ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ

Transcript

1 ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 3 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Εισαγωγή / Χαιρετισμοί ΓΙΑΝΝΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΔΗΣ, Πρόεδρος Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου Ο κος Γραμματίδης τόνισε τη σημασία συνένωσης της Exposec και της Defenseworld καθώς και το γεγονός ότι το παρόν συνέδριο λαμβάνει χώρα σε μια κρίσιμη γεωπολιτικά εποχή, με τη χώρα μας να βιώνει μια οικονομική κρίση και να βρίσκεται σε κατάσταση πραγματικής άμυνας. Ανέφερε ότι ο ρόλος της Ελλάδας στην περιοχή είναι σημαντικός και της δίνεται τώρα η ευκαιρία ανάκτησης της διεθνούς της αξιοπιστίας καθώς και η δυνατότητα αξιόπιστης εκκίνησης μέσω της βιομηχανίας με στόχο το ξεπέρασμα της παρούσας κρίσης και την ανάπτυξη. Καθηγητής ΜΙΧΑΗΛ ΤΣΙΝΙΣΙΖΕΛΗΣ, Πρόεδρος Κέντρου Μελετών Ασφάλειας (ΚΕ.ΜΕ.Α) Ο κος Τσινισιζέλης ανέφερε ότι η ετήσια συνάντηση Exposec αποτελεί κορυφαίο γεγονός στον τομέα της άμυνας. Αναφέρθηκε στις κρίσιμες συνθήκες που επικρατούν εδώ και 3 χρόνια καθώς και στην πρόσφατη εμπειρία της Κύπρου που αποτελεί το θλιβερό παράδειγμα του πιο πρόσφατου κρίκου μιας αλυσίδας γεγονότων. Ανέφερε επίσης την απόρριψη από το Ευρωκοινοβούλιο του προϋπολογισμού, η οποία έχει σημαντικό αντίκτυπο στον τομέα της άμυνας διότι καθυστερεί το πρόγραμμα Horizon 2020 που θα διαδεχτεί το 7ο Πρόγραμμα στο οποίο η Ελλάδα είχε μια εξαιρετική συμμετοχή στον τομέα της ασφάλειας. Τόνισε ότι μια πλατφόρμα συνεννόησης, διαλόγου και συνεργασίας είναι απαραίτητη στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon Έκανε αναφορά στις ραγδαίες απειλές για την ασφάλεια και στην άμεση ανάγκη εξεύρεσης λύσεων. Έθιξε τη δυσκολία επίτευξης τέτοιων λύσεων τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεδομένου ότι τα κράτη-μέλη είναι αυτά που κινητοποιούν την αγορά για την ασφάλεια. Τόνισε ότι η αγορά στον τομέα της ασφάλειας είναι εξαιρετικά ευαίσθητη και υποστήριξε ότι η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν καταλύτη για την ευρωπαϊκή πολιτική για την ασφάλεια. ΣΥΜΕΩΝ ΤΣΟΜΩΚΟΣ, Διευθύνων Σύμβουλος της Συμεών Τσομώκος Α.Ε Ο κος Τσομώκος προλόγισε τον κύριο Bozovic, Υφυπουργό Εσωτερικών και υπεύθυνο για θέματα ασφαλείας στη Σερβία, κι έκανε μνεία στις αγαστές πολιτικές και διπλωματικές σχέσεις της Ελλάδας με τη φίλη χώρα Σερβία, καθώς και στις οικονομικές κι επιχειρηματικές σχέσεις των δύο χωρών που χαρακτήρισε εξαίρετες. Ανέφερε επίσης τις ελληνικές επενδύσεις ύψους 2.5 δις σε επιχειρήσεις και τράπεζες στη Σερβία VLADIMIR BOZOVIC, Υφυπουργός Εσωτερικών, Δημοκρατία της Σερβίας Ο κος Bozovic μίλησε για την ανάγκη επίτασης της συνεργασίας στους τομείς προστασίας και άμυνας, δεδομένης τόσο της περιπλοκότητας και της δυναμικής των διεθνών σχέσεων όσο και της αυξανόμενης αστάθειας στην περιοχή. Αναφέρθηκε στην πληροφορία και την επικοινωνία στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και στις βελτιώσεις που μπορούν να επιφέρουν στον τομέα της ασφάλειας. Έθιξε τα θέματα της τρομοκρατίας, της διαφθοράς, της λαθρομετανάστευσης και του κυβερνο-εγκλήματος, το οποίο αποτελεί σύγχρονη μορφή εγκληματικότητας που δύσκολα αντιμετωπίζεται. Ανέφερε πρόσφατη επίσκεψή του στις ΗΠΑ όπου συζήτησε με τους υπεύθυνους ασφαλείας Robert Miller και Michelle Lenhart για θέματα τρομοκρατίας και κυβερνο-εγκλήματος που αποτελούν προκλήσεις για την ασφάλεια τόσο της Σερβίας όσο και της παγκοσμίου κοινότητας και συζήτησαν για την ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών δράσης. Τόνισε ότι η Σερβία είναι υπογράφων μέλος σε 16 διεθνείς συμβάσεις και πρωτόκολλα που αφορούν στη δίωξη εγκληματιών και υπογράμμισε τη βούληση από πλευράς της χώρας του να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις μέσω ειδικών νόμων, διοικητικής διοργάνωσης και παιδείας,ενώ προσέθεσε ότι στη Σερβία ιδρύονται Αρχές για την αντιμετώπιση και τον εντοπισμό φυσικών και μη προσώπων που στηρίζουν την τρομοκρατία. 1 Σ ε λ ί δ α

2 Αναφέρθηκε επίσης στην εθνική στρατηγική κατά του ξεπλύματος χρήματος, του οργανωμένου εγκλήματος, της διακίνησης ναρκωτικών ουσιών και φυσικών προσώπων και της διαφθοράς. Ανέφερε συνάντησή του με τον Έλληνα διευθυντή του ΣΔΟΕ κι ανταλλαγή πληροφοριών για την πάταξη του οικονομικού εγκλήματος. Επανέλαβε ότι η Δημοκρατία της Σερβίας στηρίζει κι εφαρμόζει όλες τις διεθνείς αποφάσεις κατά της τρομοκρατίας και ως μέλος του ΟΗΕ υπογράφει όλα τα έγγραφα που αφορούν στην καταπολέμηση κι αντιμετώπιση προπαρασκευαστικών και στηρικτικών πράξεων τρομοκρατίας. Σχετικά με το κυβερνοέγκλημα ανέφερε ενδεικτικά ότι η μεγαλύτερη πολυεθνική εταιρία κινητής τηλεφωνίας οργάνωσε ειδικό forum για την ασφάλεια των κινητών τηλεφώνων έναντι των απειλών και των κινδύνων εγκληματικότητας στον κυβερνοχώρο. Έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις ειρηνευτικές αποστολές, την αστάθεια στο Κοσσυφοπέδιο και την προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Πρίστινα και Βελιγραδίου. Μίλησε επίσης για συνάντησή του με το Διευθυντή της Ελληνικής Αστυνομίας και την απόφαση για σύσφιγξη σχέσεων των δύο χωρών και μηδενική ανοχή στη διαφθορά, η οποία, όπως τόνισε, αποτελεί πρόβλημα εξ' ίσου σοβαρό με την τρομοκρατία. Υπογράμμισε ότι η Σερβία θεωρεί την περιφερειακή συνεργασία απαραίτητη για την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων και φυσικών καταστροφών, εξ' ου και η σύναψη πολλών συμβάσεων με γειτονικά της κράτη. Αναφερόμενος στη λαθρομετανάστευση τόνισε τη σημασία ελέγχου των συνόρων και των μεταναστευτικών ροών από Αφρική και Ασία προς ανεπτυγμένες χώρες με ενδιάμεσους σταθμούς τόσο τη Σερβία όσο και την Ελλάδα, οι οποίες θα υπογράψουν τον επόμενο μήνα συμφωνία επανα-προώθησης μεταναστών στη χώρα προέλευσής τους. Ανέφερε συνεργασία με την Ουγγαρία που είχε θετικά αποτελέσματα κι έθιξε το θέμα του ασύλου και το πρόβλημα προσδιορισμού προέλευσης των μεταναστών. ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Υπουργός, Υπουργείο Εθνικής Άμυνας Ο κος Παναγιωτόπουλος ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος στην σημαντική παρουσία στο συνέδριο πρέσβεων, βουλευτών αλλά κι ανώτερων στελεχών των ενόπλων δυνάμεων και της ΕΛΑΣ που διαθέτουν γνώση κι επιχειρησιακή ετοιμότητα, καθώς και του γενικού διευθυντή εξοπλισμών κι εκπροσώπων της ελληνικής αμυντικής και στρατιωτικής βιομηχανίας. Σχολίασε ότι η εθνική κι εσωτερική ασφάλεια θεωρούνταν δεδομένα αγαθά πριν από χρόνια. Αναφέρθηκε στις σημαντικές δυσκολίες και τα καταιγιστικά γεγονότα του σήμερα που προκαλούν ανακλαστικά φόβου στην κοινή γνώμη με αποτέλεσμα να μιλάμε διαρκώς για την οικονομία που συνδέεται με την εργασία, την καθημερινότητα και το μέλλον των παιδιών μας και να υποτιμούμε το αγαθό της εθνικής, εσωτερικής κι ατομικής ασφάλειας που ίσως προηγείται της οικονομίας. Ανέφερε ότι η παγκοσμιοποίηση συνεπάγεται την άμεση επίδραση μακρινών γεγονότων στην καθημερινότητά μας. Από το τέλος του Β' Παγκοσμίου στην Ευρώπη και του εμφυλίου στην Ελλάδα θεωρούμε την ασφάλεια κατοχυρωμένη, όντας στο σκληρό πυρήνα του ΝΑΤΟ αλλά και της ΕΕ, παρά τις δυσκολίες. Οι εξελίξεις στην Κυπριακή Δημοκρατία αποδεικνύουν τις τεράστιες επιπτώσεις της οικονομίας στο γεωπολιτικό και στρατηγικό πεδίο αλλά και τις άμεσες κοινωνικές επιπτώσεις. Τόνισε ότι υπάρχει ανάγκη αναβάθμισης της προσοχής σε θέματα εθνικής ασφάλειας κι αλλαγής δομών, καθώς και ανάγκη προσαρμογής του σχεδιασμού στα νέα οικονομικά δεδομένα της κρίσης, προς εξασφάλιση του υπέρτατου αγαθού της ασφάλειας. Ανέφερε ενδεικτικά ότι ο προϋπολογισμός εθνικής άμυνας για το 2009 ανερχόταν στα 6.5 δις ενώ φέτος κυμαίνεται στα 3.2 δις, μετά από περικοπές 57% χωρίς τις οποίες θα είχαμε χρεοκοπήσει ως χώρα, οπότε δεν θα είχαμε ούτε εθνική και κοινωνική συνοχή αλλά ούτε κι ένοπλες δυνάμεις. Εξήρε τη σημαντικότατη συμβολή των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων που επωμιζόμενες τεράστιο βάρος διατηρούν το αξιόμαχό τους αλλά και το υψηλό τους φρόνημα παρά το 57% των περικοπών που υπέστησαν και τόνισε ότι χρήζουν δημοσίου επαίνου. Είπε ότι δεν είναι ώρα για εκρήξεις θυμικού, λαϊκισμό κι ανέξοδη ρητορεία αλλά για ορθολογισμό και σύνθεση, όπως αυτή που διέπει τη συνεργασία Σαμαρά, Βενιζέλου και Κουβέλη, με σκοπό την εθνική σωτηρία και την ανασυγκρότηση. Παρατήρησε ότι η πρόσφατη περιπέτεια των αδελφών μας Κυπρίων απέδειξε ότι οι εποχές των συμπληγάδων δεν προσφέρονται για εύκολα «Όχι» και κραυγές που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Υπογράμμισε δε ότι οι θυσίες των Ελλήνων έπιασαν τόπο και ότι η ελεύθερη πτώση της χώρας μας έχει ανακοπεί κι αναμένεται δύσκολη μεν αλλά ανοδική η πορεία από το τέλος του Ο κος Παναγιωτόπουλος επίσης αναφέρθηκε στις ραγδαίες ανατροπές στο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό, στην Αραβική Άνοιξη και τους κινδύνους που ελοχεύει η μετεξέλιξή της σε Φθινόπωρο ή ακόμη και Χειμώνα, στο δοκιμαζόμενο λαό της Συρίας του οποίου τις προσπάθειες κατά του Άσαντ χαιρετίζουμε, και στην ανάγκη η Ευρώπη να αναχαιτίσει τις δυνάμεις των φονταμενταλιστών στη Συρία μετά την πτώση του Άσαντ. Αναφέρθηκε επίσης στην κατάσταση στην Αίγυπτο, το Λίβανο και την Ιορδανία, καθώς και στον αποσταθεροποιητικό ρόλο που επιλέγει να διαδραματίσει το Ιράν. Υπογράμμισε τα σταθερά βήματα που κάνει η Ελλάδα παρά την κρίση που διέρχεται κι αναφέρθηκε στην αποκατάσταση επωφελών σχέσεων συνεργασίας μας με το Ισραήλ, την αποφυγή αγκυλώσεων του παρελθόντος και την ανάδειξη της θέσης της Ελλάδας, η οποία μη όντας μουσουλμανική χώρα και μη έχοντας αποικιοκρατικό παρελθόν είναι πιο αποδεκτή στην περιοχή. Υπογράμμισε επίσης τη συνεργασία με το Κατάρ, πιλότους του οποίου εκπαιδεύουμε και το οποίο κάνει κοινές αεροπορικές ασκήσεις με την Ελλάδα, αλλά και τις αγαστές σχέσεις με την Αίγυπτο που επιδιώκει συνεργασία με τη χώρα μας καθώς και τις φιλικές σχέσεις που ο κος Παναγιωτόπουλος διατηρεί με τον στρατηγό Al- Sisi. 2 Σ ε λ ί δ α

3 Υποστήριξε ότι προμετωπίδα μας διαχρονικά είναι η γεωγραφική θέση κλειδί στην παγκόσμια ασφάλεια και οι δυτικές δυνάμεις που καλώς επιλέξαμε και για τα συμφέροντα των οποίων είμαστε σημείο αναφοράς. Πρόταξε την ανάγκη αξιοποίησης υποδομών όπως τα ναυπηγεία μας που, όπως τόνισε, είναι από τα καλύτερα στην Ευρώπη καθώς και των σημαντικών ιδιωτικών μονάδων αλλά και στρατιωτικών βιομηχανιών. Δήλωσε πως πρέπει να βοηθήσουμε να απενοχοποιηθεί αυτός ο τομέας και να αποκτήσει την εξωστρέφεια που πρέπει. Χρειάζεται να ομονοήσουμε και να σταματήσουμε τους μικρούς εμφύλιους πολέμους ώστε να μην μαχόμαστε αλλήλους προκειμένου να προβάλουμε και να πουλήσουμε ανταγωνιστικά προϊόντα στις 4 άκρες της γης. Τόνισε ότι ο ίδιος προσωπικά συμπαραστάτης καλεί τον ιδιωτικό τομέα να κάνει ακόμα και παρουσιάσεις στο ΥΠΕΘΑ με στόχο την απενοχοποίηση του κλάδου και τον κατάλληλο σχεδιασμό με στόχο την προβολή και πώληση προϊόντων στα οποία είμαστε ανταγωνιστικοί. Τόνισε ότι η εθνική εσωτερική ασφάλεια είναι το υπέρτατο αγαθό και χωρίς αυτήν δεν νοείται τουρισμός, εμπόριο κι επενδύσεις και ολοκλήρωσε λέγοντας πως στις ένοπλες δυνάμεις που τη διασφαλίζουν θα πρέπει να αποδοθούν τα οφειλόμενα αμέσως μετά την οικονομική ανάκαμψη της χώρας μας. ΕΝΟΤΗΤΑ Ι ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΆΜΥΝΑΣ Συντονιστής: ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΣΙΝΙΣΙΖΕΛΗΣ, Πρόεδρος Κέντρου Μελέτης Ασφάλειας (ΚΕ.ΜΕ.Α) ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ, Πρόεδρος, Διαρκής Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων, Βουλή των Ελλήνων Ο κος Βαρβιτσιώτης ξεκίνησε την εισήγησή του με τη γνωστή ρήση του Chamberlain «είθε να ζήσετε σε ενδιαφέροντες καιρούς» λέγοντας ότι εν όψει των τελευταίων τεκτονικών αλλαγών οι ενδιαφέροντες καιροί αποτελούν ευχή και κατάρα. Αναφέρθηκε στο ρόλο της ΕΕ και της θέσης της Ελλάδας στην Ένωση δεδομένου ότι ο χάρτης στη ΝΑ Μεσόγειο έχει αλλάξει και συνιστά πρόκληση τόσο η αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου της χώρας όσο και η επικείμενη Ελληνική Προεδρία το 2014, η οποία και αποτελεί πρόκληση και παράλληλα ευκαιρία. Υπογράμμισε ότι το χάσμα μεταξύ Βορά και Νότου βαθαίνει και αν συνεχιστεί, θα οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση. Τόνισε ότι η ομοσπονδιακή δομή αποτελεί απάντηση στην κρίση διότι μπορεί μεν να συνεπάγεται αυστηρό έλεγχο των οικονομικών μας αλλά διασφαλίζει τη σταθερότητα και την παραμονή μας στην ΕΕ. Σχολίασε ότι η χώρα μας έχει υποστεί πολιτική αστάθεια κι έλλειμμα ασφάλειας σε προηγούμενες περιόδους. Είπε ότι μια από τις προκλήσεις για το μέλλον αφορά στη σχέση φιλίας της Ελλάδας με γείτονες της Β. Αφρικής κι αναφέρθηκε στην Αραβική Άνοιξη και τον κίνδυνο μετατροπής της σε μουσουλμανικό χειμώνα. Σχολίασε επίσης την αγωνία του συριακού λαού και την τραγωδία των εκατομμυρίων ανθρώπων που είναι πλέον πρόσφυγες ή βρίσκονται σε ανάγκη, και τόνισε ότι η Ελλάδα πρέπει να δείξει συμπαράσταση σε τέτοιες χώρες για την ομαλή μετάβασή τους στη Δημοκρατία και η Ευρώπη να εκφράσει ξεκάθαρη άποψη και να εγγυηθεί αυτή τη μετάβαση. Κατόπιν μίλησε για την κατάσταση στην Αίγυπτο, την ανάγκη επίλυσης του Μεσανατολικού ζητήματος καθώς και την συνεχιζόμενη πυρηνική πρόκληση από πλευράς Ιράν που εντείνουν το πρόβλημα και καθιστούν τις επερχόμενες Ιρανικές εκλογές του Ιουνίου σημαντικές. Τόνισε την ανάγκη η Ελλάδα να εξομαλύνει τη σχέση της με τους γείτονές της κι αναφέρθηκε στο μήνυμα που προβάλει σημαντικό στη γειτονιά μας κι αφορά στην εδραίωση σχέσεων βαθιάς οικονομικής συνεργασίας. Αναφέρθηκε κατόπιν στο λαϊκισμό και τον αλυτρωτισμό, σχολιάζοντας ότι δεν βοηθούν αλλά βλάπτουν, κι έπειτα αναφέρθηκε στην προώθηση οικονομικών σχέσεων με την Τουρκία, με την οποία είμαστε ήδη εμπορικοί εταίροι δεδομένων των πολλών ελληνικών επενδύσεων στην Τουρκία. Ανέφερε επίσης ότι πρέπει να προσφέρουμε αρωγή για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, η οποία θα οδηγήσει σε πολλές μεταρρυθμίσεις στη γείτονα χώρα. Κατόπιν σχολίασε την επαναπροσέγγιση της Τουρκίας στο Ισραήλ επισημαίνοντας ότι δεν πρέπει να μας αποτρέψει από την προώθηση των δικών μας θέσεων εκεί. Έπειτα τόνισε την ανάγκη να δείξει η χώρα μας αμέριστη συμπαράσταση στην Κύπρο κι ανέφερε ότι η Ελλάδα ενίσχυσε το πακέτο διάσωσης της Κύπρου. Υπογράμμισε την αμέριστη υποστήριξή μας στην αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου της κι επισήμανε ότι η δεινή θέση στην οποίαν έχει περιέλθει η Κύπρος δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να αποτελέσει αφορμή για δυσμενή επίλυση του Κυπριακού. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην πρόκληση της λαθρομετανάστευσης και την ανάγκη αντιμετώπισής της με τη συνδρομή της Frontex και της Ευρωπαϊκής ακτοφυλακής. Τέλος αναφέρθηκε στις ένοπλες δυνάμεις τονίζοντας ότι χρήζουν σεβασμού, εκτίμησης, αναγνώρισης αλλά και υλικής αρωγής, και υπογράμμισε ότι οι προκλήσεις χρειάζονται ισχυρές και αξιόμαχες ένοπλες δυνάμεις, Εν κατακλείδι αναφέρθηκε στην Ελληνική Προεδρία το Α εξάμηνο του 2014 χαρακτηρίζοντάς την ευκαιρία και τονίζοντας την ανάγκη πρόταξης λίγων αλλά σημαντικών εθνικών μας θεμάτων. Δήλωσε τέλος ότι ο ίδιος είναι αισιόδοξος και θεωρεί ότι οι γεωπολιτικές αλλαγές αποτελούν παράλληλα κι ευκαιρία. ΚΩΣΤΑΣ ΗΣΥΧΟΣ, Μέλος Συντονιστικής Γραμματείας και Υπεύθυνος Εξωτερικής & Αμυντικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ Ο κος Ήσυχος ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας ότι είναι σημαντική η δυνατότητα ανάπτυξης προβληματισμών και γόνιμης αντιπαράθεσης που οδηγεί σε ουσιαστικά συμπεράσματα και προτάσεις. Αναφέρθηκε στην τρέχουσα κατάσταση ως απίστευτη μεταπολεμική τραγωδία, με την Κύπρο να αποτελεί δυστυχώς το δεύτερο πειραματόζωο του Ευρωπαϊκού νότου. Σχολίασε μάλιστα ότι σύμφωνα με προβλέψεις αναλυτών η ύφεση θα ξεπεράσει το 20% -στοιχείο 3 Σ ε λ ί δ α

4 που παραπέμπει σε κοινωνική γενοκτονία αν αναλογιστεί κανείς ότι ακόμα και ο Αττίλας 1 και Αττίλας 2 προκάλεσαν ύφεση 17%. Επισήμανε ότι αν ο Νότος συνεχίσει να περιθωριοποιείται θα προκληθεί μια τραγωδία η οποία ουδεμία σχέση έχει με το Ευρωπαϊκό όραμα κι ανέφερε ότι υπάρχει πλέον μια Γερμανική Ευρώπη και όχι μια Ευρωπαϊκή Γερμανία ή ένας Γαλλο-γερμανικός άξονας, πράγμα που τονίζει την ανάγκη για επαναπροσδιορισμό σχέσεων επί τη βάσει φιλειρηνικής εξωτερικής πολιτικής. Συνέχισε λέγοντας ότι διανύουμε καιρούς δραματικών αλλαγών στις διεθνείς ισορροπίες, που ελλοχεύουν κινδύνους οικονομικούς, κλιματικούς και κοινωνικούς. Κατόπιν μίλησε για την άμυνα στη χώρα μας και την πρακτική αγοράς πανάκριβου οπλισμού αποσπασματικά, αντιδιαστέλλοντάς την με την ολιστική προσέγγιση που προτάσσει ο ΣΥΡΙΖΑ για την υιοθέτηση μιας ελληνοκεντρικής αμυντικής διαδικασίας, την υιοθέτηση τεχνολογίας αιχμής και τη διαρκή κάλυψη των ελληνικών αμυντικών αναγκών. Μίλησε για μεγάλες ευκαιρίες για καινοτόμα οπλικά συστήματα σε χώρες παρόμοιες με τη δική μας, όπου υπάρχει η τάση χρήσης κατευθυνόμενων πυρομαχικών ακριβείας (PGM) πολύ χαμηλού κόστους που επιτυγχάνουν τη βελτίωση του αξιόμαχου με ταυτόχρονη μείωση αμυντικών δαπανών. Κατόπιν αναφέρθηκε στην πρακτική επιλογής πολιτικού προσωπικού που απαξιώνει τη δημόσια ελληνική αμυντική βιομηχανία όπως κάνει και το πέρασμά της στα χέρια ξένων οίκων. Αναφέρθηκε στην ΕΑΒ μιλώντας για την επί σειρά ετών απαξίωση της και το γεγονός ότι λυμαίνεται από εργολαβικές συνεργασίες με μόνο γνώμονα το κέρδος. Έκανε έκκληση για ανασυγκρότηση της κοινωνίας λέγοντας ότι δια της φτώχειας δεν παράγεται πλούτος κι επισήμανε ότι ιδιαίτερα στις ένοπλες δυνάμεις η διαρκής συρρίκνωση δεν ευνοεί την ασφάλεια αλλά τη μετατροπή των χωρών του Νότου σε ξεχωριστά πειραματόζωα. Τόνισε πως η Ευρώπη χρειάζεται ριζική ανατροπή και σχολίασε ότι η χώρα μας περιβάλλεται από εθνικισμούς και είναι σημαντικό να επιλύσουμε τα προβλήματα με όμορες χώρες στο πλαίσιο της εδαφικής ακεραιότητας και του διεθνούς δικαίου. Επισήμανε έπειτα την ανάγκη για χάραξη κοινής στρατηγικής Νότου και Μεσογείου για αποπυρηνικοποίηση με τη χρήση της διπλωματίας κι έκλεισε αναφερόμενος στο μνημόνιο, η έξοδος από το οποίο πρέπει να αποτελεί καθήκον για όλους μας. Dr. IVAN VELIMIR STARCEVIC, Πρέσβης, Πρεσβεία της Δημοκρατίας της Κροατίας, Αθήνα Ο κος Starcevic ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας ότι το 2014 η Κροατία θα γίνει το 28ο μέλος της ΕΕ. Αναφέρθηκε στη χρόνια ενασχόλησή του με την επίλυση διεθνών συρράξεων και ως εκ τούτου το συνδυασμό θεωρίας και πράξης που οδήγησε στη δημιουργία του μοντέλου του τριγώνου μετασύγχρονης ειρήνης (postmodern peace triangle) το οποίο ο ίδιος δημιούργησε και το οποίο έχει ως εξής : Ανθρώπινη ασφάλεια Προστασία πολιτών Eυθύνη προστασίας (R2P) Αναφέρθηκε στην επιφανειακότητα, τη μη-σταθερότητα και τη ρευστότητα του σύγχρονου,μετα-νεωτερικού, κόσμου, τα αναδυόμενα προβλήματα του κυβερνοεγκλήματος, τις γεωγραφικές αλλαγές και την ανάγκη αναζήτησης νέων μορφών επίλυσης κρίσεων, το συνδυασμό του πολιτικού και του στρατιωτικού σκέλους και την άντληση των θετικών τους στοιχείων. Έπειτα ανέλυσε το προαναφερθέν τρίγωνο λέγοντας ότι το μοντέλο προέκυψε το 1994 κι αφορά στην ανάπτυξη συμπληρωματικών δομών για την ασφάλεια με κρατικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς που πρέπει να προάγουν την ασφάλεια του πολίτη. Επισήμανε ότι κανείς δεν διαθέτει την τέλεια ασφάλεια και ότι είναι απαραίτητη η συνέργεια για την προστασία τόσο της ανθρώπινης όσο και της κρατικής ασφάλειας. Μίλησε για την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Ασφάλεια που ενισχύθηκε το 2013 και παρατάθηκε μέχρι το Προσέθεσε ότι η ατομική ασφάλεια κάθε πολίτη προτάσσεται ως ιδιαιτέρως σημαντική σε χώρες όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία, η Νορβηγία κλπ. Ανέφερε ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών αποφάνθηκε το 1999 ότι οι πολίτες υφίστανται 5πλάσιες απώλειες από αυτές του στρατιωτικού προσωπικού και τόνισε την ανάγκη εξασφάλισης τουλάχιστον στοιχειώδους προστασίας των αμάχων από τις ειρηνευτικές δυνάμεις οι οποίες ειδάλλως δεν έχουν κανένα λόγο ύπαρξης. Αναφέρθηκε στις τάσεις που διέπουν το ανθρωπιστικό δίκαιο και το δίκαιο των προσφύγων όπου προβάλλει κυρίαρχη η αντίληψη για την προτεραιότητα προστασίας των πολιτών. Εστιάστηκε κατόπιν στην Ευθύνη Προστασίας του τριγωνικού μοντέλου (R2P) λέγοντας ότι αναφέρεται και στο τελικό κείμενο της Συνόδου Κορυφής του 2005 σε σχέση με την ευθύνη προστασίας του πληθυσμού, την αρωγή από άλλα κράτη και τη συνδρομή της διεθνούς κοινότητας που δικαιούται να παρέμβει ακόμη και στρατιωτικά (σε θηριωδίες, εθνοκαθάρσεις, γενοκτονίες κλπ). Προσέθεσε ότι το κείμενο εφαρμόστηκε στη Λιβύη το 2011, σχολίασε ότι οι συρράξεις αναπόφευκτα θα συνεχιστούν στον κόσμο και τόνισε ότι υπάρχει ανάγκη έντιμης και καλοπροαίρετης ανάμιξης σε αυτές. Τέλος ανέφερε ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα διεξάγει συζήτηση για την άμυνα και την εξωτερική πολιτική τον προσεχή Σεπτέμβριο κι απεύθυνε πρόσκληση συμμετοχής στους παριστάμενους. Καθηγητής ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΛΑΤΙΑΣ, Καθηγητής Στρατηγικής Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς και Πρόεδρος Τμήματος Διεθνών κι Ευρωπαϊκών Ο κος Πλατιάς μίλησε για τις παγκόσμιες προκλήσεις των τελευταίων χρόνων. Ξεκίνησε λέγοντας ότι η ανάλυση του διεθνούς περιβάλλοντος είναι απαραίτητη για τη χάραξη στρατηγικής σε οποιοδήποτε επίπεδο (συμμαχιών, στρατιωτικό, βιομηχανικό). Επισήμανε ότι διαφωνεί με τη θεώρηση του κου Ήσυχου αλλά και με το μοντέλο που 4 Σ ε λ ί δ α

5 παρουσίασε ο κος Starcevic και ο ίδιος πρεσβεύει ότι ο κόσμος είναι ζούγκλα όπου κυριαρχεί ένα μοντέλο Χομπσιανού ανταγωνισμού (Hobbes) σε δημογραφικό, τεχνολογικό και οικονομικό επίπεδο. Αναφέρθηκε στη δημογραφική τάση αύξησης της μεσαίας τάξης και γήρανσης του πληθυσμού στον ανεπτυγμένο κόσμο, η οποία συνεπάγεται αύξηση των αναγκών για ενέργεια (κατά 50%), τρόφιμα (κατά 40%) και νερό (κατά 30%). Κατόπιν έθιξε το ζήτημα της επίτασης διασποράς των βιολογικών όπλων και των όπλων μαζικής καταστροφής σχολιάζοντας ότι τα λεγόμενα PGM που προαναφέρθηκαν θα είναι διαθέσιμα πλέον σε μικρές ομάδες ανθρώπων και ιδιώτες. Σχολίασε την αναδιανομή ισχύος (BRICS, Κίνα, Τουρκία) επισημαίνοντας ότι το Αμερικανο-κεντρικό σύστημα δεν μπορεί να συνεχίσει να επικρατεί δεδομένου του ρευστού περιβάλλοντος του πολυκεντρικού κόσμου, της σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας κλπ. Ανέφερε επίσης την αύξηση γεωπολιτικών και οικονομικών ανταγωνισμών που οδηγούν σε πόλεμο νομισμάτων, και αποκλεισμό από τις αγορές ή την πίστωση, που αποτελούν επίσης μορφές πολέμου. Σχολίασε ότι η Κίνα, η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία επενδύουν σε χώρες όπου υπάρχει κρατικός προστατευτισμός με αποτέλεσμα την αύξηση ανταγωνισμού των περιφερειών και τη μείωση της παγκοσμιοποίησης. Επισήμανε ότι ο αυξημένος ανταγωνισμός για φυσικούς πόρους στρέφει το ενδιαφέρον σε σπάνιες γαίες και μέταλλα, στην Αφρική πχ που ήδη αγοράζεται λόγω αυτών. Έθιξε το θέμα της αύξησης πυρηνικών στο Ιράν, το Πακιστάν και την Κορέα καθώς και τον αυξημένο ανταγωνισμό σε γεωπολιτικό και γεωοικονομικό επίπεδο. Ανέφερε ότι πάνω από 70 κράτη τελούν υπό κατάρρευση (failed states) κι έκανε λόγο για γεωπολιτικές μαύρες τρύπες, σχολιάζοντας ότι υπάρχουν και στην Ελλάδα, Αγγλία, Γαλλία κλπ. Κατόπιν έκανε αναφορά στο οργανωμένο έγκλημα, την τρομοκρατία, τη μετανάστευση, την αναδιανομή ισχύος και τη διαδεδομένη αβεβαιότητα. Έκανε επίσης λόγο για «μαύρους κύκνους», ήτοι μη-πιθανά αλλά υπαρκτά σενάρια τύπου Δίδυμοι Πύργοι, κατάρρευση ΕΣΣΔ κλπ σχολιάζοντας ότι μαύρο κύκνο αποτελεί και το ενδεχόμενο χρήσης πυρηνικών από το Ιράν ή μια πανδημία (που στην εποχή μας μπορεί εύκολα να δημιουργηθεί και να πάρει διαστάσεις αντίστοιχες με τη μεσαιωνική πανώλη). Σ' αυτό το πλαίσιο ανέφερε το σενάριο κατάρρευσης χωρών όπως η Κίνα, αρνητική μετεξέλιξη της Αραβικής Άνοιξης ή κατάρρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου ανήκει η χώρα μας, που ως μαύροι κύκνοι έχουν μικρές αλλά τρομακτικές πιθανότητες. Τέλος ανέφερε ότι οι ΗΠΑ κοιτούν προς την Ανατολή, η δύναμη της Τουρκίας αυξάνεται και υπάρχει ανάγκη στρατηγικής από πλευράς μας, κι έκλεισε λέγοντας ότι οι επικρατούσες τάσεις σε συνδυασμό με τα τρέχοντα προβλήματα καθιστούν τη χώρα μας υποψήφια χαμένη σ αυτό το παιχνίδι αναδιανομής υπογραμμίζοντας έτσι την ανάγκη για σημαντικές στρατηγικές συμμαχίες με γερούς παίκτες, πέρα από την ανάπτυξη της αμυντικής μας βιομηχανίας. ΒΑΣΙΛΗΣ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ, Διεύθυνση Κρατικής Ασφάλειας, Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας Ο κος Θεοφιλόπουλος ανέπτυξε το θέμα «Παγκόσμιες Προκλήσεις, Στρατηγική Εσωτερικής Ασφάλειας & Άμυνας - Η Ευρωπαϊκή Διάσταση» αναφερόμενος πρώτα απ' όλα στην τρομοκρατία (Μάρτιος 2012: περίπτωση Mohamed Merah στη Νότια Γαλλία με 7 νεκρούς και Ιούλιος 2012: περίπτωση Βουλγαρίας), τις συλλήψεις τρομοκρατών και διάλυση τρομοκρατικών δικτύων, τα ταξίδια και μετακινήσεις εξτρεμιστών/τρομοκρατών, τις κυβερνοεπιθέσεις και την επιτακτική ανάγκη δράσης. Αναφέρθηκε στη Στρατηγική για την Ασφάλεια που αποφασίστηκε το Μάρτιο του 2010 κατά την 6μηνη Ισπανική Προεδρία κι έπειτα έκανε λόγο για τις κοινές προκλήσεις και τις βασικές απειλές για την ασφάλεια στην Ε.Ε. και που είναι η τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα (ναρκωτικά, εμπορία ανθρώπων, σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων, διαφθορά), το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, το διασυνοριακό έγκλημα, η νεανική βία και ο χουλιγκανισμός, οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές και τα οδικά ατυχήματα. Αναφέρθηκε ως εκ τούτου και στους 5 στρατηγικούς στόχους για τα έτη τους οποίους πρότεινε το 2010 η Επιτροπή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι οποίοι είναι η εξουδετέρωση των διεθνών εγκληματικών δικτύων, η πρόληψη της τρομοκρατίας, η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, η διαχείριση των συνόρων και η ανάπτυξη ανθεκτικότητας σε κρίσεις/ καταστροφές. Μιλώντας για το διαδίκτυο επισήμανε ότι δυστυχώς λειτουργεί ως διευκολυντής έκνομων ενεργειών, ενώ επισήμανε ότι οι πρόσφατες εξελίξεις στις γειτονικές χώρες της Ε.Ε., δημιούργησαν σημαντικές πληθυσμιακές μετακινήσεις, δημιουργώντας πίεση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Έπειτα αναφέρθηκε στην αντιτρομοκρατική στρατηγική της ΕΕ λέγοντας ότι θεσπίστηκε το 2005 κι αφορά στους τομείς πρόληψης, προστασίας, καταδίωξης κι αντίδρασης. Ειδικότερα στον τομέα της πρόληψης δημιουργήθηκαν νέες πρωτοβουλίες και σχέδια (το σχέδιο COPPRA, πρωτοβουλίες από-ριζοσπαστικοποίησης για νέους, το Check the Web, το RAN - Radicalization Awareness Network, κ.λπ.) Κατόπιν μίλησε για την ασφάλεια στο Σαχέλ/Μαγκρέμπ (κρίση στο Μάλι), την στρατιωτική επέμβαση της Γαλλίας τον Ιανουάριο του 2013 στο Μάλι, την απειλή που πηγάζει από την τρομοκρατική οργάνωση Al Qaida in the Islamic Maghreb, το περιστατικό στο In Amenas στην Αλγερία και την απαγωγή ξένων πολιτών στη Νιγηρία. Επισήμανε ότι αποτελούν ενδεικτικά παραδείγματα τρομοκρατικών ενεργειών ομάδων που δρουν εκτός Ευρώπης και παραπέμπουν σε θέματα προτεραιότητας του δυτικού κόσμου που σχετίζονται με την ευρύτερη περιοχή του Σαχέλ/Μαγκρέμπ κι ανέφερε συγκεκριμένα: καταπολέμηση του εξτρεμισμού, των απαγωγών Ευρωπαίων και λοιπών αλλογενών, την επιστροφή μαχητών σε ευρωπαϊκό έδαφος, τις πηγές χρηματοδότησης τρομοκρατών κλπ. Συνέχισε διατυπώνοντας κάποιες προτάσεις συνολικής αντιμετώπισης ζητημάτων ασφαλείας όπως η στεγανοποίηση των συνόρων και η ανάγκη συντονισμού της ευρωπαϊκής αντίδρασης για την προστασία της ζωής Ευρωπαίων και λοιπών αλλογενών και η συνεργασία κρατών-μελών εν όψει του κινδύνου αύξησης λαθρομεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη. 5 Σ ε λ ί δ α

6 Δρ. ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ, Διευθυντής Επιχειρηματικής Ανάπτυξης ΝΑΤΟ & Ευρωπαϊκής Ασφάλειας, Lockheed Martin- Information Systems & Global Solutions Ο κος Κουτσογιάννης έκανε μια τεχνοκρατική προσέγγιση στη συμβολή της αμυντικής βιομηχανίας στην κυβερνοάμυνα και την επιτήρηση συνόρων. Ανέφερε τις νέες, απρόβλεπτες μη-κρατικές δυνάμεις που αναδύονται ως απειλή και τις τοπικές συγκρούσεις που επιφέρουν διεθνείς συνέπειες (πχ Λιβύη). Έθιξε τα θέματα των μειζόνων προκλήσεων της λαθρομετανάστευσης και της Κυβερνοασφάλειας και μίλησε για την οικονομική κρίση που οδήγησε σε ισχυρότερες επιχειρησιακές συνεργασίες, κοινή ανάπτυξη και προώθηση προϊόντων στην Ευρώπη και πρωτοβουλίες όπως η Pooling & Sharing στην Ε.Ε και η Smart Defence στο ΝΑΤΟ. Έθιξε το θέμα της ιδιαιτερότητας της Ελλάδας λόγω γεωγραφικής θέσης (σταυροδρόμι ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία), μοναδικού περιβάλλοντος (αρχιπελάγη), πολύπλευρων απειλών και ισχνών πόρων και πρότεινε ως λύση για την ασφάλεια μια ολοκληρωμένη διαχείριση συνόρων με τη δημιουργία ενός Εθνικού Κέντρου, τη διανομή αισθητήρων, την επικοινωνία από άκρη σε άκρη και την προληπτική αντικατασκποπεία (intelligence driven for proactive engagement). Παρουσίασε εν τάχει το τοπίο των κυβερνο-απειλών και χαρακτήρισε την κυβερνοάμυνα σημαντική και καταλυτική. Σχολίασε ότι ο κυβερνοπόλεμος δεν έχει μεν οριστεί επαρκώς, ωστόσο πολλές χώρες υποστηρίζουν το δικαίωμα αντεπίθεσης. Επισήμανε επίσης ότι ο κυβερνοχώρος πολλές φορές χρησιμοποιείται για την προετοιμασία μιας κινητικής επίθεσης. Τόνισε ότι οι διακρατικές συνεργασίες είναι σημαντικές διότι οι κυβερνοεπιθέσεις δεν έχουν σύνορα. Κατόπιν αναφέρθηκε στη Lockheed Martin και τη συνεργασία της στον τομέα της ασφάλειας με διάφορες χώρες (αεροπορικές εταιρίες, κυβερνήσεις κλπ) με τη δημιουργία κέντρων επιχειρήσεων, τη χρήση συστημάτων πολλαπλών αισθητήρων, τη συνεργασία με άλλες εταιρίες, τη διασύνδεση εξαρτημάτων και την παροχή σπονδυλωτών λύσεων, καθώς και την εκπαίδευση τεχνικών και κυβερνητικών υπαλλήλων για λόγους ασφάλειας (cyber capability development). Έκλεισε λέγοντας ότι η αμυντική βιομηχανία ανέκαθεν υπήρξε κινητήριος μοχλός, κι εν κατακλείδι αναφέρθηκε στις εθνικές προτεραιότητες, τις συμμαχίες/ συνεργασίες και τις διαλειτουργικές και καινοτόμες λύσεις στην οικονομία και τις κρίσιμες βιομηχανίες. ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙ Η ΙΣΧΥΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΘΑΝΟΣ ΝΤΟΚΟΣ, Γενικός Διευθυντής, Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) Ο κος Ντόκος έκανε μια εισαγωγή στο θέμα της ενότητας λέγοντας ότι διανύουμε μια ιδιαίτερη συγκυρία που επιτάσσει τη μείωση των αμυντικών δαπανών κι αξιώνει ισοδύναμο αποτέλεσμα με λιγότερους πόρους. Τόνισε ότι ανθρώπινοι πόροι υπάρχουν και είναι σημαντικοί. Έπειτα αναφέρθηκε στο ρόλο της αμυντικής βιομηχανίας ως πηγής ανάπτυξης της οικονομίας μέσω εξαγωγών και της απασχόλησης καλών επαγγελματιών που δεν θα αναγκαστούν να καταφύγουν στο εξωτερικό. Τέλος δήλωσε ότι είναι ελαφρά απαισιόδοξος αλλά πάντα έτοιμος να εκπλαγεί ευχάριστα. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ, Γενικός Διευθυντής, Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων, Υπουργείο Εθνικής Άμυνας Ο Κος Γεωργιόπουλος ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας χαρακτηριστικά ότι από την εποχή που πρώτιστο μέλημα αποτελούσε η κατανομή των χρυσών αυγών έχουμε πλέον περάσει στην εποχή που μας απασχολεί κυρίως η υγεία της χήνας που κάνει τα αυγά και που ίσως είναι ταυτόσημη με την ισχυρή οικονομία. Σχολίασε ότι πήραμε πλέον το μάθημά μας περί παλατιών που χτίζονται στην άμμο. Τόνισε ότι χρειάζεται σύνεση και τόλμη για τη δημιουργία μιας νέας οικονομίας, πυλώνας της οποίας θα είναι η αμυντική βιομηχανία. Αναφέρθηκε στο θεσμικό ρόλο του κράτους και τη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών (ΓΔΑΕΕ) που είναι αρμόδια για το χειρισμό θεμάτων αμυντικής βιομηχανίας και τεχνολογίας και σχολίασε ότι τα παλιά, σαθρά θεμέλια απομακρύνονται. Καταργούνται τα αντισταθμιστικά ωφελήματα και ο καθορισμός όρων προμήθειας γίνεται με κριτήρια γεωγραφικά και χρονικά ενώ εισάγονται όροι ασφάλειας εφοδιασμού, πληροφοριών και άμεσης υποστήριξης οπλικών συστημάτων. Συνέχισε λέγοντας ότι η ΓΔΑΕΕ θέτει ειδικούς όρους που διέπουν την ασφάλεια εφοδιασμού κι αναζητά συνολική στήριξη της αμυντικής βιομηχανίας και συνεργασία με ξένους οίκους για υποστήριξη οπλικών συστημάτων. Συνέχισε λέγοντας ότι η ΓΔΑΕΕ αναζητά επίσης κονδύλια κι οργανώνει ειδική ημερίδα, στην οποία και κάλεσε τις εταιρίες να συμμετέχουν ενεργά και να θέσουν ερωτήσεις σχετικά με την απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Επισήμανε ότι νέα προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης (Ε& Α) είναι απαραίτητα για τη βιομηχανία και αποτελούν μέρος των συμβάσεων. Κατόπιν αναφέρθηκε στον 3978/2011 Νόμο περί προμηθειών και τον Ν 3883/2010 περί υλοποίησης βάσει των οποίων η ΓΔΑΕΕ αναζητά κονδύλια. Τόνισε ότι η ΓΔΑΕΕ είναι ο αποκλειστικός φορέας κατάρτισης, υλοποίησης και παρακολούθησης προγραμμάτων σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία και προσβλέπει στη συνεργασία των φορέων της αμυντικής βιομηχανίας υπό τον έλεγχο της ελληνικής βουλής και προς διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. 6 Σ ε λ ί δ α

7 Δρ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΡΟΥΛΛΙΝΟΣ, Πρόεδρος, Ένωση Ελληνικών Εταιριών Αεροδιαστημικής & Άμυνας (ΕΕΛΕΑ), Διευθύνων Σύμβουλος, INTRACOM Defense Electronics Ο κος Τρουλλινός ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας ότι η έρευνα και ανάπτυξη αποτελούν μονόδρομο για τη στήριξη της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. Ανέφερε ότι η ΕΕΛΕΑ είναι μέλος της ASD (Ένωση Βιομηχανιών Αεροναυπηγικής και Άμυνας) και συνεργάζεται με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Άμυνα (EDA)και άλλους φορείς. Επισήμανε ότι η προσπάθεια ανάκαμψης με επενδύσεις από το εξωτερικό και η αξιοποίηση φυσικών πόρων δεν μπορούν να υλοποιηθούν χωρίς ασφάλεια και σχολίασε ότι απαραίτητη για τον Έλληνα φορολογούμενο είναι η πιο συμφέρουσα τιμή (best value for money). Υπογράμμισε ότι η ανάπτυξη, η απασχόληση και η τεχνολογία είναι απαραίτητες για την πατρίδα μας. Μίλησε για την εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητα της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας η οποία λόγω κρίσης έχει υποστεί συρρίκνωση που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια δυσαναπλήρωτη στο μέλλον. Αναφέρθηκε στην ανάγκη της χώρας για άμυνα και ασφάλεια σε συνάρτηση με την προσπάθεια μέγιστης ανάπτυξης και απόδοσης για την οικονομία και την απασχόληση, τονίζοντας ότι τα προϊόντα της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας χρειάζονται συστάσεις του ΥΠΕΘΑ για πωλήσεις κι επιχειρησιακή προβολή σε πελάτες στο εξωτερικό (launching customer products/ reference). Σε ότι αφορά την εξωστρέφεια και την ανάπτυξη πλούτου παρατήρησε ότι ο Ν 2919/2001 (που προέβλεπε 1% για την ανάπτυξη έρευνας & τεχνολογίας) δεν εφαρμόστηκε σχολιάζοντας ότι χώρες της CTA δαπανούν πολύ παραπάνω, εξ' ου και η ανάγκη αλλαγής πολιτικής για αύξηση τεχνολογικών προϊόντων κι εξωστρέφεια. Σύμφωνα με τον EDA ο μέσος όρος δαπανών για έρευνα κι ανάπτυξη κατά τα έτη ήταν περίπου 4%, 30 φορές υψηλότερος από το 0,154% του Ελληνικού μέσου όρου. Υπογράμμισε δε ότι δεδομένου δε ότι η χώρα μας δαπανά σημαντικούς πόρους για την άμυνά της τα ασήμαντα κονδύλια για Ε&Α δεν δικαιολογούνται και σχολίασε ότι τα έτη 2011 και 2012 τα ποσοστά ήταν ακόμα χαμηλότερα λόγω κρίσης. Προσέθεσε ότι η ΕΕΛΕΑΑ κατέθεσε προτάσεις στο ΥΠΕΘΑ για αντικατάσταση ποινικών ρητρών αντισταθμιστικών ωφελειών (Ν 3883/2010) και η ΓΔΑΕΕ συγκρότησε ειδική επιτροπή. Επανέλαβε εν κατακλείδι ότι η έρευνα και η ανάπτυξη αποτελούν μονόδρομο. ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΛΙΝΑΚΗΣ, Πρόεδρος Δ.Σ, Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) Ο κος Λινάκης έκανε μια παρουσίαση με θέμα «Η συμβολή της ΕΑΒ στην Οικονομική Ανάπτυξη-Δυνατότητες, Προοπτικές και Προκλήσεις» την οποίαν και ξεκίνησε λέγοντας ότι η ΕΑΒ είναι η μεγαλύτερη αεροναυπηγική βιομηχανία της χώρας με στρατηγική σημασία για την άμυνά της, και ότι διαθέτει υψηλή τεχνογνωσία, διεθνείς πιστοποιήσεις, άρτιες εγκαταστάσεις κι εξειδικευμένο προσωπικό, εγγυώμενη έτσι διαχρονικά την επιχειρησιακή ετοιμότητα των πτητικών μέσων των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας μας. Επισήμανε πως η ΕΑΒ συμβάλλει στο ζητούμενο της Ανάπτυξης της χώρας μας μέσα από 5 άξονες τους οποίους και ανέλυσε. Συγκεκριμένα: 1) δια του κύκλου εργασιών της ( εκ ετησίως και backlog 700 εκ ), 2) δια της εξαγωγικής της δραστηριότητας, της εφαρμογής δυναμικής εξωστρέφειας και της διευρυμένης πελατειακής βάσης της που περιλαμβάνει πάνω από 90 πελάτες σε 36 διαφορετικές χώρες κι αναφέρθηκε στο πρόγραμμα κατασκευής στο πλαίσιο συμβάσεων (Σύμβαση με Lockheed Martin για συμπαραγωγή, κατασκευή και συναρμολόγηση δομικών τμημάτων αεροσκαφών C-130 J και F16 ( ) και 43 εκ $ τζίρο από δομική αναβάθμιση 74 αεροσκαφών F16 της αμερικανικής Π.Α που σταθμεύουν στην Ευρώπη και η οποία ολοκληρώθηκε επιτυχώς το Μάιο του ) Διασφάλιση θέσεων εργασίας που συμβάλλουν στην ανάκαμψη (470 θέσεις εντός εταιρίας) κι αίτηση από πλευράς ΕΑΒ για πρόσληψη αμιγώς τεχνικού προσωπικού 300 ατόμων (εξειδικευμένο προσωπικό). 4) Συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη μέσω Έρευνας κι Ανάπτυξης (R&D). Η ΕΑΒ επενδύει στη σχεδίαση μηεπανδρωμένων μαχητικών αεροσκαφών και αεροναυπηγικών δομών (ευρωπαϊκά neuron τεχνολογίας stealth- επίσημη παρουσίαση 01/12/12 και πρώτη πτήση στη Γαλλία). Τόνισε πως η ΕΑΒ συμμετέχει στην έρευνα και ανάπτυξη και στο πρόγραμμα Clean Sky, για φιλικά στο περιβάλλον αεροσκάφη μεσαίων αποστάσεων με οικολογικές τεχνολογίες και υλικά καθώς και στο και στο ερευνητικό έργο ASΡΙS(σύστημα αυτόνομης επιτήρησης μαζικών μεταφορών) και TΑLOS (σύστημα διοίκησης για επιτήρηση συνόρων). 5) Ανάκαμψη μέσω προϋποθέσεων εξυγίανσης με μείωση ελαστικών λειτουργικών δαπανών κατά 25%, αύξηση παραγωγικότητας κατά 40% από το και αύξηση EBITDA έναντι του Ο ομιλητής τόνισε ότι η ΕΑΒ συμβάλλει στην ανάπτυξη της χώρας κι διαθέτει τα εχέγγυα για περαιτέρω συμβολή, με την προϋπόθεση της δυνατότητας αντιμετώπισης του δυσμενούς περιβάλλοντος της κρίσης (συρρίκνωση προσωπικού κατά 45% από το 2008 έως σήμερα, φυγή ειδικών στο εξωτερικό, απαίτηση προμηθευτών για προεξόφληση συνόλου οφειλών που λειτουργεί ανασταλτικά και οδηγεί σε αδυναμία χρηματοδότησης με αποτέλεσμα η ΕΑΒ να μην μπορεί να συμμετέχει σε νέες επενδύσεις). Κατόπιν ο ομιλητής αναφέρθηκε εκ νέου στα πλεονεκτήματα της ΕΑΒ (εγκαταστάσεις, εξειδίκευση, φόρτος εργασίας, αποφασιστικότητα) αλλά και στις προϋποθέσεις επιτυχίας (διαχείριση προβλημάτων, εξασφάλιση επάρκειας σε έμψυχους και άψυχους πόρους) και τόνισε την ανάγκη ενός ρεαλιστικού πλαισίου ανάπτυξης ανταγωνιστικών όρων λειτουργίας στον ευαίσθητο τομέα της άμυνας λέγοντας εν κατακλείδι ότι η σταθερή πορεία της ΕΑΒ μπορεί να συνεχιστεί με όφελος τόσο για την άμυνα όσο και για την ελληνική οικονομία. 7 Σ ε λ ί δ α

8 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΙΛΑΛΗΣ, Πρόεδρος Δ.Σ και Διευθύνων Σύμβουλος, Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα ΕΒΟ ΠΥΡΚΑΛ Ο κος Πιλάλης ξεκίνησε την παρουσίασή του για τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) λέγοντας ότι η εταιρία διανύει μια κρίσιμη καμπή λόγω έλλειψης χρηματοδότησης. Επισήμανε ότι η αμυντική βιομηχανία είναι κινητήριος τροχός αλλά ταυτόχρονα κι εν υπνώσει γίγαντας που μπορεί να αιφνιδιάσει δυσάρεστα. Κατόπιν έκανε μια ιστορική αναδρομή στην εταιρία, η οποία βρίσκεται στο χώρο για πάνω από 100 χρόνια, λέγοντας ότι μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο όλα τα κράτη ενίσχυσαν την αμυντική τους βιομηχανία και ότι στην Ελλάδα η ΠΥΡΚΑΛ και η ΕΒΟ αποτελούσαν τον βασικό προμηθευτή της χώρας μας. Επισήμανε ότι το τέλος του ψυχρού πολέμου επέφερε την πρακτική μείωση των αμυντικών δαπανών κατά 1/3, πράγμα που σηματοδότησε την ανάγκη για σύγχρονα κι έξυπνα όπλα και όχι για αποθεματοποίηση. Ανέφερε ότι το 2004 η ΠΥΡΚΑΛ και η ΕΒΟ συγχωνεύθηκαν, μετονομάστηκαν Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) και αξιοποίησαν τον υπάρχοντα τους εξοπλισμό και το πελατολόγιο του εξωτερικού. Υπογράμμισε ότι η τελευταία δεκαετία χαρακτηρίστηκε κυρίως από τοπικές συρράξεις και διεθνή τρομοκρατία και είχε ως αποτέλεσμα την προσαρμογή της αμυντικής βιομηχανίας και την ανάπτυξη ευέλικτων δυνάμεων. Διευκρίνισε ότι δεδομένης της πρωτοφανούς δημοσιονομικής κρίσης που διάγουμε, η ελληνική βιομηχανία και τα αμυντικά συστήματα καλούνται να παράγουν ισοδύναμο έργο στο πλαίσιο μειωμένου προϋπολογισμού και υπογράμμισε ότι η εξωστρέφεια αποτελεί πλέον τη μόνη λύση για την αντιστάθμιση των μειωμένων πόρων και ταυτόχρονα κίνητρο για ανάπτυξη. Τόνισε ότι στόχοι της εταιρίας είναι η ενεργός συμμετοχή σε ΝΑΤΟικές κι ευρωπαϊκές συνεργασίες και προϊόντα τελευταίας τεχνολογίας, η ενίσχυση παραγωγής προϊόντων μη-εξειδικευμένων τεχνολογιών (COTS) με προορισμό τις ΗΠΑ και άλλες αναπτυσσόμενες αγορές (Μ. Ανατολή, Β. Αφρική, Ινδία κλπ) και η συνεχής υποστήριξη των αναγκών των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων βάσει των απαιτήσεών τους. Ανέφερε τέλος ότι ο στρατηγικός τους σχεδιασμός προβλέπει ενίσχυση του ρόλου της εταιρίας στην εγχώρια αγορά αμυντικών εξοπλισμών ως προμηθευτή ή συμπαραγωγού εταιρίας, επένδυση στις δέουσες ικανότητες και στοχευμένες συνεργασίες, διείσδυση σε διεθνείς και αναπτυσσόμενες αγορές, διαμόρφωση κατάλληλων οικονομιών κλίμακας παρά τις δυσκολίες και συμπαραγωγή με ελληνικές και ξένες εταιρίες. Κατέληξε λέγοντας ότι η μεταμόρφωση διασφαλίζει την επιβίωση και τη μακροβιότητα και ότι η προσαρμογή πρέπει να γίνεται πριν ένα πρόβλημα καταστεί μη-αναστρέψιμο. Επισήμανε ότι τα ΕΑΣ αντιμετωπίζουν μεν προβλήματα, έχουν όμως τη βούληση να συμμετέχουν στην αναδιάρθρωση της χώρας με σκληρή δουλειά, τόλμη και θέληση. ΠΑΝΟΣ ΞΕΝΟΚΩΣΤΑΣ, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, ΟΝΕΧ Α.Ε Ο κος Ξενοκώστας έκανε μια παρουσίαση με τίτλο «Ισχυροποίηση της Ελληνικής Βιομηχανίας- Συμβολή στην Οικονομική Ανάπτυξη» την οποίαν και ξεκίνησε λέγοντας ότι μια ισχυρή ελληνική αμυντική βιομηχανία που θα συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας αποτελεί το ιερό δισκοπότηρο στην αναζήτησή μας. Ανέφερε δημοσίευμα της Ελευθεροτυπίας βάσει του οποίου το 2010 το 3,98 του Ελληνικού ΑΕΠ αντιστοιχούσε σε αμυντικές δαπάνες και σχολίασε ότι κατά τα τελευταία 30 έτη έγιναν μεγάλες τέτοιες δαπάνες στη χώρα μας χωρίς όμως προώθηση της εξωστρέφειας και γενικότερη ανάπτυξη συγκριτικού πλεονεκτήματος, βάσει ενός ζημιογόνου μοντέλου υπερχρέωσης που συνέβαλε στο χρέος της χώρας μας με 5 δις. Σχολίασε επίσης ότι ο κλάδος της Αμυντικής Βιομηχανίας τελεί υπό πτώχευση (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) κι αναφέρθηκε σε προβλήματα όπως η έλλειψη ευελιξίας που συνεπάγεται απώλεια αξιοπιστίας και μη-ικανοποίηση των πελατών, η γραφειοκρατία, η μη-εξειδίκευση (σύνδρομο do-it-all ), η αποφυγή στρατηγικών συνεργασιών και η επακόλουθη αδυναμία επέκτασης σε γειτονικές χώρες κι αγορές, η μη-εξωστρεφής προοπτική και η αδυναμία στοχευμένου εκσυγχρονισμού εγκαταστάσεων. Είπε χαρακτηριστικά ότι με τα ίδια συστατικά δεν μπορεί κανείς παρά να φτιάξει το ίδιο γλυκό και τόνισε ότι προϋπόθεση για την αλλαγή είναι η ίδια η αλλαγή του μοντέλου αμυντικής βιομηχανίας (αξιοποίηση των υποδομών και των υφιστάμενων τεχνολογιών, επικέντρωση στο σκοπό, εξωστρέφεια, αποφασιστικότητα και αντικατάσταση του όρου αμυντικές «δαπάνες» με τον όρο «επενδύσεις». Αναφέρθηκε κατόπιν σε τρόπους ανάπτυξης (επέκταση σε διεθνείς αγορές, αξιοποίηση υποδομών μέσα από την ιδιωτική πρωτοβουλία, οργανική ανάπτυξη κι επιθετική διοίκηση κλπ). Αναφερόμενος στον αεροπορικό τομέα μίλησε για επέκταση σε διεθνείς αγορές και έμφαση στην αεροπορία και την τεχνολογία κι έκανε λόγο για πρόγραμμα κατασκευών, συναρμολόγησης, PBL/ AΦ και MRO Α/Φ, Α/Κ και τα εκατομμύρια ευρώ που θα αποφέρουν μέχρι το Επίσης αναφέρθηκε στην παραγωγή προηγμένων αεροπορικών υλικών και νανοϋλικών (επικάλυψης, συνθετικά πλαστικά κλπ) κι ένα γενικότερο πλάνο που μπορεί να επιφέρει έσοδα της τάξης των 1,2 δις. Έπειτα μίλησε για στρατηγική συνεργασία της ΟΝΕΧ με κορυφαία ευρωπαϊκή αεροπορική βιομηχανία, τη στρατηγική συνεργασία με προοπτική εξαγοράς ιδιωτικής εταιρίας αεροπορικών κατασκευών καθώς και το επιχειρηματικό πλάνο ανάπτυξης της εταιρίας με ισορροπία στην ικανοποίηση τόσο των εγχώριων όσο και των ξένων αναγκών. Τέλος τόνισε ότι η εταιρία έχει παρουσία στις ΗΠΑ μέσω των γραφείων της στη Ν.Υόρκη παράλληλα με την παραγωγή, τις υπηρεσίες και την Ε&Α που πραγματοποιεί στην Ελλάδα. 8 Σ ε λ ί δ α

9 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΤΣΟΥΛΗΣ, Σύμβουλος Εταιρικής Ανάπτυξης, Theon Sensors Ο κος Τσατσούλης ανέπτυξε το θέμα των εξαγωγών στο χώρο της άμυνας από ελληνικές μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις. Ξεκίνησε λέγοντας ότι οι εξαγωγές αποτελούν πρόκληση, μεγαλύτερη ίσως όταν αφορούν στον τομέα της άμυνας. Αναφέρθηκε στα εμπόδια για την εξωστρέφεια (γλώσσα, κουλτούρα, άγνωστο περιβάλλον κλπ) κι επισήμανε ότι η μείζων πρόκληση στην άμυνα είναι ότι η χώρα μας δεν φημίζεται ιδιαίτερα στον τομέα υψηλής τεχνολογίας (που σχετίζεται άρρηκτα με την άμυνα), εξ ού και ο σκεπτικισμός των πελατών του εξωτερικού. Σχολίασε ωστόσο πως παρόλα αυτά υπάρχουν ελληνικές εταιρίες με εξαγωγές οι οποίες έχουν κάποια κοινά συστατικά επιτυχίας και συγκεκριμένα: καλό προϊόν, συνεχή εξέλιξη προϊόντων και ικανοποίηση χρηστών, συνεχή αλληλεπίδραση με πελάτες/ τελικούς χρήστες και αγορά καθώς και εστίαση στους τομείς μέγιστης προστιθέμενης αξίας για την εταιρία. Διευκρίνισε επίσης ότι καλό είναι να αποφεύγεται η εστίαση μόνο στην ελληνική αγορά και ο κατακερματισμός των πόρων και των δυνάμεων μιας εταιρίας σε τομείς χωρίς προστιθέμενη αξία. Τόνισε ότι υπάρχουν ελληνικές εταιρίες που εξάγουν αμυντικά προϊόντα σε όλο τον κόσμο, δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας (κρατώντας έτσι τα γερά μυαλά στην Ελλάδα), φέρνουν συνάλλαγμα, φορολογούνται στη χώρα μας και δίνουν ελπίδα. Κατόπιν έκανε μια σύντομη αναδρομή στο ιστορικό της Θέων Αισθητήρες ΑΕΒΕ (Ίδρυση 1997, εξαγωγές από το 2003, παροντικές εξαγωγές σε 20 χώρες, συστήματα σε παγκόσμια χρήση) καθώς και στα προϊόντα προσωπικού φορητού εξοπλισμού που παράγει (διόπτρες, μονοκύαλα, προσαρτήματα νύχτας κλπ) και τα συστήματα επί οχήματος (περισκόπια κλπ). ΣΠΥΡΟΣ ΜΟΥΛΙΑΣ, Επίτιμος Πρόεδρος ΣΕΚΠΥ (Σύνδεσμος Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού) Ο κος Μούλιας ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος στον ΣΕΚΠΥ που αποτελεί έναν μη-κερδοσκοπικό οργανισμό που περιλαμβάνει πάνω από 100 επιχειρήσεις της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας για πάνω από 30 χρόνια και του οποίου σκοπός ύπαρξης είναι η μείωση του τεράστιου εμπορικού ισοζυγίου στα αμυντικά συστήματα. Έκανε λόγο για τις δυσκολίες της εποχής που διανύουμε και υπογράμμισε ότι αποτελεί εθνική προτεραιότητα η εξασφάλιση αμυντικής θωράκισης της χώρας και η ασφάλεια των ενόπλων δυνάμεων. Τόνισε έπειτα την ανάγκη για μια ισχυρή εγχώρια αμυντική βιομηχανία καθώς και την ανάγκη συντήρησης των ήδη υπαρχόντων αμυντικών συστημάτων. Κατόπιν έκανε λόγο για την αδιαφορία της Πολιτείας και την πρακτική τοποθέτησης κομματικών στελεχών στο Υπουργείο Άμυνας από τους εκάστοτε υπουργούς, πρακτική που συνεπάγεται την παραγωγή αρνητικού έργου. Πρότεινε ως λύση την αξιοποίηση από το ΥΠ.ΕΘ.Α στρατιωτικού προσωπικού που διαθέτει υψηλή κατάρτιση αλλά και φρόνημα. Επισήμανε τη ζωτική σημασία διαμόρφωσης νέας πολιτικής για τα εξοπλιστικά προγράμματα με συμπαραγωγή/ σύμπραξη με ΜΜΕ που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Αναφέρθηκε έπειτα στον ΣΕΚΠΥ που διαθέτει100 μέλη (κυρίως ΜΜΕ), πιστοποίηση ISO 9000, υποδομή, εμπειρία, γνώση ελληνικών επιχειρήσεων και δυνατότητα παροχής δωρεάν πληροφόρησης σχετικής με τα εξοπλιστικά προγράμματα. Τόνισε ότι στόχο του Συνδέσμου αποτελεί η κατασκευή αμυντικών υλικών από Έλληνες κατασκευαστές. Προσέθεσε ότι παράγονται πυρομαχικά κι εκρηκτικά, όπλα, τεθωρακισμένα οχήματα, αεροπορικά υλικά, οπτικά/ ηλεκτρο-οπτικά συστήματα κλπ και τόνισε ότι είναι απαραίτητη η παροχή αρωγής καθώς και η εξάλειψη της δυσπιστίας που υπάρχει για τα ελληνικά προϊόντα. Υπογράμμισε ότι δυνατότητες υπάρχουν και η αξιοποίησή τους θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση πόρων για κοινωνικές δαπάνες, σε αυτάρκεια σε αμυντικά προϊόντα, μεταφορά τεχνογνωσίας στην ελληνική βιομηχανία κι εξαγωγή της σε άλλες χώρες. Αναφέρθηκε κατόπιν στην οικονομική κρίση και την επιβολή περικοπών τα τελευταία 10 χρόνια καθώς και στη μη-επαρκή πολιτική βούληση για τη στήριξη της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. Τόνισε πως με τη δέουσα πολιτική στήριξη η εγχώρια αμυντική βιομηχανία θα μπορούσε να συμβάλλει ουσιαστικά στην ελληνική οικονομία, θα μπορούσαν να διοχετευτούν πάνω από 500εκ στην οικονομία από ανεκτέλεστα αντισταθμιστικά ωφελήματα που εκκρεμούν για πάνω από 3 χρόνια και οφείλονται στη χώρα μας από ξένες εταιρίες (ως εκ τούτου δεν θα πληρωθούν από τους πολίτες). Αναφέρθηκε έπειτα στο Πρόγραμμα βάσει του νέου Νόμου περί Προμηθειών και πρότεινε τη διοργάνωση ημερίδας για την εξοικείωση με το νέο Νόμο που αφορά και στην διασφάλιση της εφοδιαστικής αλυσίδας σε περιόδους κρίσεων. Πρότεινε επίσης την αποφυγή απευθείας αναθέσεων προμηθειών λόγω μη συμβολής τους στην ανταγωνιστικότητα και τη διαφάνεια. ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ / FP Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ HORIZON 2020 ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΡΙΖΗΣ, Διευθυντής, Κέντρο Μελετών Ασφάλειας (ΚΕ.ΜΕ.Α) LUIGI REBUFFI, Chief Executive Officer, European Organization for Security (EOS) Ο κος Rebuffi έκανε μια παρουσίαση της οπτικής των Βρυξελλών όπως είπε, αναφερόμενος αρχικά στην επικείμενη Ελληνική Προεδρία στην ΕΕ κατά το 1ο 6μηνο του 2014 κι επισήμανε ότι αποτελεί πρόκληση η μεταβατική περίοδος από το τωρινό πρόγραμμα στο επόμενο. 9 Σ ε λ ί δ α

10 Έπειτα αναφέρθηκε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια (EOS) λέγοντας ότι αριθμεί 42 μέλη από 13 χώρες (που προέρχονται από τομείς όπως η άμυνα, η ενέργεια, οι μεταφορές, η έρευνα και η τεχνολογία) με την Ελλάδα να εκπροσωπείται από το ΚΕ.ΜΕ.Α. Αναφέρθηκε επίσης στο FP 7 και το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Έρευνας στην Ασφάλεια, τον προϋπολογισμό του και τα 182 προγράμματα κι έργα που έχουν ήδη υλοποιηθεί σε διάφορους τομείς (ασφάλεια πολιτών/ υποδομών, διαχείριση κρίσεων, έξυπνη επιτήρηση και φύλαξη συνόρων, επαναφορά ασφάλειας κατόπιν κρίσεως) καθώς και σε κάποιες σκέψεις και σχέδια για το μέλλον. Σχολίασε ότι οι δραστηριότητες στο πλαίσιο του FP7 αντανακλούν σποραδικές προσπάθειες που βασίζονται μεν στον εντοπισμό των αναγκών ωστόσο χαρακτηρίζονται από έλλειψη εναρμόνισης μεταξύ των χωρών που συνεπάγεται καθυστερήσεις, παρωχημένα αποτελέσματα (τεχνολογικής ετοιμότητας) που δεν περνούν στην αγορά και δεν εξάγονται. Κάνοντας μια παρομοίωση είπε ότι διαθέτουμε μεν τα απαραίτητα δομικά υλικά αλλά όχι και τη γενική κάτοψη που απαιτείται για να οικοδομήσουμε το κτήριο και την οποία κάτοψη με βραδείς ρυθμούς μόλις φέτος αποκτήσαμε. Αναφέρθηκε κατόπιν στο Πρόγραμμα HORIZON 2020 ( ) και στον προϋπολογισμό που θα κυμαίνεται σε άγνωστα επίπεδα, λαμβάνοντας υπ όψιν την κρίση, την Τρόικα, το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή. Αναφέρθηκε στον προϋπολογισμό ( 1,4 δις ) και το περιεχόμενο του FP7 καθώς και στους νέους τομείς έμφασης στο πλαίσιο του (κυβερνοασφάλεια, τυποποίηση και διαλειτουργικότητα συστημάτων για έκτακτους σκοπούς, ενίσχυση εσωτερικής κι εξωτερικής πολιτικής ασφαλείας της ΕΕ, διαχείριση μεταφοράς κρίσεων σε τρίτες χώρες μέσα από την πρόληψη συγκρούσεων, οικοδόμηση ειρήνης, μεσολάβηση και συμφιλίωση καθώς και μεταρρύθμιση του τομέα ασφάλειας των πολιτών). Αναφέρθηκε στην Ελλάδα λέγοντας ότι κατά τη γνώμη του υπάρχουν 2 τομείς με προοπτική ανάπτυξης και συγκεκριμένα αυτοί της κυβερνοασφάλειας καθώς και της εσωτερικής κι εξωτερικής ασφάλειας. Διευκρίνισε ότι η Έρευνα και Ανάπτυξη αποτελούν συστατικό μέρος ενός όλου και δεν θα πρέπει να θεωρούνται αυτόνομες. Προσέθεσε ότι η Επιτροπή θα δώσει χρήματα στη Frontex για τη διαχείριση της έρευνας στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης. Κατόπιν αναφέρθηκε στις συστάσεις του EOS για το Πρόγραμμα HORIZON 2020 Έθιξε τις κύριες προτεραιότητες και συστάσεις του EOS σε σχέση με το Πρόγραμμα Horizon 2020 (λύσεις σε πολιτικο-κοινωνικά προβλήματα, δημόσιος διάλογος για πολιτικές ασφαλείας και νομικές προκλήσεις, εξατομικευμένες μεθοδολογίες αντοχής σε απειλές για την ασφάλεια και υιοθέτηση τεχνολογιών Έρευνας & Καινοτομίας (R&I) για επίλυση ζητημάτων ασφαλείας, εμβάθυνση των δραστηριοτήτων του FP 7, εναρμόνιση επιχειρησιακών απαιτήσεων, βελτίωση του μηχανισμού R&I και σύγκλειση του κενού μεταξύ έρευνας και αγοράς, δημιουργία νέων εργαλείων στήριξης της ανταγωνιστικότητας, διευκόλυνση εφαρμογής προγραμμάτων μέσω ευκολότερης χρηματοδότησης για έκτακτες περιπτώσεις κλπ) επισημαίνοντας ότι είναι απαραίτητη η απάντηση σε οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις, η αντιμετώπιση νέων προκλήσεων για την κυβερνοασφάλεια, η αστική ασφάλεια (urban security) καθώς και οι έξυπνες πόλεις και ο προσδιορισμός προϋποθέσεων εναρμόνισης. Επίσης μίλησε για την ανάγκη διεξαγωγής βασικής έρευνας από ερευνητικά κέντρα, την ανάγκη ανάπτυξης ανεξάρτητων προγραμμάτων και προγραμμάτων ναυτικής εποπτείας/ θαλάσσιας ασφάλειας παρόμοιων με το αντίστοιχο αεροπορικό Single Sky. Τέλος έκανε λόγο για νέα εργαλεία που θα διευκολύνουν την αύξηση της συνεργατικότητας και την προσέγγιση της τεχνολογίας στην αγορά κι έκλεισε αναφερόμενος στην αντιμετώπιση προκλήσεων στον τομέα της εφαρμογής και την ανάγκη για επαρκή χρηματοδότηση. ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΕΒΕΝΤΑΚΗΣ, Σύμβουλος Ασφαλείας, Κέντρο Μελετών Ασφάλειας (ΚΕ.ΜΕ.Α) Προβληματισμοί- Προοπτική Ελληνική Προσέγγιση για το Η2020 Ο κος Λεβεντάκης μίλησε για τη θεματική ενότητα της ασφάλειας και της προστασίας αναφερόμενος αρχικά στην επίταση του ενδιαφέροντος για την ασφάλεια του πολίτη καθώς και στις ανάγκες της χώρας μας για κυβερνοασφάλεια και πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Επισήμανε την ανάγκη ύπαρξης ενός πλαισίου συνεργασίας μεταξύ υπηρεσιών, δημόσιας διοίκησης και τελικών χρηστών και τη σύνδεσή του με έναν μηχανισμό που θα αξιοποιεί την εμπειρία και την τεχνογνωσία όλων των εμπλεκομένων στην ιδιωτική και δημόσια ασφάλεια. Συνέχισε λέγοντας ότι ο τομέας της δημόσιας ασφάλειας αναπτύσσεται πανευρωπαϊκά και σχολίασε ότι επιτυχημένες περιπτώσεις στην ελληνική αμυντική βιομηχανία υποδεικνύουν την ανάγκη για συνέργιες. Επισήμανε ότι το Πρόγραμμα Horizon 2020 και η νέα στρατηγική για την εσωτερική ασφάλεια της ΕΕ ορίζουν ένα νέο μοντέλο που προτάσσει κοινά εργαλεία δράσης και συνεργασία μεταξύ των χωρών, στο οποίο δίνεται έμφαση στην προληπτική δράση έναντι της κατασταλτικής. Έπειτα υπογράμμισε την ανάγκη για μια πιο συντονισμένη προσέγγιση μεταξύ των κρατών-μελών καθώς και ιδιωτικών και δημοσίων φορέων ( ΜΜΕ, βιομηχανία, τελικοί χρήστες, φορείς έρευνας και τεχνολογίας, δημόσιοι φορείς με αντίστοιχο αντικείμενο) και τόνισε επίσης ότι πρέπει να γίνει μια συστηματική προσέγγιση στην Ε&Τ και να υπάρξει μια κοινή κατανόηση μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας, της βιομηχανίας και των χρηστών που θα οδηγήσει σε ανταλλαγή γνώσεων, παρακολούθηση των εξελίξεων και συνεργασία σε τομείς που άπτονται της έρευνας και της ασφάλειας όπως αυτοί της προστασίας και διαχείρισης χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων, πολιτικής προστασίας, προστασίας κρίσιμων υποδομών και υπηρεσιών, κυβερνασφάλειας, ανθεκτικότητα δικτύων ΤΠΕ και αντεγκληματική πολιτική. Αναφέρθηκε στο ΚΕ.ΜΕ.Α επισημαίνοντας ότι έχει θεσμικό ρόλο ως συμβουλευτικό όργανο του υπουργείου κι ότι δύναται να αναλάβει πρωτοβουλία προσέγγισης όλων των φορέων που ενέχονται στην ασφάλεια και χαρακτήρισε το ΚΕ.ΜΕ.Α ως «γέφυρα» μεταξύ της τεχνογνωσίας των φορέων έρευνας και τεχνολογίας και των επιχειρησιακών αναγκών των τελικών χρηστών. Κατόπιν αναφέρθηκε στους στόχους και τις προτεραιότητες (ανάπτυξη ολοκληρωμένου και βιώσιμου μοντέλου για την ασφάλεια, διαρκής παρακολούθηση των τεχνολογικών εξελίξεων στον τομέα της 10 Σ ε λ ί δ α

11 ασφάλειας, εναρμόνιση με τις πρωτοβουλίες της Ε.Ε, δημιουργία εθνικής πολιτικής έρευνας για την ασφάλεια, διαμόρφωση εθνικών προγραμμάτων κλπ). Έκλεισε την παρουσίασή του λέγοντας ότι το ζητούμενο είναι μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη στον τομέα της ασφάλειας για αξιοποίηση του γνωστικού μας πλούτου προς όφελος της χώρας. ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΥΤΥΧΙΔΗΣ, Γεωπληροφορικός Αντιμετώπιση Έκτακτων Αναγκών/ Διαχείριση Κρίσεων Ο κος Ευτυχίδης μίλησε για την αντιμετώπιση φυσικών κι ανθρωπογενών καταστροφών με τη χρήση του Συστήματος Έκτακτης Υποστήριξης ESS (Emergency Support System). Ανέφερε τη συμμετοχή στο σύστημα ESS από 9 χώρες και 19 φορείς από τη βιομηχανία, ακαδημαϊκή κοινότητα και τελικούς χρήστες που θα αξιολογήσουν το έργο που ξεκίνησε το 2009 και θα τελειώσει στο τέλος το Ανέλυσε το εν λόγω σύστημα το οποίο είναι κινητό, αυτόνομο και αρθρωτό και σκοπό έχει την υποστήριξη επιτήρησης, ελέγχου και διοίκησης στο πεδίο κατά τη διαχείριση κρίσεων μεγάλης κλίμακας ακόμα και σε συνθήκες χαμηλής ορατότητας (πχ καπνός, σκοτάδι) και με δυνατότητα ενσωμάτωσης αισθητήρων από διάφορους προμηθευτές. Το σύστημα αποσκοπεί στη διαχείριση κρίσεων όπως ΧΒΡΠ περιστατικά, πυρηνικά ατυχήματα, τσουνάμι, δασικές πυρκαγιές, μεγάλες διαδηλώσεις, δημόσιες εκδηλώσεις και τρομοκρατικές επιθέσεις. Επισήμανε δε ότι λειτουργεί συμπληρωματικά με τα συστήματα C4I. Ανέφερε έπειτα ότι οι χρήστες του θα είναι η αστυνομία, διασώστες, πυροσβεστική, αρχές εθνικής ασφάλειας, αρχές αυτοδιοίκησης και αρχές διαχείρισης περιβάλλοντος. Το ESS αποτελεί μια πλατφόρμα που λειτουργεί μέσω web και κινητού κέντρου διοίκησης, ενσωματώνει ήδη υπάρχοντα υποσυστήματα όπως συστήματα κατανομής πολιτών (για εκκένωση), ανιχνευτές GPS, αερόστατο επιτήρησης και μη επανδρωμένο αεροσκάφος, εφαρμογές που υλοποιούνται με web services, προσομοίωση εξάπλωσης πυρκαγιάς, τοξικού νέφους κλπ Ο ομιλητής ανέφερε επίσης ασκήσεις με το σύστημα που έγιναν στην Γερμανία το 2010, ασκήσεις πεδίου στη Γαλλία το 2012 (σενάριο αστικής πλημμύρας και οδικού ατυχήματος) και την άσκηση πεδίου Sospel (Γαλλία, σενάριο αεροπορικού ατυχήματος και δασικής πυρκαγιάς). Δρ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΟΥΜΟΥΡΤΖΗΣ, Εξωτερικός Συνεργάτης, Κέντρο Μελετών Ασφάλειας (ΚΕ.ΜΕ.Α) Υπεύθυνος Προγράμματος: Πρόβλεψη/ Αντιμετώπιση Απειλών σε Αστικό Περιβάλλον Ο κος Κιουμουρτζής παρουσίασε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Ασφαλής Πόλη (safe city) το οποίο περιλαμβάνει 15 φορείς από 9 χώρες (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Σουηδία, Ρουμανία, Φινλανδία και Ισραήλ) και του οποίου σκοπός είναι η προστασία της δημόσιας ασφάλειας στις πόλεις μέσω προηγμένων διαδικτυακών τεχνολογιών που θα χρησιμοποιούνται στους τομείς διοίκησης/ελέγχου, ειδοποίησης πληθυσμού/ ad hoc δικτύων κι επαγρύπνησης. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει κάμερες CCTV που συλλέγουν πληροφορίες μέσω 1 πύλης και 1 ad hoc note κι έπειτα κάνουν μεταφορά δεδομένων στο module του προγράμματος. Ακολουθεί ανάλυση του βίντεο και παροχή πληροφοριών στους τελικούς χρήστες (αστυνομία κλπ). Αναφέρθηκε στη δοκιμή του συστήματος που έγινε στην περιοχή Calle de la Montera της Μαδρίτης κατόπιν έγκρισης των πολιτών για τοποθέτηση καμερών και παρακολούθηση,όπου και οδήγησε σε μείωση ποσοστών εγκληματικότητας. Έπειτα αναφέρθηκε σε ένα δεύτερο ευρωπαϊκό πρόγραμμα, το ΡROACTIVE ( ) που αφορά στην πρόληψη και αντιμετώπιση τρομοκρατικών απειλών και το οποίο έχει 10 συμμετέχοντες από 7 χώρες (Ιταλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ηνωμένο Βασίλειο, Πολωνία). Επισήμανε ότι ο στόχος του προγράμματος είναι η ανάπτυξη πλαισίου για 1) πρόβλεψη τρομοκρατικών επιθέσεων σε αστικό περιβάλλον, 2) εξαγωγή δεδομένων και αλγορίθμων για on line και off line δεδομένα, 3) δημιουργία ενός πλαισίου φιλικού προς τον πολίτη χωρίς παραβίαση της προσωπικής ζωής και του δικαίου και 4) επίδειξη προγράμματος το ίσως στην Ελλάδα. Μίλησε επίσης για τη χρήση αεροσκαφών σε αστικό περιβάλλον -όπου δεν υπάρχουν κάμερες- καθώς και για τη χρήση του αστυνομικού ως κινητού κόμβου- μέσω αισθητήρων. Τέλος είπε ότι τα αποτελέσματα των αλγορίθμων πρόβλεψης θα παρουσιαστούν στο Public Safety Communication Europe Forum(PSCE) στις Βρυξέλλες στις 28, 29 Μαίου ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΤΡΑΣ, Συνταγματάρχης ε.α/ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Προστασία- Επιτήρηση Συνόρων με μη-επανδρωμένα μέσα Ο κος Κούτρας ανέπτυξε το θέμα της προστασίας κι επιτήρησης συνόρων καθώς και των κρίσιμων υποδομών με μηεπανδρωμένα εναέρια μέσα (RPAS/ UAV). Επισήμανε ότι υπάρχουν τέτοια συστήματα ποικίλων τεχνικών χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων, ότι η ΕΕ δεν διαφοροποιεί αυτά τα συστήματα από τα επανδρωμένα αεροχήματα και ότι είναι απαραίτητη η άδεια χρήσης από τις αρμόδιες κρατικές αρχές συγκεκριμένων συχνοτήτων για τη λειτουργία τους. Ανέλυσε τους αρμόδιους οργανισμούς της Ε.Ε (Eurocontrol/ EASA) που είναι υπεύθυνοι για την ενσωμάτωση των UAV στον εναέριο χώρο της ΕΕ. Κατόπιν αναφέρθηκε στην ειδική ομάδα εργασίας WG73 που είναι υπεύθυνη για να εκδώσει 2 οδηγίες για πτήση και λειτουργία των UAV συστημάτων τα οποία θα διέπονται από συγκεκριμένους κανονισμούς και συστάσεις με γνώμονα το βάρος τους (πάνω/ κάτω από 150 kg ). Ανέφερε επίσης ότι πιστοποιούνται 11 Σ ε λ ί δ α

12 σε χώρες της Ε.Ε χειριστές αυτών των συστημάτων και προσέθεσε ότι τα UAV χρησιμοποιούνται ή μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επιστημονική έρευνα, επιτήρηση κρίσιμων υποδομών (αγωγών φυσικού αερίου ή καυσίμων, λιμανιών κλπ), επιτήρηση χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων (βάσει διακρατικών συμφωνιών), παρακολούθηση ροών κυκλοφορίας οχημάτων (για την αποφυγή ατυχημάτων), παρακολούθηση δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και τέλος παρακολούθηση θαλασσίων μεταφορών (αντιμετώπιση πειρατείας). Τέλος αναφέρθηκε με παραδείγματα στη χρήση μηεπανδρωμένων μέσων για την έρευνα των αποτελεσμάτων από καταστροφές (πχ έκρηξη πυρομαχικών). ΠΕΜΠΤΗ 4 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Εισαγωγή ΗΛΙΑΣ ΣΠΙΡΤΟΥΝΙΑΣ, Γενικός Διευθυντής, Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο Ο κος Σπιρτούνιας έκανε μια συνοπτική ανασκόπηση της πρώτης μέρας του συνεδρίου κι έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην πρόθεση για εξωστρέφεια που δήλωσε ο κος Παναγιωτόπουλος την προηγούμενη μέρα. Αφού ευχαρίστησε όλους τους χορηγούς και υποστηρικτές του συνεδρίου προλόγισε τον κο Γεωργιάδη. Έναρξη Εργασιών Β' ημέρας συνεδρίου- Κεντρική ομιλία ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη Ο κος Γεωργιάδης έκανε μια ιστορική αναδρομή στο μεταναστευτικό φαινόμενο και διέκρινε 2 μορφές μεταναστών: τους οικονομικούς μετανάστες και τους πρόσφυγες. Είπε ότι η Ελλάδα από χώρα αποστολής μεταναστών μετατράπηκε σε χώρα υποδοχής τους από το Έθιξε τόσο το πρόβλημα που προέκυψε από την αθρόα λαθρομετανάστευση που βρήκε τη χώρα μας απροετοίμαστη, όσο και το γενικότερο πρόβλημα που υφίσταται στην ΕΕ και τόνισε την αδήριτη ανάγκη αντιμετώπισής του. Εξήγησε ότι το ελληνικό νομικό πλαίσιο περί μετανάστευσης συνίσταται σε 4 βασικούς νόμους και 2 προεδρικά διατάγματα και αναφέρθηκε στα εξής: N 1975/ 91 και ΠΔ/ 97 (διάκριση μεταξύ νόμιμων και παράνομων μεταναστών/ αποτρεπτική λογική) Ν 2910/ 2001 ( περί δικαιωμάτων) Ν 3386/ 2005 (νομιμότητα, δικαιώματα, κοινωνική ένταξη) Ανέφερε την ύπαρξη διϋπουργικής επιτροπής και συναρμόδιων υπουργών και τη δημιουργία πλαισίου για τη διασφάλιση όρων εργασίας και την κοινωνική ένταξη ενώ υπογράμμισε ότι ο Ν 3907/11 οδήγησε σε ριζική μεταρρύθμιση στην έννοια του ασύλου. Σχολίασε ότι η μετανάστευση χαρακτηρίζεται από διαχρονικότητα και πολυμορφικότητα (προκύπτοντας είτε λόγω φυσικών καταστροφών είτε λόγω ανθρώπινης βούλησης) και ως εκ τούτου θα υπάρχει πάντα, εξ' ου και ο καθορισμός μέτρων για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος στο κοινοτικό κεκτημένο. Είπε ότι το 1990 η ΕΕ υιοθέτησε αστυνομικά μέτρα που τη μετεξέλιξαν σε μια Ευρώπη Φρούριο ενώ από το 2000 κι έπειτα υιοθέτησε πιο φιλελεύθερα μέτρα που όμως δεν απέδωσαν. Σημείωσε ότι το 2008 υπεγράφη το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη μετανάστευση που έγινε αποδεκτό από όλα τα κράτη-μέλη κι όπου για πρώτη φορά, κατόπιν έκκλησης της Ελλάδας, έγινε αναφορά στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης συνολικά. Ανέφερε τις 5 δεσμεύσεις του Ευρωκοινοβουλίου μέσω του Προγράμματος Στοκχόλμη ( ) για ολοκληρωμένη διαχείριση των Ευρωπαϊκών συνόρων για λόγους ασφαλείας και πάταξης της εγκληματικότητας που συνδέεται με τη λαθρομετανάστευση (έλεγχος συνόρων/ ανίχνευση κι έρευνα/ μέτρα σε τρίτες χώρες/ διϋπηρεσιακή συνεργασία/ συντονισμός θεσμικών οργάνων της ΕΕ). Κατόπιν ο ομιλητής ανέφερε το τρίπτυχο Αποτροπή- άσυλο- επιστροφή που συνοψίζει την τρέχουσα ελληνική στρατηγική για τη λαθρομετανάστευση και τόνισε ότι σήμερα το φαινόμενο της παράνομης μετανάστευσης έχει περιοριστεί σημαντικά χάρη και στη συνεργασία του αρμόδιου υπουργείου με ΜΚΟ (Διεθνής Αμνηστία κλπ) που είναι αγαστή και φέρελπις. ΕΝΟΤΗΤΑ IV: ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΥΝΟΡΩΝ Συντονιστής: Καθηγητής ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΚΩΝΑΣ, Αν. Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ασφάλειας, Πρόεδρος Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Δρ. ΕΛΕΝΗ ΑΝΔΡΙΑΝΗ ΣΑΜΠΑΤΑΚΟΥ, Επιστημονική Συνεργάτης, Εργαστήριο για τη Μελέτη της Μετανάστευσης και Διασποράς, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Η κα Σαμπατάκου ανέπτυξε το θέμα της διασύνδεσης μετανάστευσης και ασφάλειας. Έκανε μια εννοιολογική προσέγγιση στο θέμα αναφέροντας θεωρήσεις περί ασφαλειοποίησης (securitization) η οποία εκπορεύεται από την 12 Σ ε λ ί δ α

13 αντίληψη ύπαρξης απειλής ή κινδύνου και συνεπάγεται την υιοθέτηση μέτρων αντιμετώπισης του εν λόγω κινδύνου (εθνικού, πολιτισμικού, κοινωνικού κλπ). Όσον αφορά τη διασύνδεση της μετανάστευσης με την ασφάλεια ανέφερε ότι οι μετανάστες νοούνται ως απειλή για την εθνική ταυτότητα, την απασχόληση, τη δημόσια τάξη, την υγεία και την πολιτική σταθερότητα κι αυτό συνεπάγεται διάχυτη ανασφάλεια τόσο για τους πολίτες όσο και για τους ίδιους τους μετανάστες. Εξήγησε ότι η πολιτικοποίηση της μετανάστευσης στην ΕΕ, με έκφραση ανησυχιών για την εθνική ταυτότητα και το κοινωνικό κράτος, οδήγησε στην πολιτική ελέγχου των συνόρων, τη θεσμοποίηση της ανησυχίας μέσω καθιέρωσης προγραμμάτων για τον 3ο πυλώνα κι επακολούθως στη δημιουργία του συστήματος πληροφοριών για τις θεωρήσεις (VIS ), του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν (SIS ) και των βάσεων δεδομένων Eurodac. Έκανε λόγο για μη-λεκτικές πράξεις ασφαλειοποίησης (κατανομή υπουργικών αρμοδιοτήτων, συνθήκη Schengen κλπ) καθώς και για αντιμεταναστευτική ρητορική και συμπεριφοράενδεικτικό αποτέλεσμα της οποίας αποτελεί η η σφυγμομέτρηση του ευρωβαρόμετρου βάσει τις οποίας 78% των ερωτηθέντων Ελλήνων θεωρούν τους ξένους στοιχείο ανασφάλειας- εν αντιθέσει με το αρκετά χαμηλότερο 45% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Έκλεισε λέγοντας ότι η καθιέρωση μιας απειλής οδηγεί στην υιοθέτηση μόνιμων μέτρων αντιμετώπισης της και στην αποδυνάμωση του θεσμού του ασύλου. ΔΑΝΙΗΛ ΕΣΔΡΑΣ, Επικεφαλής, Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, Ελλάδα Ο κος Έσδρας έκανε μια συνοπτική παρουσίαση του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και της ελληνικής του αποστολής λέγοντας ότι τα δισεκατομμύρια διελεύσεων παγκοσμίως, το έγκλημα αλλά και η τρομοκρατία καθιστούν επιτακτική την ανάγκη εύρεσης λύσεων όπως το πρόγραμμα ενίσχυσης ασφάλειας και διαχείρισης ανθρώπων που μετακινούνται καθώς και τη διαχείριση συνόρων. Υπογράμμισε τη σημασία ανάπτυξης δυνατοτήτων του προσωπικού (capacity building) και την ενίσχυση της επικοινωνίας με ανθρώπους που βρίσκονται στα σύνορα. Τόνισε πως οι στόχοι επιτυγχάνονται μέσω συνεργασιών κι επαφής όμορων χωρών όπως πχ η Ελλάδα, η Τουρκία και η Βουλγαρία. Ανέφερε μάλιστα πρωτοβουλία συνάντησης που οργάνωσε ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης Ελλάδας στο Τριεθνές, φέρνοντας σε επαφή τελωνειακούς υπαλλήλους, γιατρούς κι όλους τους εμπλεκόμενους φορείς των συγκεκριμένων αυτών όμορων χωρών προκειμένου να επισπεύδονται τα αποτελέσματα των προσπαθειών και να διευκολύνεται η επίλυση ζητημάτων που προκύπτουν χωρίς αναγκαστική προσφυγή σε καταστολή (δεδομένης της ανθρώπινης διάστασης του μεταναστευτικού προβλήματος). Τόνισε επίσης πως χρειάζεται κατάρτιση υπαλλήλων και προώθηση εθνικών και περιφερειακών δομών και ανέφερε ενδεικτικά το πρόβλημα πλαστογραφημένων εγγράφων η ταυτοποίηση των οποίων απαιτεί σύγχρονο εξοπλισμό ανίχνευσης αλλά κι εκπαίδευση του προσωπικού. Αναφορικά με το τρίπτυχο της ελληνικής στρατηγικής για τη λαθρομετανάστευση (πρόληψη/ένταξη/επιστροφή) είπε ότι ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης Ελλάδος ασχολείται μόνο με την επιστροφή, ανθρώπων παρανόμων και χωρίς κανένα έγγραφο οι οποίοι είναι απολύτως εκμεταλλεύσιμοι και παγιδευμένοι στη χώρα μας. Εξήγησε ότι ο Οργανισμός προωθεί την εθελοντική επιστροφή στη χώρα προέλευσης σε συνεργασία με πρεσβείες, προξενεία, αστυνομία και άλλους φορείς και εκδίδει εισιτήριο επιστροφής, παρέχοντας παράλληλα κι ένα βοήθημα 300 ανά άτομο για να μπορούν οι άνθρωποι να επιστρέφουν στη χώρα τους με ασφάλεια κι αξιοπρέπεια. Ανέφερε συγκεκριμένα ότι στη χώρα μας το πρόγραμμα οδήγησε σε οικειοθελείς εγγραφές από το 2011 που ξεκίνησε κι ότι έκτοτε έχουν επαναπατριστεί άτομα στο πλαίσιο του European Return Fund, το οποίο χρηματοδοτείται κατά 75% από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κατά 25% από το Ελληνικό κράτος. Δρ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΩΣΤΗΣ, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, Υπηρεσία Πληροφορικής & Επικοινωνιών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Ο κος Κωστής αναφέρθηκε στα τεχνικά μέσα για τον συνοριακό έλεγχο φυσικών προσώπων ή εμπορευμάτων. Έκανε διάκριση μεταξύ ελεγχόμενης ροής (μέσω τελωνείων) κι ανεξέλεγκτης ροής (χερσαίας ή θαλάσσιας) λέγοντας ότι η ελεγχόμενη ροή χρειάζεται εγκαταστάσεις, προσωπικό και μεγάλη οργάνωση κι επιτηρείται με συμβατικά μέσα ελέγχου (διαβατήρια, φωτογραφίες) ή αυτοματοποιημένα μέσα με αυξημένη δυνατότητα ταυτοπροσωπίας /ταυτοποίησης (έλεγχος εισόδου, ειδικά διαβατήρια και e-passport gates) εν αντιθέσει με την ανεξέλεγκτη ροή που αφορά σε μεγάλες εκτάσεις χωρίς σημείο ελέγχου ή σε μορφολογικές ιδιοτυπίες όπως αυτές της Ελλάδας που διαθέτει θαλάσσιες περιοχές με κοντινές στα σύνορα της παραλίες, η επιτήρηση των οποίων επιτάσσει πολυάριθμο ανθρώπινο δυναμικό και τεχνικά μέσα καθώς και την αρωγή του ΚΕ.ΜΕ.Α, της ΕΛΑΣ, της Frontex και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Αναφερόμενος στις τεχνολογίες ελέγχου έκανε λόγο για μεγάλα αεροσκάφη με ραντάρ και ηλεκτρονικούς αισθητήρες, συστήματα εντοπισμού ταυτότητας σκαφών καθώς και υποθαλάσσια συστήματα με sonar και υποήχους ενώ σχολίασε ότι η θαλάσσια επιφάνεια ελέγχεται πιο δαπανηρά (κόστος ανθρώπων, σκαφών κλπ) από τη χερσαία (κόστος μόνιμου φράχτη) κι ανέφερε τη λύση με τις έξυπνες σημαδούρες (smart buoys) που δεν έχουν μεγάλο κόστος και διασφαλίζουν την αποφυγή κινδύνου για την ανθρώπινη ζωή σε περίπτωση θαλασσοταραχής. 13 Σ ε λ ί δ α

14 ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, Επικεφαλής, Επιχειρησιακό Γραφείο FRONTEX, Ελλάδα Ο κος Αποστόλου ξεκίνησε την παρουσίασή του λέγοντας ότι η FRONTEX δημιουργήθηκε το 2005 με σκοπό τον επιχειρησιακό συντονισμό στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Αποσαφήνισε ότι δεν υποκαθιστά τις Αρχές των κρατώνμελών αλλά λειτουργεί επικουρικά με αυτές με στόχο τη δημιουργία υποδομών στα κράτη (capacity building) προκειμένου να μπορούν έπειτα να αυτενεργούν. Εξήγησε ότι ο ρόλος της Frontex είναι να εκπαιδεύει, να προωθεί την ανάπτυξη και την έρευνα (την οποίαν όμως δεν παράγει), να διευκολύνει επιστροφές μεταναστών και να διεξάγει κοινές επιχειρήσεις κατόπιν έγγραφης συμφωνίας με τα συμμετέχοντα κράτη. Ανέφερε ότι το ΔΣ της αποτελείται από 25 κράτη-μέλη της ΕΕ με δικαίωμα ψήφου κι ότι αντιστοιχούν και 2 ψήφοι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Διευκρίνισε ότι το γραφείο της Frontex στον Πειραιά (FOO) ιδρύθηκε πιλοτικά και ότι η πιλοτική φάση λήγει στο τέλος του Τόνισε ότι οι στρατηγικές αποφάσεις λαμβάνονται από το αρχηγείο στη Βαρσοβία και κατόπιν αναφέρθηκε στις επιχειρήσεις της Frontex εν Ελλάδι (Ποσειδώνας χερσαία/ Ποσειδώνας- θαλάσσια/ Συγκεκριμένα Σημεία [focal points]/ Αττική [με σκοπό τις επιστροφές]). Προσέθεσε ότι εκτός από τις επιχειρησιακές δραστηριότητες και τον έλεγχο των συνόρων το Ελληνικό παράρτημα της Frontex έχει να επιδείξει αξιόλογο έργο στον τομέα του λεγόμενου de-briefing (συνεντεύξεις σε μετανάστες που προσφέρονται εθελοντικά κι απαντούν σε ερωτήσεις σχετικές με τα κυκλώματα διακίνησής τους) αλλά και screening (διαδικασίες αναγνώρισης της πραγματικής υπηκοότητας των λαθρομεταναστών με τη βοήθεια διερμηνέων) που συνεπάγεται τη δυνατότητα επιστροφής στη χώρα τους. Τόνισε μάλιστα ότι οι Έλληνες screener και de-briefer είναι λόγω εμπειρίας από τους καλύτερους στην Ευρώπη. Μίλησε επίσης για την ανάπτυξη δυνατοτήτων των μεταναστών (capacity building) με σκοπό την αποτελεσματικότερη επιστροφή τους καθώς και για διευκόλυνση των επαφών που απαιτούνται με πρεσβείες προκειμένου να εκδοθούν τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγγραφα. Σημείωσε την αύξηση του αριθμού εθελούσιων επιστροφών (μέσω εντοπισμού των υποψηφίων) καθώς και καλύτερη απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων από πέρυσι με τη βοήθεια του ελληνικού γραφείου της FRONTEX, το οποίο όπως ανέφερε συνεργάζεται με Ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς όπως οι EASO, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, TFGR, Europol, FRA κλπ. Τέλος μίλησε για συνεργασία με τρίτες χώρες (Τουρκία) και για μηνιαίες συναντήσεις με εξαιρετικά θετικό κλίμα σε επιχειρησιακό επίπεδο καθώς και για άμβλυνση των παρελθοντικών αντιδράσεων της Τουρκίας μέσω της συμμετοχής της FRONTEX. GRAHAM JAMES, Chief Executive Officers, Aero GB Ο κος James έκανε μια τεχνική παρουσίαση και προβολή βίντεο σχετική με την εναέρια επιτήρηση με μικρά αεροσκάφη αναφέροντας ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για λόγους καταπολέμησης εγκληματικότητας, έλεγχο μεγάλου πλήθους, θαλάσσια ατυχήματα, πειρατεία κλπ Αναφέρθηκε στην πλατφόρμα ΜΜΑ (αεροσκάφη πολλαπλών αποστολών) και είπε ότι τέτοιου είδους αεροσκάφη χρησιμοποιήθηκαν σε δοκιμές στα Ελληνο-τουρκικά σύνορα με την ΕΛΑΣ πέρυσι. Τα δεδομένα των συγκεκριμένων αεροσκαφών διασυνδέονται με ηλεκτρονικό υπολογιστή και υπάρχει η δυνατότητα μετάδοσης τους σε πολλαπλά κέντρα και σε διαφορετικές χώρες. Εξήγησε ότι η χρήση τους επεκτάθηκε από το στρατό στην πολιτική προστασία με το πέρασμα των χρόνων διότι τα μικρά αεροσκάφη τύπου Chesna ενδείκνυνται για διακριτική παρακολούθηση (ακόμη και νυχτερινή), εν αντιθέσει με τα θορυβώδη ελικόπτερα και είναι ήσυχα, ευέλικτα, φιλικά στο περιβάλλον και πολύ λιγότερο δαπανηρά από τα μη-επανδρωμένα, τα οποία παρόλο που δεν διαθέτουν πιλότο απαιτούν παρακολούθηση από πολλά διαφορετικά άτομα. ΕΝΟΤΗΤΑ V- ΚΥΒΕΡΝΟΑΜΥΝΑ/ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΑΠΟ ΚΥΒΕΡΝΟΕΠΙΘΕΣΕΙΣ Συντονιστής: ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΨΙΔΑΣ, μέλος Διοικητικού Συμβουλίου, Κέντρο Μελετών Ασφάλειας (ΚΕΜΕΑ) ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, Αντιπλοίαρχος, Διευθυντής Διεύθυνσης Κυβερνοάμυνας, Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας Ο Κος Παπαγεωργίου ανέπτυξε το θέμα του κυβερνοπολέμου και της προστασίας κρίσιμων υποδομών. Ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας ότι γίνονται καθημερινές κυβερνοεπιθέσεις και σχολίασε ότι δεν διαθέτουμε εθνικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, το οποίο και είναι απαραίτητο, κι επίσης ότι δεν υπάρχει εθνική στρατηγική κυβερνοάμυνας, ενώ θα έπρεπε. Χρησιμοποιώντας έναν από τους πολλούς ορισμούς που υπάρχουν όρισε τον κυβερνοπόλεμο ως εκμετάλλευση της υποδομής του αντιπάλου εναντίον του. Αναφέρθηκε σε σύγχρονα όπλα όπως το Stuxnet κ.α κι επισήμανε ότι μια υποδομή που στήνεται (περιλαμβάνοντας λογισμικό, υλικό, router, firewalls, IDS, IPS, DLP, antivirus κλπ) χρειάζεται απαραίτητα συνεχή επιτήρηση και συντήρηση. Τόνισε ότι απαραίτητη είναι επίσης και η εκπαίδευση και διαρκής ενημέρωση των ειδικών, οι οποίοι και θα πρέπει να κάνουν συχνούς ελέγχους τρωτότητας κι ασφάλειας, κι επισήμανε ότι χρειάζεται να είναι ξεχωριστός ο administrator από τον υπεύθυνο ασφαλείας. Υπογράμμισε ότι είναι απαραίτητη η ενημέρωση του χρήστη. Ανέφερε την πρώτη επίθεση Red October το Σεπτέμβριο και την ενημέρωση των ΥΠΕΞ, ΕΥΠ και Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος καθώς και την 14 Σ ε λ ί δ α

15 καθυστέρηση στην αντίδραση λόγω έλλειψης συντονισμού. Τόνισε ως εκ τούτου ότι είναι αναγκαία η δημιουργία Εθνικής Αρχής Κυβερνοάμυνας, η χάραξη Εθνικής Στρατηγικής Κυβερνοάμυνας και η ανάπτυξη αισθητήρων (honeypots) σε εθνικό επίπεδο στο πλαίσιο Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης. Έθιξε το θέμα της ανάπτυξης υποδομής σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ καθώς και τη χρηστική αξία της κοινοποίησης πληροφόρησης. Επισήμανε ότι το ΓΕΕΘΑ διαθέτει Τμήμα Κυβερνοάμυνας από το 2002 κι ανέφερε την εθνική άσκηση κυβερνοάμυνας ΠΑΝΟΠΤΗΣ. Προσέθεσε ότι από το 2009 συμμετέχουμε στις ασκήσεις κυβερνοάμυνας του ΝΑΤΟ. Είπε ότι η διεύθυνση διαθέτει 12 χρόνια εμπειρίας και πολλές πιστοποιήσεις που εφαρμόζει καθημερινά στην πράξη κι έπειτα αναφέρθηκε στις δραστηριότητες της Διεύθυνσης που περιλαμβάνουν τη συνεχή ενημέρωση στελεχών για τρωτότητες, την ανάπτυξη εγχειριδίου ασφαλείας και το σχολείο κυβερνοάμυνας (Σεπτέμβριος 2013) μεταξύ άλλων. Επισήμανε τέλος ότι το κλειδί στην κυβερνοασφάλεια είναι ο έγκαιρος εντοπισμός πρόθεσης επίθεσης και η αποτροπή της. ΝΙΚΟΣ ΜΟΥΡΚΟΓΙΑΝΝΗΣ, Εκπρόσωπος Ελλάδος, Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA) Ο κος Μουρκογιάννης έκανε μια παρουσίαση με τίτλο «Η αναδιάρθρωση του Πολέμου και της Ειρήνης». Ξεκίνησε λέγοντας ότι τα θέματα ασφαλείας, κυβερνοχώρου και clouding είναι πολύ σημαντικά κι επισήμανε ότι,εν αντιθέσει με έναν συμβατικό πόλεμο, στις κυβερνοεπιθέσεις του καιρού μας ο εχθρός ή επιτιθέμενος είναι άγνωστος κι αυτό κάνει την ειδοποιό διαφορά. Προσέθεσε ότι παρόλο που τα stealth οπλικά συστήματα δεν φαίνονται,ο επιτιθέμενος πίσω από αυτά είναι γνωστός. Τόνισε ότι μια κυβερνοεπίθεση χρήζει απολύτως άμεσης αντίδρασης και ότι τα χρονικά περιθώρια που αφήνει είναι βραχύτερα από αυτά μιας πυρηνικής επίθεσης. Σχολίασε ότι είμαστε απροετοίμαστοι κοινωνικά να αντεπεξέλθουμε στις καθημερινές κυβερνοεπιθέσεις που δεχόμαστε και οι οποίες εκδηλώνονται σε 3 διαφορετικές μορφές: την άρνηση εξυπηρέτησης (π.χ από τράπεζες των οποίων τα συστήματα έχουν υποστεί κατάρρευση κι αδυνατούν να λειτουργήσουν) την εξαφάνιση στοιχείων (που κατόπιν επίθεσης διαγράφονται) και την αλλαγή προσανατολισμού εθνικών στόχων επιθέσεως Σημείωσε ότι η ασφάλεια κρίσιμων δικτύων ( όπως τηλεπικοινωνίες κλπ) επιτηρείται μέσω του ENISA, του μόνου Ευρωπαϊκού οργανισμού με έδρα και κεντρικά γραφεία στην Ελλάδα. ΜΑΝΩΛΗΣ ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ, Ταξίαρχος,Υποδιευθυντής, Υπηρεσία Οικονομικής Αστυνομίας & Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Ελληνική Αστυνομία Ο κος Σφακιανάκης ξεκίνησε την παρουσίασή του λέγοντας ότι η Υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος έχει να επιδείξει μεγάλο έργο στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και του διαδικτύου και συνέχισε λέγοντας ότι η ΕΛΑΣ προβαίνει σε καινοτόμες δράσεις σε όλους τους νομούς της χώρας κι ενημερώνει μέσα από ημερίδες σχετικά με θέματα ασφαλούς πλοήγησης στο διαδίκτυο. Σημείωσε ότι η Υπηρεσία αποκρούει όλες τις επιθέσεις που γίνονται κι εξιχνιάζει περιπτώσεις που ανακύπτουν τόσο στην ημεδαπή όσο και στην αλλοδαπή. Τόνισε την δυσκολία που διακρίνει την ασφάλεια λέγοντας χαρακτηριστικά ότι ασφαλής υπολογιστής είναι μόνο ο σβησμένος και βγαλμένος από την πρίζα. Σημείωσε ότι παρά την επικρατούσα εσφαλμένη εντύπωση οι πληροφορίες που διατίθενται διαδικτυακά δεν είναι πάντα έγκυρες και τόνισε πως οτιδήποτε δημοσιεύεται μένει διαθέσιμο για πάντα, εξ' ου και το σαφάρι αλλίευσης πληροφοριών για κακόβουλη χρήση στο οποίο προβαίνουν πολλοί επιτήδειοι. Αναφέρθηκε στο Κοινό Ποινικό Δίκαιο και συγκεκριμένα: στο ΠΔ 47/2005 που θέτει τις προϋποθέσεις για την άρση του απορρήτου στην επικοινωνίας στον Ν 3917/2011 που ορίζει τον τόπο, τον τρόπο και τη διάρκεια διατήρησης των δεδομένων επικοινωνίας (12 μήνες) και στις σχετικές Γνωμοδοτήσεις της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου (09/ 2009, 12/ 2009 και 09/2011), τις οποίες οι εταιρίες δεν εφαρμόζουν διατεινόμενες ότι δεν συνιστούν νόμο. Έθιξε το θέμα της παιδικής πορνογραφίας, του εθισμού στο διαδίκτυο και το κυβερνοέγκλημα καθώς και το ζήτημα της κυβερνοκατασκοπείας μέσω cracking και ιών και αναφέρθηκε και στο λεγόμενο «farming» που αφορά σε επιτιθέμενους που μη μπορώντας να χτυπήσουν τον κατεξοχήν τους στόχο (π.χ τράπεζες) χτυπούν τον αδύναμο πελάτη τους μέσω υποκλοπής των κωδικών του. Τέλος αναφέρθηκε σε μερικές από τις πολλές επιτυχίες της υπηρεσίας δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος που οδήγησαν σε πάταξη και σύλληψη τους υπαίτιους για βιομηχανική κατασκοπεία σε ναυτιλιακή εταιρία κι εταιρία πολεμικής βιομηχανίας, κυβερνοεπίθεσης σε τράπεζα, υποκλοπής εταιρικών στοιχείων από υπαλλήλους και πώληση σε ανταγωνιστική εταιρία και υπόθεση botnet από δαιμόνιο Έλληνα έφηβο, ο οποίος χρησιμοποιώντας γραμμές εργαλείων (toolbar) αποκτούσε πρόσβαση σε εκατοντάδες υπολογιστές και τους νοίκιαζε. Εκπρόσωπος ΕΥΠ, Εθνική Αρχή Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων Ο κος Ντομπρίδης αναφέρθηκε στην Εθνική Αρχή Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων ως εθνικό CERT, το οποίο υπάγεται στην ΕΥΠ και αποτελεί την αρμόδια αρχή για προστασία κρίσιμων υποδομών. Αναφέρθηκε στο Ν 3649/ 2008 (περί αρμοδιοτήτων της ΕΥΠ και προστασίας από ηλεκτρονικές επιθέσεις) και στο ΠΔ 126/2009 (όπου γίνεται αναφορά σε ελληνικές κρίσιμες υποδομές). 15 Σ ε λ ί δ α

16 Ανέφερε ότι οι αρμοδιότητες του εθνικού μας CERT περιλαμβάνουν: συλλογή στοιχείων απειλής/ επίθεσης ανάλυση, καταγραφή, κατηγοριοποίηση είδους επίθεσης ανακοίνωση επικείμενων απειλών και πρόταση προληπτικών ή κατασταλτικών μέτρων συνεργασία με άλλα CERT παροχή συμβουλών και τεχνικής αρωγής στις εγκαταστάσεις του φορέα που δέχεται επίθεση, κατόπιν αιτήματός του συντονισμός ενεργειών απόκρισης σε επιθέσεις και σημείωσε ότι η υπηρεσία του συνεργάζεται με ξένα CERT, τον ΕNISA, τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, τη ΔΙΚΥΒ του ΓΕΕΘΑ, ξένες υπηρεσίες πληροφοριών και internet provider. Ανέφερε ότι το CERT από το 2009 είχε εθνική συμμετοχή σε ασκήσεις ( ΠΑΝΟΠΤΗΣ, Cyber Europe 2010, Eurosopex 2012, NCDEX- 10 κλπ). Τόνισε επίσης ότι το εθνικό CERT επιδιώκει και παροτρύνει να του γίνονται αναφορές ηλεκτρονικών επιθέσεων και συγκεκριμένα όλες οι επιτυχείς επιθέσεις hacking, οι περιπτώσεις διαρροής δεδομένων, παρακολούθησης, μόλυνσης από ιούς, επιθέσεις άρνησης εξυπηρέτησης (DOS: denial of service), κακόβουλα προγράμματα που ανιχνεύονται με heuristic scanning, network probe και scan καθώς και ύποπτη συμπεριφορά software. Επίσης αναφέρθηκε σε γνωστές επιθέσεις με Stuxnet/ Night dragon/ Dugu/ Wiper/ Flamer/ Red October/ Botnet : Zeus/ SpyEye κι εξήγησε ότι οι botnet και DOS επιθέσεις εκμεταλλεύονται και χρησιμοποιούν ως μέσα μόλυνσης το Internet, USB, tablet, κινητά τηλέφωνα κλπ. Σε ότι αφορά τις ψηφιακές υπογραφές παρατήρησε ότι πολλές διαρρέουν και χρησιμοποιούνται για εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού (malware), κατασκοπεία και υποκλοπές. Ανέφερε μάλιστα την ύπαρξη περιστατικών κακόβουλου λογισμικού σε κρίσιμες υποδομές της χώρας μας για υποκλοπή αρχείων, διαρροή πληροφοριών και παρακολούθηση τηλεπικοινωνιών στις οποίες το εθνικό CERT προβαίνει σε ενέργειες όπως ενημέρωση του υπό επίθεση φορέα, συλλογή στοιχείων, πρόταση άμεσων μέτρων, αξιοποίηση πληροφοριών, βοήθεια στη διεξαγωγή ελέγχου ασφαλείας (penetration test) και γνωστοποίηση πορίσματος Τέλος έθιξε τα θέματα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και τα οποία είναι: η έλλειψη συντονισμού κι εθνικής στρατηγικής κυβερνοασφάλειας η επικαιροποίηση του κανονισμού ασφάλειας ο καθορισμός μιας γενικότερης πολιτικής ασφάλειας (της οποίας η κυβερνοασφάλεια θα αποτελεί συστατικό μέρος) η εφαρμογή των προβλεπόμενων μέτρων στην πράξη Δρ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ, Λέκτορας, Τμήμα Τεχνολογίας, Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών ΤΕΙ Λάρισας Ο κος Βλάχος έκανε μια παρουσίαση με τίτλο «Κυβερνοόπλα νέας γενιάς: Πόσο έτοιμοι είμαστε; Ξεκίνησε με τη διαπίστωση ότι κάθε προηγμένο κράτος εξαρτάται απόλυτα από την εύρυθμη λειτουργία των τεχνικών του συστημάτων κι ανέφερε χαρακτηριστικά παραδείγματα επιθέσεων Titan Rain, Ghostnet κλπ. Έπειτα αναφέρθηκε στις στρατηγικές δυνάμεις που υπάρχουν στον κυβερνοχώρο σε διαφορετικές χώρες και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ- USCYBERCOM, NSA, DIA Ισραήλ- UNIT 8200 Ελλάδα- ΔΙΚΥΒ Τουρκία- TÜBITAK και κατόπιν έκανε λόγο για αστάθμητους παράγοντες στρατηγικών παικτών όπως Κίνα-Unit Βόρειος Κορέα διαθέτει διάφορες ομάδες εν δράσει παρόλο που δεν διαθέτει internet Ρωσία- GRU Πρόσθεσε ότι κάθε χώρα ακολουθεί διαφορετικά πρότυπα κυβερνοεπιθέσεων και ότι οι στόχοι, τα κυβερνοόπλα, οι εκτελεστές, οι τρόποι υπεξαγωγής δεδομένων, ο χρόνος απόσβεσης και οι παράπλευρες απώλειες ποικίλουν. Ανέφερε περιστατικά με επιθέσεις Stuxnet, Red October κλπ, στοχευμένη παραπλάνηση (speared phising), αναχώματα ασφαλείας (Fw)και κακόβουλο λογισμικό (malware). Κατέληξε λέγοντας ότι η προστασία κρίσιμων υποδομών στην Ελλάδα γίνεται με τη συμμετοχή πάνω από 10 φορέων οι οποίοι καλό θα είναι να συντονιστούν καλύτερα και να συνεργαστούν με τον ιδιωτικό τομέα αλλά και την ακαδημαϊκή κοινότητα για αμοιβαία επωφελή ανταλλαγή μη-διαβαθμισμένων πληροφοριών. 16 Σ ε λ ί δ α

17 ΕΝΟΤΗΤΑ VI ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΠΛΟΙΩΝ-ΛΙΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Συντονιστής ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΤΕΝΕΚΟΥΔΗΣ, τ. Γενικός Διευθυντής, Υπουργείο Εθνικής Άμυνας Ο κος Τενεκούδης έκανε μια εισαγωγή για το θέμα της ενότητας που χαρακτήρισε πολύ σημαντικό και συνέχισε κάνοντας αναφορά στις θαλάσσιες συγκοινωνίες, ποντοπόρες και ακτοπλοϊκές, καθώς και τον ιδιαίτερα αυξημένο κλάδο της τουριστικής ναυτιλίας. Τόνισε πως η ασφάλεια στη θάλασσα και η προστασία του περιβάλλοντος, των παράκτιων περιοχών, του προσωπικού των πλοίων αλλά και των ταξιδιωτών καθιστά επιτακτική την ανάγκη κατάρτισης διεθνών προτύπων ασφαλείας, Υπογράμμισε ότι προϋπόθεση αποτελεσματικότητας αποτελεί η αριστοποίηση των απαραίτητων δράσεων, η νομοθεσία, η εκπαίδευση των ναυτικών και η ασφάλεια λιμενικών εγκαταστάσεων. Κατόπιν μίλησε για τη ναυτοπειρατεία, η οποία αποτελεί πράξη βίας για διεθνείς σκοπούς σε θαλάσσια ή ποτάμια ύδατα και σημείωσε ότι συνιστά παραβίαση, και κατά τον ίδιο κακούργημα, που συνεπάγεται δικαίωμα παραπομπής των πειρατών σε δίκη και κατάσχεση του πλοίου εφόσον κριθούν ένοχοι οι κατηγορούμενοι. Σε ότι αφορά την παγκόσμια καταγραφή πειρατείας αναφέρθηκε σε οργανωμένες ομάδες κι έξαρση της πειρατείας στην Ερυθρά Θάλασσα, τον Κόλπο του Aden, το Δέλτα του Νίγηρα κι άλλες περιοχές μέσω των οποίων γίνεται διέλευση πλοίων ποντοπόρας ναυτιλίας. Η έξαρση αυτή οδήγησε σε ανάπτυξη σύγχρονων διαδικασιών και μέτρων αντιμετώπισης των κρουσάτων μέσα από συμπράξεις εμπλεκομένων φορέων. HARTMUT HESSE, Captain, Senior Adviser to SASG on counter-piracy, f. Special Repr. of the Secretary General for Maritime Security & Anti- Piracy Programmes, International Maritime Organisation (IMO) Ο κος Hesse μίλησε για τη θαλάσσια ασφάλεια και τα μέτρα κατά της πειρατείας. Αναφέρθηκε στις δραστηριότητες του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) και την διασφάλιση της ασφάλειας σύμφωνα με τη Σύμβαση SOLAS, τον Κώδικα ISPS, τα AIS, LRIT και τις Συμβάσεις για την Καταπολέμηση Παράνομων Πράξεων κατά της Ασφάλειας της Ναυσιπλοίας (SUA) Έκανε λόγο για ειδικά μέτρα επίτασης ασφάλειας με την εισαγωγή στην SOLAS του ειδικού κεφαλαίου ΧΙΙ.2 (εν ισχύ από το 2004) και τις τροπολογίες στο Κεφάλαιο ΧΙ- 1 βάσει των οποίων είναι απαραίτητος ο Αριθμός Αναγνώρισης Πλοίου καθώς και Συνεχές Συνοπτικό Αρχείο του πλοίου (ταξινόμηση, νηολόγιο, ιστορικό αλλαγής ονομάτων κλπ). Ανέφερε το υποχρεωτικό Σύστημα Προειδοποίησης Κινδύνου σε όλα τα πλοία και το κεφάλαιο V που αφορά στο σύστημα εντοπισμού μακράς απόστασης (LRIT), το οποίο τελεί εν ισχύ από το Σχολίασε ότι πρόκειται περί ενός συστήματος παγκόσμιου και ασφαλούς που επιτρέπει μόνο εξουσιοδοτημένη πρόσβαση στην πληροφόρηση και για το οποίο υπάρχουν εθνικά, διεθνή και περιφερειακά κέντρα αναφοράς. Κατόπιν αναφέρθηκε στον Κώδικα ISPS βάσει του οποίου είναι απαραίτητη η ύπαρξη αξιωματικού ασφαλείας, σχεδίου ασφαλείας, συνεχείς ασκήσεις αξιωματικών και πιστοποίηση και υπογράμμισε ότι σε περίπτωση μη-τήρησης των κανόνων το πλοίο αποβάλλεται από το λιμένα. Κατόπιν αναφέρθηκε στην ασφάλεια πλοίου και λιμένα, την αξιολόγηση απειλών κι επιπέδου απειλής και τον έλεγχο πρόσβασης. Είπε ότι ο ΙΜΟ ανέπτυξε ένα εγχειρίδιο οδηγιών ασφαλείας βάσει και των τροπολογιών στη Συνθήκη SOLAS και της Αναθεώρησης στη Σύμβαση SUA. Αναφέρθηκε σε 2 νέα πρωτόκολλα του 2005 που περιλαμβάνουν νέες απειλές καθώς και στα βασικά σημεία του Άρθρου 8. Η Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS ) ορίζει την πειρατεία καθώς και τις θαλάσσιες ζώνες. Υπογράμμισε ότι ο ΙΜΟ υιοθέτησε διατάξεις και ψηφίσματα που αφορούν στην πειρατεία στη Σομαλία, τη Δ. Αφρική και τον Κόλπο του Aden (Κώδικας Δεοντολογίας του Τζιμπουτί και της Δ. Αφρικής κλπ) κι έδωσε κατευθύνσεις σε Κυβερνήσεις, πλοιοκτήτες, χειριστές και πληρώματα. Ο Οργανισμός διερεύνησε επίσης αδικήματα και δημιούργησε ειδικές κατευθυντήριες γραμμές για τη Σομαλία κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση πειρατικών επιθέσεων κατά 40%, μεγάλη μείωση κρουσμάτων στη Σομαλία κι αύξηση μόνο στη Δ. Αφρική. Την επιτυχία στη Σομαλία απέδωσε στις περιπολίες, τα δεδομένα LRIT και την καλύτερη καθοδήγηση. Έπειτα αναφέρθηκε στο Κώδικά του Τζιμπουτί (01/2009) και τον Κώδικα Τζιμπουτί Plus, το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ, της Αφρικανικής Ένωσης κι έκλεισε αναφερόμενος στις μελλοντικές δράσεις του ΙΜΟ (DCOC, PSSL, WCACIC) τη συνεργασία μεταξύ διαφορετικών φορέων υπό τα Ηνωμένα Έθνη (Πολιτικό Γραφείο ΗΕ για τη Σομαλία[UNPOS], Συμφωνία της Kampala.) ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ, Υποναύαρχος Ελληνικού Ναυτικού ε.α, Γενικός Διευθυντής UNICS Security Services Ltd Ο κος Θεοφανίδης ξεκίνησε αναφερόμενος ακροθιγώς στον ΙΜΟ, τη Συνθήκη SOLAS και τον Κώδικα ISPS που ανέλυσε ο προηγούμενος ομιλητής επισημαίνοντας το σκοπό ύπαρξής τους που δεν είναι άλλος από την προσπάθεια συντονισμού για την προστασία της ναυτιλίας, των ανθρώπων, που μετακινούνται, των πλοίων και των φορτίων που μεταφέρονται. Κατόπιν έκανε μια σύντομη ιστορική αναδρομή στην πειρατεία εστιάζοντας στην περίοδο από τον 16ο- 19ο αιώνα, διάστημα κατά το οποίο αναπτύχθηκαν πειρατικά πλοία με τεράστια κέρδη για τους πειρατές και μάλιστα σχολίασε τις αποφάσεις που νομιμοποιούσαν την κατάληψη εχθρικών πλοίων από πειρατές (letter of marque) και την κατανομή των 17 Σ ε λ ί δ α

18 κερδών μεταξύ των πειρατών και των εντολοδόχων τους (Βενετοί, Captain Morgan, Βασίλισσα Ελισάβετ κλπ). Σχολίασε ότι ο 19ος αιώνας σήμανε το τέλος της πειρατείας κι εξαιρέσεις αποτελούσαν οι μικροκλοπές τροφίμων και χρημάτων στην Μαλαισία, τη Σιγκαπούρη κλπ, οι οποίες όμως δεν έχρηζαν ιδιαίτερων μέτρων. Προσέθεσε ότι το 2005 η διεθνής κοινότητα έλαβε μέτρα για τη μείωση της πειρατείας στα Στενά Malacca (Malacca Strait) και όντως σημειώθηκε μείωση ενεργειών πειρατείας κατά περίπου 90%. Από το 2007 κι έπειτα ωστόσο, επανεμφανίστηκε έντονη δραστηριότητα πειρατείας στον Ινδικό ωκεανό (ΒΑ Ινδίες) και τον Ατλαντικό, στην περιοχή της Δυτικής Αφρικής που είχε χαλαρό έλεγχο. Σχολίασε ότι στον Ινδικό Ωκεανό ο σκοπός των πειρατών είναι η κατάληψη του πλοίου, ο εκβιασμός των ναυτιλιακών εταιριών και η απαίτηση από αυτές λύτρων ύψους πολλών εκατομμυρίων ενώ τόνισε ότι στη Δ. Αφρική η πρακτική είναι πολύ πιο αδίστακτη και περιλαμβάνει κατάληψη πλοίων, εν ψυχρώ δολοφονία ανθρώπων, υφαρπαγή του φορτίου και φυγή των πειρατών. Σ' αυτό το σημείο σχολίασε ότι τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν τους πειρατές θαλάσσιους κλέφτες και όχι τρομοκράτες και συνέχισε λέγοντας ότι η Σομαλία διαθέτει ανεξέλεγκτη ακτή 2000 μιλίων και σχηματίζει ένα τρίγωνο με την Ερυθραία και την Υεμένη που πληροί τις προϋποθέσεις για να ευδοκιμήσει εκεί η πειρατεία. Ανέφερε ότι η έξαρση που παρατηρήθηκε το 2007 σε ακτίνα 1000 μιλίων από τη Σομαλία αιφνιδίασε τη διεθνή ναυτιλία και τους πλοιοκτήτες που υπέστησαν καταλήψεις πλοίων με υπέρογκα απαιτητά λύτρα και οδήγησε τις ναυτιλιακές εταιρίες να αποταθούν στα κράτη και να ζητήσουν τη συνδρομή τους, οπότε και τέθηκαν οι βάσεις για μια γενικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος απόρροια της οποίας ήταν η δημιουργία του Κώδικα ISPS στο πλαίσιο του οποίου δημιουργήθηκαν από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ οι ομάδες CTF 15 και Atalanta. Οι ομάδες αυτές διαθέτουν σημεία ελέγχου και διοίκησης που επιτρέπουν τη γρήγορη επέμβαση για την προστασία των πλοίων κι αποτελούν φόβητρο για τους πειρατές. Σχολίασε ότι οι επιθέσεις κυμαίνονται περίπου στα ίδια επίπεδα αλλά έχει περιοριστεί σημαντικά ο αντίκτυπός τους και παρατήρησε ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες αύξησαν σημαντικά τα ασφάλιστρά τους με περυσινό κέρδος 8 δις από την αύξηση αυτή. Εν κατακλείδι συμπέρανε ότι η πειρατεία αποτελεί δυσκολότατα ελέγξιμη πρακτική που ανθίζει υπό γόνιμες συνθήκες και χαλαρό έλεγχο κι απαιτεί την υιοθέτηση προσηκόντων μέτρων από τα κράτη για τη διατήρηση της έννομης τάξης. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΥΚΟΥΛΑΣ, Αρχιπλοίαρχος (Τ) Λ.Σ, Διευθυντής Διεύθυνσης Ελέγχου Διαχείρισης της Ασφάλειας Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων, Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου Ο κος Καύκουλας ξεκίνησε την παρουσίασή του λέγοντας ότι η τρομοκρατία απειλεί όλες τις χώρες ανεξαρτήτως κινήτρων. Επισήμανε πως όλα τα πλοία μπορούν να χρησιμοποιηθούν δυνητικά ως όπλα αν δεν περιχαρακωθεί η ασφάλειά τους. Πρόσθεσε πως τρομοκρατικές επιθέσεις σε λιμάνια μπορεί να αποβούν μοιραίες για τη ζωή των επιβατών και υπάρχει η δυνατότητα επέκτασής τους στην ενδοχώρα. Αναφέρθηκε κατόπιν σε εθνικά και διεθνή παραδείγματα τρομοκρατικών επιθέσεων σε πλοία που κόστισαν ανθρώπινες ζωές (Achile Lauro, USS Cole 7 αλλά και το ελληνικό κρουαζιερόπλοιο City of Poros). Σχολίασε επίσης ότι το 2001 εντοπίστηκε λαθρεπιβάτης ο οποίος διέμενε μόνιμα σε ένα εμποροκιβώτιο σε λιμάνι της Ν. Ιταλίας. Αναφέρθηκε κατόπιν στην 11η Σεπτεμβρίου που αποτέλεσε αφορμή για επανεξέταση των κανόνων και κατόπιν στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ), τον Διεθνή Κώδικα για την Ασφάλεια Πλοίων και Συναφών Εγκαταστάσεων (ISPS) και στη Διεθνή Σύμβαση SOLAS 74 και την τροποποίησή της, όπου και γίνεται διάκριση μεταξύ των όρων safety και security. Ανέφερε κατόπιν και το 2ο μέρος του Κώδικα, που αφορά σε συστάσεις για επιβατηγά πλοία και φορτηγά άνω των 500 κόρων κι έκανε λόγο για 3 επίπεδα ασφαλείας: κανονικό/ ενισχυμένο/ υψηλό. Έπειτα μίλησε για τις νομοθετικές εξελίξεις στην ΕΕ και συγκεκριμένα για τον Κανονισμό 725/2004 (επιβατηγά πλοία κατηγορίας Α) και την Οδηγία 2005/65ΕΚ όπου και γίνεται επέκταση των μέτρων ασφαλείας στο σύνολο πλέον των χώρων του λιμένα και της λιμενικής ζώνης και όχι μόνο στο πλοίο και την προβλήτα. Προϋπόθεση : η εφαρμογή του κανονισμού 725/2004. Συνέχισε αναφέροντας ότι η Ελλάδα κύρωσε τις τροποποιήσεις της SOLAS 74 και του ISPS Code και προχώρησε στη σύσταση της ΔΕΔΑΠΛΕ. Κατόπιν ανέφερε το εθνικό πρόγραμμα εφαρμογής του 725/2004 ΕΚ και την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2005/65ΕΚ μέσω του Ν 3622/2007 στην Ελλάδα. Επισήμανε ότι υπάρχουν πάνω από 860 υπόχρεα πλοία, περίπου 160 υπόχρεες λιμενικές εγκαταστάσεις και 37 υπόχρεοι λιμένες και υπογράμμισε ότι είναι υποχρεωτική η εφαρμογή ασφαλείας τόσο από ιδιωτικές όσο και από δημόσιες επιχειρήσεις. Έπειτα αναφέρθηκε στο Σχεδιασμό Ασφάλειας που γίνεται με στόχο την εξέταση τρωτότητας των υποδομών και των συνεπειών επίθεσης και συνεπάγεται τον ανάλογο στρατηγικό σχεδιασμό. Αναφέρθηκε στην πειρατεία που μαστίζει την παγκόσμια ναυτιλία την τελευταία 5ετία και διενεργείται από μικρές ομάδες που διαθέτουν πλωτές βάσεις που φιλοξενούν άλλα σκάφη και υπογράμμισε ότι η Ελλάδα υποστηρίζει κάθε πρωτοβουλία των Η.Ε, του ΙΜΟ και της Διεθνούς Συνθήκης UNCLOS. Αναφέρθηκε στο Ν 3922/2011 που δίνει στο Λιμενικό Σώμα την αρμοδιότητα αντιμετώπισης πειρατείας, στο ΝΔ (περί ποινικής δίωξης των πειρατών) και στον Ν 4058/2012 που αφορά στην παροχή ασφάλειας από ένοπλους ιδιωτικούς φρουρούς σε ελληνικά εμπορικά πλοία. Κατέληξε λέγοντας ότι η τρομοκρατία και οι έκνομες πράξεις μπορούν να μειωθούν κατόπιν συντονισμού μεταξύ όλων των εμπλεκομένων φορέων και ότι η ενιαία εφαρμογή κανόνων σε σταθερό περιβάλλον ασφάλειας θα αποδώσει τα προσδοκώμενα. 18 Σ ε λ ί δ α

19 ΕΝΟΤΗΤΑ VII ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Συντονιστής ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΠΑΝΕΑΣ, Αντιπύραρχος, Προϊστάμενος Β' Κλάδου Διοικητικής Υποστήριξης, Πυροσβεστικό Σώμα Ο κος Σπανέας έκανε μια εισαγωγή στο θέμα λέγοντας ότι οι φυσικές καταστροφές εμπίπτουν στο πεδίο της πολιτικής προστασίας κι έχουν επιπτώσεις ευρείας έκτασης σε διάφορους τομείς. Αναφέρθηκε στους σεισμούς και τις επιπτώσεις τους στις υποδομές, την υγεία και την οικονομία, στις πυρκαγιές που αποτελούν την πρώτη πιο συχνή καταστροφή και στις πλημμύρες που έπονται, δεύτερες σε συχνότητα. Επισήμανε πως η Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας συντονίζει την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, συντάσσει επιχειρησιακά σχέδια, σχέδια πυροπροστασίας κλπ. Κατέληξε λέγοντας ότι η τεχνολογία αιχμής είναι σημαντική για την αντιμετώπιση αυτών των καταστροφών. Δρ ΜΙΧΑΗΛ ΧΑΛΑΡΗΣ, Αντιπύραρχος, Διευθυντής Εκπαίδευσης Α.Π.Σ, Πυροσβεστικό Σώμα Ο κος Χάλαρης μίλησε για τα ελληνικά συστήματα διαχείρισης ΧΒΡΠ συμβάντων(cbrn). Βάσει του Ν 3511 το Πυροσβεστικό Σώμα είναι αυτό που αντιμετωπίζει φυσικές καταστροφές και ΧΒΡΠ συμβάντα. Οι απειλές ΧΒΡΠ αποτελούν νέα μορφή απειλής με επιπτώσεις από πολύ σοβαρές έως καταστροφικές. Επισήμανε ότι το επίπεδο τέτοιων απειλών στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλό αλλά παρόλα αυτά απαιτείται συντονισμός. Ανέφερε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 οδήγησαν όλες τις αρμόδιες αρχές σε ετοιμότητα κι αναφέρθηκε στην ΕΜΑΚ και τη διαχείριση ΧΒΡΠ συμβάντων με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό, ειδικό εξοπλισμό και ειδικά οχήματα. Συνέχισε αναφερόμενος στα επίπεδα διαχείρισης (πολιτικό, στρατηγικό, τακτικό) κι έπειτα αναφέρθηκε στο Πυροσβεστικό Σώμα και τις δραστηριότητές του σε 3 ζώνες ελέγχου ανάλογα με την επικινδυνότητα (ψυχρή, ενδιάμεση, θερμή) με το κοινό και τους δημοσιογράφους να αποτελούν την 4η ζώνη. Αναφέρθηκε σε διαδικασίες όπως η οριοθέτηση ζώνης, η δειγματοληψία, η περισυλλογή στοιχείων, η απομάκρυνση πολιτών, η συλλογή θυμάτων και η απομάκρυνση αποβλήτων και στις αντίστοιχες ομάδες ανίχνευσης/ δειγματοληψίας κι επέμβασης/ διάσωσης (με την ομάδα επέμβασης να κάνει διαλογή πολιτών [triage] ανάλογα με το αν είναι περιπατητικοί, προς απομάκρυνση κλπ. Αναφέρθηκε έπειτα στη θερμή ζώνη και την ομάδα απολύμανσης (decontamination) θυμάτων και προσωπικού για προστασία από τη μόλυνση με τη χρήση σκηνών απολύμανσης ή ειδικό εξοπλισμό του πυροσβεστικού σώματος για τις περιπτώσεις μαζικής απολύμανσης. Έκανε λόγο για την υποστηρικτική ομάδα που μεταφέρει υλικό και γενικά υποστηρίζει όλη την υπόλοιπη ομάδα κι επισήμανε ότι η αποτελεσματικότητα αποτελεί συνάρτηση 3 παραγόντων: εκπαίδευσης, σχεδιασμού και πηγών (εξοπλισμού) και ότι στην Ελλάδα υπάρχει εμπειρία με μικρά τεχνολογικά συμβάντα και όχι με σοβαρά ΧΒΡΠ περιστατικά. Υπογράμμισε ότι είναι σημαντική η ανίχνευση της επικίνδυνης ουσίας διότι καθορίζει την αντίδραση. Τόνισε το πόσο βασική είναι η ανίχνευση και η δειγματοληψία (ειδικοί ανιχνευτές, 4 αερίων και πολεμικών ουσιών, φορητά kit κλπ) και κατόπιν αναφέρθηκε σε τεχνικές λεπτομέρειες όπως οι ειδικές στολές χημικής προστασίας, τα συγκεκριμένα απαιτούμενα χαρακτηριστικά για τον εξοπλισμό χημικής ανάλυσης πεδίου, και την ανάγκη αξιοποίησης τεχνολογίας laser για έγκαιρη προειδοποίηση /παρακολούθηση ρύπων κι έγκαιρη χαρτογράφηση μέσω αισθητήρων. ΦΟΙΒΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, Διευθυντής Σχεδιασμού κι Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών, Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη Ο κος Θεοδώρου μίλησε για τη δομή και το σχεδιασμό της πολιτικής προστασίας στη χώρα μας. Διευκρίνισε ότι το επίπεδο δραστηριότητας της υπηρεσίας του είναι στρατηγικό κι επιτελικό και όχι επιχειρησιακό και συνίσταται στο συντονισμό δράσεων αντιμετώπισης κρίσεων με άξονες την πρόληψη/ετοιμότητα/αποκατάσταση. Επισήμανε ότι η πολιτική προστασία σε κάθε χώρα προϋποθέτει απαραιτήτως την κατάρτιση εθνικού καταλόγου κινδύνων και απειλών, πλάνο μετριασμού κινδύνου (risk mitigation) και ανάκαμψης από καταστροφή (disaster recovery). Τόνισε τη σημασία της σωστής ενημέρωσης κοινού που συνεπάγεται την αποδοχή, την ορθή κατανομή αρμοδιοτήτων και την εφαρμογή των προγραμματισθέντων. Έκανε μια σύντομη αναδρομή στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας που ιδρύθηκε το 1995, της αποδόθηκαν αρμοδιότητες μέσω νόμου το 2002, υπάχθηκε στο Υπουργείο Δημοσίας Τάξης το 2009 και συμπεριελήφθη σε αυτήν το Πυροσβεστικό Σώμα. Έπειτα αναφέρθηκε σε επιμέρους δομές του μηχανισμού πολιτικής προστασίας και τόνισε τη σημασία της συνεργασίας και της διαλειτουργικότητας των εμπλεκομένων φορέων. Σχολίασε ότι τα σχέδια πολιτικής προστασίας απαιτούν χρονοβόρες διαδικασίες λόγω διαφωνιών που προκύπτουν. Αναφέρθηκε στην έκδοση σχεδίου για τη διαχείριση ανθρωπίνων απωλειών, στο Σχέδιο Ξενοκράτης, σε κατευθυντήριες γραμμές (πχ για μετακίνηση πληθυσμού σε πυρκαγιά, Ρόδος 2007), στη θεσμοθέτηση ομάδας για διαχείριση ΧΒΡΠ επεισοδίων (2006). Κατόπιν αναφέρθηκε στη διαχείριση έκτακτων αναγκών και την ενσωμάτωση χαρτογραφικών δεδομένων ( GMS Copernicus-γεωγραφικά δεδομένα με δυνατότητα αποστολής στους εμπλεκόμενους/ χρήση το 2007, 2009 και 2011). Επισήμανε την ανάγκη εξειδίκευσης του προσωπικού, παρακολούθησης βιβλιογραφίας και διαρκούς ενημέρωσης καθώς και την ανάγκη χρήσης έτοιμων βάσεων δεδομένων. Εξήγησε ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας έχει τη βάση του στις Βρυξέλλες ενώ υπάρχει 1 εθνικό κέντρο ανά κράτος-μέλος και η λειτουργία του ακολουθεί της αρχές τις επικουρικότητας. Υπογράμμισε ότι το 2012 προέκυψαν 1807 επεισόδια πολιτικής προστασίας, πράγμα που καταδεικνύει πόσο πολυάσχολη είναι η γραμματεία και πόσο σημαντικά μπορεί να συνεισφέρει ο εθελοντισμός στη διαχείριση 19 Σ ε λ ί δ α

20 καταστροφών. Επισήμανε ότι η γραμματεία διαθέτει μητρώο πάμπολλων εθελοντικών οργανώσεων και 85 εκπαιδευμένων εθελοντών, για τους οποίους όμως εκκρεμεί η ασφαλιστική κάλυψη και η αστική ευθύνη. Δρ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΤΟΠΗΣ, Διευθυντής Marketing Αμυντικών Προϊόντων, Intracom Defense Electronics Ο κος Τόπης ανέπτυξε το θέμα των μέτρων προστασίας εξόρυξης υδρογονανθράκων εν όψει της μελλοντικής αξιοποίησής τους από τη χώρα μας. Ξεκίνησε κάνοντας μια σύντομη παρουσίαση της Intracom (ελληνική εταιρία, τζίρος 46,6 εκατ το 2011, 98% εξαγωγές) και των προϊόντων της (ευρυζωνικές ασύρματες επικοινωνίες, συστήματα ενδοεπικοινωνίας, κρυπτογραφικές συσκευές, ηλεκτρονικά συστήματα πυραυλικών εφαρμογών). Αναφέρθηκε επίσης στην παγκοσμίου εμβέλειας τεχνολογία SeaNNet που εκτός από το εξωτερικό χρησιμοποιείται και από το ναυτικό της Ελλάδας. Εξήγησε ότι αφορά στην ταχεία ασύρματη μετάδοση και ταυτόχρονη κρυπτογράφηση και λήψη αντιμέτρων ηλεκτρονικού πολέμου. Επισήμανε ότι πρόκειται για δίκτυο εναλλακτικό των δορυφόρων, τους οποίους η Ελλάδα δεν διαθέτει. Κατόπιν αναφέρθηκε στα συστήματα WIWAN CP και Spartan σε σχέση με τη διαλειτουργκικότητα και τη διασύνδεση χερσαίων και θαλασσίων μέσων. Τόνισε ότι η Ελλάδα είναι από τις ελαχιστότατες χώρες στον κόσμο που διαθέτουν δική τους κυμματομορφή (RF). Συνέχισε λέγοντας ότι στην Ελλάδα πετρέλαιο υπάρχει. Η χώρα διέρχεται κρίση και χρειάζεται χρήματα, εξ' ου και η ανάγκη εξόρυξης υδρογονανθράκων και προορίζονται για ευρύτερη χρήση στην ΕΕ, πράγμα που συνεπάγεται επενδύσεις δισεκατομμυρίων που θα χρειάζονται προστασία και ασφάλεια για τους επενδυτές. Τόνισε πως η προστασία είναι απαραίτητη σε διυλιστήρια, σωληνώσεις κι εγκαταστάσεις εν όψει απειλών όπως: τρομοκρατικές ενέργειες, sabotage, πειρατεία, συμφέροντα γειτονικής χώρας, διαμαρτυρίες. Τόνισε πως οι κίνδυνοι επιτείνονται λόγω της ιδιοτυπίας της Ελλάδας, η οποία περιβάλλεται από χώρες είτε ιστορικά ανταγωνιστικές είτε ασταθείς. Υπογράμμισε την ανάγκη διαλειτουργικότητας του ναυτικού, της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας, της ΕΥΠ και των ειδικών δυνάμεων με σκοπό την πρόληψη και όχι την αντιμετώπιση συμβάντων και την ανάγκη υλικής υποδομής για έγκαιρη διάθεση πληροφορίας. Κατόπιν μίλησε για την τεχνολογία εξόρυξης υδρογονανθράκων και το στόχο ενός συστήματος αρθρωτής σχεδίασης, και πρόληψης μετατροπής του κινδύνου σε τραγωδία ή ψευδοσυναγερμό, με ενσωμάτωση τεχνολογιών ήδη διαθέσιμων στην Ελλάδα και δυνατότητα έξυπνης δικτύωσης. Τέλος ο κος Γκρίζης, Διευθυντής του ΚΕ.ΜΕ.Α, εκλήθη για την επίσημη λήξη του συνεδρίου, την οποία ξεκίνησε λέγοντας ότι το ΚΕ.ΜΕ.Α θα μελετήσει τις προτάσεις που αναφέρθηκαν και ότι τα κεντρικά μηνύματα που ελήφθησαν αφορούν στην ανάγκη συνεργασίας, διαλειτουργικότητας και διακλαδικότητας. Τόνισε ότι το ΚΕ.ΜΕ.Α είναι στη διάθεση όλων και απευθύνει πρόσκληση για κοινή πορεία στα διαθέσιμα προγράμματα και τη συμμετοχή στην χρηματοδότηση. Ανακοίνωσε επίσης ότι το ΚΕΜΕΑ προετοιμάζει για του χρόνου ένα διεθνές συνέδριο για την ασφάλεια και ότι θα ακολουθήσουν επίσης και κάποιες ημερίδες ειδικού ενδιαφέροντος. 20 Σ ε λ ί δ α