Transcript

1 Kathimerini 28 August 2011 (Kathimerini is one of the daily newspapers in Greece) Translation by Google Translate with corrections by Maria Liston The well with the skeletons of 450 newborns Researchers at the Wiener Laboratory American School of Classical Studies shed light on the mystery of Ancient Agora Christina Sanudo There is a parallel reality behind the fence of the American School of Classical Studies, on Soudias Street in Athens. Time passes at different rates in the Wiener Laboratory, where researchers are studying ancient human bones and other archaeological finds from a couple of hundreds or thousands of years ago. A few yards away, in the garden of the school, a group of students from abroad, located in Athens to excavate the archaeological site of Ancient Agora, attempts to uncover a human skeleton, participating in an educational exercise under the supervision of the Director of Laboratory, Dr. Sherry Fox. For the last 12 years, the American anthropologist has contributed decisively to the transformation of laboratory space in a welcoming and open space for anyone interested in using its infrastructure, which includes radiology equipment, microscopes, extensive comparative collections of animal bones and human beings, and a unique for the Greek scientific library. So far, the Department has offered scholarships to doctoral students and scholars from 17 countries from Bulgaria to Peru, who focus their research on archaeological excavations within the Greek borders. For many researchers who come to the Wiener Laboratory seeking information or assistance, this first contact marks the beginning of a long relationship. Among them have been a great number of Greeks graduate and postdoctoral students from universities across the country and abroad. Moreover, the potential for an archaeologist who wishes to specialize in the fields of biological and environmental anthropology, geoarchaeology, and zooarchaeology is extremely limited in our country. The causes of this scientific "gap" in a place so intimately connected with his past seem to be quite complex. First, anthropological archeology is only now starting to gain in popularity; in the past the knowledge concerning the historical times in Greece, derived from written sources, inscriptions, architectural and artistic discoveries, suggested that "we know exactly who were these people, "says Dr. Fox.

2 However, anthropological research sheds light on the details of daily life and habits of our ancestors, which cannot be drawn exclusively from the study of monuments or the writings of ancient historians, including what they ate, what illnesses suffered by, how hard they worked or how moved during their lifetime. In some cases, it is possible to reveal some "dark" secrets, like the story of the well of dead babies at the Ancient Agora. The skeletons of nearly 450 babies, dating to the first half of the second century AD, were discovered about eight decades ago. Some archaeologists have speculated that they were victims of a war or famine, but until now we did not have a comprehensive theory about the origin of the deposit. Towards this goal moves the investigation of Maria Liston, professor at the University of Waterloo, who, in collaboration with Susan Rotroff from the University of Washington in St. Louis and Lynn Snyder of the Smithsonian Institution, studied all the contents of the well. "About one third of infants were premature, and could not survive at that time. In another third I found evidence of pathology, particularly bacterial meningitis, which remains a common cause of neonatal death in Third World countries" Dr. Liston explains. The rest were probably killed or left to die, as they were born with various deformities; many had cleft palates, while a baby a few months old suffered from hydrocephalus. The solution of the puzzle, proposed by Dr. Liston, is this: Since the burial of the dead within the borders of the city was illegal in Hellenistic Athens, the existence of the well should have been known to only a few people. It was possible that one or more midwives, who typically offered their services to affluent women of the era, may have used it. If an infant died before the ceremony of purification after childbirth, or the naming ceremony, seven to ten days after birth, he was not yet considered a member of society. "Therefore, it is possible to assume the midwife was responsible for the burial of the dead infant." The possibility that some of the premature births would result from abortion or miscarriage cannot be excluded, although at present it is not possible to diagnose the causes of death. Distinctive sponsor A banker in New York with a real interest in science, the mysterious Mr. Malcolm H. Wiener, avoids the limelight, but systematically monitors the results of research funded. Apart from Wiener Lab in Athens, he has established the Institute for Aegean Prehistory in Crete, and the Wiener Laboratory for Aegean Dendrochronology and the Near East at Cornell University. Among the scientists who have so far received financial and technical support from the Athenian laboratory is renowned geologist Floyd McCoy from the University of Hawaii. He has made significant discoveries about the eruption of the volcano on Thera, for example, that it was a much larger explosion than initially estimated and possibly one of the five most powerful explosions of the last 10,000 years. "I believe that Greece could not recover from a disaster of this scale," emphasizes Dr. McCoy, who in July was once again in our country, to study eight sites of archaeological and geological interest in Crete. In his view, the fact that they have discovered no skeletons from the period of the eruption on Thera indicates that the inhabitants fled before the destruction, terrified by the earthquake and other warning signs, which had started up a year earlier. "In contrast, at Pompeii people chose to remain in the city, ignoring the warnings," continues the professor.

3 "Thanks to the Wiener Laboratory, people like me come to help archaeologists to make more accurate conclusions," says American professor, who has worked with American, British and Greek excavators. "The lab also has close contacts with the Greek scientific institutions." However, he expressed concerns about the future of research in Greece, and particularly the decision shut IGME (The Greek Institute of Geology and Mineral Exploration). 150 dogs and bones Along with the bones of infants in the Agora well were found the skeletons of about 150 dogs from the same period, which initially puzzled archaeologists. "At that time the dogs were considered to remove pollution," says Dr. Liston. Thus, midwives probably threw dogs into the well to purge the pollution from the birth and death - or murder of a malformed baby. Even more information will come to surface after the completion of the ambitious project of an undergraduate student at Yale University. After obtaining necessary permits from the Greek authorities, Jonathan Deznik intends to take samples from bones found in the well, starting initially with the dogs. The Greek climate, with the constant temperature fluctuations usually results in the destruction of ancient DNA in bones, but the microclimate of the well appears to have contributed to better retention of residues.

4 ΠOΛITIΣMOΣ Hκεξνκελία δεκνζίεπζεο: Το πηγάδι με ηοσς ζκελεηούς 450 νεογνών Ερεσνηηές ηοσ Εργαζηηρίοσ Wiener ηης Αμερικανικής Στολής Κλαζζικών Σποσδών ρίτνοσν θως ζηο μσζηήριο ηης Αρταίας Αγοράς Της Χριζηινας Σανοσδοσ Μηα παξάιιειε πξαγκαηηθόηεηα θξύβεηαη πίζσ από ηνλ θξάρηε ηεο Ακεξηθαληθήο Σρνιήο Κιαζζηθώλ Σπνπδώλ, ζηελ νδό Σνπεδίαο. Ο ρξόλνο θπιάεη κε δηαθνξεηηθό ξπζκό ζην Δξγαζηήξην Wiener, όπνπ εξεπλεηέο ηνπ παξειζόληνο κειεηνύλ αλζξώπηλα νζηά θαη άιια αξραηνινγηθά επξήκαηα ειηθίαο εθαηνληάδσλ ή ρηιηάδσλ εηώλ. Λίγα κέηξα πην πέξα, ζηνλ θαηαπξάζηλν θήπν ηεο Σρνιήο, κηα νκάδα θνηηεηώλ από ην εμσηεξηθό, πνπ βξίζθεηαη ζηελ Αζήλα γηα λα αλαζθάςεη ηνλ αξραηνινγηθό ρώξν ηεο Αξραίαο Αγνξάο, επηρεηξεί λα απνθαιύςεη έλαλ αλζξώπηλν ζθειεηό, ζπκκεηέρνληαο ζε έλα εθπαηδεπηηθό παηρλίδη ππό ηελ επίβιεςε ηεο δηεπζύληξηαο ηνπ Δξγαζηεξίνπ, δξνο Sherry Fox. Τα ηειεπηαία 12 ρξόληα, ε Ακεξηθαλίδα αλζξσπνιόγνο έρεη ζπκβάιεη θαζνξηζηηθά ζηε κεηαηξνπή ηνπ Δξγαζηεξίνπ ζε έλαλ ρώξν θηιόμελν θαη αλνηρηό πξνο όινπο όζνη ελδηαθέξνληαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο ππνδνκέο ηνπ, πνπ πεξηιακβάλνπλ αθηηλνινγηθό κεράλεκα, κηθξνζθόπηα, εθηελείο ζπγθξηηηθέο ζπιινγέο νζηώλ δώσλ θαη αλζξώπσλ, θαζώο θαη κηα κνλαδηθή γηα ηα ειιεληθά δεδνκέλα επηζηεκνληθή βηβιηνζήθε. Μέρξη ζηηγκήο, ην Δξγαζηήξην έρεη πξνζθέξεη ππνηξνθίεο ζε ππνςήθηνπο δηδάθηνξεο θαη κειεηεηέο από 17 ρώξεο από ηε Βνπιγαξία έσο ην Πεξνύ, νη νπνίνη εζηηάδνπλ ηηο έξεπλέο ηνπο ζε αξραηνινγηθέο αλαζθαθέο εληόο ησλ ειιεληθώλ ζπλόξσλ. Γηα πνιινύο από ηνπο εξεπλεηέο πνπ πξσηνέξρνληαη ζην Wiener Laboratory αλαδεηώληαο πιεξνθνξίεο ή ηερληθή ππνζηήξημε, απηή ε πξώηε επαθή ζεκαηνδνηεί ηελ έλαξμε κηαο πνιπεηνύο ζρέζεο. Αλάκεζά ηνπο θαη κεγάινο αξηζκόο Διιήλσλ κεηαπηπρηαθώλ θαη κεηαδηδαθηνξηθώλ θνηηεηώλ από παλεπηζηήκηα ηεο ρώξαο θαη ηνπ εμσηεξηθνύ. Αιισζηε, νη δπλαηόηεηεο γηα έλαλ αξραηνιόγν πνπ επηζπκεί λα εηδηθεπηεί ζηνπο ηνκείο ηεο βηνινγηθήο θαη πεξηβαιινληηθήο αλζξσπνινγίαο, ηεο γεσαξραηνινγίαο θαη ηεο δσσναξραηνινγίαο, είλαη εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλεο ζηε ρώξα καο. Τα αίηηα απηνύ ηνπ επηζηεκνληθνύ «θελνύ» ζε έλαλ ηόπν ηόζν ζηελά ζπλδεδεκέλν κε ην παξειζόλ ηνπ θαίλεηαη όηη είλαη αξθεηά ζύλζεηα. Αθελόο, ην αλζξσπνινγηθό κέξνο ηεο αξραηνινγίαο ηώξα αξρίδεη λα θεξδίδεη ζε δεκνηηθόηεηα θαη, αθεηέξνπ, νη γλώζεηο πνπ δηαζέηνπκε γηα ηνπο ηζηνξηθνύο ρξόλνπο ζηελ Διιάδα πξνεξρόκελεο από γξαπηέο πεγέο, επηγξαθέο, αξρηηεθηνληθά θαηάινηπα θαη θαιιηηερληθά επξήκαηα δεκηνπξγνύλ ηελ εληύπσζε όηη «μέξνπκε αθξηβώο πνηνη ήηαλ απηνί νη άλζξσπνη», εμεγεί ε δξ Fox. Ωζηόζν, ε αλζξσπνινγηθή έξεπλα ξίρλεη θσο ζε ιεπηνκέξεηεο γηα ηελ θαζεκεξηλή δσή θαη ηηο ζπλήζεηεο ησλ πξνγόλσλ καο, νη νπνίεο είλαη αδύλαηνλ λα αληιεζνύλ απνθιεηζηηθά από ηε κειέηε κλεκείσλ ή από ηα γξαπηά ησλ αξραίσλ ηζηνξηθώλ ηη έηξσγαλ, από ηη αζζέλεηεο έπαζραλ, πόζν ζθιεξά εξγάδνληαλ ή πόζν κεηαθηλνύληαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπο. Σε θάπνηεο πεξηπηώζεηο, είλαη δπλαηόλ λα

5 θαλεξώζεη θαη νξηζκέλα «ζθνηεηλά» κπζηηθά, όπσο ε ηζηνξία ηνπ πεγαδηνύ κε ηα λεθξά βξέθε ζηνλ ρώξν ηεο Αξραίαο Αγνξάο. Οη ζθειεηνί ησλ πεξίπνπ 450 λενγλώλ, ρξνλνινγνπκέλσλ ζην πξώην κηζό ηνπ 2νπ αηώλα κ. Φ., αλαθαιύθζεθαλ πξηλ από πεξίπνπ νθηώ δεθαεηίεο. Οξηζκέλνη αξραηνιόγνη ππέζεηαλ όηη επξόθεηην γηα ζύκαηα θάπνηνπ πνιέκνπ ή ινηκνύ, όκσο έσο ηώξα δελ δηαζέηακε κηα νινθιεξσκέλε ζεσξία ζρεηηθά ηελ πξνέιεπζή ηνπο. Πξνο απηήλ ηελ θαηεύζπλζε θηλείηαη ε έξεπλα ηεο Maria Liston, θαζεγήηξηαο ζην Παλεπηζηήκην ηνπ Waterloo, ε νπνία, ζε ζπλεξγαζία κε ηε Susan Rotroff από ην Παλεπηζηήκην ηνπ St. Luis ζηελ Οπάζηγθηνλ θαη ηελ Lynn Snyder ηνπ Smithsonian Institute, κειέηεζε ην ζύλνιν ησλ ζθειεηώλ ηνπ πεγαδηνύ. «Πεξίπνπ ην έλα ηξίην ησλ βξεθώλ ήηαλ πξόσξα, θαη δελ ζα κπνξνύζαλ λα επηβηώζνπλ εθείλε ηελ επνρή. Σε άιιν έλα ηξίην βξήθακε ελδείμεηο παζνινγίαο θπξίσο βαθηεξηδηαθήο κεληγγίηηδαο, ε νπνία εμαθνινπζεί λα απνηειεί ζπλήζε αηηία ζαλάηνπ λενγλώλ ζηηο ρώξεο ηνπ Τξίηνπ Κόζκνπ», εμεγεί. Τα ππόινηπα πηζαλόηαηα είραλ δνινθνλεζεί ή αθεζεί λα πεζάλνπλ, θαζώο είραλ γελλεζεί κε δηάθνξεο δπζκνξθίεο πνιιά είραλ ιαγσρεηιία, ελώ έλα κσξό ιίγσλ κελώλ έπαζρε από πδξνθεθαιηζκό. Η ιύζε ηνπ αηλίγκαηνο, πνπ πξνηείλεη ε δξ Liston, είλαη ε εμήο: Γεδνκέλνπ όηη ε ηαθή λεθξώλ εληόο ησλ ζπλόξσλ ηεο πόιεο ήηαλ παξάλνκε ζηελ ειιεληζηηθή Αζήλα, γηα ηελ ύπαξμε ηνπ πεγαδηνύ ζα πξέπεη λα γλώξηδαλ ειάρηζηνη άλζξσπνη. Γελ απνθιείεηαη λα επξόθεηην γηα κία ή πεξηζζόηεξεο καίεο, νη νπνίεο θαηά θαλόλα πξόζθεξαλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζηηο εύπνξεο γπλαίθεο ηεο επνρήο. Αλ έλα βξέθνο πέζαηλε πξηλ από ηα Ακθηδξόκηα ηελ ηειεηή θαζαξκνύ κεηά ηνλ ηνθεηό ή ηελ ηειεηή νλνκαζίαο, επηά έσο δέθα εκέξεο κεηά ηε γέλλεζε, δελ ζεσξνύληαλ αθόκα κέινο ηεο θνηλσλίαο. «Δπνκέλσο, δελ απνθιείεηαη λα αλαιάκβαλε ε κακή ηελ ηαθή ηνπ λεθξνύ βξέθνπο». Τν ελδερόκελν, νξηζκέλα από ηα πξόσξα λα ήηαλ απνηέιεζκα άκβισζεο ή απνβνιήο δελ κπνξεί λα απνθιεηζηεί, κνινλόηη πξνο ην παξόλ δελ είλαη δπλαηόλ λα δηαγλσζηνύλ ηα αίηηα ηνπ ζαλάηνπ ηνπο. Διακριηικός τρημαηοδόηης Δλαο ηξαπεδίηεο ηεο Νέαο Υόξθεο κε πξαγκαηηθό ελδηαθέξνλ γηα ηελ επηζηήκε, ν κπζηεξηώδεο θ. Wiener, απνθεύγεη ηα θώηα ηεο δεκνζηόηεηαο, παξαθνινπζεί όκσο ζπζηεκαηηθά ηα απνηειέζκαηα ησλ εξεπλώλ πνπ ρξεκαηνδνηεί. Δθηόο από ην Wiener Lab ζηελ Αζήλα, έρεη ηδξύζεη ην Ιλζηηηνύην Αηγαταθήο Πξντζηνξίαο ζηελ Κξήηε, θαζώο θαη ην Δξγαζηήξην Wiener γηα ηε Γελδξνρξνλνιόγεζε ηνπ Αηγαίνπ θαη ηεο Δγγύο Αλαηνιήο, ζην Παλεπηζηήκην ηνπ Cornell. Αλάκεζα ζηνπο επηζηήκνλεο πνπ έρνπλ έσο ηώξα ιάβεη νηθνλνκηθή θαη ηερληθή ππνζηήξημε από ην αζελατθό εξγαζηήξην είλαη θαη ν δηάζεκνο γεσιόγνο Floyd MacCoy από ην Παλεπηζηήκην ηεο Φαβάεο, ζηνλ νπνίν νθείινπκε ζεκαληηθέο αλαθαιύςεηο ζρεηηθά κε ηελ έθξεμε ηνπ εθαηζηείνπ ηεο Σαληνξίλεο, όπσο, γηα παξάδεηγκα, όηη πξόθεηηαη γηα κηα πνιύ κεγαιύηεξε έθξεμε από ό, ηη ππνινγηδόηαλ αξρηθά θαη ελδερνκέλσο γηα κία από ηηο πέληε ηζρπξόηεξεο εθξήμεηο ησλ ηειεπηαίσλ εηώλ. «Πηζηεύσ όηη ε Διιάδα ζήκεξα δελ ζα κπνξνύζε λα αλαθάκςεη από κηα ηέηνηαο θιίκαθαο θαηαζηξνθή», ππνγξακκίδεη ν δξ MacCoy, ν νπνίνο ηνλ Ινύιην βξέζεθε γηα άιιε κηα θνξά ζηε ρώξα καο, πξνθεηκέλνπ λα κειεηήζεη νθηώ ζέζεηο αξραηνινγηθνύ θαη γεσινγηθνύ ελδηαθέξνληνο ζηελ Κξήηε. Καηά ηελ άπνςή ηνπ, ην γεγνλόο όηη δελ έρνπλ αλαθαιπθζεί ζθειεηνί από ηελ πεξίνδν ηεο έθξεμεο ζηε Θήξα θαηαδεηθλύεη πσο νη θάηνηθνη ηνπ λεζηνύ έθπγαλ πξηλ από ηελ θαηαζηξνθή, ηξνκνθξαηεκέλνη από ηε ζεηζκηθή δξαζηεξηόηεηα θαη ηα άιια πξνεηδνπνηεηηθά ζεκάδηα, πνπ ζα είραλ μεθηλήζεη έσο θαη έλα

6 ρξόλν λσξίηεξα. «Αληίζεηα, ζηελ Πνκπεία νη άλζξσπνη επέιεμαλ λα παξακείλνπλ ζηελ πόιε, αγλνώληαο ηηο πξνεηδνπνηήζεηο», ζπλερίδεη ν θαζεγεηήο. «Φάξε ζην Wiener Laboratory, άλζξσπνη ζαλ εκέλα έξρνληαη λα βνεζήζνπλ ηνπο αξραηνιόγνπο λα βγάινπλ αθξηβέζηεξα ζπκπεξάζκαηα», αλαθέξεη ν Ακεξηθαλόο θαζεγεηήο, o νπνίνο έρεη ζπλεξγαζηεί κε Ακεξηθαλνύο, Βξεηαλνύο θαη Διιελεο αλαζθαθείο. «Παξάιιεια, έρεη ζηελέο επαθέο κε ηα ειιεληθά επηζηεκνληθά ηδξύκαηα». Ωζηόζν, εθθξάδεη αλεζπρίεο γηα ην κέιινλ ηεο έξεπλαο ζηελ Διιάδα, θαη ηδηαίηεξα γηα ηελ απόθαζε δηαθνπήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ΙΓΜΔ. Και οζηά 150 ζκύλων Μαδί κε ηα νζηά ησλ βξεθώλ βξέζεθαλ θαη νη ζθειεηνί πεξίπνπ 150 ζθύισλ ηεο ίδηαο πεξηόδνπ, γεγνλόο πνπ αξρηθά είρε πξνβιεκαηίζεη ηνπο αξραηνιόγνπο. «Τελ επνρή εθείλε ηα ζθπιηά ζεσξνύληαλ όηη απνκαθξύλνπλ ηε κόιπλζε», αλαθέξεη ε θ. Liston. Δηζη, νη καίεο πηζαλώο έξηρλαλ ζθύινπο ζην πεγάδη γηα λα εμαγληζηνύλ από ηε κόιπλζε ηνπ ηνθεηνύ θαη ηνπ ζαλάηνπ ή ηεο δνινθνλίαο ελόο δύζκνξθνπ βξέθνπο. Αθόκα πεξηζζόηεξα ζηνηρεία ζα έξζνπλ ζηελ επηθάλεηα κεηά ηελ νινθιήξσζε ηνπ θηιόδνμνπ εγρεηξήκαηνο ελόο δηδαθηνξηθνύ θνηηεηή από ην Παλεπηζηήκην ηνπ Yale. Αθνύ εμαζθαιίζεη ηηο απαξαίηεηεο άδεηεο από ηηο ειιεληθέο αξρέο, ν Jonathan Deznik ζθνπεύεη λα ιάβεη δείγκαηα από ηα νζηά πνπ βξέζεθαλ ζην πεγάδη, μεθηλώληαο αξρηθά από ηνπο ζθύινπο. Τν ειιεληθό θιίκα, κε ηηο ζπλερείο απμνκεηώζεηο ζεξκνθξαζίαο, ζπλήζσο έρεη σο απνηέιεζκα λα κε ζώδεηαη DNA ζηα αξραία νζηά, όκσο ην κηθξνθιίκα ηνπ πεγαδηνύ θαίλεηαη όηη ζπλέβαιε ζηελ θαιύηεξε δηαηήξεζε ησλ θαηαινίπσλ. Eθηύπσζε