Επικοινωνία. Term 1, Please circulate or photocopy for other teachers of Modern Greek at your school Name of teacher Signature

Transcript

1 Επικοινωνία Term 1, 2006 Please circulate or photocopy for other teachers of at your school Name of teacher Signature The Greek Consultant Curriculum K-12 Directorate 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γράμμα στους εκπαιδευτικούς Σελ. 3 Οι Δώδεκα μήνες 4 Δραστηριότητες 6 Η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου 8 Το Καρναβάλι 10 Η 25 η Μαρτίου 12 Της κλεφτουριάς τα βάσανα 13 Πασχαλινά έθιμα του τόπου μας 14 Από το Γραφείο Εκπαίδευσης 16 Ο υπολογισμός του Πάσχα των Ορθοδόξων 17 Useful web sites for teachers of M. Greek 19 Top Achievers in M. Greek HSC courses 20 Languages Unit contact list 21 Ανακοί νωση νέας διεύθυνσης ΓΣΕ 22 2

3 Φεβρουάριος 2006 Αγαπητοί συνάδελφοι, γεια σας Οι διακοπές τελείωσαν και τα σχολεία άνοιξαν. Ελπίζω να περάσατε καλά τις καλοκαιρινές διακοπές σας και να γυρίσατε ξεκούραστοι και ορεξάτοι πίσω στην δουλειά. Ξεκινάμε την καινούργια χρονιά με το νέο τεύχος του περιοδικού Επικοινωνία. Ελπίζω ότι και η νέα σχολική χρονιά θα είναι δημιουργική και εποικοδομητική για όλους μας, ιδιαίτερα για την ελληνική γλώσσα, για την οποία όλοι εργαζόμαστε και ενδιαφερόμαστε. Το καινιούργιο περιοδικό περιλαμβάνει θέματα, αναφορικά με την καθημερινή ύλη, τη θρησκεία, την Ιστορία και τον πολιτισμό. Επίσης περιλαμβάνει διάφορες ανακοινώσεις που ενδιαφέρουν τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς, καθώς και ενημερώσεις για διάφορα θέματα. Εύχομαι σε όλους καλή χρονιά, με υγεία και δύναμη. Υπενθυμίζουμε ότι κάθε ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ βρίσκεται καταχωρημένη στην ιστοσελίδα: (choose Secondary, then Languages, then Teaching ideas, then Greek) NB To the best of my knowledge, the web sites and books listed in this bulletin contain no controversial materials or links. However, it is always best to check these for yourself before recommending them to students. Με εκτίμηση Λάζαρος Λαζαρίδης Σύμβουλος Ελληνικής γλώσσας Lazaros Lazaridis Telephone: (02) Facsimile: (02) Greek Language Consultant Languages Unit Curriculum K-12 Directorate Department of Education &Training 3A Smalls Road RYDE NSW

4 ΟΙ ΔΩΔΕΚΑ ΜΗΝΕΣ ΓΕΝΑΡΗΣ -Γιάννη, πού πας; -Στ αστέρια, στο φεγγάρι. -Πότε θά ρθεις; -Θε νά ρθω το Γενάρη. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; Γιάννη, Γιαννάκη. -Πρωτοχρονιά και χιόνι και δώρα στα παιδάκια. ΑΠΡΙΛΗΣ -Γιάννη, πού πας; -Στο μαγεμένο δείλι. -Πότε θά ρθεις; -Θε νά ρθω τον Απρίλη. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; Γιάννη, Γιαννάκη. -Το Πάσχα στα παιδάκια, κόκκιν αυγά κι αρνάκια. ΦΛΕΒΑΡΗΣ -Γιάννη, πού πας; -Στο πράσινο χορτάρι. -Πότε θά ρθεις; -Θε νά ρθω το Φλεβάρη. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; Γιάννη, Γιαννάκη. -Απόκριες θα φέρω, το πρώτο το πουλάκι ΜΑΗΣ -Γιάννη, πού πας; -Ο δρόμος με πάει. -Πότε θά ρθεις; -Θε νά ρθω πια το Μάη. -Γιαννάκη τι θα φέρεις; Γιάννη, Γιαννάκη. -Λουλούδια να στολίσω της γης το φουστανάκι. ΜΑΡΤΗΣ -Γιάννη, πού πας; -Θα σας το πω στο χάρτη. -Πότε θα ρθεις; -Θα ξαναρθώ το Μάρτη. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; Γιάννη, Γιαννάκη. -Θα φέρω τ αηδόνια, τα μαύρα χελιδόνια. ΙΟΥΝΗΣ -Γιάννη, πού πας; -Ψηλά στο κορφοβούνι. -Πότε θά ρθεις; -Θε νά ρθω τον Ιούνη. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; Γιαννάκη μου και Γιάννη. -Θα φέρω τα τζιτζίκια, στο θεριστή δρεπάνι. Παρατηρήσεις-Οδηγίες 1. Στα παραπάνω στιχάκια οι μήνες λέγονται με τα λαϊκά τους ονόματα. Στις μεγαλύτερες τάξεις όμως μπορούν να διδαχτούν με τα επίσημα ονόματά τους: Ιανουάριος, Φεβρουάριος, Μάρτιος, Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος, Σεπτέμβριος, Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος. 4

5 ΙΟΥΛΗΣ ΟΚΤΩΒΡΗΣ -Γιαννάκη, πού θα πας; -Να βρω δροσάτο γιούλι. -Πότε θά ρθεις; -Θε νά ρθω τον Ιούλη. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; -Χίλια φρούτα στα κλώνια, τις εξοχές, τα μπάνια, τα στάρια στα αλώνια. -Γιάννη, πού πας; -Στα μακρινά τα δάση. -Πότε θά ρθεις; -Οκτώβρης όταν φτάσει. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; Γιάννη, Γιαννάκη. -Θα φέρω στο σχολείο του το χαρωπό παιδάκι. ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ -Γιάννη, πού πας; -Όπου ο ήλιος λάμπει. -Πότε θά ρθεις; -Ο Αύγουστος σαν θά μπει. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; Γιάννη, Γιαννάκη. -Θα φέρω κρύα σύκα, δροσάτο σταφυλάκι. ΝΟΕΜΒΡΗΣ -Γιάννη, πού πας; -Κανένας δεν το ξέρει. -Πότε θά ρθεις; -Θε νά ρθω το Νοέμβρη. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; Γιάννη, Γιαννάκη. -Το δυνατό το κρύο, τα κάστανα στο τζάκι. ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ -Γιάννη, πού πας; -Κανένας δε θα μάθει. -Πότε θά ρθεις; -Σεπτέμβρης όταν θά ρθει. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; Γιάννη, Γιαννάκη. -Τον τρύγο θα σας φέρω, κρασί στο βαρελάκι. ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ -Γιάννη, πού πας; -Μακριά στα ξένα μέρη. -Πότε θά ρθεις; -Θε νά ρθω το Δεκέμβρη. -Γιαννάκη, τι θα φέρεις; Γιάννη, Γιαννάκη. -Χριστούγεννα θα φέρω, χαρές και τραγουδάκι. Παρατηρήσεις-Οδηγίες: 1. Οι μήνες αναφέρονται στις εποχές της Ελλάδας με τις διάφορες γιορτές και ασχολίες των ανθρώπων. Στην Αυστραλία φυσικά οι μήνες είναι ίδιοι, αλλά οι εποχές είναι αντίθετες, επειδή εμείς βρισκόμαστε στο Νότιο ημισφαίριο. Αυτό αποτελεί μια καλή ευκαιρία να διδαχτούν οι διαφορετικές εποχές στην Αυστραλία και την Ελλάδα (η ανοιξη, το καλοκαίρι, το φθινόπωρο, ο χειμώνας). 5

6 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Α. Γράψτε τους δώδεκα (12) μήνες με την σειρά: Β. Γράψτε τις απαντήσεις: 1. Ποιος είναι ο πρώτος μήνας του χρόνου; Ποιος είναι ο δεύτερος; Ποιος είναι o τρίτος; Ποιος είναι ο τελευταίος μήνας του καλοκαιριού στην Αυστραλία και ποιος στην Ελλάδα; Ποια φρούτα βγαίνουν στην Αυστραλία το καλοκαίρι; Από ποιο φρούτο βγαίνει το κρασί; Ποιο μήνα αρχίζει το σχολείο στην Αυστραλία και ποιο μήνα στην Ελλάδα; Ποια γιορτή γιορτάζουμε τον Δεκέμβρη;... Γ. Ερωτήσεις (προφορικές ή γραπτές) 1. Ποιες είναι οι ασχολίες των ανθρώπων τον χειμώνα και ποιες το καλοκαίρι; 2. Ονόμασε κάποιες γιορτές που έχει κάθε εποχή. 3. Ονόμασε κάποιες γιορτές (όσες γνωρίζεις) που έχει κάθε μήνας. Δ. Σχέδιο, χρώματα: Προσπάθησε να ζωγραφίσεις μερικά χαρακτηριστικά πράγματα για κάθε εποχή: Π.χ. για την Άνοιξη λουλούδια, χελιδόνια, για το καλοκαίρι θάλασσα, διακοπές κτλ. 6

7 ΔΥΟ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΤΟΥ ΜΗΝΑ Δευτέρα Ημερομηνία Θερμοκρασία Δευτέρα Ημερομηνία Θερμοκρασία Τρίτη Θερμοκρασία Τρίτη Θερμοκρασία Τετάρτη Θερμοκρασία Τετάρτη Θερμοκρασία Πέμπτη Θερμοκρασία Πέμπτη Θερμοκρασία Παρασκευή Θερμοκρασία Παρασκευή Θερμοκρασία Οδηγίες: Γράψε με λίγα λόγια τι καιρό έκανε κάθε μέρα της εβδομάδας, μέσα σε κάθε πλαίσιο (κουτάκι), καθώς και την θερμοκρασία. Γράψε στο τέλος πώς ήταν όλη η εβδομάδα, κατά την γνώμη σου. Π.χ. Ηλιόλουστη εβδομάδα Βροχερή εβδομάδα Συννεφιασμένη εβδομάδα Εβδομάδα με ανέμους 7

8 Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ Η 7 η Μαρτίου του 1948 αποτελεί ιστορικό ορόσημο για τη Ρόδο και τα Δωδεκάνησα. Είναι η μέρα που τα νησιά αυτά έγιναν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της Ελλάδας. Ας δούμε σύντομα το χρονικό της ενσωμάτωσης με τις κυριότερα γεγονότα. Τις παραμονές των Βαλκανικών πολέμων η κατάσταση στην Βαλκανική και την Ανατολική Μεσόγειο ήταν ταραγμένη. Τον Σεπτέμβριο του 1911 η Ιταλία, επιχειρώντας να επεκτείνει τον γεωγραφικό χώρο των συμφερόντων της, επιτίθεται εναντίον της Λιβύης που ήταν κτήση τουρκική. Εξαιτίας της αντίστασης των τουρκικών δυνάμεων, μεταφέρει τον πόλεμο στα Δωδεκάνησα. Μάιος Η Ιταλία καταλαμβάνει τη Ρόδο και τα Δωδεκάνησα με την βοήθεια των Ελλήνων κατοίκων, που βλέπουν τους Ιταλούς ως απελευθερωτές. Δηλώνει ότι για την μελλοντική τους τύχη θα αποφασίσουν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις. Οκτώβρης 1912-Μάιος 1913: Ξεσπά ο Α Βαλκανικός πόλεμος. Στη συνθήκη του Λονδίνου (Μάιος 1913) οι Ιταλοί αρνήθηκαν να συμπεριλάβουν και τα Δωδεκάνησα στη συνθήκη, υποστηρίζοντας ότι το πρόβλημά τους συνδεόταν με τον ιταλοτουρκικό πόλεμο και όχι με τον βαλκανικό. Μάιος-Οκτώβρης 1913: Ο Β Βαλκανικός πόλεμος. Μετά την νικηφόρα έκβαση των Βαλκανικών πολέμων, ενσωματώνονται στην Ελλάδα όλα τα νησιά του Αιγαίου, εκτός από τα Δωδεκάνησα που παρέμειναν υπό ιταλική κατοχή. Ιούλιος 1914: Αρχίζει ο Α Παγκόσμιος πόλεμος 7 Απριλίου 1919: Συλλαλητήριο στη Ρόδο για την ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα. Οι Ιταλοί αντέταξαν ένοπλη βία, με αποτέλεσμα να φονευθούν ο ιερέας Παπαλουκάς και η Ανθούλα Ζερβού. Τα γεγονότα που έμειναν στην ιστορία ως «Αιματηρόν Πάσχα», πήραν μεγάλη δημοσιότητα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. 3 Σεπτεμβρίου 1939: Ο Β Παγκόσμιος πόλεμος έχει αρχίσει. 28 Οκτωβρίου 1940: Η Ιταλία κηρύσσει τον πόλεμο στην Ελλάδα που απαντά με το υπερήφανο ΟΧΙ. 8 Σεπτεμβρίου 1943: Η πτώση του Μουσολίνι και η συνθηκολόγηση του νέου πρωθυπουργού Μπαντόλιο έχει ως αποτέλεσμα την κατοχή των Δωδεκανήσων από τους Γερμανούς. 9 Μαΐου 1945: Αγγλικές δυνάμεις και άνδρες του Ιερού Λόχου αποβιβάζονται στη Ρόδο. Ο λαός της πόλης και των χωριών, κρατώντας ελληνικές σημαίες, τούς επιφυλάσσει αποθεωτική υποδοχή. Μετά από λίγες μέρες φθάνει στη Ρόδο το θρυλικό καταδρομικό Αβέρωφ και μαζί του ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δαμασκηνός, με την ιδιότητα του Αντιβασιλέως. 10 Φεβρουαρίου 1947: Υπογράφεται στο Παρίσι συνθήκη ειρήνης μεταξύ των συμμάχων και της Ιταλίας, με την οποία η Ιταλία εκχωρεί στην Ελλάδα με πλήρη κυριαρχία τα νησιά της Δωδεκανήσου. 9 Ιανουαρίου 1948: Με τον υπ αρ. 518 νόμο της Βουλής των Ελλήνων ορίζεται: «Αι νήσοι της Δωδεκανήσου Ρόδος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Πάτμος, Χάλκη, Κάσος, Σύμη, Κως, Λέρος, Τήλος και Καστελλόριζον, ως και αι παρακείμεναι νησίδες, προσαρτώνται εις το Ελληνικόν Κράτος από της 28 ης Οκτωβρίου 1947». Η 7 η Μαρτίου 1948 ορίζεται ως ημέρα της πανηγυρικής τυπικής ενσωμάτωσης. 8

9 7 Μαρτίου 1948: Ο βασιλιάς των Ελλήνων Παύλος και η βασίλισσα Φρειδερίκη, μέσα σε φρενίτιδα ενθουσιασμού, φτάνουν στη Ρόδο συνοδευόμενοι από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κ. Τσαλδάρη, υπουργούς, στρατιωτικούς και άλλους επισήμους. Η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα έχει και τυπικά πλέον τελεσθεί. ΔΔδΔΔΕρτυθιΔΔω δεδδδ Δ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ και λίγη Γεωγραφία και Ιστορία 1. Σε ποιο πέλαγος βρίσκονται τα Δωδεκάνησα; 2. Από πού πήραν το όνομά τους τα Δωδεκάνησα; 3. Ποια χώρα βρίσκεται ανατολικά της Δωδεκανήσου; 4. Ποιo είναι το μεγαλύτερο νησί της Δωδεκανήσου; 5. Ποια είναι η πρωτεύουσα του Νομού Δωδεκανήσων; 6. Ποια αξιοθέατα της Ρόδου γνωρίζετε; 7. Για ποιο πράγμα είναι ονομαστή η Κάλυμνος; 8. Σε ποια πόλη της Αυστραλίας ζουν οι περισσότεροι Καλύμνιοι; 9. Ποιος μεγάλος ιατρός της αρχαιότητας γεννήθηκε στην Κω; 10. Γράψε τα νησιά της Δωδεκανήσου από το παραπάνω κείμενο ή το χάρτη. 11. Χρησιμοποιώντας το Διαδίκτυο φέρε πληροφορίες για τον Κολοσσό της Ρόδου και για το Μέγαρο των ιπποτών. 12. Βρες επίσης πληροφορίες στο Διαδίκτυο για τον Ιπποκράτη. 9

10 Το καρναβάλι Ο Φλεβάρης έχει βάλει τη σφραγίδα «Καρναβάλι». Κι ύστερα φωνάζει: Εμπρός, τώρα γλέντι και χορός. Μύτες γίνονται μυτάρες, και τ αυτιά γίναν αυτάρες. Να μαλλούρες και γυαλάκια, στοματάρες και μουστάκια. Κι άνοιξαν κι οι ουρανοί, Σεληνάνθρωποι, Αρειανοί, πέσαν κομπολόι κι αράδα, ξεχειλίσαν την Ελλάδα. Ο Κωστάκης φουστανέλα παριστάνει τον Τζαβέλα. Και μια βλάχα που περνάει της γιαγιάς ρούχα φοράει. Καουμπόυδες, Χιονάτες, με παπούτσια γάτοι, γάτες, πειρατές και βασιλιάδες, μασκαράδες, μασκαράδες. Πο, πο, χρώματα, στολές, γέλια, θόρυβο, χαρές. Έμπα αγόρι, μπες κοπέλα, στου Καρναβαλιού την τρέλα. Νά χαμε όλη τη χρονιά χαρτοπόλεμο, παιδιά! Μα κι Απόκριες κάθε μήνα, μουσικές και σερπαντίνα. Κουτσοφλέβαρε, λεβέντη, τ άναψες καλά το γλέντι. Γρήγορα να φέρεις πάλι χορό, γέλια, Καρναβάλι. 1. Μεγεθυντικά: Τα ουσιαστικά στοματάρες (=μεγάλα στόματα), μυτάρες, αυτάρες, στην στροφή 2 του ποήματος, παράγονται από άλλα ουσιαστικά και φανερώνουν ότι κάτι είναι μεγάλο. Τα ουσιαστικά αυτά λέγονται μεγεθυντικά και σχηματίζονται με τις καταλήξεις: -α, -άρα, -αράς, -αρος. Π.χ. (το) κολοκύθ-ι η κολοκύθ-α (ο) δουλευτ-ής ο δουλευτ-αράς (η) φων-ή η φων-άρα (ο) σκύλ-ος ο σκύλ-αρος 2. Υποκοριστικά: τα παράγωγα ουσιαστικά που φανερώνουν ότι κάτι είναι μικρό, λέγονται υποκοριστικά (χαϊδευτικά). Π.χ. από την λέξη παιδ-ί βγαίνει η λέξη παιδ-άκι (=μικρό παιδί). Οι καταλήξεις των υποκοριστικών είναι πιο πολλές και φαίνονται στον παρακάτω πίνακα: (το) γατ-ί το γατ-άκι (η) αδερφ-ή η αδερφ-ούλα (ο) Γιώργ-ος ο Γιωργ-άκης (ο) άγγελ-ος το αγγελ-ούδι (ο) άνθρωπ-ος ο ανθρωπ-άκος (το) σακ-ί το σακ-ούλι (η) Ελέν-η η Ελεν-ίτσα (ο) βοσκ-ός το βοσκ-όπουλο (ο) αδερφ-ός ο αδερφ-ούλης (ο) θάλαμ-ος ο θαλαμ-ίσκος Δραστηριότητες για τα Υποκοριστικά και Μεγεθυντικά: Στον παρακάτω πίνακα δίνονται μερικές πρωτότυπες λέξεις, δηλ. λέξεις από τις οποίες παράγονται (βγαίνουν) άλλες λέξεις. 10

11 1. Σχημάτισε τα υποκοριστικά και μεγεθυντικά (όπου είναι δυνατόν), χρησιμοποιώντας τις παραγωγικές καταλήξεις από τους παραπάνω πίνακες. 2. Βάλτε μόνοι σας το άρθρο μπροστά από τις πρωτότυπες λέξεις. 3. Σχημάτισε με τα υποκοριστικά μια φράση. Π.χ. σκύλ-ος σκυλ-άκι Χτες μας έφεραν ένα συμπαθητικό σκυλάκι. Πρωτότυπη λέξη Υποκοριστικό Μεγεθυντικό φων-ή φων-ίτσα & φων-ούλα φων-άρα πόδι (ποδ-άρι) ποδαρ-άκι γάτα σπίτι παιδί παίδαρ-ος & σκύλος σκύλ-αρος πόρτα τραπέζι μαθητής βαρέλι χορευτής φέτα κοιλιά ομάδα μάτι κοπέλα κοπελ-ούδα & μουστάκι αδερφή μύτη χταπόδι Παρατηρήσεις: 1. Πολλές πρωτότυπες λέξεις της νεοελληνικής γλώσσας είναι υποκοριστικές από την αρχαία ελληνική γλώσσα. Π.χ. παιδ-ί(ον) (=μικρός παις) ο παις, γεν. του παιδ-ός, ποδ-άρι(ον) (=μικρός πους) ο πους, γεν. του ποδ-ός κά. 2. Η κατάληξη ίσκος είναι λόγια. Έτσι έχουμε και την λέξη αστερ-ίσκος (=αστεράκι) ο αστήρ, γεν. του αστέρ-ος Περισσότερα για τα ουσιαστικά που παράγονται από άλλα ουσιαστικά, και ειδικότερα για τα υποκοριστικά και μεγεθυντικά, μπορεί να δει κανείς στη Νεοελληνική Γραμματική του Χ. Τσολάκη (ΟΕΔΒ) σελ , καθώς και στο μπλε βιβλίο της Γραμματικης του ΟΕΔΒ (για το Γυμνάσιο) σελ

12 25 ΜΑΡΤΙΟΥ Στις 25 Μαρτίου είναι διπλή γιορτή. Γιορτάζει η Ελλάδα μας την Επανάσταση του 21, και η Εκκλησία μας τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Στο σχολείο ετοιμάζουμε μια μικρή γιορτή. Θα στολίσουμε την τάξη με ελληνικές σημαίες. Μερικά παιδιά θα απαγγείλουν ποιήματα και άλλα θα τραγουδήσουν. Ο Βαγγέλης θα ντυθεί τσολιάς. Θα φορέσει φουστανέλα και τσαρούχια. Όλοι, μικροί, μεγάλοι θα πάμε στην παρέλαση. Θα τιμήσουμε τους ήρωες, που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας μας. Χρωμάτισε την Ελληνική σημαία και τον τσολιά. Πες με δικά σου λόγια πώς γιορτάζουμε την 25 η Μαρτίου, εδώ στην Αυστραλία. 12

13 ΤΗΣ ΚΛΕΦΤΟΥΡΙΑΣ ΤΑ ΒΑΣΑΝΑ Οι Έλληνες που δεν μπορούσαν να αντέξουν την σκλαβιά, κατέφευγαν στα ψηλά βουνά και γίνονταν κλέφτες. Εκεί σχημάτιζαν ομάδες με αρχηγό (τον καπετάνιο) και αγωνίζονταν εναντίον των Τούρκων. Ο λαός θαύμαζε το αδούλωτο φρόνημά τους, τη λεβεντιά και την παλικαριά τους και ύμνησε τα κατορθώματά τους. Το παρακάτω κλέφτικο δημοτικό τραγούδι αναφέρεται στη ζωή των Κλεφτών που ήταν γεμάτη στερήσεις και κακουχίες. Παιδιά, σα θέτε λεβεντιά και κλέφτες να γενείτε, εμένα να ρωτήσετε να σας ομολογήσω της κλεφτουριάς τα βάσανα και των κλεφτών τα ντέρτια. Ποτέ μας δεν αλλάζουμε και δεν ασπροφοράμε, ολημερίς στον πόλεμο, το βράδυ καραούλι. Δώδεκα χρόνους έκανα στους κλέφτες καπετάνιος. Ζεστό ψωμί δεν έφαγα, δεν πλάγιασα σε στρώμα, τον ύπνο δεν εχόρτασα, του ύπνου τη γλυκάδα. Το χέρι μου προσκέφαλο και το σπαθί μου στρώμα και το καριοφιλάκι μου σαν κόρη αγκαλιασμένο. Λεξιλόγιο θέτε: θέλετε (για λόγους μέτρου) κλεφτουριά: όλοι οι κλέφτες ντέρτια: βάσανα, καημοί ολημερίς: όλη μέρα καραούλι: σκοπιά καπετάνιος: αρχηγός (των κλεφτών) καριοφίλι: μακρύκανο τουφέκι ΘΕΜΑΤΑ Δημοτικό 1. Αφού μελετήσεις το παραπάνω Κλέφτικο δημοτικό τραγούδι, να μιλήσεις για τις ταλαιπωρίες των κλεφτών. 2. Τι ήταν οι Κλέφτες και τι πρόσφεραν στην Επανάσταση του 1821; 3. Τι είναι ο ιαμβικός 15σύλλαβος στίχος (των δημοτικών τραγουδιών); 4. Τι ξέρεις για τον οπλισμό και την πολεμική ικανότητα των Ελλήνων του 1821; 5. Πώς αγωνίστηκαν οι Έλληνες του 1821 στη θάλασσα; 6. Να βρείτε εικόνες που παριστάνουν Έλληνες και Ελληνίδες του 1821 και να περιγράψετε πώς ήταν ντυμένοι. 13

14 ΜΕΡΙΚΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟY ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ Την ιδιαιτερότητα του ελληνικού Πάσχα την διαμορφώνουν πολλά και διαφορετικά έθιμα. Όλα έχουν τη δική τους σφραγίδα, αξία και ποικιλία και έχουν τις ρίζες τους μέσα σε παράδοση αιώνων ή και χιλιετηρίδων. Σε μια πρώτη ομάδα πασχαλινών εθίμων θα μπορούσαμε να κατατάξουμε τους ιδιότυπους χαιρετισμούς που συνηθίζουν να χρησιμοποιούν οι Έλληνες τις μέρες αυτές. Τέτοιοι είναι το Χριστός Ανέστη με την τυπική απάντηση Αληθώς Ανέστη ή Αληθώς ο Κύριος, Καλή Ανάσταση κά. Οι χαιρετισμοί Χριστός Ανέστη και Καλή Ανάσταση έχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φορές από το έθνος μας, για να δηλώσουν την ελπίδα για απελευθέρωση στους κατά καιρούς υπόδουλους Έλληνες ή και ακόμη για να σημάνουν τον ξεσηκωμό εναντίον κάθε εχθρού που κυριαρχούσε στον ελλαδικό χώρο. Έτσι για μια ακόμη φορά επιβεβαιώνεται ότι στην πατρίδα μας θρησκεία και έθνος έχουν παλιά και στενή αλληλεπίδραση. Δεύτερη καθαρά ελληνική ομάδα πασχαλινών εθίμων είναι αυτή που την αποτελούν τα κουλούρια, τα τσουρέκια, τα πασχαλινά αυγά και οι μεγάλες κουλούρες. Τα είδη αυτά είναι και τα ιερότερα δώρα που συνηθίζουμε να χαρίζουμε ο ένας στον άλλον και κρύβουν το συμβολικό νόημα της ευτυχίας που εκφράζεται και με τις ευχές που τα συνοδεύουν. Τέτοια δώρα, μαζί με την λαμπάδα, χαρίζει η νονά στον αδεξιμιό της και αυτά πηγαίνουν και οι βαφτιστικοί στο νονό τους. Τέτοια προσφέρουμε κι εμείς στους επισκέπτες, τους φίλους και τους συγγενείς. Επίσης τη Δεύτερη μέρα της Λαμπρής, ο λαός μας συνηθίζει να πηγαίνει στους τάφους των νεκρών του και να αφήνει πλάι στο σταυρό τους λίγα κόκκινα αυγά. Ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο, τους ανακοινώνει το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης του Κυρίου και έμμεσα και την συμβολική σημασία που έχει και για όλους τους αγαπημένους νεκρούς το νέο της Ανάστασης. Τρίτη ιδιαίτερη έκφραση του ελληνικού Πάσχα είναι ο γνωστός οβελίας, το αρνάκι δηλ. που ψήνεται στη σούβλα. Το αρνί που θα σφαχτεί το Πάσχα, ξεχωρίζεται ένα δυο-μήνες πριν, παίρνει το όνομα Λαμπριάτης και είναι το μόνο από τα νεογέννητα που βγαίνει έξω για ελεύθερη βοσκή. Η προετοιμασία του και το φαγοπότι, που ακολουθεί την ημέρα του Πάσχα, οδηγούν στο εύλογο συμπέρασμα ότι ο οβελίας είναι το ιερό σφάγιο της οικογένειας, που γύρω του θα συγκεντρώσει τις ευχές των συγγενών και των φίλων σε ένα είδος θυσίας πάρα πολύ όμοιας με τις αρχαίες οικογενειακές θυσίες. Τέταρτο έθιμο είναι το σχετικό με το νέο φως ή αλλιώς το άγιο φως. Θα σβήσουν όλα τα άλλα φώτα και θα απομείνει μόνο αυτό πάνω στην Αγία Τράπεζα, φως γεμάτο δύναμη να προκαλέσει εξαγνισμό. Κρύβει μέσα του την πίστη ότι είναι ένα φως που αναπήδησε από τον τάφο του Κυρίου και θυμίζει το ιερό πυρ που ξεπηδούσε στους Δελφούς από το χάσμα και το ιερό του θεού. Συγκινητικές είναι οι σκηνές στην πόλη, αλλά κυρίως στα χωριά, όταν σε όλο το διάστημα της μεταφοράς της αναμμένης λαμπάδας, σε όλο το δρόμο, φροντίζει ο λαός με στοργή και αγωνία μήπως και του σβήσει το φως μεσοστρατίς, πριν φθάσει στο σπίτι. Βαθιές οι ρίζες της φυλής μας. Πρόγονοί μας σε αυτή τη συνήθεια είναι οι άποικοι της αρχαίας Ελλάδας, που όταν έφευγαν για μακριά, έπαιρναν από τον τόπο τους το ιερό φως και με αγωνία πολύ μεγαλύτερη από τη δική μας σήμερα, φρόντιζαν να το κρατήσουν άσβηστο κοντά τους, προστάτη τους και βοηθό τους, για να τους συντροφεύει και να διώχνει μακριά από τα νέα τους σπίτια καθε κακό. 14

15 Έτσι κι εμείς σήμερα, μπαίνοντας μέσα στο σπίτι μας, δεν ξεχνάμε με την μουντζούρα που βγάζει ο καπνός της λαμπάδας να φτιάξουμε πάνω από την πόρτα του σπιτιού μας ένα σταυρό. Αυτός ο σταυρός, ας είναι ακαλαίσθητος, με ένα τέτοιο φως που έγινε, θα συνεχίζει όλο το χρόνο να είναι ο πιστός φύλακας της εισόδου της κατοικίας μας. Σε κάποια μέρη του τόπου μας, συνηθίζουν να πλησιάζουν την αναμμένη λαμπάδα στα δέντρα του κήπου και στα ζώα του στάβλου. Τα καίνε και λίγο, τα τσουρουφλίζουν, γιατί αυτό, λένε, δίνει για το νέο χρόνο υγεία, ευτυχία, γούρι. Γούρι θεωρούν ακόμη, αν κάποιος τσουρουφλιστεί με το καινούριο φως στην εκκλησία. Έτσι τώρα μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τι σήμαινε αρχικά ο σταυρός που γινόταν στην είσοδο του σπιτιού. Ήταν ένα τσουρούφλισμα όλου του σπιτιού που έτσι συμβολικά συμμετέχει στην θυσία αρχικά, στον εξαγνισμό έπειτα και τελικά στην Ανάσταση. Υπάρχουν πολλά ακόμη έθιμα που χαρακτηρίζουν το ελληνικό Πάσχα. Όλα, και αυτά που είδαμε και αυτά που δεν αναφέραμε, δείχνουν ότι είναι μια γιορτή που τη διακρίνει η συναδέλφωση και το ενδιαφέρον για προκοπή και ευτυχία της οικογένειας, των φίλων, των συγγενών, και ολόκληρης της κοινότητας. Κ. Ρωμαίος «Το Πάσχα» Διασκευή Ερωτήσεις Ποιοι είναι οι ιδιότυποι χαιρετισμοί για το ελληνικό Πάσχα; Τι δώρα χαρίζει η νονά στον αδεξιμιό της; Γιατί το Πάσχα βάφουμε κόκκινα τ αυγά; Τι είναι ο οβελίας και τι συμβολίζει; Τι πιστεύει ο λαός για το νέο φως και γιατί το μεταφέρουμε; Γιατί φτάνοντας στο σπίτι κάνουμε έναν σταυρό στην πόρτα του σπιτιού; Ποιοι είναι οι πρόγονοί μας στην μεταφορά του αγίου φωτός; Ποιος είναι ο χαρακτήρας της γιορτής του Πάσχα; Τι είναι η μαγειρίτσα; Ποια άλλα πασχαλινά έθιμα γνωρίζετε; Κόκκινα αυγά Καλό Πάσχα 15

16 Από το Γραφείο Εκπαίδευσης Από το Γραφείο του Συντονιστή Εκπαίδευσης πήραμε την παρακάτω ανακοίνωση: ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ Από το Γραφείο συντονιστή εκπαίδευσης στο Σύδνεϋ ανακοινώνεται ότι επιλέχθηκαν οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές από τη περιοχή ευθύνης μας, που θα συμμετέχουν σε επιμορφωτικό σεμινάριο που διοργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, στα πλαίσια του προγράμματος «Παιδεία Ομογενών». Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί από 11/12 Μαρτίου έως 1/2 Απριλίου 2006 στο Ρέθυμνο της Κρήτης. Από τους εκπαιδευτικούς που υπέβαλαν αίτηση από το ΝSW επιλέχθηκαν οι παρακάτω 7: 1. Nina Conomos 2. Dimitra Michalopoulos 3. Elfa Georgiakakis 4. Elizabeth Mylonas 5. Dimitra Gallos 6. Ioanna Yiangou 7. Helen Gregoriou Από τους μαθητές/τριες που υπέβαλαν αίτηση επιλέχθηκαν οι παρακάτω 6: 1. Vasiliotis Nikolaos NSW 2. Georgiou Zervos Stavros NSW 3. Smyrnov Sergios NSW 4. Kriketos Angelis NSW 5. Constance Anna Loukis QLD 6. Kokotatsiou Irene NSW Αναπληρωματική: 1. Drimousi Anastasia NSW Ευχόμαστε στους επιλεγέντες καλό ταξίδι και καλή επιτυχία. Για τους υπόλοιπους ελπίζουμε ότι θα υπάρξουν και άλλες ευκαιρίες στο μέλλον. ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΣΥΔΝΕΫ 16

17 Ο υπολογισμός του Πάσχα των Ορθοδόξων Κάθε χρόνο παίρνουμε το ημερολόγιο του νέου έτους και βλέπουμε πότε είναι το Πάσχα. Βλέπουμε αν πέφτει νωρίς ή αργά. Ως γνωστόν το Πάσχα είναι κινητή εορτή, καθώς και όλες οι γιορτές που σχετίζονται με αυτό και βρίσκονται σε σταθερή συνάρτηση πριν και μετά από αυτό. Το Πάσχα δηλ. δεν γιορτάζεται σταθερά την ίδια μέρα κάθε χρόνο, όπως συμβαίνει π χ με τα Χριστούγεννα, αλλά πέφτει σε διαφορετική ημερομηνία κάθε χρόνο, ενίοτε και μήνα. Συνήθως πέφτει μέσα στον Απρίλιο, όμως μερικές φορές πέφτει τον Μάιο όπως πέρσι (2005) που το γιορτάσαμε την Πρωτομαγιά. Ερώτηση πρώτη: Πότε έχουμε Πάσχα; Απλή απάντηση: Η Εκκλησία υπολογίζει την ημερομηνία του Πάσχα με βάση την σελήνη (φεγγάρι), όπως με την σελήνη υπολόγιζαν και οι αρχαίοι τις θρησκευτικές γιορτές τους. Σύμφωνα λοιπόν με τους κανόνες της Εκκλησίας, το Πάσχα αποφασίστηκε να γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας (για το βόρειο ημισφαίριο). Η επίσημη εαρινή ισημερία είναι πάντοτε 21 Μαρτίου. Κατόπιν πρέπει να περιμένουμε την πανσέληνο, την νουμηνία (=νέος μήνας) των αρχαίων Ελλήνων. Η πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο είναι η ημερομηνία του Πάσχα. Ερώτηση δεύτερη: Γιατί πρόπερσι γιορτάσαμε το Πάσχα μαζί με τους Καθολικούς και τους Προτεστάντες, ενώ πέρσι (2005) το γιορτάσαμε ξεχωριστά, ένα μήνα μετά τους Καθολικούς; Πώς υπολογίζει η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία πότε ακριβώς θα έχουμε το Πάσχα; Αυτό είναι ένα δύσκολο ερώτημα και μια καλή ευκαιρία για τα παιδιά να προβληματιστούν, να ψάξουν, να μάθουν και ενδεχομένως να φέρουν πληροφορίες. Μια ιστοσελίδα χρήσιμη για την περίπτωση είναι η παρακάτω: Εκεί θα διαπιστώσουν ότι η απάντηση δεν είναι και τόσο απλή. Το ζήτημα είναι πολύπλοκο, αφού ο υπολογισμός του Πάσχα συνδέεται με το εβραϊκό ημερολόγιο. Δηλ. η Ορθόδοξη εκκλησία τοποθετεί το Ορθόδοξο Πάσχα μετά τον εορτασμό του εβραϊκού Πάσχα, αφού και ο Χριστός εόρτασε το εβραϊκό Πάσχα. Ένα άλλο πρόβλημα σχετικά με το θέμα είναι σύμφωνα με ποιο ημερολόγιο υπολογίζει κανείς το Πάσχα, με το Γρηγοριανό ημερολόγιο και την Επακτή ή με το Ιουλιανό και τον χρυσό αριθμό; Με το θέμα του ημερολογίου σχετίζεται άμεσα το θέμα της διάρκειας του σεληνιακού μήνα: έτσι έχουμε από τη μια το Γρηγοριανό ημερολόγιο με την επίσημη πανσέληνο των 30 ημερών, και από την άλλη το Ιουλιανό ημερολόγιο με την πραγματική (αστρονομική) πανσέληνο των 28 ημερών. Η θέση της Ελληνορθόδοξης εκκλησίας Η Ελληνορθόδοξη εκκλησία δεν εορτάζει το Πάσχα πάντα μαζί με τις καθολικές και τις προτεσταντικές χώρες. Ο λόγος είναι ότι η Ορθόδοξη εκκλησία για τον υπολογισμό του Πάσχα χρησιμοποιεί το παλαιό (Ιουλιανό) ημερολόγιο. Όταν η Ελληνορθόδοξη εκκλησία αποφάσισε να δεχθεί το Γρηγοριανό ημερολόγιο (1923), επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν ως βάση για τον υπολογισμό του Πάσχα, την αστρονομική πανσέληνο (των 28 ημερών) και όχι την επίσημη πανσέληνο των 30 ημερών. 17

18 Υπολογισμός της ημερομηνίας του Πάσχα με αλγόριθμο Όλες αυτές οι παράμετροι περιπλέκουν ακόμη περισσότερο το πρόβλημα και πρέπει να έχει κανείς μαθηματικές και αστρονομικές γνώσεις για να μπορέσει να υπολογίσει την ημερομηνία του Πάσχα για το 2006, το 2007 και ούτω καθεξής. Μετά από κάποιες αριθμητικές πράξεις, με τις οποίες προσπαθούμε να υπολογίσουμε τις στήλες A, B, C, D, F για το έτος που μας ενδιαφέρει (π.χ για το 2001), η ημερομηνία του Πάσχα για το έτος αυτό υπολογίζεται από τον ακόλουθο αλγόριθμο 1 : Ημερομηνία Πάσχα=3+ D+F Απριλίου, (όπου D=10 και F=2 για το 2001), δηλ = αλγόριθμος 15. Άρα η ημερομηνία του Πάσχα για το 2001 είναι στις 15 Απριλίου. Κατόπιν τούτου είναι εύκολο να προσδιορίσουμε τις ημερομηνίες του Πάσχα και για τα επόμενα χρόνια, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα από το 2001 ως το Εννοείται ότι, όταν η ημερομηνία του Πάσχα είναι μεγαλύτερη από 30, τότε το Πάσχα είναι τον Μάιο, οπότε και πρέπει να γίναι η σχετική αφαίρεση. Π χ για το 2005 έχουμε αλγόριθμο 31, οπότε 31-30=1, δηλ το Πάσχα είναι την 1η Μαΐου A B C D Έτος F Ημ/νία αλγόριθ Ημερομηνία Πάσχα Απριλίου Μαΐου Απριλίου Απριλίου Μαΐου Απριλίου Απριλίου Απριλίου Απριλίου Απριλίου Ερωτήσεις 1.Τι θα πει ότι το Πάσχα είναι κινητή εορτή; 2. Γιατί το Πάσχα είναι κινητή εορτή; 3. Πότε εορτάζεται το Πάσχα; (Απλή απάντηση) 4. Ποιο ημερολόγιο ακολούθησε η Ορθόδοξη Εκλησία για τον υπολογισμό του Πάσχα; Θέματα για συζήτηση 1.Είναι καλύτερα να γιορτάζουν το Πάσχα οι Ορθόδοξοι μαζί με τους καθολικούς ή ξεχωριστά; Γιατί; 2. Τι επιπτώσεις έχει ο ξεχωριστός εορτασμός του Πάσχα στην ζωή των Ελλήνων στην Αυστραλία; Λεξιλόγιο Σελήνη-Νουμηνία-Πάσχα-Ιουλιανό ημερολόγιο-γρηγοριανό ημερολόγιο-αλγόριθμος 1 Ο αλγόριθμος (algorithm) είναι μια μέθοδος που μας βοηθάει να επιλύσουμε ένα πρόβλημα. Η λέξη προέρχεται από τα λατινικά και είναι παράφραση του ονόματος ενός Πέρση μαθηματικού. 18

19 Useful web pages for Teachers of : (NSW Department of Education & Training) (NSW Board of Studies) (Curriculum Κ-12 Directorate) (Languages other than English Bookshop-a language learner s bookshop and teachers resources centre) (NSW Modern Languages Teachers Association) (Language teachers resource network) (Teaching & learning exchange) Teaching with the Web interesting idea for collaborative language projects for school students. (The University of Sydney-Faculty of arts-department of ) (The University of NSW- Studies) (Macquarie University- Studies) (Η εκπαιδευτική Πύλη του ΥΠΕΠΘ) (Εκπαιδευτικό υλικό από το Πρόγραμμα Παιδεία Ομογενών του Πανεπιστημίου Κρήτης-Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ.) (Κέντρο Ελληνικού πολιτισμού)-πρόγραμμα Ελλ. γλώσσας (Συλλογή ελληνικών ποιημάτων, στίχων και μεταφράσεων) (Ελληνικά τραγούδια) Περισσότερα από παλιά τραγούδια, από το 1885 έως το (Μετάφραση από Ελλ.-Αγγλ.-Ελλ. & σε άλλες γλώσσες) This is a great site for primary teachers in particular whenever they are in need of finding out how animals sound in a particular language. It also reinforces knowledge of the flags. 19

20 Top achievers in HSC courses 2005 The Board of Studies released the names of the top achievers in HSC courses. Details for Follow: Beginners Beginners Beginners Beginners Beginners Continuers Continuers Continuers Continuers Continuers Extension Extension Extension Extension Extension Peita Aimee Tsepetzis 1 The Open High School Nicky Michaelides 2 The Open High School Stephen Michalopoulos 3 The Open High School Deanna Kiki Tsiakmakas 4 The Open High School Alexia Garvis 5 The Open High School Patricia Lianos 1 St Spyridon College Senior School Andrianna Kalogirou 2 Saturday School of Com Lang/Arthur Phillip HS Nicoletta Vizakos 3 St Euphemia College Julia Kokoris 4 Saturday School of Comm Lang. St George GHS Athanasia Pesmazoglou 5 The Open High School Adrianna Kalogirou 1 Saturday School of Com Lang/Arthur Phillip HS Patricia Lianos 2 St Spyridon College Senior School Athanasia Pesmazoglou 3 The Open High School Konstantinos Koutsouras 4 Kingsgrove North High School Alexandros Sinadinos 5 Saturday School of Comm. Lang. St George GHS Congratulations to all students and their teachers! 20

21 Languages Unit Directory Name Position Phone Fax Evelyn Mark Manager, Languages Nina Conomos David Jaffray Julie Flynn Hema Nidagal Marjory Ellsmore Maria Lomis Jan Curran Sana Zreika Mari Rhydwen TBA Marie Ange Lewis Roberta Salerno Elisabeth Robertson Franz Schroeder Lazaros Lazaridis Giuseppina Wilmott Senior Curriculum Adviser, Community Languages Senior Curriculum Adviser, Asian Languages 7-12 Senior Curriculum Adviser, European Languages Administrative Officer, Languages Unit Principal, Saturday School of Community Languages Senior Curriculum Adviser, Saturday School of Community Languages Administrative Officer, Saturday School of Community Languages Community Languages Consultant K-12 Aboriginal Languages Consultant Chinese Language Consultant K-12 French Language Consultant K-12 French Language Consultant K-12 German Language Consultant K-12 German Language Consultant K-12 Greek Language Consultant K-12 Italian Language Consultant K