Α. Υξνλνιόγην 1. Β Η Ο Γ Ρ Α Φ Η Κ Α - Δ Ρ Γ Ο Γ Ρ Α Φ Η Κ Α

Transcript

1 Γ ε ώ ξ γ η ν ο Β η δ π ε λ ό ο ( ) 1. Β Η Ο Γ Ρ Α Φ Η Κ Α - Δ Ρ Γ Ο Γ Ρ Α Φ Η Κ Α Α. Υξνλνιόγην Μαξηίνπ: Γελληέηαη ζηε Βηδχε ή Βηδψ ή Βίδα -κηα θσκφπνιε ηεο αλαηνιηθήο Θξάθεο ζην δξφκν πνπ πεξλψληαο απφ ηηο αξάληα Δθθιεζηέο θαη ηελ Σζαηάιηδα ελψλεη ηελ Αδξηαλνχπνιε κε ηελ Πφιε. Ζ θσκφπνιε απηή ήηαλ κηθξή θαη ηαπεηλή, αιιά είρε έλα ηζηνξηθφ παξειζφλ πνπ έθηαλε έσο ηα ρξφληα ησλ πξνειιεληθψλ θχισλ. Πέξα απφ απηφ ην πινχζην ηζηνξη θφ παξειζφλ ε Βηδχε ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα κεγάιε θπζηθή νκνξθηά: βξίζθεηαη πάλσ ζ' έλαλ ςειφ ιφθν πνπ απνηειεί κέξνο ησλ δπηηθψλ ππσξεηψλ ηνπ Μηθξνχ Αίκνπ (ηξάληδαο), θαη δεζπφδεη ζηε κεγάιε θαη εχθνξε ζξα θηθή πεδηάδα πνπ ηε δηαξξέεη ν πνηακφο Δξγίλνο πνπ πεγάδεη απφ ηηο θαηάθπηεο ρακειέο ππψξεηεο ηεο ηξάληδαο. Οη γνλείο ηνπ ήηαλ άλζξσπνη ηνπ ρσξίνπ άπξαγνη, ζξεζθεπφκελνη θαη θησρνί. Ζ κεηέξα ηνπ, ε Γεζπνηληψ, γελλεκέλε ην 1827, βξέζεθε ζε ειηθία ηεζζάξσλ ρξνλψλ νξθαλή απφ παηέξα θαη κεηέξα ζην ρσξηφ Σδφγγαξα. Απφ ην ρσξηφ απηφ πεξλψληαο ν Γηψξγεο ή, φπσο ηνλ έιεγαλ νη δηθνί ηνπ, Παπνπγησξγάθεο -πνπ ήηαλ πξακαηεπηήο κε θάπνηα πεξηνπζία θαη κε ζπίηη δηθφ ηνπ ζηε Βηδχε- βξήθε ηε κηθξή Γέζπνηλα ζην ζπίηη ελφο πξνχρνληα ηνπ ρσξίνπ θαη κηα θαη ήηαλ άηεθλνο ηελ πήξε καδί ηνπ γηα παηδί ηνπ ζηε Βηδχε. Ο παηέξαο ηνπ, ν Μηραήινο, γελλήζεθε ην 1813, θαη ζε ειηθία δεθαηεζζάξσλ ρξνλψλ εγθαηαζηάζεθε ζηε Βηδχε, φπνπ έσο ην 1834 αζθνχζε ην επάγγεικα ηνπ κπαθάιε. Σν 1840 αξξαβσληάζηεθε κε ηε Γεζπνηληψ θαη κεηά ηέζζεξα ρξφληα παληξεχηεθαλ. Σψξα πηα έθαλε ηελ ίδηα δνπιεηά κε ηνλ πεζεξφ ηνπ: πξακαηεπηήο Γπξλψληαο ν παηέξαο ηνπ κε πξακάηεηεο απφ έλα καθξηλφ ηαμίδη απφ ηηο νξεηλέο πεξηνρέο ηεο Βνπιγαξίαο αξξψζηεζε θαη πέζαλε απφ ηχθν. Άθεζε ηέζζεξα νξθαλά: ηνλ Υξεζηάθε πνπ γελλήζεθε ην 1846, ηνλ Βηδπε λφ, ηελ Αλληψ θαη ζηελ θνηιηά ηεο κάλαο ηνπ ηνλ Μηραήιν. Δίραλ απνθηήζεη θαη έλα θνξίηζη, ηελ Άλλα, πνπ κσξφ ηε ζθφησζε άζεια ηεο ε Γεζπνηληψ φηαλ ηελ πήξε ν χπλνο θαη ηελ πιάθσζε κε ην ζψκα ηεο θαζψο ηε ζήιαδε. Αιιά θαη ησλ ππνινίπσλ παηδηψλ ε κνίξα δελ ήηαλ θαιχηεξε: ν Υξεζηάθεο ζθνηψζεθε δνπιεχνληαο σο αγξνηηθφο ηαρπδξφκνο ε Αλληψ πέζαλε κηθξή απφ βαξηά αξξψζηηα ν Μηραήινο έπαζε απνπιεμία θαη πέζαλε ζε ειηθία 41 εηψλ. ζν γηα ηνλ Βηδπελφ, απηφο είρε ηελ ηξαγηθφηεξε απφ φινπο κνί ξα Αθνχ θνίηεζε «κεηά πνιιψλ δηαθνπψλ», φπσο αλαθέξεη ν ίδηνο, ζην δεκνηη θφ ζρνιείν ηεο Βηδχεο ν αδειθφο ηνπ Υξεζηάθεο, πνπ έθαλε ήδε ηνλ πξακαηεπηή, ηνλ πήξε καδί ηνπ ζηελ Πφιε θαη ηνλ έβαιε ζ' έλα ξαθηάδηθν γηα λα κάζεη ηελ ηέρλε. Ο ξάθηεο ζηνλ νπνίν πήγε λα δνπιέςεη ππήξμε ηπξαλληθφο γηα ην Γησξγί, θαη ην ξαθηάδηθν ήηαλ γη' απηφλ ζαλ θπιαθή. Έζηειλε κελχκαηα ζηε κάλα ηνπ θαη ηελ παξαθαινχζε λα ηνλ θαιέζεη πίζσ θαη λα ηνλ βάιεη λα κάζεη θάπνηα αλζξσπηλφηεξε ηέρλε. Απφ ην καξηχξην απηφ -πνπ θξάηεζε δπν κε ηξία ρξφληα- ηειηθά ηνλ ιχηξσζε ν ζάλαηνο ηνπ ξάθηε πνπ είρε ζαλ ζπλέπεηα ην θιείζηκν ηνπ ξαθηάδηθνπ Ο Βηδπελφο δήηεζε ηφηε ηελ πξνζηαζία ηνπ Κππξίνπ εκπφξνπ Σζειεκπή Γηάγθνπ Γεσξγηάδε πνπ πξέπεη λα ηνλ είρε γλσξίζεη ζην ξαθηάδηθν απηφο ηνλ θξάηεζε θνληά ηνπ δπν έσο ηξία ρξφληα θαη ηνλ βνήζεζε ζηελ αγά πε πνπ ν Βηδπελφο είρε ήδε επηδείμεη γηα ηα γξάκκαηα θαη ηελ εθθιεζία. ηελ πεξίνδν απηή αλήθνπλ θαη νη πξψηνη ζηίρνη ηνπ Βηδπελνχ πλέπεηα ηνπ ελδηαθέξνληνο ηνπ γηα ηελ εθθιεζία ππήξμε ε κεηάβαζε ηνπ ζηε Λεπθσζία ην 1867 κε 1868, σο πξνζηαηεπφκελνπ θαη ππνηαθηηθνχ ηνπ αξρηεπηζθφπνπ Κχπξνπ σθξφληνπ ηνπ Α, ζηνλ νπνίν ηνλ ζπλέζηεζε κάιινλ ν ζπκπαηξηψηεο ηνπ αξρηεπηζθφπνπ Γηάγθνο Γεσξγηάδεο. ηελ Κχπξν ν Βηδπελφο θφξεζε ην ξάζν ηνπ αλαγλψζηε θαη εηνηκαδφηαλ γηα θιεξηθφο, ελψ παξάιιεια θνηηνχζε ζηελ Διιεληθή ρνιή η εο Λεπθσζίαο. Ζ πνηεηηθή ηνπ δξαζηεξηφηεηα εληείλεηαη, ππνθηλεκέλε θαη απφ ηνλ έξσηα πνπ ληψζεη γηα έλα λεαξφ κειαρξηλφ θνξίηζη, ηελ Διέλε Φπζεληδίδε. Ο Γεζπφηεο ηνλ ηηκσξεί κε λεζηείεο, γνλπθιηζίεο θαη πξνζεπρέο. Ο λεαξφο πνηεηήο πξνβιεκαηίδεηαη ζρεηηθά κ ε ηελ επηινγή ηνπ ηεξαηηθνχ ζηαδίνπ Αξρέο Ηνπιίνπ: Απξφνπηε ιχζε ζ' απηφ ην πξφβιεκα δφζεθε φηαλ, κέζα ζην πιαίζην ηεο αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο πνπ δεκηνχξγεζε ζην Φαλάξη ην βνπιγαξηθφ ζρίζκα, πξνζθάιεζαλ ηνλ σθξφλην ζηελ Πφιε. ' απηφ ην ηαμί δη ηνπ ν Γεζπφηεο δηάιεμε αλάκεζα ζε πνιιά θαινγεξνπαίδηα ηνλ λεαξφ Βηδπελφ γηα ζπλνδφ ηνπ. Πεγαίλεη γηα ιίγεο κέξεο ζηε Βηδχε γηα λα δεη -κεηά απφ ηέζζεξα ηνπιάρηζηνλ ρξφληα- ηνπο δηθνχο ηνπ. ηελ Πφιε ήηαλ ηφηε ζπγθεληξσκέλνη νη δεζπφηεο πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ ηνπηθή ζπλνδφ ηνπ 1872 θαηά ηελ νπνία νη Βνχιγαξνη επξφθεηην λα θεξπρζνχλ ζρηζκαηηθνί. Αλάκεζα ζ' απηνχο ήηαλ θαη ν αξρηεπίζθνπνο χξνπ Λπθνχξγνο ζηνλ νπνίν θαηέθπγε ν Βηδπελφο εκπηζηεπφκελνο ηα ζρέδηα πνπ έθαλε γηα ην κέιινλ ηνπ. Ο Λπθνχξγνο ηνλ ζχζηεζε ζηνλ Γ. Υαζηψηε πνπ ήηαλ ηελ πεξίνδν εθείλε δηεπζπληήο ζην Διιεληθφ Λχθεην ηνπ Πέξαλ. Ο Βηδπελφο ηνπ δεηεί λα ηεζεί θάησ απφ ηελ πξνζηαζία θαη ηελ θεδεκνλία ηνπ. Ο Υαζηψηεο δέρεηαη λα ηνλ βνεζήζεη, θαη κε ηε κεζνιάβεζε ηνπ ν Βηδπελφο γξάθεηαη ηεξνζπνπδαζηήο ζηε ζρνιή ηεο Υάιθεο. ηε Υάιθε, παξάιιεια κε ηηο ζπνπδέο ηνπ, αζρνιείηαη κε πην ζπζηεκαηηθφ ηξφπν κε ην γξάςηκν ηεο πνίεζεο. ηε δξαζηεξηφηεηα ηνπ απηή ηνλ βνεζεί ν ηπθιφο Φαλαξηψηεο πνηεηήο, «ε ηπθιή αεδψλ ηνπ Βνζπφξνπ», ν Ζιίαο Σαληαιίδεο πνπ δίδα ζθε Διιεληθά ζηε ρνιή Απξίιηνο-Μάηνο: Με ηε βνήζεηα ηνπ Σαληαιίδε ηππψλεη ηελ πξψηε πνηεηηθή ζπιινγή ηνπ, ηα Πνηεηηθά πξσηόιεηα, πνπ πεγαίλεη ακέζσο θαη ηα πξνζθέξεη ζηνλ Γ. Υαζηψηε. Υάξε ζ' απηή ηε κηθξή ζπιινγή θεξδίδεη αξθεηέο ζπκπάζεηεο, θαη ηδη αίηεξα ηεο Ηθηγέλεηαο πγγξνχ, ρήξαο ηφηε Αλησληάδε, πνπ κηιά γηα ηνλ Βηδπελφ ζηνλ πάκπινπην θαη γλσζηφ Μαηθήλα ηεο επνρήο Γεψξγην Εαξίθε. Παξαθηλεκέλνο απηφο απφ ηηο ζπζηάζεηο ηεο, θαζψο θαη απφ φζα ηνπ είρε πεη ν Ζιίαο Σαληαιίδεο, δήηεζε λα γλσξίζεη πξνζσπηθά ηνλ λεαξφ πνηεηή θαη ηνπ πξφζθεξε ηελ πξνζηαζία ηνπ πνπ κεηαθξαδφηαλ ζε κηα πινχζηα ρνξεγία. Σέιε Ηνπλίνπ: Δγθαηαιείπεη ηε Υάιθε, βγάδεη ην ξάζν θαη πεγαίλεη ζηε Βηδχε γηα λα πεξάζεη εθείην θαινθαίξη. Γελ θνξά πηα ξάζν, είλαη ληπκέλνο θνζκηθφο ην βαζαληζκέλν ξαθηάθη γχξηζε ηψξα θχξηνο, κε αιιαγκέλν πηα θαη ην παηξηθφ φλνκα ηνπ: δελ είλαη πηα ην Γησξγί ηνπ Μηράιε ή, αξγφηεξα, ν Γησξγήο ηεο Μηραιηέζαο, αιιά ν Γεψξγηνο Μ. Βηδπελφο. 1

2 επηέκβξηνο: Υάξε ζηε ρνξεγία πάληα ηνπ Γ. Εαξίθε, θαηεβαίλεη ζηελ Αζήλ α θαη γξάθεηαη -είθνζη ηεζζάξσλ πηα ρξνλψλκαζεηήο ηεο ηειεπηαίαο ηάμεο ζην γπκλάζην ηεο Πιάθαο. Μαδί ηνπ έρεη θέξεη θαη έλα επηθνιπξηθφ πνίεκα, ηνλ Κφδξν -πνπ είρε γξάςεη ζηε Υάιθε θάησ απφ ηελ επνπηεία πξνθαλψο ηνπ Σαληαιίδε - θαζψο θαη κεξηθά άιια ιπξηθά πνηήκαηα, γηα λα ηα εθδψζεη ζηελ Αζήλα Μαΐνπ: Πξηλ ηππψζεη ηνλ Κόδξν, ηνλ ζηέιλεη ζηνλ Βνπηζηλαίν πνηεηηθφ δηαγσληζκφ, φπνπ παίξλεη ην πξψην βξαβείν, ελψ απφ ηνπο ζπλππνςήθηνπο ηνπ ν Άγγεινο Βιάρνο θαη ν Κιέσλ Ραγθαβήο παίξλνπλ έπαηλν. Μέζα ζηνλ ίδην κήλα ηππψλεηαη Ο Κόδξνο. 18 Ηνπλίνπ: Σειεηψλεη ην Β» Γπκλάζην Αξξέλσλ Αζελψλ κε βαζκφ «θάιιηζηα». επηέκβξηνο: Γξάθεηαη θνηηεηήο ζηε Φηινζνθηθή ρνιή. Ζ θαηάζηαζε, φκσο, πνπ επηθξαηεί εθεί, ηνλ απνγνεηεχεη, γη' απηφ βάδεη ζην κπαιφ ηνπ λα ζπλερίζεη ηηο ζπνπδέο ηνπ ζην εμσηεξηθφ Καινθαίξη: Οινθιεξψλνληαο ηηο ζπνπδέο ηνπ πξψηνπ έηνπο, πεγαίλεη ην θαινθαίξη ηνπ 1875 πξψηα ζην ρσξηφ ηνπ θαη κεηά ζηελ Πφιε, φπνπ ζπλαληά ηνλ Γ. Εαξίθε θαη ζπδεηεί καδί ηνπ ηα λέα ηνπ ζρέδηα γηα ζπνπδέο ζην εμσηεξηθφ. Ο Εαξίθεο ζπκθσλεί. 21 επηεκβξίνπ: Καηεβαίλεη ζηελ Αζήλα γηα λα ζεσξήζεη ην πηζηνπνηε ηηθφ ζπνπδψλ ηνπ. Οθηψβξηνο: Βξίζθεηαη ζην Γθαίηηγθελ ηεο Γεξκαλίαο γηα λα ζπνπδάζεη θηινζνθία. Απφ ην απνδεηθηηθφ ησλ ζπνπδψλ ηνπ ζηε Βαζηιηθή Απγνπζηαία Αθαδεκία ηνπ Γθαίηηγθελ καζαίλνπκε πσο απφ ηηο 23 Οθησβξίνπ 1875 έσο ηηο 21 Φεβξνπαξίνπ ηνπ 1877 ζπκπιήξσζε ηξία αθαδεκατθά εμάκελα παξαθνινπζψληαο καζήκαηα Αξραίαο Διιεληθήο θαη Λαηηληθήο Φηινινγίαο, Ηζηνξίαο ηεο Φηινζνθίαο, Φηινζνθίαο ηεο Φχζεσο, Λνγηθήο, Φπρνινγίαο, Δξκελεπηηθήο θαη Κξηηηθήο απφ ηνπο θεκηζκέλνπο παλεπηζηε - κηαθνχο δαζθάινπο Sauppe, Baumann θαη Lotze Μαΐνπ: πκκεηέρεη θαη πάιη ζηνλ Βνπηζηλαίν δηαγσληζκφ κε ηε ζπιινγή Άξαηο, Μάξαηο, Κνπθνπλάξαηο θαη παίξλεη πάιη ην πξψην βξαβείν! ηε ζπιινγή απηή πξνζζέηεη κεξηθά λεφηεξα πνηήκαηα θαη ηεο δίλεη ηνλ επηζεκφηεξν ηίηιν Βνζπνξίδεο Αύξαη κεηά απφ ζπλελλφεζε κε ηνλ Σαληαιίδε πξνζπαζεί λα ηελ ηππψζεη κε ην ζχζηεκα ηεο εγγξαθήο ζπλδξνκεηψλ πνπ ζπλεζηδφηαλ ηελ επνρή εθείλε, αιιά ηειηθά νη Βνζπνξίδεο Αύξαη δελ ηππψλνληαη Μάξηηνο: Μεηαθηλείηαη απφ ην Γθαίηηγθελ ζηε Λεηςία γηα λα ζπλερίζεη ηηο ζπνπδέο ηνπ ζην εθεί Παλεπηζηήκην. Απφ ηηο 30 Μαΐνπ 1877 έσο ηηο 6 Απγνχζηνπ 1878 ζπκπιήξσζε ζπκθσλά κε ην βηβιηάξην ησλ ζπνπδψλ ηνπ θαη εδψ ηξία αθαδεκατθά εμάκελα παξαθνινπζψληαο ηηο παξαδφζεηο ησλ Wundt, Drobisch, Ribbect θ.ά. 6 Ηνπλίνπ: Παίξλεη έπαηλν ζηνλ ηειεπηαίν Βνπηζηλαίν δηαγσληζκφ κε ηε ζπιινγή ηνπ Δζπεξίδεο Μεηά απφ ηξία ρξφληα ζπλερνχο παξακνλήο ζηε Γεξκαλία έξρεηαη ζηελ Διιάδα πξψηα πεξλά απφ η ε Βηδχε θαη βιέπεη ηνπο δηθνχο ηνπ, ηε κάλα ηνπ κεηά πεγαίλεη γηα ιίγν ζηελ Πφιε, ζπλαληά ηνλ Εαξίθε, πξνζθπλά ηνλ ηάθν ηνπ πεζακέλνπ πηα δαζθάινπ ηνπ, ηνπ Ζιία Σαληαιίδε θαηαιήγεη ζηελ Αζήλα φπνπ πξνζπαζεί λα γλσξηζηεί κε ηνπο εθεί θηινινγηθνχο θχθινπο «Ο Άξας θαη ε θάκεινο απηνύ»: ην πξψην δεκνζηεπκέλν παηδηθφ δηήγεκά ηνπ {Γηάπιαζηο ησλ παίδσλ) Απξίιηνο: Γπξίδεη θαη πάιη ζην Γθαίηηγθελ. Φνηηά γηα έλαλ αθφκε ρξφλν ζην Γεψξγην Απγνπζηαίν Παλεπηζηήκην θαη γξάθεη ηε δηδαθηνξηθή δηαηξηβή ηνπ Αξρέο ηνπ έηνπο: Τπνβάιιεη ηε δηαηξηβή ηνπ κε ηνλ ηίηιν «Τν παηρλίδη ππό έπνςε ςπρνινγηθή θαη παηδαγσγηθή». Ζ δηαηξηβή εγθξίλεηαη θαη ηππψλεηαη, κε έμνδα πάληα ηνπ Εαξίθε, ηνλ ίδην ρξφλν ζηε Λεηςία. Μάηνο: Σαμίδη ζην ακάθνβν. Αξρίδεη λα εθδειψλεη ελδηαθέξνλ γηα ην κεηαιιείν Ηαλνπάξηνο: Έξρεηαη ζηελ Αζήλα γηα λα θχγεη θαη πάιη, γηα ην Παξίζη απηή ηε θνξά, ηνλ Μάην. Δθεί γλσξίδεη ηνλ Γ. Βηθέια θαη απ' απηφλ ηε Juliette Lambert - Adam πνπ εμέδηδε ηε Nouvelle Revue, ηνλ καξθήζην de Queux de Saint - Hilaire θαη άιινπο πνιινχο εθπξνζψπνπο ησλ γξακκάησλ Αξρέο ηνπ έηνπο: Βξίζθεηαη ζην Λνλδίλν φπνπ γλσξίδεηαη κε ηνλ πξεζβεπηή, θηιφζνθν Πέηξν Βξάηια -Αξκέλε. Δίλαη ε επνρή πνπ ν Βηδπελφο έρεη αξρίζεη λα γξάθεη ηα δηεγήκαηα ηνπ. Δδψ πξέπεη λα έγξαςε ην πξψ ην -σο πξνο ηε ζεηξά δεκνζίεπζεο ηνπιάρηζηνλ- δηήγεκα: «Τν ακάξηεκα ηεο κεηξόο κνπ», πνπ ην ζηέιλεη πξψηα ζηελ Lambert - Adam κέζσ Βηθέια -θαη δεκνζηεχεηαη κεηαθξαζκέλν ζηα γαιιηθά ζηε Nouvelle Revue ηνλ Μάξηην ηνπ ίδηνπ έηνπο- θαη ακέζσο κεηά, ηνλ ίδην κήλα, ην ζηέιλεη ζην πεξηνδηθφ Δζηία, φπνπ δεκνζηεχεηαη ζε δπν ζπλέρεηεο ζηηο 10 θαη 17 Απξηιίνπ. 21 θαη 28 Απγνχζηνπ: «Μεηαμύ Πεηξαηώο θαη Νεαπόιεσο» (Δζηία). 23 Οθησβξίνπ-6 Ννεκβξίνπ: «Πνίνο ήηνλ ν θνλεύο ηνπ αδειθνύ κνπ» (Δζηία). ην Λνλδίλν εηνηκάδεη θαη κάιινλ νινθιεξψλεη ηελ επί πθεγεζία δηαηξηβή ηνπ πνπ ζα ηππσζεί ηνλ επφκελν ρξφλν ζηελ Αζήλα κε ηίηιν Ζ θηινζνθία ηνπ Καινύ παξά Πισηίλσ. Δπίζεο, ηνπο ηειεπηαίνπο κήλεο ηνπ 1883 εθδίδεη κε έμνδα ηνπ Γ. Εαξίθε, ζε πνιπηειέζηαηε έθδνζε ηνπ Trυbner, ηε λέα ζπιινγή πνηεκάησλ ηνπ, Αηζίδεο Αύξαη Σέιε Μαξηίνπ: Δπηζηξνθή ζηελ Αζήλα Ηαλνπαξίνπ: «Αη ζπλέπεηαη ηεο παιαηάο ηζηνξίαο» (Δζηία). 1 θαη 2 Μαΐνπ: «Πξσηνκαγηά» (Αθξόπνιηο). 17 Ηνπλίνπ-1 Ηνπιίνπ: «Τν κόλνλ ηεο δσήο ηνπ ηαμείδηνλ» (Δζηία). Ννέκβξηνο-Γεθέκβξηνο: «Ο Τξνκάξαο» (Γηάπιαζηο ησλ παίδσλ). Η θηινζνθία ηνπ Καινύ παξά Πισηίλσ (Δλ Αζήλαηο). Αηζίδεο Αύξαη (Δλ Λνλδίλσ, δεπηέξα θαη ηξίηε -«δεκψδεο» έθδνζηο) Τπνβάιιεη ζηε Φηινζνθηθή ρνιή ηελ επί πθεγεζία δηαηξηβή ηνπ, θαη ζηηο 6 Φεβξνπαξίνπ ηνπ 1885 δίλεη κπξνζηά ζηνπο θαζεγεηέο ηεο ρνιήο ην θαζηεξσκέλν κάζεκα πνπ έρεη ηε ζεκαζία ηεο πξνθνξηθήο δνθηκαζίαο. Αλαθεξχζζεηαη πακςεθεί πθεγεηήο θαη ηνπ δίλεηαη άδεηα δηδαζθαιίαο ζην κάζεκα ηεο Ηζηνξίαο ηεο Φηινζνθίαο ζην Παλεπηζηήκην. Γηδάζθεη ζε γπκλάζηα ηα θηινζνθηθά καζήκαηα. Γεκνζηεχεη ζε δπν ηεχρε ην Ψπρνινγηθαί κειέηαη επί ηνπ Καινύ, θαζψο θαη έλα ζρνιηθφ εγρεηξίδην: Σηνηρεία Λνγηθήο. 2

3 1886 Αλαδσππξψλεηαη ην ελδηαθέξνλ ηνπ γηα ην κεηαιιείν. Κάλεη ηαμί δηα ζην ακάθνβν καδί κε ηνλ αδειθφ ηνπ. Καηεβαίλεη δεκέλνο κε ζρνηληά ζην βάζνο ησλ εγθαηαιεηκκέλσλ ζηνψλ γηα λα πάξεη δείγκαηα πνπ ηα ζηέι λεη ζηελ Αγγιία θαη Γαιιία αλαδεηψληαο ρξεκαηνδφηε, ρσξίο θαλέλα ηειηθψο απνηέιεζκα Απγνχζηνπ: «Οη Καιόγεξνη θαη ε ιαηξεία ηνπ Γηνλύζνπ ελ Θξάθε» (Δβδνκάο). επηέκβξηνο: Κπθινθνξεί ην δεχηεξν ζρνιηθφ εγρεηξίδην, Σηνηρεία Ψπρνινγίαο. 19 Οθησβξίνπ: «Αη εηθαζηηθαί ηέρλαη θαηά ηελ Α εηθνζηπεληαεηεξίδα ηνπ Γεσξγίνπ Α» (Δθεκεξίο) Απξίιηνο: Απνηπγράλεη ζηνλ Α Φηιαδέιθεην δηαγσληζκφ. 15 Οθησβξίνπ: Σν ηειεπηαίν ηνπ ηαμίδη ζηε Βηδχε Γηνξίδεηαη θαζεγεηήο ηεο δξακαηνινγίαο ή, ζπκθσλά κε ηε καξηπξία ηνπ Ν. Βαζηιεηάδε, «δηεπζπληήο ηνπ Γξακαηηθνχ ηκήκαηνο», ζην Χδείν Αζελψλ. πλεξγάδεηαη κε θηινινγηθά θαη ηζηνξηθά άξζξα ηνπ ζην «Λεμηθφλ Δγθπθινπαηδη θφλ» Μπαξη θαη Υηξζη. Αχγνπζηνο-επηέκβξηνο: Άξξσζηνο απφ «λφζεκα ηνπ κπεινχ» αθνινπζψληαο ηε ζπκβνπιή ησλ γηαηξψλ πεγαίλεη γηα ινπηξά ζην Gastein πνπ βξίζθεηαη ζηηο θεληξηθέο Άιπεηο ηεο Απζηξίαο. Δπηζηξέθνληαο δελ δίλεη ηελ εληχπσζε πσο ε θαηάζηαζε ηνπ έρεη βειηησζεί: έρεη κηαλ ππεξβνιηθή λεπξηθφηεηα, πνιχ ζπρλά μαγξππλά, δνπιεχεη κε αθχζηθε έληαζε: δηδάζθεη ζην Χδείν, γξάθεη κηα κειέηε γηα ηελ Ιζηνξία ηεο Φηινζνθίαο ηνπ Zeller, κεηαθξάδεη ηηο γλσζηφηεξεο επξσπατθέο κπαιάληεο -ή Βαιιίζκαηα, ζπκθσλά κε ηε δηθή ηνπ απφδνζε ηνπ φξνπ. Βξίζθεηαη κέζα ζε κηα παξαθνξά Ξεζπά ην πάζνο ηνπ γηα ηε δεθαηεηξάρξνλε Μπεηίλα Φξαβαζίιε θαη, παξάιιεια, ε θξελνβιάβεηά ηνπ. 14 Απξηιίνπ: θιείλεηαη ζην Γξνκνθαΐηεην. 9 Ηνπιίνπ: Θάλαηνο ηνπ αδειθνχ ηνπ Μηραήινπ απφ απνπιεμία «Αλά ηνλ Διηθώλα / Βαιιίζκαηα» (Δηθνλνγξαθεκέλε Δζηία). 1895,28 Απξηιίνπ-16 Μαΐνπ: «Ο Μνζθώβ-Σειήκ» (εθ. Δζηία) Απξηιίνπ: Πεζαίλεη ζην Γξνκνθαΐηεην «ζπλεπεία καξαζκνχ, ηειεπηαία πεξίνδνο πξντνχζεο Γεληθήο Παξαιχζεσο». 16 Απξηιίνπ: Κεδεχεηαη ζην Α Νεθξνηαθείν Αζελψλ κε δεκφζηα δαπάλε. Βαγγέιεο Αζαλαζόπνπινο, Οη κύζνη ηεο δσήο θαη ηνλ έξγνλ ηνλ Γ. Βηδπελνύ, Δθδ. Καξδακίηζα, Αζήλα, 1996, (απφ ην βηβιίν ηνπ θαζεγεηή ΛΟΓ. ΘΔΧΡ. ΚΑΣ.) Β. ΠΡΟΘΗΚΗ - ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ: ηηο 8 Μαξηίνπ 1849 γελληέηαη ζηε Βηδχε ή Βηδψ ν Γ. Βηδπελόο. Ζ Βηδχε ήηαλ ηφηε κηα κηθξή θσκφπνιε ηεο Αλαηνιηθήο Θξάθεο πάλσ ζην δξφκν πνπ πεξλνχζε απφ ηηο αξάληα Δθθιεζηέο θαη ηελ Σζαηάιηδα θαη έλσλε ηελ Αδξηαλνχπνιε κε ηελ Πφιε. Σν θησρφ θαη άγλσζην ρσξηφ, ε Βηδχε, γίλεηαη ζε φινπο γλσζηφ ράξε ζην δηεγεκαηνγξάθν Γ. Βηδπελφ, πνπ ρξεζηκνπνίεζε ην ηνπσλπκηθφ επίζεην ηεο θαηαγσγήο ηνπ γηα θηινινγηθφ ςεπδψλπκν θαη επψλπκν. Σν πξαγκαηηθφ ηνπ φλνκα ήηαλ Γεώξγηνο ύξκαο. ηα πξψηα ηνπ ρξφληα ππέγξαθε σο Μηραειίδεο, πιάζνληαο ην επψλπκν ηνπ απφ ην φλνκα ηνπ παηέξα ηνπ Μηράιεο (Μηραήι, Μηραήινο). Ζ πξνζζήθε ηεο θαηάιεμεο -ίδεο ζην παηξηθφ φλνκα γηα ην ζρεκαηηζκφ ηνπ επσλχκνπ είλαη ν αξραηφηεξνο ειιεληθφο ηξφπνο επσλπκνπνηίαο. Γξήγνξα, φκσο, ν λεαξφο Γ. ύξκαο ή Μηραειίδεο άθεζε θαη ην δεχηεξν φλνκα θαη πήξε ην Βηδπελφο, γηα λα παξνπζηάζεη ζην παλειιήλην ην αξραίν ρσξηφ ηνπ, ηε Βηδχε. Ζ Βηδύε ήηαλ θεθαινρψξη, θσκφπνιε. Ο Μηραήινο χξκαο θαηαγφηαλ απφ ην θνληηλφ ρσξηφ Κξπνλέξη θαη ήηαλ πξακαηεπηήο, γπξνιφγνο. Έκεηλε νξθαλφο απφ παηέξα ζηα πέληε ηνπ ρξφληα θαη ζηα δέθα ηνπ ζηάιζεθε ζηελ Πφιε, θνληά ζε θάπνηνλ ζπγγελή ηνπ γηα λα κάζεη ηε ξαπηηθή ηέρλε. Γχν ρξφληα αξγφηεξα, κεηά ην ζάλαην ηνπ ηειεπηαίνπ, ν νπνίνο ππήξμε ηπξαλληθφο απέλαληη ζην κηθξφ Γεψξγην, ζηάιζεθε ζηε Λεπθσζία ηεο Κχπξνπ σο ππνηαθηηθφο ηνπ αξρηεπηζθφπνπ νθξσλίνπ Β κε θξνληίδα ηνπ επεξγέηε ηνπ εκπφξνπ Γηάγθνπ Γεσξγηάδε Σζειεκπή. ηελ πεξίνδν ηεο παξακνλήο ηνπ ζηελ Κχπξν (πεξίπνπ 1868 σο 1872) ηνπνζεηνχληαη νη πξψηεο ζπνπδέο ηνπ, ηηο νπνίεο αθνινχζεζαλ ην 1872 καζήκαηα ζην Δ ιιεληθφ Λχθεην ηνπ Πέξαλ ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε, θαη ζηε Θενινγηθή ρνιή ηεο Υάιθεο κε δάζθαιν θαη ζπκπαξαζηάηε ηνπ ηνλ ηπθιφ πνηεηή θαη ζενιφγν Ζιία Σαληαιίδε. Ο επφκελνο ρξφλνο ηεο δσήο ηνπ Βηδπελνχ ζεκαδεχηεθε απφ ηε γλσξηκία ηνπ κε ηνλ ηξαπεδίηε θαη εζ ληθφ επεξγέηε Γεψξγην Εαξίθε, ν νπνίνο ηνλ έζεζε γηα πνιιά ρξφληα ππφ ηελ πξνζηαζία ηνπ. Με ηε βνήζεηα ηνπ ηειεπηαίνπ ν Βηδπελφο ηχπσζε ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε ηελ πξψηε ηνπ πνηεηηθή ζπιινγή Πνηεηηθά Πξσηόιεηα θαη έθπγε γηα ηελ Αζήλα, φπνπ ηειείσζε ην γπκλάζην ηεο Πιάθαο. Σν 1874 ππέβαιε ζηνλ Βνπηζηλαίν πνηεηηθό δηαγσληζκό ην επηθφ πνίεκα Ο Κόδξνο θαη βξαβεχηεθε κε εηζήγεζε ηνπ Αιέμαλδξνπ Ρίδνπ Ραγθαβή, φκσο ε βξάβεπζή ηνπ πξνθάιεζε αξλεηηθά ζρφιηα θαη αληηδξάζεηο ζηνπο ινγνηερληθνχο θχθινπο. Σν ίδην έηνο γξάθηεθε ζηε Φηινζνθηθή ρνιή ηεο Αζήλαο γηα έλα ρξφλν θαη ην 1875 έθπγε γηα ζπνπδέο ζηε Γεξκαλία. Δίρε πξνεγεζεί κηα δεχηεξε (απνηπρεκέλε απηή ηε θνξά) ζπκκεηνρή ηνπ ζην Βνπηζηλαίν δηαγσληζκό κε ην πνίεκα Γηακάλησ. ηε Γεξκαλία ζπνχδαζε ( ) ζην Γθαίηηγθελ, ηε Λεηςία θαη ην Βεξνιίλν θαη ην ελδηαθέξνλ ηνπ ζηξάθεθε θπξίσο ζηε θηινζνθία θαη ηελ ςπρνινγία. Ζ δηδαθηνξηθή δηαηξηβή ηνπ είρε σο ζέκα ηελ ςπρνινγηθή θαη παηδαγσγηθή αμία ηνπ παηδηθνχ παηρληδηνχ. Σν 1881 επηζθέθηεθε ην ακαθφβη (ή ακάθνβν) ηεο Αλαηνιηθήο Θξάθεο γηα λα αζρνιεζεί κε κηα επηρείξεζε κεηαιιείσλ, ππφζεζε ε νπνία είρε ζηελή ζρέζε κε ηε κειινληηθή ςπρηθή ηνπ αζζέλεηα. Σν 1882 επέζηξεςε ζηελ Αζήλα, ηαμίδεςε ζην Παξίζη θαη εγθαηαζηάζεθε ζην Λνλδίλν, φπνπ εηνίκαζε ηε λέα ηνπ δηαηξηβή κε η ίηιν Ζ θηινζνθία ηνπ Καινύ παξά Πισηίλσ. Σν 1884 πέζαλε ν Γεψξγηνο Εαξίθεο, ν νπνίνο ππήξμε πξνζηάηεο ηνπ γηα 11 ρξφληα θαη ν Βηδπελφο κπήθε ζηελ ηειεπηαία πεξίνδν ηεο δσήο ηνπ, ε νπνία ζπλνδεχηεθε απφ νηθνλνκηθή αλέρεηα. 3

4 πλέρηζε λα αζρνιείηαη κε ηελ απνηπρεκέλε κεηαιιεπηηθή επηρείξεζε ζην ακνθφβη, ελψ εξγάζηεθε ηαπηφρξνλα σο δάζθαινο ηεο κέζεο εθπαίδεπζεο θαη απφ ην 1890 σο θαζεγεηήο ξπζκηθήο θαη δξακαηνινγίαο ζην Χδείν Αζελψλ. Δθεί γλψξηζε ην 1892 ηε κφιηο δεθαηεηξάρξνλε καζήηξηά ηνπ Μπεηίλα Φξαβαζίιε, ηελ νπνία εξσηεχηεθε. Ο άηπρνο έξσηάο ηνπ ζηάζεθε κνηξαίνο, θαζψο πξνζηέζεθε ζηα πξνεγνχκελα ρηππήκαηα ηεο δσήο ηνπ θαη ηνλ νδήγεζε ζηε ςπραζζέλεηα. Σν ίδην έηνο εγθιείεηαη ζην Γξνκνθαΐηεην, φπνπ έδεζε ζε θαηάζηαζε πξντνχζαο παξαιπζίαο θαη πέζαλε ην 1896 ζε ειηθία ζαξάληα επηά ρξνλψλ. Π. Μοίρα, από το Φωτόδεντρο Σ Ο Σ Ρ Α Γ Η Κ Ο Σ Δ Λ Ο Σ Ο Τ Τ Σν ηξαγηθφ ηέινο ελφο κεγάινπ ινγνηέρλε ζην Γξνκνθαΐηεην Φξελνθνκείν ην Γεκνζηνγξάθνο πεξηγξάθεη πψο είδε ηνλ Γ. Βηδπελφ πξηλ πεζάλεη. Σηο παξακνλέο ησλ Υξηζηνπγέλλσλ ηνπ 1895 έλαο δεκνζηνγξάθνο επηζθέθζεθε ζην «Γξνκνθατηεηνλ Φξελνθνκείνλ» ηνλ κεγάιν ινγνηέρλε Γεψξγην Βηδπελφ, μεραζκέλν απφ φινπο, φπσο είλαη ζήκεξα παξφκνηνί ηνπ «παξθαξηζκέλνη» ζε ηδξχκαηα - ςπρηαηξεία- ή ειηθησκέλνη ζε γεξνθνκεία. Ο δεκνζηνγξάθνο επηζθέθζεθε ηνλ Βηδπελφ γηα λα ηνπ δψζεη ιίγε ραξά, ζηνξγή, δεζηαζηά φπσο πξνζδνθνχλ νη δχζκνηξνη ηνχηνη ζπλάλζξσπνί καο ηέηνηεο κέξεο «Δξξάγεζελ ε ςπρή κνπ θαη δάθξπα επιεκκύξξεζαλ ηνπο νθζαικνύο κνπ κόιηο είδνλ εηο κίαλ γσλίαλ, εμεπισκέλνλ επη θιηληήξνο ( ζεκ. ζπλη. πνιπζξόλαο ) θαη αηελώο πξνζβιέπνληα εηο ην θελόλ κε κίαλ άθαηνλ κειαγρνιίαλ δηαρενκέλελ επη ηνπ πξνζώπνπ ηνλ Γεώξγηνλ Βηδπελόλ». Έηζη άξρηζε ν δεκνζηνγξάθνο ην ξεπνξηάδ ηνπ. ε ιίγεο γξακκέο έδσζε ηελ ζθιεξή εηθφλα ηεο θαηάζηαζεο πνπ βξηζθφηαλ ν κεγάινο εθείλνο ινγνηέρλεο πνπ πέξαζε ηα ηειεπηαία ηνπ ρξφληα ζην «Γξνκνθαΐηεηνλ Φξελνθνκείνλ, εηο εμνρηθήλ πγηεηνλνηάηελ, έιαηηνλ ψξαο απέρνπζα ησλ Αζελψλ, θείηαη σο γλσζηφλ επί ηεο ακαμσηήο νδνχ Διεπζίλνο, πιεζίνλ ηνπ Γαθλίνπ θαη ιεηηνπξγεί αλειιηπψο απφ ηεο 1εο Οθησβξίνπ 1889». Δίλαη ην ίδξπκα πνπ έθηηαμε ν Υηψηεο κεγαιέκπνξνο Εσξδήο Γξνκνθαΐηεο θαη ζην νπνίν «θηινμελήζεθαλ» πξνζσπηθφηεηεο φπσο ν Μηραήι Μεηζάθεο, ν Άξηζηνο Κακπάλεο, ν Γεξάζηκνο Βψθνο θαη πνιινί άιινη. Γελ είλαη ηίπνηα θαηλνχξγην, φηαλ έξρεηαη ε ηξέια ζηνλ άλζξσπν. Δίλαη ε ζπλεζηζκέλε ηνπ θαηάζηαζε, ρσξίο ηνλ έιεγρν Ο ηξειιφο είλαη ν ίδηνο, ν θξφληκνο, πνπ παχεη λα θξχβεηαη Ο Βηδπελφο, φηαλ ην δξνιάπη ηεο αξξψζηεηαο είρε θαξκαθψζεη ην αίκα ηνπ θαη ηζαθίζεη ηα ηειεπηαία θξάγκαηα ηνπ ειέγρνπ, άθεζε αθνχζηα ηελ ςπρή ηνπ λα παξαδνζεί αλεκπφδηζηα ζην παξαιήξεκά ηεο Ο άηπρνο έξσηαο Καζεγεηήο ηεο ξπζκηθήο θαη δξακαηνινγίαο ζηα 40 ηνπ ην 1890, εξσηεχεηαη ηε 16ρξνλε καζήηξηά ηνπ Μπεηίλα Φξαβαζίιε, «ην μαλζό θαη γαιαλό θαη νπξάλην θώο ηνπ». Ο άηπρνο απηφο έξσηαο ζηάζεθε κνηξαίνο αθνχ ηνλ νδήγεζε ζηελ ςπραζζέλεηα θαη ζηνλ εγθιεηζκφ ηνπ ζην Γξνκνθαΐηεην Ο Βηδπελφο, φηαλ έγηλε δέθα ρξφλσλ, νη γνλείο ηνπ ηνλ έδσζαλ ζε ζπγγελή ηνπο ξάθηε ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε γηα λα κάζεη ηελ ηέρλε. Ο ζπγγελήο πέζαλε θαη έλαο ζπληνπίηεο ηνπ ηνλ έζηεηιε ζηνλ ζπγγελή ηνπ κεηξνπνιίηε Κχπξνπ. Έθαλε ηνλ ςάιηε, ηνπ θφξεζαλ ξάζν θη έκαζε γξάκκαηα δνπιεχνληαο σο παηδνλφκνο. Μηα κέξα ηνλ ηζάθσζαλ λα θξεκηέηαη απφ ην παξάζπξν ηεο θάκαξάο ηνπ κ έλα ζρνηλί θαη λα μελπρηάεη θάησ απφ ην αληηθξηλφ ζπί ηη, φπνπ κηα μαλζή καπξνκαηνχζα θνπειίηζα ηνλ είρε γνεηεχζεη. Σφηε ν γέξνληάο ηνπ ηνλ έβαιε ζαξάληα κέξεο απζηεξή λεζηεία (ςσκί μεξφ θαη λεξάθη) θαη εθαηφλ πελήληα κεηάλνηεο ηελ εκέξα. Απφ ην ζρνιεηφ ηεο Κχπξνπ βξέζεθε ζηε ρνιή ηεο Υάιθεο κε θαζεγεηή η νλ ηπθιφ πνηεηή, ηνλ ζνθφ Ζιία Σαληαιίδε. Απφ εθεί θαη έπεηηα φια εμειίρζεθαλ νκαιά γηα ηνλ αλήζπρν Γεψξγην Βηδπελφ. Οη ηξηγκνί ζηαο θξέλαο εκθαλίζηεθαλ αξγφηεξα Σν Γξνκνθαΐηεηνλ Φξελνθνκείνλ» όπσο ήηαλ ηελ επνρή ηνπ Βηδπελνύ Αιιά αο γπξίζνπκε πίζσ, ζην Γξνκνθαΐηεην θαη αο αθήζνπκε ηνλ δεκνζηνγξάθν λα ζπλερίζεη ηελ πεξηγξαθή ηνπ : «Η φυσιογνωμία την οποίαν άλλοτε εγνωρίσαμεν, είναι ολίγον εξηντλημένη, το αυτό γένειον, η αυτή φαλάκρα. Το ζωηρόν των οφθαλμών απεξηράνθη και το πυρ των εσβέσθη μαζί με την δάδαν του νού. Εμειδίασε μόλις με είδε. -Γνωστή φυσιογνωμία, παρετήρησεν, τείνων μοι συγχρόνως την χείρα. Ηθέλησα ευθύς εξ αρχής να τον προκαταλάβω, και αποσπάσω λογικήν τινα απάντησιν και δεν απέτυχον. - Δεν έτυχε να μάθετε, ότι η Εστία δημοσιεύει τώρα τον Μοσκώβ Σελήμ σας ; - Η Εστία τον Μοσκώβ Σελήμ μου; Και εσιώπησεν επί τινας στιγμάς, ωσεί προσπαθών να θέση εις τάξιν τον λαβύρινθον της μνήμης του. Ναί, ναί, εχετε δίκαιον. Έτυχε μίαν από αυτάς τας ημέρας να κρατή κάποιος εδώ πέρα το φύλλον της Εστίας και επειδή είδε το όνομά μου ήλθε και μου το έδειξεν. Αλήθεια, η Εστία έγινε καθημερινή ; Έπαυσε το εύμορφον περιοδικόν της ; Όχι, του είπον, εκδίδεται όπως πριν κατά οκταήμερον, όταν είσθε συνεργάτης, τώρα ανέλαβε την διεύθυνσίν της ο Ξενόπουλος. Ο Γρηγόρης; Τον κακομοίρη! Θα του κάμω κι εγώ κανένα καλό ποίημα, όταν έβγω απ εδώ μέσα. Το ζήτημα είναι να πεισθή ο βασιλεύς ότι τα 700 εκείνα εκατομμύρια δεν θα τα δώσω εις τον Δηλιγιάννην» Οη ζθελέο θαη νη εηθφλεο πνπ πεξηγξάθεη ν δεκνζηνγξάθνο είλαη ζπγθινληζηηθέο. Ο ζπγγξαθέαο ησλ ζπνπδαηνηάησλ έξγσλ «ην ακάξηεκα ηεο κεηξφο κνπ» θαη «πνίνο ήηαλ ν θνλεχο ηνπ αδειθνχ κνπ», κηιά αζπλάξηεηα, αλαθέξεηαη ζε θαληαζηηθέο ζπλαληήζεηο ηνπ κε ηνλ Βαζηιέα Γεψξγην ηνλ Α ηνπ ππφζρεηαη φηη δελ πξφθεηηαη λα δψζεη ηα εθαηνκκχξηα πνπ 4

5 έρεη ζηνλ πνιηηηθφ αληίπαιν ηνπ Σξηθνχπε ηνλ Γειηγηάλλε θαη απαγγέιεη έλα σξαίν ηνπ πνίεκα ηελ Μαξγαξψ, κε ηα θαηάκαπξα κάηηα ηνπ λα ζπηλζεξνβνινχλ θαη κεηά λα ράλνπλ ηελ δσληάληα ηνπο, ε δηάλνηά ηνπ λα ζνινχηαη θαη ηα κάηηα ηνπ λα μαλαπαίξλνπλ ηελ ραχλνπζα έθθξαζε θαη λα αξρίδεη λα γειά «Ηγέρθην να αναχωρήσω. Μου κάμνετε την χάριν, είπε στρεφόμενος προς το μέρος μου, να προσφέρετε τους χαιρετισμούς μου, εις τον Παλαμάν και τον Δροσίνην -Υπάρχει καμία ελπίς ιατρέ, ήτο η πρώτη μου ερώτη σις μόλις εξήλθομεν της αιθούσης. Δυστυχώς ουδεμία, ούδ η αμυδροτέρα ακτίς ελπίδος, Πάσχει εκ προϊούσης γενικής παραλύσεως και η νόσος του ευρίσκεται εις το τελευταίον της στάδιον Ο Γεψξγηνο Βηδπελφο, δηαηζζαλφκελνο ην ηέινο ηνπ δήηεζε παπά απφ ηε Μνλή Γαθλίνπ λα ηνλ κεηαιάβεη. Δγθαηέιεηςε ηα εγθφζκηα, αιιά ηα θείκελα ηνπ παξακέλνπλ αζάλαηα. Σν άξζξν δεκνζηεύηεθε ζηελ εθεκεξίδα REAL NEWS ( ) (Σεξήζεθε ε νξζνγξαθία ηνπ άξζξνπ) ηίρνη πνπ γξάθηεθαλ από ην Βηδπελό ζηε δηάξθεη α ηνπ εγθ ιεηζκνύ ηνπ Α. Μέσ ' στα στήθια η συμφορά Β. «Εψές είδα στον ύπνο μου σαν το κύμα πλημμυρά, Ένα βαθύ ποτάμι σέρνω το βα ρύ μου βήμα Θεός να μη το κάνει σ' ένα μ νήμα! Να βγει αληθινό. Σαν μ' αρπάχθη κε η χαρά που εχαιρόμουν μια φορά έτσι σε μιαν ώρα.... μέσ' σ' αυτήν την χώρα όλα άλλαξα ν τώρα! Στην όχθη του στεκόταν Γνωστό μου παλληκάρι Χλωμό σαν το φεγγάρι Σαν νύχτα σιγανό» Κι' από τότε που θρηνώ το ξανθό και γαλα νό και ουράνιο φως μου, μετεβλήθη εντός μου Κ α η ζ η ε π ι ά θ α η ν π η ά θ ν π η ν π γ ξ α κ κ έ λ ν η ν η ζ η ί ρ ν η : «Και μονάχ αντηχούνε στη μαύρη σιγή, τα πικρά, τα πικρά μου τραγούδια» Απφ ην πνίεκα «Παξνκνίσζηο και ο ρυθμός του κόσμου. Αμίδεη λα ζεκεησζεί όηη ην έ ξγν ηνπ Βηδπελν ύ αλα γ λσξίζηεθε κεηά ην ζάλ αη ό ηνπ. Π. Μοίρα, από το Φωτόδεντρο Ζ κεηέ ξα ηνπ Γεσξγίνπ Βηδπελνύ Κάπνηα βηνγξαθηθ ά: Ζ κεηέξα ηνπ Γ. Βηδπελνχ, ε Γέζπνηλα, ήηαλ απφ ηνλ Άγην ηέθαλν πνπ βξίζθεηαη ζηε Μαπξνζάιαζζα, ζηα ζεκεξηλά ζχλνξα Σνπξθίαο-Βνπιγαξίαο θαη ήηαλ κφιηο ελλέα κελψλ, φηαλ θαηέβεθαλ νη πξψηνη Ρψζνη. Ζ γέλλεζε η εο θαηά πξνζέγγηζε νξίδεηαη ζην Σνλ παηέξα ηεο ηνλ έιεγαλ Βαζηιηθφ θαη ηε κεηέξα ηεο Πινχκσ. Ζ νηθνγέλεηά ηεο ήηαλ απφ ηηο πην πινχζηεο ηνπ ρσξηνχ. Ζ Γέζπνηλα νξθάλεςε πξψηα απφ ηνλ παηέξα ηεο (ελλέα κελψλ) θαη έπεηηα απφ ηε κεηέξα ηεο (ηεζζάξσλ εηψλ ). Με ην Ρσζνηνπξθηθφ πφιεκν ηνπ 1828 βξέζεθε εληειψο έξεκε, ζε μέλα ρέξηα, ζην ρσξηφ Σδφγγαξα, ζην ζπίηη ηνπ Αξλανχηνγινπ, πνπ ήηαλ ν πξψηνο ηνπ ρσξηνχ. Σε Γέζπνηλα ηε βξήθε ν πξακαηεπηήο Παππνπγησξγάθεο θαη ηελ πήξε καδί ηνπ ζηε Βίδα, φπνπ θαη ηελ πηνζέηεζε, επεηδή έηπρε λα είλαη άηεθλνο. ηαλ ε Γέζπνηλα έγηλε δεθανθηψ εηψλ, ν Παππνπγησξγάθεο ηελ πάληξεςε κε ηνλ Μηραήιν, ηνλ παηέξα ηνπ Γ. Βηδπελνχ, πνπ ήηαλ απφ ην Κξπφλεξν, κηάκηζε ψξα απφ ηε Βίδα. Ζ Γέζπνηλα έδεζε κε ηνλ άληξα ηεο πεξίπνπ δέθα ρξφληα θαη είραλ πέληε παηδηά, Ο Υξηζηάθεο ζθνηψζεθε κεγάινο, ε Άλλα κσξφ, φηαλ ηελ πιάθσζε ε κάλα ηεο, ν Γ, Βηδπελφο, ε Αλληψ, πνπ πέζαλε θη απηή κηθξή, θαη ν Μηραήινο πνπ ήηαλ δπν κελψλ, ζηελ θνηιηά ηεο Γέζπνηλαο, φηαλ πέζαλε ν παηέξαο ηνπ θαη πήξε έπεηηα ην φλ νκα ηνπ. Σν 1885, ήξζε ε Γέζπνηλα ζηελ Αζήλα. Έηπρε λα βξεζεί ηφηε ζηελ Αζήλα ηε ζηηγκή πνπ ζηακάηεζαλ ηνλ Γ. Βηδπελφ απφ ην γπκλάζην, επεηδή ήηαλ κε ην θφκκα ηνπ Σξηθνχπε. Αξγφηεξα ηνλ έζηεηιαλ ζηε χξν. Ζ Γέζπνηλα έκεηλε ζηελ Αζήλα έλα ρξφλν θαη γχξηζε έπεηηα ζηε Βίδα καδί κε ηνλ Γ. Βηδπελφ. Ήηαλ κεγάιε ηεο επηζπκία λα γπξίζεη ζην ρσξηφ, γηαηί, αθελφο, δελ ηεο άξεζε δηφινπ ε Αζήλα θαη, αθεηέξνπ, γηαηί έπιεηηε. Ο γηνο ηεο ήηαλ πάληα ακίιεηνο θαη έγξαθε ζπλερψο. Θα πξνηηκνχζε, φπσο έιεγε, λα ηνλ είρε θάλεη έλαλ αγειαδάξε γηα λα έξρεηαη ζην ζπίηη θαη λα ηεο κηιά... Ζ κεηέξα ηνπ Γ. Βηδπελνχ έδεζε σο ην 1907, δεθαπέληε ρξφληα χζηεξα απφ ην ζάλαην ηνπ Μηραήινπ θαη έληεθα απφ ην ζάλαην ηνπ Γ. Βηδπελνχ, ζαλ αγία, έρνληαο ράζεη φια ηεο ηα παηδηά.( Ο Μηραήινο πέζα λε απφ απνπιεμία ζηηο 9 Ηνπιίνπ 1892, Ο Γ. Βηδπελφο πέζαλε ζε ηέζζεξα ρξφληα, ζηηο 15 Απξηιίνπ 1896, απφ πξντνχζα γεληθή παξάιπζε, κε θαηλφκελα θηλεηηθήο αηαμίαο, ελψ βξηζθφηαλ ζην θξελνθνκείν (ην Γξνκνθαΐηεην Θεξαπεπηήξην απφ ηηο 14 Απξηιίνπ 1892.) Απφ ηα πνιιά δάθξπα έραζε ην θσο ηεο ζηαδηαθά θαη έδεζε δψδεθα ρξφληα εληειψο ηπθιή θνληά ζηε λχθε ηεο, Σδηβάλε, θαη ηα εγγφληα ηεο. Δπεηδή πέξαζε πεξίπνπ πελήληα ρξφληα ληπκέλε ζηα καχξα, δήηεζε απφ ηε λχθε ηεο, φηαλ πεζάλεη, λα ηε 5

6 ζάςνπλ κε αλνηρηφρξσκα ξνχρα θαη άζπξν θαθηφιη. Ο ζάλαηφο ηεο ήηαλ ήξεκνο. Γηαηήξεζε ηα ινγηθά ηεο σο ην ηέινο..π. Μοίρα, από το Φωτόδεντρο 2. Σν θιίκα ηεο πλεπκαηηθήο καο δσήο σο ηε ζηηγκή πνπ εκθαλίδεηαη ην έξγν ηνπ Βηδπελνύ Αο δνχκε φκσο, π νιχ ζχληνκα, πν ην ή ηα λ η ν θ ι ίκα ηε ο π λεπκαηηθήο καο δσή ο κέζα ζ ην λ ΗΘ αη ψλα, σο ηε ζηηγκή πνπ εκθα λίδεηαη η ν έξγν ηνπ Βηδπελνχ, θ η ελλ νψ εδψ ην πεδ νγξαθη θ φ έξγν ηνλ κεγ άινπ Θξ αθηψηε ζπγγξαθέα. ινο ν ΗΘ αη ψλαο εί λαη έ λαο αηψλαο π νπ η νλ ραξαθηεξίδεη πέξα γ ηα πέξα ν ξνκαληηθφο η ξφπν ο ζθ έςεο θ αη δξάζε ο. Απηφ δε καο εθπιήζζεη, ηε ζ ηη γ κή πνπ επηζεκαίλε ηαη ε επηβίσζ ε νξηζκέλσ λ ξνκα ληηθ ψλ ζη νηρεί σλ θ αη ζ ήκεξα αθφκε ζη ν γ εληθφηεξν λε νειιελη θ φ βίν. Ο ξνκαληηζκφο σ ο ι νγνηερληθφ θ ίλεκα ήξζ ε βέβαηα απφ έμ σ, ππήξρα λ φκσο θ αη νη πξ νυπν ζέ ζεηο γ ηα κηα γ λ ή ζηα ειιεληθή ζπληή ξ εζε θ αη α λάπηπμε ηνπ ξνκ αληηθνχ θ ηλή καηνο ζ ην λ ηφ πν κα ο. ην ρψ ξν ηε ο πεδνγξαθί αο έδσζε η ν θ αζαξεπ νπζη ά ληθν η ζ ηνξηθφ κπζηζηφξε κα θ αη νπζηαζηηθά ζ ηέξεςε. ηαλ έθαλε η ελ εκθάληζε η εο ε ι εγφκελε γ ε ληά ηνπ '80, δειαδή ε γ εληά η νπ Παι ακά, ν ξνκαληηζκφο σο η δενινγία, θ η αλ αθφκε δελ είρε μν θ ι ήζεη εληειψο, ζ η ν ρψξ ν ηνπ ι άρηζην ηε ο ι νγνηε ρλία ο είρε απνηχρε η πα ηαγσδ ψο. Έ ηζ η ε γ ε ληά ηνπ ' 80, ζ ηε λ νπ νία αλήθε θ αη ν Βηδπελφο, βξέζεθε ζ η ελ αλάγθε λα α ξρίζε η απφ η ν άιθα, φρ η θ ηηάρλν λ ηαο -εδψ ή ηαλ ην ι άζνο ηε ο- κηα λ έα γ ι ψζζα, αιιά δνπ ι εχνληα ο ηε γ ι ψζ ζα η νπ ι ανχ γ ηα λα η ελ πςψζεη ζε άξηη ν εθθξαζηηθφ φξγαλν. Αμηνζεκείσην είλαη φ ηη απφ η νπο πεδνγξά θνπο ηε ο γ εληάο απηή ο νη πην ζεκα λη ηθνί, απηνί π νπ ζπλή ζσο απνθαινχληαη παηέξεο η νπ λενειιελη θ νχ δηεγήκαη νο, ν Γ. Βηδπελφο ( ), ν Α. Παπα δηακάληεο ( ) θ αη ν Α. Καξθαβίηζαο ( ), είλαη θ αη ν η ηξεη ο ηνπο θ αζαξεπ - νπζηάλνη. Ο Παπα δηακάληε ο έκεη λε πη ζ ηφο ζηε λ θαζαξεχνπζα ζε φιε ηνπ ηε δσή. Άιιν δήηεκα, αλ ε θαζαξε χνπζα ηνπ Παπαδηακάληε έρεη κηα ηέ ηνηα ζη ίιβε, πνπ ην ςπρξφ γ ι σζ ζηθφ πιηθφ κεηνπζη ψλε ηαη ηειηθά ζε πςειή πν ίε ζε. Ζ πεξίπησζ ε Παπαδηακά λη ε κάο βάδεη φκ σο ζε ζθ έςεηο.,ηη γ ξάθηε θ ε ζ ηε λ θ αζαξεχνπζα δελ εί λαη πά λ ην ηε γ η α πέηακα, φπ σο φ,ηη γ ξάθηεθε ζ η ε δ εκνηηθή, ηδί σο ζη ελ πεξί νδ ν η νπ «Νν πκά», δελ εί λαη γ η' απ ηφ κφλν αλακθηζβήηεηεο ι νγνηερλη θ ήο πνη φηεηα ο. Καηξφο εί λα η λα γ ίλεη θ άπν ηε θ αη ν απν ι νγηζκφο η εο θ αζαξεχνπ ζα ο απφ ηε λ άπνςε απ ηή. πκπέξα ζκα: Ο πξ νηθηζκέλνο ι νγνηέρλε ο, ν ζθ ξαγηζκέλνο αλ ζέιεηε, α πφ ηε κνίξα, θ η απφ ην πην αθαηάιι ειν γ ι σζζηθφ πιηθφ, φπσο ε θ αζαξεχνπζα, ζα θηηάμεη η ν πξ νζσ πηθ φ ηνπ φξγαλν γ ηα λα εθθξα ζηεί. Κ. Μεηζάθεο, Πνξεία κέζα ζην ρξόλν, Δθδ. Φηιηππόηε, 1982, ζζ. 104,105 (απφ ην βηβιίν ηνπ θαζεγεηή ΛΟΓ. ΘΔΧΡ. ΚΑΣ.) 3. Ο δηεγεκαηνγξάθνο Βηδπελόο 1. Ο Βηδπελφ ο πνιχ ηειεη φηεξνλ ηνπ πνη εηνχ ησ λ ε πηθνιπξηθψλ θ αη η σ λ εξση νζαηπ ξηθψλ ζ ηίρσλ εί λαη ν δηεγεκαηνγξάθνο π νηεηήο. Ζ γ ε ηεο Θξά θ εο, εηο η ελ θχζη λ θ αη η ε λ ηζην ξία λ η εο νπ νίαο ζπλεθελη ξψζε φ, ηη ι ακπξφηε ξ νλ θ αη σξαη φηε ξ νλ, φ,ηη δνθε ξψηεξν λ θ αη ζ παξαθηηθψηεξν λ έ ρεη λα επη δείμεη ε Α λαηνιή, ε καγηθή αχηε ππμίο, κέζα εηο ηε λ νπ νίαλ πεξηθπιάζζ ν ληαη α λεθηίκεηα θ εηκήιηα ηνπ εζληθνχ βίνπ θ αη ηεο π νηεηηθήο εκπλε χζεσο απφ η εο κπξη νπν ζή ηνπ βαζηιίζζ εο, ηε ο ηακπνχι, κέρξη ηεο πησρηθήο θ αη καξηπξηθήο Βηδχεο, φπ νπ εγελλήζ ε ν πνηεηή ο, γ νξγψο, παξνδηθ ψο, αιιά κε θ αηλνπξε πή δ σεξφ η εηα, εκθα λίδεηαη κέζα εηο ηα δηεγ ήκαηα εθείλα, φζν λ ην επηηξ έπνπ λ ηα ζηε λά φξηα η νπ είδνπο... Δηο ηα δη εγήκαηα ηνπ Β ηδπελνχ ε λαξκφλη νλ α πν η εινχζ η θ ξάκα ηα α λα πηπ ζζφκελα π ξάγκαηα θ αη η ν ππνθείκελν λ η νπ αλαπηχζζν λη νο απηά ζπγγξαθέ σο, αρψξηζηνπ εμ απηψλ θ αη εμεγνχλην ο θ αη λφ εκα παξέρνληνο εηο εθείλα. Δηο ηα δ ηεγήκα ηα απηά, εληππψζεη ο θ αη αλακλή ζεη ο η σλ παηδηθψλ ρ ξφλσλ, ηε ο λ εαληθήο ειηθίαο, σο είδν ο ηη νηθνγελεηαθψλ απνκλεκνλεπκά ησ λ, ην π ξφζ σ πνλ ηνπ ζπγγξαθέσο, εμεξρφκελνλ επί ηε ο ζθ ελήο, δη αδξα - καηίδεη νπζηψδεο κέξνο δηά ηνχ ην θ αη ε αιήζ εηα απηψλ έ ρεη η η η ν νηθείνλ θ αη ην ςειαθε ηφ λ, ην αξξήησο εηιηθξηλέο, ην πξνθαινχλ επζχο εμ αξρή ο ηελ εκπηζην ζχλ ε λ, ην επη ηεί λν λ ηελ ζπ γ θ ίλεζη λ... Δλψ ηα δη εγήκαηα ηνπ Παπαδηακάληε πξνβαί λνπλ ζ ρεδφ λ ρ σξί ο δέ ζη λ η ίλα θ αη ι χζηλ, θ αη ηα δηεγήκα ηα η νπ Καξθαβίηζα, κάιινλ πεξί η ερλα, κεηέρνπζη λ νπ ρ ή η ην λ ι πξηθήο ηίλνο εμάξζεσο θ αη απιφηε ην ο, αη η ζ ηνξί αη η νπ Βηδπελνχ, πιεθφκελαη δηά ζπγθξνχζεσλ θ αη πεξη πε ηεηψλ, ι χνληαη θ αη δξακα η ηθψο. Σν «Ακάξηεκα η εο κεηξ φο κνπ» εί λαη δ ξάκα, θ αη κε θ άζαξζη λ κάιηζηα. Κσζηήο Παιακάο, Σν ειιεληθόλ δηήγεκα, Άπαληα, Σα πξώηα θξηηηθά, ζζ (απφ ην βηβιίν ηνπ θαζεγεηή ΛΟΓ. ΘΔΧΡ. ΚΑΣ.) 2. Ζ πξηλ απφ ην Βηδπελφ λε νειιεληθ ή κπζηζη νξη νγξ αθία έπαηξλε ηα πξ φ ηππα ηε ο απφ η ν ηζηνξηθ φ κπζηζη φξεκα η νπ W alter Scott θ η απφ ηα ρεη ξφηε ξα ζπρλά ε πηθπιιηδνγξα θηθά θ αην ξζψκα ηα ηε ο γ αιιηθήο παξαγσγ ήο. Ο πε ξίπινθνο κχζν ο ή ε ι πξηθή αηζζ εκαηνινγία ήηα λ η ν θ έληξ ν ηνπ βάξνπο ηε ο. Φενπδαξρηθ ή αξρν ληηά, πνιέκαξρν η θ αη καξθήζηνη θ αη βαξφ λν η θ αη θ φκεηεο, ηξαγηθέο πεξη πέηεηεο κε ηξαγηθφηε ξα λ φζα παηδηά, εξαζηέ ο θν ξ ησκέλνη φιεο η ηο δπζηπ ρίεο ηνπ θ φ ζκνπ, ρ σξίο ιφγν, έ ηζ η γ ηα ην θ έθη η νπ πεδνγξά θνπ θ αη η νπ θ νηλνχ, πνιηηηθέο κερα λν ξξαθίεο, θ νηλσλ ηθέο δνιν πινθίεο, ήζ ε θ αη έ ζηκα βαξβάξσλ ι αψλ θ αη γ ε λλαη φηα ηεο δφ ζεηο κπζηήξ ηνπ θ η αγσλίαο έζξεθαλ ηε θηιαλαγλσ ζη ηθή καλία φρη κνλάρα η σλ απαί δεπησ λ, κα θ αη ησλ πινπ ζ ηφηε ξα κνξθσκέλσ λ θ χθισλ. Βέβαηα, είρε ή δε θ πθινθ νξή ζεη ζ' επα λεηιεκκέλα ηππψκα η α ν ραξη ησκέλν ο εθείλνο «Παπ α- Σξέραο» η νπ Κνξαή, εί ρε δ εκνζηεπ ηεί ζ η ελ «Πα λδ ψξα», ην ζν θφ πεξη νδηθφ, θ αη ζε η φκν μερσξη ζη φ ν θ αη ζ ήκεξ' αμηνινγφηα ην ο «Θά λν ο Βιέθαο» ηνπ Παχινπ Καιιηγά, είραλ δηαβαζηεί κε πνιιή αγάπε νη «Κξεηηθ νί γ άκνη» ηνπ Εακπέ ι ηνπ, είρε μεζεθψζε η ζχειιεο «Ζ πάπηζζ α Ησά λ λα» ηνπ Ρνΐ δε, εί ρε πκλε ζε ί πεξηζζφ ηεξν ίζσο α πφ φ ζν ηνπ άμηδε ν «Λνπθήο Λάξα ο» η νπ Βηθέια, κα φια ηνχηα δ ελ ή ηαλ παξά ζ ηαιακαηηέο, ζνιέο θ ηφιαο θ άπνηε, κέζα ζηε λ 6

7 απέξαληε ζάιαζζα η εο αλεχζπλεο θ αη αζχδνηε ο πξ νρεηξνγξαθία ο. Ο Βηδπελφ ο, ζεκειηψλν λ ηαο ηε δηεγεκαηνγξαθηθή η νπ πα ξαγσγ ή, δελ έ ρεη θ αλέ λα λενειιεληθφ πξ φ ηππν κ πξνζ ηά ηνπ, δε βξί ζθ εη θ ακηά παξάδν ζε άμηα λα ηε λ πινπηί ζεη κε ηε δηθή ηνπ πξ νζσ πηθφηε ηα. Πξέπεη λ' αξρίζεη απφ η ελ αξρ ή. Μα έρεη ήδ ε γ λσξί ζεη έλα ζσ ξφ μέ λα πξφηππα. Έρεη δήζεη ην επξσπ ατθφ θιίκα ηνπ ηειεπηαί νπ ηέ ηαξηνπ ηνπ πεξαζκέλνπ αηψλα θ η έρεη παξαθνινπζή ζεη η ε γ ελλαία ζ ηξ νθ ή απφ η ν κπζηζηφξ εκα ην ξ νκαληηθφ πξ νο η ν θ νηλσλ ηθφ θ αη ςπρνγξαθηθφ κπζηζη φξεκα. Έ ρεη ζπλε παξζεί απφ η ε δξακαηηθ ή κε γ αι νθπία ηνπ Ίςελ. Έ ρεη ληψζεη, ηέι ν ο, πσ ο κη α ηέρλ ε θ αηλνχξηα πιάζε ηαη νιφγπξα η νπ, φπνπ ε εμσηεξηθή πεξηπέηεηα δε ι νγαξηάδε ηαη, φπ νπ ν άλζξσπ νο παίδεη ην λ πξψην ξφιν. Ζ θηινζ νθ ηθή η νπ ζ πνπδή, α πφ ηε λ άιιε κεξη ά, ην λ έρεη ζπλεζί ζεη λα π ξνζέ ρεη ηα ςπρηθά θαηλφκελα, η ελ θ ίλεζ ε θ αη η ελ πεξη πέηεηα ηε λ εζσηε ξηθή, ηεο ςπρήο, θ η έηζη ηνπ εί λαη επθνιφηεξν λα ν ηθεησζεί η ν λ φεκα ηε ο λέα ο ζρνιήο ηνπ κπζη ζη νξήκα ην ο. Η.Μ. Παλαγησηόπνπινο, «Γεώξγηνο Βηδπελόο», Βαζηθή Βηβιηνζήθε, αξηζ. 18, Δθδόζεηο Η. Εαραξόπνπινπ, Αζήλαη, 1959, ζν. 26,27. (απφ ην βηβιίν ηνπ θαζεγεηή ΛΟΓ. ΘΔΧΡ. ΚΑΣ.) 4. Σν δηήγεκα η ν δηήγεκα ν Βηδπελφ ο έ δεημε πσ ο έ λησζε ειεχζε ξ νο θ α ηά π νιινχο ηξφ πνπο: θ αη' αξρή λ εμ αηηίαο ησ λ δπλαηνηή ησ λ π νπ πξ φζ θε ξε η ν εί δνο γ ηα κηα θ ι ηκάθσζε δξακαηηθή πνπ ηφ ζν ην λ είιθπε, θ αζψ ο θ αη γ η α κηαλ άληι ε ζε ηνπ αθεγεκα η ηθνχ πιηθνχ ηνπ απφ ηηο παξαδφζεη ο αιιά θ αη απφ ηηο δηθέο ηνπ αλακ λή ζεηο, νη νπνίε ο παξαδφ ζεηο θ αη α λακλή ζεη ο απν ηέιεζα λ η νπο δπν πφ ι νπο έιμεο θ αη δ εκηνπξγηθνχο ππξή λε ο η εο ηέρλε ο η νπ. Σν δηήγεκα, επίζε ο, ην λ έθαλε λα ληψζεη ειεχζε ξν ο γ ηαηί δελ ππή ξρε πξη λ α π' απηφ λ κηα ειιεληθή ι νγνηερληθή δηεγεκαηνγξαθηθή παξά δν ζε πνπ ζα ην λ δέζκεπε -φ πσο, α λ ηίζε ηα, ζπλέβε κε ην πνη εηηθφ έξγ ν ηνπ, φπν π είρε πίζσ ηνπ ηε λ πνη ε ηηθή παξάδνζ ε ησλ Φαλαξη σ ηψ λ θαη ηε ο Αζε λατθήο ρνι ήο. Ίζσο, φκσο, απφ ην γ εγνλφο απηφ λα μεθηλά θ α η ν ι φ γ νο γ ηα ην λ νπν ίν ν Βηδπελφ ο εγθαηέιεηςε η ν δη ήγεκα απφ η ν γ εγνλφ ο, δ ειαδή, πσο έ ρν ληα ο η ε δπλα ηφ η εηα λα θ ηλε ζεί η φζ ν ειεπζέ ξα κέζα ζ' απηφ ην ι νγ νηερληθφ είδν ο, κπφξε ζε -ή αθέζεθ ε - λα βάιεη κέζα ζ' απηφ κεγάιν κέξνο απφ ην λ εα πηφ ηνπ θ αη ηε δσή η νπ, κεγάιν δειαδή κέξνο απφ απηφ πνπ νλνκάζακε «κχζνπο» ηε ο δσήο ηνπ. Με η ν δη ήγεκα, ι νηπφλ, έθ αλε απηφ ην κεγάιν ηφικεκ α: ηνπο κχζνπο ηεο δσήο η νπ, πνπ έσο η φ ηε ι άλζαλα λ ή πεξηζηαζηαθά π ξνέθππηα λ κεο ζη ν π νη εηηθφ έ ξγν η νπ, λα η νπο θ άλε η ζαθψο πξν ζδηνξηζκέλ νπ ο κχζνπο ηνπ πεδνγ ξαθηθνχ έξγνπ ηνπ, λα η νπο θ άλεη δ ειαδή κνηίβα πάλσ ζ ηα ν πνία βαζί ζηεθ ε θ αη αλαπηχρζ εθε ε κπζν πιαζία ηνπ. Σν γ εγνλφο απ ηφ είρε γ ηα ηνλ Βηδπελφ ηε ζεκα ζία ελφο δ ηαθξηηηθνχ αιιά θ αη βαζχηαηνπ παξάπνλνπ πνπ έκεηλε, φκσο, ρ σξί ο αληα πφθξηζ ε. Απηή ε έιιεηςε αληαπφθξηζεο π ξέπεη λα ην λ έπεη ζε πσ ο δε λ είρε πηα ζε πνηνπ ο λ' α πεπζπλζεί θ η ε πεηδή ε ι νγνηερλη θ ή γ ξαθή γ ηα η νλ Βηδπελφ -εί ηε πνη ε ηηθή ε ίηε πεδνγξα θηθή είλαη απηή - πξνυπνζέ ηεη η ε λ παξνπ ζία ηνπ δεπ ηέξνπ π ξν ζψπ νπ, ε απφζπξζε - αθά λεηα - α πνπζία απηνχ η νπ πξν ζψπ νπ ζη ν νπνί ν απεπζχλε ηαη ν ι φγνο ηνπ αλαηξεί θ αη ηε λ αηηία ή ην θ ίλε ηξ ν ηε ο γ ξαθή ο. Βαγγέιεο Αζαλαζόπνπινο, Οη κύζνη ηεο δσήο θαη ηνπ έξγνπ ηνπ Γ. Βηδπελνύ, εθδ. Καξδακίηζα, 1996, ζζ 154,155 (απφ ην βηβιίν ηνπ θαζεγεηή ΛΟΓ. ΘΔΧΡ. ΚΑΣ.) 5. Ο Βηδπελόο θαη ε γιώζζα η ελ θ αηεγνξία η σ λ ι νγνηερλψ λ π νπ θέξλνπ λ ηε ζθ ξαγίδα ηε ο ζείαο δ σξεά ο αλήθεη θ αη ν Βηδπελφ ο. Μφ λ ν πνπ ν Βηδπελφο ππήξμε ζε φιε η νπ ηε δ σή έ λαο επ ακ θνηεξίδσλ. Με ην λ νπ θ αη κε ηε λ θ αξδ ηά εί λαη έ λαο δ εκνηηθηζηήο, φπσ ο δεί ρλεη θ αη ην πεδνγξάθεκα η νπ «Γηαηί ε κειηά δελ έγηλε κειέα», αιιά ζηελ π ξάμε πξ νηηκά λα θνξάεη ην ςειφ θ νιάξν θ αη η νλ «π νκπέ» ηε ο θ αζαξεχνπζα ο. ε απηή η ελ ακθίξξ νπε ζη άζε ίζσο βαζηθά λα επεξε αδφηαλ θ αη απφ ηε δηπιή ηνπ ηδη φηεηα, ηνπ ινγνηέ ρλε αιιά θαη ηνπ επη ζ η ήκνλα... Ζ ζέζε ι νηπφ λ θ αη ε ηδενι νγία ηνπ Βηδπελνχ απέ λαληη ζην γ ι σζ ζηθφ πξ φβιεκα θ αη γ εληθφηεξα η ν πξφβιεκ α ηε ο λε νειιεληθήο π λεπκαηηθήο δσή ο εί λαη μεθαζαξη ζ κέλε. Θεσξε ηηθά ζεξκφο ππέξκαρνο ηε ο δ εκνηηθήο, ζη ελ πξάμε φκσο έ λαο κεηξη ν παζή ο θ αζαξεπνπ ζηάλνο...[..] Σα δηεγήκα ηα ηνπ Βηδπελνχ εί λαη γ ξακκέλα ζ ε κηαλ απινχζηε ξε, ζρε ηηθά θνκςή θαη -πξάγκα παξάμελν- ζ ρεηηθά ζεξκ ή θαζαξεχνπζα... ρη ζπάληα φκσο ε αθήγεζ ε απνβάιιεη θ αη απηφλ η ν κεηξηνπαζή γ ι σζ ζηθφ θ αζσζπξ επηζκ φ θ αη πιεζηάδεη η ν ι φγν ηε ο θ αζεκεξη λή ο δσή ο θ αη πξά με ο-απηφ γ ίλε ηαη θ πξίσο ζ ηα ζεκεία εθεί λα πνπ ππάξρεη δηάινγνο. Κ αη ζηα πεδνγξαθήκα ηα η νπ Βηδπελνχ, ζ ηα ν πνία ε αθήγεζε δ ελ ε ίλαη ζ ηαηηθή, ππάξρεη ππθλή δ ξάζε θ αη ζπρλφο δηάινγνο. ε ηέηνηεο αθξηβψο ζηηγκέο είλαη πνπ ε θαζαξεχνπζα παζαί λεη θαζ ίδεζε θαη ηα δηά θνξα πξφ ζσ π α, θαηά θ αλφλα απινί άλζξσπνη ην π ι ανχ, εθθξάδνληαη ην θ αζέλα κε ηε γ ι ψζ ζα η εο δηθήο ηνπ θ αξδηά ο θ αη ηνπ δηθνχ ην π πεξηβάιινλη νο. Παξαηεξεί ηαη φκσο θαη ην αληί ζε ην θα ηλφκελν, ηα ιφγ ηα δειαδή ησ λ απιψλ α λζξ ψπσ λ λα επ πξεπίδνληαη «ε πί ην θ αζαξφ ηεξνλ». Χζηφζ ν θ αη ε γι ψζζα απηή έρεη ηε δηθή ηε ο γ νεηε ία. Ίζσο λα νθείιεηαη ηνχ ην ζ ην φηη ηα πεδνγξαθήκα ηα η νπ Βηδπελνχ δε λ εμα λ ηι νχληαη κέζα ζηη ο πεξηγξα θηθέο ηνπ ο δπλαηφηε ηεο, αιι' απιψλ νπλ ηηο ξίδεο η νπο βαζηά κέζα ζ ηε λ αλζξψπηλε ςπρή. Ζ αι ή ζ εηα ησ λ πξ νζψ πσ λ, ι νηπφλ, δίλεη ζη ν ηέινο αιήζεηα θ αη ζηε γ ι ψζζα ηνπο. Πνιιέο θ νξέ ο επί ζεο ε γ ι ψζζα ηνπ Βηδπελνχ δ ηαλζ ί δεηαη κε επθπνινγή καηα π νπ ζπκίδνπλ π νιχ έλην λα ην Ρνΐδε, ρσξί ο φκσο λα έρνπλ νχηε ηε λ ηνι κεξφηεηα ησ λ αληηζέ ζεσλ, νχ ηε ην δεθ η ηθφ ζα ξθαζκφ εθείλνπ. Κ. Μεηζάθεο, Πνξεία κέζα ζην ρξόλν, ό.π., ζζ (απφ ην βηβιίν ηνπ θαζεγεηή ΛΟΓ. ΘΔΧΡ. ΚΑΣ.) 7

8 6. Ζ ρξήζε ηνπ απηνβηνγξαθηθνύ ζηνηρείνπ 1. Πξαγκαηηθά, πέξα απ' απηή λ ηε λ πξψηε χιε η νπ βηψκαην ο, αξρίδεη ε ηέρλε η εο αθήγεζε ο θ αη ηεο πινθ ή ο. Γηαηί ν Βηδπελφ ο δελ πεξη ν ξίδεηαη ζη ν απ ηνβηνγξα θηθφ ζηνηρείν. Υξ εζ ηκνπν ηεί ζπλήζ σο η ν πξψην πξ φζ σπν, επεη - δή, φ πσο πηζηεχεη θ η ν Α π φζ ηνινο αρί λ εο, ηνπ ρξε η άδεηαη «έλ αο ηξόπ νο εθ θξαζηηθήο ακ ε ζόη εηαο, έλ αο ηξόπ νο πξνζ σπηθήο ζπλαη ζζ εκαηη θ ήο ζπκ κεηνρήο». Μα ζθ ν πφο ηνπ δε λ εί λαη λ' απηνβηνγξαθεζ εί θ αη λ' αθεγεζεί ηα αηνκηθά η νπ πα ζήκαηα θ αη ηα πα ζήκαηα η εο νηθνγέλεη αο η νπ, αιιά λα ζπλ ζέζεη έ ξγα ηθαλά λα δ ψζ νπλ κηα ε ηθόλα ηνπ αλ ζξώπη λνπ δ ξάκ αην ο, φπνπ ν κχζνο, ε πινθή θ αη ηα πξ φζ σπα λα θ η λνχ ληαη θ αη λα ζπκ πιέθνληαη κε ηε δύλακε ηνπ κνηξαίνπ. Ηδη αίηεξα πξέ πεη λα εμαξζεί ε δξακαηηθή ππθλφηε ηα θ αη νη επεκβάζεηο ηεο κνί ξα ο, πνπ θέξλνπλ ηνπ ο ραξαθηή ξεο αληηκέησ πνπο, θ αζψ ο απφ ην έ λα, ην αξρ ηθφ κνηξαίν γ εγνλφ ο πξνθχπηνπ λ ζ ηε ζπ λέρεηα άιιεο δξακαηηθέο ζπ λέπεηε ο, κ ε αληί ρηππν πάλσ ζε φινπο. Κώζηαο ηεξγηόπνπινο, Πεξηδηαβάδνληαο, Σόκνο Β, ην ρώξν ηεο παιηάο πεδνγξαθίαο καο, Δθδόζεηο Κέδξνο, ζ Ζ θ αηαθπγή, επίζε ο, απηή δε λ εμαξηά ηαη απνθιεηζηηθά απφ εθείλε ηε λ ππεξβνιηθή -θαη παηδηθφηξν πε - επαηζζε ζία ηνπ πνπ η ν λ σ ζνχζε ζ ηε λ αλαδήηε ζε πα ξεγνξηά ο ή θ αη βνήζεηαο απφ ηνπ ο άιινπο, επαηζζεζί α πνπ εθδειψζεθε απφ πνιχ λσξ ίο κε ηα πνη ήκαηα ηνπ. Ζ θ αηαθπγή ηνπ ζε απηνβηνγξαθηθφ πιηθφ ζα κπνξ νχζε, επί ζεο, λα απν ηειεί εθδήισζ ε ηε ο πξ νζ πάζεηάο ηνπ γ ηα δηαηήξε ζε θ άπνησλ ζη ν ηρείσλ απφ ην παξειζφ λ ην π θ αη γ ηα ηε λ α λαδήηεζ ε α λ άκεζα ζ' απ ηά θ άπνη σλ βαζηθψλ ζη νηρεί σλ η εο χ παξμε ο η νπ. Θα κπνξ νχζε αθφκ ε λα απνηειεί έλδεημ ε θ άπνη αο πηζα λή ο επραξίζηε ζεο η νπ ζπγγξαθέα λα κηιά -έζησ θαη ρσξίο λα ην δειψλεη άκεζα - γηα ην λ εαπηφ ηνπ, δε ι αδή γηα ηε δσή ηνπ. Πέξα, φκ σο, απφ φινπο α πηνχο η νπο ι φγνπ ο ηε ο θ α ηαθπγήο ηνπ Βηδπελνχ ζε απηνβηνγξαθηθφ αθεγεκαηη θ φ πιηθφ, ηελ θ πξηφηεξε ζρε ηηθή αη ηία απν ηε ι εί ε αλάγθε ηνπ λα δηαζέ ηεη ε δηήγεζε ηνπ κηα π ξαγκαηνινγηθή δηάζηαζε. Βαγγέιεο Αζαλαζόπνπινο, Οη κύζνη ηεο δσήο..., ό.π., ζ. 159 (απφ ην βηβιίν ηνπ θαζεγεηή ΛΟΓ. ΘΔΧΡ. ΚΑΣ.) 7. Οη πξνζσπηθνί κύζνη ηνπ Βηδπελνύ η ελ πεξίπησ ζε ηνπ Βηδπ ελνχ ε αλαδήηε ζε ησ λ π ξνζ σπηθψλ κχζσ λ έρεη ηδηαίηεξε ζεκα ζία, γ ηαηί απ ηνί αληα λαθινχλ ηηο ςπρνιν γη θέ ο ζπγθξνύζεηο ηνπ ζπγγξα θέ α. Οη ζπγθξνχζεη ο α πηέο πθίζηαληαη α λάκεζα ζ ' απηφ λ θ αη ζη ελ θ νηλσλ ηθή ή φπ νηα άιιε πεξηβάιινπζα πξαγκ αηηθφηεηα θπξίσο, αιιά θη αλά κεζα ζ' απηφ λ θαη ζ ην λ εαπηφ ηνπ θαηά δεχ ηεξν ιφγν. Αθφκε, κέζα απφ η νπο π ξν ζσπηθνχ ο κχζνπο δηαθαί λν ληαη νη η δαληθέ ο ή δπ λαηέ ο ι χζεηο πνπ ν ζπγγξαθέαο ζα ήζειε, ή πνπ απ ηφ ο θαηνξζ ψλεη λα δψ ζεη ζ' απηέο ηη ο ςπρνινγηθέο ζπγθξνχζε ηο. Οη πξ νζ σπηθνί κχζνη, ινη π φλ, κε ηε ι εη ηνπξγία η νπο απηή γ ίλν λ ηαη πνιχ δηα θσ ηηζηηθνί ζε φ,ηη αθν ξά ηη ο αηηίεο ή ηη ο ζπ λζήθεο δεκηνπξγίαο ην π πεδνγξαθηθνχ έξγνπ ηνπ Βηδπελνχ, θαζψο θαη ηηο αη ηίε ο ή ηη ο ζπ λζ ήθεο ηεο δηαθνπήο απηήο ηε ο δεκηνπξγίαο. Έρεη γ ίλεη, βέβαηα, ζαθέο πσο νη κχζνη π νπ εκςπρψλ νπλ ην έξγν ηνπ Βηδπελνχ δ ελ εί λαη απνθιεηζηη θ φο θ αξπφο η εο δ εκηνπξγηθήο θαληα ζίαο ηνπ. Ο Βηδπελφ ο δε λ θ αηε ζθ εχαζε κε ην έξγν η νπ κχζνπο α λη ίζεηα, δηαπηζηψ λ νπκε πσο θ αηά ηε ζπγθξφηεζ ε ηνπ πε δνγξαθηθνχ έξγνπ ηνπ θ αηά βάζε θαηαθεύγεη ζ' έ λαλ πξνζ σπηθά ππα ξθηό θό ζκν -έζησ θ η αλ απηφ γ ί λεηαη κέζα απφ ηε λ α λάκ λεζε. Απηφ είλαη απφξξ ν ηα ηεο πξνζ πάζεηα ο ηνπ λα πινπνηήζ εη κέζα ζηε δσή ηνπ θ άπνηνπο κχζνπο, θ αζψο θ αη ηνπ ζπλαθφινπζνπ γ εγνλφ η νο πσο ε ι νγνηε ρλία νπζηαζηηθά ππήξμε έλα κέζν ππεξ έηε ζε ο απηψλ η σλ κχζσ λ ηε ο δσή ο ηνπ. Απηφ ο εί λαη θ αη ν ι φγνο πνπ ην πεδ νγξαθηθφ έξγν ηνπ δηαζέ ηεη κηα η φζ ν έλην λε πξαγκαηνινγ ηθή δηάζηαζε πνπ μεθη λψ ληα ο απφ η ελ πεξηζζφ ηεξν ή ι ηγφηε ξν καθξηλή αλάκ λεζε, ζπρλά επεθηεί λε ηαη π ξν ο ηε λ πεξη νρή η εο επηζηήκεο ( ηε ο ςπρνινγίαο θ πξίσο) θ αη η σλ ιατθώλ π αξαδόζε σλ. Βαγγέιεο Αζαλαζόπνπινο, Οη κύζνη ηεο δσήο θαη ηνλ έξγνλ ηνλ Γ. Βηδπελνύ, ό.π., ζζ. 156,157 (απφ ην βηβιίν ηνπ θαζεγεηή ΛΟΓ. ΘΔΧΡ. ΚΑΣ.) 8. ηνηρεία ηεο αθήγεζεο ζηνλ Βηδπελό 1.[ ] Ζ δηαθνξά ζ ην ρε ηξη ζκφ η εο ν πηηθ ήο γ σ λίαο αλάκεζα ζην Βηθέια θ αη ην Β ηδπελφ, ζα κπν ξνχζε λα π εη θ αλείο φ ηη εθθξάδεη κηθξν ζθ νπηθά θ αη ηε δηα θνξά αλάκεζα ζη ν επζχγξακκν απνκλεκφλεπκα θ αη ην έληε ρλν ι νγνηέρλεκα ή ζεκαί λεη θ αηά θ άπνην ηξ φπν ηε κεηάβαζε η νπ ειιεληθνχ αθεγεκα ηηθνχ ι φγνπ απφ ηε δηήγεζε ζη ε λ αθήγεζ ε, απφ η ελ ηζην ξηνγξαθία ζ ηε λ πεδνγξα θία, έλα πέξαζκα πνπ ζεκαδεχεηαη έ λη νλα α πφ ηε λ πεξηπινθφηεξε θ αη ηε λ εζσηεξηθφηεξε αθεγεκα ηηθή πξ ννπ ηηθή ηνπ Βηδπελνχ. ε απηφλ η ειηθά ε νπ ηηθή γ σλία εί λαη ηδηάδνπζα, γ ηαηί θ αη ε πινθή ησ λ πεξη ζζ φ ηεξσλ δηεγ εκάησ λ ηνπ είλαη ζρεδφλ κνλαδηθή. Ο Βηδπελφο εί λαη ν πξψην ο λενέιιελαο πεδνγξάθνο πνπ βαζίδεη η ελ πινθή η νπ ζ ην αί ληγκα θ αη ην ζ ηνη ρείν απηφ καδί κε ην ρξν ληθφ αλάπηπγκα ηεο έ δσζα λ η ελ επθαηξία ζε αξθεηνχο, κε πξψην ην λ Παιακά, λα ππνζ ηεξ ίμνπ λ φηη ηα δηεγήκαηα ηνπ έρνπ λ ηη ο πξνυπνζέζεη ο κπζηζηνξ ήκαην ο. Πν ι χ δχζθ νια ζα μαλαβξνχκε ζηε λ ειιεληθή πξ φδα πινθή ζαλ ηνπ Βη δπελνχ π νπ λα εθκεηαιιεχεηαη η φζ ν θ αιά ηε λ εζσ ηεξηθή ε ζη ίαζε θ αη απ η φ γ ηαηί ην θ πξίαξρν κνληέιν ν ξγάλσ ζεο η εο δξάζεο ζε α ξθεηέο λνπβέιεο θ αη δηεγ ήκαηα εί λαη ηειείσο δηα θ νξε ηηθφ. Βαζίδεηαη, θ πξίσο, ζ ηε λ ηξ ηκεξή δηάηα με η σλ ζπκβάλη σλ αθνινπζψ λ ηαο η ν ζρ ήκ α : αξρηθή θ αηάζηαζε - αλα ηξν πή ηε ο - λέα θαηάζηαζε, παξά ζην αί ληγκα ή ζηε λ απν ξία. Γ. Σδηόβαο, Σν παιίκςεζην ηεο ειιεληθήο αθήγεζεο, εθδ. Οδπζζέαο 1993, ζζ Μειεηψ ληα ο ηε λ α θεγεκαηηθή π ξνν πηηθή ζηα δηεγήκαηα η νπ Βηδπελνχ, ν Massim o Peri ππνζ η εξίδ εη φ ηη ν αθεγεηήο ζε πξ ψη ν πξφ ζσπ ν βάδεη ζπρλά θ άπνηνπο πεξηνξηζκνχ ο ζη νλ εαπηφ ηνπ απνζη σπ ώληαο ηηο πιεξν θνξίεο π νπ απέ θηεζε εθ ησλ πζηέ ξσλ θαη δίλνληαο κα ο κόλν ηηο πιεξν θνξίεο π νπ είρε θ αηά ηε 8

9 ζηηγκή ηεο δξάζεο, θ άηη πνπ ν αθεγεηήο ελφο α θε γ ήκαηνο ζε η ξ ί ην π ξφζ σπ ν ζπλήζ σο δ ελ θ άλεη. Καη απηφο αθξηβψο ν πεξη νξη ζκφο δ ηαθνξ νπν ηεί, ζπκθσ λά κε ην λ ίδη ν, ηα δη εγήκαηα η νπ Βηδπελνχ απφ ην Λνπθή Λάξα ηνπ Βηθέια. Αλ θ αη ε παξαηήξε ζε απηή εί λαη ν ξζή, ν Peri παξαγλσ ξίδεη εδψ ηηο ε πηηαγέο πνπ επηβάιιεη ε πινθή ζη ν Βηδ πελφ, κνιν λφ ηη αξγφηεξα ηηο επηζεκαί λεη παξεκ πηπηφλη σο. Μηα πινθή-α ίληγκα δχζθ νια ζα κπνξνχζε λα ι εηηνπξγήζεη πε ηπρεκέλα ρσξί ο πεξηνξη ζκέλε ε ζσ ηε ξη θ ή εζηίαζε, θ άηη πνπ δε λ εί λαη απαξαί ηε η ν ζ ην Βηθέια, εθφ ζν λ ε δ νκή η νπ Λνπθή Λάξα εί λαη ειάρηζηα αηληγκ α ηηθή θ αη ν αθεγεηή ο ηε ίλεη λα βιέπεη ηα γ εγνλφ ηα ειεπζέξα, κέζα απφ ηελ πξν νπ ηηθή ηνπ παξφ λη νο ηνπ θαη φρη ην π παξειζφλην ο ηνπ...γεκήηξεο Σδηόβαο, 3. Ζ ρσξν ρξν ληθή απφ ζ ηαζε, ηδηαί ηεξα ζ ηε λ ειιεληθ ή εζνγξα θία, αλάκε ζα ζη ν ζπγγξαθέα θ αη ην ζέκα ηνπ ελέρεη δπ λάκεη δ ηαινγηθφ ρ αξαθηήξα, α λ ι άβνπκε ππφ ςε φ ηη νξη ζκέλνη ζπγγξαθε ίο εί ηε δ νχζαλ ζ ην εμ σηε ξη θ φ θ αη έγξαθαλ γ ηα ηνπ ο Έιιελε ο ηε ο δηα ζπν ξάο (Γ ξνζ ίλεο, Δθηαιηψη εο ) εί ηε καθξηά απφ η ν γ ελέζιην η φπ ν ηνπ ο (Παπα δηακάληεο ). Ο ζπγγξαθέαο ι εη ηνπξγνχζε ε λ είδεη αληαπνθξη ηή/δηακεζνιαβεηή ζη ν δηάινγν ή ζη ε δηα κάρε εζσ ηεξηθνχ θ αη εμσηε ξηθνχ, κεηξφπ νιεο θ αη επαξρ ίαο, ρσξηθψλ θ αη ι νγίσλ, αγξνηηθνχ θ αη αζηηθ νχ ηξφ πνπ δσήο. Γηάινγνο πνπ κεηαθέ ξεηαη ελίνηε θ αη ζην λ ίδη ν η νπο ην λ εαπηφ, φ πσο ζπκβαίλε η ζηε λ πεξίπησζ ε η νπ Βηδ πελνχ, αλάκεζα ζ ην ζπγγξαθέα/αθεγεηή σο ε λήιηθα θ αη π επαηδεπκέλν πνπ εθθξάδεηαη ζ ηε λ θ αζαξεχ νπζα θ αη ζη ελ παηδηθή ηνπ ειηθία ή ε θεβ εία πνπ α λαθέ ξεηαη ζ ηε λ αγξνηηθή δ σή ηνπ γ ε λέζιηνπ ρψξ νπ ηνπ θ αη α λαπαξίζηα ηαη κέζσ ηε ο δεκνηηθήο ησ λ δηαιφγσλ. Απηή ε ηδη φηππε δηγισζζ ία απνθαιχπηεη έλα ζπγ γ ξαθηθφ/αθεγ εκαηηθφ ππνθείκελν δηαινγηθά δηακνξθσκέλν κέζα απφ ηε ζπ λχπαξμ ε ή η ελ α λ ηηπαιφηε ηα δηαθνξε ηηθψλ θ σλ ψλ, ι φγσλ, ρψξσλ, ηξφπ σλ δσήο θαη α λακλή ζεσλ. Γεκήηξεο Σδηόβαο, ό.π., ζ. 167 (απφ ην βηβιίν ηνπ θαζεγεηή ΛΟΓ. ΘΔΧΡ. ΚΑΣ.) 9. Ο ρξόλνο Ο αθεγεκα ηηθφο ρξφ λν ο δε λ ηαπ ηίδεηαη (θ αη δε λ π ξέπεη λα ζπγρέε ηαη ) κε η ν ρξ φ λν ηε ο ππφ ζεζεο. Ο πξψηνο θ αηαλέκεηαη εδψ ζε π νι πζέιηδα αθεγεκα ηηθά ζχλνια, κνινλφηη φ ρη η ζνκεγέζε. Ο δεχ ηεξν ο πα ξνπ ζηάδεη αμηνζ εκείσηε πνηθηιία, έηζη πνπ λα κπνξεί λα θ αιχπηεη έλα δη ήκεξν ( «Σν κφλν λ ηε ο δσήο ηνπ ηαμεί δηνλ»), ι ίγεο κέξεο λαπζη πινΐαο ( «Με ηαμχ Πεηξαηψο θ αη Νεαπφιεσο»)... Σν ζπ λ ηνκφηεξν δηήγ εκα ηνπ Βηδπελνχ, «Σ ν ακάξηεκα ηε ο κεηξ φο κνπ», εθηεί λε η αη ζ' έλα δηάζηεκα 28 πε ξίπνπ ρξόλσλ. Παλ. Μνπιιάο, «Σν λενειιεληθό δηήγεκα θαη ν Γ.Μ. Βηδπελόο» (Δηζαγσγή ζην Γ.Μ. Βηδπελόο, Νενειιεληθά Γηεγήκαηα, επηκέιεηα Παλ. Μνπιιάο, εθδ. Δξκήο, Αζήλα, 1980 (απφ ην βηβιίν ηνπ θαζεγεηή ΛΟΓ. ΘΔΧΡ. ΚΑΣ.) 10. Οη πεξηγξαθέο Ση ι εηηνπξγίεο θ αιχπηνπλ νη πεξηγξα θέο κέζα ζη ν αθεγεκαηηθφ έξγν η νπ Βηδπελνχ; Αζθαιψο ζα ή ηα λ ι άζν ο λα ηηο αληηκεησπίδνπκε ζ αλ δηαθνζκεηηθέο παξε λζέ ζεηο ή, ηνπιάρηζην, ζα λ ζπλεη δε ηά με ζη ξαηί ζκαηα πξνν - ξηζκέλα λα θ αζπζηεξή ζνπ λ γ ηα ι ίγν ηε λ αθήγεζ ε... Έρνπκε ι νηπφλ λα θ άλνπκε φρη κε παξέκβιεηα «μέλα ζψκαηα», αιιά κε νξγαληθά κέξε ηνπ θ εηκέλνπ θ αη ηεο αθήγεζ εο. Ο ξφι νο η νπο είλαη π νιιαπιφο : λα ζπκπιεξψλνπ λ ηα θ ε λά, λα δ εκηνπξγνχ λ α λ ηηζέ ζεη ο, λα ε ληεί λ νπλ ηη ο δξακ αηηθέο θ α ηαζηάζεη ο, λα ζ ηή λνπ λ κπζηηθέο γέθπξε ο αλάκεζα ζη νπο αλζξψπνπο θαη ζηα πξάγκαηα. Παλ. Μνπιιάο, ό.π. 11. Γεώξγηνο Βηδπελόο - Έλαο µνληεξληζηήο εζνγξάθνο ηα µέζα η νπ 19 νπ αηψλα εµθαλίζηεθε ζ ηε λ Δπξψπ ε έλα θ αιιηηερληθφ θ ί λεµα πνπ έµειιε λα απνηειέζεη αληηθείµελν π νιιψλ ζπδεηήζεσλ. Σν θ ί λεµα απηφ, πνπ ν λνµάζηεθε ξε αιηζµ όο, απνηέιεζε ην λ π ξφ δ ξ νµν η νπ λαηνπξαιηζµνχ θ αη πξ φ ηεηλε, µέζα απφ ηε λ α ληηθεηµεληθή παξαηήξε ζε, ηε λ α λ ηίδξαζε ζηη ο ξ νµαληηθέο ππε ξ βνιέο ηε ο θα λ ηαζία ο: η ελ θ πξηα ξρία ηνπ ε πηζηεµνλη ζµνχ, ηνπ εµπεηξη ζµνχ θ αη ην π ζεηηθηζµνχ. Ζ εθαξµ νγή η νπ ζεµειηαθνχ αηηήµαην ο η νπ επξσπατθνχ ξεαι ηζµνχ, ε πηζηή αλα παξάζηαζε ηε ο ζχγρξν λε ο πξαγµαηηθφηε η αο, ζε ρψξε ο µε θαζπζηεξεµέλε βηνµερα ληθή α λάπηπμε, δελ µπνξνχζε λ' αγλν ήζεη βέβαηα µηα βαζηθή φςε ηεο δηθ ήο ηνπ ο πξαγµαηηθφηεηα ο: ηελ α γξνηηθή. Έηζη, δ εµηνπξγεί ηαη έλαο μερσξη ζη φο θ ι άδν ο ηνπ επξσπατθν χ ξεαιηζµνχ πνπ επηθεληξψλε ηαη ζηε δ σή µηθξ ώλ, αγξνηη θώλ θνηλσληώλ. Οη Έιιελεο πεδνγξάθνη π νπ εµθαλίζηεθαλ ζ ην ηέι ν ο ηε ο δεθαεηία ο ηνπ θ αη ζηε δεθαεηία ηνπ πξνζά ξµνζα λ ζηα ειιεληθ ά ηη ο ζπµβάζεη ο απηνχ ηνπ είδνπ ο ηνπ ξεαιηζκνχ, π ν π έγηλε γ λσζ ηφ ο µ ε η ν ζπµβαηηθφ φξν «εζνγξα θία». Μέζα ζ' απηφ ην π λεχµα νη λε νέιιελε ο ζπγγξαθείο ε ζνγξα θη θ ψλ δηεγ εκάησ λ αλαιαµβάλνπ λ λ' αλαπαξαζηή ζνπ λ η ε λ πν ηµεληθή δσή θ άπνηαο ζπγθεθξηκέλε ο πε ξηνρ ήο, βαζίδ νληαο ηε λ αλα παξάζηαζε απηή ζ ηε λ ηδηαίηε ξε δ ηάιεθην, ζ ην ι ατθφ πνιη ηη ζµφ θ αη ζη ν ζπγθεθξηκέλν πεξηβάιινλ. Ζ ε ζνγξαθηθή πεδνγξαθία θ αηαιήγεη ζε δχν βαζηθέο θ αηεπζχ λζεη ο: α) εηδπιιηαθή σξ αηνπνί εζ ε ηε ο θ αζεκεξη λ ήο δσή ο ζη ελ χπαη ζξν, θ αη β) ελαζρ φιεζ ε θαη µε ηηο ζθ νηεηλέο, ζθ ι εξέο φςεη ο ηεο θ αζεκεξη λήο δσήο ζη νλ ίδην πάιη θπζ ηθφ ρψξν. Σνλ Βηδπελφ µπν ξνχµε λ α ην λ θ αηαηάμνπµε ζ' απηφ π νπ ν Βνπηνπξή ο ν λν µάδεη «ξεαιηζηηθή αγξν ηηθ ή εζνγξα θία». Υξεζηµνπνηεί µελ ηηο ζπµβάζεηο ηνπ ξεαιηζµνύ, αι ιά α θξ αία µε ζθνπό λα ηηο αλαη ξέ ςεη. Απφ ηε λ µηα µεξηά ρ ξε ζηµνπ νηε ί ηνπ ο λ φµνπο η νπ ξεαιηζµ ν χ, θ αηά η ν πξ φηπ πν ηνπ Balzac, ηε λ εμ νλπ ρηζηηθή δ ειαδή παξαηή ξε ζε θ αη ηε λ θξν ληί δα γ ηα ηεθµεξίσζε, έηζη ψζ ηε λα επη ηπγράλεη η ελ πεη ζη ηθή αλαπαξάζηαζε ησ λ πξάμεσλ ησ λ ε ξψσ λ η νπ, ηελ επηηπρεµέλε ζθ ηαγξάθεζ ε η σλ ραξαθ ηήξ σλ θ α η ηε λ επηηπ ρεµέλε εξµελεί α ηεο ζπµπεξηθνξάο η νπο. Απφ η ελ άιιε φµσο, ρξε ζηµνπ νη εί θ αη «ηνπο λ φµνπο ηε ο αγ σλία ο θ αη η εο πιάλεο πνπ ζέηνπλ ππφ αµθηζβήηε ζε ηε λ χπαξμε µηαο θ αη µνλαδηθ ήο πξαγµαηηθφηεηα ο, ηε λ ν πνία ππν ηίζε ηαη φ ηη απνδ ίδεη ν ξεαιηζµφο» ( A. Aλαζηαζηάδνπ). 9

10 Με ην λ ί δην ηξ φπν ρξε ζηκνπ νηεί φιεο η ηο α θεγ εµαηηθέο ηερληθέο ηνπ ε ζνγξαθηθνχ δηεγήµα ην ο, γ ηα δηαθν ξεηηθφ φµσο ζθ ν πφ θ αη µε δηαθν ξεηηθφ απν ηέιεζµα απφ ηνπο ζχγρξν λνχ ο ηνπ εζνγξά θνπο. Σα δηεγ ήµαηα αλαθέξνληαη ζπλήζσ ο ζε γ εγνλφ ηα π νπ ζπ λέβεζα λ ζη ν παξειζφλ, ε άµεζε παξνπζία φµσο ην π α θεγεηή, µε ηε λ ρξήζ ε πξσην πξφ ζσ πεο α θήγεζεο, «θαζν ξίδεη απηφµ αηα θ αη η ε θχζε η νπ α ληηθεηµέλνπ ηνπ, µεηαβάιινληά ο ην ζε ζχγρξν λν θ αη π ξαγµαηηθφ, δει. ζε λ ηνθνπµέλην» (Π. Μνπιιάο). Δπη ηπγρά λεηαη µ ε ην λ ηξφ πν απ ηφ, ηαπηφ ρξ νλα, ε απαίηε ζε γ ηα ην ζχγρξν λν ην π ζέµαηνο θ αη γ ηα ηε λ αι εζν θάλε ηα ηεο αθήγεζ εο. Σνλ ίδη ν ζθ νπ φ εμππεξε ηεί θ αη ε πηνζεζία ι φγηνπ ι φγ νπ -θαζαξεχνπζα - φ ηα λ απεπ ζχλεηαη ν α θεγεηή ο άµεζα ζ η νλ αλαγλψζ ηε, θ αη ι ατθνχ ι φγνπ - δεµνηηθή µε ζηνη ρεία λ ην πη νιαιηάο - φηα λ απεπζχλε ηαη έµµεζα ζ' απηφλ µέζσ ησ λ δηαιφγσλ ησ λ εξψσλ.[ ]. (Μ. Χξπζαλζόπνπινο) Δλη νχην ηο, ν Βηδπελφ ο δε λ εµµέλεη ζ ηε ζεµαηνινγία, ζη ν λα ε πηιέμεη δ ειαδή έ λ α ζχγρξν λν θ αη αιεζ νθα λέ ο αληί ελφο η ζ ηνξηθ νχ ζέµαηνο απ ηφ π νπ η ν λ ελδηαθέξε η πξψηη ζηα ε ίλαη λα δείμεη ηηο δχζθ νιεο ζπ λζήθεο η εο δ σήο ψζ ηε λα αθπ πλί ζεη η ελ ζπλεί δεζ ε ηνπ αλαγλψζ ηε. ηε λ ί δηα ι νγηθή εληάζζεηαη θ αη ε ρξ ήζ ε ησ λ ι νηπψ λ ι ανγξαθηθψλ ζ ην ηρείσλ ζ η α δηεγήµαηά ηνπ. Φαη λνµεληθά µφλν αληα πνθξί λν ληαη ζη ν θ άιεζµα ηεο εζνγξα θί αο γ ηα απεηθφλη ζε ησ λ εζψ λ θαη η σλ εζίµσλ ζ ηε λ νπζία ζπ µ θσ λνχ λ µε ηη ο ςπρνι νγηθέο αλαιχζεηο ησ λ εξψσλ ηνπ. Απηφ ζη ν νπ νίν επηθεληξψλν λ ηα η νη ζπλζέζε ηο ηνπ Βηδπελνχ είλαη, ελ ηέιεη, ε ςπρνγξάθε ζε ησ λ ραξαθηήξσλ η σλ εξψσ λ ηνπ θ αη ν ηξφ πν ο µε ην λ νπν ίν απην ί ζπγθξνχνληαη µε ηηο δνµέο θ αη ηη ο πξνθαηαιήςεη ο η νπ πεξ ηβάιινλη φ ο ηνπο. πλαθφινπζα θ αη νη πεξηγξα θέ ο ηνπ θπζηθνύ ηνπί νπ, ζηνη ρείν θ αζαξά εζ νγξαθηθφ, δε λ έρνπλ ζθ ν πφ λα απνδψ ζνπ λ ην εηδπιιηαθφ η νπ πεξηβάιινλην ο αιιά βξί ζθ νληαη ζε α ληα πφθξη ζε ή αληί ζεζε µε α λζ ξψπη λε ο ς πρηθέο θ αηαζηά ζεηο. Έη ζη, ζη ν Μόλνλ ηεο δσή ο ηνπ ηαμ είδη νλ ε πεξηγξαθή π νπ δείρλεη η ελ «αγξίαλ µει αγρνιί αλ ηεο Φύζε σο» ζθ ν πφ έρε η λα ζ πµβάιεη ζηνπο εθηάιηεο ην π µηθξνχ εγγνλνχ, ελψ ε πεξηγξαθή η νπ η νπίνπ ηε ο Βηδψο ηαπηίδεηαη µε ηε λ ςπρνινγία ηνπ παππ νχ: «Μεηαμύ η ε ο θπζηνγλσµίαο η εο ζθ ελήο θ αη ηεο ε θ θξά ζεσο η νπ σρξνύ θ αη µα ξα µέλ νπ ηνπ π αππνύ πξνζ ώπνπ, όπ σο εθσηί δεη ν ππό ησλ η ει επηα ίσλ ηνπ ειί νπ αθηίλσλ, ππήξρ ε ηό ζ ε ν µνηόη εο, ηόζ ε ζη ελ ή ζπγ γ έλ εηα!...». ην Μνζθ ώβ - ειή µ, επί ζεο, ε πεξηγξα θ ή ηνπ ηνπ ίνπ η εο Κατλά ξηδαο µαο πξνε ηνηµάδεη εχ ζη νρα γ ηα η ελ ηζη ν ξία ηνπ ήξσα: «ελ ό µη ζα όηη µεη εη έζ ελ αί θλεο εηο ηηλα µηθξάλ όα ζ ηλ ησλ ζηεππ ώλ ηεο µεζ ε µβξ ηλήο Ρσζζί αο». Δλδηάµεζα, ε λ ηνχ ηνη ο, ζ ηε λ α θήγεζ ε ηνπ ζπγγξαθέ α παξεµβάιινληαη ζπρλά νη αθεγήζε ηο η σλ ίδη σλ η σ λ εξψσ λ η νπ. Ζ ι εηηνπξγία η σλ εγθηβσηη ζµέλσλ απηψλ αθεγήζε σ λ είλαη δη η ηή: αθελφ ο εμππεξε ηεί ζ ηε λ εμέιημε ηε ο πινθήο θ αη ζ ηε δεµηνπξγία ξεαιηζηηθψλ α λαηξ νπψ λ θ αη αθεηέξνπ µεηέ ρεη ζ ηα απηνβηνγξα θηθά θ αη απηναλα θνξηθά ζη νηρεία ησ λ δη εγεµάησ λ. [ ]. Αλαινγηθά, ζη ν δ ηήγεµα Σ ν µόλνλ η εο δσ ήο η νπ η αμείδηνλ θ χξηνο α θεγε ηή ο εί λ αη ν ζπγγξαθέαο, ν ε λήιηθ νο ηνπ ζήµεξα, αιιά ηαπ ηφρ ξ νλα θ αη ν Γε σξγάθεο, ην δ εθάρξνλν παη δί ηνπ παξει ζφληνο. Ζ ζπλχπαξμ ε απ ηή, ελφ ο παηδηνχ θ η ε λφο ε λειίθνπ ζη ν π ξψην εληθφ πξ φζ σπ ν, ζε ζπλδπαζµφ µ' έλα λ ν µψλπµν ραξαθηή ξα, η νλ π αππνχ, «δεµηνπξγεί µηα ζχληεμ ε ν λνµάησλ, ραξαθηήξσλ θ αη ι εηηνπξγηψλ, µηα θ αη έλα φ λνµα δειψλεη ηξεη ο δηαθνξ εηηθέο γ εληέο θ αη ηξεη ο δηα θν ξ εηηθέο νπ ηηθέο γ σ λίε ο: η ελ παηδηθή, ηε λ ηνπ ε λ ειίθνπ θ αη ηε γ εξνληηθή» (Μ. Χξπζαλζόπνπινο). [ ] Έλα άιιν ραξαθηεξη ζηηθφ µνηίβν, εθ ηφ ο απφ ηα απηνβηνγξαθηθά θ αη απηναλα θν ξηθά ζη νηρεία, ζ ηα δηεγήµαηα ηνπ Βηδπελνχ είλαη θ αη ην ζέµα «ηεο απαηειήο ζπλε ίδε ζε ο θ αη ηεο πιάλε ο ζρε ηηθά µε ηελ πξαγµαηηθφηεηα» (Π. Μνπιιάο). Οη ή ξσεο ησ λ δ ηεγεκάησλ ηνπ δε λ γ λσ ξίδνπ λ δει αδή αθξηβψο ηα γ εγνλφ ηα θ αη ηα πξαγµαηηθά πεξη ζηα ηηθά. Ζ ζχ λζε ζε ησ λ δηαθνξε ηη θ ψλ π ξαγκαηηθνηήησλ εθθξάδεηαη µέζα απφ α ληη ζέζεηο ζ ην επίπεδν ηνπ θχινπ, ηε ο νηθνγέλεηαο θαη ηεο εζληθφηε η αο, «αθνχ νη ρα ξαθηήξε ο έρνπλ δχν ηαπ ηφ ηε ηεο ή εθθξάδνπλ δηαθν ξεηηθέο, ζπρλά ζπγθξνπφκελε ο, ζέζεη ο» (Α. Αλαζηαζηάδνπ). Ζ δηάθξηζε αξζεληθνχ θαη ζειπθνχ είλαη γεληθά επηζθαιήο ζην δηήγεµα: απφ ηε µηα µεξηά ν παππνχο πνπ µέρξη ηα δέθα ηνπ ρξφληα λφµηδε φηη ήηαλ θνξίηζη, θη απφ ηελ άιιε ν εγγνλφο πνπ λφµηδε φηη άθνπγε ηε θσλή βαζηινπνχιαο, ελψ φινη νη ζπµµαζεηέο ηνπ ήμεξαλ φηη επξφθεηην γηα ηε θσλή επλνχρνπ.,ηη ελψλεη παππνχ θαη εγγνλφ είλαη ε εµπεηξία ηεο θαηαπίεζεο θαη ην φλεηξν ηεο θπγήο, νη αλεθπιήξσηεο επηζπµίεο θαη νη απνδξάζεηο ζην ρψξν ηνπ µχζνπ. ηαλ ν εγγνλφο µηιάεη γηα ηηο πξαγµαηηθέο εµπεηξίεο ηνπ ζηελ Πφιε, ην «Αο η' απηά!» ηνπ παππνχ ηνλ επαλαθέξεη ζηνλ θφζµν ηεο θαληαζίαο φηαλ ν παππνχο µηιάεη γηα ηα αλεθπιήξσηα ηαμίδηα ηνπ, ν εγγνλφο δπζθνιεχεηαη λα δερηεί ηε δπζαξµνλία αλάµεζα ζηελ πξαγµαηηθφηεηα θαη ην µχζν. Έηζη θαη ην ηαμίδη ηεο επηζηξνθήο ηνπ Γ εσξγάθε µεηαθξάδεη απηφ αθξηβψο «ην αδηάθνπν πέξαζµα απφ ην θαληαζηηθφ ζην πξαγµαηηθφ θαη απφ ηε µεηαθνξά ζηελ θπξηνιεμία» (Π. Μνπιιάο).Απφ: Αλδξνλίθε Μαζηνξάθε 12. Ο απηνβηνγξα θη θόο θαη ςπρνγξα θ ηθόο άμ νλαο ζην έ ξγν ηνπ Βηδπελν ύ. Ο Βηδπελφο ζ ηα λενειιεληθά γ ξάκκαηα εκθαλί ζη εθ ε ζε κηα επν ρή πνπ είρε αξρί ζεη λα α λαπηχ ζζε ηα η ε επηζηήκε ηε ο ι ανγξαθία ο θ αη νη πεδνγξά θνη, ζ ηξέ θν λ ηαο ην ε λδηα θέξνλ ηνπ ο ζ η ελ χπαη ζξν, πεξλνχζα λ ζ η ν έξγν ηνπο πε ξηγξαθέ ο εζ ψ λ θ αη εζίκσλ η νπ ειιεληθνχ ι ανχ, θαιιηεξγψληαο έηζη ην δ ηήγεκα πνπ ν λνκ άζηεθε εζνγξα θηθφ. Ο Βηδπελφο εκπινπηίδεη η ν εζνγξα θηθφ δηήγεκα δί λ νληάο η νπ απηνβηνγξαθηθφ θ αη ςπρνγξαθηθφ ραξαθηήξα. πσο αλα θέξεη ν Κ. Μακψλε ο, ν Βηδπελφο " εί λαη α λακθηζβήηε ηα ν π ξ ψη νο δη εγεκαηνγξά θνο - ςπρνγξάθνο π νπ έρνκε. ηέθεηαη ζ ηε λ π ξψηε γ ξακκή κηαο λέαο π εδνγξαθηθήο γ εληάο πνπ έ ζπα ζ ε ζαξξε ηά η νπο δεζκνχ ο ηε ο κε η ν 10

11 παιηφ ηζη νξηθφ κπζηζηφ ξ εκα ( ) θ αη νηθνδφκεζε κε κηα απιντθή, θ αζεκεξηλή, ζξαθηψη ηθε πξν πάλησ λ ζεκαηνγξα θία ηε λέα κνξθή ηνπ πεδνχ λε νειιεληθ νχ ι φγνπ, ην εζ νγξαθηθφ θ αη ςπρνγξαθηθφ δη ήγεκα. Οη ήξσε ο πνπ δσγ ξαθίδεη είλαη ν ίδηνο ηνπ ν εαπ ηφ ο, ε κεηέξα η νπ, ν παππνχο ηνπ, ν ζηε λ φο ηνπ γλψξηκνο. Μα φια α πηά κε ηε λ ηέ ρλε ηνπ ηα δηεπξχ λεη, ηνπο δίλε η ηε λ θαζνιηθφηε η α η νπ ζπκβφινπ." Απηφο ν έ λ ην λν ο εζ νγξαθηθφο θ αη απηνβηνγξαθηθφο ραξαθηή ξαο η νπ έξγνπ ηνπ θ αηά ην λ Κ. Μεηζά θ ε " νθείιεηαη πη ν πνιχ ζε κηα εζσ ηεξηθή πα ξφξκεζε ηνπ ζπγγξαθέα λα δε ζεί κε η ν λ νκθάιην ι ψξ ν πνπ ην λ έζξεςε, ηε Θξάθε, θ αη λα μαλαδήζε η αλαδξνκηθά ηα κπζηθά εθείλα παηδηθά ηνπ ρξ φληα θ νληά ζη νπο δηθνχο ηνπ( )". Έηζη, ν θ φζκνο ηνπ Βηδπελνχ, ζχ κθσλα κε ην λ Πα λ. Μνπιιά, "ιεηηνπξγεί αλζξ σπ νθελη ξηθά θ αη αλζξ σπνκεηξη θ ά. Σν αλζξ ψπη λν δξάκα εί λαη ν κ φλν ο ζθ νπ φο πνπ αγηάδεη η α αθεγεκαηηθά η νπ κέζα" ",ηη θ ά λεη ζηέ ξεα ηα αθεγήκαηα ηνπ Βηδπελνχ εί λαη ν άλζξ σπν ο θ αη ν ηφπν ο. Αθφκε πην πνιχ, ε ςπρή ηνπ αλζ ξψπνπ θ αη ε ςπρή ηνπ ηφ πνπ. Οη ραξαθηήξε ο η νπ Βηδπελνχ είλαη αιεζηλνί, γ ηαηί δε λ είλαη απιά γ ξαθηθά ελεξγνχκελα κέζα ζε έλα εηδπιιηαθφ ληεθφξ. Δίλαη αλζξψπη λεο ππά ξμεηο π νπ σξηκάδνπλ, δηθαηψλ νληαη θ αη αγηάδνπλ κέζα ζην ζσκαηηθφ θ αη ςπρηθφ πφλν. Βξί ζθ νληαη ζε ζη ελή επα θή θ αη νξγαληθή ζ ρέ ζε κε ην λ πεξίγπξφ η νπο, ηφ ζν ην λ α λζ ξψπη λ ν φ ζν θ αη ην λ επξχηεξα θπζηθφ. Σν απν η έιεζκα είλαη λα ππάξρεη κηα αμεδηάιπηε ελφηεηα ηνπ αλ ζξ ψπνπ κε η νλ ηφπ ν η ν π κέζα ζη ν ρξφ λ ν". (Κ. Μεηζάθεο ) Ζ ηδηαί ηεξε πξν ζ θνξά ην π ζπγγξαθέα ζηε λ ειιεληθή πεδνγξαθία η νπ 19 νπ αηψλα εί λαη η ν ςπρνγξα θηθφ ζη νηρεί ν κε ην νπ νίν εκπινπηίδεη ηε λ εζνγξα θία. ",ηη θ η λεί ακέζσ ο ηε λ π ξνζ νρή θ αη η ν ε λδ ηαθέξνλ ηνπ αλα γ λψ ζη ε ζ ηα δηεγήκαηα ηνπ Βηδπελνχ εί λαη ην ςπ ρηθφ πξ φβιεκα, ε δ νθηκαζία ηε ο ζπ λεί δεζ εο, ε αγσλία ηεο ςπρήο. Σα θ χξηα πξφζσ πα έρνπλ πινχζηα εζσηεξηθή δσή. ρη φκσο ζ ηαηηθή, αιιά θ πκαηλφκελε, κεηαβαιιφκελε, νπζηαζηηθή, κε δξακαηηθέο ζπ λέπεηε ο ζη ε λ εμ σηε ξη θ ή ζπκπεξη θν ξά η νπο θ αη ζ ηε ζηά ζε η νπο α λ ηίθξπ ζ ηε λ αληηθεηκεληθή π ξαγκαηηθφηεηα. Δίλαη ε π ξψηε θν ξά πνπ γ ηα η ελ ειιεληθή δηεγ εκαηνγξα θία αλνίγεη ν δξφ κνο η εο ςπρήο. Έλα ο λένο θ φζκ νο απνθαιχπηε ηαη εδψ: ν θ φζκνο ηε ο ζπλεί δε ζ εο, ν θ φζκ νο ηνπ εζσ η εξηθνχ πξνβιεκαηη ζκνχ. Άζρε ηα βέβαηα κε ηελ θ αηεχζπλζε απηή η εο πεδ νγξαθίαο ηνπ Βηδπελνχ δε λ κπνξε ί λα ε ίλαη ηα ρξφ ληα ηε ο καζεηε ίαο η νπ ζη ε θηινζ νθία θ αη ηε λ ςπρνινγία, ε θηινζ νθηθή θ αηάξηηζε θ αη ε παηδεία ηνπ." ( Απ. αρί λεο ) 1. O Λίλνο Πνιίηεο, [ ] ραξαθηεξίδεη ην Γ ε ψξγην Βηδπελφ σ ο η νλ π ξαγκαηηθφ εηζεγεηή ηνπ εζνγξα θηθνύ δηεγήκαηνο θαη ην Ακάξηεκα ηεο Με ηξ φο κνπ σο ην πξψην θαζαπηφ ειιεληθφ δη ήγεκα. Βιέπεη πσο ηα δη εγήκαηά η νπ αλαθέξνληαη ζη ηο α λακ λήζεηο ηνπ ζπγγξαθέα θ αη απνδί δνπ λ η ν πεξηβάιινλ η νπ ζξα θηώηη θνπ ρσξηνύ. Θεσξεί πσ ο "έμνρ ε είλαη ζη α πεξηζζ φηε ξα ε ςπρνιν γηθή δηαγξαθή ησλ πξν ζώπ σλ, ηζρπξφ ηα ηε ε ζπλζεηη θή η θαλόηε ηα θαη ε α θε γεκ αηηθή ράξε. " Καη ζρε ηηθά κε η ε γ ι ψζ ζα, "κέλε η π άληα ε θ αζηεξσκέλε αθφκε γ ηα ηε λ πεδνγξα θία θ αζα ξεύνπ ζα, αιιά ν δεκνηηθόο δηάινγνο, δηαλζηζκέλν ο κάιηζηα κ ε πνιιά ζην ηρεία η νπ βνξε ηνειιαδίηηθνπ ηδηώκ αηνο, δίλεη κηα ηδηαίηε ξε δσλη άληα " ( Λ ί λ ν ο Π ν ι ί η ε ο, Η ζ η ν ξ ί α η ε ο λ ε ν ε ι ι ε λ η θ ή ο ι ν γ ν η ε ρ λ ί α ο, Μ Η Δ Σ, δ ε θ δ, Α ζ ή λ α , ζ ε ι ) 2. Ο M ario Vitti δίλεη σ ο π ξψη ν ραξαθηεξη ζηηθφ ησ λ δ ηεγεκάησ λ η νπ Βηδπελνχ ην γ εγνλφο φ ηη "εκπινπ ηίδεη η ελ αθήγεζ ή η νπ κε ηελ ί δηα ε θ είλε ιατ θόη ξνπε εκπεη ξία, αληι ψ λ ηαο απφ ην λ θ φζ κν ησ λ παηδηθψλ η νπ ρξφ λ σλ ζ ην ρσξη φ." Πξ νζζ έηεη πσ ο "παξαζέηεη ζξύ ινπο ή α θε ιε ίο δεηζηδαηκνλίεο, κλήκεο [...] πξνζψπ σ λ πνπ γ λ ψξη ζε ζ ηε λεφηε ηά η νπ. Απηέο η ηο κλήκεο, θ αηά ην Vitti, δελ ηη ο παξαζέηεη αθαηέξγαζηεο. " Κάηη πνπ η νλ βαζα λίδεη εζσηεξηθά, πνπ άιινηε βγαίλεη ζ ηε λ ε πηθά λεηα θ αη άιινηε ππνβφζθ εη ζε ι αλζάλνπζα θ α ηάζηα ζε, πξν ζδί δεη ζ ην λ ηφ λν η ε ο εμνκνιφγεζ εο κηα ρξνη ά κειαγρνιί αο ή, α λάινγα κε ηε ζ ηηγκή, κηα επη θάλεη α ηξπ θεξήο εη ξσλείαο." Παξφιν πνπ αθεγεί ηαη γ εγνλφ ηα αιεζνθα λή, πνπ κπν ξεί θ α η λα έρνπλ ζπκβεί ζη ελ ν ηθνγέλεηά η νπ, ζπρλά εθηεί λεη ηε δηήγεζε θ αη πέξα απφ ηε κπζνπνί εζ ε ηεο δη ήγεζ εο, θν ξηίδνληαο ηα γ εγνλφ ηα κε κηα ζπγθηλε ηη θ ή έ λ ηαζε πνπ πιεζηάδεη πνιχ ην ξίγνο". Γηα ην Vitti, ν Βηδπελφο " δηακνξθψλεη έ λα ζρ ήκα αθήγεζεο πνπ, ρ ξεζ ηκνπ νη ψλ ηαο π φ ηε η ν όλεη ξν, π φ ηε η ηο παξαηζζ ήζεη ο θ αη θ αηαθεχ γ νληα ο ζπρλά ζ ην απ ξόνπην θ αη ην κπζηή ξην, εηζδύεη ζε βάζνο ζηα ςπρη θά θ ίλεηξα ησλ πξ ση αγ σληζη ώλ, δε λ πε ξηπί πηε η φκσο ζη ν ζθ άικα λα ηα ε μεγήζεη, φ π σο θ άλνπλ άιινη πεδνγξά θνη η νπ θ αηξνχ ηνπ. Μφ ληκε πεγή η νπο εί λαη πξ φζ σπα θ αη θ αηαζηάζεη ο π νπ ν Βηδπελφο είρε γ λσ ξίζεη α πφ θ ν λ ηά θ αηά ηα παηδηθά ηνπ ρ ξόληα ζηε λ επαξρία, αιιά ν ρεη ξηζκ φο ηνπ πιηθν χ απηνχ δ ελ έ ρεη θ ακία ζρέζε κε η ε ξεα ι ηζηηθή νπηηθή. Δίλαη θα λεξφ φ ηη η α ραξαθηεξ ηζηηθά απηά δ ελ είλαη ηπραία ζε έ λα ζπγγξαθέα πνπ ε ίρε αζρνιεζεί κε ηε λ ςπρνινγί α θ αη πνπ, ηα ρ ξφληα π νπ έδεζε ζη ν εμ ση εξηθφ, είρε ηε λ επθαηξία λ α παξαθνινπζήζεη απφ θ ν ληά η α δπηηθά ινγνηε ρληθά ξεχκαηα ". ( M a r i o V i t t i, Η ζ η ν ξ ί α η ε ο Ν ε ν ε ι ι ε λ η θ ή ο Λ ν γ ν η ε ρ λ ί α ο, ε θ δ. Ο δ π ζ ζ έ α ο, , ζ ε ι ) (απφ Λνγνηερλία Καηεχ ζπλζεο ) 11