5Αειφορία - Κοινωνία - Προσκοπισμός

Transcript

1

2 Περιεχόμενα 5Αειφορία - Κοινωνία - Προσκοπισμός Αρχές και σκεπτικό για την καθιέρωση του θεσμού του «Αειφόρου Προσκοπικού Συστήματος» 6 Αειφόρο Προσκοπικό Σύστημα Προς ένα τρόπο λειτουργίας των Προσκοπικών Συστημάτων φιλικότερο προς το περιβάλλον 8 Κριτήρια αξιολόγησης Αειφόρου Προσκοπικού Συστήματος 10 Κριτήρια αξιολόγησης Αειφόρου Αγέλης Λυκοπούλων 12 Κριτήρια αξιολόγησης Αειφόρου Ομάδας Προσκόπων 14 Κριτήρια αξιολόγησης Πράσινης Ενωμοτίας Προσκόπων 16 Κριτήρια αξιολόγησης Αειφόρου Κοινότητας Ανιχνευτών 17 Κριτήρια αξιολόγησης Αειφόρου Προσκοπικού Δικτύου 18 Παράρτημα I Σύμφωνο Αειφόρου Διαχείρισης Προσκοπικού Συστήματος 20 Παράρτημα ΙΙ Έντυπα συμπλήρωσης κριτηρίων εισροών/ εκροών κ.ά. στοιχείων 27 Παράρτημα ΙII Οδηγίες για την κατάρτιση σχεδίου δράσης και για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής διαχείρισης 31 Παράρτημα ΙV Αρχές ελαχιστοποίησης απορριμμάτων 33 Παράρτημα V Κώδικας οικο-συμπεριφοράς στις δράσεις υπαίθρου

3 η Ομάδα μας (αλφαβητικά) Κωνσταντίνος Ζούμας Βίκτωρας Kουλουμπής Ιωάννης Κουρής Στέλλα Μπουλά Κατερίνα Ντατσοπούλου Χριστίνα Παπαγεωργίου Θεμιστοκλής Σμπαρούνης Ασημάκης Ταλαμαγκας Κώστας Τάτσης Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τους κυρίους Θ. Σμπαρούνη και Β. Κουλουμπή για τη βοήθειά τους στην επιστημονική τεκμηρίωση της έκδοσης. Φωτογραφίες Shutterstock και αρχείο Σ.Ε.Π. Αγαπητοί μου Πρόσκοποι, «Ο Πρόσκοπος αγαπά τη φύση και προστατεύει το περιβάλλον», αναφέρει το έκτο άρθρο του Νόμου που όλοι υποσχεθήκαμε να τηρούμε. Πώς όμως αυτή η δέσμευση γίνεται πράξη με την Ενωμοτία μας στο βουνό; Με την Αγέλη στα παιχνίδια και τις εκδρομές; Με την Κοινότητα στις Ανιχνεύσεις Φύσης και με το Προσκοπικό Δίκτυο στις κοινωνικές παρεμβάσεις; Πώς αυτή η δέσμευση γίνεται καθημερινότητα, γίνεται τρόπος ζωής, συνήθεια, δίνοντας έτσι το παράδειγμα και σε ολόκληρη την κοινωνία; Η Εφορεία Περιβάλλοντος της Γ.Ε. μας προ(σ)καλεί στην... «εφαρμογή στη πράξη». Μετατρέπουμε τα Συστήματά μας σε μονάδες αειφορίας! Εύκολο; Καμία προσπάθεια όταν ξεκινά δεν είναι εύκολη. Με το πρόγραμμα αυτό, καλούμαστε κάθε μέρα, κάθε μήνα, κάθε χρονιά να δείχνουμε με έργα και δράσεις από το πιο μικρό Λυκόπουλο και Πρόσκοπο, μέχρι την Κεντρική Διοίκηση του Σ.Ε.Π. την προσήλωσή μας στο στόχο. «Ο Πρόσκοπος αγαπά τη φύση και προστατεύει το περιβάλλον». Θα τα καταφέρουμε; Αξίζει... Θοδωρής Ν. Κεφαλάς Γενικός Έφορος Σ.Ε.Π. 3

4

5 Αειφορία - Κοινωνία - Προσκοπισμός Αρχές και σκεπτικό για την καθιέρωση του θεσμού του «Αειφόρου Προσκοπικού Συστήματος» Σήμερα είναι ζητούμενο να επανέρθει η ισορροπία μεταξύ της ανάπτυξης του ανθρώπου και της διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος Η έννοια της αειφορίας αποτελεί μια κατευθυντήρια αρχή που πρέπει να διέπει την οργάνωση και λειτουργία των ανθρώπινων κοινωνιών, ιδιαιτέρως από τη στιγμή που ο άνθρωπος συνειδητοποιεί ότι οι πόροι του πλανήτη μας είναι περιορισμένοι. Ως όρος, η αειφόρος διαχείριση ξεκίνησε από τον τομέα της Δασολογίας όπου ο στόχος ήταν η ξύλευση να γίνεται κατά τέτοιον τρόπο και με τέτοιο ρυθμό, ώστε τα ξύλα που κόβονται σε μια δεδομένη περιοχή να αναπληρώνονται από τη φυσική αναγέννηση του δάσους μέχρι την επόμενη υλοτόμηση. Βέβαια, κατά την πορεία ανάπτυξης του ανθρώπινου είδους στον πλανήτη και για το χρονικό εκείνο διάστημα που οι μηχανισμοί της φύσης κυριαρχούσαν πάνω στις ανθρώπινες κοινωνίες, ρυθμιστικοί μηχανισμοί (ομοιοστατικού χαρακτήρα) και τα όρια που έθεταν η διαθεσιμότητα των ζωτικών φυσικών πόρων σε συνδυασμό με τις περιβαλλοντικές συνθήκες (νερό, τροφή, κλίμα), συνήθως δεν επέτρεπαν στο ανθρώπινο είδος να θέσει σε κίνδυνο την ίδια του την επιβίωση λόγω της υπερεντατικής εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων του πλανήτη. Θα μπορούσαμε δηλαδή να πούμε ότι, εκ των πραγμάτων, τα πρότυπα ανάπτυξης του ανθρώπου συμβάδιζαν με τις αρχές της αειφορίας τουλάχιστον μέχρι την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης. Δεν λείπουν όμως και παραδείγματα υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, ήδη από το μεσαίωνα, όπως η αποψίλωση πολλών δασών στη Βρετανία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα λοιπόν, είναι ζητούμενο να επανέρθει η ισορροπία μεταξύ της ανάπτυξης του ανθρώπου και της διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος μέσω του οποίου και μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι ανθρώπινες δραστηριότητες κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί και ο άνθρωπος να αναπτύσσεται και τα οικοσυστήματα να διατηρούν αναλλοίωτες τις λειτουργίες τους (φωτοσύνθεση, ροή ενέργειας, τροφικά πλέγματα, βιο-γεωχημικοί κύκλοι, εξελικτικές διεργασίες κ.ά.). Με άλλα λόγια, το ζητούμενο είναι η αειφόρος ανάπτυξη της κοινωνίας. Αυτή περιγράφεται με ποιητικό τρόπο στην Έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη το 1987 (γνωστή και ως έκθεση Brundtland) ως «η ανάπτυξη, η οποία καλύπτει τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες» (World Commission on Environment and Development (1987). Our Common Future. Oxford: Oxford University Press. p. 43. ISBN X). Η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης εκτός από την περιβαλλοντική διάσταση περιλαμβάνει και την οικονομική αλλά και την κοινωνική διάσταση. Με απλά λόγια, για να έχει νόημα η προστασία του περιβάλλοντος, θα πρέπει και τα αγαθά της ανάπτυξης να μοιράζονται με δίκαιο τρόπο στις κοινωνίες που τα παράγουν αλλά και οι κοινωνίες να λειτουργούν στο πλαίσιο της ισότητας, της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Στο πλαίσιο αυτό, η διαμόρφωση κάποιων συστημάτων αξιών και συμβατών με αυτά τρόπων ζωής θεωρείται ζωτικής σημασίας για τη βιωσιμότητα τόσο των ανθρώπινων κοινωνιών όσο και του πλανήτη. Όσον αφορά στην Προσκοπική Κίνηση ο ρόλος που μπορεί να παίξει στη διαμόρφωση των παραπάνω προτύπων είναι κεφαλαιώδης, μια και ο Προσκοπισμός έχει ένα διττό χαρακτήρα: Είναι ένας μη τυπικός μεν αλλά πολύ σημαντικός (λόγω του βιωματικού του χαρακτήρα) φορέας εκπαίδευσης που οδηγεί στην πολύπλευρη προσωπική ανάπτυξη των μελών του. Αποτελεί ο ίδιος έναν τρόπο ζωής, ο οποίος από τη φύση του έχει ενσωματωμένες κάποιες από τις βασικές αρχές της αειφορίας (όπως είπε και ο Ιδρυτής "Try to leave this world a little better than you found it", Baden Powel). Η καθιέρωση του θεσμού του «Αειφόρου Προσκοπικού Συστήματος» μπορεί να συνεισφέρει τα μέγιστα στην καλλιέργεια όχι μόνο οικολογικής συνείδησης, που λίγο-πολύ γίνεται σε μεγάλο βαθμό και σήμερα, αλλά να την πάει ένα σκαλί παραπάνω. στη διαμόρφωση ενός τρόπου ζωής που συνεισφέρει στη διατήρηση της ισορροπίας, διατηρισιμότητας, και ποικιλότητας της ζωής στον πλανήτη. από τον άνθρωπο και τις κοινωνίες του έως τα οικοσυστήματα και τη βιόσφαιρα. Για την υλοποίηση του θεσμού του «Αειφόρου Προσκοπικού Συστήματος» η Εφορεία Περιβάλλοντος Γ.Ε. διαμόρφωσε μια σειρά κριτηρίων τα οποία μπορούν να ακολουθηθούν από τα Συστήματα που επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτό το σύστημα αξιολόγησης και να λάβουν τη σχετική αναγνώριση από τη Γενική Εφορεία. 5

6 Αειφόρο Προσκοπικό Σύστημα Προς ένα τρόπο λειτουργίας των Προσκοπικών Συστημάτων φιλικότερο προς το περιβάλλον Το πρόγραμμα αξιολόγησης της λειτουργίας του Προσκοπικού Συστήματος ως αειφορικής υπό τον τίτλο «Αειφόρο Προσκοπικό Σύστημα», είναι ετήσιο και κατά την πρώτη περίοδο εφαρμογής του θα έχει πιλοτικό χαρακτήρα. Σκοπός Η δημιουργία ζωντανών προτύπων μικροκοινωνιών (Προσκοπικών Συστημάτων), οι οποίες θα μπολιάσουν τις τοπικές κοινωνίες με υγιή και πολυδύναμα «κύτταρα» προς την κατεύθυνση της συγκρότησης μια κοινωνίας οικολογικά συνειδητοποιημένης, η οποία θα διαχειρίζεται το περιβάλλον με τρὀπο αειφορικό (για το περιβάλλον) και βιώσιμο (για τον άνθρωπο). Στόχοι Η αναζήτηση - απόκτηση γνώσεων σχετικά με τη δομή και τη λειτουργία των οικοσυστημάτων, την αξία τους και τη σημασία της διαφύλαξής τους για τον άνθρωπο. Η ευαισθητοποίηση σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Η συνειδητοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις επιλογές και τον τρόπο ζωής των Προσκόπων και των οικογενειών τους. Η έρευνα για τη χρήση των φυσικών πόρων αλλά και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του Προσκοπικού Συστήματος. Η ενεργός προσπάθεια για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος του Προσκοπικού Συστήματος (από τη λειτουργία και τις δράσεις του). Η έμπρακτη αποδοχή (από τα μέλη του Σ.Ε.Π.) οικολογικών προτάσεων που στοχεύουν στην αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων (υδάτινων, ενεργειακών, πρώτων υλών) αλλά και στη μείωση των αρνητικών συνεπειών των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο περιβάλλον (ρύπανση, οχλήσεις, κατακερματισμός οικοσυστημάτων, υποβάθμιση και καταστροφή οικοσυστημάτων). Η δημιουργία και ενίσχυση τόπων πρασίνου μέσα στις πόλεις/οικισμούς. Η διαφύλαξη περιαστικών ή άλλων κοντινών προς τα Προσκοπικά Συστήματα δασών. Η διάχυση στην τοπική κοινωνία των μηνυμάτων και κυρίως των παραδειγμάτων της ενεργητικής και δυναμικής προστασίας του περιβάλλοντος. Κριτήρια Τα κριτήρια που έχουν επιλεγεί σχετίζονται με τους ακόλουθους τομείς: δράσεις υπαίθρου, δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού, ελαχιστοποίηση απορριμμάτων, προσωπική ανάπτυξη, ενίσχυση των γνώσεων και της ευαισθητοποίησης σε θέματα περιβάλλοντος, ενίσχυση του πρασίνου μέσα και έξω από τις εστίες. Θα πρέπει πέρα από την ανακύκλωση, να αξιολογούμε ως υψηλότερο δείκτη οικολογικής ευαισθητοποίησης και συνειδητοποίησης πρακτικές μείωσης και επαναχρησιμοποίησης των υλικών (βλέπε Παράρτημα ΙV) και γι' αυτό συμπεριλαμβάνονται και τέτοιου είδους κριτήρια. Για παράδειγμα μια πρόσφορη δράση που κάνουν τα Προσκοπικά Συστήματα είναι το μπαζάρ. Εκτός λοιπόν από τα πιο συνηθισμένα Χριστουγεννιάτικα μπαζάρ αλλά και σε αυτά μπορούν να προστεθούν μπαζάρ με χρησιμοποιημένα ρούχα, παιχνίδια, βιβλία, εκδρομικό & ορειβατικό εξοπλισμό κ.ο.κ. αλλά και κατασκευές στολιδιών ή διακοσμητικών και άλλων χρηστικών αντικειμένων αποκλειστικά από υλικά που αλλιώς θα κατέληγαν σε κάποιο κάδο. Από τα σημαντικότερα κριτήρια για την αξιολόγηση μιας φιλικής προς το περιβάλλον λειτουργίας των Προσκοπικών Συστημάτων είναι αυτό που σχετίζεται με την παρακολούθηση (monitoring) των εισροών ενέργειας και πρώτων υλών και των εκροών (υλικά προς ανακύκλωση, απορρίμματα) στο Προσκοπικό Σύστημα. Με απλά λόγια οι εισροές μπορεί να περιλαμβάνουν: νερό (ύδρευση), ξυλεία, σχοινί κ.ά. υλικά για κατασκευές, χαρτιά, χαρτόνια κ.ά. υλικά δραστηριοτήτων, φωτοτυπικό χαρτί, αντικείμενα μιας χρήσης (ποτήρια, πιάτα κ.ά.) αλλά και πετρέλαιο θέρμανσης, καυσόξυλα, ηλεκτρική ενέργεια, μπαταρίες κ.ο.κ. Έτσι με την παρακολούθηση των εισροών/εκροών χρόνο με το χρόνο, μπορούμε όχι μόνο να διαπιστώσουμε αν υπάρχει βελτίωση της περιβαλλοντικής διαχείρισης, αλλά και να θέσουμε συγκεκριμένους και μετρήσιμους στόχους για τη μείωση του οικολογικού μας αποτυπώματος. Στην κατεύθυνση αυτή μπορούν να γίνουν Από τα σημαντικότερα κριτήρια για την αξιολόγηση μιας φιλικής προς το περιβάλλον λειτουργίας των Προσκοπικών Συστημάτων είναι αυτό που σχετίζεται με την παρακολούθηση των εισροών ενέργειας και πρώτων υλών και των εκροών στο Προσκοπικό Σύστημα

7 δράσεις καταγραφής και παρακολούθησης των παραπάνω σε τρείς φάσεις: Η πρώτη αφορά στην κατάρτιση ενός 1 Σχεδίου Δράσης για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής διαχείρισης, το οποίο θα εξατομικεύεται για κάθε Προσκοπικό Σύστημα ανάλογα με τους πόρους που χρησιμοποιεί σε ετήσια βάση αλλά θα περιλαμβάνει και άλλους τομείς όπως περιβάλλον της Εστίας (εσωτερικό και εξωτερικό), γωνιές, φυτεύσεις, κήπος κλπ. Η δεύτερη αφορά στην ετήσια παρακολούθηση των παραπάνω πόρων και δρά- 2 σεων του Προσκοπικού Συστήματος και θα απεικονίζεται μέσα από μια βαθμολόγηση (σκορ). Η τρίτη αφορά στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του Σχεδίου Δράσης 3 και πιθανή βελτίωση του ή και προσαρμογή του σε νέες συνθήκες. Ακολουθούν τα κριτήρια βάσει των οποίων θα αξιολογούνται τα Συστήματα και τα Τμήματά τους προκειμένου να λάβουν τη σχετική αναγνώριση από την Εφορεία Περιβάλλοντος του Σ.Ε.Π. Για να διευκολύνεται η συμμετοχή των Προσκοπικών Συστημάτων όλης της χώρας στο θεσμό του «Αειφόρου Προσκοπικού Συστήματος», το σύστημα αξιολόγησης παρέχει ευελιξία μια και τα κριτήρια που έχουν τεθεί για κάθε τμήμα διέπονται από τη λογική της επιλογής. Δηλαδή δεν είναι υποχρεωτική η εκπλήρωση όλων των κριτηρίων αλλά η εκπλήρωση περίπου των ¾ σε κάθε κατηγορία: Προσκόπικό Σύστημα Τα 7 από τα 9 Αγέλη Λυκοπούλων Τα 8 από τα 11 Ομάδα Προσκόπων Τα 8 από τα 12 Ενωμοτία Προσκόπων Τα 4 από τα 6 Κοινότητα Ανιχνευτών Τα 7 από τα 9 Προσκοπικό Δίκτυο Τα 4 από τα To πρόγραμμα είναι ετήσιο, ώστε αν ένα Προσκοπικό Σύστημα ή Τμήμα τα καταφέρει φέτος, να έχει κίνητρο να ασχοληθεί και του χρόνου. Όποιοι ολοκληρώνουν τα κριτήρια - ανεξάρτητα από το χρόνο ολοκλήρωσης - πρέπει να αποστέλλουν τις σχετικές φόρμες (βλέπε Παράρτημα) στην Εφορεία Περιβάλλοντος Γ.Ε. για να ακολουθήσει αξιολόγηση και απονομή. Εκτός από τα έντυπα θα πρέπει να αποστέλλονται και ενδεικτικά στοιχεία για την τεκμηρίωση του κάθε κριτηρίου. Για παράδειγμα, για την υλοποίηση δράσεων (υπαίθρου ή κλειστών χώρων), οι ημερομηνίες τέλεσης και κάποιες φωτογραφίες. 3 ΟΔΗΓΙΕΣ Τα κριτήρια συνοδεύονται από: Υπόδειγμα Συμβολαίου Αειφόρου Διαχείρισης του Προσκοπικού Συστήματος (Παράρτημα Ι) Έντυπα συμπλήρωσης κριτηρίων, παρακολούθησης εισροών/εκροών κ.ά. (Παράρτημα ΙΙ) Οδηγίες για την κατάρτιση Σχεδίου Δράσης για τη βελτίωση της διαχείρισης (Παράρτημα ΙΙΙ). Αρχές ελαχιστοποίησης απορριμμάτων (Παράρτημα ΙV) Κώδικας Οικολογικής Συμπεριφοράς (Παράρτημα V) Επισημαίνεται ότι το Σχέδιο Δράσης και η φόρμα παρακολούθησης εισροών/εκροών είναι σκόπιμο να τροποποιούνται και να εξειδικεύονται από το κάθε Προσκοπικό Σύστημα ώστε να ανταποκρίνονται στις τοπικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες. 7

8 Κριτήρια αξιολόγησης Αειφόρου Προσκοπικού Συστήματος

9 Κριτήρια αξιολόγησης Θα πρέπει να πραγματοποιούνται τα επτά (7) από τα παρακάτω Σ.1 Το Προσκοπικό Σύστημα έχει ολοκληρωμένη πολιτική διαχείρισης απορριμμάτων: με βάση το τετράπτυχο Reduce-Reuse-Recycle-Rethink (βλ. Παράρτημα ΙV). Σ.2 Έχει πολιτική διαχείρισης των απορριμμάτων στις εκδρομές και μεγάλες δράσεις. Σ.3 Σ.4 Σ.5 Πραγματοποιεί μία δράση προστασίας περιβάλλοντος και οικολογικής ευαισθητοποίησης με τους φορείς της γειτονιάς του. Συμμετέχει στα προγράμματα και δράσεις του Σ.Ε.Π. όπως ημέρα της Γής, Ανακύκλωση κινητών τηλεφώνων. Πραγματοποιεί μια φορά το χρόνο μπαζάρ με χρησιμοποιημένα είδη (ρούχα, παιχνίδια, βιβλία, εξοπλισμό, διακοσμητικά και κατασκευές των μελών του) και κατασκευές των παιδιών. Σ.6 Έχει δύο τουλάχιστον «οικολογικά» Τμήματα. Σ.7 Συντάσσει (μετά από έρευνα) Σχέδιο Δράσης για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής διαχείρισής του. Σ.8 Υπάρχει Βαθμοφόρος που έχει παρακολουθήσει επιτυχώς Σχολή Περιβάλλοντος. Σ.9 Aν έχει ιστοσελίδα να έχει αντίστοιχη θεματική ενότητα και καταχωρημένες τις ανάλογες δράσεις των τμημάτων του. 9

10 Κριτήρια αξιολόγησης Αειφόρου Αγέλης Λυκοπούλων

11 Κριτήρια αξιολόγησης Η Αγέλη Λυκοπούλων θα πρέπει να πραγματοποιεί οκτώ (8) από τα παρακάτω Α.1 Πραγματοποιεί 5 δράσεις ζωής υπαίθρου το χρόνο εκ των οποίων μία διήμερη εκδρομή στην ύπαιθρο με πολιτική διαχείρισης των απορριμμάτων. Α.2 Έχει πολιτική διαχείρισης των απορριμμάτων στις εκδρομές και μεγάλες δράσεις. Α.3 Πραγματοποιεί μια δράση περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης με γονείς και κοινωνικό περίγυρο. Α.4 Συμμετέχει στα προγράμματα του Σ.Ε.Π. όπως ημέρα της Γής, Ανακύκλωση κινητών τηλεφώνων. Α.5 Α.6 Πραγματοποιεί συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών στο χώρο της και προσπαθεί να αξιοποιεί αυτά καθώς και άλλα -μη ανακυκλώσιμα- υλικά (π.χ. υφάσματα) για χειροτεχνίες και δράσεις. Γενικά προσπαθεί να επαναχρησιμοποιεί υλικά όπου αυτό είναι δυνατό. Να μάθουν μέσα από το παιχνίδι τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν τα οικοσυστήματα: βιοτικά (ζώα, φυτά, μύκητες, μικροοργανισμοί) και αβιοτικά (νερό, αέρας, έδαφος, φως, θερμοκρασία, υγρασία κ.ά.). Α.7 Έχει απονεμηθεί σε τουλάχιστον ένα Λυκόπουλο η Ειδική Ερασιτεχνική Ασχολία Περιβάλλοντος. Α.8 Να πραγματοποιηθούν 2 τουλάχιστον παιχνίδια, κατά τη διάρκεια ενός Μηνιαίου Θέματος, τα υλικά των οποίων να έχουν κατασκευαστεί από τα ίδια τα Λυκόπουλα. Α.9 Να υπάρχει χώρος στην Αγέλη κατάλληλα διακοσμημένος. Α.10 Να υπάρχει χώρος καλλιεργειών ή πρασίνου που παρακολουθούν μέλη της Αγέλης. Α Να φτιάχνεται κάθε χρόνο από την αγέλη φυτολόγιο ή άλλες συλλογές από τη φύση (π.χ. φτερά από πουλιά, πετρώματα) αλλά και ζωγραφιές από έντομα, πουλιά, ψάρια, θηλαστικά και άλλα ζώα.

12 Κριτήρια αξιολόγησης Αειφόρου Ομάδας Προσκόπων

13 Κριτήρια αξιολόγησης Η Ομάδα Προσκόπων θα πρέπει να πραγματοποιεί οκτώ (8) από τα παρακάτω Ο.1 Πραγματοποιεί 5 δράσεις ζωής υπαίθρου το χρόνο. Ο.2 Πραγματοποιεί Κατασκήνωση. Ο.3 Ο.4 Ο.5 Ο.6 Ο.7 Ο.8 Ο.9 Έχει πολιτική διαχείρισης των απορριμμάτων στις εκδρομές και στις κατασκηνώσεις από τις ενωμοτίες. Πραγματοποιεί 2 δράσεις προστασίας περιβάλλοντος και ευαισθητοποίησης κάθε χρόνο, εκ των οποίων η μία θα είναι με γονείς και κοινωνικό περίγυρο. Συμμετέχει στα προγράμματα του Σ.Ε.Π. όπως ημέρα της Γής, Ανακύκλωση κινητών τηλεφώνων κλπ. Πραγματοποιεί συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών στο χώρο της και προσπαθεί να αξιοποιεί αυτά καθώς και άλλα -μη ανακυκλώσιμα- υλικά (πχ. υφάσματα) για χειροτεχνίες και δράσεις. Γενικά προσπαθεί να επαναχρησιμοποιεί υλικά όπου αυτό είναι δυνατό. Έχει τουλάχιστον ένα Πρόσκοπο που του έχει αναγνωριστεί Ερασιτεχνική Ασχολία Περιβάλλοντος του Γενικού Τομέα. Μέσα από τις δραστηριότητές της, και κυρίως μέσα από το παιχνίδι, οι Πρόσκοποι να μαθαίνουν τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν τα οικοσυστήματα: βιοτικά (ζώα, φυτά, μύκητες, μικροοργανισμοί) και αβιοτικά (νερό, αέρας, έδαφος, φως, θερμοκρασία, υγρασία κ.ά.). Μέσα από τις δραστηριότητές της, και κυρίως μέσα από το παιχνίδι, οι Πρόσκοποι να μαθαίνουν τις βασικές ταξινομήσεις που κάνουμε στα φυτά (π.χ. ανώτερα/κατώτερα φυτά, γυμνόσπερμα/αγγειόσπερμα, χερσαία/υδρόβια κ.ά.) και στα ζώα (π.χ. σπονδυλωτά/ασπόνδυλα, χερσαία/υδρόβια, κ.ά.). Ο.10 Έχει μια πράσινη Ενωμοτία. Ο.11 Να έχει μία οπτικοποίηση άμιλλας που να έχει περιβαλλοντικό χαρακτήρα. Ο Κάθε χρόνο, οι Ενωμοτίες δημιουργούν φυτολόγιο, ή άλλες συλλογές από τη φύση (π.χ. φτερά από πουλιά, πετρώματα) αλλά και ζωγραφιές ή κολλάζ εντόμων, πουλιών, ψαριών, θηλαστικών και άλλων ζώων ή φυτών.

14 Κριτήρια αξιολόγησης Πράσινης Ενωμοτίας Προσκόπων

15 Κριτήρια αξιολόγησης Η Ενωμοτία Προσκόπων θα πρέπει να πραγματοποιεί τέσσερα (4) από τα παρακάτω Ε.1 Πραγματοποιεί μια ενωμοτιακή δράση Ζωής Υπαίθρου. Ε.2 Στην γωνιά της υπάρχει σημείο με περιβαλλοντικές αναρτήσεις. Ε.3 Πραγματοποιεί μια δράση επαναχρησιμοποίησης υλικών. Ε.4 Έχει μια συλλογή φύσης (φυτολόγιο πετρώματα κ.τ.λ.) Ε.5 Έχει στείλει μια πράσινη κατασκευή της στο περιοδικό "Πρόσκοπος" ψηφιακά (καλλιέργεια, χειροτεχνία, προσκοπική τεχνική κ.τ.λ.). Ε.6 15 Να υιοθετήσει ένα χώρο πρασίνου (π.χ. στον αύλειο χώρο της Εστίας ή σε γειτονικό άλσος κ.ά.) ή να δημιουργήσει και να φροντίζει ένα χώρο με καλλιεργούμενα φυτά.

16 Κριτήρια αξιολόγησης Αειφόρου Κοινότητας Ανιχνευτών Η Κοινότητα Ανιχνευτών Θα πρέπει να πραγματοποιεί επτά (7) από τα παρακάτω Κ.1 Να κάνει 5 δράσεις ζωής υπαίθρου τον χρόνο όπου εφαρμόζει πολιτικές διαχείρισης απορριμμάτων, ελάχιστης παρέμβασης στα οικοσυστήματα και τηρεί κώδικα οικο-συμπεριφοράς. Κ.2 Πραγματοποιεί Μεγάλη Δράση Υπαίθρου με έναν όμιλο έρευνας με περιβαλλοντικό θέμα. Κ.3 Κ.4 Κ.5 Κ.6 Κ.7 Πραγματοποιεί συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών στο χώρο της και προσπαθεί να αξιοποιεί αυτά καθώς και άλλα -μη ανακυκλώσιμα- υλικά (π.χ. υφάσματα) για διάφορες δράσεις. Γενικά προσπαθεί να επαναχρησιμοποιεί υλικά όπου αυτό είναι δυνατό. Συμμετέχει στα προγράμματα του Σ.Ε.Π. όπως ημέρα της Γής, ΑΝΙΜΑ, Ανακύκλωση κινητών τηλεφώνων. Πραγματοποιούνται δράσεις προστασίας περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και συγκεκριμένα μια δράση περιβάλλοντος με γονείς και κοινωνικό περίγυρο και μία από τις ακόλουθες: j Εξειδικευμένη δράση, που να στοχεύει στην αναγνώριση της διασύνδεσης των περιβαλλοντικών θεμάτων, προβλημάτων και των διαστάσεων τους: από το τοπικό επίπεδο στο περιφερειακό και το παγκόσμιο. j Εξειδικευμένη δράση, που να στοχεύει στην κατανόηση ότι ο τρόπος της ζωής τους και οι επιλογές τους (κυρίως οι καταναλωτικές), επηρεάζουν έμμεσα, τόσο το ευρύτερο περιβάλλον τους, όσο και το σύνολο της βιόσφαιρας (π.χ. λόγω δραστηριοτήτων που επιτείνουν την κλιματική αλλαγή). Έχει τουλάχιστον 1 Ανιχνευτή /ρια που του/της έχει αναγνωριστεί η Ειδική Ερασιτεχνική Ασχολία του Περιβάλλοντος (στο τέλος της χρονιάς). Παραγωγή μίας ταινίας με οικολογικό περιεχόμενο, μικρού μήκους, ανά χρονιά και αποστολή στην ΠΑΠΕ. Κ.8 Υπάρχει χώρος στην Κοινότητα κατάλληλα διακοσμημένος. Κ.9 Υπάρχει χώρος καλλιεργειών ή υιοθετημένος χώρος πρασίνου που φροντίζουν οι Ανιχνευτές.

17 Κριτήρια αξιολόγησης Κριτήρια αξιολόγησης Αειφόρου Προσκοπικού Δικτύου Το Προσκοπικό Δίκτυο θα πρέπει να πραγματοποιεί τέσσερα (4) από τα παρακάτω Δ.1 Δ.2 Δ.3 Δ.4 Δ.5 Δ.6 Δ.7 Μια δράση που περιλαμβάνει στοιχεία των πεδίων ενασχόλησης «Ανίχνευση της Φύσης» και «Ποιότητα Ζωής». Μεγάλη Σύνθετη Δράση (Ταξίδι) που να περιλαμβάνει στοιχεία των πεδίων ενασχόλησης «Ανίχνευση της Φύσης» και «Ποιότητα Ζωής». Μία Δράση με αποκλειστικό αντικείμενο θέμα σχετιζόμενο με την προστασία του περιβάλλοντος ή την οικολογική ευαισθητοποίηση. Συμμετοχή του Προσκοπικού Δικτύου σε περιβαλλοντικές δραστηριότητες ανακύκλωσης του Προσκοπικού Συστήματος, του Σ.Ε.Π., της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή άλλων φορέων. Ένα μέλος, στο πλαίσιο της προόδου τους, στο επίπεδο των «Σακιδίων», επιλέγει το «Ατομικό τους Έργο» ή η «Δράση Προσφοράς» τους ή η «Διοργάνωση-Συμμετοχή σε Δράση Άλλων Φορέων» να έχει σχέση με Περιβαλλοντικά ζητήματα. Συστηματική συμμετοχή στα εκάστοτε περιβαλλοντικά προγράμματα του Σ.Ε.Π. (π.χ. ημέρες περιβάλλοντος και δάσους, κεντρικά οργανωμένοι καθαρισμοί αλσών ή δασών, ανακύκλωση κινητών και ειδών Η/Υ κλπ). Ένα μέλος, στο πλαίσιο της προόδου του, στο επίπεδο του «Ταξιδευτή του Κόσμου» ή στο επίπεδο του «Προσκόπου του Κόσμου», ασχολείται με θέματα Προστασίας Περιβάλλοντος. Δ.8 Ένα μέλος του Προσκοπικού Δικτύου με Ειδική Εκπαίδευση Περιβάλλοντος. Δ.9 Ένα μέλος του Προσκοπικού Δικτύου συμμετέχει σε φορέα περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων. Δ.10 Ενεργητική συμβολή στο χώρο καλλιεργειών του Προσκοπικού Συστήματος. Δ.11 Συμμετοχή στη δράση: «Ανταλλάζουμε, δεν αγοράζουμε». 17

18 Παράρτημα Ι ΣΥΜΦΩΝΟ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Εμείς τα Λυκόπουλα, οι Πρόσκοποι, οι Ανιχνευτές και οι Βαθμοφόροι του Προσκοπικού Συστήματος με την αποδοχή και υποστήριξη της Επιτροπής Κοινωνικής Συμπαράστασης και των μελών του Προσκοπικού μας Δικτύου, j Αναγνωρίζουμε τη σημαντικότητα της διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος, των οργανισμών που διαβιούν σε αυτό, των φυσικών χαρακτηριστικών του τοπίου, αλλά και τη δυνατότητα του ανθρώπου να χρησιμοποιεί το περιβάλλον και τους φυσικούς του πόρους ώστε να μπορεί να ζει και να αναπτύσσεται μέσα σε αυτό. Καταλαβαίνουμε ότι ο τρόπος και οι ρυθμοί της εκμετάλλευσης του φυσικού περιβάλλοντος και j των πόρων του από τον άνθρωπο σήμερα, οδηγεί στην αλλοίωση και καταστροφή οικοσυστημάτων, στην απώλεια της βιοποικιλότητας, στην ερημοποίηση, στην εξάντληση ή υποβάθμιση βασικών φυσικών πόρων όπως το πόσιμο νερό και γενικότερα στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, οι αυξανόμενες απαιτήσεις μας σε ενέργεια και η επακόλουθη αυξανόμενη χρήση ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, γαιάνθρακες), εκτός από τη δραστική μείωση των φυσικών αποθεμάτων που πήραν εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια για να δημιουργηθούν, έχει σαν συνέπεια και την απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα που εντείνουν συνεισφέρουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και την κλιματική αλλαγή. Αντιλαμβανόμαστε ότι σε πολλές περιπτώσεις τα αγαθά που προκύπτουν από την εκμετάλλευση j του περιβάλλοντος (που πολλές φορές γίνεται ανεύθυνα ή και ληστρικά) δεν μοιράζονται με δίκαιο τρόπο στα μέλη των κοινωνιών που τα παράγουν. Αντίθετα, μπορεί να βαθαίνουν το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών και να εντείνουν τα φαινόμενα κοινωνικής αδικίας εντός της κοινωνίας, ενώ μπορεί να γίνονται και αιτία πολέμου μεταξύ διαφορετικών κοινωνιών (χωρών ή εθνοτήτων). Αποδεχόμαστε ότι ο καθένας από εμάς ως άτομα, ως μέλη του Προσκοπικού Συστήματός μας και, j βεβαίως, ως ενεργά μέλη της κοινωνίας μας, έχουμε ευθύνη απέναντι στις επερχόμενες γενεές για την κατάσταση στην οποία θα παραδώσουμε τον πλανήτη μας. Είμαστε υπεύθυνοι τόσο για τις καθημερινές επιλογές μας στα θέματα χρήσης υλικών και πόρων που προέρχονται από το περιβάλλον, όσο και για τη συμπεριφορά μας και τις σχέσεις με τους συνανθρώπους μας, που πρέπει να διέπονται από τις αξίες της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας και της δημοκρατίας. Δεσμευόμαστε να ενεργούμε κατά τέτοιο τρόπο, ώστε οι δραστηριότητές μας στα πλαίσια του j Προσκοπικού Συστήματος να μην επιβαρύνουν υπέρμετρα το περιβάλλον. Αντίθετα, θα προσπαθούμε να κάνουμε εξοικονόμηση υλών και ενέργειας όπου μπορούμε, να βελτιώνουμε την ενεργειακή μας συμπεριφορά, να ελαχιστοποιούμε την υπερκατανάλωση, να μειώνουμε τη δημιουργία σκουπιδιών και αποβλήτων, να φροντίζουμε και να προστατεύουμε χώρους πρασίνου στην περιοχή μας ή και να δημιουργούμε νέους, φυτεύοντας φυτά σε κλειστούς ή σε ανοιχτούς χώρους και, γενικά, να κάνουμε ότι θεωρούμε ότι μειώνει το οικολογικό μας αποτύπωμα και ότι βελτιώνει την κατάσταση του περιβάλλοντος αλλά και την καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης στην κοινωνία. Σε αυτή την κατεύθυνση είναι σημαντική και η ευαισθητοποίηση του κοινωνικού μας περίγυρου (γονείς, γειτονιά, δημότες) και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σημαντικοί τομείς δράσης για να εφαρμόσουμε τα παραπάνω είναι το κτίριο και ο χώρος της j Εστίας μας, τα υλικά δράσεων, τα αναλώσιμα υλικά και ο πάγιος εξοπλισμός, οι δράσεις υπαίθρου, οι μετακινήσεις μας, η γειτονιά μας, τοπικοί φορείς και Αρχές της περιοχής μας. Προκειμένου να μπορούμε να αξιολογούμε την προσπάθειά μας, δεσμευόμαστε να καταγράφουμε j τις σχετικές δράσεις μας και να συμπληρώνουμε στοιχεία σχετικά με την κατανάλωση υλικών και ενέργειας, την ενεργειακή μας συμπεριφορά κ.ά. Εφόσον τηρούμε τα παραπάνω και εκπληρώνουμε τα σχετικά κριτήρια που έχουν τεθεί από την j Εφορία Περιβάλλοντος Γ.Ε. επιθυμούμε να αναγνωριστεί η δράση μας από τη Γενική Εφορεία και να μας απονεμηθεί το διακριτικό του «Αειφόρου Προσκοπικού Συστήματος».

19 Ο Αρχηγός Συστήματος: Οι Βαθμοφόροι του Συστήματος: Τα Λυκόπουλα της Αγέλης: Οι Πρόσκοποι της Ομάδας: Οι Ανιχνευτές της Κοινότητας: Τα μέλη του Προσκοπικού Δικτύου: Για την Επιτροπή Κοινωνικής Συμπαράστασης: Ημερομηνία: Υπογραφές: 19

20 Παράρτημα ΙΙ Έντυπα συμπλήρωσης κριτηρίων εισροών/ εκροών κ.ά. στοιχείων Προσκοπικό Σύστημα: Ημερομηνία συμπλήρωσης: Περίοδος εφαρμογής κριτηρίων Αειφόρου Προσκοπικού Συστήματος: από / έως / (ΜΜ/ΧΧ) Υπεύθυνος για τη συμπλήρωση/ιδιότητα: Αυτό το έντυπο συνοδεύεται από ένα αντίστοιχο αρχείο Excel, το οποίο θα πρέπει να συμπληρώνεται και να αποστέλλεται στην Εφορία Περιβάλλοντος Γ.Ε. μέσω μαζί με τα υπόλοιπα έντυπα στο τέλος κάθε χρονιάς εφαρμογής του προγράμματος «Αειφόρο Προσκοπικό Σύστημα». Α. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ / ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ Προσκοπικό Σύστημα: Περιφ/κή ενότητα: Ε-mail: Τηλέφωνο: Αρχηγός Συστήματος: αρ. Βαθμοφόρων: αρ. Προσκόπων: Α.Σ. ή υπευθύνου αρ. Λυκοπούλων: αρ. Ενωμοτιών: αρ. Ανιχνευτών: Προσκοπικό Δίκτυο: Ναι Όχι Σύνολική δυναμικότητα Συστήματος: Β. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ Επιφάνεια και αριθμός κύριων χώρων εστίας (κλειστοί χώροι συγκέντρωσης, γραφεία, χώροι εκδηλώσεων). Συμπεριλαμβάνονται όλοι οι θερμαινόμενοι ή κλιματιζόμενοι χώροι αλλά όχι μόνο αυτοί Επιφάνεια και αριθμός θερμαινόμενων ή κλιματιζόμενων χώρων Επιφάνεια και αριθμός κλειστών βοηθητικών χώρων λέσχης (π.χ. αποθήκες κ.ά.) Επιφάνεια και αριθμός κήπου, παρτεριών και άλλων χώρων πρασίνου Τύπος θέρμανσης (ηλεκτρικά θερμαντικά σώματα, κλιματιστικά, σόμπες υγραερίου, ξυλόσομπες, τζάκι, καυστήρας πετρελαίου, άλλο-αναφέρατε): Μέσα δροσισμού (ανεμιστήρες οροφής/επιδαπέδιοι, κλιματιστικά): Σύστημα αυτόματου ποτίσματος: Ναι Όχι Επιφάνεια (m 2 ) Αριθμός Δημιουργείστε ένα αρχείο με το αντίστοιχο υλικό τεκμηρίωσης σε ψηφιακή μορφή (με την ίδια αρίθμηση) και επισυνάψτε το μαζί με τους πίνακες του παρόντος παραρτήματος Γ. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΧΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Θα πρέπει να επιλεγούν επτά (7) από τα παρακάτω: (βάλτε ) Κριτήριο Υλικό τεκμηρίωσης που πρέπει να επισυναφθεί Σ.1 Έγγραφο ολοκληρωμένης πολιτικής διαχείρισης απορριμμάτων Σ.2 Έγγραφο πολιτικής διαχείρισης απορριμμάτων σε δράσεις υπαίθρου Σ.3 Ημερομηνία, σύντομη περιγραφή δράσης, φωτογραφίες Σ.4 Ημερομηνία, φωτογραφίες Σ.5 Ημερομηνία, πρόσκληση ή αφίσα, φωτογραφίες Σ.6 Ημερομηνία απονομής χαρακτηρισμού Σ.7 Έγγραφο Σχεδίου Δράσης Σ.8 Όνομα/τα Βαθμοφόρου/-ων Σ.9 Ιστοσελίδα Συστήματος με link στο αναρτημένο υλικό

21 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΓΕΛΗΣ ΛΥΚΟΠΟΥΛΩΝ Θα πρέπει να επιλεγούν οκτώ (8) από τα παρακάτω: (βάλτε ) Κριτήριο Υλικό τεκμηρίωσης που πρέπει να επισυναφθεί Α.1 Ημερομηνίες των 5 δράσεων, φωτογραφίες Α.2 Έγγραφο πολιτικής διαχείρισης απορριμμάτων σε δράσεις υπαίθρου Α.3 Ημερομηνία, σύντομη περιγραφή δράσης, φωτογραφίες Α.4 Ημερομηνία, φωτογραφίες Α.5 Ποσότητα (ανά είδος) υλικών προς ανακύκλωση, φωτογραφίες από χειροτεχνίες/δράσεις Α.6 Σύντομη περιγραφή παιχνιδιού, ημερομηνίες υλοποίησης Α.7 Όνομα, ημερομηνία απονομής Α.8 Ημερομηνία/-ες, φωτογραφίες Α.9 Φωτογραφίες Α.10 Σύντομη περιγραφή χώρου (θέση, διαστάσεις, είδη φυτών), φωτογραφίες Α.11 Φωτογραφίες ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ Θα πρέπει να επιλεγούν οκτώ (8) από τα παρακάτω: (βάλτε ) Κριτήριο Υλικό τεκμηρίωσης που πρέπει να επισυναφθεί Ο.1 Ημερομηνίες των 5 δράσεων, φωτογραφίες Ο.2 Ημερομηνία, φωτογραφίες Ο.3 Έγγραφο πολιτικής διαχείρισης απορριμμάτων σε δράσεις υπαίθρου Ο.4 Ημερομηνίες, σύντομη περιγραφή δράσεων, φωτογραφίες Ο.5 Ημερομηνία, φωτογραφίες Ο.6 Ποσότητα (ανά είδος) υλικών προς ανακύκλωση, φωτογραφίες από χειροτεχνίες/δράσεις Ο.7 Όνομα, ημερομηνία απονομής Ο.8 Σύντομη περιγραφή δραστηριότητας/παιχνιδιού, ημερομηνίες υλοποίησης Ο.9 Σύντομη περιγραφή δραστηριότητας/παιχνιδιού, ημερομηνίες υλοποίησης Ο.10 Ημερομηνία απονομής Ο.11 Περιγραφή, φωτογραφία Ο.12 Φωτογραφίες ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΕΝΩΜΟΤΙΑΣ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ Θα πρέπει να επιλεγούν τέσσερα (4) από τα παρακάτω: (βάλτε ) Κριτήριο Υλικό τεκμηρίωσης που πρέπει να επισυναφθεί Ε.1 Ημερομηνία, φωτογραφίες Ε.2 Φωτογραφίες Ε.3 Ημερομηνία, φωτογραφίες Ε.4 Φωτογραφίες Ε.5 Ψηφιακό υλικό που στάλθηκε Ε.6 Σύντομη περιγραφή χώρου (θέση, διαστάσεις, είδη φυτών), φωτογραφίες 21