Εποχικότητα των φυσικοχημικών παραμέτρων εδάφους στο σύνολο των θέσεων

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "4.3.1. Εποχικότητα των φυσικοχημικών παραμέτρων εδάφους στο σύνολο των θέσεων"

Transcript

1 Εποχικότητα των φυσικοχημικών παραμέτρων εδάφους στο σύνολο των θέσεων H εποχική διακύμανση των χημικών παραμέτρων του εδάφους στις θέσεις των δειγματοληψιών των περιοχών μελέτης, που αντιστοιχούν στη διαδοχή των μονάδων βλάστησης από την παραλία μέχρι το εσωτερικό, σε θέσεις με υφάλμυρο και γλυκό νερό δίνεται στην Εικόνα α και τον Πίνακα α. Από τη σύγκριση και αξιολόγηση αυτών των αναλύσεων, καταλήγουμε στα ακόλουθα συμπεράσματα: Το ανθρακικό ασβέστιο παρουσιάζει υψηλότερες τιμές στις αμμώδεις περιοχές του Αχελώου (AD1-AD3) (38,2-46,2%), απ ό,τι στις αντίστοιχες της Στροφυλιάς (S1-S9) (18,9-40,3%). Οι αμμώδεις περιοχές της Βασιλικής (V4,V6) (7,1-11,3%) έχουν ακόμα μικρότερη περιεκτικότητα και από τον Αχελώο. Η αντίστοιχη περιεκτικότητα στις υγροτοπικές περιοχές, και στα αλίπεδα, παρουσιάζεται γενικά μεγαλύτερη στη Στροφυλιά (S11-S12) (14,3-25,2%) με χαμηλότερη τιμή στη θέση S13 (3,4-4,2%) και μικρότερη στον Αχελώο (Α1-Α4) (12,6-20,2%), ενώ τις υψηλότερες τιμές για τον Αχελώο παρουσιάζει η θέση Α5 (14,3-38,9%). Η εικόνα αυτή είναι παρόμοια και για τις τέσσερις εποχές. Η οργανική ουσία κυμαίνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα στις αμμώδεις περιοχές του Αχελώου (AD1-AD3), από 0 έως 1,3%, της Στροφυλιάς (S1-S9), από 0,1 έως 1,9%, και της Βασιλικής (V4,V6), από 0,3 έως 1,9%. Στις υγροτοπικές περιοχές του Αχελώου (Α1-Α5), κυμαίνεται σε χαμηλά επίσης επίπεδα, από 0,6 έως 3,5%, και στη Στροφυλιά (S11-S13), από 1,2 έως 3,9%, ενώ στις υπόλοιπες θέσεις παρουσιάζεται με μικρές αυξομειώσεις σ όλη τη διάρκεια του έτους. Τα φτωχά σε οργανική ουσία εδάφη παρουσιάζουν χαμηλή εναλλακτική ικανότητα. Η ολική ποσότητα των κατιόντων που μπορούν να προσροφήσουν τα κολλοειδή του εδάφους και να συγκρατήσουν σε ανταλλάξιμη μορφή, ονομάζεται εναλλακτική ικανότητα κατιόντων και αυξάνεται, όταν αυξάνεται το ph του εδάφους, το οποίο αυξάνει τα αρνητικά φορτία των κολλοειδών και επομένως 99

2 την προσρόφηση κατιόντων. Αντιθέτως, η ελάττωση του ph αυξάνει τα θετικά φορτία και επομένως την προσρόφηση ανιόντων. Τα αλκαλικά εδάφη προσροφούν ΡΟ4 3-, εφ όσον είναι εφοδιασμένα σε οργανική ουσία, άρα η χαμηλή ποσότητα οργανικής ουσίας αποτελεί ισχυρό περιοριστικό παράγοντα ως προς την περιεκτικότητα του εδάφους σε θρεπτικά (Gang et al., 2006). Η περιεκτικότητα σε Ν στις αμμώδεις περιοχές του Αχελώου (AD1-AD3), παρουσιάζεται μεγαλύτερη το φθινόπωρο και την άνοιξη (0,02-0,12%), και χαμηλότερη το καλοκαίρι και το χειμώνα (0,01-0,04%). Στις αντίστοιχες περιοχές της Στροφυλιάς (S1-S7), η μεγαλύτερη περιεκτικότητα παρατηρείται το φθινόπωρο και την άνοιξη (0,025-0,04%), με εξαίρεση τη θέση S8 όπου οι υψηλότερες τιμές παρατηρούνται αντιθέτως το χειμώνα και το καλοκαίρι, και οι μικρότερες τιμές το καλοκαίρι και το χειμώνα για τις υπόλοιπες θέσεις δειγματοληψίας (0,005-0,025%). Οι υγροτοπικές περιοχές του Αχελώου (Α1-Α5) παρουσιάζουν μικρές διακυμάνσεις το φθινόπωρο και την άνοιξη, το χειμώνα οι τιμές είναι οι υψηλότερες (0,1-0,2%) και το καλοκαίρι οι χαμηλότερες (0,05-0,09%). Στις υγροτοπικές περιοχές της Στροφυλιάς (S11-S13), οι υψηλότερες τιμές παρουσιάζονται το φθινόπωρο και το χειμώνα (0,1-0,3%) ενώ μειωμένες εμφανίζονται την άνοιξη και το καλοκαίρι (0,07-0,15%). Ο Ρ στις αμμώδεις θέσεις εμφανίζεται σε ίχνη. Στις υγροτοπικές περιοχές παρουσιάζει μικρές εποχικές διακυμάνσεις. Στον Αχελώο στις θέσεις από Α1 μέχρι Α5 παίρνει τιμές από 1 μέχρι 1,52 mg/kg, ενώ στη Στροφυλιά στις θέσεις από S11 μέχρι S13 παίρνει τιμές από 0 μέχρι 29 mg/kg). Οι τιμές του Κ στα αμμώδη εδάφη του Αχελώου (AD1-AD3), της Στροφυλιάς (S1-S9) και της Βασιλικής (V4, V6) είναι εξαιρετικά χαμηλές. Στις υγροτοπικές περιοχές παρουσιάζεται σε μικρές περιεκτικότητες με ελαφρές διακυμάνσεις σε Αχελώο (Α1-Α5) και Στροφυλιά (S11-S13). 100

3 ec ph h k p n c cac S13a S12a S11a S9a S8a S7a S6a S5a S4a S3a S2a S1a V6a V4a A5a A4a A3a A1a AD3a AD2a AD1a S13b S12b S11b S9b S8b S7b S6b S5b S4b S3b S2b S1b V6b V4b Á5b Á4b A3b A1b AD3b AD2b AD1b S13c S12c S11c S9c S8c S7c S6c S5c S4c S3c S2c S1c V6c V4c A5c A4c A3c A1c AD3c AD2c AD1c S13d S12d S11d S9d S8d S7d S6d S5d S4d S3d S2d S1d V6d V4d Á5d Á4d Á3d Á1d AD3d AD2d AD1d Εικ α. Εποχική διακύμανση των εδαφικών παραμέτρων στις περιοχές μελέτης. Α: Αχελώος, S: Στροφυλιά, V: Βασιλική. ΕC: Αγωγιμότητα (ms/cm), h: Υγρασία (%), K: Κάλιο (mg/l), P: Φωσφορικά (mg/l), Ν: νιτρικά, νιτρώδη (mg/l), C: οργανική ουσία (%), CaCO3 (mg/l). (a: φθινόπωρο 2003, b: χειμώνας 2004, c: άνοιξη 2004, d: καλοκαίρι 2004) 101

4 Πίνακας α. Στατιστικές παράμετροι των εδαφικών δειγμάτων των περιοχών Αχελώου Βασιλικής και Στροφυλιάς Αχελώος & Βασιλική Χημ.παράμετροι CaCO 3 (mg/l) C (%) N(mg/l) P(mg/l) K(mg/l) H (%) ph EC(mS/cm) Αριθμός δειγμάτων Ελάχιστη 7, ,04 0,24 6,57 0,09 Μέγιστη 47 3, ,52 3,9 8,76 19,97 Μέση 24,59 1,23 72,22 6,111 0,4194 1,39 7,382 2,5442 Τυπική απόκλιση 13,93 0,936 44,11 8,323 0,4497 1,156 0,445 4,3971 Στροφυλιά Χημ.παράμετροι CaCO 3 (mg/l) C (%) N(mg/l) P(mg/l) K(mg/l) H (%) ph EC(mS/cm) Αριθμός δειγμάτων Ελάχιστη 3,4 0, ,02 0,19 6,84 0,05 Μέγιστη 40, ,56 9,3 8,19 19,77 Μέση 24,6 0,834 59,1 3,476 0,396 1,243 7,367 2,592 Τυπική απόκλιση 7,913 1,05 65,79 7,462 0,7038 1,967 0,3519 5,

5 Η υγρασία στις αμμώδεις περιοχές εμφανίζει εξαιρετικά χαμηλές τιμές σε όλες τις εποχές. Στις υγροτοπικές θέσεις επίσης εμφανίζεται σε χαμηλά επίπεδα σε όλες τις εποχές, σε Αχελώο (Α1-Α5) ( %), Στροφυλιά (S11-S13) (1,11-8,2%), Βασιλική (V4,V6) (0,24-0,68%). Το ph είναι αλκαλικό σε όλες τις θέσεις, όλες τις εποχές, με ελαφρές αποκλίσεις από ουδέτερο μέχρι μέτρια αλκαλικό. Οι υψηλότερες τιμές αγωγιμότητας παρουσιάζονται στις υγροτοπικές περιοχές του Αχελώου (Α1 & Α4) το καλοκαίρι (19,97 και 13,12 ms/cm αντίστοιχα) και της Στροφυλιάς (S11 & S13) το καλοκαίρι (16,68 και 19,77 ms/cm αντίστοιχα). Χαμηλότερες τιμές παρατηρούνται την άνοιξη και ακόμα χαμηλότερες το χειμώνα σε όλες τις περιοχές. Τα αμμώδη εδάφη του Αχελώου (AD1-AD3) (0,09-0,49 ms/cm), της Στροφυλιάς (S1-S9) (0,05-0,18 ms/cm), της Βασιλικής (V4, V6) (0,12-0,68 ms/cm) εμφανίζουν εξαιρετικά χαμηλές τιμές αγωγιμότητας Εποχικότητα των χημικών παραμέτρων του εδάφους σε κάθε θέση 1. Ανθρακικό ασβέστιο Η παρουσία των ανθρακικών αλάτων και ειδικότερα του ανθρακικού ασβεστίου οδηγεί στη διερεύνηση της πορείας της εδαφογένεσης, συμβάλλει δε αποφασιστικά στη διαμόρφωση του εδαφικού περιβάλλοντος. Η διαλυτότητα του CaCO3 είναι αντιστρόφως ανάλογη με το ph, γεγονός που υποδηλώνει τη στενή σχέση των δύο αυτών εδαφικών παραγόντων (Αλεξιάδης, 1967). Το CaCO3 επηρεάζει τη βιοδιαθεσιμότητα ορισμένων θρεπτικών στοιχείων, όπως του P και του Fe, αφού σε εδάφη πλούσια σε CaCO3 τα φωσφορικά ιόντα μετατρέπονται σε αδιάλυτο φωσφορικό ασβέστιο, ενώ τα ιόντα του δισθενούς σιδήρου μεταπίπτουν σε αδιάλυτο τρισθενή σίδηρο, που δεν μπορεί να δεσμευτεί από τα φυτά (Αλιφραγκής & Παπαμίχος, 1995). Τα εδάφη ανάλογα με την επί τοις % περιεκτικότητά ταξινομούνται ως εξής (Πίν α): τους σε CaCO3 103

6 Πίνακας α: Ταξινόμηση εδαφών ως προς την περιεκτικότητα σε CaCO3 (Καλύβας, 2003). Ταξινόμηση εδαφών CaCO3 % Ανεπαρκώς (Α.Ε.) εφοδιασμένα <0,5 Μέτρια εφοδιασμένα (Μ.Ε.) 0,5-2,0 Εφοδιασμένα (Ε) 2,0-20,0 Μάργες (Μ) 20,0-40,0 Ασβεστούχα (Α) >40,0 Σύμφωνα με αυτήν την ταξινόμηση και τον Πίνακα α, στις περιοχές μελέτης παρατηρούμε τα εξής: Αχελώος Θέσεις ΑD1, AD2, AD3 (θίνες): Τα εδάφη στις θέσεις AD1, AD2 χαρακτηρίζονται ως ασβεστούχα (Α), γιατί έχουν από 42,7% μέχρι 45,4% CaCO3, δηλ. μέσο όρο πάνω από 40%, ενώ η AD3 χαρακτηρίζεται ως μάργα (Μ), διότι η αντίστοιχη περιεκτικότητα είναι 38,4%, δηλ. κάτω από 40,0%. Σε όλες τις υγροτοπικές θέσεις του Αχελώου (Α1-Α4), το έδαφος χαρακτηρίζεται εφοδιασμένο (Ε) σε CaCO3, με τιμές από 16,5 17,6%, ενώ στη θέση Α5 το έδαφος χαρακτηρίζεται ως μάργα (Μ), διότι έχει μέση περιεκτικότητα 24,5% (Εικ β) Βασιλική Θέσεις V4, V6: Η περιεκτικότητα σε CaCO3 παρουσιάζεται πολύ χαμηλότερη (8,2 10,3%) και από τον Αχελώο, οπότε το έδαφος είναι εφοδιασμένο (Ε) (Εικ β). 104

7 CaCo % V6d V6c V6b V6a V4d V4c V4b V4a Á5d A5c A5b A5a A4d A4c A4b A4a A3d A3c A3b A3a Á1d A1c A1b A1a AD3d AD3c AD3b AD3a AD2d AD2c AD2b AD2a AD1d AD1c AD1b AD1a Εικ β. Περιεκτικότητα σε CaCO3 στις θέσεις δειγματοληψίας Αχελώου- Βασιλικής Στροφυλιά Θέσεις S1, S2, S3, S4, S5, S6, S7, S8, S9 (θίνες): Το CaCO3 παρουσιάζεται χαμηλότερο, με μέση τιμή 27,9%, από τις θίνες του Αχελώου, τα εδάφη αυτά χαρακτηρίζονται μάργες (Μ) (Εικ γ). Θέσεις S11, S12, S13 (υγρές θέσεις): Το έδαφος εμφανίζεται ως εφοδιασμένο σε CaCO3 (Ε), με τιμές από 16,5 21,9%, δηλ. ελαφρά υψηλότερες από τις τιμές του Αχελώου. Η S13 εμφανίζει πολύ χαμηλές τιμές, από 3,4 3,8%. 105

8 CaCO % S1d S1c S1b S1a S2d S2c S2b S2a S3d S3c S3b S3a S4d S4c S4b S4a S5d S5c S5b S5a S6d S6c S6b S6a S7d S7c S7b S7a S8d S8c S8b S8a S9d S9c S9b S9a S11d S11c S11b S11a S12d S12c S12b S12a S13d S13c S13b S13a Εικ γ. Περιεκτικότητα σε CaCO3 στις θέσεις δειγματοληψίας της Στροφυλιάς 2. Οργανική ουσία Η οργανική ουσία αποτελεί πιθανότατα το σπουδαιότερο παράγοντα σχηματισμού σταθερής δομής στο έδαφος. Στη φύση, εδάφη πλούσια σε Ca παρουσιάζουν καλή και σταθερή δομή, ενώ αντίθετα στο εργαστήριο άργιλος κορεσμένη με ιόντα Η εμφανίζεται καλύτερα συσσωματωμένη, πιθανότατα το Ca επιδρά έμμεσα ευνοώντας τη δράση των μικροοργανισμών και επηρεάζει την παραγωγή και την ποιότητα της οργανικής ουσίας (Lutz & Chandler, 1946). Η οργανική ουσία είναι πιθανότατα ο σπουδαιότερος παράγοντας σχηματισμού σταθερής δομής, καθώς πιστεύεται ότι τα οργανικά κολλοειδή συνδέουν τους κόκκους του εδάφους μεταξύ τους και δημιουργούν τις σταθερότερες μορφές δομής. (Baver, 1956). Συνδέεται άμεσα με τη γονιμότητα του εδάφους, αφού το εμπλουτίζει με θρεπτικά στοιχεία, αυξάνει το πορώδες του - έτσι αυξάνεται η υδατοδιαπερατότητα, η υδατοϊκανότητα και ο καλός αερισμός του - και βοηθάει επίσης στη διατήρηση της υγρασίας του (Αλεξιάδης, 1967). Περιορίζει τη διάβρωση και τη δημιουργία επιφανειακής κρούστας (Παπαμίχος, 1985). 106

9 C % V6d V6c V6b V6a V4d V4c V4b V4a Á5d A5c Á5b A5a Á4d A4c Á4b A4a Á3d A3c A3b A3a Á1d A1c A1b A1a AD3d AD3c AD3b AD3a AD2d AD2c AD2b AD2a AD1d AD1c AD1b AD1a Εικ δ. Περιεκτικότητα της οργανικής ουσίας στις θέσεις δειγματοληψίας Αχελώου- Βασιλικής C % S1d S1c S1b S1a S2d S2c S2b S2a S3d S3c S3b S3a S4d S4c S4b S4a S5d S5c S5b S5a S6d S6c S6b S6a S7d S7c S7b S7a S8d S8c S8b S8a S9d S9c S9b S9a S11d S11c S11b S11a S12d S12c S12b S12a S13d S13c S13b S13a Εικ ε. Περιεκτικότητα της οργανικής ουσίας στις θέσεις δειγματοληψίας της Στροφυλιάς 107

10 Η οργανική ουσία συσσωρεύεται σαν ποάνθρακας (τύρφη), εξ αιτίας της στρωμνής των δένδρων και των θάμνων και συχνά περιορίζεται από την υγρασία και τις αναερόβιες συνθήκες (Heal et al., 1981; Jonasson et al., 2001). Καθώς επέρχεται η διαδοχή, η χημική σύσταση του εδάφους αλλάζει, και η οργανική ουσία του εδάφους αυξάνεται στους θαμνώνες (Michel et al., 1997). Η ποιότητα της οργανικής ουσίας εξαρτάται από τη στρωμνή, στην οποία μπορεί επίσης να έχει έντονη επίδραση και η σύνθεση των ειδών βλάστησης (Hobbie & Gouth, 2004) Τα εδάφη που δεν είναι αμμώδη, παρουσιάζουν τιμές οργανικής ουσίας από 1%- 4% και οι υψηλές τιμές εμφανίζονται στη διάρκεια του χειμώνα, κάτι που μπορεί να αποδοθεί στη χαμηλή, λόγω χαμηλής θερμοκρασίας, δράση των μικροοργανισμών που την αποσυνθέτουν (Gaffney & Dickerson, 1987). Τα αμμώδη εδάφη έχουν εξαιρετικά χαμηλές τιμές, από 0-0,6%, δηλ. έχουν πολύ χαμηλή παραγωγικότητα, διότι έχουν μεγάλο πορώδες και χαμηλή υδατοïκανότητα, συνθήκες που δεν ευνοούν την ανάπτυξη των αποσυνθετικών μικροοργανισμών. Τα αμμώδη εδάφη λόγω της χαλαρής συνοχής τους έχουν περιορισμένη ικανότητα διατήρησης του νερού, που οδηγεί σε περιορισμένο εφοδιασμό των φυτών με νερό, ακόμα και σε υγρά κλίματα. Εάν μάλιστα υπάρχουν χαλίκια και περιορισμένη περιεκτικότητα σε άργιλο και ιλύ, παρουσιάζεται μεγαλύτερη δυσκολία στην εγκατάσταση φυτικών ειδών (Gaffney & Dickerson, 1987). Πίνακας στ. Ταξινόμηση εδαφών ανάλογα με την οργανική ουσία Χαρακτηρισμός εδαφών Οργαν. ουσία % Ανεπαρκώς εφοδιασμένα (Α.Ε.) <3 Εφοδιασμένα (Ε) 3-5 Πολύ εφοδιασμένα (Π.Ε) >5 108

11 Τα εδάφη ανάλογα με την επί τοις % περιεκτικότητά τους σε οργανική ουσία ταξινομούνται όπως αναφέρεται στον Πίνακα στ, σε ανεπαρκώς εφοδιασμένα, εφοδιασμένα και πολύ εφοδιασμένα σε οργανική ουσία. Σύμφωνα με αυτήν την ταξινόμηση και τον Πίνακα α, στις περιοχές μελέτης παρατηρούνται τα εξής: Αχελώος Όλες οι θέσεις του Αχελώου εμφανίζονται ανεπαρκώς εφοδιασμένες (Α.Ε.), (0,2 2,3%) σε οργανική ουσία σε όλες τις εποχές του έτους, εκτός από τη θέση Α1 το χειμώνα, που παρουσιάζεται εφοδιασμένη (Ε) (3,5%), (Πίν α) (Εικ δ). Βασιλική Στη Βασιλική επίσης και στις τέσσερις εποχές οι θέσεις εμφανίζονται ανεπαρκώς εφοδιασμένες (Α.Ε.) (από 0,3 1,9%, Εικ δ) Στροφυλιά Η θέση S13 παρουσιάζεται εφοδιασμένη (Ε) το φθινόπωρο και το καλοκαίρι (3,9 και 3% αντίστοιχα) και η θέση S12 το χειμώνα (4%), οι υπόλοιπες θέσεις σε όλες τις εποχές εμφανίζονται ανεπαρκώς εφοδιασμένες (Α.Ε.) (0,22 0,28%, Εικ ε.). 3. Το άζωτο Το άζωτο του εδάφους σχηματίζεται από την αποσύνθεση των οργανικών υπολειμμάτων που φθάνουν συνεχώς στο έδαφος και από τη χημική και βιολογική δέσμευση του ατμοσφαιρικού αζώτου. Ο πραγματικός εφοδιασμός του εδάφους σε άζωτο εξαρτάται από τη θερμοκρασία και την υγρασία, δηλαδή από τις καιρικές συνθήκες. Το ολικό άζωτο του εδάφους που θεωρείται ικανοποιητικό για την ανάπτυξη των φυτών, σύμφωνα με τον Wilde (1958), είναι 0.2%. Η παρουσία των αζωτούχων θρεπτικών στο έδαφος είναι αποτέλεσμα της επίδρασης πολλών παραγόντων, έχει να κάνει με τις μεταβολές των κυρίαρχων ειδών, τη χωροχρονική αλλαγή της στρωμνής, τη δράση των μικροοργανισμών 109

12 του εδάφους, το ρυθμό ορυκτοποίησης του Ν, τη μετεγκατάσταση του Ρ και τις αιτίες που προκαλούν διαφορές στα θρεπτικά του εδάφους μεταξύ διαφορετικών τύπων βλάστησης (Gang et al., 2006). Η διαθεσιμότητα του Ν είναι ένας από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στην πρωτογενή παραγωγή και στη σύνθεση των ειδών στις φυτoκοινωνίες (Berendse, 1990; Schaffers et al., 2000). Στις παράκτιες θίνες οι άμμοι, που μετακινούνται από τον αέρα, μπορούν να παρέχουν Ν στα φυτά των θινών, που προέρχεται από αζωτούχα ορυκτά. Η Ammophila arenaria βρέθηκε να παρουσιάζει μια απόκριση ανάπτυξης στην πρόσθεση αερομετακινούμενης άμμου. Συμπεραίνεται έτσι, ότι η απόκριση ανάπτυξης οφείλεται στο προστιθέμενο Ν. Η παρουσία Ν από τις αερομετακινούμενες άμμους είναι τουλάχιστον επαρκής να προμηθεύσει την παρατηρηθείσα απαίτηση της Ammophila arenaria. Στα αλμυρά έλη η διαθεσιμότητα του Ν είναι ισχυρά περιοριστικός παράγοντας στην πρωτογενή παραγωγή (Osgood & Zieman, 1993). Αχελώος Η θέση Α1, τον χειμώνα παρουσιάζεται εφοδιασμένη (Ε) με 0,2% σε άζωτο, όλες οι άλλες θέσεις είναι ανεπαρκώς εφοδιασμένες (Α.Ε.) σε όλες τις εποχές του χρόνου. Στα υγροτοπικά εδάφη (Α1-Α5) το Ν έχει τη μεγαλύτερη τιμή το χειμώνα (0,075 0,2%), παρουσιάζει δηλ. μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα απ ό,τι στις άλλες εποχές, πιθανόν επειδή το χειμώνα λόγω χαμηλής θερμοκρασίας είναι περιορισμένες οι μεταβολικές λειτουργίες των φυτών, η βιοποικιλότητα είναι επίσης περιορισμένη, άρα δεν δεσμεύεται από τα φυτά σημαντική ποσότητα λόγω μειωμένων αναγκών. Στα αμμώδη εδάφη (ΑD1, AD2, AD3) η διαθεσιμότητα του Ν είναι χαμηλή, οπότε και είναι ανεπαρκώς εφοδιασμένα (0,01 0,16%). Τις υψηλότερες τιμές παρουσιάζουν την άνοιξη οι ισοπεδωμένες μόνιμες θίνες, μια σημαντική αιτία είναι η αύξηση της δράσης των μικροοργανισμών λόγω αύξησης της 110

13 θερμοκρασίας, καθώς επίσης και η παρουσία ζώων στις συγκεκριμένες περιοχές (βουστάσια - χοιροστάσια) (Εικ ζ). Βασιλική Στη Βασιλική, επίσης τα εδάφη που είναι αμμώδη εμφανίζονται ανεπαρκώς εφοδιασμένα (Α.Ε.) (από 0,03 0,075%) και στις τέσσερις εποχές (Εικ ζ). Στροφυλιά Η θέση S13 παρουσιάζεται εφοδιασμένη (Ε) το φθινόπωρο και το χειμώνα (0,22% και 0,32% αντίστοιχα), ενώ η S12 το χειμώνα (0,23%). Όλες οι άλλες θέσεις είναι ανεπαρκώς εφοδιασμένες (Α.Ε.) σε όλες τις εποχές του χρόνου. Οι παραπάνω υγροτοπικές θέσεις S12, S13, έχουν τις ίδιες με τον Αχελώο μεταβολές στην επάρκεια του Ν, που καθορίζονται από τη θερμοκρασία, τη δράση των μικροοργανισμών και την παρουσία ζώων. Τα αμμώδη εδάφη της Στροφυλιάς (S1-S9) είναι επίσης ανεπαρκώς εφοδιασμένα σ όλη τη διάρκεια του χρόνου (0,005-0,04%, Εικ η). N % V6d V6c V6b V6a V4d V4c V4b V4a Á5d A5c Á5b A5a Á4d A4c Á4b A4a Á3d A3c A3b A3a Á1d A1c A1b A1a AD3d AD3c AD3b AD3a AD2d AD2c AD2b AD2a AD1d AD1c AD1b AD1a Εικ ζ. Περιεκτικότητα αζώτου στις θέσεις δειγματοληψίας Αχελώου- Βασιλικής 111

14 N % S1d S1c S1b S1a S2d S2c S2b S2a S3d S3c S3b S3a S4d S4c S4b S4a S5d S5c S5b S5a S6d S6c S6b S6a S7d S7c S7b S7a S8d S8c S8b S8a S9d S9c S9b S9a S11d S11c S11b S11a S12d S12c S12b S12a S13d S13c S13b S13a Εικ η. Περιεκτικότητα αζώτου στις θέσεις δειγματοληψίας της Στροφυλιάς 4. Ο Φωσφόρος Ο φωσφόρος βρίσκεται στο έδαφος σε οργανική και ανόργανη μορφή. Ο ολικός φωσφόρος του εδάφους κυμαίνεται από 0,02-0,15%, ενώ ο αφομοιώσιμος είναι πολύ λιγότερος. Κατά τον Wilde (1958), ποσότητα 50 ppm διαθέσιμου P στο έδαφος θεωρείται ικανοποιητική για την ανάπτυξη των περισσοτέρων φυτών. Αν συνδυαστεί με την αυξημένη παρουσία του CaCO3, είναι δυνατόν να ερμηνευτεί η μειωμένη βιοδιαθεσιμότητα του P στα εδάφη, αφού η παρουσία του CaCO3 μετατρέπει τα φωσφορικά ιόντα σε αδιάλυτο φωσφορικό ασβέστιο, που δεν είναι δυνατόν να δεσμευτεί από τα φυτά (Αλιφραγκής & Παπαμίχος, 1995). Η μειωμένη παρουσία οργανικής ουσίας μειώνει την ικανότητα του εδάφους να προσροφά ΡΟ4 3-, επομένως εμφανίζεται φτωχό σε Ρ (Gang et al., 2006). Η διαθεσιμότητα του P είναι υψηλότερη στη ζώνη των θάμνων απ ό,τι στη ζώνη των αγροστωδών και συνδέεται επίσης με ποικιλία φυτικών ειδών (Theodose and Roths., 1999). Από τη βιβλιογραφία φαίνεται ότι η έλλειψη P είναι ισχυρά περιοριστική στη συμπεριφορά του N (Israel, 1987; Uliassi and Ruess 2002). Αυτό σημαίνει ότι 112

15 υπάρχει συσχέτιση της ποσότητας καθενός στο έδαφος, καθώς επίσης ότι η παρουσία τους σχετίζεται με τον τύπο εδάφους, τη φυτοκοινωνία (συμβιωτικοί μικροοργανισμοί) ακόμα και από την περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε CO2 (Jianjun et al., 2006). Kαι στις τρεις περιοχές της μελέτης μας, τα επίπεδα του ολικού φωσφόρου είναι πολύ χαμηλά σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, έτσι οι περιοχές είναι ανεπαρκώς εφοδιασμένες (Α.Ε.). Η διαθεσιμότητα του P είναι μεγαλύτερη στις υγροτοπικές περιοχές (< 30ppm), οι οποίες παρουσιάζουν ποικιλία φυτικών ειδών, ενώ στις αμμώδεις περιοχές παρουσιάζει πολύ χαμηλές τιμές (< 3.3ppm, Εικ θ) και βεβαίως εδώ η χλωρίδα και η βλάστηση είναι περιορισμένες. 5. Το Κάλιο Οι συγκεντρώσεις του Καλίου στα κανονικά εδάφη είναι της τάξης του 0,2-3%. Η σημασία του επαρκούς εφοδιασμού του εδάφους με κάλιο για την ανάπτυξη των φυτών, έχει να κάνει με πολύ σημαντικές φυσιολογικές λειτουργίες του φυτικού οργανισμού, δηλ. δρα ως ενεργοποιητής ενζύμων, ως ωσμωρυθμιστής, ή ως σταθεροποιητής του ph (Konstantinou, 1992). Το κάλιο βρίσκεται στο έδαφος σε ανόργανη μορφή. Παρουσιάζει πολύ χαμηλές τιμές στις εξεταζόμενες περιοχές, από 0,02-3,56 meq/100g, (δηλ. 0,0008-0,002%), άρα αυτές είναι ανεπαρκώς εφοδιασμένες (Α.Ε.), (Εικ ι). 6. Η Υγρασία Το περιεχόμενο σε υγρασία (διαθέσιμη υγρασία) είναι το ποσοστό του νερού που συγκρατείται στο έδαφος, μεταξύ αγροϊκανότητας και συντελεστή μαρασμού (Παπαμίχος, 1985) και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες ανάπτυξης των φυτών. Η υγρασία που υπάρχει στο έδαφος είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, π.χ. τα αργιλώδη εδάφη συγκρατούν πολύ νερό, ενώ τα αμμώδη συγκρατούν μικρή ποσότητα. 113

16 Η υγρασία του εδάφους αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους και εμφανέστερους οικολογικούς παράγοντες για την ανάπτυξη της βλάστησης. Έχει διαπιστωθεί ότι οι σπόροι, ιδίως των μικρότερων φυτικών οργανισμών, μπορούν να παραμείνουν σε αδράνεια, όταν το έδαφος είναι ξηρό, για εκατοντάδες χρόνια, έως ότου μερικές σταγόνες νερού αρχίσουν τη διεργασία πολλαπλασιασμού των κυττάρων (Παπαμίχος, 1985). Η έλλειψη υγρασίας περιορίζει την ανάπτυξη των φυτών περισσότερο από κάθε άλλον οικολογικό παράγοντα. Το νερό επηρεάζει όλες σχεδόν τις βιοχημικές αντιδράσεις του εδάφους, χρησιμεύει ως μέσο διάλυσης και μεταφοράς θρεπτικών ουσιών και ικανοποιεί τις βασικότερες ανάγκες των ζώντων οργανισμών. Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει και πολλούς άλλους σημαντικούς οικολογικούς παράγοντες, καθώς και διάφορες φυσικές, χημικές και βιολογικές διεργασίες όπως: α) τη θερμοκρασία και τον αερισμό του εδάφους β) τη μικροβιολογική δραστηριότητα στο έδαφος γ) την πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων δ) τη συγκέντρωση θρεπτικών ουσιών. Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει την ευαισθησία και την αντοχή των φυτών στις προσβολές από έντομα και ασθένειες. Πολλά είδη φυτών, ιδίως τα πεύκα, παρουσιάζουν αύξηση των υδατανθράκων όταν υποφέρουν από ξηρασία και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη προσβολή από κάμπιες ή έντομα (Παπαμίχος, 1985). Θάμνοι με καλά αναπτυγμένη φυτοκοινωνία κάτω από το φύλλωμά τους, μπορεί να δείχνουν χαμηλότερες τιμές υγρασίας από θάμνους, που φιλοξενούν λιγότερα άτομα από κάτω, εξ αιτίας του υψηλότερου ρυθμού διαπνοής. 114

17 P % S13d S12d S11d V6d V4d Á5d Á4d Á3d Á1d S13c S12c S11c S9c V6c V4c A5c A4c A3c A1c S13b S12b S11b V4b A1b S13a S11a S9a V6a V4a A5a A4a A3a A1a Εικ θ. Περιεκτικότητα φωσφόρου στις θέσεις δειγματοληψίας Αχελώου- Βασιλικής, Στροφυλιάς K 4 3,5 3 2,5 % 2 1,5 1 0,5 0 S13a S12a S11a S9a S8a S7a S6a S5a S4a S3a S2a S1a V6a V4a A5a A4a A3a A1a AD3a AD2a AD1a Εικ ι. Βασιλικής, Στροφυλιάς S13b S12b S11b S9b S8b S7b S6b S5b S4b S3b S2b S1b V6b V4b Á5b Á4b A3b A1b AD3b AD2b AD1b S13c S12c S11c S9c S8c S7c S6c S5c S4c S3c S2c S1c V6c V4c A5c A4c A3c A1c AD3c AD2c AD1c S13d S12d S11d S9d S8d S7d S6d S5d S4d S3d S2d S1d V6d V4d Á5d Á4d Á3d Á1d AD3d AD2d AD1d Περιεκτικότητα καλίου στις θέσεις δειγματοληψίας Αχελώου- 115

18 H % S13a S12a S11a S9a S8a S7a S6a S5a S4a S3a S2a S1a V6a V4a A5a A4a A3a A1a AD3a AD2a AD1a S13b S12b S11b S9b S8b S7b S6b S5b S4b S3b S2b S1b V6b V4b Á5b Á4b A3b A1b AD3b AD2b AD1b S13c S12c S11c S9c S8c S7c S6c S5c S4c S3c S2c S1c V6c V4c A5c A4c A3c A1c AD3c AD2c AD1c S13d S12d S11d S9d S8d S7d S6d S5d S4d S3d S2d S1d V6d V4d Á5d Á4d Á3d Á1d AD3d AD2d AD1d Εικ κ.Η υγρασία στις θέσεις δειγματοληψίας Αχελώου- Στροφυλιάς Βασιλικής, Η σύσταση του εδάφους παίζει σημαντικό ρόλο. Τα αμμώδη εδάφη λόγω της χαλαρής συνοχής έχουν περιορισμένη ικανότητα διατήρησης του νερού, που οδηγεί σε περιορισμένο εφοδιασμό των φυτών με νερό, ακόμα και σε υγρά κλίματα. Εάν μάλιστα υπάρχουν χαλίκια και περιορισμένη περιεκτικότητα σε άργιλλο και ιλύ, παρουσιάζεται μεγαλύτερη δυσκολία στην εγκατάσταση φυτικών ειδών (Gaffney & Dickerson, 1987). Στις περιοχές που ερευνήθηκαν, τα εδάφη είναι ελαφρά (θίνες) και μεσαίας σύστασης (αλίπεδα-υγρότοποι). Τα αεροξηραμένα δείγματα έδειξαν χαμηλές τιμές υγρασίας, γεγονός που σημαίνει ότι τα συγκεκριμένα εδάφη, στα επιφανειακά στρώματα, λόγω μηχανικής σύστασης και κλιματολογικών συνθηκών, δεν συγκρατούν υγρασία, ικανή να παρέχει την κατάλληλη τροφοδοσία στα φυτά (Εικ κ). Η τροφοδοσία των φυτών είναι συνάρτηση των κλιματολογικών συνθηκών και της θέσης, καθώς η υδροοικονομία ενός βιοτόπου δίνεται από τον τύπο του υδρολογικού ισοζυγίου (Castany, 1973): Ν+Ζ=ΕΤΡ+Α+(R-B) Όπου:Ν: Μετεωρικά κατακρημνίσματα (βροχή, χιόνι, δρόσος, ομίχλη) 116

19 Ζ: παροχή νερού (επιφανειακή ή υπόγεια) ΕΤΡ: εξατμισοδιαπνοή Α: απορροή (επιφανειακή ή υπόγεια) R: αύξηση του συνολικού αποθέματος νερού (υπέργειου ή υπόγειου) Β: μείωση του συνολικού αποθέματος νερού (υπέργειου ή υπόγειου) 7. Το ph Το ph είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας, ο οποίος επηρεάζει το σύνολο των διεργασιών που συμβαίνουν στο έδαφος. Η αποσάθρωση του μητρικού πετρώματος που συνδέεται με το μετασχηματισμό των ορυκτών, η χουμοποίηση που είναι αποτέλεσμα διεργασιών αποσύνθεσης του οργανικού υλικού, η δραστηριότητα της εδαφικής χλωρίδας και πανίδας, η κινητικότητα της αργίλου, καθώς επίσης των ιόντων και αλάτων που περιέχονται στο έδαφος, εξαρτώνται από το εδαφικό ph. Σχετίζεται επίσης με τη θρέψη των φυτών αφού επηρεάζει τη διαθεσιμότητα των θρεπτικών στο έδαφος (Schroeder, 1984; Isermann, 2005). Η οξύτητα των εδαφών επηρεάζει τη διαθεσιμότητα των μετάλλων (Konstantinou, 1992). Η ολική ποσότητα των κατιόντων, που μπορούν να προσροφήσουν τα κολλοειδή του εδάφους και να συγκρατήσουν σε ανταλλάξιμη μορφή, ονομάζεται εναλλακτική ικανότητα κατιόντων, και αυξάνεται όταν αυξάνεται το ph του εδάφους, το οποίο αυξάνει τα αρνητικά φορτία των κολλοειδών και επομένως την προσρόφηση κατιόντων. Αντιθέτως η ελάττωση του ph αυξάνει τα θετικά φορτία και επομένως την προσρόφηση ανιόντων. Τα αλκαλικά εδάφη προσροφούν ΡΟ4 3 - τα φτωχά σε οργανική ουσία εδάφη παρουσιάζουν χαμηλή εναλλακτική ικανότητα (Gang et al., 2006). 117

20 Πίνακας λ. Χαρακτηρισμός εδαφών ανάλογα με το ph (Αλεξιάδης 1967) ph Χαρακτηρισμός ph Χαρακτηρισμός <4,5 υπερβολικά όξινο 6,6-7,3 ουδέτερο 4.5-5,0 πολύ ισχυρά όξινο 7,4-7,8 ελαφρά αλκαλικό 5,1-5,5 ισχυρά όξινο 7,9-8,4 μέτρια αλκαλικό 5,6-6,0 μέτρια όξινο 8,5-9,0 ισχυρά αλκαλικό 6,1-6,5 ελαφρά όξινο >9,1 πολύ ισχυρά αλκαλικό Σύμφωνα με αυτόν τον χαρακτηρισμό από τον Πίνακα λ. στις περιοχές μελέτης παρατηρούνται τα εξής: Αχελώος Στις υγροτοπικές περιοχές, το ph εμφανίζεται: Α1: από ελαφρά αλκαλικό την άνοιξη και το καλοκαίρι μέχρι μέτρια αλκαλικό το φθινόπωρο και το χειμώνα. Α3: από ελαφρά αλκαλικό το καλοκαίρι, μέχρι μέτρια αλκαλικό το φθινόπωρο και το χειμώνα. Α4: από ουδέτερο το καλοκαίρι μέχρι μέτρια αλκαλικό το φθινόπωρο. Α5: από ουδέτερο την άνοιξη μέχρι μέτρια αλκαλικό το φθινόπωρο. Στις αμμώδεις περιοχές AD1, AD2, AD3, από ουδέτερο το φθινόπωρο μέχρι ελαφρά αλκαλικό το χειμώνα (Εικ ν). Βασιλική V4,V6: από ουδέτερο το καλοκαίρι μέχρι μέτρια αλκαλικό το φθινόπωρο και στις δύο θέσεις (Εικ ν). Στροφυλιά Στις υγροτοπικές περιοχές (S11, S12) το ph εμφανίζεται από ουδέτερο την άνοιξη μέχρι μέτρια αλκαλικό το φθινόπωρο και στην S13 από ουδέτερο την άνοιξη μέχρι ελαφρά αλκαλικό το φθινόπωρο. 118

21 Στις αμμώδεις περιοχές (S1-S9) από ουδέτερο στις S1,S2 το καλοκαίρι, και S3-S9 την άνοιξη, μέχρι μέτρια αλκαλικό το φθινόπωρο σε όλες τις θέσεις Εικ ξ. 8. Τα υδατοδιαλυτά άλατα και η ηλεκτρική αγωγιμότητα του εδάφους Τα ανόργανα άλατα του εδάφους, που είναι διαλυτά στο νερό, ονομάζονται υδατοδιαλυτά άλατα. Προέρχονται από την αποσάθρωση του μητρικού πετρώματος ή την επίδραση νερού, πλούσιου σε ευδιάλυτα άλατα. Η ηλεκτρική αγωγιμότητα η οποία μετριέται σε υδατικό διάλυμα εδάφους, εξαρτάται από την παρουσία φορέων του ηλεκτρικού ρεύματος (ηλεκτρόνια, ιόντα), που υπάρχουν στο διάλυμα. Πίν μ: Εκτίμηση εδαφών ανάλογα με την αλατότητά τους (Αλιφραγκής & Παπαμίχος, 1995) Κατάσταση εδάφους Αγωγιμ. Περιεχ.άλατα Καταλληλότητα εδάφους ms/cm % Χωρίς προβλήματα Αλατότητας Με πολύ ελαφρά αλατότητα Ελαφρώς αλατούχα Μετρίως αλατούχα 0-2 <0,15 Κανένας περιορισμός 2-4 0,15-0,20 Ακατάλληλο για πολύ ευαίσθητα φυτά 4-8 0,20-0,35 Περιορίζει την ανάπτυξη των φυτών ,35-0,65 Μόνο ανθεκτικά στα άλατα φυτά Ισχυρώς αλατούχα >15 >0,65 Πολύ ανθεκτικά στα άλατα φυτά Σύμφωνα με τα παραπάνω η αγωγιμότητα στις εξεταζόμενες περιοχές εμφανίζεται ως εξής : 119

22 Αχελώος Στις υγροτοπικές περιοχές: Α1: το έδαφος είναι ελαφρώς αλατούχο την άνοιξη και το χειμώνα (4,86-6,34 ms/cm), μετρίως αλατούχο το φθινόπωρο (12,6 ms/cm) και ισχυρά αλατούχο το καλοκαίρι (19,97 ms/cm). Α3: το έδαφος είναι πολύ ελαφρά αλατούχο το χειμώνα και το καλοκαίρι (1,08-1,33 ms/cm) και ελαφρά αλατούχο το φθινόπωρο και την άνοιξη (3,06-3,76 ms/cm). Α4: έδαφος χωρίς προβλήματα αλατότητας το φθινόπωρο και το χειμώνα (2,11 ms/cm και 1,6 ms/cm), ενώ την άνοιξη παρουσιάζεται ελαφρά αλατούχο (4,8 ms/cm) και το καλοκαίρι μέτρια αλατούχο (13,22 ms/cm). Α5: το έδαφος δεν έχει προβλήματα αλατότητας το χειμώνα και το καλοκαίρι (1,3 ms/cm και 1,13 ms/cm), ενώ το φθινόπωρο το έδαφος παρουσιάζει πολύ ελαφρά αλατότητα (2,57 ms/cm), και ελαφρά αλατότητα την άνοιξη (6,71 ms/cm). Στις αμμώδεις περιοχές AD1, AD2, AD3 οι τιμές της αγωγιμότητας δείχνουν ότι το έδαφος είναι χωρίς προβλήματα αλατότητας και στις τρεις θέσεις (από 0,1 έως 0,49 ms/cm) (Εικ ο). Βασιλική V4,V6: Οι τιμές της αγωγιμότητας είναι πολύ χαμηλές σε όλες τις εποχές, έτσι το έδαφος είναι χωρίς προβλήματα αλατότητας και στις δύο θέσεις (από 0,12 ms/cm 0,68 ms/cm) (Εικ ο). Στροφυλιά Στις υγροτοπικές περιοχές: S11: Η αγωγιμότητα εμφανίζει τις χαμηλότερες τιμές το χειμώνα (1,89 ms/cm, έδαφος χωρίς προβλήματα αλατότητας) και την άνοιξη (3,79 ms/cm, έδαφος ελαφρά αλατούχο), ενώ τις υψηλότερες το φθινόπωρο και το καλοκαίρι (18,4 ms/cm και 16,68 ms/cm, έδαφος ισχυρά αλατούχο). 120

23 S12: Οι χαμηλότερες τιμές παρατηρούνται το χειμώνα και την άνοιξη (1,05 ms/cm και 0,9 ms/cm, έδαφος χωρίς προβλήματα αλατότητας) και οι υψηλότερες το φθινόπωρο και το καλοκαίρι (7,35 ms/cm και 6,48 ms/cm, έδαφος ελαφρά αλατούχο). S13: Οι τιμές της αγωγιμότητας δείχνουν ότι το έδαφος δεν παρουσιάζει προβλήματα αλατότητας το χειμώνα, την άνοιξη είναι ελαφρά αλατούχο και το φθινόπωρο και το καλοκαίρι ισχυρά αλατούχο. Στις αμμώδεις περιοχές S1-S9: Η αγωγιμότητα εμφανίζεται με πολύ χαμηλές τιμές σε όλες τις εποχές, έτσι το έδαφος είναι χωρίς προβλήματα αλατότητας, σε όλες τις θέσεις (από 0,05 ms/cm έως 0,18 ms/cm, Εικ π). ph 9 8,5 8 7,5 7 6,5 6 V6d V6c V6b V6a V4d V4c V4b V4a Á5d A5c Á5b A5a Á4d A4c Á4b A4a Á3d A3c A3b A3a Á1d A1c A1b A1a AD3d AD3c AD3b AD3a AD2d AD2c AD2b AD2a AD1d AD1c AD1b AD1a Εικ ν. Οι τιμές ph στις θέσεις δειγματοληψίας Αχελώου-Βασιλικής 121

24 ph 9 8,5 8 7,5 7 6,5 6 S1d S1c S1b S1a S2d S2c S2b S2a S3d S3c S3b S3a S4d S4c S4b S4a S5d S5c S5b S5a S6d S6c S6b S6a S7d S7c S7b S7a S8d S8c S8b S8a S9d S9c S9b S9a S11d S11c S11b S11a Εικ ξ. Οι τιμές ph στις θέσεις δειγματοληψίας της Στροφυλιάς S12d S12c S12b S12a S13d S13c S13b S13a EC ms/cm V6d V6c V6b V6a V4d V4c V4b V4a Á5d A5c Á5b A5a Á4d A4c Á4b A4a Á3d A3c A3b A3a Á1d A1c A1b A1a AD3d AD3c AD3b AD3a AD2d AD2c AD2b AD2a AD1d AD1c AD1b AD1a Εικ ο. Η αγωγιμότητα στις θέσεις δειγματοληψίας Αχελώου- Βασιλικής 122

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Εδαφικά κολλοειδή Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) ή οργανική ουσία (χούμος) με διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ηάργιλος(

Διαβάστε περισσότερα

Έδαφος. Οι ιδιότητες και η σημασία του

Έδαφος. Οι ιδιότητες και η σημασία του Έδαφος Οι ιδιότητες και η σημασία του ΕΔΑΦΟΣ : Είναι το χαλαρό επιφανειακό στρώμα του στερεού φλοιού της γης. ΕΔΑΦΟΓΕΝΕΣΗ: Το έδαφος σχηματίζεται από την αποσάθρωση των μητρικών πετρωμάτων με την επίδραση

Διαβάστε περισσότερα

Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή.

Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) οργανική ουσία (χούμος) Η άργιλος (< 2μ) των εδαφών, διαμέτρου

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας

Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας Ιανουάριος 2016 1 Την 16.08.2015 με ευθύνη του συλλόγου του Χωριού Ζυγός Άρτας, έγινε δειγματοληψία νερού από: το δίκτυο ύδρευσης του χωριού (από

Διαβάστε περισσότερα

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά Ε ΑΦΟΣ Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Έδαφος Το έδαφος σχηµατίζεται από τα προϊόντα της αποσάθρωσης των πετρωµάτων του υποβάθρου (µητρικό πέτρωµα) ή των πετρωµάτων τω γειτονικών

Διαβάστε περισσότερα

Ρύπανση Υδάτων και Εδαφών

Ρύπανση Υδάτων και Εδαφών Ρύπανση Υδάτων και Εδαφών Ενότητα 3η: Φυσικοχημικές και μηχανικές ιδιότητες εδαφών Τσικριτζής Λάζαρος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Οργανική ουσία είναι όλα τα οργανικά υπολείμματα

Διαβάστε περισσότερα

Τα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου

Τα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου Τα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου Τα οφέλη του καλίου, γενικά Προάγει την φωτοσύνθεση Επιταχύνει την μεταφορά των προϊόντων μεταβολισμού Ενισχύει την

Διαβάστε περισσότερα

1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ Τροφοδότηση του εδαφικού διαλύματος Απορρόφηση Ρίζας Οργανική ουσία Ανταλλαγή κατιόντων Εδαφικό διάλυμα Μικροοργανισμοί εδάφους Προσρόφηση

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 9: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικών- υδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 2ο)

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 9: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικών- υδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 2ο) ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 9: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικών- υδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 2ο) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία Σκοποί ενότητας Υπολογισμός υδροχημικών παραμέτρων

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Ευρωπαϊκό Έργο LIFE- Στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία tου εδάφους από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις Μεσογειακές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: 1. Οι εδαφικές ιδιότητες μεταβάλλονται: Α. Κατά μήκος των τριών αξόνων (x, y, z) Β. Με το πέρασμα του

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Διάλεξης: Ο ρόλος του ανταγωνισμού των θρεπτικών στοιχείωνστηνανάπτυξηκαιτην. Χ. Λύκας

Τίτλος Διάλεξης: Ο ρόλος του ανταγωνισμού των θρεπτικών στοιχείωνστηνανάπτυξηκαιτην. Χ. Λύκας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Μάθημα: «Επίδραση του αβιοτικού και βιοτικού περιβάλλοντος στην παραγωγή των φυτών» Τίτλος

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Χημικές ιδιότητες του εδάφους

Δασική Εδαφολογία. Χημικές ιδιότητες του εδάφους Δασική Εδαφολογία Χημικές ιδιότητες του εδάφους Χημικές ιδιότητες εδάφους Εδαφικά κολλοειδή Ηλεκτρικά φορτία των ανόργανων κολλοειδών Εναλλακτική ικανότητα του εδάφους Βαθμός κορεσμού με βάσεις Ανταλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Εδαφογένεση

Δασική Εδαφολογία. Εδαφογένεση Δασική Εδαφολογία Εδαφογένεση Σχηματισμός της στερεάς φάσης του εδάφους Η στερεά φάση του εδάφους σχηματίζεται από τα προϊόντα της αποσύνθεσης των φυτικών και ζωικών υπολειμμάτων μαζί με τα προϊόντα της

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφικές συνθήκες - θρέψη καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΝΗΛΕΑΣ, 2011 και 2013)

Εδαφικές συνθήκες - θρέψη καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΝΗΛΕΑΣ, 2011 και 2013) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΓΡΟ- ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ SAGE10 Χρονική Διάρκεια: Οκτώβριος 2010 Ιούνιος 2014 Προϋπολογισμός:

Διαβάστε περισσότερα

Φωτογραφία του Reykjavik το 1932, όταν τα κτίρια θερμαίνονταν με συμβατικά καύσιμα.

Φωτογραφία του Reykjavik το 1932, όταν τα κτίρια θερμαίνονταν με συμβατικά καύσιμα. Φωτογραφία του Reykjavik το 1932, όταν τα κτίρια θερμαίνονταν με συμβατικά καύσιμα. Σήμερα, το Reykjavik είναι η πιο καθαρή πόλη στον κόσμο, αφού το σύνολο των κτιρίων θερμαίνεται από τα γεωθερμικά νερά.

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφικές συνθήκες - θρέψη καλλιέργειας ελιάς (περιπτώσεις: ΠΕΖΑ και ΜΕΡΑΜΒΕΛΛΟ, 2011 και 2013)

Εδαφικές συνθήκες - θρέψη καλλιέργειας ελιάς (περιπτώσεις: ΠΕΖΑ και ΜΕΡΑΜΒΕΛΛΟ, 2011 και 2013) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΓΡΟ- ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ SAGE10 Χρονική Διάρκεια: Οκτώβριος 2010 Ιούνιος 2014 Προϋπολογισμός:

Διαβάστε περισσότερα

Αποσάθρωση. Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ

Αποσάθρωση. Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ Αποσάθρωση Ονομάζουμε τις μεταβολές στο μέγεθος, σχήμα και την εσωτερική δομή και χημική σύσταση τις οποίες δέχεται η στερεά φάση του εδάφους με την επίδραση των παραγόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Εισαγωγή στην Υδροχημεία, Κατανόηση της έννοιας Υδρο-γεωχημεία.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑΣ Κεφάλαιο 1 ο ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ 1. Κυριότερες ιδιότητες της αργίλου 2. Ποια είναι τα ποιο κοινά ορυκτά της αργίλου. Ποιο θεωρείτε σημαντικότερο. 3. Κατατάξτε τα

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,

Διαβάστε περισσότερα

All from a Single Source

All from a Single Source All from a Single Source Το PeKacid TM είναι μια νέα, καινοτόμος λύση για τον φώσφορο σε ασβεστούχα εδάφη και νερά με μεγάλη σκληρότητα. Στερεό φωσφορικό οξύ σε σάκους Μονοκρυσταλλικό, με χαμηλό ph (2.2)

Διαβάστε περισσότερα

2η Διάλεξη ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΕΩΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

2η Διάλεξη ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΕΩΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2η Διάλεξη ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΕΩΣ Αρδευτικό Νερό Πηγές Αρδευτικού Νερού Οι πηγές προελεύσεως του αρδευτικού νερού μπορεί να είναι: η βροχή (βρόχινο) ποτάμια ή λίμνες (επιφανειακό) γεωτρήσεις, πηγάδια

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Χημική αποσάθρωση Διάσπαση και εξαλλοίωση υλικών κοντά στην επιφάνεια της γης Σχηματισμός προϊόντων κοντά σε κατάσταση χημικής ισορροπίας με την ατμόσφαιρα,

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Σύστημα υπόγειου νερού. Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών. Ρύθμιση ph

Περιεχόμενα. Σύστημα υπόγειου νερού. Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών. Ρύθμιση ph Αριάδνη Αργυράκη 1 Περιεχόμενα Σύστημα υπόγειου νερού Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών Ρύθμιση ph 2 Σύστημα υπόγειου νερού εξέλιξη σύστασης 1. Είσοδος - χημική σύσταση κατακρημνισμάτων 2. Ζώνη αερισμού

Διαβάστε περισσότερα

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Γήινη επιφάνεια Κατανομή υδάτων Υδάτινο στοιχείο 71% Ωκεανοί αλμυρό νερό 97% Γλυκό νερό 3% Εκμεταλλεύσιμο νερό 0,01% Γλυκό νερό 3% Παγόβουνα Υπόγεια ύδατα 2,99% Εκμεταλλεύσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Γεωχημικός, Βιοχημικός, Υδρολογικός κύκλος

Δασική Εδαφολογία. Γεωχημικός, Βιοχημικός, Υδρολογικός κύκλος Δασική Εδαφολογία Γεωχημικός, Βιοχημικός, Υδρολογικός κύκλος Μέρος 1 ο ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Η μεταφορά του νερού από την ατμόσφαιρα στην επιφάνεια της γης, η κίνησή του σ αυτή και η επιστροφή

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Εδαφικά Κολλοειδή Τα κολλοειδή του εδάφους

Διαβάστε περισσότερα

Η δυναμική της κίνησης του Καλίου στο έδαφος

Η δυναμική της κίνησης του Καλίου στο έδαφος Η δυναμική της του στο κίνησης Καλίου έδαφος 1. Δείκτες διαθέσιμου καλίου στο έδαφος Πρόσληψη Κ από τα φυτά (kg/ha) Πρόσληψη Κ από τα φυτά (kg/ha) Εναλλάξιμο Κ (mg/100g εδάφους) Συγκέντρωση Κ (me/l εδαφ.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Οργανική ουσία Αποτελείται από πολύπλοκες ενώσεις οι οποίες παράγονται από τα υπολείμματα των φυτικών και ζωικών οργανισμών, με την επίδραση βιολογικών, χημικών

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων µπορούν να καταταχθούν σε τρεις κατηγορίες: Φυσικά Χηµικά Βιολογικά. Πολλές από τις παραµέτρους που ανήκουν στις κατηγορίες αυτές αλληλεξαρτώνται π.χ. η θερµοκρασία που

Διαβάστε περισσότερα

Για να σχηματιστεί το έδαφος Επιδρούν μακροχρόνιες διεργασίες εδαφογένεσης Διαδικασία μετατροπής μητρικού πετρώματος σε έδαφος

Για να σχηματιστεί το έδαφος Επιδρούν μακροχρόνιες διεργασίες εδαφογένεσης Διαδικασία μετατροπής μητρικού πετρώματος σε έδαφος Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Για να σχηματιστεί το έδαφος Επιδρούν μακροχρόνιες διεργασίες εδαφογένεσης Διαδικασία μετατροπής μητρικού πετρώματος σε έδαφος Κύριες διαδικασίες: 1) Αποσάθρωση 1) Μετακίνηση Έκπλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Ο κύκλος του νερού. Οι κυριότερες φυσικές δεξαμενές υδάτων στον πλανήτη μας είναι:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Ο κύκλος του νερού. Οι κυριότερες φυσικές δεξαμενές υδάτων στον πλανήτη μας είναι: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Ο κύκλος του νερού Οι κυριότερες φυσικές δεξαμενές υδάτων στον πλανήτη μας είναι: Οι ωκεανοί που περιέχουν 1,32 10 9 km 3 νερού. Οι παγετοί που περιέχουν 29,2 10 6 km 3 νερού.

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΠΕΖΩΝ & ΜΕΡΑΜΒΕΛΛΟΥ, 2011 και 2013)

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΠΕΖΩΝ & ΜΕΡΑΜΒΕΛΛΟΥ, 2011 και 2013) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΓΡΟ- ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ Χρονική Διάρκεια: Οκτώβριος 2010 Ιούνιος 2014 Προϋπολογισμός:

Διαβάστε περισσότερα

Έδαφος και Πετρώματα

Έδαφος και Πετρώματα Το έδαφος = ένα σύνθετο σύνολο από μεταλλεύματα, νερό και αέρα Επηρεάζει αμφίδρομα τους ζώντες οργανισμούς Τα πετρώματα αποτελούν συμπλέγματα μεταλλευμάτων τα οποία συνδέονται είτε μέσω συνδετικών κόκκων

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχομενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Περιεχομενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Περιεχομενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1...1 1.1 Βασικά εδαφικά συστατικά...1 1.2 Στερεή εδαφική φάση:...2 1.3 Υγρή εδαφική φάση...2 1.4 Αέρια εδαφική φάση:...3 1.5 Σχηματική απεικόνιση των τριών φάσεων εδάφους...3 1.6

Διαβάστε περισσότερα

Υδροχημεία. Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας

Υδροχημεία. Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Υδροχημεία Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Κατανόηση των οξειδοαναγωγικών φαινομένων, δυναμικό οξειδοαναγωγής Κατανόηση της διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006

Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006 Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006 Η χημική κατακρήμνιση βασίζεται στη λειτουργία της συσσωμάτωσης και κροκίδωσης των κολλοειδών σωματιδίων που υπάρχουν αρχικά

Διαβάστε περισσότερα

Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου;

Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου; Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου; Δημ. Αλιφραγκής Καθηγητής Εργαστήριο Δασικής Εδαφολογίας ΑΠΘ Αύξηση του ρυθμού δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Εργ. Περιβαλλοντικών Αναλύσεων, Σίνδος Σελ. 1/5 ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Πελάτης: ΗΜΗΤΡΙΑ ΗΣ ΣΥΜΕΩΝ ιεύθυνση Πελάτη: ΠΑΡΝΗΘΟΣ 22,ΑΘΗΝΑ Περιγραφή ειγµάτων: έδαφος ειγµατοληψία: από πελάτη Ηµεροµηνία

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων Επιβίωση οργανισμών Ύλη o Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 Πίνακας περιεχομένων Πρόλογος... 7 1. Το περιβάλλον... 19 1.1 Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία... 19 1.2 Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 2. Οι μικροοργανισμοί... 22 2.1 Γενικά... 22 2.2 Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΑΜΠΕΛΟΣ

ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΑΜΠΕΛΟΣ Page 1 ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΑΜΠΕΛΟΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Δρ. Γεωπόνος Εγγείων Βελτιώσεων, Εδαφολογίας και Γεωργικής Μηχανικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Παράδειγμα εφαρμογής αντιδράσεων εξουδετέρωσης στον προσδιορισμό παραγόντων ρύθμισης του ph φυσικών νερών

Περιεχόμενα. Παράδειγμα εφαρμογής αντιδράσεων εξουδετέρωσης στον προσδιορισμό παραγόντων ρύθμισης του ph φυσικών νερών Αριάδνη Αργυράκη 1 Περιεχόμενα Παράδειγμα εφαρμογής αντιδράσεων εξουδετέρωσης στον προσδιορισμό παραγόντων ρύθμισης του ph φυσικών νερών Μελέτη ειδικής περίπτωσης από μια ιστορική μεταλλευτική περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

Τυπικό έδαφος (πηλώδες) μισοί πόροι αέρα άλλοι μισοί νερό. Νερό επηρεάζει χημική και φυσική συμπεριφορά Μέσο διάλυσης και μεταφοράς θρεπτικών

Τυπικό έδαφος (πηλώδες) μισοί πόροι αέρα άλλοι μισοί νερό. Νερό επηρεάζει χημική και φυσική συμπεριφορά Μέσο διάλυσης και μεταφοράς θρεπτικών Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Τυπικό έδαφος (πηλώδες) μισοί πόροι αέρα άλλοι μισοί νερό. Νερό επηρεάζει χημική και φυσική συμπεριφορά Μέσο διάλυσης και μεταφοράς θρεπτικών συστατικών Απαραίτητο φωτοσύνθεση και διαπνοή

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου Μελέτη βιοδιαθεσιμότητας του παραγόμενου προϊόντος

Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου Μελέτη βιοδιαθεσιμότητας του παραγόμενου προϊόντος ΠΡΑΞΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ «Πρόγραμμα Ανάπτυξης Βιομηχανικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΑΒΕΤ) 2013» Δευτέρα 25 Μαΐου, 2015 Ημερίδα - Κ.Ε.Δ.Ε.Α. Θεσσαλονίκη Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου

Διαβάστε περισσότερα

Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Λειτουργίες και αξίες των υγροτόπω. Εαρινό

Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Λειτουργίες και αξίες των υγροτόπω. Εαρινό ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η και αξίες των υγροτόπω 03/12/10 Εαρινό 2010 2011 Εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφόρων στρωμάτων Ρόλο παίζουν οι φυσικές ιδιότητες του εδάφους και του γεωλογικού

Διαβάστε περισσότερα

1. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΟΚΚΩΝ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ 2. ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΝΕΡΟΥ 3. ΚΥΡΙΑ ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ 4. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΚΑΘΙΖΗΣΗ 5.

1. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΟΚΚΩΝ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ 2. ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΝΕΡΟΥ 3. ΚΥΡΙΑ ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ 4. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΚΑΘΙΖΗΣΗ 5. 1. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΟΚΚΩΝ ΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ 2. ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΝΕΡΟΥ 3. ΚΥΡΙΑ ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ 4. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΚΑΘΙΖΗΣΗ 5. ΒΙΟΓΕΝΗΣ ΚΑΘΙΖΗΣΗ 1 Σχηματισμός μέσα σε λεκάνες απόθεσης κυρίως στη θάλασσα Θαλάσσια

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II)

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

(LIFE00/GR/NAT/7242) Χημική ανάλυση ιζήματος από θέσεις περιφερειακά της λίμνης Χειμαδίτιδας Ν. Φλώρινας. Γεωπόνος

(LIFE00/GR/NAT/7242) Χημική ανάλυση ιζήματος από θέσεις περιφερειακά της λίμνης Χειμαδίτιδας Ν. Φλώρινας. Γεωπόνος Έργο LIFE-Nature : Διατήρηση-Διαχείριση των λιμνών Χειμαδίτιδα-Ζάζαρη (LIFE/GR/NAT/7242) Χημική ανάλυση ιζήματος από θέσεις περιφερειακά της λίμνης Χειμαδίτιδας Ν. Φλώρινας Μανώλης Αναστασιάδης Γεωπόνος

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 11: Ιοανταλλαγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 11: Ιοανταλλαγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 11: Ιοανταλλαγή Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία Σκοποί ενότητας Κατανόηση του φαινομένου της ιοντικής ανταλλαγής Περιεχόμενα ενότητας 1) Ρόφηση 2) Απορρόφηση

Διαβάστε περισσότερα

Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες:

Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες: Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες: Θερμοκρασία αερισμό, δραστηριότητα των μικροοργανισμών, πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων συγκέντρωση των τοξικών ουσιών. Η έλλειψη υγρασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως:

ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως: ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως: Το νερό (Η 2 Ο) Το οξυγόνο (Ο 2 ) Ο άνθρακας (C) Το άζωτο (N 2 ) Το θείο (S) Οφώσφορος(P) κυκλοφορούν

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΔΑΦΟΣ Φυσικές ιδιότητες Δομή και σύσταση Χρώμα Βάθος Διαπερατότητα Διαθέσιμη υγρασία Θερμοκρασία Χημικές ιδιότητες ph Αλατότητα Γονιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚEΣ ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚEΣ ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη 1 ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚEΣ ΓΕΩΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Αριάδνη Αργυράκη Περιεχόμενα 2 1. Ορισμοί 2. Εξισορρόπηση αντιδράσεων οξειδοαναγωγής 3. Διαγράμματα Eh-pH 4. Σημαντικές βιο-γεωχημικές αντιδράσεις ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΕΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ-ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΕΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ-ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΕΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ-ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Αξιοποίηση της οργανικής ουσίας για τη βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

Η διεργασία της αποσύνθεσης γίνεται με την βοήθεια των οργανισμών που ζουν στο έδαφος και σχηματίζεται ουσία με βαθύ φαιό χρώμα Οργανική ουσία

Η διεργασία της αποσύνθεσης γίνεται με την βοήθεια των οργανισμών που ζουν στο έδαφος και σχηματίζεται ουσία με βαθύ φαιό χρώμα Οργανική ουσία Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Αποτελείται από πολύπλοκες ενώσεις οι οποίες παράγονται από τα υπολείμματα των φυτικών και ζωικών οργανισμών, με την επίδραση βιολογικών, χημικών και φυσικών παραγόντων. Η οργανική

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα INTERREG IIIB- MEDOCC Reseau Durable d Amenagement des Ressources Hydrauliques (HYDRANET) (

Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα INTERREG IIIB- MEDOCC Reseau Durable d Amenagement des Ressources Hydrauliques (HYDRANET) ( Ποιότητα νερού στραγγιστικών καναλιών πεδιάδας Χρυσούπολης - Προτάσεις επαναχρησιμοποίησης Καθηγητής Βασίλειος Α. Τσιχριντζής Διευθυντής Εργαστηρίου Οικολογικής Μηχανικής & Τεχνολογίας Πρόεδρος Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΕΔΑΦΩΝ/ΘΡΕΨΗ ΦΥΤΩΝ ΘΕΩΡΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑΣ ΥΛΗΣ

ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΕΔΑΦΩΝ/ΘΡΕΨΗ ΦΥΤΩΝ ΘΕΩΡΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑΣ ΥΛΗΣ ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΕΔΑΦΩΝ/ΘΡΕΨΗ ΦΥΤΩΝ ΘΕΩΡΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑΣ ΥΛΗΣ 1. Ποιές πληροφορίες σχετικά µε τη θρέψη των φυτών βρίσκουµε στους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΦΑΛΜΥΡΩΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΦΑΛΜΥΡΩΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΦΑΛΜΥΡΩΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Χ. ΓΑΛΑΖΟΥΛΑΣ: ΓΕΩΛΟΓΟΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Αθανάσιος Κουκουνάρας Λέκτορας Εργαστήριο Λαχανοκομίας Τμήμα Γεωπονίας ΑΠΘ thankou@agro.auth.gr 9 Μαρτίου 2015, Λάρισα Κύρια σημεία Η ανάγκη για λίπανση Οργανική

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα νερού στις Υδατοκαλλιέργειες Μέρος 1 ο

Ποιότητα νερού στις Υδατοκαλλιέργειες Μέρος 1 ο Ποιότητα νερού στις Υδατοκαλλιέργειες Μέρος 1 ο By Leonard Lovshin and Lucas Manomaitis Department of Fisheries and Allied Aquacultures Auburn University, Alabama, 36849 USA (adapted to Greek for teaching

Διαβάστε περισσότερα

Newsletter ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ CONDENSE: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΚΟΠΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΣΙΓΑΡΟ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ

Newsletter ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ CONDENSE: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΚΟΠΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΣΙΓΑΡΟ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ Newsletter 12 η Έκδοση ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ CONDENSE: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΚΟΠΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΣΙΓΑΡΟ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ Ο οργανισμός ανάπτυξης Δυτικής

Διαβάστε περισσότερα

Πολυτεχνείο Κρήτης Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος ΥΔΑΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ. Σηµειώσεις

Πολυτεχνείο Κρήτης Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος ΥΔΑΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ. Σηµειώσεις Πολυτεχνείο Κρήτης Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος ΥΔΑΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Σηµειώσεις Κεφάλαιο : Καθορισµός της έννοιας του p των φυσικών νερών (Ισορροπία Ανθρακικών) Το p ως κύρια µεταβλητή Ο Νόµος δράσης των µαζών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ: 3.250,00 ΕΥΡΩ ΚΩΔΙΚΟΣ CPV : 85111820-4

ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ: 3.250,00 ΕΥΡΩ ΚΩΔΙΚΟΣ CPV : 85111820-4 ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΩΝ ΗΛΜ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Αγγελάκη 13, 546 21 Πληροφορίες: Ε. Μάμμος Τηλέφωνο:2313318447 Fax: 2310233532 E-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΝΗΛΕΑΣ, 2011 και 2013)

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΝΗΛΕΑΣ, 2011 και 2013) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΓΡΟ- ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ Χρονική Διάρκεια: Οκτώβριος 2010 Ιούνιος 2014 Προϋπολογισμός:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1( ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ( Ο κύκλος του νερού,

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1( ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ( Ο κύκλος του νερού, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1( ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ( Ο κύκλος του νερού Οι κυριότερες φυσικές δεξαμενές υδάτων στον πλανήτη μας είναι: Οι ωκεανοί που περιέχουν 132 10 9 km 3 νερού. Οι παγετοί που περιέχουν 292 10 6 km 3 νερού.

Διαβάστε περισσότερα

Μείγμα διαφόρων σωματιδίων σε αιώρηση

Μείγμα διαφόρων σωματιδίων σε αιώρηση ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΑ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ Μείγμα διαφόρων σωματιδίων σε αιώρηση Τα σωματίδια στην ατμόσφαιρα διαφέρουν από τα αέρια. 1. Ένα αέριο αποτελείται από ξεχωριστά άτομα ή μόρια τα οποία είναι διαχωρισμένα ενώ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ

Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος 1 ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο & 3 O

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτέα ύλη μέχρι

Διδακτέα ύλη μέχρι 7Ο ΓΕΛ Πειραιά Α Λυκείου Σχολικό έτος 2017-18 ΓΕΩΛΟΓΙΑ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (μάθημα επιλογής) Διδακτέα ύλη μέχρι 18-12-2017 Α ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Η διδακτέα ύλη για το μάθημα επιλογής «ΓΕΩΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΣΦΑΙΡΑ Σύσταση του θαλασσινού νερού, αλμυρότητα, θερμοκρασία.

ΥΔΡΟΣΦΑΙΡΑ Σύσταση του θαλασσινού νερού, αλμυρότητα, θερμοκρασία. ΥΔΡΟΣΦΑΙΡΑ Σύσταση του θαλασσινού νερού, αλμυρότητα, θερμοκρασία. Η σύσταση του θαλασσινού νερού έχει επικρατήσει να καθορίζεται με βάση τη συγκέντρωση χλωριδίων και την αλμυρότητα. Η συγκέντρωση χλωριδίων

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων λέγεται η κίνηση των θρεπτικών στοιχείων και ο ανεφοδιασμός δασικών οικοσυστημάτων με θρεπτικά συστατικά Οικοσύστημα

Ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων λέγεται η κίνηση των θρεπτικών στοιχείων και ο ανεφοδιασμός δασικών οικοσυστημάτων με θρεπτικά συστατικά Οικοσύστημα Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων λέγεται η κίνηση των θρεπτικών στοιχείων και ο ανεφοδιασμός δασικών οικοσυστημάτων με θρεπτικά συστατικά Οικοσύστημα Απελευθέρωση ουσιών αποσύνθεση Απορρόφηση

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση υγρών α οβλήτων

ιαχείριση υγρών α οβλήτων ιαχείριση υγρών α οβλήτων Χαρακτηριστικά αποβλήτων και λυµάτων Α όβλητα & Λύµατα Υγρά α όβλητα: τα υγρά και οι λάσπες που ρέουν εύκολα και αποβάλλονται από κατοικίες, βιοµηχανικές εγκαταστάσεις, µεταφορικά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΑΝΤΗΛΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΕΔΑΦΩΝ Web: http://www.ismc.gr/ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΘΕΜΑ 1ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις Α1-Α3 να μεταφέρετε στο φύλλο απαντήσεων τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα μόνο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

Συνολικός Προϋπολογισμός: Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: Ελλάδα Ισπανία. Ιταλία

Συνολικός Προϋπολογισμός: Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: Ελλάδα Ισπανία. Ιταλία 2009 2012 Συνολικός Προϋπολογισμός: 1.664.986 Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: 802.936 Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Η παρουσίαση Η κατάσταση στην Ελλάδα Τι κάνουν στην Ισπανία Τι κάνουν στην Ιταλία Τι θα μπορούσαμε

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Υδατικών Πόρων

Διαχείριση Υδατικών Πόρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 4 : Υδρολογικός κύκλος Ευαγγελίδης Χρήστος Τμήμα Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών 30-12-2014 EVA PAPASTERGIADOU Ανακύκλωση των Θρεπτικών είναι η χρησιμοποίηση, ο μετασχηματισμός, η διακίνηση & η επαναχρησιμοποίηση των θρεπτικών στοιχείων στα οικοσυστήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ

ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ Κεφάλαιο 5 ο : Οικοσυστήµατα ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ Η µελέτη των αλληλεπιδράσεων µεταξύ των µορφών ζωής και του περιβάλλοντός τους είναι η επιστήµη της οικολογίας. Το οικολογικό σύστηµα των οργανισµών και

Διαβάστε περισσότερα

5.4. Υδατικό δυναμικό

5.4. Υδατικό δυναμικό ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 / ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Εικόνα 5-4 Βασική πορεία και σημείο προορισμού των κατά τόπους ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων: επιφανειακή απορροή, εδαφική διήθηση, εξάτμιση και διαπνοή. (Πηγή: Miller, περιβάλλον,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ Κ Kάνιγγος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΛΛΙΝΤΖΑ 10, (5ος όροφ. Τηλ: 210-3300296-7. www.kollintzas.gr OΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Όσο το ποσό της ενέργειας: α) μειώνεται προς τα ανώτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 8: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικώνυδροχημικών. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 8: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικώνυδροχημικών. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 8: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικώνυδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 1ο) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία Σκοποί ενότητας Κατανόηση των φυσικοχημικών παραμέτρων

Διαβάστε περισσότερα

Η λίπανση των φυτών στα θερμοκήπια

Η λίπανση των φυτών στα θερμοκήπια Η λίπανση των φυτών στα θερμοκήπια Χημικές ιδιότητες εδάφους Περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία Ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων Οξύτητα εδάφους (ph) Περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία Ολική περιεκτικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ΡΟΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ροή του νερού μεταξύ των άλλων καθορίζει τη ζωή και τις λειτουργίες των έμβιων οργανισμών στο ποτάμι. Διαμορφώνει το σχήμα του σώματός τους, τους

Διαβάστε περισσότερα

Ρύπανση Νερού. Η ρύπανση μπορεί να είναι : χημική με την εισαγωγή επικίνδυνων τοξικών ουσιών ενεργειακή, βιολογική κτλ.

Ρύπανση Νερού. Η ρύπανση μπορεί να είναι : χημική με την εισαγωγή επικίνδυνων τοξικών ουσιών ενεργειακή, βιολογική κτλ. Ρύπανση Νερού Ρύπανση του νερού είναι οποιαδήποτε ανεπιθύμητη αλλαγή στα φυσικά, χημικά και βιολογικά χαρακτηριστικά του νερού, η οποία είναι ή μπορεί να γίνει,ζημιογόνος για τον άνθρωπο και τους υπόλοιπους

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Έρευνα για την αλατότητα του νερού

Θέμα: Έρευνα για την αλατότητα του νερού Τίτλος: Έρευνα για την αλατότητα του νερού Θέμα: Έρευνα για την αλατότητα του νερού Χρόνος: 90 λεπτά (2 μαθήματα) Ηλικία: μαθητές 14 15 χρονών Διαφοροποίηση: Οι χαρισματικοί μαθητές καλούνται να καταγράψουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ. Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης. Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ. Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης. Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη Φ.Σάλτα Κύκλος αζώτου Κύκλος φωσφόρου Kύκλος πυριτίου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ CO 2, CO, CH 4, NMHC Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn Διοξείδιο του άνθρακα CO 2 : Άχρωμο και άοσμο αέριο Πηγές: Καύσεις Παραγωγή τσιμέντου Βιολογικές διαδικασίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΔΙΕΤΙΑΣ ΤΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΙΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΔΙΕΤΙΑΣ ΤΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΙΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΔΙΕΤΙΑΣ ΤΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΙΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ ΗΜΕΡΙΔΑ ΘΕΣΤΟ Δευτέρα 9 Μαρτίου 2015 ΝΙΚΑΙΑ «Ορθή Διάγνωση

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Σ' όλα τα επίπεδα και σ' όλα τα περιβάλλοντα, η χηµική αποσάθρωση εξαρτάται οπό την παρουσία νερού καθώς και των στερεών και αερίων

ΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Σ' όλα τα επίπεδα και σ' όλα τα περιβάλλοντα, η χηµική αποσάθρωση εξαρτάται οπό την παρουσία νερού καθώς και των στερεών και αερίων ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Η αποσάθρωση ορίζεται σαν η διάσπαση και η εξαλλοίωση των υλικών κοντά στην επιφάνεια της Γης, µε τοσχηµατισµό προιόντων που είναι σχεδόν σε ισορροπία µε τηνατµόσφαιρα, την υδρόσφαιρα και τη

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou 7 ο Εργαστήριο ΙΑΚ ή CEC: είναι το ποσό

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ Τι είναι ρύπανση: Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ. ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα- Ιδιότητες - είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ. ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα- Ιδιότητες - είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ 1.1 Τα οξέα ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα Ιδιότητες είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1. Ποιες χηµικές ενώσεις ονοµάζονται οξέα; Με ποιόν χηµικό τύπο παριστάνουµε γενικά τα οξέα; Οξέα είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΥΓΡΑΣΙΑ Δρ.Ι. Λυκοσκούφης ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 Η ΥΓΡΑΣΙΑ Ο ατμοσφαιρικός αέρας στη φυσική του κατάσταση είναι μίγμα αερίων, οξυγόνου, αζώτου, διοξειδίου του άνθρακα, αργού,

Διαβάστε περισσότερα

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2 78 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (μακροφύκη φυτοπλαγκτόν) ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠAΡΑΓΩΓΟΙ ( μετατρέπουν ανόργανα συστατικά σε οργανικές ενώσεις ) φωτοσύνθεση 6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ INTERREG IIIA / PHARE CBC ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ: ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ Καθηγητής Βασίλειος A. Τσιχριντζής Διευθυντής, Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΚΑΙ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΚΑΙ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ ΗΜελέτησυντάχθηκε(με αλφαβητική σειρά) από: Βουλγαράκη Απόστολο, Γεωπόνος MSc Βούλγαρη Γρηγόριο, Γεωπόνος Γκριτζάπη Αικατερίνη, Γεωπόνος

Διαβάστε περισσότερα