ΔΘΝΗΚΟ ΜΔΣΟΒΗΟ ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΗΟ

Transcript

1 ΔΘΝΗΚΟ ΜΔΣΟΒΗΟ ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΗΟ ΓΗΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΟ ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ «ΔΠΗΣΖΜΖ & ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ ΤΓΑΣΗΚΧΝ ΠΟΡΧΝ» ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ ΚΑΗ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Αλαζηαζία Η. Καθαβά «ΔΠΗΣΖΜΖ & ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ ΤΓΑΣΗΚΧΝ ΠΟΡΧΝ» Δπηβιέπσλ: Κ. Μέκνο, Καζεγεηήο ΔΜΠ Αζήλα, Ηνχιηνο 2010

2 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Δπραξηζηίεο Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά ηνλ θαζεγεηή κνπ, Κσλζηαληίλν Μέκν Καζεγεηή ΔΜΠ γηα ηελ αλάζεζε θαη επίβιεςε ηεο παξνχζαο κεηαπηπρηαθήο εξγαζίαο. Καζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο ηεο εξγαζίαο απηήο, ε ζπλεξγαζία καο απνδείρηεθε εηιηθξηλήο θαη άθξσο επνηθνδνκεηηθή. Ζ επηζηεκνληθή ηνπ θαζνδήγεζε θαη νη θαίξηεο επηζεκάλζεηο ηνπ ήηαλ θαζνξηζηηθέο γηα ηε δηεθπεξαίσζε απηνχ ηνπ εγρεηξήκαηνο.

3 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Πεξίιεςε Ζ παξάθηηα δψλε απνηειεί έλα απφ ηα πην ζεκαληηθά νηθνζπζηήκαηα ηνπ πιαλήηε. Οη θπζηθέο δηεξγαζίεο πνπ δξνπλ ζηε δψλε απηή παξάγνπλ πνηθίια παξαγσγηθά νηθνζπζηήκαηα ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο ηζηνξηθά γηα ηνπο αλζξψπηλνπο πιεζπζκνχο. Απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο δηακφξθσζεο ηεο αθηήο είλαη ε δηάβξσζε, δειαδή ην θπζηθφ θαηλφκελν ηεο ππνρψξεζεο ηνπ εδάθνπο θαη ηεο ζηαδηαθήο κεηαθίλεζεο ηεο ζάιαζζαο πξνο ηελ μεξά, ε νπνία δξά απφ εθαηνκκχξηα έηε θαη παίδεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ εμέιημε ηεο αθηνγξακκήο. ηελ παξνχζα κεηαπηπρηαθή εξγαζία εμεηάδεηαη ην θαηλφκελν ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο, κε έκθαζε ζηηο ζηξαηεγηθέο δηαρείξηζήο ηεο. Ννεκαηηθά ε εξγαζία απηή κπνξεί λα δηαηξεζεί ζε δχν κέξε, ηε κεζνδνινγηθή πξνζέγγηζε θαη ηελ πξαθηηθή εθαξκνγή. ην πξψην κέξνο αλαιχεηαη ην ζεσξεηηθφ ππφβαζξν ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο, πην ζπγθεθξηκέλα πεξηγξάθνληαη ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο αθηήο θαη νη θπζηθνί θαη αλζξσπνγελείο παξάγνληεο πνπ κεηαβάιινπλ ηελ αθηνγξακκή θαη γίλεηαη κηα βηβιηνγξαθηθή αλαθνξά ζηε δηαρείξηζε ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο ζηα πιαίζηα κηαο νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο ηεο παξάθηηαο δψλεο. ην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο γίλεηαη κηα νινθιεξσκέλε δηεξεχλεζε ησλ θαηλνκέλσλ δηάβξσζεο ηεο αθηήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ Ζξαθιείνπ Κξήηεο θαη πξνηείλνληαη κέηξα γηα ηε δηαρείξηζε ηεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζην 1 ν Κεθάιαην νξίδεηαη ε παξάθηηα δψλε θαη θαηαδεηθλχεηαη ε ζπνπδαηφηεηα ηεο γηα ην νηθνζχζηεκα θαη ηνλ άλζξσπν. ηε ζπλέρεηα, ηαμηλνκνχληαη νη αθηέο κε βάζε ηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο πνπ αλαπηχζζνληαη ζε απηέο θαη δίλεηαη κηα ηππηθή δηαηνκή κηαο θιαζηηθήο αθηήο. Σέινο, πεξηγξάθνληαη νη πεγέο θαη ην ηζνδχγην ησλ ηδεκάησλ, νη θχξηνη κεραληζκνί κεηαθίλεζεο ηνπο ζε κηα αθηή θαη ε κεηαβιεηφηεηα απηήο ζηε δηάξθεηα ελφο έηνπο. ην 2 ν Κεθάιαην αλαιχεηαη ιεπηνκεξψο ην θαηλφκελν ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο θαη νη θπζηθνί θαη αλζξσπνγελείο παξάγνληεο πνπ ην πξνθαινχλ θαη παξνπζηάδεηαη ην κέγεζνο ηνπ θαηλνκέλνπ απηνχ ζηελ Δπξψπε. ii

4 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ην 3 ν Κεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε έλλνηα ηεο Οινθιεξσκέλεο Γηαρείξηζεο Παξάθηηαο Εψλεο (ΟΓΠΕ). ηα πιαίζηα απηά γίλεηαη αλαθνξά ζηελ επξσπατθή ζηξαηεγηθή γηα ηελ ΟΓΠΕ, κε βάζε ηε χζηαζε πνπ εμέδσζε ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ζηελ Δπξψπε ηεο νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο ησλ παξάθηησλ δσλψλ (2002/413/ΔΚ) θαη επηζεκαίλνληαη νη βαζηθέο αξρέο ηεο ΟΓΠΕ θαη νη πξνηεηλφκελεο ελέξγεηεο ησλ θξαηψλ κειψλ πνπ δηαηππψλνληαη ζηε χζηαζε. ηε ζπλέρεηα, επηρεηξείηαη ε ζχλδεζε ησλ αξρψλ ηεο χζηαζεο κε ηηο ηαθηηθέο δηαρείξηζεο ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο. Σέινο, απνηππψλεηαη ε ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα σο πξνο ηε δηαρείξηζε ηεο παξάθηηαο δψλεο. ην 4 ν Κεθάιαην παξνπζηάδνληαη νη ζηξαηεγηθέο δηαρείξηζεο ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο (φπσο απηέο έρνπλ εθαξκνζηεί ζηελ Δπξψπε), δηαηππψλεηαη ε έλλνηα ηνπ θιεηζηνχ ζπζηήκαηνο ζηεξενκεηαθνξάο (coastal sediment cell) θαη ηέινο πεξηγξάθνληαη ηα ηερληθά παξάθηηα έξγα πξνζηαζίαο απφ ηε δηάβξσζε. ην 5 ν Κεθάιαην δίλνληαη θάπνηα γεληθά ζηνηρεία γηα ην λεζί ηεο Κξήηεο θαη ζηε ζπλέρεηα γηα ην Γήκν Γνπβψλ, φπνπ εληνπίδεηαη ε πεξηνρή κειέηεο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ γίλεηαη αθξηβήο εληνπηζκφο ηεο πεξηνρήο κειέηεο θαη πξαγκαηνπνηείηαη δηαίξεζε απηήο ζε ηξεηο ππν-πεξηνρέο κε βάζε ηελ αξρή ηνπ θιεηζηνχ ζπζηήκαηνο παξάθηηαο ζηεξενκεηαθνξάο γηα πην νινθιεξσκέλε δηεξεχλεζε ησλ θαηλνκέλσλ ηεο δηάβξσζεο. ην 6 ν Κεθάιαην πεξηιακβάλνληαη ηα βήκαηα ηεο δηεξεχλεζεο ηεο δηάβξσζεο γηα ηελ πεξηνρή κειέηεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ηα βήκαηα απηά είλαη ηα εμήο : Δπίζθεςε ζηελ αθηή ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ θαη ζπιινγή θσηνγξαθηθνχ πιηθνχ. πιινγή δεηγκάησλ πιηθνχ ππζκέλα θαη θνθθνκεηξηθή αλάιπζε ησλ ηδεκάησλ ζην εξγαζηήξην. πιινγή αεξνθσηνγξαθηψλ δηαθνξεηηθψλ ρξνλνινγηψλ θαη δηεξεχλεζε ηεο εμέιημεο ηεο αθηνγξακκήο. Απνηχπσζε ηεο βαζπκεηξίαο ηεο πεξηνρήο κε ρξήζε λαπηηθψλ ραξηψλ. Δπεμεξγαζία αλεκνινγηθψλ δεδνκέλσλ γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θπξίαξρνπ θπκαηηθνχ θιίκαηνο. Τπνινγηζκφο ζηεξενκεηαθνξάο θαηά κήθνο ηεο ππφ κειέηε αθηήο. iii

5 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ρνιηαζκφο ησλ απνηειεζκάησλ ηεο κειέηεο θαη δηαηχπσζε πξνηάζεσλ γηα ηε δηαρείξηζε ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο. ην 7 ν Κεθάιαην δηαηππψλνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ αθνξνχλ ζηε δηαρείξηζε ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο, φπσο απηά πξνέθπςαλ ηφζν απφ ηε βηβιηνγξαθηθή έξεπλα φζν θαη απφ ηελ ππνινγηζηηθή δηεξεχλεζε ζηελ αθηή ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ Ζξαθιείνπ Κξήηεο. iv

6 EXTENDED ABSTRACT Extended Abstract Introduction Coastal zone constitutes one of the earth s most vital ecosystems. It can shelter great sort of flora and fauna, while attracts many different human activities, such as urbanization, industry, tourism, fisheries, etc. Nowadays more than 70% of the world s population inhabits coastal areas. This overpopulation induces intense pressures along the coastline that usually leads to the demand of stable shoreline. Such demand is opposed to the dynamic nature of the coast, as the coastline changes in several temporal and spatial scales. This latter combination usually results in increased erosion and loss of beaches. The scope of this thesis is the examination of coastal erosion and in particular the strategies followed in coastal erosion management. The present study could be divided into two parts. The first part consists of the theoretical background of coastal erosion management, including the basic characteristics of the coastal zone, the definition of coastal erosion and the natural and human factors that alter the shoreline and the strategies and technical measures for coastal erosion management in the frames of an integrated coastal zone management. In the second part of this study, an investigation of the regime of sediment transport is carried out, the arising erosion phenomena in the coast of the Municipality of Gouves of Crete are exposed and finally measures for the restoration of erosion are proposed. Coastal zone and its main characteristics Due to its complex and dynamic nature, a precise definition of coastal zone is proved to be a hard task. Generally, coastal zone could be defined as the region that includes the part of the land affected by its proximity to the sea, and that part of the sea affected by its proximity to the land as the extent to which man's land-based activities have a measurable influence on water chemistry and marine ecology (E.E.A.). v

7 EXTENDED ABSTRACT Coasts can be classified into two basic categories (Shepard, 1973): the primary coasts, which are shaped by geologic processes that occurred on land, such as river-formed bays and estuaries. the secondary coasts, which are formed by marine processes, such as wave action, erosion, etc. Sediments found in the coastal area are related to the movements of materials in the terrestrial and littoral zone (offshore and onshore). Coastal sediments may be divided into two groups: clastic sediments, produced by cliff erosion, and biogenic, made up of shells or skeletons of organisms. The highest percentage of coastal sediments derives from rivers, while other sources could be glacial, volcanic or wind deposits and cliff erosion or biogenic material. Coastal sediment loss is due to sediment longshore movements out of a given area and sediment movements offshore, storm surges, sediment entrapment into river inlets and lagoons, sediment transport by the wind, etc. The sediment transport in the littoral area consists mainly of sediment movements that occur in the surf zone. Sea bed material gets destabilized by strong shear stresses produced by near-bottom velocity gradients of the moving water masses and is transported by rolling or jumping on the sea bed and in suspension by the water masses. For simplicity reasons this movements can be analyzed into two components: the cross-shore movement of sediments, meaning the sediment movement perpendicular to the shore (onshore and offshore). the longshore movement of sediments, which is the sediment transport along the shore leading to accretion or erosion and forming the shape of the coast. There are two main factors that affect the beach profile during a year, which are the wave climate, through the wave energy that is released on the beach, and the sediment characteristics, particularly the size of the grains and its sorting. During winter, highly energetic waves reach the beach, erode and steepen its face, transporting sediments seaward and forming a submerged longshore bar. In summer, waves of low energy tend to accumulate sediments on the shore, restoring the beach profile and forming a nearly horizontal berm. vi

8 EXTENDED ABSTRACT Coastal erosion Coastal erosion can be defined as the shoreline retreat and the loss of beach or dune sediments. It can be measured by averaging over a period long enough to eliminate the impacts of weather events and local sediment dynamics. Coastal erosion is a natural phenomenon that has existed for millions of years and formed the planet s shoreline. Human influence has recently transformed this natural phenomenon into an intense problem that leads to increased risk of flooding and loss of land of ecological and economical value. The main natural factors that cause erosion are waves, tides, winds, near-shore currents, storms, sea level rise, vertical land movements and slope processes. On the other hand the main human factors are coastal defense works, river damming or river water regulation works, dredging, mining, vegetation clearing, etc. Integrated Coastal Zone Management (ICZM) Integrated coastal zone management (ICZM) is a dynamic, multidisciplinary and iterative process to promote sustainable management of coastal zones. The term 'Integrated' in ICZM means the integration of objectives and also the measures and strategies needed to achieve these objectives. It includes the cooperation of all relevant policy areas, sectors, and levels of administration and also the examination of all the terrestrial and marine components of the area of interest, in both time and space scales. The European Recommendation on Integrated Coastal Zone Management (European Parliament and Council 2002) presents eight principles to guide coastal management in Member States. These management principles are: 1) a broad overall perspective (thematic and geographic) 2) a long-term perspective which will take into account the precautionary principle 3) adaptive management during a gradual process 4) local specificity and the great diversity of European coastal zones 5) working with natural processes and respecting the carrying capacity of ecosystems vii

9 EXTENDED ABSTRACT 6) involving all the parties concerned in the management process 7) support and involvement of relevant administrative bodies 8) use of a combination of instruments designed to facilitate coherence The last two principles are mainly procedural, referring to the instruments and methods included for integrated management of coastal zone. The first six principles can be categorized into two groups: 1. the strategic principles (broad overall perspective, long-term perspective, cooperation with natural processes), focused on long-term objectives and sustainability of coastal systems. 2. the local principles (adaptive management, local specificity, involvement of all interested parts), referring to a local level of a smaller time scale and including the participation of society in decision making issues. As far as coastal erosion management is concerned, conflicts could be aroused between sustainability issues and local interests, as human demand for stable shoreline controverts the dynamic processes of nature. For this reason, a prioritization between strategic and local principles is required aiming to long-term cost effectiveness. Coastal erosion management policies and technical measures The main strategies applied in Europe in the frames of coastal erosion management are as followed: Do nothing: No intervention is planned, allowing natural processes take over land and resulting in potential abandonment of structures. Hold the line: This policy aims to a stable shoreline, through the improvement or maintenance of existing coastal defence and construction of new ones. Move seaward: In cases of land reclamation new defence systems are constructed seaward of the original defences. Managed realignment: A new line of defence is identified landwards and, where appropriate, new defences are constructed. viii

10 EXTENDED ABSTRACT Limited intervention: This policy includes measures that attempt to slow down rather than stop coastal erosion (e.g. maintenance of salt marshes and sand dunes) or measures that address public safety issues (e.g. flood warning systems). The defense techniques implemented in an eroding coast may comprise hard or soft measures, or a combination of them. Hard measures refer to the classical engineering coastal structures, which could be located onshore, such as seawalls and revetment, perpendicular to coast, such as groynes, or parallel to the coast, such as detached breakwaters. Soft techniques are more aesthetically and environmentally friendly, such as beach nourishment and re-fill, or submerged groynes and breakwaters. Investigating the sediment processes in a wider coastal system provides better understanding of the sediment transport patterns and the eroding factors. Coastal sediment cell can be defined as the coastal area, including the near-shore territorial and littoral region, where movement of sediments is largely self-contained. Actions made in a sediment cell may affect other regions in the same cell, but don t affect regions of an adjacent cell. Study Area The study area of this paper is located in the north part of the island of Crete and in particular in the Municipality of Gouves of Herakleion. Figure 1 Topographic map of the study area (Hellenic Military Geographical Service) ix

11 EXTENDED ABSTRACT The area of research was dived into three sediment cells, which were named after the significant villages found near them, as shown in the following picture. Figure 2 The three sediment cells of the study area (Google Earth, 2010) The investigation of the coastal erosion phenomena in the study area included the following steps: Visit to the coast of the Municipality of Gouves, collection of photographical material and observation of the erosion and accretion signs Sampling of sea bed material in specific points along the coastline and laboratory analysis of the sediment size and sorting Collection of aerial photographs of different time periods and estimation of the evolution of the shoreline during the last 50 years Wind data collection and estimation of the wave climate Simulation of sediment transport in the coastal sediment cells of the study area Wave climate After wind data processing, the main characteristics, such as the significant height Ζ mo, period T p and length L o of the waves approaching the study coast were estimated. For this purpose, the mathematical equations for fetch limited and time-limited conditions were used (CEM, 2006). Simulation of sediment transport In order to simulate the potential longshore sediment transport in the study area the following equation was used (CEM, 2006): x

12 EXTENDED ABSTRACT g 2 QL 1290 H b gdb sin2 16 b (m 3 /year) where the index b symbolizes the wave breaking conditions The study area can be characterised as an area of intense human impact and significant shoreline changes. These changes are mainly due to insufficient planning in the growth of touristic structures and settlement works during the last 30 years. Infrastructures such as roads, fishery shelters and marinas, hotels etc, constructed in the fore-shore of the coast as well as hard coastal defence works have resulted in erosion problems and risk of collapse of buildings and parts of these infrastructures. After field and laboratory study the sites of observed erosion or accretion can be shown in the following picture: Figure 3 Accretion and erosion areas in the study area Suggestions After completing the research in the study area, the following measures were proposed: Protection of the seaside road from the incoming wave energy Removal of two groynes that hamper longshore sediment transport (area A) Removal of 4 groynes and construction of 5 detached and submerged breakwaters as shown in the following picture (area B). xi

13 EXTENDED ABSTRACT Figure 4 Suggested submerged breakwaters Conclusions The coast is a dynamic zone that changes in several spatial and temporal scales. The over-accumulation of human activities in the coastal zone demands integrated management planning and cooperation of all different parties in order to avoid degradation. Coastal erosion management in a local and short-term basis, in particular through hard coastal defence structures aiming to the stabilization of the shoreline, usually hampers natural dynamic processes and results in transferring the problems of erosion in nearby coastal areas. The investigation of sediment transport in a wider coastal system (coastal sediment cell) leads to better understanding of local and non-local mechanisms that induce erosion in order to prevent the negative impacts of erosion management measures. During recent years soft erosion management techniques, such as beach nourishment, tend to be preferable over hard coastal defence works, mainly because xii

14 EXTENDED ABSTRACT they are more aesthetically and environmentally friendly and they can work with nature in many cases. For complete management planning the combination of a range of long-term data is required. Monitoring the response of the erosion management measures to the shoreline evolution during construction and function period is also urgently necessary so that direct improvement interventions can be made. Before decision making, a cost-effectiveness comparison between coastal defence works and their associated benefits is needed serving long-term interests of society. xiii

15 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ... I ΠΔΡΗΛΖΦΖ... II EXTENDED ABSTRACT... V ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ... XIV ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 - ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ ΟΡΗΜΟ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΠΟΤΓΑΗΟΣΖΣΑ ΣΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΠΗΔΔΗ ΠΟΤ ΑΚΟΤΝΣΑΗ Δ ΑΤΣΖ ΣΑΞΗΝΟΜΖΖ ΑΚΣΧΝ ΣΤΠΗΚΖ ΓΗΑΣΟΜΖ ΚΛΑΣΗΚΖ ΑΚΣΖ ΠΖΓΔ ΚΑΗ ΗΟΕΤΓΗΟ ΗΕΖΜΑΣΧΝ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΜΔΣΑΚΗΝΖΖ ΗΕΖΜΑΣΧΝ (ΣΔΡΔΟΜΔΣΑΦΟΡΑ) ΜΔΣΑΒΛΖΣΟΣΖΣΑ ΑΚΣΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 - ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ ΔΗΑΓΧΓΖ ΈΝΣΑΖ ΣΟΤ ΦΑΗΝΟΜΔΝΟΤ ΣΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΖ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΟΤ ΠΡΟΚΑΛΟΤΝ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Φςσικοί παπάγοντερ Ανθπυπογενείρ παπάγοντερ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 - ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΔΗΑΓΧΓΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΓΗΑ ΣΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΧΝ ΠΑΡΑΚΣΗΧΝ ΕΧΝΧΝ Απσέρ Ολοκληπυμένηρ Γιασείπισηρ Παπάκτιυν Ευνών Δθνική ανασκόπηση xiv

16 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ Δθνικέρ στπατηγικέρ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ΥΟΛΗΑΜΟ ΣΖ ΤΣΑΖ ΓΗΑ ΣΖΝ ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 - ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΡΑΣΖΓΗΚΔ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Δλεγσόμενη ςποσώπηση ππορ την ξηπά Γιατήπηση τηρ ςπάπσοςσαρ ακτογπαμμήρ ΈΝΝΟΗΑ ΣΟΤ ΚΛΔΗΣΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΣΔΡΔΟΜΔΣΑΦΟΡΑ (COASTAL SEDIMENT CELL) ΚΛΖΡΑ ΣΔΥΝΗΚΑ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΈΡΓΑ ΠΡΟΣΑΗΑ Κςματοθπαύστερ παπάλληλοι στην ακτή Ππόβολοι Θαλάσσιοι Τοίσοι και Θυπάκιση τος Μετώπος τηρ Ακτήρ ΉΠΗΔ ΣΔΥΝΗΚΔ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΠΡΟΣΑΗΑ Παπάλληλα και κάθετα στην ακτή έπγα βςθισμένηρ στέτηρ (ύυαλοι ππόβολοι και κςματοθπαύστερ) ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 - ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ ΚΡΖΣΖ Γενικά Στοισεία Γευμοπυολογικά στοισεία Κλίμα ΓΖΜΟ ΓΟΤΒΧΝ Γενικά Στοισεία Γευλογικά στοισεία Χπήσειρ γηρ Έκταση και πληθςσμόρ Γήμος Γοςβών Ππώην Αμεπικάνικη Βάση Γοςπνών ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ Γενικά Στοισεία Γιαίπεση τηρ πεπιοσήρ μελέτηρ σε επιμέποςρ πεπιοσέρ xv

17 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 - ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ΔΠΗΚΔΦΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ - ΤΛΛΟΓΖ ΦΧΣΟΓΡΑΦΗΚΟΤ ΤΛΗΚΟΤ - ΠΡΧΣΖ ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΖ ΤΦΗΣΑΜΔΝΖ ΚΑΣΑΣΑΖ ΤΛΛΟΓΖ ΓΔΗΓΜΑΣΧΝ ΤΛΗΚΟΤ ΠΤΘΜΔΝΑ ΚΟΚΚΟΜΔΣΡΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΗΕΖΜΑΣΧΝ ΣΟ ΔΡΓΑΣΖΡΗΟ ΔΞΑΓΧΓΖ ΠΡΧΣΧΝ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΧΝ ΓΗΑ ΣΖ ΜΔΣΑΚΗΝΖΖ ΣΟΤ ΗΕΖΜΑΣΟ ΒΑΘΤΜΔΣΡΗΑ ΑΝΔΜΟΛΟΓΗΚΑ ΓΔΓΟΜΔΝΑ ΔΞΔΛΗΞΖ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΖ ΤΠΟΛΟΓΗΜΟ ΣΔΡΔΟΜΔΣΑΦΟΡΑ ΤΝΟΦΖ - ΥΟΛΗΑΜΟ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΧΝ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΠΡΟΣΑΔΗ ΚΑΣΑΚΔΤΖ ΝΔΧΝ ΣΔΥΝΗΚΧΝ ΈΡΓΧΝ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗΖ ΣΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 - ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΓΔΝΗΚΖ ΘΔΧΡΖΖ ΔΡΓΑΗΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ - ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΞΔΝΟΓΛΧΖ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΓΗΑΓΗΚΣΤΑΚΟΗ ΣΟΠΟΗ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ xvi

18 Κεθάιαην 1 Παξάθηηα Εώλε θαη Κύξηα Υαξαθηεξηζηηθά Αθηήο

19 1.1 Οξηζκόο παξάθηηαο δώλεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ Λφγσ ηεο πνιππινθφηεηαο θαη ηεο δπλακηθή θχζε ηεο, ε παξάθηηα δψλε δελ κπνξεί λα ππνβιεζεί ζε ζαθή θαζνξηζκφ θαη αθξηβή νξηνζέηεζε. ε πην γεληθά πιαίζηα, κπνξεί λα νξηζζεί σο ε δψλε αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ μεξάο θαη ζάιαζζαο, πνπ εθηείλεηαη ζην ζαιάζζην ηκήκα ηεο κέρξη ην φξην ηεο πθαινθξεπίδαο (ζεκείν ζεκαληηθήο αιιαγήο ηεο θιίζεο ηνπ ππζκέλα ηεο ζάιαζζαο) θαη ζην ρεξζαίν κέρξη ην ζεκείν πξψηεο ζεκαληηθήο αιιαγήο ηεο ηνπνγξαθίαο (πέξα απφ ην φξην θπκάησλ αθξαίσλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ). Σα δηαθνξεηηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ επηδξνχλ ζηελ παξάθηηα δψλε ζε δηάθνξεο ρσξηθέο θαη ρξνληθέο θιίκαθεο ηελ θαζηζηνχλ έλα δπλακηθφ ζχζηεκα, κνλαδηθφ γηα θάζε εμεηαδφκελε πεξίπησζε. Σα ραξαθηεξηζηηθά απηά κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο : Αβηνηηθά : θιηκαηηθέο ζπλζήθεο, πδξνγξαθηθά θαη γεσκνξθνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά, ηεθηνληθέο δξάζεηο, θ.α. Βηνηηθά : ζπζηήκαηα παξάθηηαο ρισξίδαο θαη παλίδαο Αλζξσπνγελή : ρξήζεηο γεο, θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ηερληθά παξάθηηα έξγα, θ.ι.π. ηελ Διιάδα, γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ εχξνπο ηνπ ρεξζαίνπ ηκήκαηνο ηεο παξάθηηαο δψλεο ρξεζηκνπνηνχληαη ηα εμήο θξηηήξηα: Ζ απφζηαζε ησλ 10 ρηιηνκέηξσλ απφ ηελ αθηνγξακκή (ε ίζαινο γξακκή απφ ηε κέζε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο ζε λελεκία), ζαλ έλα αλψηαην φξην γηα ηηο πεδηλέο πεξηνρέο. Ζ πιεζηέζηεξε πξνο ηελ αθηή θνξπθνγξακκή, κε πςφκεηξν αλάκεζα ζηα 500 θαη 1000 κέηξα, σο ν παξάγνληαο πνπ θαζνξίδεη ηε ιεθάλε άκεζεο απνξξνήο ησλ επηθαλεηαθψλ πδάησλ πξνο ηε ζάιαζζα, ή ε ηζνυςήο ησλ 1000 κέηξσλ σο ην φξην πάλσ απφ ην νπνίν νη επηβιαβείο γηα ην παξάθηην πεξηβάιινλ αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο είλαη κεδακηλέο. Σα φξηα ησλ δήκσλ πνπ βξίζθνληαη πην θνληά ζηα δχν πξνεγνχκελα φξηα θαη δηακνξθψλνπλ έλα ζπλερέο ζχλνιν δηνηθεηηθψλ κνλάδσλ ζηελ παξάθηηα δψλε. 2

20 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ πσο γίλεηαη θαηαλνεηφ ηα θξηηήξηα απηά δελ κπνξνχλ λα νξηνζεηήζνπλ ζσζηά κηα παξάθηηα δψλε, θαζψο νη θπζηθέο δηεξγαζίεο θαη ε κνξθνινγία κηαο αθηήο δελ αληηιακβάλνληαη δηνηθεηηθά φξηα. Δπηπιένλ, ε ρεξζαία δψλε επηξξνήο κηαο αθηήο κπνξεί λα είλαη κηα πδξνινγηθή ιεθάλε (ηα πιηθά πνπ απνξξένπλ κέζσ ηνπ πδξνινγηθνχ ηεο δηθηχνπ λα θαηαιήγνπλ ζηελ αθηή), ηα φξηα ηεο νπνίαο λα εθηείλνληαη πνιχ πην καθξηά απφ 10 ρηιηφκεηξα απφ ηελ αθηνγξακκή θαη λα ππεξβαίλνπλ ζε πςφκεηξν ην 1 ρηιηφκεηξν πνπδαηόηεηα ηεο παξάθηηαο δώλεο θαη πηέζεηο πνπ αζθνύληαη ζε απηή Ζ αθηή απνηειεί έλα απφ ηα πην ζεκαληηθά νηθνζπζηήκαηα ηνπ πιαλήηε. Οη θπζηθέο δηεξγαζίεο πνπ δξνπλ ζηε δψλε απηή παξάγνπλ πνηθίια παξαγσγηθά νηθνζπζηήκαηα ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο ηζηνξηθά γηα ηνπο αλζξψπηλνπο πιεζπζκνχο. Παξά ην γεγνλφο φηη νη παξάθηηεο πεξηνρέο αληηζηνηρνχλ κφιηο ζην 8% ηεο ζπλνιηθήο επηθάλεηαο ηνπ πιαλήηε, παξέρνπλ ην 25% ηεο παγθφζκηαο παξαγσγηθφηεηαο. Σν πιήζνο ησλ αλζξψπσλ πνπ θαηνηθνχλ γχξσ απφ ηελ αθηή έρεη ζρεδφλ δηπιαζηαζηεί ηηο ηειεπηαίεο πέληε δεθαεηίεο, ελψ αλέξρεηαη ζε πνζνζηφ 70% ηνπ παγθφζκηνπ πιεζπζκνχ. Λφγσ ησλ επλντθψλ ζπλζεθψλ πνπ εκθαλίδνληαη ζην παξάθηην πεξηβάιινλ, θιηκαηηθέο ζπλζήθεο, κεηαθνξά ηδεκάησλ, αλαλέσζε πδάησλ θ.ι.π., ε πνηθηιία ησλ εηδψλ, αιιά θαη ε ππθλφηεηα ησλ πιεζπζκψλ πνπ εκθαλίδνληαη εθεί είλαη ζπρλά κεγαιχηεξεο απ' φηη ζηνπο γεηηνληθνχο ρψξνπο. Έηζη ην πεξηβάιινλ ηεο αθηήο ζπρλά ζθχδεη απφ δσή, δεδνκέλνπ φηη νη ηξνθηθέο ζπλζήθεο είλαη πνιχ ηθαλνπνηεηηθέο γηα ηνπο νξγαληζκνχο. Δηδηθφηεξα, νξηζκέλα παξάθηηα νηθνζπζηήκαηα, φπσο νη πθάικπξεο ειψδεηο πεξηνρέο, νη ιηκλνζάιαζζεο, ηα Γέιηα ησλ πνηακψλ, νη δψλεο ηεο παιίξξνηαο, νη πεξηνρέο ησλ θνξαιιηνγελψλ πθάισλ θ.ι.π, έρνπλ πνιχ πςειή παξαγσγηθφηεηα, ε νπνία είλαη ζπγθξίζηκε κε απηήλ ησλ ηξνπηθψλ δαζψλ. Σν κέγεζνο θαη ν ξπζκφο αλάπηπμεο ησλ αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ (αιηεία, γεσξγία, βηνκεραλία, κεηαθνξέο, ηνπξηζκφο, θ.α.) ζηελ παξάθηηα δψλε καξηπξνχλ ηε ζπνπδαηφηεηα ηεο ηειεπηαίαο γηα ηνλ άλζξσπν, αιιά θαη ηελ αλάγθε ζπληνληζκέλεο 3

21 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ πξνζπάζεηαο γηα ηελ απνθπγή ηνπ ππνβηβαζκνχ ηεο. ηνλ αθφινπζν πίλαθα παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά νη αλζξψπηλεο πηέζεηο θαη νη επηπηψζεηο απηψλ ζηελ παξάθηηα δψλε. Αλζξώπηλεο Γξαζηεξηόηεηεο Αζηηθνπνίεζε θαη κεηαθνξέο Γεσξγία, αιηεία θαη εθκεηάιιεπζε ζαιάζζησλ πφξσλ Σνπξηζκφο θαη αλάπιαζε Βηνκεραληθή αλάπηπμε πλέπεηεο Πξνβιήκαηα Τπνβάζκηζεο Παξάθηηαο Εώλεο - Αιιαγή ρξήζεσλ γεο - Γηαηάξαμε ηεο παξάθηηαο γηα ιηκάληα νηθνινγίαο θαη απψιεηα εηδψλ θαη - πκθφξεζε ελδηαηηεκάησλ - Δθβάζπλζε θαη - Αηζζεηηθή Τπνβάζκηζε δηάζεζε ησλ ιηκεληθψλ - Τπνβηβαζκφο ηεο ζηάζκεο ησλ πιηθψλ ππφγεησλ πδάησλ - Γηάζεζε απνβιήησλ - Δηζξνή αικπξνχ λεξνχ ζηνλ πδξνθφξν νξίδνληα - Ρχπαλζε πδάησλ, επηξνθηζκφο - Απνθαηάζηαζε - Θφξπβνο εδάθνπο - Απμεκέλνο θίλδπλνο πιεκκχξαο - Υξήζε - Παξεκπφδηζε ηεο παξάθηηαο θπηνθαξκάθσλ θαη κεηαθίλεζεο ηδεκάησλ ιηπαζκάησλ - Δπηηάρπλζε θαζηδήζεσλ - Άληιεζε λεξνχ - Γηεπζέηεζε πνηακψλ - Τπεξεθκεηάιιεπζε εππαζψλ απνζεκάησλ - Αιιαγή ρξήζεσλ γεο - Ρχπαλζε απφ ηηο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο - Παξάθηηα Γηάβξσζε - Ρχπαλζε - Θεξκηθή ξχπαλζε - Δμφξπμε θπζηθψλ - Μεησκέλε εηζξνή ηδεκάησλ πφξσλ - Αιιαγή ρξήζεσλ γεο ζηελ παξάθηηα δψλε - Γηαξξνέο πεηξειαίνπ - Γηάζεζε απνβιήησλ θαη λεξνχ ςχμεσο 4

22 Ηρζπνθαιιηέξγεηεο θαη Τδαηνθαιιηέξγεηεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ - Δγθαηαζηάζεηο ηρζπνθαιιηέξγεηαο - Υξήζε αληηβηνηηθψλ - Τπεξ-αιηεία - Ρχπαλζε απφ απνξξίκκαηα θαη πεηξέιαην - Γηαηαξαρέο ζηα ζαιάζζηα νηθνζπζηήκαηα Πίλαθαο 1.1 Αλζξψπηλεο πηέζεηο θαη επηπηψζεηο ζηελ παξάθηηα δψλε Ζ ειιεληθή αθηνγξακκή έρεη ζπλνιηθφ κήθνο πεξίπνπ ρηιηφκεηξα, απφ ηα νπνία ην 73% αληηζηνηρεί ζηα πνιπάξηζκα λεζηά θαη ην ππφινηπν 27% ζηελ επεηξσηηθή Διιάδα. Απφ ην ζπλνιηθφ κήθνο ηεο αθηνγξακκήο πεξηζζφηεξα απφ ρηιηφκεηξα αθνξνχλ αθηέο κε ζρεηηθά ιεπηφθνθθα πιηθά (άκκνο, ραιίθηα), ελψ νη ππφινηπεο αθηέο (πεξίπνπ 62,5 %) είλαη βξαρψδεηο. Δθηηκάηαη φηη ην 70% πεξίπνπ ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο Διιάδαο θαηνηθεί ζηελ παξάθηηα δψλε. Οη ρξήζεηο γεο πνπ ζπλαληψληαη θπξίσο ζηελ ειιεληθή παξάθηηα δψλε είλαη νη εμήο: θαηνηθία, αλαςπρή θαη ηνπξηζκφο, βηνκεραλία, εκπφξην, αιηεία θαη πδαηνθαιιηέξγεηεο, γεσξγία θαη θηελνηξνθία, επηθνηλσλία θαη ζαιάζζηεο κεηαθνξέο, ρψξνη πξνζηαζίαο απφ ηνπο θξαηηθνχο θνξείο (θπζηθά πάξθα, πγξνβηφηνπνη, θιπ.), εηδηθέο ρξήζεηο (ζηξαηησηηθέο εγθαηαζηάζεηο, θιπ.). Ζ πνηθηιία ρξήζεσλ ησλ παξάθηησλ δσλψλ ππνγξακκίδεη ηα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα ηνπο αιιά θαη ηε ζεκαζία πξνζηαζίαο ηνπο σο πνιχηηκσλ θπζηθψλ πφξσλ θαη νξζνινγηθήο δηαρείξηζήο ηνπο ιακβάλνληαο ππφςε ηε ζχλζεηε θπζηθή θαη θνηλσληθννηθνλνκηθή πξαγκαηηθφηεηα θαζψο θαη ηηο αληίξξνπεο δξάζεηο. Ηδηαίηεξα, ε θαηνηθία ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ άθξαην καδηθφ ηνπξηζκφ απνηεινχλ ηηο θπξηφηεξεο ίζσο ρξήζεηο ζηελ ειιεληθή παξάθηηα δψλε ζπρλά ζε βάξνο ησλ αθηψλ ιφγσ ησλ νηθηαθψλ απνβιήησλ θαη ηεο απζαίξεηεο δφκεζεο πνπ αιινηψλεη ην παξάθηην θπζηθφ πεξηβάιινλ. 5

23 1.3 Σαμηλόκεζε Αθηώλ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ Ζ αθηή είλαη έλα δπλακηθφ ζχζηεκα, πνπ κεηαβάιιεηαη ζε δηάθνξεο ρσξηθέο θαη ρξνληθέο θιίκαθεο. Ζ κνξθή κηαο αθηήο κπνξεί λα κεηαβιεζεί κέζα ζε ιίγεο ψξεο κεηά απφ κηα θαηαηγίδα, κέζα ζε έλα παιηξξντθφ θχθιν ή κέζα ζε ρηιηάδεο έηε απφ ηηο δηαθπκάλζεηο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο. Δπίζεο, ε ρσξηθή θιίκαθα ησλ κεηαβνιψλ ηεο κνξθήο κηαο αθηήο κπνξεί λα θπκαίλεηαη απφ κεξηθά κέηξα κέρξη κεξηθέο δεθάδεο ρηιηφκεηξα. Τπάξρνπλ πνιιά δηαθνξεηηθά είδε αθηψλ θαη ζπζηήκαηα ηαμηλφκεζεο, ηα θπξηφηεξα ησλ νπνίσλ βαζίδνληαη : (α) ζην είδνο ησλ γεσινγηθψλ δηεξγαζηψλ (β) ηελ θχζε ησλ γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ. Μηα απφ ηηο πην δηαδεδνκέλεο κεζφδνπο ηαμηλφκεζεο ησλ αθηψλ δηαηππψζεθε απφ ηνλ Shepard (1976), ζχκθσλα κε ηελ νπνία νη αθηέο δηαθξίλνληαη ζε : (α) πξσηνγελείο αθηέο, ειεγρφκελεο απφ ηηο ρεξζαίεο δηεξγαζίεο (β) δεπηεξνγελείο αθηέο, ειεγρφκελεο απφ ηηο ζαιάζζηεο δηεξγαζίεο Οη πξσηνγελείο αθηέο πεξηιακβάλνπλ : 1. Αθηέο ρεξζαίαο δηάβξσζεο 2. Αθηέο ελαέξηαο απφζεζεο 3. Ζθαηζηεηαθέο αθηέο 4. Αθηέο δηακνξθσκέλεο απφ ηεθηνληθέο θηλήζεηο 5. Παγεηψδεηο αθηέο Ζ κνξθνινγία ησλ πξσηνγελψλ αθηψλ αληηθαηνπηξίδεη ηηο ηεθηνληθέο θαη εδαθηθέο δηεξγαζίεο. Γεληθά ε κνξθή ηνπο είλαη αθαλφληζηε θαη πνιχπινθε επεηδή δελ έρεη ιεηαλζεί εμαηηίαο ησλ θπκάησλ θαη ησλ ξεπκάησλ. Οη δεπηεξεχνπζεο αθηέο πεξηιακβάλνπλ : 1. Αθηέο δηαβξνχκελεο ιφγσ θπκαηηθήο ελέξγεηαο 2. Αθηέο ζρεκαηηδφκελεο απφ ζαιάζζηεο απνζέζεηο 3. Αθηέο δεκηνπξγνχκελεο απφ νξγαληζκνχο 6

24 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ εκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ησλ δεπηεξνβάζκησλ αθηψλ είλαη νη απφηνκνη βξάρνη θαη νη πιαηθφξκεο (θαηαηεηκεκέλεο απφ ηα θχκαηα). Οη αθηέο απηέο επεξεάδνληαη απφ ηε γξακκηθνπνίεζε ηεο αθηήο κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ. ε απηήλ ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ θαη νη γξακκηθέο θιαζηηθέο αθηέο, νη νπνίεο ραξαθηεξίδνληαη απφ ζεκαληηθέο ηδεκαηνγελείο απνζέζεηο. Υαξαθηεξηζηηθά γεσκνξθνινγηθά ζηνηρεία πνπ ζπλαληψληαη ζε απηνχ ηνπ είδνπο ηηο αθηέο είλαη : ιηκλνζάιαζζεο (lagoons), ηδεκαηνγελείο χθαινπο (bars), θξαγκνχο θαη λεζίδεο (barriers), ηδεκαηνγελή βέιε (spits) θιπ. πρλά ραξαθηεξίδνληαη απφ ην ζρεκαηηζκφ παξαιηψλ, ηδεκαηνγελψλ πθάισλ (bars) θαη λεζίδσλ (barrier islands). Ζ θίλεζε ησλ ηδεκάησλ θαηά κήθνο ηεο αθηήο θπξηαξρεί ζηε δηακφξθσζε ησλ δεπηεξνβάζκησλ αθηψλ. 1.4 Σππηθή δηαηνκή θιαζηηθήο αθηήο Οη θιαζηηθέο αθηέο απνηεινχληαη απφ ραιαξά ηδήκαηα θαη ε κνξθνινγία ηνπο εμαξηάηαη απφ ηελ ηνπηθή πδξνδπλακηθή (θαη αεξνδπλακηθή) θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηδεκάησλ. Ο νξηζκφο ηεο παξάθηηαο δψλεο θαη ησλ ζπληζησζψλ ηεο είλαη αξθεηά ζχλζεηνο, ιφγσ ηεο κεηαβιεηφηεηαο ηεο ζην ρψξν θαη ην ρξφλν. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην γεγνλφο φηη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία ζπλαληψληαη αξθεηνί δηαθνξεηηθνί ηξφπνη δηαρσξηζκνχ ηεο ζε δψλεο. ηελ πνξεία παξνπζηάδνληαη θάπνηνη βαζηθέο δψλεο ηνπ παξάθηηνπ ρψξνπ θαζψο θαη θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία. Αθηή (Shore) Ζ αθηή απνηειεί ην ρεξζαίν ηκήκα ηεο παξάθηηαο δψλεο θαη εθηείλεηαη ζηελ πεξηνρή πνπ νξίδεηαη απφ ην ζεκείν θαηψηαηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο κέρξη ην ζεκείν ηεο μεξάο πνπ θηάλεη ε επίδξαζε ησλ θπκάησλ θαηαηγίδαο. Μπνξεί λα δηαθξηζεί ζε δχν δψλεο : Δζσηεξηθή Εψλε (Backshore) : Δθηείλεηαη απφ ην ζεκείν αλψηαηεο αλαξξίρεζεο ηνπ θπκαηηζκνχ ζε πςειή παιίξξνηα κέρξη ην φξην ηεο αθηήο πξνο ηελ μεξά θαη 7

25 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ ειέγρεηαη θπξίσο απφ αεξνδπλακηθέο δηεξγαζίεο (ζρεκαηηζκφο ακκνζηλψλ). Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο εζσηεξηθήο δψλεο είλαη ην ηδεκαηνγελέο χβσκα (berm) κε ε ρσξίο θξεκλφ (berm scarp). Μέησπν ηεο Αθηήο (Foreshore): Δθηείλεηαη απφ ην ζεκείν θαηψηαηεο ξερίαο ηεο ζάιαζζαο κέρξη ην ζεκείν αλψηαηεο αλαξξίρεζεο ηνπ θπκαηηζκνχ ζε πςειή παιίξξνηα. Αθηνγξακκή (Shoreline) Δίλαη ε ηνκή κεηαμχ ηεο ζάιαζζαο θαη ηεο μεξάο. Λφγσ ηεο δπλακηθήο θχζεο ηεο αθηήο ε αθηνγξακκή ππφθεηηαη ζε κεηαβνιέο ιφγσ : ρεξζαίσλ δηεξγαζηψλ (δηάβξσζε, ελαπφζεζε, θ.ι.π.) ζαιάζζησλ δηεξγαζηψλ (θχκαηα, δηαθχκαλζε παιίξξνηαο, θ.ι.π.) Δμσηεξηθή Εψλε (Shoreface) Δίλαη ην ππνζαιάζζην ηκήκα ηεο παξάθηηαο δψλεο θαη εθηείλεηαη απφ ην ζεκείν θαηψηαηεο ξερίαο πξνο ηα βαζηά. ην ηκήκα απηφ ζπληειείηαη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηεο κεηαθνξάο ησλ ηδεκάησλ. Υαξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία ηεο δψλεο απηήο είλαη : i) ν επηκήθεο ηδεκαηνγελήο χθαινο (longshore bar) θαη ii) ε επηκήθεο θνηιφηεηα ξνήο (longshore trough). Εψλε Θξαχζεο (Breaker Zone) ηε δψλε απηή ζπληειείηαη ε ζξαχζε ησλ θπκαηηζκψλ, κηα δηαδηθαζία εμαηξεηηθά ζεκαληηθή ηφζν γηα ηε ζηεξενκεηαθνξά πνπ πξνθαιεί αιιά θαη γηα ηελ ελέξγεηα πνπ απειεπζεξψλεη. Εψλε Απφζβεζεο(Surf Zone) Δίλαη ε δψλε ζηελ νπνία απνζβέλεηαη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο κεηά ηε ζξαχζε ησλ θπκαηηζκψλ. Σν φξην ηεο κε ηε δψλε αλαξξίρεζεο ζεσξείηαη ε θαηψηαηε ζηάζκε ξερίαο, ελψ ην φξην ηεο κε ηε δψλε ζξαχζεο είλαη δχζθνιν λα θαζνξηζηεί. ε θάπνηεο πεξηπηψζεηο κπνξνχλ λα ζπλελσζνχλ νη δχν δψλεο απηέο, θαζψο ππάξρνπλ θχκαηα κε ζξαπφκελα ή αλαδηακνξθσκέλα, ηα νπνία ζξαχνληαη ζηε δψλε απφζβεζεο. 8

26 Εψλε Αλαξξίρεζεο (Swash Zone) ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ Δίλαη ε δψλε κεηαμχ ησλ ζεκείσλ αλψηαηεο θαη θαηψηαηεο ζηάζκεο ησλ θπκάησλ πνπ θηάλνπλ ζηελ αθηή. ην ρήκα 1.1 παξνπζηάδεηαη ην ηππηθφ πξνθίι κηαο παξαιίαο θαη νη βαζηθέο ζπληζηψζεο ηεο, φπσο πεξηγξάθεθαλ πξνεγνπκέλσο. ρήκα 1.1 Σππηθή δηαηνκή θιαζηηθήο αθηήο (CEM, 2006) 1.5 Πεγέο θαη ηζνδύγην ηδεκάησλ Ο παξνπζία θαη θχζε ησλ ηδεκάησλ ζηελ παξάθηηα δψλε ζρεηίδεηαη κε ηηο κεηαθηλήζεηο ησλ πιηθψλ κεηαμχ ησλ παξάθηησλ θαη ρεξζαίσλ δσλψλ (offshore and onshore). Σα ηδήκαηα πξνέξρνληαη θπξίσο απφ ηνπο πνηακνχο, ηα θαλάιηα, ηε δηάβξσζε παξαιηψλ θαη ακκνζηλψλ. ηα ξερά λεξά ηα πιηθά ηνπ ππζκέλα επεξεάδνληαη απφ ηε δξάζε θπκάησλ, ελψ ζηα βαζηά λεξά ε δξάζε ησλ ξεπκάησλ ζην πιηθφ ηνπ ππζκέλα είλαη ε θχξηα αηηία ηεο κεηαθνξάο ηδεκάησλ. ηελ αηγηαιίηηδα δψλε, ην ζρήκα θαη ε ζχζηαζε ησλ ηδεκάησλ εμαξηψληαη απφ ηελ θιίζε ηεο παξαιίαο, ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμσηεξηθψλ θαη εζσηεξηθψλ πεγψλ παξνρήο ησλ πιηθψλ. Ζ αλάιπζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ ηδεκάησλ δηαδξακαηίδεη έλαλ 9

27 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε κειέηε ηεο παξάθηηαο κεηαθνξάο θαη ηηο πεγέο ησλ πιηθψλ ηνπ ππζκέλα. Σα παξάθηηα ηδήκαηα κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο : Μεραληθά ή θιαζηηθά ηδήκαηα Πξνέξρνληαη απφ ηε θπζηθή απνζάζξσζε ησλ πεηξσκάησλ πνπ είλαη εθηεζεηκέλα ζηελ επηθάλεηα ηεο μεξάο. Σα πιηθά απηά κεηαθέξνληαη θπξίσο κε ην λεξφ ησλ πνηακψλ αιιά θαη κε ηνλ άλεκν θαη ηνπο παγεηψλεο. Βηνγελή ή νξγαληθά ηδήκαηα Πεξηέρνπλ ζπγθεληξψζεηο κεγαιχηεξεο ηνπ 30% πιηθνχ βηνγελνχο πξνέιεπζεο φπσο π.ρ. θειχθε, ζθειεηηθά ζηνηρεία δσηθψλ ή θπηηθψλ νξγαληζκψλ. Έλαο άιινο ηξφπνο ηαμηλφκεζεο ησλ ηδεκάησλ είλαη κε βάζε ηε δηάκεηξν ησλ θφθθσλ ηνπο, φπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα (ζχκθσλα κε ηνπο Αγγιηθνχο Καλνληζκνχο). Οη ράιηθεο θαη νη άκκνη ραξαθηεξίδνληαη σο κε ζπλεθηηθά πιηθά, ελψ νη ηιείο θαη νη άξγηινη σο ζπλεθηηθά πιηθά. ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΤΠΟΚΑΣΖΓΟΡΗΑ Μέγεζνο Κφθθσλ (mm) Απφ Έσο Υάιηθεο Υνλδξφθνθθνη Μεζφθνθθνη 20 6 Λεπηφθνθθνη 6 2 Άκκνη Υνλδξφθνθθεο Μεζφθνθθεο Λεπηφθνθθεο Ηιείο Υνλδξφθνθθεο Μεζφθνθθεο Λεπηφθνθθεο Άξγηινη - < Πίλαθαο 1.2 Καηάηαμε ησλ ηδεκάησλ κε ην κέγεζνο ησλ θφθθσλ (Αγγιηθνί Καλνληζκνί) Σν 90% ησλ παξάθηησλ ηδεκάησλ πξνέξρεηαη απφ πνηάκηεο απνζέζεηο. Άιιεο πεγέο ηξνθνδνζίαο είλαη : νη παγεηψλεο, ε αηνιηθή κεηαθνξά/απφζεζε, ε παξάθηηα δηάβξσζε 10

28 βηνγελή πιηθά ε εθαηζηεηαθή δξάζε. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ Οη απψιεηεο ηδεκάησλ ζε κηα αθηή κπνξεί λα νθείινληαη ζε : Υεηκσληάηηθε (πξφζθαηξε) απνκάθξπλζε ηδεκάησλ Θπειιψδεο (κφληκε) απνκάθξπλζε ηδεκάησλ ζηελ εμσηεξηθή πθαινθξεπίδα θαη θαησθέξεηα Παγίδεπζε ζε πνηακφθνιπνπο θαη ιηκλνζάιαζζεο Αηνιηθή κεηαθνξά ζηα ελδφηεξα Αλζξψπηλεο παξεκβάζεηο 1.6 Παξάθηηα κεηαθίλεζε ηδεκάησλ (ηεξενκεηαθνξά) Ζ κεηαθνξά ηδεκάησλ πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζην παξάθηην πεξηβάιινλ απνηειείηαη θπξίσο απφ ηελ θίλεζε ηνπ πιηθνχ ηνπ ππζκέλα ζηε δψλε ζξαχζεο. Σν πιηθφ ηνπ ππζκέλα απνζηαζεξνπνηείηαη εμαηηίαο ησλ ηζρπξψλ δηαηκεηηθψλ ηάζεσλ πνπ αζθνχληαη ζε απηφ απφ ηηο θηλνχκελεο ζαιάζζηεο κάδεο θνληά ζηνλ ππζκέλα θαη αξρίδεη λα θηλείηαη κε δχν ηξφπνπο : κε θχιηζε ζηνλ ππζκέλα ή κηθξά άικαηα (θνξηίν ππζκέλα) ζε αηψξεζε ζηελ πδάηηλε ζηήιε (θνξηίν ζε αηψξεζε). Ζ θίλεζε ησλ πδάηηλσλ ζσκαηηδίσλ ζηε δψλε ζξαχζεο είλαη έλα αξθεηά πνιχπινθν θαηλφκελν πνπ δχζθνια κπνξεί λα πεξηγξαθεί κε πνζνηηθνχο φξνπο. Γηα ιφγνπο απινχζηεπζεο θαη θαηαλφεζεο, κπνξεί λα δηαθξηζεί ζε ηξεηο βαζηθνχο κεραληζκνχο : 1. Καηά ηε ζξαχζε ησλ θπκαηηζκψλ, ην πιηθφ ηνπ ππζκέλα ηίζεηαη ζε αηψξεζε απφ ηελ ηχξβε πνπ εθιχεηαη θαζψο θαη απφ ηελ επηηαρπλφκελε ηξνρηαθή θίλεζε ησλ κνξίσλ ηνπ λεξνχ ζηνλ ππζκέλα ηεο ζάιαζζαο ιφγσ ηεο παξνπζίαο κε ζξαπφκελσλ θπκάησλ. Μεηά ηε ζξαχζε θαη ιφγσ αλαθαηαλνκήο ηεο νξκήο, παξάγεηαη έλα πξσηεχνλ ξεχκα, ην νπνίν κεηαθέξεη ην πιηθφ πνπ βξίζθεηαη ζε αηψξεζε. Σν ξεχκα απηφ κπνξεί λα ρσξηζηεί ζε δπν ζπληζηψζεο : ην ξεχκα πνπ θηλείηαη θάζεηα ζηελ αθηή (cross-shore) θαη ην παξάιιειν ζηελ αθηή ξεχκα 11

29 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ (longshore). Ζ νξηδφληηα ζπληζηψζα ησλ θπκαηνγελψλ ξεπκάησλ είλαη ππεχζπλε γηα ηε κεηαθνξά ησλ ηδεκάησλ θαηά κήθνο ηεο αθηήο. 2. Μεηά ηελ αξρηθή ζξαχζε ησλ θπκάησλ θαη ζε ηχπνπο ζξαχζεο πνπ δηαηεξείηαη κέξνο ηεο κνξθήο ηνπ θχκαηνο, εμαηηίαο ηεο δηαηήξεζεο ηεο κάδαο θαη ηεο παξνπζίαο ησλ νξίσλ παξάγεηαη έλα δεπηεξνγελέο ξεχκα θαηεπζπλφκελν πξνο ηα αλνηρηά (ηξηζδηάζηαην ξεχκα επαλαθνξάο undertow). Έμσ απφ ηε δψλε ζξαχζεο ην νξηαθφ ζηξψκα ηνπ θχκαηνο ζηνλ ππζκέλα αλαηξέπεη ηε θνξά ηνπ δεπηεξνγελνχο ξεχκαηνο πξνο ηελ μεξά (ρήκα 1.2). 3. ηε δψλε ζξαχζεο ζπλαληψληαη κε ζξαπφκελα θχκαηα αιιά θαη αλαδηακνξθσκέλα θχκαηα κεηά ηε ζξαχζε ηνπο. Απηά ηα θχκαηα εθηφο απφ ηελ ηξνρηαθή θίλεζε ησλ ζσκαηηδίσλ ηνπ ππζκέλα, πξνθαινχλ θαη κηα ζπλνιηθή κεηαθνξά κάδαο πξνο ηελ μεξά. Απηφ ζπκβαίλεη ιφγσ θπκαηηθήο αζπκκεηξίαο, θαζψο θάησ απφ ηελ θνξπθή ησλ θπκάησλ αλαπηχζζνληαη κεγαιχηεξεο ηαρχηεηεο κε θνξά πξνο ηελ αθηή ζε ζρέζε κε ηελ θνηιία φπνπ νη ηαρχηεηεο είλαη αληίζηνηρα κηθξφηεξεο θαη έρνπλ θνξά πξνο ηα αλνηρηά. ρήκα 1.2 Γεπηεξνγελή ξεχκαηα εγθάξζηα ζηελ αθηή θαη κεηαθνξά ηδεκάησλ (Καξακπάο, 2002) Οη δηαδηθαζίεο κεηαθνξάο ησλ ηδεκάησλ (ζηεξενκεηαθνξά) θάζεηα θαη παξάιιεια ζε κία αθηή δελ κπνξνχλ λα απνκνλσζνχλ ε κία απφ ηελ άιιε. ηελ 12

30 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ πξαγκαηηθφηεηα, ηα θάζεηα ξεχκαηα είλαη ππεχζπλα γηα ηελ αξρηθή θίλεζε ηνπ πιηθνχ ηνπ ππζκέλα, ελψ ηα νξηδφληηα γηα ηελ αθφινπζε κεηαθνξά ηνπ θαηά κήθνο ηεο αθηήο. ηα ρήκαηα 1.3 θαη 1.4 παξνπζηάδνληαη ζρεκαηηθά νη πξναλαθεξζείζεο κνξθέο ζηεξενκεηαθνξάο. ρήκα 1.3 ηεξενκεηαθνξά θάζεηα ζηελ αθηή (Μνπηδνχξεο, 1994) ρήκα 1.4 ηεξενκεηαθνξά θάζεηα θαη παξάιιεια κε ηελ αθηή (Μνπηδνχξεο, 1994) Ζ θαηά κήθνο ηεο αθηήο ζηεξενκεηαθνξά εμαξηάηαη απφ ηε δηεχζπλζε πξφζπησζεο ησλ θπκαηηζκψλ, δεδνκέλνπ φηη ε ηειεπηαία ζπκπίπηεη κε ηελ δηεχζπλζε ζηεξενκεηαθνξάο. 13

31 1.7 Μεηαβιεηόηεηα αθηήο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ Ζ δηαηνκή ηεο αθηήο θαη ε θιίζε ηεο εμαξηάηαη θπξίσο απφ ην θπκαηηθφ θιίκα θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ηδήκαηνο. Σν θπκαηηθφ θιίκα αθνξά θπξίσο ζηελ ελέξγεηα πνπ απειεπζεξψλεηαη θαηά ηελ ζξαχζε ησλ θπκαηηζκψλ, ελψ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηδεκάησλ πνπ επεξεάδνπλ ηε κνξθνινγία κηαο αθηήο είλαη ην κέγεζνο θφθθσλ θαη ε θνθθνκεηξηθή δηαβάζκηζε. Καζψο ηα θχκαηα πιεζηάδνπλ κηα αθηή, επεξεάδνληαη απφ ηνλ ππζκέλα θαη κεηαβάιινπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο (χςνο, κήθνο, θακππιφηεηα, δηεχζπλζε, θ.α.) κέρξη ην ζεκείν ηεο ζξαχζεο ηνπο. Μεηά ηελ ζξαχζε ησλ θπκαηηζκψλ εθιχνληαη ζεκαληηθά πνζά ελέξγεηαο, ηα νπνία ελεξγνπνηνχλ θαη απνκαθξχλνπλ απφ ηελ αξρηθή ηνπο ζέζε ηα ηδήκαηα ηνπ ππζκέλα. ηε δηάξθεηα ελφο έηνπο ε δηαηνκή ηεο αθηήο κεηαβάιιεηαη ιφγσ ησλ δηαθνξεηηθψλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ πνπ πξνθαινχλ ηηο θπκαηηθέο ζπλζήθεο πνπ πξνζβάιινπλ κηα αθηή. Ηζρπξνί άλεκνη ζπλνδεπφκελνη απφ θαηαηγίδεο, θπξίσο ζηε δηάξθεηα ηνπ ρεηκψλα πξνθαινχλ θχκαηα κεγάιεο ελέξγεηαο πνπ θαηεπζχλνληαη πξνο ηελ αθηή θαη κπνξνχλ λα κεηαβάιινπλ ην πξνθίι ηεο κέζα ζε ιίγεο ψξεο. Οη κεηαβνιέο απηέο ζπρλά πεξηιακβάλνπλ ηελ κεηαθίλεζε ηνπ επηκήθνπο ηδεκαηνγελνχο πθάινπ πξνο ηα αλνηρηά, ππνρψξεζε ηεο αθηνγξακκήο πξνο ηελ μεξά θαη δηάβξσζε ησλ ακκνζηλψλ. ην ρήκα 1.5 παξνπζηάδνληαη νη κεηαβνιέο ζηελ δηαηνκή ηεο αθηήο ππφ ηελ επίδξαζε κηαο θαηαηγίδαο. 14

32 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ ρήκα 1.5 ρεκαηηθφ δηάγξακκα ηεο επίδξαζεο κηαο θαηαηγίδαο ζηελ αθηή θαη ζηελ πξψηε ακκνζίλε ( U.S. Army Corps of Engineers, 1984) ε αξθεηέο πεξηπηψζεηο, νη επνρηαθέο κεηαβνιέο ηεο κνξθήο ηεο αθηήο είλαη πνιχ εκθαλείο. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ ρεηκεξηλψλ κελψλ, κε ηηο ζρεηηθά ζπρλέο θαηαηγίδεο, ην κέησπν ηεο αθηήο ππνρσξεί πξνο ηελ μεξά θαη εκθαλίδεηαη πην ζηελφ θαη κε κεγαιχηεξεο θιίζεηο. Σν θαινθαίξη πξαγκαηνπνηείηαη απνθαηάζηαζε ησλ ακκνζηλψλ θαη ησλ ηδεκαηνγελψλ πβσκάησλ (berms). ηε ζπλέρεηα, πεξηγξάθνληαη ζπλνπηηθά ε 15

33 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ΚΑΗ ΚΤΡΗΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΚΣΖ ζεξηλή θαη ε ρεηκεξηλή δηαηνκή ηεο αθηήο θαη παξνπζηάδνληαη ζρεκαηηθά ζην ρήκα 1.6. Θεξηλή δηαηνκή : Καηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο, θχκαηα κηθξήο θακππιφηεηαο (κηθξά χςε θαη κεγάιεο πεξίνδνη θχκαηνο) θαη άξα ζρεηηθά κηθξήο ελέξγεηαο κεηαθέξνπλ ηδήκαηα πξνο ηελ αθηή, κεηαβάιινληαο ηε δηαηνκή ηεο. Υεηκεξηλή δηαηνκή : Καηά ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο, θχκαηα κεγάιεο θακππιφηεηαο (κεγάια χςε θχκαηνο) θαη ζεκαληηθά κεγαιχηεξεο ελέξγεηαο απνκαθξχλνπλ ην ίδεκα απφ ηελ αθηή, δηαβξψλνληαο έηζη ην κέησπφ ηεο. ρήκα 1.6 Δπίδξαζε θαηαηγίδαο ζε κηα αθηή θαη επνρηαθέο κεηαβνιέο ηεο δηαηνκήο ηεο αθηήο (CEM, 2006) Ο δεχηεξνο θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο δηακφξθσζεο κηαο αθηήο είλαη ε θχζε θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηδεκάησλ. Σα ηδήκαηα κηαο αθηήο επηδξνχλ κέζσ ηεο δηήζεζεο ηνπ θχκαηνο πνπ δηαβξέρεη ην κέησπν ηεο αθηήο. ζν πην ρνλδξφθνθθν είλαη ην πιηθφ θαη ρακειήο δηαβάζκηζεο (νκνηνγελέο), ηφζν πην κεγάιε είλαη ε δηήζεζε θαη άξα ε αλαξξίρεζε ηνπ θχκαηνο είλαη κηθξφηεξε. Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηε ζπζζψξεπζε άκκνπ θαη ηε δεκηνπξγία πην απφηνκνπ κεηψπνπ αθηήο. 16

34 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Κεθάιαην 2 Παξάθηηα Γηάβξσζε 17

35 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ 2.1 Δηζαγσγή Χο παξάθηηα δηάβξσζε νξίδεηαη ε ππνρψξεζε ηνπ εδάθνπο θαη ε ζηαδηαθή κεηαθίλεζε ηεο ζάιαζζαο πξνο ηελ μεξά. Μπνξεί λα ππνινγηζηεί απφ ην κέζν φξν ηεο πνζφηεηαο ηνπ ηδήκαηνο πνπ απνκαθξχλεηαη ζηε δηάξθεηα κηαο πεξηφδνπ, αξθεηά κεγάιεο ψζηε λα πεξηνξίδνληαη νη ηνπηθέο θαη επνρηθέο επηδξάζεηο ηνπ θαηξνχ, ησλ επεηζνδίσλ θαηαηγίδαο θαη ηεο κεηαθίλεζεο ησλ ηδεκάησλ. Ζ παξάθηηα δηάβξσζε κπνξεί λα νλνκαζηεί θξίζηκε φηαλ ν ξπζκφο αλάπηπμεο ηεο πξνθαιεί νηθνλνκηθνχο, θνηλσληθνχο, νηθνινγηθνχο θαη άιινπο ζρεηηθνχο παξάγνληεο λα απαηηήζνπλ είηε ηελ αλαραίηηζε είηε ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο. Ζ παξάθηηα δηάβξσζε είλαη έλα θπζηθφ θαηλφκελν, ην νπνίν εμειίζζεηαη απφ εθαηνκκχξηα έηε θαη παίδεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζην ζρεκαηηζκφ θαη ηε δηακφξθσζε ησλ παξάθηησλ δσλψλ ηνπ πιαλήηε. Μαδί κε ηε δηάβξσζε ηνπ εδάθνπο ηεο ελδνρψξαο, ε νπνία πξνθαιείηαη απφ ηηο θαηαθξεκλίζεηο, θαη ηε κεηαθνξά ηνπ απφ ηα πδαηνξέκαηα απνηεινχλ ηνπο θχξηνπο κεραληζκνχο εθνδηαζκνχ ησλ παξάθηησλ ζπζηεκάησλ κε εδαθηθά πιηθά. Αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηεο αθηήο, βξαρψδεο, ακκψδεο αθηή κε ραιίθηα, θξνθάιεο θ.ι.π. θαη ηηο πηέζεηο πνπ δέρεηαη θάζε αθηή κπνξεί λα είλαη ιηγφηεξν ή πεξηζζφηεξν επηξξεπήο ζηε δηάβξσζε. Έηζη, νη ζθιεξνί βξάρνη δχζθνια δηαβξψλνληαη, ελψ αθηέο απνηεινχκελεο απφ πην καιαθά πιηθά είλαη γεληθά πεξηζζφηεξν επκεηάβιεηεο. Οη αλζξψπηλεο παξεκβάζεηο, θπξίσο ε εληαηηθή αζηηθνπνίεζε θαη νη νινέλα απμαλφκελεο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο ζηελ παξάθηηα δψλε, έρνπλ κεηαηξέςεη ηελ παξάθηηα δηάβξσζε απφ έλα θπζηθφ θαηλφκελν ζε έλα ζεκαληηθφ πξφβιεκα πνπ απαηηεί ζρεδηαζκφ, ζπλεξγαζία πνιιψλ θαη δηαθνξεηηθψλ θνξέσλ θαη νξγαλσκέλε ιήςε απνθάζεσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ. 18

36 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ 2.2 Έληαζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο ζηελ Δπξώπε Ζ παξάθηηα δηάβξσζε εμειίζζεηαη κε γνξγνχο ξπζκνχο ζε έλα ζνβαξφ δήηεκα δηαθφξσλ ρσξηθψλ θαη ρξνληθψλ θιηκάθσλ κε πνιπδηάζηαηεο επηπηψζεηο. Οη ηειεπηαίεο κπνξνχλ λα θαηαηαρζνχλ ζε ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο : απψιεηα εδαθψλ νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο ή νηθνινγηθήο αμίαο. θαηαζηξνθή ηεο θπζηθήο παξάθηηαο πξνζηαζίαο (ζπλήζσο ζπζηήκαηα ακκνζηλψλ), πνπ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε πιεκκχξα ηεο ελδνρψξαο. κεξηθή ή νιηθή θαηαζηξνθή ησλ ηερληθψλ έξγσλ παξάθηηαο πξνζηαζίαο, πνπ επίζεο κπνξεί λα θαηαιήμεη ζε πιεκκχξα ηεο ελδνρψξαο. Σν πξφγξακκα Eurosion ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο κεηά απφ έξεπλεο ζην 70% ηεο αθηνγξακκήο ηεο Δπξψπεο, θαηέιεμε φηη πεξίπνπ ην 20% απηψλ πξνζβάιιεηαη απφ δηάβξσζε, ελψ ζην 13% πεξίπνπ θπξηαξρνχλ ζπλζήθεο απφζεζεο ηδεκάησλ. ηηο αθφινπζεο εηθφλεο παξνπζηάδνληαη νη δηεξγαζίεο κεηαθίλεζεο ηδεκάησλ ζηελ επξσπατθή αθηνγξακκή κε βάζε ηα επξήκαηα ηνπ πξνγξάκκαηνο Eurosion. Δηθόλα 2.1 Κπξίαξρεο δηεξγαζίεο κεηαθνξάο ηδεκάησλ ζηελ επξσπατθή αθηνγξακκή (Δπξσπατθφ Πξφγξακκα Eurosion, 2004) 19

37 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Δηθόλα 2.2 Πνζνζηά δηεξγαζηψλ κεηαθνξάο ηδεκάησλ ζηηο παξάθηηεο δψλεο ηεο Δπξψπεο αθηνγξακκή (Eurosion, 2004) Σηο ηειεπηαίεο πέληε δεθαεηίεο, ν πιεζπζκφο ησλ επξσπατθψλ παξάθηησλ νηθηζκψλ έρεη δηπιαζηαζηεί (70 εθαηνκκχξηα θάηνηθνη ην 2001), ελψ ηα έζνδα εληφο ηεο δψλεο κέρξη θαη 500 κέηξσλ απφ ηελ αθηνγξακκή έρνπλ πνιιαπιαζηαζηεί (θαη' εθηίκεζε δηζεθαηνκκχξηα επξψ ην 2000). Λακβάλνληαο ππφςε ηηο πξνβιέςεηο ησλ εηδηθψλ γηα ηελ θιηκαηηθή αιιαγή, ε δηάβξσζε θαη ν θίλδπλνο πιεκκπξψλ ζηηο παξάθηηεο αζηηθέο, ηνπξηζηηθέο, βηνκεραληθέο θαη αγξνηηθέο πεξηνρέο αιιά θαη ηνπο θπζηθνχο βηφηνπνπο απμάλνπλ θάζε έηνο. Έξεπλεο γηα ηελ Γηαθπβεξλεηηθή Δπηηξνπή γηα ηελ Κιηκαηηθή Αιιαγή ηνπ Οξγαληζκνχ ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ (UNIPCC) εθηηκνχλ φηη ν εηήζηνο αξηζκφο ζπκάησλ απφ ηελ παξάθηηα δηάβξσζε θαη ηηο πιεκκχξεο ζα είλαη ην 2020, ελψ νη κηζνί απφ ηνπο παξάθηηνπο πγξνβηφηνπνπο ηεο Δπξψπεο ζα εμαθαληζηνχλ εμαηηίαο ηεο αλφδνπ ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο. ηελ Δπξψπε, εθηηκάηαη φηη ε ζπλνιηθή εηήζηα έθηαζε πνπ ράλεηαη ή επεξεάδεηαη ζνβαξά απφ ηε δηάβξσζε θηάλεη πεξίπνπ ηα 15 km 2. Απφ ην 1999 κέρξη ην 2002 θαηαγξάθεθε εγθαηάιεηςε θαηνηθηψλ σο απνηέιεζκα ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο, άιια θαη κείσζε ηεο αληηθεηκεληθήο αμίαο ηνπιάρηζηνλ ζπηηηψλ θαηά 10%. Οη απψιεηεο απηέο είλαη, ζπγθξηηηθά αζήκαληεο έλαληη ησλ θηλδχλσλ παξάθηηαο πιεκκχξαο ιφγσ ηεο ππνβάζκηζεο ησλ παξάθηησλ ζπζηεκάησλ θαη ηεο 20

38 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ θπζηθήο παξάθηηαο άκπλαο, ε νπνία δχλαηαη λα έρεη αληίθηππν ζε εθαηνκκχξηα αλζξψπηλεο δσέο θαη ζε ρηιηάδεο ηεηξαγσληθά ρηιηφκεηξα παξάθηησλ πεξηνρψλ. Σν θφζηνο απνθαηάζηαζεο θαη πξνζηαζίαο ησλ αθηψλ απφ ηε δηάβξσζε απμάλεηαη δηαξθψο. Σν 2001, νη δεκφζηεο δαπάλεο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ αθηψλ απέλαληη ζηε δηάβξσζε θαη ηνλ θίλδπλν πιεκκπξψλ εθηηκήζεθαλ ζηα 3,2 δηζεθαηνκκχξηα επξψ (ην ζπλνιηθφ κήθνο θαηαζθεπήο ηερληθψλ παξάθηησλ έξγσλ πξνζηαζίαο ήηαλ 934 km). Δληνχηνηο, νη δαπάλεο απηέο απεηθνλίδνπλ θπξίσο ηελ βξαρππξφζεζκε αλάγθε δηαηήξεζεο ησλ νθειψλ απφ ηηο παξάθηηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο θαη δελ ζπλππνινγίδνπλ ην θαηά πνιχ κεγαιχηεξν καθξνπξφζεζκν ζπλνιηθφ θφζηνο (νηθνλνκηθφ, θνηλσληθφ, νηθνινγηθφ, θ.α.) εμαηηίαο ησλ ηειεπηαίσλ. Πξφζθαηεο κειέηεο γηα ην UNIPCC πξνβιέπνπλ φηη ην εηήζην θφζηνο ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο ζα αλέιζεη θαηά κέζν φξν ζε 5,5 δηζεθαηνκκχξηα επξψ ηελ ρξνληθή πεξίνδν κεηαμχ 1990 θαη Παξάγνληεο πνπ πξνθαινύλ παξάθηηα δηάβξσζε πσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ε παξάθηηα δηάβξσζε απνηειεί θπζηθφ θαηλφκελν. Ζ αθηνγξακκή δελ είλαη δπλαηφλ λα παξακέλεη ζηαζεξή ζηελ πάξνδν ησλ εηψλ, θαζψο ππάξρνπλ κηα ζεηξά απφ θπζηθνχο παξάγνληεο πνπ αιιειεπηδξνχλ κεηαμχ ηνπο θαη κε εθείλε κε απνηέιεζκα λα επεξεάδνπλ ηε κνξθή θαη ηελ εμέιημή ηεο Φπζηθνί παξάγνληεο Οη θπζηθνί παξάγνληεο πνπ πξνθαινχλ ηελ παξάθηηα δηάβξσζε ζπλνςίδνληαη ζηνπο παξαθάησ : Κύκαηα Οη άλεκνη πνπ αλαπηχζζνληαη ζηελ αλνηρηή ζάιαζζα αιιά θαη γχξσ απφ ηελ παξάθηηα δψλε, θαζψο έξρνληαη ζε επαθή κε ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο κεηαβηβάδνπλ κέξνο ηεο ελέξγεηάο ηνπο κε απνηέιεζκα ηε γέλεζε θπκαηηζκψλ. Σα θχκαηα είλαη ν βαζηθφο παξάγνληαο θαζνξηζκνχ ηνπ ζρήκαηνο θαη ηεο κνξθνινγίαο 21

39 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ κηαο παξαιίαο, ελψ επεξεάδεη θαζνξηζηηθά ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ ηερληθψλ παξάθηησλ έξγσλ. Οη θπκαηηζκνί πιεζηάδνληαο πξνο ηελ αθηή αιιειεπηδξνχλ κε ηνλ ππζκέλα θαη αξρίδνπλ λα κεηαβάιινπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο (χςνο, κήθνο, δηεχζπλζε, θ.α.) κέρξη ην ζεκείν ηεο ζξαχζεο ηνπο. Καηά ηε ζξαχζε ηνπο απειεπζεξψλεηαη ελέξγεηα κε ηε κνξθή ηχξβεο θαη παξάγνληαη παξάθηηα ξεχκαηα. Δμαηηίαο ηεο ηχξβεο ην ίδεκα ηνπ ππζκέλα ηίζεηαη ζε αηψξεζε θαη παξαζχξεηαη απφ ηα παξαγφκελα ξεχκαηα καθξηά απφ ηε ζέζε ηνπ (Ζ θίλεζε ησλ ηδεκάησλ απφ ηα θπκαηνγελή παξάθηηα ξεχκαηα έρεη πεξηγξαθεί ζην Τπνθεθάιαην 1.6). Άλεκνη Οη άλεκνη πέξα απφ ηελ έκκεζε επίδξαζή ηνπο ζηα παξάθηηα ηδήκαηα (κέζσ ησλ θπκάησλ) επηδξνχλ θαη άκεζα, κεηαθέξνληαο ηα ιεπηφθνθθα πιηθά απφ ην ρεξζαίν ηκήκα ηεο παξάθηηαο δψλεο ζε γεηηνληθέο ζέζεηο (ακκνζίλεο). Παιίξξνηεο Οη παιίξξνηεο είλαη θπκαηηζκνί κεγάινπ κήθνπο πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ ηελ έιμε ηεο βαξχηεηαο πνπ αζθνχλ ζηε γε ηα νπξάληα ζψκαηα, θπξίσο ε ζειήλε θαη ν ήιηνο. Οη παιίξξνηεο θαη γεληθά ηα θχκαηα αξθεηά κεγάινπ κήθνπο παξάγνπλ ξεχκαηα ζην παξάθηην πεξηβάιινλ, ηα νπνία παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε κεηαθνξά ησλ ηδεκάησλ. ηα ξερά λεξά ε ηαρχηεηα απηψλ ησλ ξεπκάησλ απμάλεη κε απνηέιεζκα ηελ εληνλφηεξε κεηαθίλεζε ησλ ηδεκάησλ. Καζψο νη παιίξξνηεο είλαη έλα πεξηνδηθφ θαηλφκελν, ζπλδένληαη κε δηαθπκάλζεηο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο δηαθφξσλ ρξνληθψλ θιηκάθσλ. Έλαο παιηξξνηαθφο θχθινο κπνξεί λα είλαη ηεο ηάμεσο κηαο κέξαο, ελφο ρξφλνπ ή θαη παξαπάλσ. Οη δηαθπκάλζεηο απηέο επεξεάδνπλ ζεκαληηθά ηελ παξάθηηα δηάβξσζε, δεδνκέλνπ φηη θαζνξίδνπλ ηε δψλε ηνπ παξαιηαθνχ κεηψπνπ ζηελ νπνία ζπγθεληξψλνληαη θχκαηα θαη ξεχκαηα. Παξάθηηα ξεύκαηα Σα παξάθηηα ξεχκαηα επζχλνληαη θπξίσο γηα ηε κεηαθίλεζε ησλ ηδεκάησλ ηνπ ππζκέλα. πσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ηα ξεχκαηα πξνθαινχληαη απφ ηε δξάζε ησλ θπκαηηζκψλ θαη απφ ηελ επίδξαζε ηεο παιίξξνηαο. 22

40 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Αλάινγα κε ηε γσλία πξφζπησζεο ησλ θπκαηηζκψλ ζην ζεκείν ζξαχζεο ηνπο, παξάγνληαη παξάθηηα ξεχκαηα, ηα νπνία απινπζηεπηηθά κπνξνχλ λα αλαιπζνχλ ζε δχν ζπληζηψζεο : ην ξεχκα πνπ θηλείηαη θαηά κήθνο ηεο αθηήο (longshore current) ην ξεχκα πνπ θηλείηαη θάζεηα ζηελ αθηή (cross-shore current) πσο γίλεηαη εχθνια αληηιεπηφ, φζν πην θάζεηα πξνο ηελ αθηή γίλεηαη ε δηάδνζε ησλ θπκαηηζκψλ, ηφζν πην ηζρπξφ είλαη ην ξεχκα cross-shore πνπ παξάγεηαη, ελψ ην αληίζηνηρν longshore είλαη κεησκέλεο έληαζεο. Τπφ ηελ επίδξαζε ηνπ ηειεπηαίνπ, ηα ηδήκαηα ηνπ ππζκέλα θηλνχληαη θαηά κήθνο ηεο αθηήο, κε απνηέιεζκα ηε δηάβξσζε αιιά θαη ηελ πξνζάκκσζε ζε δηάθνξα ηκήκαηα ηεο αθηήο. Σν ξεχκα πνπ θηλείηαη θάζεηα πξνο ηελ αθηή εκθαλίδεη ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε σο πξνο ηελ θαηαθφξπθν. Κνληά ζηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο ην ξεχκα θηλείηαη πξνο ηελ αθηή, ελψ θνληά ζηνλ ππζκέλα έρεη θαηεχζπλζε πξνο ηα αλνηρηά (undertow). Έλαο επηπιένλ ηχπνο παξάθηησλ ξεπκάησλ, θαζνξηζηηθφο γηα ηε δηάβξσζε είλαη ηα ιεγφκελα rip currents (ξεχκαηα εθηξνπήο ). Σα ξεχκαηα εθηξνπήο (ή βεινεηδή ξεχκαηα) δεκηνπξγνχληαη ζε αθξσηήξηα αθηψλ ή ζε παξφκνηνπο ζρεκαηηζκνχο αθηψλ εμαηηίαο ηεο εθηξνπήο ησλ ξεπκάησλ longshore πξνο ηα αλνηρηά. ρήκα 2.1 ρεκαηηθή απεηθφληζε ξεπκάησλ εθηξνπήο 23

41 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Σέινο, ζεκαληηθή επίδξαζε ζηε κεηαθίλεζε ησλ ηδεκάησλ θαη θαη επέθηαζε ζηε δηάβξσζε κηαο αθηήο παξνπζηάδνπλ ηα ξεχκαηα πνπ πξνθαινχληαη απφ ηηο παιίξξνηεο (ξεχκαηα άκπσηεο θαη πιεκκπξίδαο). Πιεζηάδνληαο ηα ξερά λεξά, νη ηαρχηεηεο ησλ ξεπκάησλ απμάλνληαη κε απνηέιεζκά ην πιηθφ ηνπ ππζκέλα λα παξαζχξεηαη πην εχθνια καθξηά απφ ηελ αξρηθή ηνπ ζέζε. Καηαηγίδεο Οη θαηαηγίδεο είλαη αθξαία θαηξηθά θαηλφκελα, ηα νπνία κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ δξαζηηθά κηα αθηή θαζψο παξάγνπλ θχκαηα πςειήο ελέξγεηαο θαη κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ ζεκαληηθή άλνδν ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο (storm surge). Σα Storm surges νθείινληαη ζε ζπλδπαζκφ θαηξηθψλ ζπλζεθψλ, φπσο ζπειιψλ, ρακειήο αηκνζθαηξηθήο πίεζεο θαη ζθνδξψλ αλέκσλ θαηεπζπλφκελσλ πξνο ηελ αθηή. ε πεξηνρέο κε έληνλε δηαθνξά αλψηαηεο θαη θαηψηαηεο ζηάζκεο πιεκκχξαο ηα storm surges κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε θαηαζηξνθηθέο πιεκκχξεο, ηδηαίηεξα φηαλ ζπκβαίλνπλ ζε θάζε πιεκκπξίδαο. Σα αθξαία απηά θαηξηθά θαηλφκελα κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ ζεκαληηθέο δεκηέο ζηε θπζηθή αιιά θαη ηερλεηή άκπλα κηαο αθηήο (θαηαζηξνθή ηερληθψλ έξγσλ πξνζηαζίαο απνκάθξπλζε κεγάινπ φγθνπ ηδήκαηνο ζε ιίγα ιεπηά). Άλνδνο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο Ζ άλνδνο ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο επηδξά ζηελ παξάθηηα δηάβξσζε κε δπν ηξφπνπο : - Απεπζείαο κεηαθίλεζε ηεο αθηνγξακκήο πξνο ηελ μεξά - Σε δξάζε ησλ θπκάησλ θαη ησλ ξεπκάησλ δέρνληαη πιένλ θαηλνχξηα πιηθά, ηα νπνία δε βξίζθνληαη ζε ηζνξξνπία, κε απνηέιεζκα πεξαηηέξσ δηάβξσζε. Καηαθόξπθεο Δδαθηθέο Μεηαθηλήζεηο Οη θαηαθφξπθεο εδαθηθέο κεηαθηλήζεηο - ηζνζηαηηθή πξνζαξκνγή (βχζηζε ή αλάδπζε ηνπ θινηνχ ηεο γεο), ηεθηνληθέο κεηαθηλήζεηο, θαζίδεζε, ζπκπχθλσζε εδαθηθψλ πιηθψλ αλάινγα ηηο ζπλζήθεο κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε κεηαθίλεζε ηεο αθηνγξακκήο είηε πξνο ηε ζάιαζζα είηε πξνο ηελ μεξά. 24

42 Αιιειεπηδξάζεηο Θάιαζζαο - Ξεξάο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ νη δηαδηθαζίεο πνπ θαηαιήγνπλ ζηε ζξαχζε, νιίζζεζε θαη θαηάξξεπζε ησλ βξάρσλ κηαο αθηήο. Πεξηιακβάλνπλ ρεξζαίεο δηεξγαζίεο, φπσο επηθαλεηαθή απνξξνή θαη δηήζεζε κέζα ζην έδαθνο ηνπ λεξνχ ησλ θαηαθξεκληζκάησλ, ζπζηνιή δηαζηνιή ιφγσ ελαιιαγήο ζεξκψλ θαη ςπρξψλ πεξηφδσλ, αιιά θαη ζαιάζζηεο φπσο ππνζθαθή ηεο βάζεο ησλ βξάρσλ απφ ηε δξάζε ησλ θπκάησλ Αλζξσπνγελείο παξάγνληεο Μέρξη ηψξα πεξηγξάθεθαλ νη θπζηθέο δηεξγαζίεο δηακφξθσζεο κηαο αθηήο, νη νπνίεο δξνπλ ζε δηάθνξεο ρξνληθέο θιίκαθεο θαη εμαηηίαο ησλ νπνίσλ πξνθαιείηαη παξάθηηα δηάβξσζε. ηελ πνξεία πεξηγξάθνληαη νη αλζξσπνγελείο παξάγνληεο πνπ εληείλνπλ ην θπζηθφ θαηλφκελν ηεο δηάβξσζεο θαη ην κεηαηξέπνπλ ζε ζνβαξφ πξφβιεκα πνπ απαηηεί ζρεδηαζκφ θαη ιήςε απνθάζεσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζή ηνπ. Αζηηθνπνίεζε Καηαζθεπή Παξάθηησλ Σερληθώλ Έξγσλ Σν παξάθηην πεξηβάιινλ παξέρεη επλντθέο ζπλζήθεο αλάπηπμεο νηθηζηηθψλ, ηνπξηζηηθψλ θαη εκπνξηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Γηα ην ιφγν απηφ, ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο δηαπηζηψλεηαη κεηαθίλεζε πιεζπζκψλ πξνο ηηο παξάθηηεο πεξηνρέο κε νινέλα απμαλφκελνπο ξπζκνχο. Ζ αλάπηπμε νηθηζκψλ αιιά θαη κεγαιχηεξσλ πφιεσλ γχξσ απφ ηελ παξάθηηα δψλε δεκηνχξγεζε ηελ αλάγθε πξνζηαζίαο θαη ζσξάθηζήο ηνπο απφ ηελ επίδξαζε ηεο ζάιαζζαο. Δπηπιένλ, ε ζπζζψξεπζε ηνπξηζηηθψλ θαη εκπνξηθψλ δξαζηεξηνηήησλ νδήγεζε ζηελ απαίηεζε θαηαζθεπήο θαηλνχξησλ ππνδνκψλ επί ηεο αθηήο. Γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ παξαπάλσ ζθνπψλ, έρνπλ θαηαζθεπαζηεί δηάθνξα παξάθηηα ηερληθά έξγα, ηα απνθαινχκελα ζθιεξά, φπσο ζαιάζζηνη ηνίρνη πξνζηαζίαο θαη ππνζηήξημεο θαηαζθεπψλ, ζσξάθηζε, κψινη, ιηκέλεο, πξφβνινη θάζεηνη ζηελ αθηή ή ππφ θιίζε, θπκαηνζξαχζηεο, θ.α. Σα παξαπάλσ έξγα παξεκπνδίδνπλ ηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζηελ παξάθηηα δψλε, φπσο ηε κεηαθίλεζε ησλ ηδεκάησλ, ηε κεηάδνζε ηεο ελέξγεηαο ησλ θπκαηηζκψλ θαη ηε θπζηθή απνξξφθεζή ηεο απφ ηελ αθηή, κε απνηέιεζκα ηελ 25

43 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ αλάπηπμε δηαβξσηηθψλ κεραληζκψλ είηε ζηηο ίδηεο ηηο αθηέο έδξαζεο ησλ έξγσλ είηε ζε παξαθείκελεο. Αλάινγα κε ηνλ ηχπν ησλ ηερληθψλ έξγσλ θαη ηηο δηεξγαζίεο πνπ πξνθαινχλ ζηε παξάθηηα δψλε, δηαθξίλνληαη νη αθφινπζεο ηξεηο θαηεγνξίεο : Έξγα επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ νη ζαιάζζηνη ηνίρνη θαη ε ζσξάθηζε κε θπζηθνχο ή ηερλεηνχο νγθνιίζνπο. θνπφο ηεο θαηαζθεπήο ηνπο είλαη θπξίσο ε πξνζηαζία θαη ππνζηήξημε ησλ παξαθείκελσλ θαηαζθεπψλ απφ ηελ θπκαηηθή ελέξγεηα αιιά θαη ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ε αληηκεηψπηζε ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο. Γπζηπρψο, θαζψο ηα θχκαηα θηάλνπλ ζηελ αθηή, πξνζπίπηνπλ ζηελ επηθάλεηα ησλ έξγσλ θαη αλαθιψληαη ρσξίο λα απνξξνθάηαη θπζηθά ε ελέξγεηά ηνπο κε απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηεο ηχξβεο, ηελ ππνζθαθή ηνπ ηδήκαηνο θαη ηε κεηαθνξά ηνπ πξνο ηε ζάιαζζα. Έξγα θάζεηα ζηελ αθηή ε επηκήθεηο θπξίσο παξαιίεο κε ιεπηφ ίδεκα, φπνπ ε θαηά κήθνο ηεο αθηήο ζηεξενκεηαθνξά είλαη ζεκαληηθή, θαηαζθεπάδνληαη θάζεηα ή ππφ θιίζε έξγα (π.ρ. κψινη, πξφβνινη) γηα ηε ζπγθξάηεζε ηνπ ηδήκαηνο. πλέπεηα ησλ θαηαζθεπψλ είλαη ε ζπζζψξεπζε ηδήκαηνο αλάληε απηψλ (σο πξνο ηε θνξά ηεο ζηεξενκεηαθνξάο) θαη αληίζηνηρα ε απνκάθξπλζε ηνπ ηδήκαηνο θαηάληε θαη άξα δηάβξσζε αθηνγξακκήο, θαζψο ε ηειεπηαία δελ ηξνθνδνηείηαη κε θαηλνχξην πιηθφ εμαηηίαο ηεο παξεκπφδηζεο ηεο ζηεξενκεηαθνξάο. ε απηήλ ηελ θαηεγνξία, θαηαηάζζνληαη θαη νη ιηκέλεο εκπνξηθψλ θαη επηβαηηθψλ ζθαθψλ. Έξγα ζε απφζηαζε απφ ηελ αθηή Σα έξγα απηά (π.ρ. θπκαηνζξαχζηεο κεκνλσκέλνη ή ζε ζεηξά) θαηαζθεπάδνληαη γηα ηελ παξεκπφδηζε ηεο εηζεξρφκελεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο πξνθαινχλ φκσο ηελ πεξίζιαζε ησλ θπκαηηζκψλ, δειαδή κεηαβνιή ηεο θαηεχζπλζήο ηνπο. Απνηέιεζκα είλαη ε κείσζε ηεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο ζε θάπνηεο πεξηνρέο (πίζσ απφ ηα έξγα απηά) θαη ε ζπγθέληξσζή ηεο ζε άιιεο θαη άξα δηάβξσζε. Έξγα Γηεπζέηεζεο Πνηακώλ πσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ν εθνδηαζκφο ησλ αθηψλ κε θαηλνχξηα πιηθά γίλεηαη είηε κέζσ παξάθηησλ κεραληζκψλ (ξεχκαηα, θχκαηα), είηε κέζσ ησλ πνηακψλ θαη ησλ πδαηνξεκάησλ πνπ θαηαιήγνπλ ζε απηέο. Δπνκέλσο, ελέξγεηεο φπσο θαηαζθεπή θξαγκάησλ, εθηξνπή πνηακψλ, αθαίξεζε εδαθηθψλ απνζέζεσλ απφ ηηο θνίηεο 26

44 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ πνηακψλ γηα νηθνδνκηθέο ρξήζεηο, νδεγνχλ ζε κείσζε ηνπ φγθνπ ησλ πιηθψλ πνπ κεηαθέξνληαη απφ ηα πνηάκηα θαη ηξνθνδνηνχλ ηηο αθηέο. Άκεζν επαθφινπζν είλαη ε δηάβξσζε ηεο αθηήο. Δλδεηθηηθφ είλαη φηη παγθνζκίσο ην 25% ηεο ζηεξενκεηαθνξάο απφ ηελ μεξά πξνο ηε ζάιαζζα κέζσ ησλ πνηακψλ παγηδεχεηαη κέζα ζε ηακηεπηήξεο θξαγκάησλ. Ακκνιεςία Ζ αθαίξεζε πιηθψλ απφ ηνλ ππζκέλα εμππεξεηεί δηαθνξεηηθνχο ζθνπνχο, φπσο λαπζηπινΐαο (δηαηήξεζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ βάζνπο γηα ηηο πνξείεο ησλ πινίσλ), θαηαζθεπαζηηθνχο (ρξήζε άκκνπ θαη άιισλ αδξαλψλ απφ ην βπζφ ηεο ζάιαζζαο σο νηθνδνκηθά πιηθά), αιιά θαη αλαπιήξσζεο αθηήο. Ζ βπζνθφξεζε φηαλ γίλεηαη κε αλεμέιεγθηνπο ξπζκνχο θαη εληφο ηεο δψλεο κεηαθίλεζεο ησλ ηδεκάησλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηηο αθφινπζεο αξλεηηθέο ζπλζήθεο : - Γεκηνπξγία ειιείκκαηνο ζην ηζνδχγην ησλ ηδεκάησλ θαη ππνρψξεζε πξνο ηε ζάιαζζα ησλ πιηθψλ ηεο αθηήο - Απνκάθξπλζε απφ ην κέησπν ηεο αθηήο ρνλδξφθνθθσλ πιηθψλ (π.ρ., βξάρσλ, θξνθάισλ) πνπ παξέρνπλ ζηελ αθηή πξνζηαζία απφ ηε δηάβξσζε - Αιιαγέο ζηηο ζπλζήθεο δηάδνζεο ησλ θπκαηηζκψλ θαη ησλ ξεπκάησλ ιφγσ ηεο κεηαβνιή ησλ βαζψλ θαη ησλ θιίζεσλ ηνπ ππζκέλα. - Γεκηνπξγία απφηνκσλ θιίζεσλ ππζκέλα κε απνηέιεζκα επθνιφηεξε απνκάθξπλζε ησλ ηδεκάησλ πξνο ηα βαζηά Απνκάθξπλζε Βιάζηεζεο Ζ χπαξμε θπηψλ ζην ρεξζαίν ηκήκα ηεο παξάθηηαο δψλεο απνηειεί ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ζεκαληηθή άκπλα έλαληη ησλ δηαβξσηηθψλ κεραληζκψλ ηεο ζάιαζζαο θαη ησλ αλέκσλ. Καηά ζπλέπεηα, θαζαξηζκφο κηαο αθηήο απφ ηελ ππεξθείκελε βιάζηεζε ζηεξεί απφ ηελ ίδηα απηνχ ηνπ είδνπο ηελ πξνζηαζία θάλνληαο ηελ πην επάισηε ζηε δηάβξσζε. Κύκαηα Παξαγόκελα από Πινία ε πεξηνρέο ζπρλήο δηέιεπζεο πινίσλ δηαπηζηψλνληαη ζεκαληηθά πξνβιήκαηα δηάβξσζεο ιφγσ ησλ κεγάισλ πνζνηήησλ ελέξγεηαο πνπ εθιχνληαη απφ ηα ηειεπηαία θαη θαηαθζάλνπλ ζηελ αθηή κέζσ ησλ θπκάησλ. 27

45 Κεθάιαην 3 Οινθιεξσκέλε Γηαρείξηζε Παξάθηηαο Εώλεο

46 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ 3.1 Δηζαγσγή Ζ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε παξάθηηαο δψλεο (ΟΓΠΕ) είλαη κηα δπλακηθή, δηεπηζηεκνληθή θαη επαλαιεπηηθή δηαδηθαζία γηα ηελ πξνψζεζε ηεο βηψζηκεο δηαρείξηζεο ησλ παξάθηησλ δσλψλ. Καιχπηεη ηνλ πιήξε θχθιν ηεο ζπιινγήο πιεξνθνξηψλ, ηνπ ζρεδηαζκνχ (ππφ ηελ επξχηεξε έλλνηά ηνπ), ηεο ιήςεο απνθάζεσλ, ηεο δηαρείξηζεο θαη ηνπ ειέγρνπ εθαξκνγήο. Ζ ΟΓΠΕ απνζθνπεί ζηελ ζπκκεηνρή θαη ζπλεξγαζία φισλ ησλ ελδηαθεξφκελσλ κειψλ γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ θνηλσληθψλ ζηφρσλ ζε κηα δεδνκέλε παξάθηηα δψλε, θαη γηα ηε ιήςε κέηξσλ πξνο ηελ επίηεπμε απηψλ ησλ ζηφρσλ. Ζ ΟΓΠΕ επηδηψθεη ηε καθξνπξφζεζκε εμηζνξξφπεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ, νηθνλνκηθψλ, θνηλσληθψλ, πνιηηηζηηθψλ θαη ςπραγσγηθψλ ζηφρσλ πάληα ζηα πιαίζηα ησλ δπλακηθψλ δηεξγαζηψλ ηεο θχζεο. Ο φξνο νινθιεξσκέλε αλαθέξεηαη ζηελ ελζσκάησζε ησλ ζηφρσλ θαη ησλ δηαθνξεηηθψλ κέηξσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ επίηεπμε απηψλ θαη πξνυπνζέηεη ηε ζπλεξγαζία φισλ ησλ ζρεηηθψλ πνιηηηθψλ θαη επηπέδσλ δηνίθεζεο. Αθφκε, κε ηνλ φξν απηφ δειψλεηαη ε ρσξηθή θαη ρξνληθή δηεξεχλεζε φισλ ησλ ρεξζαίσλ θαη ζαιάζζησλ ζπληζησζψλ ησλ πεξηνρψλ-ζηφρσλ. 3.2 Δπξσπατθή ηξαηεγηθή γηα ηε Γηαρείξηζε ησλ Παξάθηησλ Εσλώλ Ζ Δπξσπατθή ζηξαηεγηθή γηα ηελ δηαρείξηζε ησλ παξαθηίσλ δσλψλ νξίδεη ηνλ ξφιν ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο σο εγεηηθφ θαη θαζνδεγεηηθφ. ηνρεχεη ζηελ πξνψζεζε ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηεο δηαρείξηζεο ησλ παξαθηίσλ δσλψλ απφ ηα θξάηε-κέιε πνπ ζα βαζίδνληαη ζην πιαίζην ηεο δηαθπβέξλεζεο κε ηελ ζπλεξγαζία ησλ πνιηηψλ (βι. COM(2000) 547/ ). ηηο 30 Μαΐνπ 2002 ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην εμέδσζε χζηαζε ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ζηελ Δπξψπε ηεο νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο ησλ παξάθηησλ δσλψλ (2002/413/ΔΚ) ζχκθσλα κε ηελ νπνία ηα θξάηε-κέιε ελζαξξχλνληαη λα πξάμνπλ ηα αθφινπζα: 29

47 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ λα δηεμάγνπλ κία εζληθή ζθαηξηθή αλαζθφπεζε, φπνπ αλαιχνπλ ηνπο κείδνλεο παξάγνληεο, λφκνπο θαη ζεζκνχο πνπ επεξεάδνπλ ηε δηαρείξηζε ηεο παξάθηηαο δψλεο, λα αλαπηχμνπλ κηα εζληθή ζηξαηεγηθή, ή αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε, πεξηζζφηεξεο ζηξαηεγηθέο, γηα ηελ εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηεο Οινθιεξσκέλεο Γηαρείξηζεο ηεο Παξάθηηαο Εψλεο πνπ ζα πεξηιακβάλνπλ κεραληζκνχο γηα ην ζπληνληζκφ ηνπο. λα ζπλεξγάδνληαη κε ηηο γεηηνληθέο ρψξεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θξαηψλ κε κειψλ ζηελ ίδηα πεξηθεξεηαθή ζάιαζζα, ηα θνηλνηηθά φξγαλα θαη άιινπο ελδηαθεξφκελνπο ζηελ παξάθηηα δψλε, πξνθεηκέλνπ λα θαζηεξψλνπλ κεραληζκνχο γηα ηνλ θαιχηεξν ζπληνληζκφ ηεο αληηκεηψπηζεο δηαζπλνξηαθψλ δεηεκάησλ. λα ππνβάιινπλ ζηελ Δπηηξνπή εθζέζεηο ζρεηηθά κε ηελ πείξα απφ ηελ εθαξκνγή ηεο παξνχζαο ζχζηαζεο 45 κήλεο κεηά ηελ έθδνζή ηεο. ηε ζπλέρεηα, αλαθέξνληαη νη Αξρέο ηεο Οινθιεξσκέλεο Γηαρείξηζεο Παξάθηηαο Εψλεο θαη ηα πεξηερφκελα ησλ Δζληθψλ Αλαζθνπήζεσλ θαη ησλ Δζληθψλ ηξαηεγηθψλ πνπ πεξηγξάθνληαη ζηε χζηαζε ηεο ΔΔ Αξρέο Οινθιεξσκέλεο Γηαρείξηζεο Παξάθηησλ Εσλώλ Καηά ηε ράξαμε εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ θαη ην ζρεδηαζκφ κέηξσλ πνπ ζηεξίδνληαη ζηηο ζηξαηεγηθέο απηέο, ηα θξάηε κέιε ζα πξέπεη λα εθαξκφδνπλ ηηο αξρέο ηεο νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο ησλ παξάθηησλ δσλψλ. Δηδηθφηεξα, ε δηαρείξηζε ησλ παξάθηησλ δσλψλ ζα πξέπεη λα βαζίδεηαη: α) ζε κηα επξεία ζθαηξηθή πξννπηηθή (ζεκαηηθή θαη γεσγξαθηθή), ε νπνία ιακβάλεη ππφςε ηελ αιιειεμάξηεζε θαη ηελ αλνκνηφηεηα ησλ θπζηθψλ ζπζηεκάησλ θαη ησλ αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ επεξεάδνπλ ηηο παξάθηηεο πεξηνρέο. β) ζε κηα καθξνπξφζεζκε πξννπηηθή πνπ ιακβάλεη ππφςε ηελ αξρή ηεο πξνθχιαμεο, θαζψο θαη ηηο αλάγθεο ησλ ζεκεξηλψλ θαη ησλ κειινληηθψλ γελεψλ. 30

48 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ γ) ζε κηα πξνζαξκνζηηθή δηαρείξηζε ζην πιαίζην κηαο ζηαδηαθήο δηαδηθαζίαο, ε νπνία δηεπθνιχλεη ηελ πξνζαξκνγή, αλαιφγσο ηεο εμειίμεσο ησλ πξνβιεκάησλ θαη ησλ γλψζεσλ. Απηφ ζπλεπάγεηαη ηελ αλάγθε γηα κηα πγηή επηζηεκνληθή βάζε ζε φ, ηη αθνξά ηελ εμέιημε ηεο παξάθηηαο δψλεο. δ) ζηελ ηνπηθή ηδηαηηεξφηεηα θαη ηε κεγάιε πνηθηινκνξθία ησλ επξσπατθψλ παξάθηησλ δσλψλ, ψζηε λα κπνξνχλ λα αληηκεησπίδνληαη νη πξαθηηθέο αλάγθεο ηνπο κε ζπγθεθξηκέλεο ιχζεηο θαη επέιηθηα κέηξα. ε) ζηελ αμηνπνίεζε ησλ θπζηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη ην ζεβαζκφ ηεο ρσξεηηθφηεηαο ησλ νηθνζπζηεκάησλ, ψζηε νη αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηέο λα θαζίζηαληαη καθξνπξφζεζκα πεξηζζφηεξν θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ, θνηλσληθά ππεχζπλεο θαη νηθνλνκηθά πγηείο. ζη) ζηε ζπκκεηνρή φισλ ησλ ελδηαθεξνκέλσλ κεξψλ (νηθνλνκηθνί θαη θνηλσληθνί εηαίξνη, νξγαλψζεηο πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ηνπο θαηνίθνπο παξάθηησλ δσλψλ, κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο (ΜΚΟ) θαη ν επηρεηξεκαηηθφο ηνκέαο) ζηε δηαδηθαζία δηαρείξηζεο, π.ρ. κέζσ ζπκθσληψλ θαη βάζεη θαηαλνκήο ησλ αξκνδηνηήησλ. δ) ζηελ ππνζηήξημε θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ αξκφδησλ δηνηθεηηθψλ θνξέσλ ζε εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν, κεηαμχ ησλ νπνίσλ ζα πξέπεη λα δεκηνπξγεζνχλ ή λα δηαηεξεζνχλ θαηάιιεινη δεζκνί κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ δηαθφξσλ ηζρπφλησλ πνιηηηθψλ. πκπξάμεηο κε ηηο πεξηθεξεηαθέο θαη ηηο ηνπηθέο αξρέο, θαζψο θαη κεηαμχ ηνπο, ζα πξέπεη λα ζπλάπηνληαη, φπνπ δεη. ε) ζηε ρξεζηκνπνίεζε ελφο ζπλδπαζκνχ κέζσλ ηθαλνχ λα δηεπθνιχλεη ηε ζπλνρή κεηαμχ ζηφρσλ ηνκεαθψλ πνιηηηθψλ, αθελφο, θαη ζρεδηαζκνχ θαη δηαρείξηζεο, αθεηέξνπ. 31

49 3.2.2 Δζληθή αλαζθόπεζε ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ Σα θξάηε κέιε δηεμάγνπλ ή ελεκεξψλνπλ κηα ζθαηξηθή αλαζθφπεζε πξνθεηκέλνπ λα αλαιχνπλ ηνπο κείδνλεο παξάγνληεο, λφκνπο θαη ζεζκνχο πνπ επεξεάδνπλ ηε δηαρείξηζε ηεο παξάθηηαο δψλεο ηνπο. Ζ ελ ιφγσ αλαζθφπεζε ζα πξέπεη: α) λα εμεηάδεη ηνπο αθφινπζνπο ηνκείο θαη πεδία (ρσξίο σζηφζν λα πεξηνξίδεηαη ζε απηά): αιηεία θαη πδαηνθαιιηέξγεηα, κεηαθνξέο, ελέξγεηα, δηαρείξηζε πφξσλ, πξνζηαζία ησλ εηδψλ θαη ησλ βηνηφπσλ, πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά, απαζρφιεζε, πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ηφζν ζε αγξνηηθέο φζν θαη ζε αζηηθέο πεξηνρέο, ηνπξηζκφ θαη αλαςπρή, βηνκεραλία θαη νξπρεία, δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ, γεσξγία θαη εθπαίδεπζε β) λα θαιχπηεη ην ζχλνιν ησλ επηπέδσλ ηεο δηνίθεζεο γ) λα αλαιχεη ηα ελδηαθέξνληα, ην ξφιν θαη ηηο αλεζπρίεο ησλ πνιηηψλ, ησλ κε θπβεξλεηηθψλ νξγαλψζεσλ θαη ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ ηνκέα δ) λα εληνπίδεη ζρεηηθέο δηαπεξηθεξεηαθέο νξγαλψζεηο θαη δνκέο ζπλεξγαζίαο ε) λα δηεμάγεη αλαζθνπήζεηο ηεο εθαξκνζηέαο πνιηηηθήο θαη ησλ εθαξκνζηέσλ λνκνζεηηθψλ κέηξσλ Δζληθέο ζηξαηεγηθέο Βάζεη ησλ απνηειεζκάησλ ηεο αλαζθφπεζεο, θάζε ελδηαθεξφκελν θξάηνο κέινο ζε ζχκπξαμε κε ηηο πεξηθεξεηαθέο αξρέο θαη δηαπεξηθεξεηαθνχο νξγαληζκνχο, φπσο ελδείθλπηαη, ζα πξέπεη λα αλαπηχμεη κηα εζληθή ζηξαηεγηθή, ή, αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε, πιείνλεο ζηξαηεγηθέο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ αξρψλ γηα ηελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ηεο παξάθηηαο δψλεο. Απηέο νη ζηξαηεγηθέο δχλαληαη λα αθνξνχλ εηδηθά ηελ παξάθηηα δψλε ή λα απνηεινχλ κέξνο γεσγξαθηθά επξχηεξεο ζηξαηεγηθήο ή πξνγξάκκαηνο γηα ηελ 32

50 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ πξναγσγή ηεο νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο κηαο κεγαιχηεξεο πεξηνρήο. Οη ζηξαηεγηθέο απηέο ζα πξέπεη: α) λα πξνζδηνξίδνπλ ηνπο ξφινπο ησλ δηαθφξσλ δηνηθεηηθψλ θνξέσλ ηεο ρψξαο ή πεξηθέξεηαο ζηελ αξκνδηφηεηα ηεο νπνίαο εκπίπηνπλ δξαζηεξηφηεηεο ή πφξνη πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ παξάθηηα δψλε, θαζψο θαη κεραληζκνχο γηα ην ζπληνληζκφ ηνπο. Απηφο ν πξνζδηνξηζκφο ξφισλ ζα πξέπεη λα επηηξέπεη θαηάιιειν έιεγρν θαη αξκφδνπζα ζηξαηεγηθή θαη ζπλνρή δξάζεσλ β) λα πξνζδηνξίδνπλ ηνλ θαηάιιειν ζπλδπαζκφ κέζσλ γηα ηελ εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηεο χζηαζεο, ζην εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ, λνκηθφ θαη δηνηθεηηθφ πιαίζην. Καηά ηελ εθπφλεζε ησλ ζηξαηεγηθψλ απηψλ, ηα θξάηε κέιε ζα πξέπεη λα εμεηάδνπλ ηε ζθνπηκφηεηα: i) ηεο αλάπηπμεο εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ ζρεδίσλ γηα ηηο αθηέο, κε ζηφρν ηελ πξναγσγή ηεο νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο, ε νπνία λα εμαζθαιίδεη, κεηαμχ άιισλ, ηνλ έιεγρν ηεο πξφζζεηεο πνιενδφκεζεο θαη ηεο εθκεηάιιεπζεο κε αζηηθψλ πεξηνρψλ θαη παξάιιεια λα ζέβεηαη ηα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ παξάθηηνπ πεξηβάιινληνο ii) κεραληζκψλ αγνξάο γεο θαη δειψζεσλ θνηλήο ρξήζεο, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε πξφζβαζε ηνπ θνηλνχ γηα ζθνπνχο αλαςπρήο ρσξίο λα ζίγεηαη ε πξνζηαζία επαίζζεησλ πεξηνρψλ iii) ηεο ζχλαςεο ζπκβαηηθψλ ή πξναηξεηηθψλ ζπκθσληψλ κε ρξήζηεο ηεο παξάθηηαο δψλεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζπκθσληψλ κε ηε βηνκεραλία iv) ηεο αμηνπνίεζεο νηθνλνκηθψλ θαη θνξνινγηθψλ θηλήηξσλ θαη v) ηεο αμηνπνίεζεο κέζσ κεραληζκψλ πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο γ) λα αλαπηχζζνπλ ή λα δηαηεξνχλ ηελ εζληθή θαη, φπνπ δεη, ηελ πεξηθεξεηαθή ή ηνπηθή λνκνζεζία ή πνιηηηθέο θαη πξνγξάκκαηα πνπ αθνξνχλ ηφζν ηηο ζαιάζζηεο φζν θαη ηηο ρεξζαίεο πεξηνρέο ησλ παξάθηησλ δσλψλ δ) λα πξνζδηνξίδνπλ εηδηθφηεξα, κέηξα γηα ηελ πξναγσγή πξσηνβνπιηψλ «απφ ηε βάζε πξνο ηα πάλσ» θαη ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ θνηλνχ ζηελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ηεο παξάθηηαο δψλεο θαη ησλ πφξσλ ηεο 33

51 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ε) λα πξνζδηνξίδνπλ πεγέο γηα ηε δηαξθή ρξεκαηνδφηεζε πξσηνβνπιηψλ γηα νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ησλ παξάθηησλ δσλψλ, φπνπ δεη, θαη λα εμεηάδνπλ ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν ρξήζεο ησλ δηαζέζηκσλ ρξεκαηνδνηηθψλ κεραληζκψλ ηφζν ζε θνηλνηηθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν ζη) λα πξνζδηνξίδνπλ κεραληζκνχο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο πιήξνπο θαη ζπληνληζκέλεο πινπνίεζεο θαη εθαξκνγήο ηεο λνκνζεζίαο θαη ησλ πνιηηηθψλ ηεο Κνηλφηεηαο πνπ επεξεάδνπλ ηηο παξάθηηεο πεξηνρέο, κεηαμχ άιισλ θαηά ηελ αλαζεψξεζε θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ δ) λα ζπκπεξηιακβάλνπλ θαηάιιεια ζπζηήκαηα παξαθνινχζεζεο θαη δηάδνζεο πιεξνθνξηψλ ζην θνηλφ ζρεηηθά κε ηελ παξάθηηα δψλε ηνπο. Σα ζπζηήκαηα απηά ζα πξέπεη λα ζπιιέγνπλ θαη λα παξέρνπλ πιεξνθνξίεο, κε θαηάιιειεο θαη ζπκβαηέο κνξθέο, ζηνπο ππεχζπλνπο γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ ζε εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν, πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιχλνπλ ηελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε. Σν έξγν ηνπ Δπξσπατθνχ Οξγαληζκνχ Πεξηβάιινληνο κπνξεί, κεηαμχ άιισλ, λα ρξεζηκεχζεη σο βάζε πξνο ην ζθνπφ απηφ. Σα δεδνκέλα απηά ζα πξέπεη λα είλαη δηαζέζηκα ζην θνηλφ ζχκθσλα κε ηε ζρεηηθή θνηλνηηθή λνκνζεζία, θαη ηδίσο ηελ νδεγία ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ πξφζβαζε ηνπ θνηλνχ ζε πεξηβαιινληηθέο πιεξνθνξίεο θαη ηελ θαηάξγεζε ηεο νδεγίαο 90/313/ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ, ε) λα πξνζδηνξίδνπλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ε εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηεο νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο ζηελ παξάθηηα δψλε κπνξεί λα ππνζηεξίδεηαη κε θαηάιιεια εζληθά πξνγξάκκαηα θαηάξηηζεο θαη εθπαίδεπζεο. 3.3 Παξαηεξήζεηο ρνιηαζκόο ηεο ύζηαζεο γηα ηελ Οινθιεξσκέλε Γηαρείξηζε Παξάθηηαο Εώλεο Απφ ηηο νθηψ αξρέο ηεο χζηαζεο, νη δχν ηειεπηαίεο κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ δηαδηθαζηηθέο, θαζψο αλαθέξνληαη ζηηο κεζφδνπο θαη ηα κέηξα πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ θαιχηεξε εθαξκνγή ηεο Οινθιεξσκέλεο Γηαρείξηζεο ηεο 34

52 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ Παξάθηηαο Εψλεο. Οη ππφινηπεο έμη απνηεινχλ νπζηαζηηθά ηνλ ππξήλα ηεο χζηαζεο θαη κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε δχν θαηεγνξίεο : 1. ηξαηεγηθέο Αξρέο, (ζθαηξηθή πξννπηηθή, καθξνπξφζεζκε πξννπηηθή θαη ζπλεξγαζία κε ηηο θπζηθέο δηαδηθαζίεο), νη νπνίεο ζηξέθνληαη ζε καθξνπξφζεζκνπο ζηφρνπο θαη ηνλίδνπλ ηελ αλάγθε δηαηήξεζεο ησλ θπζηθψλ δηεξγαζηψλ ησλ ζπζηεκάησλ 2. Σνπηθέο Αξρέο, (πξνζαξκνζηηθή δηαρείξηζε, ηνπηθή ηδηαηηεξφηεηα θαη ζπκκεηνρή φισλ ησλ ελδηαθεξφκελσλ κεξψλ), νη νπνίεο θηλνχληαη ζε ηνπηθφ επίπεδν κηθξφηεξεο ρξνληθήο θιίκαθαο, εμεηάδνληαο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο θαη πξνβιήκαηα, θαη ελζαξξχλνπλ ηε ζπκκεηνρή ηνπ θνηλνχ ζηε δηακφξθσζε ησλ πνιηηηθψλ δηαρείξηζεο. Γπζεπίιπηα πξνβιήκαηα κπνξνχλ λα παξνπζηαζηνχλ φηαλ ππάξρεη αζπκβίβαζην κεηαμχ ησλ ζηξαηεγηθψλ αξρψλ, πνπ βαζίδνληαη ζηε δηαηήξεζε ησλ κεραληζκψλ ηεο θχζεο ζε κεγάιε ρξνληθή θαη ρσξηθή θιίκαθα, θαη ησλ ηνπηθψλ αξρψλ, νη νπνίεο εζηηάδνπλ ζε ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο, ζπγθεθξηκέλσλ αλζξψπσλ ζε ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο. Οη δηαθνξεηηθέο απηέο πιεπξέο κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε δηαθνξεηηθέο θαη αληηθξνπφκελεο πξνηεηλφκελεο ιχζεηο. ε δεηήκαηα παξάθηηαο δηάβξσζεο ε ζχγθξνπζε απηψλ ησλ αξρψλ είλαη πξνθαλψο θαηαλνεηή. ηελ πεξίπησζε πνπ θηλδπλεχνπλ ηδηνθηεζίεο απφ ηε δηάβξσζε, νη κελ ζηξαηεγηθέο αξρέο ππνδεηθλχνπλ ηε απνθπγή ησλ παξεκβάζεσλ ζηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο, νη δε ηνπηθέο ελζαξξχλνπλ ηε ιήςε κέηξσλ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ κεξψλ πνπ ζίγνληαη. Γπζηπρψο, ζε φηη αθνξά ζηελ παξάθηηα δηάβξσζε, νη αξρέο δηαρείξηζεο ηεο χζηαζεο ηνπ 2002 αδπλαηνχλ ζην λα βειηηψζνπλ κηα ππάξρνπζα δπζκελή θαηάζηαζε, ε νπνία έρεη πξνθιεζεί απφ ζπγθεθξηκέλεο αλζξψπηλεο παξεκβάζεηο, εηδηθά απφ ζθιεξά παξάθηηα έξγα πξνζηαζίαο. Ζ αδπλακία απηή νθείιεηαη ζηελ απνπζία πξνηεξαηφηεηαο ησλ ζηξαηεγηθψλ αξρψλ έλαληη ησλ ηνπηθψλ ή έζησ θαζνδήγεζεο ζε ζρέζε κε ην πφηε πξέπεη λα επηθξαηνχλ νη ηνπηθέο ζπλζήθεο. Έηζη, θαζψο φιεο νη αξρέο είλαη ηζφηηκεο θαη ειιείςεη θαζνξηζκέλσλ πξνηεξαηνηήησλ κεηαμχ απηψλ, ζε πεξηπηψζεηο παξάθηηαο δηάβξσζεο ηα άκεζα θαη βξαρππξφζεζκα ζπκθέξνληα ηδηνθηεζίαο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο πξνεγνχληαη πάληα απφ ηε 35

53 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ καθξνπξφζεζκε βησζηκφηεηα ηεο παξάθηηαο δψλεο θαη ηε ζηαζεξνπνίεζε ηεο απφ ηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο. Βαζηθή αδπλακία ησλ αξρψλ απηψλ είλαη φηη εθθξάδνληαη κέζσ χζηαζεο ηεο ΔΔ θαη θαη επέθηαζε έρνπλ ζπκβνπιεπηηθφ θαη φρη δεζκεπηηθφ ραξαθηήξα. Πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηεί απνηειεζκαηηθά ε παξάθηηα δηάβξσζε, ζα πξέπεη λα πξνσζεζεί ε ελζσκάησζε ησλ αξρψλ απηψλ, θαηαγεγξακκέλσλ κε ζαθήλεηα θαη πξνηεξαηφηεηα ζηηο ζηξαηεγηθέο αξρέο, κέζσ ελφο λνκηθά δεζκεπηηθνχ νξγάλνπ φπσο είλαη ε Οδεγία. Γηαθνξεηηθά ζα δηαησλίδεηαη ε θαηάρξεζε ησλ ηνπηθψλ κέηξσλ δηαρείξηζεο ηεο δηάβξσζεο κε απνηέιεζκα ηελ αλαραίηηζε ησλ θπζηθψλ δηεξγαζηψλ θαη ηελ κεξηθή ή νιηθή θαηαζηξνθή παξάθηησλ ζπζηεκάησλ καθξνπξφζεζκα. 3.4 Γηαρείξηζε Παξάθηηαο Εώλεο ζηελ Διιάδα Ζ Διιεληθή παξάθηηα δψλε έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία ηφζν απφ νηθνλνκηθή θαη αλαπηπμηαθή πιεπξά φζν θαη απφ πεξηβαιινληηθή θαη πνιηηηζηηθή αληίζηνηρα. Δληνχηνηο, ε θαηάζηαζε θαηαγξάθεηαη σο αθνινχζσο (1 ν Διιελνθηλέδηθν Φφξνπκ γηα ην Πεξηβάιινλ, ΣΔΔ, 2009) : Ζ Διιάδα δελ δηαζέηεη νινθιεξσκέλν λνκνζεηηθφ πιαίζην γηα ηελ νινθιεξσκέλε βηψζηκε δηαρείξηζε ηεο παξάθηηαο δψλεο. Πξνο ην παξφλ, ηα ζέκαηα απηά αληηκεησπίδνληαη απνζπαζκαηηθά κέζσ ξπζκίζεσλ ζην επίπεδν θπξίσο ηνπ ρσξνηαμηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη ηεο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο, ζε επηκέξνπο ρσξηθέο θαη ηνκεαθέο πνιηηηθέο(ηνπξηζκφο, αζηηθή αλάπηπμε, βηνκεραλία, πεξηβάιινλ θιπ.). Ζ δηακφξθσζε θαη εθαξκνγή παξάθηηαο πνιηηηθήο είλαη αθφκα αδχλακε ζηελ Διιάδα. Σα ζρέδηα δηαρείξηζεο ηνπ παξάθηηνπ πεξηβάιινληνο δελ έρνπλ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή, θαη κεγάιν πνζνζηφ ησλ θαλνληζηηθψλ ξπζκίζεσλ δελ έρεη εθαξκνζηεί ή έρεη παξαγθσληζηεί κεηά απφ κία πεξίνδν εθαξκνγήο. ε δηνηθεηηθφ επίπεδν δελ πθίζηαηαη κεραληζκφο αξκφδηνο γηα ην ζπληνληζκφ θαη ηε δηαηηεζία ησλ πξσηνβνπιηψλ θαη ελεξγεηψλ πνπ αθνξνχλ ζηε δηαρείξηζε ησλ αθηψλ. 36

54 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ Σν ζχζηεκα παξάθηηνπ ζρεδηαζκνχ δηαρέεηαη ζε θνξείο πνπ αλήθνπλ ζην εζληθφ, ην πεξηθεξεηαθφ θαη ην ηνπηθφ επίπεδν. Παξνπζηάδεη πνιιά θελά θαη επηθαιχςεηο κε ζπλέπεηα ηηο ζπγθξνχζεηο δηθαηνδνζίαο ζηε ιήςε απνθάζεσλ. Δίλαη ζπρλά πξνζαλαηνιηζκέλν πξνο ηελ αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ ηνπ παξειζφληνο θαη αδπλαηεί λα πξνβιέςεη ηηο κειινληηθέο αλάγθεο θαη ηα πξνβιήκαηα. Ζ επίηεπμε δηαθπβέξλεζεο θαη δηα-ηνκεαθνχ ζπληνληζκνχ ζε φια ηα επίπεδα, απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηελ νξζνινγηθή δηαρείξηζε ηεο ειιεληθήο παξάθηηαο δψλεο. Οη ηνπηθέο θνηλσλίεο, νη εξεπλεηηθνί θνξείο, νη πεξηβαιινληηθέο θαη θνηλσληθέο νξγαλψζεηο θαη νη επαγγεικαηηθέο ελψζεηο δελ ζπκκεηέρνπλ ζπζηεκαηηθά απφ θνηλνχ κε ηελ θεληξηθή δηνίθεζε ζηε δηακφξθσζε πνιηηηθήο γηα βηψζηκε δηαρείξηζε ησλ ζαιάζζησλ θαη παξάθηησλ πφξσλ. Ζ έιιεηςε πιεξνθφξεζεο θαη απνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ ζπιινγήο θαη αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ, νη αλεπάξθεηεο ζηελ πεξηβαιινληηθή επαηζζεηνπνίεζε θαη ε ρακειή ζπκκεηνρή ηνπ θνηλνχ ζε φια ζρεδφλ ηα επίπεδα ιήςεο απνθάζεσλ, ζπληζηνχλ επηπξφζζεηα εκπφδηα ζηελ επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί θαη ζηελ πξφβιεςε θαη πξφιεςε ησλ κειινληηθψλ δπζκελψλ θαηαζηάζεσλ. Ζ πξνεηνηκαζία ησλ ειιεληθψλ αξρψλ γηα ηελ εθπφλεζε εζληθνχ πξνγξάκκαηνο γηα ηε βηψζηκε αλάπηπμε ησλ παξάθηησλ πεξηνρψλ θαη ησλ λεζηψλ (Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο, 2008) πεξηιακβάλεη ηηο εμήο βαζηθέο επηδηψμεηο: Οξηζκφο ησλ γεληθψλ θαη εηδηθψλ ζηφρσλ γηα ηε βηψζηκε αλάπηπμε ησλ παξάθηησλ πεξηνρψλ. Οξηνζέηεζε ηεο αθηνγξακκήο θαη ηεο θξίζηκεο πεξηνρήο ηεο αθηήο σο ρψξνπ εζληθήο επζχλεο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ θπζηθψλ νηθνζπζηεκάησλ θαη ηε δηαζθάιηζε ηεο ειεχζεξεο θαη αθψιπηεο πξφζβαζεο. Αλαγλψξηζε θαη νξηνζέηεζε, ζε φιεο ηηο παξάθηηεο πεξηνρέο, επξχηεξεο δψλεο γηα ηελ άζθεζε πνιηηηθήο παξάθηηαο δηαρείξηζεο. ε πεξηνρέο, φπνπ αζθνχληαη ζεκαληηθέο πηέζεηο γηα ηελ αλάπηπμε, ν ζθνπφο ηεο δηαρείξηζεο πξέπεη λα πξνζδηνξίδεη ηνπο θαλφλεο εθαξκνγήο ησλ αλαπηπμηαθψλ ζρεδίσλ, εμαζθαιίδνληαο ηε δηαηήξεζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ησλ νηθνζπζηεκάησλ. 37

55 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΕΧΝΖ ε πεξηνρέο πνπ αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα ππνβάζκηζεο ηνπ πεξηβάιινληνο, εμαηηίαο ηεο εληαηηθήο αλάπηπμεο, ν ζθνπφο ηεο δηαρείξηζεο πξέπεη λα είλαη ε πεξηβαιινληηθή αλαβάζκηζε κέζσ ηεο βειηίσζεο ησλ θπζηθψλ πφξσλ, ε πξνζηαζία ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ νηθνζπζηεκάησλ θαη ε αλαβάζκηζε ησλ αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ. ε πεξηνρέο πνπ δελ έρνπλ ππνζηεί ζνβαξέο επηπηψζεηο απφ αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο, ζθνπφο ηεο δηαρείξηζεο είλαη ε εμαζθάιηζε ηεο πξνζηαζίαο ηνπο σο εζληθνχ απνζέκαηνο. ε θάζε ηχπν παξάθηηαο πεξηνρήο, θαζνξίδνληαη νη επηζπκεηέο θαη επηηξεπφκελεο ρξήζεηο, κε πξνυπφζεζε ηε δηαζθάιηζε επάξθεηαο πξφζβαζεο ηνπ θνηλνχ πξνο ηελ αθηή. Πξνεηνηκαζία ζπγθεθξηκέλεο δηαδηθαζίαο γηα ηελ έγθξηζε θαη αδεηνδφηεζε φισλ ησλ ζεκαληηθψλ έξγσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, πνπ ρσξνζεηνχληαη ζηελ παξάθηηα δψλε. 38

56 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Κεθάιαην 4 Γηαρείξηζε Παξάθηηαο Γηάβξσζεο 39

57 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ 4.1 ηξαηεγηθέο Γηαρείξηζεο Παξάθηηαο Γηάβξσζεο ηα πιαίζηα ηεο Οινθιεξσκέλεο Γηαρείξηζεο Παξάθηηαο Εψλεο έρνπλ αλαπηπρζεί δηάθνξεο ζηξαηεγηθέο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο, νη νπνίεο κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε 5 βαζηθέο θαηεγνξίεο (ρήκα 4.1): Κακία ελέξγεηα Γηνηθεηηθή ππνρψξεζε πξνο ηελ μεξά Γηαηήξεζε ηεο ππάξρνπζαο αθηνγξακκήο Μεηαθίλεζε πξνο ηε ζάιαζζα Πεξηνξηζκέλεο επεκβάζεηο Ζ απφθαζε γηα ην πνηα ηαθηηθή ζα αθνινπζεζεί γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο δηάβξσζεο ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή εμαξηάηαη απφ κηα ζεηξά απφ παξάγνληεο, φπσο ηα γεσκνξθνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο αθηήο, ηε δηαζεζηκφηεηα ηδεκάησλ, ην κέγεζνο θαη ηε κνξθή ηεο δηάβξσζεο, θαζψο θαη δηάθνξνπο θνηλσληθνχο, νηθνλνκηθνχο θαη πνιηηηθνχο παξάγνληεο. ηε ζπλέρεηα, πεξηγξάθνληαη πην αλαιπηηθά νη πέληε ζηξαηεγηθέο δηαρείξηζεο παξάθηηαο δηάβξσζεο. ρήκα 4.1 ηξαηεγηθέο Γηαρείξηζεο Παξάθηηαο Γηάβξσζεο (Eurosion, 2004) 40

58 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Κακία Δλέξγεηα Ζ ηαθηηθή ηεο αδξαλείαο, ε νπνία δελ πξνβιέπεη θακία αλζξψπηλε παξέκβαζε ζηελ αθηή, βαζίδεηαη ζηελ αληίιεςε φηη ε θχζε πξέπεη λα αθεζεί ειεχζεξε λα αλαπηχμεη ε ίδηα κεραληζκνχο απνθαηάζηαζεο θαη απηφ-πξνζηαζίαο. Πεξηιακβάλεη ηελ αιιαγή ηεο ζέζεο ηεο αθηνγξακκήο ιφγσ ησλ θπζηθψλ δηεξγαζηψλ, θπξίσο πξνο ηε κεξηά ηεο μεξάο, κε ζπλέπεηα ηελ εγθαηάιεηςε ησλ παξάθηησλ εγθαηαζηάζεσλ πνπ βξίζθνληαη ζε δψλεο πνπ ππφθεηληαη ζε δηάβξσζε. Ζ επηινγή απηή έρεη ρακειφ θφζηνο θαη είλαη πνιχ θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ, φκσο νδεγεί ζε απψιεηα εθηάζεσλ θαη θαηνηθηψλ, θάηη πνπ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηηο ηνπηθέο αξρέο ηεο ΟΓΠΕ, (πξνζαξκνζηηθή δηαρείξηζε, ηνπηθή ηδηαηηεξφηεηα θαη ζπκκεηνρή φισλ ησλ ελδηαθεξφκελσλ κεξψλ). Διεγρόκελε ππνρώξεζε πξνο ηελ μεξά Ζ ηαθηηθή απηή πξνζθέξεη κηα ελαιιαθηηθή ζηελ θαηαζθεπή ή ηε δηαηήξεζε ηερληθψλ έξγσλ παξάθηηαο πξνζηαζίαο. Σκήκα ηεο μεξάο, ζπλήζσο κηθξήο αμίαο, αθήλεηαη λα θαηαθιπζηεί απφ ηε ζάιαζζα θαη ε γξακκή ζσξάθηζεο ηεο ζηεξηάο απφ ηε ζάιαζζα επαλαπξνζδηνξίδεηαη ζε κηα λέα ζέζε (πξνο ηελ ελδνρψξα). Ζ ειεγρφκελε ππνρψξεζε εθαξκφδεηαη ζε πεξηπηψζεηο αιιαγήο ηνπ ηζνδπγίνπ ησλ ηδεκάησλ ή αλφδνπ ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο, ζπλήζσο ζε εθβνιέο πνηακψλ θαη ζε δειηατθέο πεξηνρέο. χκθσλα κε ηελ ηαθηηθή ηεο ππνρψξεζεο, ε μεξά εθηίζεηαη ζηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο ησλ πιεκκπξψλ θαη ηεο δηάβξσζεο, νη νπνίεο δηαξθνχλ αξθεηά ρξφληα κέρξη ηε θπζηθή ζηαζεξνπνίεζε ηεο αθηήο. Σν θχξην θφζηνο ηεο επηινγήο απηήο είλαη ε αμία ηεο γεο πνπ ράλεηαη, είηε απφ ηε δηάβξσζε είηε απφ ηηο πιεκκχξεο. Δπίζεο, πηζαλή είλαη θαη ε απαίηεζε θαηαβνιήο απνδεκηψζεσλ γηα ηηο θαηνηθίεο πνπ βξίζθνληαη ζηηο δψλεο απηέο. ε κεξηθέο πεξηπηψζεηο, πξέπεη λα θαηαζθεπαζηνχλ έξγα ζσξάθηζεο, φπσο ηνίρνη πξνζηαζίαο, αλαρψκαηα, θ.ι.π., γηα ηελ πξνζηαζία ηεο μεξάο πέξα απφ ηελ πεξηνρή πνπ θαηαθιχδεηαη, αλ θαη ηέηνηα έξγα κπνξνχλ γεληθά λα είλαη ρακειφηεξα απφ ηα αληίζηνηρα ηεο ππάξρνπζαο αθηήο. Ο έιεγρνο ηεο εμέιημεο ηεο θαηαθιπδφκελεο πεξηνρήο είλαη επίζεο έλα άιιν θφζηνο. 41

59 Γηαηήξεζε ηεο ππάξρνπζαο αθηνγξακκήο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Ζ κέρξη πξφζθαηα πάγηα αλζξψπηλε ζηξαηεγηθή πξνζηαζίαο ηεο παξάθηηαο δψλεο απφ ηε δξάζε ηεο ζάιαζζαο ήηαλ ε θαηαζθεπή παξάθηησλ ηερληθψλ έξγσλ. Απηέο νη ζθιεξέο, ζηαηηθέο θαηαζθεπέο κπνξεί λα πξνζηαηεχνπλ ηελ αλζξψπηλε ηδηνθηεζία θαη ηηο ππνδνκέο, ζπρλά φκσο κεηαζέηνπλ ην πξφβιεκα ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο ζε παξαθείκελεο αθηέο. Πην ήπηεο επηινγέο, φπσο αλαπιήξσζε αθηήο, δελ είλαη κφληκεο θαη απαηηνχλ ζπληήξεζε, είλαη φκσο γεληθά πην απνδεθηέο θαη κπνξνχλ λα ελαξκνληζηνχλ κε ηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο πξνο ηελ απνθαηάζηαζε ηεο θπζηθήο δπλακηθήο ηεο αθηνγξακκήο Οη παξάθηηεο πεξηνρέο ακκνζηλψλ παξέρνπλ έλα θπζηθφ απφζεκα άκπλαο ζε ζπλζήθεο αθξαίσλ γεγνλφησλ. Υηίδνληαο πάλσ ζε απηέο ηηο πεξηνρέο, ράλεηαη ηκήκα απηήο ηεο θπζηθήο άκπλαο θαη απαηηνχληαη λέα ζθιεξά ηερληθά κέηξα πξνζηαζίαο έλαληη ησλ αθξαίσλ γεγνλφησλ. Οη ηερληθέο δηαηήξεζεο ηεο ζέζεο ηεο αθηνγξακκήο κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε δπν θαηεγνξίεο : θιεξά ηερληθά παξάθηηα έξγα πξνζηαζίαο, π.ρ. θαηαζθεπέο απφ θπζηθνχο νγθφιηζνπο ή απφ ζθπξφδεκα, νη νπνίεο ζηαζεξνπνηνχλ ηελ αθηή θαη πξνζηαηεχνπλ ηηο αλζξψπηλεο ηδηνθηεζίεο πνπ βξίζθνληαη πίζσ απφ απηέο. Ζ ηαθηηθή απηή (θαηαζθεπή ζαιάζζησλ ηνίρσλ, πξνβφισλ, θπκαηνζξαπζηψλ, ζσξάθηζεο αθηήο, θ.α.) επηθξαηεί ζηελ επξσπατθή παξάθηηα δψλε ζε πνζνζηφ 70%. Ήπηεο ηερληθέο παξάθηηαο πξνζηαζίαο, φπσο αλαπιήξσζε αθηήο. Ζ πξνζέγγηζε απηή βαζίδεηαη ζηε ζπλεξγαζία κε ηηο παξάθηηεο θπζηθέο δηεξγαζίεο θαη ηε ρξήζε πιηθψλ ελαξκνληζκέλσλ κε ην πεξηβάιινλ, π.ρ. ιεπηφθνθθα ηδεκαηνγελή πιηθά, ακκνζίλεο, βιάζηεζε, θ.ι.π. Μεηαθίλεζε πξνο ηε ζάιαζζα ε κεξηθέο πεξηπηψζεηο φπνπ ππάξρεη αλάγθε δεκηνπξγίαο λέσλ εδαθψλ γηα νηθνινγηθή θαη νηθνλνκηθή αλάπηπμε, κπνξεί λα πηνζεηεζεί ε ζηξαηεγηθή 42

60 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ κεηαθίλεζεο ηεο αθηνγξακκήο πξνο ηε ζάιαζζα. Τπάξρεη φκσο έλα πξνθαλέο κεηνλέθηεκα ζε απηήλ ηελ ζηξαηεγηθή. Ζ παξάθηηα δηάβξσζε είλαη ήδε δηαδεδνκέλε, θαη ππάξρνπλ πνιιέο πεξηνρέο φπνπ νη εμαηξεηηθά πςειέο παιίξξνηεο ζε ζπλδπαζκφ κε αθξαία θαηξηθά θαηλφκελα πξνθαινχλ ππνρψξεζε ηεο αθηήο, δεκηνπξγψληαο ζεκαληηθά πξνβιήκαηα ζηηο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο. Δάλ ε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο αλέιζεη, πνιιέο αθηέο πνπ αλαπηχζζνληαη κε ηελ ππνδνκή θαηά κήθνο ή θνληά ζηελ αθηή ζα αληηκεησπίζνπλ αδπλακία πξνζαξκνγήο ζηε δηάβξσζε θαη ζα ππνζηνχλ ηε ιεγφκελε παξάθηηα ζπκπίεζε. Έλα βαζηθφ πιενλέθηεκα ηεο ηαθηηθήο απηήο είλαη φηη κε ηε κεηαθίλεζε πξνο ηε ζάιαζζα δεκηνπξγνχληαη εθηάζεηο πςειήο αμίαο, νη νπνίεο ζα πηέζνπλ γηα επελδχζεηο κε ζθνπφ ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο. Πεξηνξηζκέλεο Δπεκβάζεηο Ζ θαηεγνξία απηή αθνξά ζε επεκβάζεηο φπνπ εληζρχνπλ ηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο θαη επηηξέπνπλ ηηο θπζηθέο παξάθηηεο κεηαβνιέο. Δθαξκφδνληαη θπξίσο ζε πεξηνρέο ρακειήο νηθνλνκηθήο ζεκαζίαο θαη κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζεκαληηθά ζηελ πξνζηαζία ησλ πεξηνρψλ πίζσ απφ απηέο. Σα κέηξα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο πεξηνξηζκέλεο επεκβάζεηο κπνξεί λα ζηνρεχνπλ ζηελ επηβξάδπλζε θαη φρη ηελ παξεκπφδηζε ηεο δηάβξσζεο (π.ρ. ελίζρπζε αλάπηπμεο νηθνζπζηεκάησλ φπσο έιε, ακκνζίλεο, θ.α.), ή λα δηαρεηξίδνληαη δεηήκαηα δεκφζηα αζθαιείαο (π.ρ. ζπζηήκαηα πξνεηδνπνίεζεο πιεκκπξψλ). 4.2 Έλλνηα ηνπ θιεηζηνύ ζπζηήκαηνο παξάθηηαο ζηεξενκεηαθνξάο (Coastal Sediment Cell) Γηα κηα έγθπξε θαη νινθιεξσκέλε εθηίκεζε ηελ κειινληηθήο εμέιημεο ηεο αθηνγξακκήο, έλα παξάθηην ζχζηεκα ζα πξέπεη λα δηεξεπλεζεί ζε κηα αξθεηά κεγάιε ρσξηθή θαη ρξνληθή θιίκαθα. Καηά ηε δηαρείξηζε ζεκάησλ δηάβξσζεο, ην παξάθηην ζχζηεκα (ή θιεηζηφ ζχζηεκα παξάθηηαο ζηεξενκεηαθνξάο) πνπ πξέπεη λα εμεηαζηεί είλαη ζπρλά κεγαιχηεξν απφ ηελ δψλε πνπ παξνπζηάδεη ζεκάδηα δηάβξσζεο. 43

61 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Κιεηζηφ ζχζηεκα παξάθηηαο ζηεξενκεηαθνξάο κπνξεί λα νξηζζεί ε παξάθηηα πεξηνρή κέζα ζηελ νπνία ζεσξείηαη φηη πξαγκαηνπνηείηαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ε κεηαθίλεζε ησλ ηδεκάησλ. Απηφ ζηελ πξάμε ζεκαίλεη φηη ηα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη κέζα ζε έλα ζπγθεθξηκέλν θειί ζηεξενκεηαθνξάο, ζα έρνπλ πηζαλψο επίδξαζε ζε ηκήκαηα εληφο απηνχ αιιά φρη ζε παξαθείκελα θειηά. ε φξνπο δηαρείξηζεο, έλα θειί ζηεξενκεηαθνξάο θαζνξίδεηαη απφ έλα πιαίζην κεηαθίλεζεο ηδεκάησλ απνηεινχκελν απφ ηξεηο γεσγξαθηθέο δψλεο : ηελ πδξνινγηθή ιεθάλε, ηελ αθηνγξακκή, ην ζαιάζζην πεξηβάιινλ θνληά ζηελ αθηή. ηα πιαίζηα ηεο ζπλέρεηαο, ε αλαθαηαλνκή ησλ ηδεκάησλ ζε έλα παξάθηην θιεηζηφ ζχζηεκα ζηεξενκεηαθνξάο είλαη πξνηηκφηεξε απφ ηελ απψιεηα ηδήκαηνο απφ απηφ, θαζψο ζηε δεχηεξε πεξίπησζε (κείσζε δηαζέζηκσλ πιηθψλ) πεξηνξίδεηαη ε δπλαηφηεηα ηεο αθηνγξακκήο λα πξνζαξκνζηεί ζε κεηαβαιιφκελεο πεξηζηάζεηο. Παξεκβάζεηο φπσο θαηαζθεπή ηερληθψλ έξγσλ (π.ρ. θπκαηνζξαπζηψλ, ιηκέλσλ, θ.α.), ηα νπνία κπινθάξνπλ ηελ κεηαθίλεζε ησλ ηδεκάησλ, θαη ζσξάθηζε βξάρσλ, πνπ ζηεξεί απφ ην παξάθηην πεξηβάιινλ πιηθά απφ ηε θπζηθή απνζάζξσζε ηνπο, παξεκπνδίδνπλ ηνπο θπζηθνχο κεραληζκνχο απηφ-ξχζκηζεο θαη πξνζηαζίαο. ε απηή ηε βάζε, είλαη πξνηηκφηεξεο ελέξγεηεο πνπ ζπκπνξεχνληαη σο έλα βαζκφ κε ηηο θπζηθέο παξάθηηεο δηεξγαζίεο, φπσο αλαπιήξσζε αθηήο. Ζ ηαθηηθή απηή νλνκάδεηαη ζπλεξγαζία κε ηε θχζε (working with nature). Με βάζε ηελ πξνζέγγηζε ηνπ θιεηζηνχ παξάθηηνπ ζπζηήκαηνο ζηεξενκεηαθνξάο πξνθχπηνπλ ηξεηο βαζηθέο αξρέο δηαρείξηζεο ηεο αθηνγξακκήο : 1. Γηαηήξεζε ηεο πνζφηεηαο ησλ ηδεκάησλ κέζα ζε έλα παξάθηην ζχζηεκα (ζηαζεξά ή ζε θίλεζε). 2. πλεξγαζία κε ηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο είηε απνθπγή δηαηαξαρήο απηψλ φζν πεξηζζφηεξν είλαη δπλαηφ, φηαλ ε ιήςε κέηξσλ είλαη απαξαίηεηε. 3. Καηαζθεπή βαξηψλ ηερληθψλ έξγσλ γηα ηε δηαηήξεζε ησλ ηδεκάησλ ζηε ζέζε ηνπο, φηαλ δελ ππάξρεη άιιε επηινγή 44

62 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Ζ δηεξεχλεζε ηεο εμέιημεο ηεο αθηνγξακκήο κε βάζε ην θιεηζηφ παξάθηην ζχζηεκα ζηεξενκεηαθνξάο παξνπζηάδεη θάπνηνπο ρξνληθνχο πεξηνξηζκνχο: νη δηαδηθαζίεο κεηαθνξάο ηδεκάησλ κέζα ζε έλα ηέηνην θιεηζηφ θχθισκα δελ κπνξνχλ λα παξακέλνπλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αλεμάξηεηεο θαη αλεπεξέαζηεο απφ ηηο δηεξγαζίεο ζηα παξαθείκελα ζπζηήκαηα ζηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ. Δπηπιένλ, ε πξνζέγγηζε απηή δελ ιακβάλεη ππφςε ζεκαληηθνχο παξάγνληεο, φπσο νη επηδξάζεηο αιιαγήο θιίκαηνο θαη ε ζρεηηθή άλνδνο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο, νη νπνίνη πξέπεη λα ζπλεθηηκεζνχλ θαηά ηελ αμηνιφγεζε κηαο κειινληηθήο εμέιημεο. 4.3 θιεξά Σερληθά Παξάθηηα Έξγα Πξνζηαζίαο θιεξά κέηξα ζεσξνχληαη νη θιαζηθέο παξάθηηεο θαηαζθεπέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε ζηαζεξνπνίεζε θαη ηελ πξνζηαζία κηαο αθηήο πνπ ππφθεηηαη ζε δηάβξσζε. ε απηήλ ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ ηα ηερληθά έξγα: θάζεηα ζηελ αθηή, π.ρ. πξφβνινη επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο, π.ρ. ηνίρνη πξνζηαζίαο θαη ζσξάθηζε αθηήο παξάιιεια ζηελ αθηή ζε απφζηαζε απφ απηήλ, π.ρ. απνζπαζκέλνη θπκαηνζξαχζηεο Κπκαηνζξαύζηεο παξάιιεινη ζηελ αθηή Απηνχ ηνπ είδνπο ηα έξγα επηδξνχλ έκκεζα ζηα παξάθηηα ξεχκαηα, κεηψλνληαο ζεκαληηθά ηελ θπκαηηθή ελέξγεηα πνπ ελεξγνπνηεί ηελ θίλεζε ησλ ηδεκάησλ θαη δεκηνπξγψληαο ήξεκεο ζπλζήθεο γηα ηελ απφζεζε ηδεκάησλ. Οη θπκαηνζξαχζηεο απνηεινχληαη ζπλήζσο απφ θπζηθνχο ιίζνπο θαη ηνπνζεηνχληαη παξάιιεια ζηελ αθηή, κεκνλσκέλνη είηε ζε ζεηξά κε ελδηάκεζα θελά. Αλάινγα κε ηε ζέζε θαη ηελ θαηαζθεπή ηνπο κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε ζπζζψξεπζε ιεπηφθνθθνπ ηδήκαηνο επί ηεο αθηή θαη ζε ζρεκαηηζκφ κνξθψλ φπσο ζην ρήκα 4.2. Ζ θπκαηηζηή κνξθή ηεο αθηήο πνπ ζρεκαηίδεηαη απφ ηελ επίδξαζε θπκαηνζξαπζηψλ νλνκάδεηαη salient, ελψ φηαλ ε αθηή ελψλεηαη κε ηνλ θπκαηνζξαχζηε δεκηνπξγεί ην ιεγφκελν tombolo. 45

63 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ ρήκα 4.2 Μεκνλσκέλνο θπκαηνζξαχζηεο θαη θπκαηνζξαχζηεο ζε ζεηξά θαη αληίζηνηρεο κεηαβνιέο ζηελ αθηή (CEM, 2006) Οη παξάθηηνη θπκαηνζξαχζηεο έρνπλ παξφκνηα κνξθή κε ηνπο θπκαηνζξαχζηεο πνπ θαηαζθεπάδνληαη γηα ηελ πξνζηαζία ιηκέλσλ, κε ηε δηαθνξά φηη νη πξψηνη επηηξέπνπλ ηε κεηάδνζε ζεκαληηθήο θπκαηηθήο ελέξγεηαο. Γηα ην ιφγν απηφ ε ζηέςε ηνπο κπνξεί λα είλαη αξθεηά πην ρακειή θαη ε δηαπεξαηφηεηά ηνπο ζεκαληηθή. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο, ε θαηαζθεπή θπκαηνζξαπζηψλ ζπλδπάδεηαη κε έξγα αλαπιήξσζεο αθηήο. Οη θχξηνη κεραληζκνί ζπγθξάηεζεο ηδεκάησλ ησλ θπκαηνζξαπζηψλ είλαη νη εμήο : 1. Μείσζε ηεο θαηά κήθνο ηεο αθηήο κεηαθνξάο ησλ ηδεκάησλ κέζσ ξεπκάησλ κηθξφηεξεο έληαζεο εμαηηίαο ηεο κεησκέλεο έληαζεο ησλ ζξαπφκελσλ θπκαηηζκψλ. 46

64 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ 2. Σξνπνπνίεζε ηεο κεηαθνξάο ηδεκάησλ θάζεηα ζηελ αθηή, εμαηηίαο ηεο αλάθιαζεο ησλ θπκαηηζκψλ θαη ηεο κεηάδνζήο ηνπο κέζσ ησλ θπκαηνζξαπζηψλ θαη ησλ ελδηάκεζσλ θελψλ. 3. Γεκηνπξγία ζπλζεθψλ ήξεκσλ λεξψλ πίζσ απφ ηνπο θπκαηνζξαχζηεο κέζσ ηεο πεξίζιαζεο ησλ θπκαηηζκψλ ζηα άθξα απηψλ Πξόβνινη Οη παξάθηηνη πξφβνινη (groynes) είλαη κνλνδηάζηαηεο θαηαζθεπέο, θάζεηεο ζηελ αθηή είηε ππφ θιίζε, πνπ ηνπνζεηνχληαη ζπλήζσο ζε ζεηξά ζε απφζηαζε κεηαμχ ηνπο. πλήζσο απνηεινχληαη απφ θπζηθνχο νγθνιίζνπο θαη ιίζνπο, ελψ πνιιέο θνξέο θαηαζθεπάδνληαη απφ μχιν, ζθπξφδεκα αθφκα θαη απφ κέηαιιν. Ζ ιεηηνπξγία ηνπο έγθεηηαη ζηνλ έιεγρν ηεο κεηαθίλεζεο ησλ ηδεκάησλ θαηά κήθνο ηεο αθηήο, θαζψο παγηδεχνπλ κέξνο ηνπ ηδήκαηνο αλάληε απηψλ (σο πξνο ηε θνξά ηεο ζηεξενκεηαθνξάο). Καηά ζπλέπεηα, ζε αθηέο φπνπ ε θάζεηε ζηεξενκεηαθνξά (crossshore) είλαη ζεκαληηθά κεγαιχηεξε ηεο αληίζηνηρεο νξηδφληηαο (longshore) δελ ελδείθλπηαη ε θαηαζθεπή θάζεησλ παξάθηησλ έξγσλ γηα ηε ζηαζεξνπνίεζε ηεο αθηήο. εκαληηθφ κεηνλέθηεκα ησλ θαηαζθεπψλ απηψλ, εηδηθά φηαλ απηέο είλαη αδηαπέξαηεο θαη κεγάινπ κήθνπο, είλαη ε παξεκπφδηζε ηεο ζηεξενκεηαθνξάο ζε έλα ηκήκα ελφο θιεηζηνχ παξάθηηνπ ζπζηήκαηνο (coastal cell), κε απνηέιεζκα ηε δηάβξσζε ησλ παξαθείκελσλ αθηψλ. ην ρήκα 4.3 πεξηγξάθεηαη ζρεκαηηθά ε ιεηηνπξγία ελφο κεκνλσκέλνπ πξνβφινπ θαη ελφο ζπζηήκαηνο πξνβφισλ, ελψ ζην ρήκα 4.4 παξνπζηάδνληαη δηαθνξεηηθνί ηχπνη πξνβφισλ. 47

65 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ ρήκα 4.3 Λεηηνπξγία κεκνλσκέλνπ πξνβφινπ θαη ζπζηήκαηνο πξνβφισλ (CEM, 2006) ρήκα 4.4 Γηαθνξεηηθέο κνξθέο πξνβφισλ (CEM, 2006) 48

66 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Σα ηειεπηαία ρξφληα έρεη επηθξαηήζεη ε ηάζε θαηαζθεπήο πξνβφισλ, νη νπνίνη επηηξέπνπλ κέξνο ηεο νξηδφληηαο κεηαθνξάο ησλ ηδεκάησλ, θαζψο θαη ν ζπλδπαζκφο ηνπο κε ηαπηφρξνλα έξγα αλαπιήξσζεο ηεο αθηήο. Ζ ηειεπηαία απηή πξαθηηθή ζε ζπλδπαζκφ κε πεξηβαιινληηθνχο θαη αηζζεηηθνχο παξάγνληεο έρνπλ νδεγήζεη ζηελ εθαξκνγή θάπνησλ κεζφδσλ πνπ επηηξέπνπλ ηε νξηδφληηα κεηαθίλεζε κέξνπο ηνπ ηδήκαηνο, φπσο ξχζκηζε : ηνπ κήθνπο ηνπ πξνβφινπ ψζηε λα κεηαθέξεηαη ην ίδεκα γχξσ απφ ηελ άθξε ηνπ (by-passing) ηνπ χςνπο ηεο ζηέςεο ηνπ πξνβφινπ ψζηε ηκήκα ηεο ζηεξενκεηαθνξάο λα γίλεηαη πάλσ απφ απηή (βπζηζκέλνη πξφβνινη) ηεο δηαπεξαηφηεηαο ηνπ θνξκνχ ηνπ πξνβφινπ ψζηε κέξνο ηνπ ηδήκαηνο λα πεξλάεη κέζα απφ απηφλ (δηαπεξαηνί πξφβνινη) Οη ηειεπηαίεο απηέο εθαξκνγέο θεξδίδνπλ έδαθνο ηα ηειεπηαία ρξφληα έλαληη ησλ άθακπησλ, αδηαπέξαησλ θαη αληηαηζζεηηθψλ πξνβφισλ θαη ζεσξνχληαη απφ πνιινχο ήπηεο ηερληθέο παξάθηηαο πξνζηαζίαο Θαιάζζηνη Σνίρνη θαη Θσξάθηζε ηνπ Μεηώπνπ ηεο Αθηήο Οη ζαιάζζηνη ηνίρνη θαη ε ζσξάθηζε ηεο αθηήο αλήθνπλ ζηελ ηξίηε θαη ηειεπηαία θαηεγνξία ησλ ζθιεξψλ ηερληθψλ παξάθηηαο πξνζηαζίαο. Οη ζαιάζζηνη ηνίρνη θαηαζθεπάδνληαη θπξίσο γηα πξνζηαζία απφ ηηο πιεκκχξεο ησλ γεηηνληθψλ πεξηνρψλ αιιά θαη γηα κείσζε ηεο ππεξπήδεζεο ησλ θπκαηηζκψλ. Ζ ζσξάθηζε απφ ηελ άιιε απνηειείηαη απφ ζηξψζεηο θπζηθψλ ή ηερλεηψλ νγθνιίζσλ, ηνπνζεηεκέλεο κπξνζηά απφ βξαρψδεηο αθηέο θαη πιαγηέο γηα πξνζηαζία απφ ηε δηάβξσζε. ηα ρήκαηα 4.5 θαη 4.6 παξνπζηάδνληαη θάπνηνη βαζηθνί ηχπνη ζαιάζζησλ ηνίρσλ θαη ζσξάθηζεο αληίζηνηρα. 49

67 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ ρήκα 4.5 Σχπνη ζαιάζζησλ ηνίρσλ (CEM, 2006) Ζ ζσξάθηζε κηαο αθηήο ζπληειεί ζηελ απνξξφθεζε ηκήκαηνο ηεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο πνπ ηελ πξνζβάιεη, ελψ αληίζεηα νη ζαιάζζηνη ηνίρνη (πιελ θάπνησλ εμαηξέζεσλ) αλαθινχλ ζρεδφλ φιε ηελ πνζφηεηα ηεο ελέξγεηαο απηήο. Ζ απνξξφθεζε ηεο ελέξγεηαο πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ ηεο ζξαχζεο ησλ θπκαηηζκψλ ζην θεθιηκέλν επίπεδν ηεο ζσξάθηζεο. Ζ αλάθιαζε ησλ θπκαηηζκψλ απφ ηα θαηαθφξπθα ή θεθιηκέλα κέησπα πηζηεχεηαη φηη πξνθαιεί ππνζθαθή ζηνλ πφδα απηψλ ησλ θαηαζθεπψλ (εμαηηίαο ησλ κεγάισλ ηαρπηήησλ πνπ αλαπηχζζνληαη ζηνλ ππζκέλα ζηε ζέζε απηή). Γηα ην ιφγν απηφ πξέπεη λα δίλεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ ελίζρπζε ηεο βάζεο ησλ αλαθιαζηηθψλ απηψλ θαηαζθεπψλ. 50

68 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ ρήκα 4.6 Σχπνη ζσξάθηζεο κεηψπνπ αθηήο (CEM, 2006) 4.4 Ήπηεο Σερληθέο Παξάθηηαο Πξνζηαζίαο Οη πην βαζηθέο κέζνδνη πξνζηαζίαο θαη ζηαζεξνπνίεζεο ηεο αθηήο απηήο ηεο θαηεγνξίαο είλαη : Έξγα αλαπιήξσζεο ηεο αθηήο Παξάιιεια θαη θάζεηα ζηελ αθηή έξγα βπζηζκέλεο ζηέςεο (χθαινη πξφβνινη θαη θπκαηνζξαχζηεο) 51

69 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ Αλαπιήξσζε Αθηήο Ζ αλαπιήξσζε ηεο αθηήο ζεσξείηαη κηα απφ ηηο πην ζεκαληηθέο κεζφδνπο ήπηαο παξάθηηαο πξνζηαζίαο θπξίσο ιφγσ ηεο απνπζίαο νγθσδψλ ηερληθψλ έξγσλ. Δίλαη ε δηαδηθαζία πεξηνδηθήο ηξνθνδφηεζεο ηεο αθηήο κε ίδεκα απφ κηα άιιε ζέζε (ζπλήζσο απφ ηα βαζηά λεξά) πνπ εμππεξεηεί δχν βαζηθνχο ζθνπνχο : Παξάθηηα πξνζηαζία - Ο ζηφρνο απηφο επηηπγράλεηαη κέζσ ηεο δηεχξπλζεο ηνπ πιάηνπο ηεο αθηήο θαη ηεο κείσζεο θιίζεσλ ηεο, κε απνηέιεζκα ηε ζεκαληηθή απνξξφθεζε ηεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο. Αλάπιαζε ηεο αθηήο - Ζ ηερλεηή απφζεζε πιηθνχ θαιήο πνηφηεηαο ζπκβάιιεη ζηελ αηζζεηηθή αλαβάζκηζε ηεο αθηήο θαη ηελ πξνζέιθπζε λέσλ δηαθνξεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. πλήζσο, ην πιηθφ δηαζηξψλεηαη ηερλεηά επί ηεο αθηή ζε φιν ην κήθνο ηεο θαη δηαζπείξεηαη θπζηθά ζηνλ ππζκέλα ηεο ζάιαζζαο κε ηελ επίδξαζε ησλ θπκαηηζκψλ. ηαλ ε παξαιία είλαη αξθεηά επηκήθεο θαη επηθξαηνχλ ζπλζήθεο νξηδφληηαο ζηεξενκεηαθνξάο, ε αλαπιήξσζε κπνξεί λα γίλεη ζε έλα κφλν ηκήκα ηεο αθηήο αλάληε ηεο δηεχζπλζεο ησλ ξεπκάησλ θαη ε θχζε ζα αλαιάβεη ηε δηαζπνξά ηνπ πιηθνχ ζε φιν ην κήθνο ηεο αθηήο. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο, ελδείθλπηαη θαη ε θαιιηέξγεηα αξαηήο βιάζηεζεο επί ηεο ηερλεηήο αθηήο γηα ελδπλάκσζε ηεο ζπγθξάηεζεο ησλ ηδεκάησλ. Σα έξγα αλαπιήξσζεο ηεο αθηήο πνιιέο θνξέο ζπλδπάδνληαη κε παξάθηηα ηερληθά έξγα, φπσο πξφβνινη θαη θπκαηνζξαχζηεο, έμαιινη ή χθαινη. Οη ζπκπιεξσκαηηθέο απηέο θαηαζθεπέο δελ είλαη πάληα νηθνλνκηθά ζπκθέξνπζεο, γη απηφ ζα πξέπεη λα γίλνληαη νη απαξαίηεηεο ζπγθξίζεηο κεηαμχ ησλ ελαιιαθηηθψλ ζρεδίσλ, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο ζρεηηθέο πεξηφδνπο ζπληήξεζεο θαη ηηο αληίζηνηρεο δαπάλεο. Σα πιηθά αλαπιήξσζεο κπνξεί λα είλαη είηε ρεξζαία είηε ζαιάζζηα. Σα ηδήκαηα ζα πξέπεη λα εμεηαζηνχλ δηεμνδηθά σο πξνο ηε ζχλζεζή ηνπο, ηελ θνθθνκεηξηθή ηνπο δηαβάζκηζε θαη άιιεο ηδηφηεηεο, π.ρ. κεραληθή αληνρή, αληίζηαζε ηξηβήο, ρεκηθή ζηαζεξφηεηα, θ.α.. Ζ θνθθνκεηξηθή δηαβάζκηζε πξέπεη λα θαιχπηεη ηηο ζρεδηαζηηθέο απαηηήζεηο σο πξνο ηε ζπκβαηφηεηα κε ην εγγελέο πιηθφ κέζα ζε έλα κηθξφ εχξνο, 52

70 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΓΗΑΒΡΧΖ γηα παξάδεηγκα -5% +15% ηεο κέζεο δηακέηξνπ θφθθσλ. Διαθξψο κεγαιχηεξν κέγεζνο θφθθσλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε έλα πην νηθνλνκηθή επηινγή αλαπιήξσζεο ηεο αθηήο Παξάιιεια θαη θάζεηα ζηελ αθηή έξγα βπζηζκέλεο ζηέςεο (ύθαινη πξόβνινη θαη θπκαηνζξαύζηεο) Οη παξάθηηνη πξφβνινη θαη θπκαηνζξαχζηεο ελψ γεληθά θαηαηάζζνληαη ζηηο ζθιεξέο ηερληθέο παξάθηηαο πξνζηαζίαο, φηαλ ε ζηέςε ηνπο είλαη θάησ απφ ηε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ ήπηα παξάθηηα έξγα. Απηφ ζπκβαίλεη θπξίσο ιφγσ αηζζεηηθψλ ιφγσλ, θαζψο δελ νρινχλ νπηηθά ην παξάθηην πεξηβάιινλ. Οη χθαινη θπκαηνζξαχζηεο επηηξέπνπλ ηε κεηάδνζε πξνο ηελ αθηή έλα πνζνζηφ ηεο εηζεξρφκελεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο. Σν πνζνζηφ απηφ αλεβαίλεη θαηαθφξπθα κε ηε κείσζε ηνπ ειεχζεξνπ πεξηζσξίνπ, δειαδή ηελ θάζεηε απφζηαζε ηεο ζηέςεο απφ ηε ζηάζκε ηεο ζάιαζζαο, γεγνλφο πνπ θαζηζηά αλαπνηειεζκαηηθή ηελ εθαξκνγή ηνπο. Μηα ηάζε ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ είλαη ε πξνζπάζεηα ζρεδηαζκνχ βπζηζκέλσλ παξάθηησλ έξγσλ θηιηθψλ πξνο ην πεξηβάιινλ, πνπ ζα ππνζηεξίδνπλ ελδερνκέλσο ηελ αλάπηπμε ηεο ζαιάζζηαο παλίδαο. Γηα ην ιφγν απηφ θαηαζθεπάδνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξνη θπκαηνζξαχζηεο κίαο κφλν ζηξψζεο, ψζηε κέζα ζηνλ θνξκφ ηνπο λα θηινμελήζνπλ ζαιάζζηνπο νξγαληζκνχο. Παξφκνηαο θηινζνθίαο είλαη θαη ε ζηξνθή πξνο ηνπο βπζηζκέλνπο πξνβφινπο. Απηέο νη θαηαζθεπέο εθηφο απφ ηε ιεηηνπξγία σο ζπκβαηηθνί παξάθηηνη πξφβνινη, ρξεζηκνπνηνχληαη θαη γηα ηε ζπγθξάηεζε ηνπ πιηθνχ αλαπιήξσζεο κηαο αθηήο, φπσο άιισζηε θαη νη χθαινη θπκαηνζξαχζηεο. 53

71 Κεθάιαην 5 Πεξηνρή Μειέηεο

72 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ 5.1 Κξήηε Γεληθά ηνηρεία Ζ Κξήηε είλαη ην κεγαιχηεξν λεζί ηεο Διιάδαο θαη ην λνηηφηεξν θαη πέκπην κεγαιχηεξν ηεο Μεζνγείνπ. Βξίζθεηαη ζην λφηην κέξνο ηνπ ειιαδηθνχ γεσγξαθηθνχ ρψξνπ, βξέρεηαη βφξεηα απφ ην Αηγαίν Πέιαγνο θαη λφηηα απφ ην Λπβηθφ. Απνηειεί κία απφ ηηο 13 πεξηθέξεηεο ηεο Διιάδαο θαη ρσξίδεηαη ζηνπο λνκνχο Ζξαθιείνπ, Υαλίσλ, Λαζηζίνπ θαη Ρεζχκλνπ. Πξσηεχνπζα θαζψο θαη κεγαιχηεξε πφιε ηεο είλαη ην Ζξάθιεην. Άιιεο ζεκαληηθέο πφιεηο κε ηδηαίηεξε νκνξθηά θαη ραξαθηήξα είλαη ηα Υαληά, ην Ρέζπκλν, ν Άγηνο Νηθφιαο, ε εηεία θαη ε Ηεξάπεηξα. Δηθόλα 5.1 Γεσγξαθηθή ζέζε ηεο Κξήηεο (Google Map) Ζ Κξήηε θαιχπηεη κηα έθηαζε km², ζηελ νπνία θαηνηθνχλ άλζξσπνη, ζχκθσλα κε ηελ ηειεπηαία απνγξαθή ηνπ 2001 (72,1 θάηνηθνη/km²). Έρεη κήθνο 260 km θαη πνηθίιιεη ζην πιάηνο κε έλα κέγηζην 60 km (απφ ην αθξσηήξην Γίνλ έσο ην 55

73 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ αθξσηήξην Λίζηλν), ζε έλα ειάρηζην 12 km ζηνλ ηζζκφ Ηεξάπεηξαο ζηελ αλαηνιηθή Κξήηε. Ζ αθηνγξακκή ηεο κήθνπο πάλσ απφ km παξνπζηάδεη βαζχ γεσγξαθηθφ δηακειηζκφ κε πνιπάξηζκνπο φξκνπο, νξκίζθνπο θαη ρεξζνλήζνπο. ηελ Πεξηθέξεηα Κξήηεο αλήθνπλ επίζεο θαη αξθεηά κηθξά λεζηά φπσο Γαχδνο, Νηία, Κνπθνλήζη, Γατδνπξνλήζη ή Υξπζή, Γηνλπζάδεο, πηλαιφγθα θαη Παμηκάδη, εθ ησλ νπνίσλ ηα πεξηζζφηεξα είλαη αθαηνίθεηα. Παξά ην γεγνλφο φηη ε Κξήηε είλαη λεζί, ιφγσ ηεο κεγάιεο ηεο έθηαζεο παξνπζηάδεη κηα ζπλαξπαζηηθή ελαιιαγή απφ θπζηθά αμηνζέαηα, παξαιίεο ηδηαίηεξνπ θπζηθνχ θάιινπο, βνπλά, θνηιάδεο, θαξάγγηα, ιίκλεο, θ.α., θάπνηα απφ ηα νπνία απνηεινχλ κεξηθνχο απφ ηνπο δηαζεκφηεξνπο πξννξηζκνχο νιφθιεξεο ηεο Διιάδαο, π.ρ. ην Διαθνλήζη, ην θνηληθφδαζνο Βάη, ην θαξάγγη ηεο ακαξηάο, ην βνπλφ Φεινξείηεο θαη ην ζπήιαην Ηδαίνλ Άληξνλ, κέξνο ζην νπνίν γελλήζεθε θαη αλαηξάθεθε ν Γίαο ζχκθσλα κε ηελ Διιεληθή Μπζνινγία. Δπηπιένλ, ην λεζί έρεη ηδηαίηεξα κεγάιε ηζηνξηθή ζεκαζία, θαζψο ππήξμε ε θνηηίδα ηνπ Μηλσηθνχ πνιηηηζκνχ, γεγνλφο πνπ καξηπξάλε ζεκαληηθά αξραηνινγηθά επξήκαηα, φπσο ηα κηλσηθά αλάθηνξα ηεο Κλσζνχ θαη ηεο Φαηζηνχ, ην ηεξφ ηεο Γφξηπλαο ηεο ειιεληζηηθήο πεξηφδνπ, θαη αλαξίζκεηα άιια. Σα παξαπάλσ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ επγεληθή θαη θηιφμελε θπζηνγλσκία ησλ θαηνίθσλ ηεο, ηηο ηδηαίηεξεο παξαδφζεηο, ζπλήζεηεο θαη γεχζεηο ηνπ λεζηνχ, κπνξνχλ λα εμεγήζνπλ γηαηί ε Κξήηε ππνδέρεηαη θάζε ρξφλν έλαλ εληππσζηαθφ αξηζκφ ηνπξηζηψλ απφ φιν ηνλ θφζκν Γεσκνξθνινγηθά ζηνηρεία Ζ Κξήηε ραξαθηεξίδεηαη απφ έληνλν αλάγιπθν εδάθνπο, ην νπνίν δηακνξθψλεηαη απφ ηξεηο βαζηθέο δψλεο: ηελ δψλε κε πςφκεηξν 400 κ. θαη άλσ (πςειή ή νξεηλή), ηε δψλε απφ κ. (κέζε) θαη ηελ ρακειή δψλε πνπ αθνξά ηηο πεξηνρέο πνπ εθηείλνληαη απφ ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο έσο ηα 200 κ. πςφκεηξν. Οη δχν πξψηεο δψλεο θαηαιακβάλνπλ ζρεδφλ ηα 3/5 ηεο λήζνπ θαη απνηεινχλ κηα ζπλερή νξνζεηξά απφ ηα δπηηθά πξνο ηα αλαηνιηθά, δηαθνπηφκελε απφ κηθξέο θνηιάδεο θαη θαξάγγηα, ζρεκαηίδνληαο ηξεηο δηαθνξεηηθέο νκάδεο βνπλψλ (Δηθφλα 5.2): ηα Λεπθά ξε ζην λνκφ Υαλίσλ κε πςειφηεξε θνξπθή ζηα κέηξα. 56

74 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ ε νξνζεηξά Ίδε ζηνπο λνκνχο Ρεζχκλνπ θαη Ζξαθιείνπ κε πςειφηεξε θνξπθή ηνλ Φεινξείηε ζηα κέηξα. ην φξνο Γίθηε ζην λνκφ Λαζηζίνπ κε πςειφηεξε θνξπθή ζηα κέηξα. Δηθόλα 5.2 Γεσγξαθηθφο ράξηεο Κξήηεο ' απηά ηα βνπλά νθείιεηαη ε χπαξμε ζην λεζί εχθνξσλ νξνπεδίσλ φπσο ν Οκαιφο, ε Νίδα θαη ην νξνπέδην Λαζηζίνπ, ζπειαίσλ φπσο ην Γηθηαίν θαη ην Ηδαίν Άληξν θαη θαξάγγηα φπσο ην θαξάγγη ηεο ακαξηάο, ην θαξάγγη Ίκπξνπ, ην Κνπξηαιηψηηθν θαξάγγη, ην Φαξάγγη ησλ Νεθξψλ ζηε Κάησ Εάθξν Λαζηζίνπ θ.α Κιίκα Ζ Κξήηε αλήθεη ζηε Μεζνγεηαθή θιηκαηνινγηθή δψλε, ε νπνία δηακνξθψλεη σο επί ην πιείζηνλ ηνλ εχθξαην θιηκαηηθφ ηεο ραξαθηήξα. Αλάινγα κε ηελ εγγχηεηα ζηε ζάιαζζα ε αηκφζθαηξα ηνπ λεζηνχ είλαη αξθεηά πγξή. Ο ρεηκψλαο είλαη ήπηνο θαη πγξφο, κε αξθεηέο βξνρνπηψζεηο θπξίσο ζηα δπηηθά ηκήκαηα ηνπ λεζηνχ, ελψ ε ρηνλφπησζε είλαη ζπάληα ζηηο πεδηλέο εθηάζεηο, αιιά αξθεηά ζπρλή ζηηο νξεηλέο. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ θαινθαηξηνχ, νη κέζε ζεξκνθξαζία θπκαίλεηαη κεηαμχ βαζκψλ Κειζίνπ, ελψ ζηε λφηηα αθηή, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πεδηάδαο ηεο Μεζζαξάο θαη ησλ Αζηεξνχζησλ ξεσλ, παξαηεξείηαη κεγαιχηεξε ειηνθάλεηα θαη πςειφηεξεο ζεξκνθξαζίεο ζε ζχγθξηζε κε ηελ ππφινηπε κεγαιφλεζν. 57

75 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ 5.2 Γήκνο Γνπβώλ Γεληθά ηνηρεία Ο Γήκνο Γνπβψλ βξίζθεηαη ζηα βφξεηα παξάιηα ηνπ Ννκνχ Ζξαθιείνπ, κεηαμχ ησλ πνηακψλ Καξηεξνχ (δπηηθά) θαη Απνζειέκε (αλαηνιηθά), θπξίσο θαηά κήθνο ηεο πεδηλήο παξαιηαθήο δψλεο θαη λνηηφηεξα ζηνπο ρακεινχο ιφθνπο έσο ηα φξηα ησλ Γήκσλ Καζηειιίνπ θαη Δπηζθνπήο. Πεξηιακβάλεη ηα εμήο Γεκνηηθά Γηακεξίζκαηα: Αλψπνιεο, Γνπβψλ, Διαίαο, Δπάλσ θαη Κάησ Βάζεηαο, Καινχ Υσξηνχ, Κφμαξεο θαη Υαξαζνχ. Δηθόλα 5.3 Γεσγξαθηθή Θέζε Γήκνπ Γνπβψλ Ννκνχ Ζξαθιείνπ (Ζιεθηξνληθή ειίδα Γεσγξαθηθήο Τπεξεζίαο ηξαηνχ) 58

76 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ Δηθόλα 5.4 Οξηνζέηεζε ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ απφ ηνπο πνηακνχο Καξηεξφ θαη Απνζειέκε (Google Earth, 2010) Με ηελ εθαξκνγή ηνπ λφκνπ Καπνδίζηξηα ζην Γήκν Γνπβψλ εληάρζεθαλ νη παξαθάησ Οηθηζκνί: Άγηνο Ησάλλεο, Βνξνχ ή Βνξίηζη, Διηά, Καξηεξφο, Κφμαξε, Ακληζφο, Γνχβεο, Δπάλσ Βάζεηα, Κάησ Βάζεηα, Μνλή, Αγ. Ησάλλνπ Θενιφγνπ, Αλψπνιε, Γνχξλεο, Δζηαπξσκέλνο, Κάησ Γνχβεο, θνηεηλφ, Βαζεηαλφο Κάκπνο, Γία ή Νηία, Καιφ Υσξηφ, Κνθθίλε Υάλη, Υαξαζφ. Δπίζεο, έρνπλ γίλεη νη εμήο αλαγλσξίζεηο νηθηζκψλ: ηνπ νηθηζκνχ Αγία Πειαγία θαη πξνζάξηεζή ηνπ ζην Γ.Γ. Γνπβψλ ηνπ νηθηζκνχ Πειεθεηά θαη πξνζάξηεζή ηνπ ζην Γ.Γ. Γνπβψλ ηνπ νηθηζκνχ Βξαρφθεπνο θαη πξνζάξηεζή ηνπ ζην Γ.Γ. Κάησ Βάζεηαο Γεσινγηθά ζηνηρεία ηελ επφκελε εηθφλα παξνπζηάδνληαη νη θχξηνη γεσινγηθνί ζρεκαηηζκνί ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ, φπσο απηνί έρνπλ απνηππσζεί ζηνλ Τδξνιηζνινγηθφ Υάξηε ηεο Διιάδνο, ζηα πιαίζηα ηνπ ρεδίνπ Γηαρείξηζεο ησλ Τδαηηθψλ Πφξσλ ηεο Διιάδνο απφ ην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο (1996). 59

77 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ ρήκα 5.1 Γεσινγηθνί ζρεκαηηζκνί ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ (Τδξνιηζνινγηθφο Υάξηεο ηεο Διιάδνο, 1996) Υξήζεηο γεο ην ρήκα 5.2 παξνπζηάδνληαη νη ρξήζεηο γεο ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ φπσο απηέο θαηαγξάθεθαλ απφ ην πξφγξακκα CORINE ηεο Δ.Δ. 60

78 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ Αεξνδξόκηα Ακπειώλεο Βηνκεραληθή ή Δκπνξηθή Αλάπηπμε Γεσξγηθέο Πεξηνρέο καδί κε Φπζηθή Βιάζηεζε Δγθαηαζηάζεηο Αζιεηηζκνύ θαη Αλαςπρήο θαη Διαηώλεο Πεξηνρέο Γηάθνξσλ θαιιηεξγεηώλ Πεξηνρέο Δμόξπμεο Μεηαιιεπκάησλ Πεξηνρέο κε Οδηθό θαη ηδεξνδξνκηθό Γίθηπν Φπζηθά Ληβάδηα ρήκα 5.2 Υξήζεηο γεο ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ (EC Project Corine, 2006) Έθηαζε θαη πιεζπζκόο Γήκνπ Γνπβώλ Ζ πεξηνρή ζην ζχλνιν ρσξνζεηείηαη ζηελ πςνκεηξηθή δψλε κεηαμχ παξαιίαο θαη 500 κ. Ο Γήκνο Γνπβψλ κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί σο πεδηλφο, θαζψο ην 85,52% ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ηνπ (επηά Γεκνηηθά Γηακεξίζκαηα) ραξαθηεξίδεηαη σο πεδηλφ θαη ην ππφινηπν 14,48% (έλα Γεκνηηθφ Γηακέξηζκα) σο εκηνξεηλφ. Ο Γήκνο Γνπβψλ θαιχπηεη κηα έθηαζε 94,96 km 2, θαηαιακβάλνληαο ην 3,59 % ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ηνπ Ννκνχ Ζξαθιείνπ (2.642 km 2 )θαη ην 1,14 % ηεο πεξηθέξεηαο Κξήηεο (8.336 km 2 ) (Πεγή: Δ..Τ.Δ. (2001)). 61

79 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ χκθσλα κε ηελ ηειεπηαία απνγξαθή ηνπ 2001, ν Γήκνο Γνπβψλ έρεη πιεζπζκφ θαηνίθσλ, πνζνζηφ 2,65% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηνπ Ννκνχ Ζξαθιείνπ θαη 1,29% ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο. Μεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε πιεζπζκνχ ζην εζσηεξηθφ ηνπ Γήκνπ παξαηεξείηαη ζηνπο παξαιηαθνχο, ηνπξηζηηθά αλαπηπγκέλνπο νηθηζκνχο πιεζίνλ ηεο Δζληθήο Οδνχ εηείαο - Υαλίσλ, δειαδή ηνπο νηθηζκνχο ησλ Κάησ Γνπβψλ, ησλ Γνπξλψλ, ηνπ Κνθθίλε Υάλη, ηνπ Βαζεηαλνχ Κάκπνπ θαη ηνπ Καξηεξνχ. Σα ηειεπηαία ρξφληα ε πεξηνρή παξνπζηάδεη έληνλε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε θπξίσο ιφγσ ηήο παξαιίαο ηεο αιιά θαη ηεο γεηηλίαζεο κε ηε Υεξζφλεζν θαη ην Ζξάθιεην. Ζ αλαπηπμηαθή πνξεία ηνπ Γήκνπ κπνξεί λα επηβεβαησζεί θαη απφ ηελ δεκνγξαθηθή αχμεζε ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ, φπνπ ζεκεηψλεηαη αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ θαηά 57,81% ζε ζρέζε κε ην 1991 (4.918 θάηνηθνη) Πξώελ Ακεξηθάληθε Βάζε Γνπξλώλ Μηα ζεκαληηθή πεξηνρή γηα ηε κειινληηθή αλάπηπμε ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ απνηειεί ε πξψελ Ακεξηθάληθε Βάζε Γνπξλψλ, ε νπνία βξίζθεηαη παξαιηαθά ηνπ Γήκνπ ζηα φξηα ησλ νηθηζκψλ Γνπβψλ θαη Γνπξλψλ θαη έρεη έθηαζε 738 ζηξέκκαηα. Απφ ην Φεβξνπάξην ηνπ 1993, φπνπ αλαθνηλψζεθε απφ ηελ Κπβέξλεζε ησλ ΖΠΑ ε απνρψξεζε ηεο Ακεξηθάληθεο Αεξνπνξίαο, ε πεξηνρή απηή έρεη απνηειέζεη θέληξν πνιιψλ ζπδεηήζεσλ αιιά θαη αληηπαξαζέζεσλ, θαζψο κέρξη θαη ζήκεξα δελ έρεη βξεζεί έλα νξηζηηθφ ζρέδην γηα ηελ νινθιεξσκέλε αλάπηπμε ηεο. 62

80 Δηθόλα 5.5 Αεξνθσηνγξαθία ηεο Πξψελ Ακεξηθάληθεο Βάζεο Γνπξλψλ (Google Map) Σν 1994 ηφζν ην αθίλεην φζν θαη νη γεσηξήζεηο ηεο πξψελ ακεξηθάληθεο βάζεο ησλ Γνπξλψλ πεξλνχλ ζηελ θπξηφηεηα ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο θαη ζχκθσλα κε ην λφκν θαηαγξάθνληαη ζην βηβιίν ηεο Κηεκαηηθήο Τπεξεζίαο ηνπ Γεκνζίνπ Ζξαθιείνπ. Αθνινχζσο, κε βάζε ην λφκν 973/79 πεξηέξρνληαη ζηελ Κηεκαηηθή Τπεξεζία ηνπ Γεκνζίνπ, ε νπνία αλαιακβάλεη θαη ηε δηαρεηξηζηηθή αξκνδηφηεηα. Ήδε απφ ην ζηξέκκαηα απφ ηε ζπλνιηθή έθηαζε παξαρσξνχληαη ζην Γεληθφ Δπηηειείν Αεξνπνξίαο γηα θαηνηθίεο αμησκαηηθψλ ηεο Πνιεκηθήο Αεξνπνξίαο. Ζ ίδξπζε ηεο εηαηξείαο «ΔΗΡΖΝΖ ΑΔ» ην 1997, ζπλνδεχεηαη απφ παξαρψξεζε 51 ζηξεκκάησλ γηα ηελ αλέγεξζε ηνπ Γηεζλνχο Δθζεζηαθνχ Κέληξνπ Κξήηεο (Γ.Δ.Κ.Κ.). ηε ζπλέρεηα, παξαρσξνχληαη 58 ζηξέκκαηα ζην Ηλζηηηνχην Θαιάζζηαο Βηνινγίαο Κξήηεο (ΗΘΑΒΗΚ) θαη θάπνηα αθφκα ζηε Ννκαξρία θαη ην Γήκν Γνπβψλ γηα αλέγεξζε Γεκαξρείνπ θαη ζηέγαζε εθπαηδεπηηθψλ θαη αζιεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Σα ππφινηπα 468 ζηξέκκαηα παξακέλνπλ κέρξη θαη ζήκεξα ζηε δηαρείξηζε ηεο ΚΔΓ. θαη πξαγκαηνπνηνχληαη ζπδεηήζεηο γηα ηελ αμηνπνίεζή ηνπο (ππφ ηελ πίεζε βέβαηα αληηθξνπφκελσλ ζπκθεξφλησλ, θαηνίθσλ - επηρεηξήζεσλ). ηελ πξψελ Ακεξηθάληθε Βάζε Γνπξλψλ ππάξρνπλ πξνο ην παξφλ νη εμήο ρξήζεηο: Σν ΔΛ.ΚΔ.Θ.Δ. (Διιεληθφ Κέληξν Θαιάζζησλ Δξεπλψλ) ζε έθηαζε 58 ζηξεκκάησλ, πνπ πεξηιακβάλεη θαη ην ελπδξείν Θαιαζζφθνζκνο. Σν ελπδξείν θαηαιακβάλεη έθηαζε 5 ζηξεκκάησλ πεξίπνπ θαη πεξηιακβάλεη δηαδξνκή ζε

81 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ ζαιάζζηα ζθελνγξαθία κήθνπο πεξίπνπ 1 ρικ. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ μεθίλεζε απφ ην Γεθέκβξην ηνπ Μηθξφ ιηκάλη βφξεηα ηνπ ελπδξείνπ. Σν Γηεζλέο Δθζεζηαθφ Κέληξν Κξήηεο. Οηθηζκφο ησλ αμησκαηηθψλ ηεο Αεξνπνξίαο ζε έθηαζε 110 ζηξεκκάησλ. Βηνινγηθφο θαζαξηζκφο. Γεκαξρείν Γνπβψλ θαη άιιεο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ. Δθπαηδεπηηθά Ηδξχκαηα (Βξεθνλεπηαθφο ηαζκφο Γνπξλψλ, Γπκλάζην Λχθεην Γνπβψλ, Καιιηηερληθφ ρνιείν Ζξαθιείνπ, Μνπζηθφ ρνιείν Ζξαθιείνπ, 2 ν Η.Δ.Κ. Ζξαθιείνπ) Γηα ην ρψξν ηεο πξψελ Ακεξηθάληθεο Βάζεο Γνπξλψλ ππάξρεη κειέηε αλάπηπμεο θαη ρσξνζέηεζεο δξαζηεξηνηήησλ (ΟΑΝΑΚ). Έρνπλ δηαηεζεί ζε δηάθνξεο ρξήζεηο 300 ζηξέκκαηα θαη πξνβιέπνληαη ρξήζεηο θαη ηξφπνο αλάπηπμεο γηα 450 αθφκα ζηξέκκαηα. 5.3 Πεξηνρή Μειέηεο Γεληθά ηνηρεία Ζ πεξηνρή πνπ επηιέρζεθε γηα λα εμεηαζηεί σο πξνο ηα θαηλφκελα δηάβξσζεο πνπ εκθαλίδεη είλαη ε παξάθηηα δψλε ηκήκαηνο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ ηνπ λνκνχ Ζξαθιείνπ Κξήηεο, ε νπνία εθηείλεηαη απφ ηνλ νηθηζκφ Δζηαπξσκέλνπ κέρξη ηνλ ηερλεηφ κψιν ησλ Κάησ Γνπβψλ, φπσο θαίλεηαη θαη ζηελ θσηνγξαθία πνπ αθνινπζεί. 64

82 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ Δηθόλα 5.6 Πεξηνρή Μειέηεο (Google Earth) Οη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο επηιέρζεθε ε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή γηα εθαξκνγή ηεο κεζνδνινγίαο δηεξεχλεζεο θαη δηαρείξηζεο ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο είλαη : Ζ ζέζε ηεο Σν γεγνλφο φηη βξίζθεηαη ζε θνληηλή απφζηαζε ηφζν απφ ηελ κεγαιχηεξε πφιε ηεο Κξήηεο θαη πξσηεχνπζα ηνπ λνκνχ ην Ζξάθιεην, φζν θαη απφ ηα ηνπξηζηηθά αλαπηπγκέλα Μάιηα θαη Υεξζφλεζν, αιιά θαη ην φηη θαηά κήθνο ηεο ζρεκαηίδνληαη εθηεηακέλεο ακκψδεηο παξαιίεο ηδηαίηεξεο θπζηθήο νκνξθηάο, ηελ θαζηζηά έλα κέξνο ζεκαληηθνχ ηνπξηζηηθνχ θαη αλαπηπμηαθνχ ελδηαθέξνληνο. Ζ εηεξνγέλεηα ηεο Καηά κήθνο ηεο παξάθηηαο δψλεο ν κειεηεηήο ζπλαληάεη απφθξεκλνπο βξάρνπο, ακκψδεηο παξαιίεο, αθηέο κε πην ρνλδξφθνθθν ίδεκα φπσο ραιίθηα, θξνθάιεο θ.α., γεγνλφο πνπ ηνπ δίλεη ηε δπλαηφηεηα δηεξεχλεζεο θαη θαηαλφεζεο, φζν απηφ είλαη εθηθηφ, ησλ κεραληζκψλ απφζεζεο θαη απνκάθξπλζεο ησλ ηδεκάησλ ζε κηα παξάθηηα πεξηνρή. Ζ χπαξμε ηερληθψλ έξγσλ Ζ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο, θαηαζθεπή κηθξφηεξσλ ή κεγαιχηεξσλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ, αιιά θαη ε νηθηζηηθή ηεο αλάπηπμε, κεηαθίλεζε ησλ θαηνίθσλ ζηελ παξάθηηα δψλε θαη θαηαζθεπή κφληκσλ ή παξαζεξηζηηθψλ θαηνηθηψλ, νδήγεζε ζηε δεκηνπξγία πιεζψξαο ηερληθψλ έξγσλ, φπσο ιηκέλα ζθαθψλ αλαςπρήο, θάζεηα έξγα πξνζηαζίαο θαη ζπγθξάηεζεο ηδήκαηνο, θάζεην ηνίρν γηα πξνζηαζία θαη ππνζηήξημε ηεο παξαιηαθήο νδνχ, θ.α. Σα ηερληθά απηά έξγα, έρνπλ θαζνξηζηηθή επίδξαζε ζηε δηακφξθσζε θαη ηελ εμέιημε ηεο αθηνγξακκήο θαη παξνπζηάδνπλ εμαηξεηηθφ ελδηαθέξνλ σο πξνο ηελ νξζφηεηα ηεο 65

83 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ θαηαζθεπήο ηνπο, ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπο, αιιά θαη ηηο ζεηηθέο θαη αξλεηηθέο επηπηψζεηο ηνπο ζην πεξηβάιινλ. Ζ Πξψελ Ακεξηθάληθε Βάζε ηεο Αεξνπνξίαο Ζ χπαξμε ζηελ παξάθηηα δψλε κηαο πεξηνρήο, ε νπνία κέρξη θαη ζήκεξα δελ έρεη ππνζηεί θακία νηθηζηηθή ή άιινπ είδνπο αλαπηπμηαθή παξέκβαζε πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα ζην κειεηεηή λα ζρεδηάζεη θαη λα πξνηείλεη κηα πην νξζή θαη νινθιεξσκέλε πξννπηηθή δηαρείξηζεο ηνπ ηκήκαηνο απηνχ αιιά θαη ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο Γηαίξεζε ηεο πεξηνρήο κειέηεο ζε επηκέξνπο πεξηνρέο πσο έρεη αλαθεξζεί ήδε ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην, θαηά ηε δηεξεχλεζε ησλ θαηλφκελσλ δηάβξσζεο κηαο πεξηνρήο ζα πξέπεη λα εμεηαζηεί ν επξχηεξνο ρψξνο κέζα ζηνλ νπνίν πξαγκαηνπνηνχληαη φιεο νη δηεξγαζίεο κεηαθνξάο θαη κεηαθίλεζεο ηδεκάησλ, ην νλνκαδφκελν θιεηζηφ ζχζηεκα παξάθηηαο ζηεξενκεηαθνξάο (coastal sediment cell). Ζ παξνχζα πεξηνρή έρεη ππνδηαηξεζεί ζε ηξία επηκέξνπο θειηά ζηεξενκεηαθνξάο, ηα νπνία έρνπλ νλνκαζηεί απφ ηνπο θχξηνπο νηθηζκνχο πνπ εληνπίδνληαη ζε απηά. Σα θειηά απηά θαίλνληαη ζηελ αθφινπζε εηθφλα. Δηθόλα 5.7 Κειηά ηεξενκεηαθνξάο Πεξηνρήο Μειέηεο 66

84 Κεθάιαην 6 Γηεξεύλεζε Γηάβξσζεο ζηελ Αθηή ηνπ Γήκνπ Γνπβώλ Ζξαθιείνπ Κξήηεο

85 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ 6.1 Δπίζθεςε ζηελ αθηή ηνπ Γήκνπ Γνπβώλ - πιινγή θσηνγξαθηθνύ πιηθνύ - θαηάζηαζεο Πξώηε εθηίκεζε ηεο πθηζηάκελεο Αθηή Δζηαπξσκέλνπ Ζ αθηή Δζηαπξσκέλνπ (Δηθφλα 6.1) βξίζθεηαη ζηα δπηηθά ηεο πεξηνρήο κειέηεο κε κήθνο αθηνγξακκήο πεξίπνπ 2 km. Μπνξεί λα ρσξηζηεί ζε δπν κηθξφηεξα ηκήκαηα, ην δπηηθφ κε απφθξεκλνπο, ςεινχο βξάρνπο θαη ζρεηηθά κεγάια βάζε ππζκέλα (Δηθφλα 6.2) θαη ην αλαηνιηθφ ζπλνιηθνχ κήθνπο 1 km κε ιεπηφθνθθε άκκν θαη εκθαλψο κηθξφηεξε θιίζε ππζκέλα. Ζ ακκψδεο αθηή (Δηθφλα 6.3) εκθαλίδεη έλα κέγηζην πιάηνο πεξίπνπ 90 m (ζην δπηηθφ θπξίσο ηκήκα ηεο φπνπ δελ παξαηεξνχληαη θηίζκαηα ή άιια ηερληθά έξγα) θαη έλα ειάρηζην 5 m (αλαηνιηθά, φπνπ ππάξρνπλ μελνδνρεηαθέο κνλάδεο ζηελ παξάθηηα δψλε). Δηθόλα 6.1 Αθηή Δζηαπξσκέλνπ (Google Earth) Ζ αθηή Δζηαπξσκέλνπ, κε εμαίξεζε ηηο μελνδνρεηαθέο εγθαηαζηάζεηο ζηα αλαηνιηθά, κπνξεί λα ζεσξεζεί κηα αθηή ήπησλ αλζξψπηλσλ παξεκβάζεσλ, ε αθηνγξακκή ηεο νπνίαο δηακνξθψλεηαη θπξίσο απφ ηηο θπζηθέο παξάθηηεο δηεξγαζίεο (θχκαηα, ξεχκαηα, άλεκν, θ.α.). 68

86 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.2 Γπηηθφ ηκήκα αθηήο Δζηαπξσκέλνπ Δηθόλα 6.3 Πξνθίι ακκψδνπο αθηήο Δζηαπξσκέλνπ απφ δπηηθά πξνο αλαηνιηθά 69

87 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Αθηή Κνθθίλε Υάλη Σν δεχηεξν θειί ζηεξενκεηαθνξάο εθηείλεηαη ζηνπο νηθηζκνχο Βαζεηαλφο Κάκπνο θαη Κνθθίλε Υάλη θαη έρεη κήθνο αθηνγξακκήο πεξίπνπ 3 km. Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο αθηήο απηήο είλαη ηα πνιπάξηζκα θάζεηα ηερληθά έξγα (κφινη θαη θάζεηνη πξφβνινη), ηα νπνία έρνπλ θαηαζθεπαζηεί γηα πξνζηαζία απφ ηνπο θπκαηηζκνχο θαη ζπγθξάηεζε ηνπ ιεπηφθνθθνπ ηδήκαηνο. Σα έξγα απηά έρνπλ παίμεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηε δηακφξθσζε ηεο αθηνγξακκήο. Δηθόλα 6.4 Αθηή Κνθθίλε Υάλη (Google Earth) ηηο αθφινπζεο θσηνγξαθίεο παξνπζηάδνληαη ηα πθηζηάκελα ηερληθά έξγα θαηά κήθνο ηεο αθηήο Κνθθίλε Υάλη, θαη επηζεκαίλνληαη ζε πξψηε θάζε νη εκθαλείο επηπηψζεηο πνπ έρνπλ επηθέξεη απηά ζηελ αθηή. Πην ζπγθεθξηκέλα, παξνπζηάδνληαη ηκήκαηα ηεο αθηήο αλάκεζα ζε θάζεηα ηερληθά έξγα, ζηα νπνία παξαηεξείηαη έληνλε ζπζζψξεπζε ιεπηφθνθθεο άκκνπ, θαζψο θαη ηκήκαηα ζηα νπνία απνπζηάδεη εμνινθιήξνπ ην ίδεκα. Δπηπιένλ, δηάθνξα θηίζκαηα (ηνπξηζηηθέο κνλάδεο, εζηηαηφξηα, θαηνηθίεο, θ.α.) έρνπλ θαηαζθεπαζηεί επί ηνπ αηγηαινχ κε απνηέιεζκα λα δέρνληαη ηελ έληνλε δξάζε ησλ θπκαηηζκψλ (ζεκάδηα δηάβξσζεο αιιά θαη θαηαζηξνθήο ηκεκάησλ ηνπο) θαη λα παξαηεξείηαη ζεκαληηθή δηάβξσζε ηεο αθηνγξακκήο. 70

88 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.5 πζζψξεπζε ηδήκαηνο κεηαμχ δχν γεηηνληθψλ κφισλ θαη δεκηνπξγία παξαιίαο κεγάινπ πιάηνπο κπξνζηά απφ μελνδνρεηαθή κνλάδα Δηθόλα 6.6 Μείσζε πιάηνπο ακκψδνπο αθηήο κέρξη ηελ νινθιεξσηηθή απνκάθξπλζε ηνπ ιεπηφθνθθνπ ηδήκαηνο δπηηθά ηνπ ηξίηνπ κφινπ 71

89 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.7 Καηαζθεπή θάζεησλ κφισλ πάλσ ζε αθξσηήξη Απνπζία ιεπηφθνθθνπ ηδήκαηνο Θσξάθηζε απφ θπζηθνχο νγθνιίζνπο γηα πξνζηαζία ηεο μελνδνρεηαθήο εγθαηάζηαζεο απφ ηνπο θπκαηηζκνχο Δηθόλα 6.8 Κηίζκαηα (ηνπξηζηηθέο κνλάδεο, εζηηαηφξηα, θαηνηθίεο, θ.α.) επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο Δκθαλή ζεκάδηα δηάβξσζεο απφ ηελ επίδξαζε ησλ θπκαηηζκψλ 72

90 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.9 πζζψξεπζε ακκψδνπο πιηθνχ Δηθόλα 6.10 Καηαθφξπθνο ηνίρνο επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο γηα ππνζηήξημε θαη πξνζηαζία ηεο παξαιηαθήο νδνχ θαη ζσξάθηζε απηνχ απφ ηερλεηνχο νγθνιίζνπο 73

91 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ πσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ηα θάζεηα ζηελ αθηή έξγα έρνπλ θαηαζθεπαζηεί γηα ηελ πξνζηαζία απφ ηνπο θπκαηηζκνχο αιιά θαη γηα ηε δεκηνπξγία παξαιίαο απφ ηε ζπζζψξεπζε ιεπηφθνθθεο άκκνπ, εηδηθφηεξα κπξνζηά απφ μελνδνρεηαθέο εγθαηαζηάζεηο. ηα αλαηνιηθά ηνπ θειηνχ ζηεξενκεηαθνξάο έρνπλ θαηαζθεπαζηεί ηέζζεξεηο ζπλερφκελνη θάζεηνη πξφβνινη γηα ην ζθνπφ απηφ (Δηθφλα 6.10), νη νπνίνη φκσο είλαη αλεπηηπρείο σο πξνο ηε ζπγθξάηεζε ηεο άκκνπ. Απηφ νθείιεηαη θπξίσο ζηελ χπαξμε ηνπ θαηαθφξπθνπ ηνίρνπ επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο ζηνλ νπνίνλ πξνζπίπηνπλ νη θπκαηηζκνί θαη ππνζθάπηνπλ ην ιεπηφθνθθν ίδεκα ζηνλ πφδα ηνπ. Μπξνζηά απφ ην θαηαθφξπθν κέησπν έρνπλ ηνπνζεηεζεί ηερλεηνί νγθφιηζνη γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ ηνίρνπ απφ ηελ θπκαηηθή ελέξγεηα. χκθσλα κε καξηπξίεο θαηνίθσλ ηεο πεξηνρήο, νη νγθφιηζνη απηνί απνηεινχλ θνκκάηηα ηνπ πξνεγνχκελνπ ηνίρνπ πξνζηαζίαο ηνπ δξφκνπ, ν νπνίνο είρε ππνζηεί ζεκαληηθέο βιάβεο απφ ηνπο πξνζπίπηνληεο θπκαηηζκνχο θαη κε εηδηθά κεραλήκαηα θαηαηκήζεθε θαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηε ζπλέρεηα ηα θνκκάηηα ηνπ ζαλ ζσξάθηζε κπξνζηά απφ ην λέν ηνίρν. Αθηή Κάησ Γνπβώλ Σν ηξίην θειί ζηεξενκεηαθνξάο έρεη κήθνο αθηνγξακκήο πεξίπνπ 2 km, εθηείλεηαη ζηνπο νηθηζκνχο Γνχξλεο θαη Κάησ Γνχβεο θαη πεξηιακβάλεη ηελ παξάθηηα δψλε ηεο Πξψελ Ακεξηθάληθεο Βάζεο Γνπξλψλ. Καηά κήθνο ηεο αθηήο παξαηεξνχληαη δηάθνξα παξάθηηα ηερληθά έξγα, ηα νπνία θαζνξίδνπλ ζεκαληηθά ηε κνξθή ηεο αθηνγξακκήο αιιά θαη πηζαλφηαηα ην πιηθφ πνπ εληνπίδεηαη πιεζίνλ απηψλ. πσο θαίλεηαη θαη ζηηο αθφινπζεο θσηνγξαθίεο, ηα ηερληθά απηά έξγα απφ ηα δπηηθά πξνο ηα αλαηνιηθά είλαη ηα εμήο : Σξεηο πξφβνινη απφ θπζηθνχο νγθνιίζνπο, θάζεηνη ζηελ αθηή, νη νπνίνη έρνπλ πηζαλφηαηα θαηαζθεπαζηεί γηα πξνζηαζία ησλ παξάθηησλ θηηζκάησλ απφ ηνπο θπκαηηζκνχο. Σν πιηθφ πνπ εληνπίδεηαη κεηαμχ ησλ πξνβφισλ απηψλ είλαη ρνλδξφθνθθν, ραιίθηα δηαθφξσλ δηακέηξσλ αιιά θαη θξνθάιεο. Έλα ηκήκα ηεο παξαιηαθήο νδνχ πνπ είλαη θαηαζθεπαζκέλν ζην κέησπν ηεο αθηήο εκθαλίδεη έληνλα ζεκάδηα δηάβξσζεο, γεγνλφο πνπ ππνδειψλεη φηη ηα θχκαηα κεηαθέξνπλ πςειά πνζά ελέξγεηαο, εηδηθά θαηά ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο, ε 74

92 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ νπνία δελ απνξξνθάηαη θπζηθά απφ ην κηθξφ πιάηνο αθηήο κε απνηέιεζκα ηελ ππνζθαθή ηνπ δξφκνπ. Ληκάλη ηεο Πξψελ Βάζεο ηεο Ακεξηθάληθεο Αεξνπνξίαο, ε θαηαζθεπή ηνπ νπνίνπ ρξνλνινγείηαη απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 60. Σνίρνο επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο γηα ηελ ππνζηήξημε θαη πξνζηαζία ηεο παξαιηαθήο νδνχ θαηά κήθνο ηεο αθηήο, αλαηνιηθά ηεο πξψελ ακεξηθάληθεο βάζεο. Δκθαλή είλαη ηα ζεκάδηα ππνζθαθήο ηνπ θαηαθφξπθνπ κεηψπνπ απφ ηελ πξνζπίπηνπζα ελέξγεηα ησλ θπκαηηζκψλ. Δπίζεο, παξαηεξείηαη ζεκαληηθή κείσζε ηνπ πιάηνπο ηεο ακκψδνπο αθηήο ζε θάπνηα ζεκεία εμαηηίαο ηεο χπαξμεο ηνπ θαηαθφξπθνπ ηνίρνπ. Ληκέλαο ζθαθψλ αλαςπρήο πξν ηνπ μελνδνρείνπ ΜΑΡΗΝΑ κε δηαζηάζεηο θαηαιήςεσο ηεο αθηήο m. Σκήκα ηνπ πξνζήλεκνπ κφινπ ηνπ ιηκέλα κήθνπο πεξίπνπ 100 m απφ ηελ αθηή έρεη αθαηξεζεί, κε απνηέιεζκα ηε ζπζζψξεπζε ιεπηφθνθθνπ ηδήκαηνο θαη θάιπςε κηαο πεξηνρήο έθηαζεο m. Ληκέλαο ζθαθψλ αλαςπρήο κηθξφηεξσλ δηαζηάζεσλ πξν ηνπ μελνδνρείνπ ΑΦΡΟΓΗΣΖ, ζην αλαηνιηθφ άθξν ηνπ θειηνχ ζηεξενκεηαθνξάο. Μεηαμχ ησλ δχν ιηκέλσλ, θαηά κήθνο ηεο αθηήο ζηα δπηηθά έρνπλ ηνπνζεηεζεί κεγάιεο πιάθεο σο ζσξάθηζε, ελψ ζηα αλαηνιηθά εληνπίδεηαη ρνλδξφθνθθν πιηθφ, ελψ ε ιεπηφθνθθε άκκνο πνπ ππάξρεη ζηα δπηηθά ησλ ιηκέλσλ απνπζηάδεη εληειψο. 75

93 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.11 Θεψξεζε απφ ςειά ηεο αθηήο ησλ Κάησ Γνπβψλ (Google Earth) θαη θσηνγξαθίεο δηάθνξσλ ηκεκάησλ ηεο αθηήο. Αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ζηελ πεξηνρή ηεο πξψελ Ακεξηθάληθεο Βάζεο απνπζηάδεη νπνηαδήπνηε κνξθή αλζξψπηλεο παξέκβαζεο κε απνηέιεζκα ε αθηνγξακκή λα δηακνξθψλεηαη εμνινθιήξνπ απφ ηηο δηεξγαζίεο ηεο θχζεο. 6.2 πιινγή δεηγκάησλ πιηθνύ ππζκέλα Κνθθνκεηξηθή αλάιπζε ηδεκάησλ ζην εξγαζηήξην Δμαγσγή πξώησλ ζπκπεξαζκάησλ γηα ηε κεηαθίλεζε ηνπ ηδήκαηνο Καηά ηελ επίζθεςε ζηελ αθηή κειέηεο, έγηλε ζπιινγή δεηγκάησλ πιηθνχ ηνπ ππζκέλα απφ δηάθνξα ζεκεία θαηά κήθνο απηήο. ηηο αθφινπζεο εηθφλεο παξνπζηάδνληαη νη ζέζεηο δεηγκαηνιεςίαο κε αχμνπζα αξίζκεζε απφ ηα δπηηθά πξνο ηα αλαηνιηθά. Με ιαηηληθνχο ραξαθηήξεο ζεκαίλνληαη νη ζέζεηο, ζηηο νπνίεο δελ ήηαλ εθηθηή ε ζπιινγή δεηγκάησλ, ιφγσ ηεο θχζεο ηνπ πιηθνχ ηνπ ππζκέλα (βξάρνη, θξνθάιεο, θ.α.) αιιά θαη ιφγσ αδπλακίαο πξφζβαζεο. ην παξάξηεκα παξαηίζεληαη θσηνγξαθίεο πνπ απεηθνλίδνπλ ηηο ζέζεηο απηέο. 76

94 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.12 Θέζεηο δεηγκαηνιεςίαο αθηήο Δζηαπξσκέλνπ Δηθόλα 6.13 Θέζεηο δεηγκαηνιεςίαο αθηήο Κνθθίλε Υάλη Δηθόλα 6.14 Θέζεηο δεηγκαηνιεςίαο αθηήο Κάησ Γνπβψλ Ζ θνθθνκεηξηθή αλάιπζε ησλ δεηγκάησλ πξαγκαηνπνηήζεθε ζην εξγαζηήξην κε ρξήζε θφζθηλσλ κε ηεηξαγσληθέο νπέο. Οη δηαζηάζεηο ησλ νπψλ ησλ θφζθηλσλ ήηαλ, 77

95 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ κε ζεηξά απφ ηηο κεγαιχηεξεο πξνο ηηο κηθξφηεξεο : 50 mm, 37.5 mm, 25 mm, 19 mm, 12.5 mm, 9.5 mm, 4.75 mm, 1.18 mm, mm, mm, mm, 0.75 mm. Ο αθφινπζνο πίλαθαο παξνπζηάδεη ηελ θαηάηαμε ησλ εδαθψλ κε βάζε ην κέγεζνο ησλ θφθθσλ ηνπο ζχκθσλα κε ηνπο Αγγιηθνχο Καλνληζκνχο : ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΤΠΟΚΑΣΖΓΟΡΗΑ Μέγεζνο Κφθθσλ (mm) Απφ Έσο Υνλδξφθνθθνη Υάιηθεο Μεζφθνθθνη 20 6 Λεπηφθνθθνη 6 2 Υνλδξφθνθθεο Άκκνη Μεζφθνθθεο Λεπηφθνθθεο Υνλδξφθνθθεο Ηιείο Μεζφθνθθεο Λεπηφθνθθεο Άξγηινη - < Πίλαθαο 6.1 Καηάηαμε ησλ ηδεκάησλ κε ην κέγεζνο ησλ θφθθσλ (Αγγιηθνί Καλνληζκνί) Αθνχ νινθιεξσζνχλ νη θνθθνκεηξηθέο αλαιχζεηο κε ηα θφζθηλα θαηαζθεπάδνληαη νη αληίζηνηρεο θνθθνκεηξηθέο θακπχιεο ησλ δεηγκάησλ (Γηάγξακκα 6.1). Απφ ηηο ηειεπηαίεο, κπνξνχλ λα πξνζδηνξηζηνχλ ζεκαληηθά πνζνηηθά κεγέζε, ραξαθηεξηζηηθά γηα ην θάζε δείγκα φπσο : Οη δηάκεηξνη D 10, D 30, D 50, D 60, δειαδή ην κέγεζνο θφθθνπ απφ ηνλ νπνίν 10%, 30%, 50% θαη 60% αληίζηνηρα ηνπ πιηθνχ έρεη κηθξφηεξν κέγεζνο. Ο ζπληειεζηήο αλνκνηνκνξθίαο Cu = D 60 /D 10, ν νπνίνο εθθξάδεη ζπλνπηηθά ηελ θνθθνκεηξηθή δηαβάζκηζε ηνπ πιηθνχ. Έηζη, έλα πιηθφ κε νκνηφκνξθνπο θφθθνπο έρεη Cu = 1. Έλα πιηθφ κε κεγάιε πνηθηιία κεγεζψλ θφθθσλ, ην νπνίν έρεη Cu > 5, ιέγεηαη θαιά δηαβαζκηζκέλν. Αληίζεηα, έλα πιηθφ κε ζρεηηθά νκνηφκνξθνπο θφθθνπο, ην νπνίν έρεη Cu < 5, ιέγεηαη θαθά δηαβαζκηζκέλν. 78

96 Διερχόμενο Κατά Βάρος (%) jcj.k ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Κοκκομετρική Καμπύλη Δείγματος Διάμετρος Κόκκων (mm) Γηάγξακκα 6.1 Κνθθνκεηξηθή θακπχιε δείγκαηνο απφ ηε ζέζε 1 ηνλ αθφινπζν πίλαθα παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα απφ ηηο θνθθνκεηξηθέο αλαιχζεηο. Πην ζπγθεθξηκέλα, γηα θάζε ζέζε δεηγκαηνιεςίαο αλαθέξνληαη νη ραξαθηεξηζηηθέο δηάκεηξνη ησλ δεηγκάησλ D 10, D 30, D 50, D 60, νη ζπληειεζηέο νκνηνκνξθίαο Cu θαη θακππιφηεηαο Cc θαζψο θαη νη θπξίαξρνη ηχπνη ηνπ ηδήκαηνο. 79

97 ΘΔΖ D 10 D 30 D 50 D 60 Cu Σύπνο Ηδήκαηνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Μεζαία θαη Υνλδξή Άκκνο κε Υνλδφθνθθα Υαιίθηα Υνλδξή Άκκνο κε Λεπηφ Υαιίθη Λεπηή Άκκνο Μεζαία Άκκνο κε Υνλδξφθνθθα Υαιίθηα Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο κε Λεπηά θαη Μεζαία Υαιίθηα Άκκνο κε Υνλδξφθνθθα Υαιίθηα Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Λεπηή Άκκνο Υνλδξή Άκκνο κε Λεπηφ Υαιίθη Λεπηά θαη Μεζαία Υαιίθηα Υνλδξή Άκκνο κε Λεπηφ Υαιίθη Πίλαθαο 6.2 Απνηειέζκαηα θνθθνκεηξηθψλ αλαιχζεσλ

98 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ην παξάξηεκα παξνπζηάδνληαη νη θνθθνκεηξηθέο θακπχιεο φισλ ησλ δεηγκάησλ ηεο αθηήο κειέηεο. Παξαηεξήζεηο Απφ ηηο θνθθνκεηξηθέο αλαιχζεηο ησλ δεηγκάησλ ηεο αθηήο κειέηεο κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ θάπνηα πξψηα ζπκπεξάζκαηα σο πξνο ηε κεηαθίλεζε ηνπ ηδήκαηνο : Καηά κήθνο ηεο αθηήο κειέηεο, ην επηθξαηνχλ πιηθφ ηνπ ππζκέλα είλαη ιεπηή άκκνο κε εμαίξεζε θάπνηα ζεκεία ζηα νπνία ζπλαληψληαη βξαρψδε εδάθε, ραιίθηα θαη θξνθάιεο. ε ηκήκαηα ηεο αθηήο πνπ έρνπλ κνξθή θφιπνπ κεγάινπ ζρεηηθά κήθνπο παξαηεξείηαη κεηαθίλεζε ηνπ πην ιεπηφθνθθνπ ηδήκαηνο απφ ηα δπηηθά πξνο ηα αλαηνιηθά. ε ηκήκαηα ηεο αθηήο πνπ έρνπλ κνξθή αθξσηεξίνπ ζπλαληάηαη ζρεηηθά πην ρνλδξφθνθθν πιηθφ. Μεηαμχ θάζεησλ ηερληθψλ έξγσλ κε αθξνκψιην ζρεηηθά παξάιιειν ζηελ αθηή (δεκηνπξγία ιηκελνιεθάλεο) παξαηεξείηαη πάξα πνιχ ιεπηή άκκνο. 6.3 Βαζπκεηξία ηελ επφκελε εηθφλα απνηππψλνληαη ηα βάζε ηεο ζάιαζζαο γχξσ απφ ηελ πεξηνρή κειέηεο. 81

99 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.15 Απφζπαζκα Ναπηηθνχ Υάξηε 443 Αλαηνιηθνχ Κεληξηθνχ ηκήκαηνο Κξήηεο θιίκαθαο 1: (Τδξνγξαθηθή Τπεξεζία Πνιεκηθνχ Ναπηηθνχ, 1998) 6.4 Αλεκνινγηθά Γεδνκέλα Σα αλεκνινγηθά δεδνκέλα πξνέθπςαλ απφ ζηαηηζηηθά ζηνηρεία εηήζηαο ζπρλφηεηαο πλνήο αλέκνπ απφ ην κεηεσξνινγηθφ ζηαζκφ Ζξαθιείνπ ηεο Δζληθήο Μεηεσξνινγηθήο Τπεξεζίαο (Πίλαθαο 6.3). Σα ζηαηηζηηθά απηά ζηνηρεία απεηθνλίδνληαη θαη ζην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί. 82

100 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ HELLENIC NATIONAL METEOROGICAL SERVICE DIRECTION OF CLIMATOLOGY SECTION OF STATISTICAL CLIMATOLOGY CLIMATOLOGICAL DATA BASE STATION ΖΡΑΚΛΔΗΟ 754 LATITUDE 35ς 20' N LONGITUDE 25ς 11' E ALTITUDE OF BAROMETER 39.3 METERS PERIOD ANNUAL FREQUENCY(PER CENT) OF WIND DIRECTION AND FORCES IN BEAUFORT SCALE FROM OBSERVATIONS 06H,12H,18H GMT MONTH =yy YEAR =yy BEAU CAL N NE E SE S SW W NW F M SUM > SUM Πίλαθαο 6.3 Δηήζηεο ζπρλφηεηεο πλνήο αλέκσλ (E.M.Y.) 83

101 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Γηάγξακκα 6.2 Ρνδφγξακκα εηεζίσλ ζπρλνηήησλ πλνήο αλέκσλ Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη φηη νη επηθξαηνχληεο άλεκνη είλαη νη Βφξεηνη, νη Βνξεηνδπηηθνί θαη νη Νφηηνη κε εηήζηεο ζπρλφηεηεο εκθάληζεο %, % θαη % αληίζηνηρα. Γηα ηελ αθηή κειέηεο, ε νπνία βξίζθεηαη ζηα βφξεηα παξάιηα ηεο Κξήηεο, νη άλεκνη πνπ πξνθαινχλ ηε γέλεζε ησλ θπκαηηζκψλ θαη άξα επεξεάδνπλ ηε κεηαθίλεζε ηνπ ηδήκαηνο είλαη ν Γπηηθφο, ν Βνξεηνδπηηθφο, ν Βφξεηνο, ν Βνξεηναλαηνιηθφο θαη ν Αλαηνιηθφο. 6.5 Δμέιημε Αθηνγξακκήο Γηα ηε δηεξεχλεζε ηεο εμέιημεο ηεο αθηνγξακκήο ηεο αθηήο κειέηεο έγηλε ζπιινγή αεξνθσηνγξαθηψλ δηαθνξεηηθψλ ρξνλνινγηψλ απφ ηε Γεσγξαθηθή Τπεξεζία ηξαηνχ. ηηο αθφινπζεο αεξνθσηνγξαθίεο απεηθνλίδεηαη ε αθηή κειέηεο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ γηα δηαθνξεηηθέο ρξνλνινγίεο απφ ην 1960 κέρξη θαη ην

102 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.16 Αεξνθσηνγξαθία ηεο αθηήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ 1960 Δηθόλα 6.17 Αεξνθσηνγξαθία ηεο αθηήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ

103 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.18 Αεξνθσηνγξαθία ηεο αθηήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ 1973 Δηθόλα 6.19 Αεξνθσηνγξαθία ηεο αθηήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ

104 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.20 Αεξνθσηνγξαθία ηεο αθηήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ 1994 Δηθόλα 6.21 Αεξνθσηνγξαθία ηεο αθηήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ

105 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.22 Αεξνθσηνγξαθία ηεο αθηήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ 2010 (Google Earth) Καηφπηλ θαηάιιειεο επεμεξγαζίαο, πξνέθπςαλ ηα αθφινπζα ζρήκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ ηελ εμέιημε ηεο αθηνγξακκήο απφ ην 1960 κέρξη ην ρήκα 6.1 Δμέιημε αθηνγξακκήο Δζηαπξσκέλνπ

106 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ρήκα 6.2 Δμέιημε αθηνγξακκήο Κνθθίλε Υάλη

107 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ρήκα 6.3 Δμέιημε αθηνγξακκήο Κάησ Γνπβψλ

108 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ 6.6 Δθηίκεζε Κπκαηηθνύ Κιίκαηνο Γηα ηελ εθηίκεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ παξακέηξσλ ησλ θπκαηηζκψλ πνπ εκθαλίδνληαη ζηελ αθηή κειέηεο ζα πξέπεη ζε πξψηε θάζε λα πξνζδηνξηζηεί ην θπκαηηθφ θιίκα ζηα αλνηρηά απηήο. Έλα απφ ηα πην δηαδεδνκέλα κνληέια πεξηγξαθήο ηεο θαηαζηάζεσο δηαηαξαρήο ηεο ζαιάζζηαο επηθάλεηαο είλαη ην κνληέιν S.M.B. (Sverdrup - Munk Bretshneider), φπσο απηφ πεξηγξάθεηαη ζην Shore Protection Manual (C.E.R.C, 1977). Βαζηθή παξαδνρή ηνπ κνληέινπ S.M.B. είλαη ε χπαξμε ελφο ραξαθηεξηζηηθνχ θπκαηηζκνχ αληηπξνζσπεπηηθνχ ηνπ θπκαηηθνχ θάζκαηνο, ην χςνο ηνπ νπνίνπ ηζνχηαη κε ην κέζν φξν ηνπ 1/3 ησλ πςειφηεξσλ θπκάησλ πνπ εκθαλίδνληαη. χκθσλα κε ηε κέζνδν απηή, ην χςνο H s θαη ε πεξίνδνο T ππνινγίδνληαη ζπλαξηήζεη ηνπ ελεξγνχ αλαπηχγκαηνο πειάγνπο F, ηεο δηάξθεηαο πλνήο D θαη ηεο ηαρχηεηαο U ηνπ αλέκνπ πνπ δεκηνπξγεί ηνλ θπκαηηζκφ. Δλεξγό Αλάπηπγκα Πειάγνπο Γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θπκαηηθνχ θιίκαηνο ζα πξέπεη αξρηθά λα ππνινγηζηεί ην ελεξγφ αλάπηπγκα πειάγνπο γηα θάζε θχξηα δηεχζπλζε αλέκνπ. Δθαηέξσζελ θάζε θχξηαο δηεχζπλζεο πλνήο αλέκνπ ραξάζζνληαη αθηίλεο (κε αξρή νξηζκέλν ζεκείν ηεο αθηήο κειέηεο θαη ηέινο ην απέλαληη ζηεξεφ φξην) κε βήκα γσλίαο 5 ν, ζρεκαηίδνληαο έλαλ ηνκέα πειάγνπο εχξνπο 90 ν. ηε ζπλέρεηα ππνινγίδεηαη ην κήθνο ηνπ ελεξγνχ αλαπηχγκαηνο πειάγνπο γηα θάζε δηεχζπλζε αλέκνπ κέζσ ηεο αθφινπζεο εμίζσζεο : F eff 19 i i 1 19 F (cosa ) i 1 cosa i i 2 πνπ, i : o αξηζκφο θάζε αθηίλαο F i : ην κήθνο θάζε αθηίλαο α i : ε γσλία κεηαμχ ηεο θχξηαο δηεχζπλζεο ηνπ αλέκνπ θαη ηεο αληίζηνηρεο αθηίλαο ηνλ Πίλαθα 6.4 παξνπζηάδνληαη ηα ελεξγά αλαπηχγκαηα πειάγνπο γηα θάζε δηεχζπλζε αλέκνπ, φπσο απηά πξνέθπςαλ απφ ηε κεζνδνινγία πνπ πεξηγξάθεθε 91

109 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ παξαπάλσ. ην Παξάξηεκα παξνπζηάδνληαη νη πίλαθεο ππνινγηζκνχ ησλ αθφινπζσλ ελεξγψλ αλαπηπγκάησλ πειάγνπο. Δλεξγό Αλάπηπγκα Πειάγνπο (km) Γπηηθή Γηεχζπλζε Βνξεηνδπηηθή Γηεχζπλζε Βφξεηα Γηεχζπλζε Βνξεηναλαηνιηθή Γηεχζπλζε Αλαηνιηθή Γηεχζπλζε Πίλαθαο 6.4 Μήθε ελεξγνχ αλαπηχγκαηνο θπκαηηζκνχ αλά δηεχζπλζε Γηάξθεηα Πλνήο Αλέκνπ Ζ δηάξθεηα πνπ πλέεη ν άλεκνο απφ θάζε θχξηα δηεχζπλζε πξνθχπηεη απφ ηνλ Πίλαθα 6.3 ησλ αλεκνινγηθψλ δεδνκέλσλ σο γηλφκελν ηνπ ζηαηηζηηθνχ εηήζηνπ πνζνζηνχ πλνήο θάζε αλέκνπ επί ηε ζπλνιηθή δηάξθεηα ηνπ έηνπο ζε δεπηεξφιεπηα : D i = f i (sec) πνπ, D i : Γηάξθεηα πλνήο αλέκνπ f i : Δηήζην πνζνζηφ πλνήο αλέκνπ Έληαζε Πλνήο Αλέκνπ Σν αλεκνιφγην Πίλαθαο 6.5 δίλεη ζπρλφηεηα θαη έληαζε αλέκνπ ζε θιίκαθα Beaufort αλά θαηεχζπλζε. Γηα ηνπο ππνινγηζκνχο είλαη απαξαίηεηε ε γλψζε κηαο κέζεο ηαρχηεηαο πλνήο γηα ηνλ θάζε άλεκν. ηνλ επφκελν πίλαθα δίδνληαη νη αληηζηνηρίεο ηεο θιίκαθαο Beaufort κε άιιεο κνλάδεο. 92

110 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Κιίκαθα Σαρύηεηα Αλέκνπ Πεξηγξαθή Beaufort Κόκβνη mil/hr m/s 0 Άπλνηα < 1 < 1 < Τπνπλέσλ Αζζελήο Αχξα Λεπηή Αχξα Μέηξηα Αχξα Λακπξή Αχξα Ηζρπξή Αχξα Ηζρπξφο Άλεκνο θνδξφο Άλεκνο Οξκεηηθφο Άλεκνο Θχειια θνδξή Θχειια Σπθψλαο Πίλαθαο 6.5 Κιίκαθα Beaufort Αλέκσλ Γηα ηελ πξφγλσζε θπκαηηζκψλ ζηνπο ππνινγηζκνχο ρξεζηκνπνηείηαη ε ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ ζε χςνο 10 m απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο. Μηα ζρεηηθά θαιή πξνζέγγηζε ηεο κεηαβνιήο ηεο ηαρχηεηαο πάλσ απφ ηελ επηθάλεηα είλαη ε εμήο : 10 7 U 10 = U z ( ) z πνπ, U 10 : Σαρχηεηα ζε χςνο 10 m U z : Σαρχηεηα ζε χςνο z 1 Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ παξακέηξσλ ηνπ θχκαηνο - χςνο, πεξίνδν θαη κήθνο πνπ πξνζβάιιεη ηελ αθηή κειέηεο ρξεζηκνπνηήζεθαλ νη αθφινπζεο εμηζψζεηο (Coastal Engineering Manual, 2006, Chapter 2, Part II) : X, u g t x u

111 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ πνπ, t x,u : Ο ρξφλνο πνπ απαηηείηαη ψζηε λα αλαπηπρζνχλ ζπλζήθεο πεξηνξηζκέλνπ αλαπηχγκαηνο πειάγνπο (fetch-limited conditions) (D > t x,u ) πλζήθεο πεξηνξηζκέλνπ αλαπηχγκαηνο πειάγνπο - Fetch-limited conditions gh mo 2 u* gx ( ) u 2 * 1 2 gt p u * C D C D gx 0.751( ) u u U 2 * * 0.001( U 10 ) 1 3 (D < t x,u ) πλζήθεο πεξηνξηζκέλεο δηάξθεηαο πλνήο αλέκνπ - Time-limited conditions ηηο παξαπάλσ εμηζψζεηο εηζάγνπκε έλα αληίζηνηρν κήθνο αλαπηχγκαηνο πειάγνπο : gx u 2 * gd ( ) u * 3 2 πλζήθεο πιήξσο αλεπηπγκέλεο ζάιαζζαο gh mo 2 u* gt p u * πνπ, X : Δλεξγφ αλάπηπγκα πειάγνπο (m) D : Δηήζηα δηάξθεηα πλνήο αλέκνπ (sec) H mo : Υαξαθηεξηζηηθφ χςνο θχκαηνο (m) 94

112 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ C D : πληειεζηήο ζχξζεσο U 10 : Σαρχηεηα ηξηβήο (m/s) Με βάζε ηηο παξαπάλσ εμηζψζεηο αιιά θαη κε δεδνκέλα αλαπηχγκαηνο πειάγνπο, δηάξθεηαο πλνήο θαη ηαρχηεηαο αλέκνπ, φπσο απηά πεξηγξάθεθαλ πξνεγνπκέλσο, πξνέθπςαλ νη αθφινπζνη πίλαθεο, νη νπνίνη πεξηιακβάλνπλ αληίζηνηρα ην ραξαθηεξηζηηθφ χςνο θχκαηνο, ηελ πεξίνδν αιιά θαη ην κήθνο θχκαηνο γηα θάζε έληαζε θαη δηεχζπλζε αλέκνπ. Υαξαθηεξηζηηθό Ύςνο Κύκαηνο Hmo (m) BEAUF Γ ΒΓ Β ΒΑ Α Πίλαθαο 6.6 Υαξαθηεξηζηηθφ Όςνο Κχκαηνο Πεξίνδνο Κύκαηνο T p (sec) BEAUF Γ ΒΓ Β ΒΑ Α Πίλαθαο 6.7 Πεξίνδνο Κχκαηνο 95

113 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Μήθνο Κύκαηνο L o =gt 2 p /2π (m) BEAUF Γ ΒΓ Β ΒΑ Α Πίλαθαο 6.8 Μήθνο Κχκαηνο Παξαηήξεζε Απφ ηνπο ππνινγηζκνχο πξνέθπςαλ θπξίσο fetch-limited ζπλζήθεο δεκηνπξγίαο θπκαηηζκψλ. ε πςειέο εληάζεηο πλνήο αλέκνπ φπνπ νη ζπρλφηεηεο πλνήο είλαη πνιχ κηθξέο, δεκηνπξγνχληαη ζπλζήθεο time-limited. Σα χςε ησλ θπκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο εμηζψζεηο γηα ζπλζήθεο πεξηνξηζκέλεο δηάξθεηαο πλνήο αλέκνπ είλαη πνιχ κηθξφηεξα ζε ζρέζε κε ηα χςε θπκάησλ γηα ίδηα έληαζε αλέκνπ αιιά γηα ζπλζήθεο πεξηνξηζκέλνπ αλαπηχγκαηνο πειάγνπο θαη αλαθέξνληαη ζε θχκαηα πνπ αλαπηχζζνληαη γηα κηθξή δηάξθεηα πλνήο αλέκνπ. ηελ παξνχζα κειέηε ηα χςε ησλ θπκάησλ γηα time-limited ζπλζήθεο πξνέθπςαλ απφ ηνλ αθφινπζν ηχπν : H 2 2 k, T H i, F H k, T πνπ, νη δείθηεο k, i, T θαη F αλαθέξνληαη ζην χςνο θχκαηνο ηεο δεηνχκελεο έληαζεο πλνήο αλέκνπ, ηεο ακέζσο κηθξφηεξεο έληαζεο αλέκνπ, γηα ζπλζήθεο time-limited θαη γηα ζπλζήθεο fetch-limited αληίζηνηρα. Ζ παξαδνρή απηή βαζίδεηαη ζην φηη γηα λα αλαπηπρζεί έλαο θπκαηηζκφο π.ρ. απφ έλαλ άλεκν εληάζεσο 9 Beaufort κηθξήο δηάξθεηαο ζα πξέπεη πξηλ λα θπζάεη άλεκνο 8 Beaufort πνπ ζα πξνθαιεί έλαλ ζπγθεθξηκέλν ζπλδπαζκφ. Με πξφζζεζε, ινηπφλ ησλ 96

114 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ελεξγεηψλ ησλ δχν θπκάησλ δηαθνξεηηθψλ εληάζεσλ, νη νπνίεο είλαη αλάινγεο ηνπ ηεηξαγψλνπ ησλ πςψλ ησλ θπκάησλ, πξνθχπηεη ν παξαπάλσ ηχπνο. 6.7 Τπνινγηζκόο ζηεξενκεηαθνξάο Μεηά ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ θπκάησλ πνπ πξνζβάιινπλ ηελ αθηή κειέηεο θαηά ηε δηάξθεηα ελφο έηνπο, κπνξεί πιένλ λα ππνινγηζηεί ε εηήζηα δπλεηηθή ζηεξενπαξνρή κέζσ ηεο εμίζσζεο : g 2 QL 1290 H b gdb sin2 16 πνπ : b (m 3 /έηνο) ξ : Ζ ππθλφηεηα ηνπ ζαιαζζηλνχ λεξνχ (kg/m 3 ) g : Ζ επηηάρπλζε ηεο βαξχηεηαο (m/s 2 ) H b : Σν χςνο ηνπ θχκαηνο ζηε δψλε ζξαχζεο (m) d b : Σν βάζνο ηεο ζάιαζζαο ζηε δψλε ζξαχζεο (m) θ b : Ζ γσλία πνπ ζρεκαηίδνπλ νη θνξπθέο ηνπ θχκαηνο κε ηηο ηζνβαζείο ηνπ ππζκέλα ζηε δψλε ζξαχζεο (degrees) Ζ εηήζηα δπλεηηθή ζηεξενπαξνρή είλαη έλα κέγεζνο πνπ πξνζδηνξίδεη ηνλ φγθν ηνπ ηδήκαηνο πνπ κεηαθέξεηαη θαηά κήθνο κηαο αθηήο ιφγσ ησλ θπκαηνγελψλ ξεπκάησλ. Ο φξνο δπλεηηθή ππνλνεί φηη ν παξαπάλσ ππνινγηζκφο ζεσξεί δεδνκέλα φηη α) ππάξρεη επαξθήο πνζφηεηα πιηθνχ ζηελ παξάθηηα δψλε αιιά θαη φηη β) ηα ηπρφλ ηερλεηά παξάθηηα έξγα (π.ρ. θάζεηνη πξφβνινη, θπκαηνζξαχζηεο) δελ επεξεάδνπλ ηελ κεηαθνξά ηνπ ηδήκαηνο θαηά κήθνο ηεο αθηήο. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο εηήζηαο δπλεηηθήο ζηεξενπαξνρήο ζα ρξεζηκνπνηεζεί έλα ηζνδχλακν θαη ελεξγεηαθά αληηπξνζσπεπηηθφ θχκα γηα θάζε κία απφ ηηο βαζηθέο δηεπζχλζεηο θπκαηηζκψλ. Γηα ην ζθνπφ απηφ γίλεηαη ρξήζε ηεο έλλνηαο ηεο ξνήο ελέξγεηαο, ε νπνία είλαη αλάινγε ηεο ζηεξενκεηαθνξάο. Πην ζπγθεθξηκέλα, γηα θάζε δηεχζπλζε θαη έληαζε αλέκνπ ππνινγίδεηαη ην γηλφκελν Ζ 2 i * T i * f i,φπνπ H i, Σ i θαη f i 97

115 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ην χςνο, ε πεξίνδνο θαη ε ζπρλφηεηα εκθάληζεο ηνπ θχκαηνο (φπσο απηά παξνπζηάζηεθαλ ζηνπο παξαπάλσ πίλαθεο). Γηα θάζε θχξηα δηεχζπλζε πλνήο ηνπ αλέκνπ, ν αληηπξνζσπεπηηθφο θπκαηηζκφο βάζεη ηνπ νπνίνπ ζα γίλεη ν ππνινγηζκφο ηεο εηήζηαο δπλεηηθήο ζηεξενπαξνρήο ζα είλαη απηφο ν νπνίνο αληηζηνηρεί ζηε κέγηζηε ξνή ελέξγεηαο. Ζ εηήζηα ζπρλφηεηα f a πνπ πξέπεη λα επελεξγεί απηφο ν αληηπξνζσπεπηηθφο θπκαηηζκφο ψζηε λα πξνθαιέζεη ζηεξενκεηαθνξά ηζνδχλακε κε απηήλ πνπ πξνθαινχλ ζπλνιηθά φινη νη θπκαηηζκνί ηεο δηεχζπλζήο απηήο, κπνξεί λα ππνινγηζηεί απφ ηνλ ηχπν : ( f i f a 2 H a H 2 i T a T ) i πνπ, H α θαη Σ α : χςνο θαη πεξίνδνο αληηπξνζσπεπηηθνχ θπκαηηζκνχ Με βάζε ηα φζα πεξηγξάθεθαλ παξαπάλσ δεκηνπξγείηαη ν αθφινπζνο πίλαθαο : 98

116 Μήθνο Δηήζηα Υαξαθηεξηζηηθό Πεξίνδνο Κύκαηνο ζηα πρλόηεηα Ύςνο Κύκαηνο Κύκαηνο Βαζεηά Νεξά Δκθάληζεο Ζ mo (m) Σ p (sec) L o (m) f Γ ΒΓ Β ΒΑ Α Πίλαθαο 6.9 Υαξαθηεξηζηηθά θαη ζπρλφηεηεο εκθάληζεο ησλ αληηπξνζσπεπηηθψλ θπκάησλ αλά δηεχζπλζε Μεηά ηελ εχξεζε ησλ αληηπξνζσπεπηηθψλ θπκαηηζκψλ γηα θάζε θχξηα δηεχζπλζε ζα πξέπεη λα ππνινγηζηνχλ ηα κεγέζε απηψλ ζηε δψλε ζξαχζεο, ψζηε λα εηζαρζνχλ ζηνλ ηχπν ηεο ζηεξενπαξνρήο. Ζ δηαδηθαζία απηή πεξηγξάθεηαη ζηε ζπλέρεηα. ε ππνινγηζηηθφ θχιιν excel εηζάγνληαη δηαδνρηθά νη αθφινπζεο εμηζψζεηο, πξαγκαηνπνηνχληαη νη πξάμεηο θαη κε δνθηκέο πξνθχπηνπλ ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα. Σν βάζνο ζξαχζεο h b κπνξεί λα ππνινγηζηεί κέζσ ηεο ζρέζεο ηνπ Weggel, κε ην χςνο ηνπ θχκαηνο ζην ζεκείν ζξαχζεο Ζ b θαη ηελ θιίζε ηνπ ππζκέλα tanβ : H h b b b a g H b T 2 (1) φπνπ, a 43.8 (1 e 19 tan ) θαη b e 19.5 tan Σν χςνο ηνπ θχκαηνο ζην ζεκείν ζξαχζεο πξνθχπηεη απφ ηνλ ηχπν (1) ζπλαξηήζεη ηνπ h b : H b b 1 a h gt b 2

117 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ κσο, ην χςνο ηνπ θχκαηνο ζηα ξερά θαη ελδηάκεζα λεξά, ιφγσ ξήρσζεο θαη δηάζιαζεο, δίλεηαη θαη απφ ηνλ ηχπν : H K K H (2) S R o Οη εμηζψζεηο (1) θαη (2) επηιχνληαη γηα δηάθνξα βάζε h, κέρξη λα ηαπηηζηνχλ νη ηηκέο ηνπ χςνπο θχκαηνο Ζ. Γηα ηελ επίιπζε ηεο εμίζσζεο (2) έγηλε δηαδνρηθά ρξήζε ησλ αθφινπζσλ εμηζψζεσλ : Μήθνο θχκαηνο γηα βάζνο h : L = L o tanh(2πh/l) Σαρχηεηα θχκαηνο ζηα βαζεηά λεξά : C o = L o /T Σαρχηεηα θχκαηνο ζηα ελδηάκεζα θαη ξερά λεξά : C = L/T Σαρχηεηα νκάδαο ζηα βαζηά λεξά : C go = C o /2 Σαρχηεηα νκάδαο ζηα ελδηάκεζα θαη ξερά λεξά : C g = nc Κπκαηηθφο αξηζκφο : k = 2π/L n 1 (1 2 2 k sinh(2 h k ) h) Νφκνο ηνπ Snell : sinζ = (C/C o )sinζ ν πληειεζηήο ξήρσζεο : K s C C go g πληειεζηήο δηάζιαζεο : K R cos cos Αθνινπζψληαο ηα παξαπάλσ βήκαηα, πξνθχπηνπλ : Σν χςνο ηνπ θχκαηνο ζηε δψλε ζξαχζεο H b Σν βάζνο ηεο ζάιαζζαο ζηε δψλε ζξαχζεο d b Ζ γσλία πνπ ζρεκαηίδεη ην κέησπν ηνπ θχκαηνο κε ηηο ηζνβαζείο ηνπ ππζκέλα ζηε δψλε ζξαχζεο θ b Μεηά ηνλ ππνινγηζκφ ησλ παξαπάλσ κεγεζψλ κπνξεί πιένλ λα εθηηκεζεί ε δπλεηηθή ζηεξενκεηαθνξά θαηά κήθνο ηεο αθηήο κε βάζε ηνλ ηχπν 1. Τπνινγίδεηαη ε εηήζηα δπλεηηθή ζηεξενκεηαθνξά Q i γηα θάζε δηεχζπλζε αλέκνπ πνπ ηελ πξνθαιεί. Με ζεηηθφ πξφζεκν ζεκαίλεηαη εθείλε πνπ θαηεπζχλεηαη πξνο ηα δεμηά ηεο αθηήο θαη κε αξλεηηθφ ε ζηεξενκεηαθνξά πνπ έρεη θνξά πξνο ηα αξηζηεξά. ηε ζπλέρεηα, 100

118 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ αζξνίδνληαη φιεο νη Q i γηα θάζε δηαθνξεηηθφ ηκήκα ηεο αθηήο θαη πξνθχπηεη ε ζπλνιηθή εηήζηα δπλεηηθή ζηεξενκεηαθνξά Q νι θαζψο θαη ε θαηεχζπλζε ηεο. ηηο εηθφλεο πνπ αθνινπζνχλ παξνπζηάδεηαη ε εηήζηα δπλεηηθή ζηεξενκεηαθνξά Q i γηα θάζε δηεχζπλζε αλέκνπ αιιά θαη ε ζπλνιηθή Q νι γηα ηηο ηξεηο δηαθνξεηηθέο αθηέο κειέηεο. ρήκα 6.4 Γπλεηηθή ηεξενκεηαθνξά ζηελ αθηή Δζηαπξσκέλνπ 101

119 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ρήκα 6.5Γπλεηηθή ηεξενκεηαθνξά ζηελ αθηή Κνθθίλε Υάλη ρήκα 6.6 Γπλεηηθή ηεξενκεηαθνξά ζηελ αθηή Κάησ Γνπβψλ 102

120 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ 6.8 ύλνςε - ρνιηαζκόο Απνηειεζκάησλ πκπεξάζκαηα Πξνηάζεηο Καηαζθεπήο Νέσλ Σερληθώλ Έξγσλ γηα ηελ Αληηκεηώπηζε ηεο Γηάβξσζεο Ζ πνξεία δηεξεχλεζεο ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο δηάβξσζεο ζηελ ππφ κειέηε πεξηνρή, φπσο πεξηγξάθεθε ζε πξνεγνχκελα θεθάιαηα, πεξηιακβάλεη ηα εμήο βήκαηα : Δπίζθεςε ζηελ αθηή ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ θαη ζπιινγή θσηνγξαθηθνχ πιηθνχ πιινγή δεηγκάησλ πιηθνχ ππζκέλα θαη θνθθνκεηξηθή αλάιπζε ησλ ηδεκάησλ ζην εξγαζηήξην πιινγή αεξνθσηνγξαθηψλ δηαθνξεηηθψλ ρξνλνινγηψλ θαη δηεξεχλεζε ηεο εμέιημεο ηεο αθηνγξακκήο Απνηχπσζε ηεο βαζπκεηξίαο ηεο πεξηνρήο κε ρξήζε λαπηηθψλ ραξηψλ Δπεμεξγαζία αλεκνινγηθψλ δεδνκέλσλ γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θπξίαξρνπ θπκαηηθνχ θιίκαηνο Τπνινγηζκφο ζηεξενκεηαθνξάο θαηά κήθνο ηεο ππφ κειέηε αθηήο ηελ παξάθηηα δψλε ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ Ζξαθιείνπ Κξήηεο παξαηεξείηαη ιφγσ ζέζεο αιιά θαη θπζηθήο νκνξθηάο έληνλε νηθηζηηθή θαη ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. Δπί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο έρνπλ θαηαζθεπαζηεί ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο κεγάιεο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο, κφληκεο θαη εμνρηθέο θαηνηθίεο, θέληξα εζηίαζεο θαη αλαςπρήο, θ.ι.π. Λφγσ ηεο αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο έρνπλ θαηαζθεπαζηεί επηπιένλ παξάθηηα ηερληθά έξγα, φπσο ηνίρνο πξνζηαζίαο θαη ππνζηήξημεο ηεο παξαιηαθήο νδνχ, ιηκέλεο αιηεπηηθψλ ζθαθψλ θαη ζθαθψλ αλαςπρήο, πξφβνινη θάζεηνη ζηελ αθηή γηα πξνζηαζία απφ ηνπο θπκαηηζκνχο αιιά θαη γηα ηε ζπζζψξεπζε θαη ηε δηαηήξεζε ιεπηφθνθθνπ ηδήκαηνο. Σα παξαπάλσ έξγα, φπσο είλαη αλακελφκελν έρνπλ πξνθαιέζεη νξαηέο κεηαβνιέο ζηελ αθηνγξακκή. Πην ζπγθεθξηκέλα, θαηά κήθνο ηεο αθηήο ζπλαληψληαη ηκήκαηα ζηα νπνία δηαπηζηψλεηαη ζπζζψξεπζε ηδήκαηνο (πξνζάκκσζε) θαη άιια ζηα νπνία έρεη απνκαθξπλζεί ην ιεπηφθνθθν ίδεκα (δηάβξσζε αθηνγξακκήο). ην κεγαιχηεξν ηκήκα ηεο ζαιάζζηαο παξάθηηαο δψλεο ηεο πεξηνρήο κειέηεο ζπλαληάηαη ιεπηή άκκνο θαη κηθξέο θιίζεηο ππζκέλα. Λφγσ ηεο ζέζεο ηεο δέρεηαη 103

121 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ έληνλε θπκαηηθή δξάζε θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο κε ηνπο βφξεηνπο θαη βνξεηνδπηηθνχο αλέκνπο λα παίδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηε κεηαθίλεζε ηνπ ηδήκαηνο. Γηα ηε δηεξεχλεζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο δηάβξσζεο, ε αθηή κειέηεο ρσξίζηεθε ζε ηξία επηκέξνπο ηκήκαηα κε βάζε ηελ έλλνηα ηνπ sediment cell (θειί ζηεξενκεηαθνξάο). Κειί ζηεξενκεηαθνξάο, φπσο έρεη ήδε εηπσζεί, ζεσξείηαη ε παξάθηηα πεξηνρή κέζα ζηελ νπνία γίλεηαη ε κεηαθίλεζε ηνπ ηδήκαηνο απφ ηα ξεχκαηα θαη ηα θχκαηα ρσξίο λα επεξεάδεη ή λα επεξεάδεηαη απφ ηελ επξχηεξε πεξηνρή. ηε ζπλέρεηα πξαγκαηνπνηείηαη εθηελέζηεξε παξνπζίαζε θαη αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο κειέηεο θαη ησλ ζπκπεξαζκάησλ πνπ πξνέθπςαλ γηα θάζε έλα απφ ηα ηξία θειηά ζηεξενκεηαθνξάο ηεο αθηήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ. Αθηή Δζηαπξσκέλνπ Ζ αθηή Δζηαπξσκέλνπ βξίζθεηαη ζηα δπηηθά ηεο πεξηνρήο κειέηεο κε κήθνο αθηνγξακκήο πεξίπνπ 2 km. Μπνξεί λα ρσξηζηεί ζε δπν κηθξφηεξα ηκήκαηα, ην δπηηθφ κε απφθξεκλνπο, ςεινχο βξάρνπο θαη ζρεηηθά κεγάια βάζε ππζκέλα θαη ην αλαηνιηθφ ζπλνιηθνχ κήθνπο 1 km κε ιεπηφθνθθε άκκν θαη αξθεηά ήπηεο θιίζεηο ππζκέλα. Ζ έξεπλα πνπ δηελεξγήζεθε ζηελ παξνχζα εξγαζία (κειέηε εμέιημεο αθηνγξακκήο, θνθθνκεηξηθή αλάιπζε ηδεκάησλ, εθηίκεζε ζηεξενκεηαθνξάο) αθνξνχζε θπξίσο ζηελ ακκψδε αθηή (Δηθφλα 6.23), ε νπνία είλαη θαη πην επάισηε ζηηο δηεξγαζίεο δηάβξσζεο. 104

122 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.23 Αεξνθσηνγξαθία ηεο ακκψδνπο αθηήο Δζηαπξσκέλνπ ηελ παξαιία ηνπ Δζηαπξσκέλνπ έγηλε δεηγκαηνιεςία απφ δχν ζεκεία, έλα ζην δπηηθφ ηκήκα, φπνπ ε αθηή έρεη κεγάιν πιάηνο πεξίπνπ 90 m, θαη έλα πην δπηηθά, φπνπ ην πιάηνο ηεο αθηήο είλαη εκθαλψο πην πεξηνξηζκέλν. Ζ θνθθνκεηξηθή αλάιπζε ησλ δεηγκάησλ ζην εξγαζηήξην έδεημε φηη ην πιηθφ ππζκέλα απνηειείηαη απφ ιεπηφθνθθε άκκν κε κέζε δηάκεηξν θφθθσλ D 50 = 0.151mm θαη D 50 = 0.117mm γηα ηηο δπν ζέζεηο δεηγκαηνιεςίαο αληίζηνηρα. Μεηά απφ ππνινγηζκνχο πξνέθπςε φηη ε εηήζηα δπλεηηθή ζηεξενκεηαθνξά θαηά κήθνο ηεο αθηήο Δζηαπξσκέλνπ είλαη Q νι = m 3 κε θαηεχζπλζε πξνο ηα αλαηνιηθά. Σν απνηέιεζκα απηφ έξρεηαη ζε ζπκθσλία κε ηα απνηειέζκαηα ησλ θνθθνκεηξηθψλ αλαιχζεσλ, νη νπνίεο έδεημαλ φηη ζηα αλαηνιηθά ηεο αθηήο ζπλαληάηαη ιεπηφηεξε άκκνο θαζψο παξαζχξεηαη πην εχθνια απφ ηα παξάθηηα ξεχκαηα. Σέινο, θαηφπηλ ζχγθξηζεο ηεο αθηνγξακκήο ζηελ πάξνδν πνιιψλ εηψλ κε ηε βνήζεηα αεξνθσηνγξαθηψλ, δηαπηζηψζεθε ζεκαληηθή δηάβξσζε (ππνρψξεζε αθηνγξακκήο) ζηα αλαηνιηθά ηεο αθηήο. Ζ δηάβξσζε απηή κπνξεί λα αηηηνινγεζεί απφ ηελ 105

123 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ θαηαζθεπή ζηηο αξρέο ηνπ 1970 ηεο κεγάιεο μελνδνρεηαθήο κνλάδαο επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο. ηελ επφκελε θσηνγξαθία παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά ηα απνηειέζκαηα ηεο κειέηεο πνπ πεξηγξάθεζαλ παξαπάλσ. ρήκα 6.7 πγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα ηεο κειέηεο γηα ηελ αθηή Δζηαπξσκέλνπ Αθηή Κνθθίλε Υάλη Ζ αθηή Κνθθίλε Υάλη έρεη κήθνο πεξίπνπ 3 km θαη φπσο δηαπηζηψζεθε απφ ηελ πξψηε ζηηγκή έρεη ππνβιεζεί ζε αξθεηέο θαη ζνβαξέο αλζξψπηλεο παξεκβάζεηο. Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο, πνπ δελ παξαηεξείηαη ζηηο άιιεο δχν ππν-πεξηνρέο, είλαη ε θαηαζθεπή θαηά κήθνο ηεο πνιπάξηζκσλ θάζεησλ ηερληθψλ έξγσλ (πξνβφισλ θαη κφισλ) γηα πξνζηαζία απφ ηελ θπκαηηθή ελέξγεηα θαη ζπγθξάηεζε ηδήκαηνο (θπξίσο κπξνζηά απφ μελνδνρεηαθέο εγθαηαζηάζεηο). ηελ επφκελε εηθφλα παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά θάπνηα απφ ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ κειέηε, γηα λα αθνινπζήζεη ζηε ζπλέρεηα ιεπηνκεξέζηεξε αλάιπζε θαη ζρνιηαζκφο απηψλ. 106

124 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ρήκα 6.8 πγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα ηεο κειέηεο γηα ηελ αθηή Κνθθίλε Υάλη Αξρηθά, ππνινγίζηεθε φηη ε ζηεξενκεηαθνξά θαηά κήθνο ηεο αθηήο φηαλ ε ηειεπηαία είλαη πεξίπνπ Α-Γ έρεη κέηξν Q νι = m 3 /έηνο θαη θαηεχζπλζε πξνο ηα αλαηνιηθά. πσο θαίλεηαη θαη ζηελ παξαπάλσ εηθφλα, φηαλ αιιάδεη ν πξνζαλαηνιηζκφο ηεο αθηήο ε ζπλνιηθή ζηεξενκεηαθνξά κεηψλεηαη αιιά ε θαηεχζπλζε ηεο είλαη πάληα πξνο ηα αλαηνιηθά. Σα απνηειέζκαηα απηά είλαη απφιπηα αλακελφκελα, θαζψο νη επηθξαηνχληεο άλεκνη ηεο πεξηνρήο είλαη νη βνξεηνδπηηθνί θαη νη βφξεηνη νπφηε θαη πξνθαινχλ κέζσ ηεο ελέξγεηαο ησ θπκάησλ κεηαθνξά ησλ ηδεκάησλ ηνπ ππζκέλα πξνο ηα αλαηνιηθά. Ξεθηλψληαο απφ ηε ζέζε 3 θαη κε θαηεχζπλζε πξνο ηα αλαηνιηθά, παξαηεξείηαη ε θαηαζθεπή ηεζζάξσλ κψισλ (Η, ΗΗ, ΗΗΗ θαη IV) κπξνζηά απφ μελνδνρεηαθή κνλάδα. Απφ ηηο θνθθνκεηξηθέο αλαιχζεηο ζην εξγαζηήξην ησλ δεηγκάησλ ησλ ζέζεσλ 3, 4, θαη 5 πξνέθπςε ιεπηφθνθθε άκκνο κε κέζε δηάκεηξν D 50 = 0.12 mm, D 50 = 0.10mm θαη D 50 = 0.12 mm αληίζηνηρα. Γπηηθά ηνπ κψινπ Η παξαηεξείηαη ππνρψξεζε ηεο αθηνγξακκήο, γεγνλφο πνπ ζε πξψηε θάζε δε ζπλάδεη κε ηε θνξάο ηεο εθηηκσκέλεο ζηεξενκεηαθνξάο, ε νπνία θαλνληθά ζα νδεγνχζε ζε ζπγθξάηεζε θαη ζπζζψξεπζε ηνπ ηδήκαηνο ζην ηκήκα απηφ. Μεηαμχ ησλ κψισλ Η θαη ΗΗ παξαηεξείηαη ππεξζπζζψξεπζε άκκνπ, ην νπνίν κπνξεί εχθνια λα εμεγεζεί θπξίσο ιφγσ ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ ηνπ αθξνκσιίνπ ηνπ Η πνπ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ θνληηλή απφζηαζή ηνπ απφ ην κψιν ΗΗ πξνθαινχλ ζπλζήθεο 107

125 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ εξεκίαο εληφο ηεο ζρεκαηηδφκελεο ιηκελνιεθάλεο. Απνηέιεζκα είλαη ε κείσζε ηεο εηζεξρφκελεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο θαη αλάπηπμε επλντθψλ ζπλζεθψλ απφζεζεο ηδεκάησλ (ην ηειεπηαίν εμεγεί θαη ηελ χπαξμε πεξηζζφηεξν ιεπηφθνθθεο άκκνπ ζηε ζέζε 4 απ φηη ζηελ 3 θαη 5). Αλαηνιηθά ηνπ κψινπ ΗΗ, ην πιάηνο ηεο ακκψδνπο αθηήο κεηψλεηαη ζπλερψο κέρξη ην ζεκείν πιήξνπο απνπζίαο άκκνπ απφ ηελ αθηνγξακκή (θαη ζσξάθηζε απηνχ ηνπ ηκήκαηνο κε θπζηθνχο νγθφιηζνπο) δπηηθά απφ ην κψιν ΗΗΗ. Σν γεγνλφο απηφ κπνξεί λα εμεγεζεί θαζψο πξνο ηα αλαηνιηθά κεηψλεηαη ε επίδξαζε ηνπ αθξνκσιίνπ ηνπ ΗΗ ζηνπο θπκαηηζκνχο (ην νπνίν αλαθφπηεη κεγάιν κέξνο ηεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο πνπ πξνέξρεηαη θπξίσο απφ βνξεηνδπηηθνχο θαη δπηηθνχο αλέκνπο) θαη ην ίδεκα παξαζχξεηαη πην εχθνια πξνο ηε ζάιαζζα απφ ηνπο πξνζπίπηνληεο θπκαηηζκνχο. Σέινο, κεηαμχ ησλ κψισλ ΗΗΗ θαη IV δηαπηζηψλεηαη πιήξεο απνπζία άκκνπ απφ ηελ αθηνγξακκή θαη ηνπνζέηεζε θπζηθψλ νγθνιίζσλ γηα πξνζηαζία απφ ηελ θπκαηηθή ελέξγεηα. Ζ επηινγή θαηαζθεπήο ησλ θάζεησλ απηψλ έξγσλ ζε απηφ ην ζεκείν (αθξσηήξη), θαίλεηαη φηη φρη κφλν δελ νδεγεί ζε ζπγθξάηεζε ηνπ ηδήκαηνο εληφο ηεο αθηήο αιιά παξεκπνδίδεη θαη ηε κεηαθίλεζε ησλ ηδεκάησλ πξνο ηα αλαηνιηθά. Πξνηείλεηαη ε αθαίξεζή ηνπο. Απφ ηα παξαπάλσ, κπνξεί λα πξνθχςεη ην ζπκπέξαζκα φηη ζηελ παξάθηηα δψλε ππεξηζρχνπλ ζπλζήθεο cross-shore κεηαθίλεζεο ηδεκάησλ θαη φηη ηα παξάιιεια έξγα ζε απφζηαζε απφ ηελ αθηή ζα ήηαλ πνιχ πην ελδεδεηγκέλα απ φηη ηα θάζεηα γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο εηζεξρφκελεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο πνπ πξνθαινχλ νη επηθξαηνχληεο βφξεηνη θαη βνξεηνδπηηθνί άλεκνη. Αλαηνιηθά ηνπ κψινπ ΗV, ζπλαληψληαη πνιπάξηζκεο θαηαζθεπέο (ηνπξηζηηθέο κνλάδεο, εζηηαηφξηα, θαηνηθίεο, θ.α.) επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο. Σα θηίζκαηα απηά αληηκεησπίδνπλ ζεκαληηθά πξνβιήκαηα δηάβξσζεο θαη ππνζθαθήο απφ ηελ επίδξαζε ηεο εηζεξρφκελεο θπκαηηθήο ελέξγεηα, ηδίσο θαηά ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο. Σν πιηθφ ηνπ ππζκέλα απφ ηε ζέζε δεηγκαηνιεςίαο 6 είλαη ιεπηφθνθθε άκκνο κε κέζε δηάκεηξν D 50 = 0.17 mm (κεγαιχηεξε απφ ηηο αληίζηνηρεο δηακέηξνπο ζηηο ζέζεηο 3, 4 θαη 5), γεγνλφο πνπ καξηπξά ζπλζήθεο κεγαιχηεξεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο. Σέινο, απφ 108

126 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ηε ζχγθξηζε ηεο αθηνγξακκήο ( ) δηαπηζηψλεηαη δηάβξσζε ηνπ αλαηνιηθνχ ηκήκαηνο ηεο αθηήο. Ζ δηάβξσζε απηή νθείιεηαη πηζαλψο ζηελ χπαξμε ησλ θηηζκάησλ πάλσ ζηνλ αηγηαιφ, ηα νπνία εκπνδίδνπλ ηε θπζηθή απνξξφθεζε ηεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο θαη νδεγνχλ ζην μέπιπκα ηνπ ιεπηφθνθθνπ ηδήκαηνο πξνο ηα βαζηά, θαζψο θαη ζηελ παξεκπφδηζε ηεο ζηεξενκεηαθνξάο θαηά κήθνο ηεο αθηήο εμαηηίαο ησλ κψισλ ΗΗΗ θαη IV. Απφ ηελ θνθθνκεηξηθή αλάιπζε ησλ δεηγκάησλ ζηηο ζέζεηο 6, 8, 9 θαη 10 πξνέθπςαλ κέζνη δηάκεηξνη θφθθσλ D 50 =0.969 mm, D 50 = mm, D 50 = mm θαη D 50 = mm αληίζηνηρα. ην ηκήκα απηφ δελ παξαηεξνχληαη ηδηαίηεξεο αλζξψπηλεο παξεκβάζεηο, ελψ ε αθηνγξακκή είλαη ζηαζεξή. Απφ ηα παξαπάλσ, κπνξεί λα πξνθχςεη ην ζπκπέξαζκα φηη ζηελ παξάθηηα δψλε ππεξηζρχνπλ ζπλζήθεο cross-shore κεηαθίλεζεο ηδεκάησλ θαη φηη ηα παξάιιεια έξγα ζε απφζηαζε απφ ηελ αθηή ζα ήηαλ πην ελδεδεηγκέλα απ φηη ηα θάζεηα γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο εηζεξρφκελεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο πνπ πξνθαινχλ νη επηθξαηνχληεο βφξεηνη θαη βνξεηνδπηηθνί άλεκνη. Μεηαμχ ησλ κψισλ VI θαη VIΗ δηαπηζηψλεηαη ππεξζπζζψξεπζε ιεπηφθνθθεο άκκνπ (κέζεο δηακέηξνπ D 50 = mm) κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία παξαιίαο κεγάινπ πιάηνπο. Ζ θαηαζθεπή απηψλ ησλ θάζεησλ έξγσλ είρε σο απνηέιεζκα ηελ ππνρψξεζε ηεο αθηνγξακκήο πξνο ηελ μεξά κεηαμχ ησλ κψισλ VIΗ θαη VIΗΗ (ιεπηή άκκνο κέζεο δηακέηξνπ D 50 = mm), φπσο θαίλεηαη θαη ζην ρήκα 6.8. Αλαηνιηθά ησλ κψισλ VIII θαη XI παξαηεξείηαη απφζεζε ιεπηήο άκκνπ κέζεο δηακέηξνπ D 50 = mm θαη D 50 = mm (απφ ηηο ζέζεηο δεηγκαηνιεςίαο 13 θαη 14 αληίζηνηρα). πσο παξαηεξείηαη θαη αλαηνιηθά ησλ κψισλ Η, ΗΗ θαηvi, νη επηθξαηνχληεο θπκαηηζκνί (βφξεηνη θαη βνξεηνδπηηθνί) αλαθφπηνληαη απφ ηνπο κψινπο VIII θαη XI κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία επλντθψλ ζπλζεθψλ γηα ηελ απφζεζε ηδεκάησλ ζηα αλαηνιηθά απηψλ. Σέινο, ζηα αλαηνιηθά ηεο αθηήο Κνθθίλε Υάλη νη κψινη Υ, ΥΗ, ΥΗΗ θαη ΥΗΗΗ, νη νπνίνη είλαη ηνπνζεηεκέλνη ζε ζρεηηθά κηθξή απφζηαζε ν έλαο απφ ηνλ άιινλ, 109

127 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ θαίλεηαη φηη δελ έρνπλ ζπκβάιεη ζηε ζπγθξάηεζε ηνπ ηδήκαηνο. Αληηζέησο, παξαηεξείηαη ππνρψξεζε ηεο αθηνγξακκήο (ζχγθξηζε αθηνγξακκήο ). Απηφ νθείιεηαη θπξίσο ζηελ θαηαζθεπή ηνπ θαηαθφξπθνπ ηνίρνπ πξνζηαζίαο θαη ππνζηήξημεο ηεο παξαιηαθήο νδνχ επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο ζην ηκήκα απηφ, αιιά θαη ζηελ παξεκπφδηζε ηεο ζηεξενκεηαθνξάο πξνο ηα αλαηνιηθά απφ ηα πξνεγνχκελα θάζεηα έξγα. ην ηκήκα απηφ ε εηζεξρφκελε θπκαηηθή ελέξγεηα πξνζπίπηεη ζην θαηαθφξπθν κέησπν, αλαθιάηαη θαη ε ηχξβε πνπ δεκηνπξγείηαη ππνζθάπηεη ηνλ πφδα ηνπ ηνίρνπ παξαζέξλνληαο ηελ άκκν πξνο ηε ζάιαζζα. Μπξνζηά απφ ηνλ ηνίρν έρνπλ ηνπνζεηεζεί κεγάινη νγθφιηζνη, θνκκάηηα ηνπ παιαηφηεξνπ ηνίρνπ ν νπνίνο είρε ππνζηεί ζνβαξέο δεκηέο απφ ηελ πξνζπίπηνπζα θπκαηηθή ελέξγεηα. Ύθαινη Κπκαηνζξαύζηεο Γηα πξνζηαζία ηεο αθηήο απφ ηελ ηζρπξή εηζεξρφκελε θπκαηηθή ελέξγεηα, ζην αλαηνιηθφ ηκήκα ηεο αθηήο Κνθθίλε Υάλη φπνπ έρεη απνκαθξπλζεί φιν ην ιεπηφθνθθν ίδεκα πξνηείλεηαη : ε αθαίξεζε ησλ 4 θάζεησλ πξνβφισλ (Υ, ΥΗ, ΥΗΗ θαη ΥΗΗΗ) ε θαηαζθεπή 5 χθαισλ θπκαηνζξαπζηψλ παξάιιεισλ κε ηελ αθηή ζην φξην ηεο ζξαχζεο ησλ πςειφηεξσλ θπκάησλ ζρεδηαζκνχ (ρήκα 6.9). 110

128 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ρήκα 6.9 θαξίθεκα χθαισλ θπκαηνζξαπζηψλ ζην αλαηνιηθφ ηκήκα ηεο αθηήο Κνθθίλε Υάλη Γηαζηαζηνιόγεζε θαη επζηάζεηα ύθαινπ θπκαηνζξαύζηε Κάζε θπκαηνζξαχζηεο ζα απνηειείηαη απφ 2 δψλεο : ηε ζσξάθηζε θαη ηνλ ππξήλα. Σν βάξνο ησλ νγθνιίζσλ ηεο ζσξάθηζεο ππνινγίδεηαη απφ ηνλ ηχπν ηνπ Van Der Meer γηα κεδεληθφ πνζνζηφ δεκηψλ: h d c c 2.1exp( 0.14N * s ) πνπ, h c : χςνο θαηαζθεπήο d s : βάζνο λεξνχ 1/3 N s * : θαζκαηηθφο αξηζκφο επζηάζεηαο ίζνο κε H s /ΓD n s p S p : θιίζε θπκάησλ γηα T p Σν πιηθφ ηνπ ππξήλα ζα είλαη απφ ιίζνπο βάξνπο Β ζ /10 Β ζ /20. ηε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή, φπνπ ε δηαπεξαηφηεηα ησλ θπκαηνζξαπζηψλ δελ είλαη πξσηεχνπζαο ζεκαζίαο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ πιηθά απφ ηνπο πξνβφινπο πνπ ζα αθαηξεζνχλ. 111

129 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δμαηηίαο ηεο βπζηζκέλεο ζηέςεο ηνπ θπκαηνζξαχζηε, ηκήκα ηεο ελέξγεηαο ησλ εηζεξρφκελσλ θπκαηηζκψλ δηαρέεηαη ελψ ε ππφινηπε θαηεπζχλεηαη πξνο ηελ αθηή. Σν πνζνζηφ ηεο εηζεξρφκελεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο κπνξεί λα ππνινγηζηεί απφ ηνλ ζπληειεζηή δηάδνζεο Κ Σ κε βάζε ηε ζρέζε Van der Meer and Angremond: K T πνπ, ( H D s n50 R 0.24) D c n50 D n50 : ε δηάκεζε νλνκαζηηθή δηάκεηξνο ησλ θπζηθψλ νγθνιίζσλ R c : ε ζηάζκε ηεο ζηέςεο ηνπ έξγνπ H s : ην χςνο θχκαηνο ζρεδηαζκνχ b b = s op H s /D n (B/D n50 ) , γηα ζπκβαηηθνχο θπκαηνζξαχζηεο b = - 2.6s op H s /D n , γηα νκνγελείο θπκαηνζξαχζηεο Β : ην πιάηνο ηεο ζηέςεο s op : ε θιίζε πνπ αληηζηνηρεί ζε ζπλζήθεο βαζηψλ λεξψλ θαη θνξπθήο ηνπ θάζκαηνο Με βάζε ηα παξαπάλσ ππνινγίζηεθαλ νη δηαζηάζεηο ησλ χθαισλ θπκαηνζξαπζηψλ, νη νπνίεο παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα Γηα ηα δεδνκέλα απηά ν ζπληειεζηήο δηάδνζεο ησλ θπκαηηζκψλ είλαη ίζνο κε Σέινο, ζην ρήκα 6.10 θαίλεηαη ε δηαηνκή ησλ πξνηεηλφκελσλ χθαισλ θπκαηνζξαπζηψλ. ΤΦΟ ΚΤΜΑΣΟΘΡΑΤΣΗ (m) ΒΑΡΟ ΛΙΘΧΝ ΘΧΡΑΚΙΗ (t) ΓΙΑΜΔΣΡΟ ΛΙΘΧΝ ΘΧΡΑΚΙΗ (m) ΠΑΥΟ ΘΧΡΑΚΙΗ (m) ΠΛΑΣΟ ΣΔΦΗ (m) ΑΠΟΣΑΗ ΑΠΟ ΣΗΝ Δ.Δ. (m) ΚΛΙΗ ΠΡΑΝΟΤ ΠΡΟ ΣΗ ΣΔΡΙΑ (cota) ΚΛΙΗ ΠΡΑΝΟΤ ΠΡΟ ΣΗ ΘΑΛΑΑ (cota) Πίλαθαο 6.10 Υαξαθηεξηζηηθά θαη δηαζηάζεηο πξνηεηλφκελσλ χθαισλ θπκαηνζξαπζηψλ 112

130 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ρήκα 6.10 Γηαηνκή πξνηεηλφκελνπ χθαινπ θπκαηνζξαχζηε Αθηή Κάησ Γνπβώλ Ζ αθηή Κάησ Γνπβψλ εθηείλεηαη ζηα αλαηνιηθά ηεο πεξηνρήο κειέηεο θαη έρεη κήθνο αθηνγξακκήο πεξίπνπ 2.6 km. ην αθφινπζν ζρήκα, παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά θάπνηα απνηειέζκαηα απφ ηε κειέηε πνπ πξνεγήζεθε, ηα νπνία θαη αλαιχνληαη πεξηζζφηεξν ζηε ζπλέρεηα. ρήκα 6.11 πγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα ηεο κειέηεο γηα ηελ αθηή Κάησ Γνπβψλ 113

131 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Λφγσ πξνζαλαηνιηζκνχ ηεο αθηήο, ε δπλεηηθή ζηξεξενκεηαθνξά φπσο ππνινγίζηεθε έρεη θνξά πξνο ηα αλαηνιηθά θαη παξνρή πεξίπνπ m 3 /έηνο. Καηά κήθνο ηεο αθηήο, έρνπλ θαηαζθεπαζηεί κηα ζεηξά απφ ηερληθά έξγα, φπσο θάζεηνη πξφβνινη, έλαο ιηκέλαο ζηελ πεξηνρή ηεο Πξψελ Ακεξηθάληθεο Βάζε ηεο Αεξνπνξίαο, έλαο ιηκέλαο αιηεπηηθψλ θαη ζθαθψλ αλαςπρήο κεγαιχηεξσλ δηαζηάζεσλ θαη ηέινο ζηα αλαηνιηθά κψινη γηα ηε δεκηνπξγία παξαιίαο κπξνζηά απφ μελνδνρεηαθή κνλάδα. ηα δπηηθά ε αθηή έρεη πεξίπνπ κνξθή αθξσηεξίνπ, κε κεγαιχηεξα βάζε θαη πην απφηνκε θιίζε ππζκέλα. Σν ίδεκα ζην ηκήκα απηφ, απνηειείηαη θπξίσο απφ θξνθάιεο θαη ραιίθηα, ελψ απφ ηηο θνθθνκεηξηθέο αλαιχζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζην Δξγαζηήξην Ληκεληθψλ Έξγσλ γηα ηα δείγκαηα ησλ ζέζεσλ 19 θαη 20 πξνέθπςαλ κέζνη δηάκεηξνη θφθθσλ D 50 = 0.8 mm θαη D 50 = mm αληίζηνηρα. ην ηκήκα απηφ, δηέξρεηαη ε παξαιηαθή νδφο επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο, ε νπνία εκθαλίδεη έληνλα ζεκάδηα δηάβξσζεο απφ ηελ ελέξγεηα ησλ πξνζπίπηνλησλ θπκαηηζκψλ (Δηθφλα 6.24). Δηθόλα 6.24 Γηάβξσζε παξαιηαθήο νδνχ Γηα ηελ πξνζηαζία ηεο παξαιηαθήο νδνχ αιιά θαη ησλ παξαθείκελσλ θηηζκάησλ απφ ηελ θπκαηηθή ελέξγεηα, έρνπλ θαηαζθεπαζηεί νη θάζεηνπ πξφβνινη A, B θαη C. Λφγσ ηεο ηνπνγξαθίαο ηνπ ηκήκαηνο απηνχ ηεο αθηήο θαη ησλ επηθξαηνχλησλ βνξείσλ αλέκσλ, ζπζζσξεχεηαη έληνλε θπκαηηθή ελέξγεηα (ξεχκαηα cross-shore) ε νπνία δελ πεξηνξίδεηαη ζεκαληηθά απφ ηα θάζεηα ηερληθά έξγα. Γηα ην ιφγν απηφ, θξίλεηαη ζθφπηκε ε αθαίξεζε ηνπο, θαζψο πηζαλφηαηα λα παξεκπνδίδεηαη θαη ε θίλεζε ησλ ηδεκάησλ θαηά κήθνο ηεο αθηήο. Πξνηηκεηέα ζα ήηαλ ε θαηαζθεπή παξάιιεισλ 114

132 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ θπκαηνζξαπζηψλ ζε απφζηαζε απφ ηελ αθηή, νη νπνίνη ζα κπνξνχζαλ λα αλαθφςνπλ κέξνο ηεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο. Μεηαμχ ησλ ιηκέλσλ D θαη F εθηείλεηαη παξαιία κήθνπο πεξίπνπ 1.5 km κε αξθεηά ιεπηφθνθθε άκκν κέζεο δηακέηξνπ θφθθσλ D 50 = mm, D 50 = mm, D 50 = mm θαη D 50 = mm (ζηηο ζέζεηο δεηγκαηνιεςίαο 21, 22, 23 θαη 24 αληίζηνηρα). Πεξίπνπ κέρξη ην κέζν ηεο παξαιίαο απηήο, εθεί φπνπ εθηείλεηαη ε παξάθηηα δψλε ηεο Πξψελ Ακεξηθάληθεο Βάζεο, δελ παξαηεξείηαη ζρεδφλ θακία αλζξψπηλε παξέκβαζε. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ε πεξηνρή ηεο πξψελ Ακεξηθάληθεο Βάζεο έρεη πεξηέιζεη ζηελ θπξηφηεηα ηνπ Γεκνζίνπ ηα ηειεπηαία 15 ρξφληα θαη κέρξη ζήκεξα εθθξεκνχλ ζρέδηα αμηνπνίεζεο θαη αλάπιαζήο ηεο. Δμαηηίαο απνπζίαο αλζξσπίλσλ παξεκβάζεσλ, ε αθηή ηεο πξψελ Ακεξηθάληθεο Βάζεο δελ παξνπζηάδεη ζεκαληηθή κεηαβνιή απφ ην 1968 κέρξη ζήκεξα. Αληίζεηα, πξνο ηα αλαηνιηθά παξαηεξνχληαη ζεκαληηθέο κεηαβνιέο ζηε κνξθή ηεο αθηνγξακκήο εμαηηίαο ηεο θαηαζθεπήο παξάθηησλ ηερληθψλ έξγσλ. Ο θαηαθφξπθνο ηνίρνο πνπ έρεη θαηαζθεπαζηεί επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο γηα πξνζηαζία θαη ππνζηήξημε ηεο παξαιηαθήο νδνχ, έρεη πξνθαιέζεη κείσζε ηνπ πιάηνπο ηεο παξαιίαο (αλάθιαζε ηεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο θαη κεηαθνξά ηνπ ηδήκαηνο πξνο ηε ζάιαζζα) ζε αξθεηά ζεκεία. Ζ θαηαζθεπή ηνπ ιηκέλα F κπνξεί λα ζεσξεζεί ε κεγαιχηεξε παξέκβαζε ζηελ παξάθηηα δψλε ησλ Κάησ Γνπβψλ. ηελ επφκελε εηθφλα παξνπζηάδεηαη ην αλαηνιηθφ ηκήκα ηελ αθηήο θαη ε κνξθή ηνπ ιηκέλα ην 1994 θαη ην

133 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΓΗΑΒΡΧΖ ΣΖΝ ΑΚΣΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΓΟΤΒΧΝ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ ΚΡΖΣΖ Δηθόλα 6.24 Αλαηνιηθφ ηκήκα αθηήο Κάησ Γνπβψλ ( ) Ο ιηκέλαο θαηαζθεπάζηεθε ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 γηα ηελ πξνζέιθπζε παξαζεξηζηψλ, θπξίσο πξνο ην ζπκθέξνλ ηεο παξαθείκελεο μελνδνρεηαθήο κνλάδαο. Δμαηηίαο ησλ κεγάισλ δηαζηάζεσλ ηνπ ιηκέλα, ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ θαη ηνπ κηθξνχ αλνίγκαηφο ηνπ, απνδείρηεθε δχζθνιε ε αλαλέσζε ησλ πδάησλ κέζα ζηε ιηκελνιεθάλε. Γηα ην ιφγν απηφ απνθαζίζηεθε ε απνθνπή ηκήκαηνο ηνπ πξνζήλεκνπ κφινπ απφ ηελ αθηή. ήκεξα ν ιηκέλαο έρεη ηε κνξθή πνπ θαίλεηαη ζηελ παξαπάλσ εηθφλα, φπνπ δηαπηζηψλεηαη ε θπζηθή ζπζζψξεπζε ιεπηφθνθθνπ ηδήκαηνο θαη ε δεκηνπξγία παξαιίαο έθηαζεο 100 m 100 m πεξίπνπ. Ζ ηειεπηαία δηαπίζησζε εληζρχεη ηελ ππφζεζε ζεκαληηθήο ζηεξενκεηαθνξάο θαηά κήθνο ηεο αθηήο κε θνξά πξνο ηα αλαηνιηθά. Σν ίδεκα παγηδεχεηαη ζηε δπηηθή πιεπξά ηνπ ιηκέλα κε απνηέιεζκα ηε δηάβξσζε ηνπ αλαηνιηθνχ ηκήκαηνο ηεο αθηήο. Σα δείγκαηα ζηηο ζέζεηο 25, 26, 27 θαη 28 έρνπλ κέζε δηάκεηξν θφθθσλ D 50 = mm, D 50 = 2.9 mm, D 50 = mm, θαη D 50 = mm αληίζηνηρα. 116

134 Κεθάιαην 7 πκπεξάζκαηα

135 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 7.1 Γεληθή Θεώξεζε Δξγαζίαο Ζ παξνχζα κεηαπηπρηαθή εξγαζία κειεηά ην θαηλφκελν ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο θαη κπνξεί λα ρσξηζηεί λνεκαηηθά ζε δχν κέξε, ηε ζεσξεηηθή πξνζέγγηζε θαη ηελ εθαξκνγή ηεο. ην πξψην κέξνο αλαιχεηαη, ην θπζηθφ θαηλφκελν ηεο δηάβξσζεο ηεο αθηήο, ην νπνίν εληείλεηαη απφ ηηο αλζξσπνγελείο πηέζεηο πνπ αζθνχληαη ζηελ παξάθηηα δψλε, θαζψο θαη εμεηάδνληαη νη ηξφπνη ζηξαηεγηθέο δηαρείξηζεο ηνπ θαηλνκέλνπ απηνχ. ην δεχηεξν κέξνο εμεηάζηεθε ε αθηή ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ Ζξαθιείνπ Κξήηεο σο πξνο ην θπκαηηθφ θιίκα, ηα ηδήκαηα θαη ηε κεηαθίλεζε ηνπο, ηηο θαηαζθεπέο επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο θαη ηελ εμέιημε ηεο αθηνγξακκήο. Απφ ηα παξαπάλσ πξνέθπςαλ ηκήκαηα ηεο αθηήο ηα νπνία παξνπζηάδνπλ ζπζζψξεπζε ηδήκαηνο θαη άιια φπνπ ην ίδεκα έρεη απνκαθξπλζεί (δηάβξσζε). Γηα πην νινθιεξσκέλε δηεξεχλεζε ηνπ θαηλνκέλνπ θαη ησλ ζπλζεθψλ ηεο δηάβξσζεο, ε αθηή κειέηεο δηαηξέζεθε ζε ηξεηο επηκέξνπο πεξηνρέο κε βάζε ηελ αξρή ηνπ θιεηζηνχ ζπζηήκαηνο παξάθηηαο ζηεξενκεηαθνξάο (coastal sediment cell). Απφ ηε κειέηε πεδίνπ θαη ηηο πεξαηηέξσ ππνινγηζηηθέο αλαιχζεηο, δηαπηζηψζεθαλ ζεκαληηθέο κεηαβνιέο ζηελ αθηνγξακκή ηεο πεξηνρήο κειέηεο, ηδηαίηεξα ζηε θεληξηθή ππν-πεξηνρή. Οη κεηαβνιέο απηέο αθνξνχζαλ ηφζν ζε ζπζζψξεπζε ηδήκαηνο ζε θάπνηα ηκήκαηα (θπξίσο αλάκεζα ζε θάζεηα έξγα ζηελ αθηή) θαη αχμεζε ηνπ πιάηνπο ηεο παξαιίαο, φζν ζε απψιεηα ηδήκαηνο απφ ηελ αθηή θαη επνκέλσο δηάβξσζε. Οη κεηαβνιέο απηέο ζηε κνξθή ηεο αθηνγξακκήο νθείινληαη θαηά θχξην ιφγν ζηελ ηνπξηζηηθή θαη νηθηζηηθή αλάπηπμε ηεο παξάθηηαο δψλεο, πνπ έιαβε ρψξα θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ηξηψλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ θαη νδήγεζε ζηελ θαηαζθεπή ππνδνκψλ (παξαιηαθή νδφο, ιηκέλεο γηα αιηεπηηθά θαη ζθάθε αλαςπρήο, μελνδνρεηαθέο κνλάδεο, θαηνηθίεο, θέληξα εζηίαζεο θαη αλαςπρήο, θ.α.) επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο θαη ηερληθψλ παξάθηησλ έξγσλ (π.ρ. κψισλ θαη πξνβφισλ) γηα πξνζηαζία απφ ηελ θπκαηηθή δξάζε θαη ζπγθξάηεζε ηνπ ηδήκαηνο. Ζ θαηαζθεπή απηψλ ησλ ππνδνκψλ επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο θαη ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο κε ειιηπή ζρεδηαζκφ έρεη ζαλ 118

136 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ απνηέιεζκα εθηφο απφ ηηο πξναλαθεξζείζεο κεηαβνιέο ζηελ αθηνγξακκή, ηε δηάβξσζε θαη ππνζθαθήο ηνπο απφ ηελ επίδξαζε ηεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο, πνπ νδεγεί ζε κεξηθή αζηνρία απηψλ θαη ελδερφκελα ζε νιηθή θαηάξξεπζε. 7.2 πκπεξάζκαηα - Παξαηεξήζεηο πλνςίδνληαο, απφ ην ζεσξεηηθφ ππφβαζξν ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο θαη ησλ ζηξαηεγηθψλ δηαρείξηζεο ηεο αιιά θαη απφ ηε πξαγκαηνπνηεζείζα κειέηε δηάβξσζεο ζηελ αθηή ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ, κπνξνχλ λα εμαρζνχλ ηα αθφινπζα γεληθά ζπκπεξάζκαηα : Ζ αθηή απνηειεί κηα δπλακηθή δψλε, ε νπνία κεηαβάιιεηαη ζην ρξφλν αιιά θαη ζην ρψξν. ηελ παξάθηηα δψλε ελεξγνχλ πνηθίινη παξάγνληεο, νη νπνίνη είηε ν θαζέλαο μερσξηζηά είηε ζε ζπλδπαζκφ δηακνξθψλνπλ θαη επεξεάδνπλ ηελ αθηή. Ζ ζπζζψξεπζε ηνπ αλζξσπίλνπ ελδηαθέξνληνο ζηελ παξάθηηα δψλε (βηνκεραλία, αζηηθνπνίεζε, αιηεία, ηνπξηζκφο, θ.ι.π), έξρεηαη ζπρλά ζε ζχγθξνπζε κε ηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο πνπ αλαπηχζζνληαη ζε απηή, γεγνλφο πνπ επηηάζζεη ζπληνληζκέλν ζρεδηαζκφ θαη νξζή δηαρείξηζε γηα ηελ απνθπγή ηεο ππνβάζκηζεο ηεο. Πξνζπάζεηεο δηαρείξηζεο ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο ζρεδηάδνληαη κε βάζε ηνπηθά θαη βξαρππξφζεζκα θξηηήξηα, εμππεξεηψληαο ηα ζπκθέξνληα ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, πνπ πηέδνπλ γηα δηαζθάιηζε ηεο ηδηνθηεζίαο θαη αλάπηπμε δηαθφξσλ, θπξίσο νηθνλνκηθψλ, δξαζηεξηνηήησλ. Ζ θαηαζθεπή ζθιεξψλ παξάθηησλ ηερληθψλ έξγσλ (π.ρ. θπκαηνζξαχζηεο, πξφβνινη, ζσξάθηζε, ζαιάζζησλ ηνίρσλ, θ.ι.π) απνηειεί ζρεδφλ πάγηα ζηξαηεγηθή αληηκεηψπηζεο ηεο δηάβξσζεο. Σα ζθιεξά απηά κέηξα ζηαζεξνπνίεζεο ηεο αθηήο ζε δεδνκέλα ζεκεία δε ιακβάλνπλ ππφςε ηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο κεηαθίλεζεο ησλ ηδεκάησλ ζε έλα επξχηεξν παξάθηην ζχζηεκα κε απνηέιεζκα ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο λα κεηαηνπίδεηαη ην πξφβιεκα ηεο δηάβξσζεο ζε παξαθείκελεο αθηέο. 119

137 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Ζ κειέηε ησλ παξάθηησλ θπζηθψλ δηεξγαζηψλ ζε έλα θιεηζηφ ζχζηεκα ζηεξενκεηαθνξάο (coastal sediment cell), κπνξεί λα νδεγήζεη ζε θαιχηεξε θαηαλφεζε ησλ δηαβξσηηθψλ κεραληζκψλ, ηνπηθψλ θαη κε, θαη ηνλ κεηξηαζκφ ησλ αξλεηηθψλ επηπηψζεσλ ησλ κέηξσλ δηαρείξηζεο ηεο δηάβξσζεο πνπ πξνζβάιιεη κηα αθηή. Σα ηειεπηαία ρξφληα πηνζεηνχληαη ζηαδηαθά ήπηεο ηερληθέο δηαρείξηζεο ηεο παξάθηηαο δηάβξσζεο, φπσο αλαπιήξσζε ηεο αθηήο θαη χθαινη θπκαηνζξαχζηεο ή πξφβνινη, νη νπνίεο είλαη πεξηζζφηεξν θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ θαη δξνπλ φζν απηφ είλαη δπλαηφλ ζε ζπλεξγαζία κε ηηο δηεξγαζίεο ηηο θχζεο. εκαληηθή θξίλεηαη ε παξαηήξεζε ηεο εμέιημεο ηεο αθηνγξακκήο ζε κεγαιχηεξεο ρξνληθέο θιίκαθεο. Γηα ην ζθνπφ απηφ απαηηείηαη ζπζηεκαηηθή θαηαγξαθή ησλ παξακέηξσλ ηνπ παξάθηηνπ ρψξνπ θαη δεκηνπξγίαο κηαο ηξάπεδαο δεδνκέλσλ καθξάο ρξνλνζεηξάο εηψλ. Δπηπιένλ, ζθφπηκε είλαη ε παξαθνινχζεζε ηεο απφθξηζεο θαη ζπκπεξηθνξάο ησλ παξάθηησλ έξγσλ δηαρείξηζεο θαη ζην ζηάδην θαηαζθεπήο αιιά θαη ζην ζηάδην ιεηηνπξγίαο, έηζη ψζηε λα γίλνληαη νη απαξαίηεηεο δηνξζσηηθέο επεκβάζεηο ρσξίο ρξνλνβφξεο δηαδηθαζίεο. Απφ ηελ δηεξεχλεζε ησλ θαηλνκέλσλ δηάβξσζεο ζην ηκήκα ηεο αθηήο ηνπ Γήκνπ Γνπβψλ Ζξαθιείνπ Κξήηεο πνπ εμεηάζηεθε δηαπηζηψζεθε φηη ηα ηειεπηαία έρνπλ πξνθιεζεί θαηά θχξην ιφγν εμαηηίαο ησλ αλζξσπίλσλ παξεκβάζεσλ πνιχ θνληά ζηελ αθηή, εμππεξεηψληαο ηα ηνπηθά ζπκθέξνληα είηε ησλ θαηνίθσλ είηε ησλ κεγάισλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ. ηελ αθηή Κνθθίλε Υάλη πξνηάζεθε ε θαηάξγεζε δχν θάζεησλ πξνβφισλ ζε ηκήκα ηεο αθηήο φπνπ δηακνξθψλεηαη αθξσηήξη, νη νπνίνη φρη κφλν δελ πξνζηαηεχνπλ απφ ηνπο θπκαηηζκνχο αιιά επηπιένλ παξεκπνδίδνπλ ηε κεηαθίλεζε ησλ ηδεκάησλ πξνο ηα αλαηνιηθά, κε απνηέιεζκα ηελ εκθάληζε θαηλνκέλσλ δηάβξσζεο ζηελ αθηή αλαηνιηθά απηψλ. 120

138 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ην αλαηνιηθφ ηκήκα ηεο αθηήο Κνθθίλε Υάλη πξνηείλεηαη ε θαηάξγεζε ηεζζάξσλ θάζεησλ πξνβφισλ, νη νπνίνη έρνπλ αζηνρήζεη σο πξνο ηελ ζπγθξάηεζε ηνπ ηδήκαηνο ζηελ αθηή θαη ηελ πξνζηαζία ηεο παξαιηαθήο νδνχ απφ ηε δξάζε ησλ θπκάησλ. Πξνο αληηθαηάζηαζε απηψλ ησλ έξγσλ, πξνηείλεηαη λα θαηαζθεπαζηνχλ πέληε χθαινη θπκαηνζξαχζηεο ζε απφζηαζε 300 κέηξσλ απφ ηελ αθηή, νη νπνίνη ζα κεηψλνπλ ζην κηζφ ηελ εηζεξρφκελε θπκαηηθή ελέξγεηα. Πξηλ απφ νπνηαδήπνηε απφθαζε πξνζηαζίαο κηαο δηαβξνχκελεο αθηήο ζα πξέπεη λα εμεηαζηνχλ νη ζπλνιηθέο δαπάλεο γηα ηελ πξνζηαζία απηήο ζε ζχγθξηζε κε ηα καθξνπξφζεζκα νθέιε πνπ ζπλεπάγεηαη γηα ηελ θνηλσλία, ψζηε ε πξνζηαζία απηή λα είλαη απνηειεζκαηηθή θαη ζπκθέξνπζα. ηε δεδνκέλε πεξηνρή κειέηεο, ππνδνκέο δσηηθήο ζεκαζίαο φπσο ε παξαιηαθή νδφο, ε νπνία εκθαλίδεη έληνλα ζεκάδηα δηάβξσζεο θαη ππνζθαθήο, ζα πξέπεη λα πξνζηαηεπζνχλ, ελψ αληίζεηα ελδερφκελα παξάλνκεο θαηαζθεπέο επί ηνπ κεηψπνπ ηεο αθηήο πνπ εληείλνπλ ην πξφβιεκα ηεο δηάβξσζεο ζα πξέπεη λα αθαηξεζνχλ. 121

139 Βηβιηνγξαθία

140 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Διιεληθή Βηβιηνγξαθία Βειεγξάθεο Α. (2006). Θαιάζζηα Γεσινγία, εκεηψζεηο Μαζήκαηνο, Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ, Μπηηιήλε. Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη πκβνχιην (2002). χζηαζε ρεηηθά ε ηελ Δθαξκνγή ζηελ Δπξψε ηεο Οινθιεξσκέλεο Γηαρείξηζεο ησλ Παξάθηησλ Εσλψλ (2002/413/ΔΚ). Καββαδάο Μ (2004). ηνηρεία Δδαθνκεραληθήο, Δθδφζεηο ΔΜΠ, Αζήλα. Καξακπάο Θ. (2004). Τπνινγηζηηθή Κπκαηνκεραληθή θαη Αθηνκεραληθή Θεσξεηηθή Πξνζέγγηζε, Δθπαηδεπηηθφ & Δπηρεηξεζηαθφ Λνγηζκηθφ, Σκήκα Δπηζηεκψλ ηεο Θάιαζζαο, Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ, Μπηηιήλε. Κνπηίηαο Υ. (1994). Δηζαγσγή ζηελ Παξάθηηα Σερληθή θαη ηα Ληκεληθά Έξγα, Δθδφζεηο Εήηε, Θεζζαινλίθε. Μέκνο Κ. (2007). Θαιάζζηα Τδξνδπλακηθή, εκεηψζεηο Μαζήκαηνο, ΓΠΜ Δπηζηήκε θαη Σερλνινγία Τδαηηθψλ Πφξσλ, ΔΜΠ, Αζήλα. Μέκνο Κ. (2005). Μαζήκαηα Ληκεληθψλ Έξγσλ, ΔΜΠ, ρνιή Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, Δθδφζεηο πκκεηξία, Αζήλα. Μνπηδνχξεο Κ. (1994). Δηζαγσγή ζηελ Αθηνκεραληθή, Δθδφζεηο ΔΜΠ, Αζήλα. Δπξσπαηθφ Κνηλνβνχιην θαη πκβνχιην (2002). χζηαζε ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ζηελ Δπξψπε ηεο νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο ησλ παξάθηησλ δσλψλ (2002/413/ΔΚ). TEE (2009). Ζ Δπξσπατθή ηξαηεγηθή γηα ηε Γηαρείηηζε Παξάθηησλ Εσλψλ θαη ε Δθαξκνγή ηεο ζηελ Διιάδα, 1 ν Διιελνθηλέδηθν Φφξνπκ γηα ην Πεξηβάιινλ, Αζήλα. Ξελόγισζζε Βηβιηνγξαθία 123

141 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Benassai G. (2006). Introduction to coastal dynamics and shoreline protection, Witpress, Boston Coastal Engineering Manual (C.E.M) (2006). Hellenic Ministry of Environment. Coastal Management in Greece ( Dean R. and Dalrymple (1984). Water Wave Mechanichs for Engineers and Scientists, Prentice Hall Inc., Englewood Cliffs, New Jersey. European Commission (2006). Living with Coastal Erosion in Europe: Sediment and Space for Sustainability, Results from the Eurosion Study European Commission (2005). Guidance for the contents of Member States reports further to Chapter VI. 1-2 of the EU Integrated Coastal Zone Management (ICZM) Recommendation1, Brussels. European Commission (2004). Development of a Guidance Document on Strategic Environmental Assessment (SEA) and Coastal Erosion Final Report. European Environment Agency (2006). Report on the use of the ICZM indicators from the WG-ID, A contribution to the ICZM evaluation Version 1. European Environment Agency (2006). The changing faces of Europe's coastal areas, EEA Report No 6/2006, Copenhagen. Eurosion (2004). Living with coastal erosion in Europe: Sediment and Space for Sustainability: A guide to coastal erosion management practices in Europe, Final version. 124

142 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Intergovernmental Panel on Climate Change (2007). Climate Change 2007: The Physical Science Basis, Summary for Policymakers, Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Paris. McKenna J. & J. Andrew G. Cooper & O Hagan A. (2006). Coastal erosion management and the European principles of ICZM: local versus strategic perspectives, Corepoint Project. Pethick J. (1986). An Introduction to Coastal Geomorphology, Edward Arnold Press, London. Pethick J. and Burd F. (1993). Coastal Defence and Environment: a guide to good practice, MAFF, UK. Reeve D., Chadwick A. and Fleming C. (2004). Coastal Engineering Processes, Theory and Design Practice, Spon Press, London and New York. Rupprecht Consult Forschung &Beratung GmbH, (2006). Evaluation of Integrated Coastal Zone Management (ICZM) in Europe, Final Report, Cologne, Germany. Γηαδηθηπαθνί Σόπνη

143 Παξάξηεκα

144 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Φσηνγξαθίεο από ηελ Έξεπλα Πεδίνπ θαη Κνθθνκεηξηθέο Κακπύιεο ηηο ηξεηο επφκελεο εηθφλεο απεηθνλίδνληαη νη ζέζεηο δεηγκαηνιεςίαο θαη νη ζέζεηο φπνπ δελ ήηαλ δπλαηή ε ιήςε δείγκαηνο. Αθνινπζνχλ θσηνγξαθίεο απφ ηηο ζέζεηο απηέο, θαζψο θαη νη θνθθνκεηξηθέο θακπχιεο απφ ηηο ζέζεηο δεηγκαηνιεςίαο. Θέζεηο δεηγκαηνιεςίαο αθηήο Δζηαπξσκέλνπ Θέζεηο δεηγκαηνιεςίαο θαη ιήςεο θσηνγξαθηψλ αθηήο Κνθθίλε Υάλη Θέζεηο δεηγκαηνιεςίαο θαη ιήςεο θσηνγξαθηψλ αθηήο Κάησ Γνπβψλ 127