Στο περιβόλι του Χάρου εσχατολογική ταυτότητα στα δηµοτικά τραγούδια. Michał Bzinkowski

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Στο περιβόλι του Χάρου εσχατολογική ταυτότητα στα δηµοτικά τραγούδια. Michał Bzinkowski"

Transcript

1 Στο περιβόλι του Χάρου εσχατολογική ταυτότητα στα δηµοτικά τραγούδια Michał Bzinkowski Ο τίτλος της ανακοίνωσής µου µας φέρνει ταυτόχρονα σε δυο κόσµους οι οποίοι, όπως φαίνεται επιφανειακώς, αποκλείονται µεταξύ τους. Ο συµβολισµός του περιβολιού περιλαµβάνει φαινοµενικά εικόνες χαράς και άνοιξης, φρούτων που ωριµάζουν για να µαζευτούν την ώρα του καλοκαιριού. Όµως ο Χάρος ως προσωποποίηση της λήξης της ζωής και θάνατος αυτός συσχετίζεται συνήθως µε την πιο σκοτεινή πλευρά της ύπαρξής µας. Πώς µπορούν αυτά τα δυο αντίθετα να συνυπάρξουν και να συνδυαστούν; Τα δηµοτικά τραγούδια επιβεβαιώνουν ότι στη συνείδηση του λαού υπάρχει βαθιά ριζωµένη διπρόσωπη εικόνα του θανάτου σχετιζόµενου µε τη φθορά καθώς και µε την ωρίµανση των φρούτων, δηλαδή µε τη δηµιουργική ενέργεια της γης. Ο άνθρωπος, όπως όλη η φύση ανήκει στον ίδιο κόσµο όπου λειτουργούν οι ίδιες κανόνες ο σπόρος πεθαίνει στη γη για να αναγεννηθεί την άνοιξη δίνοντας φρούτο και να πεθαίνει το χειµώνα. Ο τροχός της ζωής που κλείνει µε το θάνατο αποτελεί συνηθισµένο θέµα της λαϊκής συµβολικής γλώσσας, όπως γράφει η Ψυχογιού «Η ζωή επανέρχεται στην αφετηρία της, στη Γη τροφός και καταλύτρα, ένα τεράστιο χωνευτήρι της ανακύκλωσης της ύλης του σώµατος στη Μαυρηγή, αναπαράσταση της Γης και του Άδη» 1. Η ψυχή όµως σύµφωνα µε τα δηµοτικά τραγούδια κατευθύνεται κάπου σ έναν τόπο ο οποίος κατά το προχριστιανικό θρησκευτικό σύστηµα µοιάζει την αρχαία οµηρική ιδέα του σκοτεινού κόσµου των σκιών στον οποίο θα βρεθούν όλοι ασχέτως του κακού ή του καλού βίου. H σχέση της γλώσσας µε τον λαό εξετάζεται από την εθνογλωσσολογία (ethnolinguistics) ή ανθρωπολογική γλωσσολογία (anthropological linguistics) που ασχολείται µε την µελέτη της γλώσσας των παραδοσιακών κοινοτήτων στον χώρο του παραδοσιακού πολιτισµού 2. Θα χρησιµοποιήσω τις µεθόδους της εθνογλωσσολογίας να αναδείξω µέσω της γλώσσας τη συνέπεια των εσχατολογικών αντιλήψεων στα δηµοτικά τραγούδια 3. Αξίζει να παρατηρηθεί ότι οι εσχατολογικές πεποιθήσεις του λαού αποτελούν, 1 Ε. Ψυχογιού, «Μαυρηγή» και Ελένη. Τελετουργίες θανάτου και αναγέννησης, Αθήνα 2008, σ Βλ. Γ. Ι. Ξυδόπουλος, Η Γλωσσσολογία σήµερα. Στόχοι, αντιλήψεις, εφαρµογές και επαγγελµατικές προοπτικές, σ. 6 (διαθέσιµο από το [ ] 3 Βασίζoµαι στις µελέτες που αφορούν το ζήτηµα του Χάρου ή του κάτω κόσµου στη νεοελληνική δηµοτική ποίηση, κυρίως της Μ. Alexiou, (α) Modern Greek Folklore and its Relations to the Past. The Evolution of Charos in Greek Tradition, Proceedings of the 1975 Symposium of Modern Greek Studies, University of California Press 1978, σσ (β) Ritual Lament in Greek Tradition, Cambridge University Press 2002 της Ο. Omatos, Del Caronte barquero al jaros neohelénico, Veleia VII, 1990, σσ του Ι. Σπ. 1

2 κατά την εθνογλωσσολογία, απόσπασµα της λεγοµένης λαϊκής «γλωσσικής αντίληψης του κόσµου» (view of the world, das sprachliche Weltbild) 4. Αυτή η αντίληψη αποτελεί αποδιδόµενη φραστικώς ερµηνεία της πραγµατικότητας την οποία θα µπορούσαµε να εκφράσουµε µε χρήση οµάδας αντιλήψεων για τον κόσµο. Τέτοιες αντιλήψεις είναι βαθιά ριζωµένες στη γραµµατική, στο λεξιλόγιο, καθώς και στις παροιµίες. Μπορούν να είναι και οι αντιλήψεις «προϋποτεθειµένες» δηλαδή υποκρυπτόµενες στις γλωσσικές µορφές της κοινωνιολογικά ριζωµένης επιστήµης, των αντιλήψεων, των µύθων και των τελετουργικών 5. Χρησιµοποιώντας απλά λόγια πρόκειται µεταξύ άλλων για τη µυθολογία που κρύβεται στη γλώσσα - στην περίπτωση της παρούσας ανακοίνωσης τη µυθολογία σχετιζόµενη µε το θάνατο και τον κάτω κόσµο. Αυτά έχοντας υπόψη, προσπαθώ κυρίως να δείξω τη λαϊκή αντίληψη της εσχατολογίας σχετικά µε το θάνατο/το Χάρο και τον Άδη. Συγκεκριµένα επιχειρώ να κατηγοριοποιήσω τις διαφορετικές εικόνες τους παίρνοντας υπόψη τις φράσεις από τα δηµοτικά τραγούδια που περιγράφουν τη δραστηριότητά τους και τη στάση των ανθρώπων απέναντί τους. Πολλά κοινά χαρακτηριστικά που έχει ο υποχθόνιος κόσµος των δηµοτικών τραγουδιών εντυπώθηκαν βαθιά στη λαϊκή ψυχολογία. Κατά τη γνώµη µου οι µεταθανάτιες ιδέες και παραστάσεις του κάτω κόσµου στη δηµοτική ποίηση αποτελούν εσχατολογική ταυτότητα που υπάρχει στη συνείδηση του λαού ανεξάρτητα από τη χριστιανική αντίληψη για το θάνατο. α) Ο θάνατος/ Ο Χάρος Κατά τη λαϊκή πεποίθηση ο θάνατος υπάρχει στον κόσµο από τη στιγµή της δηµιουργίας του και η ζωή καθενός ανθρώπου διέπεται από αυτόν. Εποµένως είναι φυσικό επακόλουθο της ανθρώπινης υπόστασης 6 : Όταν εχτίστ ο ουρανός κι εθεµελιώθ ο κόσµος Ο Χάρος τότ αρχίνησε να φτιάνει περοβόλι 7. Αναγνωστοπούλου, Ο θάνατος και ο κάτω κόσµος στη δηµοτική ποίηση. Εσχατολογία της δηµοτικής ποίησης, Αθήνα J. Bartmiński, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata σ. 103, στο Językowy obraz świata, Lublin Παραθέτω την ερµηνεία της «γλωσσικής αντίληψης του κόσµου» στο πολωνικό πρωτότυπο σύµφωνα µε τον J. Bartmiński: "JOS jest zawartą w języku, różnie zwerbalizowaną interpretacją rzeczywistości dającą się ująć w postaci zespołu sądów o świecie. Mogą to być sądy "utrwalone" w gramatyce, słownictwie, w kliszowych tekstach np. przysłowiach, ale także sądy "presupowane", tj. implikowane przez formy językowe utrwalonej na poziomie społecznej wiedzy, przekonań, mitów, rytuałów." Βλ. J. Bartmiński, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006, σ Ι. Σπ. Αναγνωστόπουλος, ό.π., σ Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ

3 Ο Χάρος, το όνοµα του οποίου προέρχεται από το αρχαίο «Χάρων» που ήταν από την κλασική περίοδο πορθµέας των ψυχών 8, παίζει τον κύριο ρόλο στην ελληνική λαϊκή εσχατολογία. Είναι σχεδόν αδύνατο να διακρίνει κανένας πότε πρόκειται για το θάνατο µε τον οποίο ταυτίζεται και πότε για τον εκτελεστή της θέλησης του θεού ή τον ψυχοποµπό. Ο Χάρος µε την πάροδο του χρόνου όχι µόνο αντικατέστησε το Θάνατο και τον Άδη αλλά πήρε τα χαρακτηριστικά τους, όπως µαρτυρεί πειστικά η Αλεξίου 9. Αν και οι τρεις υποχθόνιες δυνάµεις εναλλάσσονται και συγχέονται µεταξύ τους στα δηµοτικά τραγούδια, επικρατεί πάντα ο Χάρος 10. Στη µεταγενέστερη δηµοτική παράδοση ο Χάρος ταυτίστηκε µε το Θάνατο και όπως ο αρχαίος Ερµής ψυχοποµπός παίρνει την ψυχή των ανθρώπων και πάει τους νεκρούς στον Άδη 11. Έτσι σχετικά µε αυτή την πεποίθηση ο Χάρος έγινε προσωποποίηση της λήξης της ζωής, το γεγονός το οποίο παρατηρείται και στη γλώσσα, π.χ. οι όροι «χαροπαλεύω» και «χαροπάλεµα» που χρησιµοποιούνται για να περιγραφτεί ο µελλοθάνατος. Το λογοτεχνικό πρότυπο της επιθανάτιας αγωνίας ως πάλης µε το Χάρο θα µπορούσαµε να ιχνεύσουµε ως τις τραγωδίες του Ευριπίδη στο έργο του οποίου βρίσκουµε πρώτη φορά το µυθολογικό υπόδειγµα 12. Στην «Άλκηστις» (256-6, 361, ) ο Ηρακλής παλεύει µε το Θάνατο για την ψυχή της πρωταγωνίστριας και αντίθετα σε µεταγενέστερη εκδοχή αυτού του µοτίβου στα ακριτικά τραγούδια, ιδιαίτερα στο τραγούδι «Ο ιγενής και ο Χάρος» - τα καταφέρνει να νικήσει το αντίπαλό του. Όµως το θέµα του χαροπαλέµατος βρίσκουµε βεβαίως στη λαογραφία πολλών λαών, χωρίς άλλο είναι ένα από τα πιο αγαπηµένα θέµατα της λαϊκής παράδοσης. Ο Χάρος ως συνώνυµο του θανάτου φανερώνεται και στις φράσεις της καθοµιλουµένης π.χ.: γλυτώνω/ξεφύγω απ του Χάρου τα δόντια/ το στόµα/ τα νύχια γλυτώνω κάποιον από τα δόντια του Χάρου βλέπω το Χάρο µε τα µάτια µου βλέπω κάποιον σαν το Χάρο 8 Μ. Alexiou, ό.π. (α), σ. 221κε. Ο. Omatos, ό.π., σ. 304κε. Για πρώτη φορά µνηµονεύεται στο έπος «Μινύας» (ΣΤ π.χ) που παρατίθεται από τον Παυσανία (Ι 28,2). Η σκηνή από αυτό το έπος έµπνευσε τον Πολύγνωτο να ζωγραφίσει το Χάρο σε τοίχο της λέσχης των Κνιδίων στους ελφούς βλ. Ι. Σπ. Αναγνωστόπουλος, ό.π., σ. 68. Σε µεταγενέστερους χρόνους µπορούµε να βρούµε τις παραστάσεις του Χάρου κυρίως στον Αριστοφάνη (Λυσιστρ , 615κε. Βατρ , 180κε. 269κε.), στον Ευριπίδη (Άλκ , 361, ), στο Λουκιανό (Χαρ. Κ. Μεν. 3 Επίσκοπ. 2, Ερµ. Κ. Χάρ. 1 κ.ά.). 9 Μ. Alexiou, ό.π. (α), σ.224κε. Ο. Omatos, ό.π., σ Ι. Σπ. Αναγνωστόπουλος, ό.π., σσ Μ. Alexiou, ό.π. (α), σ.225κε. 12 Μ. Alexiou, ό.π. (β), σ

4 τι στέκεσαι από πάνω µου σαν το Χάρο; πήγε στην πόρτα του Χάρου τον βλέπω σαν το Χάρο µου τον ξέχασε ο Χάρος 13. Αξίζει να σηµειωθεί ότι από το όνοµα του Χάρου πήρε το όνοµά του µια κουκουβάγια που λέγεται «χαροπούλι» και στη λαϊκή παράδοση ήταν προάγγελος θανάτου όταν ακούστηκε το λάληµά του 14. Αν και ο λαός είναι εξοικειωµένος µε το Χάρο, υπάρχει και µια άλλη πλευρά των λαϊκών δοξασιών σχετικά µε τις οποίες εµφανίζεται αυτός ως κάτι µυστικό και ανεξήγητο, ακατανόητο για την ανθρώπινη επίγνωση. Αυτή η ανακόλουθη αντίφαση αντανακλάται στις φράσεις που σχετίζονται µε το θάνατο. Να εξετάσουµε τις διαφορετικές όψεις του θανάτου ή του Χάρου βασίζοντας σε δυο µεθόδους περιγραφής, δηλαδή παίρνοντας υπόψη το θάνατο/το Χάρο ως δραστήρια δύναµη που επηρεάζει τους ανθρώπους και τη στάση τους απέναντί του. Τα αποσπάσµατα µαζεµένα από τα τραγούδια αποδεικνύουν µέσω της φρασεολογίας τη συνοχή των δοξασιών του λαού περί του θανάτου. 1. Ο θάνατος/ Ο Χάρος «χωριστικός» Το πρώτο χαρακτηριστικό του θανάτου σχετικά µε τη δράση του είναι το να χωρίζει. Η χωριστική δραστηριότητά του περιλαµβάνει διάφορα πεδία. Προπαντός χωρίζει την ψυχή από το σώµα, εκτελώντας τη θέληση του Θεού: ήρτε φωνή που τον Θεόν και από τους αρχαγγέλους «και εν έπεψα σε, Χάροντα, παλκώµατα να κάµης Παρ έστεκα σε, Χάροντα ψυχές για να µου βγάλλης 15 ή όπως σε µια εκδοχή του γνωστού τραγουδιού «Του Λεβέντη και του Χάρου»: Λεβέντη µ µ έστειλε ο Θεός να πάρω την ψυχή σου. 16 του Άδη: Χωρίζει επίσης τον άνθρωπο από τον κόσµο/από τη γη και τον στέλνει στα σκοτάδια 13 Βλ. Γ. Μπαµπινιώτης, Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, Αθήνα 2002, σ Ι. Σταµατάκος, Λεξικόν της Νέας Ελληνικής Γλώσσης, Αθήναι , σ D.N. Stavropoulos, Oxford Greek-English Learner s Dictionary, Oxford University Press 1996, σ Πρόκειται για την κουκουβάγια που ανήκει στην οικογένεια Strigidae και λέγεται Aegolius funereus. Η λατινική ονοµασία (funereus νεκρικός, νεκρώσιµος) επιβεβαιώνει τη σχέση των λαϊκών αντιλήψεων αυτού του πουλιού µε το θάνατο. Το άλλο όνοµα που χρησιµοποιείται στα ελληνικά είναι «ο ελατόµπουφος». 15 Παρατίθεται από την Omatos, ό.π., σ Απόσπασµα από ένα κυπριακό τραγούδι. 16 Παρατίθεται από την Omatos, ό.π., σ

5 Κόσµε γλυκέ, κόσµε πικρέ, κόσµε φαρµακοµένε, θα σ αποχαιρετίσουνε κι όµορφοι κι αντρειωµένοι. 17 Όµως το πιο συγκινητικό στοιχείο της ενέργειας του θανάτου σε αυτό το πεδίο είναι ο διαχωρισµός της οικογένειας, της µητέρας και του παιδιού, της νύφης και του γαµπρού. Τα µοιρολόγια είναι γεµάτα παράπονα των ζωντανών για την ωµότητα του θανάτου/χάρου ο οποίος διακόπτει όλες τις σχέσεις κουφός στις θερµές παρακλήσεις: Ω ουρανέ, που σαι ψηλά, κι όλον τον κόσµ ορίζεις, τη µάνα απ τα παιδάκια της, γιατί τ αποχωρίζεις; Ω ουρανέ, που σαι ψηλά, κατέβα κάµε κρίση, Ενού χρονού αντρόγυνο, γιατί να το χωρίσεις; 18 Όπως λέει ο Χάρος υπερήφανος για τη δουλειά του: Για ιδέ σπίθιαν τα ρήµαξα κι αυλές αράχνιασά τσι κι αδέρφια που ξεχώρισα, που σαν αγαπηµένα, κι οι στράτες καµάρωναν τα κι ο κόσµος έτρεµέν τα. Χώρισα µάνες πο τα παιδιά, παιδιά που τσι µανάδες, Εχώρισα κι αντρόγυνα, που σαν αγαπηµένα Ο θάνατος/ Ο Χάρος τρυγητής/θεριστής Από την αρχαιότητα υπάρχει στην ελληνική παράδοση βαθιά ριζωµένη εικόνα του θανάτου ως θεριστή της σοδειάς της ζωής 20. Η παράθεση του ανθρώπου και της φύσης αποτελεί καθολικό στοιχείο της λαογραφικής ποίησης και η ιδέα της ζωής ως φυτού µπορεί να ανιχνευτεί µέχρι τα πιο αρχαία αποσπάσµατα της λυρικής ποίησης. Η Αλεξίου παραθέτει ένα παράδειγµα από τον Ευρυπίδη που είναι κατάλληλο για να διευκρινιστεί αυτή η αντίληψη: «βίον θερίζειν ώστε κάρπιµον στάχυν» (Ε. Υψ. αποσπ. 757 Nauck). Στα νεοελληνικά µοιρολόγια οι εικόνες της άνοιξης και των λουλουδιών εµφανίζονται συνήθως σχετικά µε τις γυναίκες, είτε µητέρες είτε κόρες: Σταράκι µου καθαριστό κι αγουροθερισµένο, Που σ αγουροθερίσανε του Χάρου οι θεριστάδες. 21 Ο κόσµος είναι ένα δεντρί, κ εµείς το πωρικό του 17 Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σσ Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο ό.π., σ. 78. Βλ. Ν. Γ. Πολίτης, Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού, Αθήναι 1925, σ. 245, αρ. 213 (Το τραγούδι του Χάρου). 20 Μ. Alexiou, ό.π. (β), σ. 195κε. Ο. Omatos, ό.π., σσ Παρατίθεται από την Alexiou, ό.π. (β), σ

6 ο Χάρος είναι τρυγητής και παίρνει το ανθό του 22 θερίζεις νέον και γέροντα, κόρην και παλλικάριν 23 Ως θεριστής πολύ σπάνια χρησιµοποιεί ο Χάρος το δρεπάνι 24 που είναι χαρακτηριστικό γνώρισµα των δυτικοευρωπαϊκών παραστάσεων του θανάτου. Αυτό το όπλο εµφανίζεται κυρίως στα τραγούδια της Κρήτης, των ωδεκανήσων και της Λέσβου 25 : Ου Χάροντας ου άγριους που αίµατα βυζάνει, Θέρισι του παιδάκι µου µι του σκληρό δριπάνι 26 Σε µερικά µοιρολόγια χρησιµοποιείται η παροµοίωση του νεκρού µε το δέντρο που έπεσε και το περιβόλι γίνεται σπίτι του νεκρού κατεστραµµένο από το θάνατο: Ποιος ήταν κείνος πόβανε φωτιά ς το περιβόλι κ' εκάη η φράχτη ταµπελιού, κ εκάη το περιβόλι, κ εκάησαν τα δυό δεντρά, που ήσαν αδερφωµένα; 27 Το θάνατο ενός νέου παροµοιάζεται σε µάζεµα φρούτων ή λουλουδιών που δεν έχουν ακόµα ωριµάσει, που είναι άγουρα. Αυτό το µοτίβο επανέρχεται πολύ συχνά στα µοιρολόγια: Για ιδές καιρό που διάλεξες, Χάρε µου, να τον πάρης, ς τα έβγα του καλοκαιριού, ς τα έµπα του χειµώνα, να πάρης τάνθη όχ τα βουνά, λελούδια από τους κάµπους, να πάρης τον αµάραντο, να τον µαράν η πλάκα. 28 Τα νεκρά παιδιά εµφανίζονται συµβολικά ως µήλα τιναγµένα από το βοριά: «Τάχ το, η µάννα µου, πως ήσουνα µηλίτσα, άνθισες µικρή και κάρπισες µεγάλη, φύσηξε βοριάς, σ τα τίνιαξε τα µήλα.» 29 Το νεκρό µικρό παιδί γίνεται µερικές φορές µεταφορικά το πουλί, το αηδόνι που έφυγε στον κάτω κόσµο σαν σ ένα πολύ γνωστό µοιρολόι: - Εχτές προχτές επέρασε και πάει ς τον Κάτω Κόσµο. 22 Παρατίθεται από την Omatos, ό.π., σ Παρατίθεται από την Omatos, ό.π., σ Τις περισσότερες φορές ο Χάρος χρησιµοποιεί: το σπαθί, το κοντάρι, το στιλέτο, το µαχαίρι και το τόξο. Βλ. Ι. Σπ. Αναγνωστόπουλος, ό.π., σ. 74κε. 25 Ι. Σπ. Αναγνωστόπουλος, ό.π., σ. 76κε. 26 Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο ό.π., σ Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 234, αρ Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 236, αρ Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 244, αρ

7 Τη νύχτα κλαίει για βυζί και την αυγή για µάννα και µέσ ς τα ξηµερώµατα ποιος να το ξετυλίξη Ο θάνατος/ Ο Χάρος κυνηγός Μία από τα βασικά γνωρίσµατα του θανάτου είναι το να ακολουθεί πάντα τους ανθρώπους. Αυτό το χαρακτηριστικό υπογραµµίζει το γεγονός ότι η µοίρα της ανθρωπότητας είναι αναπόφευκτη και µια ύπαρξη αποτελεί µόνο θήραµα του ανεξάντλητου κυνηγού ο οποίος µας συνοδεύει ασταµάτητα, όπως δείχνει ένα ποντιακό τραγούδι, η εκδοχή γνωστού µοτίβου του παλέµατος του ιγενή µε το Χάρο: Χάρε, ντο έχεις µετ εµέν και πάντ ακολουθάς µε κι αν κάθουµαι, συγκάθεσαι, κι αν περπατώ, ακολουθάς µε κι αν κείµαι ν αποκοιµηθώ, γίνεσαι µαξιλάρι µ ; Ο θάνατος/ Ο Χάρος λυτρωτής Κατά τη λαϊκή αντίληψη ο θάνατος ως δραστήρια δύναµη έχει και µια άλλη πλευρά, όχι τόσο σκοτεινή και τροµακτική όπως έχουµε ήδη παρατηρήσει. Ο ετοιµοθάνατος πιθανώς θα βρει κάτι απολυτρωτικό στο θάνατο και θα τρέξει µε χαρά στο περιβόλι του Χάρου. Βεβαίως το γεγονός αυτό έχει σχέση µε την παρατήρηση των βασάνων και των πικρών της ζωής όλα τα οποία θα ολοκληρωθούν τελικά µε την τελευταία αναπνοή. Ας παραθέσουµε µερικά αποσπάσµατα από τα δηµοτικά τραγούδια στα οποία ο θάνατος λειτουργεί ως λυτρωτής από όλα τα βάσανα που τυραννούν τους ζωντανούς: Πέθανε άθλιο κορµί, σα σε µίσησαν όλοι κι άµε να βρεις ανάπαψη στου Χάρου το περιβόλι Πάρε µε, Χάρε, πάρε µε, πάρε µε µε τη βία να λείψ από τα βάσανα τσ από την τυραννία 32. Η άλλη κατάσταση όταν ο θάνατος φαίνεται απολυτρωτικός και γλυκός µπορούµε να βρούµε στα τραγούδια της ξενιτιάς. Κατά την κοινή πεποίθηση είναι καλύτερα να πεθάνει κανείς παρά να πάει στην ξενιτιά και να µείνει εκεί µόνιµα: Τα ξένα είναι βαρετά, βαρύτερ απ το Χάρο, Ο Χάρος παίρνει και ξεγνοιάζ, η ξενιτιά µαυρίζει Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 239, αρ Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ

8 5. Ο Χάρος ψυχοποµπός Ο µαύρος καβαλάρης, πάνω σε µαύρο άλογο, µε αστραφτερά µάτια προπαντός µεταφέρει τις ψυχές στο βασίλειό του εκτελώντας το καθήκον του. Όµως ο χώρος της δραστηριότητάς του δεν είναι πια ο υποχθόνιος ποταµός αλλά όλος ο κόσµος, η στεριά και η θάλασσα. Μην κάνοντας διάκριση παίρνει όποιον θα θελήσει, µερικές φορές διαλέγοντας µια κατηγορία ανθρώπων τη µέρα: ευτέρα παίρνει τις καλές, Τρίτη τις µαυροµάτες, Τετάρτη τις ανύπαντρες, Πέµπτη τις παντρεµένες, Παρασκευή τους άρχοντες, Σαββάτο τους παπάδες, Την Κυριακή το δειλινό, παίρνει και το δεσπότη 34 Το πέρασµα των νεκρών στον κάτω κόσµο δεν είναι καθόλου ήσυχο µε τέτοιο οδηγό. Εκείνη τη στιγµή εκδηλώνεται η διαβολική ιδιότητα του Χάρου ο οποίος παριστάνεται σαν άσπλαχνος άγγελος του θανάτου: Σέρνει τους νιους από µπροστά, τους γέροντες κατόπι, τα τρυφερά παιδόπουλα ς τη σέλλα αραδιασµένα. 35 Σέρνει τους νιους απ τα µαλλιά, τους γέρους απ τα χέρια 36. πιάνει το νιο που τα µαλλιά, χάµαις τον γονατίζει 37 Σέρνει ο Αντρειόβλαχος εννιά αδερφούς δεµένους σε µιαν άλυσο, σε µια µακρειά αλυσίδα. Πάει κ η µάννα τους, κοντά περικαλιώντα. «Φέντη Αντρειόβλαχε, αφέντη των παιδιών µου, χάρισε κ εµέ κανέν απ τα παιδιά µου το µικρότερο, το µεγαλύτερο µου» Ο θάνατος/ ο Χάρος κλέφτης/κουρσάρος/φονιάς Μια από τις κύριες δραστηριότητες του Χάρου είναι το να κλέβει τη ζωή, εποµένως ονοµάζεται παρά πολύ συχνά «κλέφτης», «πρωτοκλέφτης» και κατ επέκταση «κουρσάρος» και «φονιάς» που στήνει ενέδρες, µεταχειρίζεται τεχνάσµατα για να κλέψει τη ζωή ενός 33 Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 250, αρ Παρατίθεται από την Omatos, ό.π., σ Πολίτης, ό.π., σ. 247, αρ. 215 (Του Χάρου και του γιου). 38 Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 244, αρ

9 ανθρώπου 39. Αυτή η ιδιότητα του Χάρου αντιστοιχεί στις λαϊκές ιδέες του θανάτου ως εχθρού που µπορεί να εµφανιστεί ξαφνικά αναπάντεχος και µπροστά στον οποίο δεν υπάρχει ούτε δραπέτευση ούτε καταφύγιο: Ο Χάρος είναι πονηρός, πιτήδιος πρωτοκλέφτης, ξέρει κλεφτοπατήµατα, πονήριες γυναικώνε 40 εν είναι όµως τα χρήµατα αυτό που θέλει να κλέψει ο πρωτοκλέφτης: Εγώ δε θέλω χρήµατα, εγώ δε θέλω γρόσια, θέλω να καίω αδερφές, να λαχταρίζω µάνες και να χωρίζ αντρόγυνα, που χωρισµό δεν έχουν 41 π όχουν παιδιά, ας τα κρύψουνε, κι αδέρφια ας τα φυλάξουν γυναίκες των καλών αντρών να κρύψουνε τους άντρες γιατ έχω γιο κυνηγητή, γιατί έχω γιο κουρσάρο 42 καλότυχα είναι τα βουνά, καλότυχοι οι κάµποι, που Χάρο δεν ακαρτερούν, φονιά δεν περιµένουν Η γη/ η Μαυρηγή ως θάνατος Αντί για το Χάρο ή το θάνατο πολύ συχνά στα µοιρολόγια ενεργεί η ίδια η γη που σαν δραστήρια δύναµη ονοµάζεται µε κύριο όνοµα Μαυρηγή 44. Η γη η οποία φαίνεται να έχει τα γνωρίσµατα µιας πανάρχαιας δύναµης ή θεάς τρώει τα πάντα: που τρώγει αιτούς και σταυραϊτούς, και νιαις µε τα στολίδια, τρώγει του µαννάδων τα παιδιά, τουν αδερφών ταδέρφια, που τρώγει και τα αντρόγυνα τα πολυαγαπηµένα Η στάση των ανθρώπων απέναντι στο θάνατο Να εξετάσουµε τώρα τη στάση των ανθρώπων απέναντι στο θάνατο παίρνοντας υπόψη τις φράσεις των δηµοτικών τραγουδιών που σχετίζονται µε το να πεθαίνει κανένας Ι. Σπ. Αναγνωστόπουλος, ό.π., σ. 78κε. 40 Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ. 58, Παρατίθεται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ. 58, Παρατίθεται από την Omatos, ό.π., σ Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 244, αρ Ε. Ψυχογιού, ό.π., σ. 36κε. 45 Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 229, αρ

10 Στα δηµοτικά τραγούδια προπάντων οι ρηµατικές φράσεις δηλώνουν την αντίληψη του λαού σχετικά µε το θάνατο. Η εικόνα του θανάτου που εµφανίζεται σε εκείνες τις φράσεις υπογραµµίζει το φόβο του επικείµενου κλείσιµου κάτω από τη γη. Ο κόσµος επάνω είναι γλυκός σε αντίθεση του θανάτου που συχνά περιγράφεται ως «πικρός»: Θωρώ τον κόσµο και δειλιώ, τη γης κι αναστενάζω, πώς θα µε βάλουνε στη γης, στ αραχνιασµένον Αδη. Χαρείτε, νιοι, χαρείτε, νιες, τα δροσερά σας νιάτα, γιατί θα νά λθ ένας καιρός να σας τα φάγ η πλάκα! 47 Ο θάνατος θεωρείται «καιρός του Χάρου» που του δίνεται µια στιγµή για να πάρει την ψυχή του ανθρώπου: Μα ο ήλιος εβασίλεψε, κι ο αιτός αποκοιµήθη, και το βοριά το δροσερό τον πήραν τα καράβια. Κ έτσι του δόθηκε καιρός του Χάρου κα σε πήρε. 48 Για ιδές καιρόν που διάλεξε ο Χάρος να σε πάρη Τώρα π ανθίζουν τα κλαριά και βγάζει η γης χορτάρι. 49 Είναι το τελευταίο και το πιο µακρινό ταξίδι από το οποίο κανένας δε θα ξαναγυρίσει: Ευτού που κίνησες να πας ς το µακρινό ταξίδι [...] Σαν αποφάσισες να πας, να µην ξαναγυρίσης, άνοιξε τα µατάκια σου να µ αποχαιρετήσης, να µας αφήσης το χε γεια και το µεγάλον πόνο. 50 Το στερνό ταξίδι της ψυχής τελειώνει στη µαύρη γη, έτσι αντί «πεθαίνω» χρησιµοποιείται η φράση «µπαίνω στη µαύρη γη» ή «πάω στον κάτω κόσµο»: ε σόµοιαζε, λεβέντη µου, ς τη µαύρη γης για να µπης, 46 Πολύ ενδιαφέρον είναι το λεξικό των συνωνύµων στην ιστοσελίδα: [ ] βλ. το λήµµα «πεθαίνω». 47 Παρατίθονται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σσ. 58, Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 231, αρ Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 245, αρ Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 233, αρ

11 µόν' σόµοιαζε να κάθεσαι ς ένα µορφό τραπέζι να τραγουδής να χαίρεσαι, να σε κερνούν να πίνης. 51 Εσύ, παιδί µου, εκίνησες να πας ς τον Κάτου κόσµο 52 Η ιδέα του θανάτου ως τελευταίου ταξιδιού συνεπάγεται το πέρασµα από τα ποτάµια που χωρίζουν διάφορες οµάδες των νεκρών: Τώρα ς τον αποχωρισµό τρεις ποταµούς διαβαίνω, ο ένας χωρίζει αντρόγενα, κι ο άλλος χωρίζει αδέρφια, κι ο τρίτος ο φαρµακερός τη µάνν απ τα παιδιά της. 53 β) Ο Άδης/Ο Κάτω Κόσµος Σε αντίθεση µε τον επάνω κόσµο ο τόπος οπού συνεχίζεται η ζωή µετά το θάνατο ονοµάζεται Κάτω Κόσµος, Κάτω Γης, Άδης. Τα ονόµατα είναι πανάρχαια και περισσότερα από αυτά θα µπορούσαµε να ανιχνεύσουµε µέχρι τα πιο αρχαία κείµενα της ελληνικής λογοτεχνίας της αρχαιότητας 54. Το γεγονός το οποίο εντυπωσιάζει το σύγχρονο αναγνώστη των δηµοτικών τραγουδιών είναι η οµοιότητα της εικόνας του κάτω κόσµου µε την περιγραφή του στα οµηρικά επικά έργα της αρχαϊστικής περιόδου. Αντίθετα όµως σε άλλες χώρες της Ευρώπης όπου στη λαϊκή συνείδηση κυριαρχεί η πεποίθηση ότι η ζωή δε τελειώνει µε το θάνατο, η ελληνική παράδοση είναι εντυπωσιακά απαισιόδοξη. Ο Κάτω Κόσµος των δηµοτικών τραγουδιών, µε λίγες εξαιρέσεις, δε δίνει ελπίδα ουρανών και παραδείσου της χριστιανικής εσχατολογίας. Έτσι κι αλλιώς όλοι θα βρεθούν τελικά: «Κάτου ς τα Τάρταρα της γης, τα κρυοπαγωµένα» 55 Σε αυτό το σηµείο θα προσπαθήσω να δώσω προσοχή σε λέξεις και φράσεις µε τις οποίες χαρακτηρίζεται ο τόπος διαβίωσης των νεκρών στα δηµοτικά τραγούδια, εποµένως θα περιγράψω τη στάση των ανθρώπων εναντίον του Άδη. 1. Ο Άδης ως τόπος «αρνητικός» - αλησµόνη, αλησµονιά/λησµονιά, απαρνιάς κάµποι, άρνης βουνά, αρνησιάς µέρη/κάµποι Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 236, αρ Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 238, αρ Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 243, αρ Ι. Σπ. Αναγνωστόπουλος, ό.π., σ. 269κε. 55 Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 245, αρ

12 Αφενός ο τόπος αυτός στέκεται σε αντίθεση µε τον επάνω κόσµο, αφετέρου φαίνεται να αποτελεί ανεστραµµένη εικόνα του γνωστού κόσµου των ζωντανών. Στα ονόµατα εµφανίζεται συχνά η ιδέα «της άρνησης», ίσως γι αυτό ότι ο πεθαµένος βλέπει τον κάτω κόσµο σαν αντανάκλαση του επάνου και εποµένως πρέπει να απαρνηθεί την περασµένη ζωή του. Η άλλη εξήγηση µας φέρνει ένα µοιρολόι στο οποίο οι άνθρωποι στον Άδη φαίνονται να µη γνωρίζουν ο ένας τον άλλο αν και ήταν στη ζωή στενοί φίλοι και συγγενείς: Πήγα ς της Άρνης τα βουνά, ς της Άρνης τα λαγγκάδια, π' αρνιέται η µάννα το παιδί, και το παιδί τη µάννα, π αρνειώνται και ταντρόγυνα και πλιά δεν ανταµώνουν. 57 Το στοιχείο που ανακύπτει συχνά στα ονόµατα ή στις φράσεις σχετιζόµενες µε τον κάτω κόσµο είναι χωρίς άλλο «η λησµονιά», το χαρακτηριστικό το οποίο φέρνει στη µνήµη εικόνα από τη λ ραψωδία της Οδύσσειας γνωστή ως «Νέκυια». Η ψυχές των νεκρών κατά τον Όµηρο στερήθηκαν τη συνείδηση και σαν σκιές περιπλανιόνταν χωρίς σκοπό στα σκοτάδια του Άδη. 2. Ο Άδης ως τόπος σκοτεινός Την ίδια ιδέα του παντοτινού σκοταδιού συναντάµε και στα δηµοτικά τραγούδια. Το χρώµα που επικρατεί είναι το µαύρο, έτσι συχνά βρίσκουµε τις επόµενες φράσεις «µαύρη γη», «πέτρα σκοτισµένη». Ο κάτω κόσµος είναι στερηµένος το φως του ήλιου και κατά συνέπεια περιγράφεται ως «ανήλιαγος». Η έλλειψη φωτός προκαλείται επίσης από την αραχνιά µε την οποία περιτυλίγεται όχι µόνο ο τάφος αλλά και η όψη του κάτω κόσµου. Αυτή η ιδέα του ερέβους εκφράζει την αντίληψη του λαού ως προς την αβεβαιότητα του τόπου στον οποίο θα βρεθεί τελικά η ψυχή του ανθρώπου. Βεβαίως τέτοια εικόνα επανέρχεται και στις άλλες εσχατολογικές παραδόσεις. 3. Ο Άδης ως τόπος «αγύριστος» Μερικές φορές χρησιµοποιούνται περιφραστικές φράσεις για να διευκρινιστεί ότι πρόκειται για τον κάτω κόσµο. Εκφράζουν αυτές την πεποίθηση ότι εκείνος ο κόσµος έχει µόνο την είσοδο και µε κανέναν τρόπο δεν είναι δυνατόν να δραπετεύσει κανείς από εκεί και να ξαναγυρίσει πίσω. Παραθέτω µερικά από αυτές που περιγράφουν τον τόπο όπου: 56 ιάφορα ονόµατα, περιφραστικές εκφράσεις, παροµοιώσεις και µεταφορές σχετικά µε τον Άδη παραθέτω µε βάση τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ Ν. Γ. Πολίτης, ό.π., σ. 232, αρ

13 «στο έµπα δίνουν τα κλειδιά στο έβγα δεν τα δίνουν» «όπου το έρµο το σάβανο ξαγορασµό δεν έχει» «συν δυο δεν κάθονται συν τρεις δεν κουβεντιάζουν». Σε τούτ τον τόπο που µαστε, σε τούτ την οικουµένη όσοι ήρθαν κι όσοι πέρασαν, πίσω δε µεταγύρσαν 58 Το ταξίδι στον Άδη είναι ανεπίστρεπτο: Στην Πόλη πάνε κι έρχονται, στη Βενετιά γυρίζουν, όσοι στον Άδη κατεβούν, οπίσω δε γυρίζουν Το περιβόλι του Χάρου. Η ιδέα που διαδίδεται σε περισσότερα δηµοτικά τραγούδια που αφορούν τις εσχατολογικές αντιλήψεις σχετίζεται µε την εικόνα του κάτω κόσµου ως βασιλείου που ανήκει στην επικράτεια του Χάρου ο οποίος κυριαρχεί στους νεκρούς. Στις φράσεις εµφανίζονται διαφορετικές ιδιοκτησίες του Χάρου ως βασιλιά του κάτω κόσµου: «παλάτι του Χάρου», «σαράι του Χάρου», «τέντα του Χάρου», «πύργος του Χάρου» και επιτέλους «το περιβόλι του Χάρου» που συνδέεται στενά µε την ιδέα του θανάτου ως τρυγητή και θεριστή. Τελειώνοντας την παρούσα µελέτη που αναγκαίως έπρεπε να είναι περιορισµένη, καταλήγω στα ακόλουθα συµπεράσµατα. Ο θάνατος ή ο Χάρος των δηµοτικών τραγουδιών ενεργούν σε ένα φαρδύ πεδίο δραστηριοτήτων οι οποίες ως σκοπό αφενός έχουν να πλήξουν τους ανθρώπους, αφετέρου να τους απελευθερώσουν από τα βάσανα της ζωής. Έτσι η στάση των ανθρώπων απέναντι στο θάνατο είναι διφορούµενη, το γεγονός το οποίο αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισµα των λαϊκών εσχατολογικών δοξασιών. Το ίδιο αφορά και τις εικόνες του κάτω κόσµου στις οποίες αντανακλά ο φόβος των σκοταδιών και η απελπισία αλλά και η πεποίθηση, αν και αβέβαιη και αµφίβολη ότι τελικά θα βρεθούµε σ ένα περιβόλι. Στον συµβολισµό του περιβολιού φαίνεται να έχουν αναµειχτεί στοιχεία της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, της λαϊκής πίστης και του χριστιανισµού. Συµπεραίνοντας, η εσχατολογία της δηµοτικής ποίησης αν και επηρεασµένη από διάφορες παραδόσεις και θρησκείες αποτελεί ένα αδιάσπαστο και συνδεδεµένο σύνολο. Οι αναφερόµενες περιγραφές της δραστηριότητας του θανάτου/του Χάρου, οι φράσεις των δηµοτικών τραγουδιών σχετιζόµενες µε τη στάση των ανθρώπων απέναντι στο θάνατο και στον Άδη επιβεβαιώνουν ότι αναµφίβολα θα µπορούσαµε να χρησιµοποιήσουµε τον όρο «εσχατολογική ταυτότητα» σχετικά µε τη λαϊκή εσχατολογία. Η µυθολογία που κρύβεται στη γλώσσα της δηµοτικής 58 Παρατίθονται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ Παρατίθονται από τον Αναγνωστόπουλο, ό.π., σ

14 ποίησης αποκαλύπτει βαθιά στρώµατα της ελληνικής παράδοσης και τη συνέχεια της από την αρχαιότητα ως σήµερα. Στο περιβόλι του Χάρου στέκονται τα δέντρα, όπως έγραψε σ ένα από τα ποιήµατα του «Μυθιστορήµατος» ο Γιώργος Σεφέρης, «µε τις ρυτίδες των γονιών µας». Βιβλιογραφία: Alexiou M., 1978, Modern Greek Folklore and its Relations to the Past. The Evolution of Charos in Greek Tradition, στο: Proceedings of the 1975 Symposium of Modern Greek Studies, University of California Press, σσ Alexiou M., 2002, Ritual Lament in Greek Tradition, Cambridge University Press. Αναγνωστόπουλος Ι. Σπ., 1984, Ο θάνατος και ο κάτω κόσµος στη δηµοτική ποίηση. Εσχατολογία της δηµοτικής ποίησης, Αθήνα. Bartmiński J., 1999, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata σ. 103, στο Językowy obraz świata, Lublin. Bartmiński J., 2006, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin. Hesseling D.C., 1897, Charos. Ein Beitrag zur Kentniss des Neugriechischen Volksglaubens, Leiden-Leipzig. Lawson J.C., 1910, Modern Greek Folklore and Ancient Greek Religion, Cambridge. Mavrogordato J., 1955, Modern Greek Folksongs of the Dead, Journal of Hellenic Studies 75, σσ Μπαµπινιώτης Γ., 2002, Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, Αθήνα. Omatos O., 1990, Del Caronte barquero al Jaros neohelénico, Veleia VII, σσ Πολίτης Ν. Γ., 1925, Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού, Αθήναι. Σταµατάκος I., , Λεξικόν της Νέας Ελληνικής Γλώσσης, Αθήναι. Stavropoulos D.N., 1996, Oxford Greek-English Learner s Dictionary, Oxford University Press. Ξυδόπουλος Γ. Ι., Η Γλωσσσολογία σήµερα. Στόχοι, αντιλήψεις, εφαρµογές και επαγγελµατικές προοπτικές, σ. 6 (διαθέσιµο από το [ ] Ψυχογιού Ε., 2008, «Μαυρηγή» και Ελένη. Τελετουργίες θανάτου και αναγέννησης, Αθήνα. 14

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 «Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» (Φλώρινα - Μακεδονία Καύκασος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011

Διαβάστε περισσότερα

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος»

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος» Ο εγωιστής γίγαντας Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης «Αλέξανδρος Δελμούζος» 2010-2011 Κάθε απόγευμα μετά από το σχολείο τα παιδιά πήγαιναν για να παίξουν στον κήπο του γίγαντα.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Ένας αϊτός περήφανος Κλέφτικο τραγούδι

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Ένας αϊτός περήφανος Κλέφτικο τραγούδι ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Ένας αϊτός περήφανος Κλέφτικο τραγούδι Ένας αϊτός περήφανος, ένας αϊτός λεβέντης από την περηφάνια του κι από τη λεβεντιά του, δεν πάει τα κατώμερα να καλοξεχειμάσει,

Διαβάστε περισσότερα

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα σαν κι αυτή μια νύχτα σαν κι αυτή θέλω να σου πω πόσο σ

Διαβάστε περισσότερα

«Η νίκη... πλησιάζει»

«Η νίκη... πλησιάζει» «Η νίκη... πλησιάζει» έµµετρο θεατρικό για της 25 η Μαρτίου εµπνευσµένο απ το παραµύθι της Ευγενίας Φακίνου «Τα Ελληνάκια» www.mkitra.com 1 Πράξη Πρώτη Σκηνή 1η Βγαίνουν δύο αφηγήτριες. Μια φορά κι έναν

Διαβάστε περισσότερα

Σπίτι μας είναι η γη

Σπίτι μας είναι η γη Σπίτι μας είναι η γη 1.α. Ο αρχηγός των Ινδιάνων λέει ότι η φύση είναι το σπίτι τους. Τι εννοεί; β. Πώς βλέπει ο λευκός τη φύση, σύμφωνα με τον Ινδιάνο; α. Η πρόταση αυτής της αγοραπωλησίας ήταν εντελώς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του Σολωμού. Το μεταφυσικό στοιχείο εντοπίζεται λόγου χάρη στο στίχο 54 όπου ανιχνεύουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ

ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ 1 Πάλης ξεκίνηµα Πάλης ξεκίνηµα νέοι αγώνες οδηγοί της ελπίδας Όχι άλλα δάκρυα κλείσαν οι τάφοι λευτεριάς λίπασµα Λουλούδι φωτιάς βγαίνει στους τάφους µήνυµα στέλνουν Απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ: Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟΥ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ. www.zero-project.gr

ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ: Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟΥ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ. www.zero-project.gr ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ: Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟΥ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ www.zero-project.gr Πολύ πριν τη δική µας εποχή, όταν τον κόσµο κυβερνούσαν ακόµα οι Ολύµπιοι Θεοί, γεννήθηκε η Περσεφόνη, κόρη του θεού ία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ 11ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ Α ΤΑΞΗ 2014-2015 Το κυνήγι του χαμένου θησαυρού Τα παιδιά χωρίζονται σε 3 ή 4 ομάδες. Ο αρχηγός κρύβει κάποιον θησαυρό. Όλες οι ομάδες διαβάζουν

Διαβάστε περισσότερα

Εργασίες παιδιών 3 ης τάξης µε θέµα «Ένα σπίτι στην πόλη»

Εργασίες παιδιών 3 ης τάξης µε θέµα «Ένα σπίτι στην πόλη» Εργασίες παιδιών 3 ης τάξης µε θέµα «Ένα σπίτι στην πόλη» Εργασίες παιδιών 3 ης τάξης που αφορούν στην επεξεργασία κειµένου Ο ΣΚΑΝΤΖΟΧΟΙΡΟΣ Ο σκαντζόχοιρος είναι πολύ συνηθισµένο είδος στη χώρα µας.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη. γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη.   γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό http://hallofpeople.com/gr/bio/roumi.php ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ Επιλεγμένα ποιήματα γλυκαίνει καθετί πικρό το χάλκινο γίνεται χρυσό το θολό κρασί γίνεται εκλεκτό ο κάθε πόνος γίνεται γιατρικό οι νεκροί θα αναστηθούν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16. «Η κόρη η μονάχη» (Καστοριά - Μακεδονία) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16. «Η κόρη η μονάχη» (Καστοριά - Μακεδονία) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16 «Η κόρη η μονάχη» (Καστοριά - Μακεδονία) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα τα παραμύθια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα.

Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα. Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα. Μέσα από τα πολύχρωµα σύννεφα του ουρανού της Μυθοχώρας ξεπροβάλλει ο Πήγασος, το φτερωτό άλογο που χάρισε ο θεός της θάλασσας, ο Ποσειδώνας, στο γιο του τον Βελλερεφόντη.

Διαβάστε περισσότερα

Βιτσέντζου Κορνάρου: Ερωτόκριτος β. [Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός] (στίχοι 767-818) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 80-82)

Βιτσέντζου Κορνάρου: Ερωτόκριτος β. [Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός] (στίχοι 767-818) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 80-82) 1. KEIMENO Βιτσέντζου Κορνάρου: Ερωτόκριτος β. [Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός] (στίχοι 767-818) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 80-82) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Σε ποιο

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μουσική..............................................11 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΓΧΟΡΔΟ Η αρχοντοπούλα κι ο ταξιδευτής........................15 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΡΟΥΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή γραπτού λόγου

Παραγωγή γραπτού λόγου A Κείμενο ΑΝΟΙΞΗ Πότε πρόφτασε η άνοιξη και στόλισε τη γη σαν νύφη! Παντού πρασινάδα και δροσιά. Εκεί που ήτανε ξέρακας, βλέπεις χλωρασιά, εκεί που έβλεπες χώματα ξεροκαμένα από το βοριά, τώρα βρίσκεις

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945)

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945) http://hallofpeople.com/gr/bio/saxtouris.php ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945) Ομορφιά Ράντισε την ασκήμια μ ομορφιά πήρε μια κιθάρα πήρε ένα ποτάμι πλάι πλάι Τραγουδώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 12. Οιδίποδας Επτά επί Θήβας

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 12. Οιδίποδας Επτά επί Θήβας Ένα μωρό που το πέταξαν, γιατί κάποιος χρησμός έλεγε ότι μεγαλώνοντας θα σκοτώσει τον πατέρα του, έγινε μετά από χρόνια ο βασιλιάς της Θήβας, Οιδίποδας. Χωρίς να φταίει, έφερε καταστροφή, και το χειρότερο,

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ» Δ. Σολωμός Δελτίο τύπου 1) Το Σάββατο 15-03-08 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τέχνης από το 1 ο ΓΕΛ και υπό την αιγίδα του Δήμου Κοζάνης παράσταση με θέμα: «Ελεύθεροι πολιορκημένοι»

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: "ΕΛΕΝΗ" ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στίχοι: 987-1098

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΕΛΕΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στίχοι: 987-1098 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: "ΕΛΕΝΗ" ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στίχοι: 987-1098 ΕΛΕΝΗ: Ικέτισσα, ω! παρθένα, σου προσπέφτω και σε παρακαλώ απ της δυστυχίας

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφέας: Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Συγγραφέας: Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Συγγραφέας: Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ 1 ΠΡΩΙΝΟ Ξυπνάω το πρωί και είμαι κουρασμένος και ούτε στο σχολείο είμαι συγκεντρωμένος. O φίλος μου ο Γιάννης που

Διαβάστε περισσότερα

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Δύο Σε μια σπουδαία αρχαία πόλη που την έλεγαν Ουρούκ, ζούσε ένας νεαρός βασιλιάς, ο Γκιλγκαμές. Πατέρας του Γκιλγκαμές ήταν ο βασιλιάς Λουγκαλμπάντα και μητέρα του η

Διαβάστε περισσότερα

General Music Catalog General Music ΚΑΨΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ. page 1 / 6

General Music Catalog General Music  ΚΑΨΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ. page 1 / 6 ΚΑΨΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ page 1 / 6 1)Ο ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ 2)ΧΑΙΡΟΜΑΙ ΤΟΥΣ ΗΠΕΙΡΩΤΕΣ 3)ΤΟ ΚΛΑΡΙΝΟ ΤΟΥ ΚΑΨΑΛΗ 4)ΜΑΛΑΜΑΤΕΝΙΕ ΗΛΙΕ ΜΟΥ 5)ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΙΤΕΣ 6)ΒΑΛΕ ΜΟΥ ΕΝΑ ΚΙ ΑΛΛΟ ΕΝΑ 7)ΒΡΕ ΓΙΩΡΓΗ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΕΤΣΙ 8)ΣΤΟ ΕΙΠΑ ΜΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Τζιορντάνο Μπρούνο

Τζιορντάνο Μπρούνο http://hallofpeople.com/gr/bio/bruno.php Τζιορντάνο Μπρούνο Αποσπάσματα από έργα του (Την εποχή που εκκλησία και επιστήμη θεωρούσε υποδεέστερο το γυναικείο φύλο, ο Μπρούνο έγραψε): Εξετάστε λίγο την αλήθεια,

Διαβάστε περισσότερα

Ακριτικό τραγούδι: Ο γιος της χήρας (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 27-28)

Ακριτικό τραγούδι: Ο γιος της χήρας (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 27-28) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Ακριτικό τραγούδι: Ο γιος της χήρας (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 27-28) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Ποιο είναι το πρωταγωνιστικό πρόσωπο του ποιήµατος

Διαβάστε περισσότερα

«Ο βασιλιάς Φωτιάς, η Συννεφένια και η κόρη τους η Χιονένια

«Ο βασιλιάς Φωτιάς, η Συννεφένια και η κόρη τους η Χιονένια Το παράξενο ταξίδι της Συννεφένιας «Ο βασιλιάς Φωτιάς, η Συννεφένια και η κόρη τους η Χιονένια ζούσαν σε ένα παλάτι. Ο Φωτιάς δεν τις άφηνε να βγουν έξω ποτέ. Στερέωνε την πόρτα με ένα βαρύ ξύλο. Μια μέρα

Διαβάστε περισσότερα

Μια φορά και έναν καιρό ζούσε στα βάθη του ωκεανού µια µικρή σταγόνα, ο Σταγονούλης. Έπαιζε οληµερίς διάφορα παιχνίδια µε τους ιππόκαµπους και τις

Μια φορά και έναν καιρό ζούσε στα βάθη του ωκεανού µια µικρή σταγόνα, ο Σταγονούλης. Έπαιζε οληµερίς διάφορα παιχνίδια µε τους ιππόκαµπους και τις Μια φορά και έναν καιρό ζούσε στα βάθη του ωκεανού µια µικρή σταγόνα, ο Σταγονούλης. Έπαιζε οληµερίς διάφορα παιχνίδια µε τους ιππόκαµπους και τις µικρές γοργόνες και ήταν πολύ ευτυχισµένος. Όµως, ήταν

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Η γυναίκα ως σύζυγος και μητέρα Η γυναίκα ως πολεμικό λάφυρο Γυναίκα και επιτάφιες τιμές ηρώων Η τύχη του γυναικείου πληθυσμού μετά την άλωση μιας πόλης

Διαβάστε περισσότερα

ταν ήμουνα μικρή, σαν κι εσάς και πιο μικρή, ο παππούς μου μου έλεγε παραμύθια για νεράιδες και μάγισσες, στοιχειωμένους πύργους, δράκους και ξωτικά. Εγώ φοβόμουν πολύ και τότε εκείνος μου έσφιγγε το χέρι

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφέας: Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Συγγραφέας: Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Συγγραφέας: Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Πάνος Πλατρίτης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος www.panosplatritis.com Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ»

«Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ» «Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ» ΚΕΦΆΛΑΙΟ 1 ΘΑ ΣΟΥ ΠΩ τι πιστεύω για την εξαφάνιση, αλλά δώσε μου λίγο χρόνο. Όχι,

Διαβάστε περισσότερα

Κλέφτικο τραγούδι: [Της νύχτας οι αρµατολοί] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 163-164)

Κλέφτικο τραγούδι: [Της νύχτας οι αρµατολοί] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 163-164) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Κλέφτικο τραγούδι: [Της νύχτας οι αρµατολοί] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 163-164) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Αφού µελετήσετε τη διήγηση του Κολοκοτρώνη

Διαβάστε περισσότερα

General Music Catalog General Music ΠΥΡΓΑΚΗ ΦΥΛΙΩ. page 1 / 5

General Music Catalog General Music  ΠΥΡΓΑΚΗ ΦΥΛΙΩ. page 1 / 5 ΠΥΡΓΑΚΗ ΦΥΛΙΩ page 1 / 5 1)ΖΩΗ ΓΕΜΑΤΗ ΒΑΣΑΝΑ 2)ΜΩΡ' ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΑ ΟΜΟΡΦΗ 3)ΜΗ ΣΚΟΤΕΙΝΙΑΖΕΙΣ ΟΥΡΑΝΕ 4)ΕΛΑ ΣΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΜΟΥ 5)ΜΙΑ ΛΥΓΕΡΗ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ 6)ΟΛΕΣ ΟΙ ΜΑΝΕΣ ΚΛΑΨΑΝΕ 7)ΠΕΣ ΜΟΥ ΒΡΕ ΓΕΡΟΝΤΑ ΤΙ ΚΛΑΙΣ 8)ΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Κωνσταντίνα Τσαφαρά Αγαπημένο μου ημερολόγιο, Πάνε δέκα χρόνια που λείπει ο σύζυγός μου, ο Οδυσσέας. Τον γιο του τον άφησε μωρό και τώρα έχει γίνει πια ολόκληρος άντρας και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ Αλκιβιάδη Θεσσαλονίκη Υεβρουάριος 2015 Παναγιώτα Παπαδημητρίου Αλκιβιάδη Θεσσαλονίκη Υεβρουάριος 2015 [3] Παναγιώτα Παπαδημητρίου Αφιερωμένο στον πατέρα μου Αλκιβιάδη Copyright

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 14 η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ 1. Λίγα λόγια για το αρχοντικό 2 2. Το παραμύθι της τοιχογραφίας! (Πρόταση) 3 3. Βρες τη λέξη! (Λύση) 9 4. Ζήσε στον 18 ο αιώνα..

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίο Θέατρο και Δημοκρατία

Αρχαίο Θέατρο και Δημοκρατία ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εα Η σύγκρουση ανάμεσα στις παραδοσιακές αξίες της πόλης και στο νέο κριτικό πνεύμα: η αμφισβήτηση της πόλης προς τον ίδιο τον εαυτό της (30 ) Φύλλο εργασίας για τους ηθοποιούς που

Διαβάστε περισσότερα

Η γυναίκα με τα χέρια από φως

Η γυναίκα με τα χέρια από φως ΛIΛH ΛAMΠPEΛΛH Σειρά: Κι αν σου μιλώ με Παραμύθια... Η γυναίκα με τα χέρια από φως Εφτά παραμύθια σχέσης από την προφορική παράδοση Τρεις τρίχες λύκου Ζούσε κάποτε, σ ένα μικρό χωριό, ένας άντρας και μια

Διαβάστε περισσότερα

Εκμυστηρεύσεις. Πετρίδης Σωτήρης.

Εκμυστηρεύσεις. Πετρίδης Σωτήρης. Εκμυστηρεύσεις Πετρίδης Σωτήρης Email: sotospetridis@yahoo.gr 1 1.ΕΚΚΛΗΣΙΑ/ΕΣΩΤ-ΝΥΧΤΑ Η εκκλησία είναι κλειστή και ο µόνος φωτισµός που υπάρχει είναι από τα κεριά. Στα στασίδια δεν υπάρχει κόσµος. Ένας

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΕΓΓΟΝΟΣ: Παππού, γιατί προτιμάς να βάζεις κανέλα και όχι κύμινο στα σουτζουκάκια; ΠΑΠΠΟΥΣ: Το κύμινο είναι κομματάκι δυνατό. Κάνει τους ανθρώπους να κλείνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ`, Δ`, Ε` ΚΑΙ ΣΤ` ΤΑΞΕΩΝ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ 1. ΔΑΟΥΛΑ ΝΙΚΗ 2. ΤΣΕΤΣΙΛΑ ΔΗΜΗΤΡΑ 3. ΛΑΚΗΣ ΦΑΝΗΣ 4. ΜΠΑΚΑΛΜΠΑΣΗ ΕΛΕΝΗ 6/ΘΕΣΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΕΡΔΙΚΟΥΣΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μια φορά κι έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, τότε που όλη η γη ήταν ένα απέραντο δάσος, ζούσε μέσα στο ξύλινο καλύβι της, στην καρδιά του δάσους,

Μια φορά κι έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, τότε που όλη η γη ήταν ένα απέραντο δάσος, ζούσε μέσα στο ξύλινο καλύβι της, στην καρδιά του δάσους, Μια φορά κι έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, τότε που όλη η γη ήταν ένα απέραντο δάσος, ζούσε μέσα στο ξύλινο καλύβι της, στην καρδιά του δάσους, μια γριά γυναίκα. Τ όνομά της ήταν Μαραλά. Κανένας δεν

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή γραπτού λόγου Ε - Στ τάξη Σύνθεση ποιήµατος

Παραγωγή γραπτού λόγου Ε - Στ τάξη Σύνθεση ποιήµατος Παραγωγή γραπτού λόγου Ε - Στ τάξη Σύνθεση ποιήµατος 11άρια ποιήµατα Από το βιβλίο «Η επανάσταση στη διδασκαλία του γλωσσικού µαθήµατος» εκδόσεις Προοπτική, στο οποίο συµµετείχα ως συνεργάτης Τάταρη Ξένια

Διαβάστε περισσότερα

ÈÅÌÁÔÁ 2007 ÏÅÖÅ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ιονύσιο Σολωµό «Ο Κρητικό» Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ 2007

ÈÅÌÁÔÁ 2007 ÏÅÖÅ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ιονύσιο Σολωµό «Ο Κρητικό» Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ 2007 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ιονύσιο Σολωµό «Ο Κρητικό» 3 3 4 σαν πέτρες µε βυθίζουν! 4 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Θέµατα της Επτανησιακής Σχολής που απαντούν στα δοθέντα αποσπάσµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΜΠΛΕΗΚ (William Blake)

ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΜΠΛΕΗΚ (William Blake) http://hallofpeople.com/gr/bio/ουίλιαμ-μπλέηκ.php ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΜΠΛΕΗΚ (William Blake) ΟΙ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣΤΗΣ ΚΟΛΑΣΗΣ (επιλεγμένες) Οι Γάμοι του Ουρανού και της Κόλασης (The Marriage of Heaven and Hell, 1793), έργο

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού. Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων

Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού. Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων Το τελευταίο όνειρο της γέρικης βελανιδιάς Κάπου σε κάποιο δάσος, εκεί στον λόφο που βρίσκονταν κοντά σε μια πλατιά

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957) Αναφορά στον Γκρέκο (απόσπασμα)

Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957) Αναφορά στον Γκρέκο (απόσπασμα) Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957) Αναφορά στον Γκρέκο (απόσπασμα) Μπήκα στο χωριό, νύχτωνε πια, οι πόρτες όλες σφαλιχτές, μες στις αυλές τα σκυλιά μυρίστηκαν

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ 1 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ 1 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΜΕΡΑ Ευλογημένη τρεις φορές Του Οκτώβρη αυτή η μέρα, Που διώξανε τους Ιταλούς Απ την Ελλάδα πέρα. Ευλογημένος ο λαός που απάντησε το όχι ευλογημένος ο στρατός που με τη ξιφολόγχη, πάνω στην

Διαβάστε περισσότερα

[Ήλιε µου και τρισήλιε µου] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 101)

[Ήλιε µου και τρισήλιε µου] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 101) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ: [Ήλιε µου και τρισήλιε µου] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 101) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Γιατί η µάνα απευθύνεται στον ήλιο για να της πει πού βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης)

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) 22 Οκτωβρίου 2019 Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα / Πνευματική ζωή «Είναι πολλά πράγματα, τα οποία ο άνθρωπος δεν τα γνωρίζει, ή, αν τα

Διαβάστε περισσότερα

Η τέχνη της συνέντευξης Martes, 26 de Noviembre de 2013 12:56 - Actualizado Lunes, 17 de Agosto de 2015 18:06

Η τέχνη της συνέντευξης Martes, 26 de Noviembre de 2013 12:56 - Actualizado Lunes, 17 de Agosto de 2015 18:06 No hay traducción disponible. του Χουάν Μαγιόργκα 4 ΠΡΟΣΩΠΑ: 3 Γυναίκες (γιαγιά, μητέρα και εγγονή) και ένας άντρας γύρω στα 30. Το τελευταίο έργο του μεγάλου Ισπανού δραματουργού που ανέβηκε στο Εθνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ

ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ Πήγα στην αγορά με τα πουλιά Κι αγόρασα πουλιά Για σένα αγάπη μου Πήγα στην αγορά με τα λουλούδια Κι αγόρασα λουλούδια Για σένα αγάπη μου Πήγα στην αγορά με τα σιδερικά

Διαβάστε περισσότερα

Σαράντα από τις φράσεις που αποθησαυρίστηκαν μέσα από το έργο του Καζαντζάκη επίκαιρες κάθε φορά που τις διαβάζουμε:

Σαράντα από τις φράσεις που αποθησαυρίστηκαν μέσα από το έργο του Καζαντζάκη επίκαιρες κάθε φορά που τις διαβάζουμε: Σαράντα από τις φράσεις που αποθησαυρίστηκαν μέσα από το έργο του Καζαντζάκη επίκαιρες κάθε φορά που τις διαβάζουμε: 1. «Είπα στη μυγδαλιά: «Αδερφή, μίλησέ μου για το Θεό». Κι η μυγδαλιά άνθισε» 2. «Μια

Διαβάστε περισσότερα

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Κοριτσιών ηµοτικού Β Περίοδος

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Κοριτσιών ηµοτικού Β Περίοδος Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Κοριτσιών ηµοτικού Β Περίοδος Μακρυνίτσα 2012 Ύµνος της οµάδας «Αγία Παρασκευή» Θα θελα να µαι εκεί την Άγια αυτή

Διαβάστε περισσότερα

ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ

ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ Μη µου µιλάς γι' αυτά που ξεχνάω Μη µε ρωτάς για καλά κρυµµένα µυστικά Και µε κοιτάς... και σε κοιτώ... Κι είναι η στιγµή που δεν µπορεί να βγεί απ' το µυαλό Φυσάει... Κι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Μια φορά και έναν καιρό, σ' ένα μεγάλο κήπο, ήταν ένα σαλιγκάρι μέσα στην φωλιά του. Ένα παιδάκι ο Γιωργάκης, έξω από την φωλιά του σαλιγκαριού

Μια φορά και έναν καιρό, σ' ένα μεγάλο κήπο, ήταν ένα σαλιγκάρι μέσα στην φωλιά του. Ένα παιδάκι ο Γιωργάκης, έξω από την φωλιά του σαλιγκαριού Μια φορά και έναν καιρό, σ' ένα μεγάλο κήπο, ήταν ένα σαλιγκάρι μέσα στην φωλιά του. Ένα παιδάκι ο Γιωργάκης, έξω από την φωλιά του σαλιγκαριού έπαιζε με την μπάλα του. Μετά από ένα δυνατό χτύπημα η μπάλα

Διαβάστε περισσότερα

Η λεοπάρδαλη, η νυχτερίδα ή η κουκουβάγια βλέπουν πιο καλά μέσα στο απόλυτο σκοτάδι;

Η λεοπάρδαλη, η νυχτερίδα ή η κουκουβάγια βλέπουν πιο καλά μέσα στο απόλυτο σκοτάδι; ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Η λεοπάρδαλη, η νυχτερίδα ή η κουκουβάγια βλέπουν πιο καλά μέσα στο απόλυτο σκοτάδι; Κανένα από αυτά τα ζώα. Στο απόλυτο σκοτάδι είναι αδύνατο να δει κανείς ο,τιδήποτε. Ποια δουλειά

Διαβάστε περισσότερα

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254)

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Τι εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις. Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν.

Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις. Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν. Αποστόλη Λαμπρινή (brines39@ymail.com) ΔΥΝΑΜΗ ΨΥΧΗΣ Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν. Θα σε χτυπάνε, θα σε πονάνε,

Διαβάστε περισσότερα

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού Μακρυνίτσα 2013 Ύµνος της οµάδας της Προσευχής Όµορφη ώρα στο προσευχητάρι αηδόνια, τζιτζίκια και

Διαβάστε περισσότερα

Απ' το Μαρόκο η Εσμέ :: Τούντας Π. - Περπινιάδης Σ. :: Αριθμός δίσκου: AO

Απ' το Μαρόκο η Εσμέ :: Τούντας Π. - Περπινιάδης Σ. :: Αριθμός δίσκου: AO Απ' το Μαρόκο η Εσμέ :: Τούντας Π. - Περπινιάδης Σ. :: 1939 Αριθμός δίσκου: AO-2611 http://rebetiko.sealabs.net/display.php?recid=5771 Απ' το Μαρόκο η Εσμέ, το είχε αποφασίσει μες στον Περαία για να 'ρθει,

Διαβάστε περισσότερα

γεφύρια, τα οποία φέρνουν στην μνήμη από την χώρα καταγωγής τους, βρίσκοντας κοινούς τόπους στην διαπραγμάτευση του θέματος.

γεφύρια, τα οποία φέρνουν στην μνήμη από την χώρα καταγωγής τους, βρίσκοντας κοινούς τόπους στην διαπραγμάτευση του θέματος. Τα γεφύρια ενώνουν Σε μία διαπολιτισμική προσέγγιση των θεμάτων που έχουν σχέση με τα πέτρινα γεφύρια, διαπιστώνουμε εύκολα ότι οι κατασκευές αυτές απαντούν όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο, αλλά σε ολόκληρη

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες: Eύα Καραντινού

Εικόνες: Eύα Καραντινού Εικόνες: Eύα Καραντινού H Kοκκινοσκουφίτσα Mια φορά κι έναν καιρό, έμεναν σ ένα χωριουδάκι μια γυναίκα με το κοριτσάκι της, που φορούσε μια κόκκινη σκουφίτσα. Γι αυτό ο κόσμος την φώναζε Κοκκινοσκουφίτσα.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΤΕΣ Δ1 7 ου Δ.Σ. ΛΑΜΙΑΣ

ΜΑΘΗΤΕΣ Δ1 7 ου Δ.Σ. ΛΑΜΙΑΣ ΜΑΘΗΤΕΣ Δ1 7 ου Δ.Σ. ΛΑΜΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΝΑΣΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΤΣΙΦΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΟΣΜΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗ ΜΑΡΙΑ ΛΑΝΚΑ ΧΕΚΕΡΙΜ ΜΠΑΡΜΠΑΤΣΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ιονύσιος Σολωµός ( )

ιονύσιος Σολωµός ( ) ιονύσιος Σολωµός (1798 1857) Ένας από τους σηµαντικότερους νεοέλληνες ποιητές. Είναι ο εθνικός µας ποιητής Ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηµατικά τη δηµοτική γλώσσα Αξιοποίησε την προγενέστερη ποιητική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α1. Τα βασικά θέµατα της Επτανησιακής σχολής είναι η φύση, η θρησκεία, η πατρίδα, η γυναίκα και ο έρωτας στην εξιδανικευµένη τους µορφή. Στο πρώτο απόσπασµα γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Η «Γιορτή της µητέρας» ή ηµέρα της µητέρας είναι κινητή εορτή προς τιµήν της µητέρας και γιορτάζεται κάθε χρόνο την δεύτερη Κυριακή του µήνα Μάη.

Η «Γιορτή της µητέρας» ή ηµέρα της µητέρας είναι κινητή εορτή προς τιµήν της µητέρας και γιορτάζεται κάθε χρόνο την δεύτερη Κυριακή του µήνα Μάη. Η «Γιορτή της µητέρας» ή ηµέρα της µητέρας είναι κινητή εορτή προς τιµήν της µητέρας και γιορτάζεται κάθε χρόνο την δεύτερη Κυριακή του µήνα Μάη. Η γιορτή της µητέρας στην Ελληνική Μυθολογία Η πρωταρχική

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο: «ημέρα της αποχώρησης Αγαπημένο μου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους.

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους. ΕΙΝΑΙ ΑΤΥΧΙΑ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙΣ ΜΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ. Νούρου Εγώ Κουάμι ο αδερφός μου Ράζακ ένας φίλος που συναντήσαμε στον δρόμο Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για

Διαβάστε περισσότερα

Το Τελευταίο Αντίο...

Το Τελευταίο Αντίο... Το Τελευταίο Αντίο... Ελληνικά Ταφικά Έθιμα στη Σύγχρονη Εποχή Το πότε θα πεθάνεις είναι σαν το δάκτυλο του ποδιού σου... Δεν είναι στο χέρι σου! Αρκάς (Έλληνας δημιουργός κόμικς) (το) αγγελτήριο (η) εκκλησία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΗΝΙΚΑ. Η ιστορία διαδραματίζεται έξω από το σπίτι της Μήδειας στην Κόρινθο. Άρα σκηνικό θα είναι η πρόσοψη του σπιτιού.

ΣΚΗΝΙΚΑ. Η ιστορία διαδραματίζεται έξω από το σπίτι της Μήδειας στην Κόρινθο. Άρα σκηνικό θα είναι η πρόσοψη του σπιτιού. ΜΗΔΕΙΑ -ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Η τραγωδία ξεκινάει με την παραμάνα να εξιστορεί τα βάσανα της Μήδειας το πως απαρνήθηκε σπίτι και οικογένεια για να ακολουθήσει τον Ιάσονα που τώρα τους παράτησε για την

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ. Μια ολοκληρωμένη περιγραφή της εικόνας: Βρέχει. Σήμερα βρέχει. Σήμερα βρέχει όλη την ημέρα και κάνει κρύο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ. Μια ολοκληρωμένη περιγραφή της εικόνας: Βρέχει. Σήμερα βρέχει. Σήμερα βρέχει όλη την ημέρα και κάνει κρύο. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ (Γ ΤΑΞΗ) ΟΝΟΜΑ; ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ ΜΕ ΜΙΑ ΛΕΞΗ (ρήμα) Μια ολοκληρωμένη περιγραφή της εικόνας: ΜΕ ΔΥΟ ΛΕΞΕΙΣ ΜΕ ΟΣΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΘΕΛΕΙΣ Βρέχει.

Διαβάστε περισσότερα

Ώρες με τη μητέρα μου

Ώρες με τη μητέρα μου Ώρες με τη μητέρα μου (αφίσα για τη γιορτή της μητέρας) 1. «Η μαμά μου ήταν ξεχωριστή»: πώς φαίνεται αυτό από το κείμενο; Η μητέρα ήταν πράγματι ξεχωριστή και «ιδιαίτερη» όπως αποκαλύπτει και η ίδια η

Διαβάστε περισσότερα

Μιλώντας με τα αρχαία

Μιλώντας με τα αρχαία Μιλώντας με τα αρχαία Μέσα στο μουσείο θα συναντήσετε παράξενα αντικείμενα άλλων εποχών. Μπορείτε να τα κάνετε να μιλήσουν για πανάρχαιους ανθρώπους και πολιτισμούς; Πάρτε φακούς, μέτρα, μολύβι και χαρτί

Διαβάστε περισσότερα

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν άνδρα που τον έλεγαν Ιωσήφ. Οι γονείς της, ο Ιωακείμ και

Διαβάστε περισσότερα

Γρίφος 1 ος Ένας έχει μια νταμιτζάνα με 20 λίτρα κρασί και θέλει να δώσει σε φίλο του 1 λίτρο. Πώς μπορεί να το μετρήσει, χωρίς καθόλου απ' το κρασί να πάει χαμένο, αν διαθέτει μόνο ένα δοχείο των 5 λίτρων

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης. Στάλες. Ποίηση

Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης. Στάλες. Ποίηση Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης Στάλες Ποίηση ΣΤΑΛΕΣ Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης Διορθώσεις: Χαρά Μακρίδη Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης Σελιδοποίηση: Ζωή Ιωακειμίδου Σχέδιο βιβλίου: Λαμπρινή Βασιλείου-Γεώργα

Διαβάστε περισσότερα

Το συγκλονιστικό άρθρο. του Γλέζου στη Welt. Διαβάστε το συγκλονιστικό άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη 1 / 5

Το συγκλονιστικό άρθρο. του Γλέζου στη Welt. Διαβάστε το συγκλονιστικό άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη 1 / 5 άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη γερμανική εφημερίδα Die Welt, στο οποίο εξηγεί στους Γερμανούς Το συγκλονιστικό άρθρο του Γλέζου στη Welt Διαβάστε το συγκλονιστικό άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη 1 / 5 γερμανική

Διαβάστε περισσότερα

Ευλογημένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ημοτικού

Ευλογημένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ημοτικού Ευλογημένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ημοτικού Μακρυνίτσα 2009 Ύμνος της ομάδας «Στη σκέπη της Παναγίας» Απ τα νησιά τα ιερά στην Πάτμο φτάνω ταπεινά απ τα νησιά όλης της γης ακτίνες ρίξε

Διαβάστε περισσότερα

Οχρόνος, δυστυχώς, κινείται πάντα προς τα εµπρός,

Οχρόνος, δυστυχώς, κινείται πάντα προς τα εµπρός, Το ταξίδι µιας ζωής Οχρόνος, δυστυχώς, κινείται πάντα προς τα εµπρός, ποτέ δεν επιστρέφει! Και καθώς προχωρά, µοιράζει το πεπρωµένο που προορίζεται για τον καθένα από εµάς, εκτελώντας έτσι τη βούλησή του.

Διαβάστε περισσότερα

Μια φορά κι έναν καιρό

Μια φορά κι έναν καιρό Χριστουγεννιάτικο παραμύθι; Μια φορά κι έναν καιρό Αλλά μήπως δεν ήταν μια φορά κι έναν καιρό, μα μόλις χτες; Ή μήπως όλα αυτά που θα σας αφηγηθώ γίνανε πριν από λίγα μόνο χρόνια; Τι να σας πω κι εγώ;

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Αγαπητό μου ημερολόγιο

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Αγαπητό μου ημερολόγιο ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Αγαπητό μου ημερολόγιο Ήρθε ο Γενάρης και ο ήλιος κρύφτηκε αμέσως πίσω από τα σύννεφα. Οι φίλοι του οι συλλέκτες τον περιμένουν με αγωνία αλλά απ ότι φαίνετε θα συνεχίσουν να τον περιμένουν

Διαβάστε περισσότερα

Νάιμ. Μόνο η αγάπη. Λίγα λόγια για την ιστορία

Νάιμ. Μόνο η αγάπη. Λίγα λόγια για την ιστορία Νάιμ Μόνο η αγάπη ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Συγγραφέας: Γιώργος Κατσέλης Εικονογράφηση: Κατερίνα Χαδουλού Σειρά: Φραουλίτσα Έτος έκδοσης: 2018 Λίγα λόγια για την ιστορία Μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Να διαβάσεις με προσοχή το κείμενο και να κάνεις όλες τις εργασίες που ακολουθούν.

Να διαβάσεις με προσοχή το κείμενο και να κάνεις όλες τις εργασίες που ακολουθούν. Να διαβάσεις με προσοχή το κείμενο και να κάνεις όλες τις εργασίες που ακολουθούν. Το νησί ΚΕΙΜΕΝΟ: Η Ρόδος Καλωσορίσατε σε ένα από τα μεγαλύτερα ελληνικά νησιά, στο νησί των ιπποτών, στην πανέμορφη Ρόδο.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΣΩΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ ΤΩΝ ΔΟΝΤΙΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β

ΟΙ ΣΩΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ ΤΩΝ ΔΟΝΤΙΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β ΟΙ ΣΩΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ ΤΩΝ ΔΟΝΤΙΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Κάποτε ήταν ένα αγοράκι που το έλεγαν Χάρη, ο όποιος ήθελε κάθε βράδυ πριν κοιμηθεί να τρώει ένα σοκολατάκι. -Χάρη,τι θα γίνει;

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΓενικόΛύκειοΚοζάνης Σχολική Βιβλιοθήκη. Υπεύθυνη Βιβλιοθήκης Ελπίδα Ματιάκη

1 ο ΓενικόΛύκειοΚοζάνης Σχολική Βιβλιοθήκη. Υπεύθυνη Βιβλιοθήκης Ελπίδα Ματιάκη 1 ο ΓενικόΛύκειοΚοζάνης Σχολική Βιβλιοθήκη Υπεύθυνη Βιβλιοθήκης Ελπίδα Ματιάκη ΓιάννηςΡίτσος 1909-1990 Γεννήθηκε στημονεµβασιάτο 1909 «Κυρά Μονοβασιά µου, πέτρινο καράβι µου. Χιλιάδες οι φλόκοι σου και

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ

ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ 12 o Δημ. Σχ. Αθηνών Τάξη Δ 7/4/2014 ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ Α. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ Β. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 1. 2. Συμπληρώνω τα κενά με Παρακείμενο ή Υπερσυντέλικο: Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι... (αναπτύσσω)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Η ΑΓΑΠΗ

ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Η ΑΓΑΠΗ ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Η ΑΓΑΠΗ Μεθοδολογία: Συνεργατική Βιωματική προσέγγιση. Στόχοι: Ανάπτυξη δεξιοτήτων δημιουργικού χειρισμού εννοιών σε κλίμα καλής επικοινωνίας και συνεργασίας. Απόπειρα δημιουργικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία

ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία Ευαγγελισμός Ευαγγελισμός είναι η ανακοίνωση στην Παναγία της καλής είδησης ότι θα γεννήσει τον Μεσσία, αυτόν που υποσχέθηκε ο Θεός και περίμενε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη

Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη Οι πρώτες μου σκέψεις Ο Οδυσσέας έφυγε και τώρα είμαι μόνη μου. Πρέπει να τα έχω όλα υπό έλεγχο Όμως, με τους μνηστήρες στα πόδια μου δε μπορώ άλλο!!! Πρέπει κάτι να κάνω γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα. Εργασία Χριστίνας Λιγνού Α 1

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα. Εργασία Χριστίνας Λιγνού Α 1 1 Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Εργασία Χριστίνας Λιγνού Α 1 2 1.Στο βιβλίο παρουσιάζονται δύο διαφορετικοί κόσμοι. Ο πραγματικός κόσμος της Ρόζας, στη νέα της γειτονιά, και ο πλασματικός κόσμος, στον

Διαβάστε περισσότερα

Απόψε μες στο καπηλειό :: Τσιτσάνης Β. - Καβουράκης Θ. :: Αριθμός δίσκου: Kal-301.

Απόψε μες στο καπηλειό :: Τσιτσάνης Β. - Καβουράκης Θ. :: Αριθμός δίσκου: Kal-301. Απόψε μες στο καπηλειό :: Τσιτσάνης Β. - Καβουράκης Θ. :: 1953 Αριθμός δίσκου: Kal-301 http://rebetiko.sealabs.net/display.php?recid=9248 Απόψε μες, απόψε μες στο καπηλειό που τα μπουζού-, που τα μπουζούκια

Διαβάστε περισσότερα

ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ. Το Σκλαβί. ή πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της

ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ. Το Σκλαβί. ή πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ Το Σκλαβί ή πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της Το Σκλαβί ξεκινήσαμε να το γράφουμε μαζί με τον Θωμά Μοσχόπουλο. Γρήγορα

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Βασιλειάδη Γεώργιο Παρασκευή, 01 Μάρτιος :33 - Τελευταία Ενημέρωση Παρασκευή, 01 Μάρτιος :54

Αναρτήθηκε από τον/την Βασιλειάδη Γεώργιο Παρασκευή, 01 Μάρτιος :33 - Τελευταία Ενημέρωση Παρασκευή, 01 Μάρτιος :54 Πρώτη Μαρτίου σήμερα, και πρώτη μέρα της Άνοιξης, με το έθιμο του «Μάρτη» ή «Μαρτιά», να ξαναγυρίζει, ανακινώντας παιδικές αναμνήσεις. Παμπάλαιο έθιμο ο «Μάρτης», με βαλκανική διασπορά, και τις ρίζες του

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Ι. Τυμπανιστής:

ΜΕΡΟΣ Ι. Τυμπανιστής: Το σκηνικό μας: Μια γειτονιά με πολύχρωμα σπιτάκια και δυο τρία δέντρα. Το κεντρικό σπίτι είναι πιο μεγάλο από τα άλλα κι έχει μια πόρτα στο κέντρο. Αριστερά και δεξιά υπάρχουν από ένα παράθυρο. Μπροστά

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ Η ΠΙΟ ΟΜΟΡΦΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ Η ΠΙΟ ΟΜΟΡΦΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ Η ΠΙΟ ΟΜΟΡΦΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Να γελάσεις απ' τα βάθη των χρυσών σου ματιών είμαστε μες στο δικό μας κόσμο Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει Τα πιο

Διαβάστε περισσότερα

Τέλλος Άγρας, Το ξανθό παιδί Νικηφόρος Βρεττάκος, Το παιδί με τα σπίρτα

Τέλλος Άγρας, Το ξανθό παιδί Νικηφόρος Βρεττάκος, Το παιδί με τα σπίρτα Τέλλος Άγρας, Το ξανθό παιδί Νικηφόρος Βρεττάκος, Το παιδί με τα σπίρτα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α Γυμνασίου Απαντήσεις ερωτήσεων σχολικού βιβλίου σχ. βιβλίο (σελ. 189) Γυμνάσιο: 9.000 μαθήματα

Διαβάστε περισσότερα