Η ΑΠΟΓΟΥΗ ΣΟΤ MOBILE INTERNET ΣΗΝ ΥΧΡΑ ΜΑ

Transcript

1 ΑΣΔΙ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΧΝ Η ΑΠΟΓΟΥΗ ΣΟΤ MOBILE INTERNET ΣΗΝ ΥΧΡΑ ΜΑ Φοιηηηέρ: Κπιθαπίδηρ Μισαήλ Μπαλάθαρ Δςάγγελορ ΔΠΟΠΣΗ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: ΝΟΔΜΒΡΙΟ 2013 Γπ Γημήηπιορ Μαδςηινόρ Δκπονήθειζα πηςσιακή επγαζία απαπαίηηηη για ηην κηήζη ηος βαζικού πηςσίος 1

2 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Ο ζθνπφο απηήο ηεο κειέηεο έλαη λα εξεπλήζεη ηελ απνδνρή ηνπ Mobile Internet ζηελ Διιάδα θαη λα εμεηάζεη ηνπο θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο πνπ νδεγνχλ ζηελ ρξήζε ηνπ. Η ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ δηεμάρζεη κε κηα δεκνζθφπεζε γηα ηελ εκπεηξηθή αμηνιφγεζε ηνπ εξεπλεηηθνχ κνληέινπ. Υξεζηκνπνηψληαο έλα εξσηεκαηνιφγην πνπ πξνέξρεηαη απφ πξνεγνχκελε έξεπλα, ζπιιέρζεζαλ ζπλνιηθά 50 απαληήζεηο. Γηα ηελ έξεπλα ρξεζηκνπνηήζεθε κηα παξαγνληηθή αλάιπζε, κηα πνιιαπιή γξακκηθή παιιηλδξφκεζε θαη έμη δηαθνξεηηθέο αλαιχζεηο δηαθχκαλζεο θαηά έλα παξάγνληα (ANOVA). Σα απνηειέζκαηα δείρλνπλ φηη ππάξρνπλ ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηηο αληηιήςεηο ησλ ρξεζηψλ γηα ηελ ρξήζε θαη ηελ απνδνρή ηνπ Mobile Internet. Απν ηνπο θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο ην ζρεηηθφ πιενλέθηεκα, ε πνιππινθφηεηα θαη ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε επεξεάδνπλ πην πνιχ ηελ απφθαζε ησλ ρξεζηψλ θηλεηνχ ηειεθψλνπ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ην Mobile Internet, ελψ ην πιαίζην ρξήζεο ζπλδέεηαη αξλεηηθά κε ηελ απφθαζε απηή. 2

3 ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΧΝ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΔΙΑΓΧΓΗ Γεληθά θνπφο ηεο κειέηεο Γνκή ηεο κειέηεο... 8 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : ΔΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΙ ΘΔΧΡΗΣΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ Δηζαγσγή Κεθαιαίνπ Ση είλαη ην Mobile Internet; Σξφπνη πξφζβαζεο ζην Mobile Internet Πξφζβαζε κέζσ ηνπ δηθηχνπ θηλεηήο ηειεθσλίαο Πξφζβαζε κέζσ αζχξκαησλ δηθηχσλ Internet Σα Πιενλεθηήκαηα θαη ηα Μεηνλεθηήκαηα ηνπ Mobile Internet Βαζηθέο έλλνηεο θαη ζεσξίεο Μνληέιν Απνδνρήο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ) Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 (Technology Acceptance Model 2, ΣΑΜ2) Η Δλνπνηεκέλε Θεσξία ηεο Απνδνρήο θαη ηεο Υξήζεο ηεο Σερλνινγίαο (Unified Theory of Acceptance and Use of Technology, UTAUT) Η Θεσξία δηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο (Innovation Diffusion Theory, IDT) Παξνπζίαζε πξνεγνχκελσλ κειεηψλ Αλαθεθαιαίσζε θεθαιαίνπ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΟΙ ΣΟΥΟΙ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΤΠΟΘΔΔΙ ΚΑΙ ΜΟΝΣΔΛΟ Δξεπλεηηθέο ππνζέζεηο Παξνπζίαζε ηνπ Θεσξεηηθνχ Μνληέινπ ηεο Έξεπλαο Η Γηαδηθαζία ηεο Έξεπλαο Αγνξάο Οξηζκφο ηνπ Πξνβιήκαηνο Δπηινγή ρεδίνπ Έξεπλαο Δπηινγή Μεζφδνπ πιινγήο ηνηρείσλ/ Γεδνκέλσλ Δπηινγή Μεζφδσλ Μέηξεζεο ΓΔΙΓΜΑΣΟΛΗΦΙΑ Οξηζκφο ηνπ Πιεζπζκνχ Πξνζδηνξηζκφο ηνπ Γεηγκαηνιεπηηθνχ Πιαηζίνπ Δπηινγή Μεζφδνπ Γεηγκαηνιεςίαο

4 3.4.4 Καζνξηζκφο ηνπ Μεγέζνπο Γείγκαηνο Δπηινγή θαη πιινγή ησλ ζηνηρείσλ ηνπ δείγκαηνο Αλάιπζε Γεδνκέλσλ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4 ν :ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΣΧΝ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΧΝ ΣΗ ΔΡΔΤΝΑ Αλάιπζε Γεδνκέλσλ ηαηηζηηθή αλάιπζε δεκνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ Παξαγνληηθή Αλάιπζε Αλάιπζε Παιηλδξφκεζεο Αλάιπζε δηαθχκαλζεο θαηά έλα παξάγνληα (ANOVA) ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5 Ο : ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Θεσξεηηθά ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο Δκπεηξηθά ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο θαη νη πξαθηηθέο επηπηψζεηο ηεο ζηηο εηαηξείεο Πεξηνξηζκνί ηεο έξεπλαο ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Καηάλογορ Πινάκυν, Γπαθημάηυν ή σημάηυν 1.σήμαηα ρήκα 1. Μνληέιν Απνδνρήο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ) 13 ρήκα 2.Οη Δπεθηάζεηο ηνπ Μνληέινπ Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ) 15 ρήκα 3.Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 (Technology Acceptance Model 2, ΣΑΜ2) 16 ρήκα 4.Η Δλνπνηεκέλε Θεσξία ηεο Απνδνρήο θαη ηεο Υξήζεο ηεο Σερλνινγίαο (Unified Theory of Acceptance and Use of Technology, UTAUT) 19 ρήκα 5.Κακπχιε ηεο Καηλνηνκηθφηεηαο 26 ρήκα 6.Σν Δξεπλεηηθφ Μνληέιν ηεο έξεπλαο καο 36 ρήκα 7.Σα ηαδηα Γηεμαγσγήο ηεο Έξεπλαο Αγνξά 37 ρήκα 8.Η Γηαδηθαζία ηεο Γεηγκαηνιεςίαο 40 2.Γπαθήμαηα Γξάθεκα 1:Φχιν 44 Γξάθεκα 2:Ηιηθία 45 Γξάθεκα 3:Μνξθσηηθφ επίπεδν 46 4

5 Γξάθεκα 4:Δπάγγεικα 47 Γξάθεκα 5:Καηεγνξίεο πηνζεηνχλησλ 48 3.Πίνακερ Πίλαθαο 1.KMO θαη Bartlett s Test (Παξαγνληηθή αλάιπζε) 49 Πίλαθαο 2.Rotated Component Matrix (Παξαγνληηθή αλάιπζε) 50 Πίλαθαο 3.Model Summary (Πνιιαπιή Γξακκηθή Παιιηλδξφκεζε) 53 Πίλαθαο 4.ANOVA (Πνιιαπιή Γξακκηθή Παιιηλδξφκεζε) 53 Πίλαθαο 5.πληειεζηέο (Πνιιαπιή Γξακκηθή Παιιηλδξφκεζε) 54 Πίλαθαο 6.Δπαιήζεπζε Τπνζέζεσλ 55 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ Α. Δξσηεκαηνιφγην έξεπλαο 66 Β. Πίλαθεο θαη δηαγξάκκαηα ζηαηηζηηθήο αλάιπζεο, απφ ην παξάζπξν ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ SPSS. Πίλαθαο 7.Total Variance Explained (Παξαγνληηθή αλάιπζε) 72 Γηάγξακκα Ι:Καλνληθφ Γηάγξακκα Πηζαλνηήησλ (Πνιιαπιή Γξακκηθή Παιιηλδξφκεζε) 73 Γηάγξακκα ΙΙ:Γηάγξακκα Γηαζπνξάο (Πνιιαπιή Γξακκηθή Παιιηλδξφκεζε) 73 Πίλαθαο 8.Anova θαη Multiple Comparisons- ρεηηθφ πιενλέθηεκα 74 Πίλαθαο 9.Anova θαη Multiple Comparisons- Πνιππινθφηεηα 75 Πίλαθαο 10.Anova θαη Multiple Comparisons- Αληηιακβαλφκελε Γηαζθέδαζε 76 Πίλαθαο 11.Anova Παξαηεξεηηθφηεηα 77 Πίλαθαο 12.Anova Πιαίζην ρξήζεο 77 Πίλαθαο 13.Anova πκβαηφηεηα 77 5

6 ΠΡΟΛΟΓΟ Η κειέηε απηή είλαη κηα εκπεηξηθή θαη πην ζπγθεθξηκέλα εξκελεπηηθή έξεπλα πνπ έρεη σο ζθνπφ λα εξεπλήζεη ηελ απδνρή ηνπ Mobile Internet ζηελ Διιάδα θαη λα εμεηάζεη ηνπο θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο πνπ νδεγνχλ ζηελ ρξήζε ηνπ. Η ηδέα γηα λα μεθηλήζεη απηή ε κειέηε πξνήξζε απφ κηα παξφκνηα έξεπλα πνπ έγηλε ζηελ Κίλα απφ ηνπο Yong Li θαη Hongxiu Li (2009), ε νπνία ρξεζηκνπνηήζεθε θαη σο βάζε γηα ηελ δηθή καο έξεπλα. Γηα ηελ δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο ρξεηάζηεθαλ 6 κήλεο πεξίπνπ θαη ε έξεπλα είρεη σο βάζε ηελ Υαιθηδηθή, φπνπ είλαη ν ηφπνο δηακνλήο ηνπ ελφο εθ ησλ δπν εξεπλεηψλ, θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο έξεπλαο ππήξμε ζπλερήο επηθνηλσλία θαη ζπλεξγαζία κε ηνλ επφπηε θαζεγεηή ηεο κειέηεο Γξ Γεκήηξην Μαδπηηλφ, ν νπνίνο επέβιεπε ηελ πνξεία ηεο έξεπλαο. Εςσαπιζηίερ, Με ηην ολοκλήπωζη ηηρ πηςσιακήρ μαρ επγαζίαρ θα θέλαμε να εςσαπιζηήζοςμε ηον επιβλέπονηα καθηγηηή μαρ κ. Μαδςηινό Δημήηπιο για ηην ςπομονή, ηην ζςνεσή ςποζηήπιξη και για ηον σπόνο πος διέθεζε. 6

7 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΔΙΑΓΧΓΗ 1.1 Γενικά ηελ επνρή πνπ δηαλχνπκε ην 95% ησλ Διιήλσλ ρξεζηκνπνηνχλ θηλεηφ ηειέθσλν. Η πξαθηηθφηεηα ηνπ, ην θαηέζηεζε δεκνθηιέο θαη πνιχηηκν εξγαιείν γηα ηηο θαζεκεξηλέο καο αλάγθεο. Η εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο ησλ θηλεηψλ ηειεθψλσλ (smartphones) άλνημε λέα θεθάιαηα ζηνλ ηνκέα, ηα νπνία πξφθεηηαη λα ππνθαηαζηήζνπλ ζπζθεπέο φπσο ηνπο θνξεηνχο ππνινγηζηέο. Πιένλ κέζσ ηνπ θηλεηνχ ηειεθψλνπ νη ρξήζηεο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα ρξεζηκνπνηήζνπλ πξνγξάκκαηα θαη ππεξεζίεο πνπ παιαηφηεξα απαηηνχζαλ ηελ ρξεζηκνπνίεζε έηεξσλ ζπζθεπψλ. Γελ είλαη ππεξβνιηθφ λα ππνζηεξίμνπκε φηη ζε ιίγα ρξφληα ζα έρνπκε κία κνλν ζπζθεπή γηα ηελ επηθνηλσλία καο: ηα θηλεηά ηειέθσλα. Η αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο έρεη πξνζθέξεη ζηνπο ρξήζηεο θηλεηψλ ηειεθψλσλ ηελ δπλαηφηεηα πινήγεζεο ζην Γηαδίθηπν κέζσ απηνχ. ην εμσηεξηθφ είλαη έλαο πνιχ δεκνθηιήο ηξφπνο πξφζβαζεο ζην Γηαδίθηπν επεηδή είλαη εχθνινο, ζπκβαηφο θαη γξήγνξνο. Βέβαηα ζηελ Διιάδα, αλ θαη ε πξφζβαζε γεληθά ζην Γηαδίθηπν είλαη ζε πνιχ πςειά πνζνζηά ζε ζχγθξηζε κε θάπνηεο άιιεο ρψξεο, έξεπλεο έρνπλ δείμεη φηη δελ ηζρχεη ην ίδην θαη γηα ην Mobile Internet. Με βάζε κία έξεπλα ησλ Yong Li θαη Hongxiu Li (2009) κε ηίηιν «Mobile Internet diffusion in China: an empirical study», πνπ δεκνζηεχηεθε ζην Industrial Management & Data Systems, απνθαζίζακε λα θάλνπκε κία παξφκνηα έξεπλα ζηελ Διιάδα γηαηί ην Mobile Internet εμειίζζεηαη αξγά κελ αιιά ζηαζεξά, ήδε ε δηείζδπζε ηεο θηλεηήο ηειεθσλίαο ζηελ ρψξα καο είλαη απφ ηηο πςειφηεξεο παγθνζκίσο θαη ζα καο ελδηέθεξε πνιχ λα θάλνπκε κία έξεπλα γηα ηελ απδνρή ηνπ Mobile Internet ζηελ ρψξα καο. 1.2 κοπόρ ηηρ μελέηηρ Ο ζθνπφο απηήο ηεο κειέηεο είλαη λα εξεπλήζεη ηελ απδνρή ηεο ηνπ Μobile Internet ζηελ Διιάδα θαη λα εμεηάζεη ηνπο θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο πνπ νδεγνχλ ζηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet, κέζσ εξσηεκαηνινγίσλ. ηε ζπλέρεηα, αλαθέξεηαη ην εξεπλεηηθφ κνληέιν, αλαιχνληαη πεξαηηέξσ νη παξάγνληεο θαη δηαηππψλνληαη νη 7

8 ππνζέζεηο πνπ ζα εμεηαζζνχλ. Σέινο, πεξηγξάθεηαη ε εξεπλεηηθή κεζνδνινγία πνπ ζα αθνινπζεζεί, φζνλ αθνξά ην δείγκα θαη ηελ αλάπηπμε ησλ κεηαβιεηψλ. 1.3 Γομή ηηρ μελέηηρ Η κειέηε απηή απνηειείηαη απφ 5 ελφηεηεο. ηην ππώηη ενόηηηα, φπσο πξναλαθέξζεθε, αλαθεξφκαζηε γεληθά γηα ην Mobile Internet,θαζψο θαη ζην ηη καο θέληξηζε ην ελδηαθέξνλ λα μεθηλήζνπκε απηή ηελ έξεπλα. Σέινο αλαθεξφκαζηε ζηνλ ζθνπφ απηή ηεο κειέηεο. ηην δεύηεπη ενόηηηα, βιέπνπκε θάπνηεο γεληθέο πιεξνθνξίεο γηα ην Mobile Internet,ηνλ νξηζκφ,ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπ. Σέινο παξνπζηάδνπκε ηα επξήκαηα πξνεγνχκελσλ εξεπλψλ πνπ έρνπλ γίλεη ζε ζρέζε κε ην ζέκα ηεο δηθήο καο έξεπλαο. ηην ηπίηη ενόηηηα, παξαθνινπζνχκε ηελ εξεπλεηηθή κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε, ε νπνία εκπεξηέρεη ην εξεπλεηηθφ κνληέιν, ηηο ππνζέζεηο ηεο έξεπλαο, ηελ δηαδηθαζία ηεο έξεπλαο αγνξάο θαη ηελ δεηγκαηνιεςία. ηην ηέηαπηη ενόηηηα, παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο, αθφκα γίλεηαη κία εθηελήο αλάιπζε ησλ δηαδηθαζηψλ πνπ αθνινπζήζεθαλ. έξεπλαο. ηην πέμπηη ενόηηηα, αλαθέξνπκε θαη ζρνιηάδνπκε ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο 8

9 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : ΔΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΙ ΘΔΧΡΗΣΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ 2.1 Διζαγυγή Κεθαλαίος απηφ ην θεθάιαην ζα αλαιχζνπκε ηη είλαη ην Mobile Internet, ηνπο ηξφπνπο πξνζβαζήο ζε απηφ. Δπηπιένλ ζα αλαθέξνπκε ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα θαηά ηελ ρξήζε ηνπ. Σέινο ζα αλαθέξνπκε θάπνηεο πξνεγνχκελεο έξεπλεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί, νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε ηελ έξεπλα καο. 2.2 Mobile Internet Σι είναι ηο Mobile Internet; Με ηνλ φξν Mobile Internet πεξηγξάθεηαη ε δπλαηφηεηα αζχξκαηεο πξφζβαζεο ζην Γηαδίθηπν γηα πινήγεζε ζε ηζηνζειίδεο, αλάθηεζε , αιιά θαη γηα ηε πξφζβαζε ζε νπνηαδήπνηε άιιε παξερφκελε ππεξεζία. Οπζηαζηηθά δελ ππάξρεη θακία δηαθνξά κε ην θνηλφ Internet, κφλν πνπ ε πξφζβαζε ζε απηφ πξαγκαηνπνηείηαη αζχξκαηα, κέζσ ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνπλ ηα ζχγρξνλα δίθηπα θηλεηήο ηειεθσλίαο ή ηα αζχξκαηα δίθηπα Internet Σπόποι ππόζβαζηρ ζηο Mobile Internet. Οη ηερλνινγίεο αζχξκαηεο κεηάδνζεο δεδνκέλσλ επηηξέπνπλ ηελ αζχξκαηε πξφζβαζε ηνπ ρξήζηε ζην Internet. Οη πην βαζηθέο κέζνδνη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη, πεξηιακβάλνπλ ηελ πξφζβαζε κέζσ ηνπ δηθηχνπ θηλεηήο ηειεθσλίαο θαη ηηο ηερλνινγίεο αζχξκαηνπ δηθηχνπ IEEE b. Παξαθάησ ζα αλαιχζνπκε θαζεκία απφ απηέο Ππόζβαζη μέζυ ηος δικηύος κινηηήρ ηηλεθυνίαρ Η πξψηε γεληά (1st Generation, 1G) ζπζηεκάησλ θηλεηήο ηειεπηθνηλσλίαο εκθαλίζηεθε ην Η 1G ήηαλ έλα αζχξκαην αλαινγηθφ ζχζηεκα κε ηαρχηεηα κεηαθνξάο δεδνκέλσλ έσο 2,4 kbps. Αξγφηεξα εκθαλίζηεθε ην GSM (Groupe Special Mobile), δειαδή ην ςεθηαθφ Παγθφζκην χζηεκα Κηλεηψλ Δπηθνηλσληψλ (Global System for Mobile Communications), ην νπνίν είλαη γλσζηφ θαη σο ζχζηεκα δεχηεξεο γεληάο (2G), πξνέβιεπε ηε δπλαηφηεηα κεηάδνζεο δεδνκέλσλ θαη ηελ απνζηνιή ή ιήςε fax κέζσ ηνπ θηλεηνχ ηειεθψλνπ. ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90, κηα λέα ηερλνινγία εηζήρζε ζην ζχζηεκα GSM, ε νπνία επηηξέπεη ηε κεηαθνξά δεδνκέλσλ κε ηαρχηεηεο κέρξη θαη 80 kbps, κε ηερλνινγία κεηαγσγήο παθέηνπ. Η ηερλνινγία απηή, ε νπνία νλνκάδεηαη GPRS 9

10 (General Packet Radio Service) ή αιιηψο 2.5G, έδσζε κηα ζεκαληηθή ψζεζε ζηε δηαθίλεζε δεδνκέλσλ κέζσ ησλ θηλεηψλ ηειεθψλσλ. Η ψζεζε απηή επέθεξε ηελ εηζαγσγή ηνπ UMTS, ην νπνίν είλαη έλα ζχζηεκα θηλεηήο ηειεθσλίαο ηξίηεο γεληάο (3G) ην νπνίν επηηξέπεη ηε κεηαθνξά δεδνκέλσλ κε ηαρχηεηεο έσο 42 Μbps (Μπαιήο Π. θαη Σξαγαδίθεο Π, 2008). ε ιίγα ρξφληα ελδέρεηαη λα βγεη θαη ζηελ ειιεληθή αγνξά ην ζχζηεκα θηλεηήο ηειεθσλίαο ηεο ηέηαξηεο γεληάο (4G), ην νπνίν κεηαηξέπεη ηηο ζπζθεπέο θηλεηήο ηειεθσλίαο ζε κηθξνχο ππνινγηζηέο κε απεξηφξηζηεο δπλαηφηεηεο., κε ηαρχηεηεο κεηαθνξάο δεδνκέλσλ ηεο ηάμεο ησλ 1 Gbps. Ο πην δηαδεδνκέλνο ηξφπνο πξφζβαζεο ζην Γηαδίθηπν κέζσ θηλεηνχ ηειεθψλνπ ηψξα είλαη κέζσ ησλ δηθηχσλ ηξίηεο γεληάο (3G), θαζψο θαη ησλ δηθηχσλ GPRS(General Packet Radio Service), ηα νπνία πξνζθέξνληαη απφ ηηο εηαηξείεο θηλεηήο ηειεθσλίαο. ηελ Διιάδα νη εηαηξείεο πνπ ππνζηεξίδνπλ απηέο ηηο ηερλνινγίεο είλαη ε Cosmote, ε Vodafone θαη ε Wind. Με ηα δηάθνξα πξνγξάκκαηα πνπ πξνζθέξνπλ νη εηαηξείεο απηέο δίλνπλ ηελ δπλαηφηεηα ζηνπο πειάηεο ηνπο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην Mobile Internet. Η πξνζθνξά απηψλ ησλ ππεξεζηψλ ελδέρεηαη λα ζπλνδεχεηαη απφ θάπνηεο ρξεψζεηο, νη νπνίεο αλάινγα κε ην πξφγξακκα πνπ ζα επηιέμεη ν ρξήζηεο εκπεξηέρεη έλα πάγην κεληαίν ηέινο (βέβαηα, ππάξρνπλ θαη ζπλδέζεηο πνπ δελ ρξεψλνπλ πάγην ηέινο), θαη δίλνπλ ηελ δπλαηφηεηα ζηνλ ρξήζηε λα «θαηεβάζεη» δσξεάλ κέρξη έλαλ ζπγθεθξηκέλν αξηζκφ Mbytes, θαη εκπεξηέρεη ζπγθεθξηκέλε ρξέσζε γηα θάζε Mbyte πάλσ απφ απηφ ηνλ αξηζκφ, επηπιένλ αλάινγα κε ην πξφγξακκα κπνξεί λα επηιεγεί ε ηαρχηεηα πξφζβαζεο. Παξφια απηά, ζεσξείηε απφ πνιινχο ν πην αζθαιήο θαη έγθπξνο ηξφπνο ρξήζεο ηνπ Mobile Internet, ιφγσ ησλ πνιιψλ θαλαιηψλ πνπ έρνπλ αλά ηελ Διιάδα απηέο νη εηαηξείεο θαη επηηξέπνπλ ζηνλ θαζέλα ηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet αλά πάζα ζηηγκή θαη ζε νπνηνδήπνηε κέξνο θη αλ βξίζθεηαη Ππόζβαζη μέζυ αζύπμαηυν δικηύυν Internet Η ηερλνινγία WiFi (Wireless Fidelity) ή IEEE b πξνζθέξεη αζχξκαηε πξφζβαζε ζην Γηαδίθηπν κε πςειέο ηαρχηεηεο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ην θηλεηφ ηειέθσλν ηνπ ρξήζηε βξίζθεηαη ζηελ εκβέιεηα ηνπ ζηαζκνχ εμππεξέηεζεο ηνπ Wifi (Hotspot) θαη εκπεξηέρεη απηή ηελ ηερλνινγία ζην ινγηζκηθφ ηνπ. Σν κφλν πνπ ρξεηάδεηαη λα θάλεη ν ρξεζηήο γηα λα ζπλδεζεί ζην Γηαδίθηπν είλαη λα έρεη ελεξγνπνηήζεη ηελ πξνεπηινγή ζχλδεζεο ηνπ WiFi ζην θηλεηφ ηνπ ηειέθσλν θαη λα βξεη έλα αζχξκαην ζεκείν πξφζβαζεο (hotspot). 10

11 Σα hotspots είλαη θάζε ηνπνζεζία (θαθεηέξηα, μελνδνρείν, εζηηαηφξην, πιαηεία, ιηκέλαο, θηι), πνπ επηηξέπεη ηελ ζχλδεζε ζην δηαδίθηπν αζχξκαηα, ρξεζηκνπνηψληαο θηλεηφ ηειέθσλν,θνξεηφ ππνινγηζηή (laptop) θηι. Τπάξρνπλ hotspots πνπ πξνζθέξνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο δσξεάλ (free wifi), θαη άιια φρη. Αθφκα έλα hotspot δελ ρξεηάδεηαη λα πεξηνξίδεηαη ζε έλα ζπγθεθξηκέλν πεξηβάιινλ. Οιφθιεξεο παλεπηζηεκηνππφιεηο θαη πάξθα έρνπλ απηή ηε δπλαηφηεηα, αθφκα θαη νιφθιεξεο πεξηνρέο Σα Πλεονεκηήμαηα και ηα Μειονεκηήμαηα ηος Mobile Internet. Σα πιενλεθηήκαηα ηνπ Mobile Internet είλαη πνιιά, παξαθάησ ζα αλαθέξνπκε ηα πην ζεκαληηθά. Οη ρξήζηεο ηνπ Mobile Internet έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα πεξηεγεζνχλ ζην Γηαδίθηπν νπνπδήπνηε θαη αλ βξίζθνληαη, ρσξίο λα έρνπλ ηνπο πεξηνξηζκνχο ηνπ ζηαζεξνχ Γηαδηθηχνπ. ηα ίδην πιαίζην, ηα θηλεηά ηειέθσλα είλαη εχρξεζηα θαη πξαθηηθά ιφγσ ηνπ κεγέζνπο ηνπο, πνπ ηα θάλεη πην εχθνια ζηελ κεηαθνξά. Μέζσ ηνπ Mobile Internet νη ρξήζηεο έρνπλ ηελ επηινγή λα αγνξάζνπλ θαη λα πνπιήζνπλ πξντφληα φπσο εηζηηήξηα γηα θηλεκαηνγξάθν, ζπλαπιίεο θ.α. Μπνξνχλ επίζεο λα θάλνπλ ζπλαιιαγέο κε ηξάπεδεο θαη επηρεηξήζεηο, αθφκε θαη λα θιείζνπλ ηε ζέζε ηνπο ζην αεξνπιάλν. Γίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνπο ρξήζηεο λα ειέγρνπλ αλά πάζα ζηηγκή ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν ηνπο ( ), ηηο ηξέρνπζεο εηδήζεηο, λα αλαδεηήζνπλ θάπνηα δηεχζπλζε θ.ιπ. Οη ρξήζηεο κπνξνχλ λα θαηεβάζνπλ ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο ή πξνγξάκκαηα ζην θηλεηφ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο θ.ιπ. ηνπο ηειέθσλν, ηα νπνία είλαη ρξήζηκα ζην επάγγεικά ηνπο, ηελ Σα κεηνλεθηήκαηα ηνπ Mobile Internet είλαη ηα εμήο: Σν Mobile Internet δελ είλαη πάληα δσξεάλ. Οη ρξήζηεο ηνπ Mobile Internet γηα λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην Γηαδίθηπν, ζα πξέπεη λα βξνχλε αλνηρηφ WiFi ή θάπνην ειεχζεξν hotspot γηα λα κπνξέζνπλ λα ζεξθάξνπλ δσξεάλ. Αιιηψο ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ θάπνην απφ ηα πξνγξάκκαηα ησλ εηαηξεηψλ θηλεηήο ηειεθσλίαο, πιεξψλνληαο ην αληίζηνηρν πνζφ. 11

12 Σν ζήκα δελ είλαη πάληα εγγπεκέλν. Αλ θαη νη κεγάιεο εηαηξείεο θηλεηήο ηειεθσλίαο έρνπλ εγθαηαζηήζεη δίθηπν αζχξκαηεο ηειεπηθνηλσλίαο ζηελ Διιάδα, αθφκα ππάξρνπλ πνιιά λεζηά θαη ρσξηά πνπ δελ έρνπλ ηελ θαηάιιειε ππνδνκή γηα λα ππνζηεξίμνπλ ηελ ηερλνινγία απηή. Οη ηαρχηεηεο είλαη ρακειέο. Μεγάιε πξνζπάζεηα γίλεηαη γηα λα απνθηήζεη ε Διιάδα παξφκνηεο ηαρχηεηεο πξφζβαζεο ζην Mobile Internet, φπσο ζην εμσηεξηθφ. Σα smartphones θαη πνιιά άιια θηλεηά ηεο λέαο γεληάο ηα ιεγφκελα «αθήο» έρνπλ κηθξέο νζφλεο θαη πνιιέο θνξέο δελ έρνπλ εμσηεξηθφ πιεθηξνιφγην (ην πιεθηξνιφγην είλαη ελζσκαησκέλν θαη ν ρεηξηζκφο ηνπ είλαη κέζσ αθήο), απηφ ηα θάλνπλ πην αδηφξαηα θαη δχζθνια ζην ρεηξηζκφ, κε απνηέιεζκα ηελ φρη θαη ηφζν εχθνιε γηα ηνλ ρξήζηε πινήγεζε ζην Γηαδίθηπν. Λεηηνπξγεί κε κπαηαξία, πνπ ζεκαίλεη φηη ε ρξεζηκνπνίεζή ηνπ είλαη πεξηνξηζκέλε. Δπεηδή ε πινήγεζε ζην Γηαδίθηπν γίλεηαη κέζσ θηλεηνχ ηειεθψλνπ, ε ρξήζε ηνπ είλαη πεξηνξηζκέλε ζε θάπνην εμσηεξηθφ ρψξν ιφγσ ηεο κπαηαξίαο, ε νπνία δηαξθεί θάπνηεο ψξεο αλάινγα κε ηελ ρξήζε ηνπ θηλεηνχ. Αζθάιεηα γηα ηα παηδηά. Σν Γηαδίθηπν θξχβεη πνιινχο θίλδπλνπο γηα ηα παηδηά πνπ ην ρξεζηκνπνηνχλ ρσξίο έιεγρν. Τπάξρνπλ ρηιηάδεο ηζηνζειίδεο κε παξάλνκν πιηθφ ζην δηαδίθηπν πνπ κπνξνχλ λα βξεζνχλ εχθνια, θαζψο θαη επηηεδεηνη πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην Γηαδίθηπν κε ζθνπφ ηελ εμαπάηεζε ησλ ρξεζηψλ. Μέζσ ηνπ Mobile Internet γίλεηαη αθφκα πην δχζθνιν γηα ηνπο γνλείο λα πξνζηαηέςνπλ ηα παηδηά ηνπο γηαηί ζα κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ ζην Γηαδίθηπν νπνπδήπνηε βξίζθνληαη θαη φπνηε ην ζειήζνπλ. Γίλεηαη, επνκέλεο, εχθνια αληηιεπηφ φηη ην Mobile Internet είλαη κία θαηλνηνκία ζην ρψξν πξφζβαζεο ζην Γηαδίθηπν απφ ηνπο ρξήζηεο, φπσο θάζε λέα ηερλνινγία έηζη θαη απηή έρεη ηα ζεηηθά θαη ηα αξλεηηθά ηεο. Οπφηε, φπσο είλαη ινγηθφ ζα έρεη θάπνηνπο ρξήζηεο πνπ ηελ ππνζηεξίδνπλ έλζεξκα αιιά θαη άιινπο πνπ αξλνχληαη λα ηελ ρξεζηκνπνηήζνπλ. Αξγφηεξα ζε απηφ ην θεθάιαην ζα αλαιχζνπκε θάπνηεο ζεσξίεο πνπ έρνπλ βαζηζηεί ζηελ απνδνρή κίαο λέαο ηερλνινγίαο/θαηλνηνκίαο απφ ηνπο ρξήζηεο. 12

13 2.3 Βαζικέρ έννοιερ και θευπίερ ε απηήλ ηελ ελφηεηα ζα αζρνιεζνχκε κε ην πξφβιεκα ηεο απνδνρήο κίαο ηερλνινγίαο απφ ηνπο ρξήζηεο ησλ Πιεξνθνξηαθψλ θαη Δπηθνηλσληαθψλ Σερλνινγηψλ (Information and Communication Technology, ICT), πνιινί εξεπλεηέο απφ δηάθνξνπο ηνκείο θαη κε δηαθνξεηηθέο ζηξαηεγηθέο έξεπλαο έρνπλ επηθεληξσζεί ζην παξαπάλσ πξφβιεκα. Η έξεπλα γηα ηελ απνδνρή ησλ Πιεξνθνξηαθψλ θαη Δπηθνηλσληαθψλ Σερλνινγηψλ, έρεη επίζεο απνθέξεη πνιιά κνληέια, κε δηαθνξεηηθέο νκάδεο θαζνξηζηηθψλ παξαγφλησλ γηα ηελ απνδνρή. ην πιαίζην απηφ, εζηηάδνπκε θαη ζπδεηάκε γηα ηέζζεξα πξνεμέρνληα ηέηνηα κνληέια. Σα κνληέια πνπ παξνπζηάδνπκε είλαη ηα εμήο : Σν Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ), (Venkatesh and Davis, 2000), Σν Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 (Technology Acceptance Model 2, ΣΑΜ2), (Venkatesh and Davis, 2000), Η Δλνπνηεκέλε Θεσξία ηεο Απνδνρήο θαη ηεο Υξήζεο ηεο Σερλνινγίαο (Unified Theory of Acceptance and Use of Technology, UTAUT), (Venkatesh and Davis, 2000) Μονηέλο Αποδοσήρ Σεσνολογίαρ (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ) Με βάζε ηε Θεσξία ηεο Αηηηνινγεκέλεο Γξάζεο. (Theory of Reasoned Action,TRA), ν Davis (1989) αλαπηχζζεη ην Μνληέιν Απνδνρήο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ) γηα λα αλαθαιχςεη πνηνη παξάγνληεο θάλνπλ ηνπο αλζξψπνπο λα απνδερζνχλ ή λα απνξξίςνπλ ηελ ρξήζε Πιεξνθνξηαθψλ Σερλνινγηψλ (Information Technology, IT) (ρήκα 1). σήμα 1. Μνληέιν Απνδνρήο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ) 13

14 Πεγή: (Davis, 1989). Ο Davis (1989), πξνηείλεη φηη ε αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα θαη αληηιακβαλφκελε επθνιία ζηε ρξήζε είλαη νη δχν πην ζεκαληηθέο αηνκηθέο πεπνηζήζεηο ζρεηηθά κε ηε ρξήζε Πιεξνθνξηαθψλ Σερλνινγηψλ. Η αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα (perceived usefulness) νξίδεηαη σο «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν έλα άηνκν πηζηεχεη φηη ρξεζηκνπνηψληαο έλα ζπγθεθξηκέλν ζχζηεκα ζα εληζρχζεη ηελ απφδνζε ηνπ/ηεο ζηελ εξγαζία" (Davis,1989: 320). Ο νξηζκφο ηεο αληηιακβαλφκελεο ρξεζηκφηεηαο βαζίδεηαη ζην κνληέιν ηεο πξνζδνθψκελεο αμίαο (expectancy-value model) φπνπ ζηεξίδεηαη ε Θεσξία ηεο Aηηηνινγεκέλεο Γξάζεο. Η αληηιακβαλφκελε επθνιία ζηε ρξήζε (perceived ease of use) νξίδεηαη σο «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν έλα άηνκν πηζηεχεη φηη ζα ρξεζηκνπνηεί έλα ζπγθεθξηκέλν ζχζηεκα ρσξίο πνιιή πξνζπάζεηα " (Davis,1989: 320). Οη δχν απηέο ζπκπεξηθνξέο, ηεο αληηιακβαλφκελεο ρξεζηκφηεηαο θαη ηεο αληηιακβαλφκελεο επθνιίαο ζηε ρξήζε, ζηε ζπλέρεηα ζα καο νδεγήζνπλ ζηελ κεκνλσκέλε πξφζεζε ζπκπεξηθνξάο (behavior intention) θαη ηελ πξαγκαηηθή ζπκπεξηθνξά (actual behavior). Ο Davis (1989) βξήθε φηη ε αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα είλαη ν ηζρπξφηεξνο πξνγλσζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ πξφζεζε ρξήζεο Πιεξνθνξηαθψλ Σερλνινγηψλ απφ έλα άηνκν. ηνλ ηνκέα Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ (Information Systems,ΙS), νη εξεπλεηέο έρνπλ ρξεζηκνπνηήζεη επξέσο ην Μνληέιν Απνδνρήο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ) γηα λα κειεηήζνπλ ηελ πηνζέηεζε ησλ δηαθφξσλ ηερλνινγηψλ θαη έρεη γίλεη αλακθηζβήηεηα ε επηθξαηέζηεξε ζεσξία ζηνλ ηνκέα ησλ Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ. Οη εξεπλεηέο έρνπλ επεθηείλεη ην Μνληέιν Απνδνρήο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ) (Wixom θαη Todd, 2005). Γηα παξάδεηγκα, νξηζκέλνη εξεπλεηέο εηζάγνπλ πνιινχο άιινπο παξάγνληεο ζην κνληέιν, φπσο ππνθεηκεληθφ πξφηππν (subjective norm), αληηιακβαλφκελνο έιεγρνο (perceived behavioral control), θαη απηφ-απνηειεζκαηηθφηεηα (self-efficacy) (Hartwick θαη Barki, 1994; Mathieson et al, 1991; Taylor θαη Todd, 1995). Άιινη εξεπλεηέο εηζάγνπλ πξφζζεηνπο παξάγνληεο απφ ηε ζεσξία δηάδνζεο ηεο θαηλνηνκίαο, φπσο δπλαηφηεηα δνθηκήο (trialability), νξαηφηεηα (visibility), ή απνδεημηκφηεηα απνηειεζκάησλ (result demonstrability) (Agarwal θαη Prasad, 1997; Karahanna et al, 1999; Plouffe et al, 2001). Μεξηθνί εξεπλεηέο εηζάγνπλ εμσηεξηθέο 14

15 κεηαβιεηέο (External Variables) ή ζηνηρεία απφ ηνπο δχν κεγάινπο παξάγνληεο ζπκπεξηθνξάο (αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα θαη αληηιακβαλφκελε επθνιία ζηε ρξήζε), φπσο ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη ηα δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά (Gefen θαη Straub, 1997; Venkatesh, 2000; Venkatesh θαη Morris, 2000). Σν ρήκα 2 δείρλεη ηηο δηάθνξεο επεθηάζεηο ηνπ Μνληέινπ Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο, φπνπ θαίλεηαη θαζαξά φηη ν βαζηθφο ππξήλαο είλαη νη δχν παξάγνληεο ζπκπεξηθνξάο δειαδή ε αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα (perceived usefulness) θαη ε αληηιακβαλφκελε επθνιία ζηελ ρξήζε (perceived ease of use). σήμα 2. Οη Δπεθηάζεηο ηνπ Μνληέινπ Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ) Πεγή: (Wixom and Todd, 2005) Μονηέλο Αποδοσήρ ηηρ Σεσνολογίαρ 2 (Technology Acceptance Model 2, ΣΑΜ2) ηε ζπλέρεηα, έλα επξέσο γλσζηφ επεθηάζηκν Μνληέιν ηεο Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model) πνπ νλνκάδεηαη Μνληέιν Απνδνρήο Σερλνινγίαο 2 (Technology Acceptance Model 2,TAM2) ζα ζπδεηεζεί. Οη Venkatesh θαη Davis (2000) αλαπηχζζνπλ ην Μνληέιν Απνδνρήο Σερλνινγίαο 2 πξνζζέηνληαο ηηο θνηλσληθέο επηξξνέο (ππνθεηκεληθφ πξφηππν-subjective norm, εθνχζηνvoluntariness θαη εηθφλα-image) θαη ρξήζηκεο γλσζηηθέο δηεξγαζίεο (εξγαζηαθή θαηαιιειφηεηα-job relevance, πνηφηεηα ηεο απφδνζεο-output quality, απνδεημηκφηεηα απνηειεζκάησλ- result demonstrability, θαη αληηιακβαλφκελε επθνιία ζηελ ρξήζε- perceived ease of use) γηα λα πξνβιέςεη ηελ πηνζέηεζε ησλ Πιεξνθνξηαθψλ Σερλνινγηψλ (Information Technology, IT) (ρήκα 3). 15

16 Οη Venkatesh θαη Davis (2000) ρξεζηκνπνίεζαλ ηελ δνκή ηνπ ππνθεηκεληθνχ πξφηππνπ γηα λα ζπιιάβνπλ ηηο θνηλσληθέο επηξξνέο (social influences). Ο νξηζκφο ηνπο γηα ην ππνθεηκεληθφ πξφηππν (subjective norm) είλαη ζχκθσλνο κε εθείλνλ ησλ Fishbein θαη Ajzen (1975), νη νπνίνη ηνλ νξίδνπλ σο "ε αληίιεςε ηνπ αηφκνπ γηα ην αλ νη άλζξσπνη πνπ είλαη ζεκαληηθνί γη 'απηφλ, ζεσξνχλ φηη ζα πξέπεη ή δελ ζα πξέπεη λα εθηειέζεη ηελ ελ ιφγσ ζπκπεξηθνξά» (ζει. 302).Σν Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 (Technology Acceptance Model 2, ΣΑΜ2) δείρλεη φηη κέζα ζην ππνρξεσηηθφ πιαίζην, ην ππνθεηκεληθφ πξφηππν (subjective norm) έρεη άκεζε επίδξαζε ζηελ πξφζεζε γηα ρξήζε (Intention to Use) κέζσ ηνπ κεραληζκνχ ηεο ζπκκφξθσζεο. ηα εζεινληηθά πιαίζηα νη θνηλσληθέο επηξξνέο κπνξεί λα επεξεάζνπλ ηελ πξφζεζε έκκεζα, κέζσ ηνπ κεραληζκνχ ηεο εζσηεξίθεπζεο θαη ηεο αλαγλσξηζεο.όπνπ ε εζσηεξίθεπζε (internalization) αλαθέξεηαη ζηε δηαδηθαζία, φπνπ έλα άηνκν ελζσκαηψλεη κηα ζεκαληηθή πεπνίζεζε, πνπ έρεη αλαθεξζεί, ζηηο δηθέο ηνπ/ηεο πεπνηζήζεηο (French and Raven, 1959; Kelman, 1958; Warshaw, 1980). Καη ε ηαπηνπνίεζε (identification) ζεκαίλεη φηη έλα άηνκν κπνξεί λα γίλεη κέινο ζε κηα θνηλσληθή νκάδα ή λα απνθηήζεη θχξνο κέζα ζηελ νκάδα απφ ηελ εθηέιεζε κηαο ζπκπεξηθνξάο (Blau, 1964; Kelman, 1958; Kiesler θαη Kiesler, 1969; Pfeffer, 1982). σήμα 3. Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 (Technology Acceptance Model 2, ΣΑΜ2) Πεγή: (Venkatesh and Davis, 2000) 16

17 χκθσλα κε ην Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 (Technology Acceptance Model 2,ΣΑΜ2) ππάξρνπλ ηέζζεξηο θαζνξηζηηθνί παξάγνληεο ηεο αληηιακβαλφκελεο ρξεζηκφηεηαο: ε εξγαζηαθή θαηαιιειφηεηα (job relevance), ε πνηφηεηα ηεο απφδνζεο (output quality), ε απνδεημηκφηεηα απνηειέζκαηνο (result demonstrability), θαη ε αληηιακβαλφκελε επθνιία ζηελ ρξήζε (perceived ease of use). Σν Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 δηαηεξεί ηελ αληηιακβαλφκελε επθνιία ζηελ ρξήζε απφ ην Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο σο έλα επζχ θαζνξηζηηθφ παξάγνληα γηα ηελ αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα. Αθφκε νη Venkatesh θαη Davis (2000) ππνζέηνπλ ζε ζρέζε κε ην Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 φηη "νη άλζξσπνη ρξεζηκνπνηνχλ κηα λνεηηθή αλαπαξάζηαζε γηα λα θαζνξίζνπλ ηελ ηζνξξνπία κεηαμχ ζεκαληηθψλ εξγαζηαθψλ ζηφρσλ θαη ηηο ζπλέπεηεο απφ ηελ ρξεζηκνπνίεζε ελφο ζπζηήκαηνο σο βάζε, γηα ηε ιήςε ησλ απνθάζεσλ ζρεηηθά κε ηε ρξήζε απηνχ (δειαδή, αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα)" (ζει. 191). πλ ηνηο άιινηο νη Venkatesh θαη Davis (2000) ππνζηεξίδνπλ, φηη ε απφθαζε ελφο δπλεηηθνχ ρξήζηε ηεο εξγαζηαθήο θαηαιιειφηεηαο πεξλά κέζα απφ έλα ηεζη ζπκβαηφηεηαο. Η εξγαζηαθή θαηαιιειφηεηα (job relevance) νξίδεηαη σο «ε αληίιεςε ελφο αηφκνπ γηα ην βαζκφ ζηνλ νπνίν ν ζθνπφο ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη θαηάιιεινο γηα ηελ εξγαζία ηνπ/ηεο» (ζει.191). To Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 πξνυπνζέηεη φηη ε εξγαζηαθή θαηαιιειφηεηα έρεη ζεηηθή επίδξαζε ζηελ αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα. Η πνηφηεηα ηεο απφδνζεο είλαη έλα άιινο θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα. Η πνηφηεηα ηεο απφδνζεο(output quality) αλαθέξεηαη ζηελ αληίιεςε ελφο αηφκνπ γηα ην πφζν θαιά ην ζχζηεκα εθηειεί ηα θαζήθνληα ηνπ. Οη Venkatesh θαη Davis (2000) ππαηλίζζνληαη φηη νη απνθάζεηο ηεο πνηφηεηαο ηεο απφδνζεο παίξλνπλ ηε κνξθή ελφο ηεζη απνδνηηθφηεηαο, «ζηελ νπνία, ιακβάλνληαο ππφςε έλα ζχλνιν επηινγψλ πνπ εκπεξηέρεη πνιιαπιά αξκφδηα ζπζηήκαηα, θάπνηνο ζα πξέπεη λα είλαη πξνδηαηεζεηκέλνο λα επηιέμεη έλα ζχζηεκα πνπ πξνζθέξεη ηελ πςειφηεξε πνηφηεηα ηεο απφδνζεο» (ζει.192). To Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 πξνυπνζέηεη φηη ε πνηφηεηα ηεο απφδνζεο έρεη ζεηηθή επίδξαζε ζηελ αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα. Απνδεημηκφηεηα απνηειέζκαηνο (result demonstrability) είλαη ν ηξίηνο θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο ηεο αληηιακβαλφκελεο ρξεζηκφηεηαο. Οξίδεηαη σο "ε απηφηεηα ησλ απνηειεζκάησλ ηεο 17

18 ρξήζεο ηεο θαηλνηνκίαο" (Moore θαη Benbasat, 1991:203).To Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 2 πξνυπνζέηεη φηη ε απνδεημηκφηεηα απνηειέζκαηνο έρεη κηα ζεηηθή επίδξαζε ζηελ αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα Η Δνοποιημένη Θευπία ηηρ Αποδοσήρ και ηηρ Υπήζηρ ηηρ Σεσνολογίαρ (Unified Theory of Acceptance and Use of Technology, UTAUT) Venkatesh et al. (2003) δηαηχπσζαλ έλα λέν κνληέιν πνπ νλνκάδεηαη ε Δλνπνηεκέλε Θεσξία ηεο Απνδνρήο θαη Υξήζεο ηεο Σερλνινγίαο (Unified Theory of Acceptance and Use of Technology, UTAUT). Η Δλνπνηεκέλε Θεσξία ηεο Απνδνρήο θαη Υξήζεο ηεο Σερλνινγίαο δείρλεη φηη ηξεηο είλαη νη παξάγνληεο πνπ είλαη νη θχξηνη θαη θαζνξηζηηθνί γηα ηελ πξφζεζή ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο ησλ πιεξνθνξηψλ. Οη ηξεηο απηνί παξάγνληεο είλαη ην πξνζδφθηκν απφδνζεο, ην πξνζδφθηκν πξνζπάζεηαο, θαη ε θνηλσληθή επηξξνή. Απηνί νη ηξεηο παξάγνληεο νξίδνληαη σο εμήο: Σν πξνζδφθηκν απφδνζεο (performance expectancy) νξίδεηαη σο «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν ν ρξήζηεο αλακέλεη φηη ε ρξήζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζα ηνλ/ηελ βνεζήζεη λα επηηχρεη αχμεζε ηεο απφδνζεο ηνπ/ηεο ζηελ εξγαζία" (ζει. 447). Ο λένο απηφο παξάγνληαο έρεη πέληε παξάγνληεο : ηελ αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα (απφ ην Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο 1&2), εμσηεξηθά θίλεηξα (απφ ην Κηλεηήξην Μνληέιν-Motivational Model), ζρεηηθφ φθεινο (απφ ηε ζεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο- Innovation Diffusion Theory), θαη ηηο πξνζδνθίεο ησλ απνηειεζκάησλ (απφ ηελ Κνηλσληθή Θεσξία Γλσζηηθήο- Social Cognitive Theory). Πξνζδφθηκν Πξνζπάζεηαο (effort expectancy): «ν βαζκφο επθνιίαο πνπ ζπλδέεηαη κε ηε ρξήζε ηνπ ζπζηήκαηνο» (ζει. 450). Κνηλσληθή επηξξνή (social influence): «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν έλα άηνκν αληηιακβάλεηαη φηη άιια ζεκαληηθά άηνκα πηζηεχνπλ φηη απηφο ή απηή ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζεη ην λέν ζχζηεκα" (ζει. 451). Οη Venkatesh et al. (2003) βξήθαλ επίζεο φηη ε επηξξνή ηνπ παξάγνληα θαηαζηάζεηο δηεπθφιπλζεο ζηε ρξήζε επεξεάδεηαη απφ ηελ ειηθία θαη ηελ εκπεηξία ηνπ αηφκνπ. Απηνί θαζνξίδνπλ ηηο θαηαζηάζεηο δηεπθφιπλζεο (facilitating conditions) σο «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν έλα άηνκν πηζηεχεη φηη ππάξρεη κηα νξγαλσηηθή θαη ηερληθή ππνδνκή γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο ρξήζεο ηνπ ζπζηήκαηνο" (ζει. 453). 18

19 σήμα 4. Η Δλνπνηεκέλε Θεσξία ηεο Απνδνρήο θαη ηεο Υξήζεο ηεο Σερλνινγίαο (Unified Theory of Acceptance and Use of Technology, UTAUT) Πεγή: (Venkatesh et al. 2003). Η Δλνπνηεκέλε Θεσξία ηεο Απνδνρήο θαη ηεο Υξήζεο ηεο Σερλνινγίαο (Unified Theory of Acceptance and Use of Technology, UTAUT) έρεη πξνζειθχζεη πνιιή έξεπλα εηδηθά ζηα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα (Information Systems, ΙS) πνπ πεξηιακβάλνπλ κεηαμχ άιισλ: ηνλ Garfield (2005) ν νπνίνο ην ρξεζηκνπνίεζε ζαλ εξγαιείν γηα ηελ αλάιπζε ηεο απνδνρήο ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ζην θνιιέγην ηνπ Bentley. Οη Pu-Li θαη Kishore (2006) κειέηεζαλ ηα ζπζηήκαηα θαηαγξαθήο ηζηνχ γηα ηελ επηθχξσζε ησλ UTAUT δνκψλ. Δλψ νη Louho, Kallioja θαη Oittinen (2006) κειέηεζαλ ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηε ρξήζε ησλ πβξηδηθψλ εθαξκνγψλ πνιπκέζσλ κε UTAUT σο ελλνηνινγηθφ κνληέιν. Οη Calrsson et al. (2006) κειέηεζαλ ηελ πηνζέηεζε ησλ αζχξκαησλ θηλεηψλ επηθνηλσληψλ ζηελ Δπξψπε κε UTAUT, ελψ νη Anderson θαη Schwager (2006) εμέηαζαλ ηελ εθαξκνγή ηεο UTAUT ζηελ αζχξκαηε ηερλνινγία LAN ζε κηθξφηεξεο επηρεηξήζεηο ζηηο ΗΠΑ. Οη Marchewka θαη Kostiwa (2007) κειέηεζαλ ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ ινγηζκηθνχ δηαρείξηζεο (Blackboard ) γηα λα επαλελεξγνπνηήζνπλ UTAUT κνληέιν. Σα απνηειέζκαηα απηήο ηεο κειέηεο δελ ππνζηεξίδνπλ ηηο δνκέο ηνπ UTAUT πηζαλψο ιφγσ ηνπ πεξηνξηζκέλνπ αξηζκνχ ησλ ζπκκεηερφλησλ. Ο Engebretsen (2005), 19

20 δνθίκαζε ηηο UTAUT δνκέο ζε εξεπλεηηθφ πξφγξακκα γηα ηελ πγεία γηα λα κειεηήζνπλ ηελ απνδνρή ησλ EpiHandy ζηελ Οπγθάληα θαη ηε Νφηην Αθξηθή. Σα απνηειέζκαηα απηήο ηεο κειέηεο δείρλνπλ φηη νη εξγαδφκελνη πγείαο ζηελ Οπγθάληα απνδέρηεθαλ ηελ EpiHandy πεξηζζφηεξν απφ εθείλνπο ζηε Νφηηα Αθξηθή. (Tibenderana P. et. αl. 2010) Η Θευπία διάσςζηρ ηηρ Καινοηομίαρ (Innovation Diffusion Theory, IDT) χκθσλα κε ηνλ Rogers (1995), ε Θεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο (Innovation Diffusion Theory, IDT) είλαη κηα θαζηεξσκέλε ζεσξία, ε νπνία πξνζθέξεη ηηο πνιχηηκεο ηδέεο γηα ην πψο κηα θαηλνηνκία δηαδίδεηαη κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ κεηαμχ ζηνπο ρξήζηεο Υαπακηηπιζηικά ηηρ Καινοηομίαρ (Innovation Attributes) Ο Rogers (2003: 219) πξνηείλεη πέληε ραξαθηεξηζηηθά ηεο θαηλνηνκίαο απφ ηα νπνία κία θαηλνηνκία κπνξεί λα πεξηγξαθηεί, ηα νπνία είλαη ην ζρεηηθφ φθεινο, ε ζπκβαηφηεηα, ε πνιππινθφηεηα, ε δνθηκή θαη ε παξαηεξεηηθφηεηα. Οη απφςεηο ησλ αηφκσλ γηα απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά κπνξνχλ λα πξνβιέςνπλ ηνλ βαζκφ πηνζέηεζεο κηαο θαηλνηνκίαο ην νπνίν νξίδεηαη σο ε ζρεηηθή ηαρχηεηα κε ηελ νπνία κία θαηλνηνκία πηνζεηείηαη απφ ηα κέιε ηνπ θνηλσληθνχ ζπζηήκαηνο. Καηά θνηλή νκνινγία, ν βαζκφο πηνζέηεζεο κηαο θαηλνηνκίαο ζσξείηαη σο ν αξηζκφο ησλ αηφκσλ πνπ πηνζεηνχλ κία λέα ηδέα ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν, γηα παξάδεηγκα έλαο ρξφλνο. Χζηφζν,ηα αληηιεπηά ραξαθηεξηζηηθά κίαο θαηλνηνκίαο παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν γηα ηελ απνζαθήληζε ηνπ ξπζκνχ πηνζέηεζεο κίαο θαηλνηνκίαο. Οη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο δηαθπκάλζεηο ζηνλ βαζκφ πηνζέηεζεο κίαο θαηλνηνκίαο, απφ 49% έσο 87%, εμεγείηε απφ πέληε ραξαθηεξηζηηθά: ην ζρεηηθφ φθεινο, ε ζπκβαηφηεηα, ε πνιππινθφηεηα, ε δνθηκή θαη ε παξαηεξεηηθφηεηα. σεηικό πλεονέκηημα (relative advantage) είλαη «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν κία θαηλνηνκία γίλεηαη αληηιεπηή σο θαιχηεξε απφ ηελ ηδέα πνπ αληηθαζηζηά». Ο βαζκφο ηνπ ζρεηηθνχ πιενλεθηήκαηνο εθθξάδεηαη ζπρλά σο νηθνλνκηθή θεξδνθνξία, σο κεηαθνξά θνηλσληθνχ θχξνπο θηι. Η θχζε ηεο θαηλνηνκίαο θαζνξίδεη πνηνο απφ ηνπο εηδηθνχο ηχπνπο ηνπ ζρεηηθνχ πιενλεθηήκαηνο (νηθνλνκηθφο, θνηλσληθφο θηι) είλαη πην ζεκαληηθφο γηα ηνπο πηνζεηνχληεο, αλ θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ δπλεηηθψλ 20

21 πηνζεηνχλησλ ίζσο επεξεάζνπλ ζηελ απφθαζε ηνπ πνηα απφ ηηο επηκέξνπο δηαζηάζεηο ηνπ ζρεηηθνχ πιενλεθηήκαηνο είλαη πην ζεκαληηθή. (ζει.229) ςμβαηόηηηα (Compatibility) είλαη «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν κία θαηλνηνκία γίλεηαη αληηιεπηή θαζψο ζπκθσλεί κε ηηο ππάξρνπζεο εζηθέο αμίεο, ηηο πξνεγνχκελεο εκπεηξίεο θαη ηηο αλάγθεο ησλ δπλεηηθψλ πηνζεηνχλησλ». Μηα ηδέα ε νπνία είλαη πεξηζζφηεξν ζπκβαηή είλαη ιηγφηεξν επηζθαιήο γηα ηνπο δπλεηηθνχο πηνζεηνχληεο θαη ελαξκνλίδεηαη πεξηζζφηεξν κε ηελ θαηάζηαζε ηνπ αηφκνπ. Η ζπκβαηφηεηα βνεζάεη ηα άηνκα λα δψζνπλ πξνζνρή ζηελ λέα ηδέα γηαηί ζεσξείηαη πην νηθεία. Μηα θαηλνηνκία κπνξεί λα είλαη πην ζπκβαηή ή αζχκβαηε κε (1)ηηο θνηλσληθνπνιηηηζκηθέο αμίεο θαη πηζηεχσ,(2) ηηο ηδέεο πνπ έρνπλ μαλαπαξνπζηαζηεί θαη/ή (3) ηηο αλάγθεο ηνπ πειάηε γηα κία θαηλνηνκία. (ζει. 240) Πολςπλοκόηηηα (Complexity) είλαη «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν κία θαηλνηνκία γίλεηαη αληηιεπηή σο ζρεηηθά δχζθνιε γηα λα ηελ θαηαιάβεηο θαη λα ηελ ρξεζηκνπνηήζεηο». Κάζε λέα ηδέα κπνξεί λα ηαμηλνκεζεί γηα ηελ αιιεπάιιειε πνιππινθφηεηα απιφηεηα ηεο. Κάπνηεο θαηλνηνκίεο είλαη θαηαλνεηέο γηα ηνπο δπλεηηθνχο πηνζεηνχληεο, θάπνηεο πάιη φρη. Η πνιππινθφηεηα κπνξεί λα κελ ζεσξείηαη ηφζν ζεκαληηθή φζν ην ζρεηηθφ πιενλέθηεκα ή ηελ ζπκβαηφηεηα γηα πνιιέο θαηλνηνκίεο, αιιά γηα θάπνηεο λέεο ηδέεο ε πνιππινθφηεηα είλαη έλα πνιχ ζεκαληηθφ εκπφδην γηα ηελ πηνζέηεζε ηνπο. (ζει. 257) Γςναηόηηηα Γοκιμήρ(Trialability) είλαη «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν κία θαηλνηνκία κπνξεί λα πεηξακαηηζηεί ζε πεξηνξηζκέλε βάζε». Νέεο ηδέεο νη νπνίεο κπνξνχλ λα δνθηκαζηνχλ ζε έλα ζχζηεκα κε δφζεηο, γεληθά πηνζεηνχληαη πην γξήγνξα απ φηη θαηλνηνκίεο νη νπνίεο δελ είλαη δηαηξεηέο. Μεξηθέο θαηλνηνκίεο είλαη πην δχζθνιν λα δηαηξεζνχλ γηα δνθηκή απ φηη άιιεο. Η πξνζσπηθή ππνβνιή ζε δνθηκή κίαο θαηλνηνκίαο είλαη ν κφλνο ηξφπνο γηα έλα άηνκν λα δψζεη πξνζνρή ζε κία θαηλνηνκία θαη λα βξεη πσο ιεηηνπξγεί κφλνο ηνπ. Αλ κία θαηλνηνκία ζρεδηαζηεί έηζη ψζηε λα δνθηκάδεηαη πην εχθνια, ζα έρεη πην ηαρχ βαζκφ πηνζέηεζεο ηεο. Η δνθηκή κίαο λέαο ηδέαο κπνξεί λα πεξηέρεη θαη επαλεθεχξεζε ηεο έηζη ψζηε λα πξνζαξκνζηεί πεξηζζφηεξν ζηηο απαηηήζεηο ηνπ αηφκνπ. Έηζη κηα θαηλνηνκία κπνξεί λα αιιάμεη θαηά ηελ δηάξθεηα θάζε δνθηκήο. (ζει.258) Παπαηηπηηικόηηηα (Observability) είλαη «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν ηα απνηειέζκαηα κίαο θαηλνηνκίαο είλαη θαλεξά ζηνπο άιινπο». ε θάπνηεο ηδέεο είλαη εχθνιν λα ηηο παξαηεξήζεηο θαη λα ηηο δηαδφζεηο ζηνπο άιινπο, ελψ ζε άιιεο 21

22 θαηλνηνκίεο είλαη πην δχζθνιν λα ηηο παξαηεξήζεηο ή λα ηηο πεξηγξάςεηο ζηνπο άιινπο. (ζει.258) Καινοηομικόηηηα και Καηηγοπίερ Τιοθεηούνηυν (Innovativeness and Adopter Categories) Σα άηνκα ζε έλα θνηλσληθφ ζχζηεκα δελ πηνζεηνχλ κηα θαηλνηνκία ζηνλ ίδην ρξφλν. Αληηζέησο, ηελ πηνζεηνχλ κε κία αθνινπζία κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, γη απηφ ηα άηνκα κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ ζε θαηεγνξίεο πηνζεηνχλησλ βαζηζκέλεο ζηελ πξψηε θνξά πνπ μεθίλεζαλ λα ρξεζηκνπνηνχλ κία λέα ηδέα. Πην ζπγθεθξηκέλα ν Rogers (1995: 267) ζεψξεζε φηη ζα ήηαλ πην απνηειεζκαηηθφ λα ρξεζηκνπνηήζεη ηηο θαηεγνξίεο πηνζεηνχλησλ γηα ηελ ηαμηλφκεζε ησλ κειψλ ελφο ζπζηήκαηνο κε βάζε ηελ θαηλνηνκηθφηεηα ηνπο, φπνπ θαηλνηνκηθφηεηα είλαη ν βαζκφο ζηνλ νπνίν έλα άηνκν ζθέπηεηαη λσξίηεξα λα πηνζεηήζεη κία λέα ηδέα απ φηη ηα άιια κέιε ηνπ ζπζηήκαηνο. χκθσλα κε ηνλ Rogers (2003), ε θαηάηαμε ησλ κειψλ ελφο θνηλσληθνχ ζπζηήκαηνο κε βάζε ηελ θαηλνηνκηθφηεηά ηνπο ρσξίδεη ζε πέληε (5) θαηεγνξίεο πηνζεηνχλησλ. (1) Καινοηόμοι (innovators- Καινοηόμοι) Δίλαη ην πξψην 2,5% ηνπ πιεζπζκνχ πνπ πηνζεηεί κία θαηλνηνκία ζε έλα ζχζηεκα. Η παξαηνικία είλαη γη απηνχο πάζνο. Σν ελδηαθέξνλ ηνπο γηα θαηλνχξηεο ηδέεο ηνπο νδεγεί εθηφο ηνπ ηνπηθνχ θχθινπ ησλ νκφηηκψλ ηνπο ζε πην θνζκνπνιίηηθεο θνηλσληθέο ζρέζεηο. Σα επηθνηλσληαθά πξφηππα θαη νη θηιίεο αλάκεζα ζε θιίθεο θαηλνηφκσλ είλαη ζπρλέο, παξφηη ε γεσγξαθηθή απφζηαζε πνπ ηνπο ρσξίδεη κπνξεί λα είλαη κεγάιε. Σν λα είλαη θαλείο θαηλνηφκνο απαηηεί θάπνηεο πξνυπνζέζεηο, φπσο ρξεκαηηθνχο πφξνπο γηα ηελ αληηκεηψπηζε πηζαλψλ νηθνλνκηθψλ δεκηψλ απφ κε θεξδνθφξεο θαηλνηνκίεο, ηθαλφηεηα θαηαλφεζεο θαη εθαξκνγήο πνιχπινθεο ηερληθήο γλψζεο θαη πιεξνθφξεζε γηα κείσζε ηεο αβεβαηφηεηαο. Η πξνέρνπζα αμία ηνπ θαηλνηφκνπ είλαη ε παξαηνικία, εμαηηίαο ηεο επηζπκίαο ηνπ γηα πεξηπέηεηα, θίλδπλν θαη ηφικε. Ο θαηλνηφκνο πξέπεη, επίζεο, λα είλαη 22

23 πξφζπκνο λα δέρεηαη θαηά θαηξνχο ηηο δπζθνιίεο θαη ηελ αβεβαηφηεηα κίαο κε επηηπρεκέλεο θαηλνηνκίαο. Παξφιν πνπ ν θαηλνηφκνο κπνξεί λα κελ απνιακβάλεη ζεβαζκφ απφ ηα ππφινηπα κέιε ελφο ηνπηθνχ ζπζηήκαηνο, ν ίδηνο δηαδξακαηίδεη έλα ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δηαδηθαζία δηάρπζεο: ην ξφιν ηεο εηζαγσγήο ηεο θαηλνχξηαο ηδέαο ζην ζχζηεκα απφ ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ. Δπνκέλσο, ν θαηλνηφκνο είλαη ν θιεηδνθξάηνξαο (gatekeepers) ηεο εηζαγσγήο ηεο θαηλνηνκίαο κέζα ζε έλα θνηλσληθφ ζχζηεκα. (ζει. 283) (2) Απσικοί Τιοθεηούνηερ (early adopters- Νέοι Υπήζηερ) Απνηεινχλ ην 13,5% ησλ πηνζεηνχλησλ ηνπ θνηλσληθνχ ζπζηήκαηνο. Οη αξρηθνί πηνζεηνχληεο είλαη έλα πην ελνπνηεκέλν κέξνο ηνπ ηνπηθνχ θνηλσληθνχ ζπζηήκαηνο απφ φ,ηη νη θαηλνηφκνη. Δλψ νη θαηλνηφκνη είλαη θνζκνπνιίηεο, νη αξρηθνί πηνζεηνχληεο είλαη πην ηνπηθνί. Απηή ε θαηεγνξία πηνζεηνχλησλ, πεξηζζφηεξν απφ νπνηαδήπνηε άιιε, έρεη ην κεγαιχηεξν βαζκφ θαζνδήγεζεο γλψκεο (opinion leadership) ζηα πεξηζζφηεξα ζπζηήκαηα. Οη δπλεηηθνί πηνζεηνχληεο απεπζχλνληαη ζηνπο αξρηθνχο πηνζεηνχληεο γηα ζπκβνπιέο θαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ θαηλνηνκία. Ο αξρηθφο πηνζεηψλ ζεσξείηαη απφ πνιινχο σο ην άηνκν κε ην νπνίν πξέπεη λα κηιήζνπλ πξηλ ηελ πηνζέηεζε κίαο θαηλνχξηαο ηδέαο. Απηή ε θαηεγνξία πηνζεηνχλησλ επηδεηείηαη γεληθά απφ ηνπο πξάθηνξεο ηεο αιιαγήο (change agents) σο ηνπηθφο ηεξαπφζηνινο πνπ ζα πξνάγεη ηε δηαδηθαζία δηάρπζεο. Δμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη νη αξρηθνί πηνζεηνχληεο δελ είλαη ηφζν πνιχ κπξνζηά απφ ην κέζν άηνκν ζηελ θαηλνηνκηθφηεηα, παίδνπλ ην ξφιν ελφο κνληέινπ γηα πνιιά άιια κέιε ελφο θνηλσληθνχ ζπζηήκαηνο. Οη αξρηθνί πηνζεηνχληεο βνεζνχλ ζηελ παξαθίλεζε ηεο θξίζηκεο κάδαο φηαλ πηνζεηνχλ κία θαηλνηνκία. Ο αξρηθφο πηνζεηψλ απνιακβάλεη ζεβαζκνχ απφ ηνπο νκφηηκνχο ηνπ θαη είλαη ε πξνζσπνπνίεζε ηεο επηηπρεκέλεο, αζπλερνχο ρξήζεο θαηλνχξησλ ηδεψλ. Ο αξρηθφο πηνζεηψλ γλσξίδεη φηη γηα λα ζπλερίζεη λα επηθέξεη απηή ηελ εθηίκεζε θαη ην ζεβαζκφ απφ ηνπο νκφηηκνχο ηνπ θαη λα δηαηεξεί κία θεληξηθή ζέζε ζηα επηθνηλσληαθά δίθηπα ηνπ ζπζηήκαηνο πξέπεη λα ιακβάλεη ζπλεηέο απνθάζεηο ζρεηηθά κε θαηλνηνκίεο. Ο αξρηθφο πηνζεηψλ κεηψλεη ηελ αβεβαηφηεηα ζρεηηθά κε κία λέα ηδέα κε ην λα ηελ πηνζεηεί θαη ζηε ζπλέρεηα κε ην λα εθθξάδεη κία ππνθεηκεληθή αμηνιφγεζε ηεο θαηλνηνκίαο ζε θνληηλνχο νκφηηκνχο ηνπ δηακέζνπ δηαπξνζσπηθψλ 23

24 δηθηχσλ. Τπφ κία έλλνηα, νη αξρηθνί πηνζεηνχληεο ππνβάιινπλ ηελ έγθξηζή ηνπο ζρεηηθά κε ηελ θαηλνχξηα ηδέα πηνζεηψληαο ηελ. (ζει. 283) (3) Απσική Πλειοτηθία (early majority- Δπιθςλακηικοί) Απνηεινχλ ην επφκελν 34% ησλ πηνζεηνχλησλ ηνπ θνηλσληθνχ ζπζηήκαηνο. Η αξρηθή πιεηνςεθία πηνζεηεί θαηλνχξηεο ηδέεο ιίγν πξηλ ην κέζν κέινο ελφο ζπζηήκαηνο. Η αξρηθή πιεηνςεθία αιιειεπηδξά πνιχ ζπρλά κε ηνπο νκφηηκνχο ηεο, αιιά ζπάληα θαηέρεη ζέζεηο θαζνδήγεζεο γλψκεο (opinion leadership) ζε έλα ζχζηεκα. Η κνλαδηθή ηνπνζεζία ηεο αξρηθήο πιεηνςεθίαο κεηαμχ ησλ πνιχ αξρηθψλ θαη ησλ ζρεηηθά ηειεπηαίσλ πηνζεηνχλησλ ηελ ηνπνζεηεί νπζηαζηηθά σο έλαλ ζεκαληηθφ ζχλδεζκν ζηε δηαδηθαζία ηεο δηάρπζεο (diffusion process). Παξέρεη αιιεινζχλδεζε ζηα δηαπξνζσπηθά δίθηπα ηνπ ζπζηήκαηνο. Η αξρηθή πιεηνςεθία είλαη κία απφ ηηο πνιππιεζέζηεξεο θαηεγνξίεο πηνζεηνχλησλ, θαιχπηνληαο ην έλα ηξίην (1/3) ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ. Η αξρηθή πιεηνςεθία κπνξεί λα επηδεηθλχεη θάπνηα πξνζεθηηθφηεηα γηα θάπνην δηάζηεκα πξνηνχ πηνζεηήζεη νινθιεξσηηθά κία θαηλνχξηα ηδέα. Η πεξίνδνο ηεο απφθαζεο ηεο θαηλνηνκίαο είλαη ζρεηηθά κεγαιχηεξε ζε απηνχο απφ φ,ηη ζηνπο θαηλνηφκνπο θαη ζηνπο αξρηθνχο πηνζεηνχληεο. Σν ξεηφ πνπ ηαηξηάδεη ζηε ζθέςε ηνπο είλαη «Μελ είζαη νχηε ν πξψηνο πνπ ζα δνθηκάζεη ην θαηλνχξην, αιιά νχηε θαη ν ηειεπηαίνο πνπ ζα αθήζεη ζηελ άθξε ην παιηφ». Αθνινπζνχλ κε πξνζεθηηθή πξνζπκία ηελ πηνζέηεζε θαηλνηνκηψλ, αιιά ζπάληα εγνχληαη απηψλ. (ζει. 283) (4) Ότιμη Πλειοτηθία (late majority- Τπομονεηικοί) Απνηεινχλ ην επφκελν 34% ησλ πηνζεηνχλησλ. Η φςηκε πιεηνςεθία πηνζεηεί θαηλνχξηεο ηδέεο ακέζσο κεηά ην κέζν κέινο ελφο ζπζηήκαηνο. Όπσο θη ε αξρηθή πιεηνςεθία, έηζη θαη ε φςηκε πιεηνςεθία θαιχπηεη ην έλα ηξίην (1/3) ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ. Γηα ηελ φςηκε πιεηνςεθία ε πηνζέηεζε κπνξεί λα είλαη είηε κία νηθνλνκηθή αλαγθαηφηεηα είηε απνηέιεζκα απμαλφκελσλ πηέζεσλ απφ νκφηηκνχο ηεο. Οη θαηλνηνκίεο πξνζεγγίδνληαη κε έλα δχζπηζην θαη επηθπιαθηηθφ ηξφπν θαη ε φςηκε πιεηνςεθία δελ πηνζεηεί θάπνηα θαηλνηνκία κέρξηο φηνπ ε πιεηνςεθία ζην ζχζηεκα λα ηελ έρεη ήδε πηνζεηήζεη. Σν βάξνο ησλ θαλφλσλ ηνπ ζπζηήκαηνο πξέπεη 24

25 νπσζδήπνηε λα ππνζηεξίδεη κία θαηλνηνκία πξνηνχ λα πεηζζεί ε φςηκε πιεηνςεθία λα ηελ πηνζεηήζεη. Η πίεζε ησλ νκφηηκσλ είλαη απαξαίηεηε γηα λα θηλεηνπνηήζεη ηελ πηνζέηεζε. Οη ζρεηηθά ειιηπείο πφξνη ζεκαίλνπλ φηη ε πεξηζζφηεξε αβεβαηφηεηα ζρεηηθά κε κία θαηλνχξηα ηδέα πξέπεη λα έρεη εμαιεηθζεί πξνηνχ ε φςηκε πιεηνςεθία ληψζεη φηη είλαη αζθαιήο πηα λα ηελ πηνζεηήζεη. (ζει. 284) (5) Απγοποπημένοι (laggards-παπαδοζιακοί) Απνηεινχλ ην ηειεπηαίν 16% ησλ πηνζεηνχλησλ ελφο θνηλσληθνχ ζπζηήκαηνο. Οη αξγνπνξεκέλνη είλαη νη ηειεπηαίνη ζε έλα θνηλσληθφ ζχζηεκα πνπ πηνζεηνχλ κία θαηλνηνκία. Γελ δηαθαηέρνληαη απφ ζρεδφλ θακία θαζνδήγεζε γλψκεο (opinion leadership). Οη αξγνπνξεκέλνη είλαη νη πην ηνπηθνί ζηε λννηξνπία απφ φιεο ηηο θαηεγνξίεο ησλ πηνζεηνχλησλ. Πνιινί απφ απηνχο είλαη θνληά ζηνπο απνκνλσκέλνπο ησλ θνηλσληθψλ δηθηχσλ ηνπ ζπζηήκαηφο ηνπο. Σν ζεκείν αλαθνξάο γηα ηνπο αξγνπνξεκέλνπο είλαη ην παξειζφλ. Οη απνθάζεηο πνιιέο θνξέο παίξλνληαη κε βάζε ηνπ ηη έρεη γίλεη πξνεγνπκέλσο θαη απηά ηα άηνκα αιιειεπηδξνχλ θπξίσο κε άιια άηνκα, ηα νπνία έρνπλ επίζεο ζρεηηθά παξαδνζηαθέο αμίεο. Οη αξγνπνξεκέλνη ηείλνπλ λα είλαη θαρχπνπηνη αλαθνξηθά κε ηηο θαηλνηνκίεο θαη ηνπο πξάθηνξεο ηεο αιιαγήο (change agents). Η δηαδηθαζία ηεο απφθαζεο ηεο θαηλνηνκίαο είλαη ζρεηηθά κεγάιε, κε ηελ πηνζέηεζε θαη ηε ρξήζε λα θαζπζηεξνχλ πνιχ κεηά ηελ ελεκέξσζε-γλψζε ηεο θαηλνχξηαο ηδέαο. Η αληίζηαζε πξνο ηηο θαηλνηνκίεο απφ ηε κεξηά ησλ αξγνπνξεκέλσλ κπνξεί λα είλαη απφιπηα ινγηθή ζχκθσλα κε ηελ άπνςε ησλ αξγνπνξεκέλσλ, αθνχ νη πφξνη ηνπο είλαη πεξηνξηζκέλνη θαη πξέπεη λα είλαη ζίγνπξνη φηη ε θαηλνχξηα ηδέα δελ ζα απνηχρεη πξνηνχ κπνξέζνπλ λα ηελ πηνζεηήζνπλ. Η αβέβαηε νηθνλνκηθή ζέζε ησλ αξγνπνξεκέλσλ ππνρξεψλεη ην άηνκν λα είλαη εμαηξεηηθά πξνζεθηηθφ κε ηελ πηνζέηεζε θαηλνηνκηψλ. (ζει. 284) Καμπύλη ηηρ Καινοηομικόηηηαρ (Bell-shaped Curve of Innovativeness) 25

26 σήμα 5. Κακπχιε ηεο Καηλνηνκηθφηεηαο (Bell-shaped Curve of Innovativeness) Πεγή: (Rogers 1995). Η ζεσξία πεξηγξάθεη φηη ε θαηαλνκή ησλ πηνζεηνχλησλ αθνινπζεί κία ζρέζε ζε ζρήκα θακπάλαο θακπχιε κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, ε νπνία κπνξεί λα δηαθξηζεί γηα λα ραξαθηεξίζεη 5 θαηεγνξίεο ρξεζηψλ, φζνλ αθνξά ηελ θαηλνηνκηθφηεηα. Πεξηιακβάλνπλ ηνπο :θαηλνηφκνο,λένο ρξήζηεο, επηθπιαθηηθφο, ππνκνλεηηθφο θαη παξαδνζηαθφο. (Rogers 1995). Σα πνζνζηά ηνπ πιεζπζκνχ ησλ πέληε (5) απηψλ θαηεγνξηψλ επί ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ δελ είλαη βέβαηα ζηαζεξά, φπσο παξνπζηάδνληαη εδψ. Γηαθέξνπλ αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηνπ πξντφληνο/ θαηλνηνκίαο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. 2.4 Παποςζίαζη πποηγούμενυν μελεηών Βαζηδφκελνη ζην ΣΑΜ ή ζηηο πξνεθηάζεηο ηνπ, έλαο αξηζκφο ησλ κειεηψλ γηα ην Mobile Internet πνπ πηνζεηνχληαη έρνπλ δηεμαρζεί ζε δηαθνξεηηθέο ρψξεο. Με αλαθνξά ζηνπο θαηαλαισηέο ζηελ Απζηξαιία οι Kurnia et. al (2006), βξήθαλ φηη ε αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα, ε αληηιακβαλφκελε επθνιία ζηελ ρξήζε θαη ε θνηλσληθή επηξξνή, επεξεάδνπλ ζεηηθά ηελ ζηάζε ησλ θαηαλαισηψλ ζε ζρέζε κε ην Mobile Internet, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο επεξεάδεη ηελ απνθαζηζηηθφηεηα ηνπο ζηελ ρξήζε. Δπηπξνζζέησο, ν Gerpott (2011), δηεμάγεη έξεπλα γηα ηνπο παξάγνληεο πνπ εμεγνχλ ηελ απνδνρή ηνπ Mobile Internet απφ ηνπο πειάηεο θηλεηήο ηειεθσλίαο (ηνπο ήδε ή ηνπο δπλεηηθνχο πηνζεηνχληεο) ζηελ Γεξκαλία. Η έξεπλα ηνπ έδεημε φηη ην αληηιακβαλφκελν ζρεηηθφ φθεινο θαη ε κεηαδνηηθφηεηα πνπ πξνζθέξεη ην Mobile 26

27 Internet επεξεάδνπλ ζεηηθά θαη ε δνθηκή επεξεάδεη αξλεηηθά ηελ απνδνρή ηνπ mobile Internet απφ ηηο δχν νκάδεο πειαηψλ. Παξάιιεια ν Okazaki (2006), δηεμάγεη κηα δηαθνξεηηθή έξεπλα πνπ έρεη λα θάλεη κε ην πξνθίι ησλ πηνζεηνχλησλ ηνπ Mobile Internet ζηελ Ιαπσλία. Σα απνηειέζκαηα βξέζεθαλ απφ κηα πιεηάδα λέσλ, νη νπνίνη δηαηξέζεθαλ πεξαηηέξσ ζε δχν νκάδεο: ηνπο αλεμάξηεηνπο, πςεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ επαγγεικαηίεο πνπ είραλ ηελ πην αξλεηηθή αληίιεςε γηα ηελ πηνζέηεζε ηνπ Mobile Internet, ελψ νη ππάιιεινη γξαθείνπ είραλ ηελ πην ζεηηθή. Σέινο νη παληξεκέλεο λνηθνθπξέο θαη ηα ζηειέρε κηαο εηαηξείαο παξνπζίαζαλ κηα ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet. πκθψλα κε κηα on line έξεπλα ζηελ Κνξέα, νη Cheong και Pack (2005) ππνδεηθλχνπλ φηη ε απνθαζηζηηθφηεηα ζηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet είλαη κηα ιεηηνπξγία ηεο δηάζεζεο, ηεο αληηιακβαλφκελεο ρξεζηκφηεηαο, ηεο παηρληδηάξηθεο δηάζεζεο θαη ηνπ επηπέδνπ ηηκψλ. O Shin (2007) εξεπλά ην αζχξκαην επξείαο δψλεο Internet (wireless broadband Internet) ζηελ Κνξέα θαη βξήθε φηη ε αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα, ε δηαζεζηκφηεηα, ε πνηφηεηα θαη ε δηαζθέδαζε ζπλδένληαη ζεηηθά κε ηελ ζηάζε ησλ ρξεζηψλ θαη ε ζηάζε επηπξνζζέησο κε ηελ θνηλσληθή πίεζε επεξεάδνληαο ζεηηθά ηελ πξφζεζε γηα ρξήζε. Αθφκα, βαζηδφκελνη ζηελ αληαπφθξηζε ησλ καζεηψλ ηνπ ΜΒΑ(Master of Business Administration), πνπ είλαη εγγεγξακκέλνη ζε έλα ηνπηθφ παλεπηζηήκην ζην Σέμαο, νη Lu et.al. (2005), βξήθαλ φηη ε θνηλσληθή επηξξνή θαη νη πξνζσπηθέο θαηλνηνκίεο επεξεάδνπλ ζεκαληηθά θαη ηηο δχν, αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα θαη αληηιακβαλφκελε επθνιία ζηελ ρξήζε, ηα νπνία κε ηελ ζεηξά ηνπο επεξεάδνπλ ηελ πξφζεζε ηνπ ρξήζηε λα πηνζεηήζεη ηηο ππεξεζίεο αζχξκαηνπ Internet. Δπηπιένλ, νη Kim et.al. (2007) δηεμάγνπλ έξεπλα γηα ηελ πηνζέηεζε ηνπ Mobile Internet ζηελ ηγθαπνχξε. Η έξεπλα ηνπο έδεημε φηη ε πηνζέηεζε πξφζεζεο ήηαλ ζεηηθά ζπλδεδεκέλε κε ηελ αληηιακβαλφκελε αμία, ε νπνία, κε ηε ζεηξά ηεο, επεξεάδεηαη απφ ηελ αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα, ηελ δηαζθέδαζε, ηελ ηερληθή θαη ηελ αληηιακβαλφκελε ακνηβή. 27

28 Με βάζε κηα έξεπλα πνπ δηεμήρζε ζηελ Κίλα, απφ ηνπο Lu et.al. (2008) πξνζδηνξίδνληαη επηά παξάγνληεο πνπ επηδξνχλ ζηε ρξήζε δεδνκέλσλ ησλ αζχξκαησλ θηλεηψλ ππεξεζηψλ, ζπκπεξηιακβαλφκελεο ηεο αζχξκαηεο θηλεηήο ηερλνινγίαο, ηνπ θνηλσληθνχ πεξηβάιινληνο, ηεο πξνζσπηθήο δπλαηφηεηαο γηα θαηλνηνκίεο ησλ Πιεξνθνξηαθψλ Σερλνινγηψλ (Information Technology, IT), ηεο αληηιακβαλφκελεο εκπηζηνζχλεο, ηηο θαηαζηάζεηο δηεπθφιπλζεο, ηεο αληηιακβαλφκελεο ρξεζηκφηεηαο θαη ηεο αληηιακβαλφκελεο επθνιίαο ζηελ ρξήζε. Χζηφζν, νη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο ηξέρνπζεο έξεπλεο πνπ δηεμήρζεζαλ, ζρεηηθά κε ην Mobile Internet βαζίζηεθαλ ζην Μνληέιν Απνδνρήο κηαο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model, ΣΑΜ) θαη ιηγφηεξε πξνζνρή έρεη δνζεί ζην πψο ε ηερλνινγία ζα δηαδνζεί ζηνπο θαηαλαισηέο κε ηε πάξνδν ηνπ ρξφλνπ. Μειεηψληαο ηελ ρξήζε ηεο δηαδηθηπαθήο εθκάζεζεο ηζηνζειίδσλ (e-learning websites) νη Liao και Lu (2008) δηαπίζησζαλ φηη ην ζρεηηθφ φθεινο, ζπκβαηφηεηα θαη ε πνιππινθφηεηα, επεξεάδνπλ ζεκαληηθά, κε ζθνπφ λα ελζαξξχλνπλ ηελ δηαλνκή γλψζεο ζε νξγαλσηηθφ πεξηβάιινλ. ρεηηθά κε ηελ απνδνρή κηαο ηερλνινγίαο απφ ηνπο δηαδηθηπαθνχο θαηαλαισηέο, ε κειέηε πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ηνπο Chen et.al. (2002) έδεημε φηη ε ζπκβαηφηεηα, ε αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα θαη ε επθνιία ζηελ ρξήζε ήηαλ ζεκαληηθνί πξνάγγεινη ηεο ζηάζεο ησλ θαηαλαισηψλ. Αθφκε, κειεηψληαο ηελ πηνζέηεζε ησλ ππεξεζηψλ ησλ θηλεηψλ ηειεθψλσλ απφ ηελ αζηπλνκία, νη Bouwman et.al (2008) δηαπίζησζαλ φηη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιαηζίνπ δηαδξακαηίδνπλ έλα πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ ρξήζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ηερλνινγηψλ επηθνηλσλίαο. Οη Vande Wijngaert and Bouwman (2009) δηαπίζησζαλ φηη ε πηνζέηεζε θαη ε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο είλαη εμαξησκέλα πιαίζηα. Δπηπιένλ βξήθαλ φηη ηα ζρεηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιαηζίνπ είλαη ζεκαληηθνί παξάγνληεο ζηελ εμήγεζε ηεο πξνζπκίαο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ αζχξκαηα ηειεθσληθά πιέγκαηα (Vande Wijngaert 2009). Οη Mallat et.al (2008) δηαπίζησζαλ φηη ην πιαίζην ρξήζεο είλαη έλαο ζεκαληηθφο θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο, γηα ηελ πηνζέηεζε ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξεη ην Mobile Internet,φπσο ε αγνξά θαη πψιεζε εηζηηεξίσλ. Χζηφζν θαη απηνί ππνζηεξίδνπλ φηη ηα ζπλαθή ραξαθηεξηζηηθά είλαη ζεκαληηθέο κεηαβιεηέο νη νπνίεο ζα πξέπεη λα ελζσκαησζνχλ ζηα παξαδνζηαθά κνληέια πηνζέηεζεο ε κία κειέηε πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ηνπο Thong et.al (2006), βξέζεθε φηη ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε επηδξά ζεκαληηθά ζηελ πξφζεζε ρξήζεο ησλ 28

29 Πιεξνθνξηαθψλ Σερλνινγηψλ.ρεηηθά κε ηελ πηνζέηεζε ησλ Mobile games(παηρλίδηα κέζσ θηλεηνχ ηειεθψλνπ), νη Ha et.al (2007) δηαπίζησζαλ φηη ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε ήηαλ ε πην ζεκαληηθή κεηαβιεηή πνπ επεξεάδεη ηηο ζηάζεηο ησλ ρξεζηψλ. ηελ κειέηε ηνπο γηα ηελ πηνζέηεζε ηεο ππεξεζίαο ζηηγκηαίσλ κελπκάησλ, νη Lu et.al (2009) βξήθαλ φηη ε αληηιακβαλφκελε απφιαπζε επεξεάδεη ζεκαληηθά θαη ζεηηθά ηελ ζηάζε ησλ ρξεζηψλ. ε κηα κειέηε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηνπο Lee et al (2005) δηαπηζηψζεθε φηη ε αληηιακβαλφκελε απφιαπζε παξαθηλεί ζεκαληηθά ηελ πξφζεζε λα ρξεζηκνπνηεζεί ην Γηαδίθηπν ζαλ κέζν κάζεζεο. Καζψο νη θαηαλαισηέο, γεληθά, πξνζεγγίδνπλ ην Mobile Internet γηα ηηο ππεξεζίεο ζπλδεδεκέλεο κε ηελ δηαζθέδαζε, είλαη ζεκαληηθφ λα ζπκπεξηιεθζεί ε αληηιακβαλφκελε απφιαπζε ζηελ εμήγεζε γηα ηελ ρξήζε ηνπ. ε κηα εκπεηξηθή κειέηε πνπ έγηλε απφ ηνλ Hsu et.al (2007), ζεκαληηθέο δηαθνξέο βξέζεθαλ κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ νκάδσλ αηφκσλ πνπ πηνζεηνχλ ηελ θαηλνηνκία (θαηλνηνκηθφηεηα), νη νπνίεο ηείλνπλ λα παξαθηλεζνχλ απφ δηαθνξεηηθέο κεηαβιεηέο. Απ ηελ άιιε, ε έξεπλα ζηελ πξνζσπηθή επηζπκία γηα θαηλνηνκίεο ππαηλίζζεηαη φηη νη θαηλνηφκνη ρξήζηεο ηείλνπλ λα είλαη πην ηνικεξνί θαη απηνί είλαη πην πνιχ πηζαλφ λα πηνζεηήζνπλ κηα λέα ηερλνινγηθή θαηλνηνκία, αθφκε θη αλ ππάξρεη έλα πςειφ επίπεδν αβεβαηφηεηαο πνπ λα ζπλδέεηαη κε ηελ πηνζέηεζε ησλ Πιεξνθνξηαθψλ Σερλνινγηψλ (Information Technology, IT). Σα άηνκα κε ηα πην πςειά επίπεδα πξνζσπηθήο θαηλνηνκηθφηεηαο είλαη πηζαλφηεξν λα αλαπηχμνπλ ζεηηθέο πεπνηζήζεηο γηα ηε λέα θαηλνηνκία ησλ Πιεξνθνξηαθψλ Σερλνινγηψλ θαη λα πηνζεηήζνπλ ηελ θαηλνηνκία έλαληη ησλ αλζξψπσλ πνπ έρνπλ ρακειφηεξα επίπεδα (Lu at.el. 2005), ην νπνίν ζπκκνξθψλεηαη κε ηελ ζεκειηψδε αληίιεςε ηεο ηαμηλφκεζεο ησλ πηνζεηνχλησλ απφ ηελ Θεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο (Innovation Diffusion Theory,IDT) σο έλα νξηζκέλν βαζκφ. Όπσο πξναλαθέξακε ζηελ πξνεγνχκελε ελφηεηα, ε Θεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο (Innovation Diffusion Theory,IDT) πξνηείλεη φηη κηα πηνζέηεζε ηνπ ρξήζηε επεξεάδεηαη απφ ηα αληηιεπηά ραξαθηεξηζηηθά ηεο θαηλνηνκίαο πνπ πεξηιακβάλνπλ 5 ζηνηρεία, ηα νπνία είλαη ηα εμήο: ζρεηηθφ φθεινο, επθνιία ζηελ ρξήζε, πνιππινθφηεηα, ζπκβαηφηεηα, δνθηκή θαη παξαηεξεηηθφηεηα. Η Θεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο έρεη επεθηαζεί πεξαηηέξσ απφ ηνπο Moore και Benbasat 29

30 (1991) πνπ έδεημαλ φηη ππάξρνπλ 7 ραξαθηεξηζηηθά θαηλνηνκίαο ηα νπνία είλαη ηα εμήο: ζρεηηθφ φθεινο, επθνιία ζηελ ρξήζε, ζπκβαηφηεηα, εηθφλα, δηαθάλεηα θαη δπλαηφηεηα απφδεημεο θαη δνθηκήο. Με βάζε ηηο κειέηεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ απφ ηνπο Rogers(1983) θαη Moore θαη Benbasat (1991) ε Θεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο έρεη επξέσο εθαξκνζηεί γηα λα κειεηεζεί ε δηαδηθαζία δηάρπζεο ησλ δηαθφξσλ Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ (Information Systems, IS) θαη ησλ Πιεξνθνξηαθψλ Σερλνινγηψλ (Information Technology, IT). Οη Hsu et.al (2007) κειέηεζαλ ηελ πηνζέηεζε ησλ ππεξεζηψλ ησλ πνιπκέζσλ επηθνηλσλίαο θαη δηαπίζησζαλ φηη νη αληηιήςεηο ησλ ρξεζηψλ γηα ηελ ππεξεζία πνηθίινπλ κέζα απφ ηα ζηάδηα δηάρπζεο ηεο θαηλνηνκίαο, βαζηδφκελνη ζηελ δνκή πνπ πξνηείλνπλ νη Moore και Benbasat (1991). Σέινο, κία εκπεηξηθή έξεπλα πνπ έγηλε απφ ηνπο Liu και Li (2009) ζην Zhejiang Normal παλεπηζηήκην ζηελ Κίλα γηα ηελ δηάρπζε ηνπ Mobile Internet,έδεημε φηη ππάξρνπλ ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηηο αληηιήςεηο ησλ ρξεζηψλ γηα ηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet ζηα δηάθνξα ζηάδηα δηάρπζεο ηεο θαηλνηνκίαο. Απφ ηνπο θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο, νη νπνίνη ήηαλ ην ζρεηηθφ πιενλέθηεκα, ε παξαηεξεηηθφηεηα,,ε ζπκβαηφηεηα, ην πιαίζην ρξήζεο, ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε θαη ε πνιππινθφηεηα, απνδείρζεθε φηη ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε ήηαλ ν πην ζεκαληηθφο πξνγλσζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet. 2.5 Ανακεθαλαίυζη κεθαλαίος χκθσλα κε ηηο κειέηεο ησλ Rogers (1995), ησλ Hsu et.al (2007),ησλ Moore θαη Benbasat (1991),ησλ Liao θαη Lu (2008) θαη ησλ Chen et.al. (2002) απνδεηθλχεηαη φηη ε Θεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο (Innovation Diffusion Theory, IDT) είλαη ε πιένλ επηθξαηέζηεξε γηα λα κειεηήζεη ηελ απνδνρή ηνπ Mobile Internet. Βαζηδφκελνη ζηελ έξεπλα ησλ Liu θαη Li (2009), κε ζέκα ηελ δηάρπζε ηνπ Mobile Internet ζηελ Κίλα, ζα δηεμάγνπκε ηελ έξεπλα καο ζηελ Διιάδα. Γεδνκέλνπ φηη νη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο ζεκεξηλνχο ρξήζηεο έρνπλ ηελ εκπεηξία ηνπ παξαδνζηαθνχ Internet, ην νπνίν είλαη παξφκνην κε ην Mobile Internet απφ πνιιέο απφςεηο, ε δνθηκή δελ ζπκπεξηιήθζεθε ζην εξεπλεηηθφ κνληέιν απηήο ηεο κειέηεο ρηίδνληαο πάλσ ζηελ Θεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο κία ιεπηνκεξέζηεξε απεηθφληζε ηνπ εξεπλεηηθνχ κνληέινπ πνπ ζα παξνπζηαζηεί ζην επφκελν θεθάιαην 30

31 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ 3.1 ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΟΙ ΣΟΥΟΙ Όπσο είδακε θαη ζην θεθάιαην 2 πνιιέο έξεπλεο έρνπλ γίλεη γηα ηελ δηάρπζε θαη απνδνρή κηαο θαηλνηνκίαο. Η πην θνληηλή έξεπλα πνπ έρεη γίλεη γηα ηελ δηάρπζε ηνπ Mobile Internet έγηλε απφ ηνπο Liu θαη Li (2009) ζηελ Κίλα. ηελ έξεπλα ηνπο νη Liu θαη Li (2009) ρψξηζαλ ηνπο ρξήζηεο θηλεηψλ ηειεθψλσλ ζε 5 νκάδεο ζχκθσλα κε ηελ θαηλνηνκηθφηεηα (innovativeness) ηνπο, φπσο ηηο έρεη πξνζδηνξίζεη ν Rogers (2003) ζηελ Θεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο θαη βξήθαλ φηη ηνλ ηαρχηεξν ξπζκφ ανδνρήο, ηνλ έρνπλ νη θαηλνηφκνη, νη λένη ρξήζηεο, νη επηθπιαθηηθνί θαη νη ππνκνλεηηθνί, αθφκε βξήθαλ φηη ε απνδνρή θαη ε ρξήζε ηνπ Mobile Internet βαζίδεηαη ζην πφζν απνιαπζηηθφ, εχθνιν ζηελ ρξήζε θαη ζπκβαηφ είλαη ην Mobile Internet κε ηνλ ηξφπν δσήο ησλ αλζξψπσλ. πγθεθξηκέλα ζηελ έξεπλα ησλ Liu θαη Li (2009), ε αληηιακβαλφκελε απφιαπζε ζεσξήζεθε ν πην θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet. Αλαινγηδφκελνη βέβαηα, φηη ε έξεπλα έγηλε ζε έλα παλεπηζηήκην, εχθνια κπνξεί ν θαζέλαο λα ζπκπεξαίλεη φηη ιφγσ ηεο λεαξήο ειηθίαο ησλ εξσηνχκελσλ θαηέιεμαλ ζην παξαπάλσ ζπκπέξαζκα. Οπφηε βάζε απηήο ηεο έξεπλαο θαη ζχκθσλα θαη κε ηελ ξαγδαία αχμεζε ηνπ Mobile Internet, απνθαζίζακε λα θάλνπκε κία παξφκνηα έξεπλα ζηελ Διιάδα, ρξεζηκνπνηψληαο έλα επξχ δείγκα γηα λα αλαθαιχςνπκε ηελ απνδνρή ηνπ Mobile Internet αλάκεζα ζηνπο ρξήζηεο δηαθφξσλ ειηθηψλ θαη κνξθσηηθνχ επηπέδνπ. Καζψο θαη ηνπο θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο πνπ ηνπο πξνηξέπνπλ ζηελ πηνζέηεζε ηνπ. ε απηήλ ηελ ελφηεηα ζα αλαιχζνπκε κεξηθέο απφ ηηο έξεπλεο πνπ πξναλαθεξζήθακε ζην Κεθάιαην 2, νη νπνίεο ζπζρεηίδνληαη κε ηελ δηθή καο έξεπλα θαη ηελ έξεπλα ησλ Liu θαη Li (2009) θαη ζα θαηαιήμνπκε ζε 6 ππνζέζεηο πνπ ζα είλαη θαη νη κεηαβιεηέο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ζαλ βάζε γηα ηελ έξεπλα καο. 31

32 3.2 ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΤΠΟΘΔΔΙ ΚΑΙ ΜΟΝΣΔΛΟ Δπεςνηηικέρ ςποθέζειρ σεηικό πλεονέκηημα (Relative advantage) Σν ζρεηηθφ πιενλέθηεκα αλαθέξεηαη «ζην βαζκφο ζηνλ νπνίν κία θαηλνηνκία γίλεηαη αληηιεπηή σο θαιχηεξε απφ ηελ ηδέα πνπ αληηθαζηζηά». (Rogers 2003:229). Λακβάλνληαο ππφςε ηελ πξνθεηηθή δχλακε ηνπ ζρεηηθνχ πιενλεθηήκαηνο, ζπκπεξηιακβάλεηαη επξέσο ζηηο δηάθνξεο ζεσξίεο πηνζέηεζεο σο έλα ζεκαληηθφ ζπζηαηηθφ. Γηα παξάδεηγκα, απηφ ζπλδέεη ελλνηνινγηθά ηελ αληηιακβαλφκελε ρξεζηκφηεηα ηνπ Μνληέινπ Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model,ΣΑΜ) (Davis, 1989) θαη ηελ πξνζδνθία απφδνζεο απφ ηελ Δλνπνηεκέλε Θεσξία ηεο Απνδνρήο θαη Υξήζεο ηεο Σερλνινγίαο (Unified Theory of Acceptance and Use of Technology, UTAUT) (Venkatech et.al. 2003). Δπνκέλσο ην ζρεηηθφ πιενλέθηεκα εκπεξηέρεηαη ζην ελλνηνινγηθφ καο κνληέιν θαη πξνηείλνπκε ηελ αθφινπζε ππφζεζε: Η1. Το ανηιλαμβανόμενο ζσεηικό πλεονέκηημα ζςνδέεηαι θεηικά με ηην σπήζη ηος Mobile Internet ζηην Ελλάδα Πολςπλοκόηηηα(Complexity) Η πνιππινθφηεηα αλαθέξεηαη «ζην βαζκφο ζηνλ νπνίν κία θαηλνηνκία γίλεηαη αληηιεπηή σο ζρεηηθά δχζθνιε γηα λα ηελ θαηαιάβεηο θαη λα ηελ ρξεζηκνπνηήζεηο» (Rogers,2003:257). Δίλαη παξφκνηα κε ηελ αληηιακβαλφκελε επθνιία ζηελ ρξήζε ηνπ Μνληέινπ Απνδνρήο ηεο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model,ΣΑΜ) (Davis, 1989). Καη ε Θεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο (Innovation Diffusion Theory,IDT) θαη ην Μνληέιν Απνδνρήο ηεο Καηλνηνκίαο ζεσξνχλ φηη φζν πην πεξίπινθε είλαη κηα θαηλνηνκία, ηφζν πην αξγφ ζα είλαη ην πνζνζηφ πηνζέηεζεο ηεο (rate of adoption). Η πνιππινθφηεηα έρεη δηαπηζησζεί λα είλαη ζεκαληηθφο πξνάγγεινο γηα ηελ πηνζέηεζε ησλ δηάθνξσλ θαηλνηνκηψλ ζηα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα (Information Systems,IS) (Lin θαη Lee,2006 ;Liao θαη Lu, 2008). Οκνίσο, θαζψο ην Mobile Internet είλαη βαζηδφκελν ζηελ ρξήζε ηνπ θηλεηνχ ηειεθψλνπ, κε έλα ζρεηηθά κηθξφ κέγεζνο νζφλεο θαη πιεθηξνιφγην ζε ζχγθξηζε κε ηνλ επηηξαπέδην ππνινγηζηή, κεηψλνληαο ή μεθνξηψλνληαο νπνηαδήπνηε αίζζεζε ηερλνινγηθήο 32

33 πνιππινθφηεηαο ζα βνεζήζεη ζηελ πξνψζεζε ηεο ρξήζεο ηνπ Mobile Internet. πκπεξαζκαηηθά, θηηάρλνπκε ηελ αθφινπζε ππφζεζε. Η2.Η ανηιλαμβανόμενη πολςπλοκόηηηα ζςνδέεηαι θεηικά με ηην σπήζη ηος Mobile Internet ζηην Ελλάδα ςμβαηόηηηα(compatibility) Η ζπκβαηφηεηα αλαθέξεηαη ζηνλ «βαζκφ ζηνλ νπνίν κηα θαηλνηνκία γίλεηαη αληηιεπηή ζχκθσλα κε ηηο ππάξρνπζεο ηηκέο, ηηο πξνεγνχκελεο εκπεηξίεο θαη ηεο αλάγθεο ησλ δπλεηηθψλ ρξεζηψλ» (Rogers,2003:240). Γη απηφ πξέπεη λα εμεηάζνπκε ηα αθφινπζα δχν γεγνλφηα: 1)Σνλ ηξφπν δσήο ησλ αλζξψπσλ θαη ηηο απαηηήζεηο ηεο εξγαζίαο ηνπο πνπ δεκηνπξγνχλ ηηο φιν θαη πεξηζζφηεξν λνκαδηθέο δσέο (Drake et al 2008) θαη 2)Όηη νη ρξήζηεο ηνπ Mobile Internet είλαη ζπλήζσο απφ ηηο λέεο γελεέο, κε δηαθνξεηηθά γλσξίζκαηα ζηνλ ηξφπν δσήο ηνπο θαη ζπλήζεηεο απφ ηνπο πξνθαηφρνπο ηνπο (Oblinger, 2003). Δίλαη επνκέλσο ζεκαληηθφ φηη ην Mobile Internet, σο λέα θαηλνηνκία ζηηο Πιεξνθνξηαθέο Σερλνινγίεο (Information Technology,ΙΣ) λα είλαη ζπκβαηφ, κε ηνλ ηξφπν δσήο ησλ αλζξψπσλ. Γη απηφ, θάλνπκε ηελ αθφινπζε ππφζεζε: Η3.Η ανηιλαμβανόμενη ζςμβαηόηηηα ζςνδέεηαι θεηικά με ηην σπήζη ηος Mobile Internet ζηην Ελλάδα Παπαηηπηηικόηηηα (Observability) Η παξαηεξεηηθφηεηα, νξίδεηαη σο «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν ηα απνηειέζκαηα κίαο θαηλνηνκίαο είλαη θαλεξά ζηνπο άιινπο» (Rogers,1995). Δάλ κηα θαηλνηνκία κπνξεί εχθνια λα ζρνιηαζηεί θαη λα πεξηγξαθεί ζηνπο άιινπο, ηφηε είλαη πηζαλφηεξν απηή ε θαηλνηνκία λα εληππσζηάζεη ζεηηθά ηνπο αλζξψπνπο, ην νπνίν θαζηζηά απηήλ ηελ θαηλνηνκία πην πηζαλή λα ρξεζηκνπνηεζεί. Η παξαηεξεηηθφηεηα δηαπηζηψζεθε λα είλαη ζεκαληηθφο πξνάγγεινο γηα ηελ πηνζέηεζε ησλ Πιεξνθνξηαθψλ θαη 33

34 Δπηθνηλσληαθψλ Σερλνινγηψλ (Information and Communication Technologies, ICT) κεηαμχ ζηηο κηθξέο θαη κεζαίεο επηρεηξήζεηο ζηελ Μαιαηζία (Small and Medium Enterprises,SME s) (Tan θαη Eze,2008;Tan et.al 2009) θαη γηα ην ειεθηξνληθφ εκπφξην κεηαμχ ησλ SME s ζην Μπαγθιαληέο (Azam θαη Quadddus,2009).Δπνκέλσο θάλακε ηελ αθφινπζε ππφζεζε: Η4. Η ανηιλαμβανόμενη παπαηηπηηικόηηηα ζςνδέεηαι θεηικά με ηην σπήζη ηος Mobile Internet ζηην Ελλάδα Πλαίζιο σπήζηρ (Use context) Σν πιαίζην ρξήζεο αλαθέξεηαη «ζην πνιχ ζπγθεθξηκέλν πεξηβάιινλ ζην νπνίν κηα ηερλνινγία πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηεζεί» (Van de Wijgaert θαη Bouwman,2009: 86). Η επηξξνή ηνπ πιαηζίνπ ρξήζεο ζηνλ ηξφπν ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο έρεη επξέσο αλαγλσξηζηεί κέζσ ηεο βηβιηνγξαθίαο ησλ Πιεξνθνξηαθψλ θαη Δπηθνηλσληαθψλ Σερλνινγηψλ (Information and Communication Technology,ICT) πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί γηα ηα θηλεηά ηειέθσλα. Παιαηφηεξεο κειέηεο δείρλνπλ φηη ε ρξήζε πιαηζίνπ ζπλδέεηαη πνιχ κε ηελ πξφζεζε ησλ ρξεζηψλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ κία ηερλνινγία θαη πην ζπγθεθξηκέλα φηαλ βξίζθνληαη ζε κηα πνηθηιία ηνπ θνηλσληθνχ πιαηζίνπ. Μειεηψληαο ηελ πηνζέηεζε ησλ ππεξεζηψλ ησλ θηλεηψλ ηειεθψλσλ απφ ηελ αζηπλνκία, νη Bouwman et.al 2008 δηαπίζησζαλ φηη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιαηζίνπ δηαδξακαηίδνπλ έλα πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ ρξήζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ηερλνινγηψλ επηθνηλσλίαο. Οη Vande Wijngaert and Bouwman (2009) δηαπίζησζαλ φηη ε πηνζέηεζε θαη ε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο είλαη εμαξησκέλα πιαίζηα. Δπηπιένλ βξήθαλ φηη ηα ζρεηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιαηζίνπ είλαη ζεκαληηθνί παξάγνληεο ζηελ εμήγεζε ηεο πξνζπκίαο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ αζχξκαηα ηειεθσληθά πιέγκαηα (Vande Wijngaert 2009). Οη Mallat et.al (2008) δηαπίζησζαλ φηη ην πιαίζην ρξήζεο είλαη έλαο ζεκαληηθφο θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο, γηα ηελ πηνζέηεζε ηνπ Mobile ticketing(δειαδή, ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ην Mobile Internet,φπσο ε αγνξά θαη πψιεζε εηζηηεξίσλ κέζσ θηλεηνχ ηειεθψλνπ). Χζηφζν θαη απηνί ππνζηεξίδνπλ φηη ηα ζπλαθή ραξαθηεξηζηηθά είλαη ζεκαληηθέο κεηαβιεηέο νη νπνίεο ζα πξέπεη λα 34

35 ελζσκαησζνχλ ζηα παξαδνζηαθά κνληέια πηνζέηεζεο. Βαζηδφκελνη ζηηο παξαπάλσ κειέηεο, εκείο επνκέλσο πξνηείλνπκε, ηελ αθφινπζε ππφζεζε: Η5.Το πλαίζιο σπήζηρ ζςνδέεηαι θεηικά με με ηην σπήζη ηος Mobile Internet ζηην Ελλάδα Ανηιλαμβανόμενη διαζκέδαζη (Perceived Enjoyment) Η αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε είλαη «ν βαζκφο ζηνλ νπνίν κία δξαζηεξηφηεηα γίλεηαη επράξηζηα αληηιεπηή απηή θαζ απηή θαη ε ηδηφηεηα ηεο απηή δηαρσξίδεηαη απφ νπνηεζδήπνηε επεξγεηηθέο ζπλέπεηεο απφδνζεο, πνπ κπνξεί λα πξνβιεθζνχλ (David et.al 1992). Η αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε εκθαλίδεηαη λα είλαη έλα είδνο εζσηεξηθήο παξαθίλεζεο. ε κία κειέηε πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ηνπο Thong et.al (2006), βξέζεθε φηη ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε επηδξά ζεκαληηθά ζηελ πξφζεζε ρξήζεο ησλ Πιεξνθνξηαθψλ Σερλνινγηψλ (Information Technologies,ΙΣ). ρεηηθά κε ηελ πηνζέηεζε ησλ Mobile games (παηρλίδηα κέζσ θηλεηνχ ηειεθψλνπ), νη Ha et.al (2007) δηαπίζησζαλ φηη ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε ήηαλ ε πην ζεκαληηθή κεηαβιεηή πνπ επεξεάδεη ηηο ζηάζεηο ησλ ρξεζηψλ. ηελ κειέηε ηνπο γηα ηελ πηνζέηεζε ηεο ππεξεζίαο ζηηγκηαίσλ κελπκάησλ. Οη Lu et.al (2009) βξήθαλ φηη ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε επεξεάδεη ζεκαληηθά θαη ζεηηθά ηελ ζηάζε ησλ ρξεζηψλ. ε κηα κειέηε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηνπο Lee et al (2009) δηαπηζηψζεθε φηη ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε παξαθηλεί ζεκαληηθά ηελ πξφζεζε λα ρξεζηκνπνηεζεί ην Γηαδίθηπν ζαλ κέζν κάζεζεο. Καζψο νη θαηαλαισηέο, γεληθά, πξνζεγγίδνπλ ην Mobile Internet γηα ηηο ππεξεζίεο ζπλδεδεκέλεο κε ηελ δηαζθέδαζε, είλαη ζεκαληηθφ λα ζπκπεξηιεθζεί ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε ζηελ εμήγεζε γηα ηελ ρξήζε ηνπ. Δπνκέλσο ππνζέηνπκε φηη: Η6. Η ανηιλαμβανόμενη διαζκέδαζη ζςνδέεηαι θεηικά με ηην σπήζη ηος Mobile Internet ζηην Ελλάδα. 35

36 3.2.2 Παποςζίαζη ηος Θευπηηικού Μονηέλος ηηρ Έπεςναρ ην δηθφ καο εξεπλεηηθφ κνληέιν (ρήκα 6) εμαηξνχκε ηνλ παξάγνληα δνθηκή θαη ελζσκαηψλνπκε ηνπο παξάγνληεο: αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε θαη πιαίζην ρξήζεο ζπκπιεξσκαηηθά κε ηνπο παξάγνληεο πνπ πξνηείλεη ν Rogers (1995) ζην βηβιίν ηνπ γηα ηελ Θεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο (Innovation Diffusion Theory,IDT), γηα λα εξεπλήζνπκε ηνπο θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο πνπ νδεγνχλ ζηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet ζηελ Διιάδα. ΥΔΣΙΚΟ ΠΛΔΟΝΔΚΣΗΜΑ Η.1(+) ΠΟΛΤΠΛΟΚΟΣΗΣΑ ΤΜΒΑΣΟΣΗΣΑ ΠΑΡΑΣΗΡΗΣΙΚΟΣΗΣΑ Η.2(+) Η.3(+) Η.4(+) Η.5(+) ΥΡΗΗ ΣΟΤ MOBILE INTERNET ΠΛΑΙΙΟ ΥΡΗΗ Η.6(+) ΑΝΣΙΛΑΜΒΑΝΟΜΔΝ Η ΓΙΑΚΔΓΑΗ σήμα 6: Δξεπλεηηθφ κνληέιν (Liu θαη Li, 2009) 36

37 3.3 Η Γιαδικαζία ηηρ Έπεςναρ Αγοπάρ ηε ζπγθεθξηκέλε έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε κία δεκνζθφπεζε (survey research), δειαδή κία ζπζηεκαηηθή ζπιινγή πιεξνθνξηψλ απφ εξσηψκελνπο, κε ζθνπφ λα κειεηήζνπκε ηνλ βαζκφ δηάρπζεο ηεο ρξήζεο ηνπ Mobile Internet ζηελ Διιάδα θαη γηα λα εμεηάζνπκε ηνπο θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο πνπ νδεγνχλ ζηελ ρξήζε ηνπ. Η ζπιινγή ησλ πιεξνθνξηψλ απηψλ έγηλε κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ελφο εξσηεκαηνινγίνπ. ηε ζπλέρεηα πεξηγξάθεηαη ε εξεπλεηηθή κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε γηα λα ζπιιερζνχλ θαη λα επεμεξγαζηνχλ ηα θαηάιιεια ζηνηρεία κε ηνλ θαηάιιειν ηξφπν, ψζηε λα πξνθχςνπλ φζν ην δπλαηφλ πην αμηφπηζηα απνηειέζκαηα. Οξηζκφο ηνπ Πξνβιήκαηνο Αλάπηπμε κηαο Πξνζέγγηζεο γηα ην Πξφβιεκα Αλάπηπμε ηνπ ρεδίνπ Έξεπλαο πιινγή ησλ ηνηρείσλ Πξνεηνηκαζία θαη Αλάιπζε ησλ ηνηρείσλ Πξνεηνηκαζία ηεο Αλαθνξάο (Report) θαη Παξνπζίαζε 37

38 σημα 7 Σα ηαδηα Γηεμαγσγήο ηεο Έξεπλαο Αγνξάο Πεγή: ηψκθνο θαη Μαχξνο (2008) Οπιζμόρ ηος Πποβλήμαηορ Δίλαη γεγνλφο πηα φηη νη πεξηζζφηεξνη Έιιελεο πνιίηεο δηαζέηνπλ θηλεηφ ηειέθσλν, ελψ ηα ηειεπηαία ρξφληα φιν θαη κεγαιχηεξνο αξηζκφο ρξεζηψλ ρξεζηκνπνηεί ην θηλεηφ ηνπ ηειέθσλν γηα ηελ πεξηήγεζε ζην Γηαδίθηπν, εηδηθά ζην εμσηεξηθφ. Με ηελ έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έγηλε κία πξνζπάζεηα λα εληνπηζηεί ν βαζκφο πηνζέηεζεο θαη ρξήζεο ηνπ Mobile Internet απφ ηνπο Έιιελεο, θαζψο θαη νη θαζνξηζηηθνί παξάγνληεο πνπ ηνπο νδεγνχλ ζηελ πηνζέηεζε ηνπ Mobile Internet Δπιλογή σεδίος Έπεςναρ Σν ζρέδην έξεπλαο απνηειεί ην πιαίζην εξγαζίαο, ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ζπιινγή θαη αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο έξεπλαο. ηελ παξνχζα εξγαζία δηεμάγεηαη κία εξκελεπηηθή έξεπλα (explanatory research). Ο ιφγνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ε εξκελεπηηθή έξεπλα είλαη γηα ηελ αλαγλψξηζε ησλ αηηησδψλ ζρέζεσλ αλάκεζα ζηηο κεηαβιεηέο πνπ απνηεινχλ κέξνο ηνπ πξνβιήκαηνο. Η έξεπλα βαζίδεηαη ζε πξσηνγελή δεδνκέλα, γηα ηε ζπιινγή ησλ νπνίσλ ρξεζηκνπνηήζεθε έλα εξσηεκαηνιφγην Δπιλογή Μεθόδος ςλλογήρ ηοισείυν/ Γεδομένυν Γεδνκέλνπ φηη δελ είρε πξαγκαηνπνηεζεί θάπνηα παξφκνηα έξεπλα ζηελ Διιάδα, ψζηε λα κπνξέζνπλ λα αληιεζνχλ ζηνηρεία, ε ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ έγηλε απφ δχν πεγέο: πιιέρζεθαλ δεπηεξνγελή δεδνκέλα (secondary data) απφ ζρεηηθή βηβιηνγξαθία θαη αξζξνγξαθία θπξίσο απφ ην εμσηεξηθφ. Αληιήζεθαλ πξσηνγελή δεδνκέλα (primary data) κε ηε βνήζεηα πνζνηηθήο έξεπλαο. πγθεθξηκέλα, πξαγκαηνπνηήζεθε δεκνζθφπεζε (survey research) κε ηε ζπκπιήξσζε εξσηεκαηνινγίνπ Δπιλογή Μεθόδυν Μέηπηζηρ Η κέζνδνο ζπιινγήο ησλ πξσηνγελψλ δεδνκέλσλ πξαγκαηνπνηήζεθε ρξεζηκνπνηψληαο θπξίσο ηππνπνηεκέλεο εξσηήζεηο θαη ηππνπνηεκέλεο απαληήζεηο θιεηζηέο εξσηήζεηο (close-end questions). Οη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο 38

39 ρξεζηκνπνηήζεθε ε ζπγθεθξηκέλε κέζνδνο ζπιινγήο πξσηνγελψλ δεδνκέλσλ ήηαλ γηα λα είλαη πην εχθνιε ηφζν ε ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ φζν θαη ε αλάιπζε θαη ε επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ Καηάπηιζη Δπυηημαηολογίος Σν εξσηεκαηνιφγην, βαζίζηεθε ζε πξνεγνχκελε κειέηε ησλ Liu θαη Li (2009), ε νπνία έγηλε ζηελ Κίλα. Αξρηθά ήηαλ δνκεκέλν ζηα αγγιηθά θαη κεηαθξάζηεθε απφ ηελ θνηηήηξηα ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή ηεο κειέηεο. Οπνηεζδήπνηε αιιαγέο θαη αλαδηαηππψζεηο έγηλαλ απφ ην αξρηθφ εξσηεκαηνιφγην είραλ σο ζθνπφ λα πξνζαξκνζηνχλ ζηελ ζπγθεθξηκέλε κειέηε. Πξηλ απφ ηελ δηεμαγσγή ηεο πνζνηηθήο έξεπλαο κέζσ ησλ εξσηεκαηνινγίσλ, πξνεγήζεθε δνθηκή ηνπο απφ ρξήζηεο θαη κε ηνπ Mobile Internet νηθείνπο ζηελ εξεπλήηξηα, γηα λα εληνπηζηνχλ ηπρφλ αηέιεηεο ή πξνβιεκαηηθέο εξσηήζεηο θαη λα δηνξζσζνχλ έγθαηξα. Σν εξσηεκαηνιφγην απνηειείηαη απφ ηξηά κέξε: έξεπλαο. Σν πξψην κέξνο είλαη ε εηζαγσγή, ζηελ νπνία πεξηιακβάλεηαη ν ζθνπφο ηεο Σν δεχηεξν κέξνο πεξηιακβάλεη εξσηήζεηο γηα ηελ κέηξεζε θάζε ζηνηρείνπ ζε κία πξσηνβάζκηα θιίκαθα Likert, ε νπνία θπκαίλεηαη απφ ην Γηαθσλψ απφιπηα (1) έσο ζην πκθσλψ απφιπηα (5).Οπφηε ην εξσηεκαηνιφγην πεξηιακβάλεη γηα ηελ κέηξεζε ηεο πξψηεο κεηαβιεηήο δειαδή ην ζρεηηθφ πιενλέθηεκα 4 εξσηήζεηο, γηα ηελ πνιππινθφηεηα 3 εξσηήζεηο, γηα ηελ ζπκβαηφηεηα 2 εξσηήζεηο, γηα ηελ παξαηεξεηηθφηεηα άιιεο 2 εξσηήζεηο, γηα ηελ ρξήζε πιαηζίνπ ζα πεξηιακβάλεη ηελ εμήο εξψηεζε: «Υξεζηκνπνηήζσ ή πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηήζσ ην Mobile Internet αλ:», ε νπνία ζα αθνινπζείηαη απφ 4 πξνηάζεηο θαη νη εξσηεζέληεο ζα πξέπεη λα επηιέμνπλ κία απφ απηέο. Δπηπξνζζέησο ην εξσηεκαηνιφγην ζα πεξηέρεη 3 εξσηήζεηο γηα ηελ κεηαβιεηή αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζεθαη ηέινο 2 εξσηήζεηο γηα ηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet. Σέινο, ην ηξίην κέξνο ζα ρσξηζηεί ζε άιια 2 κέξε,ζην πξψην κέξνο νη εξσηεζέληεο ζα ηαμηλνκνχληαη ζε πέληε (5) θαηεγνξίεο, βαζηζκέλεο ζηε κειέηε πνπ αλαπηχρζεθε απφ ηνπο Hsu et. al (2007), δειαδή : θαηλνηφκνο (innovator), λένο ρξήζηεο (early adopters), επηθπιαθηηθφο (early majority), ππνκνλεηηθφο (late 39

40 majority), θαη παξαδνζηαθφο (laggards) θαη ην δεχηεξν κέξνο ζα πεξηιακβάλεη εξσηήζεηο γηα ηα πξνζσπηθά ζηνηρεία ησλ εξσηεζέλησλ. εκείσζε: Σν εξσηεκαηνιφγην ζηελ ηειηθή ηνπ κνξθή παξαηίζεηαη ζην Παξάξηεκα ηεο εξγαζίαο 3.4 ΓΔΙΓΜΑΣΟΛΗΦΙΑ Η δηαδηθαζία ηεο δεηγκαηνιεςίαο πεξηιακβάλεη έμη βαζηθά ζηάδηα: ηνλ νξηζκφ ηνπ πιεζπζκνχ, ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ δεηγκαηνιεπηηθνχ πιαηζίνπ, ηελ επηινγή κεζφδνπ δεηγκαηνιεςίαο, ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ κεγέζνπο ηνπ δείγκαηνο, ηελ επηινγή ησλ ζηνηρείσλ ηνπ δείγκαηνο θαη ηέινο ηελ ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ. (ηψκθνο θαη Μαχξνο, 2008) Οξηζκφο ηνπ πιεζπζκνχ Πξνζδηνξηζκφο ηνπ δεηγκαηνιεπηηθνχ πιαηζίνπ Δπηινγή κεζφδνπ δεηγκαηνιεςίαο Καζνξηζκφο ηνπ κεγέζνπο ηνπ δείγκαηνο Δπηινγή ησλ ζηνηρείσλ ηνπ δείγκαηνο πιινγή ησλ ζηνηρείσλ σήμα 8 Η Γηαδηθαζία ηεο Γεηγκαηνιεςίαο Πεγή: ηψκθνο θαη Μαχξνο (2008) 40

41 3.4.1 Οπιζμόρ ηος Πληθςζμού Πιεζπζκφο είλαη κηα νιφθιεξε νκάδα πνπ νξίδεηαη απφ ηνπο ζηφρνπο ηεο έξεπλαο. πλήζσο, ν πιεζπζκφο απνηειεί ηελ αγνξά-ζηφρν ή ηε δπλεηηθή αγνξά- ζηφρν γηα ην πξντφλ ή ηελ ππεξεζία πνπ δηεξεπλάηαη. (ηψκθνο θαη Μαχξνο, 2008). ηελ ζπγθεθξηκέλε έξεπλα ην δείγκα ηεο έξεπλαο απαξηίδεηαη απφ ρξήζηεο θηλεηψλ ηειεθψλσλ κε δπλαηφηεηα ζχλδεζεο ζην Γηαδίθηπν ειηθίαο 15 εηψλ θαη άλσ, γηαηί πηζηεχνπκε φηη απφ απηήλ ηελ ειηθία θαη άλσ νη ρξήζηεο είλαη πην εμνηθεησκέλνη κε απηή ηελ θαηλνηνκία. Η έξεπλα ζα πξαγκαηνπνηεζεί ζηελ Διιάδα Πποζδιοπιζμόρ ηος Γειγμαηοληπηικού Πλαιζίος Σν δεηγκαηνιεπηηθφ πιαίζην (sampling frame) είλαη κηα ιίζηα ηνπ πιεζπζκνχ απφ ηελ νπνία ν εξεπλεηήο επηιέγεη άηνκα γηα λα ζπκκεηάζρνπλ ζηελ έξεπλα. (ηψκθνο θαη Μαχξνο, 2008). Γεδνκέλνπ φηη ην 95% ησλ Διιήλσλ ρξεζηκνπνηνχλ θηλεηφ ηειέθσλν, θαη είλαη γλψζηεο ηεο δηείζδπζεο ζην Γηαδίθηπν, ζπκπιεξσκαηηθά θαη κε ηελ αχμεζε ησλ πσιήζεσλ ησλ «έμππλσλ θηλεηψλ» (smartphones) ζηελ Διιάδα, ζεσξνχκε φηη δελ ρξεηάδεηαη λα βάινπκε πεξηνξηζκνχο ζηελ έξεπλα θαη ζηνλ πιεζπζκφ νπνηνζδήπνηε είλαη ειηθίαο 15 θαη άλσ θαζψο θαη ρξήζηεο θηλεηνχ ηειεθψλνπ κε δπλαηφηεηα ζχλδεζεο ζην Γηαδίθηπν γίλεηαη ακέζσο ππνςήθηνο γηα ηελ ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ Δπιλογή Μεθόδος Γειγμαηολητίαρ ην ζηάδην απηφ νξίζηεθε ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ζα γίλεη ε επηινγή ηνπ πιεζπζκνχ πνπ ζα ήηαλ έλα άμην αληηπξνζσπεπηηθφ δείγκα. Η δεηγκαηνιεπηηθή ηερληθή πνπ αθνινπζήζακε ήηαλ κε πηζαλφηεηαο δειαδή ε πηζαλφηεηα πνπ έρεη έλα άηνκν λα επηιεγεί ζην δείγκα είλαη άγλσζηε θαη πην ζπγθεθξηκέλα ην δείγκα επθνιίαο (convenience sample), επεηδή ζεσξήζακε φηη ην δείγκα κε πηζαλφηεηαο είλαη θαηαιιειφηεξν γηα ηνλ ζθνπφ απηήο ηεο έξεπλαο Καθοπιζμόρ ηος Μεγέθοςρ Γείγμαηορ Η αξρή ηεο ζεσξίαο ηεο δεηγκαηνιεςίαο ππνζηεξίδεη φηη ηα κεγάια δείγκαηα είλαη πάληνηε θαιχηεξα απφ ηα κηθξφηεξα δείγκαηα. Βέβαηα ν θαζνξηζκφο ηνπ κεγέζνπο ηνπ δείγκαηνο γίλεηαη κε βάζε θάπνηα θξηηήξηα. Ο ζθνπφο ηεο έξεπλαο θαη ην κέγεζνο ηνπ πιεζπζκνχ ζεσξνχληαη απφ ηα πην ζεκαληηθά. ην ζεκείν απηφ, ζα 41

42 πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ηα κηθξά δείγκαηα δελ ζπλεπάγνληαη κε βεβαηφηεηα κε έγθπξα θαη αλαμηφπηζηα απνηειέζκαηα (ηψκθνο θαη Μαχξνο, 2008). ηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία, ν ρξνληθφο πεξηνξηζκφο ηεο εξγαζίαο ζε ζπλδπαζκφ κε ην γεγνλφο φηη ην δείγκα ηεο έξεπλαο αλαθέξεηαη ζε φιε ηελ Διιάδα, καο νδήγεζε ζηελ απφθαζε ην πιήζνο ηνπ δείγκαηνο λα είλαη 50 εξσηεκαηνιφγηα Δπιλογή και ςλλογή ηυν ζηοισείυν ηος δείγμαηορ ηελ δεηγκαηνιεςία, ηα ζηνηρεία ηνπ πιεζπζκνχ επηιέγνληαη κε βάζε κηα ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία (ηψκθνο θαη Μαχξνο, 2008). ηελ πεξίπησζε καο, φπσο πξναλαθέξακε, γηα λα μερσξίζνπκε πνηνη απφ ηνπο εξσηψκελνπο ήηαλ θαηάιιεινη γηα ηελ έξεπλα καο, ηνπο απεπζχλακε 2 εξσηήζεηο πξηλ ηνπο δψζνπκε ην εξσηεκαηνιφγην ε πξψηε ήηαλ: «Αλ ν εξσηψκελνο/ε θαηείρε θηλεηφ ηειέθσλν κε δπλαηφηεηα ζχλδεζεο ζην Γηαδίθηπν;» θαη ε δεχηεξε, αλ δελ ήηαλ εκθαλέο απφ ηελ πξψηε ζπλάληεζε, «Αλ είλαη 15 εηψλ θαη άλσ;». Σέινο, ε ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ έγηλε κέζσ πξνζσπηθήο ζπλέληεπμεο Ανάλςζη Γεδομένυν Μεηά ηελ ζπιινγή ησλ εξσηεκαηνινγίσλ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ ην ζηαηιζηικό ππόγπαμμα SPSS 20.0.Θα αλαθεξζνχκε αλαιπηηθφηεξα ζην επφκελν θεθάιαην γηα ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέκσλ. 42

43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο : ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΣΩΝ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΩΝ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ 4.1 Ανάλυςη Δεδομζνων Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται μια αναλυτικι παρουςίαςθ των αποτελεςμάτων τθσ ζρευνασ. Αφοφ ςυγκεντρϊκθκαν τα ερωτθματολόγια, κωδικοποιικθκαν οι απαντιςεισ τουσ ϊςτε να είναι ευκολότερθ θ διαδικαςία καταχϊρθςισ τουσ ςτο ςτατιςτικό πρόγραμμα SPSS 20. Ζπειτα, ενϊ οι μεταβλθτζσ τθσ ζρευνασ είναι αξιόπιςτεσ και ζγκυρεσ, πραγματοποιείται ζλεγχοσ και επαλικευςθ αυτϊν. Τζλοσ, προκειμζνου να ερευνθκοφν τα αποτελζςματα ςε βάκοσ κα χρθςιμοποιθκοφν οι παρακάτω ςτατιςτικζσ αναλφςεισ δθλαδι για τα δθμογραφικά ςτοιχεία των ερωτθκζντων υπολογίςτθκαν οι ςυχνότθτεσ, επίςθσ πραγματοποιικθκε μια 1 παραγοντικι ανάλυςθ, 1 γραμμικι παλινδρόμθςθ και 6 αναλφςεισ διακφμανςθσ κατά ζνα παράγοντα (ANOVA). 4.2 τατιςτική ανάλυςη δημογραφικών ςτοιχείων του ερωτηματολογίου Στο τζλοσ του ερωτθματολογίου υπάρχουν πζντε ερωτιςεισ με τα προςωπικά ςτοιχεία των ανκρϊπων που πιραν μζροσ ςτθν ζρευνα. Παρακάτω παρουςιάηονται τα ςτοιχεία που προκφπτουν από τθν ςτατιςτικι ανάλυςθ ςτα επόμενα γραφιματα ςυχνοτιτων. Στο γράφθμα 1 παρουςιάηεται το ποςοςτό ανδρϊν-γυναικϊν ςτα 50 άτομα που πιραν μζροσ ςτθν ζρευνα. Τα ςτοιχεία που προκφπτουν, είναι ότι το δείγμα τθσ ζρευνασ αποτελείται από 34 (68%) άντρεσ και από 16 (32%) γυναίκεσ. Η διαφορά κυμαίνεται κατά 36% δθλαδι 18 άντρεσ παραπάνω από τισ γυναίκεσ, ποςοςτό που δεν κεωρείται αμελθτζο, ϊςτε να ποφμε ότι γυναίκεσ και άντρεσ χρθςιμοποιοφν εξίςου το Mobile Internet. Άρα οι άνδρεσ χρθςιμοποιοφν το Mobile Internet περιςςότερο από τισ γυναίκεσ. 43

44 Γράφημα 1: Φφλο Όπωσ είναι φανερό ςτο γράφθμα 2 το μεγαλφτερο ποςοςτό των ερωτθκζντων αντιςτοιχεί ςε θλικίεσ ετϊν δθλαδι το 50% του δείγματοσ. Ακολουκοφν με ποςοςτό 38% οι ερωτθκζντεσ που αντιςτοιχοφν ςε θλικίεσ Η επόμενθ θλικιακι ομάδα ανκρϊπων που κατζχουν κινθτά με δυνατότθτα ςφνδεςθσ ςτο διαδφκτιο είναι 8% ενϊ ςτθν κατθγορία μόλισ το 2% ζχει τθν δυνατότθτα. Τζλοσ όπωσ ιταν αναμενόμενο οι ερωτθκζντεσ που αντιςτοιχοφν ςτισ θλικίεσ 55+ κατζχουν μόλισ το 2% του δείγματοσ. 44

45 Γράφημα 2 : Ηλικία Η επόμενθ ερϊτθςθ ςτο ερωτθματολόγιο καλοφςε τουσ ερωτθκζντεσ να απαντιςουν ςτθν ερϊτθςθ ςχετικά με το μορφωτικό τουσ επίπεδο. Βάςει τθσ ζρευνασ εξιχκθςαν τα παρακάτω αποτελζςματα, τα οποία παρουςιάηονται ςτο γράφθμα 3. 45

46 Γράφημα 3: Μορφωτικό επίπεδο Τα 14 (28%) άτομα απάντθςαν πωσ ζχουν τελειϊςει Τεχνικι Σχολι/ Ιεκ, 10 (20%) άτομα ζχουν απολυτιριο λυκείου και 9 (18%) είναι φοιτθτζσ/τριεσ. Ακολουκοφν 9 (18%) άτομα που ζχουν τελειϊςει κάποια Ανϊτατθ ςχολι και 6 (12%) που ζχουν απολυτιριο γυμναςίου. Επιπλζον απάντθςε 1 (2%) άτομο που ζχει κάποιο μεταπτυχιακό και 1 (2%) άτομο που ζχει πάρει Απολυτιριο δθμοτικοφ. Όςον αφορά το επάγγελμα των ατόμων του δείγματοσ βλζπουμε ςτο γράφθμα 4 πωσ 46

47 Γράφημα 4 : Επάγγελμα Οι 13 (26%) από τουσ 50 απάντθςαν πωσ είναι Ελεφκεροι επαγγελματίεσ. Ακολουκοφν 12 (24%) άτομα που διλωςαν άνεργοι, 9 (18%) που διλωςαν Φοιτθτζσ/τριεσ, 3 (6%) που διλωςαν Δθμόςιοι υπάλλθλοι κοκ. 47

48 Γράφημα 5 : Κατθγορίεσ Υιοκετοφντων Τζλοσ, όπωσ βλζπουμε ςτο γράφθμα 5 οι περιςςότεροι από τουσ ερωτθκζντεσ απάντθςαν ότι θ κατθγορία που τουσ εκφράηει περιςςότερο ιταν ο Νζοσ Χριςτθσ όπου ιταν 25 (50%) άτομα, ακολουκοφν οι Επιφυλακτικοφ με 11 (22%) άτομα και ςτθν Τρίτθ κζςθ βρίςκονται με 5 (10%) άτομα οι Υπομενετικοί και οι Καινοτόμοι. Στθν τελευταία κζςθ κατατάςονται οι Παραδοςιακοί με 4 (8%) άτομα. 4.3 Παραγοντική Ανάλυςη Στθν αρχι τθσ ςτατιςτικισ ζρευνασ πραγματοποιικθκε μια παραγοντικι ανάλυςθ για τον κακοριςμό τθσ εγκυρότθτασ του ερωτθματολογίου και τθν εξαγωγι των ανεξάρτθτων μεταβλθτϊν. Με τον όρο παραγοντικι ανάλυςθ εννοοφμε μια 48

49 πολυμεταβλθτι (multivariate) ςτατιςτικι μζκοδο ανάλυςθσ δεδομζνων τθσ οποίασ πρωταρχικόσ ςκοπόσ είναι να προςδιορίςει τθ δομι ενόσ πίνακα δεδομζνων. Η παραγοντικι ανάλυςθ μελετά τθ ςυςχζτιςθ μεταξφ μεγάλου αρικμοφ αλλθλοςυνδεόμενων μεταβλθτϊν δια μζςου τθσ ομαδοποίθςθσ αυτϊν ςε παράγοντεσ (factors). Ερμθνεφει επίςθσ κάκε παράγοντα ςφμφωνα με τθ ςθμαςία των μεταβλθτϊν και ςυγκεντρϊνει πολλζσ μεταβλθτζσ δθμιουργϊντασ λίγουσ παράγοντεσ για κάκε ζναν από τουσ οποίουσ υπολογίηει το ςκορ το οποίο μπορεί να χρθςιμοποιθκεί ωσ καινοφρια μεταβλθτι ςε παλινδρόμθςθ, ανάλυςθ διακφμανςθσ ελζγχνουσ υποκζςεων και πολλά άλλα. Βαςικζσ προχποκζςεισ για τθν παραγοντικι ανάλυςθ είναι οι μεταβλθτζσ να είναι ποςοτικζσ ςε οποιαδιποτε κλίμακα ι μεταβλθτζσ οι οποίεσ εκφράηουν απόψεισ ςε διάφορα κζματα αρκεί να υπάρχει μια αρικμθτικι κλίμακα διαβάκμιςθσ. Επίςθσ το μζγεκοσ του δείγματοσ να μθν είναι μικρότερο των 50 ατόμων με αποδεκτι αναλογία άτομα ανά μεταβλθτι. (Δθμθτριάδθσ,Ε,2003). Στθν παραγοντικι ανάλυςθ για τθ ςυγκεκριμζνθ ζρευνα ςυμπεριλιφκθςαν οι ερωτιςεισ Q1.1-Q6.3 (βλ ερωτθματολόγιο ςτο παράρτθμα). Ο ςκοπόσ τθσ ςυγκεκριμζνθσ παραγοντικισ ανάλυςθσ ιταν να επιβεβαιωκοφν οι 6 παράγοντεσ τουσ οποίουσ χρθςιμοποίθςαν και οι Liu και Li (2009) ςτθν ζρευνά τουσ και αποτελοφν βάςθ για τθν ζρευνά μασ. Τα αποτελζςματα τθσ ςυγκεκριμζνθσ ανάλυςθσ ζδειξαν τα εξισ ςτοιχεία. Ο δείκτθσ KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) που μετράει τθν καταλλθλότθτα του δείγματοσ ζχει τιμι KMO=0.716>0.7 (πίνακασ 1) που φανερϊνει ότι το μζγεκοσ του δείγματοσ είναι πάρα πολφ καλό για τθν ςυγκεκριμζνθ παραγοντικι ανάλυςθ. Πίνακασ 1 KMO and Bartlett's Test Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy.,716 Approx. Chi-Square 487,981 Bartlett's Test of Sphericity df 120 Sig.,000 Επίςθσ, ο ζλεγχοσ για τθν φπαρξθ ςυςχετίςεων μεταξφ των μεταβλθτϊν (Bartlett s test of sphericity) ζδειξε ότι υπάρχουν ςθματνικζσ ςυςχετίςεισ μεταξφ των μεταβλθτϊν ( Χ 2 =487,981, df=120, παρατθροφμενο επίπεδο ςθμαντικότθτασ 49

50 π=0.000<0.05). Στον πίνακα 7 ςτο παράρτθμα παρατθροφμε ότι θ παραγοντικι ανάλυςθ ζδωςε 6 παράγοντεσ οι οποίοι ςυνολικά ερμθνεφουν το % τθσ ολικισ μεταβλθτότθτασ, ποςοςτό πολφ ικανοποιθτικό. Οι αρχικζσ μεταβλθτζσ φορτίηουν ςε κακζνα από τουσ ζξι παράγοντεσ όπωσ μπορεοφμε να δοφμε ςτον πίνακα 2 που ακολουκεί. Κάκε μεταβλθτι φορτίηει ςε εκείνον τον παράγοντα με τθν μεγαλφτερθ τιμι φόρτιςθσ. Πίνακασ 2 Rotated Component Matrix a Component Η ρξήζε ηνπ Mobile Internet ζα κπνξνύζε λα κνπ απμήζεη ηελ απνηειεζκαηηθόηεηα ζηα εξγαζηαθά θαη ζπνπδαζηηθά κνπ θαζήθνληα, θαζώο θαη ζηηο ππνρξεώζεηο ηεο θνηλσληθήο κνπ δσήο. Λακβάλνληαο ππόςηλ όια ηα θαζήθνληά κνπ, ε ρξήζε ηνπ Mobile Internet ζα κε βνεζνύζε ζηελ εξγαζία κνπ, ηηο ζπνπδέο κνπ θαη ζηελ θαζεκεξηλόηεηά κνπ. Γεληθά ζεσξώ ην Mobile Internet ρξήζηκν ζηελ θαζεκεξηλή κνπ δσή. Γεληθά ζεσξώ πσο ε ρξήζε ηνπ Mobile Internet είλαη επσθειήο γηα ηελ δσή κνπ. Καηά ηελ γλώκε κνπ, ν ρεηξηζκόο ηνπ Mobile Internet είλαη απιντθόο θαη εύρξεζηνο.,276,134,245,197,081 50

51 Γεληθά, πηζηεύσ όηη ην Mobile Internet είλαη εύθνιν ζην ρεηξηζκό ηνπ. Τν Mobile Internet είλαη έλαο απιόο θαη γξήγνξνο ηξόπνο πξόζβαζεο ζην Δηαδίθηπν. Η ρξεζηκνπνίεζε ηνπ Mobile Internet ζπλάδεη κε ην ζηύι θαη ηνλ ηξόπν δσήο κνπ. Τα νθέιε ηνπ Mobile Internet είλαη πξνθαλή. Είλαη έπθνιν γηα κέλα λα παξνπζηάζσ ηα νθέιε ηνπ Mobile Internet ζηνπο ππόινηπνπο. Φξεζηκνπνηώ ή πξόθεηηαη λα ρξεζηκνπνηήζσ ην Mobile Internet αλ: Η ρξήζε ηνπ Mobile Internet είλαη απνιαπζηηθή. Δηαζθεδάδσ ρξεζηκνπνηώληαο ην Mobile Inernet. Η ρξεζηκνπνίεζε ηνπ Mobile Internet είλαη επράξηζηε. -,101,023,051,096,558,246,852,949,141 Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization. a. Rotation converged in 7 iterations. Από τον τρόπο που δθμιουργοφνται οι παράγοντεσ και από το είδοσ των ερωτιςεων μποροφμε να χαρακτθρίςουμε τισ καινοφργιεσ μεταβλθτζσ ωσ: Σχετικό Πλεονζκτιμα (Παράγοντασ 1) Πολυπλοκότθτα (Παράγοντασ 2) Αντιλαμβανόμενθ Διαςκζδαςθ (Παράγοντασ 3) Παρατθρθτικότθτα (Παράγοντασ 4) Πλαίςιο Χριςθσ (Παράγοντασ 5) 51

52 Συμβατότθτα (Παράγοντασ 6) Επιβεβαιϊνοντασ τισ μεταβλθτζσ αυτζσ των Liu και Li (2009) και ςτθν περίπτωςθ τθσ ςυγκεκριμζνθσ ζρευνασ. Για τθ ςυγκεκριμζνθ παραγοντικι ανάλυςθ χρθςιμοποιικθκε θ ορκογϊνια περιςτροφι των αξόνων (varimax) για το λόγο ότι οι παράγοντεσ που δθμιουργικθκαν κζλουμε να μθν εξαρτϊνται μεταξφ τουσ (Field, A, 2005). Οι μεταβλθτζσ αυτζσ κα είναι οι ανεξάρτθτεσ μεταβλθτζσ ςτισ περαιτζρω αναλφςεισ. Συγκεκριμζνα, κα χρθςιμοποιθκοφν τα παραγοντικά ςκορ (factor scores) όπωσ αυτά προζκυψαν από τθν παραγοντικι ανάλυςθ. 4.4 Ανάλυςη Παλινδρόμηςησ Το επόμενο κομμάτι τθσ ανάλυςθσ που πραγματοποιικθκε είναι αυτό τθσ ανάλυςθσ πολλαπλισ γραμμικισ παλινδρόμθςθσ. Σκοπόσ είναι να κακοριςτεί ο βακμόσ και ο τρόποσ ςφνδεςθσ τθσ χριςθσ του Mobile Internet (M.I.) με τισ ανεξάρτθτεσ μεταβλθτζσ που προζκυψαν από τθν παραγοντικι ανάλυςθ και κατ επζκταςθ να εξετάςουμε τισ υποκζςεισ που προαναφζρκθκαν ςτο τρίτο κεφάλαιο. Για το λόγο αυτό κα πραγματοποιθκεί μια πολλαπλι γραμμικι παλινδρόμθςθ που κα ζχει ωσ εξαρτθμζνθ μεταβλθτι τθν χριςθ του Mobile Internet και ωσ ανεξάρτθτεσ τισ μεταβλθτζσ: Σχετικό Πλεονζκτθμα, Πολυπλοκότθτα, Αντιλαμβανόμενθ Διαςκζδαςθ, Πλαίςιο χριςθσ, Παρατθρθτικότθτα και Συμβατότθτα. Η χριςθ του Mobile Internet μετρικθκε ςφμφωνα με τισ ερωτιςεισ Q7.1 και Q7.2 του ερωτθματολογίου, οι οποίεσ υπολογίςτθκαν βρίςκοντασ τον μζςο όρο (Mean) και δθμιουργικθκε μια ςτιλθ με το άκροιςμα. Μοντζλο (Χριςθ του Μ.Ι.)=β 0 +β 1 (Σχετικό Πλεονζκτθμα)+β 2 (Πολυπλοκότθτα)+β 3 (Αντιλαμβανόμενθ Διαςκζδαςθ)+β 4 (Παρατθρθτικότθτα)+β 5 (Πλαίςιο Χριςθσ)+β 6 (Συμβατότθτα) Τα αποτελζςματα φαίνονται ςτουσ επόμενουσ πίνακεσ. Συγκεκριμζνα από τουσ πίνακεσ 3 και 4, παρατθροφμε ότι: Πίνακασ 3 52

53 Model Summary b Model R R Square Adjusted R Square Std. Error of the Estimate Durbin-Watson 1,626 a,763 -,065, ,044 a. Predictors: (Constant), Σπκβαηόηεηα, Πιαίζηνρξήζεο, ΑληηιακβαλόκελεΔηαζθέδαζε, Παξαηεξεηηθόηεηα, ΣρεηηθόΠιενλέθηεκα, Πνιππινθόηεηα b. Dependent Variable: ΦξήζεηνπMobileInternet Πίνακαρ 4 ANOVA b Model Sum of Squares df Mean Square F Sig. Regression 4,672 6,779,858,000 b 1 Residual 7,261 8,908 Total 11, a. Dependent Variable: ΦξήζεηνπMobileInternet b. Predictors: (Constant), Σπκβαηόηεηα, ΠιαίζηνΦξήζεο, ΑληηιακβαλόκελεΔηαζθέδαζε, Παξαηεξεηηθόηεηα, ΣρεηηθόΠιενλέθηεκα, Πνιππινθόηεηα Ο ςυντελεςτισ προςδιοριςμοφ (R-square) ζχει τιμι 0,763 γεγονόσ που ςθμαίνει ότι το 76,3% τθσ ολικισ μεταβλθτότθτασ ερμθνεφεται από τθν παλινδρόμθςθ. Η παλινδρόμθςθ είναι ςθμαντικι ςτο 5% επίπεδο ςθμαντικότθτασ (sig=,003<0.005). Στον επόμενο πίνακα 5 φαίνονται τα αποτελζςματα τθσ παλινδρόμθςθσ 53

54 Πινακασ 5 Coefficients a Model Unstandardized Coefficients Standardized Coefficients t Sig. 95,0% Confidence Interval for B B Std.Error Beta Lower Bound Upper Bound (Constant) 6,212,03 3,983,003 2,616 9,809 ρεηηθφπιενλέθηεκα.392, ,199 Πνιππινθφηεηα.251,03,758-1, ,324 1, ,306,942 πκβαηφηεηα,162,03 -,081 -,210,063-3,593 2,993 ΑληηιακβαλφκελεΓηαζθέδαζε,097,03,2 -,115,000-2,114,0233 Παξαηεξεηηθφηεηα,233,03,349,265,000-6,781 4,126 ΠιαίζηνΥξήζεο,41,03,271,231,000-4,389 1,752 a. Dependent Variable: ΥξήζεηνπMobileInternet Από τον πίνακα 5 παρατθροφμε ότι ςτθ χριςθ του Mobile Internet ςθμαντικι και κετικι επίδραςθ ζχουν ςχεδόν όλεσ οι ανεξάρτθτεσ μεταβλθτζσ ςτο 5% επίπεδο ςθμαντικότθτασ. Αυτό ςθμαίνει ότι κάκε μια είναι ςθμαντικι ςτο να κακορίςει τον βακμό εξάρτθςθσ, ςε ζνα μοντζλο που περιλαμβάνει όλεσ τισ υπόλειπεσ μεταβλθτζσ. Συγκεκριμζνα οι παράγοντεσ ςχετικό πεονζκτιμα (Beta=0,547) και πολυπλοκότθτα (Beta=0,758) φαίνονται να επιδροφν περιςςότερο κετικά ςτθ χριςθ του Mobile Internet από τουσ υπόλοιπουσ παράγοντεσ, ωςτόςο θ ςυμβατότθτα επιδρά αρνθτικά ςτθ χριςθ του Mobile Internet (Beta=-0,081). Για το παραπάνω μοντζλο πολλαπλισ γραμμικισ παλινδρόμθςθσ, ςχετικά με τθν ιςχφ των βαςικϊν υποκζςεων που κα πρζπει να ικανοποιοφνται ζχουμε ότι: 54

55 Δεν υπάρχει υποψία αςυςχζτιςτων ςφαλμάτων όπωσ φαίνεται από το ςτατιςτικό Durbin-Watson (D-W=2,044~2). Επίςθσ δεν υπάρχει πολυςυγγραμμικότθτα των ανεξάρτθτων μεταβλθτϊν αφοφ οι μεταβλθτζσ αυτζσ είναι τα παραγοντικά ςκορ, όπωσ αυτά προζκυψαν από τθν παραγοντικι ανάλυςθ. Ο ζλεγχοσ για τθν φπαρξθ κανονικισ κατανομισ (κανονικό διάγραμμα πικανοτιτων Διάγραμμα Ι ςτο Παράρτθμα Β) δείχνει τθν φπαρξθ μθ κανονικισ κατανομισ για τα υπόλοιπα. Τζλοσ, το διάγραμμα των τυποποιθμζνων υπολοίπων ωσ προσ τισ τυποποιθμζνεσ εκτιμϊμενεσ τιμζσ (Διάγραμμα ΙΙ, Παράρτθμα Β), φανερϊνει ότι δεν είναι ςτακερι θ διακφμανςθ των ςφαλμάτων και δεν υπάρχει γραμμικότθτα ςτο ςυγκεκριμζνο μοντζλο, οπότε ςυμπεραίνουμε ότι μια μεταβλθτι από τισ ανεξάρτθτεσ δθμιουργεί αυτό το πρόβλθμα. Όςον αφορά τισ υποκζςεισ που κάναμε ςτο κεφάλαιο 3, καταλιγουμε ότι οι υποκζςεισ Η1,Η2,Η4,Η5 και Η6 επαλθκεφονται και θ Η3 δεν επαλθκεφεται, δθλαδι το πλαίςιο χριςθσ ςυνδζεται αρνθτικά με τθν χριςθ του Mobile Internet ςτθν Ελλάδα. Πιο ςυγκεκριμζνα το μεντζλο μασ μετά από τθν πολλαπλι γραμμικι παλλινδρόμθςθ παίρνει αυτι τθν μορφι: Πίνακασ 6 Υπόθεση Συντελεστής Sig Αποτέλεσμα Η.1 Στεηικό πλεονέκηημα,000 Δεκηή Η.2 Πολσπλοκόηηηα,000 Δεκηή Η.3 Σσμβαηόηηηα,063 Απορριπηέα Η.4 Παραηηρηηικόηηηα,000 Δεκηή Η.5 Πλαίζιο τρήζης,000 Δεκηή Η.6 Ανηιλαμβανόμενη διαζκέδαζη,000 Δεκηή α. Εξαρτημζνη μεταβλητή: ΧρήςητουMobileInternet 4.5 Ανάλυςη διακφμανςησ κατά ζνα παράγοντα(anova) 55

56 Το τελευταίο κομμάτι τθσ ζρευνασ περιλαμβάνει ζξι διαφορετικζσ αναλφςεισ διακφμανςθσ κατά ζνα παράγοντα (ANOVA) με ςκοπό τον ζλεγχο τθσ φπαρξθσ διαφορϊν ωσ προσ τουσ ζξι παράγοντεσ που βρζκθκαν από τθν παραγοντικι ανάλυςθ ςε ςχζςθ με τισ 5 διαφορετικζσ ομάδεσ-χρθςτϊν που αναφζρονται ςτο εωτθματολόγιο(και πιο ςυγκεκριμζνα θ ερϊτθςθ 8 του ερωτθματολογίου). Πραγματοποιϊντασ τισ 6 διαφορετικζσ αναλφςεισ ANOVA (οι οποίεσ παρουςιάηονται ςτο παράρτθμα πίνακεσ 1,2,3,4,5,6 κτλ), μια για κάκε παράγοντα, διαπιςτϊςαμε ότι οι παράγοντεσ ςχετικό πλεονζκτθμα, πολυπλοκότθτα και αντιλαμβανόμενθ διαςκζδαςθ επθρεάηουν ςθμαντικά τθν αντίλθψθ των χρθςτϊν ςχετικά με τθν υιοκζτθςθ του Mobile Internet. Αναλυτικότερα κα αναφερκοφμε παρακάτω για τα ευριματα των αναλφςεων: 1. Βρζκθκε ότι ο Καινοτόμοσ διαφζρει ςθμαντικά από τον Υπομονετικό και τον Παραδοςιακό ωσ προσ τον παράγοντα Σχετικό Πλεονζκτιμα και μάλιςτα ζχει μεγαλφτερθ τιμι από τον Υπομονετικό και μικρότερθ από τον Παραδοςιακό. Ακόμθ διαφζρει ςθμαντικά ωσ προσ τον παράγοντα Αντιλαμβανόμενθ Διαςκζδαςθ από τον Νζο Χριςτθ και τον Επιφυλακτικό ζχωντασ μικρότερθ τιμι. 2. Ο Νζοσ Χριςτθσ διαφζρει ςθμαντιικά από τον Παραδοςιακό και τον Υπομονετικό ωσ προ τον παράγοντα ςχετικό πλεονζκτθμα και ζχει υψθλότερθ τιμι ςε αυτόν ςε ςφγκριςθ με τον Παραδοςιακό και τον Υπομονετικό. Ακόμα ο Νζοσ Χριςτθσ διαφζρει ςθμαντικά και από τον Καινοτόμο και τον Επιφυλακτικό ωσ προσ τον παράγοντα αντιλαμβανόμενθ διαςκζδαςθ και για ακόμθ μια φορά ζχει υψθλότερθ τιμι από αυτοφσ. 3. Όςον αφορά τον Επιφυλακτικό, ο οποίοσ διαφζρει ςθμαντικά από τον Υπομονετικό και τον παραδοςιακό ωσ προσ τον παράγοντα Σχετικό Πλεονζκτθμα και αντιλαμβανόμενθ διαςκζδαςθ και ζχει υψθλότερθ τιμι ςτον Παραδοςιακό ωσ προσ τουσ παράγοντεσ ςχετικό πλεονζκτθμα και αντιλαμβανόμενθ διαςκζδαςθ, ενϊ ζχει χαμθλότερθ τιμι από τον υπομονετικό ωσ προσ τον παράγοντα ςχετικό πλεονζκτιμα. 4. Ο Υπομονετικόσ διαφζρει ςθμαντικά από τον Νζο Χριςτθ και τον Επιφυλακτικό ωσ προσ τουσ παράγοντεσ ςχετικό πλεονζκτθμα και αντιλαμβανόμενθ διαςκζδαςθ όπου βλζπουμε ότι ζχει υψθλότερθ τιμι ωσ προσ τον πρϊτο παράγοντα και μικρότερθ ωσ προσ τον δεφτερο. Τζλοσ, βλζπουμε ότι ο Παραδοςιακόσ διαφζρει ςθμαντικά από τον Νζο Χριςτθ και τον επιφυλακτικό ωσ προσ τουσ παράγοντεσ ςχετικό πλεονζκτθμα και αντιλαμβανόμενθ διαςκζδαςθ και ζχει χαμθλότερθ τιμι ςε αυτοφσ τουσ παράγοντεσ απο ότι ςτουσ προαναφερκζν 56

57 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5 Ο : ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 5.1 Θευπηηικά ζςμπεπάζμαηα ηηρ έπεςναρ Η απνδνρή ηνπ Mobile Internet είλαη αξθεηή ζε κηθξέο θαη κεζαίεο ειηθίεο ζε αληίζεζε ησλ πην κεγάισλ ζε ειηθία,ελψ δελ παίδεη ξφιν ην κνξθσηθφ ηνπο επίπεδν θαη ε δνπιεία πνπ θαλνπλ. Θα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ζην κέιινλ ε πιεηνςεθία ησλ αλζξψπσλ ζα απνδνρνλαηί θαη ζα ρξεζηκνπνηνχλ ζαλ βάζε πξφζβαζεο ζην Γηαδίθηπν ην Mobile Internet. Οπφηε, κία έξεπλα γηα ηελ απνδνρή ηνπ Mobile Internet θαίλεηαη λα είλαη πνιχ ζεκαληηθή. Καζψο ηα κνληέια πηνζέηεζεο κηαο ηερλνινγίαο απφ ηνπο ρξήζηεο, φπσο ην Μνληέιν Απνδνρήο κηαο Σερλνινγίαο (Technology Acceptance Model,TAM), δελ εκβαζχλνπλ πνιχ ζηελ δηαδηθαζία απνδνρήο κίαο λέαο θαηλνηνκίαο, ρξεζηκνπνηήζακε ηελ ζεσξία Γηάρπζεο κηαο Καηλνηνκίαο (Innovation Diffusion Theory, IDT) ε νπνία καο πξνζθέξεη κία πνιχ θαιή ζεσξεηηθή βάζε. 5.2 Δμπειπικά ζςμπεπάζμαηα ηηρ έπεςναρ και οι ππακηικέρ επιπηώζειρ ηηρ ζηιρ εηαιπείερ Οη εξσηεζέληεο ρσξίζηεθαλ ζε πέληε θαηεγνξίεο βάζε ηηο δηαθνξέο ζηελ θαηλνηνκηθφηεηα ηνπο, νη νπνίεο βαζίδνληαη ζηελ έξεπλα ησλ Yong Liu θαη Hongxiu Li (2009), νη νπνίνη έθαλαλ κία παξφκνηα έξεπλα κε ηελ δηθή καο ζηελ Κίλα θαη απνηεινχλ θαη ηελ βάζε γηα ηελ δηθή καο έξεπλα. Χζηφζν ε έξεπλά καο έδεημε φηη νη αληηιήςεηο ησλ εξσηεζέλησλ δελ αθνινπζνχλ απαξαίηεηα ηελ θακπχιε ηεο θαηλνηνκηθφηεηαο φπσο ηελ πξφηεηλε o Rogers (1995) ζηελ ζεσξία Γηάρπζεο ηεο Καηλνηνκίαο. χκθσλα κε ηελ ζεσξία Γηάρπζεο κηαο Καηλνηνκίαο θαη ηελ έξεπλα γηα ηελ πξνζσπηθή θαηλνηνκηθφηεηα ησλ εξσηεζέλησλ, απηή ε έξεπλα παξέρεη απνδείμεηο φηη ππάξρνπλ ζεκαληηθέο δηαθνξέο αλάκεζα ζηελ απφθαζε πηνζέηεζεο κίαο θαηλνηνκίαο απφ ηηο δηάθνξεο θαηεγνξίεο πηνζεηνχλησλ. Σν Mobile Internet, ζαλ κηα ρξεζηκφηαηε εθαξκνγή πνπ είλαη, θαίλεηαη λα έρεη έλα ξαγδαίν ξπζκφ δηάρπζεο,πηνζέηεζεζο θαη απνδνρήο εηδηθά ζηηο δχν πξψηεο θαηεγνξίεο, δειαδή ζηνπο Καηλνηφκνπο θαη ζηνπο Νένπο Υξήζηεο, φπσο θαη θαίλεηαη ζην γξάθεκα 5. Οη ππφινηπεο θαηεγνξίεο δειαδή νη Δπηθπιαθηηθνί, νη Τπνκνλεηηθνί θαη νη Παξαδνζηαθνί θαίλεηαη φηη έρνπλ αξρίζεη θαη απηνί λα ρξεζηκνπνηνχλ ην Mobile Internet αιιά κε πην αξγνχο ξπζκνχο. Δπηπιένλ, φπσο θαίλεηαη ζην γξάθεκα 2, νη εξσηεζέληεο ειηθηάο έρνπλ εληξπθήζεη γηα ηα θαιά ζηελ ηδέα ηνπ Mobile 57

58 Internet, θαη πξνηίζεληαη λα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ πην γξήγνξα απφ ηηο ππφινηπεο θαηεγνξίεο, ην νπνίν ζεσξείηαη θαη ινγηθφ ζπκπέξαζκα δεδνκέλνπ φηη ηέηνηνπ είδνπο θαηλνηνκίεο πηνζεηνχληαη ζπλήζσο πξψηα απφ απηφ ην εχξνο ειηθηψλ. Απηφ δείρλεη ζηηο κεγάιεο εηαηξείεο θηλεηήο ηειεθσλίαο νη νπνίεο παξέρνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπ Mobile Internet φηη ήδε ππάξρεη κηα επξεία βάζε απφ δπλεηηθνχο πειάηεο, εηδηθά αλάκεζα ζηε λέα γεληά ηεο Διιάδαο. Χζηφζν, ε αλάιπζε ANOVA δείρλεη φηη ππάξρνπλ ζεκαληηθέο δηαθνξέο αλάκεζα ζηηο θαηεγνξίεο θαη ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηηο αληηιήςεηο ησλ ρξεζηψλ γηα ηελ ηερλνινγία, νη νπνίεο πξνηείλνπλ φηη αλακεζα ζηηο δηαθνξεηηθέο νκάδεο ρξεζηψλ κπνξεί λα αλαδεηρζνχλ δηάθνξεο απφςεηο γηα ηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet. Λακβάλνληαο ππφςηλ νιφθιεξν ην δείγκα, ηα απνηειέζκαηα απφ ηελ πνιιαπιή γξακκηθή παιιηλδξφκεζε δείρλνπλ φηη αλαδεηθλχνληαο ηελ ρξεζηκφηεηα ηνπ Mobile Internet θαη θάλνληάο ην δηαζθεδαζηηθφ θαη εχθνιν ζηελ ρξήζε ζε ζρέζε κε ηνλ ηξφπν δσήο ησλ αλζξψπσλ, πξνζειθχεηο ηνπο ρξήζηεο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην Mobile Internet. Οπφηε, ην ζρεηηθφ πιενλέθηεκα, ε πνιππινθφηεηα θαη ε αληηιακβαλφκελε δηαζθέδαζε είλαη νη πην ζεκαληηθνί ιφγνη πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ απφθαζε ησλ αλζξψπσλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην Mobile Internet. Αληηζέησο, ην πιαίζην ρξήζεο βξέζεθε λα κελ είλαη έλαο απφ ηνπο ιφγνπο πνπ νδεγνχλ ζηελ ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο απηήο. Τπφ απηφ ην πξίζκα, νη εηαηξείεο θηλεηήο ηειεθσλίαο ζηελ Διιάδα ζα πξέπεη λα εζηηάζνπλ ζην λα θάλνπλ ην Mobile Internet πην εχθνιν ζηελ ρξήζε κε ζθνπφ λα πξνζειθχζνπλ κεγαιχηεξε γθάκα ρξεζηψλ, αθφκα ζα κπνξνχζαλ λα εληζρχζνπλ πεξαηηέξσ ηελ ρξήζε ηνπ θαη απφ ηνπο ήδε πθηζηάκελνπο ρξήζηεο εμνπιίδνληαο ηα θηλεηά ηειέθσλα γεληθά κε θαιχηεξεο κεζφδνπο εηζαγσγήο (input methods) θαη βειηηψλνληαο ηελ αλάιπζε ηεο νζφλεο (screen resolution). Καζψο θαη λα ηνλίδνπλ ηελ ρξεζηκφηεηά ηνπ ζε ζχθξηζε κε ηνπο επηηξαπέδηνπο ππνινγηζηέο, ηα laptop θαη ηηο ππφινηπεο ζπζθεπέο πνπ πξνζθέξνπλ παξφκνηεο ππεξεζίεο. Δπηπξνζζέησο, ζα ήηαλ σθέιηκν λα εληάμνπλ ην ζηνηρείν ηεο δηαζθέδαζεο ζηηο ππεξεζίεο ηνπ Mobile Internet, φπσο γηα παξάδεηγκα ην mobile gaming. Σα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο αθφκα πξνηείλνπλ ζηηο εηαηξείεο λα ιάβνπλ ππφςηλ θαη ηελ επηξξνή ηεο ζπκβαηφηεηαο θαη ηεο παξαηεξεηηθφηεηαο. Η 58

59 ζπκβαηφηεηα ηεο ηερλνινγίαο κε ηνλ ηξφπν δσήο ηεο λέαο γεληάο θαη ηηο πξνηηκήζεηο ηνπο είλαη έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο. Παξνκνίσο εάλ κηα ηερλνινγία κπνξεί εχθνια λα ζρνιηαζηεί θαη λα πεξηγξαθεί ζηνπο άιινπο, ηφηε είλαη πηζαλφηεξν απηή ε ηερλνινγία λα εληππσζηάζεη ζεηηθά ηνπο αλζξψπνπο, ην νπνίν θαζηζηά απηήλ ηελ ηερλνινγία πην πηζαλή λα ρξεζηκνπνηεζεί. Γη άπηφ θαη νη εηαηξείεο πξέπεη λα δψζνπλ βάζε θαη ζηελ παξαηεξεηηθφηεηα, δειαδή ηα απνηειέζκαηα απηήο ηεο ηερλνινγίαο λα είλαη θαλεξά θαη ζηνπο άιινπο. Δηδηθά ζηελ Διιάδα πνπ επηθξαηεί ε αληίιεςε φηη φηαλ θάηη αλαθέξεηαη απφ πνιινχο σο θαιφ, ζεκαίλεη φηη φλησο είλαη. Οη Έιιελεο θαηαλαισηέο ζπλεζίδνπλ πξηλ ρξεζηκνπνηήζνπλ κηα λέα ηερλνινγία λα ην ζπδεηνχλ κε ηνπο δηθνχο ηνπο αλζξψπνπο θαη πην ζπγθεθξηκέλα κε άηνκα πνπ έρνπλ ήδε ρξεζηκνπνηήζεη απηή ηελ ηερλνινγία,γηα λα απνθαζίζνπλ αλ ζα ηελ ρξεζηκνπνηήζνπλ ή φρη. 5.3 Πεπιοπιζμοί ηηρ έπεςναρ Όπσο θαη θάζε έξεπλα, έηζη θη εκείο παξαδερφκαζηε κεξηθνχο πεξηνξηζκνχο ζε απηήλ ηελ εξγαζία, ηνπο νπνίνπο θαιφ ζα ήηαλ λα ηνπο ιάβνπλ ππφςηλ ζε θάπνηα θαηλνχξγηα έξεπλα. Πξψηνλ, ην δείγκα είλαη ζρεηηθά πεξηνξηζκέλν, αλ ζθεθηεί θαλείο ηνλ πιεζπζκφ ηεο Διιάδαο, αλ θαη πξνζπαζήζακε λα είλαη αληηπξνζσπεπηηθφ. Γεχηεξνλ,ε έξεπλα εζηηάδεη ζηνπο Έιιελεο ρξήζηεο γη απηφ δελ πξέπεη λα γεληθεχεηαη κε ρξήζηεο απφ αιιά πνιηηηζηηθά ππφβαζξα. Σξίηνλ, ε δηθή καο ηαμηλφκεζε ησλ θαηεγνξηψλ πηνζεηνχλησλ αθνξά θπξίσο ζηελ θαηλνηνκηθφηεηα ησλ ρξεζηψλ θαη ζθνπίκσο δελ πξνζζέζακε ηελ θνηλσληθή ζέζε ησλ ρξεζηψλ γηαηί ε ηαμηλφκεζε κε βάζε ηελ θνηλσληθή ζέζε ζηελ ζεσξία Γηάρπζεο κηαο Καηλνηνκίαο πάζρεη απφ ειιηπή ζεσξεηηθή αηηηνιφγεζε φπσο πξνηείλεηαη απφ πξνεγνχκελε κειέηε πάλσ ζηελ Θεσξία Γηάρπζεο κηαο Καηλνηνκίαο. 59

60 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ {1} Agarwal, R. θαη Prasad, J.,(1997), «The Role of Innovation Characteristics and Perceived Voluntariness in the Acceptance of Information Technologies», Decision Sciences, 28 (3): {2} Anderson, J. E. θαη Schwager, P. H., (2004). «SME Adoption of Wireless LAN Technology: Applying the UTAUT Model. In Proceedings of the 7th Conference of the Southern Association for Information Systems.», Αλαθηήζεθε: 20 Ματνπ 2012, from {3} Azam, M.S. θαη Quadddus, M. (2009), «Adoption of b2b e-commerce by the SMEs in Bangladesh: an empirical analysis», Proceedings of Asian Business Research Conference, Dhaka, Αλαθηήζεθέ: 2 ηνπιίνπ 2012, απφ: {4} Blau, P. M., (1964), «Exchange and Power in Social Life», New York: Wiley. {5} Bouwman, H., Van de Wijngaert, L. θαη Vos, H. (2008), «Context-sensitive mobile services for police officers: a re-assessment of TAM», Proceedings of the 7th International Conference on Mobile Business, Barcelona, pp {6} Carlsson, C., Carlsson J., Hyvonen K., Puhakainen J.,θαη Walden P., (2006),«Adoption of Mobile Device/Services - Searching for Answers with the UTAUT» In Proceeding of the 39th Hawaii International Conference on System Sciences, 1:1 10. {7} Chen, L., Gillenson, M.L. θαη Sherrell, D.L. (2002), «Enticing online consumers: an extended technology acceptance perspective», Information & Management, 39 (8): {8} Cheong, J.H. θαη Park, M.C. (2005), «Mobile internet acceptance in Korea», Internet Research, 15 (2): {9} Davis, F. D.,(1989) «Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use, and User Acceptance of Information Technology», MIS Quarterly, 13 (3): {10} Davis, F. D., Bagozzi, R. P., θαη Warshaw, P. R.,(1989) «User Acceptance of Computer Technology: A Comparison of Two Theoretical Models», Management Science, 35 (8): {11} Davis, F.D., Bagozzi, R. θαη Warshaw, P. (1992), «Extrinsic and intrinsic motivation to use computers in the workplace», Journal of Applied Social Psychology, 22 (14):

61 {12} Drake, S.D., Sandler, M., Sudan, S.K., Boggs, R., Giusto, R. θαη Ryan, S. (2008), «Worldwide mobile worker population forecast». Αλαθηήζεθε: 25 ΜαΨνπ 2012 απφ: IDC_MobileWorker_excerpt_0_0.pdf. {13} Engebretsen, T. (2005), «Acceptance of Information Technology by Health Research Projects in Low-Income Countries: Intention to Use and Acceptance of Using EpiHandy (IUAUE), Master s Thesis» Norway: University of Bergen. {14} Field, A. (2005), «Discovering Statistics using SPSS, 2nd edition», London: Sage. {15} Fishbein, M., θαη Ajzen, I., (1975), «Belief, Attitude, Intention and Behavior: An Introduction to Theory and Research» Reading, MA: Addison-Wesley. {16} French, J.R.θαη Raven, B.H. (1959). «The bases of social power. In D. Cartwright (Ed.)», Studies in social power. Ann Arbor, Mich.: University of Michigan Press. {17} Garfield, M. J., (2005), «Acceptance of Ubiquitous Computing» Information Systems Management, 22 (4): {18} Gefen, D. θαη Straub, D.W., (1997) «Gender differences in the perception and use of An Extension to the Technology Acceptance Model», MIS Quarterly, 21 (4): {19} Geopott, T.J, (2011), «Attribute perceptions as factors explaining Mobile Internet acceptance of cellular customers in Germany- An empirical study comparing actual and potential adopters with distinct categories of access appliances», Expert Systems with Applications, 38: {20} Glynn, M. A., (1996), «Innovative Genius: A Framework for Relating Individual and Organizational Intelligences to Innovation», Academy of Management Review, 21 (4): {21} Ha, I., Yoon, Y. θαη Choi, M. (2007), «Determinants of adoption of mobile games under mobile broadband wireless access environment», Information & Management, 44 (3): {22} Hartwick, J., θαη Barki, H., (1994) «Explaining the Role of User Participation in Information System Use», Management Science, 40 (4): {23} Hsu, C.L., Lu, H.P. θαη Hsu, H.H. (2007), «Adoption of the mobile internet: an empirical study of multimedia message service (MMS)», Omega, 35 (6):

62 {24} Kanter, R. M., (1983), «The change masters: Innovation for productivity in the American corporation», New York: Simon & Schuster. {25} Karahanna, E., Straub, D. W. θαη Chervany, N. L., (1999), «Information Technology Adoption across Time: A Cross-Sectional Comparison of Pre-Adoption and Post-Adoption Beliefs», MIS Quarterly, 23 (2): {26} Karahanna, E. θαη Straub, D. W., (1999), «The Psychological Origins of Perceived Usefulness and Ease of Use», Information and Management, 35 (4): {27} Kelman, H. C., (1958), «Compliance, Identification, and Internalization: Three processes of Attitude Change», Journal of Conflict Resolution, 2: {28} Kiesler C. A. θαη Kiesler S.B., (1969), «Conformity», Reading, Mass.: Addison-Wesley Pub. Co {29} Kim, H.W., Chan, H.C. θαη Gupta, S.,(2007), «Value-based adoption of mobile internet: an empirical investigation», Decision Support Systems, 43 (1): {30} Kurnia, S., Smith, S.P. θαη Lee, H. (2006), «Consumers perception of mobile internet in Australia», e-business Review, 5 (1): {31} Lee, M.K.O., Cheung, C.M.K. θαη Chen, Z. (2005), «Acceptance of internetbased learning medium: the role of extrinsic and intrinsic motivation», Information & Management, 42 (8): {32} Liao, H.L. θαη Lu, H.P., (2008), «The role of experience and innovation characteristics in the adoption and continued use of e-learning websites», Computers & Education, 51 (4): {33} Lin, F.F. θαη Lee, G.G. (2006), «Effects of socio-technical factors on organizational intention to encourage knowledge sharing», Management Decisions, 44 (1): {34} Liu Y. and Li H., (2009), «Mobile Internet diffusion in China: an empirical study», Industrial Management & Data Systems, 110 (3): {35} Louho, R., Kallioja M. θαη Oittinen P., (2006), «Factors Affecting the Use of Hybrid MediaApplications», Graphic Arts in Finland, 35: {36} Lu, J., Yao, J.E. θαη Yu, C.S., (2005), «Personal innovativeness, social influence and adoption of wireless internet services via mobile technology», Journal of Strategic Information Systems, 14 (3):

63 {37} Lu, J., Liu, C., Yu, C.S. θαη Wang, K.,(2008), «Determinants of accepting wireless mobile data services in China», Information & Management, 45: {38} Lu, Y., Zhou, T. θαη Wang, B. (2009), «Exploring Chinese users acceptance of instant messaging using the theory of planned behavior, the technology acceptance model, and the flow theory», Computers in Human Behavior, 25 (1): {39} Mallat, N., Rossi, M., Tuunainen, V.K. θαη Orni, A. (2008), «An empirical investigation of mobile ticketing service adoption in public transportation», Personal and Ubiquitous Computing, 12 (1): {40} Marchewka, J.K. θαη Kostiwa, K. (2007), «An Application of the UTAUT Model for Understanding Student Perceptions Using Course Management Software», Communications of the ILMA, 7 (2): {41} Mathieson, K., (1991) «Predicting User Intentions: Comparing the Technology Acceptance Model with the Theory of Planned Behavior», Information Systems Research, 2 (3): {42} Moore, G.C. θαη Benbasat, I. (1991), «Development of an instrument to measure the perceptions of adopting an information technology innovation», Information Systems Research, 2 (3): {43} Oblinger, D. (2003), «Boomers & Gen-Xers, Millennials: understanding the New Students», EDUCAUSE Review, 38 (4): {44} Okasaki S. (2006), «What do we know about Mobile Internet adopters? A cluster analysis», Information & Management, 43: {45} Pfeffer, J. (1982), «Organisations and Organisation Theory», Boston: Pitman. {46} Plouffe, C. R., Hulland, J. S. θαη Vandenbosch, M.,(2001), «Research Report: Richness Versus Parsimony in Modeling Technology Adoption Decisions - Understanding Merchant Adoption of a Smart Card-Based Payment System», Information Systems Research, 12 (2): {47} Pu-Li, J. θαη Kishore R., (2006). «How Robust is the UTAUT Instrument? A Multigroup Invariance Analysis in the Context of Acceptance and Use of Online Community Systems, Αλαθηήζεθε: 17 Ματνπ 2012, απφ {48} Roberts, E. B. (1988). «Managing invention and innovation». Research Technology Management, 31: {49} Rogers, E.M., (1983), «Diffusion of Innovations, 3rd ed.», New York: The Free Press 63

64 {50} Rogers, E.M. (1995), «Diffusion of Innovations, 4th ed.», New York: The Free Press. {51} Rogers E.M. (2003), «Diffusion of Innovations, 5th ed.», New York: Free Press {52} Scheuing, E. E., (1989), «New Product Management», Columbus: Dhi Merril Pub. {53} Shin, D.H., (2007), «User acceptance of mobile internet: implication for convergence technologies», Interacting with Computers, 19 (4): {54} Tan, K.S. θαη Eze, U.C., (2008), «An empirical study of internet-based ICT adoption among Malaysian SME s», Communications of the IBIMA, 1 (1): {55} Tan, K.S., Chong, S.C., Lin, B. θαη Eze, U.C., (2009), «Internet-based ICT adoption: evidence from Malaysian SMEs», Industrial Management & Data Systems, 109 (2): {56} Taylor, S. θαη Todd, P. A., (1995a) «Assessing IT Usage: The Role of Prior Experience», MIS Quarterly, 19 (2): {57} Taylor, S. θαη Todd, P. A., (1995b) «Understanding Information Technology Usage: A Test of Competing Models», Information Systems Research, 6 (4): {58} Thompson, V. A., (1965), «Bureaucracy and Innovation», Administrative Science Quarterly, 10: {59} Thong, J.Y.L., Hong, S. θαη Tam, K.Y. (2006), «The effects of post-adoption beliefs on the expectation-confirmation model for information technology continuance», International Journal of Human-Computer Studies, 64 (9): {60} Tibenderana P. K. G., Ogao. P. J. θαη Ikoja-Odongo, J. R. (2007), «A Model for Measuring Levels of End-Users Acceptance and Use of Electronic Library Services in Ugandan Universities», Proceedings of the Joint Conference on Digital Libraries, June. Vancouver, Canada. {61} Tornatzky, L. G. θαη Fleischer, M., (1990), «The Process of Technological Innovation and Technology Acceptance», Information Systems Research, 16 (1): {62} Van de Wijngaert, L. θαη Bouwman, H. (2009), «Would you share? Predicting the potential use of a new technology», Telematics and Informatics, 26 (1): {63} Venkatesh, V. θαη Davis, F. D., (2000) «A Theoretical Extension of the Technology Acceptance Model: Four Longitudinal Field Studies», Management Science, 46 (2):

65 {64} Venkatesh, V. θαη Morris, M. G., (2000), «Why Don t Men Ever Stop to Ask For Directions? Gender, Social Influence, and Their Role in Technology Acceptance and Usage Behavior», MIS Quarterly, 24 (1): {65} Venkatesh, V., Morris, M. G., θαη Ackerman, P. L., (2000),«A Longitudinal Field Investigation of Gender Differences in Individual Technology Adoption Decision Making Processes», Organizational Behavior and Human Decision Processes, 83 (1): {66} Venkatesh, V., Morris, M., Davis, G.B. θαη Davis, F.D., (2003) «User Acceptance of Information Technology: Toward a Unified View», MIS Quarterly, 27 (3): {67} Warshaw, P. R., (1980), «A New Model for Predicting Behavioral Intentions: An Alternative to Fishbein», Journal of Marketing Research, 17 (2): {68} Wixom, B.H., θαη Todd, P.A., (2005) «A Theoretical Integration of User Satisfaction Venkatesh, V., (2000), «Determinants of Perceived Ease of Use: Integrating Perceived Behavioral Control, Computer Anxiety and Enjoyment into the Technology Acceptance Model», Information Systems Research, 11 (4): {69} Zaltman, G., Duncan, R.θαη Holbek, J., (1973), «Innovations and Organizations», New York: Wiley. ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: {70} Γεκεηξηάδεο, Δ. (2003), «Πεξηγξαθηθή ηαηηζηηθή», Αζήλα: εθδφζεηο Κξηηηθή Α.Δ. (ISBN: ). {71} Ιαθσβίδνπ Μ, Λειίδνπ Γ., Παπαδνπνχινο Υ. θαη Φξαγθίδνπ Διέλε (2006), «Δλλνηα ηεο Καηλνηνκίαο,Μέξνο Α», Αλαθηήζεθε: 30 Ινπιίνπ 2012, απφ {72} Μπάιεο Π. θαη Σξαγαδίθεο Π., (2008), «Οηθνλνκηθή Γηαρείξηζε θαη Υξήζε Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηε Γηαρείξηζε ηνπ Ννηθνθπξηνχ», Αλαθηήζεθε: 26 Ινπλίνπ 2012, απφ {73} ηψκθνο Γ.Ι θαη Μαχξνο Γ.Α. (2008), «Δξεπλα Αγνξάο», Αζήλα: Δθδφζεηο ηακνχιε ΑΔ (ISBN: ). 65

66 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Α ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Ολνκάδνκαη Κξηζαξίδεο Μηραήι θαη είκαη θνηηήηεο ζην ΑΣΔΙ Καβάιαο ζην ηκήκα Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ. ηα πιαίζηα ηεο πηπρηαθήο κνπ εξγαζίαο πξαγκαηνπνηείηαη κηα έξεπλα γηα ηελ απνδνρή ηνπ Mobile Internet ζηελ Διιάδα θαη γηα λα εμεηάζεη ηνπο θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο πνπ νδεγνχλ ζηελ ρξήζε ηνπ Mobile Internet, κέζσ εξσηεκαηνινγίσλ.σν εξσηεκαηνιφγην απηφ απεπζχλεηαη ζε φινπο ηνπο ρξήζηεο θηλεηψλ ηειεθψλσλ πνπ έρνπλ δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζην Internet. ηελ πξνζπάζεηα απηή παξαθαιψ λα απαληήζεηε εηιηθξηλά ζην εξσηεκαηνιφγην γηα πην έγθπξα απνηειέζκαηα. Σα απνηειέζκαηα πνπ ζα πξνθχςνπλ θξίλνληαη ηδηαηηέξσο ζεκαληηθά θαη νη απαληήζεηο ζαο είλαη απφιπηα εκπηζηεπηηθέο. Παπακαλώ ζηιρ παπακάηυ επυηήζειρ να βάλεηε ένα Υ ζηο κοςηάκι πος ανηιπποζυπεύει καλύηεπα ηον βαθμό ζςμθυνίαρ ζαρ. 1= Γηαθσλψ απφιπηα, 2= Γηαθσλψ, 3=Αλαπνθάζηζηνο/ε, 4= πκθσλψ, 5= πκθσλψ απφιπηα Παξαθαιψ απαληήζηε ζε φιεο ηηο εξσηήζεηο. 66

67 Δπώηηζη 1 η : Δπιλέξηε ηο βαθμό ζςμθυνίαρ ζαρ ζηιρ παπακάηυ πποηάζειρ ζσεηικά με ηα πλεονεκηήμαηα ηος Mobile Internet. 1.1 Η ρξήζε ηνπ Mobile Internet ζα κπνξνχζε λα κνπ απμήζεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ζηα εξγαζηαθά θαη ζπνπδαζηηθά κνπ θαζήθνληα, θαζψο θαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηεο θνηλσληθήο κνπ δσήο Λακβάλνληαο ππφςηλ φια ηα θαζήθνληά κνπ, ε ρξήζε ηνπ Mobile Internet ζα κε βνεζνχζε ζηελ εξγαζία κνπ, ηηο ζπνπδέο θαη ζηελ θαζεκεξηλφηεηά κνπ Γεληθά ζεσξψ ην mobile Internet ρξήζηκν ζηελ θαζεκεξηλή κνπ δσή Γεληθά ζεσξψ πσο ε ρξήζε ηνπ mobile Internet είλαη επσθειήο γηα ηελ δσή κνπ Δπώηηζη 2 η : Δπιλέξηε ηο βαθμό ζςμθυνίαρ ζαρ ζηιρ παπακάηυ πποηάζειρ ζσεηικά με ηην πολςπλοκόηηηα ζηην σπήζη ηος Mobile Internet. 2.1 Καηά ηε γλψκε κνπ, ν ρεηξηζκφο ηνπ Mobile Internet είλαη απιντθφο θαη εχρξεζηνο Θα ήηαλ εχθνιν γηα κέλα λα γίλσ επηδέμηνο ζηε ρξήζε ηνπ Mobile Internet Γεληθά, πηζηεχσ φηη ην Mobile Internet είλαη εχθνιν ζην ρεηξηζκφ ηνπ

68 Δπώηηζη 3 η : Δπιλέξηε ηο βαθμό ζςμθυνίαρ ζαρ ζηιρ παπακάηυ πποηάζειρ ζσεηικά με ηην ζςμβαηόηηηα ζηην σπήζη ηος Mobile Internet. 3.1 Σν Mobile Internet είλαη έλαο απιφο θαη γξήγνξνο ηξφπνο πξφζβαζεο ζην δηαδίθηπν Η ρξεζηκνπνίεζε ηνπ Mobile Internet ζπλάδεη κε ην ζηπι θαη ηνλ ηξφπν δσήο κνπ Δπώηηζη 4 η :Δπιλέξηε ηο βαθμό ζςμθυνίαρ ζαρ ζηιρ παπακάηυ πποηάζειρ ζσεηικά με ηην παπαηηπηηικόηηηα ζηην σπήζη ηος Mobile Internet. 4.1 Σα νθέιε ηνπ Mobile Internet είλαη πξνθαλή Δίλαη εχθνιν γηα εκέλα λα παξνπζηάζσ ηα νθέιε ηνπ Mobile Internet ζηνπο ππφινηπνπο Δπώηηζη 5 η : Υπηζιμοποιώ ή ππόκειηαι να σπηζιμοποιήζυ ηο Mobile Internet αν: 1. Ννηψζσ πιήμε. 2.Δίλαη δχζθνιε ε πξφζβαζε ζην Internet κέζσ επηηξαπέδηνπ ππνινγηζηή. 3.Η ζχλδεζε ζην Internet κέζσ επηηξαπέδηνπ ππνινγηζηή δελ είλαη δπλαηή. 4.Υξεηάδεηαη επεηγφλησο λα ζπλδεζψ ζην Internet φηαλ βξίζθνκαη έμσ. 68

69 Δπώηηζη 6 η :Δπιλέξηε ηο βαθμό ζςμθυνίαρ ζαρ ζηιρ παπακάηυ πποηάζειρ ζσεηικά με ηην διαζκέδαζη πος ζος πποζθέπει η σπήζη ηος Mobile Internet. 6.1 Η ρξήζε ηνπ Mobile Internet είλαη απνιαπζηηθή Γηαζθεδάδσ ρξεζηκνπνηψληαο Mobile Internet Η ρξεζηκνπνίεζε Mobile Internet είλαη επράξηζηε Δπώηηζη 7 η : Δπιλέξηε ηο βαθμό ζςμθυνίαρ ζαρ ζηιρ παπακάηυ πποηάζειρ ζσεηικά με ηην σπήζη ηος Mobile Internet. 7.1 Υξεζηκνπνηψ ζπρλά ην Mobile Internet Γεληθά ρξεζηκνπνηψ πνιχ ην Mobile Internet

70 Δπώηηζη 8 η : Ποια από ηιρ ακόλοςθερ καηηγοπίερ ανηιπποζυπεύει καλύηεπα ηην ανηίλητή ζαρ και ηον ηύπο ζαρ ζσεηικά με ηο Mobile Internet (παπακαλώ επιλέξηε μία από ηιρ παπακάηυ): 1.Καινοηόμορ: Πξηλ αλαθνηλσζεί επίζεκα ην Mobile Internet, πξνθάιεζε ην ελδηαθέξνλ κνπ θαη πξνζπάζεζα λα θαηαλνήζσ ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπ. Ξεθίλεζα λα ην ρξεζηκνπνηψ φηαλ βξηζθφηαλ ζε πξσηαξρηθφ ζηάδην, φηαλ αθφκε ην πεξηβάιινλ πεξηήγεζεο είρε πνιιέο ειιείςεηο θαη δπζθακςίεο. 2.Νέορ Υπήζηηρ: Η απφθαζή κνπ λα ρξεζηκνπνηήζσ ην Mobile Internet, επεξεάζηεθε απφ ηελ δηαίζζεζή κνπ. Φαληάδνκαη φηη ζα είλαη έλα ρξήζηκν θαη επράξηζην εξγαιείν. Ξεθίλεζα ή πξφθεηηαη λα μεθηλήζσ λα ην ρξεζηκνπνηψ ζην πξσηαξρηθφ ηνπ ζηάδην. 3.Δπιθςλακηικόρ: Αδπλαηψ λα πάξσ νξηζηηθή απφθαζε φζνλ αθνξά ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπ Mobile Internet, επεηδή δελ έρσ βεβαησζεί αλ ζα γίλεη δεκνθηιέο. Γελ ζα πάξσ ηελ απφθαζε έσο φηνπ απνζαθεληζζεί πνηα ζα είλαη ε ιεηηνπξγία ηνπ, ε ρξεζηκφηεηά ηνπ θαη θαηά πφζνλ ζα είλαη δηαζθεδαζηηθφ ην πεξηβάιινλ ηνπ. 4.Τπομονεηικόρ: Δίκαη βέβαηνο φηη ην Mobile Internet ζα γίλεη δεκνθηιέο, φκσο δελ είκαη δηαηεζεηκέλνο λα ην ρξεζηκνπνηήζσ εάλ δελ νινθιεξσζνχλ ηα πξφηππα πξνδηαγξαθψλ, δελ εληζρπζεί ε ππεξεζία ππνζηήξημεο θαη δελ εμειηρζεί πιήξσο ε κεηαθνξά δεδνκέλσλ. 5.Παπαδοζιακόρ: Γελ ζα ρξεζηκνπνηήζσ ην Mobile Internet, αδηαθνξψληαο αλ ζα γίλεη δεκνθηιέο. Πξνηίζεκαη λα ην ρξεζηκνπνηήζσ, ζε πεξίπησζε πνπ δεκηνπξγεζεί θαη ππνζηεξηρζεί απφ κία άιιε απαξαίηεηε ππεξεζία (π.ρ. ηειεθσληθή). 70

71 ΓΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ Δπώηηζη 9 η : Φύλο Άνδπαρ (1) Γςναίκα (2) Δπώηηζη 10 η : Ηλικία (1) (4) (2) 55+ (5) (3) Δπώηηζη 11 η : Μοπθυηικό επίπεδο Γελ έρσ ηειεηψζεη ην Γεκνηηθφ (1) Φνηηεηήο/ηξηα (6) Απνιπηήξην Γεκνηηθνχ (2) Αλψηαηε εθπαίδεπζε (7) Απνιπηήξην Γπκλαζίνπ (3) Μεηαπηπρηαθφ (8) Απνιπηήξην Λπθείνπ (4) Γηδαθηνξηθφ (9) Σερληθή ρνιή/ ΙΔΚ (5) Δπώηηζη 12 η : Δπάγγελμα Μαζεηήο (1) Φνηηεηήο/ηξηα (6) Διεχζεξνο Δπαγγεικαηίαο (2) Οηθηαθά (7) Ιδησηηθφο Τπάιιεινο (3) πληαμηνχρνο (8) Γεκφζηνο Τπάιιεινο (4) Άλεξγνο/ε (9) Δξγάηεο εηδηθεπκέλνο/ (5) αλεηδίθεπηνο 71

72 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Β ΠΙΝΑΚΑΣ 7 Total Variance Explained Componen Initial Eigenvalues Extraction Sums of Squared Rotation Sums of Squared t Loadings Loadings Total % of Cumulativ Total % of Cumulativ Total % of Cumulativ Varianc e % Varianc e % Varianc e % e e e 1 4, ,285 31,285 4, ,285 31,285 2, ,638 18, , ,875 47,160 2, ,875 47,160 2, ,159 36, , ,201 57,360 1, ,201 57,360 2, ,688 51, ,24 5 8,299 65,659 1,24 5 8,299 65,659 1, ,982 63, ,01 7 6,782 72,441 1,01 7 6,782 72,441 1,34 6 8,974 72,441 6,879 5,858 78,299 7,745 4,969 83,268 8,678 4,517 87,785 9,527 3,516 91,301 10,449 2,992 94,293 11,316 2,108 96,402 12,238 1,584 97,986 13,127,846 98,832 14,097,644 99,477 15,079, ,000 Extraction Method: Principal Component Analysis. Κανονικό Γιάγπαμμα Πιθανοηήηυν 72

73 Διάγραμμα Διαςποράσ 73