ. 21 6

11 εθνικά προγράμματα των κρατών μελών όσο και του ίδιου του ΝΑΤΟ, την εγκατάσταση ενός περιβάλλοντος δοκιμής και αξιολόγησης για τα κράτη μέλη προκειμένου να μπορούν να αξιολογήσουν και να βελτιώσουν τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων τους, και την αποδοτικότερη ανάπτυξη συγχρηματοδοτούμενων NNEC προγραμμάτων. Οι παραπάνω ορισμοί αποφεύγουν να εμβαθύνουν περισσότερο και να καθορίσουν τεχνικές προδιαγραφές και λεπτομέρειες λαμβάνοντας υπόψη ότι το εγχείρημα είναι αρκετά μεγάλο και σημαντικό και θα πρέπει να αναπτύσσεται σταδιακά και τμηματικά προκειμένου να μπορεί να ενσωματώνει τόσο τις τεχνολογικές εξελίξεις όσο και τις νέες απαιτήσεις που προκύπτουν από την ωρίμανση του προγράμματος και από την εμπειρία της πρακτικής εφαρμογής του. Ο Δικτυοκεντρικός Πόλεμος όπως φαίνεται και από τους παραπάνω ορισμούς, δεν θα πρέπει να περιορίζεται μόνο στο στενό τακτικό και επιχειρησιακό περιβάλλον. Η δυναμική του ΔΚΠ επεκτείνεται σε όλο το εύρος της άμυνας, ακόμα και πέρα από τις ένοπλες δυνάμεις. Ο ΔΚΠ παρέχει έγκαιρη πληροφόρηση και «ευαίσθητες» πληροφορίες (intelligence) από ένα ευρύ πεδίο πηγών προκειμένου να υποστηρίξει τη διαδικασία λήψεως αποφάσεων τόσο στο πολιτικό όσο και στο στρατιωτικό επίπεδο. Η ευρύτητα αυτή προϋποθέτει την αυξημένη διαλειτουργικότητα και συνεργασία μεταξύ υπηρεσιών, τμημάτων και κυβερνητικών οργανισμών, τόσο σε εθνικό όσο και διεθνές επίπεδο. Επιπλέον η ολοκλήρωση αισθητήρων, κέντρων λήψεως αποφάσεων και οπλικών συστημάτων, προσφέρει ευελιξία δίδοντας τη δυνατότητα στου διοικητές να επιτύχουν καλύτερο συγχρονισμό των προσπαθειών τους ενώ στο επίπεδο της λογιστικής υποστήριξης και της διοικητικής και υγειονομικής μέριμνας επιτυγχάνεται η ακριβής και έγκαιρη παροχή των απαιτούμενων υπηρεσιών. H θεώρηση του ΔΚΠ από τη σκοπιά της «Πληροφοριακής Υπεροχής» εστιάζει στην εξασφάλιση συνεχής ροής πληροφοριών μεταξύ αισθητήρα και πλατφόρμας / όπλου. Στην ροή αυτή παρεμβάλλονται κέντρα λήψεως αποφάσεων και επεξεργασίας των πληροφοριών εκμεταλλευόμενα τις 7

12 δυνατότητες και τα εργαλεία που τους παρέχει η τεχνολογία. Προκειμένου να επιτευχθεί η διασύνδεση των αισθητήρων, των πηγών άντλησης πληροφοριών, των όπλων και των κέντρων λήψεως αποφάσεων, είναι φανερό οτι απαιτείται κάτι παραπάνω από ένα απλό δίκτυο ηλεκτρονικών υπολογιστών. Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε «Δίκτυο δικτύων» ή αλλιώς «Σύστημα συστημάτων» (System of Systems SOS) o οποίος αποτελεί τον όρο που χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια στο Systems Engineering.. Εικόνα 1.2 Δομή ενός System of Systems Ένα τέτοιο SOS θα πρέπει να συνδυάζει τεχνολογία αισθητήρων για επιτήρηση, αναγνώριση και intelligence, ικανή ισχύ επεξεργασίας με χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών για υποστήριξη του C4I, τεχνολογία οπλικών συστημάτων ακριβείας («έξυπνων» όπλων), και διασύνδεση με συστήματα λογιστικής υποστήριξης. Στην ουσία το όλο θέμα έγκειται στην τελική «ολοκλήρωση» (integration) όλων των παραπάνω υποσυστημάτων και διαδικασιών έτσι ώστε να είναι δυνατή η συλλογή, η αξιολόγηση και η διανομή πληροφοριών που απαιτούνται για την υποστήριξη της λήψεως αποφάσεων και την επίτευξη άμεσης αντίδρασης. Το υπουργείο άμυνας (Department of 8

13 Defense DoD) των ΗΠΑ καθορίζει 6 ότι ένα SOS στα πλαίσια του ΔΚΠ (NCW) θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις ακόλουθες ανάγκες: Υποστήριξη σε εθνικό και σε διασυμμαχικό πλαίσιο σε ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων που εκτείνεται από επιχειρήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας και ειρηνευτικές αποστολές έως πολεμικές συγκρούσεις. Αποτελεσματικό ελιγμό και ευελιξία προκειμένου να είναι δυνατή η συγκέντρωση, συνεργασία και αναδιάταξη διεσπαρμένων δυνάμεων. Καίρια λογιστική υποστήριξη προκειμένου να επιτυγχάνεται ο έγκαιρος, απρόσκοπτος και συντομευμένος εφοδιασμός των δυνάμεων για την εκτέλεση των επιχειρήσεων και ειδικά αυτών που έχουν εκστρατευτικό (expeditionary) χαρακτήρα. Εμπλοκή ακριβείας στο πεδίο της μάχης εκμεταλλευόμενοι τα σύγχρονα όπλα, τις πληροφορίες πραγματικού χρόνου και την αντίληψη της καταστάσεως (situational awareness) των φιλίων και εχθρικών δυνάμεων. Παροχή προστασίας στις φίλιες δυνάμεις οι οποίες έχουν να αντιμετωπίσουν τόσο συμβατικές όσο και μη συμβατικές απειλές στο πεδίο της μάχης, στο γενικότερο περιβάλλον των επιχειρήσεων και στο πεδίο των πληροφοριακών υποδομών (πληροφοριακός και διαδικτυακός πόλεμος). 1.3 Συμπεράσματα Παρατηρούμε λοιπόν ότι οι ΗΠΑ, η Μ. Βρετανία και το ΝΑΤΟ κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση για την ανάπτυξη των προγραμμάτων ΔΚΠ. Επιπλέον η βελτίωση και εξέλιξη των εν λόγω προγραμμάτων έχει το πλεονέκτημα της ωρίμανσης και της δοκιμής σε πραγματικές επιχειρήσεις. Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις καλούνται να παρακολουθήσουν την εξέλιξη των προγραμμάτων αυτών και να επωφεληθούν από την εμπειρία και τα 6 Krygiel, Annette J. Behind the Wizard s curtain : an integration environment for a system of systems CCRP publication series σελ. 11 9

14 διδάγματα που προκύπτουν προκειμένου να επιλέξουν, να προσαρμόσουν και να αναπτύξουν τα δικά τους αντίστοιχα προγράμματα τόσο σε αμιγώς εθνικά πλαίσια όσο και στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. 10

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο Δικτυοκεντρικός Πόλεμος στην Πράξη 2.1 Εισαγωγή Έχοντας περιγράψει στο προηγούμενο κεφάλαιο τη θεωρητική προσέγγιση του ΔΚΠ από ΗΠΑ, Μ. Βρετανία και ΝΑΤΟ, έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς αυτή υλοποιείται με την απόκτηση και ολοκλήρωση συγκεκριμένων συστημάτων και πώς εφαρμόζεται σε πραγματικές επιχειρήσεις. Επιπλέον, προκειμένου να κατανοήσουμε τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η διοίκηση στα πλαίσια του ΔΚΠ, είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε τις δυνατότητες και την οργάνωση της τεχνολογικής διάστασης του ΔΚΠ. 2.2 Η ανάπτυξη και εφαρμογή της τεχνολογίας επικοινωνιών και οπλικών συστημάτων. «Σε μία περίπτωση όταν το 42 ο Commando βρέθηκε κάτω από τα πυρά του ιρακινού πυροβολικού, η θέση των πυροβόλων αρχικά εντοπίστηκε από τα RADAR εντοπισμού πυροβολικού «ARTHUR». Η πληροφορία αυτή μεταδόθηκε σε ένα ελικόπτερο εγκαίρου προειδοποιήσεως «SEA KING» του βρετανικού ναυτικού το οποίο με το RADAR του παρακολούθησε τη βιαστική αποχώρηση της πυροβολαρχίας από τη θέση βολής. Η θέση και η κίνηση των πυροβόλων διαβιβάστηκε από το ελικόπτερο σε ένα σταθμό ελέγχου UAV «PHOENIX» στο έδαφος, ο οποίος αναπροσάρμοσε κατάλληλα την αποστολή ενός UAV που βρισκόταν ήδη εν πτήση. Το UAV παρακολούθησε τα πυροβόλα μέχρι τη βάση τους κοντά στην Al Basrah και παρείχε στοιχεία στοχοποίησης στα συμμαχικά αεροσκάφη τα οποία επιτέθηκαν στην πυροβολαρχία» 7. Το παραπάνω παράδειγμα μπορεί να φαίνεται περισσότερο ως μια διακλαδική συνδυασμένη δράση και ανταλλαγή πληροφοριών σε τακτικό 7 Ministry of Defence NETWORC ENABLED CABABILITY JSP 777 Edn 1 σελ. 1 11

16 επίπεδο, όμως αν εξετάσουμε τις προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν τη συνεργασία αυτή, τότε είναι φανερό ότι εκτελέσθηκε άμεση ανάλυση και επεξεργασία πληροφοριών από τα κατάλληλα κέντρα λήψεως αποφάσεων προκειμένου να αξιολογηθούν οι παρεχόμενες πληροφορίες από τους αισθητήρες. Παράλληλα λειτούργησε αποτελεσματικά η σύνθεση και διατήρηση διακλαδικής ενιαίας εικόνας του θεάτρου επιχειρήσεων και εγκαταστάθηκε αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών μέσων και επιτελείων προκειμένου να πραγματοποιείται η αποδοτικότερη εκμετάλλευση των διατιθεμένων συστημάτων. Είναι φανερό ότι η διοίκηση λειτούργησε με την απαιτούμενη ευελιξία προκειμένου να διαθέσει και να αναδιατάξει επιτόπου τα κατάλληλα μέσα με σκοπό την εκμετάλλευση της ευκαιρίας που παρουσιάστηκε και την βέλτιστη αξιοποίηση μέσων στα πλάισια της οικονομίας δυνάμεων. Το παράδειγμα αυτό αναδεικνύει την αξία των μέσων και της τεχνολογίας στην υλοποίηση του ΔΚΠ και στην επίτευξη του τελικού σκοπού στο πεδίο της μάχης. Οι ένοπλες δυνάμεις της Μ.Βρετανίας έχουν προχωρήσει στην ανάπτυξη και εκμετάλλευση σύγχρονων συστημάτων στους τομείς της σύνθεσης εικόνας, intelligence, επιτήρησης και παρακολούθησης, στον τομέα των επικοινωνιών και στον τομέα της διαχείρησης πληροφοριών, προσανατολισμένων στους σκοπούς του NEC Σύνθεση εικόνας, επιτήρηση και στοχοποίηση Ένα από τα βασικότερα συστήματα στον τομέα Intelligence, Surveillance Target Acquisition and Reconnaissance (ISTAR), είναι το νέο αεροφερόμενο σύστημα «ASTOR» (Airborne Stand-off Radar) επί του αεροσκάφους «R1 SENTINEL». Ο πυρήνας του συστήματος αποτελείται από ένα Radar με δυνατότητες συνθετικής απεικόνισης και εντοπισμού κινούμενων στόχων στο έδαφος/επιφάνεια (Synthetic Aperture Radar / Ground Moving Target Indicator SAR/GMTI) το οποίο παρέχει εντοπισμό και αναγνώριση στόχων σε αποστάσεις μεγαλύτερες από 200 νμ. Ο εξοπλισμός εδάφους περιλαμβάνει δύο σταθερούς και έξι κινητούς σταθμούς οι οποίοι μεταφέρονται με αεροσκάφη «C-130 HERCULES». Οι σταθεροί σταθμοί ευρίσκονται σε κιβώτια «Containers» ενώ οι κινητοί ευρίσκονται σε κατάλληλα διαμορφωμένα οχήματα προκειμένου να αναπτύσσονται σε 12

17 τακτικό επίπεδο στην περιοχή επιχειρήσεων. Η στελέχωση των σταθμών περιλαμβάνει αναλυτές εικόνας, ειδικούς στις επικοινωνίες καθώς και τεχνικούς για την συντήρηση/ επισκευή των συστημάτων. Εικόνα 2.1 Σύγκριση εικόνας από δορυφόρο και εικόνας SAR από το ASTOR Η άμεση επεξεργασία των πληροφοριών σε intelligence πραγματοποιείται στο ίδιο το αεροσκάφος του ASTOR και οι επεξεργασμένες πληροφορίες μεταδίδονται στους σταθμούς εδάφους και στη συνέχεια στους διοικητές των στρατευμάτων στο πεδίο της μάχης μέσω του συστήματος FALCON το οποίο εξασφαλίζει τη συμβατότητα επικοινωνιών με τα συστήματα του στρατού. Με την ανωτέρω διασύνδεση ένας διοικητής στο πεδίο της μάχης μπορεί με τη χρήση του συστήματος BOWMAN, που αποτελεί και το βασικό επικοινωνιακό σύστημα του στρατού, να εξασφαλίσει Intelligence και τακτική / επιχειρησιακή εικόνα χωρίς να απαιτείται να χρησιμοποιήσει κάποιο ξεχωριστό ή πολύπλοκο σύστημα. H πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω BOWMAN μπορεί να γίνει είτε μέσω της απευθείας επικοινωνίας με τους σταθμούς εδάφους του ASTOR, είτε μέσω δορυφορικής σύνδεσης με το σύστημα Skynet 5 όταν οι πληροφορίες προέρχονται από το National Imagery Exploitation Centre στη Μ. Βρετανία. Η παραπάνω 13

18 μεθοδολογία εφαρμόσθηκε με επιτυχία στο Αφγανιστάν για υποστήριξη επιχειρήσεων σε επίπεδο ταξιαρχίας (3 Commando Brigade). Με τον τρόπο αυτό η Ταξιαρχία απέκτησε πρόσβαση σε μέσα και πληροφορίες ISTAR, γεγονός το οποίο απαιτεί άμεση ανταπόκριση της διοίκησης προκειμένου να είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί τα πλεονεκτήματα που της προσφέρονται από τις νέες αυτές δυνατότητες. Οι σταθμοί εδάφους του ASTOR στα πλαίσια του NEC διασυνδέονται με άλλα δίκτυα και συστήματα παροχής δεδομένων και εικόνας όπως UAV και δορυφόροι ή ακόμα και αεροσκάφη των ΗΠΑ όπως το Joint Surveillance and Target Attack Radar System (JSTARS). Επιπλέον, το ASTOR μπορεί να ανταλλάξει στοιχεία με τα αεροσκάφη SIGINT, NIMROD R1, κατευθύνοντάς τα και υποδεικνύοντας στόχους ενδιαφέροντος για τους οποίους απαιτείται η συλλογή στοιχείων Επικοινωνίες Στα πλαίσια της ανάπτυξης επικοινωνιακής υποδομής ικανής να υποστηρίξει τις απαιτήσεις του NEC, δίδεται ιδιαίτερη σημασία στις δορυφορικές επικοινωνίες. Σε αντίθεση με το υπάρχον δορυφορικό σύστημα SKYNET 4 το οποίο απλά εξασφάλιζε το απαιτούμενο bandwidth, το νέο σύστημα SKYNET 5 είναι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα το οποίο αποτελείται από το αμιγώς δορυφορικό κομμάτι, από κομβικούς σταθμούς στο εδάφους και στα πολεμικά πλοία, από τα απαιτούμενα συστήματα για τη δικτύωση όλων των σταθμών και από εργαλεία διαχείρισης του συνολικού συστήματος. Το SKYNET 5 χρησιμοποιείται για τη μεταφορά όλων των ειδών πληροφορίας τόσο σε τακτικό / επιχειρησιακό, όσο και σε στρατηγικό επίπεδο. Στην ουσία το SKYNET διακινεί τα πάντα, από επιχειρησιακές πληροφορίες έως intelligence και πληροφορίες λογιστικής υποστήριξης παρέχοντας επικοινωνίες πέραν του ορίζοντα προστατευμένες με anti-jam δυνατότητες προκειμένου να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη ροή τους. Η προοπτική του συστήματος είναι να ενοποιήσει τους ξεχωριστούς διαύλους μετάδοσης φωνής και δεδομένων σε ένα ολοκληρωμένο δίκτυο το οποίο θα είναι ικανό να λαμβάνει όλες τις πληροφορίες και να τις διανέμει στις 14

19 κατάλληλες διευθύνσεις. Το πρόγραμμα SKYNET 5 παρέχει λύσεις στις τακτικές επικοινωνίες του στρατού ιδιαίτερα σε περιοχές με έντονο ανάγλυφο όπως το Αφγανιστάν, στις επικοινωνίες του ναυτικού με την εγκατάσταση συστημάτων σε βασικές μονάδες κρούσης (Αεροπλανοφόρα, Αντιτορπιλικά / Φρεγάτες και Υ/Β) μέσω των οποίων είναι δυνατόν να εγκαθίστανται τοπικά δίκτυα με μονάδες που δεν διαθέτουν δορυφορικές επικοινωνίες και στις επικοινωνίες της αεροπορίας με την παροχή δορυφορικών επικοινωνιών σε αεροσκάφη και UAV. Μέσω του SKYNET μπορεί να διακινηθεί ένας τεράστιος όγκος δεδομένων που απαιτούνται για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων στο σύγχρονο πεδίο μάχης, όπως VIDEO, φωτογραφίες, ψηφιακοί χάρτες και διαταγές. Προκειμένου να εξυπηρετηθούν αυτές οι ανάγκες, απαιτείται ένα δίκτυο επικοινωνιών υψηλής χωρητικότητας για να παρέχει την κατάλληλη διασύνδεση. Το δίκτυο αυτό υλοποιείται με το σύστημα FALCON το οποίο εξασφαλίζει ταχύτητες 34 Mbps βασισμένο σε πρωτόκολλο Internet και παρέχει ασφάλεια για διακίνηση πληροφοριών διαβαθμίσεως έως και απορρήτου. Για τη μετάδοση φωνής χρησιμοποιείται τεχνολογία Voice Over IP (VOIP) παρέχοντας αξιόπιστη και αποτελεσματική δικτύωση. Το FALCON αποτελεί τη «ραχοκοκαλιά» ενός είδους Internet στο πεδίο της μάχης, περιλαμβάνει τηλεφωνικό εξοπλισμό και τερματικά FAX και σε συνδυασμό με τους μεταφερόμενους σταθμούς / κόμβους του, ουσιαστικά αποτελεί ένα Broadband and VOIP δίκτυο που μπορεί να αναπτυχθεί άμεσα στο πεδίο των επιχειρήσεων. Οι επικοινωνίες που εξυπηρετεί το FALCON διαχωρίζονται στις τοπικές σε ένα επιτελείο και στις ευρείας περιοχής μεταξύ διαφορετικών επιτελείων και κέντρων διοικήσεως. Τα δύο βασικά συστατικά στοιχεία του FALCON είναι το Local Area System (LAS) και το Wide Area System Provision (WASP). Το LAS παρέχει στα προωθημένα επιτελεία επικοινωνίες data, fax, VOIP και video με άλλα επιτελεία και υψηλότερα επίπεδα διοίκησης. Το WASP, οι κόμβοι του οποίου βρίσκονται σε κατάλληλα οχήματα, παρέχει επικοινωνίες και δικτύωση σε μεγαλύτερες αποστάσεις συνδεόμενο σε οποιοδήποτε διαθέσιμο κόμβο του FALCON. Η εξέλιξη του συστήματος προβλέπει την 15

20 εγκατάσταση εξοπλισμού σε αερομεταφερόμενες πλατφόρμες και σε οχήματα με σκοπό να παρέχει ένα σύστημα περιαγωγής (roaming) στο πεδίο των επιχειρήσεων προκειμένου να παρέχει πρόσβαση σε ανεπτυγμένους / προωθημένους χρήστες στην κεντρική πληροφοριακή υποδομή των ενόπλων δυνάμεων (Defence Information Infrastructure DII). Το δίκτυο αυτό μπορεί να εξυπηρετήσει και τις ανάγκες δικτύωσης ναυτικών δυνάμεων σε επιχειρήσεις σε παράκτια ύδατα. Το FALCON συνδέεται μέσω του SKYNET 5 με τα ανώτερα κλιμάκια διοίκησης πάνω από το επίπεδο Ταξιαρχίας και Μεραρχίας, όπως το μόνιμο διακλαδικό επιτελείο στο NORTHWOOD. Στο κατώτερο τακτικό επίπεδο το FALCON έχει σχεδιαστεί να διασυνδέεται με το BOWMAN το οποίο αποτελεί το βασικότερο τακτικό/επιχειρησιακό επικοινωνιακό σύστημα των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων. Το BOWMAN περιλαμβάνει την προμήθεια περίπου συσκευών επικοινωνιών μαζί με συστήματα υπολογιστών και αντίστοιχα δίκτυα μεταφοράς δεδομένων. Ο εξοπλισμός του BOWMAN θα εγκατασταθεί σε περίπου 100 πλατφόρμες του Ναυτικού, σε περισσότερα από 200 αεροσκάφη και οχήματα, ενώ πάνω από προσωπικό θα εκπαιδευτεί στη χρήση του. Το BOWMAN είναι μία οικογένεια συστημάτων επικοινωνιών που εκτείνεται από μικρούς ατομικούς ασυρμάτους έως μεγάλες εγκαταστάσεις μετάδοσης δεδομένων. Οι ψηφιακές συσκευές μετάδοσης δεδομένων του BOWMAN μπορούν να εξυπηρετήσουν την εγκατάσταση δικτύων με 100 έως 1500 συνδρομητές. Ένα πραγματικά επαναστατικό επίτευγμα, είναι η ικανότητα του συστήματος να παρέχει τακτική εικόνα στους διοικητές μέσω συσκευών GPS οι οποίες περιλαμβάνονται στους ασυρμάτους και μεταδίδουν τη θέση των φιλίων δυνάμεων. Το αυτόματο σύστημα θέσεως, ναυτιλίας και μετάδοσης (Automatic Location, Navigation and Reporting APLNR) εξασφαλίζει την ανταλλαγή στοιχείων θέσεως μέσω ψηφιακών δικτύων δημιουργώντας συνεχώς ανανεούμενη τακτική εικόνα που διανέμεται σε τερματικά που βρίσκονται σε οχήματα. Με το σύστημα αυτό επίσης παρέχεται η δυνατότητα παρακολούθησης της κίνησης εφοδιοπομπών και αν απαιτηθεί η αλλαγή του δρομολογίου τους ανάλογα με την τακτική κατάσταση. 16

21 Παράλληλα, ένα από τα πλεονεκτήματα που προσέδωσε το σύστημα στο Royal Navy και στους Royal Marines, είναι η δυνατότητα παρακολούθησης από τα πλοία της θέσης και της κίνησης των αποβατικών σκαφών και οχημάτων κατά τις αποβατικές / αμφίβιες επιχειρήσεις παρέχοντας έτσι μια καλή εικόνα για την εξέλιξη της επιχείρησης Διαχείριση Πληροφοριών Η απόκτηση συστημάτων υψηλής τεχνολογίας και οι πρωτόγνωρες δυνατότητες συλλογής και διακίνησης πληροφοριών που δημιουργήθηκαν είχαν ως αποτέλεσμα την ανάδειξη του προβλήματος της αποτελεσματικής διαχείρισης πληροφοριών. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αναπτύχθηκε το πρόγραμμα «DABINETT» το οποίο περιλαμβάνει την επεξεργασία, δρομολόγηση και διανομή πληροφοριών στα πλαίσια του NEC. Το DABINETT θα λειτουργήσει μέσα στην ήδη υπάρχουσα πληροφοριακή υποδομή που περιλαμβάνει το SKYNET 5 και δίκτυα IP λαμβάνοντας υπόψη τους ανάλογους περιορισμούς σε bandwidth και χωρητικότητα. Τα βασικά σημεία του συστήματος είναι τα ακόλουθα: Μεγιστοποίηση της ανταλλαγής πληροφοριών μέσω της αποφυγής των συστημάτων που δημιουργούν αποκλειστικούς διαύλους (stovepipes) μεταξύ ενός αισθητήρα συλλογής πληροφοριών και ενός χρήστη με αποτέλεσμα να αποκλείουν την πρόσβαση σε άλλους ενδιαφερόμενους. Καλύτερη εκμετάλλευση πόρων με την αποδοτικότερη αξιοποίηση των μέσων και την καλύτερη χρήση των πληροφοριών που συλλέγονται. Βελτιστοποίηση της ροής πληροφοριών με καθορισμό προτεραιοτήτων τόσο σε τακτικό όσο και σε στρατηγικό επίπεδο. Αποτελεσματική διανομή πληροφοριών έτσι ώστε σε κάθε περίπτωση να παρέχονται μόνο οι απαραίτητες και συναφείς πληροφορίες για την αποστολή / έργο ενός διοικητή ή ενός κέντρου λήψεως αποφάσεων και την στιγμή που αυτές είναι αναγκαίες. 17

22 Ουσιαστικό ρόλο στην επιτυχία του DABINETT διαδραματίζει η αποδοτική διαχείριση του bandwidth. Πληροφορίες οι οποίες απαιτούν μεγάλο bandwidth όπως μη συμπιεσμένο video σε πραγματικό χρόνο, περιορίζονται μόνο σε απαιτήσεις υψηλής σημασίας και προτεραιότητας όπως είναι η αναγνώριση και επίθεση σε ένα μη διευκρινισμένο στόχο. Εικόνα 2.2 Ενότητες συστημάτων στα πλαίσια του NEC Προκειμένου να επιτευχθεί η διαχείριση των πληροφοριών εφαρμόζεται η τοποθέτηση κατάλληλης ηλεκτρονικής «ετικέτας» σε κάθε πληροφορία με τη συνοπτική περιγραφή του περιεχομένου της πληροφορίας αυτής. Επομένως αναφερόμαστε σε πληροφορίες σχετικά με μία πληροφορία δηλαδή για «METADATA» όπως ονομάζεται στην διεθνή βιβλιογραφία. Οι ηλεκτρονικές ετικέτες απαιτούν πολύ μικρό bandwidth και περιέχουν στοιχεία σχετικά με το είδος, το χρόνο και την τοποθεσία της αντίστοιχης πληροφορίας την οποία στην συνέχεια μπορεί να αιτήσει ένας διοικητής εφόσον αυτή είναι συναφής με την αποστολή του. Οι ετικέτες METADATA μπορούν να περιέχουν επεξεργασμένα στοιχεία intelligence (ΙΜΙΝΤ SIGINT) καθώς και εκτίμηση για τη διάταξη των αντιπάλων δυνάμεων και των προθέσεών τους. Στην πράξη αυτό θα δώσει την δυνατότητα σε ένα διοικητή να επιλέγει ένα κατάλογο με διαθέσιμες πληροφορίες σχετικές με την αποστολή του από τα πρώτα στάδια σχεδίασης. Ο κίνδυνος που δημιουργείται είναι η απόκρυψη 18

23 και μη αξιοποίηση πληροφοριών ως συνέπεια πιθανής λανθασμένης σύνταξης ετικετών METADATA, γεγονός το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με την κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού που χειρίζεται το σύστημα, παράγοντα στον οποίο δίδουν ιδιαίτερη σημασία οι βρετανικές ένοπλες δυνάμεις. 2.3 Συμπεράσματα Η εφαρμογή της θεωρίας και των προγραμμάτων του ΔΚΠ καταλήγει σε συγκεκριμένα συστήματα τα οποία τελικά συνθέτουν τα απαραίτητα μέσα συλλογής, επεξεργασίας και διανομής πληροφοριών και δεδομένων. Τα συστήματα αυτά αποτελούν το «σώμα» του ΔΚΠ το οποίο η διοίκηση καλείται να ελέγξει και να εκμεταλλευτεί κατα τον πιο αποδοτικό τρόπο. Τις περισσότερες φορές παρά τη συγκροτημένη θεωρητική προσέγγιση του ΔΚΠ το τελικό και ίσως και κυριότερο ζήτημα είναι η υλοποίησή του στην πράξη και η επιλογή και ο συνδυασμός των κατάλληλων τεχνικών συστημάτων. Στην περίπτωση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων είναι ωφέλιμο να λαμβάνονται υπόψη η ανάπτυξη, οργάνωση και εκμετάλλευση των παραπάνω μέσων, αλλά δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός του προσανατολισμού τους σε συγκεκριμένες αποστολές οι οποίες δεν συμπίπτουν αναγκαστικά με τις ανάγκες των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Επομένως απαιτείται η κριτική αντιμετώπιση των συστημάτων του ΔΚΠ και η προσαρμογή τους στα ελληνικά μεγέθη και όχι η πιστή αντιγραφή των προγραμμάτων άλλων χωρών. 19