ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΡΕΙΝΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΡΕΙΝΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ"

Transcript

1 ΤΕΕ- ΤΜ. ΑΝ. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΡΕΙΝΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ ΕΥΣΤ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Α/Μ ΕΛΕΝΗ ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ Α/Μ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΦΙΛΗ Α/Μ ΑΘΗΝΑ 2004

2 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΡΕΙΝΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. Α. ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 8 0. Εισαγωγή 8 1. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Πολιτιστικό περιβάλλον Αρχαιολογικοί πόροι Ιστορικοί Τόποι Φυσικό Περιβάλλον Εθνικός ρυµός του Παρνασσού Αισθητικό άσος Τιθορέας Κλίµα Γεωµορφολογία Υδρολογία Χλωρίδα Πανίδα Τοπίο και Αισθητική Σπήλαια Καθεστώς προστασίας φυσικού περιβάλλοντος στην περιοχή Θεσµικό καθεστώς προστασίας Ελληνική Νοµοθεσία Ευρωπαϊκή νοµοθεσία- ιεθνείς συµβάσεις Θεσµοθετηµένες Ζώνες Προστασίας Προστατευτέα στοιχεία Φυσικού Περιβάλλοντος Ιδιοκτησιακό και νοµικό καθεστώς ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΟΥΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πληθυσµιακό υναµικό ηµογραφικά στοιχεία Απασχόληση Οικονοµική ραστηριότητα 46

3 2.2 Οικιστική δοµή περιοχής µελέτης Κοινωνική υποδοµή Συγκοινωνιακή Υποδοµή - Μεταφορές Οδικό δίκτυο Σιδηροδροµικό δίκτυο Λιµενικές εγκαταστάσεις Κυκλοφοριακό δίκτυο πόλης Αράχωβας Σύνδεση Αράχωβας - Χιονοδροµικού Κέντρου Έργα τεχνικής υποδοµής ΕΣΤΙΕΣ ΕΙ ΙΚΟΥ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Χιονοδροµικό κέντρο Παρνασσού Γενικά Εντοπισµός κύριων προβληµάτων Χιονοδροµικού Κέντρου Ξενοδοχειακή υποδοµή Υφιστάµενη κατάσταση Επισήµανση προβληµάτων Εξορύξεις Χώροι Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο ελφών Ευρωπαϊκό µονοπάτι Ειρήνης E ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΙΧΜΗΣ-ΠΙΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑΣΕΙΣ Εισαγωγή Χρήσεις γης - ραστηριότητες Γενικά Τάσεις χρήσεων γης Ορυκτά ραστηριότητες Πρωτογενή Τοµέα ραστηριότητες ευτερογενή Τοµέα ραστηριότητες Τριτογενή Τοµέα ραστηριότητες αναψυχής Πυρκαγιές Οικιστική Επέκταση Υφιστάµενη διαχειριστική κατάσταση ορεινού όγκου Εθνικός ρυµός 88

4 4.5 Χιονοδροµικό Κέντρο Φυσικά αίτια υποβάθµισης Οικοσυστήµατος 90 Β. ΠΡΟΤΑΣΗ 96 0.Εισαγωγή Στόχοι µελέτης 97 1.ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ Οργανισµός ιαχείρισης - Φορέας Παρακολούθησης Προγράµµατος 97 Ανάπτυξης Παρνασσού 1.2 Κοινοποίηση Σχεδίου ιαχείρισης Ε Ιδρυση ασαρχείου Παρνασσού Επιστηµονικές Οµάδες Στήριξης ΑΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 2.1 Αναδασώσεις Μελέτη αποκατάστασηςπεριβάλλοντος λατοµείων-χιονοδροµικού- 100 Εθνικού ρυµού 2.3 Σύνταξη Εθνικού Κτηµατολογίου-Κτηµατογράφηση λίµνης Λιβαδιού ασικό Πάρκο Περίπτερα Αναψυχής Περιθαλψη άγριων ζώων Παρατηρητήρια Ζώων ΕΓΓΕΙΟΒΕΛΤΙΩΤΙΚΑ ΕΡΓΑ Επικαιροποίηση της προµελέτης για την αναβάθµιση του υγροβιότοπου και επαναδηµιουργία λίµνης Λιβαδιού Αναγνωριστική Μελέτη τεχνητής λίµνης Λιάκουρας-Γεροντόβραχου Αναγνωριστική Μελέτη φράγµατος Βέλλιτσας Αναγνωριστική Μελέτη φράγµατος Αµφίκλειας Αναγνωριστική Μελέτη ιαχείρισης Υδατικών Πόρων Παρνασσού ΟΙΚΙΣΜΟΣ Πολεοδοµήσεις-όροι όµησης Παρεµβάσεις παραδοσιακού χαρακτήρα Τ.Α.Π. 108

5 5.ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΜΟΥΣΕΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Τουριστική προβολή Φεστιβάλ Χιονιού- Γιορτή του βουνού Καλοκαιρινές δραστηριότητες Εκσυγχρονισµός Χιονοδροµικού Κέντρου Παρνασσού Επέκταση-εκσυγχρονισµός καταφυγίου Εκσυγχρονισµός ιαµόρφωση Κατασκηνωτικών Κέντρων Καζίνο Παρνασσού Γραφείο Τουρισµού Ησυχαστήρια Συνεδριακός Τουρισµός ηµόσιες Σχέσεις Μοναστήρια-Θρησκευτικός Τουρισµός ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Αναβάθµιση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων Παρνασσού και αλληλεπίδραση µε τις πολιτιστικές δρσαστηριότητες του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου ελφών Βιβλίο CD Πανεπιστηµιακού Επιπέδου επιπέδου για τον Παρνασσό 7.ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ Πληροφοριακές-ρυθµιστικές-διαφηµιστικές πινακίδες Βελτίωση προσβάσεων-καινούριες οδοί Παρνασσού Αεροδρόµιο Τελεφερίκ Βελτίωση προσβάσεων-καινούριες Σιδηροδροµικός Υ ΡΕΥΣΗ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ XYTA ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Κέντρο Χιονοδροµικών, Ορειβατικών, Φυσιολατρικών, Πεζοπορικών και Οικολογικών Οµοσπονδιών Ορεινός Καλοκαιρινός Αθλητισµός και ραστηριότητες Αναρριχητικό και Κατασκηνωτικό Κέντρο Ζεµενού και Φαιδριάδων 125

6 9.4 Κέντρα Αεροπτερισµού Πίστα 4Χ4 & Τρίαλ Σκοπευτήριο Αθλητικό Κέντρο Παγοδρόµιο Ε4- Ορειβατικές διαδροµές Γκολφ Σπηλαιολογία Ιππασία ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ Βιοµηχανία Επεξεργασίας Ξυλείας ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Εκτροφείο Θηραµάτων ΓΕΩΡΓΙΑ Ορεινές και οικολογικές καλλιέργειες ασικό φυτώριο ΕΡΕΥΝΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Κοινωνία Πληροφορίας Πάρκο Ήπιων Μορφών Ενέργειας ΗΜΟΣΙΑ ΙΟΙΚΗΣΗ Εµψύχωση ραστηριοτήτων Πυρόσβεση-Αποχιονισµός Πρόγραµµα-Συντονισµός Ψυχαγωγικών-πολιτιστικών 135 δραστηριοτήτων 14.4 Χαρτογράφηση-Σήµανση Ορειβατικών-Αναρριχητικών Σπηλαιολογικών ιαδροµών ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Μουσείο-Βιβλιοθήκη-Κέντρο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης και Ορεινών Αθληµάτων Παρνασσού Σεµινάρια ασοπυρόσβεσης-διάσωσης-ορεινών σπορ-τυροκοµίας- µαγειρικής-βοτανικής 137

7 16.ΥΓΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΡΑΣΕΙΣ Συνάφεια µε τα αναπτυξιακά έργα νοµών σύστασης Παρνασσού- Περιφέρειας Εθνικό Οικολογικό Πάρκο 138 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Α.Ελληνική Β.Ξενόγλωσση 152

8 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΡΕΙΝΟΥ ΟΓΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ 0. Εισαγωγή Περιοχή µε αξιοσηµείωτα στοιχεία φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, ενδιαφέροντα κοινωνικοοικονοµικά δεδοµένα, οικονοµικές και αναπτυξιακές δραστηριότητες και τοπικές ιδιαιτερότητες, ο ορεινός όγκος του Παρνασσού δύναται µε αξιοποίηση συγκριτικών πλεονεκτηµάτων, κάλυψη λειτουργικών αναγκών και ανεπαρκειών και αντιµετώπιση ζητηµάτων αιχµής, να οδηγηθεί στη βέλτιστη δυνατή διαχείριση των πόρων και στην ευηµερία και αναβάθµιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Ο πυρήνας του Εθνικού ρυµού Παρνασσού, σύµφωνα µε το από Β (ΦΕΚ Α 286) ίδρυσής του καταλαµβάνει µεγάλο τµήµα του ορεινού συγκροτήµατος Παρνασσού, έκτασης 3513 Ha, υπαγόµενης διοικητικά στους νοµούς Φωκίδας και Βοιωτίας. Η περιφερειακή ζώνη δεν είναι σαφώς οριοθετηµένη και αναφέρεται ότι περιλαµβάνει τα προς τον πυρήνα δάση, µερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις και χορτολίβαδα εντός των ορίων του δασαρχείου Παρνασσίδας και των ορίων της κοινότητας Αράχωβας. Στο διάταγµα, επίσης, περιλαµβάνονται διατάξεις για τη µετονοµασία του µέχερι τότε ασαρχείου Παρνασσίδας σε ασαρχείο Εθνικού ρυµού Παρνασσού και υπάρχουν ρυθµίσεις για τη συλλογή των φυτικών ειδών που συναντώνται σε µεγάλους αριθµούς και δεν θεωρούνται σπάνια στον πυρήνα. Πέντε µήνες αργότερα, µε το από Β έγινε τροποποίηση των αρχικών ορίων του πυρήνα του Εθνικού ρυµού, η οποία πρόσθεσε νέα έκταση στην ανατολική πλευρά του, µεταξύ των ορίων των κοινοτήτων Πολύδροσου και Αράχωβας. Ειδικότερα, τα όρια του πυρήνα προσδιορίστηκαν ως εξής: ξεκινώντας από τη νότια πλευρά του ρυµού και µε αφετηρία το εξωκκλήσι Αγία Τριάδα (Παληοπαναγιά) κοντά στα όρια των διοκητικών ορίων Αράχωβας και ελφών, η οριογραµµή µε κατεύθυνση δυτική συναντά το δρόµο προς Καλάνια, τον οποίο ακολουθεί µέχρι τη διασταύρωσή του µε τον άλλο δρόµο που έρχεται από τη θέση Κούνιες και τη Μονή του Προφήτη Ηλία, για ν ακολουθήσει από εκεί µικρή ράχη µέχρι την κορυφή Μήλια, όπου βρίσκονται και τα όρια των κοινοτήτων ελφών κι Ελαιώνα. Από το σηµείο αυτό ακολουθεί τα ανωτέρω όρια µέχρι του σηµείου που συναντούνται τα όρια των ελφών-επταλόφου-ελαιώνα, οπότε ακολουθώντας τα όρια Επταλόφου-Ελαιώνα και διερχόµενη από τη θέση Σταυρωµένος Έλατος συνεχίζει διερχόµενη από τις θέσεις

9 Μέγα Έλατο, Αρέντες, όκανο, Σύρτα και Χαλασµένα Χωράφια για να φθάσει στον Προφήτη Ηλία. Από τη θέση Προφήτης Ηλίας µε κατεύθυνση νότια προς την κορυφογραµµή,,όπου το υψόµετρο 2367, την οποία περικλείει, στρέφεται προς Βορρά όπου συναντά µονοπάτι, το οποίο ακολουθεί ανοδικά µέχρι την κορυφή ρακοκάρκαρο. Από το σηµείο αυτό κατέρχεται µε δυτική κατεύθυνση προς το ρέµα όπου συναντάται µε µονοπάτι το οποίο και ακολουθεί µέχρι το δρόµο Αράχωβας-Επταπόφου.Με κατεύθυνση δυτική ακολουθεί το δρόµο αυτό, κατόπιν το ρίζωµα µέχρι τη θέση Σκαµνό, όπου το υψοµετρικό 1244, απ όπου στρέφει προς Νότο και ακολουθεί το δρόµο προς Αρχοντικά τον οποίο εγκαταλείπει κοντά στον Αχλαδόικαµπο, ακολουθώντας το ρίζωµα µέχρι το δρόµο που διέρχεται από το Κωρύκειο Άντρο, όπου κάµπτοντας αριστερά ακολουθεί το δρόµο µέχρι την Αγία Τριάδας, όπου και το σηµείο αφετηρίας. Ανασταλτικούς παράγοντες για την υλοποίηση των παραπάνω ιαταγµάτων αποτέλεσαν ο Παγκόσµιος Πόλεµος και ο Εµφύλιος. Έτσι δεν πραγµατοποιήθηκαν ουσιαστικής σηµασίας έργα και ρυθµίσεις που συνιστούν προϋπόθεση ύπαρξης και λειτουργίας Εθνικού ρυµού (σήµανση των ορίων µε κτιστά ορόσηµα, κατασκευή περιφράξεων, αναγκαστικές απαλλοτριώσεις των αγρών που περιλαµβάνονταν στο ρυµό, κ.ά.). Γενικά, σε κανένα τοµέα δεν εµφανίστηκαν οι συναφείς µε τους Εθνικούς ρυµούς διατάξεις. Έτσι οι εκτάσεις του Εθνικού ρυµού Παρνασσού διέπονται από το ίδιο καθεστώς διαχείρισης, εκτός των υλοτοµιών στον πυρήνα και ορισµένων απαγορεύσεων, µε τις εκτάσεις των λοιπών δασών και δασικών εκτάσεων του δασικού συµπέγµατος Παρνασσού. Το καθεστώς διαχείρισης περιπλέχτηκε περισσότερο όταν παραχωρήθηκε κατά κυριότητα στον ΕΟΤ δηµόσια έκταση του ρυµού της αλπικής ζώνης, µε βάση το Π 87/ Περί παραχωρήσεως κατά κυριότητα εις τον ΕΟΤ ηµοσίας εκτάσεως κειµένης επί του όρους Παρνασσός. Μετά την παραχώρηση, η Κοινότητα Αράχωβας, η οποία διατηρούσε δικαίωµα βοσκής (δουλεία) στην παραχωρηθείσα έκταση, προσέφυγε δικαστικά, επιτυγχάνοντας την ακύρωση της παραχώρησης µε την υπ αρ. 3355/ απόφαση του Συµβουλίου της Επικρατείας. Σήµερα το ζήτηµα αυτό εξακολουθεί σ εκκρεµότητα αν και στο µεταξύ κατασκευάστηκαν και οι πιο πρόσφατες εγκαταστάσεις των Χιονοδροµικών Κέντρων. Από την κήρυξή του έως σήµερα, ο δρυµός διαχειρίζεται ως δάσος υπό προστασία µε µόνες ρυθµίσεις τις απαγορεύσεις υλοτοµιών, κυνηγιού και βοσκής χωρίς

10 συστηµατική µέριµνα προς ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και αξιών του, βάσει αντίστοιχου ειδικού Σχεδίου ιαχείρισης. Σε προηγειθείσα µελέτη (Μπρόφας κ.ά. 1996, σ. 6) ύστερα από εµπεριστατωµένη αναγνώριση της περιοχής διαπιστώθηκε ότι ορισµένες εφαπτόµενες µε τον πυρήνα εκτάσεις µε σπάνια και απειλούµενα φυτικά είδη, ενδιαφέρουσα χλωριδική σύνθεση ή ιδιαίτερη τοπιακή αξία µένουν εκτός του πυρήνα του ρυµού και συνεπώς δεν ισχύει γι αυτές καθεστώς απόλυτης προστασίας. Από την άλλη µεριά µέσα στα σηµερινά όρια του πυρήνα περικλείονται περιοχές χωρίς ιδιαίτερο τοπιακό ενδιαφέρον και σηµαντική περιβαλλοντική αξία ή περιοχές των οποίων η υπαγωγή στον πυρήνα του ρυµού δηµιουργεί ορισµένα κοινωνικά προβλήµατα στους κατοίκους και τεχνικάδιοικητικά στις αρµόδιες δασικές αρχές κατά την εφαρµογή των κάθε µορφής διαχειριστικών µέτρων στο ρυµό.κυριότερα από αυτά τα προβλήµατα είναι πρώτον η ύπαρξη στις περιοχές αυθαίρετων ή νόµιµων, ωστόσο άναρχα δοµηµένων, κτισµάτων ως εξοχικών κατοικιών και η παρατηρούµενη τάση για περαιτέρω ανοικοδόµηση σ αυτές και δεύτερον, η ύπαρξη κάποιων παλαιών αγρών των κατοίκων, οι οποίοι γίνονται αιτία προστριβών των τελευταίων µε τις δασικές αρχές. Με την προτεινόµενη, από τη µελέτη αυτή, τροποποίηση των ορίων πιστεύεται, ότι τα προβλήµατα αυτά θα εξαλειφθούν ή θα ελαχιστοποιηθούν, αφού προκύπτουν πλέον σαφή όρια που ακολουθούν κυρίως δρόµους και ράχες, ενώ σε ορισµένα σηµεία της διαδροµής, όπου υπάρχει περίπτωση ασαφειών προτείνεται η κατασκευή κτιστών οροσήµων. Ο Παρνασσός διαθέτει έντονο και πολύµορφο ανάγλυφο, οφειλόµενο στις εξάρσεις και τις πτυχώσεις των ασβεστολιθικών σχηµατισµών, ενώ αξιοσηµείωτη είναι η ύπαρξη των κυριότερων καρστικών φαινοµένων (οριζόντια ή κατακόρυφα σπήλαια, καταβόθρες, δολίνες, πόλγη, λαπιάζ), ορισµένα από τα οποία είναι εθνικής ακτινοβολίας (Παγοσπηλιά-Κάρκαρος του Επταστόµου µε βάθος 100 µ., το Κορύκειο Άντρο ελφών, Κάρκαρος Λιλαίας µε 117 µ. βάθος), ενώ άλλα παραµένουν ανεξερεύνητα. Παρότι υποβαθµισµένη η βλάστηση στο σύνολο του ορεινού όγκου διαθέτει αξιολογότατη ποικιλία διαφορετικών τύπων και φυτικών ειδών. Στην ψευδαλπική ζώνη δηλαδή στον οροµεσογειακό όροφο βλάστησης εντοπίζονται τα ποώδη και θαµνώδη είδη, αλλά και αριθµός ενδηµικών ειδών του Παρνασσού και της ελληνικής χλωρίδας. Ακολουθεί, κατώτερη υψοµετρικά, η ζώνη της Ελάτης, στα κατώτερα όρια της οποίας εµφανίζονται αµιγή ή σε µίξη µε την Ελάτη δάση µαύρης Πεύκης (περιοχή Πολύδροσου-Αµφίκλειας), Juniperus foetidissima (διάσπαρτα άτοµα της οποίας παρουσιάζονται και στα δενδροόρια µε την οροµεσογειακή βλάστηση), και των

11 φυλλοβόλων δρυών Quercus conferta και Q. pubescens. Παρουσιάζεται επίσης, στις βόρειες και βορειοανατολικές πλευρές µια λεπτή και διακοπτόµενη ζώνη της αριάς (Q.ilex) και ακολουθούν, χαµηλότερα, η ζώνη του Πρίνου (Q coccifera) και στα κατώτερα όρια των νοτίων πλαγιών η ζώνη του Σχίνου (Pistacia lentiscus). Στο εσωτερικό τµήµα των παραπάνω ζωνών και κυρίως στη ζώνη της Ελάτης συναντάται κυρίως σε απρόσιτες βραχώδεις θέσεις, µεγάλος αριθµός πλατύφυλλων ειδών, καθώς και ενδηµικών ειδών του Παρνασσού και, ευρύτερα της ελληνικής χλωρίδας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εµφανίζει η πανίδα, µε χαρακτηριστικά τα είδη αρπακτικής πτηνοπανίδας (γυπαετός, αετός, γύπας), των οποίων περιορισµένος αριθµός συναντάται στους βραχώδεις σχηµατισµούς Άνω και Ανατολικά της Αράχωβας, στις Φαιδριάδες Πέτρες των ελφών και στην Τσούκα της Γραβιάς (η οποία είναι στα όρια αλλά εκτός του ορεινού όγκου του Παρνασσού). Στην ευρύτερη περιοχή του δρυµού εµπίπτουν 18 οικισµοί, στους οποίους, σύµφωνα µε την απογραφή του 1991 διαβιούν άτοµα, οι δραστηριότητες των οποίων επιδρούν σε µικρό ή µεγαλύτερο βαθµό στις λειτουργίες του δρυµού. Οι, οικονοµικού, κυρίως, χαρακτήρα, δραστηριότητες οµαδοποιούνται στους τοµείς της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της µεταποίησης, της εξόρυξης µεταλλευµάτων και του τουρισµού σε συνδυασµό µε το πλέγµα των κοινωνικών δραστηριοτήτων, µπορούν να ωφεληθούν τα µέγιστα από το ρυµό και, κυρίως, όταν τεθεί σε καθεστώς επιστηµονικής διαχείρισης. Η αξιολόγηση των ασκούµενων ανθρώπινων δραστηριοτήτων έως σήµερα στον Παρνασσό, απέδειξε την αρνητική επίδρασή τους στην εξέλιξη των οικοσυστηµάτων,αλλά και στις αισθητικές, περιβαλλοντικές, πολιτιστικές και οικονοµικές αξίες του ρυµού. Εντοπίστηκαν, επίσης, οι δυνατότητες για θετικές, ήπιες παρεµβάσεις για αναστροφή της µέχρι τώρα αρνητικής εξέλιξης.

12 1. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1.1 Πολιτιστικό περιβάλλον Στην ευρύτερη περιοχή του Παρνασσού εντοπίζεται πληθώρα σηµαντικών πολιτιστικών και ιστορικών µνηµείων, που αντιστοιχούν χρονικά στο σύνολο της χρονικής περιόδου από την αρχαιότητα έως τους πρόσφατους χρόνους.ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα: ελφοί, Κωρύκειο Άνδρο (στην περιοχή Λιβαδιού Αράχωβας),αρχαιολογικές περιοχές στην Αµφίκλεια, την Τιθορέα, το Πολύδροσο µε ευρήµατα της γεωµετρικής, της κλασσικής, της ελληνιστικής και της ρωµαϊκής περιόδου, βυζαντινά και µεταβυζαντινά µνηµεία, κυρίως ναοί στη αύλεια, τη Γραβιά, το Χρισσό, την Αµφίκλεια, το Πολύδροσο, -συγκρότηµα παραδοσιακών οικιών Ιωάννη Μαρέ στο Πολύδροσο, κλπ Αρχαιολογικοί πόροι Η εξεταζόµενη γεωγραφική περιοχή ανήκε στην Αρχαία Φωκίδα. Η παρουσία του ανθρώπου στην περιοχή ανάγεται στις αρχές της 3ης χιλιετηρίδας π.χ. στον Κόλπο της Κίρρας (Εποχή Χαλκού, έως Μυκηναϊκή Περίοδο). Από το 1600 π.χ. απέκτησε σπουδαιότητα ο συνοικισµός Κρίσσα (σηµερινό Χρισσό).Πολλοί από τους σηµερινούς οικισµούς, στην περίµετρο του ορεινού όγκου του Παρνασσού, αποτελούν εξέλιξη αρχαίων πόλεων - οικισµών της Αρχαίας Φωκίδας. Οι σπουδαιότερες και καλύτερα διατηρηµένες αρχαιότητες βρίσκονται στους ελφούς, ενώ πολλά σηµαντικά ευρήµατα όπως τάφοι, επιγραφές, υπολείµµατα ακροπόλεων, οικισµών, οχυρώσεων, ιερών, είναι διάσπαρτα σε όλη την έκταση της περιοχής µελέτης.κατά καιρούς έχουν πραγµατοποιηθεί εκτεταµένες και συστηµατικές ανασκαφές αλλά ο τόπος δεν έχει αποκαλύψει στο σύνολό τους τους αρχαιολογικούς του πόρους, όπως είναι οι ακόλουθοι: Περιοχή Μαριολάτας:Σε λόφο (νεκροταφείο του νεώτερου χωριού) υπήρχε η ακρόπολη, όπου σώζεται η νότια πλευρά της. Περιοχή Λιλαίας:Σώζεται (νεκροταφείο της Κάτω Αγόριανης) οχύρωση του 6ου µ.χ. αιώνα. Στη δυτική όχθη του Αγοριανίτη ποταµού σώζεται τείχος ακρόπολης που ταυτίζεται µε την αρχαία Λιλαία. Επτάλοφος:Στο λόφο εντός του χωριού υπάρχουν κατεστραµµένα θεµέλια, ενώ βορειότερα είχε αναπτυχθεί ο Μεσαιωνικός οικισµός της Αγίας Μαρίνας που ονοµάσθηκε αργότερα Αγόριανη. Πολύδροσο:Στο χώρο των πηγών της Aγ. Ελεούσας υπάρχουν υπολείµµατα ελληνικών - ρωµαϊκών Θεµελίων. Σώζεται και η µεσοβυζαντινή εκκλησία της Αγίας

13 Ελεούσας κτισµένη από αρχαία υλικά. Υπάρχουν και πρωτοελλαδικά στρώµατα. Στη βορεινή έξοδο του χωριού (κάτω Σουβάλα) υπήρχε το ιερό της ήµητρας. Αµφίκλεια ( αδί) :Είναι αµφιθεατρικά κτισµένη στις υπώρειες του Παρνασσού και αποτελεί πέρασµα για το Χιονοδροµικό Κέντρο. Η ίδρυσή της χρονολογείται 3000 έτη πριν και διατηρεί το όνοµα της αρχαίας πόλης. Επί Φραγκοκρατίας ονοµάστηκε αδί. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ευρήµατα της γεωµετρικής κλασσικής και ρωµαϊκής περιόδου. Στη θέση του σηµερινού νεκροταφείου «τοποθετείται» η αρχαία οµώνυµη πόλη µε την ακρόπολη. Σώζεται τµήµα του τείχους της ακρόπολης και πύργος τετράγωνης βάσης. To αρχαίο Τιθρώνιο τοποθετείται 3 χλµ. βόρεια. Ανατολικά της Αµφίκλειας (1,5 χλµ.) σώζεται οχύρωση µε τo όνοµα «Τοίχος». Στο δρόµο προς τη Βελίτσα ερευνήθηκαν είκοσι θαλαµοειδείς τάφοι υστεροελλαδικής περιόδου.αξιοθέατα ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος είναι τα ακόλουθα: Τα ερείπια των τειχών της ρυµαίας (5 ος αι.π.χ.), αρχαίας πόλης των Φωκαίων Τα αρχοντικά, µε την τυπική αρχιτεκτονική (θολωτές αυλόπορτες) και ασβεστωµένες αυλές. Οι πέτρινες βρύσες, σε πλατώµατα και σοκάκια. Ο Παλαιόπυργος, στην Ακρόπολη της Αρχαίας Αµφίκλειας, κτισµένος επί Τουρκοκρατίας. Ο ναϊσκος του Αϊ-Γιάννη του Κυνηγού ή Ριγανά (λόγω της παραγωγής µυρωδάτης ρίγανης στην περιοχή) στη θέση Περδικόβρυση, 12ου αι. µε σπάνιες αγιογραφίες. Βρίσκεται σε τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, µε έλατα, δίπλα στην Περδικόβρυση, πηγή νερού.υπάρχει χώρος διαµορφωµένος, µε ξύλινα τραπέζια και παγκάκια, κατάλληλος για ηµερήσιες εκδροµές. Από εδώ ο δρόµος συνεχίζει για τη Φτερόλακκα και τα άλλα χιονοδροµικά κέντρα του Παρνασσού. Η Αγία Ιερουσαλήµ (Αγιαρσαλή), στα ανατολικά της κωµόπολης (µετά από πεζοπορία 2 χλµ.) σε χαράδρα. Πολύ παλαιός ναός, κτισµένος σε σπηλιά, η ανάβαση προς την οποία γίνεται µε σκαλοπάτια. Επί Τουρκοκρατίας χρησιµοποιήθηκε ως καταφύγιο. Η διαδροµή-πεζοπορία γίνεται µέσα σε τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, µε έλατα, πεύκα και κισσούς, δίπλα στα ύδατα της ρεµατιάς. Το ιστορικό γυναικείο Μοναστήρι της Γαυριώτισσας ή Παναγίας του αδιού, στις βορειοδυτικές πλαγιές του Παρνασσού, σε ύψος 800 µ., το οποίο ιδρύθηκε επί Βυζαντίου. Ανακαινήστηκε το Το καθολικό του είναι ναός τρίκλιτος µε τετραγωνικό τρούλο, γεµάτος αγιογραφίες.στον περίβολό του υπάρχει το παρεκκλήσι της Μεταµόρφωσης του Σωτήρα. Στην Τουρκοκρατία λειτουργούσε κρυφό σχολειό.

14 Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 υπήρξε σηµαντικό κέντρο και ορµητήριο των αγωνιστών της Ρούµελης. Σήµερα το Μοναστήρι διαθέτει ξενώνα. Τιθορέα (Βελίτσα) :Μέσα στον οικισµό της Βελίτσας αρχιτεκτονικά µέλη και επιτύµβιες στήλες εντοιχισµένες σε νεότερα κτίσµατα δηλώνουν την ύπαρξη της αρχαίας πόλης Τιθορέας. Σώζεται τείχος µήκους 720 m, µε 10 πύργους τετράγωνης βάσης και πύλη. To πάχος του τείχους είναι 2,30-2,50 µ. Ανακαλύφθηκαν επίσης τάφοι κυρίως των ρωµαϊκών και ελληνιστικών χρόνων. Aγ. Μαρίνα:Υπάρχει το «Κάστρο», οχύρωση των ελληνιστικών χρόνων και στη θέση Ανεµόµυλος τετράπλευρος πύργος µε πώρινες πέτρες διαστάσεων 6 µ. Χ 8 µ. (κλασσική περίοδος). Περιοχή Αράχωβας:Στο Ζεµενό, 5 χλµ. ανατολικά της Αράχωβας, εντοπίζονται τµήµατα οχύρωσης κλασσικών και ρωµαϊκών χρόνων. Στο σηµερινό νεκροταφείο της πόλης τοποθετείται η αρχαία πόλη Ανεµώρεια. Στα αξιοθέατα της περιοχής περιλαµβάνονται ακόµη, ο βυζαντινός ναός του Αγ. Γεωργίου και αυτός του Αγ. Ιωάννη, µε ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες. Περιοχή Χρισσού:Στον Προφήτη Ηλία βρίσκεται εκτεταµένος χώρος αρχαίων λατοµείων που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες του ιερού των ελφών.στον λόφο Aγ. Γεωργίου υπάρχει προϊστορικός οικισµός µεσοελλαδικών και υστεροελλαδικών χρόνων που περιβάλλεται από ισχυρή ακρόπολη.η οχύρωση σώζεται σε µήκος 1,500 µ., ύψους 3 µ. πάχους 4-5 µ. από ανεπεξέργαστους ογκόλιθους. Κωρύκειο Άντρο (ή Σαρανταύλι) :Βόρεια των ελφών σε ύψος µ. υπάρχει ενδιαφέρον σπήλαιο συνδεδεµένο µε τη λατρεία του Πάνα και των Νυµφών, µε πλούσιο διάκοσµο από σταλακτίτες και σταλαγµίτες και πολυάριθµα ανασκαφικά ευρήµατα, όπως αναθήµατα των Αρχαϊκών και Κλασσικών Χρόνων (αγαλµατίδια του Πάνα και των Νυµφών). Έχει ανασκαφεί από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή και απεδείχθη η λειτουργία του από τα νεολιθικά χρόνια έως τη ρωµαϊκή εποχή. Μέσα στο σπήλαιο βρέθηκαν διάφορα αρχαιολογικά αντικείµενα, 150 πήλινα, αναθηµατικές επιγραφές εις τον Πάνα, χάλκινα είδη, ειδώλια και µεγάλος αριθµός αστραγάλων που χρησίµευαν στη Μαντική. ελφοί:αντιπροσωπεύοντας το σηµαντικότερο θρησκευτικό κέντρο της αρχαιότητας συγκεντρώνουν το ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον της περιοχής. Βρίσκεται σε ιδιαίτερου φυσικού κάλλους τοποθεσία, στη νότια πλευρά του Παρνασσού.Κατά τη µυθολογία, όταν ο ίας έστειλε δύο αετούς (έναν προς ανατολή και ένα προς δύση) αυτοί πετώντας το γύρο του κόσµου συναντήθηκαν στους ελφούς. Αυτό

15 σήµαινε ότι οι ελφοί ήταν TO κέντρο του κόσµου, ο οµφαλός της Γης.To δελφικό τοπίο σε υψόµετρο µ. χαρακτηρίζεται από τις Φαιδριάδες Πέτρες που ανάµεσα τους ρέει TO νερό της Κασταλλίας πηγής. ΤO σηµείο αυτό, κατά τη µυθολογική παράδοση, επέλεξε ο Θεός Απόλλωνας ώστε να δίδει ο ίδιος τους χρησµούς µέσω της Πυθίας, Οι ελφοί είναι συνδεδεµένοι µε τους κλασσικούς χρόνους, όσο ελάχιστοι τόποι, καθώς εκεί ευδοκίµησε και αναπτύχθηκε «η ιδέα των Αµφικτυονιών», θεσµός σηµαντικός για την εποχή και προάγγελος των σύγχρονων διεθνών οργανισµών. Κατά τη Μυκηναϊκή Περίοδο στο µικρό οικισµό των ελφών λατρευόταν η Θεά Γη. Η ανάπτυξη του ιερού και του µαντείου ξεκίνησε τον 8 ο αι. π.χ. µε την πλήρη επικράτηση της λατρείας του Απόλλωνα. Υπό την προστασία και τη διοίκηση της Αµφικτυονίας (ένωση πόλεων της Θεσσαλίας και της κεντρικής Ελλάδας) το ιερό απέκτησε τον 6 ο αι. την αυτονοµία του (Α Ιερός Πόλεµος µεταξύ της Αµφικτυονίας και της φωκικής πόλης Κρίσας), επεκτάθηκε, αύξησε τη θρησκευτική και πολιτική επιρροή του, αναδιοργάνωσε τους Πυθικούς Αγώνες. Αυτοί αντιπροσώπευαν µεγάλη πανελλήνια γιορτή προς τιµή του Απόλλωνα, µε τέλεση κάθε τέσσερα έτη, που περιελάµβαναν, αρχικά, µουσικούς αγώνες και αργότερα εµπλουτίσθηκαν µε γυµνικούς και ιππικούς αγώνες (τελετουργικές διαδικασίες, συµπόσια, διαγωνισµό θεάτρου και αγωνίσµατα πάλης, δρόµου, ίππων, αρµάτων, παγκρατίου, δολίχου κ.ά.).στη συνέχεια το ιερό εµπλουτίστηκε µε λαµπρά οικοδοµήµατα, αγάλµατα και άλλα αναθήµατα. Στους επόµενους αιώνες οι ελφοί καταστράφηκαν επανειληµένα (από Πέρσες, Φωκείς, Γαλάτες). Τον 3 Ο αι. κύριοι του ιερού έγιναν οι Αιτωλοί, ενώ το 191 π.χ. ξεκίνησε η ρωµαϊκή κυριαρχία, κατά την οποία οι ελφοί είχαν άλλοτε ευµενή και άλλοτε δυσµενή µεταχείριση. Η παρακµή του ιερού ξεκίνησε µε την επικράτηση της νέας θρησκείας. Έκλεισε οριστικά στα τέλη του 4ου αι. µ.χ., µε διάταγµα του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α. Κατά το Μεσαίωνα κτίστηκε στο χώρο του ιερού χωριό. Η αποκάλυψη του αρχαιολογικού χώρου των ελφών πραγµατοποιήθηκε µε τις συστηµατικές ανασκαφές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής στα τέλη του 19ου αι., ενώ ακολούθησαν αποκαταστάσεις και αναστηλώσεις. Ο σύγχρονος οικισµός βρίσκεται κοντά στον αρχαιολογικό χώρο. Αριθµεί πληθυσµό κατοίκων και απέχει 21 χλµ. Α από την Άµφισσα. Στα σηµαντικότερα αξιοθέατα των ελφών περιλαµβάνονται τα ακόλουθα: Ο αρχαιολογικός χώρος, στον οποίο οι συστηµατικές ανασκαφικές προσπάθειες αποκάλυψαν τα ερείπια των µνηµείων που κοσµούσαν τα τεµένη του Απόλλωνα, της θεάς Προναίας, το Στάδιο, το Γυµνάσιο, τον οικισµό και τα νεκροταφεία του.

16 Συγκεντρώνονται έργα υψηλής ποιότητας (επιγραφές κάθε είδους, αγάλµατα, έργα µικροτεχνίας και τµήµατα του διακόσµου των κτιρίων) αντιπροσωπευτικά των µεγάλων καλλιτεχνικών κέντρων της αρχαιότητας. Τα σηµαντικότερα µνηµεία του αρχαιολογικού χώρου των ελφών είναι τα ακόλουθα: -Ο δωρικός περίπτερος ναός του Απόλλωνα (4ος αι. πχ), στο εσωτερικό του οποίου βρισκόταν το άδυτο, η έδρα του Μαντείου. Κτίστηκε στη θέση ναού του 6ου αι., π.χ., µε τα ίδια σχέδια. -Ο Θησαυρός των Αθηναίων, κτίριο δωρικού ρυθµού µε πλούσιο γλυπτικό διάκοσµο, που ανεγέρθηκε στα τέλη του 6ου αι., ή στις αρχές του 5ου αι., για να στεγάσει τα αναθήµατα στον Απόλλωνα. -Ο Βωµός των Χίων, που σύµφωνα µε την χαραγµένη επιγραφή στην κορωνίδα, κατασκευάστηκε µε έξοδα των ίδιων τον 5ο αι. π.χ. -Η Στοά των Αθηναίων, ιωνικού ρυθµού. Σύµφωνα µε την επιγραφή στην πρόσοψη του στυλοβάτη, ανεγέρθηκε από τους Αθηναίους µετά το 478 π.χ., για να στεγάσει τρόπαια των ναυµαχιών τους. -Το Θέατρο, που χρησιµοποιήθηκε κυρίως για δραµατικούς και λυρικούς αγώνες στις µεγάλες γιορτές του ιερού. Κτίστηκε τον 4ο αι. π.χ. και έλαβε τη σηµερινή µορφή του κατά την αρχή των Ρωµαϊκών Αυτοκρατορικών Χρόνων. -Το Στάδιο, κτισµένο τον 5ο αι. π.χ. για τη διεξαγωγή των Πυθίων. Ανακαινίστηκε από τον Ηρώδη τον Αττικό το 2ο αι. µ.χ. -Η Θόλος, ιδιαίτερα σηµαντικό στρογγυλό κτίριο δωρικού ρυθµού, κτισµένο το 380 π.χ. περίπου, µε άγνωστο προορισµό. -Το Γυµνάσιο, οικοδοµικό συγκρότηµα στο οποίο γυµνάζονταν και εκπαιδεύονταν οι νέοι των ελφών. -Η Κασταλία πηγή (που κατά µια εκδοχή ονοµάστηκε έτσι από τη Νύµφη Κασταλία, κάτω από τις απόκρηµνες Φαιδριάδες πέτρες (Υάµπεια και Ναυπλία), όπου λατρευόταν η Θερµία Άρτεµη. Από την ιερή πηγή σώζονται δύο µνηµειακές κρήνες, η αρχαϊκή και η λαξευµένη στο βράχο ρωµαϊκή, µε κόγχες για αναθήµατα στη Νύµφη Κασταλία. To Μαντείο.Από τον 8ο αιώνα π.χ η φήµη του Μαντείου των ελφών ήταν διαδεδοµένη στον τότε γνωστό κόσµο.οι ενδιαφερόµενοι έπρεπε να θυσιάσουν, προσφέροντας πλούσια δώρα για να συµβουλευθούν TO Θεό και τέλος να κατασκευάσουν τους «Θησαυρούς». Ο πλούτος και η δύναµη των ελφών οδήγησαν και σε πολέµους, καθώς µέσα σε 250 έτη έλαβαν χώρα τέσσερις ιεροί πόλεµοι µε αποτέλεσµα την καταστροφή της Φωκίδας.

17 Αναφέρεται ότι ο Απόλλωνας έσωσε το 480 π.χ. τον ιερό χώρο από τους Πέρσες, όταν πελώριοι βράχοι κατρακύλησαν από τις Φαιδριάδες Πέτρες. Κάτι ανάλογο έγινε αιώνες αργότερα, όταν οι Αιτωλοί απέκρουσαν τους Γαλάτες. Κατά τη ρωµαϊκή εποχή το ιερό λεηλατήθηκε από τους Μαίδους της Θράκης και ο Σύλλας το 86 π.χ. αφαίρεσε όλα τα πολύτιµα αναθήµατα που σώζονταν ακόµα. Η λεηλασία συνεχίσθηκε ως τα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου. To διάταγµα του 381 µ.χ. έδωσε κι επίσηµα τέλος στην Απολλώνια λατρεία. Στο χώρο ανεγέρθηκε χριστιανικός ναός.από TO 1860 άρχισαν περιορισµένες ανασκαφές. Η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή και 'Ελληνες αρχαιολόγοι ανέσκαψαν TO χώρο συστηµατικά από το 1891.Αρκετά νωρίς ήρθαν στο φως σπουδαία και µοναδικά αρχαιολογικά ευρήµατα. Οι εργασίες ανασκαφών και αναστηλώσεων µετά από πολλά στάδια συνεχίζονται ως σήµερα.to Ιερό Αθηνάς Προναίας, TO Θέατρο, το γυµναστήριο, το ιερό του Απόλλωνα και η ρωµαϊκή αγορά, συγκαταλέγονται στους ενδιαφέροντες τουριστικούς πόλους έλξης. Από TO 1936 τα ευρήµατα εκτίθενται στο Μουσείο (Πίνακας 1), όπου φιλοξενείται, σήµερα, ο πασίγνωστος Ηνίοχος. Πίνακας 1. Κίνηση επισκεπτών Μουσείου και Αρχαιολογικού Χώρου ελφών Έτος Μουσείο Αρχαιολογικός χώρος Σύνολο επισκεπτών ΠΗΓΗ:Μπρόφας Γ. κ.ά., σ. 81 και Ι Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ελφών Το Μουσείο κτίστηκε το 1902, ξανακτίστηκε κατά το διάστηµα και επισκευάστηκε µετά τον Β Παγκόσµιο Πόλεµο. Φιλοξενεί αντιπροσωπευτικά έργα από το σύνολο της ελληνικής επικράτειας και από κάθε περίοδο της Ελληνικής ιστορίας. Στην πλειονότητά τους, τα έργα ανήκουν στους θησαυρούς, δηλαδή τα

18 οικοδοµήµατα τα οποία κατασκεύαζαν, προς τιµή του θεού, στους ελφούς οι πλούσιες πόλεις της Ελλάδας. Από τον πίνακα 1 συνάγεται ότι αριθµός τουριστών επισκέπτεται µόνο τον Αρχαιολογικό χώρο και όχι το Μουσείο κι επισηµαίνεται σοβαρή µείωση των επισκεπτών και στους δύο χώρους µετά το Σύµφωνα µε εκτιµήσεις της Ι Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ελφών, η µείωση ξεκίνησε το 1991 µε την παύση της διάθεσης εισητηρίων ελευθέρας εισόδου, ενώ στους ετησίως ανέρχονταν οι επισκέπτες µε ελεύθερη είσοδο. Στους ανήλθε ο µέσος όρος των επισκεπτών της περιόδου Ιστορικοί Τόποι Κατά τη νεώτερη ιστορία πολλά γεγονότα συνδέουν τον Παρνασσό µε την πορεία του ελληνικού έθνους. Κατά τη δiάρκεια της Τουρκοκρατίας τα βουνά ήταν καταφύγιο αρµατολών και κλεφτών, ενώ της Επανάστασης η νίκη του Καραϊσκάκη στην Αράχωβα διαδραµάτισε σπουδαίο ρόλο καθώς ήταν η πρώτη µεγάλη νίκη (στη Ρούµελη) κατά των κατακτητών. Γνωστή είναι επίσης η µάχη του Οδ. Ανδρούτσου στο Χάνι της Γραβιάς. Ο τόπος διαθέτει επίσης και πολλά σηµαντικά βυζαντινά και µεταβυζαντινά µνηµεία, όπως οι µονές της Αγίας Ιερουσαλήµ ( αύλεια), η Παναγιά Πανάσσαρης (Γραβιά), Προφ. Ηλίας (Χρισσό), µονή αδίου (Αµφίκλεια). Αξιοµνηµόνευτη είναι και η πιο πρόσφατη ιστορία της περιοχής, η οποία την περίοδο του Β Παγκοσµίου Πολέµου είχε υποστεί καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον καθώς κυρίως και απώλειες σε ανθρώπινο δυναµικό εξαιτίας των θηριωδιών του γερµανικού στρατού κατοχής. 1.2 Φυσικό Περιβάλλον Η ποικιλία οικοτόπων, ο πλούτος χλωριδικών και πανιδικών ειδών, η εκτεταµένη παρουσία αξιόλογων γεωλογικών και σηµαντικών γεωµορφολογικών στοιχείων και η αισθητική του τοπίου καθιστούν τον ορεινό όγκο του Παρνασσού µοναδικό σύνολο µε πληθώρα φυσικών αξιών. Ο Εθνικός ρυµός του Παρνασσού και το αισθητικό άσος της Τιθορέας αποτελούν θεσµικά προστατευόµενες περιβαλλοντικά περιοχές.

19 1.2.1 Εθνικός ρυµός του Παρνασσού Η έννοια του Εθνικού ρυµού εισήχθη στην ελληνική νοµοθεσία µε τον Αναγκαστικό Νόµο 856/1937 και µε το Βασιλικό ιάταγµα (Β..) της 25ης Ιουλίου 1938 «περί ιδρύσεως εθνικού δρυµού Παρνασσού», όπου κατοχυρώθηκε νοµοθετικά η πρόθεση να προστατευτεί και να διαχειριστεί ο Παρνασσός µε πιο αυστηρούς κανόνες από αυτούς που περιείχε η δασική νοµοθεσία. Eνα µήνα νωρίτερα (Β ) είχε ιδρυθεί ο πρώτος Εθνικός ρυµός του Ολύµπου. To ιδρυτικό Β.. του εθνικού δρυµού Παρνασσού τροποποιήθηκε µετά από 5 µήνες (Β ), οπότε µεταβλήθηκαν τα όρια του πυρήνα, που δεν περιελάµβανε πλέον, τις υψηλές κορυφές Αρνόβρυση και Γεροντόβραχο. To εµβαδόν της έκτασης του πυρήνα του Εθνικού ρυµού, µετά από ηλεκτρονική µέτρηση υπολογίστηκε σε ,7 στρ. Περιλαµβάνει τις ογκώδεις και επιβλητικές ορεινές εξάρσεις Αστραπόκαµα, Καλανόραχη, Μαυροκαλή, Παλιοβούνα, Πυργάκι, Αρνόβρυση και Άνω Ψήλα. Το δυτικό τµήµα του ρυµού ανήκει, γεωγραφικά, στο νοµό Φωκίδας, ενώ το ανατολικό και µεγαλύτερο στο νοµό Βοιωτίας. ιοικητικά ανήκει, κυρίως, στην Αράχωβα, ελφούς και Επτάλοφο και µικρά τµήµατα στο Πολύδροσο, Αµφίκλεια, ροσοχώρι και Ελαιώνα, Αµφίκλεια ενώ, συνιστά, κατά το µέγιστο τµήµα του, δάσος ελάτης. Η περιφερειακή ζώνη του δρυµού ανήκει στο πρώην «ασαρχείο Παρνασσίδος» που περιλαµβάνει όλες τις κοινότητες του Παρνασσού, διευρυµένο µε τη δασική περιφέρεια της Αράχωβας. Θετικό σηµείο του Β.. ήταν η ίδρυση «ασαρχείου Εθνικού ρυµού Παρνασσού», αναγνωρίζοντας έτσι την ανάγκη ειδικής διαχείρισης του βουνού. Οι πιέσεις που δέχεται ο Εθνικός ρυµός σήµερα σε όλη την έκτασή του σχετίζονται µε:α) την απουσία οποιασδήποτε µορφής προστασίας, β) την έλλειψη σχεδίου διαχείρισης, γ) την συνεχή καταστροφή του χαρακτήρα του από την επέλαση «διαφόρων» χρήσεων και δ) την έλλειψη σεβασµού από τον ιδιοκτήτη και τους «χρήστες» - επισκέπτες σε αυτόν Αισθητικό δάσος Τιθορέας Ιδρύθηκε µε το Προεδρικό ιάταγµα της 13ης Φεβρουαρίου 1979 (ΦΕΚ 125 /79) ως περιοχή «καλυπτόµενη υπό δάσους ποικίλης βλαστήσεως και παρουσιάζουσα ιδiαιτέρα αισθητική, υγιεινή και τουριστική σηµασία, ως και ιστορική τοιαύτη».

20 Από τότε δεν σηµειώθηκαν εξελίξεις ως προς την προστασία και τη διαχείρισή του. Πρόκειται για το κατώτερο τµήµα της χαράδρας της Βελίτσας, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσας ορειβατικής διαδροµής. Περικλείει τη Μονή της Αγίας Ιερουσαλήµ, τη σπηλιά του Ανδρούτσου και µερικές εκκλησίες. Η βλάστηση ψηλά περιλαµβάνει την ελάτη, ενώ στα µικρότερα υψόµετρα υπάρχουν αείφυλλα πλατύφυλλα Κλίµα Για την περιοχή του Εθνικού ρυµού Παρνασσού και κυρίως του ορεινού τµήµατος αυτής, λείπουν οι τιµές των απαραίτητων µετεωρολογικών παραµέτρων (µε απαραίτητη τη µέτρησή τους σε περίοδο 30 ετών και την εκτίµηση των τάσεων µεταβολής τους) λόγω έλλειψης σταθµών µετρήσεως. Προηγειθείσες µελέτες για τον Εθνικό ρυµό του Παρνασσού (Μπρόφας, κ.ά., 1996) έχουν χρησιµοποιήσει σταθµούς που λειτουργούσαν σε θέσεις µε χαµηλό σχετικά υψόµετρο και ακολούθησε αναγωγή των µέσων τιµών ορισµένων παραµέτρων τους στο υψόµετρο 1300µ., που είναι το αριθµητικό µέσο του υψοµετρικού εύρους του δρυµού. εδοµένου του µέσου ετήσιου ύψους των ατµοσφαιρικών κατακρηµνησµάτων στο υψόµετρο των 1300 µ., που ανέρχεται στα 1468,2 mm, το κλίµα του δρυµού ανήκει στον υγρό τύπο που χαρακτηρίζεται από βροχοµετρικό ύψος mm. Κύρια χαρακτηριστικά του υγρού κλιµατικού τύπου, στον οποίο ανήκει ο δρυµός, είναι οι δριµείς και µεγάλης διάρκειας χειµερινές περίοδοι και οι µικρής διάρκειας (1-2 µηνών) θερινές.η θερινή ξηρασία αποτελεί πολύ περιορισµένο ή σχεδόν ανύπαρκτο φαινόµενο. Ειδικά για το κλίµα του Παρνασσού η βιβλιογραφία αναφέρει τα ακόλουθα: -To καλοκαίρι ο καιρός είναι αίθριος, τυπικά µεσογειακός, κατά διαστήµατα ανεµώδης, µε πολύ ασθενείς βροχοπτώσεις από τον Ιούνιο µέχρι τον Αύγουστο, ή και µε ορισµένες θερµικές καταιγίδες και κυρίως στη θερµική ζώνη. Η θερµοκρασία αέρος και η ηλιοφάνεια είναι υψηλές. -Το χειµώνα, ο καιρός είναι, γενικά, άστατος, ανεµώδης, µε σχετικά πυκνή νέφωση και άφθονες βροχοπτώσεις, κυρίως στην ορεινή ζώνη και σχετική υγρασία αέρος υψηλή. Εντοπίζονται µικρά διαστήµατα θερινών ηµερών και συνήθως περί τον Ιανουάριο. Η κυρίως χειµερινή περίοδος διαρκεί από το εκέµβριο έως και το Μάρτιο και η ψυχρή από το Νοέµβριο µέχρι τον Απρίλιο.

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Ορισμός: Μια χερσαία και/ή θαλάσσια έκταση με ιδιαίτερα οικολογικά και τοπικά χαρακτηριστικά, αφιερωμένη στην

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04 ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Μαρία Κιτριλάκη Διαχείριση φυσικών περιοχών Η σύγχρονη αντίληψη για τη διαχείριση των φυσικών περιοχών δεν κυριαρχείται από την παλαιότερη τακτική της εξάντλησης αλλά από

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΣΟΥΝΙΟΥ:ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΧΛΩΡΙΔΑ- ΠΑΝΙΔΑ.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΣΟΥΝΙΟΥ:ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΧΛΩΡΙΔΑ- ΠΑΝΙΔΑ. ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΣΟΥΝΙΟΥ:ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΧΛΩΡΙΔΑ- ΠΑΝΙΔΑ. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ; Είναι μία γεωγραφική περιοχή με εξαιρετική φυσική ομορφιά, που συγκεντρώνει σπάνια και υπό εξαφάνιση είδη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ Γεωγραφικά στοιχεία Ο Εθνικός Δρυμός Πίνδου, γνωστός και ως Βάλια Κάλντα βρίσκεται σε ιδιαίτερα δυσπρόσιτη περιοχή της οροσειράς της Πίνδου στα όρια μεταξύ των νομών Γρεβενών και

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Στράτος 29-12 - 2011 ΝΟΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ.: ΔΗΜΟΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟY ΠΛΗΡ: Πατσέας Αναστάσιος ΤΗΛ: 6978558904 Π Ρ Ο Σ Κο Αντιδήμαρχο

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

Φ.. ΧΕΛΜΟΥ-ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ Dr. ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΙΑΤΡΟΥ Καθηγητής ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Πρόεδρος Σ Φ Χελµού-Βουραϊκού Σύντοµο ιστορικό 1992 Πρόταση Ορειβατικού Συλλόγου Καλαβρύτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΑ - ΚΟΙΛΑΔΑ ΛΙΓΩΝΑ (ΥΔΡΟΜΥΛΟΙ) - ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ (ΜΟΝΑΣΤΗΡΕΛΙΑ) - ΒΑΦΕΙΟΣ - ΠΕΤΡΙ ΑΧΙΛΛΕΙΟΠΗΓΑΔΑ - ΠΕΤΡΑ)

ΠΕΤΡΑ - ΚΟΙΛΑΔΑ ΛΙΓΩΝΑ (ΥΔΡΟΜΥΛΟΙ) - ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ (ΜΟΝΑΣΤΗΡΕΛΙΑ) - ΒΑΦΕΙΟΣ - ΠΕΤΡΙ ΑΧΙΛΛΕΙΟΠΗΓΑΔΑ - ΠΕΤΡΑ) ΠΕΤΡΑ - ΚΟΙΛΑΔΑ ΛΙΓΩΝΑ (ΥΔΡΟΜΥΛΟΙ) - ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ (ΜΟΝΑΣΤΗΡΕΛΙΑ) - ΒΑΦΕΙΟΣ - ΠΕΤΡΙ ΑΧΙΛΛΕΙΟΠΗΓΑΔΑ - ΠΕΤΡΑ) 1. ΠΕΤΡΑ (ΟΤΕ). Αρχή διαδρομής Το σημείο έναρξης ή λήξης της διαδρομής. Η διαδρομή είναι διάσχισης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) - ΒΑΦΕΙΟΣ ΣΤΥΨΗ ΠΕΤΡΙ ΠΕΤΡΑ ΜΟΛΥΒΟΣ. 1. ΜΟΛΥΒΟΣ ("Αλώνια") Αρχή διαδρομής

ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) - ΒΑΦΕΙΟΣ ΣΤΥΨΗ ΠΕΤΡΙ ΠΕΤΡΑ ΜΟΛΥΒΟΣ. 1. ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) Αρχή διαδρομής ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) - ΒΑΦΕΙΟΣ ΣΤΥΨΗ ΠΕΤΡΙ ΠΕΤΡΑ ΜΟΛΥΒΟΣ 1. ΜΟΛΥΒΟΣ ("Αλώνια") Αρχή διαδρομής Το σημείο έναρξης ή λήξης της διαδρομής. Η διαδρομή είναι κυκλική με μήκος 24.340 μέτρα, επομένως το σύνολο της

Διαβάστε περισσότερα

τον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι).

τον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι). Γεωγραφικά στοιχεία και κλίμα. Τα κυριότερα μορφολογικά χαρακτηριστικά του νομού Ιωαννίνων είναι οι ψηλές επιμήκεις οροσειρές και οι στενές κοιλάδες. Το συγκεκριμένο μορφολογικό ανάγλυφο οφείλεται αφενός

Διαβάστε περισσότερα

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ)

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) Α Κεφ. αβιοτικό κάθε στοιχείο που δεν έχει ζωή 4 αιολική διάβρωση Η διάβρωση που οφείλεται στον άνεμο 5 ακρωτήριο ακτογραμμή

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΧΟΙΡΟΚΟΙΤΙΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΑΣ ΝΑΠΑΣ ΕΝΕΤΙΚΑ ΤΕΙΧΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα.

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα. Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα. Γεωργιάδης Χρήστος Λεγάκις Αναστάσιος Τομέας Ζωολογίας Θαλάσσιας Βιολογίας Τμήμα Βιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Φορέας ιαχείρισης Σαµαριάς (Λευκών Ορέων): Ένα καινούργιο πρόβληµα ή ένα καινούργιο εργαλείο;

Φορέας ιαχείρισης Σαµαριάς (Λευκών Ορέων): Ένα καινούργιο πρόβληµα ή ένα καινούργιο εργαλείο; Φορέας ιαχείρισης Σαµαριάς (Λευκών Ορέων): Ένα καινούργιο πρόβληµα ή ένα καινούργιο εργαλείο; Παρουσίαση: Παναγιώτης Νύκτας Περιβαλλοντολόγος Ειδικός Επιστήµονας.Σ. Φορέα ιαχείρισης Ε.. Σαµαριάς Περιεχόµενα

Διαβάστε περισσότερα

Στο Πίνοβο με την υπέροχη κορυφογραμμή του

Στο Πίνοβο με την υπέροχη κορυφογραμμή του Στο Πίνοβο με την υπέροχη κορυφογραμμή του Το όρος Πίνοβο είναι ένα σχετικά άγνωστο βουνό. Ο ορεινός του όγκος απλώνεται στα βορειοδυτικά του νομού Πέλλας, ανάμεσα στα όρη Βόρας (Καϊμακτσαλάν) και Τζένα.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες. Η γεωγραφική θέση

Διαβάστε περισσότερα

MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου

MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου Περιγραφή Η εκβολή του ρύακα Σπυρίτου βρίσκεται στην παραλία Αμμουδαράκι ή Τριάδες, 5,5 χιλιόμετρα περίπου βορειοδυτικά του οικισμού Εμπορειός στη Μήλο. Πρόκειται για εκβολή

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα. Αγγελική Καμπάνη Βασιλική Καμπάνη Μαρία Καλέλλη Δέσποινα Πάνου

Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα. Αγγελική Καμπάνη Βασιλική Καμπάνη Μαρία Καλέλλη Δέσποινα Πάνου Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα Αγγελική Καμπάνη Βασιλική Καμπάνη Μαρία Καλέλλη Δέσποινα Πάνου Γεωπάρκο Ένα «Γεωπάρκο» είναι: μια περιοχή με καθορισμένα όρια, η οποία συνδυάζει μνημεία σημαντικής γεωλογικής αξίας καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της.

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν της ελληνικής χερσονήσου, πάνω στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΠΑΑ )

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΠΑΑ ) ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Ευρώπη επενδύει στις Αγροτικές περιοχές ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2014-2020 (ΠΑΑ 2014-2020) ΜΕΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικοί Βιότοποι. Τάξη Οδηγίες Μάθημα Ε Δημοτικού Πώς συμπληρώνουμε τα φύλλα εργασίας Γεωγραφία

Ελληνικοί Βιότοποι. Τάξη Οδηγίες Μάθημα Ε Δημοτικού Πώς συμπληρώνουμε τα φύλλα εργασίας Γεωγραφία Τάξη Οδηγίες Μάθημα Ε Δημοτικού Πώς συμπληρώνουμε τα φύλλα εργασίας Γεωγραφία Στόχος της δραστηριότητας αυτής είναι να γνωρίσουμε και να καταγράψουμε τους ελληνικούς βιότοπους και να εντοπίσουμε τα ζώα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ (ΛΑΚΜΟΣ)

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ (ΛΑΚΜΟΣ) ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ (ΛΑΚΜΟΣ) Θεσσαλονίκη 2011 Η απόφαση για μια αναγνωριστική αποστολή πάνω από το χωριό Χαλίκι, στο όρος Λάκμος ή Περιστέρι, πάρθηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής του συλλόγου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΛΥΒΟΣ ΕΦΤΑΛΟΥ - ΣΚΑΛΑ ΣΥΚΑΜΙΑΣ ΣΥΚΑΜΙΑ - ΛΕΠΕΤΥΜΝΟΣ ΑΡΓΕΝΟΣ - ΚΟΙΛΑΔΑ ΚΑΤΣΙΛΕΜΟΝΑ ΒΑΦΕΙΟΣ - ΜΟΛΥΒΟΣ

ΜΟΛΥΒΟΣ ΕΦΤΑΛΟΥ - ΣΚΑΛΑ ΣΥΚΑΜΙΑΣ ΣΥΚΑΜΙΑ - ΛΕΠΕΤΥΜΝΟΣ ΑΡΓΕΝΟΣ - ΚΟΙΛΑΔΑ ΚΑΤΣΙΛΕΜΟΝΑ ΒΑΦΕΙΟΣ - ΜΟΛΥΒΟΣ ΜΟΛΥΒΟΣ ΕΦΤΑΛΟΥ - ΣΚΑΛΑ ΣΥΚΑΜΙΑΣ ΣΥΚΑΜΙΑ - ΛΕΠΕΤΥΜΝΟΣ ΑΡΓΕΝΟΣ - ΚΟΙΛΑΔΑ ΚΑΤΣΙΛΕΜΟΝΑ ΒΑΦΕΙΟΣ - ΜΟΛΥΒΟΣ 1. ΜΟΛΥΒΟΣ ("Αλώνια") Αρχή διαδρομής Το σημείο έναρξης ή λήξης της διαδρομής. Η διαδρομή είναι κυκλική

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2 : Γενικά χαρακτηριστικά στοιχεία του Νοµού

Κεφάλαιο 2 : Γενικά χαρακτηριστικά στοιχεία του Νοµού VII σελίδα Πρόλογος - Ευχαριστίες Περιεχόµενα V VII 0. Εισαγωγή 1 Κεφάλαιο 1 : Ιστορική Εξέλιξη 1.1 Αρχαίοι χρόνοι 5 1.2 Βυζαντινή Περίοδος 6 1.3 Οθωµανική Κυριαρχία 7 1.4 Αφετηρία της σύγχρονης περιόδου

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49 Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές

Διαβάστε περισσότερα

«Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης»

«Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης» «Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης» Μαρία Μπαλάσκα & Ιωάννα Ραβάνη, μέλη της Π.Ο. του ΚΠΕ Καλαμάτας Οι περιβαλλοντικές συνθήκες, επηρεάζουν τον

Διαβάστε περισσότερα

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Χλωρίδα και Πανίδα ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λάθος καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις περιβάλλοντας µε ένα κύκλο το αντίστοιχο

Διαβάστε περισσότερα

AND014 - Εκβολή όρμου Λεύκα

AND014 - Εκβολή όρμου Λεύκα AND014 - Εκβολή όρμου Λεύκα Περιγραφή Η εκβολή του όρμου Λεύκα βρίσκεται περίπου 5 χιλιόμετρα βόρεια του οικισμού Αρνάς (ή Άρνη) στην Άνδρο. Πρόκειται για εκβολή ρύακα σχεδόν μόνιμης ροής, που τροφοδοτεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΤΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΤΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΤΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΦΥΤΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Χωρολογία των φυτών Εξελικτική ή ιστορική φυτογεωγραφία Φυτοκοινωνιολογία Οικολογική φυτογεωγραφία Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ 1) Η ερμηνεία της περιοχής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση.

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. Στρατηγική θέση της Αγιάς Η περιοχή της Αγιάς χαρακτηρίζεται κυρίως από την εύφορη κοιλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΠΟΥ ΑΣΤΩΝ: ΣΚΛΑΒΟΥΝΟΥ ΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΤΣΑΡΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΘΕΜΑ: ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΑΙΓΙΑΛΙΤΙ

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

Απόθεμα Βιόσφαιρας ΠΑΡΝΩΝΑ - ΜΑΛΕΑ

Απόθεμα Βιόσφαιρας ΠΑΡΝΩΝΑ - ΜΑΛΕΑ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ LEADER ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ 3-4-5/12/2015 Συνεργασία για την Περιφερειακή Ανάπτυξη και τη διεθνή Αναγνώριση: Απόθεμα Βιόσφαιρας ΠΑΡΝΩΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας»

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Αγία Θέκλα Βρίσκεται 7χλμ νότια από το κέντρο της Σωτήρας.

Διαβάστε περισσότερα

MIL006 - Εκβολή Αγκάθια

MIL006 - Εκβολή Αγκάθια MIL006 - Εκβολή Αγκάθια Περιγραφή Η εκβολή στα Αγκάθια βρίσκεται στον ομώνυμο όρμο, 4,4 χιλιόμετρα περίπου βορειοδυτικά του οικισμού Εμπορειός στη Μήλο. Πρόκειται για εκβολή χειμάρρου σε άμεση αλληλεπίδραση

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017

Γιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017 Γιώργος Πρίμπας Στην περιοχή της πόλης του Άργους έχει διαπιστωθεί αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία, με σημαντικές πόλεις και οικισμούς, τα τελευταία πεντέμισι με έξι χιλιάδες χρόνια. Αναπόφευκτο λοιπόν να

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΕΩΡΩΝ

ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΕΩΡΩΝ ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΕΩΡΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Για να γνωρίσει κάποιος τα Μετέωρα και να βιώσει τη μαγεία του πέτρινου δάσους, ο καλύτερος και μοναδικός τρόπος είναι να πεζοπορήσει ανάμεσα στους Μετεωρίτικους πύργους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ»

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» Η ΠΥΡΚΑΓΙΑ TOY 2007 ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΡΥΜΟ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Προστατευόμενα μνημεία και χώροι, στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή

Προστατευόμενα μνημεία και χώροι, στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή Προστατευόμενα μνημεία και χώροι, στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή Στη στήλη αυτή σας παρουσιάζουμε μνημεία και χώρους, ευρισκόμενα στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή, τα οποία η Πολιτεία επισήμως

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Εισαγωγικά: ΟΡΙΣΜΟΣ: Με τον όρο μυκηναϊκός πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της ΎστερηςΕποχήςτουΧαλκούαπότο1600-1100 π. Χ. που αναπτύχθηκε κυρίως στην κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ

Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ Στο ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της Γόρτυνας στη Κρήτη, έχουν εντοπιστεί από τους αρχαιολόγους τέσσερις θεατρικοί χώροι διαφορετικών εποχών.

Διαβάστε περισσότερα

LIFE10 NAT/CY/000717. Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο

LIFE10 NAT/CY/000717. Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο JUNIPERCY LIFE10 NAT/CY/000717 Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο 3ο ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ Ιούνιος 2014 2 JUNIPERCY ΤΟ ΕΡΓΟ JUNIPERCY Το έργο «Βελτίωση της κατάστασης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΜΑΖΟΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΛΕΠΙΟ ΠΕΥΚΗ (PINUS HALEPENSIS) ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ»

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΜΑΖΟΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΛΕΠΙΟ ΠΕΥΚΗ (PINUS HALEPENSIS) ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΜΑΖΟΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΛΕΠΙΟ ΠΕΥΚΗ (PINUS HALEPENSIS) ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ» Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια: Αγγελάκη Ειρήνη Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Κιτικίδου Κυριακή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μονή της Παναγίας Σκριπού της Ορχομενιώτισσας της Βοιωτίας, κοντά στον αρχαίο Ορχομενό, περιλαμβάνει το πιο σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ-ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ-ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ-ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ Στο δρόµο Τρικάλων- Καλαµπάκας, 3 χιλιόµετρα πριν από ταμετέωρα, ορθώνεται πάνω από το χωριό Θεόπετρα ένας βραχώδης ασβεστολιθικός όγκος, στη βορειοανατολική πλευρά του οποίου

Διαβάστε περισσότερα

http://enallaktikos-tourismos-messinia.weebly.com ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ 1 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

http://enallaktikos-tourismos-messinia.weebly.com ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ 1 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ http://enallaktikos-tourismos-messinia.weebly.com ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ 1 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Eναλλακτικός Τουρισμός - είναι μια καινούρια φιλοσοφία στον τομέα του τουρισμού και περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ.

Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ. Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ Βασιλένα Πετκόβα ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Το χωριό βρίσκεται σε απόσταση

Διαβάστε περισσότερα

Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου. «Κουπάτειο» Τάξη : Δ

Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου. «Κουπάτειο» Τάξη : Δ Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου «Κουπάτειο» Τάξη : Δ Σχολική χρονιά 2013-2014 αγρινό: Είναι το μεγαλύτερο χερσαίο θηλαστικό και ενδημικό είδος στην Κύπρο. Χαρακτηρίζεται ως ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της πανίδας

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση περιοχών Δικτύου Natura 2000. Μαρίνα Ξενοφώντος Λειτουργός Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβάλλοντος

Διαχείριση περιοχών Δικτύου Natura 2000. Μαρίνα Ξενοφώντος Λειτουργός Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβάλλοντος Διαχείριση περιοχών Δικτύου Natura 2000 Μαρίνα Ξενοφώντος Λειτουργός Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβάλλοντος Το Δίκτυο Natura 2000 Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Οικολογικών Περιοχών το οποίο δημιουργήθηκε το 1992 με την

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο

Διαβάστε περισσότερα

Απέννινα Όρη (Ιταλία) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΧΟΙΝΑ, ΒΑΓΙΑ ΔΙΑΜΑΝΤΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΜΑΣΟΥΛΑΣ, ΣΤΑΘΗΣ ΑΒΡΑΜΙΩΤΗΣ

Απέννινα Όρη (Ιταλία) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΧΟΙΝΑ, ΒΑΓΙΑ ΔΙΑΜΑΝΤΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΜΑΣΟΥΛΑΣ, ΣΤΑΘΗΣ ΑΒΡΑΜΙΩΤΗΣ Απέννινα Όρη (Ιταλία) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΧΟΙΝΑ, ΒΑΓΙΑ ΔΙΑΜΑΝΤΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΜΑΣΟΥΛΑΣ, ΣΤΑΘΗΣ ΑΒΡΑΜΙΩΤΗΣ Απέννινα Όρη Το όνομα φαίνεται να προέρχεται από την κελτική λέξη pen: βουνοκορφή. Μήκος: 2.000 χλμ. Κατεύθυνση:

Διαβάστε περισσότερα

AND016 - Εκβολή Πλούσκα (Γίδες)

AND016 - Εκβολή Πλούσκα (Γίδες) AND016 - Εκβολή Πλούσκα (Γίδες) Περιγραφή Η εκβολή του ποταμού Πλούσκα βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του οικισμού Βιτάλι και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Άνδρου. Πρόκειται για εκβολή ποταμού

Διαβάστε περισσότερα

THA001 - Φραγμολίμνη Μαριών

THA001 - Φραγμολίμνη Μαριών THA001 - Φραγμολίμνη Μαριών Περιγραφή Η Φραγμολίμνη Μαριών βρίσκεται περίπου 2,2 χιλιόμετρα βορειανατολικά του ομώνυμου οικισμού του Δήμου Θάσου. Πρόκειται για ταμιευτήρα που προέκυψε με την κατασκευή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΡΑΓΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΜΠΕΛΜΑ. ΑΓΙΑΣ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΡΑΓΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΜΠΕΛΜΑ. ΑΓΙΑΣ 1. Προτεινόµενο έργο Το έργο αφορά την κατασκευή τριών ταµιευτήρων στην τοποθεσία Μπελµά του Όρους Όσσα. Ο συνολικός όγκος αποθήκευσης νερού θα είναι 7.200.000 µ3. Η συνολική υδάτινη επιφάνεια των ταµιευτήρων

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μιχάλης Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6 ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΓΗ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικοοικονοµική Ανάλυση Έργων

Τεχνικοοικονοµική Ανάλυση Έργων Τεχνικοοικονοµική Ανάλυση Έργων Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 3 Ο Υ Ρ Α Υ Λ Ι Κ Α Φ Ρ Α Γ Μ Α Τ Α - Σ Υ Μ Π Λ Η Ρ Ω Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Υ Π Ο Ο Μ Ε Σ Ρ Λ Ε Ω Ν Ι Α Σ Α Ν Θ Ο Π Ο Υ Λ Ο Σ Ε Π Ι Κ Ο Υ Ρ Ο Σ Κ Α Θ Η Γ Η Τ Η Σ

Διαβάστε περισσότερα

Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης;

Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Μέρος της οχύρωσης Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που διενεργούνται στην περιοχή της La Bastida (Totana, Murcia στην Ισπανία) έχουν αποκαλύψει ένα επιβλητικό οχυρωματικό

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Φύλαξης - Επόπτευσης Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού

Σχέδιο Φύλαξης - Επόπτευσης Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Σχέδιο Φύλαξης - Επόπτευσης Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού για το έτος 2013 ΣΥΝΤΑΞΗ: ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΔΕΔ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΕΓΚΡΙΘΗΚΕ ΜΕ ΤΟ Υπ.Αριθμ. 18/2013 ΠΡΑΚΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

«Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός»

«Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός» «Οι οικολογικές υπηρεσίες, τα κοινωνικά οφέλη και η οικονομική αξία των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων Εκπαιδευτικό Σεμινάριο για Επαγγελματίες Τουρισμού «Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός» Ομαλός

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση των. Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. που λειτουργούν στον. Βοτανικό Κήπο. «Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους»

Παρουσίαση των. Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. που λειτουργούν στον. Βοτανικό Κήπο. «Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους» Παρουσίαση των Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που λειτουργούν στον Βοτανικό Κήπο «Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους» Πρόγραμμα 1 ο Βλάβες και Αποκατάσταση Φυσικού περιβάλλοντος Στόχοι του προγράμματος:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ Ε.ΚΟ.Γ.Ι. 2012

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ Ε.ΚΟ.Γ.Ι. 2012 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ Ε.ΚΟ.Γ.Ι. 2012 Διοικητικό Συμβούλιο Πρόεδρος: Χ. Παπαφράγκος Αντιπρόεδρος: Ε. Σκληρός Γραμματέας/Ταμίας: Α. Σωτηρόπουλος Μέλη: Φ. Καρακώστας Σ. Σκούρτης Πρόλογος Αγαπητοί συνάδελφοι,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1)το γεωγραφικό πλάτος 2)την αναλογία ξηράς/θάλασσας 3)το

Διαβάστε περισσότερα

NON TECHNICAL REPORT_SKOPELAKIA 11,96 MW ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

NON TECHNICAL REPORT_SKOPELAKIA 11,96 MW ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αφορά το έργο της εγκατάστασης και λειτουργίας Φωτοβολταϊκού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, συνολικής ισχύος 11.963,2 kwp στη θέση

Διαβάστε περισσότερα

Σπήλαιο Κουτούκι Παιανίας. Γιώργος Πρίμπας

Σπήλαιο Κουτούκι Παιανίας. Γιώργος Πρίμπας Σπήλαιο Κουτούκι Παιανίας Γιώργος Πρίμπας Σπήλαιο Κουτούκι Παιανίας Το Σπήλαιο Κουτούκι Παιανίας, βρίσκεται στο τέλος μιας ανηφορικής διαδρομής τεσσάρων περίπου χιλιομέτρων έξω από την πόλη της Παιανίας,

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Μ.Π. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ 6 ΤΟΜΕΑΣ 1 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

Ε.Μ.Π. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ 6 ΤΟΜΕΑΣ 1 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Ε.Μ.Π. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2007-2008 ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ 6 6 Ο ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΜΕΑΣ 1 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Στο πλαίσιο του μαθήματος η περιοχή της Μορφολογίας προτείνει το σχεδιασμό μικρού φοιτητικού ξενώνα

Διαβάστε περισσότερα

ιάπλασn ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΙΟΥΛΙΟΣ νέα Μπολατίου

ιάπλασn ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΙΟΥΛΙΟΣ νέα Μπολατίου : Κυριακής Μεγαλομ. : Ευφημίας Μεγαλομ. : Μαρίνης Μεγαλομ. : Προφήτου Ηλία : Παρασκευής Οσιομ. : Παντελεήμονος Μεγαλομ. Χάλκινο αγαλματίδιο του Οφέλτη, του οποίου ο θάνατος ήταν η αιτία της ίδρυσης των

Διαβάστε περισσότερα

«Το σταυροδρόµι του πολιτισµού» Ένας προορισµός για όλες τις εποχές του χρόνου!

«Το σταυροδρόµι του πολιτισµού» Ένας προορισµός για όλες τις εποχές του χρόνου! ήµος ΘΗΒΑΙΩΝ 2 ΘΗΒΑ «Το σταυροδρόµι του πολιτισµού» Ένας προορισµός για όλες τις εποχές του χρόνου! Έδρα του ήµου είναι η επτάπυλη και επτάλοφη Θήβα, πόλη πανάρχαια και σεβαστή στην ιστορία και την παράδοση.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΑ ΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΑ ΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΑ ΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ρ. Κ. ΤΣΑΓΚΑΡΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΣΤΑ ΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Ο πολυλειτουργικός

Διαβάστε περισσότερα

Αγροτεμάχιο προς πώληση, 165 στρεμμάτων στην παραλία Ορκός της Κέας (Τζιας) στις Κυκλάδες ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΟ

Αγροτεμάχιο προς πώληση, 165 στρεμμάτων στην παραλία Ορκός της Κέας (Τζιας) στις Κυκλάδες ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΟ Αγροτεμάχιο προς πώληση, 165 στρεμμάτων στην παραλία Ορκός της Κέας (Τζιας) στις Κυκλάδες ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΟ Κέα 2009 Αγροτεμάχιο 165 στρέμματα, ιδανικό για επένδυση στις Κυκλάδες

Διαβάστε περισσότερα

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Τα θέατρα της Αμβρακίας Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Αμβρακία Η Αμβρακία, μία από τις αξιολογότερες κορινθιακές αποικίες, ήταν χτισμένη στην περιοχή του Αμβρακικού κόλπου κοντά στην όχθη του ποταμού Άραχθου.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ. Γενική άποψη του οικισμού. Το άνοιγμα στη θέα. Η περιοχή μελέτης

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ. Γενική άποψη του οικισμού. Το άνοιγμα στη θέα. Η περιοχή μελέτης ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ Το Ράπτη είναι ένα τυπικό παράδειγμα οικισμού στα ορεινά του νομού Ηλείας :δε χαρακτηρίζεται για τον παραδοσιακό του χαρακτήρα αλλά κυρίως για το πλούσιο φυσικό του περιβάλλον, που όμως

Διαβάστε περισσότερα

Τα Βουνά του Φεγγαριού

Τα Βουνά του Φεγγαριού Τα Βουνά του Φεγγαριού Ομάδα μελέτης: Αναστασία Ευσταθοπούλου Θοδωρής Σιαδήμος Κωστής Σουλίδης Λευτέρης Τσουκανέλης Επιμέλεια: Γιώργος Παναγιωτόπουλος Ιστορία Οι πρώτες ιστορικές αναφορές από τον Διογένη

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου

Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου Ελένη Μαΐστρου, αρχιτέκτων, ομ. καθηγήτρια ΕΜΠ Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Τα στοιχεία που συγκροτούν

Διαβάστε περισσότερα

Το ταξίδι του νερού. Το φράγμα και τη τεχνητή λίμνη του Μόρνου

Το ταξίδι του νερού. Το φράγμα και τη τεχνητή λίμνη του Μόρνου Το ταξίδι του νερού Το φράγμα και τη τεχνητή λίμνη του Μόρνου Στην κοίτη του ποταμού Μόρνου 7 χιλιόμετρα δυτικά του Λιδορικίου στο Νομό Φωκίδος δημιουργήθηκε με την κατασκευή χωμάτινου φράγματος ο Ταμιευτήρας

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ

Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ ΔΠΜΣ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ» ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2014 2015 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΟΥΡΑΣ ΒΑΝΕΣΣΑ ΜΠΟΥΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ

Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ Η σημαία της Βουλγαρίας αποτελείται από τρεις ισομεγέθεις οριζόντιες λωρίδες χρώματος λευκού(στην κορυφή), πράσινου και κόκκινου. Το λευκό αντιπροσωπεύει την ειρήνη,

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Στρατηγικής σημασίας η θέση της Μάκρης / Κατοικήθηκε από την αρχαιότητα Οικισμός με διαρκή ανθρώπινη παρουσία από τα νεολιθικά χρόνια Ορατά στο κέντρο της σημερινής

Διαβάστε περισσότερα

"ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ, ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΩΝ ΦΡΥΓΑΝΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ"

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ, ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΩΝ ΦΡΥΓΑΝΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ "ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ, ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΩΝ ΦΡΥΓΑΝΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ" Δρ. Νικόλαος Α. Θεοδωρίδης ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΔΑΣΩΝ & ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ.

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

AND018 - Εκβολή ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα)

AND018 - Εκβολή ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα) AND018 - Εκβολή ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα) Περιγραφή Η εκβολή του ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα) βρίσκεται περίπου 4,5 χιλιόμετρα βόρεια του οικισμού Μακρομάνταλο στην Άνδρο. Πρόκειται για

Διαβάστε περισσότερα

Το τσακάλι, τόσο κοντινό μα τόσο ντροπαλό! (Ανακαλύπτοντας το τσακάλι)

Το τσακάλι, τόσο κοντινό μα τόσο ντροπαλό! (Ανακαλύπτοντας το τσακάλι) Το τσακάλι, τόσο κοντινό μα τόσο ντροπαλό! (Ανακαλύπτοντας το τσακάλι) ΗΛΙΚΙΑ: 7-12 ΕΠΟΧΗ: Φ, Χ, Α, Κ. ΙΑΡΚΕΙΑ: 1 ώρα προετοιμασία στην τάξη, 1 ώρα έρευνα στο σπίτι, 3-4 εβδομάδες έρευνας. ΥΛΙΚΑ: Ερωτηματολόγιο,

Διαβάστε περισσότερα

Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας

Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας 19 Αυγούστου 2018 Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας Επιστήμες / Περιβάλλον - Οικολογία Μέσα από μία πορεία εξέλιξης 35 εκατομμυρίων χρόνων η καφέ αρκούδα, ζώο ιδιαίτερα προσαρμοστικό,

Διαβάστε περισσότερα

Ο τρόπος οργάνωσης σε οµάδες κατοικιών οδηγεί σε κοινή

Ο τρόπος οργάνωσης σε οµάδες κατοικιών οδηγεί σε κοινή 77.5 7 5.0 85. 0 85. 0 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΤΟ ΣΚΟΡΠΟΝΕΡΙ Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ ΗΜΗΤΡΑ ΦΥΓΚΑ 814973 ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΥ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ Ι ΕΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Α. Αστικός σχεδιασµός: 1. Οργάνωση σε

Διαβάστε περισσότερα

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Της Μαρίας Αποστόλα

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Της Μαρίας Αποστόλα ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Της Μαρίας Αποστόλα Η Ελλάδα υπήρξε από τους πρώτους δέκτες του Χριστιανισμού και τα μνημεία της ελληνικής ορθοδοξίας αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής κληρονομιάς, αποτελώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΓΕΑ. Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ

ΤΕΓΕΑ. Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ ΤΕΓΕΑ Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας Εύη Αργυροπούλου Αρχαιολόγος MA- Διπλωματούχος ξεναγός Τ: 697.323.2989 email: evan.argyropoulou@gmail.com Στάση 1η Αρχαιολογικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΓΡΙΟΓΙΔΟΥ (Rupicapra rupicapra balcanica) ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΡΥΜΟ ΟΙΤΗΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΓΡΙΟΓΙΔΟΥ (Rupicapra rupicapra balcanica) ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΡΥΜΟ ΟΙΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΓΡΙΟΓΙΔΟΥ (Rupicapra rupicapra balcanica) ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΡΥΜΟ ΟΙΤΗΣ Παπαϊωάννου Χαριτάκης (Βιολόγος Msc), 2013 1. Η ΟΙΤΗ Η Οίτη είναι βουνό της Στερεάς Ελλάδας και καταλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Το νησάκι της Δοκού απέχει 7 ναυτικά μίλια από το

Το νησάκι της Δοκού απέχει 7 ναυτικά μίλια από το ΔΙΑΔΡΟΜΗ 5 ΝΗΣΟΣ ΔΟΚΟΣ Προβλήτα στο ΚΑΣΤΕΛΛΙ ΚΑΣΤΡΟ Κορυφή ΔΟΚΟΥ Μήκος διαδρομής Χρόνος χωρίς στάσεις Ομορφιά διαδρομής 5,8 χλμ. 2 ώρ. 05 3 * Το νησάκι της Δοκού απέχει 7 ναυτικά μίλια από το λιμάνι της

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Το Κάστρο των Ιπποτών είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά μνημεία της Κω. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και επιβλητικό είναι ένα από τα αξιοθέατα που κάθε επισκέπτης του νησιού πρέπει να

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ. Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ. Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ρ. Μαρία Π. Θεοδωροπούλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ξέφρενη ανάπτυξη της τεχνολογίας την τελευταία πεντηκονταετία είχε και έχει σαν επακόλουθο εκτεταµένες οικολογικές καταστροφές που προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΥΔΑΤΟΡΡΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΕΜΠΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΥΔΑΤΟΡΡΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΕΜΠΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλίας Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε. Λάρισας Π.Μ.Σ. «Σύγχρονες Τεχνολογίες Έργων Διαχείρισης Περιβάλλοντος» ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΥΔΑΤΟΡΡΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η Λίνδος απέχει 50 χλμ. νότια από την πόλη της Ρόδου. Ο οικισμός διατηρεί το χρώμα και την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής. Κυρίαρχο στοιχείο ο

Η Λίνδος απέχει 50 χλμ. νότια από την πόλη της Ρόδου. Ο οικισμός διατηρεί το χρώμα και την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής. Κυρίαρχο στοιχείο ο Η Λίνδος απέχει 50 χλμ. νότια από την πόλη της Ρόδου. Ο οικισμός διατηρεί το χρώμα και την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής. Κυρίαρχο στοιχείο ο ρομαντισμός, που καταλαμβάνει τον επισκέπτη, μόλις φθάσει στο

Διαβάστε περισσότερα

AND019 - Έλος Κρεμμύδες

AND019 - Έλος Κρεμμύδες AND019 - Έλος Κρεμμύδες Περιγραφή Το έλος Κρεμμύδες βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του οικισμού Κόρθι στην Άνδρο. Τροφοδοτείται από δύο ρύακες περιοδικής ροής και λόγω της απομόνωσής του

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΥΜΠΟΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Σεμινάριο εκπαιδευτικών Τοπία του Ολύμπου. Αναγνωστάκης Σπύρος Νοέμβριος , Ελασσόνα

ΟΛΥΜΠΟΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Σεμινάριο εκπαιδευτικών Τοπία του Ολύμπου. Αναγνωστάκης Σπύρος Νοέμβριος , Ελασσόνα ΟΛΥΜΠΟΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Σεμινάριο εκπαιδευτικών Τοπία του Ολύμπου Αναγνωστάκης Σπύρος Νοέμβριος 16 2018, Ελασσόνα Υπάρχουν πολλά βουνά που χαρακτηρίζονται ως ιερά βουνά. Κανένα όμως

Διαβάστε περισσότερα

Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη

Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη Θεατρικές Παραστάσεις στα νησιά του Βορείου Αιγαίου Λήμνος, Λέσβος, Χίος Καλοκαίρι 2014 «Ένα τραγούδι γυρεύουμε. Το τραγούδι των τραγουδιών καρτερούμε. Το τραγούδι

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗ ΜΙΞΕΣ ΒΑΦΕΙΟΣ - ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ - ΑΓΙΑ ΡΟΔΟΤΟΥ ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια)

ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗ ΜΙΞΕΣ ΒΑΦΕΙΟΣ - ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ - ΑΓΙΑ ΡΟΔΟΤΟΥ ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗ ΜΙΞΕΣ ΒΑΦΕΙΟΣ - ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ - ΑΓΙΑ ΡΟΔΟΤΟΥ ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) 1. ΜΟΛΥΒΟΣ ("Αλώνια") Αφετηρία διαδρομής Το σημείο έναρξης ή λήξης της διαδρομής. Η διαδρομή είναι κυκλική με

Διαβάστε περισσότερα

25/11/2010. Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Παρόχθιες Ζώνες στην Ελλάδα Χειμερινό Παρόχθια ζώνη

25/11/2010. Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Παρόχθιες Ζώνες στην Ελλάδα Χειμερινό Παρόχθια ζώνη ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 29/10/10 Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Παρόχθιες Ζώνες στην Ελλάδα Χειμερινό 2010 2011 Παρόχθια ζώνη Σε κάθε ποταμό υπάρχει παρόχθια ζώνη Μια πολύπλοκη και ευαίσθητη περιοχή που συνδέει

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα. 1 Εισαγωγή 4 2 Η όδευση του αγωγού σε τµήµατα 5

Περιεχόµενα. 1 Εισαγωγή 4 2 Η όδευση του αγωγού σε τµήµατα 5 Έργου: Page 2 of 21 Περιεχόµενα 1 Εισαγωγή 4 2 Η όδευση του αγωγού σε τµήµατα 5 2.1 Πεδιάδα του Αξιού (Kp 0 65) 5 2.2 Όρος Βέρµιο (Kp 65 105) 8 2.3 Λεκάνη της Πτολεµαΐδας (Kp 105 125) 13 2.4 Όρος Άσκιο

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΠΑΡΤΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος 2017-2018 ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κα ΣΤΑΜΑΤΙΑ ΤΣΙΡΙΓΩΤΗ Πίνακας

Διαβάστε περισσότερα