ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ) Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Transcript

1 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ) Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟ Έτσι µιλούσαν συναλλήλως τους αυτοί, µε βιάση ωστόσο οι άλλοι τους σίµωσαν, τα γρήγορα λαλώντας άλογα τους, και πρώτος του Λυκάονα µίλησεν ο γιος ο ψυχωµένος: «Καλαντρειωµένε, πολεµόχαρε γιε του Τυδέα του γαύρου, κάτω η πικρή µου αλήθεια γρήγορη δε σ έριξε σαγίτα, τώρα λοιπόν ας δοκιµάσουµε µε το κοντάρι αν σε βρω!» Είπε, και το µακροίσκιωτο έριξε κοντάρι του µε φόρα και στο σκουτάρι απά τον πέτυχε, το τρύπησε πετώντας η µύτη η χάλκινη κι ακούµπησε στο θώρακα του απάνω. Και του Λυκάονα ο γιος ο αντρόψυχος φωνή µεγάλη σέρνει: «Πέρα για πέρα στα λαγγόνια σου χτυπήθηκες, πολληώρα θαρρώ δε θα βαστάξεις, κι άσωστη µου δωκες δόξα εµένα.» Τότε ο τρανός ιοµήδης άσκιαχτος απηλογιά του δίνει: «Ξαστόχησες κι ουδέ µε πέτυχες, µα εσείς δε θα συχάστε θαρρώ πρωτύτερα, πρίν ένας σας στο χώµα κάτω πέσει κι αίµα τον Άρη, τον ατρόµητο πολεµιστή, χορτάσει.» Είπε, και ρίχνει απά στον Πάνταρο, και τη ριξιά η Παλλάδα στη µύτη, πλάι στο µάτι, εδρόµωσε, τ άσπρα του εδιάβη δόντια ο ανέσπλαχνος χαλκός και θέρισε τη γλώσσα του από τη ρίζα και στο σαγόνι κάτω επρόβαλε του κονταριού του η µύτη. Κι ως έπεσε απ το αµάξι,πάνω του βρόντηξαν τα άρµατα του, τα φεγγοβολιστά, τα λιόφωτα. Σκιαγµένα τ άτια δίπλα πηδήξαν, και µε µιας παρέλυσαν εκεί η ψυχή και η ανδρεία του. Κι ο Αινείας στη γη µε το σκουτάρι του και το µακρύ κοντάρι πετιέται, τον νεκρό τροµάζοντας οι Αργίτες µην του πάρουν. Με γαύρη τότε στάθηκε έπαρση στο πλάι του, σαν το λιόντα το ισόκυκλο σκουτάρι βάζοντας µπροστά και το κοντάρι, νεκρό να ρίξει κάτω θέλοντας όποιον προβάλει οµπρός του, µε άγριες φωνές. Κοτρόνα ασήκωτη παίρνει ο ιοµήδης τότε, που δυο µαζί δε θα τη σήκωναν απ όσοι άνθρωποι ζούνε τώρα στη γη, µ αυτός ανέκοπα την έπαιζε και µόνος, και το γοφό του Αινεία σηµάδεψε, στο µέρος όπου µπαίνει και στρίβει του µεριού το κόκκαλο, στην κλείδωση που λένε. Του σπάζει η κλείδωση, και κόπηκαν µαζί τα δύο του νεύρα, το δέρµα του σκισε η αγκυλόπετρα, και τότες ο αντρειωµένος πάνω στα γόνατα σωριάστηκε, κι ακούµπησε στο χώµα το αδρό του χέρι, και του σκέπασε µαύρη νυχτιά τα µάτια. Ο Αινείας ο ρήγας τότε σίγουρα θα χάνουνταν, η κόρη Του γιου του Κρόνου αν δεν τον ξέκρινεν, η µάνα του Αφροδίτη 1

2 Με τον Αγχίση που τον έκανε, ψηλά στο βουκολιό του Και γύρω από το γιο της έριξε τον χιονοβράχιονά της, Κι άπλωσε ακόµα από το λιόφωτο µαντί µια δίπλα οµπρός του, Να τον φυλάξει απ τα χτυπήµατα, κανείς γοργαλογάρης Αργίτης µην τον βρεί κατάστηθα και τη ζωή του πάρει. Αυτή λοιπόν το γιο της πάλευε να βγάλει από τη µάχη Μα ο γιος του Καπανέα δεν ξέχασε καθόλου την ορµήνια Αυτή που του χε ο βροντερόφωνος ιοµήδης πριν δοσµένα. Κόβει τη φόρα απ τα µονόνυχα δικά τους άτια, κι όξω Τα βγάζει απ τη βουή, τα νιόλουρα κρεµώντας απ το γύρο, Και δίχως άργητα στα ωριότριχα του Αινεία χιµίζει τ άτια Από τους Τρώες στους λιονταρόκαρδους για να τα φέρει Αργίτες. Εκεί στο σύντροφο του ήπυλο τα δίνει που τιµούσε Χώρια απ τους άλλους συνοµήλικους, τι είχε περίσσια γνώση, Για να τα φέρει στα πλεούµενα τα βαθουλά, κι εκείνος Πα στα δικά του ανέβει αλόγατα και τα λουριά φουχτώνει Τ αστραφτερά, και τα ατσαλόνυχα κεντάει φαριά µε βιάση, Να φτάσει το ιοµήδη θέλοντας, κι εκείνος κυνηγούσε Με ανέσπλαχνο χαλκό τη Κυπρίδα, τι ήταν δειλιάρα, κι όχι Σαν τις θεές που ανακατώνονται µες των αντρών τις µάχες, Μήτε Αθηνά µηδέ και Χουγιαχτώ καστελοκαταλύτρα, Κι ως κυνηγώντας την πρόφτασε µες το πολύ ασκέρι, Παίρνοντας φόρα ο γιος του αντρόκαρδου Τυδές την κονταρεύει Μ ένα του πήδηµα, και ξώδερµα στο χέρι την λαβώνει το τρυφερό. ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε τις σκηνές που διακρίνεται στο κείµενο, βάζοντας ένα τίτλο και να αναφέρετε τα σκηνικά και τα πρόσωπα. ΘΕΜΑ 2 ο Για ποιους λόγους διεκδικούν ο Αινείας και ο ιοµήδης το σώµα του Πάνδαρου; ΘΕΜΑ 3 ο Ποια είναι τα κωµικά στοιχεία του κειµένου; ΘΕΜΑ 4 ο Ποιος ήρωας διαπράττει ύβρη στην ενότητα; Τι πιστεύετε ότι θα έχει ως συνέπεια; 2

3 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ 1 ο ΣΚΗΝΕΣ σκηνή σκηνικό πρόσωπα τίτλος Πεδίο µάχης ιοµήδης, Πάνδαρος, Αινείας Πεδίο µάχης Αφροδίτη, Αινείας Πεδίο µάχης Σθένελος, ηίπυλος Πεδίο µάχης ιοµήδης, Αφροδίτη, Αινείας, Απόλλωνας Ο ιοµήδης σκοτώνει τον Πάνδαρο και τραυµατίζει τον Αινεία Η Αφροδίτη σώζει τον Αινεία Η αρπαγή των αλόγων του Αινεία Ο τραυµατισµός της Αφροδίτης ΘΕΜΑ 2 ο Στους στίχους , ο Αινείας και ο ιοµήδης διεκδικούν το σώµα του Πάνδαρου, ο πρώτος για να εξασφαλίσει ταφή και ο δεύτερος για να ολοκληρώσει τη νίκη του παίρνοντας τα όπλα του εχθρού και προσβάλλοντας τη σορό του. ΘΕΜΑ 3 ο Κωµικά στοιχεία εντοπίζουµε στους ακόλουθους στίχους: Στίχοι : Η Αφροδίτη επεµβαίνει καλύπτοντας τον Αινεία µε το πέπλο της. Στίχοι : Ο ιοµήδης τραυµατίζει την Αφροδίτη και εκείνη παρατάει τον Αινεία και το σκάει έντροµη. Ο ιοµήδης την ειρωνεύεται. ΘΕΜΑ 4 ο Ο ιοµήδης τραυµατίζοντας έναν θεό διαπράττει ύβρη. Όφειλε να σκεφτεί ότι όποιος τα βάζει µε θεό τιµωρείται µε θάνατο. Ακολουθούν τα στάδια της κάθαρσης(ύβρις νέµεσις τίσις: στίχοι , , ) Όταν ο ήρωας ξεπερνάει το µέτρο και διαπράττει ύβρη προκαλεί την οργή δηλαδή τη νέµεση του θεού και έρχεται η τίση δηλαδή η τιµωρία του. 3

4 ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟ «Ωιµέ!Θα σ αφανίσει τούτη σου η τόλµη, ω τροµερέ! Το βρέφος δεν λυπείσαι τούτο κι εµέ την άµοιρη που Χήρα σου θα γίνω ογρήγορα, ότι ο γρήγορα θα ορµήσουν όλοι αντάµα να σε φονεύσουν οι Αχαιοί Και άµα σε χάσω, κάτω στο µαύρον Άδη ας κατεβώ, διότι αν αποθάνεις και συ, καµιά παρηγοριά δι εµέ δε θ αποµείνει και πόνοι µόνον έχασα πατέρα και µητέρα τον µέγαν Αετίωνα µου εφόνευσεν ο θείος Πηλείδης, όταν έριξεν την πόλην των Κιλίκων, την Θήβην την υψίπυλον αλλά τον εσεβάσθη νεκρόν, δεν τον εγύµνωσε, και µ όλην την λαµπρήν του αρµατιωσιά τον έκαυσε κι εσήκωσέ του µνήµα, κι όλόγυρά του εφύτευσαν πεύκα µεγάλα οι νύµφες Ορεστιάδες, του ιός αιγιφόρου κόρες. Όλους τους εθανάτωσεν ο θείος Αχιλλέας των µόσχων µέσα εις τες κοπές και των λευκών προβάτων. Και την σεπτή µητέρα µου, βασίλισσα στην Θήβην, δούλην εδώ την έφερε µε τ άλλα λάφυρά του. Κι αφού µε δώρ αµέτρητα κατόπιν εξαγοράσθη, Την έσβησεν η Άρτεµις στο σπίτι του πατρός µου. Έκτορ συ είσαι δι εµέ πατέρας και µητέρα, Συ αδελφός, συ ανθηρός της κλίνης σύντροφός µου. Αλλά λυπήσου µας, και αυτού µείνε στον πύργον, µήπως ορφανό κάµεις το παιδί και χήραν την γυναίκα.» Και προς αυτήν απάντησε ο λοφοσείστης Έκτωρ: «Όλα τα αισθάνοµαι κι εγώ, γυνή µου, αλλά φοβούµαι Και των ανδρών το πρόσωπο και των σεµνών µητέρων, Αν µ έβλεπαν ως άνανδρος να φεύγω από την µάχην ουδ η καρδιά µου θέλει το, που µ έµαθε να είµαι γενναίος πάντοτε και εµπρός να µάχοµαι των Τρώων χάριν της δόξας του πατρός και της δικής µου ακόµη ότ είναι τούτο φανερό στα βάθη της ψυχής µου θα φθάσει µέρα να χαθεί κι η Ίλιος η αγία και ο Πρίαµος ο δυνατός µε όλον τον λαόν του. Αλλά των Τρώων η φθορά δεν µε πληγώνει τόσο και του πατρός µου ο θάνατος και της σεµνής µητρός µου και των γλυκών µου αδελφών, όπου πολλοί και ανδρείοι από τες λόγχες των εχθρών θα κυλισθούν στο χώµα, όσο ο καηµός σου, όταν κανείς των Αχαιών σε πάρει εις την δουλείαν, ενώ εσύ θα οδύρεσαι, θα κλαίεις, εις τ Άργος ξένο ύφασµα θα υφαίνεις προσταγµένη 4

5 απ την Υπέρειαν πηγήν ή από τη Μεσσηίδα νερό θα φέρνεις στανικώς από σκληρή ανάγκην κι ενώ εσύ κλαίεις θενά ειπούν: Ιδέτε την συµβίαν του Έκτορος που πρώτευε των Ιπποδάµων Τρώων στον πόλεµον, που ολόγυρα στην Ίλιον πολεµούσαν. Αυτά θα ειπούν και µέσα σου θα ξαναζήσει ο πόνος του ανδρός εκείνου, όπου δεν ζει για να σ ελευθερώσει. Αλλά παρά τον θρήνον σου και τ όνειδος ν ακούσω, βαθιά στην γην καλύτερα να µε σκεπάσει ο τάφος. [..] Εφίλησε κι εχόρευσε στα χέρια το παιδί του και έπειτα Ευχήθη στους θεούς και είπε: «Ω πατέρα ία κι όλ οι επουράνιοι θεοί, δώσετε εις το παιδί µου τούτο, ως εδώκατε εις εµέ, στο γένος του να λάµπει, στ άρµατα µέγας, δυνατός στην Ίλιον βασιλέας, και ως έρχεται από τον πόλεµον µ άρµατα αιµατωµένα εχθρού που εφόνευσε, να ειπούν: καλύτερος εδείχθη και του πατρός του, και χαράν θα αισθάνεται η µητέρα.» ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε την περίληψη του κειµένου. (Μονάδες 3) ΘΕΜΑ 2 ο Με ποια επιχειρήµατα η Ανδροµάχη προσπαθεί να πείσει τον Έκτορα να µην πολεµήσει και πώς τα αντικρούει ο Έκτορας; ΘΕΜΑ 3 ο 1. Να εντοπίσετε τα άστοχα ερωτήµατα του αποσπάσµατος. Τι προσπαθεί να επιτύχει µ αυτά ο ποιητής; 2. Να βρείτε τις παροµοιώσεις στο κείµενο και να τις αναλύσετε. ΘΕΜΑ 4 ο 1.Να διαβάσετε το παρακάτω απόσπασµα και να το συγκρίνετε µε τους φόβους του Έκτορα για το µέλλον της γυναίκας και του παιδιού του. Στη συνέχεια να αναφερθείτε στην τύχη που είχαν οι γυναίκες και τα παιδιά κατά τη διάρκεια του πολέµου. Ταλθύβιος: «Θα σκοτώσουν το παιδί σου. Μάθε το κακό που σε περιµένει. Ήταν ιδέα του Οδυσσέα στην πανελλήνιο σύσκεψη. Είπε παιδί ενός τέτοιου σπουδαίου άντρα δεν πρέπει να το αφήσουµε να ζήσει. Θα το ρίξουν πάνω από τους πύργους της Τροίας. Πάει η πατρίδα σου, άντρα δεν 5

6 έχεις, µπορούµε να σε κάνουµε ό,τι θέλουµε. Μα τώρα µια γυναίκα θα φοβηθούµε κοτζάµ άντρες. 2. Για ποιο λόγο νοµίζετε ότι ο ποιητής τοποθετεί την συζυγική οµιλία στο έργο αυτό; Για ποιο λόγο εξακολουθούν να υπάρχουν πολεµικές σκηνές ανάµεσα στο ειρηνικό σηµείο του έργου; (Μονάδες 7) 6

7 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 2 ου ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ 1 ο Η Ανδροµάχη προσπαθεί να πείσει τον Έκτορα να µην πολεµήσει γιατί η τόλµη του θα τον αφανίσει. Για να τον συγκινήσει του λέει ότι, αν εκείνος πεθάνει, εκείνη θα µείνει χήρα, το παιδί τους ορφανό και θα χάσει το στήριγµά της, εφόσον έχει χάσει την οικογένειά της εξαιτίας του Αχιλλέα. Ο Έκτορας όµως αρνείται επικαλούµενος τη δυσµενή θέση στην οποία θα έπεφτε η Ανδροµάχη και την ντροπή που θα προκαλούσε σε αυτόν και την οικογένειά του η αποµάκρυνσή του από τη µάχη. Έπειτα απλώνει τα χέρια του και αγκαλιάζει το γιο του και κάνει ευχή τους θεούς να τον κάνουν ένδοξο και λαµπρό βασιλιά και πολεµιστή, καλύτερο από τον ίδιο. ΘΕΜΑ 2 ο Η Ανδροµάχη, προκειµένου να πείσει τον σύζυγό της να µην πολεµήσει, επιστρατεύει τα παρακάτω επιχειρήµατα. Όλα φυσικά έχουν σκοπό να τον συγκινήσουν. Αρχικά, τον προειδοποιεί ότι η µανία του να πολεµά, θα τον καταστρέψει αναµφίβολα και θα τον οδηγήσει στο θάνατο. Στη συνέχεια, αναφέρει ότι αν εκείνος πολεµήσει και πεθάνει, εκείνη θα µείνει χήρα και το παιδί τους ορφανό. Τέλος, του λέει ότι αν εκείνος χαθεί, θα χάσει το στήριγµά της, εφόσον η οικογένειά της έχει χαθεί, εξαιτίας του Αχιλλέα. Και όλα αυτά γιατί για την Ανδροµάχη, ο Έκτορας είναι τα πάντα, πατέρας, µητέρα και σύντροφος. Ο Έκτορας όµως αντικρούει τα επιχειρήµατά της ισχυριζόµενος ότι αγωνίζεται για να ξεφύγει από την ενδεχόµενη ντροπή που θα ένιωθε αν απείχε από τη µάχη. Είναι θέµα τιµής και δεν θα δεχόταν µε κανένα τρόπο να τον χαρακτηρίσουν άνανδρο και δειλό. Ο αγώνας για την πατρίδα είναι το ύψιστο ιδανικό που θα του φέρει τιµή και δόξα. Έπειτα δικαιολογεί τη συµµετοχή του στη µάχη αναφέροντας ότι πολεµά για να µην πέσει η ίδια σε δυσµενή θέση. Αν δεν πολεµήσει, τότε εκείνη θα γίνει σκλάβα και θα χάσει το τωρινό της µεγαλείο. ΘΕΜΑ 3 ο 1. Τα άστοχα ερωτήµατα τα εντοπίζουµε στους στίχους Με αυτά ο ποιητής θέλει να δώσει έµφαση στη σωστή απάντηση. 2. Οι παροµοιώσεις εντοπίζονται στους ακόλουθους στίχους: στιχ. 401: Ο γιος του Έκτορα παροµοιάζεται µε αστέρι. Έχει λαµπερή οµορφιά και εκπέµπει ακτινοβολία, όπως αυτή του αστεριού. 7

8 Στιχ : το τρέξιµο του Πάρη παροµοιάζεται µε καλπασµό αλόγου. Είναι γρήγορος και υπερήφανος, όπως ένα άλογο. ΘΕΜΑ 4 ο 1. Στο απόσπασµα γίνεται αναφορά στη δυσµενή θέση στην οποία θα πέσει η Ανδροµάχη καθώς το µονάκριβο παιδί της θα θανατωθεί από τους Αχαιούς. Ο Έκτορας έχει εκφράσει τους φόβους του µόνο για την σκλαβιά της Ανδροµάχης. Πουθενά δεν εκφράζονται φόβοι για πιθανή εκτέλεση του Αστυάνακτα. Επίσης, οι αισιόδοξες σκέψεις του Έκτορα δεν πραγµατοποιήθηκαν. Η τύχη του Αστυάνακτα κάθε άλλο παρά ευοίωνη ήταν. Το µέλλον του αποδείχτηκε ζοφερό και δεν πρόλαβε να ζήσει αρκετά και να γίνει αυτό που ευχόταν ο πατέρας του. Γενικά στην Οµηρική εποχή, η τύχη των γυναικών και των παιδιών δεν ήταν και ότι καλύτερο. Συχνά γίνονταν δούλοι και τους πουλούσαν. Η γυναίκα αναγκαζόταν να υπηρετεί στο σπίτι του άντρα που την έπαιρνε. Επίσης, τα αρσενικά παιδιά συνέβαινε να θανατώνονται. Πάντως αξίζει να σηµειωθεί ότι χωρίς τον άντρα, η γυναίκα και το παιδί έµεναν απροστάτευτοι. 2. Ο ποιητής συνηθίζει να παρουσιάζει ειρηνικές σκηνές µέσα στον πόλεµο για να ηρεµήσει το ακροατήριο, αναγνώστες, από τις συνεχείς µάχες. Πρόκειται για µια µικρή ανάπαυλα στη µανία του πολέµου. Οι πολεµικές σκηνές(στίχοι // //423// // //443 // 445 // // ), όµως, που παρεµβάλλονται θέλουν να τονίσουν ότι ο πόλεµος δεν έχει σταµατήσει αλλά ότι η συζυγική οµιλία αποτελεί ένα απλό διάλειµµα. 8

9 ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟ Καλύτερα στο στράτευµα των Αχαιών σ αρέσει όποιος σε σένα αντιλογά, να του αφαιρείς τα δώρα τωόντι αχρείους κυβερνάς, λαοφάγε βασιλέα! αλλιώς αυτό το αδίκηµα θα ήταν το ύστερό σου αλλ έναν λόγο θα σου ειπώ, και οµόνω µέγαν όρκον ναι, µα το σκήπτρο τούτ οπού κλαδί δεν βγάζ ή φύλλα, καθώς αφήκεν τον κορµόν στα όρη εκεί που εκόπη, και δεν θα αναχλωράνει, αφού τα φύλλα και το φλούδι γύρω του ελέπισε ο χαλκός, και το φορούν στο χέρι οι δικαιοκρίτες Αχαιοί τους νόµους να φυλάγουν, όπως τους έδωκεν ο Ζευς, και θα ναι µέγας όρκος θ αποζητήσουν οι Αχαιοί µια µέρα τον Πηλείδη όλοι και συ περίλυπος την δύναµιν δεν θα χεις να τους βοηθείς, όταν πολλούς θα στρώσει χάµω η λόγχη του ανθρωποφόνου Έκτορος και σε θα τρώγει ο πόνος, που αψήφισες των Αχαιών τον πρώτον πολέµαρχον.» Είπε και χάµω επέταξε το χρυσοκαρφωµένο σκήπτρο και πάλι εκάθισε και από το άλλο µέρος του Ατρείδη έβραζε η χολή τοτ εσηκώθη ο Νέστωρ, ο γλυκολόγος, λιγυρός οµιλητής της Πύλου που ωσάν το µέλι η λαλιά του εκύλ από τα χείλη δυο γενεές είχαν σβηστεί των πρόσκαιρων ανθρώπων, στην Πύλον, συνοµήλικοι και συνανάστροφοί του, τώρα εις την τρίτην γενεάν βασίλευε ο γέρος αυτός τότε καλόγνωµα σ εκείνους οµιλούσε: «Ωιµε! Στην γην των Αχαιών µεγάλη θλίψις ήλθε! πόσην θα είχε ο Πρίαµος χαρά και τα παιδιά του και πόσον όλος ο λαός θα ευφραίνονταν της Τροίας, όπου µάχεσθε αν εµάθαιναν οι δυο σεις που είσθε οι κορυφες των αναών στην γνώσην και στα όπλα. Και ακούσετέ µε, ότ είσθε σείς κι οι δυο νεώτεροί µου, ότι µε άνδρες έσµιξα πολύ καλύτερούς σας, σ άλλους καιρούς και αυτοί ποσώς δεν µ εκαταφρονούσαν. αλλά και σεις ακούτε µε για το καλύτερό σας µήτε συ, µεγαλόψυχε, την κόρην του αφαιρέσεις που του εδώρησαν οι Αχαιοί, και µήτε συ, Πηλείδη, θελήσεις ν αντιµάχεσαι στον µέγαν βασιλέα, διότι κάτι ανώτερα τιµάται ο σκηπτοφόρος εκείνος όπου ευδόκησε να τον δοξάσει ο ίας δυνατός είσαι και θεά σ εγέννησε µητέρα, αλλά είναι αυτός ανώτερος για τους πολλούς που ορίζει και συ να σβήσεις τον θυµόν, Ατρείιδη σ εξορκίζω 9

10 µη του Πηλείδη οργίζεσαι, που ασάλευτα είναι σ όλους τους Αχαιούς προφυλακή του φθαρτικού πολέµου.» ΘΕΜΑ 1 ο 1. Να χωρίσετε το κείµενο σε ενότητες και δώσετε πλαγιότιτλους σε αυτές. (Μονάδες 3) ΘΕΜΑ 2 ο 1. Να εντοπίσετε τις προοικονοµίες και να τις αναλύσετε. Τι θέλει να τονίσει εδώ ο ποιητής; 2.Με ποια επιχειρήµατα προσπαθεί ο Νέστορας να κατευνάσει τα οξυµµένα πνεύµατα των αντιπάλων; (Μονάδες 6) ΘΕΜΑ 3 ο Ποιο είναι το θέµα και ποιο το περιεχόµενο της Ιλιάδας; Πώς σχετίζεται µε το παραπάνω κείµενο; ΘΕΜΑ 4 ο Τι γνωρίζετε για το σχήµα του αδυνάτου; Να το εντοπίσετε στο κείµενο και να κάνετε σύγκριση µε τους παρακάτω στίχους. Α. Σαν έρθει η µάνα µου απ τη γη και ο κύρης µου απ τον Άδη τότε κι ετούτος µένανε γυναίκα θα µε πάρει. (Το δηµοτικό τραγούδι της Ηλιογέννητης). Β. Όταν ανθίσει ο ξέρακας και βγάλει ναι κλωνάρια Τότε κι εγώ αδελφούλα µου, πάλι θα σε ανταµώσω. (Μονάδες 6) 10

11 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 3 ου ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ 1 ο «Καλύτερα..χολή.»: Ο Αχιλλέας κατηγορεί τον Αγαµέµνονα και κάνει όρκο. «Τότ εσηκώθη ο Νέστωρ πολέµου»: Ο Νέστορας επεµβαίνει για να συµφιλιώσει τους δυο άντρες. ΘΕΜΑ 2 ο 1.Οι προοικονοµίες βρίσκονται στους στίχους: «θ αποζητήσουν οι Αχαιοί µια µέρα τον Πηλείδη όλοι και συ περίλυπος την δύναµιν δεν θα χεις να τους βοηθείς, όταν πολλούς θα στρώσει χάµω η λόγχη του ανθρωποφόνου Έκτορος και σε θα τρώγει ο πόνος, που αψήφισες των Αχαιών τον πρώτον πολέµαρχον.» Εδώ προικοµείται ότι οι Αχαιοί θα αποζητήσουν τον Αχιλλέα πολλές φορές και ότι οι Αχαιοί θα καταστρέφονται από τους Τρώες και κυρίως από τον Έκτορα, ο οποίος θα σκοτώσει πολλούς Αχαιούς. Με τι προοικονοµίες ο ποιητής θέλει να δώσει έµφαση στη σηµασία της απουσίας του Αχιλλέα στον πόλεµο. Ο Αχιλλέας είναι ένας σηµαντικός πολεµιστής και σίγουρα θα αποτελέσει µεγάλη απώλεια για τους Αχαιούς. Επίσης, θέλει να τονίσει και τις καταστροφικές συνέπειες που θα έχει η οργή του και συνεπώς η αποµάκρυνσή του από τον πόλεµο για τους Αχαιούς. 2. Ο Νέστορας επεµβαίνει για να ηρεµήσει τους σπουδαίους αυτούς άντρες και για να τους συµφιλιώσει. Επιστρατεύει τα εξής επιχειρήµατα: Οι Τρώες και ο Πρίαµος θα χαίρονταν που θα έβλεπαν δυο σπουδαίους άντρες να βρίσκονται σε διαµάχη µεταξύ τους. Πολλοί σπουδαίοι άντρες άκουγαν πρόθυµα τις συµβουλές του. Ο Αγαµέµνονας δεν πρέπει να αφαιρέσει το δώρο του Αχιλλέα που του ανήκει δικαιωµατικά. Ο Αχιλλέας δεν πρέπει να αµφισβητεί την εξουσία το Αγαµέµνονα γιατί είναι ο αρχηγός και έχει πάρει εξουσία από το ία. Ο Αγαµέµνονας δεν πρέπει να βρίσκεται σε αντιπαράθεση µε τον Αχιλλέα γιατί τον χρειάζεται στον πόλεµο εφόσον είναι ένας άξιος πολεµιστής. ΘΕΜΑ 3 ο Το θέµα της Ιλιάδας είναι η οργή του Αχιλλέα εναντίον του αρχιστράτηγου των Αχαιών, Αγαµέµνονα και οι συνέπειες που έχει για τους Αχαιούς. Ο Αχιλλέας συγκρούστηκε µε τον Αγαµέµνονα 11

12 και αποµακρύνθηκε από τον πόλεµο που προκάλεσε πολλά προβλήµατα στους Αχαιούς. Το περιεχόµενο της Ιλιάδας είναι ο Τρωικός πόλεµος. Το παραπάνω κείµενο σχετίζεται µε την οργή του Αχιλλέα. Ο Αχιλλέας οργισµένος στρέφεται εναντίον του Αγαµέµνονα και τον κατηγορεί και κάνει βαρύ όρκο. ΘΕΜΑ 4 ο Σχήµα του αδυνάτου είναι ένας τρόπος για να δείξουµε πως κάτι δεν θα πραγµατοποιηθεί και ότι θα γίνει µόνο αν αλλάξει η φυσική τάξη των πραγµάτων. Το σχήµα του αδυνάτου εντοπίζεται στον όρκο του Αχιλλέα. Ο Αχιλλέας ορκίζεται λέγοντας ότι µόνον αν το σκήπτρο βγάλει κλαδιά και φύλλα µόνο τότε θα ξαναπολεµήσει µε το πλευρό των Αχαιών. Αυτό όµως δεν είναι δυνατόν να γίνει. Στα παρακάτω κείµενα χρησιµοποιείται το σχήµα του Αδυνάτου. Στο πρώτο κείµενο η κοπέλα αναφέρει ότι θα παντρευτεί το νέο µόνο αν ο πατέρας της και η µητέρα της αναστηθούν. Αυτό όµως δε θα γίνει ποτέ. Το δεύτερο κείµενο µοιάζει περισσότερο µε το Ιλιαδικό κείµενο. Εδώ αναφέρεται ότι µόνο αν βγάλει το ξερό κλωνάρι ανθίσει τότε ο νέος θα συναντήσει την αδελφή του, δηλαδή ποτέ. 12

13 ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ [ΠΡΟΣ ΕΞΑΣΚΗΣΗ] ΚΕΙΜΕΝΟ Και τον Ατρείδην αν µισείς και όσα προσφέρει δώρα, λυπήσου των Παναχαιών το στράτευµα που πάσχει. Θα σε τιµήσουν ως θεόν, ότι θα λάβεις δόξαν λαµπράν απ όλους, επειδή συ τώρα να χτυπήσεις θα δυνηθείς τον Έκτορα που εµπρός σου θα λθει, ως είναι από την λύσσαν του τυφλός, και λέγει ότι δεν έχουν τον όµοιόν του οι αναοί όσ ήλθαµε στην Τροίαν». Και ο γοργοπόδης Αχιλλεύς απάντησέ του κι είπε: «Λαερτιάδη ευεργετικέ, διογέννητε Οδυσσέα, ίσια θα ειπώ και καθαρά την οµιλίαν όλη καθώς φρονώ και ασάλευτη θα µείν η θέλησίς µου, ώστε να µην προσκλαίεσθε καθήµενοι σιµά µου. Ότι µου είναι µισητός, όσο του Άδ οι πύλες, κείνος που κρύβει άλλο στον νουν και άλλο στο χείλος έχει. Και ό,τι εγώ κρίν ορθότερον θα ειπώ µήτ ο Αγαµέµνων, µήτε των άλλων Αχαιών κανείς δε θα µε πείσει χάριν δεν είχε ο πόλεµος που αδιάκοπα εκρατούσα µε τους εχθρούς, αφού και αυτός που απέχει από την µάχην και αυτός που σφόδρα πολεµεί, µερίδα όµοιαν παίρνουν. Ίσα τιµάται ο άναδρος µε τον ανδρειωµένον. Πολλά και αν πράξεις και άνεργος αν µείνεις, αποθνήσκεις. Τι κέρδος τάχα µ άφησε το να ταλαιπωρούµαι και την ζωήν µου εις κίνδυνον να βάζω πολεµώντας; Και ως την χαψιά τ απτέρωτα µικρά της διδ η µάνα, άµα την έβρει, πλην αυτή ζωήν καλήν δεν έχει, κι εγώ πολλές αγρύπνησα νυχτιές και τες ηµέρες παιρνούσα αιµατοστάλαχτες µ εχθρούς ανδρειωµένους µαχόµενος, εξ αφορµής των γυναικών τους µόνον. Και µε τα πλοία δώδεκα έχω πατήσει χώρες, και πάλιν ένδεκα πεζός στην κάρπιµην Τρωάδα. Και απ όλες θησαυρούς πολλούς επήρα και του Ατρείδη ευθύς όλα επαρέδιδα, και αυτός στα κοίλα πλοία σιµά, µένοντας ήσυχος τα εδέχετο και µέρος ολίγο εµοίραζε, πολλά κρατούσε, και ως βραβεία των βασιλέων έδιδε και πολεµάρχων άλλα. Σ αυτούς τα αφήνει, και απ εµέ και µόνον πήρε οπίσω την ποθητήν µου ας τέρπετε σιµά της ξενυκτώντας. Τι τους Αργείους έφερε να πολεµούν τους Τρώας; Τι τόσα πλήθη εσύναξε και ανέβασεν ο Ατρείδης εδώ; εν είν εξ αφορµής της εύµορφης Ελένης; Οι Ατρείδες τες γυναίκες των µόνοι αγαπούν στον κόσµον; 13

14 Κάθε καλός και φρόνιµος πόνον και αγάπην έχει εις την δικήν του σύντροφο και αυτήν εγώ την κόρην, αν και πολέµου λάφυρον, ολόψυχα αγαπούσα. Και τώρα, από τα χέρια µου επήρε το βραβείον µ απάτην, ας µην προσπαθεί τον γνώστην του να πέισει και µε τους άλλους βασιλείς και σε, Λαερτιάδη, τρόπον ας έβρει από την φωτιά να σώσει τα καράβια. ΘΕΜΑ 1 ο Να αποδώσετε περιληπτικά το κείµενο. (Μονάδες 4) ΘΕΜΑ 2 ο Να εντοπίσετε τους στίχους όπου δηλώνεται η ανυποχώρητη στάση του Αχιλλέα. Πού οφείλεται η στάση του αυτή; Στη συνέχεια, από τα στοιχεία αυτά να ηθογραφίσετε τον Αχιλλέα. (Μονάδες 6) ΘΕΜΑ 3 ο Ποια είναι η σηµασία της επιστροφής του Αχιλλέα; ΘΕΜΑ 4 ο Με ποια επιχειρήµατα ο Οδυσσέας προσπαθεί να πείσει τον Αχιλλέα να επιστρέψει στη µάχη; Πιστεύετε ότι αυτά θα µπορούσαν να συγκινήσουν τον Αχιλλέα; 14