Web-GRBG Web-based Greek Language Courses for Bulgarian Learners and Entrepreneurs

Transcript

1 2013 Web-GRBG Web-based Greek Language Courses for Bulgarian Learners and Entrepreneurs ΓΕΝΙΚΑ και ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Οδηγός Επιμόρφωσης Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου / Ε.Κ. «Αθηνά» South West University Neofit Rilski, Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών

2 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή...3 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 η : Περιγραφή της υπηρεσίας Παιδαγωγικές και γλωσσικές προδιαγραφές Το περιεχόμενο της πλατφόρμας Τα μέρη των ενοτήτων Επικοινωνία Λεξιλόγιο Γραμματική Πολιτισμός Γενικά Ελληνικά Επιχειρηματικά Ελληνικά Η πλατφόρμα Χρήστες Διεπαφή χρήστη Μεταφράσεις Δραστηριότητες Λεξικό Αναζήτηση σε σώμα κειμένων Συνθέτης φωνής Φωνητική μεταγραφή Εργαλεία επικοινωνίας μέσω υπολογιστή Διεπαφή διαχείρισης...14 ΕΝΟΤΗΤΑ 2η: Εκπαιδευτικά σενάρια αξιοποίησης της πλατφόρμας Εκπαιδευτικά σενάρια αξιοποίησης της πλατφόρμας Γενικά ελληνικά Επιχειρηματικά Ελληνικά Αξιοποίηση του υλικού στο πλαίσιο αυτόνομης μάθησης

3 1. Εισαγωγή Το έργο Web-GRBG έχει ως αντικείμενο τη συγκρότηση μιας διαδικτυακής εκπαιδευτικής πλατφόρμας για την ενίσχυση της ελληνομάθειας στη Βουλγαρία. Γενικότερος στόχος είναι η τοποθέτηση της τεχνολογίας στην υπηρεσία της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης για τη δημιουργία ενός σύγχρονου και δυναμικού περιβάλλοντος μάθησης στο Διαδίκτυο, το οποίο προσφέρεται προς ελεύθερη χρήση. Πρόκειται για μια ψηφιακή υπηρεσία μέσω της οποίας όλοι οι ενδιαφερόμενοι έχουν πρόσβαση σε μαθήματα Ελληνικών αξιοποιώντας γόνιμα τις ΤΠΕ, εργαλεία Web 2.0, γλωσσικούς πόρους και γλωσσικές τεχνολογίες αιχμής. Το σύστημα περιλαμβάνει πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για την εκμάθηση της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας (Γ2), το οποίο έχει διαμορφωθεί με βάση τις γλωσσικές και επικοινωνιακές ανάγκες των ακόλουθων δύο ομάδων-στόχων: A. Γενικός ενήλικος πληθυσμός (κυρίως φοιτητές σε τμήματα Νεοελληνικών Σπουδών σε πανεπιστήμια της Βουλγαρίας) B. Βούλγαροι επιχειρηματίες και στελέχη επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη διασυνοριακή περιοχή και ενδιαφέρονται να ενισχύσουν το επιχειρηματικό τους προφίλ. Η πλατφόρμα αποτελεί εργαλείο που επιτρέπει την παροχή διδακτικής υποστήριξης: σε μαθητές της Ελληνικής στο πλαίσιο τυπικής ή μη τυπικής δια ζώσης εκπαίδευσης, σε μαθητές της Ελληνικής στο πλαίσιο εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, και σε όσους ενδιαφέρονται να μάθουν ελληνικά στο πλαίσιο αυτόνομης μάθησης. Στην πρώτη περίπτωση μαθητών της Ελληνικής η πλατφόρμα δίνει την ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς να εμπλουτίσουν τη διδασκαλία τους με πολυμεσικό υλικό που έχει δημιουργηθεί ειδικά για μαθητές της Ελληνικής ως Γ2. Επιπλέον, τους παρέχει εργαλεία για την αξιοποίηση αυθεντικού υλικού από τον παγκόσμιο ιστό, προκειμένου να δημιουργήσουν οι ίδιοι νέο εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Τέλος, στην πλατφόρμα έχουν ενσωματωθεί γλωσσικές τεχνολογίες που παρέχουν δυνατότητες δημιουργίας δραστηριοτήτων ανακαλυπτικής μάθησης καθώς και αυθεντικών περιβαλλόντων γλωσσικής αλληλεπίδρασης, μέσω των εργαλείων σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας. Στην περίπτωση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, η ανάπτυξη μιας διαδικτυακής πλατφόρμας με αυτά τα χαρακτηριστικά κρίθηκε ιδιαίτερα χρήσιμη για μια γλώσσα όπως τα ελληνικά και μάλιστα για τη διδασκαλία και εκμάθηση των γλωσσικών ποικιλιών που αξιοποιούνται στο πλαίσιο επιχειρηματικών επικοινωνιακών περιστάσεων. Τα ελληνικά επίσημα χαρακτηρίζονται ως μια εκ των «λιγότερο ομιλούμενων και διδασκόμενων γλωσσών» της Ευρώπης. Τα προγράμματα διδασκαλίας της Ελληνικής ως Γ2 για ενήλικες στο εξωτερικό είναι περιορισμένα στον αριθμό και οργανώνονται σε συγκεκριμένα σημεία και από συγκεκριμένους φορείς. Το ενδιαφέρον ωστόσο δεν περιορίζεται σε αυτά τα σημεία, αλλά εκτείνεται και πέρα από αυτά. Η συνθήκη αυτή ισχύει σε μεγαλύτερο βαθμό για τα επιχειρηματικά ελληνικά. Επομένως, η ύπαρξη μιας πλατφόρμας διαδικτυακής 3

4 εκπαίδευσης με όλα τα επιμέρους στοιχεία που αναφέρθηκαν δημιουργεί τις προϋποθέσεις για διάδοση της διδασκαλίας και της εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και σε ενδιαφερόμενους που δεν έχουν πρόσβαση σε υποδομές διά ζώσης διδασκαλίας της γλώσσας, αλλά επιθυμούν είτε να συμμετέχουν σε εξ αποστάσεως μαθήματα γλώσσας είτε να λειτουργήσουν αυτόνομα, αξιοποιώντας το περιεχόμενο της πλατφόρμας. Πυλώνας της υπηρεσίας είναι ένα σύστημα δομημένων διδακτικών ενοτήτων, οι οποίες έχουν συγκροτηθεί με βάση το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες ΚΕΠΑ (Common European Framework for Languages). Το εκπαιδευτικό υλικό περιλαμβάνει μαθήματα Γενικών Ελληνικών και καλύπτει τις γλωσσικές ανάγκες του Βασικού Χρήστη της γλώσσας (Επίπεδα Α1 και Α2), καθώς και μαθήματα Επιχειρηματικών Ελληνικών που αφορούν την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων στο επίπεδο του Ανεξάρτητου Χρήστη (Επίπεδα Β1 και Β2). ΕΝΟΤΗΤΑ 1 η : Περιγραφή της υπηρεσίας 2. Παιδαγωγικές και γλωσσικές προδιαγραφές Για τη συγκρότηση του αναλυτικού προγράμματος των Γενικών και Επιχειρηματικών Ελληνικών αξιοποιήθηκαν οι εξής πηγές: Ανάλυση γλωσσικών και επικοινωνιακών αναγκών των ομάδων στόχων. Πραγματοποιήθηκε βάσει ερωτηματολογίου από την ομάδα εργασίας του Πανεπιστημίου του Blagoevgrad και σε αυτήν αποτυπώνονται οι διακριτές γλωσσικές και επικοινωνιακές ανάγκες των τελικών χρηστών της πλατφόρμας. Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες (περιγραφές της επικοινωνιακής ικανότητας των ομιλητών ανά επίπεδο γλωσσομάθειας) Δομές και λεξιλόγιο της ελληνικής γλώσσας που αντιστοιχούν στα επίπεδα γλωσσομάθειας στα οποία στοχεύει η πλατφόρμα, όπως αυτά προσδιορίζονται από: o το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας o Αναλυτικό Πρόγραμμα για τη διδασκαλία της ΝΕ ως Γ2 (ΕΚΠΑ) Ειδικά για τα Επιχειρηματικά Ελληνικά, για τα οποία δεν είχαν στο παρελθόν συγκροτηθεί αναλυτικά προγράμματα, πραγματοποιήθηκε έρευνα και μελέτη αντίστοιχου ηλεκτρονικού υλικού που κυκλοφορεί για τα Επιχειρηματικά Αγγλικά, για τα οποία υπάρχει εκτενής βιβλιογραφία και διδακτικό υλικό. Επίσης, η συγκρότηση του αναλυτικού προγράμματος στηρίχτηκε στην ανάκληση και αξιοποίηση της εμπειρίας των συγγραφέων του υλικού στη διδασκαλία της Ελληνικής σε στελέχη ξένων επιχειρήσεων που ζουν και δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Το εκπαιδευτικό περιεχόμενο, σε ακολουθία με τα ευρήματα ερευνών στο πεδίο της Κατάκτησης της Δεύτερης Γλώσσας, συνδυάζει την επικοινωνιακή μέθοδο στη διδασκαλία της Γ2 με τη ρητή παρουσίαση της δομής και χρήσης της ελληνικής γλώσσας, στοχεύοντας στην απόκτηση από πλευράς των μαθητών τόσο γλωσσικής ευχέρειας όσο και ακρίβειας. Επίσης, σε συμφωνία με την Υπόθεση των Κατανοητών Δεδομένων προς Πρόσληψη (Input Hypothesis) του Krashen, o μαθητής είναι δυνατόν να προχωρήσει στην κατάκτηση της γλώσσας, όταν εκτίθεται σε γλωσσικά δεδομένα που αντιστοιχούν σε επίπεδο λίγο υψηλότερο από αυτό στο οποίο βρίσκεται. Τα δεδομένα αυτά θα μπορέσει να τα 4

5 προσπελάσει ενεργοποιώντας γνωστικές, γλωσσικές και πραγματολογικές διεργασίες και αξιοποιώντας πληροφορίες από το περιβάλλον στο οποίο εκφέρεται ο λόγος. Σε αυτό το πλαίσιο, η πλατφόρμα περιέχει μηχανισμούς προσαρμογής των δεδομένων προς πρόσληψη στις ανάγκες του χρήστη - μαθητή. Εκτός του ότι δίνεται η δυνατότητα μη γραμμικής αξιοποίησης, υπάρχουν ενσωματωμένες λειτουργικότητες προσαρμογής των δεδομένων σε περίπτωση διακοπής της κατανόησης / επικοινωνίας. Για παράδειγμα, οι χρήστες μπορούν να ενεργοποιήσουν τους υπότιτλους σε ελληνικά και βουλγαρικά, να έχουν πρόσβαση στο πλήρες μεταγραμμένο κείμενο και στις δύο γλώσσες ή να αναζητήσουν άγνωστες λέξεις στο λεξικό. 3. Το περιεχόμενο της πλατφόρμας Όπως αναφέρθηκε ήδη, το περιεχόμενο διαρθρώνεται σε δύο άξονες, τα Γενικά Ελληνικά και τα Επιχειρηματικά Ελληνικά. Κάθε ένας από τους άξονες αυτούς περιλαμβάνει είκοσι θεματικές ενότητες, οι οποίες απευθύνονται στις δύο διακριτές ομάδες στόχους της πλατφόρμας. Οι ενότητες αυτές έχουν σταθερά την ίδια δομή με εξαίρεση την Ενότητα 1 των Γενικών Ελληνικών καθώς και τις δύο επαναληπτικές ενότητες, τις 11 και 20, των Γενικών Ελληνικών και πάλι. Τα μέρη των ενοτήτων αναλύονται στη συνέχεια. 3.1 Τα μέρη των ενοτήτων Οι ενότητες των Γενικών και Επιχειρηματικών Ελληνικών αποτελούνται από τέσσερα μέρη: 1. Επικοινωνία 2. Λεξιλόγιο 3. Γραμματική 4. Πολιτισμός Στις ενότητες ως αναλύεται το περιεχόμενο καθενός από τα μέρη αυτά. Όπως αναφέρθηκε, η Ενότητα 1 των Γενικών Ελληνικών καθώς και οι δύο επαναληπτικές ενότητες, τις 11 και 20, των Γενικών Ελληνικών ακολουθούν διαφορετική δομή. Όσον αφορά την πρώτη ενότητα, αυτή αποτελεί γενική παρουσίαση του γλωσσικού συστήματος της Ελληνικής καθώς και του συστήματος γραφής. Αποτελείται από τέσσερα μέρη: α) το αλφάβητο, β) γένη και άρθρα, γ) σημεία στίξης και δ) τονισμό. Οι επαναληπτικές ενότητες δομούνται σε τέσσερις επιμέρους ενότητες: α) Κατανόηση προφορικού λόγου, β) Κατανόηση γραπτού λόγου, γ) Λεξιλόγιο και δ) Γραμματική Επικοινωνία Πρόκειται για τον πυρήνα κάθε ενότητας, που περιλαμβάνει προφορικό και γραπτό λόγο. Αποτελείται από: 1. Έναν κύριο διάλογο με επικοινωνιακό στόχο σύμφωνο με τη θεματική της ενότητας, συνοδευόμενο από δύο ως τρεις ασκήσεις κατανόησης. 2. Από έναν έως τρεις μικρότερους διαλόγους. Οι διάλογοι αυτοί αφορούν: α) επιμέρους επικοινωνιακές καταστάσεις που σχετίζονται με το θέμα της ενότητας (π.χ. στην ενότητα με θέμα τις ιατρικές υπηρεσίες, ο κύριος διάλογος παρουσιάζει την επικοινωνιακή κατάσταση της επίσκεψης στο γιατρό, ενώ οι μικροί διάλογοι την επίσκεψη στον οδοντίατρο ή την εξυπηρέτηση στο φαρμακείο), β) διαφορετικά επίπεδα ύφους. 5

6 Οι διάλογοι εμφανίζονται σε μορφή βίντεο, έτσι ώστε ο χρήστης της πλατφόρμας να έχει πρόσβαση σε όλα τα επιμέρους στοιχεία της επικοινωνίας, λεκτικά και μη λεκτικά (π.χ. χειρονομίες, στάση σώματος κ.λπ.). Σε ορισμένες περιπτώσεις τα βίντεο των ενοτήτων δεν περιλαμβάνουν διαλόγους, αλλά μονολογικά προφορικά κείμενα (π.χ. δελτία καιρού και ειδήσεων). Οι διάλογοι είναι γραμμένοι σε λόγο πολύ κοντά στον αυθεντικό και είναι όλοι δραματοποιημένοι από ηθοποιούς και βιντεοσκοπημένοι. Προσφέρεται δε στον χρήστη η δυνατότητα παράλληλου υποτιτλισμού στο βίντεο που παρακολουθεί, για την περίπτωση στην οποία δυσκολεύεται να κατανοήσει τον προφορικό λόγο ή επιθυμεί να δει και τη γραπτή εκδοχή του κειμένου για να επιβεβαιώσει την ακρόασή του και να μάθει τον τρόπο γραφής των όσων ακούει. 3. Ένα κείμενο για εξάσκηση της δεξιότητας κατανόησης γραπτού λόγου. Στην περίπτωση των Γενικών Ελληνικών το κείμενο αυτό δεν είναι αυθεντικό, με την έννοια ότι έχει τροποποιηθεί γλωσσικά έτσι ώστε να καταστεί προσιτό σε μαθητές χαμηλών επιπέδων γλωσσομάθειας. Ωστόσο, τα κείμενα αυτά σε κάθε περίπτωση απαντούν σε πραγματικές ανάγκες επικοινωνίας, καθώς έχουν ως βάση αυθεντικά κείμενα. Στα Επιχειρηματικά Ελληνικά τα κείμενα είναι αυθεντικά (με ελάχιστες γλωσσικές γλωσσικές απλουστεύσεις σε ορισμένες περιπτώσεις). 4. Όλα τα παραπάνω στοιχεία διάλογοι ή μονόλογοι και γραπτά κείμενα συνοδεύονται από δραστηριότητες που ενισχύουν και ελέγχουν την κατανόησή τους και επίσης δίνουν τη δυνατότητα εφαρμογής της γλωσσικής και επικοινωνιακής γνώσης που απέκτησε ο μαθητής μέσω παραγωγικών δραστηριοτήτων. Οι δεύτερες είναι διαθέσιμες ωστόσο μόνο σε μαθητές τάξης, καθώς απαιτούν αξιολόγηση και επανατροφοδότηση από τον διδάσκοντα (βλέπε ενότητα «Χρήστες»). Σε κάθε ενότητα γίνεται εξάσκηση και των τεσσάρων γλωσσικών δεξιοτήτων, τόσο των προσληπτικών (κατανόηση προφορικού και γραπτού λόγου) όσο και των παραγωγικών (παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου), ενώ κύρια χαρακτηριστικά της πλατφόρμας είναι το πολυμεσικό οπτικοακουστικό υλικό που περιλαμβάνει και η δυνατότητα για διαδραστική αξιοποίηση από τον χρήστη Λεξιλόγιο Η διδασκαλία του λεξιλογίου εναρμονίζεται με τον θεματικό κύκλο της κάθε ενότητας. Όταν υπάρχουν υποομάδες λέξεων συναφούς περιεχομένου, το λεξιλόγιο διακρίνεται σε υποκατηγορίες. Σε όσες θεματικές ενότητες ενδείκνυται, προτείνονται όχι μόνο λέξεις αλλά και χρήσιμες φράσεις κλειδιά. Υπάρχει οπτική υποστήριξη από εικόνες για όσες λέξεις είναι αυτό δυνατό και συνδεσιμότητα με το λεξικό της πλατφόρμας, στο οποίο μπορεί ο χρήστης να βρει τη μετάφραση του συνόλου των λέξεων. Κάθε λεξιλογική ενότητα περιλαμβάνει αφενός την παρουσίαση των λέξεων και αφετέρου μία ή περισσότερες δραστηριότητες για εμπέδωση και εξάσκηση της νέας λεξιλογικής γνώσης Γραμματική Η παρουσίαση δομών της ελληνικής γλώσσας εκτείνεται σε όλες τις ενότητες (με εξαίρεση τις επαναληπτικές) και διαβαθμίζεται βάσει του αναλυτικού προγράμματος που έχει συγκροτηθεί για τα Γενικά και τα Επιχειρηματικά Ελληνικά, με επιλογή των δομών εκείνων που συμβαδίζουν με το περιεχόμενο των ενοτήτων και συμβάλλουν στην ισόρροπη ανάπτυξη της πλατφόρμας. Η μεθοδολογία στην ανάπτυξη της γραμματικής γνώσης ακολουθεί τη φιλοσοφία της δόμησης της νέας γνώσης πάνω στα θεμέλια των συναφών προηγούμενων γνωστών στοιχείων, είναι ωστόσο στην επιλογή του εκπαιδευτικού ή /και 6

7 του χρήστη (στο πλαίσιο της αυτόνομης μάθησης) αν θα ακολουθήσει αυτή την πορεία ή θα προχωρήσει στις δικές του επιλογές όσον αφορά τη μελέτη του, σύμφωνα με τα προσωπικά του χαρακτηριστικά και τις δικές του ανάγκες. Η δομή που ακολουθείται σε κάθε γραμματική ενότητα είναι: α) Θεωρητική παρουσίαση της δομής της ελληνικής γλώσσας (στην οποία η χρήση της μεταγλώσσας είναι περιορισμένη στο απαραίτητο) β) Πίνακες γραμματικής (μορφολογία, κλιτικά παραδείγματα, χρήση παραδειγμάτων σε συγκείμενο) γ) Εφαρμογή της νέας γραμματικής γνώσης από τον χρήση σε ποικίλες δραστηριότητες (πολλαπλής επιλογής, συμπλήρωσης κενών, σχηματισμού προτάσεων ή ελεύθερης παραγωγής που μπορούν να υποβληθούν στον εκπαιδευτικό της τάξης για διόρθωση κ.ά.) Πολιτισμός Κάθε ενότητα της πλατφόρμας περιλαμβάνει κείμενα πολιτιστικού περιεχομένου. Ωστόσο, το περιεχόμενο του τμήματος του πολιτισμού βρίσκεται σε πολύ χαλαρή θεματική σχέση με το διδακτικό περιεχόμενο της ενότητας. Σκοπός της υποενότητας του πολιτισμού είναι οι χρήστες να έρθουν σε γνωριμία με διάφορες εκφάνσεις πολιτισμού, να γνωρίσουν αξιοθέατα και προσωπικότητες της Ελλάδας και να μυηθούν στις παραδοσιακές γεύσεις της. Για την καλύτερη γνωριμία και κατανόηση τα κείμενα υποστηρίζονται από φωτογραφίες ή/και βίντεο μικρής διάρκειας. Το περιεχόμενο των κειμένων καλύπτει διάφορα θέματα, όπως: Αρχαιολογικούς χώρους (Ακρόπολη, Δελφοί, Δήλος κ.ά.) Σημαντικά κτίρια (κτίριο Πανεπιστημίου Αθηνών, Ακαδημίας, Εθνική Βιβλιοθήκη, κ.ά.) Σύγχρονη αρχιτεκτονική (Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου) Έλληνες που έχουν διακριθεί (Μίκης Θοδωράκης, Μαρία Κάλλας κ.ά.) Παραδοσιακές Συνταγές Διοργανώσεις πανελληνίων αγώνων και Αγωνίσματα στην αρχαιότητα (Ολύμπια, πυγμαχία, έπαθλα αθλητών κ.ά.). Τα κείμενα αναφέρονται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και καλύπτουν όλες τις περιόδους της ελληνικής ιστορίας, ενώ παρουσιάζονται στην ελληνική και τη βουλγαρική γλώσσα. Στον πολιτισμό εντάσσεται σταθερά και μια ενότητα που περιλαμβάνει ένα ή δύο τραγούδια που με κάποιο τρόπο σχετίζονται με το θέμα του γλωσσικού υλικού της ενότητας και σχολιάζουν κάποια πλευρά του. Περιλαμβάνονται πληροφορίες για τους συντελεστές και προαιρετικά εμφανίζονται και οι στίχοι των τραγουδιών αυτών Γενικά Ελληνικά Η διάρθρωση των θεμάτων που αναπτύσσονται στα Γενικά Ελληνικά παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί. 1. Εισαγωγή. Το αλφάβητο, τα σημεία στίξης, ο τονισμός 7

8 2. Γνωριμίες και συστάσεις Χαιρετισμοί, συστήνω και συστήνομαι, οικογένεια και ορολογία της συγγένειας. 3. Προσωπικά στοιχεία Στοιχεία ταυτότητας και συμπλήρωση φορμών, εθνικότητες, γλώσσες, επαγγέλματα. 4. Πάμε για ψώνια;. Καθημερινοί διάλογοι αγορών. Λεξιλόγιο ενδυμασίας, τα χρώματα. 5. Κινούμαι στην πόλη Ζητώ και δίνω οδηγίες / κατευθύνσεις, τα μέσα μεταφοράς, η ώρα, μέρες και εποχές. 6. Μια μέρα σαν τις άλλες Καθημερινές δραστηριότητες. 7. Σχεδιάζοντας τις διακοπές Μιλάω για τα σχέδιά μου, ταξίδια, αγορές εισιτηρίων, κρατήσεις ξενοδοχείων. 8. Διασκέδαση Δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, αθλήματα, χόμπι 9. Έξω για φαγητό Παραγγέλνω φαγητό σε εστιατόριο και από το τηλέφωνο, ελληνική κουζίνα. 10. Οι δικοί μας άνθρωποι Περιγραφή ανθρώπων, εξωτερικών χαρακτηριστικών και χαρακτήρα. 11. Επαναληπτική Ενότητα Επανάληψη των ενοτήτων Μαγειρέματα. Απλές συνταγές μαγειρικής, αγορές τροφίμων στο σούπερ μάρκετ. 13. Πάρτι γενεθλίων. Γιορτές και εκδηλώσεις στην Ελλάδα. 14. Ενοικιάζοντας ένα διαμέρισμα Ζητώ και δίνω πληροφορίες για τον χώρο κατοικίας, περιγραφή σπιτιού. 15. Εκπαίδευση Ανώτατη εκπαίδευση, κινητικότητα φοιτητών, στοιχεία για την εκπαίδευση στην Ελλάδα, η εκπαίδευση σε αναπτυσσόμενες χώρες. 16. Ο καιρός τρελάθηκε Τα καιρικά φαινόμενα, δελτίο καιρού. 17. Το περιβάλλον Σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα, η ανακύκλωση, λεξιλόγιο για τη φύση. 18. Στον γιατρό Κλείσιμο ραντεβού με γιατρό, περιγραφή συμπτωμάτων, συνταγές/ φάρμακα, ειδικότητες γιατρών, μέρη του σώματος. 19. Ένα ατύχημα Αφήγηση ατυχημάτων, περιγραφή σωματικών βλαβών. 20. Επαναληπτική ενότητα Επανάληψη των ενοτήτων

9 3.3. Επιχειρηματικά Ελληνικά Οι διδακτικοί στόχοι του υλικού που αναπτύχθηκε για τα Επιχειρηματικά Ελληνικά μπορούν να διακριθούν στους εξής: 1. Οι μαθητές να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις ανάγκες της επικοινωνίας στον χώρο εργασίας τους, τόσο σε ύφος οικείο (καθημερινή επικοινωνία με συναδέλφους και συνεργάτες, με φυσική παρουσία ή τηλεφωνική) όσο και σε επίσημο (ηλεκτρονική και έντυπη αλληλογραφία, συμμετοχή σε συσκέψεις, παρουσιάσεις κ.λπ.) Για τον σκοπό αυτό, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στα διαφορετικά επίπεδα λόγου στα οποία κινείται η καθημερινή επικοινωνία σε επαγγελματικό επίπεδο, από το λόγιο και αυστηρά τυπικό ύφος μέχρι τον χειρισμό των καθημερινών εκφράσεων και του χιούμορ, η γνώση των οποίων διευκολύνει την ένταξη του εκπαιδευόμενου στο εργασιακό του περιβάλλον και στην πολιτισμική του εξοικείωση με όψεις της γλώσσας και της νοοτροπίας των φυσικών ομιλητών της ελληνικής. 2. Οι μαθητές να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της καθημερινής επικοινωνίας στην ελληνική κοινωνία, με στόχο την ομαλότερη ένταξή τους στη χώρα υποδοχής σε περίπτωση μόνιμης ή προσωρινής εγκατάστασης στην Ελλάδα. Για τον σκοπό αυτό, στο υλικό εντάσσονται διδακτικές ενότητες που παρουσιάζουν επικοινωνιακές περιστάσεις όπως ενοικιάσεις, συναλλαγές σε δημόσιες υπηρεσίες ή σε τράπεζες, αλλά και διαχείριση της επικοινωνίας σε εστιατόρια, ξενοδοχεία, χώρους διασκέδασης ή ψυχαγωγίας για προσωπικούς ή επαγγελματικούς λόγους, σε ύφος επίσημο ή οικείο ανάλογα με την περίσταση. Η επικοινωνία εκτός του χώρου εργασίας καθώς και η διαχείριση του ελεύθερου χρόνου θεωρήθηκαν σημαντικές πλευρές του διδακτικού υλικού, δεδομένου ότι ο επιχειρηματικός χαρακτήρας της δραστηριότητας των εκπαιδευομένων όχι μόνο δεν αποκλείει, αλλά προϋποθέτει και τη συμμετοχή τους σε ποικίλες εκτός εργασίας δραστηριότητες και εκδηλώσεις. Στόχος επομένως των Επιχειρηματικών Ελληνικών είναι η ισόρροπη ανάπτυξη της γλωσσικής και γενικότερα επικοινωνιακής γνώσης του εκπαιδευόμενου όσο σε αυστηρά επαγγελματικό όσο και σε διευρυμένα προσωπικό επίπεδο. Οι ενότητες που περιλαμβάνονται στα Επιχειρηματικά Ελληνικά είναι οι ακόλουθες: 1. Πρώτη μέρα στο γραφείο. Συστάσεις, υποδοχή νέου στελέχους, γνωριμία με τους συναδέλφους. Χαιρετισμοί ανά ώρα της ημέρας σε ύφος τυπικό και οικείο. 2. Γνωριμία με την επιχείρηση Τμήματα της επιχείρησης και παρουσίαση χώρων γραφείου. 3. Τραπεζικές συναλλαγές Τραπεζικές εργασίες, συναλλαγές, τραπεζικοί λογαριασμοί. 4. Υπηρεσίες και Οργανισμοί. Συμπλήρωση αίτησης, έκδοση άδειας εργασίας, έντυπα, απαραίτητα δικαιολογητικά, ασφάλιση, πιστοποιητικά, φωτοαντίγραφα. 5. Καθημερινή επικοινωνία στον χώρο εργασίας. Καθημερινοί διάλογοι και εκφράσεις. Εξοπλισμός γραφείου, γραφικά είδη, ηλεκτρονικός υπολογιστής. Είδη ένδυσης - αξεσουάρ. 9

10 6. Στον γιατρό. Ειδικότητες γιατρών - Συμπτώματα - Φαρμακευτική αγωγή. 7. Ενοικιάσεις - Αγορές. Μικρές αγγελίες, συντομογραφίες, προδιαγραφές, μεσιτικό γραφείο, επαφή με τους ιδιοκτήτες, υπογραφή συμβολαίου. Κατοικία, χώροι, επίπλωση, ηλεκτρικές συσκευές, είδη για το σπίτι. 8. Διασκέδαση - Ψυχαγωγία. Έξοδοι: κινηματογράφος, θέατρο, εστιατόριο, επαγγελματικά γεύματα. 9. Συσκέψεις - Παρουσιάσεις. Πώς δίνουμε ή παίρνουμε τον λόγο, επιχειρηματολογία, τεκμηρίωση απόψεων, έκφραση συμφωνίας - διαφωνίας, επεξηγήσεις. Αντικείμενα σχετικά με παρουσιάσεις. 10. Επαγγελματικό ταξίδι. Ξενοδοχείο, κρατήσεις, χώροι, παροχές. Αγορά εισιτηρίων, δρομολόγια και διαδικασίες (έλεγχος διαβατηρίων, αποσκευές). Ταξί - Ενοικίαση αυτοκινήτου. 11. Τηλεφωνική επικοινωνία - ηλεκτρονική και έντυπη αλληλογραφία. Τηλεφωνική επικοινωνία σε εργασιακό περιβάλλον: πώς ζητάμε κάποιον στο τηλέφωνο, πώς απαντάμε. Επιστολή σε οικείο ή επίσημο ύφος (δομή, φράσεις-κλειδιά). 12. Συνέντευξη για πρόσληψη. Αναζήτηση εργασίας, μικρές αγγελίες, βιογραφικό σημείωμα, συνοδευτική επιστολή, συστατική επιστολή, συνέντευξη για δουλειά. 13. Ζωή στην πόλη. Υποδομές, μεταφορές, εμπορικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, εκπαίδευση, χώροι συνάντησης και περιπάτου. Θεσμοί, πρόσωπα, ιδρύματα. Προβλήματα σύγχρονης πόλης. Μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. 14. Διαφήμιση και προβολή της επιχείρησης. Διαφήμιση και διαφημιστική εκστρατεία. Είδη και χαρακτηριστικά της διαφήμισης. Επαγγελματίες της διαφήμισης. Δημόσιες Σχέσεις. 15. Στη Δ.Ο.Υ. Συνήθεις συναλλαγές με την Εφορία (έναρξη/διακοπή εργασιών, υποβολή Φ.Π.Α., φορολογικής δήλωσης κ.λπ.) - Τμήματα Δ.Ο.Υ. - Νομική μορφή επιχείρησης - Αριθμητικές πράξεις. 16. Ειδήσεις και μέσα μαζικής επικοινωνίας. Είδη ΜΜΕ - Επαγγελματίες των ΜΜΕ - Ενημέρωση, ψυχαγωγία, κοινή γνώμη, ειδησεογραφία - Κυκλοφορία, ακροαματικότητα, τηλεθέαση. 17. Επαγγελματική κατάρτιση - Ενδοεπιχειρησιακή εκπαίδευση. Μετεκπαίδευση, διοργάνωση επιμόρφωσης. Σεμινάριο, ημερίδα, συνέδριο. Συνεχιζόμενη εκπαίδευση, διά βίου μάθηση, νέες τεχνολογίες, ενίσχυση γλωσσομάθειας. Διοργάνωση εταιρικών εκδηλώσεων. 18. Γιορτές και ευχές. Γιορτές, αργίες, είδη γιορτών - ευχές για διαφορετικές περιστάσεις. 19. Τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Πρωτογενής παραγωγή (Γεωργία, Κτηνοτροφία, Αλιεία κ.λπ.), Βιομηχανία, Βιοτεχνία, Εμπόριο, Τουρισμός, Τεχνολογία, Υπηρεσίες - Οικονομική ανάπτυξη. 20. Πολιτικοί θεσμοί. Πολιτικά κόμματα, εκλογές, πολιτεύματα, θεσμοί και αξιώματα, υπουργεία. 10

11 4. Η πλατφόρμα Στόχος του έργου Web-GRBG είναι η ανάπτυξη μιας καινοτόμου, φιλικής προς το χρήση, διαδραστικής, διακτυακής εφαρμογής, που θα αξιοποιεί τις τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας και θα διευκολύνει την επαφή μεταξύ πολιτών της Ελλάδας και της Βουλγαρίας που ζουν στη διασυνοριακή περιοχή. Στην τρέχουσα ενότητα περιγράφονται αρχικά τα επίπεδα χρηστών που περιλαμβάνει η πλατφόρμα. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στις λειτουργικότητες και τα εργαλεία που έχουν ενσωματωθεί στις δύο διαφορετικές διεπαφές που διαθέτει το σύστημα Χρήστες Η πλατφόρμα που έχει συγκροτηθεί προβλέπει τέσσερα επίπεδα χρηστών, οι οποίοι διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τις διαθέσιμες λειτουργικότητες: Διαχειριστές Δάσκαλοι Μαθητές Αυτόνομα εγγεγραμμένοι χρήστες Οι Διαχειριστές έχουν πλήρη πρόσβαση σε όλη την πλατφόρμα, μέσω μιας διεπαφής διαχείρισης. Μπορούν να δημιουργήσουν και να διαγράψουν χρήστες, ή να επεξεργαστούν το προφίλ των χρηστών αυτών. Επιπλέον, έχουν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν τις 40 ενότητες που αποτελούν τον κορμό του παιδαγωγικού υλικού της πλατφόρμας, αλλά και το περιεχόμενου που έχει δημιουργηθεί από δασκάλους. Τέλος, είναι οι μόνοι χρήστες που έχουν τη δυνατότητα να τροποποιήσουν τις παραμέτρους διαμόρφωσης τους συστήματος, αλλάζοντας συνολικά τη δομή. Οι Δάσκαλοι έχουν στη διάθεσή τους ορισμένα αλλά όχι όλα από τα δικαιώματα των διαχειριστών. Η αλληλεπίδρασή τους με την πλατφόρμα πραγματοποιείται και σε αυτή την περίπτωση μέσω της διεπαφής διαχείρισης αλλά έχουν περιορισμένη πρόσβαση στο περιεχόμενο. Έχουν τη δυνατότητα να συγκροτούν τάξεις, να δημιουργούν λογαριασμούς χρηστών μαθητών τους, να παρακολουθούν την πρόοδό τους, να αξιολογούν δραστηριότητες ανοιχτού τύπου, να παρέχουν εξατομικευμένη ανατροφοδότηση και να επικοινωνούν με τους μαθητές τους μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή Skype. Επίσης, μπορούν να δημιουργήσουν τα δικά τους μαθήματα στην πλατφόρμα, καταχωρίζοντας κείμενα και εικόνες. Ηχητικά αρχεία και βίντεο δεν είναι δυνατόν να καταχωριστούν στο σύστημα, αλλά δίνεται η δυνατότητα ενσωμάτωσης περιεχομένου που φιλοξενείται σε δημοφιλείς σχετικούς ιστοτόπους (π.χ. YouTube). Οι Μαθητές έχουν πρόσβαση στο σύστημα μέσω μιας διαφορετικής διεπαφής χρήστη και όχι της διεπαφής διαχείρισης. Έχουν πρόσβαση στο περιεχόμενο που αποτελεί τον κορμό της πλατφόρμας (40 Ενότητες), αλλά και στο υλικό που έχει δημιουργήσει ο δάσκαλος της τάξης στην οποία συμμετέχουν. Έχουν τη δυνατότητα να ελέγχουν την επίδοσή τους στο μάθημα. Μπορούν να σώσουν τις ρυθμίσεις προσαρμογής που πραγματοποιούν στη βάση δεδομένων και να χρησιμοποιήσουν τα γλωσσικά εργαλεία που είναι διαθέσιμα στη διεπαφή χρήστη. Οι Αυτόνομα εγγεγραμμένοι χρήστες έχουν πρόσβαση μόνο στις 40 ενότητες Γενικών και Επιχειρηματικών Ελληνικών και μπορούν να πραγματοποιήσουν μόνο τις δραστηριότητες κλειστού τύπου και να λάβουν ανατροφοδότηση από το σύστημα. 11

12 Τέλος, όλοι οι χρήστες θα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν αναζητήσεις στο περιεχόμενο της πλατφόρμας, να επικοινωνούν μέσω Skype και να συμμετέχουν σε συζητήσεις μέσω του forum που διαθέτει η πλατφόρμα Διεπαφή χρήστη Όπως έγινε φανερό από την παραπάνω περιγραφή των επιπέδων χρηστών που διαθέτει η πλατφόρμα, έχουν δημιουργηθεί δύο διαφορετικές διεπαφές, για τις διακριτές ανάγκες που έχουν οι διαφορετικοί τύποι χρηστών. Στην ενότητα αυτή περιγράφονται οι λειτουργικότητες και τα εργαλεία που έχουν ενσωματωθεί στη διεπαφή χρήστη Μεταφράσεις Όσον αφορά το εκπαιδευτικό περιεχόμενο, για ορισμένα τμήματά του θα είναι επίσης διαθέσιμη βουλγαρική μετάφραση. Τα τμήματα αυτά είναι τα εξής: Οι υπότιτλοι που είναι ενσωματωμένοι στο βίντεο Η πλήρης μεταγραφή του εκφωνούμενου κειμένου, η οποία εμφανίζεται κάτω από το βίντεο. Η θεωρία της γραμματικής, λόγω του ότι συχνά περιέχει δομές και λεξιλόγιο που χρησιμοποιούνται συχνά υπερβαίνουν τις δυνατότητες των επιπέδων στα οποία απευθύνονται. Οι οδηγίες των δραστηριοτήτων για να διευκολυνθεί η πραγματοποίησή τους. Για την διευκόλυνση χειρισμού της πλατφόρμας η διεπαφή χρήστη έχει τη δυνατότητα να εμφανίζεται και στην Ελληνική αλλά και στη Βουλγαρική γλώσσα Δραστηριότητες Όπως αναφέρθηκε, η πλατφόρμα περιέχει διδακτικό περιεχόμενο το οποίο διακρίνεται στα τμήματα της επικοινωνίας, του λεξιλογίου, της γραμματικής και του πολιτισμού. Τα τρία πρώτα τμήματα συνοδεύονται από έναν αριθμό δραστηριοτήτων επεξεργασίας του υλικού («ασκήσεων»). Πρόκειται για δραστηριότητες συμπλήρωσης κενών, πολλαπλής επιλογής, διττής επιλογής, αντιστοίχισης, κατευθυνόμενης ή ελεύθερης παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου. Για την υλοποίησή τους αξιοποιήθηκαν διαφορετικές εργονομίες, με στόχο τόσο το να προωθηθεί η κατανόηση και εκμάθηση διαφορετικών όψεων του περιεχομένου, όσο και να διατηρηθεί το ενδιαφέρον του χρήστη μέσω της ποικιλομορφίας. Οι δραστηριότητες αυτές διακρίνονται σε δύο βασικές ομάδες, κλειστού τύπου και ανοιχτού τύπου. Οι πρώτες αξιολογούνται αυτόματα από τον υπολογιστή, ενώ οι δεύτερες υποβάλλονται στον διδάσκοντα για αξιολόγηση και επανατροφοδότηση Λεξικό Η πλατφόρμα διαθέτει ενσωματωμένο λεξικό 8902 λημμάτων. Το λημματολόγιο του λεξικού αυτού προήλθε από τα κείμενα του εκπαιδευτικού υλικού (40 ενότητες Γενικών και Επιχειρηματικών Ελληνικών). Πραγματοποιήθηκε διαδικασία λημματοποίησης και συντακτικής ανάλυσης προκειμένου να γίνει η εξαγωγή λημμάτων και του μέρους του λόγου, αξιοποιώντας εργαλεία που έχει αναπτύξει το Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Κάθε λήμμα έχει χαρακτηριστεί ως προς το θεματικό πεδίο στο οποίο ανήκει (Διατροφή, Εκπαίδευση, Κατοικία Στέγαση, κ.λπ.). Οι διαφορετικές σημασίες των λημμάτων δεν αναπτύσσονται σε παραδοσιακούς ορισμούς, αλλά παρουσιάζονται μέσω ενός χαρακτηριστικού χρηστικού παραδείγματος. Κάθε σημασία συνοδεύεται από τη μετάφρασή 12

13 της στη βουλγαρική γλώσσα. Επίσης, όπου είναι εφικτό, τα λήμματα συνοδεύει εικόνα αντιπροσωπευτική της κάθε σημασίας (περίπου 1000). Στο λεξικό αυτό υπάρχουν παραπομπές μεταξύ λημμάτων και σημασιών. Οι παραπομπές είναι διαφόρων ειδών. Για παράδειγμα: Α) μεταξύ διαφορετικών ορθογραφικών παραστάσεων της ίδιας λέξης (αβγό-αυγό), β) από το θηλυκό ουσιαστικό στο αρσενικό (δασκάλα - δάσκαλος), γ) μεταξύ συνηρημένων και ασυναίρετων τύπων του ρήματος (αγαπάω-αγαπώ), δ) από ένα λήμμα στις εκφράσεις ή τα σύμπλοκα στα οποία εμφανίζεται (άγριος - άγρια μεσάνυχτα) Αναζήτηση σε σώμα κειμένων Τα σώματα κειμένων τα τελευταία χρόνια αξιοποιούνται και στη διδασκαλίας της γλώσσας. Υποστηρίζεται ότι οι μαθητές μπορούν να ωφεληθούν από την αλληλεπίδρασή τους με τα σώματα κειμένων στο πλαίσιο της προσέγγισης του γλωσσικού μαθήματος που έγινε γνωστή ως κατευθυνόμενη από δεδομένα μάθηση (data-driven learning) (Johns 1991). Πρακτικά αυτό περιλαμβάνει την παρουσίαση παραδειγμάτων μιας γλωσσικής χρήσης, λέξης ή δομής στο περικείμενό της με τη μορφή συμφραστικών πινάκων. Αυτά τα παραδείγματα εμπλέκουν τους μαθητές σε μια διαδικασία διερεύνησης των γλωσσικών δεδομένων, παρατήρησης, κατηγοριοποίησης και, τέλος, γενίκευσης (Johns 1991β), και εξαγωγής συμπερασμάτων. Στο πλαίσιο αυτής της παιδαγωγικής πρακτικής, στην πλατφόρμα έχει ενσωματωθεί η δυνατότητα αναζήτησης, λέξεων, λημμάτων και μερών του λόγου στον Εθνικό Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας, οποίος αριθμεί λέξεις Συνθέτης φωνής Η συνθετική φωνή έχει βελτιωθεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια. Χρησιμοποιείται συχνά σε ηλεκτρονικά λεξικά, προκειμένου να επιδειχτεί ο τρόπος με τον οποίο εκφέρονται οι λέξεις. Το ΙΕΛ / Ε.Κ. "Αθηνά" διαθέτει συστήματα παραγωγής συνθετικής φωνής από κείμενο για τα Ελληνικά και βρίσκεται στο προσκήνιο της σχετικής έρευνας εδώ και δύο δεκαετίες. Το ανανεωμένο σύστημα που έχει αναπτύξει, και που στηρίζεται σε τεχνολογία επιλογής και συρραφής ακουστικών μονάδων, συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κορυφαία που υπάρχουν για την Ελληνική γλώσσα σε διεθνές επίπεδο. Το σύστημα αυτό έχει ενσωματωθεί στην πλατφόρμα επιτρέποντας σε μαθητές, και ιδιαίτερα σε αυτούς που δεν έχουν πρόσβαση σε πραγματικά δεδομένα παραγωγής λόγου, να έχουν εικόνα της εκφοράς λέξεων και φράσεων στα ελληνικά Φωνητική μεταγραφή Ένα από τα πεδία στα οποία οι μαθητές μιας Γ2 είναι γνωστό ότι αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες είναι η φωνολογία της γλώσσας. Στο πλαίσιο της προσπάθειας αντιμετώπισης των δυσκολιών αυτών, το σύστημα διαθέτει ενσωματωμένο εργαλείο φωνητικής μεταγραφής, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους λεκτικούς τύπους ανεξάρτητα από το αν περιέχονται στην πλατφόρμα ή όχι Εργαλεία επικοινωνίας μέσω υπολογιστή Η αξιοποίηση της επικοινωνίας μέσω υπολογιστή στο πλαίσιο της διδασκαλίας και της εκμάθησης της Γ2 είναι μια πρακτική που οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι δημιουργεί συνθήκες ανάπτυξης της γλώσσας τόσο σε περιβάλλον τάξης όσο και στην εξ αποστάσεως 13

14 εκπαίδευση (Abrams 2006). Εκτός του ότι έτσι είναι δυνατόν να δημιουργηθούν αυθεντικές περιστάσεις επικοινωνίας η χρήση ηλεκτρονικών διόδων επικοινωνίας φαίνεται ότι απελευθερώνει ακόμα και τους ομιλητές εκείνους που δεν έχουν αρκετά ανεπτυγμένη εμπιστοσύνη στις γλωσσικές τους ικανότητες, ώστε να συμμετάσχουν σε διά ζώσης δραστηριότητες της τάξης. Για τους λόγους αυτούς κρίθηκε σκόπιμο να ενσωματωθούν στην πλατφόρμα εργαλεία ασύγχρονης και σύγχρονης επικοινωνίας μέσω υπολογιστή. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν τα εξής: Ασύγχρονη επικοινωνία: Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο Forum Σύγχρονη επικοινωνία: Ηχοδιάσκεψη και Τηλεδιάσκεψη (Skype) Συνομιλία με κείμενο (Chat) 4.3. Διεπαφή διαχείρισης Στη διεπαφή διαχείρισης έχουν πρόσβαση οι Διαχειριστές και οι Δάσκαλοι. Όσον αφορά τους δασκάλους, μέσω αυτής έχουν τη δυνατότητα να διαχειρίζονται τους λογαριασμούς των μαθητών που βρίσκονται στην τάξη τους. Επιπλέον έχουν πρόσβαση σε καρτέλες όπου παρακολουθούν την πρόοδο των μαθητών τους. Η σημαντικότερη ωστόσο δυνατότητα που τους προσφέρεται έχει σχέση με τηνδημιουργία νέου υλικού για τους μαθητές τους. Δημιουργώντας νέες ενότητες, μπορεί να περιλάβει σε αυτές κείμενα κατάλληλα για τις ανάγκες των μαθητών του και τους διδακτικούς του στόχους, να δημιουργήσει δραστηριότητες ανοιχτού και κλειστού τύπου, να ενσωματώσει πολυμεσικό υλικό και να παρακολουθήσει και σε αυτές τις περιπτώσεις ενοτήτων την πρόοδο των μαθητών του. 14

15 ΕΝΟΤΗΤΑ 2η: Εκπαιδευτικά σενάρια αξιοποίησης της πλατφόρμας 5. Εκπαιδευτικά σενάρια αξιοποίησης της πλατφόρμας Η ένταξη της τεχνολογίας στη γλωσσική τάξη μπορεί μεταξύ άλλων να υποστηρίξει την εμπειρική μάθηση και την εξάσκηση με ποικίλους τρόπους, να προσφέρει ανατροφοδότηση στους μαθητές, να διευκολύνει τη συνεργατική μάθηση, να δώσει την ευκαιρία να έλθουν οι μαθητές σε επαφή με αυθεντικές περιπτώσεις χρήσης της γλώσσας, να αυξήσει τις ευκαιρίες και τα περιβάλλοντα αλληλεπίδρασης, να συμβάλει στην εξατομίκευση της διδασκαλίας και φυσικά να δώσει κίνητρα για συμμετοχή σε δραστηριότητες. Στην ενότητα αυτή δίνονται δύο εκπαιδευτικά σενάρια αξιοποίησης υλικού της πλατφόρμας για τη γλωσσική διδασκαλία στο πλαίσιο τάξης. Το πρώτο αφορά τα Γενικά Ελληνικά ενώ το δεύτερο τα Επιχειρηματικά Γενικά ελληνικά Το πρώτο σενάριο εστιάζει στα Γενικά Ελληνικά. Μπορεί να υλοποιηθεί είτε σε αίθουσα υπολογιστών, όπου κάθε μαθητής θα έχει το δικό του υπολογιστή, είτε με τη χρήση διαδραστικού πίνακα. Θέμα Στόχοι Προαπαιτούμενη γνώση Υλικά προς χρήση Καθημερινές δραστηριότητες Ανάπτυξη δεξιοτήτων περιγραφής καθημερινών δραστηριοτήτων Εκμάθηση λεξιλογίου για την περιγραφή των δραστηριοτήτων αυτών Γραμματική: Παρουσίαση της μορφολογίας του ενεστώτα μεσοπαθητικής φωνής στον ενεστώτα. Βασική γνώση της δομής της πρότασης στα ελληνικά Ενεστώτας ενεργητικής φωνής Ενότητα 6 των Γενικών Ελληνικών «Μια μέρα σαν τις άλλες» Δραστηριότητες αφόρμησης (πριν την κατανόηση προφορικού λόγου): o Ζητάμε από τους μαθητές να μαντέψουν το περιεχόμενο της ενότητας με βάση τον τίτλο της (επειδή ο τίτλος ίσως είναι δυσνόητος σε αυτό το επίπεδο γλωσσομάθειας, μπορούμε να δώσουμε και τη μετάφρασή του). Ως επιβεβαίωση ή διάψευση των προσδοκιών τους, οι μαθητές καλούνται να διαβάσουν το εισαγωγικό κείμενο πριν από τον κύριο διάλογο και να παρατηρήσουν την ακινητοποιημένη εικόνα του διαλόγου. Κάνουν υποθέσεις για το πώς μπορούν να περνάνε οι δύο πρωταγωνιστές τη μέρα τους (τους ζητάμε να κρατήσουν σημειώσεις). o Σε αυτό το σημείο, αν υπάρχει ανάγκη, μπορεί να παρουσιαστεί το λεξιλόγιο της ενότητας. Με τη βοήθεια των εικόνων, οι μαθητές διευκολύνονται στην περιγραφή των δραστηριοτήτων των πρωταγωνιστών. Επίσης, η παρουσίαση αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί για να επικεντρώσουμε την προσοχή των μαθητών στην κατάληξη της μεσοπαθητικής φωνής. Κατά την ακρόαση του κύριου διαλόγου: 15

16 o Στη συνέχεια ζητάμε από τους μαθητές μας να παρακολουθήσουν τον διάλογο (χωρίς υπότιτλους ή μεταφράσεις). Σε ζεύγη τους ζητάμε να συζητήσουν τις προσδοκίες τους για το περιεχόμενο του διαλόγου και να δουν ποιες επιβεβαιώνονται και ποιες όχι. Παρακολουθούν το διάλογο για δεύτερη φορά (και τρίτη αν χρειαστεί) και πραγματοποιούν τις δραστηριότητες κατανόησης που ακολουθούν. Μετά την ακρόαση του κύριου διαλόγου: o Με βάση τη γραπτή μεταγραφή του κειμένου από τους μαθητές ζητείται να συγκεντρώσουν τις άγνωστες λέξεις τους και ανά ζεύγη να τις αναζητήσουν στο λεξικό. o Ο εκπαιδευτικός, αν επιθυμεί, μπορεί να φτιάξει και πρόσθετες δραστηριότητες σε σχέση με το κείμενο του διαλόγου, π.χ. κείμενο με κενά, όπου θα λείπουν λέξεις κλειδιά για το λεξιλόγιο της ενότητας. Εστίαση σε γλωσσική δομή: o Με βάση τον πίνακα με τις εικονογραφημένες δραστηριότητες (υποενότητα «Λεξιλόγιο») επικεντρώνουμε πάλι την προσοχή των μαθητών στη μορφολογία της μεσοπαθητικής φωνής. Επίσης, σε ζεύγη τους ζητάμε να βρουν τι διαφορά έχουν τα ρήματα σε μαι σε σχέση με τα ρήματα σε ω (αυτοπάθεια). o Μετά από αυτό παρουσιάζεται η ενότητα της γραμματικής «Η Παθητική φωνή» με τις σημασίες της μεσοπαθητικής μορφολογίας, καθώς και οι ενότητες «Παθητική φωνή: Ενεστώτας των ρημάτων α συζυγίας» και «Ρήματα σε άμαι» και πραγματοποιούνται οι ασκήσεις των ενοτήτων αυτών. o Αν ο εκπαιδευτικός το κρίνει απαραίτητο, μπορούν να ακολουθήσουν ελεύθερες ασκήσεις παραγωγής. Π.χ. οι μαθητές ανά ζεύγη γράφουν ένα μικρό κείμενο για τις δραστηριότητες του πρωταγωνιστή. Μικρός διάλογος: o Στη συνέχεια ζητείται από τους μαθητές, και πάλι με βάση τον τίτλο, να μαντέψουν το περιεχόμενο του μικρού διαλόγου. o Μετά την πρώτη προβολή του μικρού διαλόγου της ενότητας συζητούν αν επιβεβαιώθηκαν ή διαψεύστηκαν οι προσδοκίες τους. Για τη δεύτερη προβολή του ζητείται να σημειώσουν τις δραστηριότητες του Σαββατοκύριακου που περιγράφονται από κάθε μία από τις δύο γυναίκες στο βίντεο (αν χρειαστεί το βίντεο προβάλλεται ακόμα μία φορά). Κατανόηση γραπτού λόγου: o Ζητάμε από τους μαθητές να μαντέψουν το περιεχόμενο της ενότητας με βάση τον τίτλο της και την εικόνα που συνοδεύει το κείμενο. Επίσης, ζητάμε σε ζεύγη να σημειώσουν γιατί ένας άντρας μπορεί να μην κάνει δουλειές του σπιτιού. Στη συνέχεια, κάθε ζευγάρι αναφέρει τους λόγους, που σημείωσε και αυτοί καταγράφονται στον πίνακα. o Ως επιβεβαίωση ή διάψευση των προσδοκιών τους, οι μαθητές καλούνται να διαβάσουν το κείμενο και ακολουθεί συζήτηση σχετικά με το ποιες προσδοκίες διαψεύστηκαν και ποιες επιβεβαιώθηκαν. o Στη συνέχεια πραγματοποιούνται οι δραστηριότητες που συνοδεύουν το κείμενο. o Δραστηριότητα παραγωγής γραπτού λόγου. Πριν από την παραγωγή προηγείται ένα στάδιο κατά το οποίο οι μαθητές συζητούν για το θέμα και σημειώνουν τις απόψεις τους. Σε αυτό το σημείο μπορεί να αξιοποιηθεί και το τραγούδι που περιέχεται στην ενότητα «Πολιτισμός», το οποίο αφηγείται τη ζωή μιας γυναίκας που έχει αναλάβει μόνη της όλες τις δουλειές του σπιτιού. Επειδή οι στίχοι του τραγουδιού είναι απαιτητικοί γλωσσικά σε σχέση με το γλωσσικό επίπεδο της ενότητας, ο εκπαιδευτικός 16

17 μπορεί να βοηθήσει στην μετάφραση και κατανόηση του. Στη συνέχεια ζητείται από τους μαθητές να γράψουν το κείμενο σε ζευγάρια (μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος). Για το σκοπό αυτό μπορούν να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας μεταξύ των μαθητών της τάξης Επιχειρηματικά Ελληνικά Το δεύτερο σενάριο εστιάζει στα Επιχειρηματικά Ελληνικά. Και αυτό μπορεί να υλοποιηθεί είτε σε αίθουσα υπολογιστών, όπου κάθε μαθητής θα έχει το δικό του υπολογιστή, είτε με τη χρήση διαδραστικού πίνακα. Θέμα Στόχοι Προαπαιτούμενη γνώση Υλικά προς χρήση Αναζήτηση εργασίας Να μπορεί ο μαθητής να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της επικοινωνιακής κατάστασης «συνέντευξη για δουλειά» Να εξοικειωθεί με κειμενικά είδη που σχετίζονται με την εύρεση εργασίας (βιογραφικό σημείωμα, συνοδευτική επιστολή) Γραμματική: Απλός Μέλλοντας και Απλή Υποτακτική Μεσοπαθητικής φωνής. Γνώση της Ελληνικής επιπέδου Β1 τουλάχιστον Ενότητα 12 των Επιχειρηματικών Ελληνικών «Συνέντευξη για πρόσληψη» Δραστηριότητες αφόρμησης (πριν την κατανόηση προφορικού λόγου): o Ζητάμε από τους μαθητές να μαντέψουν το περιεχόμενο της ενότητας με βάση τον τίτλο της (επειδή ο τίτλος ίσως είναι δυσνόητος σε αυτό το επίπεδο γλωσσομάθειας, μπορούμε να δώσουμε και τη μετάφρασή του). Ως επιβεβαίωση ή διάψευση των προσδοκιών τους, οι μαθητές καλούνται να διαβάσουν το εισαγωγικό κείμενο που περιγράφει την επικοινωνιακή περίσταση και να παρατηρήσουν την ακινητοποιημένη εικόνα του διαλόγου. Κάνουν υποθέσεις για τις ερωτήσεις που μπορεί να τεθούν σε μια τέτοια συνέντευξη). o Σε αυτό το σημείο, αν υπάρχει ανάγκη, μπορεί να ο εκπαιδευτικός να υπενθυμίσει ή να παρουσιάσει λεξιλόγιο όπως: βιογραφικό σημείωμα, προϋπηρεσία, προσόντα κ.λπ. Οι λέξεις γράφονται στον πίνακα. Εναλλακτικά, μπορεί να παρουσιάσει την ενότητα του λεξιλογίου και να πραγματοποιήσει τη σχετική δραστηριότητα. Κατά την ακρόαση του κύριου διαλόγου: o Στη συνέχεια ζητάμε από τους μαθητές μας να παρακολουθήσουν τον διάλογο (χωρίς υπότιτλους ή μεταφράσεις). Σε ζεύγη τους ζητάμε να συζητήσουν τις προσδοκίες τους για το περιεχόμενο του διαλόγου και να δουν ποιες επιβεβαιώνονται και ποιες όχι. Παρακολουθούν το διάλογο για δεύτερη φορά (και τρίτη αν χρειαστεί) και πραγματοποιούν τις δραστηριότητες κατανόησης που ακολουθούν. Μετά την ακρόαση του κύριου διαλόγου: o Με βάση τη γραπτή μεταγραφή του κειμένου από τους μαθητές ζητείται να συγκεντρώσουν τις άγνωστες λέξεις τους και ανά ζεύγη να τις αναζητήσουν στο λεξικό. o Ο εκπαιδευτικός, αν επιθυμεί, μπορεί να φτιάξει και πρόσθετες δραστηριότητες σε σχέση με το κείμενο του διαλόγου, π.χ. κείμενο με κενά, όπου θα λείπουν λέξεις κλειδιά για το λεξιλόγιο της ενότητας. 17

18 Μικροί διάλογοι: o Στη συνέχεια ζητείται από τους μαθητές, και πάλι με βάση τον τίτλο, να μαντέψουν το περιεχόμενο καθενός από τους μικρούς διαλόγους. o Μετά την πρώτη προβολή του πρώτου διαλόγου της ενότητας οι μαθητές συζητούν αν επιβεβαιώθηκαν ή διαψεύστηκαν οι προσδοκίες τους. Για τη δεύτερη προβολή τους ζητείται να πραγματοποιήσουν τη δραστηριότητα που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο διάλογο (αν χρειαστεί το βίντεο προβάλλεται ακόμα μία φορά). Η διαδικασία επαναλαμβάνεται για κάθε έναν από τους μικρούς διαλόγους. Εστίαση σε γλωσσική δομή: o Με βάση το μεταγραμμένο κείμενο του πρώτου μικρού διαλόγου «Απαντώντας σε μια αγγελία για δουλειά» εστιάζουμε την προσοχή των μαθητών στους ρηματικούς τύπους δημοσιεύτηκε, ολοκληρωθεί, θα εξεταστούν, θα αξιολογηθούν, θα ειδοποιηθείτε. Ζητάμε από τους μαθητές μας να συμπεράνουν με βάση το νόημα της πρότασης αν πρόκειται για ενεργητική ή παθητική φωνή. o Στη συνέχεια παρουσιάζεται η ενότητα της γραμματικής με τη μορφολογία του μεσοπαθητικού μέλλοντα και υποτακτικής και πραγματοποιείται η άσκηση της ενότητας αυτής. Κατανόηση και παραγωγή γραπτού λόγου: o Ζητάμε από τους μαθητές να μαντέψουν το περιεχόμενο της ενότητας με βάση την πρώτη της πρόταση και την εικόνα που συνοδεύει το κείμενο. o Ως επιβεβαίωση ή διάψευση των προσδοκιών τους, οι μαθητές καλούνται να διαβάσουν το κείμενο και να πραγματοποιήσουν την πρώτη δραστηριότητα. o Δραστηριότητες παραγωγής γραπτού λόγου. Πριν από την παραγωγή προηγείται ένα στάδιο κατά το οποίο οι μαθητές πώς δομείται κάθε είδος λόγου (βιογραφικό σημείωμα και συνοδευτική επιστολή). o Σε αυτό το σημείο μπορεί να αξιοποιηθούν άλλα κείμενα που μπορεί να δημιουργήσει ο εκπαιδευτικός σε νέα ενότητα αν το επιθυμεί. o Στη συνέχεια ζητείται από τους μαθητές να γράψουν το βιογραφικό τους σημείωμα και μια συνοδευτική επιστολή σε ζευγάρια (μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος). o Επίσης, μέσω των εργαλείων σύγχρονης επικοινωνίας (ηχοδιάσκεψη) θα μπορούσε να τους ανατεθεί ως δραστηριότητα να ηχογραφήσουν έναν διάλογο όπου ο ένας συνομιλητής θα είχε το ρόλο του εργοδότη και ο άλλος του υποψηφίου για μια θέση. Ο διάλογος αυτός θα μπορούσε να βασίζεται στα κείμενα (βιογραφικό σημείωμα και συνοδευτική επιστολή) που έχει υποβάλει κάθε μαθητής στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων παραγωγής γραπτού λόγου Αξιοποίηση του υλικού στο πλαίσιο αυτόνομης μάθησης Το εκπαιδευτικό υλικό συγκροτήθηκε στη λογική της ευελιξίας και των εναλλακτικών σεναρίων αξιοποίησης. Υπό αυτήν την έννοια δεν υπάρχει ένας μοναδικός τρόπος αξιοποίησής του και οι προτάσεις που ακολουθούν, αξιοποιώντας ως παράδειγμα την πρώτη ενότητα των Επιχειρηματικών Ελληνικών, συνιστούν ιδέες που μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες κάθε εκπαιδευόμενου. ΕΝΟΤΗΤΑ 1η : ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 18

19 Κύριος διάλογος o Αποφύγετε ένα μοναδικό σενάριο - μοντέλο αξιοποίησης του διαλόγου. Μπορείτε, για παράδειγμα, να επιλέξετε: να δείτε το βίντεο με απενεργοποιημένο τον ήχο, έχοντας δει την εισαγωγή, και να καταγράψετε τις σκέψεις σας για το τι συζητά η κυρία Πετρόβα με την κυρία Αθανασιάδη. να ακούσετε το διάλογο με απενεργοποιημένη τη μετάφραση και τη γραπτή απόδοση στα ελληνικά και να προσπαθήσετε να απαντήσετε την άσκηση κατανόησης που ακολουθεί. να ακούσετε ένα μέρος του διαλόγου με απενεργοποιημένη τη μετάφραση και στα σημεία που αντιμετωπίζετε πρόβλημα κατανόησης ή δεν είστε σίγουρος / σίγουρη ότι καταλάβατε σωστά να ενεργοποιήσετε: σε πρώτη φάση την απόδοση στα ελληνικά o αν συνεχίσετε να αντιμετωπίζετε πρόβλημα χρησιμοποιήστε το o ηλεκτρονικό λεξικό αν το πρόβλημα παραμένει ενεργοποιήστε τη μετάφραση στη γλώσσα σας o πρώτη δραστηριότητα κατανόησης Ελέγξτε το σκορ σας στην άσκηση κατανόησης: αν έχετε περισσότερα από δύο λάθη θα πρέπει να επαναλάβετε τα προηγούμενα βήματα. o δεύτερη δραστηριότητα κατανόησης Ακούστε το διάλογο με απενεργοποιημένη τη μετάφραση και τη μεταγραφή στα ελληνικά και προσπαθήστε να απαντήσετε την άσκηση. Αν έχετε ένα ή περισσότερα λάθη ακούστε το διάλογο ξανά, με ενεργοποιημένη τη μεταγραφή στα ελληνικά. Μικροί Διάλογοι o Ακούστε καθέναν από τους διαλόγους με απενεργοποιημένη τη μεταγραφή στα ελληνικά και τη μετάφραση. o Προσπαθήστε να απαντήσετε στις δραστηριότητες. o Αν έχετε έστω μία λάθος απάντηση, ακούστε ξανά το διάλογο και ξαναπροσπαθήστε. o Αν δυσκολεύεστε και στη δεύτερη προσπάθεια, ενεργοποιήστε τη μεταγραφή στα ελληνικά και στη συνέχεια τη μετάφραση. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ o Διαβάστε τις λέξεις και τις εκφράσεις. o Εντοπίστε τις λέξεις που σας δυσκολεύουν ή για τη σημασία των οποίων δεν αισθάνεστε σίγουρος / -η και προσπαθήστε να φανταστείτε τη σημασία τους ή να θυμηθείτε αν υπήρχαν στους διαλόγους ή στα κείμενα που προηγήθηκαν. Στη συνέχεια ανατρέξτε στη μετάφραση. o Δείτε, τώρα, τις λεξιλογικές δραστηριότητες. Αν αντιμετωπίζετε δυσκολίες, ενεργοποιήστε τη μετάφραση. Κατανόηση γραπτού λόγου Η ανάγνωση του κειμένου: o Ο βασικός στόχος αφορά στη λειτουργική κατανόηση του κειμένου: σε πρώτη φάση δεν είναι απαραίτητο να εστιάσετε σε όλο το λεξιλόγιο και τις εκφράσεις που πιθανόν συναντάτε για πρώτη φορά. Μπορεί, πιθανόν, να μην καταλαβαίνετε τι ακριβώς είναι ο «συνδυασμός ρούχων» ή να μη γνωρίζετε τον τύπο «θα αγχωθείτε». Αυτό που πρέπει να προσέξετε είναι αν έχετε τη δυνατότητα να 19

20 εξαγάγετε τη σημαντική πληροφορία, αν καταλαβαίνετε δηλαδή ότι πρέπει να δώσετε σημασία στο ντύσιμό σας και ότι ο τύπος «θα αγχωθείτε» σχετίζεται με το άγχος. Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί ακόμα και αν ένα σημαντικό ποσοστό λέξεων, εκφράσεων ή γραμματικών δομών παραμένουν άγνωστες. o Διαβάστε, λοιπόν, μια φορά το κείμενο χωρίς να ενεργοποιήσετε τη μετάφραση και προσπαθήστε να δείτε σε ποιο βαθμό μπορείτε να απαντήσετε στη δραστηριότητα κατανόησης που ακολουθεί. Αν το σκορ σας είναι πολύ χαμηλό ενεργοποιήστε την επιλογή της μετάφρασης συγκεκριμένων λέξεων και ξαναπροσπαθήστε να απαντήσετε στη δραστηριότητα. o Συνεχίστε με την αναλυτικότερη επεξεργασία του κειμένου λέξη-λέξη, χωρίζοντας το κείμενο σε παραγράφους και καταγράφοντας τα προβλήματα που συναντάτε. o Πειραματιστείτε προσπαθώντας να επαναδιατυπώσετε προτάσεις ή παραγράφους του κειμένου. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ o Διαβάστε τη θεωρία και τους πίνακες ενεργοποιώντας τη μετάφραση. o Αναζητήστε τα σημεία των διαλόγων ή του κειμένου της ενότητας όπου γίνεται χρήση αυτών των γραμματικών στοιχείων. o Απαντήστε στις δραστηριότητες. Αν έχετε περισσότερα από δύο λάθη σε μια άσκηση, ξαναδιαβάστε προσεκτικά τους πίνακες και τη θεωρία. 20