ΙΕΡΕΜΙΑΣ Ε. ΣΙΜΑΤΟΣ επιστηµονικά ( σε ηλεκτρονική µορφή

Transcript

1 ΙΕΡΕΜΙΑΣ Ε. ΣΙΜΑΤΟΣ, RD ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ του Προέδρου της / σας Επιτροπής του Ελλ. Ερευν. Ινστιτ. Επιστηµ. ιατροφής Αθλητών στο 1 ο ΜΕΤΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΟΦΗΣ ΑΘΛΗΤΩΝ Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών, Αθήνα, Ιανουαρίου Αξιότιµοι κυρίες και κύριοι, Αγαπητοί µας συνάδελφοι, Φίλες και φίλοι, Ως Πρόεδρος της / σας Επιτροπής του Ελληνικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Επιστηµονικής ιατροφής Αθλητών κι εκ µέρους της Οργανωτικής Επιτροπής, µε ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζουµε και σας ευχαριστούµε θερµά για τη συµµετοχή σας στο ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ µας. Το Ελληνικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Επιστηµονικής ιατροφής Αθλητών, που ιδρύθηκε το 2003, έχει να επιδείξει αξιόλογα δείγµατα επιστηµονικής δραστηριοποίησης, καθώς αυτή τη στιγµή είναι ο ΦΟΡΕΑΣ που εκφράζει επιστηµονικά τους αθλητικούς διαιτολόγους στη χώρα µας (µέχρι αυτή τη στιγµή 24 η ιστοσελίδα µας στο διαδίκτυο αποτελεί ήδη µια νέα πηγή έγκυρης, ουσιαστικής και υπεύθυνης πληροφόρησης για εξειδικευµένους επιστήµονες, καθώς και για το ευρύτερο κοινό σ ότι αφορά τις τρέχουσες εξελίξεις στην εφαρµοσ- µένη διατροφή στον αγωνιστικό η έκδοση επιστηµονικού περιοδικού (σε ηλεκτρονική µορφή) υπό τον τίτλο Topics on Sports Nutrition Science, όπου φιλοξενεί ενδιαφέροντα άρθρα ανασκόπησης, ερευνητικές εργασίες, επίκαιρα και ειδικά θέµατα. Η σηµερινή µας επιστηµονική εκδήλωση για εµένα προσωπικά ήταν ένα όνειρο ζωής, καθώς είναι η πρώτη φορά για τη χώρα µας η διεξαγωγή ενός τέτοιου 2-ήµ. µετεκπαιδευτικού σεµιναρίου στο γνωστικό αντικείµενο της εφαρµοσµένης διατροφής αθλητών (εφ όλης της ύλης). Πιστεύουµε ότι θα έχετε την ευκαιρία να ενηµερωθείτε για τις νεώτερες εξελίξεις σ ένα πολύ ευρύ πεδίο βασικών κι εφαρµοσµένων θεµατικών ενοτήτων, τα οποία θα αναδείξουν την καθοριστική σηµασία της διατροφής στην πρόληψη και θεραπεία πολλών ιατρικών προβληµάτων στους αθλητές / ριες. Επίσης, θα επιδιώξουµε τη βαθύτερη κατανόηση και αναπαραγωγή της εφαρµοσµένης γνώσης µέσα από την ανταλλαγή εµπειριών συναδέλφων, οι οποίοι προέρχονται από διάφορες περιοχές της χώρας µας. Η εντατικοποίηση της σύγχρονης αθλητικής προετοιµασίας, η συνεχής επιδίωξη επίτευξης υψηλότερης απόδοσης, σε συνδυασµό µε το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες ο αγωνιστικός αθλητισµός κινείται στα βιολογικά όρια αντοχής του ανθρώπου, αποτελούν ισχυρότατους εντασιογόνους παράγοντες (stress factors), που αναγκάζουν τον αθλητή στην κινητοποίηση ακόµη και των εφεδρικών διαθέσιµων ψυχικών-σωµατικών του ικανοτήτων. Η καταπόνηση αυτή, βεβαίως, δεν είναι άµοιρη κινδύνων για την υγεία και τη βιολογική απορρύθµιση του οργανισµού του. Σήµερα, τα προπονητικά προγράµµατα βρίσκονται σε τόσο προχωρηµένα σταδια εξέλιξης, ώστε να είναι σχεδόν αδύνατη η περαιτέρω επιβάρυνσή τους, αφού για τα περισσότερα αθλήµατα η συνήθης, πλέον, χρονική διάρκεια των ηµερήσιων

2 προπονήσεων ανέρχεται στις 4 5 h!! Η συντριπτική πλειοψηφία των ερευνών στον χώρο του αγωνιστικού αθλητισµού αποκαλύπτει ότι ο συνδυασµός της ορθά σχεδιασµένης αθλητικής προετοιµασίας, πλαισιωµένης µ ένα υψηλής βιολογικής αξίας κι επαρκώς ισορροπηµένο διαιτολόγιο, σε καθηµερινή βάση αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για την ενίσχυση και υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήµατος των αθλητών, ειδικά δε στις περιπτώσεις αναπτυσσόµενων οργανισµών (κατά την επιταχυνόµενη σωµατική συνιστά προστατευτικό παράγοντα ζωτικής σηµασίας για την αντιµετώπιση γενικού τύπου επιβαρύνσεων και πιθανώς επικίνδυνων παθολογικών καταστάσεων (όχι µόνο διατροφο επιταχύνει σηµαντικά τον ρυθµό αποκατάστασης από τους καθηµερινούς µυικούς µικρο τραυµατισµούς (ή ενδεχόµενες κακώσεις) της πολύωρης προπονητικής δραστηριότητος. Τα επιστηµονικά ερευνητικά στοιχεία απ όλους τους επίσηµους διεθνείς οργανισ- µούς αναδεικνύουν και εδραιώνουν τον κρίσιµο ρόλο του αθλητικού διαιτολόγου στην υγεία των αθλητών σε όλη τη διάρκεια της ετήσιας αγωνιστικής περιόδου (ΠΙΝΑΚΑΣ 1) ΠΙΝΑΚΑΣ Οι βασικές παρεµβάσεις του Αθλητικού ιαιτολόγου αφορούν τους διαιτολογικούς χειρισµούς στην Πρόληψη / στην Εκτίµηση Θρέψης / στην Ευνοϊκή Ρύθµιση του Σωµ. στην Θεραπεία / Ταχύτερη Αποκατάσταση και ασφαλέστερη επαναδραστηριοποίηση µετά από ασθένεια ή στην Βελτίωση / Μεγιστοποίηση της αθλητικής στον Έλεγχο και Παρακολούθηση της ειδικής αθλητικής προετοιµασίας, καθ όλη τη διάρκεια της ετήσιας αγωνιστικής περιόδου Επιπλέον, οι αθλητικές δραστηριότητες έχουν τόσες πολλές ιδιαιτερότητες και

3 απαιτήσεις, ώστε να απαιτούν την εξειδικευµένη επίβλεψη της θρεπτικής υποστήριξης των αθλητών, καθώς και διαφοροποιηµένα διαιτολογικά πρωτόκολλα αξιολόγησης. ηλαδή, το εφαρµοζόµενο διαιτολογικό πρόγραµµα πρέπει να ανταποκρίνεται επαρκώς στα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά της µυικής προσπάθειας του συγκεκριµένου αθλήµατος (ένταση, διάρκεια, συχνότητα αγώνων, προπονητικό φορτίο στις ειδικές φάσεις της αθλητικής προετοιµασίας για ολόκληρη την ετήσια αγωνιστική περίοδο). Εποµένως, οι εξατοµικευµένες συστάσεις στους αθλητές αποτελούν µονόδροµο για τον επαγγελµατία αθλητικό διαιτολόγο, σύµφωνα πάντοτε µε τις ιδιαιτερότητες στις αγωνιστικές προδιαγραφές. Γεγονός που καταδεικνύει το µέγεθος της ανάγκης για εντατικοποιηµένη διατροφική πολιτική σε αθλητές, προπονητές, γονείς, διοικητική ηγεσία αθλ. οργανισµών. Πολύ πρόσφατα (2002) η Ιατρική Επιτροπή της ιεθνούς Ολυµπιακής Επιτροπής ( ΟΕ), αποδίδοντας ιδιαίτερη σηµασία, θεσµοθέτησε ως γνωµοδοτικό όργανο ειδική 4 µελή επιστηµονική οµάδα εργασίας (Νutrition Working group) ιατροφής στον Αγωνιστικό Αθλητισµό (Nutrition in Sport), η οποία συνήλθε για πρώτη φορά στη Λωζάνη Ελβετίας (16 18 Ιουνίου, 2003). Οι επιστήµονες που αποτέλεσαν αυτή την οµάδα εργασίας ήταν οι καθηγητές R. Maughan, L. Burke, E. Coyle, V. Matsudo. Τα συµπεράσµατα της 1 ης αυτής Συνόδου ανακοινώθηκαν σε ειδικό section ως επίσηµη γνωµοδότηση, στο 7 ο Παγκόσµιο Συνέδριο Αθλητικών Επιστη- µών της.ο.ε. (Αθήνα, 11/10/2003). 1. Σύντοµη Ιστορική Αναδροµή στην Αθλητική ιαιτολογική Επαγγελµατική πράξη Η πρώτη επίσηµη επαγγελµατική θέση εξειδικευµένου αθλητικού διαιτολόγου, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, δηµιουργήθηκε και λειτούργησε επιτυχώς στο Αµερικανικό Πανεπιστήµιο Ρennsylvania State (1985), προκειµένου να καλύψει τις ανάγκες των αθλητικών τµηµάτων του συγκεκριµένου Πανεπιστηµίου σε 28 αγωνίσµατα (!!), προσφέροντας υπηρεσίες επί 20 ώρες την εβδοµάδα σε 1200 αθλητες / ριες. H θέση αυτή εξελίχθηκε το 1991 και αναβαθµίστηκε σε ιευθυντή Τµήµατος αθλητικής διατροφής (Director of Sports Nutrition Department) του Αθλητιατρικού τοµέα (Center for Sports Medicine), µε δικαίωµα ελεύθερης και απεριόριστης πρόσβασης για όλους τους αθλητές / ριες σε προσωπικό ραντεβού (συνήθους χρονικής διάρκειας min). Aπό τότε ακολούθησαν αυτή την τακτική πολλά αντίστοιχα Πανεπιστήµια, σε συνεργασία µε την U.S. National Collegiate Athletic Association (NCAA). Να επισηµάνουµε το ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο συναγωνισµού (elite level) που χαρακτηρίζει όλα τα επίσηµα αθλήµατα του US Κολλεγιακού Πανεπιστηµιακού Πρωταθλήµατος. Τυπικά και ουσιαστικά στην Ελλάδα το πρώτο εξειδικευµένο τµήµα Αθλητικής ιατροφής, αθλητών υψηλού επιπέδου, λειτούργησε το 1986 στο Εργοµετρικό Κέντρο Αθλητικών Ερευνών (ΟΑΚΑ), υπό την διεύθυνση του κ. Κωνστ. Παύλου (DSc). Eίναι απαραίτητη η προσαρµογή της σύγχρονης επαγγελµατικής διαιτολογικής πράξης στα πρότυπα κριτήρια (standards) που έχει καθορίσει η Αµερικανική ιαιτολογική Ένωση (ΑDA) : 1. Ποιοτική παροχή υπηρεσιών και τη συνεχή αξιολόγηση αυτών

4 2. Εφαρµογή σύγχρονων ερευνητικών δεδοµένων στην πράξη 3. Αποτελεσµατική επικοινωνία, καθοδήγηση και προώθηση της επιστηµονικής γνώσης 4. Επαρκής χρήση κι εποικοδοµητική διαχείριση των βιβλιογραφικών πηγών 5. Συνεχιζόµενη επαγγελµατική ανάπτυξη. Βασιζόµενοι σ αυτά τα κριτήρια παρατηρούµε σήµερα ότι η επαγγελµατική άσκηση της αθλητικής διατροφής οφείλει να αντιµετωπίσει σειρά ειδικών πολυσύνθετων προβληµάτων από τους καταρτισµένους επιστηµονικά διαιτολόγους, οι οποίοι θα κληθούν να υπηρετήσουν υπεύθυνα (πολλές φορές υπό αντίξοες συνθήκες) σε αθλητικούς ερασιτεχνικούς και επαγγελµατικούς συλλόγους, εθνικές αθλητικές οµοσπονδίες και εθνικές οµάδες, σε πολυ ήµερες ειδικές αθλητικές αποστολές (σε όλα τα επίπεδα συναγωνισµού), µε ατοµική και οµαδική διαιτητική συµβουλευτική στο σπίτι και στην προπόνηση. Ασφαλώς, δεν υπάρχει καµµιά αµφιβολία, ότι η διαιτητική υποστήριξη / παρακολούθηση των αθλητών-ριών είναι µια εξαιρετικά υπεύθυνη, πολύπλευρη και απαιτητική διαδικασία στις αντικειµενικές της διαστάσεις. Για τη χώρα µας, σήµερα, οι προσπάθειες κάποιων αθλητικών οµάδων (επαγγελµατικών κι ερασιτεχνικών) να εντάξουν εξειδικευµένο διαιτολόγο στο επιστηµονικό δυναµικό υποστήριξης της οµάδος τους παραµένουν απελπιστικά ελάχιστες και αποσπασµατικές. Κατά τη γνώµη µας, εντός των αµέσως προσεχών ετών αναµένεται να παρουσιαστεί αυξηµένη ζήτηση αθλητικών διαιτολόγων ( µε προοπτικές εξαιρετικά δυναµικής επαγγελµατικής ανάπτυξης ), τη στιγµή που ο αριθµός των επίσηµα ανεγνωρισµένων αθλητικών σωµατείων ανέρχεται σε δεκάδες χιλιάδες (!!). Ελπίζουµε ότι σταδιακά η προσφορά του κλάδου µας θα αναγνωριστεί ευρύτερα. 2. O ρόλος του Αθλητικού ιαιτολόγου στο επιστηµονικό ιατρικό team υποστήριξης των αθλητικών οµάδων Μετά τις ταχύτατες εξελίξεις προώθησης της επιστηµονικής γνώσης στο ερευνητικό πεδίο της διατροφικής επιστήµης και του αγωνιστικού αθλητισµού προκύπτει άµεσα η ανάγκη της εξειδικευµένης κατάρτισης διαιτολόγων στο συγκεκριµένο γνωστικό αντικείµενο. Είναι φανερό, ότι οι διαφαινόµενες τάσεις και απαιτήσεις των καιρών, σήµερα, επιβάλλουν την παρουσία αθλητικών διαιτολόγων σε αθλητικά σωµατεία και συλλόγους όλων των αθληµάτων. Στην σηµερινή εποχή που χαρακτηρίζεται από συνεχή ροή πληροφοριών και νέων επιστηµονικών δεδοµένων, είµαστε αναγκασµένοι να δηµιουργήσουµε αναχώµατα και να ΑΓΩΝΙΣΤΟΥΜΕ για την κατάρριψη πληθώρας µύθων και δυσµενών συνεπειών της σκόπιµης και µαζικής διατροφικής παραπληροφόρησης. Είµαστε στη δυσάρεστη θέση να επισηµάνουµε ότι, όχι σπάνια, οι ίδιοι οι προπονητές παρασύρουν τους αθλητές τους σε κατάχρηση εργογόνων ουσιών και διατροφικών συµπληρωµάτων, µέσα σ έναν φαύλο κύκλο υπερβολικών προσδοκιών και απαιτήσεων ( ) για την πολυπόθητη µεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης. Ενδεικτικά και µόνο αναφέρουµε κατάχρηση βιταµινικών και άλλων συµπληρωµάτων-σκευασµάτων (4 στους 5 αθλητές υψηλού συστηµατική εφαρµογή ακατάλληλων µεθόδων µείωσης του σωµ. σκόπιµη αποφυγή βασικών τροφών και θρεπτικών συστατικών

5 (ιδίως στα καλλιτεχνικά αθλήµατα, όπως ενόργ. & ρυθµική αγωνιστική χρήση απαγορευµένων µεθόδων doping φαρµακοδιέγερσης. Ως συνέπεια αυτών, οι αθλητές εκτίθενται απροστάτευτοι (σχεδόν άνευ όρων) σε ακραίους πειραµατισµούς και επινοήσεις, µέσα σ ένα συνεχόµενο µπαράζ προπαγάνδας σε διεθνές επίπεδο!! Αυτή η ανεξέλεγκτη υπερκατανάλωση φαρµακευτικών (και µη φαρµακευτικών) σκευασµάτων, µε κυρίαρχο σκοπό τη βελτίωση των αθλητικών επιδόσεων, βρίσκεται συνεχώς στο προσκήνιο της επικαιρότητος κι έχει πάρει διεθνώς επιδηµιολογικές διαστάσεις. Σχεδόν τα πάντα έχουν δοκιµαστεί : φυσικές, ψυχολογικές και φαρµακευτικές µέθοδοι, ο κατάλογος των οποίων παραµένει ατελείλείωτος Από το ωµό κρέας και τα θαλασσινά φύκια µέχρι τον υπνωτισµό και τις µεταγγίσεις αίµατος ( ) Εκτός αυτών ο αθλητικός διαιτολόγος έχει να αντιµετωπίσει και δυσεπίλυτα προβλήµατα µε τις διατροφικές ιδιαιτερότητες του οικογενειακού περιβάλλοντος του αθλητή. εν είναι λίγες οι φορές που συναντούµαι ισχυρές αντιστάσεις και αρνητική διάθεση συµµόρφωσης και συνεργασίας από αθλητές και γονείς. Συχνά ακούµε σχόλια του τύπου : - «δεν έχω διαθέσιµο χρόνο να τρώω σωστά» - «οι υγιεινές τροφές δεν είναι τόσο γευστικές» - «είµαι µπερδεµένος στο τι πρέπει να τρώω». Έχοντας διανύσει έως σήµερα 12 ετή επαγγελµατική πορεία στον συγκεκριµένο τοµέα της εφαρµοσµένης διατροφής αθλητών και σε περισσότερα από δέκα (10) Ολυµπιακά αθλήµατα, ήθελα να τονίσω µε έµφαση ότι ο αθλητικός διαιτολόγος, µεθοδικά και επίµονα, οφείλει να αποδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στις επικοινωνιακές τεχνικές (προσωπική συνέντευξη, εποικοδοµητική κριτική, ενθάρρυνση, ενεργοποίηση θετικών σκέψεων), στο πλήρες ιατρικό / διατροφικό ιστορικό (συνεχής συλλογή πληροφοριών µε τη συνεργασία της οικογένειας), στις οργανωτικές διαχειριστικές ανάγκες τήρησης ενηµέρωσης αρχείου, στην πρακτική εφαρµογή ψυχολογικής συµβουλευτικής (τεχνικές ελέγχου stress), στην επαναξιολόγηση (follow up) της συνολικής πορείας της διαιτητικής αγωγής, Η τελευταία θεωρείται και απαραίτητη διαδικασία για τον καθορισµό του βαθµού ανοχής και της αποτελεσµατικότητος της διαιτητικής αγωγής. Εποµένως, καθοριστικής σηµασίας είναι η άµεση συνεργασία σε θετικό κλίµα µε τον υπεύθυνο προπονητή, τον ιατρό της οµάδος, την διοικητική ηγεσία, καθώς επίσης η ατοµική και οµαδική διαιτητική συµβουλευτική στο σπίτι και στην προπόνηση (θεωρητική ενηµέρωση, παρουσιάσεις, slides, έντυπο υλικό). Η επίλυση διατροφικών ιδιαιτεροτήτων, µε τους κατάλληλους επιδέξιους χειρισµούς µέσα στην οικογένεια, είναι βασικής σηµασίας για την συνολική επιτυχηµένη πορεία της διαιτολογικής υποστήριξης του αθλητή. ηλαδή, η αξιοπιστία µας στα µάτια του αθλητή-ριας θα αυξηθεί, εάν δείξουµε επαγγελµατισµό και συστηµατικό ενδιαφέρον, προκειµένου να ζωντανέψουµε τη θετικότερη συµµετοχή παρακίνηση συµµόρφωση του αθλητή µας στα σύγχρονα πρότυπα διατροφής. Το συνθετικό αποτέλεσµα της γνώσης των συστάσεων αυτών, µε τη συστηµατική συνεργασία ειδικών αθλ. διαιτολόγων προπονητών αθλητών ιατρών γονέων, για την εφαρµογή της κατάλληλης διατροφικής συµπεριφοράς από µικρή ηλικία, επιδρά ευνοϊκά στην οµαλή εξέλιξη της αθλητικής σταδιοδροµίας των αθλητών-ριών. Η διατροφική ενηµέρωση, εκπαίδευση, παρέµβαση είναι ευθύνη, αρµοδιότητα και υποχρέωση του αθλ. διαιτολόγου. Αφορά την προώθηση της έγκυρης γνώσης σε θέµατα γενικής και εφαρµοσµένης διατροφής, µε ιδιαίτερη έµφαση στην αδυσώ-

6 πητη µάχη κατά της µαζικής παραπληροφόρησης στον χώρο του αγωνιστικού αθλητισµού από τα Μ.Μ.Ε., τον εµπορικό ανταγωνισµό κ.ά. Ο προσδιορισµός και η συστηµατική οργάνωση εκπαιδευτικών διατροφικών προγραµµάτων πρόληψης, απαιτεί συνεπή και συγκροτηµένη καθοδήγηση προς όλες τις κατευθύνσεις (αθλητές, γονείς, προπονητές, διαιτολόγους, ιατρούς), προ κειµένου να υπάρξουν θετικά αποτελέσµατα. Εποµένως, το κύριο βάρος για την οργάνωση εφαρµογής µακροπρόθεσµης εκπαιδευτικής / επιµορφωτικής διαδικασίας, για την προώθηση των γνώσεων στην αθλητική διατροφή, έχουν επωµιστεί οι αθλητικοί διαιτολόγοι. Οφείλουν να προσανατολιστούν στη συστηµατική, δυναµι κή συνεργασία µεταξύ τεχνικών/προπονητών, γονέων, αθλητών και διοικητικής ηγεσίας των αθλητικών συλλόγων. Ο εποπτικός / συµβουλευτικός ρόλος του διαιτολόγου ως εκπαιδευτή θεωρείται καθοριστικής σηµασίας, διότι καλείται να δηµοσιοποιεί συχνά τη γνώµη του και να συµµετέχει ενεργά στον σχεδιασµό και στην υλοποίηση όλων των δραστηριοτήτων διατροφικής πληροφόρησης και εκπαίδευσης (ΠΙΝΑΚΑΣ 2). Στις βασικές αρχές µετάδοσης γνώσεων περιλαµβάνονται η συνεχής παρακολούθηση (follow up) του βαθµού αφοµοίωσης, οι µέθοδοι διδασκαλίας, τα οπτικο-ακουστικά µέσα που χρησιµοποιούνται (slides, video-κασσέτες, ειδικό έντυπο υλικό) ΠΙΝΑΚΑΣ 2. Σχεδιασµός αποτελεσµατικής διδασκαλίας κατά την διατροφική συµβουλευτική ΣΤΑ ΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΙΑΤΡΟΦΙΚΗ 1. Προσδιόρισε τις ανάγκες των ατόµων ΕΚΤΙΜΗΣΗ 2. Αξιολόγησε τις γνώσεις τους ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ 3. Όρισε τους σκοπούς σου ΣΤΟΧΩΝ 4. Επιλογή υλικού για την αξιολόγηση της γνώσης & 5. Αποφάσισε για τον τρόπο διδασκαλίας ΣΧΕ ΙΟ (διάρκεια, µέθοδος) ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ 6. Προετοίµασε και οργάνωσε τις πληροφορίες που θα διδαχθούν ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ 7. Κριτική ανασκόπηση ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 8. Ενίσχυση της ώθησης για αλλαγή της διατροφικής συµπεριφοράς 9. Αξιολόγηση της διδασκαλίας έλεγχος προόδου για την επιθυµητή διατροφική συµπεριφορά 10. Αξιολόγηση της µάθησης και περιοδικός επανέλεγχος αφοµοίωσης γνώσεων Πιστεύουµε ότι η συνεισφορά του στον ειδικό αθλ. διαιτολόγο είναι ιδιαίτερα κα-

7 θοριστικής σηµασίας σε επίπεδο πρόληψης, έρευνας και πληροφόρησης, αποκαλύπτοντας µε χαρακτηριστική σαφήνεια (α) τους παράγοντες που επιδρούν στις διατροφκές συνήθειες του αθλητή-ριας και (β) την ικανότητά του/της για τροποποίηση της διαιτητικής συµπεριφοράς Σύµφωνα µε τις αναλύσεις των αποτελεσµάτων αντίστοιχων προγραµµάτων διατροφικής εκπαίδευσης σε διάφορες πληθυσµιακές οµάδες, ενώ στα περισσότερα προγράµµατα ήταν επιτυχής η απόκτηση γνώσεων, δυστυχώς, διαπιστώθηκε ότι δύσκολα επιτυγχάνονταν η αλλαγή στην διατροφική συµπεριφορά. Η µεθοδολογία παρέµβασης για τη βελτίωση του επιπέδου διατροφικών γνώσεων θα πρέπει να γίνεται µε ιδιαίτερα προσεκτικά βήµατα προκειµένου να αναµένου- µε την ευνοϊκή αλλαγή στάσης (attitude). Η αλλαγή στάσης είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την προσδοκώµενη τελική µεταβολή της συµπεριφοράς. Εποµένως, βασικές προτεραιότητες για τον αθλητικό διαιτολόγο (ως εκπαιδευτή διατροφής) πρέπει να αποτελούν Ο σαφής προσδιορισµός στόχων κινήτρων, για την ενθάρρυνση της ατοµικής Η δηµιουργία στρατηγικών για την επίτευξή Η σταδιακή εξέλιξη (σε λογική σειρά δυσκολίας ) των γνώσεων κατά ενιαίους εκπαιδευτικούς κύκλους σειρές, δηλαδή προσαρµοσµένη ανάλογα στον βαθµό αφοµοίωσης. 3. Οργάνωση της Εκπαίδευσης ιαιτολόγων και ιαδικασία Πιστοποίησης στην Αθλητική ιατροφή : Νεώτερες εξελίξεις & µελλοντικές προοπτικές Η διεθνώς αυξανόµενη αναγνώριση ως ξεχωριστού επιστηµονικού κλάδου της ιατροφής στον Αγωνιστικό Αθλητισµό (Sports Nutrition) αντανακλάται σε διάφορες χώρες, όπου πολύ πρόσφατα αναγνωρίστηκε η ανάγκη πιστοποίησης της εξειδικευµένης κατάρτισης ειδικών επιστηµόνων σ αυτό το γνωστικό αντικείµενο (Sports Nutrition Professionals). Σε διεθνές επίπεδο, οι συγκεκριµένες προϋποθέσεις και διαδικασίες εφαρµογής της επιστηµονικής εξειδίκευσης των διαιτολόγων στην αθλητική διατροφή πραγµατοποιούνται µέσω κύκλων ειδικών εκπαιδευτικών / επιµορφωτικών σεµιναρίων, που οδηγούν σε χορήγηση ειδικής πιστοποίησης (Sports Nutrition Certification). Οι αντίστοιχοι φορείς υλοποίησης αναφέρονται σε πρότυπα είτε ξεχωριστής επαγγελµατικής ένωσης επιστηµόνων (Sports Dietitians Association of Australia είτε απ ευθείας πιστοποίηση µε προϋποθέσεις, (Sport & Exercise Nutritionist), όπως γίνεται στη Μ. Βρετανία από το 2003, σε συνεργασία της Βritish Dietetic Association µε την Nutrition είτε ειδικών επιστηµονικών εταιρειών / οργανισµών (Certified Sports Nutritionist, από το 2005 µέσω της International Society of Sports Nutrition Η.Π.Α.). Πιο συγκεκριµένα, στην Αυστραλία, τα κριτήρια εγγραφής στα µητρώα της SDA

8 (ως αθλητικός διαιτολόγος) είναι : (1) ο ενδιαφερόµενος να είναι ήδη εγεγραµµένος στα αντίστοιχα µητρώα τoυ Συλλόγου ιαιτολόγων της χώρας (Dietetic Association of Australia), (2) να έχει ολοκληρώσει επιτυχώς την 4 ήµερη επιµορφωτική διαδικασία (η οποία διοργανώνεται ετησίως από την SDA κάθε Φεβρουάριο), µετά από τελικές εξετάσεις (επί συγκεκριµένης ύλης), (3) να έχει θετικές συστάσεις από δύο (2) τουλάχιστον µέλη της SDA. Στην Μ. Βρετανία, µέσω της συνεργασίας µεταξύ Βρετανικής ιαιτολογικής Ένωσης (Βritish Dietetic Association BDA) και Nutrition Society, χορηγείται πιστοποίηση σε διάφορες επιµέρους εξειδικεύσεις, µεταξύ των οποίων και στην αθλητική διατροφή. Οι σχετικές προϋποθέσεις πιστοποίησης αφορούν : (1) βασικές σπουδές στην επιστήµη της ιατροφής / ιαιτολογίας, είτε σε άλλους κλάδους συναφών επιστηµών (Κινησιολογίας, Εργοφυσιολογίας, Βιολογίας κ.ά.) µε την σχετική παρακολούθηση ειδικών µαθηµάτων (education courses accredited sports nutrition units), (2) συστάσεις τριών (3) καθηγητών ακαδηµαϊκού επιπέδου ή άλλων ειδικών επιστηµόνων µε πολυετή εµπειρία στο συγκεκριµένο γνωστικό αντικείµενο. Στις Η.Π.Α., ιδρύθηκε πολύ πρόσφατα (2004) η International Society of Sports Nutrition (ΙSSN), η οποία χορηγεί ειδική πιστοποίηση στην Αθλητική ιατροφή (Certified Sports Nutritionist) µε προϋποθέσεις : (1) βασικές σπουδές είτε στην επιστήµη της ιατροφής / ιαιτολογίας, είτε σε άλλους κλάδους συναφών επιστη- µών (Κινησιολογίας, Εργοφυσιολογίας, Βιολογίας, κατόχους διπλώµατος CSCS κ.ά.), µε την σχετική παρακολούθηση ειδικών µαθηµάτων (education courses accredited sports nutrition units), (2) την επιτυχή τελική εξέταση µετά από υποχρεωτικό ειδικό εκπαιδευτικό σεµινάριο (χρονικής διάρκειας µόλις 3 h). Οι εξετάσεις αυτές διοργανώνονται για πρώτη φορά στις 16 Ιουνίου 2005 και θα διεξάγονται εφεξής κατά περιοδικά χρονικά διαστήµατα (επί συγκεκριµένης ύλης). Επίσηµη έκδοση της ΙSSN αποτελεί το διεθνούς κύρους επιστηµονικό περιοδικό Ιnternational Journal of Sport Nutrition & Exercise Metabolism (από τον τόµο και εφ εξής). Η Αµερικανική ιαιτολογική Ένωση (ΑDA) έχει συστήσει ειδική επιστηµονική οµάδα εργασίας task force (Sports & Cardiovascular Nutritionists SCAN). Ανα- µένεται, στα επόµενα χρόνια, η επίσηµη εισήγηση της ADA για την έκδοση επαγγελµατικού κώδικα δεοντολογίας (Code of Ethics) του αθλητικού διαιτολόγου. Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι κάτοχοι µεταπτυχιακού τίτλου (ΜSc, PhD) στο συγκεκριµένο γνωστικό αντικείµενο (Sports Nutrition) δεν εξαιρούνται από τη διαδικασία των υποχρεωτικών τελικών εξετάσεων, που διεξάγονται στην Αυστραλία και Η.Π.Α. Μολονότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την ερµηνεία και αιτιολόγηση της διαπίστωσης αυτής, οι διαφαινόµενες τάσεις, µελλοντικά, συγκλίνουν στο να αποδίδεται έµφαση περισσότερο στην επαγγελµατική προϋπηρεσία εµπειρία (τουλάχιστον 5 ετής) παρά στις µεταπτυχιακές σπουδές. Με µεγάλη πιθανότητα, δηλαδή, η επαγγελµατική εµπειρία θα συµπεριληφθεί στα κριτήρια / προϋποθέσεις της επιτυχούς πιστοποίησης στην αθλητική διατροφή. Η πρόσφατη ίδρυση (2003) του Ελληνικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Επιστηµονικής ιατροφής Αθλητών (Hellenic Sports Nutrition Research Institute) στη χώρα µας φιλοδοξεί να συµβάλλει προς τον σκοπό αυτό, ως βάση διασύνδεσης µεταξύ ερευνητικού έργου και επαγγελµατικής πρακτικής. Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η οργάνωση συγκεκριµένης διαδικασίας, όπου θα προβλέπει τις αρχές και τα κριτήρια της επαγγελµατικής πιστοποίησης πτυχιούχων διαιτολόγων (ΑΕΙ, ΤΕΙ) στην εφαρµοσµένη αθλητική διατροφή (χορήγηση ειδικού διπλώµατος Diploma in Advanced Sports Nutrition Dietetic Practice). Για τη διάρθρωση και το περιεχόµενο της ύλης, που θα πρέπει να καλύπτει η

9 θεωρητική επιστηµονική κατάρτιση/εκπαίδευση των διαιτολόγων/διατροφολόγων προτείνουµε τις παρακάτω θεµατικές ενότητες (κατά σειρά σπουδαιότητος) : A ΦΑΣΗ Θεµελιώδης σύνθεση του αθλητικού διαιτολογίου και εξατοµικευµένα διαιτητικά πρότυπα υψηλής αγωνιστικής απόδοσης : Σχεδιασµός, καθοδήγηση, πρακτικές εφαρµογές 2. Μεγιστοποίηση ενεργειακών επιπέδων στις ιδιαίτερες φάσεις της αθλητικής προετοιµασίας κατά συγκεκριµένο αγώνισµα 3. Έλεγχος του σωµ. βάρους και διατήρηση ευνοϊκού επιπέδου σωµ. λίπους σύστασης σώµατος, µε ιδιαίτερη αναφορά στις διαφορές µεταβατικής και αγωνιστικής περιόδου 4. Εκτίµηση θρέψης : διατροφική & βιοχηµική αξιολόγηση αθλητών 5. ιαιτητική υποστήριξη στους αναπτυσσόµενους οργανισµούς (κατά την κρίσιµη παιδική, προεφηβική & εφηβική ηλικία) 6. Προ-αγωνιστική διατροφή των αθλητών 7. Άριστες επιλογές υγρών / ηλεκτρολυτών κατά την Άσκηση και Προπόνηση για τη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης 8. Ενεργειακή αποκατάσταση µετά την Άσκηση / Προπόνηση 9. Ορθή χρήση επιστηµονικά κατάλληλων συµπληρωµάτων διατροφής σε εξατοµικευµένη βάση (γνώση της δοσολογίας, της αποτελεσµατικότητος, της σχέσης κινδύνου οφέλους και των συναφών επιπτώσεων, ποιοτικά κριτήρια του προϊόντος). 10. Ειδική διατροφική στρατηγική : (α) κατά τις ταξιδιωτικές αποστολές (β) σε πολυ-ήµερης διάρκειας αγωνιστικά Πρωταθλήµατα (γ) σε περιβαλλοντικό stress (ψύχος, υψόµετρο, ζέστη, υγρασία) (δ) κατά την αποκατάσταση από αθλητικές κακώσεις 11. ιατροφικές θεραπευτικές παρεµβάσεις σε χρόνιες διαταραχές της υγείας των αθλητών-ριών [εµµηνορυσιακή δυσλειτουργία, σιδηροπενική αναιµία, σύνδροµο υπερπροπόνησης, τριαδικό σύνδροµο (female athlete triad), ψυχογενής ανορεξία / βουλιµία, γαστρεντερικά προβλήµατα κ.ά.]

10 Β ΦΑΣΗ Ειδικά θέµατα Εργοφυσιολογίας 2. Βιοχηµεία της Άσκησης 3. Οξειδωτικό stress, κόπωση, αντιοξειδωτικές ουσίες & άσκηση 4. Στάδια & παράγοντες βιολογικής ανάπτυξης ωρίµανσης (βιολογική ηλικία, σκελετική ωριµότητα) 5. Αθλητιατρική Παθολογία, µε στοιχεία επιδηµιολογίας κατά αγώνισµα (αιτίες & πρόληψη, µυοσκελετικές κακώσεις, doping, αµηνόρροια, θερµογενείς διαταραχές, ιογενείς λοιµώξεις, παθήσεις κυκλοφορικού συστήµατος κ.ά.) 6. Στοιχεία εφαρµοσµένης Αθλητικής Ψυχολογίας Ψυχολογικής Συµβουλευτικής (τεχνικές ελέγχου προ αγωνιστικού stress, αυτοπειθαρχία, αντοχή στην κούραση, καθορισµός εφικτών αγωνιστικών στόχων, εµπειρίες σε νίκες / ήττες, αγωνιστική διάθεση, αποδοχή του ηγέτη-προπονητή, διαπροσωπικές κοινωνικές σχέσεις αθλητών, παρακίνηση, ισορροπηµένες προσωπικές προσδοκίες) 7. Πρότυπα σωµατοτυπικά & βιοδυναµικά χαρακτηριστικά αθλητών υψηλών επιδόσεων (elite level) 8. Ειδικά πρωτόκολλα Εργοµετρικής αξιολόγησης φυσικής κατάστασης 9. Στοιχεία Προπονητικής, µε έµφαση στις φάσεις της ετήσιας αγωνιστικής περιόδου (καταµερισµός της επιβάρυνσης) 10. Ανάπτυξη µυικής δύναµης & αντοχής (προπονητική µε Βάρη)

11 Ασφαλώς, δεν αρκεί να διδάσκεται η διατροφή αθλητών σε πανεπιστηµιακό επίπεδο κατά αποσπασµατικές θεµατικές ενότητες ενός εξαµηνιαίου µαθήµατος ( ή µαθήµατος επιλογής), όπως π.χ. ο βιολογικός ρόλος των λιπιδίων κατά τη σωµατική άσκηση, οι οποίες ανήκουν ενδεχοµένως στη Βιοχηµεία της Άσκησης ή στην Εργοφυσιολογία ( ) Η εφαρµοσµένη διατροφή αθλητών απαιτεί µια πολύπλευρη, πολυδιάστατη προσέγγιση σε όλα τα γνωστικά αντικείµενα που παρουσιάσαµε αναλυτικά στις δύο φάσεις. Με τόσο αυξηµένο το πεδίο δράσης των διαιτολόγων, εµµέσως συνάγεται το συµπέρασµα, ότι είναι επιτακτική η ανάγκη για συνεχιζόµενη εκπαίδευση και εξειδίκευσή τους. Ο όρος Συνεχιζόµενη Επαγγελµατική Ανάπτυξη (Continuing Professional Development) αναφέρεται στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που έχουν ως στόχο την ανανέωση, διατήρηση (ή αύξηση) των γνώσεων (knowledge), ικανοτήτων (skills) και συµπεριφορών (attitudes) ενός ειδικευµένου επαγγελµατία. Προκειµένου o αθλητικός διαιτολόγος να είναι σε θέση να παρακολουθεί τις νεώτερες επιστηµονικές εξελίξεις απαιτήσεις (διεθνή συνέδρια, ειδικά επιστηµονικά περιοδικά, διάφορες εκπαιδευτικές εκδηλώσεις, εκπόνηση ερευνητικών µελετών) και να συνειδητοποιήσει το µέγεθος του επιστηµονικού και κοινωνικού ρόλου του, πρέπει απαραιτήτως να δώσει προτεραιότητα στην συνεχιζόµενη (δια βίου) επαγγελµατική του εκπαίδευση. εν θα πρέπει, δηλαδή, να λειτουργεί ως αποκοµµένο στοιχείο από τις τρέχουσες επιστηµονικές εξελίξεις (ΠΙΝΑΚΑΣ 3). Οι νεώτερες συστάσεις, σε διεθνές επίπεδο, ήδη έχουν προχωρήσει περισσότερο και µας κατευθύνουν στην περαιτέρω οργάνωση ενός συστήµατος αξιολόγησης επιστηµονικών εκδηλώσεων, προκειµένου ο ειδικός διαιτολόγος να επαληθεύει συνεχώς και να πιστοποιεί την ανασύνθεση των γνώσεών του. Ήδη στις Η.Π.Α. η διαδικασία αυτή αποτελεί αναπόσπαστο µέρος της επαγγελµατικής δράσης των διαιτολόγων (µέσω credit hours µόρια), ανάλογα µε τις ώρες συµµετοχής σε προκαθορισµένες επιστηµονικές ηµερίδες σεµινάρια κλινικά φροντιστήρια. Μέχρι σήµερα η συνεχιζόµενη επαγγελµατική εκπαίδευση, στις περισσότερες χώρες, είναι προαιρετική και σε εθελοντική βάση. Η τάση που φαίνεται να επικρατεί είναι ότι η επαγγελµατική εκπαίδευση / ανάπτυξη θα πρέπει να αξιολογείται σε ετήσια βάση. Μπροστά σ αυτές τις µεγάλες προκλήσεις, αυτό το κενό στη χώρα µας ήρθε να καλύψει η ίδρυση του Ινστιτούτου που εκπροσωπούµε. Είµαστε στη διάθεση όλων των φορέων για συνεργασία σε κάθε επίπεδο και απευθύνουµε σε όλους εσάς ΑΝΟΙΚΤΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ, να ενώσουµε τις δυνάµεις µας, καθ ότι θέλουµε να είσαστε µαζί µας, συµπορευόµενοι, προκειµένου να ακουστούν όλες οι εµπειρίες και προβληµατισµοί σας.

12 ΠΙΝΑΚΑΣ 3. Βασικές βιβλιογραφικές πηγές εξειδικευµένης πληροφόρησης για τον επαγγελµατία αθλητικό διαιτολόγο BEALS K.A. Disordered Eating Among Athletes : A Comprehensive Guide for Health Professionals. Champaign,IL : Human Kinetics, ΒΕΝΑRDOT D. Nutrition for Serious Athletes. Champaign,IL : Human Kinetics, BERNING J. R., STEEN S. N. (Eds) Nutrition for Sport & Exercise (2 nd ed.). Gaithersburg, MD : Aspen Publ. Inc., BROUNS F. Essentials of Sport Nutrition (2 nd ed.). Chishester, UK : Wiley Ltd, BROWNELL K.D., RODIN J., WILMORE J.H. Eating, Body Weight & Performance in Athletes. Philadelphia, PA : Lea & Febiger, BURKE L.M., DEAKIN V. Clinical Sports Nutrition (2 nd ed.). Sydney, AUS : McGraw - Hill, COLEMAN E., STEEN S.N. Ultimate Sports Nutrition (2 nd ed.). Palo Alto, CA : Bull Publ. Co., DRISKELL J.A., WOLINSKY I. (Eds) Energy-yielding Macronutrients & Energy Metabolism in Sports Nutrition. Boca Raton, FL : CRC Press, DRISKELL J.A., WOLINSKY I. (Eds) Nutritional Assessment of Athletes. Boca Raton, FL : CRC Press, HARGREAVES M. (Ed.) Exercise Metabolism. Champaign,IL : Human Kinetics, LAMB D.R., MURRAY R. (Eds) The Metabolic Basis of Performance in Exercise & Sport. Perspectives in Exercise Science and Sports Medicine (Vol. 12). Carmel, IN : Cooper Publ. Group LLC, MANORE M., THOMPSON J. Sport Nutrition for Health & Performance. Champaign,IL : Human Kinetics, MAUGHAN R. J., GLEESON M., GREENHAFF P.L. Biochemistry of Exercise & Training. Oxford, UK : Oxford University Press, MAUGHAN R. J. (Ed.) Nutrition in Sport. Oxford, UK : Blackwell Science, MAUGHAN R. J., MURRAY R. (Eds) Sports Drinks : Basic Science & Practical Aspects. Boca Raton, FL : CRC Press, McARDLE W.D., KATCH F.I., KATCH V.L. Sports & Exercise Nutrition. Philadelphia, PA : Lippincott Williams & Wilkins, PETERSON M.S. Eat to Compete : A Guide to Sports Nutrition (2 nd ed.). St. Louis, MI : Mosby-Year Book Inc., Position Statement of the American Dietetic Association, Dietitians of Canada and the American College of Sports Medicine Nutrition and Athletic Performance. J. Am. Dietetic Assoc. 100 : , ROSENBLOOM C.A. (Ed.) Sports Nutrition : A Guide for the professional working with active people (3 rd ed.). Chicago, IL : ADA Publ., RUUD J.S. Nutrition and the Female Athlete. Boca Raton, FL : CRC Press, VIRU A., VIRU M. Biochemical Monitoring of Sport Training. Champaign, IL : Human Kinetics, WOLINSKY I. (Ed.) Nutrition in Exercise & Sport (3 rd ed.). Boca Raton, FL : CRC Press, WOLINSKY I., DRISKELL J.A. (Eds) Nutritional Applications in Exercise & Sport. Boca Raton, FL : CRC Press, WOLINSKY I., DRISKELL J.A. (Eds) Nutritional Ergogenic Aids. Boca Raton, FL : CRC Press,

13 Kυρίες και Κύριοι, όπως θα διαπιστώσατε, ήδη βρισκόµαστε εντός των διεθνών επιστηµονικών εξελίξεων, όπου οι απαιτήσεις για την παρακολούθησή τους είναι πολυδιάστατες. Με τη σηµερινή σας παρουσία µας δώσατε µεγάλη δύναµη να συνεχίσουµε και µάλιστα, πολύ σύντοµα, να προγραµµατίζουµε την οργάνωση : (1) Πανελλήνιας επιδηµιολογικής έρευνας, για πρώτη φορά σε διεθνές επίπεδο, (2) Εξειδικευµένων επιµορφωτικών σεµιναρίων σε Προπονητές αθληµάτων, (3) Παράλληλης επέκτασης δραστηριοτήτων συνεργασιών µε διεθνείς επιστηµονικούς Οργανισµούς (κατ αποκλειστικότητα). Σταθεροί και αδιαπραγµάτευτοι στόχοι µας αποτελούν η αποκατάσταση της επιστηµονικής αλήθειας, η καταπολέµηση της σύγχυσης, η προστασία / πρόληψη της υγείας των αθλητών και η προαγωγή της εφαρµοσµένης έρευνας κι εκπαίδευσης. Με την προσπάθεια αυτή φιλοδοξούµε να αρχίσει µια συστηµατική διαδικασία µεθοδικής σπουδής και προβληµατισµού για τις προοπτικές και νεώτερες τάσεις, που απασχολούν σήµερα την Επιστήµη της Αθλητικής ιατροφής. Φιλοδοξία µας είναι ο συντονισµός ενός ουσιαστικού διαλόγου, µεταξύ των επιστηµόνων σχετικών ειδικοτήτων (µε το συγκεκριµένο γνωστικό αντικείµενο), καθώς και η έγκυρη πληροφόρηση για τη διεθνή επιστηµονική κίνηση στον τοµέα αυτό, προκειµένου να συµβάλλει στην προστασία και αποτελεσµατική προαγωγή της υγείας των αθλητών και αθλητριών µας. Για όλους εµάς κίνητρο και όραµα αποτελεί η ανιδιοτελής προσφορά υπεύθυνης επιστηµονικής ενηµέρωσης στο ευρύ κοινό, µε τις δραστηριότητες που αναπτύσει και θα αναπτύξει αργότερα το Ινστιτούτο. Προωθούµε την αξία της συµµετοχής στις συλλογικές επιστηµονικές δράσεις, διότι για εµάς καθοριστική σηµασία έχει η διάθεση για προσφορά. Ήθελα να σας διαβεβαιώσω προσωπικά ότι θα συνεχίσω την αφιέρωση της ζωής µου µε ΟΛΕΣ ΜΟΥ ΤΙΣ ΥΝΑΜΕΙΣ για την υλοποίηση ΟΛΩΝ των στόχων, των προσδοκιών και των οραµάτων που έχουµε στο Ινστιτούτο ανταποκρινόµενοι στις απαιτήσεις των καιρών για ένα ΕΡΓΟ υψηλής ποιότητος, αντάξιο της επιστήµης της αθλητικής διατροφής. Στην προσπάθειά µας αυτή δεν έχουµε σκοπό να ικανοποιήσουµε προσωπικές βλέψεις και δεν έχουµε, επίσης, αδιευκρίνιστες επιδιώξεις. Επιθυµία µας η δικαίωση των στρατηγικών µας επιλογών, καθ ότι µας γοητεύει και µας συναρπάζει η αναβάθµιση του επιστηµονικού αυτού κλάδου. Kυρίες και Κύριοι, ως Πρόεδρος της /σας Επιτροπής ήθελα για µια ακόµη φορά να ευχαριστήσω εγκάρδια όλους εσάς, που µας τιµάτε µε την παρουσία σας στο ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ µας, επίσης τα µέλη του Ινστιτούτου µας, τα µέλη της Οργανωτικής Επιτροπής, τους εκλεκτούς εισηγητές που αποδέχθηκαν πρόθυµα την πρόσκλησή µας και τέλος τους Χορηγούς µας, όπου δίχως την ουσιαστική οικονοµική στήριξη των οποίων ΤΙΠΟΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΕΝ ΘΑ ΗΤΑΝ ΕΦΙΚΤΟ Σας ευχαριστούµε!!

14 Ενδεικτική Βιβλιογραφία & Παραποµπές 1. ΑCSM & ADA Promotion cooperation among nutrition professionals and physical activity professionals. J. Am. Dietetic Assoc. 99 : , American Dietetic Association & U.S. Public Health Service. Worksite Nutrition : A Guide to Planning, Implementation and Evaluation (2 nd ed.). Chicago, IL : ADA Publications, American Dietetic Association (ADA) Standards of professional practice for Dietetic Professionals : Is your career ready for a new millennium? J. Am. Dietetic Assoc. 99 : , BAUMERT P.W. et al Health risk behaviors of adolescent participants in organized sports. J. Adolescent Health 22 : , BENARDOT D. Working with young athletes : Views of a nutritionist on the sports medicine team. Int. J. Sport Nutrition 6 : , BENNELL K.L. et al Skeletal effects of menstrual disturbances in Athletes. Scand. J. Med. Sci. Sports 7 : , BERNING J.R. Teaching good nutrition to young Athletes. J. Am. Dietetic Assoc. 98 : 418, BRUENING K.S. et al 2002 Accreditation standards for dietetics education. J. Am. Dietetic Assoc. 102 : , BURKE L.M. Practical Application in Sports Nutrition (Σειρά συνεντεύξεων µε ειδικούς Αθλητικούς ιαιτολόγους). Int. J. Sport Nutrition Exerc. Metabol. Vol. 11 : , , (2001) Vol. 12 : , , (2002) Vol. 13 : , (2003) Vol. 14 : (2004) 10. CANTER D.D. Program Evaluation in Dietetic Education. Chicago, IL : ADA Publications, CLARK K.L. Working with college athletes, coaches and trainers at a major University. Int. J. Sport Nutrition 4 : , CLARK K.L. Sports Nutrition Counseling : Documentation of performance. Topics Clin. Nutr. 14 : 34 40, CLARK N. Developing a sports nutrition practice. Nutrition Today 3 : 35 37, CLARK N. Sports Nutritionists Practice : What they preach? J. Am. Dietetic Assoc. 92 : , CLARK N. Marketing sports nutrition. J. Am. Dietetic Assoc. 94 : , CLARK N. Nutrition support programs for young adult athletes. Int. J. Sport Nutrition 8 : , CLARK N. Identifying the educational needs of aspiring Sports Nutritionists. J. Am. Dietetic Assoc. 100 : , DAVIS D.A. et al Evidence for the effectiveness of continuing medical education. J A M A 268 : , DOWLING R. Role expansion for dietetics professionals. J. Am. Dietetic Assoc. 96 : , ECONOMOS C.D. et al Nutritional practices of elite athletes : Practical recommendations. Sports Medicine 16 : , Editorial Gold medal Nutrition : Dietitians at the1996 Olympics. J. Am. Dietetic Assoc. 96 : , FITZ P., WINKLER M.F. Education, research and practice : Bridging the gap. J. Am. Dietetic Assoc. 89 : , FLYNN C. et al Perceived continuing education needs of RD s and DTR s. J. Am. Dietetic Assoc. 91 : , GILMORE C.J. et al Determining educational preparation based on job competencies of entry level dietetics practitioners. J. Am. Dietetic Assoc. 97 : , 1997

15 25. GOPALAN C. Dietetics and Nutrition : Impact of scientific advances and development. J. Am. Dietetic Assoc. 97 : , GRANDJEAN A.C. Practices and recommendations of Sports Nutritionists. Int. J. Sport Nutrition 3 : , HALSTED C.H. Certification of clinical nutritionists. Am. J. Clin. Nutr. 62 :10 12, HOPPER D., BARKER M.E. Dietary advice, nutritional Knowledge and attitudes towards Nutrition in primary health care. J. Human Nutr. Dietetics 8 : , HUNT A. et al Skills and competencies of SCAN (ADA) dietitians practicing in wellness settings. J. Am. Dietetic Assoc. 100 : , HUNT P., HILLSDON M. Changing Eating and Exercise Behaviour : A handbook for professionals. Oxford, UK : Blackwell Science Ltd., JUDD P.A. Educating the Dietitians of the future. J. Human Nutr. Dietetics 9 : , NATTIV A. et al Health risks of collegiate Athletes. Clin. J. Sports Med. 7 : , O BRIEN M., MAHONY N. The role of a Master s Degree as part of higher training in sports and exercise medicine. Br. J. Sports Med. 34 : , OLSON R.E. On the making of a Clinical Nutritionist. Ann. Review Nutr. 16 : 1 32, PACE R. Dietetics leadership in the 21th century. J. Am. Dietetic Assoc. 95 : , PARKS C.S. et al Challenging the future of Dietetics Education and Credentialing Dialogue, discovery and directions. J. Am. Dietetic Assoc. 95 : , ΠΑΥΛΟΥ Κ.Ν., ΣΙΜΑΤΟΣ Ι.Ε., ΡΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ Γ.Π. ιατροφή & Πρωταθλητισµός (Στρογγυλό Τραπέζι). Πρακτικά 3 ου Πανελ. Συνεδρίου ιατροφής / ιαιτολογίας, Αθήνα, 6-8 εκ., 1991 (σελ ) 38. Roundtable Consulting in Sport Nutrition. 3 rd Int. Sport Nutrition Conference, Bloomington, MN (Sept. 1995). Int. J. Sport Nutrition 6 : , SHATTUCK D. Sports Nutritionists fuel the competitive edge. J. Am. Dietetic Assoc. 101 : , ΣΙΜΑΤΟΣ Ι.Ε. ιατροφή & διαιτολογικά προβλήµατα στην αγωνιστική Κολύµβηση. ιατροφή / ιαιτολογία 2 : 81 97, ΣΙΜΑΤΟΣ Ι.Ε. Προ αγωνιστική διατροφή των αθλητών : ιαιτητικές συστάσεις και θρεπτική υποστήριξη. ιατροφή / ιαιτολογία 3 : , ΣΙΜΑΤΟΣ Ι.Ε. Εφαρµοσµένη ιατροφή Αθλητών : Νεώτερες εξελίξεις και διεθνείς προοπτικές στη δεκαετία του 90. Εισήγηση στο 1 ο ιεθνές Συνέδριο Φυσικής & Αθλητισµού, Κοµοτηνή, Μαϊου, ΣΙΜΑΤΟΣ Ι.Ε., ΡΑΚΟΒΙΤΗ Ε.Α. Σύγχρονη κοινωνιολογική ερµηνεία της χρήσης και κατάχρησης αναβολικών ουσιών στον αγωνιστικό αθλητισµό. Καρδιά & Αγγεία 8 : , ΤΗΟΜPSON B. et al What is a sports medicine specialist? Br. J. Sports Med. 34 : , VAUGHAN L.A., JOHNSTON C.S. Role of undergraduate dietetics programs in providing Nutrition Education to pre-medical students. J. Am. Dietetic Assoc. 96 : , VINCI D.M. Effective nutrition support programs for college athletes. Int. J. Sport Nutrition 8 : , WALKER W.A. (Ed.) Advances in Nutrition Education for medical students. Am. J. Clin. Nutr. 72 (suppl.) : 865s 897s, WOUGER DECKER R. et al Nutrition Education in Health Professions Programs. J. Am. Dietetic Assoc. 101 : 63 69, WRIFFIN J., HARRIS M.B. Coaches attitudes, knowledge, experiences and recommendations regarding weight control. Sport Psychologist 10 : , 1996