- PDF Free Download

Transcript

1 Αυτοκτονικόςασθενής: διάγνωση, κατανόηση, θεραπευτική παρέµβαση και πρόληψη της αυτοκτονίας. Μέρος 2º Ιανουαρίου 2008 ΙωάννηςΑ. Μαλογιάννης Ψυχίατρος -Ψυχοθεραπευτής

2 Εκτίµησηασθενούςµε αυτοκτονικήσυµπεριφορά

3 Εκτίµησηασθενούςµε αυτοκτονικήσυµπεριφορά Παρούσα κατάσταση και ιστορικό Θεραπευτική Σχέση Αµεσότητα Ερωτήσεων Λήψη λεπτοµερούς ιστορικού και πληροφοριών Λήψη πληροφοριών από: ασθενείς σηµαντικούςάλλους

4 Καθορισµόςπαραγόντωνπουαυξάνουνή ελαττώνουν κίνδυνο αυτοκτονίας Καθορισµόςθεραπευτικούπλάνου άµεση παρέµβαση ασφάλεια ασθενούς µακροχρόνια παρέµβαση πρόληψη

5 Μηύπαρξησυγκεκριµένουπαράγονταή συνδυασµού παραγόντων µε ειδική προβλεπτική ικανότητα

6 ΠΙΝΑΚΑΣ Εκτίµηση ασθενούς µε Αυτοκτονικότητα 1.Εκτίµηση αυτοκτονικότητας στην παρούσα φάση Παρουσία, ένταση και επιµονή αυτοκτονικού ιδεασµού Επιθυµία θανάτου Παρουσία σχεδίου Μέσα πραγµατοποίησης απόπειρας 2.Αναζήτηση Κλινικών Σηµείων Παρορµητικότητα Επιθετικότητα Απελπισία Άγχος Ψυχοκινητική ανησυχία Κατάθλιψη Ανηδονία Ψυχωσικά συµπτώµατα 3.Ιστορικό προηγούµενης απόπειρας αυτοκτονίας 4.Εκτίµηση-διερεύνηση ύπαρξης παραγόντων κινδύνου αυτοκτονίας

7 ΠαρούσαΚατάσταση

8 Κατ αρχήν Εκτίµηση αυτοκτονικότητας Ιδεασµός Σχέδιο ιαθεσιµότηταµέσων Θανατηφόροςδυνατότηταµέσων

9 Εκτίµησηαυτοκτονικούιδεασµού Άµεσηερώτηση, ηοποίαοδηγείσε: ανακούφιση λήψη πληροφοριών Επιπλέονερωτήσεις: Συχνήάρνησηεπικοινωνίαςτουιδεασµού Ευχές θανάτου? Σχέδια για το µέλλον? Πρόσφατες σκέψεις ή πράξεις αυτοτραυµατισµού Προσεκτική διερεύνηση Επικοινωνία µε σηµαντικούς άλλους?

10 Ερωτήσεις: Μεδεδοµέναταπροβλήµαταπου αντιµετωπίζετε και µου αναφέρετε, έχουν υπάρξει φορές που να σκεφτείτε «δεν είναι ζωή αυτή, δε θέλω να ζω»;/ Σκέφτεστεότιδεναξίζεικανείςναζει; Σκέφτεστετονθάνατο; Έχετεσκεφτείνακάνετεκακόστονεαυτό σας; Έχετεσκεφτείνααυτοκτονήσετε;

11 Ερωτήσεις: Τοσκέφτεστεκαιστηνπαρούσαφάση; Πότετοσκεφτήκατετελευταίαφορά; Πόσοσυχνάτοσκέφτεστε; Τισαςέχειπροκαλέσειαυτέςτιςσκέψεις; Πώςέχουνπροκύψειαυτέςοισκέψεις;

12 Ερωτήσεις: Πόσοκοντάέχετεφτάσειστηναπόπειρα; Προσπαθήσατενακάνετεκακόστονεαυτό σας; Προσπαθήσατενααυτοτραυµατιστείτε; Έχετετοτελευταίοδιάστηµαπροσπαθήσει νακάνετεκακόστονεαυτόσας, νατον τραυµατίσετε;

13 Αναζήτησησχεδίου-µέσων Μηύπαρξησχεδίου παρορµητικότητα Ύπαρξησχεδίου σοβαρότητα Χώρος, χρόνος, περιβάλλον Θανατηφόραµέσα, γνώσηαυτών Ύπαρξησηµειώµατος Επί µη ύπαρξης πλάνου: ιερεύνηση µελλοντικών συνθηκών και παραγόντων που θα οδηγούσαν σε αυτό. ιαθεσιµότητα µέσων

14 Ερωτήσεις : Έχετεσκεφτείµεποιοντρόποθαπραγµατοποιούσατε την απόπειρα; Τοέχετεσχεδιάσει; Έχετεκάνεικάποιεςπροετοιµασίες; Έχετεµιλήσεισεάλλουςγιααυτό; Πότεθατοπραγµατοποιούσατε; Σεποιοχώρο; Έχετεσχεδιάσειναείσαστεµόνος; Μεποιοτρόποέχετεσκεφτείνακάνετετηναπόπειρα; Γιατίσκέφτεστεναχρησιµοποιήσετεαυτόντοντρόπο για να πραγµατοποιήσετε την απόπειρα; Πώςσκέφτεστεναπροµηθευτείτεταµέσαγιατην πραγµατοποίηση της απόπειρας; Πόσοεύκολοείναιγιαεσάςναταβρείτε; Έχετεσκεφτείνααφήσετεκάποιοσηµείωµαήγράµµα σχετικά µε την πράξη σας;

15 Εκτίµησηπρόθεσηςθανάτου Επιθυµία θανάτου Κινητοποίηση και σχετικές συµπεριφορές Λεπτοµέρειες σχεδιασµού Γνώση θανατηφόρου δυνατότητας µέσου

16 Ερωτήσεις: Τισαςκάνειναθέλετενααυτοκτονήσετε; Τιθαπετύχετεµεαυτό; Τιπροσδοκάτεναγίνειµεαυτό; Θέλετεναδώσετετέλοςστηζωήσας; Μήπωςαυτόπροκύπτεισαµιαλύσηνα ξεφύγετε τα προβλήµατα, να φωνάξετε βοήθεια; Επιθυµείτενασταµατήσετεναζείτε, επιθυµείτε πραγµατικά να πεθάνετε;

17 Αναζήτησηκλινικών σηµείων & συµπτωµάτων

18 Επιθετικότητα Βίαιησυµπεριφορά Παρορµητικότητα Ανησυχία Άγχος Απελπισία Ανηδονία Αϋπνία Κρίσειςπανικού Άλλασυµπτώµατα (καταθλιπτικά, ψυχωσικά)

19 Άγχος Μετηµορφή Φόβου, ανησυχίας Κρίσεωνπανικού Ενίοτεµηεµφανές Σηµαντικόςκαιτροποποιήσιµοςπαράγων κινδύνου Φαρµακευτικήπαρέµβαση Ψυχοθεραπευτικήπαρέµβαση

20 Απελπισία Εξηγείγιατίκάποιοιασθενείςµεκατάθλιψη αυτοκτονούν και κάποιοι όχι Σταθερόµόνιµοχαρακτηριστικό (σχήµα) ανεξαρτήτως παρουσίας ή όχι κατάθλιψης

21 Ερωτήσεις: Πώςβλέπετετηνεξέλιξητωνπροβληµάτων σας; Τιλύσειςπιστεύετεότιµπορούννα υπάρξουν σε αυτές τις δυσκολίες που αντιµετωπίζετε; Πώςβλέπετεταπράγµαταστοµέλλον;

22 Συχνέςαπαντήσειςασθενώνµε σχήµααπελπισίας ενέχεινόηµαναζω, δενέχωναπεριµένω τίποτα. εναντέχωναζω, δεθαείµαιποτέ ευτυχισµένος. Νιώθωτόσοδυστυχισµένος, ηαυτοκτονία είναι ο µόνος δρόµος να ξεφύγω. Είµαιβάροςγιατηνοικογένειάµου, θαείναι καλύτερα χωρίς εµένα.

23 Ιστορικόπροηγούµενης απόπειραςαυτοκτονίας αυτοκτονίας

24 Οπιοαξιόπιστος προβλεπτικόςδείκτης Χρόνος, συχνότητα, σοβαρότητα ===> Αύξηση κινδύνου! Πρόθεσηθανάτου Σχεδιασµός Επικοινωνίαµεάλλους, παρουσίαάλλων Αποτελέσµατα -σοβαρότητασωµατικώνβλαβών Αλκοόλ, ουσίες Γνώσηθανατηφόρουδυνατότηταςµέσων Αντίδρασηµετάτηναπόπειρα Επιµονήαυτοκτονικούιδεασµού

25 Τοιστορικόπροηγούµενηςαπόπειραςαποτελεί τον πιο σηµαντικό προβλεπτικό δείκτη πραγµατοποίησης Αυτοκτονίας % τωνατόµωνµειστορικόπροηγούµενης απόπειρας, τελικάαυτοκτονούν. Οκίνδυνοςαυτοκτονίαςεπίυπάρξεωςιστορικού απόπειρας είναι διπλάσιος για τους άνδρες, σε σχέση µε τις γυναίκες.

26 Επίιστορικούαπόπειρας Ο κίνδυνος αυξάνεται όταν: Συννοσηρότητα Ψυχικήνόσος Σωµατικήνόσος Σοβαρότητα Κίνδυνοςµεγαλύτεροςγιαάνδρες

27 Εκτίµηση σοβαρότητας προηγούµενης απόπειρας αυτοκτονίας ιερεύνησητηςπρόθεσηςθανάτου Ύπαρξησχεδίουή Παρορµητικήαπόπειρα Αναζήτησηήόχιβοήθειας. Σοβαρότητασωµατικώνβλαβών Παρουσίαήόχιενεργούαυτοκτονικούιδεασµού

28 Εκτίµησηπαρ αραγόντωνπου αυξάνουντον τονκίνδυνο απόπειραςαυτοκτονίας αυτοκτονίας oμη ύπαρξη ενός ειδικού προβλεπτικού παράγοντα o Προσθετική δράση αλληλεπίδραση

29 Παράγοντεςπουαυξάνουντον κίνδυνοαπόπειραςαυτοκτονίας Ψυχιατρικόιστορικό Ιατρικόιστορικό Οικογενειακοίπαράγοντες Κοινωνικοί- ηµογραφικοίπαράγοντες

30 Ψυχιατρικόιστορικό ιστορικόι Σηµαντικόςπροβλεπτικόςδείκτηςαυτοκτονίας Παρουσίασευψηλάποσοστάσεανθρώπους που αυτοκτονούν Πολύµικρότερησυσχέτισηµεαπόπειρες αυτοκτονίας

31 Ψυχιατρικόιστορικό ιστορικόιι Ηιατρικήαντιµετώπιση, νοσηλείεςέπειτααπόπροηγούµενες απόπειρες (εκτίµηση σοβαρότητας) Πρόσφατηέξοδοςαπόνοσηλεία Σχιζοφρένεια ιαταραχές διάθεσης Οριακή διαταραχή προσωπικότητας Ιστορικόψυχικώννόσων Αλλαγέςθεραπευτικούπλαισίουκαισυχνότητα Επίτρέχουσαςθεραπείας Επαφή µε θεραπευτή (πληροφορίες, θεραπευτικό πλάνο) Εκτίµηση θεραπευτικής σχέσης Καλή θεραπευτική σχέση = προστατευτικός παράγων Μη αξιόπιστη θεραπευτική σχέση = αύξηση κινδύνου

32 Ψυχικήνόσος Κατάσταση Προηγούµενες απόπειρες Μείζων κατάθλιψη ιπολική διαταραχή Σχιζοφρένεια ιαταραχή πανικού ιαταραχές προσωπικότητας Αλκοολισµός Μεικτή χρήση ουσιών ιαταραχές πρόσληψης τροφής Αρ. µελετών % 27,5 14,6 15,5 10 7,2 5,1 4,2 14,7 14

33 ιαταραχέςδιάθεσης ιπολική διαταραχή Καταθλιπτικά επεισόδια Μικτά επεισόδια Μείζων καταθλιπτική διαταραχή Άγχος, κρίσειςπανικού, διαταραχές συγκέντρωσης, αϋπνία στα αρχικά στάδια Απελπισία στα όψιµα στάδια. Παρουσία ψυχωτικών συµπτωµάτων?

34 Συννοσηρότητα Αλκοόλ Χρήσηουσιών (ειδικά στους άνδρες)

35 Σχιζοφρένεια Αρχικά στάδια Έξοδος από το νοσοκοµείο Νεαρή ηλικία Μεταψυχωτική κατάθλιψη (κατάθλιψη εναισθησίας) Ιστορικό καλής λειτουργικότητας Πολλαπλές νοσηλείες Σχιζοσυναισθηµατική διαταραχή Παρουσία προτρεπτικών ακουστικών ψευδαισθήσεων

36 Συννοσηρότητα Αλκοόλ Κατάθλιψη

37 Αγχώδειςδιαταραχές Σχετικά υψηλά ποσοστά Συννοσηρότητα: κατάθλιψη αλκοόλ διαταραχής προσωπικότητας (ειδικά στη διαταραχή πανικού)

38 ιαταραχέςπρόσληψηςτροφής Συνυπάρχουσακατάθλιψη Ηίδιαησυµπεριφοράτηςδιαταραχήςµπορεί να θεωρηθεί ως αυτοκτονική

39 Αλκοολισµός Επικοινωνία πρόθεσης Απόπειρες αυτοκτονίας Αυτοκτονία σε όψιµα στάδια Συνεχής βαριά χρήση αλκοόλ Πολλαπλά κοινωνικοοικονοµικά και διαπροσωπικά προβλήµατα Συχνήπαρουσίαοικογενειακούιστορικούκατάθλιψης, αυτοκτονίας, αλκοολισµού

40 Συννοσηρότητα Κατάθλιψη (50 75% αυτώνπουαυτοκτονούν) Σοβαρήιατρικήπάθηση ιαταραχέςπροσωπικότητας Χρήσηάλλωνουσιών

41 Χρήσηουσιών Έφηβοικαινέοιενήλικες Συχνάαπώλειασηµαντικούπροσώπουσχετίζεται µε επικείµενη απόπειρα Συχνάιστορικόσωµατικής σεξουαλικής κακοποίησης

42 Συννοσηρότητα Κατάθλιψη Οριακήδιαταραχήπροσωπικότητας (κυρίως γυναίκες) Αντικοινωνικήδιαταραχήπροσωπικότητας (κυρίως άνδρες) ιαταραχήελλειµµατικήςπροσοχήςκαι υπερκινητικότητας

43 ιαταραχέςπροσωπικότητας Οριακή Αντικοινωνική Αποφευκτική Σχιζοειδής

44 ιαταραχέςπροσωπικότητας Ποσοστά Παρούσαωςδιάγνωσηστο 30% τωναυτοκτονιών! Παρούσαωςδιάγνωσηστο 40% τωναποπειρών! 40 90% ατόµωνµεδιαταραχήπροσωπικότητας πραγµατοποιούν απόπειρα αυτοκτονίας στη διάρκεια της ζωής τους

45 ιαταραχέςπροσωπικότητας Μεγάληαύξησηκινδύνουόταν: Ανεργία Συγκρούσεις Απώλεια Ενδείξεις παρορµητικής συµπεριφοράς Καταθλιπτικά συµπτώµατα Χρήση ουσιών Ηοριακήδιαταραχήπροσωπικότηταςκαιηαντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας φαίνεται να αποτελούν σηµαντικούς προβλεπτικούς δείκτες αυτοκτονικής συµπεριφοράς Συστατικό αυτοκτονικής διαδικασίας

46 Η αναζήτηση συννοσηρότητας αποτελεί σηµαντικό στοιχείο της εκτίµησης του ασθενούς µεαυτοκτονικήσυµπεριφορά. Ησυννοσηρότητααυξάνειτονκίνδυνο: Απόπειραςαυτοκτονίας Aυτοκτονίας

47 Ιατρικόιστορικό ιστορικό AIDS Νευρολογικέςπαθήσεις (πολλαπλήσκλήρυνση, τραύµαταεγκεφάλου σπονδυλικήςστήλης, επιληψία) Χρόνιες, επώδυνες, καταληκτικέςασθένειες Κακοήθειες

48 Κίνδυνοςαυτοκτονίας σεάτοµαµεσωµατικήνόσο Πάθηση AIDS Επιληψία Τραύµατα σπονδυλικής στήλης Εγκεφαλικά τραύµατα Καρκίνος Standardized Mortality Ratio (SMR) 6,6 5,1 3,8 3,5 1,8 SMR: παρατηρούµενη θνησιµότητα προς αναµενόµενη θνησιµότητα SMRγενικούπληθυσµού = 1

49 ΟικογενειακόΙστορικό Ψυχιατρικόιστορικό Αυτοκτονίες Απόπειρεςαυτοκτονίας Ψυχικέςνόσοι Οικογενειακόπεριβάλλον Παρούσακατάσταση υσλειτουργία (συγκρούσεις χωρισµός) Παιδικήηλικία Φυσικήήσεξουαλικήκακοποίηση Ενδοοικογενειακήβία Πρώιµηαπώλειαγονέα

50 ΚοινωνικοίΠαράγοντες Ανεργία Απώλειαεργασίας Εκπαιδευτικήαποτυχία Οικονοµικέςδυσκολίες Νοµικέςεµπλοκές Απώλεια-πένθος Οικογενειακά- ιαπροσωπικάπροβλήµατα Μοναχικήδιαβίωση Κοινωνικήαποµόνωση Προσωπική αίσθηση αποτυχίας, απώλειας,απόρριψης απόρριψης, εξευτελισµού.

51 Ανεργία Κίνδυνος x 2-4 Ηλικία <45 Σύντοµα µετά την απώλεια εργασίας Ανεργία ==> επακόλουθες συνέπειες: προβλήµαταγάµου οικονοµικάπροβλήµατα Συνυπάρχουσεςψυχιατρικέςδιαγνώσειςοιοποίες µπορεί να οδηγούν σε ανεργία

52 Υποστηρικτικάσυστήµατα Οικογένεια Φίλοι Άλλεςκοινωνικέςοµάδες Πώς αντιλαµβάνεται ο ασθενής τα συστήµατα αυτά Λόγοι ζωής

53 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Άγαµοι (2πλάσιαποσοστά) ιαζευγµένοι Απώλειασυζύγου (Νεαράζευγάρια) Οικογενειακό περιβάλλον: αποµόνωσης Υπευθυνότητα προς τους άλλους Παροχή βοήθειας σε απόπειρα

54 ηµογραφικοίπαράγοντες παράγοντεςι ΗΛΙΚΙΑ ετών: Αύξησηποσοστών (~ 13 / 100,000) Απόπειρες / αυτοκτονίες = 200 / 1 Χρήση αλκοόλ, ουσιών >65 ετών: Αύξησηποσοστών (~ 20 / 100,000) Απόπειρες / αυτοκτονίες = 4 / 1 (αποµόνωση, φυσικήκαταπόνηση, σωµατικήνόσος, επιθυµία θανάτου)

55 ηµογραφικοίπαράγοντες παράγοντεςιι ΦΥΛΟ Άνδρεςαυτοκτονούντρειςφορέςσυχνότερα. Γυναίκεςαποπειρώνταιτέσσεριςφορές συχνότερα. εγκυµοσύνη = προφυλακτικός παράγοντας επιλόχειακατάθλιψη = 5% απόπειρες

56 Ψυχολογικοίπαράγοντες ευαλωτότητας Γνωσιακάλάθη (Επιλεκτικήαφαίρεση, Υπεργενίκευση, ιχοτοµική σκέψη/άσπρο-µαύρο) ύσκαµπτησκέψη υσκολίαστηνεπίλυσηπροβληµάτων Απελπισία Παρορµητικότητα Επιθετικότητα Τελειοθηρία Εσωστρέφεια Εµπλοκήσεεπικίνδυνεςσυµπεριφορές Αντοχήστο stress Ανοχήστηµαταίωση

57 Ian Curtis Joy Division

58 ΘεραπευτικήΠαρέµβαση

59 ΒΑΣΙΚΑΣΗΜΕΙΑΜΙΑΣΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Θεραπευτικήσχέση Άµεσοιχειρισµοί-Ενεργητικόςρόλοςθεραπευτή Εκτίµησηαυτοκτονικούκινδύνου Ψυχοπαθολογικήεκτίµησηασθενούς Ψυχιατρικόιστορικό Κοινωνικόκαιατοµικόιστορικό (αποκάλυψηπαραγόντων που σχετίζονται µε την αυτοκτονική συµπεριφορά πένθος, απώλεια,προσωπικήµαταίωση, αποτυχία-αλλά και παραγόντων που µπορούν να βοηθήσουν υποστηρικτικά τον ασθενή) Νοσηλεία Εξωνοσοκοειακήαντιµετώπιση (ενηµέρωσηοικείων, 24ωρη παρακολούθηση) Γνωσιακοίθεραπευτικοίχειρισµοί

60 Θεραπευτικήσχέση Κατανόηση Εµπιστοσύνη Σεβασµός Συνεργασία Ανάληψηευθύνης, φροντίδαςτουασθενούςκαιόχι όληςτουτηςζωής Αυτογνωσίαθεραπευτή Φόβος Θυµός Απογοήτευση Υπερεµπλοκή

61 Θεραπευτικήσχέση Μερικάσχόλια Ασθενείςµειστορικόπαραµέλησης, κακοποίησης Αίσθησηεαυτού: µηαγαπητοί, απορριπτέοι Θεραπευτικήσχέσηκαιαποδοχή: ηπιοβέβαιη και αποτελεσµατική παρέµβαση

62 Προτάσειςγιατονθεραπευτή Οασθενήςκάνειτοκαλύτεροπουµπορεί Αυτόπουβιώνειτουείναιανυπόφορο Ίσωςδεφταίειγιαόλαταπροβλήµατάτου, αλλά πρέπει να τα αντιµετωπίσει όλα Έχειτοδικαίωµαναεπιθυµείνααποδράσει

63 Βήµατασυνάντησης Ασθενής 1. Εκθέτει πόσο υποφέρει 4. Αναγνωρίζει και διορθώνει την κατά προσέγγιση περιγραφή 6. Ο ασθενής συµφωνεί ή διαφωνεί 7. Αναρωτιέται τι θα κάνει ο θεραπευτής Θεραπευτής 2. Τοδέχεται 3. Στέλνει πίσω στον ασθενή µια κατά προσέγγιση περιγραφή των συναισθηµάτων και των δυσχερειών του 5. Σηµειώνει τα δυνατά σηµεία του ασθενούς και τα δηλώνει ως τέτοια 8. Απαριθµεί καθήκοντα και στόχους 9. έχεται ή αµφιβάλλει

64 Κατανόηση από πλευράς θεραπευτή του δικαιώµατος του ασθενούς να σκέφτεται έτσι. Ανακούφιση ασθενούς υνατότητα παρέµβασης

65 Θεραπευτικήσχέση Ένασύντοµοιστορικό 1. Καταθλιπτική ασθενής αρνιόταν αυτοκτονικότητα λόγω φόβουνοσηλείας. 2. Ο θεραπευτής είχε νωρίτερα εκµαιεύσει αυτόν το φόβο. 3. Ο θεραπευτής υποπτευόταν επιθυµία της να διατηρήσει την επιλογή αυτοκτονίας ως απόδραση από τις αφόρητες απώλειες. 4. Ο θεραπευτής ανασκόπησε τις απώλειες, τις επιδράσεις τους, τις δυσκολίες που είχε βιώσει η ασθενής. 5. Η ασθενής ένιωσε την κατανόηση του θεραπευτή µε αποτέλεσµα σηµαντική ανακούφιση. 6. Αργότεραηίδιαανέφερετηνοσηλείαωςπιθανήλύση, αν δε διαρκούσε η ανακούφιση.

66 Επιθυµία θανάτου Επιθυµία ζωής Προσπάθεια απόφασης Θεραπευτική Παρέµβαση Ψηφοφορία ΖΩΗ

67 ΑΜΕΣΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ Η ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΚΕΡ ΗΘΕΙ ΧΡΟΝΟΣ Οασθενήςδενέχειλάβειτηναπόφαση Προσπάθειαενεργητικήςεµπλοκήςτουστη θεραπεία Κινητοποίησητουενδιαφέροντόςτου Αναβολήκάθεαυτοκαταστροφικής προσπάθειας του ασθενούς µέχρι την επόµενη φορά Συµβόλαιο

68 ΣΥΝΗΘΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑΛΑΘΗ Ανρωτήσωτονασθενήγιατηνπρόθεσήτου να αυτοκτονήσει «θα του βάλω την ιδέα» Ηανακούφισητουασθενούςότανµοιράζεται την αυτοκτονική του πρόθεση δεν σηµαίνει ότι ο κίνδυνος πέρασε Μηαξιολόγησησυµπεριφορών «καµουφλαρισµένης»αυτοκτονικήςπρόθεσης

69 ΚΡΙΣΙΜΕΣΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Νοσηλεία Μεγάλος κίνδυνος αυτοκτονίας Σοβαρή κλινική εικόνα Απουσία υποστηρικτικού πλαισίου Επί ανάγκης εκούσια νοσηλεία Παρακολούθησησεεξωτερικήβάση ιασφάλιση 24ωρης παρακολούθησης ασθενούς Ενηµέρωση περιβάλλοντος/συγγενών Σύντοµο/ΑΜΕΣΟ επόµενο ραντεβού

70 Παρακολούθησησεεξωτερικήβάση Σταθερόυποστηρικτικόπεριβάλλον Ασθενήςσυνεργάσιµος, ακολουθείτοθεραπευτικό συµβόλαιο Ήδησεθεραπεία Χαµηλόςκίνδυνοςαυτοκτονικότητας Συνήθωςµετάαπόσυγκεκριµέναγεγονότα

71 ύοβασικάσυστατικά θεραπευτικήςπαρέµβασης Ψυχιατρικήεκτίµηση φαρµακευτικήαγωγή Ψυχοθεραπευτικήπαρέµβαση Άµεση Μακροχρόνια

72 ΓΝΩΣΙΑΚΟΙΧΕΙΡΙΣΜΟΙ

73 Σχηµατικόςοδηγόςγνωσιακών παρεµβάσεωνστηναυτοκτονικότητα Μήνες Χρόνος Άµεσα (ώρες, πρώτες µέρες) Πρώτες µέρες Πρώτες εβδοµάδες Στόχος Επιβίωση Αντιµετώπιση κρίσης Αναδόµηση γνωσιών Σχήµατα Τεχνικές Στενήπαρακολούθηση, Αποµάκρυνσηµέσων, Λόγοιζωής, Συµβόλαιο Επίλυση προβληµάτων Γνωσιακές τεχνικές Γνωσιακή θεραπεία σχηµάτων

74 ΕΛΛΕΙΨΗΕΛΠΙ ΑΣ Συζήτησηστηνπρώτηκιόλαςσυνέντευξητην αίσθηση µαταιότητας και µη ύπαρξης ελπίδας του ασθενούς ιερεύνησηλόγωνναµείνειστηζωή Εισαγωγήγνωσιακήςασυµφωνίας

75 ΑµεσότηταΠαρέµβασης Έλλειψηχρονικών χρονικώνπεριθωρίων

76 ΙΕΡΕΥΝΗΣΗΤΩΝΛΟΓΩΝΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙΣΤΗΖΩΗ υσκολία του ασθενούς να κινηθεί χρονικά Λόγοι που τον κρατούσαν ζωντανό στο παρελθόν ιερεύνηση ποιοι από αυτούς ισχύουν στο παρόν Ποιοι µπορούν να ισχύσουν στο µέλλον Επισήµανση της τάσης του ασθενούς να υποτιµά τους θετικούς παράγοντες αλλά και προσπάθεια παρά το άµεσο της παρέµβασης να µην εκληφθεί η θεραπευτική παρέµβαση ως προσπάθεια επιβολής των απόψεων του θεραπευτή

77 ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΑΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΓΝΩΣΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΕΩΝ Οασθενήςείναιεγκλωβισµένοςστιςσκέψεις του που θεωρεί λογικές Οθεραπευτήςκαταγράφειπροσεκτικάαυτέςτις πεποιθήσεις Θέτειερωτήσειςπουεπισηµαίνουντις ασυνέπειες του λογικού συστήµατος του ασθενούς

78 Παράδειγµα: Νεαρή γυναίκα που αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει έπειτααπότονχωρισµό µετονσύζυγότηςµετονοποίοαντιµετώπιζε πολλαπλά προβλήµατα και εκφράζει ακόµα αυτοκτονικό ιδεασµό. Θ: Γιατί επιθυµείς να αυτοκτονήσεις; Α:Ηζωήµουχωρίςαυτόνδενυπάρχει. ενµπορώναζήσωχωρίς αυτόν, ούτεκαινασώσωτογάµοµου. Θ:Αλλάπωςήτανηζωήσουµαζίτου; Α: Είναι αλήθεια πολύ δύσκολη. εν ήταν καθόλου πιστός, έπινε πολύ, µετά έκανα µέρες να τον δω σπίτι Θ:Η ζωή σου λοιπόν ήταν πολύ δύσκολη; Μπορείς να σκεφτείς τη ζωήσουκαλήµαζίτου; Α:Νοµίζω ποτέ δεν ήταν καλά, ήµουν και είµαι τόσο δυστυχισµένη Θ:Και τότε γιατί τον θεωρείς τόσο σηµαντικό για να ζήσεις; Α:Γιατί χωρίς αυτόν δεν είµαι τίποτα. ΘΜπορείς να θυµηθείς τον εαυτό σου πριν τον γνωρίσεις; Ένιωθες καιτότεπωςδενείσαιτίποτα; Α:Όχι δεν ένιωθα έτσι, είναι αλήθεια

79 ΕΠΙΛΥΣΗΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Συχνάοιαυτοκτονικοίασθενείςαντιµετωπίζουν ρεαλιστικά προβλήµατα Συχνότεραέχουνπεριγραφείπροβλήµατα σχετιζόµενα µε απόδοση ή απώλεια εργασίας σε άνδρες και προβλήµατα που αφορούν σχέσεις σε γυναίκες. Ηεφαρµογήτεχνικώνεπίλυσηςπροβληµάτων µπορεί να φανούν χρήσιµες Καθορισµός προβλήµατος Αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων

80 Παράδειγµα: Καταθλιπτικός ασθενής που επιθυµεί να αυτοκτονήσει επειδή έχασε την εργασία του και θεωρεί ότι είναι βάρος στη οικογένειά του Παρέµβαση: Ο θεραπευτής ερωτά τον ασθενή για τις συνέπειες της πράξης του αυτής στα παιδιά του. Τουζητάειέναπαιχνίδιρόλωνόπουτουδίνειτορόλοενόςαπό τα παιδιά του ασθενούς, ο οποίος υποτίθεται ότι αυτοκτόνησε και ο θεραπευτής ρωτάει το παιδί για τα συναισθήµατά του Προσπάθεια ανάδειξης της διαστρεβλωµένης γνωσίας ότι ο θάνατός του θα ελαφρύνει την οικογένεια. Στη συνέχεια εργάζεται µε την τεχνική επίλυσης του προβλήµατος, αναζητώντας µε τον ασθενή πιθανές λύσεις για το υπαρκτόπρόβληµατηςαπώλειαςτηςεργασίαςτου.

81 Μερικά σχόλια για την αντιµετώπιση της αυτοκτονικότητας ασθενών µε οριακή διαταραχή προσωπικότητας Ι Επικέντρωσηόχιστονκίνδυνοολοκλήρωσηςτηςαυτοκτονίας, αλλά στις ρίζες των αυτοκτονικών ιδεών και πράξεων Προθυµίααπόπλευράςθεραπευτήανάληψηςτουκινδύνου ότι δεν µπορούν να προληφθούν όλες οι αυτοκτονίες Οιασθενείςεπιζητούνσυχνά (εναγωνίως) βοήθεια Συχνάζητούννοσηλεία Ηνοσηλείαδεφαίνεταιναωφελεί Κέντραηµέρας Εντατικήπαρακολούθησηστηνκοινότητα

82 Μερικά σχόλια για την αντιµετώπιση της αυτοκτονικότητας ασθενών µε οριακή διαταραχή προσωπικότητας ΙΙ Αυτοκτονικότηταµέσοαπόδρασηςαπότον ψυχικό πόνο ==> επίλυση προβληµάτων Αυτοκτονικότηταωςαποτέλεσµααισθήµατοςµη κατανόησης ==> empathy θεραπευτικήσχέση Αυτοκτονικότηταωςτρόποςεδραίωσηςελέγχου ==> αποδοχή και µελλοντικά µεταγνωσιακή αποστασιοποίηση και εύρεση εναλλακτικών σκέψεων και τρόπων

83