Εικόνα 33. Έκτη οθόνη του ενδεικτικού κουίζ για το βαθµό ενηµέρωσης σε σχέση µε τα περιβαλλοντικά προβλήµατα
|
|
- Αδελφά Αγγελίδης
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Εικόνα 32. Πέµπτη οθόνη του ενδεικτικού κουίζ για το βαθµό ενηµέρωσης σε σχέση µε τα περιβαλλοντικά προβλήµατα Εικόνα 33. Έκτη οθόνη του ενδεικτικού κουίζ για το βαθµό ενηµέρωσης σε σχέση µε τα περιβαλλοντικά προβλήµατα ραστηριότητα 1 Ευτροφισµός ( σελίδα 159
2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο όρος ευτροφισµός αναφέρεται στην υπέρµετρη αύξηση της πρωτογενούς παραγωγικότητας, στην υπέρµετρη δηλαδή αύξηση της φυτικής βιοµάζας (φυτοπλαγκτόν, υδρόβια, υδροχαρής βλάστηση) µιας "κλειστής" υδάτινης µάζας. Ο ευτροφισµός, ο εµπλουτισµός δηλαδή της υδάτινης µάζας µε µεγάλες ποσότητες θρεπτικών αλάτων, κυρίως αζώτου και φωσφόρου, µπορεί να οφείλεται σε φυσικούς παράγοντες (γεωγραφικά, γεωµορφολογικά, κλιµατολογικά, µορφοµετρικά, υδροδυναµικά και άλλα χαρακτηριστικά της υδάτινης µάζας) ή σε ανθρωπογενείς επιδράσεις (αστικά λύµατα, κτηνοτροφικά και βιοµηχανικά απόβλητα, αποπλύσεις καλλιεργούµενων εκτάσεων). Συνέπεια του ευτροφισµού είναι η αλλοίωση των φυσικοχηµικών και βιολογικών χαρακτηριστικών του νερού. Ο ευτροφισµός επιφέρει σηµαντική αύξηση της συγκέντρωσης του διαλυµένου οξυγόνου στο επιφανειακό στρώµα του νερού κατά τη διάρκεια της ηµέρας λόγω έντονης φωτοσύνθεσης. Παράλληλα ο ευτροφισµός προκαλεί µείωση του διαλυµένου οξυγόνου στα βαθύτερα υδάτινα στρώµατα λόγω αυξηµένων αναπνευστικών αναγκών των βακτηρίων που αποικοδοµούν τις οργανικές ουσίες. Το γεγονός αυτό µπορεί να διαµορφώσει ανοξικές συνθήκες προκαλώντας το θάνατο πολλών ψαριών και τη γενικότερη διαταραχή του οικοσυστήµατος. Ενδεικτικά για την ανάπτυξη ευτροφισµού σε µια υδάτινη µάζα είναι τα παρακάτω στοιχεία: Βιολογικοί δείκτες Μείωση της ποικιλίας των βενθικών και φυτοπλαγκτονικών ειδών Αύξηση της πρωτογενούς παραγωγικότητας (µεγαλύτερη από 200g C/κυβικό µέτρο ανά έτος) Αύξηση της βιοµάζας των φυκών, της νηρητικής υδρόβιας και χερσαίας βλάστησης Αύξηση της βακτηριακής πυκνότητας Αύξηση του αριθµού των βενθικών και των πλαγκτονικών ειδών που αποτελούν δείκτες ρύπανσης Χηµικοί δείκτες Έλλειµµα οξυγόνου στον πυθµένα Υπερκορεσµός των επιφανειακών στρωµάτων σε οξυγόνο Αύξηση του ανόργανου αζώτου και φωσφόρου και του ολικού αζώτου και φωσφόρου Αύξηση του λόγου Ν/Ρ του νερού Μεταβολή του ph του νερού Μεταβολή της σύστασης του ιζήµατος του πυθµένα σελίδα 160
3 Φυσικοί δείκτες Μείωση του µέσου βάθους της υδάτινης συλλογής Μείωση της διαφάνειας της υδάτινης συλλογής ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ "ΤΟ ΠΑΙΧΝΙ Ι ΤΟΥ ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΥ" Στόχοι: Η συγκεκριµένη δραστηριότητα στοχεύει στο να κατανοήσουν οι µαθητές το φαινόµενο του ευτροφισµού, τις αιτίες που τον προκαλούν και τις συνέπειες που επιφέρει στους ζωντανούς οργανισµούς των υδατικών οικοσυστηµάτων. Υλικά που θα χρησιµοποιήσετε: 16 κάρτες (µπλε και πράσινες) µε ερωτήσεις σχετικές µε το φαινόµενο του ευτροφισµού και πιθανές απαντήσεις. Οι κάρτες δίνονται στη συνέχεια. Περιγραφή της δραστηριότητας: Οι µαθητές χωρίζονται σε δύο οµάδες. Κάθε οµάδα παίρνει οχτώ κάρτες ίδιου χρώµατος. Υπάρχουν δύο συλλογές καρτών (µπλε και πράσινες) µε ερωτήσεις και πιθανές απαντήσεις που αφορούν στον ευτροφισµό. Μέσα από τις ερωτήσεις και εφόσον αυτές απαντηθούν σωστά, προκύπτουν τα αίτια που προκαλούν ευτροφισµό στις υδάτινες µάζες. Αρχικά κάθε οµάδα χωριστά διαβάζει τις κάρτες της και µε τη βοήθεια του εκπαιδευτικού, προσπαθεί να απαντήσει στις ερωτήσεις. Το παιχνίδι ξεκινάει µε την οµάδα που έχει επιλέξει τις µπλε κάρτες. Ένας µαθητής από την οµάδα διαβάζει την 1η κάρτα και η αντίπαλη οµάδα καλείται να απαντήσει στην ερώτηση. Το παιχνίδι συνεχίζεται µε την 1η κάρτα της δεύτερης οµάδας (πράσινες κάρτες), τη 2η κάρτα της πρώτης οµάδας, τη 2η κάρτα της δεύτερης οµάδας κ.ο.κ. Αν δοθεί λανθασµένη απάντηση, η οµάδα που ρωτάει πρέπει να πει ποια είναι η σωστή απάντηση και να τη δικαιολογήσει. Με τον τρόπο αυτό οι οµάδες διευκολύνονται στο να απαντήσουν σωστά στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Στο τέλος του παιχνιδιού νικήτρια είναι η οµάδα που έχει απαντήσει σωστά στις περισσότερες ερωτήσεις. σελίδα 161
4 Μπλε Κάρτες 1. Ποια από τις παρακάτω λειτουργίες διαφοροποιεί κυρίως τα φυτά από τα ζώα; Α. κίνηση Β. αναπνοή Γ. τρόπος θρέψης. "νόηση"* *Ο όρος νόηση αφορά στην ικανότητα αντίληψης εξωτερικών ή εσωτερικών ερεθισµάτων και στην αντίδραση του οργανισµού σε αυτά. 2. Ποια είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τα φυτά κατά τη σύνθεση της τροφής τους; Α. χαµηλή θερµοκρασία Β. φως Γ. υψηλή θερµοκρασία. σκοτάδι 3. Τα φυτά καταναλώνουν οξυγόνο; Α. όχι Β. µόνο το βράδυ Γ. όλες τις ώρες της ηµέρας. µόνο όταν υπάρχει φως σελίδα 162
5 4. Πώς επηρεάζονται αρχικά οι φυτικοί πληθυσµοί µιας λίµνης από την αύξηση των θρεπτικών; Α. αυξάνονται Β. µειώνονται Γ. η ποικιλία τους µειώνεται. δε συµβαίνει τίποτα από τα παραπάνω 5. Όταν αυξάνεται η αφθονία των υδρόβιων φυτικών οργανισµών, η συγκέντρωση του διαλυµένου οξυγόνου στη λίµνη κατά τη διάρκεια της νύχτας... Α. µειώνεται, γεγονός που µπορεί να προκαλέσει ανεπάρκεια οξυγόνου Β. αυξάνεται Γ. παραµένει σταθερή. το αποτέλεσµα εξαρτάται από τα είδη των φυτών 6. Τι συµβαίνει στους ζωντανούς οργανισµούς όταν πεθαίνουν; Α. εξαφανίζονται Β. αποικοδοµούνται Γ. σταδιακά εξατµίζονται. σταδιακά διαλύονται στο νερό σελίδα 163
6 7. Όταν αυξάνονται τα αερόβια βακτήρια (αποικοδοµητές), η κατανάλωση οξυγόνου... Α. παραµένει σταθερή Β. αυξάνεται Γ. το αποτέλεσµα εξαρτάται από τα είδη των αποικοδοµητών. µειώνεται 8. Η µείωση των πληθυσµών των αερόβιων αποικοδοµητών θα... Α. ευνοήσει την ανάπτυξη των αναερόβιων βακτηρίων - αποικοδοµητών Β. εµποδίσει την ανάπτυξη των αναερόβιων βακτηρίων - αποικοδοµητών Γ. δε θα επηρεάσει τους πληθυσµούς των αναερόβιων αποικοδοµητών. το αποτέλεσµα εξαρτάται από τα είδη των αναερόβιων αποικοδοµητών Πράσινες Κάρτες 1. Ποιες ουσίες προσλαµβάνουν κυρίως τα φυτά από το περιβάλλον τους; Α. µικροσκοπικούς ζωικούς οργανισµούς Β. CO2, O2, νερό και ανόργανα άλατα Γ. νερό. O2 σελίδα 164
7 2. Πώς εξασφαλίζουν τα φυτά την ενέργεια που χρειάζονται; Α. από τον ήλιο Β. τα φυτά δε χρειάζονται ενέργεια Γ. διασπώντας την τροφή τους. από το νερό που περιέχουν 3. Τι µπορεί να οδηγήσει σε αύξηση τη συγκέντρωση των θρεπτικών ουσιών για τα φυτά σε µια λίµνη; Α. η γεωργική εκµετάλλευση των εκτάσεων στη λεκάνη απορροής της Β. τα αστικά απόβλητα που καταλήγουν στη λίµνη Γ. η αποψίλωση δασών στη λεκάνη απορροής της. όλα τα παραπάνω και άλλοι παράγοντες 4. Όταν αυξάνεται η αφθονία των υδρόβιων φυτικών οργανισµών, η παραγωγή οξυγόνου στην εύφωτη ζώνη (ζώνη όπου συναντάται η πλειοψηφία τους)... Α. αυξάνεται Β. µειώνεται Γ. παραµένει σταθερή. το αποτέλεσµα εξαρτάται από τα είδη των φυτών σελίδα 165
8 5. Όταν αυξάνεται η αφθονία των υδρόβιων φυτικών οργανισµών, οι φυτοφάγοι πληθυσµοί της λίµνης, αυτοί που τρέφονται από αυτούς κ.ο.κ... Α. µειώνονται Β. αυξάνονται, γεγονός που αυξάνει τη συνολική απαίτησή τους σε οξυγόνο Γ. παραµένουν σταθεροί. το αποτέλεσµα εξαρτάται από τα είδη των πληθυσµών 6. Όταν αυξάνεται η νεκρή οργανική ύλη, οι αποικοδοµητές... Α. εξαφανίζονται Β. αυξάνονται Γ. µεταναστεύουν. µειώνονται 7. Η ανεπάρκεια οξυγόνου θα... Α. µειώσει ή και θα εξαφανίσει τους πληθυσµούς των αερόβιων οργανισµών, συµπεριλαµβανοµένων και των αερόβιων αποικοδοµητών Β. αυξήσει τους πληθυσµούς των αερόβιων αποικοδοµητών Γ. δε θα επηρεάσει τους πληθυσµούς των αερόβιων αποικοδοµητών. το αποτέλεσµα εξαρτάται από τα είδη των αερόβιων αποικοδοµητών σελίδα 166
9 8. Η αύξηση των πληθυσµών των αναερόβιων αποικοδοµητών θα προκαλέσει... Α. αύξηση στη συγκέντρωση δύσοσµων και τοξικών (σε µεγάλες συγκεντρώσεις) ουσιών π.χ. µεθάνιο, υδρόθειο κ.ά. Β. αύξηση στη συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα Γ. αύξηση στη συγκέντρωση του οξυγόνου. τίποτα από τα παραπάνω ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Μπλε κάρτες 1) Γ. Τα φυτά συνθέτουν την τροφή τους (σάκχαρα) µε τη φωτοσύνθεση. Τα ζώα προσλαµβάνουν την τροφή τους από το περιβάλλον τους. 2) Β. Το φως αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία της φωτοσύνθεσης. 3) Γ. Η διάσπαση της γλυκόζης σε CO2 και H2O και η παραγωγή ενέργειας απαιτεί οξυγόνο. Η µεταβολική αυτή διεργασία συµβαίνει σε όλη τη διάρκεια της µέρας. 4) Α. Αρχικά οι φυτικοί πληθυσµοί µιας λίµνης αυξάνονται καθώς αυξάνεται η διαθεσιµότητα των θρεπτικών τους ουσιών. 5) Α. Όταν αυξάνεται η αφθονία των υδρόβιων φυτικών οργανισµών και κατά τη διάρκεια της νύχτας, η συγκέντρωση του διαλυµένου οξυγόνου στη λίµνη µειώνεται. Περισσότερα φυτά καταναλώνουν περισσότερο οξυγόνο. 6) Β. Η νεκρή οργανική ύλη διασπάται από τους αποικοδοµητές. 7) Β. Όταν αυξάνονται τα αερόβια βακτήρια η κατανάλωση οξυγόνου αυξάνεται. Περισσότερα αερόβια βακτήρια καταναλώνουν περισσότερο οξυγόνο. 8) Α. Η µείωση των πληθυσµών των αερόβιων αποικοδοµητών θα ευνοήσει την ανάπτυξη των αναερόβιων βακτηρίων. Τα βακτήρια ανταγωνίζονται µεταξύ τους για ζωτικούς πόρους (χώρο, τροφή κ.ά.). Η µείωση του πληθυσµού των αερόβιων βακτηρίων αυξάνει τη διαθεσιµότητα των ζωτικών πόρων για τα αναερόβια βακτήρια. σελίδα 167
10 Πράσινες κάρτες 1) Β. Τα φυτά προσλαµβάνουν από το περιβάλλον τους CO2, O2, νερό και ανόργανα άλατα. 2) Γ. Τα φυτά εξασφαλίζουν την ενέργεια που χρειάζονται από τη διάσπαση της τροφής τους, από τα σάκχαρα κυρίως που παράγουν µε τη φωτοσύνθεση. 3). Η συγκέντρωση των θρεπτικών ουσιών για τα φυτά σε µια λίµνη µπορεί να αυξηθεί λόγω αποψίλωσης των δασών και γεωργικής εκµετάλλευσης των εκτάσεων στη λεκάνη απορροής της και λόγω αστικών απόβλητων που καταλήγουν στη λίµνη. 4) Α. Όταν αυξάνεται η αφθονία των υδρόβιων φυτικών οργανισµών, η παραγωγή οξυγόνου στην εύφωτη ζώνη αυξάνεται. Περισσότερα φυτά παράγουν περισσότερο οξυγόνο. 5) Β. Όταν αυξάνεται η αφθονία των υδρόβιων φυτικών οργανισµών, οι φυτοφάγοι πληθυσµοί της λίµνης, αυτοί που τρέφονται από αυτούς κ.ο.κ. αυξάνονται. Αυξηµένη διαθεσιµότητα τροφής ευνοεί την εξάπλωση των φυτοφάγων πληθυσµών και των πληθυσµών που τρέφονται από αυτούς. Κατά συνέπεια η συνολική απαίτηση της βιοκοινότητας σε οξυγόνο αυξάνεται επίσης. 6) Β. Όταν αυξάνεται η νεκρή οργανική ύλη οι αποικοδοµητές αυξάνονται. Περισσότερη διαθέσιµη τροφή ευνοεί την αύξηση των πληθυσµών τους. 7) Α. Η ανεπάρκεια οξυγόνου θα µειώσει ή και θα εξαφανίσει τους πληθυσµούς των αερόβιων οργανισµών, συµπεριλαµβανοµένων και των αερόβιων αποικοδοµητών. 8) Α. Αύξηση των πληθυσµών των αναερόβιων αποικοδοµητών θα προκαλέσει αύξηση στη συγκέντρωση δύσοσµων και τοξικών (σε µεγάλες συγκεντρώσεις) ουσιών π.χ. µεθάνιο, υδρόθειο κ.ά. Το µεθάνιο, το υδρόθειο κ.ά. συγκαταλέγονται στα τελικά προϊόντα της αναερόβιας (χωρίς οξυγόνο) αποικοδόµησης. ραστηριότητα 2 Όξινη Βροχή και Φυτά ( "Όξινη βροχή και φυτά" ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το φαινόµενο της όξινης βροχής. Το διοξείδιο του θείου και τα οξείδια του αζώτου που παράγονται από την εκµετάλλευση ορυκτών καυσίµων σε εργοστάσια, µέσα µεταφοράς κ.ά. αντιδρούν µε τους υδρατµούς της ατµόσφαιρας και µετατρέπονται σε οξέα (θειικό και νιτρικό οξύ). Τα οξέα αυτά προκαλούν µείωση του ph της βροχής (ph<5), του χιονιού ή της οµίχλης µε αρνητικές σελίδα 168
11 επιδράσεις στα οικοσυστήµατα. Είναι προφανές ότι οι ατµοσφαιρικοί αυτοί ρύποι δεν περιορίζονται στους τόπους προέλευσής τους. Φαινόµενα όξινης βροχής έχουν παρατηρηθεί σε περιοχές πολύ αποµακρυσµένες από µεγάλα βιοµηχανικά ή αστικά κέντρα. Εικόνα 34. Το φαινόµενο της όξινης βροχής Η όξινη βροχή εξασθενεί το αµυντικό σύστηµα πολλών χερσαίων φυτικών οργανισµών, διαβρώνει το έδαφος και µειώνει τη γονιµότητά του (λόγω µείωσης της δραστηριότητας των εδαφικών µικροοργανισµών), δυσχεραίνει την επιβίωση των υδρόβιων οργανισµών (καθώς αυξάνει τη διαλυτότητα των µετάλλων τα οποία εισέρχονται στις τροφικές αλυσίδες τους) και καταστρέφει οικοδοµικά υλικά όπως µάρµαρα, µέταλλα κ.ά. Οι επιπτώσεις της όξινης βροχής είναι ιδιαίτερα σοβαρές και αποτελούν το αντικείµενο πολλών σύγχρονων ερευνών. Ενεργός οξύτητα (ph) Η ενεργός οξύτητα εκφράζει τη συγκέντρωση των κατιόντων υδρογόνου (υδρογονιόντων) ενός δείγµατος. Το καθαρό νερό είναι ελάχιστα ιονισµένο και σε κατάσταση ισορροπίας η συγκέντρωση υδρογονιόντων και υδροξυλιόντων διέπεται από τη σχέση: [H+][OH-]=10-14, στους 25 βαθµούς C και [H+]=[OH-]=10-7 όπου [H+]=συγκέντρωση υδρογινιόντων, σε moles/l [OH-]=συγκέντρωση υδροξυλιόντων, σε moles/l σελίδα 169
12 Εικόνα 35. Ενεργός οξύτητα Το ph ενός δείγµατος ισούται µε την αρνητική λογαριθµική συγκέντρωση των ιόντων υδρογόνου στο δείγµα (-log[h+]). Η κλίµακα µέτρησης του ph είναι από 0 ως 14. Η τιµή 7 αντιστοιχεί σε ουδέτερα δείγµατα. Τιµές µικρότερες του 7 υποδεικνύουν υπεροχή υδρογονιόντων (οξύτητα) στο δείγµα, ενώ τιµές µεγαλύτερες από 7 αντιστοιχούν σε αλκαλικά δείγµατα (υπεροχή υδροξυλιόντων). Μικρές διαφορές στην τιµή του ph αντιστοιχούν σε µεγάλες διαφορές στην πραγµατική οξύτητα ενός διαλύµατος. Ένα διάλυµα µε ph=4, για παράδειγµα, είναι 10 φορές πιο όξινο από ένα άλλο µε ph=5. σελίδα 170
13 Εικόνα 36. Τιµές ενεργού οξύτητας αντιπροσωπευτικών παραδειγµάτων Το σύνολο των βιοχηµικών αντιδράσεων στο εσωτερικό των κυττάρων πραγµατοποιείται σε ουδέτερο ph. Όξινα ή αλκαλικά περιβάλλοντα δυσχεραίνουν την πορεία των παραπάνω αντιδράσεων ή αναστέλλουν την πραγµατοποίησή τους. ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ ΚΑΙ ΦΥΤΡΩΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ Για µαθητές γυµνασίου και λυκείου. Στόχοι Να παρατηρήσουν οι µαθητές την επίδραση των όξινων υδατικών διαλυµάτων στην ανάπτυξη κάποιων σπερµάτων και κατ' επέκταση να κατανοήσουν τις συνέπειες της όξινης βροχής στην ανάπτυξη των φυτικών οργανισµών. Υλικά που θα χρησιµοποιήσετε - σπέρµατα από φασόλια ή φακές - 2 γλάστρες - φυτόχωµα - ξύδι - πεχαµετρικοί δείκτες (µπορείτε να τους προµηθευτείτε από τα φαρµακεία) - 1 µικρό βαθµονοµηµένο δοχείο (200ml) - 1 µεγάλο δοχείο για την αποθήκευση υγρού (1lt) Περιγραφή της δραστηριότητας - Αρχικά οι µαθητές να εξοικειώνονται µε τη χρήση των πεχαµετρικών δεικτών. σελίδα 171
14 Μπορείτε να µετρήσετε το ph του νερού της βρύσης, της λεµονάδας, του ξυδιού, της χλωρίνης, αεριούχων αναψυκτικών κ.ά. Στη συνέχεια: - Γεµίστε τις δύο γλάστρες µε φυτόχωµα και φυτέψτε στην καθεµία 10 σπέρµατα (φασόλια ή φακές). - Στη µια γλάστρα κολλήστε ετικέτα µε την ένδειξη "νερό βρύσης" και στην άλλη ετικέτα µε την ένδειξη "όξινο διάλυµα". Οι παραπάνω ενδείξεις αντιστοιχούν στο νερό που θα χρησιµοποήσετε για το πότισµα των φυτών σας. - Παρασκευάστε ένα υδατικό διάλυµα ξυδιού µε ph ίσο µε 4: προσθέστε σε 2/3 του λίτρου νερό κατάλληλη ποσότητα ξυδιού, έτσι ώστε το ph του διαλύµατος να είναι ίσο µε 4. - Ποτίστε τη µια γλάστρα µε νερό βρύσης και την άλλη µε ίση ποσότητα από το όξινο διάλυµα που παρασκευάσατε. - Στις επόµενες µέρες ποτίζετε τα φυτά σας, όταν το θεωρείτε σκόπιµο, µε τον τρόπο που περιγράφεται παραπάνω. Παρακολουθήστε την ανάπτυξη των σπερµάτων και καταγράψτε τις παρατηρήσεις σας. Μετά από πόσες µέρες φύτρωσαν τα σπέρµατα; Σε ποια από τις δύο γλάστρες ο αριθµός των σπερµάτων που φύτρωσαν ήταν µεγαλύτερος; Υπάρχουν διαφορές στην ανάπτυξη των σπερµάτων ανάµεσα στις δύο γλάστρες (ρυθµός ανάπτυξης, ύψος φυτών, χρώµα και σχήµα φύλλων κ.ά.); Τα σπέρµατα που ποτίζονται µε νερό βρύσης θα πρέπει να φυτρώσουν πρώτα και να αναπτυχθούν µε ταχύτερους ρυθµούς. Τα σπέρµατα που ποτίζονται µε το όξινο διάλυµα θα καθυστερήσουν πιθανότατα να φυτρώσουν ή και δε θα φυτρώσουν καθόλου. Το ύψος των βλαστών και το πλάτος των φύλλων τους θα είναι µικρότερα σε σχέση µε τα σπέρµατα που ποτίζονται µε νερό βρύσης. σελίδα 172
15 Εικόνα 37. Σπέρµατα φασολιών δύο εβδοµάδες µετά τη φύτρωσή τους. Για το πότισµά τους χρησιµοποιήθηκε νερό βρύσης (Α) και διάλυµα ξυδιού (Β). - Συζητήστε για την επίδραση της όξινης βροχής στην ανάπτυξη των φυτών. Πολλοί επιστήµονες θεωρούν πως η επαναλαµβανόµενη επίδραση της όξινης βροχής εξασθενεί σταδιακά τους αµυντικούς µηχανισµούς των δέντρων. Για παράδειγµα η όξινη βροχή αυξάνει την ευαισθησία των φυτικών οργανισµών στην ξηρασία, στην προσβολή τους από έντοµα και στις ασθένειες γενικότερα. Παράλληλα η όξινη βροχή ευθύνεται συχνά για τη διάλυση και την αποµάκρυνση (ξέπλυµα) πολύτιµων συστατικών του εδάφους, συστατικών δηλαδή που συµβάλλουν στη γονιµότητά του. Η µείωση στη συγκέντρωση των παραπάνω στοιχείων επιβραδύνει τους ρυθµούς ανάπτυξης των φυτών της περιοχής. Επίδραση των όξινων κατακρηµνισµάτων στην υδρόβια ζωή Τα φυσικά νερά έχουν τιµές ph που κυµαίνονται µεταξύ 4 και 9. Ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις οι καταλληλότερες τιµές του ph του νερού για τους υδρόβιους οργανισµούς είναι 6,5-8,5. Συνεπώς όξινα κατακρηµνίσµατα που µεταβάλλουν το ph του νερού δηµιουργούν σοβαρά προβλήµατα στην υδρόβια ζωή. Το ph ενός ποταµού ή µιας λίµνης µπορεί να µειωθεί απότοµα στη διάρκεια της άνοιξης. Το όξινο χιόνι που συγκεντρώνεται κατά τους χειµερινούς µήνες στη λεκάνη απορροής ενός ποταµού ή µιας λίµνης, την άνοιξη λιώνει εµπλουτίζοντας τα επιφανειακά νερά και προκαλώντας ταυτόχρονα µείωση του ph τους. Η απότοµη αυτή µεταβολή του ph του νερού µπορεί να οδηγήσει σε θάνατο ορισµένα είδη υδρόβιων οργανισµών και να βλάψει την αναπαραγωγική διαδικασία κάποιων άλλων. Τα αυγά και τα νεαρά άτοµα ειδών που αναπαράγονται στη διάρκεια της άνοιξης είναι σελίδα 173
16 συχνά αδύνατο να επιβιώσουν σε όξινο περιβάλλον ή ακόµα και όταν επιβιώνουν, εµφανίζουν σε πολλές περιπτώσεις παραµορφώσεις κατά την ανάπτυξή τους. Η επίδραση των όξινων κατακρηµνισµάτων στο νερό ενός ποταµού ή µιας λίµνης καθορίζεται επίσης από τη σύσταση του εδάφους στη λεκάνη απορροής τους. Η βροχή απορροφάται από το έδαφος και "φιλτράρεται". Αλκαλικά εδάφη εξουδετερώνουν την οξύτητα των όξινων κατακρηµνισµάτων, µε αποτέλεσµα το νερό που καταλήγει στις λίµνες ή στα ποτάµια να είναι ουδέτερο. Αντίθετα όξινα κατακρηµνίσµατα σε περιοχές µε λεπτά στρώµατα όξινου εδάφους τροφοδοτούν τις γειτονικές λίµνες και τα ποτάµια µε όξινο νερό. Προτεινόµενη δραστηριότητα: - Συγκεντρώστε µικρές ποσότητες χώµατος από διαφορετικές περιοχές του τόπου σας (από µια καλλιέργεια, από ένα πευκοδάσος, από ένα λιβάδι κ.ά.) - Παρασκευάστε ένα όξινο διάλυµα, προσθέτοντας σε νερό βρύσης ξύδι ή χυµό λεµονιού και καταγράψτε το ph του. - Τοποθετήστε διηθητικό χαρτί (φίλτρο) στα εσωτερικά τοιχώµατα ενός χωνιού και γεµίστε το χωνί µε ένα από τα δείγµατά σας. - Αφήστε το όξινο διάλυµα νε περάσει µέσα από το δείγµα χώµατος µιας περιοχής και να συγκεντρωθεί σε ένα δοχείο. Μετρήστε το ph του διαλύµατος στο δοχείο. - Επαναλάβετε τη διαδικασία χρησιµοποιώντας κάθε φορά ένα διαφορετικό δείγµα χώµατος. - Παρατηρήστε τυχόν αλλαγές στο ph του διαλύµατος µετά από τη διέλευση του µέσα από τους διαφορετικούς τύπους χώµατος. Πού µπορεί να οφείλονται οι µεταβολές αυτές; σελίδα 174
17 Φυσικά Οικοσυστήµατα: Βιοτικοί και αβιοτικοί παράγοντες, Ροή ενέργειας Κεντρική ιδέα σεναρίου Βασικός στόχος του σεναρίου είναι η εξοικείωση των επιµορφούµενων µε τις δυνατότητες χρήσης του διαδικτύου για την υποστήριξη της διδασκαλίας στην τάξη. Το συγκεκριµένο σενάριο αποσκοπεί αρχικά στην αξιοποίηση του διαδικτύου για την άντληση πληροφοριών από σχετικούς διαδικτυακούς τόπους και στη δηµιουργία τελικά από τον επιµορφούµενο ιστοσελίδας. Στο πλαίσιο αυτού του σεναρίου αναµένεται: Η εξοικείωση του εκπαιδευτικού µε τους τρόπους αναζήτησης και αξιοποίησης πληροφοριών από το διαδίκτυο Η εξοικείωση του εκπαιδευτικού µε τη χρήση λογισµικού κατασκευής ιστοσελίδων Η συγκέντρωση διδακτικού υλικού που θα είναι προσβάσιµο από τους µαθητές σε όλες τις φάσεις της διδασκαλίας Η προσέγγιση και αξιοποίηση νέας σύγχρονης γνώσης που ακολουθεί τις εξελίξεις της Βιολογίας και δεν περιέχεται στα σχολικά βιβλία) Η ανάδειξη της ιστοσελίδας σε εκπαιδευτικό εργαλείο για τους µαθητές στο πλαίσιο εκπόνησης οµαδικών εργασιών Η κατανόηση της αξίας της συνδυασµένης χρήσης µέσων των νέων τεχνολογιών Μέθοδος διδασκαλίας Οι διδακτικές µέθοδοι που ακολουθούνται είναι η καθοδηγούµενη ανακαλυπτική µέθοδος, η µέθοδος Project και η µέθοδος της χαρτογράφησης εννοιών. Περιγραφή Αξιοποίηση των ΤΠΕ για την παρουσίαση της ενότητας Φυσικά Οικοσυστήµατα: Βιοτικοί και Αβιοτικοί Παράγοντες Ροή Ενέργειας ιδακτικοί στόχοι Οι ιδακτικοί στόχοι που αφορούν στο αντικείµενο της συγκεκριµένης ενότητας είναι: Οι µαθητές µε την περάτωση της διδασκαλίας πρέπει να είναι ικανοί: Να αναγνωρίζουν τα κυριότερα χαρακτηριστικά των φυσικών οικοσυστηµάτων σελίδα 175
18 Να προσεγγίζουν τις τροφικές σχέσεις που αναπτύσσονται ανάµεσα στους οργανισµούς µιας βιοκοινότητας (τροφικές αλυσίδες τροφικά πλέγµατα τροφικές πυραµίδες - τροφικά επίπεδα) και των σχέσεων ανάµεσα σ αυτούς και στα αβιοτικά χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος τους (κλιµατικές συνθήκες, σύσταση εδάφους κ. ά.) Να αναγνωρίζουν την ανάγκη διατήρησης των διαφορετικών πληθυσµών για την ισορροπία των οικοσυστηµάτων αλλά και των αρνητικών συνεπειών που συχνά επιφέρουν οι ανθρώπινες δραστηριότητες (ρύπανση κ.ά.) Στον Πίνακα 1. παρουσιάζονται οι παράγοντες διδασκαλίας σελίδα 176
19 Πίνακας 1. Παράγοντες διδασκαλίας ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ Εκπαιδευτικός Μαθητές ιδακτικό υλικό Τεχνολογικά µέσα ΦΑΣΕΙΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ Προετοιµασί α Ο εκπαιδευτικός επισκέπτεται σχετικούς διαδικτυακούς τόπους και επιλέγει το κατάλληλο υλικό. Εντάσσει το υλικό σε ιστοσελίδα που συνθέτει ο ίδιος. ηµιουργεί παρουσίαση µε Power Point. Εύρεση δικτυακών τόπων, αξιολόγηση τους, επιλογή υλικού Παρουσίασ η µε Power Point. Φύλλα εργασίας PC Λογισµικό κατασκευής ιστοσελίδων (Word, Front Page)Λογισµικό παρουσιάσεων (POWER POINT) Λογισµικό παραγωγής ερωτηµατολογίων Σύνδεση µε το διαδίκτυο σελίδα 177
20 Εισαγωγική 8. Χρησιµοποιεί τη µέθοδο της χαρτογράφησης εννοιών για να µε ελέγξει τις πρότερες γνώσεις των µαθητών του. χωρίζει τους διαδικασίες διαγνωστικής αξιολόγησης µαθητές σε οµάδες και αξιοποιεί τη δραστηριότητα που βρίσκει στην ιστοσελίδα 9. Αφού ολοκληρώσουν τη δραστηριότητα προκαλεί συζήτηση και εντοπίζει τα σηµεία που πρέπει να δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στη διάρκεια της διδασκαλίας του. Υλοποιούν τη δραστηριότητα και συµµετέχουν στη συζήτηση Αξιοποίηση του υλικού που υπάρχει στο διαδίκτυο PC, σύνδεση στο διαδίκτυο, εκτυπωτής 10. Οργανώνει την παρουσίαση του θέµατος µε βάση τα συµπεράσµατα που προέκυψαν από τη χαρτογράφηση εννοιών σελίδα 178
21 10. Μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης προβάλλει την παρουσίαση που έχει δηµιουργήσει και έχει ενθέσει στην ιστοσελίδα του αξιοποιώντας και το υλικό που υπάρχει στην Ενδιάµεση ιστοσελίδα Στη διάρκεια της παρουσίασης εξηγεί τη σχέση βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων στα οικοσυστήµατα και τονίζει τον τρόπο οριοθέτησης των οικοσυστηµάτων. 12. Παρουσιάζει τις έννοιες τροφική αλυσίδα τροφικά πλέγµατα τροφικά επίπεδα - τροφικές πυραµίδες αξιοποιώντας το υλικό που υπάρχει στο CD-ROM Βιολογία που υπάρχει στη σχολική µονάδα Συµµετέχουν στη συζήτηση που διεξάγεται κατά τη διάρκεια της παρουσίασης. Αξιοποίηση του υλικού που υπάρχει στο διαδίκτυο και στο CD- ROM Βιολογία 1. Προβολή της παρουσίασης µε βιντεοπροβολέα 2. Σύνδεση στο διαδίκτυο 3. Αξιοποίηση του CD-ROM Βιολογία 13. Τονίζει την ανάγκη διατήρησης των διαφορετικών πληθυσµών για την ισορροπία των οικοσυστηµάτων αλλά και των αρνητικών συνεπειών που επιφέρουν οι ανθρώπινες δραστηριότητες. σελίδα 179
22 1.Συµπληρώνου ν το κουίζ και. Καλεί τους µαθητές να συµπληρώσουν το κουΐζ της ιστοσελίδας συζητούν τις απαντήσεις που m έχουν δοθεί 2. Συζητά µαζί τους τις απαντήσεις και αν χρειαστεί επιλέγει 2. Υλοποιούν τις κατάλληλους διδακτικούς χειρισµούς όπως επαναπροβολή κάποιου δραστηριότητες Τελική θέµατος, περαιτέρω ανάλυση κλπ. 3. Εφόσον διδάσκει στο Γυµνάσιο υλοποιεί µε τους µαθητές του τη δραστηριότητα «Τεχνητή Εισαγωγή Ειδών σε Οικοσυστήµατα» που αντλεί από την ιστοσελίδα 4. Εάν διδάσκει σε Λύκειο υλοποιεί µε τους µαθητές του τη δραστηριότητα «ιαχειριστικά ιλήµµατα» που αντλεί από την ιστοσελίδα που έχει επιλέξει ο εκπαιδευτικός 3. Αναζητούν στο διαδίκτυο πληροφορίες και υλικό και σε συνεργασία µε τον Αξιοποίηση του υλικού που υπάρχει στο διαδίκτυο Βιντεοπροβολέας,PC, σύνδεση στο διαδίκτυο, εκτυπωτής, λογισµικό κατασκευής ιστοσελίδων biodiversity/drastiriotita/index.htm εκπαιδευτικό 5. Αναθέτει σε οµάδες µαθητών την αναζήτηση επιπλέον υλικού επιλέγουν το βίντεο και φωτογραφιών που θα αναρτήσουν στην ιστοσελίδα του πλέον µαθήµατος κατάλληλο και το αναρτούν στην ιστοσελίδα του µαθήµατος σελίδα 180
23 σελίδα 181
24 ιδακτικό υλικό, Τεχνολογικά µέσα 1. ιαδακτικό υλικό Παρουσίαση Power Point µε φωτογραφίες και βίντεο Πρότυπο χαρτογράφησης Εννοιών Κουίζ ραστηριότητα «Τεχνητή Εισαγωγή Ειδών στα Οικοσυστήµατα» ραστηριότητα «ιαχειριστικά ιλήµµατα» 2. Τεχνολογικά µέσα Υπολογιστές Βιντεοπροβολέας Ιnternet Εxplorer. POWER POINT WORD Λογισµικό δηµιουργίας Ιστοσελίδων Ανάπτυξη ιδακτικού Υλικού 1. Ενδεικτική παρουσίαση Power Point Εικόνα 38. Πρώτη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης σελίδα 182
25 Εικόνα 39. εύτερη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης Εικόνα 40. Τρίτη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης σελίδα 183
26 Εικόνα 41. Τέταρτη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης Εικόνα 42. Πέµπτη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης σελίδα 184
27 Εικόνα 43. έκτη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης Εικόνα 44. Έβδοµη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης σελίδα 185
28 Εικόνα 45. Όγδοη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης Εικόνα 46. Ένατη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης σελίδα 186
29 Εικόνα 47. έκατη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης Εικόνα 48. Ενδέκατη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης σελίδα 187
30 Εικόνα 49. ωδέκατη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης Εικόνα 50. έκατη τρίτη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης σελίδα 188
31 Εικόνα 51. έκατη τέταρτη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης Εικόνα 52. έκατη πέµπτη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης σελίδα 189
32 Εικόνα 53. έκατη έκτη οθόνη ενδεικτικής παρουσίασης 2. Πρότυπο χαρτογράφησης εννοιών ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ Για µαθητές γυµνασίου και λυκείου. Στους χάρτες εννοιών απεικονίζονται οι σχέσεις µεταξύ των όρων, των εννοιών που αφορούν σε ένα συγκεκριµένο θέµα. Αρχικά οι µαθητές καταγράφουν λέξεις που σχετίζονται µε το επιλεγµένο θέµα. Στη συνέχεια συνδέουν τις λέξεις αυτές µε προτάσεις που είναι αντιπροσωπευτικές για την ηλικία τους, το γνωστικό τους υπόβαθρο και τις προσωπικές τους αντιλήψεις και στάσεις στο συγκεκριµένο θέµα. Οι οµαδοποιήσεις εννοιών που προκύπτουν στο τέλος της δραστηριότητας, καθώς και οι διαφορές στους χάρτες που σχεδιάζονται από διαφορετικές οµάδες µπορούν να αποτελέσουν αφορµή για προβληµατισµό και συζήτηση. Παράλληλα µε τη χαρτογράφηση εννοιών µπορούν να καταγραφούν οι γνώσεις και οι στάσεις των µαθητών πριν και µετά από µια εκπαιδευτική δραστηριότητα ή και ένα ολόκληρο εκπαιδευτικό πρόγραµµα. Οι σχετικές συγκρίσεις µπορούν να αποτελέσουν µέσο αξιολόγησης της δραστηριότητας και του προγράµµατος. ραστηριότητα σελίδα 190
33 Χωριστείτε σε οµάδες 5-6 ατόµων. Η κάθε οµάδα γράφει καθέναν από τους παρακάτω όρους σε ένα αυτοκόλλητο χαρτάκι. Μην ασχολείστε µε τους όρους που δε γνωρίζετε τη σηµασία τους. Τοποθετήστε τα χαρτάκια πάνω σε ένα µεγάλο χαρτί, βάζοντας τους όρους που νοµίζετε ότι σχετίζονται κοντά τον ένα στον άλλο. Όταν καταλήξετε σε κάποια τακτοποίηση, κολλήστε τα χαρτάκια πάνω στο µεγαλύτερο χαρτί. Ενώστε µε γραµµές τους όρους που νοµίζετε ότι συνδέονται. Προσθέστε λίγες λέξεις ή µια πρόταση στις γραµµές για να εξηγήσετε πως συνδέονται οι όροι µεταξύ τους. Παρουσιάστε το έργο σας στις υπόλοιπες οµάδες και συζητήστε τη λογική που ακολουθήσατε κατά τη χαρτογράφηση των εννοιών. Οι λέξεις (έννοιες) που πρέπει να χαρτογραφήσετε είναι: Βιότοπος, Γενετικές ιαφορές, Γεωγραφική Θέση, Γεωλογική Εξέλιξη, Έδαφος, Είδη, Ζώα, Ζωντανοί Οργανισµοί, Κλίµα, Οικοσύστηµα, Φυτά. 3. Ενδεικτικό Κουίζ για την ανίχνευση της κατανόησης βασικών όρων της οικολογίας Εικόνα 54. Πρώτη οθόνη του ενδεικτικού Κουίζ για την κατάνοηση βασικών όρων της οικολογίας σελίδα 191
34 Εικόνα 55. εύτερη οθόνη του ενδεικτικού Κουίζ για την κατανόηση βασικών όρων της οικολογίας Εικόνα 56. Τρίτη οθόνη του ενδεικτικού Κουίζ για την κατανόηση βασικών όρων της οικολογίας σελίδα 192
35 Εικόνα 57. Τέταρτη οθόνη του ενδεικτικού Κουίζ για την κατανόηση βασικών όρων της οικολογίας Εικόνα 58. Πέµπτη οθόνη του ενδεικτικού Κουίζ για την κατανόηση βασικών όρων της οικολογίας σελίδα 193
36 Εικόνα 59. Έκτη οθόνη του ενδεικτικού Κουίζ για την κατανόηση βασικών όρων της οικολογίας Εικόνα 60. Έβδοµη οθόνη του ενδεικτικού Κουίζ για την κατανόηση βασικών όρων της οικολογίας σελίδα 194
37 Εικόνα 61. Όγδοη οθόνη του ενδεικτικού Κουίζ για την κατανόηση βασικών όρων της οικολογίας σελίδα 195
38 ραστηριότητα «Τεχνητή εισαγωγή ειδών σε οικοσυστήµατα» ΤΕΧΝΗΤΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙ ΩΝ ΣΕ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Για µαθητές δηµοτικού και γυµνασίου. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Περίπτωση Ι Στις αρχές του προηγούµενου αιώνα, άγρια κουνέλια από την Αγγλία (Oryctolagus coniculus) µεταφέρθηκαν στην Αυστραλία για να χρησιµοποιηθούν στο κυνήγι. Η τεχνητή αυτή εισαγωγή τους στα αυστραλιανά οικοσυστήµατα είχε σαν αποτέλεσµα την ταχύτατη αριθµητική αύξηση των πληθυσµών τους και τη διαταραχή της ισορροπίας των οικοσυστηµάτων. Τα εισαγώµενα κουνέλια υπερβόσκησαν τις περιοχές που κατέλαβαν και οι τρύπες που έσκαβαν στο χώµα επιτάχυναν τη διάβρωση του εδάφους. Οι έντονοι ρυθµοί βόσκησης των κουνελιών περιόρισαν σηµαντικά την τοπική βλάστηση, γεγονός που απείλησε σοβαρά την επιβίωση των τοπικών πουλιών, θηλαστικών και εντόµων που τρέφονται µε φυτά ή τα χρησιµοποιούν για την κατασκευή της φωλιάς τους. Οι ζηµιές που προκλήθηκαν από την εισαγωγή των άγριων κουνελιών εκτιµώνται σε 600 εκατοµµύρια δολάρια! Εικόνα 62. Oryctolagus coniculus Το 1950 ο ιός του µυξώµατος εισήχθη στην Αυστραλία για να περιοριστεί ο πληθυσµός των κουνελιών. Αρχικά ο ιός προκάλεσε το θάνατο στο 99% του πληθυσµού. Μέσα στην επόµενη όµως δεκαετία ο ιός εµφάνισε χαµηλότερο βαθµό τοξικότητας. Ο ιός του µυξώµατος µεταφέρεται στα κουνέλια από τα κουνούπια. Τα κουνούπια τρέφονται µόνο µε ζωντανά κουνέλια και άρα τα στελέχη των ιών που παρουσίαζαν µειωµένη τοξικότητα ήταν περισσότερο σελίδα 196
39 ευνοηµένα µε αποτέλεσµα να διαδοθούν µε ταχύτερους ρυθµούς. Παράλληλα στη διάρκεια της περιόδου αυτής, τα κουνέλια ανέπτυξαν µηχανισµούς µεγαλύτερης αντίστασης στον ιό. Σταδιακά ο πληθυσµός των κουνελιών επανέκαµψε στα αρχικά επίπεδα. Οι αυξανόµενοι πληθυσµοί κουνελιών εξακολουθούν να αποτελούν ένα σοβαρό πρόβληµα για την Αυστραλία. Περίπτωση ΙΙ Κάθε οργανισµός σ' ένα οικοσύστηµα ποτέ δεν υπεραυξάνεται γιατί υπάρχει κάποιος µηχανισµός που τον περιορίζει. Όταν αυτός ο µηχανισµός απουσιάζει τότε η διαταραχή φαίνεται αµέσως. Η φραγκοσυκιά (Οpuntia ficus indica) είναι φυτό του Μεξικού. Εκεί περιορίζεται από ένα µικρό έντοµο. Στη χώρα µας, που χρησιµοποιούσαν τη φραγκοσυκιά για φράχτες δεν υπάρχει αυτό το έντοµο. Έτσι, σε µερικές περιοχές η φραγκοσυκιά αναπτύχθηκε τόσο που κατακυρίευσε τα πάντα Εικόνα 63. Φραγκοσυκιά (Opuntia ficus indica) Περίπτωση ΙΙΙ Η πεταλούδα (Carassius auratus gibelio, οικογένεια Cyprinidae) ζει στα γλυκά νερά, στάσιµα ή µη και κυρίως σε περιοχές µε πυκνή υδρόβια βλάστηση και λασπώδη πυθµένα. Είναι πολύ ανθεκτικό ψάρι και αντέχει σε πολύ χαµηλά επίπεδα συγκέντρωσης διαλυµένου οξυγόνου. Η πεταλούδα εµφανίστηκε στη λίµνη της Καστοριάς το Πιθανότατα εισήχθη από τη λίµνη Κερκίνη, κατά τις µαρτυρίες των καστοριανών ψαράδων. Σήµερα σελίδα 197
Βιολογία Γενικής Παιδείας Κεφάλαιο 2 ο : Άνθρωπος και Περιβάλλον
Βιολογία Γενικής Παιδείας Κεφάλαιο 2 ο : Άνθρωπος και Περιβάλλον Οικολογία: η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών, και φυσικά του ανθρώπου, με τους βιοτικούς (ζωντανούς οργανισμούς του ίδιου
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ
Κ Kάνιγγος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΛΛΙΝΤΖΑ 10, (5ος όροφ. Τηλ: 210-3300296-7. www.kollintzas.gr OΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Όσο το ποσό της ενέργειας: α) μειώνεται προς τα ανώτερα
Διαβάστε περισσότεραΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία Οικολογία Οικολογία είναι η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών (συνεπώς και του ανθρώπου)
Διαβάστε περισσότεραΗ έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας
ΘΕΜΑ 1 ο Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις παρακάτω ερωτήσεις, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ 2013-14
ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ Μπορεί να λειτουργήσει ένα οικοσύστημα α) με παραγωγούς και καταναλωτές; β) με παραγωγούς και αποικοδομητές; γ)με καταναλωτές και αποικοδομητές; Η διατήρηση των οικοσυστημάτων προϋποθέτει
Διαβάστε περισσότεραΒιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου. Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2)
Μάθημα/Τάξη: Κεφάλαιο: Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2) Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 13-02-2017 Επιδιωκόμενος Στόχος: 70/100 ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιο σας τον
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Μία αλεπού και ένα τσακάλι που ζουν σε ένα οικοσύστημα ανήκουν: Α. Στον ίδιο πληθυσμό Β. Στην
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/01/2012
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/01/2012 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Στα τροφικά επίπεδα
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος
ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 05/02/1017 ΘΕΜΑ 1 ο Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1. Σε ένα οικοσύστημα θα τοποθετήσουμε τις ύαινες και τα λιοντάρια στο ίδιο τροφικό επίπεδο
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Διαπνοή είναι η: Α.
Διαβάστε περισσότεραΆνθρωπος και Περιβάλλον
Άνθρωπος και Περιβάλλον Οικολογία είναι: η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών (και φυσικά του ανθρώπου) με: τους αβιοτικούς παράγοντες του περιβάλλοντός τους, δηλαδή το κλίμα (υγρασία, θερμοκρασία,
Διαβάστε περισσότεραΟργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας. Κεφάλαιο 2.2
Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας Κεφάλαιο 2.2 Ο ρόλος της ενέργειας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.2 Τροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας Τροφικές Σχέσεις και Ροή Ενέργειας Κάθε οργανωμένο σύστημα,
Διαβάστε περισσότεραΤι είναι άμεση ρύπανση?
ΡΥΠΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ Τι είναι ρύπανση; Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην
Διαβάστε περισσότεραΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Ατμοσφαιρική ρύπανση: Η όξινη βροχή. Ηλικιακή ομάδα 9-12
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Ατμοσφαιρική ρύπανση: Η όξινη βροχή Ηλικιακή ομάδα 9-12 Φυσική καταστροφή, ηλικιακή ομάδα, γνωστικό αντικείμενο Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές δημοτικού ηλικίας 9-12 ετών (Δ, Ε,
Διαβάστε περισσότεραΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ
Τι είναι ρύπανση: Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα
Διαβάστε περισσότεραΑ) Να χαρακτηρίσετε µε Σ (σωστή) ή µε Λ (λάθος) κάθε µία από τις επόµενες προτάσεις
46 Χρόνια ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΣΑΒΒΑΪ Η-ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Χρυσ Σµύρνης 3 : Τηλ.: 2107601470 ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2006 ΘΕΜΑ 1 Α) Να χαρακτηρίσετε µε Σ (σωστή) ή
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17/01/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΕΛΕΝΗ ΧΑΛΙΚΙΑ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων
ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων Επιβίωση οργανισμών Ύλη o Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ 1. Ποιος από τους παρακάτω οργανισμούς χαρακτηρίζεται ως αυτότροφος; 1. αλεπού 2. βάτραχος 3. βελανιδιά 4. ψύλλος. 2. Ποιος από τους παρακάτω παράγοντες χαρακτηρίζεται ως αβιοτικός; 1.
Διαβάστε περισσότεραμελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους
Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 12:30 Σελίδα 2 από 8 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 18 / 06 /2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Διαβάστε περισσότεραΕργασία στο μάθημα: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ. Θέμα: ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ
ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Εργασία στο μάθημα: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ Θέμα: ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ 1 Ονομ/μο φοιτήτριας: Κουκουλιάντα Στυλιανή Αριθμός μητρώου: 7533 Υπεύθυνος καθηγητής:
Διαβάστε περισσότεραΝα επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Διαπνοή είναι η: Α.
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΡΙΝΑ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 20/01/13 ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Μία αλεπού και ένα
Διαβάστε περισσότεραΑνακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών
Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών 30-12-2014 EVA PAPASTERGIADOU Ανακύκλωση των Θρεπτικών είναι η χρησιμοποίηση, ο μετασχηματισμός, η διακίνηση & η επαναχρησιμοποίηση των θρεπτικών στοιχείων στα οικοσυστήματα
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 3 Ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (2 Ο κεφάλαιο) ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί
Διαβάστε περισσότεραΣενάριο 10: Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος - Ο ρόλος ενέργειας
Σενάριο 10: Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος - Ο ρόλος ενέργειας Φύλλο Εργασίας 1 (Εισαγωγικό) Τίτλος: Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας Γνωστικό Αντικείμενο:
Διαβάστε περισσότεραΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος
ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί Η ζωή στον πλανήτη μας στηρίζεται στην ενέργεια του ήλιου. Η ενέργεια αυτή εκπέμπεται με τη μορφή ακτινοβολίας. Ένα πολύ μικρό μέρος αυτής της ακτινοβολίας
Διαβάστε περισσότεραΠεριβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I)
Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17/01/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΕΛΕΝΗ ΧΑΛΙΚΙΑ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις
Διαβάστε περισσότεραΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 2ο
ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 2ο ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΡΟΦΙΚΑ ΠΛΕΓΜΑΤΑ-ΑΛΥΣΙΔΕΣ-ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ 1. Αντλώντας στοιχεία από το διπλανό τροφικό πλέγμα να βρεθούν τα εξής: α. Πόσες και ποιες τροφικές αλυσίδες δημιουργούνται;
Διαβάστε περισσότεραΠεριβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II)
Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης
Διαβάστε περισσότεραΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΡΟΣΗΜΟ ΘΑΛΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. α Α3. β Α4. β Α5. δ ΘΕΜΑ Β Β1. 1 Β 2 Α 3 Α 4 Β 5 Β 6 Α 7 Α 8 Β Β2. Σελ. 18 Σχολικού βιβλίου Το γενετικό
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3 Το θέμα που απασχολεί το κεφάλαιο σε όλη του την έκταση είναι ο μεταβολισμός και χωρίζεται σε τέσσερις υποκατηγορίες: 3.1)Ενέργεια και οργανισμοί,
Διαβάστε περισσότεραΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ
ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΤΑΞΗ:B ΤΜΗΜΑ: Β1 ΡΥΠΑΝΣΗ- ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η καθαριότητα και η λειτουργικότητα
Διαβάστε περισσότεραΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ΡΟΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ροή του νερού μεταξύ των άλλων καθορίζει τη ζωή και τις λειτουργίες των έμβιων οργανισμών στο ποτάμι. Διαμορφώνει το σχήμα του σώματός τους, τους
Διαβάστε περισσότεραKΕΦΑΛΑΙΟ 2: Άνθρωπος και Περιβάλλον
KΕΦΑΛΑΟ 2: Άνθρωπος και Περιβάλλον Α. ΕΡΩΤΗΣΕΣ ΚΛΕΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: 1. Βιόσφαιρα είναι α. η επιφάνεια
Διαβάστε περισσότεραΔ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ
Κεφάλαιο 7: Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας 1. Η βιοτεχνολογία άρχισε να εφαρμόζεται α. μετά τη βιομηχανική επανάσταση (18ος αιώνας) β. μετά την ανακάλυψη της δομής του μορίου του DNA από τους Watson και
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. με ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ, ΧΗΜΙΚΕΣ, ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ με ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ, ΧΗΜΙΚΕΣ, ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ Κύκλος του άνθρακα ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ ΔΥΟ ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΕΊΝΑΙ ΙΔΙΟΣ ΣΕ ΧΕΡΣΑΙΑ
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ
Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος 1 ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο & 3 O
Διαβάστε περισσότεραΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ.
1 ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ. το βενζοπυρένιο 2. Τα οξείδια του αζώτου: α. αντιδρούν με το οξυγόνο
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2003
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2003 ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα του το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.Τα
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 2
1) Ως καταναλωτές πρώτης τάξεως χαρακτηρίζονται: α. τα σαρκοφάγα ζώα. β. τα βακτήρια και οι µύκητες. γ. τα φυτοφάγα ζώα. δ. οι αποικοδοµητές. 2) Το φυτοπλαγκτόν ανήκει στους: α. παραγωγούς. β. καταναλωτές.
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2003
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2003 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα του το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Διαβάστε περισσότερασύγχρονο προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. Group µαθητικό φροντιστήριο
σύγχρονο Φάσµα Group προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. µαθητικό φροντιστήριο Γραβιάς 85 ΚΗΠΟΥΠΟΛΗ 210 50 51 557 210 50 56 296 25ης Μαρτίου 111 ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ 210 50 20 990 210 50 27 990 25ης Μαρτίου 74 ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ
Διαβάστε περισσότεραΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Τι ονομάζουμε ροή ενέργειας σε ένα οικοσύστημα; Όσο αναγκαία είναι η τροφοδότηση ενός οικοσυστήματος με ενέργεια, άλλο τόσο αναγκαία είναι η διανομή της στους άλλους οργανισμούς
Διαβάστε περισσότεραΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ «ΑΛΦΑ» ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Διαγώνισμα στα Κεφάλαια 1 & 2 19/2/2012
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ «ΑΛΦΑ» ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Διαγώνισμα στα Κεφάλαια 1 & 2 19/2/2012 ΘΕΜΑ 1: Μονάδες 25 Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση 1. Τα σπειρύλλια είναι μορφή α. ιών β. μυκήτων
Διαβάστε περισσότεραΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1 Α 2 Β 3 Α 4 Α 5 Β 6 Β 7 Α
1 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ (συμβάλλουν
Διαβάστε περισσότερα6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2
78 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (μακροφύκη φυτοπλαγκτόν) ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠAΡΑΓΩΓΟΙ ( μετατρέπουν ανόργανα συστατικά σε οργανικές ενώσεις ) φωτοσύνθεση 6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12
Διαβάστε περισσότερα2. ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΠΛΕΓΜΑΤΑ ΤΡΟΦΗΣ
2. ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΠΛΕΓΜΑΤΑ ΤΡΟΦΗΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΝΩΝΕΙ ΚΥΡΙΩΣΤΟΥΣ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΣΕ ΜΙΑ ΒΙΟΚΟΙΝΟΤΗΤΑ; Ο κυριότερος παράγοντας που συνδέει τους οργανισμούς μεταξύ τους είναι η διατροφή τους Ο τρόπος
Διαβάστε περισσότεραοµή, οργάνωση και λειτουργία οικοσυστηµάτων
ΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ οµή, οργάνωση και λειτουργία οικοσυστηµάτων Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Επιλέξετε τη σωστή από τις παρακάτω προτάσεις, θέτοντάς την σε κύκλο. 1. Τα φυτά αποκαλούνται ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ επειδή
Διαβάστε περισσότεραΣάββατο, 24 Μαϊου 2003 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ
Σάββατο, 24 Μαϊου 2003 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ 1 Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα του το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.
Διαβάστε περισσότεραΣας αποστέλλουµε τις προτεινόµενες απαντήσεις που αφορούν τα θέµατα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας των Ηµερησίων Γενικών Λυκείων.
Αθήνα, 14/5/2011 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ Σας αποστέλλουµε τις προτεινόµενες απαντήσεις που αφορούν τα θέµατα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας των Ηµερησίων Γενικών Λυκείων. Η Επιτροπή Παιδείας της
Διαβάστε περισσότεραΓ' ΤΑΞΗ ΓΕΝ.ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ
Γ' ΤΑΞΗ ΓΕΝ.ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ ο ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη
Διαβάστε περισσότεραΦοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458
Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.ΣΤΟΙΧΕΙΑΡΥΠΑΝΣΗΣ 2.1 ΠΑΘΟΦΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 2.1.1 ΒΑΚΤΗΡΙΑ 2.1.2 ΙΟΙ 2.1.3 ΠΡΩΤΟΖΩΑ 2.2 ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΥΤΕΣ ΣΤΟ
Διαβάστε περισσότεραΘέµατα Βιολογίας Γενική Παιδεία Γ Λυκείου 2000
Ζήτηµα 1ο Θέµατα Βιολογίας Γενική Παιδεία Γ Λυκείου 2000 Στις ερωτήσεις 1-5 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Οι ιοί είναι :
Διαβάστε περισσότεραΜονάδες 5 4. Οι οργανισμοί ενός είδους που ζουν σε συγκεκριμένη περιοχή αποτελούν α. έναν πληθυσμό.
ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 25 ΜΑΪΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς
Διαβάστε περισσότεραΝα συμπληρωθεί το παρακάτω φυλλάδιο με βάση τις οδηγίες σε κάθε θέμα. Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Σας ευχόμαστε επιτυχία!
Διαγώνισμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γενικής Παιδείας ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 15/3/2015 Να συμπληρωθεί το παρακάτω φυλλάδιο με βάση τις οδηγίες σε κάθε θέμα. Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Σας ευχόμαστε επιτυχία! ΘΕΜΑ Α Να αντιγράψετε
Διαβάστε περισσότεραΔιδακτικά μέσα και υλικά: φύλλο εργασίας, μολύβια, Η/Υ για πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Αντικείμενο: Ευτροφισμός Τάξη: Γ Λυκείου Διάρκεια: 90 Διδακτικά μέσα και υλικά: φύλλο εργασίας, μολύβια, Η/Υ για πρόσβαση στο διαδίκτυο. Σκοπός: Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών σε σχέση με
Διαβάστε περισσότεραΘέµατα Βιολογίας Γενική Παιδεία Γ Λυκείου 2000
Θέµατα Βιολογίας Γενική Παιδεία Γ Λυκείου 2000 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Ζήτηµα 1ο Στις ερωτήσεις 1-5 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Οι
Διαβάστε περισσότεραΑνοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία
Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 3 η Ενότητα Βιογεωχημικοί κύκλοι άνθρακα και αζώτου
Διαβάστε περισσότεραΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ» Α. ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ
Τ λεµφοκύτταρα µνήµης (βοηθητικά Τ λεµφοκύτταρα µνήµης και κυτταροτοξικά Τ λεµφοκύτταρα µνήµης). Ο τερµατισµός της δευτερογενούς ανοσοβιολογικής απόκρισης γίνεται µε την βοήθεια των κατασταλτικών Τ λεµφοκυττάρων.
Διαβάστε περισσότεραΕργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου
Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Στο 3 ο κεφάλαιο του βιβλίου η συγγραφική ομάδα πραγματεύεται την ενέργεια και την σχέση που έχει αυτή με τους οργανισμούς
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2006 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2006 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
10 Ιουνίου 2013 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Απαντήσεις Θεμάτων Επαναληπτικών Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Γενικών Λυκείων Περιεχόμενα ΘΕΜΑ Α.... 2 Α1.... 2 Α2.... 2 Α3.... 2 Α4.... 2 Α5.... 2 ΘΕΜΑ B....
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 23 / 05 /2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Διαβάστε περισσότεραΓ ΚΤΚΛΟ ΠΡΟΟΜΟΙΩΣΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑΣΩΝ ΤΓΥΡΟΝΟ. Γμδεικηικές Απαμηήζεις Γ Λσκείοσ Ιαμοσάριος Βιολογία ΘΓΜΑ Α ΘΓΜΑ Β
Βιολογία γεμικής παιδείας 1. Δ 2. ΘΓΜΑ Α 3. Β 4. Β 5. Α Α2. 1, Β2.Γ, 3Α, 4. Δ ΘΓΜΑ Β Β1. «Τα οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται από την τάση εξασφαλίζει τροφή από το οικοσύστημα» Β2. Ο μικροοργανισμός αυτός
Διαβάστε περισσότεραΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΣΥΝΟΛΟ
Διαβάστε περισσότεραΠαρουσίαση Εννοιών στη Βιολογία της Γ Λυκείου. Κεφάλαιο εύτερο Ενότητα: Ερημοποίηση Ρύπανση
Παρουσίαση Εννοιών στη Βιολογία της Γ Λυκείου Κεφάλαιο εύτερο Ενότητα: Ερημοποίηση Ρύπανση Τι ονομάζουμε ερημικά οικοσυστήματα; Πρόκειται για οικοσυστήματα που χαρακτηρίζονται από άγονα εδάφη, μικρή παραγωγικότητα
Διαβάστε περισσότεραΈννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους
Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Αναπαραγωγικό σύστημα
Διαβάστε περισσότεραΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας
ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας Τί είναι ένα Οικοσύστημα; Ένα οικοσύστημα είναι μια αυτο-συντηρούμενη και αυτορυθμιζόμενη κοινότητα ζώντων
Διαβάστε περισσότεραΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως:
ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως: Το νερό (Η 2 Ο) Το οξυγόνο (Ο 2 ) Ο άνθρακας (C) Το άζωτο (N 2 ) Το θείο (S) Οφώσφορος(P) κυκλοφορούν
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/01/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2016-2017 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/01/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΣΛΗΨΗ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΕΨΗ. 1 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΥΤΟΤΡΟΦΟΙ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΤΡΟΦΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ-ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΕΨΗ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ «ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α & Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΥΤΟΤΡΟΦΟΙ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΤΡΟΦΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ-ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ 1 η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Το σώµα κάθε οργανισµού αποτελείται από κύτταρα
Διαβάστε περισσότεραΒ2. Να ορίσετε τα ακόλουθα: α. Βιοκοινότητα β. Διαπνοή Μονάδες 4
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 19 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ (4) ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό
Διαβάστε περισσότεραΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ
ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ 1ο ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη
Διαβάστε περισσότεραΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Θέμα Α Στις ερωτήσεις
Διαβάστε περισσότεραΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ 1ο Α. Στις ερωτήσεις 1-3, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και
Διαβάστε περισσότεραΝότα Λαζαράκη - Ελένη Χαλικιά
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΠ Γ Λ (ΘΕΡΙΝΑ) 04 02-2018 Νότα Λαζαράκη - Ελένη Χαλικιά ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Για την κατάταξη των αλεπούδων σε είδη εφαρμόζεται:
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµίας από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και, δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)
Διαβάστε περισσότεραΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Όλα τα έμβια όντα συνυπάρχουν με αβιοτικούς παράγοντες με τους οποίους αλληλεπιδρούν. Υπάρχουν οργανισμοί: 1. Αυτότροφοι (Δεσμεύουν την ηλιακή ενέργεια και μέσω της
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Τα κύτταρα που παράγουν
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ( )
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (8-4-2012) ΘΕΜΑ 1: Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: (Μονάδες 25) 1. Ο πυρετός: α. Δημιουργείται σε περίπτωση τοπικής
Διαβάστε περισσότεραΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ
ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 40 λεπτά ΣΧΟΛΕΙΟ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ/ΤΡΙΑ:. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ.:... ΜΕΡΟΣ Α: Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. 1.
Διαβάστε περισσότεραΠροσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων
Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,
Διαβάστε περισσότερα2.4 Ρύπανση του νερού
1 Η θεωρία του μαθήματος με ερωτήσεις 2.4 Ρύπανση του νερού 4-1. Ποια ονομάζονται λύματα; Έτσι ονομάζονται τα υγρά απόβλητα από τις κατοικίες, τις βιομηχανίες, τις βιοτεχνίες και τους αγρούς. 4-2. Ποιοι
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11
1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 9 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11 Κεφάλαιο Πρώτο: Το μοντέλο του οικοσυστήματος 1.1. Βασικές αρχές και ορισμοί της Οικολογίας των Οικοσυστημάτων 1.2. Η
Διαβάστε περισσότεραΚεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ
Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται
Διαβάστε περισσότεραΓενικές Αρχές Οικολογίας
Γενικές Αρχές Οικολογίας Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Βιοκοινότητα και ιδιότητές της Οικολογική διαδοχή: πρωτογενής
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε μίας από τις
Διαβάστε περισσότεραEρωτήσεις Βιολογίας Γεν. Παιδ. για σελ Φυλλάδιο#1
Ονομα. Τμήμα Eρωτήσεις Βιολογίας Γεν. Παιδ. για σελ. 69-73 + 75-77 Φυλλάδιο#1 1. Ποιος από τους παρακάτω οργανισμούς χαρακτηρίζεται ως αυτότροφος; α. αλεπού β. βάτραχος γ. βελανιδιά δ. ψύλλος. 2. Ποιος
Διαβάστε περισσότεραΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιµέλεια: Οµάδα Βιολόγων της Ώθησης
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επιµέλεια: Οµάδα Βιολόγων της Ώθησης 1 Τετάρτη, 23 Μα ου 2012 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε μίας από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις
Διαβάστε περισσότεραΦ Ρ Ο Ν Τ Ι Σ Τ Η Ρ Ι Α ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΑ.Λ
Βιολογία ΘΕΜΑ Α Α1. Στις ερωτήσεις 1-6 να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. 1. Τα εμβόλια Α. περιέχουν έτοιμα αντισώματα Β. προκαλούν ανοσοβιολογική απόκριση Γ. περιέχουν λυσοζύμη Δ. χορηγούνται μετά από από
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΔΕΥΤΕΡΑ 20 ΜΑΪΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. β Α3. α Α4. δ Α5. β 1 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΔΕΥΤΕΡΑ 20 ΜΑΪΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Β
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 14 / 05 / 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Διαβάστε περισσότεραΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ
ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ είναι οι παραγωγικές δυνάμεις ή το αποτέλεσμα των παραγωγικών δυνάμεων που υπάρχουν και δρουν στο φυσικό περιβάλλον και που για τον σημερινό άνθρωπο μπορούν,
Διαβάστε περισσότεραEΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
EΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 1. Ένας άνθρωπος μολύνθηκε από ένα παθογόνο βακτήριο και δεν εμφάνισε συμπτώματα ασθένειας. Πιθανολογείστε τους λόγους που μπορεί να οφείλεται αυτό. 2.
Διαβάστε περισσότερα