ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ. Δρ. Γρηγόρης Ζώτος: Η αγάπη και η υπερηφάνεια του για την Ελλάδα διαχέεται στα βιβλία του με τις ελληνικές και μεσογειακές συνταγές

Transcript

1 ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ sd Σάββατο 4 - Κυριακή 5 Ιουνίου 2011 Δρ. Γρηγόρης Ζώτος: Η αγάπη και η υπερηφάνεια του για την Ελλάδα διαχέεται στα βιβλία του με τις ελληνικές και μεσογειακές συνταγές

2 2 ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Δρ. Γρηγόρης Ζώτος: Η αγάπη και η υπερηφάνεια του για την Ελλάδα διαχέεται στα βιβλία του με τις ελληνικές και μεσογειακές συνταγές Του Δημήτρη Τσάκα Η αγάπη για τον Ελληνισμό, καθώς επίσης και η υπερηφάνεια για την ελληνική του καταγωγή, ήταν οφθαλμοφανείς και κατά τη διάρκεια της προ δύο περίπου εβδομάδων παρουσίασης του βιβλίου του Δρ. Γρηγόρη Ζώτου «Gregory s Pita Pocket Full of Simple Greek Recipe», που διοργανώθηκε από τον εκδοτικό οργανισμό «Border» στην πόλη Νόβι του Μίσιγκαν. Το βιβλίο αυτό ήταν το πρώτο του Δρ. Γρηγόρη Ζώτου και κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του Ενας από τους αναγνώστες του βιβλίου σε σχόλιό του που είχε αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της επικρότησε την προσπάθεια του ομογενή, καθώς όπως αναφέρει, «κατάφερε να παράσχει στον αναγνώστη τις συνταγές του μουσακά και άλλων ελληνικών φαγητών και να του δώσει την δυνατότητα να απολαύσει τις ελληνικές νοστιμιές και στην δική του κουζίνα. Τώρα πλέον δεν χρειάζεται να πάμε σε ελληνικό εστιατόριο για να απολαύσουμε τις γεύσεις, μπορούμε να τις απολαύσουμε και στην δική μας την κουζίνα», αναφέρει στο σχόλιό του ένας αναγνώστης. Το εν λόγω βιβλίο είναι το πρώτο από τα τέσσερα βιβλία μαγειρικής του Δρ. Γρηγόρη Ζώτου, τα οποία διατίθενται από το «Barnes & Noble», το «Border», το «Amazon.com» και άλλους εκδοτικούς οργανισμούς. Πολλά εξ αυτών συμπεριλαμβάνονται και στα βιβλιοπωλεία των Ελληνορθόδοξων Κοινοτήτων της πολιτείας του Μίσιγκαν και όχι μόνο. Τα εξώφυλλα και των τεσσάρων των βιβλίων του, αν και διαφέρουν το ένα από τα άλλo, εντούτοις έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά και πάνω από όλα έχουν έντονο ελλη- Συνέχεια στη σελίδα 4 το βιβλίο είναι φίλος (718) Ο Δρ. Γρηγόρης Ζώτος έχει στο ενεργητικό του 4 βιβλία με συνταγές ελληνικές και από άλλες όμορες χώρες της Βαλκανικής.

3 ΣΑΒΒΑΤΟ 4 - ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΠΡΟΣΩΠΑ 3 Συγχαρητήρια στον αγαπητό μου φίλο και συνάδελφο Γρηγόρη Ζώτο Ph.D., για την προβολή της προσωπικότητας και του έργου του από τον «Εθνικό Κήρυκα». Γρηγόρη η αγάπη σου για την Ελλάδα και κάθε τι Ελληνικό έγιναν η έμπνευση για τα βιβλία μαγειρικής που έχεις γράψει με επιτυχία. Σε σένα και στην οικογένειά σου ευχόμαστε υγεία, χαρά και πάντα επιτυχίες. Ο φίλος σου Ανδρέας Ανδρέου η σύζυγος Αγγελική και τα παιδιά

4 4 ΠΡΟΣΩΠΑ νικό χρώμα και άρωμα. Ο Δρ. Γρηγόρης Ζώτος κατά τη διάρκεια της συνέντευξης που παραχώρησε στο «Περιοδικό» του «Εθνικού Κήρυκα» αναφέρθηκε με ιδιαίτερη υπερηφάνεια στην ελληνική του καταγωγή και στο ρόλο που έπαιξαν οι γονείς του και οι σχέσεις με την Ελλάδα στο συγγραφικό του έργο. Ο Γρηγόρης γεννήθηκε στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν, ενώ ο αείμνηστος πατέρας του Ευάγγελος Ζώτος είχε γεννηθεί στην Αθήνα και η μητέρα του Κατίνα (Cathryn) είχε γεννηθεί στο Μίσιγκαν, αλλά καταγόταν από τα Χανιά της Κρήτης. Εναν χρόνο μετά την γέννησή του, η οικογένειά του μετακόμισε στην Λιβόνια του Μίσιγκαν. «Το σπίτι το έφτιαξε με μεράκι ο πατέρας μου και μυρίζει Ελλάδα. Τα χρώματα, οι φωτογραφίες και δεκάδες άλλα αντικείμενα είναι γνήσια και τα έχουμε φέρει από τα συχνά ταξίδια που κάναμε στην Αθήνα και στην Κρήτη», πρόσθεσε. Ο πατέρας του ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Wayne State University, ενώ η μητέρα του δασκάλα ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Δρ. Γρηγόρης Ζώτος: Η αγάπη και η υπερηφάνεια του για την Ελλάδα διαχέεται στα βιβλία του με τις ελληνικές και μεσογειακές συνταγές Συνέχεια από τη σελίδα 2 Επάνω ο Δρ. Γρηγόρης Ζώτος με την μητέρα του Κατίνα Ζώτου σε ένα πρόσφατο κοινωνικό γεγονός. Κάτω, στην αναμνηστική φωτογραφία από την εποχή που εργαζόταν στο «Jacobson Group», από αριστερά, διακρίνονται οι Γκρεγκ Γουάσλι, Μπάμ Γκριν, Νάσνι Σίλβερ, Ντόροθι Γουίλσαρ και ο Δρ. Γρηγόρης Ζώτος. και έτσι τόσο ο Γρηγόρης, όσο και η αείμνηστη αδελφή του, είχαν το προνόμιο κάθε καλοκαίρι να πάνε στην Ελλάδα, στην Αθήνα και στην Κρήτη και να γυρίσουν όλα τα νησιά. Οι επισκέψεις στην γενέτειρα των γονέων του, όπως επεσήμανε, έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην ζωή του και του έδωσαν το έναυσμα να ασχοληθεί με την συγγραφή των βιβλίων με τις συνταγές του. Το 1979 ο πατέρας του πήρε την αδελφή του, την Κασσιανή (12 ετών), να πάνε βόλτα με την μοτοσικλέτα, χωρίς ποτέ του να φανταστεί ότι ήταν η τελευταία και συνάμα η μοιραία τους βόλτα, η οποία θα σημαδέψει για πάντα την ψυχή του 15χρονου τότε Γρηγόρη και της μητέρας του, Κατίνας. Εξι περίπου μίλια μακριά από το σπίτι τούς παρέσυρε και τους τραυμάτισε θανάσιμα ένα αυτοκίνητό στο οποίο επέβαινε ένας συμμαθητής του Γρηγόρη που επέστρεφε από ένα πάρτι τους. Την μοιραία εκείνη στιγμή ένας ιερέας που ήταν αυτόπτης μάρτυρας του τραγικού αυτοκινητικού δυστυχήματος έσπευσε και προσευχόταν μέχρι την ώρα που έφτασαν τα ασθενοφόρα. Οι προσευχές του όμως δεν μπόρεσαν να τους κρατήσουν στην ζωή. Η μητέρα του Γρηγόρη η οποία άκουσε τις σειρήνες των ασθενοφόρων και των οχημάτων της Πυροσβεστικής, όταν είδε ότι καθυστερούσαν ο σύζυγός της και η κόρη της υποψιάστηκε ότι κάτι δυσάρεστο συνέβη. Επιβιβάστηκε στο αυτοκίνητό της και μετά από έξι μίλια έφτασε στον τόπο της τραγωδίας, αλλά οι αστυνομικοί δεν την άφησαν να πλησιάσει και να δει με τα μάτια της το συμβάν. Την ικέτευσαν να επιβιβαστεί στο περιπολικό και την μετέφεραν στο σπίτι της, ενώ ένας άλλος αστυνομικός οδήγησε το αυτοκίνητό της. Λίγες ώρες αργότερα ένας αξιωματικός της Αστυνομίας μετέβη στο σπίτι τους και ενημέρωσε την μητέρα του ότι ο σύζυγός της και η κόρη της, Κασσιανή ήταν νεκροί και τους είπε ότι την επόμενη ημέρα έπρεπε

5 ΣΑΒΒΑΤΟ 4 - ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΠΡΟΣΩΠΑ 5 Ο Δρ. Γρηγόρης Ζώτος λατρεύει τα σπορ και κάθε φορά δηλώνει με ιδιαίτερη υπερηφάνεια ότι είναι φίλαθλος του Παναθηναϊκού. Στο στιγμιότυπο από ένα τουρνουά γκλοφ από αριστερά διακρίνονται οι Μπιλ Τζορτζ, Ραν Χαρ, Κρις Γκίμπσον και ο ομογενής συγγραφέας Δρ. Γρηγόρης Ζώτος. να πάνε στο Γραφείο του Ιατροδικαστή και για την τυπική αναγνώρισή. Το γεγονός αυτό έχει μείνει βαθιά ριζωμένο στην ψυχή του Γρηγόρη και έχει επηρεάσει όλο του το είναι. Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν δύσκολα διότι ο Γρηγόρης έπρεπε να δουλεύει για να σπουδάσει. «Η πίστη στον Θεό και η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, σε συνδυασμό με το δαιμόνιο της φυλής μας και την ακούραστη εργασία με βοήθησαν να αποφοιτήσω με άριστα και να διακριθώ σε όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια», επεσήμανε ο Δρ. Γρηγόρης Ζώτος. Το 1981, δύο περίπου χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα του ο Γρηγόρης αποφοίτησε από το Schoolcraft και τέσσερα χρόνια αργότερα αποφοίτησε από πανεπιστήμιο «University of Michigan» με μάστερ στον τομέα της διοίκησης επιχειρήσεων. Ηθελε να ακολουθήσει τα αχνάρια του πατέρα του και μετά τις μεταπτυχιακές του σπουδές δίδαξε στο πανεπιστήμιο, αλλά λόγω των περικοπών που έγιναν την εποχή εκείνη έχασε την δουλειά του και εργάστηκε Αγαπητέ Γρηγόρη, θερμά συγχαρητήρια για την παρουσίαση που σου κάνει ο «Εθνικός Κήρυκας». ΑΞΙΟΣ! Μάρκος και Ελένη Ζερβού σε διάφορες επιχειρήσεις. Στην συνέχεια σπούδασε φιλοσοφία στο Northwestern University από όπου αποφοίτησε το Την περίοδο που έκανε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο University of Phoenix παρουσίασε στον εκδοτικό οίκο την ιδέα της συγγραφής ενός βιβλίου με απλές ελληνικές συνταγές. Τον Ιανουάριο του 2004 και πριν ακόμη ολοκληρώσει την διδακτορική διατριβή στην Φιλοσοφία κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, το «Gregory s Pita Pocket Full of Simple Greek Recipe», το οποίο απέσπασε ευμενείς κριτικές. Ερωτηθείς τι τον ώθησε να ασχοληθεί με την μαγειρική τέχνη επε- Συνέχεια στη σελίδα 6 Dear Greg, our sincere congratulations for being on the cover of the «National Herald s» Saturday insert We wish you Health and Happiness The Lee Family Chuck, Stephanie, Evan, Spencer and Alexis

6 6 ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Δρ. Γρηγόρης Ζώτος: Η αγάπη και η υπερηφάνεια του για την Ελλάδα διαχέεται στα βιβλία του με τις ελληνικές και μεσογειακές συνταγές Συνέχεια από τη σελίδα 5 σήμανε: «Εγραψα μερικές συνταγές και τις έστειλα στον εκδοτικό οίκο, ο οποίος αποφάσισε να αναλάβει όλα τα έξοδα της εκτύπωσής του. Στην προκειμένη περίπτωση επειδή αυτοί ανέλαβαν όλα τα έξοδα τα κέρδη μου ήταν ελάχιστα, αλλά για μένα την εποχή εκείνη σημασία είχε να κάνω μια αρχή και να θέσω στην κυκλοφορία το πρώτο μου βιβλίο». «Το πρώτο βιβλίο ήταν αξιόλογο, διότι πολλές κοινότητες το συμπεριέλαβαν στα βιβλιοπωλεία του ενώ παράλληλα διατίθεται από το Barnes & Noble και σε άλλες αλυσίδες βιβλιοπωλείων», πρόσθεσε. Τo δεύτερο βιβλίο τιτλοφορείται «Gregory s Greek Kitchen» και εμπεριείχε πολλές ελληνικές συνταγές. «Ολες οι συνταγές μου είναι απλές, διότι στην σημερινή εποχή ο κόσμος εργάζεται πολλές ώρες και δεν έχει τον απαιτούμενο χρόνο να ασχοληθεί με την μαγειρική. Χρειάζεται απλές, εύκολες και γρήγορες συνταγές», πρόσθεσε. Το τρίτο του βιβλίο, το οποίο εμπεριείχε ελληνικές, αλβανικές, σκοπιανές, κροατικές και τουρκικές συνταγές, τιτλοφορείται «Gregory s Mediterranean Cuisine». «Μετά από αυτό μου είπαν ότι θέλουμε ένα βιβλίο που να περιλαμβάνει τις καλύτερες συνταγές του Γρηγόρη και έτσι φτάσαμε στο πρόσφατο Τhe very Best of Gregory s Greek Recipes». Ερωτηθείς πού έμαθε τις συνταγές επεσήμανε: «Αγαπώ την Ελλάδα και όσο ζούσε ο πατέρας μου πηγαίναμε όλο το καλοκαίρι εκεί. Μέχρι στιγμής είχα πάει περισσότερες από είκοσι φορές. Στην αρχή έκανα τις συνταγές βασιζόμενος στην δική του φαντασία και μετά έκανα τις δοκιμές στην κουζίνα μου. Ολες είναι απλές συνταγές, οι οποίες δεν χρειάζονται πολύ χρόνο για την εκτέλεσή τους». «Η οικογένειά μου ήταν στενά συνδεδεμένη με την ελληνορθόδοξη κοινότητα του Αγίου Νικολάου στο Ντιτρόιτ και κάθε Κυριακή πήγαιναν στην εκκλησία, ενώ τον Ιούνιο και τον Αύγουστο πήγαιναν στην Ελλάδα. Οσο ζούσε ο πατέρας μου πηγαίναμε κάθε καλοκαίρι και από μικρός προσπαθούσα να μάθω τα μυστικά της ελληνικής γαστρονομίας», πρόσθεσε. Αν και γεννήθηκε στο Μίσιγκαν, εντούτοις ο Γρηγόρης αισθάνεται και δηλώνει με έκδηλη υπερηφάνεια ότι είναι 100% Ελληνας. «Είμαστε εκατό τοις εκατό Ελληνες, αγαπούμε την Ελλάδα και κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν να διατηρήσουμε τις παραδόσεις, την γλώσσα, τα ήθη, τα έθιμα και την ταυτότητά μας. Ανήκουμε στον Αγιο Νικόλαο, στο Τρόι Μίσιγκαν η οποία, ως γνωστόν είναι μία από τις μεγαλύτερες ελληνορθόδοξες Κοινότητες του Μίσιγκαν». Ερωτηθείς εάν διδάσκει σε κάποιο σχολείο επεσήμανε ότι ήθελε να ακολουθήσει τα χνάρια του πατέρα του και ότι αρχικά δίδαξε στο «Baker College» στον Αλεν Παρκ, άλλα λόγω των περικοπών του προϋπολογισμού που έγιναν την εποχή εκείνη, έχασε τη δουλειά του. «Μου άρεσε πολύ και ήθελα να γίνω καθηγητής όπως ήταν ο πατέρας μου. Αλλά όταν αποφοίτησα εγώ τα πράγματα άλλαξαν άρδην, γιατί δεν υπήρχαν χρήματα για τα σχολεία. Με τις περικοπές μειώθηκαν οι θέσεις εργασίας και αυξήθηκε ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη. Συνεπώς άνοιξαν πολλά ιδιωτικά σχολεία και πολλοί γονείς απευθύνονται στα ιδιωτικά φροντιστήρια», επεσήμανε. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως προγραμματιστής υπολογιστών στην ομογενειακή αλυσίδα εστιατορίων «Kerbies Κoney Island», η οποία διαθέτει 23 εστιατόρια στο Μίσιγκαν. Ερωτηθείς πώς βλέπουν οι άλλοι συμπολίτες την ομογένεια επεσήμανε ότι «θαυμάζουν την πρόοδό της στην παιδεία και στην οικονομία, καθώς επίσης και την ζωή των κοινοτήτων». «Στις κοινότητές υπάρχουν πολλές οργανώσεις όπως η GOYA και άλλες οι οποίες διοργανώνουν ποικίλες εκδηλώσεις. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το ελληνικό φεστι- Ο αείμνηστος Ευάγγελος Ζώτος με τον γιο του Γρηγόρη. Ο πατέρας του βρήκε τραγικό θάνατο όταν πήγε βόλτα με την αδελφή του. Ο συγγραφέας του βιβλίου ενώ δείχνει μια από τις συνταγές του με τζατζίκι, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στο πρώτο του βιβλίο με τις ελληνικές συνταγές. Ο Γρηγόρης Ζώτος σε μια από τις παρουσιάσεις του πρώτου του βιβλίου που διοργάνωσε ο εκδοτικός οίκος.

7 ΣΑΒΒΑΤΟ 4 - ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΠΡΟΣΩΠΑ 7 Ο Δρ. Γρηγόρης Ζώτος είναι λάτρης του ποδοσφαίρου και οπαδός του Παναθηναϊκού και μάλιστα στο γραφείο και στο σπίτι του έχει βάλει σε μεγάλο κάδρο την φωτογραφία του. Στο στιγμιότυπο από τα παιδικά του χρόνια διακρίνεται ο Γρηγόρης με την αείμνηστη αδελφή του Κασσιανή, την οποία θυμάται με ευλάβεια. βάλ που διοργανώνουμε στην όχθη του ποταμού. Εγώ κάθε χρόνο εργάζομαι εθελοντικά για το φεστιβάλ». Αναφερόμενος στην δράση των εθνικοτοπικών συλλόγων στην πολιτεία του Μίσιγκαν επεσήμανε ότι «υπάρχουν διάφοροι σύλλογοι στο Μίσιγκαν οι οποίοι προσφέρουν πολλά, διακρίνονται για το φιλανθρωπικό τους έργο και για τις εκδηλώσεις που διοργανώνουν». «Παρά ταύτα μπορούμε να πούμε ότι η Ομογένεια έχει τεράστιες και ανεξάντλητες δυνάμεις τις οποίες μπορούν και πρέπει να εκμεταλλευτούν και αξιοποιήσουν οι σύλλογοι, οι ομοσπονδίες και οι ελληνορθόδοξες κοινότητες», πρόσθεσε. Οσον αφορά το θέμα της διατήρησης και καλλιέργειας της ελληνικής συνειδήσεως ο Δρ. Γρηγόρης Ζώτος επεσήμανε ότι «καταβάλλονται αξιέπαινες προσπάθειες για την διατήρηση των ελληνικών παραδόσεων» και παραδέχτηκε ότι «με την πάροδο του χρόνου αυξάνονται οι επιρροές του αμερικανικού τρόπου ζωής». Παράλληλα τόνισε ότι οι μεικτοί γάμοι αυξάνονται συνεχώς και ότι αυτό έχει επιπτώσεις στην διατήρηση και καλλιέργεια της ελληνικής συνειδήσεως. Σημαντικό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση των νεότερων γενεών, όπως επεσήμανε, παίζει και εθνική παρέλαση που κάνουμε κάθε χρόνο στο Ντιτρόιτ. Ερωτηθείς για τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην πολιτεία τους, επεσήμανε: «Στο Μίσιγκαν πολλά εστιατόρια, και κυρίως τα πολυτελή, επλήγησαν περισσότερο από την κρίση. Τα ελληνικά εστιατόρια βρίσκονται σε καλύτερη μοίρα, διότι δεν είναι πολύ ακριβά και πάνε πολύ καλά. Ως επί το πλείστον τα ελληνικά εστιατόρια είναι οικογενειακές επιχειρήσεις και οι ιδιοκτήτες τους είναι καλοί επιχειρηματίες και σκληρά εργαζόμενοι άνθρωποι και αυτό κάνει την διαφορά». Παράλληλα τόνισε ότι στην πολιτεία του Μίσιγκαν έχει υποστεί μεγάλη καθίζηση και η αγορά ακινήτων και γι αυτό έχουν γίνει πολλές κατασχέσεις κατοικιών. «Υπάρχουν πολλές κατασχέσεις. Στο Μίσιγκαν αυτή την στιγμή τα σπίτια πωλούνται μισοτιμής. Ενα σπίτι στην περιοχή μας προ πέντε ετών αξιολογούνταν στα 1.5 εκατομμύρια δολάρια, ενώ προ ημερών πουλήθηκε έναντι τετρακοσίων χιλιάδων δολαρίων. Πιστεύω αν διατηρηθεί η παρούσα δυναμική θα χρειαστούν άλλα πέντε χρόνια για να επανέλθει η οικονομία στην προηγούμενη κατάσταση», πρόσθεσε. Οσον αφορά την οικονομική κρίση στην Ελλάδα επεσήμανε: «Η Ελλάδα είναι μια από τις καλύτερες και ομορφότερες χώρες του κόσμου. Αυτό το διάστημα περνά δύσκολες στιγμές, αλλά πιστεύω ότι θα ξεπεράσει την κρίση και θα βγει πιο ισχυρή». Ο Δρ. Γρηγόρης Ζώτος ασχολείται έντονα με τα κοινά και είναι χορηγός πολλών ομογενειακών και αμερικανικών οργανώσεων, μεταξύ των οποίων μπορούμε να αναφέρουμε την Ολυμπιακή Επιτροπή των ΗΠΑ, τις οργανώσεις των Ανάπηρων Παλαιμάχων, του Ηπειρωτικού Συλλόγου, των Κρητών καθώς επίσης και των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων της περιοχής. Aπό μια γιορτή των Χριστουγέννων την περίοδο που εργαζόταν για το «Jacobson Group». Από αριστερά διακρίνονται ο Δρ,. Γρηγόρης Ζώτος και οι Νάνσι Σίλβερ, Τζον Πέρκις, Τέρι Νταν και Μπαμπ Γκριν.

8 8 ΙΣΤΟΡΙΑ Η ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Του Γεωργιου Ν. Μοσχοπουλου Είναι γνωστός ο ιδιαίτερος παιδευτικός ρόλος που διαδραμάτισε το νησιωτικό σύμπλεγμα του Ιονίου πριν ακόμη από την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα (Μάιος 1864) και η ιδιαίτερη συμβολή των Επτανησίων στην αναγεννώμενη πατρίδα κατά τα δύσκολα χρόνια του Γένους. Πρόκειται, οπωσδήποτε, για το πολυσυζητημένο μετακενωτικό φαινόμενο, που είχαν την ιδιαίτερη τύχη να υπηρετήσουν οι Επτανήσιοι, μεταφέροντας στον ελλαδικό χώρο ό,τι ωραίο και πολιτικά υγιές αναδύθηκε κατά τους προηγούμενους αιώνες στη Δύση, το φαινόμενο δηλαδή του Διαφωτισμού και πρωιμότερα των αναγεννησιακών διαδικασιών του Δυτικού κόσμου. Διακεκριμένοι λόγιοι της επτανησιακής κοινωνίας, με λαμπρές σπουδές στην Ευρώπη (Διονύσιος Σολωμός, Ανδρέας Λασκαράτος, Γεώργιος Τερτσέτης, Παναγιώτης Πανάς και τόσοι άλλοι) μπολιάζουν την πνευματική ζωή του προεπαναστατικού αρχικά ελλαδικού χώρου και, στη συνέχεια, του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Παιδεία, λογοτεχνία, θέατρο, εικαστικές τέχνες, επιστήμες, δέχονται, μέσω ακριβώς των Ιονίων, τις δυτικές επιρροές και εμβολίζουν την επικρατούσα ακόμη δεσποτεία του Φαναριώτικου συντηρητισμού στην ελεύθερη Ελλάδα. Σ αυτήν ακριβώς τη μεθοδική προεργασία των Επτανησίων λογίων προστίθεται τώρα, με την Ενωση, δυναμική η οργανωμένη επτανησιακή Πολιτεία, με δεσπόζουσα, βέβαια, την παρουσία των εκπροσώπων του Ριζοσπαστικού κόμματος, του πρώτου κόμματος αρχών σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο. Τύχη αγαθή, ιστορικά τεκμηριωμένη, για τη λειτουργούσα ελληνική Πολιτεία, θεωρείται η σύμπτωση της ένωσης της Επτανήσου με την αναθεώρηση του Συντάγματος του Θριαμβευτική περιγράφεται στα Πρακτικά της Βουλής η είσοδος στον χώρο του Κοινοβουλίου των 84 εκλεγέντων (με βάση το ιστορικό εκείνο κείμενο της ΣΞ συνεδρίασης της Βουλής των Ελλήνων) Επτανησίων πληρεξουσίων, με έντονες τις προσδοκίες για δημοκρατικές ρηξικέλευθες παρεμβάσεις στα επικείμενα, υψηλής σημασίας, πολιτικά ζητήματα της χώρας. Σαφής μαρτυρία της προσδοκίας η προσφώνηση της επτανησιακής αντιπροσωπείας κατά την είσοδό της στην αίθουσα του Κοινοβουλίου, τον Ιούλιο του Ο πρόεδρος της Βουλής Επαμεινώνδας Δεληγιώργης, απευθυνόμενος στο Σώμα των αντιπροσώπων του έθνους, εκφράζει την προσδοκώμενη επτανησιακή συμβολή: «... Χρεωστώ κατά καθήκον ηθικόν και μετ ευχαριστήσεως μεγίστης να αναγγείλω προς υμάς ότι ο Ιόνιος λαός προικίζει την Συνέλευσιν με αντιπροσώπους έχοντας εξαίρετον κοινοβουλευτικήν συμπεριφοράν, κεκοσμημένους με τας αρετάς της παρρησίας και της τόλμης, οίτινες είναι τόσον ακμαίοι και τοσούτον, είμαι βέβαιος, θέλουσιν ωφελήσει την πατρίδα, όταν μετ ου πολύ αύτη μας επιβάλη τα μεγάλα εκείνα ζητήματα, τα οποία τοις πάσιν είναι γνωστά». Κι ο βουλευτής Μ. Σχοινάς, ανερχόμενος στο βήμα, συμπληρώνει: «Σεις αδελφοί Επτανήσιοι... διεσώσατε την ζωήν της εθνικότητος, την γλώσσαν, την θρησκείαν και τας ιστορικάς παραδόσεις...». Η μεγαλειώδης υποδοχή κι οπωσδήποτε η εκφραζόμενη προσδοκία στον χώρο του Κοινοβουλίου χρεώνουν τους 84 πληρεξουσίους της Επτανήσου για μια συμβολή ανάλογη με το ιδεολογικό περιεχόμενο του Ιόνιου πολιτικού βίου κι όπως ακριβώς την οριοθέτησε η προπορευθείσα επτανησιακή λογιοσύνη. H Συνταγματική αναθεώρηση Πεδίο πρώτο, με έντονους τους πολιτικούς κραδασμούς, η αναθεώρηση του κατά πολλά ανελεύθερου Συντάγματος του Συχνές και αποτελεσματικές οι παρεμβάσεις δημοκρατικού προσανατολισμού επί του σχεδίου αυτού του Συντάγματος από τους πληρεξουσίους της πρώην Ιονίου Πολιτείας. Οι αδελφοί Ιακωβάτοι, Γεώργιος και Χαράλαμπος, ο κορυφαίος του επτανησιακού Ριζοσπαστισμού Ιωσήφ Μομφερράτος, ο Ζακύνθιος Κωνσταντίνος Λομβάρδος, οι Αννινοι, ο Ε. Δρακούλης, ο Νέστωρ Σολομός, ο Ανδρέας Βλαντής, ο Γεράσιμος Λιβαδάς και αργότερα, στις επόμενες κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις η κατ εξοχήν δημοκρατική φωνή του Ιόνιου χώρου, ο βουλευτής Κεφαλληνίας Ρόκκος Χοϊδάς, ανταποκρίνονται στο προσκλητήριο των δημοκρατικών αγώνων για τη νομοθετική οργάνωση της Πολιτείας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Οι ακριβείς μαρτυρίες προκύπτουν από πρωτογενείς πηγές, από τα κείμενα των Πρακτικών του ελληνικού Κοινοβουλίου. Εκεί, σ αυτές τις πολύκροτες συνεδριάσεις, στις οποίες διαπλάθεται ο νεότερος Καταστατικός Χάρτης, που θα κατευθύνει τη ζωή της χώρας για πολλές δεκαετίες, και πραγματοποιείται η αναδιάρθρωση του πολιτεύματος, αναδεικνύονται δεσπόζουσες οι δημοκρατικές -και πάντοτε τεκμηριωμένες και αποτελεσματικές- φωνές των Επτανησίων αντιπροσώπων. Οι παρεμβάσεις εύστοχες επί των θεμελιωδών λειτουργιών του πολιτεύματος, κυρίως κατά την περίοδο της αναθεώρησης του Συντάγματος. Κύριοι θεματικοί στόχοι: η προσωπική ελευθερία του πολίτη, η θρησκεία του έθνους, η ισότητα των πολιτών ενώπιον του νόμου, η κατάργηση των διακρίσεων και των τίτλων ευγενείας, η εκπαίδευση, η διαδοχή της Βασιλείας, η απαγόρευση του θρησκευτικού προσηλυτισμού, η απαγόρευση των βασανιστηρίων και η κατάργηση της θανατικής ποινής, η απαλλαγή από τον φόρο με βάση κοινωνικά κριτήρια, η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, η ανάθεση της νομοθετικής εξουσίας αποκλειστικά και μόνο στα μέλη του Κοινοβουλίου και, βέβαια, η κατάργηση του νομοθετικού (και αυτού) Σώματος της κατ ουσίαν διορισμένης από τον Ανακτα Γερουσίας, ως επιβλαβούς θεσμού για τη λειτουργία του πολιτεύματος. Η συγκριτική διαδικασία ανάμεσα στις προτάσεις των πληρεξουσίων της Επτανήσου και του τελικού κειμένου των δεχομένων τις εν λόγω παρεμβάσεις άρθρων του Συντάγματος πείθει για την αποτελεσματική συμβολή της επτανησιακής παρουσίας κατά την αλλαγή επί το δημοκρατικότερον του πρώτου (μετά, βέβαια, τα επαναστατικά) Συντάγματος της χώρας. Εντελώς δειγματικά ορισμένες επισημάνσεις:» Γεώργιος Τυπάλδος-Ιακωβάτος, ο καλούμενος «Γιωργαντάρας» για την ηφαιστειώδη παρουσία του στο Κοινοβούλιο (με δύο ακόμη δημοκρατικούς συναδέλφους του), επί των άρθρων 5 και 6 του σχεδίου του αναθεωρούμενου Συντάγματος, που αφορούσαν την προσωπική ελευθερία και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του πολίτη (Πρακτικά, τόμ. 6, σ. 562): «Προ πάσης άλλης συζητήσεως οφείλει η Συνέλευσις να εξασφαλίση την εγγύησιν της προσωπικής του πολίτη ελευθερίας. Οταν ο πολίτης

9 ΣΑΒΒΑΤΟ 4 - ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΙΣΤΟΡΙΑ 9 αφεθή εις την διάθεσιν μιας αυθαιρέτου κυβερνήσεως, οίαι υπήρξαν αι δύο τελευταίαι της δυναστείας του Οθωνος, εις ουδέν ωφελούσιν τάλλα δικαιώματα». Ο Ιωάννης Αννινος και ο Ιωσήφ Μομφερράτος κατά τη συζήτηση επί του άρθρου 18, που αφορά την ποινή του θανάτου, προβαίνουν σε πρωτοποριακή παρέμβαση. Ο Μομφερράτος διατυπώνει τη σχετική πρόταση: «Η θανατική ποινή επιτρέπεται εντός πενταετίας από το κύρος του Συντάγματος, κατά ληστεύσεων πραττομένων διά φόνου, βασάνων ή τραυμάτων. Παρερχομένης της πενταετίας όλως διόλου καταργείται». Το αρχικό κείμενο του σχεδίου περιείχε την εξαίρεση: εκτός της κατά του προσώπου του βασιλέως και των μελών της βασιλικής οικογενείας ανθρωποκτονίας, ενώ στο τελικό κείμενο του Συντάγματος του 1864 σημειώνεται: Η θανατική ποινή επί πολιτικών εγκλημάτων, εκτός των συνθέτων, καταργείται (Πρακτικά, ). Και επί πλέον μόνος, αργότερα, ο Ιωσήφ Μομφερράτος επί του άρθρου 21 του σχεδίου, που αφορούσε την εθνική κυριαρχία, επεμβαίνει με αποτελεσματικές και εξαιρετικής σημασίας παρατηρήσεις, ο οποίος μάλιστα, τελικά, μόνος από το Σώμα της Βουλής καταψηφίζει το αναθεωρηθέν Σύνταγμα του 1864, μολονότι θεωρείται για τις συνθήκες της εποχής αρκετά φιλελεύθερο. Ο Κανονισμός της Βουλής Λίγο αργότερα (Ιούνιος 1865) οι Γεώργιος και Χαράλαμπος Ιακωβάτοι επί του άρθρου 13 του Κανονισμού της Βουλής προτείνουν: «Ο λόγος είναι ελεύθερος? η συζήτησις δεν περατούται πριν ή αγορεύσωσιν πάντες και οι ζητήσαντες τον λόγον... Προ τούτου ουδέποτε θεωρείται η Βουλή φωτισθείσα. Η πρότασις γίνεται σχεδόν παμψηφεί δεκτή. Οι ίδιοι πάλι, τέσσερα χρόνια αργότερα (συνεδριάσεις στις 12, 13, 14 Ιουνίου 1869) καταγγέλλουν περιπτώσεις καλπονόθευσης κατά τις οποίες η εκλογή μεταβάλλεται εις ταχυδακτυλουργίαν». Μία δεκαετία αργότερα ( ), κατά τη διεξαγόμενη συζήτηση επί του περιεχομένου του βασιλικού λόγου, δριμύς επεμβαίνει ο Γεώργιος Ιακωβάτος καταγγέλλοντας τη νωθρή στάση της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης: «Οπίσω! Οπίσω η αντιπολίτευσις! Και η κυβέρνησις οπίσω! Αγνοώ αν εντός της Βουλής ταύτης υπάρχει αντιπολίτευσις... Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των». Και σ άλλα σημεία της ιδίας συζήτησης δίδαγμα τόλμης και παρρησίας η παρέμβαση ο οξύνους κι έμπειρος Επτανήσιος πολιτικός ενός ταραχώδους παρελθόντος του Ιόνιου χώρου επισημαίνει τις -διαχρονικές βεβαίωςπαρεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων της Ευρώπης στα πολιτικά και στα στρατιωτικά δρώμενα της χώρας: «... Την αιτίαν ευρίσκετε εις εκείνα τα δύο ενάντια ρεύματα της εξωτερικής πολιτικής, τα οποία επενεργούν εντός της Ελλάδος αφανώς, φανερώς και μυστηριωδώς, το πνεύμα δηλαδή του Βορρά και το πνεύμα της Δύσεως? εδώθεν προέρχονται τα δεινά της Ελλάδος... Ολους τους εμφυλίους σπαραγμούς, όλους τους εμφυλίους πολέμους εντός της Ελλάδος, όλας τας εισβολάς εκτός της Ελλάδος αυτό τας επέφερε». Κι αλλού πάλιν, παραπέμποντας σε μηνύματα ελευθερίας του λόγου: «... Αλλ οι νόμοι του 1833 και 1834 και οι επόμενοι περί τύπου νόμοι, οι επιβάλλοντες ποινάς εις τους λαλούντας ή γράφοντας κατά των ξένων ηγεμόνων, ίσχυον τότε, διότι τότε το Σύνταγμα δεν υπήρχε, διότι υπευθύνους υπουργούς δεν είχομεν και τότε ήτο καθιερωμένον να μην ανοίξη κανείς το στόμα του να ομιλήση εναντίον των τυράννων». Και όταν προκαλείται να κατονομάσει ποια Κοινοβούλια και ποια Συντάγματα εννοεί, η απάντηση παραπέμπει στις επιρροές των φιλελεύθερων ιδεών της Δύσης στον Ιόνιο χώρο: «Οχι βεβαίως εις τας Βουλάς τας οποίας γνωρίζετε, όχι εις τας Βουλάς τας οθωνικάς..., αλλά ευρίσκεται εις τα συντάγματα ρητώς τοιαύτη διάταξις..., εις τα φιλελεύθερα συντάγματα της Γαλλικής Δημοκρατίας». Η συνεισφορά των Επτανήσιων βουλευτών Το περιεχόμενο αυτών και τόσων άλλων παρεμβάσεων, τόσο κατά τη Β Εθνοσυνέλευση για την αναμόρφωση του Συντάγματος του 1844, όσο και κατά τις τακτικές ή έκτακτες μετέπειτα συνεδριάσεις της Βουλής των Ελλήνων, ο φιλελεύθερος και ριζοσπαστικός χαρακτήρας τους, αλλά και οι ουκ ολίγες παραπομπές των Επτανησίων βουλευτών στα δρώμενα στη Δύση (Ματσίνης, Γαριβάλδης, Γαλλική Επανάσταση κ.λπ.) και οι αναφορές στον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό γενικότερα υπογραμμίζουν το μετακενωτικό έργο των πολιτικών της Επτανήσου στο νέο ελληνικό κράτος μέσα από την αίθουσα του Κοινοβουλίου. Το περιεχόμενο ακριβώς αυτής της ουσιώδους για τη δημοκρατία συμβολής συμπυκνώνει ο ανένδοτος για το ελληνικό πολίτευμα αγώνας του γνωστού πρωτοπόρου γι αυτή τη δημοκρατία Ρόκκου Χοϊδά, ο οποίος σε κάποια στιγμή των δηλώσεών του (1877) χαρακτηριστικά υπογράμμιζε: «Εάν με αποκρούσης, νέας εκ της αποκρούσεως ταύτης αντλήσω δυνάμεις, το δε βήμα μου από της Βουλής των αντιπροσώπων του έθνους θα μεταφέρω επί της πλατείας της Ομονοίας και του Συντάγματος των Αθηνών, και ακροατήριόν μου έξω (=θα έχω) τον δήμον των Αθηναίων, κρατήσοντα μετά μικρόν, διά των αρχών της ελευθερίας, της ισότητος και της αδελφότητος, των επιόρκων, των μωρών, των αμαθών αρχόντων». Στάση ρωμαλέα κατά του εμμένοντος κατεστημένου. Ωστόσο κι αυτοί οι ανένδοτοι αγώνες, ενίοτε, πνίγονται μέσα στο χάος της μικροπολιτικής, της συναλλαγής και της φαυλοκρατίας, και ο Ρόκκος Χοϊδάς, το 1877, πιεζόμενος απ αυτό το κατεστημένο, υποβάλλει την παραίτησή του και αποσύρεται στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπως ακριβώς δέκα χρόνια προηγουμένως (1867) είχαν παραιτηθεί οι αδελφοί Ιακωβάτοι εις ένδειξη διαμαρτυρίας για τα πολιτικά «παιχνίδια», που λάβαιναν χώρα κατά τις εργασίες του ελληνικού Κοινοβουλίου. Πηγή:«Καθημερινή» WNTN 1550 AM - ΒΟΣΤΩΝΗ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, 7:55-8:00 π.μ. Μια ελληνική εκπομπή βασισμένη στη Βίβλο Παρουσιαστής - Γιώργος Διαλεκτάκης Connecticut (860) greekvoice@mail.com Eκπληρώστε όλα τα όνειρά σας για έναν όμορφο γάμο σ αυτή την ξεχωριστή σας μέρα TOWERS ON THE GREEN Εκεί που τα όνειρά σας γίνονται πραγματικότητα Γάμοι, bridal showers, baby showers, επέτειοι, christenings, επίσημα δείπνα επιχειρηματικές συναντήσεις, εταιρικές εκδηλώσεις Μπορούμε να φιλοξενήσουμε πάρτι ατόμων TOWERS ON THE GREEN in 2 locations Εκεί που η ξεχωριστή σας μέρα «αγκαλιάζεται» από προσωπικό επαγγελματιών με ενθουσιασμό και ειλικρίνεια. Εαν σχεδιάζετε μια πιο κλειστή εκδήλωση, μια δεξίωση, ή πρόβα δείπνου, η εξειδικευμένη ομάδα μας catering και μαγειρικής περιμένει να σας εξυπηρετήσει σε όλες τις πτυχές αυτής της μοναδικής σας μέρας. Απολαύστε την υπέροχη θέα του Towers Country Club Διακεκριμένοι σεφ δημιουργούν γαστρονομικά αριστουργήματα που θα προσφέρουν απόλαυση στους καλεσμένους σας και η εμπειρία τους μπορεί να ανταποκριθεί σε οποιοδήπτε στιλ εθνικής κουζίνας. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΦΑΓΗΤΑ ΕΠΙ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ Grand Central Pkwy, Floral Park, NY Northern Boulevard, Flushing, NY (516) Ζητήστε τον κ. Χάρυ Σαβίδη

10 10 ΙΣΤΟΡΙΑ H οικονομική ανάπτυξη της κλασικής περιόδου ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Ο Αριστοτέλης μάς δίνει κάποιες πληροφορίες για τη σημασία του εμπορίου στην ελληνική κοινωνία. Συγγράφει τον 4ο αιώνα π.χ. και στο έργο του Αθηναίων Πολιτεία, αναφέρει ότι υπήρχαν πέντε τρόποι, για να επιβιώσει κανείς και να αποκτήσει περιουσία: η γεωργία, η κτηνοτροφία, η πειρατεία, η αλιεία και το κυνήγι.\ Το εμπόριο δε συμπεριλαμβανόταν σε αυτούς, γιατί βασιζόταν σε συναλλαγές και πωλήσεις και δε θεωρούνταν πρωταρχικός τρόπος απόκτησης αγαθών (Αριστοτέλης, Πολιτικά 1256 β β25). Τίποτα βέβαια δε μας εμποδίζει να θεωρήσουμε αυτήν την άποψη ως προσωπική του Αριστοτέλη. Οι ερευνητές πάντως την υιοθετούν ως αντιπροσωπευτική της αντίληψης των αρχαίων για το εμπόριο -όχι μόνο κατ ανάγκη την εποχή που γράφει ο Αριστοτέλης- αλλά και από πολύ νωρίτερα, ήδη από τα πρώτα στάδια των εμπορικών συναλλαγών. Σε αντίθεση πάντως με την κατηγορηματική θέση του Αριστοτέλη αναφορικά με τον υποβαθμισμένο ρόλο του εμπορίου, είναι γνωστό από αρχαιολογικά ευρήματα ότι από τον 8ο αιώνα π.χ. οι Ελληνες είχαν αρχίσει να ασχολούνται με το θαλάσσιο εμπόριο σε διάφορες περιοχές (Ηρόδοτος, Ιστορίαι , Σιμωνίδης ο Κείος, απόσπασμα 16 στο West, 1993). Η παράλληλη ανάπτυξη της ναυπηγικής τούς επέτρεψε να ασχοληθούν με αυτό σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορούν να θεωρηθούν έμποροι της θάλασσας, αν και τέτοιου είδους χαρακτηρισμοί θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή. Ανάμεσά τους, εκείνοι που συναλλάσσονταν για λογαριασμό κάποιων αριστοκρατών ήταν πολύ περισσότεροι από όσους εμπορεύονταν ανεξάρτητα (B. Bravo, Dialogues d Histoire Ancienne 1(1974):123). Οι περιπτώσεις των αριστοκρατών που μέσω κάποιων αντιπροσώπων είχαν έμμεση σχέση με το εμπόριο ήταν λίγες. Αρχικά τα μέλη της αριστοκρατικής τάξης δε συμμετείχαν στις συναλλαγές, ούτε βέβαια και σε χειρωνακτικές εργασίες, καθώς θεωρούνταν δραστηριότητες που δεν επέφεραν τιμή σε όσους ασχολούνταν με αυτές (Ηρόδοτος, Ιστορίαι 2.167). Σε κάποιο απόσπασμά του, ο Ηρακλείδης Ποντικός αναφέρει τους νόμους που ίσχυαν στις Θεσπιές, στη Θήβα και στη Βοιωτία, από όπου προκύπτει ότι οι αριστοκράτες αποκλείονταν από κάθε επαφή με τις παραπάνω ασχολίες (Ηρακλείδης Ποντικός, FHG απόσπασμα 43). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, οι ευγενείς να έχουν χρόνο ελεύθερο για την ενασχόλησή τους με τα κυβερνητικά, δικαστικά και στρατιωτικά ζητήματα. Μπορούσαν να ασχολούνται με τα εμπορικά ταξίδια προκειμένου να προμηθευτούν αγαθά για δική τους χρήση ή κατανάλωση, χωρίς μάλιστα να διακινδυνεύουν την κοινωνική τους θέση. Ομως, η ενασχόληση με την αγορά και την πώληση προϊόντων με μοναδικό στόχο το κέρδος δεν επιτρεπόταν σε έναν ευγενή. Πάντως λόγω του υψηλού κόστους που είχαν τα θαλάσσια ταξίδια, στην αρχή τουλάχιστον, μόνον οι αριστοκράτες μπορούσαν να τα αναλάβουν. Πιθανότατα, λοιπόν, από τις αρχές της Αρχαϊκής περιόδου μέχρι και τα τέλη του 7ου αιώνα π.χ., ορισμένοι ευγενείς με τα πλοία τους και με τους ανθρώπους τους να μετέφεραν και να εμπορεύονταν τα αγαθά. Ο Ηρόδοτος αναφέρεται στον Κολαίο από τη Σάμο, που ταξίδεψε στην Ισπανία περίπου στα 638 π.χ. με συντρόφους του και έφερε πίσω στο νησί μεγάλα κέρδη. Ηταν μάλλον ευγενής και είναι ο πρώτος έμπορος για τον οποίο μαθαίνουμε από τις πηγές (Ηρόδοτος, Ιστορίαι 4.152). O Ησίοδος πάλι γράφει και για κάποιες περιπτώσεις πολιτών με δική τους γη, που την καλλιεργούσαν, και έπειτα φόρτωναν τα προϊόντα τους σε μικρές βάρκες, για να τα μεταφέρουν και να τα πουλήσουν αλλού. Πρέπει συνήθως να κατέφευγαν σε αυτήν τη λύση, εάν δεν υπήρχε άλλη διαθέσιμη αγορά στη δική τους περιοχή (Ησίοδος, Εργα και Ημέραι ). Ο ρόλος των αποικιών Από τον 7ο αιώνα π.χ. και εξής, το εμπόριο, και κυρίως το θαλάσσιο, βασίζεται σε ένα αναπτυγμένο δίκτυο αποικιών, εμπορικών σταθμών και ξένων αλλά φιλικών λιμανιών. Μέχρι το 475 π.χ. περίπου, οι ανεξάρτητοι έμποροι που εμπορεύονταν μέσω θάλασσας αυξήθηκαν σε σχέση με τους στεριανούς συναδέλφους τους, καθορίζοντας έτσι τη μορφή που θα έχει το θαλάσσιο εμπόριο στην Κλασική περίοδο. Το εμπόριο αυτή την εποχή συνδέεται και με την πειρατεία, η οποία με τη σειρά της σχετίζεται με μία σημαντική πηγή εισοδήματος, το δουλεμπόριο. Οι κάτοικοι των περισσότερων νησιών, όπως ήταν η Αίγινα, η Κρήτη και η Σάμος, επιδίδονταν σε αυτό από πολύ παλιά. Η Αίγινα παρουσίασε στην Αρχαϊκή περίοδο ένα νέο στοιχείο για τον ελλαδικό χώρο, το νόμισμα. Στον ελληνικό κόσμο, οι εμπορικές συναλλαγές -εισαγωγές και εξαγωγές- αποτελούσαν δραστηριότητα των αντρών. Αν λάβουμε υπόψη το πρόβλημα τής σχεδόν ολοκλη-

11 ΣΑΒΒΑΤΟ 4 - ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΙΣΤΟΡΙΑ 11 ρωτικής έλλειψης πηγών πάνω στο θέμα, αξίζει να αναφερθούν δύο, οι οποίες δίνουν κάποια στοιχεία για τη γυναικεία παρουσία στην εμπορική δραστηριότητα των Ελλήνων. Ο Αθήναιος λέει ότι ο Σόλων απαγόρευσε στους άντρες τη συμμετοχή τους στο εμπόριο αρωμάτων και ο Φερεκράτης, όταν αναφέρεται σε αυτό, μιλάει σαν να πρόκειται για γυναικείο μονοπώλιο. Ωστόσο, και εδώ πιθανότατα οι γυναίκες να μην είχαν τον πρώτο ρόλο. Οι άντρες διαπραγματεύονταν την αγορά και την πώληση των προϊόντων, ενώ γυναίκες από οικονομικά ασθενή στρώματα απασχολούνταν στην προώθησή τους. Υπήρχε ένας νόμος του Σόλωνα που ανέφερε ότι, εάν κάποιος μιλούσε άσχημα σε άντρα ή γυναίκα που εργαζόταν στην αγορά, ήταν δυνατό να τον μηνύσουν για δυσφήμιση. Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ενδεικτικό για την ύπαρξη κάποιας αρνητικής διάθεσης από μία μερίδα ευκατάστατων πολιτών, η οποία εκφραζόταν μέσα από προσβολές και πιθανές κοροϊδίες προς τους φτωχότερους συμπολίτες τους που εμπορεύονταν στην αγορά. Το νόμισμα Τα αρχαιολογικά ευρήματα από τις ανασκαφές στο ναό της Αρτεμης στην Εφεσο τοποθετούν την έναρξη της κοπής νομισμάτων, στα τελευταία χρόνια του 7ου αιώνα π.χ. Στις αρχαίες πηγές, ως πιθανοί εφευρέτες του νομίσματος παρουσιάζονται ο Φείδων -ο βασιλιάς του Αργους- η Δημοδίκη από την Κύμη -σύζυγος του βασιλιά Μίδα- ο Εριχθόνιος και ο Λύκος από την Αθήνα, οι Λυδοί και οι Νάξιοι. Ως πραγματικοί πάντως εφευρέτες του νομίσματος θεωρούνται οι Λυδοί, οι οποίοι χρησιμοποίησαν για τις πρώτες κοπές ένα πολύτιμο μέταλλο, το ήλεκτρο. Επρόκειτο για ένα κράμα χρυσού και αργύρου, που βρισκόταν στην άμμο του ποταμού Πακτωλού, ο οποίος πήγαζε από το όρος Τμώλο και διέσχιζε την πρωτεύουσα Σάρδεις, στη Λυδία. Ο Ηρόδοτος δηλώνει ότι οι Λυδοί ήταν, επίσης, οι πρώτοι που έκοψαν νομίσματα από χρυσό και άργυρο. Ενδεχομένως να αναφέρεται στις μεταγενέστερες διμεταλλικές κοπές του Κροίσου. Στην Ελλάδα, τα πρώτα νομίσματα κατασκευάστηκαν από άργυρο προμηθευμένο από τα μεταλλεία του Λαυρίου (Αττική) και από τη βόρεια Ελλάδα. Είναι γενικά αποδεκτό ότι το παλαιότερο νομισματοκοπείο στον κυρίως ελλαδικό χώρο βρισκόταν στο νησί της Αίγινας. Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι τα νομίσματα του νησιού ανήκουν στα χρόνια μετά το 550 π.χ. Η εμφάνισή τους δεν μπορεί να συνδεθεί με την παράδοση που αναφέρει το βασιλιά του Aργους Φείδωνα ως εκείνον που έκοψε τα πρώτα νομίσματα στην Ελλάδα και η οποία χρονολογείται στις αρχές του 7ου αιώνα π.χ. (Ηρόδοτος, Ιστορίαι ). Αρχικά, οι μελετητές υποστήριξαν ότι το νόμισμα είχε οικονομική λειτουργία, ως σταθερό μέσο μέτρησης για την εξυπηρέτηση του εμπορίου. Ηταν απόλυτα φυσικό να θεωρηθεί ότι η εμφάνισή του -υπηρετώντας αυτόν ακριβώς το σκοπό- αποδείκνυε την ύπαρξη εξέλιξης των συναλλαγών στην Αρχαϊκή περίοδο και την αρχή μίας νομισματικής οικονομίας. Αργότερα όμως, διαπιστώθηκε ότι η παραπάνω άποψη δεν ήταν τόσο απλή, αλλά αντίθετα παρουσίαζε μία πολυπλοκότητα που επέβαλλε την επαναξιολόγησή της. Οι πρώτες πληροφορίες, σχετικά με τη μετάβαση από το στάδιο της απλής ανταλλαγής προϊόντων σε εκείνο της χρήσης του χρήματος, παρατηρούνται σε κείμενα του Αριστοτέλη. Στα σχετικά αποσπάσματα φαίνεται να αποδίδει μία ηθική εξήγηση στο ρόλο του νομίσματος, συνδεδεμένη άμεσα με το σύνολο των αξιών των αρχαϊκών κοινοτήτων. Εκτός από αυτό διαπιστώνεται ότι κατά τις πρώτες κοπές νομισμάτων σε αρκετές πόλεις λείπουν οι μικρές υποδιαιρέσεις. Επίσης, όπου υπάρχουν μεγάλες υποδιαιρέσεις, όπως στις πόλεις της Σικελίας, τα νομίσματα κυκλοφορούσαν κυρίως στην περιοχή όπου είχαν κοπεί. Αυτό θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως ένδειξη ότι -αρχικά τουλάχιστοντο νόμισμα δε χρησιμοποιήθηκε στη διευκόλυνση του εμπορίου, τοπικού ή υπερπόντιου. Οι μόνες περιπτώσεις που παρατηρείται μία -έστω και έμμεση- σχέση μεταξύ εμπορίου και νομισμάτων είναι εκείνες της Αθήνας και των παραλιακών πόλεων της Θράκης και της Μακεδονίας. Οι πόλεις αυτές εξήγαγαν νομίσματα στην Ανατολή και στην Αίγυπτο, όχι όμως ως χρήμα αλλά ως αντικείμενα αξίας κατασκευασμένα από άργυρο. Η εφεύρεση και η εξάπλωση του νομίσματος θα πρέπει να τοποθετηθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κοινωνικών σχέσεων και αξιών, που αναπτύχθηκαν την Αρχαϊκή περίοδο. Οι νόμοι είχαν αρχίσει να κωδικοποιούνται, προκειμένου να σταματήσει η αυθαίρετη ερμηνεία τους. Μέσα σ αυτό το κλίμα της εποχής, το νόμισμα απέκτησε πλέον μία νομική βάση. ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ Το βιβλίο αυτό παρέχει γραφικές παραινέσεις για όλες τις φάσεις της νεαρής ηλικίας. Ποια είναι η στάση των νέων μέσα στην οικογένεια, στο σχολείο, στην εκκλησία, με το αντίθετο φύλο, στο γάμο κ.τ.λ. 449 σελίδες. Τιμάται $8.00 η τιμή περιλαμβάνει τα ταχυδρομικά (προπληρωτέα). Αποταθείτε: HELLENIC PUBLICATIONS, 8785 University Blvd, Berrien Springs, MI (269) Αγγεία Πρωτοκορινθιακής και κυρίως Κορινθιακής κεραμικής, τα οποία χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά αρωμάτων, αιθέριων ελαίων, ελαιόλαδου και κρασιού, βρέθηκαν σε διάφορες περιοχές και πιστοποιούν μία εξάπλωση του εμπορίου τον 7ο αιώνα π.χ. πέρα από τα γεωγραφικά όρια του ελλαδικού χώρου. Η ώθηση αυτή συνεχίστηκε και τον 6ο αιώνα π.χ., όταν η Αττική μελανόμορφη κεραμική κατέκλυσε τις αγορές από τη Γαλλία και την Ιταλία έως τη Ρωσία και την Εγγύς Ανατολή. Σε αυτό συνέβαλε φυσικά και η ύπαρξη αποικιών και εμπορικών σταθμών που υποστήριζαν ένα δίκτυο συναλλαγών με κέντρα τη Μίλητο, την Κόρινθο, την Αίγινα και τέλος την Αθήνα. Για παράδειγμα, αμφορείς τύπου Μασσαλίας για τη μεταφορά κρασιού έχουν βρεθεί στην ευρύτερη περιοχή της νότιας Γαλλίας και στη νοτιοανατολική Ισπανία. Οι λαοί της ανατολικής Γαλλίας, της νοτιοδυτικής Γερμανίας και της βορειοδυτικής Ελβετίας εισήγαγαν κρασί, είδη πολυτελείας και αγγεία πόσης. Αρχικά, το εμπορικό αυτό δίκτυο στηριζόταν από τυχοδιώκτες -μέλη των ανώτερων τάξεων- που μαζί με τους ανθρώπους τους ήταν υπεύθυνοι για τις συναλλαγές. Τον 6ο αιώνα π.χ., όμως, ανεξάρτητοι ιδιοκτήτες πλοίων -που μπορούσαν να ανήκουν και σε χαμηλότερες κοινωνικά τάξεις- έλεγχαν το εμπόριο και όργωναν τη Μεσόγειο αναζητώντας τις ευκαιρίες απόκτησης κέρδους. Ενα παράδειγμα προϊόντος με μεγάλη ζήτηση ήταν το κρασί της Χίου που είχε αποκτήσει φήμη από τα τέλη του 8ου αιώνα π.χ. Το μετέφεραν στο γνωστό λευκό χιακό αμφορέα της εποχής, που έχει βρεθεί σε διάφορα μέρη, όπως για παράδειγμα στη Σμύρνη. Εξίσου πολυζήτητο ήταν και το κρασί της Σάμου. Υπήρχαν, πάντως, και περιπτώσεις απαγόρευσης στην εξαγωγή των προϊόντων. Αναφορές έχουν σωθεί από τις πόλεις της Αθήνας και της Σηλυμβρίας στις θρακικές ακτές. Στην Αθήνα επιτρεπόταν μόνον η εξαγωγή ελαιόλαδου και στη Σηλυμβρία είχε απαγορευτεί, για κάποιο χρονικό διάστημα, η εξαγωγή σιτηρών (Ψευδο-Αριστοτέλης, Οικονομικά 1348β α3). Πηγή: Iδρυμα Μείζονος Ελληνισμού ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΑ MARIANTHE L. BUDIKE Esq. ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ Η.Π.Α. ΠΑΡΕΧΟΥΜΕ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΟΠΩΣ Πολιτικά δικαιώματα και ιθαγένεια Μόνιμη διαμονή Φοιτητικές άδειες παραμονής Παράταση αδειών παραμονής Πολιτογράφηση Waivers Labor certification Για περισσότερες πληροφορίες χρησιμοποιήστε τα δωρεάν τηλέφωνά μας marianthe@budikelaw.com

12 12 ΠΡΟΣΩΠΑ O απολογισμός της Κλαούντια Καρντινάλε ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Της Μαρινέλλας Αστραπέλλου Αρχικά ακούγεται η φωνή της καθώς μιλάει στα γαλλικά με τους βοηθούς της. Η βαθιά βραχνή φωνή, αυτή που έσπευδαν να ντουμπλάρουν στα πρώτα χρόνια της καριέρας της έως ότου έρθει ο Φελίνι στο «81/2» να της τη δώσει πίσω, σε πείσμα όσων έλεγαν ότι ήταν φωνή άνδρα και όχι γυναίκας». Στη συνέχεια προβάλλει η ίδια πίσω από τα ράφια της βιβλιοθήκης του Γαλλικού Ινστιτούτου. Κομψή, περιποιημένη, στα γκρι και με τα ντεγκραντέ γυαλιά της, αλλά με έκδηλη την ηλικία των 72 χρόνων της. Λαμπερή και, ναι, πανέμορφη, διότι, όπως υποστηρίζει και η ίδια, «η ομορφιά είναι εσωτερική υπόθεση. Εχει να κάνει με την ενέργεια, με τη δύναμη».\ Τα διαθέτει και τα δύο και τα διαχέει στην ατμόσφαιρα απλόχερα μαζί με τη λάμψη της, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα εύκρατο κλίμα για τη συνέντευξή μας, μολονότι δίνει τελικά λιγότερα από όσα σε προδιαθέτει. Στην Ελλάδα βρέθηκε για να παραλάβει ένα τιμητικό βραβείο στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου, στο οποίο προβλήθηκαν δύο ταινίες με τη δική της συμμετοχή. Η «Θέα στη θάλασσα» της Νικόλ Γκαρσιά, αλλά και το «Νήμα», του τρόπον τινά συμπατριώτη της, του Τυνήσιου Μεχντί Μπεν Ατιά. Αναμφίβολα, δίνει πολλές συνεντεύξεις, εξάλλου στην Ελλάδα βρέθηκε μετά την Κολονία, τη Σόφια, το Βερολίνο, τη Μόσχα. Ξέρετε, είμαι 53 χρόνια στον κινηματογράφο, οπότε με προσκαλούν παντού για να προωθήσω τις ταινίες μου. Θα θυμηθεί φευγαλέα την ταινία «Απόδραση στην Αθήνα», που γυρίστηκε το 1978 στη χώρα μας, και θα μιλήσει ευγενικά αλλά λίγο αόριστα για τον σπουδαίο πολιτισμό της. Δεν έχει σημασία. Η ανεπιτήδευτη παρουσία της και τα βαθιά εκφραστικά μάτια της, όταν βγάζει τα γυαλιά για να μιλήσει, είναι ένα αξεπέραστο παράδειγμα του πού μπορεί να φτάσει μια γυναίκα όταν καταφέρει να συμφιλιωθεί με τη φύση της. - Πρωταγωνιστείτε στην ταινία «Το νήμα», όπου υποδύεστε τη μητέρα ενός ομοφυλόφιλου ο οποίος της αποκαλύπτει την αλήθεια για τη σεξουαλική του ταυτότητα. Δεδομένου ότι γνωρίζετε πολύ καλά τις κοινωνίες τόσο της Ιταλίας όσο και της Γαλλίας, όπου ζείτε τελευταία, πιστεύετε ότι έχει αλλάξει η σχετική νοοτροπία στις μεσογειακές χώρες; «Το πρόβλημα είναι ότι σε ορισμένες χώρες η ομοφυλοφιλία είναι ταμπού. Η ταινία, για παράδειγμα, δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμη στην Τυνησία. Κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο Λος Αντζελες και στο Σαν Φρανσίσκο, την παρουσίασα στην Πολωνία και σε άλλες χώρες. Στην Τυνησία όμως, όταν γύριζα την ταινία, δεν υπήρχε ούτε ένας δημοσιογράφος, γιατί, όπως σας είπα, το θέμα είναι ταμπού. Βασικά αντιμετωπίσαμε προβλήματα, γιατί στην αρχή, όταν έμαθαν ότι θα γυριστεί η ταινία, πήραν τηλέφωνο τον σκηνοθέτη και του είπαν: Δεν πρόκειται να γίνει. Μετά, όμως, όταν έμαθαν ότι θα έπαιζα εγώ, δεδομένου ότι γεννήθηκα στην Τυνησία, είπαν: Εντάξει, θα το κάνετε». - Τελικά η μητέρα δίνει στον γιο την «ελευθερία» του, γιατί τον αποδέχεται. Στην Ιταλία, όπου η οικογένεια είναι «κτητική» όπως και στην Ελλάδα, τι συμβαίνει; Εχει αλλάξει η νοοτροπία; «Ναι, είναι γεγονός ότι η οικογένεια στην Ιταλία είναι πολύ κτητική. Εγώ όμως έδωσα ανεξαρτησία στα παιδιά μου από πολύ νωρίς. Ο γιος μου ο Πάτρικ δεν ήταν ούτε 20 ετών όταν έφυγε για να ζήσει στη Νέα Υόρκη, και έμεινε εκεί 15 χρόνια. Στην κόρη μου είχα δώσει αυτήν την ελευθερία από πολύ νωρίς. Ηδη από τα 14 της χρόνια ζούσε μόνη της. Οχι μακριά μου, αλλά μόνη της. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να δίνεις ανεξαρτησία στους νέους, γιατί έτσι μαθαίνουν να αναλαμβάνουν ευθύνες. Η οικογένεια είναι πολύ σημαντική για μένα. Εχω στενή σχέση με τη δική μου. Οι γονείς μου έχουν πεθάνει, αλλά ο δεσμός ανάμεσα σε μένα και στα αδέλφια μου είναι πολύ δυνατός. Είμαστε τέσσερα αδέλφια. Η Κλοντ, δηλαδή εγώ, γιατί αυτό είναι το πραγματικό μου όνομα, η αδελφή μου η Μπλανς, ο Μπρουνό και ο Αντριάν». - Οι άνδρες σάς ποθούσαν, όπως όλοι γνωρίζουμε. Οι γυναίκες τι στάση είχαν απέναντί σας; «Είναι απίστευτο πόσο όμορφη είναι η σχέση που έχω με τις γυναίκες. Ξέρετε, είναι πολλές οι γυναίκες που μου γράφουν γράμματα. Γιατί δεν βλέπουν σε μένα μια αντίπαλο. Ημουν πρόσφατα στην Πολωνία και όλες οι γυναίκες με αγκάλιαζαν, με φιλούσαν. Δεν με βλέπουν ανταγωνιστικά. Είναι μια υπέροχη σχέση». - Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό; «Ισως επειδή είμαι ένας φυσιολογικός άνθρωπος». - Πώς μπορεί κάποιος να παραμείνει «φυσιολογικός άνθρωπος» όταν έχει εισπράξει τόσο θαυμασμό στη ζωή του; «Για να κάνεις αυτήν τη δουλειά πρέπει να είσαι πολύ δυνατός. Αλλιώς χάνεις την προσωπικότητά σου, δεν ξέρεις πια ποιος είσαι. Εγώ πάντα διαχώριζα την ιδιωτική μου ζωή από τη δουλειά μου. Ηθελα πάντα να κρίνομαι για τη δουλειά μου και μόνο για αυτήν. Στην πραγματικότητα, στο Παρίσι όπου μένω, ο κόσμος είναι τόσο καλός μαζί μου. Αν κάποιος με ενοχλήσει στον δρόμο, έρχονται και με υπερασπίζονται, του λένε: Ασε την ήσυχη!. Απέκτησα πολλούς φίλους, πολλούς καταπληκτικούς ανθρώπους. Ο Αλέν Ντελόν, ο Ζαν-Πολ Μπελμοντό, ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι. Ο Ροκ Χάντσον ήταν ένας από τους καλύτερους φίλους μου. Ο Στιβ Μακ Κουίν ερχόταν στο σπίτι μου στη Ρώμη, γιατί πήγαινε να δοκιμάσει τη Φεράρι του» - Ισως επειδή δεν είναι τόσο συχνό να βλέπουν μια σταρ να μην επιδιώκει να καμουφλάρει την ηλικία της ή να την ακούν να δηλώνει: «Ολα μπορείτε να μου τα πάρετε, εκτός από τις ρυτίδες μου», όπως κάνατε εσείς. «Ναι, γιατί σήμερα όλες σχεδόν κάνουν πλαστικές. Εγώ δεν θέλησα ποτέ να το κάνω. Ποτέ. Γιατί όλες τελικά καταλήγουν να μοιάζουν μεταξύ τους, έχουν το ίδιο στόμα... Πρέπει να αποδέχεσαι την ηλικία σου. Δεν μπορείς να δαμάσεις τον χρόνο. Είναι αδύνατον». - Οι άλλες γυναίκες λοιπόν δεν σας βλέπουν ανταγωνιστικά. Ποια ήταν η σχέση σας όμως με τις άλλες σταρ της εποχής σας, όπως η Σοφία Λόρεν ή η Μπριζίτ Μπαρντό; «Δεν είχα ποτέ άσχημη σχέση με καμία τους. Για παράδειγμα, όταν έκανα την ταινία Οι δύο λησταρχίνες σαρώνουν το Γουέστ, με την Μπριζίτ Μπαρντό, όλοι είχαν τρελαθεί. Η BB με τη CC στην ίδια ταινία! Οι παπαράτσι μάς κυνηγούσαν. Τους είχε συνεπάρει η αντιπαλότητα που πίστευαν ότι θα προέκυπτε ανάμεσα στην ξανθιά και στη μελαχρινή. Περίμεναν να σκοτωθούμε. Παρ όλα αυτά, η σχέση μας ήταν υπέροχη. Δεν υπήρχαν ανταγωνισμοί. Το σημαντικό στον κινηματογράφο είναι να μπορείς να μεταδώσεις συναισθήματα. Δεν έχει και τόσο να κάνει με την ομορφιά. Σημασία έχει αυτό που καταφέρνεις να δώσεις στον θεατή: το συναίσθημα». - Το οποίο, φαντάζομαι, διαποτίζει και τη ζωή σας «Εννοείται. Αν είσαι ψυχρή, δεν

13 ΣΑΒΒΑΤΟ 4 - ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΠΡΟΣΩΠΑ 13 ανθρώπους». - Διατηρήθηκε κάποια από αυτές τις φιλίες; «Είμαστε πολύ δεμένοι με τον Αλέν Ντελόν». - Το επίθετο της μητέρας σας ήταν Γκρέκο και δεδομένου ότι καταγόταν από το δυτικό μέρος της Σικελίας υπάρχει η περίπτωση να είχε κάποια μακρινή ρίζα στην Ελλάδα; «Πιστεύω πως ναι. Πιστεύω ότι στην καταγωγή της μητέρας μου υπάρχει ελληνική ρίζα. Γεννήθηκε στην Τρίπολη, που ήταν τότε προτεκτοράτο των Ιταλών. Η οικογένειά της όμως ήταν από το Τράπανι της Σικελίας, οπότε μάλλον υπάρχει ελληνική ρίζα από την πλευρά της». - Υπάρχει πάντως και η τυνησιακή ρίζα, δεδομένου ότι γεννηθήκατε και μεγαλώσατε στην Τύνιδα. Επιστρέφετε συχνά εκεί; «Ναι, μου αρέσει. Είναι η γη μου. Τρεις γενιές της οικογένειας γεννήθηκαν εκεί. Επειτα, η Τυνησία όπως και το Μαρόκο είναι μέρη εκπληκτικής ομορφιάς και μου αρέσει να ταξιδεύω εκεί. Τώρα βέβαια πρέπει να περιμένω λίγο για να επιστρέψω». - Πρέπει να περιμένετε την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας; «Ε, ναι. Θέλουμε να ελπίζουμε». - Πάντως υπάρχει μεγάλο μεταναστευτικό κύμα προς την Ιταλία από την Τυνησία. Το νησί της Λαμπεντούζα έχει βουλιάξει. «Δεν υπάρχει πια χώρος, άνθρωποι σε ένα μικρό νησί... Δεν ξέρουν πια πού να τους βάλουν. Επιπλέον, η Γαλλία μπλόκαρε τα πάντα γιατί οι Τυνήσιοι μιλάνε γαλλικά και έχουν οικογένειες στη Γαλλία». - Είναι η πολιτική του Σαρκοζί πιο αυστηρή τελικά από αυτήν του Μπερλουσκόνι; «Κοιτάξτε, η Ιταλία είναι πολύ κοντά στη Βόρεια Αφρική, οπότε υπάρχουν πολλοί Αφρικανοί στη χώρα. Ωστόσο, όπως εμείς οι Ιταλοί έχουμε υπάρξει μετανάστες, πήγαμε στη Νέα Υόρκη και δημιουργήσαμε τη Μικρή Ιταλία, αντίστοιχα πρέπει και να δεχόμαστε τον κόσμο που έρχεται, να τον βοηθάμε. Βέβαια, είναι ήδη πολλοί, δεν ξέρω τι μπορεί να γίνει». - Υπάρχει και η οικονομική κρίση, που δεν αφήνει πολλά περιθώρια. Εσάς σας έχει επηρεάσει με κάποιον τρόπο; «Εγώ πλέον δουλεύω κυρίως με σκηνοθέτες που κάνουν την πρώτη τους ταινία. Οπότε, όπως καταλαβαίνετε, τα λεφτά δεν με ενδιαφέρουν καθόλου. Ποτέ δεν με ενδιέφεραν ιδιαίτερα». - Τη γνώμη σας για τον Μπερλουσκόνι θα μου την πείτε; «Δεν θέλω να ανακατεύομαι με την πολιτική. Συχνά με ρωτάνε τη γνώμη μου για την πολιτική επικαιρότητα και δεν απαντώ ποτέ. Δεν μου αρέσει να εκφέρω άποψη σχετικά, να λέω μου αρέσει αυτό ή το άλλο, δεν μου αρέσει να επηρεάζω τον κόσμο. Ο κόσμος είναι ελεύθερος να ψηφίζει όποιον θέλει». - Ποιο πιστεύετε ότι είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σήμερα; «Δυστυχώς, αυτό που είδα στην Αφρική. Το πρόβλημα είναι ότι πολλές γυναίκες που έχουν έιτζ δεν παίρνουν μέτρα προφύλαξης και φέρνουν στον κόσμο παιδιά τα οποία είναι άρρωστα». - Μεγάλη η απόσταση που διανύσατε από το νεαρό κορίτσι που πίστευε ότι ήταν άσχημο μέχρι τη μεγάλη γυναίκα που μπορεί να αποδέχεται τον εαυτό της όπως είναι. «Ναι, πολύ μεγάλη. Εφέτος συμπληρώνονται 53 χρόνια που κάνω αυτήν τη δουλειά. Δεν έχω σταματήσει να δουλεύω. Μετά το Νήμα έκανα μία ταινία στην Κωνσταντινούπολη, μία στη Νέα Υόρκη και τώρα έχω να κάνω δύο ταινίες στη Νότια Ιταλία. Είναι αλήθεια, όταν ήμουν μικρή και μου έλεγαν να κάνω σινεμά έλεγα όχι!. Δεν καταλάβαινα τον λόγο για τον οποίο θα έπρεπε να υποκύψω σε αυτό!». - Τότε που θέλατε να γίνετε δασκάλα; «Ηθελα να γίνω είτε δασκάλα είτε εξερευνήτρια. Ηθελα να ανακαλύψω τον κόσμο. Και τελικά τα κατάφερα...». Πηγή: «Το Βήμα» μπορείς να μεταδώσεις τίποτε. Το σημαντικό είναι να αφήνεις τον κόσμο να έρχεται προς εσένα και να πηγαίνεις και εσύ προς αυτόν. Μου αρέσει να σπάω αυτό το φράγμα. Μου αρέσει η unita, η ένωση. Να είμαστε μαζί. Στην ένωση υπάρχει η δύναμη». - Τότε, ήσασταν λίγες και πολύ καλές. Σήμερα είναι τόσο πολλές οι γυναίκες σταρ. Πιστεύετε ότι έχουν την ανάλογη στόφα και την ικανότητα τελικά να αντέξουν στον χρόνο; «Πρώτα απ όλα, εμείς είχαμε την τύχη να ζήσουμε μια μαγική στιγμή του κινηματογράφου με όλους αυτούς τους σπουδαίους σκηνοθέτες. Εγώ δούλεψα παντού. Στη Ρωσία, στην Αμερική, στην Αυστραλία. Γύρισα όλον τον κόσμο. Και όπως σας είπα, ήταν μια μαγική, μια χρυσή στιγμή για τον κινηματογράφο». - Απ ό,τι διάβασα, πρόκειται να συμπρωταγωνιστήσετε σύντομα με τη Μόνικα Μπελούτσι. «Οχι, δεν είναι αλήθεια αυτό. Δεν γνωρίζω τίποτε! Κυκλοφόρησε και στις εφημερίδες αυτή η είδηση. Μα για ποια ταινία πρόκειται, εσείς γνωρίζετε κάτι; Κατασκευάζουν ειδήσεις...». - Το διάβασα στο Εσείς πάντως συνεργαστήκατε με τον Φελίνι, τον Βισκόντι, τον Λεόνε. Τι πήρατε από τον καθέναν από αυτούς; «Ο Βισκόντι ήταν πολύ θεατρικός και πάρα πολύ ακριβής. Ο Φεντερίκο Φελίνι ήταν του αυτοσχεδιασμού, δεν υπήρχαν κείμενα, ήταν όλα αυθόρμητα. Ο Σέρτζιο Λεόνε ήταν αυτός που χρησιμοποίησε την κάμερα επάνω στο σώμα. Και έπειτα ήμουν η μοναδική γυναίκα ανάμεσα σε τόσους άνδρες...». - Πώς ήταν η συνεργασία σας με τον Βέρνερ Χέρτζογκ, έναν ως επί το πλείστον εκκεντρικό σκηνοθέτη, στο «Φιτζκαράλντο»; «Φανταστική. Τον λατρεύω. Η ευκαιρία που μου δόθηκε να βρεθώ στον Αμαζόνιο! Με τις μαϊμούδες... Για εμένα αυτή η ταινία ήταν η πιο όμορφη περιπέτεια της ζωής μου. Πρόκειται για μια υπέροχη ταινία. Τα πήγαμε πολύ καλά με τον Χέρτζογκ. Είναι ένας πολύ σημαντικός άνδρας. Τον είδα πριν από λίγο καιρό στο Φεστιβάλ του Κολοράντο». - Δεν μπορώ να μη σας ρωτήσω και για τους άνδρες συμπρωταγωνιστές σας. Γνωρίσατε όλους τους μεγάλους. Ποιος ήταν ο πιο χαρισματικός; «Ναι, τους γνώρισα όλους! Αλλά ήταν τόσο πολλοί οι χαρισματικοί. Ο Αλέν Ντελόν, ο Ζαν-Πολ Μπελμοντό, ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι. Ο Ροκ Χάντσον ήταν ένας από τους καλύτερους φίλους μου. Ο Στιβ Μακ Κουίν ερχόταν στο σπίτι μου στη Ρώμη, γιατί πήγαινε να δοκιμάσει τη Φεράρι του. Απέκτησα πολλούς φίλους, πολλούς καταπληκτικούς ΞΕΝΗ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΑΞΙΕΣ Αφιέρωμα στην ημέρα της Πεντηκοστής! (1ο μέρος) (Πράξεις Αποστόλων 2: 1-4) Πενήντα ημέρες μετά το Πάσχα, γιορτάζουμε την ημέρα της Πεντηκοστής. Η γιορτή αυτή γιορτάζεται απ τους Εβραίους επί χρόνια και από το χριστιανικό κόσμο χρόνια. Οι Εβραίοι γιορτάζουν την ημέρα αυτή και ευχαριστούν το Θεό με πανηγυρική σύναξη, για τη συγκομιδή των πρώτων καρπών της Γης. Αναγνωρίζουν δηλαδή το Θεό σαν δοτήρα των γήινων αγαθών, σαν συντηρητή της ζωής που ο ίδιος έδωσε. Γι αυτό και λέγεται και γιορτή του Θερισμού, γιορτή των Εβδομάδων, γιορτή των Απαρχών, γιορτή των Πρωτογεννημάτων και γιορτή της Πεντηκοστής. Την ίδια μέρα ο χριστιανικός κόσμος, γιορτάζει την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος. Δεν ήταν σύμπτωση, αλλά σχέδιο Θεού, την ημέρα που γιόρταζαν με ευχαριστίες για τα ουράνια δώρα στη γη, ο ουράνιος Πατέρας, έστειλε το πλουσιότερο δώρο στην ανθρωπότητα, έστειλε το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, το Αγιο Πνεύμα. Ο Ιησούς Χριστός μας μίλησε για το Άγιο Πνεύμα στο Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο 14: και 16:7-9: «Εάν με αγαπάτε, τας εντολάς μου φυλάξατε. Και εγώ θέλω παρακαλέσει τον Πατέρα, και θέλει σας δώσει άλλον Παράκλητον, διά να μένη μεθ υμών εις τον αιώνα, το Πνεύμα της αληθείας, το οποίον ο κόσμος δεν δύναται να λάβη, διότι δεν βλέπει αυτό, ουδέ γνωρίζει αυτό, σεις όμως γνωρίζετε αυτό, διότι μένει μεθ υμών, και εν υμίν θέλει είσθαι», «Εγώ όμως την αλήθειαν σας λέγω, συμφέρει εις εσάς να απέλθω εγώ, διότι, εάν δεν απέλθω, ο Παράκλητος δεν θέλει ελθεί προς εσάς, αλλ αφού απέλθω, θέλω πέμψει αυτόν προς εσάς. Και ελθών εκείνος θέλει ελέγξει τον κόσμον περί αμαρτίας, και περί δικαιοσύνης, και περί κρίσεως, περί αμαρτίας μεν, διότι δεν πιστεύουσιν εις εμέ». Στο 8ο άρθρο του «Πιστεύω» διαβάζουμε: «Και εις το Πνεύμα το Άγιον, το Κύριον, το Ζωοποιόν, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον, το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον, το λαλήσαν διά των προφητών». Το Άγιο Πνεύμα δόθηκε για την ενίσχυση των Αποστόλων και γενικά όλων των πιστών χριστιανών, για την καθοδήγησή τους, για έμπνευση και θεϊκή οδηγία. Την ημέρα της Πεντηκοστής, ενώ όλοι γιόρταζαν την ημέρα των Πρωτογεννημάτων, κάτι συναρπαστικό και σημαντικό συνέβη. Κάτι που συγκλόνισε το ανώγειο, όπου οι 120 μαθητές περίμεναν την υπόσχεση του ουράνιου Πατέρα, κατά την οδηγία του Ιησού Χριστού στο όρος της Αναλήψεως. Αυτό που έγινε, προκάλεσε τους όχλους να μετανοήσουν και να πιστέψουν στον Ιησού Χριστό. Χιλιάδες Ιουδαίοι Εβραίοι, έγιναν Χριστιανοί Εβραίοι. Το θαύμα της αλλαγής της καρδιάς το έκανε και το κάνει ο Θεός. Αυτή την ημέρα οι μαθητές, εκ των οποίων οι περισσότεροι ήταν αγράμματοι ψαράδες, δειλοί και φοβισμένοι, αδύνατοι, αναποφάσιστοι και ανίκανοι να κάνουν ό,τι τους είπε ο Χριστός, έλαβαν ένα ακράτητο και ακατανίκητο θάρρος και γεμάτοι χάρη στο χαρακτήρα και δύναμη λόγου, με σοφά επιχειρήματα και ορθή θεολογία, άρχισαν να κηρύττουν την αγάπη του Χριστού για όλο τον κόσμο, τη θυσία του σταυρού, και τη δύναμη της Αναστάσεως. Το ίδιο Άγιο Πνεύμα, με την ίδια δύναμη υπάρχει και σήμερα. Γι αυτό έφτασε στα αυτιά μας, χρόνια αργότερα. Αυτή είναι η σημερινή μας αξία. Σας στέλνουμε μια Καινή Διαθήκη δωρεάν εάν μας το ζητήσετε. Τηλ. επικοινωνίας: Πέτρος Φιλακουρίδης

14 14 ΠΡΟΣΩΠΑ O Νίκος Καζαντζάκης στη Ρουμανία ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Της Διαμαντένιας Ριμπά Ο πιο άμεσος τρόπος διαλόγου ανάμεσα σε δύο πολιτισμούς λέγεται πως είναι οι μεταφράσεις. Γεγονός είναι ότι, μέσα από λογοτεχνικά κείμενα ξένων συγγραφέων και ποιητών έρχεται ο αναγνώστης πιο κοντά στη νοοτροπία ενός άλλου λαού, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμά του. Και αυτό σίγουρα αφορά και την Ελλάδα, που μέσα από την ανάδειξη των λογοτεχνών της, μόνο φίλους έχει να κερδίσει. Αυτό, η ελληνική λογοτεχνία το έχει καταφέρει σίγουρα στη Ρουμανία, μια βαλκανική χώρα που δικαίως επαίρεται ότι καταλαμβάνει μια από τις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη, όσον αφορά τον αριθμό μεταφράσεων ελληνικών λογοτεχνικών έργων. Και αυτό δεν πρέπει να ξαφνιάζει κανέναν, όπως λέει η νεοελληνίστρια Ελενα Λαζάρ, διευθύντρια του εκδοτικού οίκου «Ομόνοια». «Η εξήγηση είναι απλή», θα μας πει, για να προσθέσει: «Οι πρώτες μεταφράσεις έργων νεοελληνικής λογοτεχνίας γίνονται το 17ο αιώνα, αρχικά σε χειρόγραφη μορφή, κι έπειτα, από το 1837 και πέρα, σε πολλαπλές εκδόσεις. Μια ματιά στον κατάλογο μεταφράσεων που πραγματοποιήθηκαν στη Ρουμανία, από το 1837, όταν τυπώνεται στο Σίμπιου (πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2007) η μετάφραση του Νέου Ερωτόκριτου του Διονυσίου Φωτεινού από την Πάτρα, μέχρι σήμερα, θα μας οδηγήσει σε μια ευχάριστη διαπίστωση: από όλες της λογοτεχνίες των λαών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, η πιο γνωστή στη Ρουμανία είναι η ελληνική λογοτεχνία». Η εξέλιξη των ρουμανικών μεταφράσεων ελληνικής λογοτεχνίας παρουσιάζει μερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, που οφείλονται στην ξεχωριστή θέση που κατέχει ο ελληνικός πολιτισμός στη ρουμανική γη. Ο χάρτης της μεταφρασμένης στα ρουμανικά ελληνικής λογοτεχνίας κάνει εντύπωση, όχι μόνο ως προς τον αριθμό των έργων, αλλά και ως προς την ποικιλία των επιλογών. Ετσι, η βιβλιογραφία των μεταφράσεων ελληνικής λογοτεχνίας στο ρουμανικό χώρο καταγράφει 350 τίτλους, εκ των οποίων 33 ανθολογίες. Αν και σε άλλους λογοτεχνικούς χώρους κυριαρχούν οι μεταφράσεις ποίησης, στη Ρουμανία πάνω από το μισό του συνόλου των μεταφρασμένων έργων προέρχονται απ την πεζογραφία. Και ο πιο γνωστός και αγαπημένος από όλους είναι ο Καζαντζάκης. Η πορεία του έργου του Καζαντζάκη στη Ρουμανία «Στον ρουμανικό πολιτισμό, όπως συμβαίνει εξάλλου και σε πολλούς άλλους πνευματικούς χώρους της γης, ο κλασσικός της ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας, Νίκος Καζαντζάκης έχει πλήρες δικαίωμα πολίτη», τονίζει η κ. Λαζάρ. «Αν και ο πιο γνωστός Ελληνας ποιητής στη Ρουμανία είναι ο Αλεξανδρινός Καβάφης, ο Κρητικός Καζαντζάκης είναι ο πιο μεταφρασμένος Ελληνας πεζογράφος και, πιθανόν, ο πιο αγαπημένος, αν και ο Ρουμάνος αναγνώστης έχει στη διάθεσή του πολλά άλλα έργα των κλασσικών της ελληνικής πεζογραφίας», επισημαίνει η διευθύντρια της «Ομόνοιας». Η πορεία του Νίκου Καζαντζάκη στη Ρουμανία ξεκινάει πριν από 77 χρόνια. Το πρώτο πεζογραφικό κείμενο του Κρητικού, σε ρουμανικό ένδυμα, είναι ένα απόσπασμα από το «Τόντα-Ράμπα» μαζί με σύντομο σημείωμα, δημοσιευμένο σε περιοδικό της εποχής. Είναι η πρώτη φορά που αναφέρεται το όνομα του Καζαντζάκη στη Ρουμανία. Η υπογραφή ανήκει στον Pericle Martinescu (Περικλή Μαρτινέσκου), που κάνει τότε τα πρώτα του βήματα στη μακρινή, μετέπειτα σταδιοδρομία του ως μεταφραστής και πρωτεργάτης του έργου του Καζαντζάκη στη Ρουμανία. Το 1937, όταν ο Μαρτινέσκου βρέθηκε στην Ελλάδα, πήγε στην Αίγινα για να γνωρίσει τον περίφημο, από τότε, Ελληνα συγγραφέα. Ο Μαρτινέσκου θα αποδώσει το «μυθικό ταξίδι που σφράγισε τη ζωή του», όπως έλεγε, σε συγκινητικές σελίδες, που περιλαμβάνονται σήμερα στα απομνημονεύματά του. Οι πρώτοι στίχοι του Καζαντζάκη στη ρουμανική γλώσσα μεταφράζονται λίγο αργότερα, το 1939, στην πρώτη «Ανθολογία της Ελληνικής Ποίησης», που κυκλοφόρησε στο Κλουζ, στην Τρανσυλβανία. Πρόκειται για ένα απόσπασμα από την τραγωδία Οδυσσέας. Αλλες δυο ρουμανικές ανθολογίες ελληνικής λογοτεχνίας περιλαμβάνουν στοχασμούς και επιλογές ποιημάτων του συγγραφέα. Καζαντζάκης και Παναΐτ Ιστράτι «Η Ρουμανία έγινε, όμως, οικεία στον Καζαντζάκη και στη συντρόφισσά του Ελένη, πολύ πριν από τη γνωριμία με το Μαρτινέσκου, χάρη στη συνάντησή τους με τον Παναΐτ Ιστράτι», αναφέρει η Ρουμάνα ελληνίστρια, Ελενα Λαζάρ. «Ο Καζαντζάκης ταξιδεύει, όπως είναι γνωστό, με τον Ιστράτι, το φθινόπωρο του 1927, στη Σοβιετική Ενωση και από κει φθάνουν μαζί, το Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς, στην Αθήνα. Είναι το πρώτο και το μοναδικό ταξίδι του Ιστράτι στην πατρίδα του πατέρα του, Γεωργίου Βαλσάμη, από την Κεφαλονιά», προσθέτει. Ο Καζαντζάκης δημοσιεύει στην «Πρωία» ένα εγκωμιαστικό άρθρο για το φίλο του από τη Βραΐλα. Τον Ιανουάριο του 1928, στο θέατρο Αλάμπρα, παρουσιάζουν και οι δυο τις εντυπώσεις τους από το ταξίδι στη Ρωσία, γεγονός που καταλήγει στην απέλαση του Ιστράτι. Οι επιστολές που αντάλλαξαν οι Τιτάνες των Γραμμάτων, αποτελούν σήμερα πολύτιμο ντοκουμέντο για την ιστορία της λογοτεχνίας. Για τον «ασύγκριτο Παναΐτ» η Ελένη Καζαντζάκη γράφει ένα βιβλίο, που εκδόθηκε το 1936, στο Σαντιάγο της Χιλής. «Πέρα από τη λογοτεχνική αξία και τον ουμανισμό του έργου του Νίκου Καζαντζάκη, που προκάλεσαν το ενδιαφέρον του Ρουμάνου αναγνώστη, η φιλία του Κρητικού με τον Παναΐτ Ιστράτι, έχει συμβάλλει ουσιαστικά στο να μείνει ο συγγραφέας του Ζορμπά ως ένα από τα πιο οικεία ονόματα της ρουμανικής πνευματικής ζωής», τονίζει η κ. Λαζάρ. «Αν και όσο ζούσαν οι δύο φίλοι δεν έμειναν πολύ χρόνο μαζί, ήταν γραπτό, μετά το θάνατό τους, να είναι αχώριστοι. Οσες φορές γίνεται λόγος στη Ρουμανία για τον Ιστράτι, τόσες φορές γίνεται λόγος, αμέσως, και για τον Καζαντζάκη. Δεν υπάρχει συμπόσιο, συνέδριο ή εκδήλωση για τον Ιστράτι- και στη Ρουμανία γίνονται πολλές τα τελευταία χρόνια- χωρίς αναφορές στον Καζαντζάκη. Ενα εύγλωττο παράδειγμα αποτελεί η δεύτερη μετάφραση, από τα ελληνικά, του Αλέξη Ζορμπά βραβεύτηκε με το μετάλλιο Παναίτ Ιστράτι», επισημαίνει η διευθύντρια της «Ομόνοιας».

15 ΣΑΒΒΑΤΟ 4 - ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΠΡΟΣΩΠΑ 15 Οι δύο συγγραφείς αποτελούν ξεχωριστή περίπτωση στη σύγχρονη παγκόσμια λογοτεχνία, σύμφωνα με το Ρουμάνο ερευνητή στο Γλωσσολογικό Ινστιτούτο Βουκουρεστίου, Φλορίν Βασιλέσκου, ο οποίος κυκλοφόρησε, στα τέλη του 2006, ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, με τίτλο Συγγραφείς ανάμεσα σε σειρήνες» και υπότιτλο: «Η διήγηση και η ζωή του διηγητή, ο Πανάιτ Ιστράτι και ο Νίκος Καζαντζάκης». Από το 1962, όταν εκδόθηκε στο Βουκουρέστι ο «Καπετάν Μιχάλης», μέχρι το 2011, όταν κυκλοφόρησε η έβδομη έκδοση του «Αλέξη Ζορμπά», από το έργο του Καζαντζάκη μεταφράστηκαν συνολικά στα ρουμανικά 11 τίτλοι, σε 17 εκδόσεις. Αρκετά από τα κύρια κείμενα, που αποτελούν τον σκελετό του τεράστιου έργου του Καζαντζάκη, έγιναν βασικές αναγνώσεις για πολλές γενεές Ρουμάνων αναγνωστών. Κυκλοφόρησαν πέντε μυθιστορήματά του, ένας τόμος με τρία θεατρικά έργα («Κούρος», «Μέλισσα» και «Χριστόφορος Κολομβός»), η «Ασκητική», «Οφις και κρίνο», ένας ογκώδης τόμος, με ουσιαστικές επιλογές από την αλληλογραφία του, με τίτλο «Μια ζωή σε επιστολές». Από τα μυθιστορήματά του μεταφράστηκαν τα εξής: «Καπετάν Μιχάλης», το 1962, «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», το 1968, η «Αναφορά στον Γκρέκο», το 1986, «Οι αδερφοφάδες», το Ο «Βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση. Αυτό το πρώτο πεζογραφικό αριστούργημα του μεγάλου μας Κρητικού λογοτέχνη έχει δύο μεταφράσεις στα ρουμανικά: η πρώτη, που ξεκινάει από τη γαλλική έκδοση και «γνώρισε» τρεις εκδόσεις (1969, 1987 και 1999) και η δεύτερη, που έχει ως βάση το ελληνικό πρωτότυπο και κυκλοφόρησε το 1994, με επανεκδόσεις το 2006 και το «Οσοι δεν διάβασαν το βιβλίο ή δεν είδαν την ταινία, που παίχτηκε αμέτρητες φορές και παίζεται ακόμα, είχαν την ευκαιρία να το γνωρίσουν την 1η Ιανουαρίου 2006, όταν ο Ζορμπάς έγινε και ήρωας θεατρικού έργου που μεταδόθηκε ραδιοφωνικά μέχρι το πιο μακρινό χωριό της Ρουμανίας», τονίζει η κ. Λαζάρ. «Η παράσταση αυτή της Ρουμανικής Ραδιοφωνίας, στην οποία έλαβαν μέρος ονόματα- αστέρια του ρουμανικού θεάτρου, θεωρείται τίτλος αναφοράς της περίφημης εκπομπής Ραδιοφωνικό Θέατρο», προσθέτει. Ο Ζορμπάς δεν είναι, όμως, η μοναδική παράσταση από το έργο του Καζαντζάκη που «ανέβηκε» στη Ρουμανία. Αλλο έργο του, η «Μέλισσα», παίχτηκε τόσο στο Εθνικό Θέατρο του Κλουζ, το 1998, όσο στο Θέατρο Μπουλάντρα του Βουκουρεστίου και πάλι με πολύ γνωστούς ηθοποιούς της Ρουμανίας. Οσο αφορά τις ρουμανικές εκδόσεις έργων του Νίκου Καζαντζάκη, σημειώνεται ότι οι περισσότερες έχουν όλα τα απαραίτητα βοηθήματα- πρόλογοι, εισαγωγές, χρονολογία, σημειώματα και σχόλια- πολύ χρήσιμα για μια βαθιά γνωριμία με τον μεγάλο λογοτέχνη. Οι περισσότερες περιλαμβάνονται σε σειρές μεγάλης απήχησης, όπως η «Βιβλιοθήκη για όλους» και «Το μυθιστόρημα του 20ου αιώνα». Τα τιράζ των έργων αυτών έφθασαν και μέχρι αντίτυπα για μια έκδοση, όπως είναι η περίπτωση του έργου «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», στη σειρά «Βιβλιοθήκη για όλους». Επί εποχής του κομουνιστικού καθεστώτος οι εκδόσεις του Καζαντζάκη αποτελούσαν το πιο εμπνευσμένο και πολύτιμο δώρο για φίλους. Ο Καζαντζάκης είχε την τύχη να κερδίσει οριστικά μερικούς από τους καλύτερους μεταφραστές της Ρουμανίας, η αφοσίωση των οποίων προς το έργο του είναι πράγματι Συνδρομές ΜΕ ΤΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΗ n 1 ΧΡΟΝΟΣ...$ n 6 ΜΗΝΕΣ...$ n 3 ΜΗΝΕΣ...$83.00 n 1 ΜΗΝAΣ...$33.00 n ΕΚΔΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 1 ΧΡΟΝΟ$82.00 n ΕΚΔΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 6 ΜΗΝΕΣ$47.00 n ΕΚΔΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 3 ΜΗΝΕΣ$26.00 Χώρες εκτός Η.Π.Α. n 1 ΧΡΟΝΟ...$ n 6 ΜΗΝΕΣ...$ n 3 ΜΗΝΕΣ...$ n ΕΚΔΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 1 ΧΡΟΝΟ$ n ΕΚΔΟΣΗ ΣΑΒ/ΚΟΥ 6 ΜΗΝΕΣ$ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΑΣ ΕΚΔΟΣΗ: ΗΔΗ ΣΥΝΔΡΟΜHTΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ n 1 ΧΡΟΝΟ...$39.00 n 1 ΜΗΝΑ...$14.95 MH ΣΥΝΔΡΟΜHTΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ n 1 ΧΡΟΝΟ...$89.00 n 1 ΜΗΝΑ...$ ΗΔΗ ΣΥΝΔΡΟΜHTΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ n 1 ΧΡΟΝΟ...$34.95 n 6 MHNEΣ...$23.95 n 3 ΜΗΝΕΣ...$14.95 MH ΣΥΝΔΡΟΜHTΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ n 1 ΧΡΟΝΟ...$45.95 n 6 ΜΗΝΕΣ...$29.95 n 3 ΜΗΝΕΣ...$18.95 Εσωκλείστε επιταγή ή money order πληρωτέες στη διεύθυνση: NATIONAL HERALD, Inc th Street, L.I.C., NY ή με χρέωση στην πιστωτική σας κάρτα: n American Express n Master Card n Visa n Discover Account#... Expiration Date... Signature... ΟΝΟΜΑ... ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ... ΠΟΛΗ... ΠΟΛΙΤΕΙΑ...ZIP CODE... TΗΛΕΦΩΝΟ... ΦΑΞ... CELL συγκινητική. Ο Μαρτινέσκου (με δύο βιβλία), η Πολυξένη Καραμπή (με την έκδοση επιστολών και το βιβλίο της Ελένης Καζαντζάκη, «Ο Ασυμβίβαστος») και, τα τελευταία χρόνια, η Alexandra Medrea-Danciu (Αλεξάντρα Μεντρέα-Ντάντσιου), με πέντε εκδόσεις, ήταν οι κύριοι πρωτεργάτες του έργου και της προσωπικότητάς του στο ρουμανικό πνευματικό κόσμο. Οι τρεις αυτοί μεταφραστές καλλιέργησαν στενές σχέσεις φιλίας με την Ελένη Καζαντζάκη, που ταξίδεψε η ίδια στο Βουκουρέστι και είχαν την ευγενική άδειά της για τις μεταφράσεις που έκαναν. Εντυπωσιακή είναι και η βιβλιογραφία των μεταφράσεων έργων του Νίκου Καζαντζάκη στο φιλολογικό Τύπο. Η ποικιλία τους καλύπτει σχεδόν όλα τα είδη. «Κείμενα του Καζαντζάκη είναι παρόντα στις επτά και πλέον δεκαετίες που πέρασαν από την πρώτη παρουσίαση. Είναι αλήθεια, όμως, ότι οι περισσότερες δημοσιεύτηκαν επί της κομμουνιστικής εποχής, γεγονός που ισχύει και στην περίπτωση των εκδόσεων. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι το όνομα του περνούσε πιο εύκολα το φράχτη της λογοκρισίας. Αλλη εξήγηση, ίσως πιο πιθανή, είναι ότι μετά τη δεκαετία του 90, τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα για τους Ρουμάνους μεταφραστές και εκδότες για να αποκτήσουν την άδεια μετάφρασης και έκδοσης από τον καινούργιο κάτοχο των πνευματικών δικαιωμάτων», αναφέρει η κ. Λαζάρ. Το έργο του Καζαντζάκη ήταν και μένει αντικείμενο μελέτης και για πολλούς από τους πιο σπουδαίους κριτικούς της Ρουμανίας. Το πρώτο άρθρο, με τον τίτλο Ενας μεγάλος Ελληνας συγγραφέας, δημοσιεύεται το 1940 από το λαμπρό ελληνιστή Αντώνη Μυστακίδη (Ελληνας της Ρουμανίας που έφυγε μετά στην Αίγυπτο και από εκεί στη Σουηδία). Ακολούθησαν από τότε αμέτρητα δημοσιεύματα, από απλά σημειώματα, άρθρα όλων ειδών, βιβλιοκρισίες, σε όλες τις εκδόσεις, μέχρι εκτενείς μελέτες, με βαθιές ματιές στο έργο του. «Ολα αυτά αποτελούν ανεκτίμητα τεκμήρια για την ακτινοβολία αυτού του λαμπρού εκπροσώπου της παγκόσμιας λογοτεχνίας του 20ου αιώνα. Το λήμμα Καζαντζάκη είναι παρόν σε όλα τα εγκυκλοπαιδικά λεξικά, στα λεξικά της παγκόσμιας λογοτεχνίας ή της ελληνικής λογοτεχνίας, που εκδόθηκαν στην Ρουμανία. Η μακρινή πορεία του Καζαντζάκη στην Ρουμανία, του Ομήρου της σύγχρονης Ελλάδας, όπως τον αποκαλεί η μεταφράστριά του Πολυξένη Καραμπή, δείχνει εύγλωττα την διαχρονικότητα του συγγραφέα και την επικαιρότητά του, που ήταν έντονη σε κάθε εποχή», καταλήγει η κ. Λαζάρ. Πηγή:«ΑΠΕ» ενός έτους $ 208 WR Ετος ίδρυσης 1915 Τηλ.: (718) Φαξ:(718) Toll Free: KHRYKAS ext. 108 ( ) subscriptions@ekrikas.com

16 16 ΕΛΛΑΔΑ Η εναλλακτική και φθηνή λύση του κάμπινγκ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Tης Αναστασίας Καρυπίδου Αν η «τσέπη», λόγω της οικονομικής κρίσης, δεν... αντέχει ξενοδοχεία πολλών- ή λιγότερων- αστέρων και ενοικιαζόμενα δωμάτια, υπάρχει μια εναλλακτική πρόταση, που υπόσχεται φθηνές διακοπές και μάλιστα χωρίς εκπτώσεις στον Ηλιο, τη θάλασσα, τη φύση και τη διασκέδαση. Ο λόγος για το κάμπινγκ, τη δημοφιλή αυτή πρακτική διακοπών, με την οποία, με μια σκηνή ή ένα τροχόσπιτο, οι θερινοί μήνες μπορούν να γίνουν «δροσεροί και παραδεισένιοι». Κι αυτό είναι όντως δυνατό, καθώς με λίγα χρήματα μπορεί κάποιος να απολαύσει βουτιές στις καταγάλανες θάλασσες, που απλόχερα προσφέρει, σε κάθε γωνιά της, η ελληνική γη και επαφή με τη φύση. Στα κάμπινγκ του νομού Χαλκιδικής και της Πιερίας άρχισαν να στήνονται ήδη τα πρώτα αντίσκηνα, τροχόσπιτα και τροχοβίλες, τα οποία είναι έτοιμα να προσφέρουν μια άνετη διαμονή σε οικογένειες και παρέες. «Δεν θα σας λείψει το σπίτι σας», υπόσχονται οι ιδιοκτήτες των κάμπινγκ, αφού, όπως αναφέρουν, έχουν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν όλες τις παροχές για την εξυπηρέτηση, άνεση και ψυχαγωγία των επισκεπτών, χωρίς να αφαιρούν τίποτα από τη φυσική ομορφιά των περιοχών. Στα άρτια οργανωμένα κάμπινγκ της Βόρειας Ελλάδας υπάρχει αδιάλειπτη παροχή ζεστού νερού και ηλεκτρικού ρεύματος, ψυγεία και πλυντήρια. Ιατρεία, εστιατόρια, καφετέριες, καταστήματα με είδη δώρων, βιβλία και εφημερίδες, γήπεδα μπάσκετ και βόλεϊ, θαλάσσια σπορ συμπληρώνουν το «παζλ» των παροχών. Μάλιστα, πολλά κάμπινγκ προσφέρουν τη σιγουριά των εταιρειών φύλαξης, καθώς και παιδαγωγούς για τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών, τις ώρες που δεν επιδίδονται σε μακροβούτια... Ο νομός Χαλκιδικής έχει 35 κάμπινγκ, τα περισσότερα στο δεύτερο πόδι, στην περιοχή της Σιθωνίας, που καταφέρνει και συνδυάζει με απόλυτη αρμονία το βουνό με τη θάλασσα. Ωστόσο, μέχρι στιγμής παρατηρείται μια μείωση στις κρατήσεις της τάξεως του 20% - 25%. «Υπάρχει μία μείωση όσον αφορά τους μόνιμους πελάτες που κλείνουν για όλη τη σεζόν, όμως είμαστε αισιόδοξοι. Με εκπτώσεις και προσφορές θα προσπαθήσουμε να προσελκύσουμε τον κόσμο και ευελπιστούμε ότι θα ξεπεράσουμε την κρίση», δηλώνει ο αντιπρόεδρος της Ενωσης Κάμπινγκ Χαλκιδικής, Αντώνης Σταμπουλίδης. Σταθερή δύναμη -εκτός από τους Ελληνες- παραμένουν οι Γερμανοί, αν και ο αριθμός τους μειώνεται χρόνο με το χρόνο, καθώς και οι Βούλγαροι, οι Σέρβοι, οι Ιταλοί και οι επισκέπτες από την ΠΓΔΜ, που «κατακλύζουν» τη Χαλκιδική, κυρίως τον Αύγουστο, και γεμίζουν τα κάμπινγκ. «Υπάρχουν κάμπινγκ ήσυχα, μικρά, κοσμοπολίτικα, για όλα τα βαλάντια. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει στροφή του κόσμου στη φύση. Τα παιδιά μπορούν να παίξουν ελεύθερα, να κάνουν ποδήλατο και δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει κάποιος το αυτοκίνητό του για να πάει στη θάλασσα. Μπορούν να ψήσουν στο χώρο τους και να καλέσουν και τους φίλους τους», προσθέτει ο κ. Σταμπουλίδης. Σε μια προσπάθεια να τραβήξουν επιπλέον τουρίστες, οι υπεύθυνοι φροντίζουν να διοργανώνουν σε τακτά χρονικά διαστήματα αρκετά χάπενινγκ, όπως μουσικές, αθλητικές και εικαστικές εκδηλώσεις, ώστε να «ξεφαντώνει» το κοινό. «Θέλουμε να τους δίνουμε τη δυνατότητα να περνάνε όσο το δυνατόν πιο ευχάριστα. Να είναι ξέγνοιαστοι, μικροί και μεγάλοι», καταλήγει ο αντιπρόεδρος της Ενωσης Κάμπινγκ Χαλκιδικής. «Σπαρμένη» με κάμπινγκ και η Πιερία Ανάλογη είναι η εικόνα και στο νομό Πιερίας, που μετρά περίπου 30 κάμπινγκ. Η πελατεία στην περιοχή, έως και το 1990 ήταν αποκλειστικά με ξένους λάτρεις της φύσης. Ωστόσο, μετά τον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία άρχισε και ο Ελληνας να κάνει στροφή σε αυτή τη μορφή διακοπών, με τους ξένους να προέρχονται κυρίως από την περιοχή της Βαλκανικής. Η οικονομική κρίση φαίνεται να βάζει τους Ελληνες σε «δεύτερες σκέψεις» σχετικά με το ενδεχόμενο διακοπών. «Το κάμπινγκ είναι ένα κατάλυμα που έχει όλους τους κοινόχρηστους χώρους ελεύθερους. Εμείς προσφέρουμε έναν χώρο για το τροχόσπιτο ή τη σκηνή, με το ρεύμα του και τον ίσκιο του. Το κάμπινγκ είναι ένας τρόπος φθηνής παραθέρισης, το οποίο θα πρέπει να το σκεφτούν ακόμη κι αυτοί που δεν το έχουν ξανακάνει», προτείνει ο Νίκος Παπαθανασίου, ιδιοκτήτης κάμπινγκ στην περιοχή του Λιτοχώρου. Αυτό που προβληματίζει φέτος τους ιδιοκτήτες των κάμπινγκ είναι και η κίνηση που θα υπάρχει τις καθημερινές, λόγω της αυξημένης τιμής της βενζίνης και των χρημάτων που απαιτούνται για τη διέλευση των διοδίων. «Παλαιότερα, άφηναν τις οικογένειες τους όλο το καλοκαίρι και οι άντρες μετά τη δουλειά πηγαινοέρχονταν. Φέτος, όμως, σκέφτονται τα έξοδα της μετακίνησης και ίσως προτιμήσουν να κάνουν λιγότερες ημέρες διακοπών», πρόσθεσε ο κ. Παπαθανασίου. Τόσο στη Χαλκιδική όσο και στην Πιερία υπάρχουν αρκετές προσφορές στα κάμπινγκ, ιδιαίτερα για τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο. Οι τιμές διαμορφώνονται από 15 έως 30 ευρώ για δύο άτομα, με τη σκηνή και το αυτοκίνητο τους. Οδηγίες προς... ναυτιλλόμενους Για τους «πρωτάρηδες» σε κατασκήνωση στη φύση, προτείνεται μια καλή σκηνή, χωρητικότητας 3-4 ατόμων, ένα φουσκωτό στρώμα για άνετο ύπνο, πτυσσόμενες καρέκλες και τραπέζι, θερμομονωτικά δοχεία νερού, φορητό ψυγείο, φακός, ομπρέλα και φαρμακείο, με όλα τα απαραίτητα για τις πρώτες βοήθειες. Μπορεί να φαίνεται πως για τις διακοπές σε οργανωμένο κάμπινγκ απαιτείται μεγαλύτερη προετοιμασία, ωστόσο το κόστος είναι μικρότερο και σίγουρα προσφέρονται μοναδικές στιγμές στη φύση και απόλυτη ελευθερία. Πηγή: «AΠΕ»

17 ΣΑΒΒΑΤΟ 4 - ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΕΛΛΑΔΑ 17 Της Μαρίας Ψαρά Οι χίπις επιστρέφουν σπίτι τους! Το μικρό ψαροχώρι της Νότιας Κρήτης έγινε διάσημο τη δεκαετία του 60 σε όλο τον κόσμο, χάρη στα «παιδιά των λουλουδιών» που έκαναν τις σπηλιές των βράχων σπίτια τους και τα Μάταλα το κέντρο του πιο ρομαντικού κινήματος της σύγχρονης ιστορίας, του χιπισμού. Σήμερα, οι ώριμοι πρωταγωνιστές της ουτοπίας επιστρέφουν, αφού ο «Μύθος των Ματάλων» είναι ακόμα ζωντανός. Hταν γύρω στο 1964, όταν από το ειδησεογραφικό πρακτορείο «Reuters» μεταδόθηκε η είδηση πως στα Mάταλα θα γινόταν διεθνές συνέδριο των «Παιδιών των Λουλουδιών». H πληροφορία, που δεν ήταν σωστή αλλά δεν μπορούσε και να διαψευστεί, αφού δεν υπήρχε οργανωμένη συντονιστική επιτροπή, έκανε τον γύρο του κόσμου. Kαι τότε, νέοι άνθρωποι από κάθε γωνιά της Γης άρχισαν να ψάχνουν πού βρίσκονται τα Mάταλα και τον τρόπο για να πάνε. Mέσα σε λίγες μέρες, το μικρό ψαροχώρι της Νότιας Kρήτης, που ανήκε όπως και σήμερα στα γειτονικά Πιτσίδια, γέμισε χίπις. Για τα επόμενα δέκα χρόνια, τουλάχιστον, εκεί θα χτυπούσε η «καρδιά» του παγκόσμιου κινήματος των επαναστατών του 60. Oι λαξευτοί ρωμαϊκοί τάφοι που σχημάτιζαν τις μοναδικές σπηλιές στον επιβλητικό βράχο της ακρογιαλιάς ήταν το ιδανικό σκηνικό για ό,τι πιο πολύχρωμο, δημιουργικό και ανατρεπτικό είχε να επιδείξει η νεολαία της εποχής. Tο ξακουστό επίνειο της ρωμαϊκής Γόρτυνας γινόταν το επίκεντρο των πιο ανήσυχων νέων του κόσμου. Σήμερα πια, στις Iουνίου, οι τότε χίπις των Mατάλων θα ξανασυναντηθούν στο μέρος που - όπως λένε οι ίδιοι- έζησαν τις πιο όμορφες στιγμές της ζωής τους. Πρόκειται να έρθουν ξανά στην Eλλάδα για μια παγκόσμια γιορτή μνήμης στο κίνημα νεολαίας που καθόρισε την εξέλιξη της ιστορίας. Eμπνευστής της συνάντησης, ο Γερμανός Αρν Στρομάιερ, που φρόντισε να «συνοδέψει» τη γιορτή με το βιβλίο «O Mύθος των Mατάλων» που μόλις εξέδωσε. «H νύχτα είναι ένας έναστρος θόλος/ κάποιοι γρατσουνούν ροκ εν ρολ/ Kάτω από το φεγγάρι στα Mάταλα/ Eλα, Kάρεϊ, βγες από τη σπηλιά σου... Eχουν περάσει σαράντα ολόκληρα χρόνια από τότε που η Kαναδή τραγουδίστρια Tζόνι Mίτσελ έγραφε τους στίχους από το τραγούδι της Carey. Παιδί των λουλουδιών, η άσημη τότε Mίτσελ βρήκε στο χωριό της Kρήτης αδερφές ψυχές. Eζησε εκεί κάποιους μήνες, ερωτεύτηκε και πήρε τα Mάταλα μαζί της με ένα τραγούδι στα WR πέρατα του κόσμου. Oπως η Mίτσελ, κι άλλοι νέοι που τότε ήταν φοιτητές και ξεκινούσαν τη ζωή τους είναι σήμερα καθηγητές, γιατροί, δικηγόροι, δημοσιογράφοι, συνθέτες. Aρκετοί είναι διάσημοι, πολλοί καταξιωμένοι στον χώρο τους, αλλά όλοι κοντά στη σύνταξη πια». Μισόν αιώνα μετά Παρέα. Hταν η λέξη που περιέγραφε τα απογευματινά πάρτι στην παραλία. Στη φωτό και ο ντόπιος ψαράς Γιώργος Γερμανάκης. «Σήμερα είμαι 68 ετών και το 1967 που έφτασα στα Mάταλα ήμουν μόλις 24. Tο τοπίο ήταν πανέμορφο. H ζωή στις σπηλιές ήταν απλή, αλλά πολύ όμορφη. Γνωρίσαμε ανθρώπους από την Eυρώπη, την Aμερική, ακόμα και από το Aφγανιστάν ή το Nεπάλ. Θυμάμαι έντονα τα πάρτι στην ακρογιαλιά τα απογεύματα, τα λέγαμε παρέα. Hμασταν μια πανέμορφη κοινότητα νέων ανθρώπων, γεμάτοι ελπίδα και αισιοδοξία για το μέλλον», θυμάται ο Αρν Στρόμαϊερ, που τα χρόνια που μεσολάβησαν, υπήρξε πολιτικός ρεπόρτερ σε γερμανικές εφημερίδες. «H ιδέα για το βιβλίο ξεκίνησε πριν από περίπου ένα χρόνο. Eχω γράψει ήδη βιβλία για τα Mάταλα. Ηθελα να κάνω και ένα φωτογραφικό άλμπουμ με φωτογραφίες από τις δεκαετίες του 60 και του 70. Παλαιότερα αυτό θα ήταν δύσκολο. Mέσω όμως του Ιντερνετ ήταν εύκολο να συγκεντρωθούν οι φωτογραφίες και οι μαρτυρίες των ανθρώπων από όλες τις γωνιές της Γης. Oλοι έλεγαν πως ΕΚΤΕΛΩΝΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΖΕΣΤΕ; ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΤΕ ΑΠΟ ΔΙΑΚΟΠΕΣ; ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΕ ΟΙΚΟΣΚΕΥΕΣ; IX κ.λπ.; ΧΡΕΙΑΖΕΣΤΕ ΒΟΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΥΠΩΣΕΙΣ; Μπορούμε να σας βοηθήσουμε στις εκτελωνιστικές εργασίες ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΛΑΜΗΣ ΚΙΝΗΤΟ: ΓΡΑΦΕΙΟ: , Work: (212) Home: (718) Cell: (718) Oρχήστρα KΩΣΤΑ ΣΚΡΕΠΕΤΟΥ «Η Ελληνική Λεβεντιά» GREEK & AMERICAN MUSIC Το κέφι δεν έρχεται μόνο του. Σας το φέρνει ο Κώστας Σκρεπετός με την 5μελή ορχήστρα του «Παρήγγειλε στο γάμο σου να φέρουνε λουλούδια και φέρτε τον Κώστα Σκρεπετό που λέει όμορφα τραγούδια» Κώστας Σκρεπετός D.J. GEORGE a b στα Mάταλα έζησαν τα καλύτερα χρόνια τους». Eλάχιστοι ήταν οι Eλληνες που βρέθηκαν στις σπηλιές ως φιλοξενούμενοι - η χούντα απέτρεπε αυτού του τύπου τις επιλογές. Στο πλευρό των χίπις στάθηκαν όμως οι ντόπιοι, που με τη βοήθειά τους έκαναν τη διαμονή στις σπηλιές ακόμη πιο ευχάριστη. Oπως ο Γιώργος Γερμανάκης, νεαρός ψαράς τότε, που παρά τη φτώχεια του φρόντιζε συχνά να ταΐζει με την ψαριά του τα «παιδιά των λουλουδιών». «Πολύ αργότερα έμαθα ότι η γενναιοδωρία αυτή προκαλούσε πολυάριθμες οικογενειακές συγκρούσεις», λέει ο κ. Στρόμαϊερ. H συνάντηση του Iουνίου έχει προκαλέσει, όπως ήταν επόμενο, το ενδιαφέρον των Mέσων Eνημέρωσης από όλο τον κόσμο. Mεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα και γνωστά ξένα περιοδικά έχουν ήδη επικοινωνήσει με τον έτερο πρώην χίπι, Γερμανό που ζει μόνιμα στην Kρήτη, Γιοργκ Kρούγκερ. «Mέχρι σήμερα, οι προβλέψεις προσέλευσης κόσμου, με βάση την εκδήλωση ενδιαφέροντος στην ιστοσελίδα της διοργάνωσης, ξεπερνούν τα άτομα, μεταξύ τους 300 τουλάχιστον από αυτούς που έχουν ζήσει στις σπηλιές των χίπις», μας είπε ο κ. Kρούγκερ. «Eίμαστε χαρούμενοι που σε μια τόσο δύσκολη εποχή για την Eλλάδα θα προβληθεί ο τόπος και θα έρθουν τόσοι τουρίστες», δήλωσε χαρακτηριστικά. Πηγή: «Eθνος» C OSMORAMA TOURS, LTD th Avenue, Whitestone, NY (718) FAX (718) ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ ΑΠΛΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ $ 589 * απο ΜΕ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ +TAX ΜΕ ΚΑΝΟΝΙΚΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ $ 929 * απο +TAX ΕΠΙΣΗΜΑ ΕΠΙΚΥΡΩΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ - ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΧΕΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΣ (ELECTRONIC FILLING OF YOUR TAX RETURNS FOR FASTER REFUNDS) *ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΦΟΡΟΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ-ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΜΑΚΗΣ ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ

18 18 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Προμηθευτείτε τα βιβλία σας στον «Ε.Κ.» Ιστορικά Δοκίμια Ταξιδιωτικά Μελέτες Μυθιστορήματα τιμή: $ τιμή: $ τιμή: $ τιμή: $ τιμή: $19.99 τιμή: $39.99 τιμή: $47.99 τιμή: $ τιμή: $ τιμή: $59.99 ΔΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑΣ ΤΗΛ.: (718) ΦΑΞ (718) Στην τιμή συμπεριλαμβάνονται έξοδα διεκπεραίωσης και ταχυδρομικά. Αποστείλατε την παραγγελία σας με επιταγή, στο όνομα: ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ (NATIONAL HERALD, INC.) TH STREET, L.I.C., N.Y info@ekirikas.com secretary@ekirikas.com ή χρεώστε την πιστωτική σας κάρτα: o VISA o MASTERCARD o AMERICAN EXPRESS o DISCOVER ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΡΤΑΣ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΛΗΞΕΩΣ: ΟΝΟΜΑ ΠΑΡΑΛΗΠΤΟΥ: ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΠΟΛΗ: ΠΟΛΙΤΕΙΑ: ΖΙΡ: ΤΗΛ.: CELL: ΦΑΞ: E MAIL: ΑΡΙΘ. ΒΙΒΛΙΩΝ: ΥΠΟΓΡΑΦΗ: τιμή: $19.99

19 ΣΑΒΒΑΤΟ 4 - ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΤΑΞΙΔΙΑ 19 Στέρνες: Ο πολιτισμός του νερού στους Παξούς Πολλοί αποκαλούν το μαγικό νησάκι των Παξών, Κάπρι του Ιονίου, επειδή τους καλοκαιρινούς μήνες σηκώνει... κοσμοπολίτικους αγέρηδες. Ο δε μύθος λέει πως γεννήθηκε από τον έρωτα του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης, γι αυτό έχει θεϊκή ομορφιά. Το μύθο, όμως, αντιπαλεύει μια επίπονη, σκληρή και επίμονη μάχη, που έδωσαν επί αιώνες οι κάτοικοί του, για να εξουδετερώσουν το «τέρας» της λειψυδρίας από τον τόπο τους και να δώσουν χρώματα στην πέτρα. Το νερό της βροχής ήταν το πολύτιμο αγαθό που έπρεπε να αποταμιεύουν, καθώς στο νησί δεν υπήρχαν πηγές. Ετσι, επινόησαν να κατασκευάσουν μεγάλες υπόγειες δεξαμενές νερού, τις «στέρνες», εξαιρετικά αριστουργήματα, που σήμερα αποτελούν μια μοναδική πολιτιστική κληρονομιά για τους Παξούς. Συναντήσαμε, στο σπίτι του, τον κ. Γιάννη Δόικα, έναν άνθρωπο που επί δεκαετίες ασχολείται με τον πολιτισμό και την ιστορία των Παξών. «Στο βράχο των Παξών ούτε εύφορη γη είχαμε, ούτε γλυκό νερό. Με το μόχθο και τις θυσίες των κατοίκων του, αιώνες τώρα παλέψαμε για το νερό και ο άγονος βράχος έγινε ευλογημένη γη». Αυτές ήταν και οι πρώτες του κουβέντες, όταν τον ρωτήσαμε για τις περίφημες στέρνες, που είναι σπαρμένες σε όλο το νησί, ακόμη και μέσα στα σπίτια. Μέσα στα χωριά και τους οικισμούς του, κοντά στις δαντελωτές ακτές, βρίσκονται δημοτικές ή ιδιωτικές στέρνες, λιθόκτιστες ή πελεκητές, καθώς και πολλά πηγάδια, «γλύφες» όπως τα λένε οι ντόπιοι, γιατί το νερό τους είναι υφάλμυρο. Για τους Παξινούς, οι στέρνες είναι μια σημαντική κληρονομιά, καθώς άνοιξαν το δρόμο για να προχωρήσει η μικρή τους κοινωνία. Εκεί, μάζευαν το νερό της βροχής, ώστε να έχουν το πολύτιμο αυτό αγαθό για να ξεδιψάσουν, να φροντίσουν την υγιεινή και την καθαριότητα στα σπίτια τους για να ποτίσουν τους κήπους τους. Τα υφάλμυρα νερά από τις «γλύφες» τα χρησιμοποιούσαν κυρίως στα κτήματα και τα περιβόλια τους. Η νησίδα του Αγίου Νικολάου, που βρίσκεται μια «ανάσα» από την παραλία στο Γάιο και σήμερα είναι ίσως το πιο πολιτογραφημένο τοπίο, μέχρι το 1930 ήταν ένας άγονος βράχος, με το ενετικό κάστρο στην κορυφή. Τότε, η κοινοτική αρχή αποφάσισε να εκμεταλλευτεί το νερό από τις δύο στέρνες και τις τρεις γλύφες του οχυρού. Με πολλές προσπάθειες, ξεκίνησε το φύτεμα των πεύκων, που σήμερα «ντύνουν» το κάστρο και το νησάκι, αναδεικνύοντάς το σε διάσημο αξιοθέατο. Η δημοτική στέρνα των Αγίων Αποστόλων στο Γάιο θεωρείται η ωραιότερη στο νησί. Είναι ένα αριστούργημα τεχνικής, έχει σχήμα παραλληλόγραμμο, με πέτρινες σκάλες και δύο καλαίσθητες χειροκίνητες αντλίες νερού. Αρχισε να κτίζεται το 1825 και τελείωσε το 1846, σύμφωνα με το ιστορικό αρχείο των Παξών. Σήμερα, έχει κηρυχτεί διατηρητέο μνημείο. Το ίδιο εντυπωσιακή είναι και η στέρνα των Αγίων Αναργύρων, που είναι πλακόστρωτη, ενώ το εσωτερικό της έχει κυλινδρικό σχήμα με αψίδες. Η μεγαλύτερη στέρνα των Παξών είναι εκείνη στη θέση Τζήλιο, στο έκτο χιλιόμετρο του δρόμου Γάιος- Μαγαζιά -Λογγός. Εχει χωρητικότητα 960 τόνους νερού ή 60 χιλιάδες ξέστες για τους ντόπιους. Το εσωτερικό της είναι πλακόστρωτο, χωρίζεται σε δυο μέρη και έχει δυο χειροκίνητες αντλίες. Πέραν από τις 12 μεγάλες δημοτικές στέρνες, υπάρχουν και περισσότερες από 150 ιδιωτικές, μικρότερης χωρητικότητας στις γειτονιές του νησιού, στα προαύλια εκκλησιών ή στις αυλές των παλιών αρχοντικών. Είναι περίτεχνα χτισμένες, με πέτρα από το νησί και επίχρισμα πορσελάνης ή λαξευμένες μέσα σε βράχους. Ορισμένες από τις στέρνες χρησιμοποιούνταν και για την αποθήκευση του ελαιολάδου. Στον οικισμό Μποικάτικα Μαγαζιών, εννέα πελεκητές ιδιωτικές στέρνες έχουν χαρακτηριστεί «ιστορικά διατηρητέα μνημεία» από το 1982, διότι αποτελούν ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά έργα, δεμένα με τη ζωή και την ιστορία των Παξών. Στην 20ετία , οι Κοινότητες των Παξών, αλλά και οι κάτοικοι, αξιοποίησαν πρόγραμμα δανειοδοτήσεων από την Αγροτική Τράπεζα και κάθε σπίτι απέκτησε τη δική του στέρνα, ενώ δημιουργήθηκαν και πολλές κοινοτικές, καθώς και δύο λιμνοδεξαμενές. Το 2005, ο Δήμος Παξών τοποθέτησε στη θέση Κακή Λαγκάδα συστήματα αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού και έτσι το νησί έχει πλέον επάρκεια σε καλής ποιότητας νερό. Οι στέρνες αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά για τους Παξούς. Οι μαθητές του Γυμνασίου Παξών, στο πλαίσιο του μαθήματος της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, μαζί με την καθηγήτρια τους Π. Λύχνου, ψάχνοντας θέμα για την εργασία που έπρεπε να εκπονήσουν, εμπνεύστηκαν από κάτι, που στο νησί τους ήταν ανέκαθεν δυσεύρετο και λίγο, το νερό. Μολονότι σήμερα το νερό δεν αποτελεί πλέον μεγάλο πρόβλημα, ωστόσο όλοι είχαν ακούσει από συγγενείς και φίλους ότι ακόμα και στο πρόσφατο παρελθόν η εύρεση και αποθήκευσή του ήταν δύσκολη υπόθεση. Ξεκίνησαν, λοιπόν, με συνεντεύξεις από τους μεγαλύτερους σε ηλικία, που είχαν να αφηγηθούν πολλά για τη μεταφορά του νερού από γυναίκες, σε μεγάλες αποστάσεις, τοποθετώντας τα κιούπια με το νερό σε ποδολούς (κομμάτι πανί στο κεφάλι). Οι μαθητές επισκέφτηκαν κατά τη διάρκεια των εκδρομών τους στέρνες, χτισμένες από την εποχή της ενετικής ή αγγλικής κατοχής και παρατήρησαν-μελέτησαν τη μοναδική αρχιτεκτονική τους. Μίλησαν με τον κ. Δόικα, ο οποίος έχοντας δουλέψει για χρόνια στο αρχείο των Παξών, τους έδωσε αρχιτεκτονικές, αλλά και πολλές λαογραφικές πληροφορίες σχετικά με την ιστορία του νερού στους Παξούς. Δεν παρέλειψαν να πάρουν συνεντεύξεις και από τους υπεύθυνους τώρα στο Δήμο (σχεδιαστές, συντηρητές, εργάτες), για τον τρόπο που έχει λυθεί το πρόβλημα της υδροδότησης του νησιού, μέσω του συστήματος της αφαλάτωσης. Η εργασία παρουσιάστηκε σε ολόκληρο το σχολείο, σε σχετική εκδήλωση, μετατρέποντας ένα θέμα ζωτικής σημασίας για τους Παξινούς, προσδιοριστικό πολλών συνηθειών σχετικών με τον τρόπο της ζωής τους, σε μάθημα τοπικής ιστορίας. Πηγή:«ΑΠΕ»

20 20 ΤΑΞΙΔΙΑ Τζιά: Ραντεβού το Σαββατοκύριακο ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Tης Νέλλης Καψή Βρίσκεται πιο κοντά στην Αθήνα από όλα τα Κυκλαδονήσια κι όμως πάει κόντρα στο τουριστικό ρεύμα και επιμένει να είναι παραδοσιακή, φιλόξενη και αυθεντική. Το κοντινότερο σε απόσταση από την Αττική Κυκλαδονήσι, η Κέα, ή Τζια όπως την ξέρουμε οι περισσότεροι, έχει φανατικούς οπαδούς, που «πίνουν νερό στο όνομά της» και την επισκέπτονται σταθερά αρκετές φορές τον χρόνο. Εάν τους ακούσεις να μιλούν για το νησί δεν μπορείς παρά να συμφωνήσεις ότι η Κέα έχει καταφέρει να γλιτώσει από τη λαίλαπα του μαζικού τουρισμού και των ενοικιαζομένων δωματίων. Στο πέρασμα των χρόνων έχει καταφέρει να διατηρήσει τον παραδοσιακό χαρακτήρα της, τους όμορφους οικισμούς της, τους αξιόλογους αρχαιολογικούς χώρους της, τις πεντακάθαρες παραλίες της, τα σπάνια για κυκλαδονήσι δάση της Βασιλικής Δρυός (βαλανιδιάς), αλλά κυρίως την καλή διάθεση και φιλοξενία των κατοίκων. Η Ιουλίδα Η Ιουλίδα, η πρωτεύουσα του νησιού, είναι η μεγάλη έκπληξη του επισκέπτη. Είναι ένας παραδοσιακός οικισμός πολύ ιδιαίτερος, χτισμένος αμφιθεατρικά στην πλαγιά του λόφου, με το βενετσιάνικο κάστρο του 13ου αιώνα να δεσπόζει στην κορυφή του. Αρχιτεκτονικά ακολουθεί τον δικό της δρόμο, μακριά από τις κυκλαδίτικες προσταγές, με σπίτια κεραμόσκεπα, χρωματιστά ή νεοκλασικά και τα φημισμένα «στεγάδια» της, τις σκεπαστές στοές που προστατεύουν από τον καυτό ήλιο και τις βροχές του χειμώνα. Στην είσοδο του χωριού, θα δείτε το πρώτο στεγάδι, με τοίχους φιλοτεχνημένους από τοn ζωγράφο Αλέκο Φασιανό. Το Δημαρχείο του 1902 στην πλατεία, ένα εντυπωσιακό νεοκλασικό οικοδόμημα με πρωτότυπη διακόσμηση, αποτελεί έργο του αρχιτέκτονα Ερνστ Τσίλερ, όπως επίσης και το νεοκλασικό κτίριο που στέγαζε το δημοτικό σχολείο. Σώζονται ερείπια κατοικιών και τμήμα του αρχαίου τείχους της Ακρόπολης με μεγάλους ογκόλιθους, όπως και ερείπια του βενετσιάνικου τείχους, από το κάστρο που έχτισε τον 13ο αι. ο Ντομένικο Μικέλι. Στον δρόμο προς την πλατεία θα συναντήσετε το Αρχαιολογικό Μουσείο που στεγάζει πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα από τη νεολιθική περίοδο μέχρι το τέλος του αρχαίου κόσμου. Σημαντικό αξιοθέατο της Χώρας, είναι ο Λέοντας της Κέας, που βρίσκεται περίπου ενάμισι χιλιόμετρο μετά τον οικισμό. Πρόκειται για ένα επιβλητικό αρχαϊκό γλυπτό, σκαλισμένο πάνω σε βράχο. Το θέαμα των 26 ερειπωμένων πλέον ανεμόμυλων στον λόφο της Ιουλίδας εντυπωσιάζει ακόμα, και μας θυμίζει ότι η Τζια διέθετε το μεγαλύτερο συγκρότημα ανεμόμυλων στις Κυκλάδες. Ο Αγιος Σπυρίδωνας, η Παναγιά η Γκαμήλα, η Παναγιά η Ρευματιανή, η Δημοτικιά και ο Ευαγγελισμός είναι οι πιο ενδιαφέρουσες βυζαντινές εκκλησίες της Χώρας. Από την αρχαία Ιουλίδα σώζονται τμήματα του τείχους της Ακρόπολης και ερείπια κατοικιών. Διαδρομές 4Χ4 Χαβουνάς-Ακρωτήρι Τάμελου: Από τις ομορφότερες διαδρομές του νησιού. Θα ακολουθήσετε τον χωματόδρομο που ξεκινά από τον οικισμό του Χαβουνά, και αφού προ-