Αειφορική διαχείριση εδάφους στην Yδρολογική λεκάνη του Ανθεμούντα με βάση την Ευρωπαϊκή Θεματική στρατηγική για το έδαφος

Transcript

1 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΠΕΔΙΩΝ LIFE07 ENV/GR/ SOIL SUSTAINABILITY (So.S.) Αειφορική διαχείριση εδάφους στην Yδρολογική λεκάνη του Ανθεμούντα με βάση την Ευρωπαϊκή Θεματική στρατηγική για το έδαφος Ενέργεια 11: Ανάπτυξη Εργαλείου διαχείρισης ρυπασμένου Εδάφους Τίτλος παραδοτέου Μελέτη περίπτωσης απορρύπανσης και παρακολούθησης συγκεκριμένων ρυπασμένων πεδίων Δρ. Χρήστος Βατσέρης: Τεχνικός Διευθυντής Μελετητική Ομάδα Δρ. Στυλιανός Παπαδόπουλος: Γενικός Διευθυντής Ανδρέας Κωστόπουλος: Υπεύθυνος έργων Λάζαρος Πατρέλης: Υπεύθυνος έργων Δρ. Θωμάς Τσατσαρέλης: Υπεύθυνος έργων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011

2 ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ Πρόταση Απορρύπανσης και Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης στο Εργοτάξιο του Δήμου Θέρμης

3 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη... A-3 Summary... A-3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... A-4 2. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ - ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ... A-4 3. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ / ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ... A Κατηγορίες τεχνικών εξυγίανσης / αποκατάστασης ρυπασμένων πεδίων... A Ενδεικτικές τεχνικές απορρύπανσης σε in situ και on site εφαρμογή... A ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ... A ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗΣ ΛΥΣΗΣ... A Εκσκαφή... A Μεταφορά... A Βιοεξυγίανση (Bioremediation) - Αρχή λειτουργίας... A ΠΕΡΕΤΑΙΡΩ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΒΕΛΤΙΩΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ... A-16 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... A-17 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: Σχήματα ΠΑΡΑΡΤΗΝΑ Β: Χημικές Αναλύσεις X:\PROJECTS\E.U\G1770- Soil Sustainability\REPORT\DELIVERABLE - Εργοτάξιο Δήμου Θέρμης\Deliverable INTERGEO - Μελέτη αποκατάστασης doc A-2

4 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ Περίληψη Στην παρούσα τεχνική έκθεση παρουσιάζονται συνοπτικά τα αποτελέσματα του περιβαλλοντικού ελέγχου στο πεδίο «Εργοτάξιο Δήμου Θέρμης», στα πλαίσια της ενέργειας 11 του έργου. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στις εναλλακτικές λύσεις εξυγίανσης αποκατάστασης του πεδίου. Από τις λύσεις αυτές επιλέγεται η βέλτιστη λύση σε σχέση με το πεδίο και τα χαρακτηριστικά του, η οποία και περιγράφεται αναλυτικά. Η επιλεγμένη τεχνολογία εξυγίανσης και αποκατάστασης του ρυπασμένου πεδίου είναι η ολική εκσκαφή και η απορρύπανση του εδάφους με την μέθοδο της onsite βιοεξυγίανσης (bioremediation). Summary This technical report presents briefly the results of the environmental site investigation study of the site Maintenance and storage facility of Municipality of Thermi. Then alternative remediation options of the site are referred and among these remediation options the optimal solution to the site and its characteristics is chosen, which is described in detail. The proposed remediation method is soil excavation and decontamination of soil using the method of onsite Bioremediation. A-3

5 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στα πλαίσια του υποέργου LIFE07 ENV/GR/000278, η INTERGEO ΕΠΕ ανέλαβε τη διεξαγωγή περιβαλλοντικού προκαταρτικού και διατρητικού περιβαλλοντικού ελέγχου στο εργοτάξιο του Δήμου Θέρμης. Με βάση τα αποτελέσματα, προτάθηκε η εκτέλεση μέτρων απορρύπανσης του εδάφους σε περιορισμένη έκταση εντός του εργοταξίου έτσι ώστε να εξαλειφθεί κάθε περιβαλλοντικός κίνδυνος. Σκοπός της παρούσας τεχνικής έκθεσης είναι η επιλογή της βέλτιστης μεθόδου απορρύπανσης του πεδίου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των προηγούμενων περιβαλλοντικών ελέγχων, τη βέλτιστη πρακτική και τις επιταγές της νομοθεσίας. 2. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ - ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει νομοθεσία στην Ελλάδα σχετική με τα αποδεκτά όρια συγκέντρωσης ρύπων στο έδαφος ή στα υπόγεια νερά. Οι αρμόδιες Ελληνικές Αρχές για την περιβαλλοντική νομοθεσία και προστασία σχεδιάζουν στο προσεχές μέλλον να θέσουν συγκεκριμένα όρια για διάφορες χρήσεις γης, βασισμένα στο εύρος των ποιοτικών παραμέτρων του εδάφους. Πάντως, μέχρι στιγμής, οι αρμόδιες περιβαλλοντικές αρχές χρησιμοποιούν διεθνή πρότυπα με ιδιαίτερη εκτίμηση στη Νέα Ολλανδική Λίστα (ΝΟΛ) με στόχο να εκτιμηθεί ο περιβαλλοντικός κίνδυνος στις περιπτώσεις που προκύπτει ρύπανση του εδάφους ή του υπόγειου νερού από ανεξέλεγκτη διάθεση επικίνδυνων ουσιών. Έτσι, τα αποτελέσματα των χημικών αναλύσεων αξιολογήθηκαν με βάση τα πρότυπα της Νέας Ολλανδικής Λίστας λόγω απουσίας αντίστοιχης Ελληνικής νομοθεσίας αλλά και λόγω τη συνήθους πρακτικής των Ελληνικών Αρχών να χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη λίστα όταν κληθούν να αξιολογήσουν κάποιο περιβαλλοντικό πρόβλημα. Με βάση τα αποτελέσματα των αναλύσεων για τις συγκεντρώσεις Ολικών Υδρογονανθράκων Πετρελαιοειδών (TPH) στο έδαφος σε τέσσερα (4) από τα είκοσι (20) δείγματα εδάφους, οι αντίστοιχες συγκεντρώσεις ξεπέρασαν την ιδανική τιμή της Νέας Ολλανδικής λίστας (Παράρτημα Β). Υπέρβαση της τιμής δράσης της Νέας Ολλανδικής λίστας καταγράφηκε στο δείγμα επιφανειακής δειγματοληψίας ( mg/kg). Το όριο των 500 mg/kg ξεπεράστηκε σε δύο θέσεις δειγματοληψίας (Bh4 και δείγμα επιφανειακής δειγματοληψίας). A-4

6 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ Η περιοχή έρευνας δεν παρουσιάζει καμία σημαντική επιβάρυνση από βαρέα μέταλλα, αφού όλες οι συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων που ανιχνεύτηκαν μετρήθηκαν κάτω από την τιμή Δράσης και στις περισσότερες περιπτώσεις κάτω από την Ιδανική τιμή της Νέας Ολλανδικής Λίστας. Οι συγκεντρώσεις των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (PAH) που εξετάστηκαν δεν ξεπέρασαν το όριο δράσης της Νέας Ολλανδικής Λίστας. Όσον αφορά στον υπόγειο αέρα, το όριο των 50 mg/m 3 για τους πτητικούς αρωματικούς, αλειφατικούς και χλωριωμένους υδρογονάνθρακες (σύμφωνα με τη τοπική οδηγία του Τμήματος Περιβαλλοντικής Προστασίας του Μονάχου, η οποία είναι η πιο αναγνωρισμένη ευρύτερα μέχρι σήμερα), δεν ξεπεράστηκε σε καμία από θέσεις δειγματοληψίας. Η επιβάρυνση του εδάφους από υδρογονάνθρακες πετρελαιοειδών καταγράφηκε κυρίως στο χώρο παραπλεύρως των κάδων απορριμμάτων του εργοταξίου (εικόνα 1). Εικόνα 1: Άποψη του χώρου παραπλεύρως των κάδων απορριμμάτων του εργοταξίου Θέρμης Στο χώρο παραπλεύρως των κάδων απορριμμάτων, γίνεται απόθεση πλαστικών δοχείων που περιείχαν ελαιώδεις ουσίες και σχετίζονται με τις αλλαγές λαδιών σε διάφορα μηχανήματα. Η ανεξέλεγκτη απόθεση έχει δημιουργήσει επιφανειακή κηλίδα στο έδαφος που εκτείνεται στο A-5

7 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ χώρο πέριξ των κάδων απορριμμάτων. Η συνολική ποσότητα του επιβαρυμένου εδάφους εκτιμάται σε 2 m 3. Σύμφωνα με το μοντέλο αξιολόγησης πεδίου οι πιθανοί αποδέκτες που μπορεί να εκτεθούν είναι ο (πρώτος ρηχός) υδροφόρος ορίζοντας και το ρέμα της «Βαθύλακκος». Στην εικόνα 2 παρουσιάζεται γραφικά το διάγραμμα ροής σεναρίου έκθεσης για το εργοτάξιο του Δήμου Θέρμης. Η ακριβής γεωγραφική θέση της περιοχής απεικονίζεται στα σχέδια 1 και 2 του Παραρτήματος Α και το μοντέλο αξιολόγησης του πεδίου στο σχέδιο 3. Η μεταφορά της ρύπανσης από την επιφανειακή κηλίδα στον υδροφόρο ορίζοντα γίνεται μέσω έκπλυσης και στη συνέχεια οι ρύποι μεταφέρονται μέσω της ροής του υπόγειου νερού (σχέδιο 4, Παράρτημα 4). Λόγω των αργιλικών εδαφών (μικρή υδροπερατότητα) στο χώρο του εργοταξίου ο περιβαλλοντικός κίνδυνος έκθεσης του υδροφόρου ορίζοντα σε ρύπανση προερχόμενη από την επιφανειακή κηλίδα χαρακτηρίζεται ως χαμηλός. Ο δεύτερος πιθανός αποδέκτης (το ρέμα «Βαθύλακκος»), μπορεί εκτεθεί σε ρύπους μέσω των όμβριων υδάτων που απορρέουν από το εργοτάξιο (εικόνα 2). Στο χώρο του εργοταξίου δεν έχει εγκατασταθεί αποστραγγιστικό σύστημα όμβριων υδάτων, με αποτέλεσμα τα όμβρια ύδατα να απορρέουν εκτός του εργοταξίου προς τους φυσικούς αποδέκτες ανεξέλεγκτα. Η κοντινότερη απόσταση του εργοταξίου από το ρέμα είναι περίπου 50 μέτρα ενώ η απόσταση αυτή κατά τη διεύθυνση ροής των επιφανειακών υδάτων είναι περίπου 200 μέτρα, με συνέπεια ο περιβαλλοντικός κίνδυνος έκθεσης του ρέματος να χαρακτηρίζεται ως μέτριος. Το τρίτο πιθανό σενάριο έκθεσης είναι να υπάρχει δερματική επαφή (απορρόφηση) του ρύπου από εργάτες του εργοταξίου, που πιθανώς να προσεγγίσουν την συγκεκριμένη περιοχή. Ωστόσο, λόγω της περιορισμένης έκτασης της επιβάρυνσης και του είδους του ρύπου, ο περιβαλλοντικός κίνδυνος κρίνεται ως μέτριος. Σε κάθε περίπτωση όμως, η εφαρμογή μέτρων εξυγίανσης του εδάφους κρίνεται αναγκαία στο συγκεκριμένο χώρο έτσι ώστε να εξαλειφθεί κάθε περιβαλλοντικός κίνδυνος. A-6

8 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ Εικόνα 2: Μοντέλο Αξιολόγησης Πεδίου διάγραμμα ροής σεναρίου έκθεσης για το εργοτάξιο του Δήμου Θέρμης A-7

9 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ 3. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ / ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ 3.1 Κατηγορίες τεχνικών εξυγίανσης / αποκατάστασης ρυπασμένων πεδίων Στη διεθνή βιβλιογραφία και καθημερινή πρακτική παγκοσμίως αναφέρονται γενικά 4 μεγάλες κατηγορίες μέτρων εξυγίανσης ρυπασμένων πεδίων όπως: Α) Η Ολική εκσκαφή (total excavation - removal), επεξεργασία-αδρανοποίηση, επαναχρησιμοποίηση ή τελική διάθεση - καταστροφή σε ειδικούς χώρους διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων (treatment as hazardous waste). Β) Η επεξεργασία με φυσικοχημικές και βιολογικές μεθόδους in situ (επιτόπου χωρίς εκσκαφή), ή on site (στο πεδίο μετά από εκσκαφή) και επανατοποθέτηση του επεξεργασμένου εδάφους στην αρχική του θέση. Παρόμοιες τεχνικές εφαρμόζονται για το υπόγειο νερό. Γ) Επιτόπου εγκλωβισμός της ρύπανσης (containment of the contamination) με διάφορους τρόπους: κάλυψη με αδιαπέρατα τεχνητά ή φυσικά καλύμματα, κατασκευή υδραυλικών φραγμάτων (hydraulic barriers) για το υπόγειο νερό ή διάφορων αδιαπέρατων πλευρικών φραγμάτων (impermeable boundaries), είτε δημιουργία πλευρικών διαπερατών φραγμάτων (permeable reactive barriers). Δ) Η απλή παρακολούθηση της διαδικασίας εξασθένισης (αραίωσης, διάσπασης, αλλοίωσης, βιοαπεικοδόμισης) των ρύπων (natural attenuation) με ταυτόχρονο περιορισμό ή εξάλειψη των ρυπογόνων δραστηριοτήτων (εστίες ρύπανσης). Πολλές φορές τα μέτρα εξυγίανσης που εφαρμόζονται σε ένα ρυπασμένο πεδίο προέρχονται και από τις τέσσερις (4) κατηγορίες ως ένας βέλτιστος συνδυασμός λαμβάνοντας υπόψη τις εκάστοτε οικονομοτεχνικές συνθήκες που το χαρακτηρίζουν, όπως και την υφιστάμενη πίεση χρόνου για την ολοκλήρωση της απορρύπανσης που προκύπτει από την καταγεγραμμένη περιβαλλοντική επικινδυνότητα της ρύπανσης στο συγκεκριμένο πεδίο. Επίσης τα μέτρα απορρύπανσης ενός πεδίου σχεδόν πάντα συνδυάζουν μέτρα αποκατάστασης του εδάφους με μέτρα απορρύπανσης του υπόγειου νερού στην περίπτωση που αυτό έχει επιβαρυνθεί. A-8

10 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ Μόνο ο συνδυασμός των μέτρων αυτών θα μπορεί να δώσει οριστική λύση στο περιβαλλοντικό πρόβλημα. Α) Η Ολική εκσκαφή του ρυπασμένου εδάφους (εικόνα 3) εφαρμόζεται κυρίως σε περιπτώσεις όπου ο βαθμός και ο τύπος της ρύπανσης δεν απαιτούν πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες επεξεργασίας, είτε υπάρχει μεγάλος χρονικός περιορισμός στην αποκατάσταση του πεδίου (άμεση αποκατάσταση) και φυσικά υπάρχει η δυνατότητα τελικής διάθεσης σε ειδικό χώρο διάθεσης αποβλήτων. Επίσης η ολική εκσκαφή είναι συνήθως πραγματοποιήσιμη και οικονομικά συμφέρουσα μόνο όταν ο όγκος του ρυπασμένου εδάφους είναι σχετικά μικρός και βρίσκεται σε μικρό σχετικά βάθος. Εικόνα 3 : Σχηματική απεικόνιση ολική εκσκαφής Β) Η επεξεργασία με σκοπό την απορρύπανση με in situ ή on site τεχνικές του ρυπασμένου εδάφους και υπόγειου νερού αποτελεί την πιο πλήρη και ενδεδειγμένη αντιμετώπιση του προβλήματος. Ανάλογα με τις οικονομοτεχνικές συνθήκες που ισχύουν σε κάθε πεδίο ρυπασμένης γης, η επεξεργασία μπορεί να εφαρμοστεί τόσο in situ (εικόνα 4) όσο και on site. Η επεξεργασία του ρυπασμένου εδάφους με φυσικοχημικούς και βιολογικές μεθόδους στοχεύει στην πλήρη εξάλειψη του ρυπαντή είτε στη μείωση της συγκέντρωσης του σε επίπεδα που δεν αποτελούν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και για το περιβάλλον. A-9

11 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ Οι τεχνικές αυτές αποτελούν συνήθως την πιο ολοκληρωμένη λύση για την εξυγίανση ενός ρυπασμένου πεδίου και τις περισσότερες φορές αποτελεί οικονομικότερη λύση από αυτή της ολικής εκσκαφής. Η επεξεργασία με σκοπό την απορρύπανση με in situ ή on site τεχνικές αποτελεί και τη μόνη λύση πλήρους αποκατάστασης και εξυγίανσης των υπόγειων νερών. Εικόνα 4 : Σχηματική απεικόνιση in situ απορρύπανσης Γ) Ο εγκλωβισμός της ρύπανσης σε ένα ρυπασμένο πεδίο περιλαμβάνει συνδυασμό δράσεων με σκοπό τον πλήρη εγκιβωτισμό του ρυπασμένου εδάφους έτσι ώστε κατά την διάρκεια των μέτρων αυτών να διασφαλίζεται η μη περαιτέρω διασπορά ρύπων προς ευαίσθητους αποδέκτες π.χ. μέσω του αέρα, είτε μέσω της κίνησης του υπόγειου νερού. Οι τεχνικές αυτές συνήθως περιλαμβάνουν πρόσθετα μέτρα υδραυλικής κατακράτησης των υπόγειων νερών ή στραγγισμάτων του εγκιβωτισμένου χώρου. Παρόμοια μέτρα απομόνωσης της ρύπανσης εφαρμόζονται γενικά σε ρυπασμένα πεδία μεγάλης επιφάνειας και μεγάλων ρυπασμένων ποσοτήτων εδάφους ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες περιοχές (εγκαταλειμμένα λατομεία, ανεξέλεγκτες χωματερές είτε ρυπασμένες πρώην βιομηχανικές περιοχές) όπου δεν υπάρχει άμεση γειτονία με κατοικήσιμους οικισμούς είτε με πιθανά ή ενεργά αξιοποιήσιμα υπόγεια ή επιφανειακά αποθέματα. Ακόμη ο εγκιβωτισμός ρυπασμένων πεδίων εφαρμόζεται A-10

12 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν οι απαιτούμενοι οικονομικοί πόροι για την πλήρη εξυγίανση με επεξεργασία λόγω των μεγάλων ρυπασμένων ποσοτήτων, οπότε και τα μέτρα εγκλωβισμού / απομόνωσης της ρύπανσης αποτελούν την ιδανικότερη λύση αποκατάστασης (εικόνα 5). Εικόνα 5: Σχηματική απεικόνιση επιφανειακού εγκιβωτισμού Δ) Η απλή παρακολούθηση της διαδικασίας εξασθένισης (αραίωσης, διάσπασης, αλλοίωσης, βιοαπεικοδόμισης) των ρύπων (natural attenuation) περιορίζοντας σημαντικά ή εξαλείφοντας, αν αυτό είναι εφικτό τις πηγές ρύπανσης, σε ένα ρυπασμένο πεδίο αποτελεί την τελευταία δυνατότητα παρέμβασης σε ένα ρυπασμένο πεδίο. Η απλή παρακολούθηση της διαδικασίας εξασθένισης (αραίωσης, διάσπασης, αλλοίωσης, βιοαπεικοδόμισης) των ρύπων είναι η πιο παθητική λύση μεταξύ των υπολοίπων αφού στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στις φυσικές διαδικασίες εξασθένισης των οργανικών κυρίως ρύπων όπως αραίωση, διάσπαση, βιοαποικοδόμιση και αλλοίωση διατηρώντας έτσι τον περιβαλλοντικό κίνδυνο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτά τα μέτρα αντιμετώπισης εφαρμόζονται σε πεδία για τα οποία η ρύπανση δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη, οι ρύποι είναι βιοαποικοδομήσιμοι, και δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία και το οικολογικό περιβάλλον. Επίσης είναι το ελάχιστο μέτρο που πρέπει να εφαρμόζεται σε ρυπασμένες περιοχές, όταν οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι είναι ιδιαίτερα περιορισμένοι. A-11

13 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ 3.2 Ενδεικτικές τεχνικές απορρύπανσης σε in situ και on site εφαρμογή Στην εικόνα 6 γίνεται μια γραφική απεικόνιση των μεθόδων απορρύπανσης που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε ένα ρυπασμένο πεδίο από ελαιώδη. Εικόνα 6 : Συνοπτική παράθεση εναλλακτικών μεθόδων απορρύπανσης ρυπασμένων περιοχών από ελαιώδη (in situ και on site εφαρμογή) Γενικά σε καμία περίπτωση ρύπανσης υπεδάφους μια και μόνο τεχνική απορρύπανσης δεν μπορεί να εξυγιάνει εξολοκλήρου ένα ρυπασμένο πεδίο. Συνήθως περισσότερες από μία τεχνικές συνδυάζονται και εφαρμόζονται σταδιακά είτε ταυτόχρονα σε μια ρυπασμένη περιοχή, έτσι ώστε να δημιουργήσουν μια ακολουθία μέτρων απορρύπανσης (treatment train). Για παράδειγμα, ένα σύστημα ανάκτησης ρυπασμένου υπεδάφιου αέρα (SVE) μπορεί να συνδυαστεί με ένα σύστημα αεροδιασποράς (air sparging) είτε άντλησης και επεξεργασίας A-12

14 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ του υπόγειου νερού (pump and treat), για να εξυγιάνει πλήρως ένα ρυπασμένο πεδίο από υδρογονάνθρακες. 4. ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σε περιπτώσεις ρύπανσης περιορισμένης έκτασης, η εκσκαφή και διαχείριση των ρυπασμένων υλικών είναι πάντα οικονομικά και χρονικά σημαντικά πιο συμφέρουσες από της in situ και on site τεχνικές απορρύπανσης εδαφών και αποτελούν την πιο ιδανική λύση αντιμετώπισης τέτοιων προβλημάτων. Η επιλογή της τελικής λύσης έγινε λαμβάνοντας υπόψη τις εξής παραμέτρους και δεδομένα: Φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του ρύπου. Έκταση της υφιστάμενης ρύπανσης. Γεωλογικά και υδρογεωλογικά χαρακτηριστικά της κορεσμένης και ακόρεστης ζώνης καθώς και το μηχανισμό μεταφοράς στο δυνητικό αποδέκτη. Διεθνείς πρακτικές για την εφαρμογή τεχνολογιών απορρύπανσης σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Εμπειρίες από εφαρμογή τεχνολογιών απορρύπανσης και ιδιαίτερα σε παρεμφερείς ή όμοιες υδρογεωλογικές συνθήκες στην Ελλάδα. Τον υφιστάμενο περιβαλλοντικό κίνδυνο της ρύπανσης με δεδομένη την άμεση επαφή του χώρου με ευαίσθητο αποδέκτη. Οικονομικοτεχνικές συνθήκες. Η επιλογή της λύσης εξυγίανσης / αποκατάσταση της συγκεκριμένης περιοχής βασίστηκε στα παρακάτω κριτήρια: Τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εφαρμογή των συγκεκριμένων τεχνολογιών και τρόπους αντιμετώπισής τους. Την εφαρμογή τεχνολογίας με όσο το δυνατόν λιγότερες τεχνικές και κατασκευαστικές παρεμβάσεις και έργα, εξαιτίας της ιδιομορφίας του πεδίου. Την απλότητα της μεθόδου και τη διαθεσιμότητα της αντίστοιχης τεχνολογίας. Το κόστος των εργασιών εξυγίανσης και αποκατάστασης της περιοχής. Την ασφάλεια κατά τις εργασίες εξυγίανσης και αποκατάστασης. A-13

15 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ Την αποτελεσματικότητα της μεθόδου σε συνάρτηση με το χρόνο και το οικονομικό κόστος. Την ευρύτερη κοινωνική αποδοχή ώστε να υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή αποδοτικότητα των μέτρων με την μικρότερη δυνατή όχληση. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω κριτήρια όπως και την αξιολόγηση όλων των παραμέτρων που αναφέρθηκαν προηγούμενα, η επιλεγμένη τεχνολογία εξυγίανσης και αποκατάστασης του ρυπασμένου πεδίου είναι η ολική εκσκαφή και η απορρύπανση του εδάφους με την μέθοδο της onsite βιοεξυγίανσης (bioremediation). 5. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗΣ ΛΥΣΗΣ Προτείνεται η ολική εκσκαφή του ρυπασμένου εδάφους (χώρος παραπλεύρως των κάδων απορριμμάτων) ώστε να μην παραμείνει κανένα υπόλειμμα ελαιωδών εντός του υπεδάφους. Μετά τις εργασίες εκσκαφής θα πρέπει να ακολουθήσουν εργασίες αποκατάστασης του πεδίου με την επαναπλήρωση του χώρου της εκσκαφής με κατάλληλο καθαρό έδαφος. Ο όγκος των ρυπασμένων χωμάτων που θα προκύψει από την εκσκαφή αναμένεται να είναι μικρός (περίπου 1-2 m 3 ). Το ρυπασμένο έδαφος που θα προκύψει από την διαδικασία της εκσκαφής θα θεωρηθεί ως επικίνδυνο απόβλητο. Πιο συγκεκριμένα προτείνεται να εφαρμοστεί η μέθοδος της onsite βιοεξυγίανσης (bioremediation). 5.1 Εκσκαφή Η εφαρμογή της μεθόδου της ολικής εκσκαφής στοχεύει στην απομάκρυνση όλων των ελαιωδών που εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια του περιβαλλοντικού ελέγχου - ΦΑΣΗ ΙΙ. Η εκσκαφή θα γίνει με χρήση κατάλληλου εκσκαπτικού μηχανήματος (εκσκαφέας γαιών). Τα προϊόντα της εκσκαφής, θα διατεθούν ως επικίνδυνα απόβλητα. Ο συνολικός όγκος των ρυπασμένων χωμάτων που θα προκύψει από την εκσκαφή εκτιμάται σε 1-2 m 3 περίπου. A-14

16 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ 5.2 Μεταφορά Τα προϊόντα της εκσκαφής θα φορτώνονται απευθείας σε φορτηγό όχημα κατάλληλο για μεταφορά επικινδύνων αποβλήτων σύμφωνα με τα πρότυπα της συμφωνίας ADR (μεταφοράς επικινδύνων αποβλήτων) και θα συνοδεύονται από τα απαραίτητα έντυπα αναγνώρισης επικινδύνων αποβλήτων. Στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος, η INTERGEO προτίθεται να προχωρήσει στην εξυγίανση του ρυπασμένου εδάφους στις εγκαταστάσεις της στη Θεσσαλονίκη. Η οδική απόσταση που θα μεταφερθούν τα επικίνδυνα απόβλητα από το χώρο του εργοταξίου έως στις εγκαταστάσεις της INTERGEO είναι περίπου 550 m. Η μεταφορά των επικινδύνων αποβλήτων θα γίνει σύμφωνα με τα πρότυπα της συμφωνίας ADR (μεταφοράς επικινδύνων αποβλήτων) και την κείμενη Ελληνική Νομοθεσία. Το προσωπικό που θα απασχοληθεί για τη μεταφορά των επικινδύνων αποβλήτων έχει πολυετή εμπειρία από ανάλογα έργα σε όλη την Ελλάδα. 5.3 Βιοεξυγίανση (Bioremediation) - Αρχή λειτουργίας Η προτεινόμενη λύση για την ορθολογική περιβαλλοντικά διαχείριση του επιβαρημένου εδάφους από πετρελαιοειδή μετά την πλήρη εκσκαφή και απομάκρυνση του από τον χώρο του εργοταξίου. Η αρχή της τεχνικής αυτής βασίζεται στη φυσική βιοαποικοδόμηση των οργανικών ρύπων, η οποία λαμβάνει χώρα από τους υπάρχοντες μικροοργανισμούς στο έδαφος ή τη λάσπη. Η βιοεξυγίανση είναι μια αερόβια βιολογική επεξεργασία όπου με την πρόσθετη εισπίεση αέρα οι μικροοργανισμοί διασπούν με την βοήθεια του οξυγόνου τους οργανικούς ρύπους σε CO 2 και νερό. Η βιοεξυγίανση είναι μια μέθοδος η οποία μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία σε ένα μεγάλο εύρος οργανικών αποβλήτων ή ρυπασμένων εδαφών. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου ορίζεται από τη σωστή ρύθμιση καθοριστικών παραγόντων για τη δράση των μικροοργανισμών, όπως η επάρκεια σε θρεπτικά συστατικά (P, N), το σωστό ποσοστό υγρασίας, το ph και η θερμοκρασία. Η διεργασία της βιοεξυγίανσης ευνοείται σε θερμά A-15

17 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ κλίματα όπως της Ελλάδας, όπου ενισχύεται η έντονη δράση των μικροοργανισμών. Σημειώνεται ότι η τεχνική της βιοεξυγίανσης και η απόδοση και αποτελεσματικότητά της σε εδάφη αλλά και σε ιλύ πετρελαιοειδών έχει ερευνηθεί από την INTERGEO σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ στην Ελλάδα με αντίστοιχη παρουσίαση σε Επιστημονικό Συνέδριο (Mountouris et al., 2009). Οι ρύποι οι οποίοι αντιμετωπίζονται με τη βιοεξυγίανση είναι οι μη αλογονομένοι οργανικοί ρύποι όπως και πετρελαιοειδή. 6. ΠΕΡΕΤΑΙΡΩ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΒΕΛΤΙΩΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Προτείνονται προς εφαρμογή οι παρακάτω ενέργειες έτσι ώστε να εξαλειφθεί μελλοντικά κάθε περιβαλλοντικός κίνδυνος στο χώρο του εργοταξίου του Δήμου Θέρμης: 1. Κατασκευή κατάλληλου στεγανού χώρου για την αποθήκευση των χρησιμοποιημένων ελαίων σε βαρέλια και των δοχείων που περιείχαν έλαια. 2. Κάλυψη της επιφάνειας της πλατείας του εργοταξίου με τσιμέντο έτσι ώστε να αποκοπεί η οποιασδήποτε μεταφορά ρύπανσης από επιφανειακές κηλίδες στον υδροφόρο ορίζοντα μέσω έκπλυσης. 3. Για την αντιμετώπιση της ανεξέλεγκτης επιφανειακής απορροής προτείνονται τα εξής: α) Κατασκευή αποστραγγιστικού δικτύου όμβριων για την αποκοπή της ανεξέλεγκτης ροής των όμβριων προς τους φυσικούς αποδέκτες. β) Κατασκευή ελαιοδιαχωριστή. Το αποστραγγιστικό δίκτυο θα πρέπει να είναι συνδεδεμένο με ελαιοδιαχωριστή για την κατακράτηση των ελαιωδών που απορρέουν από την πλατεία του εργοταξίου. γ) κατασκευή φρεατίων ελέγχου και περιοδικής δειγματοληψίας του αποστραγγιστικού δικτύου και του ελαιοδιαχωριστή. A-16

18 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σε διεθνή κλίμακα, αναγνωρισμένες υπηρεσίες με πλούσιες βιβλιογραφικές αναφορές είναι η αμερικανική Διεύθυνση Προστασίας Περιβάλλοντος, το Σώμα Μηχανικού των Η.Π.Α, η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ και άλλοι φορείς. Παρατίθενται ενδεικτικά οι ακόλουθες ιστοσελίδες. Federal Remediation Technologies Roundtable (FRTR): United States Environmental Protection Agency: US Army Corps of Engineers: U.S. Geological Survey: Παρατίθεται επίσης η εξής σχετική βιβλιογραφία: Federal Remediation Technologies Roundtable (2011), Remediation Technologies Screening Matrix and reference guide, version 4.0 Global Environmental Services Strategy (2007), Global Remedial Action Plan (RAP) Standard, Kick-off Training July. Mountouris A., D. Leventos, D. Papadimos, Ch. Antotsios, St. Papadopoulos, A. Kiroplastis and N. Karnavos (2009), Biotreatment of oil refinery sludge, Second International Conference on Environmental Management, Engineering, Planning and Economics (CEMEPE 09) & SECOTOX Conference Mykonos, June 21 to 26. National Energy Board of Canada (2010), Draft Remediation Process guide. Papadopoulos S., N. Moussiopoulos, C. Vatseris, A. Karagiannidis and M. Chrysochoou (2003), Development of an Integrated Tool for Contaminated Site Remediation Implementing Biological and Physicochemical Treatment Methods, 8th CEST, Limnos. Papadopoulos S., N. Moussiopoulos, C. Vatseris, A. Karagiannidis and M. Chrysochoou (2003), Development of an Integrated Tool for Contaminated Site Remediation Implementing Biological and Physicochemical Treatment Methods, 8th CEST, Limnos. US EPA (2005), Road Map to Understanding Innovative Technology Options for Brownfields Investigation and Cleanup, Fourth Edition, September, EPA-542-B Βαλκανάς Γ. (1992), Ρύπανση περιβάλλοντος Επιστήμη και τεχνική αντιμετώπισης, εκδόσεις Παπαζήση. A-17

19 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΗΣ Γιδαράκος Ε., Αϊβαλιώτη Μ., Γιαννής Α. και Καλδέρης Δ. (2009), Μελέτη για τη διερεύνηση, αξιολόγηση και αποκατάσταση ανεξέλεγκτων ρυπασμένων χώρων / εγκαταστάσεων από βιομηχανικά και επικίνδυνα απόβλητα στην Ελλάδα, Τμήμα Χημικών Περιβάλλοντος, ΕΠΠΕΡ. Κεραμιδάς Β. και Σισάνης Κ. (2004), Εδαφολογία, πανεπιστημιακές σημειώσεις, ΑΠΘ, τμήμα Γεωπονίας. Μαγκανάς Κ. (2004), Εδαφική Ρύπανση, πανεπιστημιακές σημειώσεις μαθήματος. Παπαδόπουλος Στ και Βατσέρης Χ. (2002), Περιβαλλοντικός έλεγχος υπεδάφους και απορρύπανση του εδάφους με την τεχνική Bioventing στον Εύοσμο, περιοδικό Environment. Παπασιώπη Ν, (2009), Βιολογικές μέθοδοι αποκατάστασης ρυπασμένων χώρων, πανεπιστημιακές σημειώσεις, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΕΜΠ Επιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων. A-18

20 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

21 G1770-Ergotaxio D.Thermis fig1.cdr1 Σχέδιο 1 : Γεωγραφική θέση των εγκαταστάσεων του εργοταξίου Δήμου Θέρμης

22 Σχέδιο 2 : Δορυφορική εικόνα των εγκαταστάσεων του εργοταξίου Δήμου Θέρμης G1770-Ergotaxio D.Thermis fig2.cdr

23 Σχέδιο 3 :Μοντέλο Αξιολόγησης Πεδίου του εργοταξίου Δήμου Θέρμης 650μ 200μ Χώρος Εργοταξίου Δ. Θέρμης 340μ Ακόρεστη ζώνη υπεδάφους Εδαφικοί σχηματισμοί: Άργιλος, κυρίως αργιλο-αμμώδης αποθέσεις ρύπανση υπεδάφους Πρώτος ρηχός υδροφόρος ορίζοντας Υδρογεώτρηση Βάθος σε μ κάτω από την επιφάνεια του εδάφους Κορεσμένη ζώνη υπεδάφους Ακόρεστη ζώνη υπεδάφους Βαθύτερος υδροφόρος ορίζοντας Κορεσμένη ζώνη υπεδάφους 50.0 G1770- CSM.cdr

24 Σχέδιο 4: Γεωλογική τομή Α- Α στο χώρο του εργοταξίου Δήμου Θέρμης Α 60μ Α 0.0 Bh8 S1 Bh3 Bh2 Bh6 Bh7 1.0 ρύπανση υπεδάφους Ακόρεστη ζώνη υπεδάφους Βάθος σε μ κάτω από την επιφάνεια του εδάφους Οικία Ν ABh8 Bh10 Bh9 N S1 Είσοδος Bh1 Bh3 Bh2 Υπόμνημα Δειγματοληπτικές γεωτρήσεις Σημείο επιφανειακής δειγματοληψίας Ακόρεστη ζώνη υπεδάφους ΥΠΟΜΝΗΜΑ Χάλικες Άργιλος Bh5 Bh6 Αντλιοστάσιο Συνεργείο Bh4 Αποθήκη Γραφεία Υπηρεσία Ύδρευσης Bh7 Ράμπα Α Χωματόδρομος Οικία Σιδηρουργείο 0m 10m 20m G1770-cs-AA -geo.cdr

25 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β

26 INTERGEO Environmental Technology Πίνακας 1 : Αποτελέσματα χημικών αναλύσεων σε δείγματα εδάφους Μονάδα μέτρησης Όριο ανίχνευσης Bh1 (0,0-0,5) Bh1 (3,5-4,0) Bh2 (0,0-0,6) Bh2 (2,8-3,2) Bh3 (1,3-1,8) Παράμετρος Μέθοδος ανάλυσης metals Mercury (Hg) DIN EN 1483 E12-4 mg/kg 0,05 δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. Chromium total (Cr) EN ISO mg/kg Lead (Pb) EN ISO mg/kg 2 3,76 18,4 17,8 6,7 22,3 18,8 7,8 Nickel (Ni) EN ISO mg/kg 0, Cadmium (Cd) EN ISO mg/kg 0,1 δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. Zinc (Zn) EN ISO mg/kg Copper (Cu) EN ISO mg/kg 0,4 0,8 δ.α. 0,94 0,84 δ.α. 0,64 δ.α. Arsenic (As) EN ISO mg/kg 0,2 δ.α. δ.α. 0,4 0,6 δ.α. δ.α. 0,4 PAH mg/kg 0,1 δ.α δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α δ.α. δ.α. δ.α. TPH index ISO mg/kg δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. δ.α. 340 δ.α. δ.α. Bh3 (2,7-3,2) Bh4 (0,3-0,6) Bh4 (2,0-2,3) Bh5 (0,0-0,4) Bh5 (3,3-3,6) Bh6 (0,2-0,5) Bh6 (2,4-2,6) Bh7 (0,8-1,2) Bh7 (2,8-3,2) Bh8 (0,0-0,5) Bh8 (3,0-3,5) Bh9 (0,8-1,2) Bh9 (3,5-3,9) δ.α. δεν ανιχνεύτηκε

27 INTERGEO Environmental Technology Πίνακας 1 : Αποτελέσματα χημικών αναλύσεων σε δείγματα εδάφους Μονάδα μέτρησης Όριο ανίχνευσης Παράμετρος Μέθοδος ανάλυσης metals Mercury (Hg) DIN EN 1483 E12-4 mg/kg 0,05 Chromium total (Cr) EN ISO mg/kg 1 Lead (Pb) EN ISO mg/kg 2 Nickel (Ni) EN ISO mg/kg 0,2 Cadmium (Cd) EN ISO mg/kg 0,1 Zinc (Zn) EN ISO mg/kg 1 Copper (Cu) EN ISO mg/kg 0,4 Arsenic (As) EN ISO mg/kg 0,2 Bh10 (0,3-0,8) Bh10 (3,2-3,6) ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟ ΔΕΙΓΜΑ S1 PAH mg/kg 0,1 TPH index ISO mg/kg 10 δ.α. δ.α δ.α. δεν ανιχνεύτηκε

28 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΠΡΩΗΝ ΒΑΦΕΙΟ ΤΟΥ Κου ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ ΣΤΗ ΘΕΡΜΗ Πρόταση Απορρύπανσης και Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης στο πρώην βαφείο του κου Οικονομίδη στη Θέρμη

29 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΠΡΩΗΝ ΒΑΦΕΙΟ ΤΟΥ Κου ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ ΣΤΗ ΘΕΡΜΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη... B-3 Summary... B-3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... B-4 2. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ - ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ... B-4 3. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ / ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ... B Κατηγορίες τεχνικών εξυγίανσης / αποκατάστασης ρυπασμένων πεδίων... B Ενδεικτικές τεχνικές απορρύπανσης σε in situ και on site εφαρμογή... B ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ... B ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗΣ ΛΥΣΗΣ... B Εκσκαφή... B Μεταφορά... B Βιοεξυγίανση (Bioremediation)... B ΠΕΡΕΤΑΙΡΩ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΒΕΛΤΙΩΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ... B-18 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... B-19 Z:\INTERGEO-DATA\PROJECTS\E.U\G1770- Soil Sustainability\REPORT\DELIVERABLE - Βαφείο Οικονομίδη\oikonomidis final\protaseis\deliverable INTERGEO oikonomidis protaseis doc B-2

30 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΠΡΩΗΝ ΒΑΦΕΙΟ ΤΟΥ Κου ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ ΣΤΗ ΘΕΡΜΗ Περίληψη Στην παρούσα τεχνική έκθεση παρουσιάζονται συνοπτικά τα αποτελέσματα του περιβαλλοντικού ελέγχου στο πεδίο «πρώην βαφείο, ιδιοκτησίας του κ. Οικονομίδη», στα πλαίσια της ενέργειας 11 του έργου. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στις εναλλακτικές λύσεις εξυγίανσης αποκατάστασης του πεδίου. Από τις λύσεις αυτές επιλέγεται η βέλτιστη λύση σε σχέση με το πεδίο και τα χαρακτηριστικά του, η οποία και περιγράφεται αναλυτικά. Η επιλεγμένη τεχνολογία εξυγίανσης και αποκατάστασης του ρυπασμένου εδάφους με Ολικούς Υδρογονάνθρακες Πετρελαιοειδών (TPH) είναι η ολική εκσκαφή και η απορρύπανση του εδάφους με την μέθοδο της onsite ή off site βιοεξυγίανσης (on site or off site bioremediation). Επιπλέον προτείνεται η εφαρμογή τεχνικής σταθεροποίησης / στερεοποίησης έτσι ώστε το ρυπασμένο με βαρέα μέταλλα έδαφος και το στερεό απόβλητο (μαύρη άμμος) να ταξινομηθεί ως αδρανές απόβλητο και να οδηγηθεί προς τελική διάθεση ως αδρανές υλικό. Summary This technical report presents at first the results of the environmental site investigation study of the site: "ex textile dyeing factory of Mr Ikonomidis located at the industrial area of Thermi ". Afterwards all the alternative remediation options of the site are stated and then the optimal solution is chosen for the site according to its characteristics. The proposed remediation method of the contaminated soil of the site from Total Petroleum Hydrocarbons (TPH) is soil excavation and decontamination of soil by the method of onsite or off site Bioremediation. Furthermore, it is suggested to apply the method of stabilization of the contaminated soil in order stabilize heavy metals. Thus, the waste (black sand) will become inert, in order to be treated as inert material. B-3