ΚΟΜΒΟΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΟΜΒΟΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ"

Transcript

1 ΚΟΜΒΟΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Ο όρος νατουραλισµός ήρθε στη λογοτεχνική ορολογία από τον χώρο των εικαστικών τεχνών. Από εκεί τον δανείστηκε ο εισηγητής του, ο Emile Zola. Το κίνηµα του νατουραλισµού για µεγάλο διάστηµα συγχεόταν µε τον ρεαλισµό. Σήµερα πια διακρίνουµε µε καθαρότητα το κίνηµα του νατουραλισµού από τη γενικότερη τάση του ρεαλισµού, που δεν υπήρξε ποτέ οργανωµένο κίνηµα ή σχολή. Ο νατουραλισµός προήλθε από τις τάσεις για ρεαλιστικότερες αποδόσεις της πραγµατικότητας στη λογοτεχνία, τάσεις που είχαν αρχίσει να πυκνώνουν από τα µέσα του 19 ου αι. ως αποτέλεσµα της προόδου των φυσικών επιστηµών, αλλά περιορίστηκε σε µια προσπάθεια να εφαρµοστούν πιστά στη λογοτεχνία αυτές οι ανακαλύψεις και οι µέθοδοι της επιστήµης. Τρεις ήταν οι βασικότεροι παράγοντες που διαµόρφωσαν τον νατουραλισµό, ο οποίος εκφράστηκε στο µυθιστόρηµα και στο θέατρο: Πρώτα απ' όλα τα αποτελέσµατα της εκβιοµηχάνισης που έδιναν στους νατουραλιστές συγγραφείς τα θέµατα για τα έργα τους (τη διπλή όψη του καπιταλισµού, την ευµάρεια της άρχουσας τάξης αλλά και την αθλιότητα των εργατών). 'Επειτα, η εξέλιξη των επιστηµών και κυρίως της βιολογίας, όπως αυτή εκδηλώθηκε κυρίως µε τη διατύπωση της θεωρίας του αρβίνου περί της προέλευσης του ανθρώπου από τα χαµηλότερα ζώα αλλά και µε τη θεωρία της κληρονοµικότητας, που οδήγησε τους νατουραλιστές να αναζητήσουν και να περιγράψουν την κτηνώδη φύση του ανθρώπου, που εκδηλώνεται κάτω από κάποιες ιδιαίτερες καταστάσεις (πίεση, νευρική κρίση, επήρεια αλκοόλ, κυριαρχία της σεξουαλικής ορµής κ.ά.). Τέλος, η εισαγωγή της επιστηµονικής µεθοδολογίας (κυρίως της ιατρικής), της παρατήρησης δηλαδή και του πειράµατος, κατά τη δηµιουργία του λογοτεχνικού έργου. 'Oπως ακριβώς, δηλαδή, ο θετικός επιστήµονας πειραµατίζεται µε το υλικό του, έτσι πρέπει και ο λογοτέχνης να "πειραµατίζεται" µε τους ήρωές του και να παρακολουθεί τις αντιδράσεις τους ανάλογα µε την περίσταση στην οποία βρίσκονται. Τα ζητήµατα αυτά, µαζί µε µια συνολική αποτίµηση της προσφοράς του νατουραλιστικού κινήµατος, εξετάζονται στα αποσπάσµατα από την κατατοπιστική µελέτη των Lilian R. Furst και Peter N. Skrine (αρ. 1). Στη συνέχεια (αρ. 2) παρατίθεται ένα από τα προκαταρκτικά θεωρητικά κείµενα του νατουραλιστικού κινήµατος, η περίφηµη µελέτη του Ζολά Το πειραµατικό µυθιστόρηµα (Le roman experimental, 1880). Η µελέτη αυτή αποκαλύπτει τις στενές

2 εξαρτήσεις του νατουραλιστικού κινήµατος από την πρόοδο των φυσικών επιστηµών, αφού ο Ζολά υιοθετεί και προσπαθεί να µεταφέρει στη λογοτεχνική παραγωγή απόψεις του σύγχρονού του γάλλου φυσιολόγου Claude Bernard για την πειραµατική ιατρική, όπως τις διατύπωσε στο έργο του Εισαγωγή στη σπουδή της πειραµατικής ιατρικής (1865). Επηρεασµένος από τη θεωρία του Bernard ο Zola αναπαρήγαγε την άποψη ότι η ανθρώπινη φύση επηρεάζεται καθοριστικά από τις κληρονοµικές καταβολές και υποστήριξε ότι και ο µυθιστοριογράφος µπορεί να πραγµατοποιήσει εργαστηριακές δοκιµές πάνω στους ήρωές του για να ερµηνεύσει τις πράξεις τους. Τις βασικές αυτές απόψεις του για τη σχέση νατουραλισµού και επιστηµονικών εξελίξεων είχε διατυπώσει νωρίτερα ο Ζολά, στον πρόλογο της δεύτερης έκδοσης του µυθιστορήµατός του Τερέζα Ρακέν (1867). Στο κείµενο αυτό, από το οποίο παρατίθενται εδώ χαρακτηριστικά αποσπάσµατα (αρ. 4), ο Ζολά απαντά στις κατηγορίες που δέχτηκε για ανηθικότητα, υποστηρίζοντας ότι ο ίδιος στο µυθιστόρηµά του συµπεριφέρθηκε ως επιστηµονικός παρατηρητής, παρουσιάζοντας πού οδήγησαν τους ήρωές του τα πάθη τους. 'Oσον αφορά ειδικότερα τον νατουραλισµό στο θέατρο παρατίθενται αποσπάσµατα από το οµότιτλο κείµενο - µανιφέστο του Ζολά, που δηµοσιεύτηκε το 1881 (αρ. 3). Σ' αυτό προτρέπει τους συγγραφείς να εγκαταλείψουν την παλαιότερη γαλλική τραγωδία και το σύγχρονό τους ροµαντικό δράµα συστήνοντάς τους το εξής: "Πάρτε λοιπόν το σύγχρονο περιβάλλον, και προσπαθήστε να κάνετε τους ανθρώπους να ζήσουν σ αυτό: θα γράψετε όµορφα έργα". Η ουσιαστική συµβολή των νατουραλιστών, σύµφωνα µε τον Ζολά, είναι η αµεσότητα, και η προσέγγιση της αληθινής πραγµατικότητας: "'Oµως, είναι αυτή τη στιγµή που καταφθάνουν οι νατουραλιστές και λένε χωρίς περιστροφές ότι η ποίηση [= η δηµιουργία] είναι παντού, στα πάντα, ακόµη περισσότερο στο παρόν και το πραγµατικό παρά στο παρελθόν και στο αφηρηµένο. Κάθε γεγονός, σε κάθε ώρα, έχει την ποιητική και µεγαλοπρεπή πλευρά του. Συναντούµε ήρωες πιο µεγάλους και ισχυρούς από τις µαριονέτες των δηµιουργών της εποποιίας. Κανένας δραµατουργός, σ αυτόν τον αιώνα, δεν έστησε µορφές τόσο υψηλές όσο ο βαρώνος Hulot, ο γερο-grandet, ο Cesar Birotteau, και όλα τα άλλα πρόσωπα του Μπαλζάκ, τόσο ατοµικά και τόσο ζωντανά. Πλάι σ' αυτές τις κολοσσιαίες και αληθινές δηµιουργίες, οι 'Eλληνες ή Ρωµαίοι ήρωες τρέµουν, και οι ήρωες του Μεσαίωνα πέφτουν µπρούµυτα σαν µολυβένια στρατιωτάκια".

3 Σε ό,τι αφορά τις νεοελληνικές ''τύχες'' του νατουραλισµού κατατοπιστικό είναι το σχετικό άρθρο του Γιώργου Βελουδή (αρ. 7), που εξετάζει το πέρασµα, εκεί στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αι., από το αφελές ηθογραφικό διήγηµα στο νατουραλιστικό αστικό και αγροτικό µυθιστόρηµα. Σχετικά µε τα θεωρητικά κείµενα που υποδέχτηκαν τον νατουραλισµό στην Ελλάδα παρατίθενται εδώ δύο περιπτώσεις: αποσπάσµατα από το αποκαλούµενο "µανιφέστο του νεοελληνικού νατουραλισµού" (αρ. 5), από το κείµενο δηλαδή του Αγησίλαου Γιαννόπουλου Ηπειρώτη, που δηµοσιεύτηκε ως πρόλογος στην έκδοση της µετάφρασης της Νανάς του Ζολά από τον Ιωάννη Καµπούρογλου (1880), αλλά και από το πολυσυζητηµένο άρθρο του Γρ. Ξενόπουλου (αρ. 6), ''Αι περί Ζολά προλήψεις'' (1890).. Lilian R. Furst and Peter N. Skrine, Νατουραλισµός. Μετάφραση: Λία Μεγάλου, Αθήνα, εκδ. Ερµής, 1972 (Η γλώσσα της κριτικής, αρ. 6), σσ , 37-38, 60-61, 66-67, 69-72, και α. Η Συγγένεια Νατουραλισµού -Ρεαλισµού Ο νατουραλισµός, λοιπόν, ήρθε στο λογοτεχνικό προσκήνιο φορτωµένος ήδη µε έννοιες από τη φιλοσοφία, τις επιστήµες και τις καλές τέχνες. Και κάτι ακόµη πιο σηµαντικό, έφτασε στην περίοδο της ακµής του ρεαλισµού και κατά κάποιο τρόπο στην αφύπνισή του. 'Ηταν στενά δεµένος στα ηνία του ρεαλισµού από την πρώτη στιγµή της εµφάνισής του, από τη σιωπηρή υπόθεση της κριτικής του Zola ότι οι όροι ήταν στην πραγµατικότητα ταυτόσηµοι. εν έκαµε καµιά προσπάθεια σαφούς διαχωρισµού στα διάφορα Salons ούτε, απ' όσο είµαι σε θέση να γνωρίζω, σε οποιαδήποτε από τις µεταγενέστερες λογοτεχνικές κριτικές του. Η σύγχυση νατουραλισµού - ρεαλισµού αποτελεί πράγµατι µια µεγάλη, ίσως τη µεγαλύτερη, δυσκολία του θέµατός µας Σχεδόν χωρίς εξαίρεση οι κριτικοί συνηθίζουν να συνοµαδοποιούν τους δύο όρους ή τουλάχιστον να γράφουν και για τους δύο, άσχετα αν η εργασία τους επρόκειτο να πραγµατευθεί τον ρεαλισµό ή τον νατουραλισµό. Πολλοί µάλιστα εκφράσανε κατηγορηµατικά την πεποίθηση ότι "ο ρεαλισµός και ο νατουραλισµός είναι ένα και το αυτό" (C. Beuchat, Ιστορία του γαλλικού νατουραλισµού, τόµ. Ι, σελ. 11). Ορισµένοι είναι ακόµη πιο γενναιόδωροι προσθέτοντας στα παραπάνω τον ιµπρεσιονισµό. Αυτή είναι π.χ. η αντίληψη του Brunetiere, του οποίου το Το

4 νατουραλιστικό µυθιστόρηµα αφιερώνει ιδιαίτερη προσοχή στους Flaubert, C. Eliot, Dickens και Tolstoy, συγγραφείς που θα αποκαλούσαµε µάλλον ρεαλιστές (ή για την ακρίβεια ροµαντικούς ρεαλιστές). Το ότι ο Brunetiere δε βλέπει διαφορά ανάµεσα στο ρεαλιστικό και στο νατουραλιστικό είναι ολοφάνερο από την επαινετική κριτική της Madame Bovary, που σ' ένα σηµείο (σελ. 30) χαιρετίζεται ως "το αριστούργηµα ίσως του ρεαλιστικού µυθιστορήµατος", ενώ παρακάτω στο ίδιο βιβλίο (σελ 302) ο Flaubert αποκαλείται "ο αληθινός προάγγελος του νατουραλισµού, όπως και η της Madame Bovary πιθανόν να παραµείνει το αριστούργηµα του νατουραλισµού". Αν η της Madame Bovary ανήκει στην πραγµατικότητα στον ρεαλισµό ή στον νατουραλισµό δε µας αφορά προς το παρόν. Αξιοσηµείωτο είναι όµως το γεγονός ότι για έναν τόσο διαπρεπή κριτικό οι δύο όροι φαίνεται πως είναι συνώνυµοι. Θα ήταν, πάντως, λάθος στην περίπτωση αυτή να θεωρήσουµε υπεύθυνους για τη σύγχυση τους κριτικούς. Οι ερµηνευτές του νατουραλισµού ήταν οι ίδιοι ένοχοι για ένα µεγάλο µέρος συγκεχυµένης σκέψης, που αντικατοπτρίζεται στην από µέρους τους χρησιµοποίηση των λέξεων. Είναι πολύ πιθανό να υπήρξε αποφασιστικό το γεγονός ότι ο αναγνωρισµένος υπέρµαχος του νατουραλισµού, ο Zola, δε διαχώρισε σαφώς τους όρους. 'Ενας από τους µαθητές του, ο Huysmans, µιλούσε µόνιµα για τον "ρεαλισµό ή νατουραλισµό" κατά τη φλογερή υπεράσπιση των πειραµατισµών του Zola στο O Emile Zola και το "Το Ρόπαλο". 'Ισως επρόκειτο για εσκεµµένη τακτική, για µια προσπάθεια επιβολής του νατουραλισµού µε την προµετωπίδα του ρεαλισµού, όπως αναµφίβολα συνέβη µε το Η Γη (La Terre) του Zola, το οποίο στην αγγλική έκδοση του 1889 παρουσιάστηκε ως Η Γη, ένα ρεαλιστικό µυθιστόρηµα. Αλλά για τον Huysmans και πολλούς από τους σύγχρονούς του η σύγχυση οφείλεται µάλλον σε πραγµατική ανικανότητα διάκρισης µεταξύ των δύο όρων. Μια από τις δυσκολίες έγκειται, φυσικά, στην έλλειψη ορισµού του "ρεαλισµού" κατά τα µέσα του δέκατου ένατου αιώνα, συναφούς καλλιτεχνικής θεωρίας. Πολλά κείµενα σχετικά µε το θέµα αυτό ήταν ad hoc, πραγµατευόµενα µάλλον ένα ειδικό έργο παρά το όλο πρόβληµα. εν είναι εποµένως, περίεργο ότι ο Arthur Morrison σ' ένα άρθρο του µε τίτλο "Τι είναι ο ρεαλιστής;" στο περιοδικό New Review τον Μάρτιο του 1897 παραπονιόταν ότι η λέξη "ρεαλιστής" χρησιµοποιείτο "χωρίς οµοφωνία ως προς τον σκοπό" και "µε τόσο ελαστική εφαρµογή" ώστε δεν ήταν εύκολο "να µαντέψει κανείς το αληθινό της νόηµα". Στην Αµερική κατά τη δεκαετία του 1890 ο "ρεαλισµός" και ο "νατουραλισµός" χρησιµοποιούνταν µε ελαστικότητα που επέφερε σύγχυση, και ο όρος "veritism" του Garland (πιθανώς από το ιταλικό verismo) απλώς προστέθηκε

5 στη δυσάρεστη φιλονικία. 'Οσο για τη Γερµανία, τα συνώνυµα του "νατουραλισµού" που αναφέρει o Leo Berg στο Der Naturalismus (1892) είναι τα εξής: "Naturlichkeit", "Naturerkenntnis", "Naturkraft", "Natursinn", "Naturgefuhl", "Naturwahrheit", "Naturgemassheit", "Naturempfindung", "Ruckkehr zur Natur", "Naturfreiheit", "Natureinfacheit", "Natureinheit", "Naturschonheit", Naturwirklichkeit", "Naturwissenschaft", "Naturfreude", "Kampf gegen Unnatur". Ο κατάλογος αυτός µε την ακριβολογία και τη µονοτονία του δεν είναι απαραίτητο να µεταφραστεί, απλώς ενισχύει την άποψη που διατύπωσε ο Desprez το 1884 στο Η νατουραλιστική εξέλιξη (L' Evolution naturaliste), ότι δηλαδή µε τον όρο "νατουραλισµός" µπορεί κανείς να συναγωνιστεί τη λαµπρή σάτιρα του Musset Les Lettres de Dupuis et Colonet, που αναφέρεται στα νοήµατα και τις ερµηνείες του "ροµαντισµού". Πιο σοβαρά, η παρούσα κατάσταση συνοψίζεται πολύ ωραία από τον Becker στη εισαγωγή του Μαρτυρίες σύγχρονου φιλολογικού ρεαλισµού: Παρόλο που οι λέξεις ρεαλισµός και νατουραλισµός χρησιµοποιούνται ελεύθερα, ακόµη και απερίσκεπτα, δεν υπάρχει οµοφωνία ως προς το νόηµά τους. Για πολλούς έχουν καταντήσει απλώς βολικοί χαρακτηρισµοί, κυρίως όταν τους δίνεται η έννοια του δυνατού, ρηχού, µη φανταστικού, επιφανειακού, αθεϊστικού, και πιο πρόσφατα σοσιαλιστικού (σελ. 3). Αποτελεί, λοιπόν, µόνον έκφραση της σύγχρονης τάσης για µεγαλύτερη γλωσσική ακρίβεια η προσπάθεια διαχωρισµού των δύο όρων, που έχουν συνυπάρξει τόσο µεγάλο χρονικό διάστηµα, έστω όχι και τόσο επιτυχώς; 'Η µήπως ο "νατουραλισµός" είναι ριζικά χωρισµένος από "ρεαλισµό"; Παραδόξως, η απάντηση και στα δύο ερωτήµατα θα ήταν: όχι ο νατουραλισµός πράγµατι διαφέρει από τον ρεαλισµό, αλλά δεν είναι ανεξάρτητος από αυτόν. Η πιο κατάλληλη εικόνα, για να γίνει κατανοητή η σχέση των δύο όρων, είναι εκείνη των σιαµαίων διδύµων, που έχουν χωριστά άκρα, µοιράζονται όµως ορισµένα όργανα. Το κοινό σηµείο ρεαλιστών και νατουραλιστών είναι η θεµελιώδης πίστη ότι η τέχνη αποτελεί στη ουσία µια µιµητική αντικειµενική απεικόνιση της εξωτερικής πραγµατικότητας (σε αντίθεση προς τη φανταστική, υποκειµενική παραποίηση των ροµαντικών). Η πίστη αυτή τους οδήγησε να εκλέξουν για κύριο θέµα τους το κοινότοπο, το προσιτό, κι επίσης να εξυµνήσουν το ιδεώδες του απρόσωπου στη τεχνική. Από αυτή τη σκοπιά, όπως έδειξε ο Harry Levin στο Η πύλη των Ονείρων, ο ρεαλισµός αποτελεί "µία γενική τάση" µε την έννοια ότι κάθε έργο τέχνης "είναι από ορισµένες απόψεις ρεαλιστικό και από άλλες µη ρεαλιστικό" (σελ. 64-5). Από τη γενική αυτή τάση

6 προς τον µιµητικό ρεαλισµό γεννήθηκε ο νατουραλισµός. Κατά κάποιο τρόπο υπήρξε η επιδείνωση του ρεαλισµού. όπως σωστά παρατήρησε ο L. Deffoux (Le Naturalisme, Παρίσι 1929, σελ. 9), ο ρεαλισµός στη λογοτεχνία αντιστοιχεί στην Επανάσταση του 1789, ενώ ο νατουραλισµός στην Τροµοκρατία του Αλλά η διαφορά δεν έγκειται µονάχα στην εκλογή προκλητικότερων θεµάτων, τολµηρότερου λεξιλογίου, εντυπωσιακότερων συνθηµάτων ή περισσότερο φωτογραφικών λεπτοµερειών. Η πραγµατική διαφορά βρίσκεται πολύ βαθύτερα: στον πυρήνα της υπάρχει η επιβολή πάνω στην ουδέτερη στάση του ρεαλισµού µιας συγκεκριµένης, πολύ ειδικής θεώρησης του ανθρώπου. 'Ετσι, οι νατουραλιστές όχι µόνον επεξεργάστηκαν και ενέτειναν τις βασικές τάσεις του ρεαλισµού, αλλά πρόσθεσαν και σηµαντικά νέα στοιχεία, που µετέβαλαν τον νατουραλισµό σε αναγνωρίσιµο δόγµα, τέτοιο που ο ρεαλισµός δεν υπήρξε ποτέ. Ο νατουραλισµός, εποµένως, είναι πιο συγκεκριµένος και ταυτόχρονα πιο περιορισµένος από τον ρεαλισµό, είναι ένα λογοτεχνικό κίνηµα µε σαφείς θεωρίες, οµάδες και µεθόδους. 'Οντας σχολή και µέθοδος, ο νατουραλισµός είναι στην πραγµατικότητα ό, τι δεν είναι ο ρεαλισµός. από την άλλη πλευρά όµως, αυτά τα ίδια τα καθορισµένα όρια καθιστούν τον νατουραλισµό λιγότερο σηµαντικό από τον ρεαλισµό, που αποτελεί µια από τις βασικές τάσεις όλης σχεδόν της τέχνης. Ποια ήταν, λοιπόν, τα νέα εκείνα στοιχεία που προστέθηκαν στον µιµητικό ρεαλισµό, για να δηµιουργήσουν τον νατουραλισµό; 'Οπως θα δούµε, προήλθαν κατά µεγάλο µέρος από τις φυσικές επιστήµες. πράγµατι, ένας πολύ συνοπτικός, αναγκαστικά όµως ατελής, ορισµός του νατουραλισµού τον χαρακτηρίζει ως προσπάθεια εφαρµογής στη λογοτεχνία των ανακαλύψεων και µεθόδων της επιστήµης του δεκάτου ενάτου αιώνα. Αυτή η συγγένεια µε την επιστήµη τονίστηκε ρητά από τους νατουραλιστές. γίνεται σαφής µε τον ορισµό που δίνει ο Paul Alexis, ο στενότερος σύµµαχος του Zola, συνοψίζοντας τον νατουραλισµό ως εξής: Τρόπος στοχασµού, θεώρησης, σκέψης, µελέτης, πειραµατισµού, ανάγκη ανάλυσης για χάρη της γνώσης µάλλον, παρά ιδιαίτερος τρόπος γραφής. (J. Huret, 'Ερευνα για τη φιλολογική εξέλιξη (Enquete sur l' evolution litteraire), Παρίσι 1891, σελ. 189). Από τις επιστήµες, λοιπόν, µέσω µιας φιλοσοφίας βαθιά εµποτισµένης µε επιστηµονική σκέψη, οι νατουραλιστές σχηµάτισαν µια συγκεκριµένη ιδέα του ανθρώπου, την οποία φιλοδοξούσαν να εκφράσουν στα έργα τους. Οι βιολογικές και φιλοσοφικές αντιλήψεις τους διαχωρίζουν τη θέση τους από εκείνη των ρεαλιστών µε

7 την αµερόληπτη αντικειµενικότητα, γιατί οι νατουραλιστές παρατηρώντας τη ζωή περιµένουν ήδη ένα καθορισµένο πρότυπο. Για να κατανοήσουµε τις ιδέες και τις µεθόδους τους πρέπει να εξετάσουµε στο σηµείο αυτό τις επιστηµονικές και φιλοσοφικές τάσεις των µέσων του δέκατου ένατου αιώνα, που υπήρξαν τόσο αποφασιστικές στη διαµόρφωση αυτού του κινήµατος. β. Οµάδες και θεωρίες Οι οπαδοί του νατουραλισµού είχαν την τάση να συγκεντρώνουν σε οµάδες, να δηµοσιεύουν µανιφέστα και να διακηρύσσουν τις καλλιτεχνικές θεωρίες τους. Τα συνθήµατα χρησίµευαν ως σηµείο επαφής κι έκαναν τον νατουραλισµό να αποχτήσει επίγνωση της ύπαρξής του ως κίνηµα. εν ήταν, ωστόσο, ένα και µόνο ενιαίο κίνηµα µε σαφές περίγραµµα, όπως θεωρήθηκε ορισµένες φορές. Τρία γεγονότα αντιτίθενται σ' αυτή την άποψη: πρώτον, οι οµάδες σε κάθε χώρα συγκεντρώνονταν και διαλύονταν µε εκπληκτική ταχύτητα, έτσι ώστε υπήρχε µια σταθερή, δυναµική εξελικτική πορεία, καθώς πολλοί δήλωναν πίστη στον νατουραλισµό κι αργότερα αποχωρούσαν. Στην περίπτωση αυτή έρχονται αµέσως στο νου µας τα ονόµατα των Huysmans, Maupassant, Hauptmann, George Moore. γι' αυτούς και για πολλούς άλλους ελάσσονες συγγραφείς ο νατουραλισµός υπήρξε µια φράση της εξέλιξής τους - και τελικά είναι δύσκολο να βρεθεί µια εξέχουσα µορφή που να παρέµεινε ακραιφνής νατουραλιστής. (Τα αίτια θα ερευνηθούν αργότερα στην ανάλυση των ίδιων των έργων). εύτερον, ο νατουραλισµός, ακόµη και στην ειδικά φιλολογική του σηµασία, χωρίς να λάβουµε υπόψη τις παλιότερες φιλοσοφικές έννοιες, δεν περιορίζεται σε οποιοδήποτε αυστηρά καθορισµένο χρονικό διάστηµα. Στη Γαλλία βρισκόταν στο αποκορύφωµά του κατά τη διάρκεια του 1870 και τις αρχές της επόµενης δεκαετίας. στη Γερµανία και την Ιταλία εµφανίστηκε δέκα χρόνια αργότερα. στην Αγγλία στη δεκαετία του 1890 ως τις αρχές του εικοστού αιώνα, ενώ στην Αµερική, όπου είχε τη µεγαλύτερη διάρκεια, κυριάρχησε κατά τον µεσοπόλεµο ένα ρωµαλέος νατουραλισµός. 'Ετσι, από το ένα άκρο ο νατουραλισµός ορίζεται από την Therese Raquin (1867) του Zola κι από το άλλο από τα Σταφύλια της οργής (1939) του Stainbeck, παρόλο που κι αυτές οι χρονολογίες είναι συζητήσιµες. Οποιεσδήποτε ακριβείς χρονολογίες είναι συζητήσιµες. Οποιεσδήποτε ακριβείς χρονολογίες κι αν δοθούν, γεγονός παραµένει ότι ο νατουραλισµός (και πάλι όπως ο ροµαντισµός) εκδηλώθηκε σε διαφορετικές εποχές. Τέλος, το τρίτο και σπουδαιότερο επιχείρηµα κατά του ισχυρισµού της τέλειας ενότητας του κινήµατος είναι το γεγονός ότι ο

8 νατουραλισµός προσέλαβε µια κάποια διαφορετική όψη σε κάθε χώρα και τόνισε διαφορετικούς στόχους, ανάλογα µε τις συνθήκες που επικρατούσαν σε κάθε χώρα και ενάντια στην εγχώρια παράδοση. Υπάρχουν, φυσικά, βασικοί κοινοί παράγοντες: η αντικειµενική απεικόνιση της πραγµατικότητας µετά από σχολαστική παρατήρηση, η υιοθέτηση της επιστηµονικής µεθόδου, η πίστη στον ντετερµινισµό. Αλλά µέσα σ' αυτό το πλαίσιο οι παραλλαγές είναι αρκετά σηµαντικές, ώστε να δικαιολογούν µια σύντοµη επισκόπηση των κύριων οµάδων και θεωριών κάθε χώρας σαν εισαγωγή σε µια µελέτη των νατουραλιστικών έργων. γ. Τα λογοτεχνικά έργα Το µυθιστόρηµα Ο νατουραλισµός βρήκε πεδίο έκφρασης κυρίως στο µυθιστόρηµα (εκτός από τη Γερµανία, που η συνεισφορά της σε αυτό το είδος είναι, όπως θα δούµε, µικρή αλλά σηµαντική). Ρίχνοντας το βάρος του στην πεζογραφία, ο νατουραλισµός ακολουθούσε την κληρονοµιά των µεγάλων ρεαλιστικών µυθιστορηµάτων του δεκάτου ενάτου αιώνα. Tolstoy, Dostoievsky, Balzac, Stendhal, Flaubert, Dickens, G Eliot, Mrs Gaskell: στους συγγραφείς αυτούς οι νατουραλιστές µυθιστοριογράφοι αναγνώριζαν το χρέος τους το ίδιο όσο και στον Darwin και τον Taine. Απ' αυτόν τον συνδυασµό της ρεαλιστικής παράδοσης και των επιστηµονικών νεωτερισµών γεννήθηκε το νατουραλιστικό µυθιστόρηµα. Η διατύπωση ορισµού είναι δύσκολη λόγω της πληθώρας των µυθιστορηµάτων που απέκτησαν την ετικέτα "νατουραλιστικό" κατά την περίοδο των τελευταίων εκατό χρόνων ποικίλουν πολύ ως προς την ποιότητα, από έργα µεγάλης λογοτεχνικής αξίας ως φτηνά κατασκευάσµατα συγγραφέων που προσπαθούσαν να εντυπωσιάσουν εκµεταλλευόµενοι µιαν επικερδή συνταγή. Αν και είναι, λοιπόν, µάλλον αδύνατο να δώσει κανείς ένα γενικό ορισµό λόγω του όγκου του υλικού, µπορούµε εντούτοις να πούµε ότι το νατουραλιστικό µυθιστόρηµα είναι το µυθιστόρηµα εκείνο, όπου καταβάλλεται προσπάθεια να παρουσιαστεί µε τη µεγαλύτερη επιστηµονική αντικειµενικότητα η νέα αντίληψη για τον άνθρωπο ως ον που καθορίζεται από την κληρονοµικότητα, το περιβάλλον και τις πιέσεις της στιγµής. 'Οσο ανεπαρκής κι αν είναι ο ορισµός αυτός, δείχνει την αλληλεξάρτηση περιεχοµένου και τρόπου γραφής, που και τα δύο προέρχονται από τις επιστήµες. Πολύ συχνά ένα έργο χαρακτηρίζεται "νατουραλιστικό" - το ίδιο ισχύει και για το θέατρο - απλώς και µόνο επειδή το θέµα του έχει µια κάποια σχέση µε τον νατουραλισµό, όπως η ζωή στις φτωχογειτονιές ή ο

9 αλκοολισµός ή η σεξουαλική εξαχρείωση. Είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουµε ότι ο γνήσιος νατουραλισµός είναι εξίσου ζήτηµα µεθόδου και θέµατος. µονάχα όταν ο συγγραφέας χειρίζεται το θέµα του µε την αντικειµενικότητα του επιστήµονα, µπορούµε να µιλήσουµε για νατουραλισµό. Το κριτήριο αυτό, φυσικά, δηµιουργεί σοβαρές δυσκολίες, όπως θα δούµε παρακάτω, πρέπει όµως να το δεχτούµε, γιατί είναι το µόνο που πρότειναν οι ίδιοι οι νατουραλιστές. δ. [...] Με βάση αυτά τα τρία κύρια γνωρίσµατα [δηλαδή: τη µορφή, το κύριο θέµα και τον χειρισµό] µπορούµε τώρα να µελετήσουµε άλλα µυθιστορήµατα της περιόδου αυτής σε µια προσπάθεια χαρακτηρισµού του νατουραλιστικού µυθιστορήµατος. Αρχίζοντας µε τη µορφή, γρήγορα αντιλαµβάνεται ο αναγνώστης ότι η έκφραση "πειραµατικό µυθιστόρηµα" ("proman experimental") είναι πολύ παραπλανητική. Αυτά δεν είναι "πειραµατικά" µυθιστορήµατα µε την έννοια που χρησιµοποιούµε τη λέξη σήµερα για τον Joyce, τη Virginia Woolf, τον Kafka ή τον Faulkner. Το νατουραλιστικό µυθιστόρηµα είναι ευθύ, ουσιαστικά ανιαρό, στην αφηγηµατική του τεχνική, και σπάνια αποµακρύνεται από τις πεποιθήσεις του δέκατου ένατου αιώνα. Ο "πειραµατισµός" του αφορά στον άνθρωπο, που τον µεταχειρίζεται σαν πειραµατόζωο. Η προσοχή όλη είναι συγκεντρωµένη στο περιεχόµενο κι αυτό έχει ως επακόλουθο την παραµέληση της µορφής και του ύφους. Από τον Brunetiere κι έπειτα οι κριτικοί έβαλαν εναντίον των νατουραλιστών για την αδιαφορία του ως προς τη δοµή και τη γλώσσα, χωρίς να αντιλαµβάνονται ότι τα στοιχεία αυτά ήταν ασήµαντα για τους νατουραλιστές, που επεδίωκαν την αλήθεια, όχι την καλλιτεχνία. Το µυθιστόρηµα - ή το θεατρικό έργο - έπρεπε να προσφέρει ένα "κοµµάτι από τη ζωή", όχι ένα κατασκεύασµα. Για τον λόγο αυτό οι νατουραλιστές προτιµούσαν το άµορφο σχήµα του µυθιστορήµατος, του πιο ευέλικτου λογοτεχνικού είδους, γι' αυτό τα µυθιστορήµατά τους τείνουν να είναι άµορφα και από άποψη ύφους κοινά, παρά τις εξαιρέσεις που υπάρχουν σε κάθε κανόνα. Συχνά η χαρακτηριστική µορφή του νατουραλιστικού µυθιστορήµατος πηγάζει από την επιθυµία παρακολούθησης της εξελικτικής πορείας µιας ανθρώπινης ύπαρξης από τις ρίζες της και µέσω των επιδράσεων του περιβάλλοντος και των περιστάσεων. Κι εφόσον η ζωή δεν προσφέρει κατάλληλες λύσεις, δε µας τις προσφέρει ούτε και το νατουραλιστικό µυθιστόρηµα, που συχνά αφήνει τους πρωταγωνιστές του µετέωρους να συνεχίζουν τον ατέρµονα αγώνα τους.

10 Μονάχα στη Γερµανία έγινε πραγµατικός πειραµατισµός µε τη µορφή, όπως τον εννοούµε σήµερα. Οι Γερµανοί νατουραλιστές ενδιαφέρονταν, όπως είδαµε, πολύ περισσότερο για τα µορφολογικά προβλήµατα από οποιαδήποτε άλλη οµάδα. κατά συνέπεια, ασχολήθηκαν περισσότερο µε το θέατρο παρά µε το µυθιστόρηµα, και τα λίγα αξιόλογα πεζογραφήµατα τους δείχνουν µια φανερή τάση προς το θέατρο. ε. [...] Το κύριο θέµα του νατουραλισµού, τόσο στο µυθιστόρηµα όσο και στο θέατρο, σχετίζεται µε την απεικόνιση των εργατικών τάξεων, η ποίηση των φτωχών (Armeleutepoesie). Οι νατουραλιστές επιθυµούσαν ασφαλώς να περιλάβουν ολόκληρη την ανθρώπινη ζωή, και γνώριζαν πολύ καλά την αθλιότητα των φτωχογειτονιών γύρω από τα εργοστάσια. Συχνά τους ενέπνεε ένα σοσιαλιστικό στοιχείο ηθικής αγανάκτησης, που έπρεπε, ωστόσο, να κρυφτεί πίσω από µια πρόσοψη αντικειµενικότητας. 'Οποια κι αν ήταν τα κίνητρά τους, οι νατουραλιστές πάντως διάλεγαν για κύριο θέµα τη φτώχεια, την αποστέρηση και τη βρωµιά πολύ περισσότερο απ' ό, τι οι προκάτοχοί τους. στο σηµείο αυτό πολλά από τα εξέχοντα έργα του νατουραλισµού µας έρχονται στον νου: Το Ρόπαλο, Germinal και Η Γη του Zola, Maggie, το κορίτσι των δρόµων (1893) του Stephen Crane, Esther Waters του Moore, Ο Κάτω Κόσµος (The Nether World 1889) του Gissing, Liza of Lambeth (1897) του Somerset Maugham, Τα σταφύλια της οργής και Η πεδιάδα της Tortilla (1936) του Steinbeck, Papa Hamlet των Holz και Schlaf, 'Ενα παιδί από το Jago 1 (1896) του Morrison και Vita dei Campi (1881) του Verga. Από τον κατάλογο αυτό, που θα µπορούσε άνετα να συµπληρωθεί, καταλαβαίνουµε γιατί τα νατουραλιστικά έργα δέχτηκαν τόσες επιθέσεις κι απορρίφτηκαν ως "δυσάρεστα". Αν το θέµα ενός έργου τέχνης είναι "δυσάρεστο", αυτό, βέβαια, δεν αποτελεί κριτήριο καλλιτεχνικής αξιολόγησης. Είναι όµως συζητήσιµο κατά πόσο οι νατουραλιστές, µε τη σφοδρή τους επιθυµία ν' απεικονίσουν την πραγµατικότητα και µε την κοινωνική συνείδηση, δεν τόνισαν υπερβολικά την αθλιότητα της ζωής, καταλήγοντας έτσι στο αντίθετο άκρο της ροµαντικής εξύµνησης του κάλλους, κατάληξη που δεν είναι κι αυτή λιγότερο ακραία. Από την άλλη πάλι, οι νατουραλιστές δεν έγραψαν αποκλειστικά για την εργατική τάξη, όπως καµιά φορά πιστεύεται. Στα έργα Το Χρήµα, Son Excellence Eugene Rougon, Μια σελίδα αγάπης και La Curee του Zola, Ο Χρηµατιστής (1912) και Μια αµερικανική τραγωδία (1925) του Dreiser, ο Vandover και το Κτήνος (1905,

11 εκδόθηκε το 1914) του Norris και Buddenbrooks (1901) του Thomas Mann η εύπορη µεσαία τάξη υπόκειται στη χαρακτηριστική νατουραλιστική εξονυχιστική εξέταση, που ξεσκεπάζει τόσο τον υψηλά ιστάµενο όσο και τον ταπεινό. Αυτό, στην πραγµατικότητα, είναι το κύριο χαρακτηριστικό του νατουραλιστικού θέµατος: ότι σε όλα τα κοινωνικά στρώµατα επικρατούν οι ίδιες καθοδηγητικές αρχές κι όλοι οι άνθρωποι παρουσιάζονται βασικά όµοιοι. Η επιστηµονική, φυσιολογική, µηχανιστική θεώρηση της ανθρώπινης ζωής δεν ενδιαφέρεται για κοινωνικές τάξεις. περιλαµβάνει όλους τους ανθρώπους στον ίδιο τύπο - πλάσµατα καθοριζόµενα από την κληρονοµικότητα, το περιβάλλον και τις πιέσεις της στιγµής. Κατά τη γνώµη µου, οι νατουραλιστές προσφέρονται για επικρίσεις πολύ περισσότερο εξαιτίας της ιδέας που έχουν για τον άνθρωπο παρά εξαιτίας των "δυσάρεστων "θεµάτων τους, που από µια άποψη οφείλονται σ' αυτήν ακριβώς την αντίληψή τους για τον άνθρωπο. Η όλη φιλοσοφία τους τούς οδήγησε στην απεικόνιση του µέσου ανθρώπου µάλλον παρά του ξεχωριστού ατόµου, που γοήτευε τους ροµαντικούς. Το άτοµο τείνει να παραµεριστεί καθώς οι νατουραλιστές συγκεντρώνουν την προσοχή τους στον άνθρωπο µέσα στο περιβάλλον του. Για τον λόγο αυτό η περιγραφή του περιβάλλοντος κατέχει µεγάλο µέρος στα νατουραλιστικά έργα, και για τον ίδιο λόγο συνήθως δεν υπάρχει πραγµατικός "ήρωας". Το ηρωικό στοιχείο είναι ξένο στην επιστηµονική αντίληψη του ανθρώπου: ελευθερία εκλογής και ευθύνη για τις πράξεις του δεν αναγνωρίζονται σ' ένα πλαίσιο καθορισµένο από ανεξέλεγκτες δυνάµεις. Μάλλον αυτή η απαισιόδοξη εικόνα του ανθρώπου παρά το ίδιο το δυσάρεστο θέµα κάνει το νατουραλιστικό µυθιστόρηµα ένα όχι ευχάριστο ανάγνωσµα. Κι υπάρχει, νοµίζω, µια αντίφαση ανάµεσα στην αρνητική αυτή αντίληψη για τον άνθρωπο από τη µια και στην πίστη για την κοινωνική πρόοδο από την άλλη, που ώθησε τους νατουραλιστές να εκθέσουν τις συνθήκες εργασίας των ανθρακωρύχων, των υπηρετών κλπ. Είναι, επιπλέον, συζητήσιµο κατά πόσο το νατουραλιστικό µυθιστόρηµα ως µορφή θα µπορούσε µακρόχρονα να εξακολουθήσει να συγκεντρώνεται σε µια παθητική, "καθορισµένη", αντιηρωική µορφή όπως του Clyde Griffiths στο Μια αµερικανική τραγωδία. Η ισοπέδωση θα ήταν τόσο µονότονη όσο το Sekundenstil του Papa Hamlet. Η νατουραλιστική αντίληψη για τον άνθρωπο αποδεικνύεται τόσο άστοχη στην καλλιτεχνική πραγµάτωση όσο και το επίσηµο πρόγραµµα της. υσκολίες επίσης προκύπτουν κατά την εφαρµογή της επιστηµονικής µεθόδου στη λογοτεχνία. Η παροµοίωση του συγγραφέα µε τον ανατόµο ή τον

12 χειρούργο συνεπάγονταν το ιδεώδες της απόλυτης αντικειµενικότητας. Οι νατουραλιστές πλησίασαν αρκετά αυτό τον στόχο. ιάλεγαν σύγχρονα θέµατα, για τα οποία µπορούσαν να έχουν άµεση αντίληψη (δεν υπάρχει ούτε ένα νατουραλιστικό ιστορικό µυθιστόρηµα). συλλέγανε "ντοκουµέντα" µε φροντίδα και περιγράφανε το περιβάλλον µε κάθε λεπτοµέρεια, φορτώνοντας µερικές φορές τα µυθιστορήµατά τους µε τεχνικά στοιχεία - από µια επιµελή ανάγνωση νατουραλιστικών µυθιστορηµάτων µπορεί κανείς να αποκτήσει ικανοποιητικές, αν και ξεπερασµένες πια, γνώσεις για τη µετάλλευση, τη γεωργία, το χρηµατιστήριο, την τυπογραφία, την κεραµική, την τέχνη των πορτοφολάδων, τη συγκοµιδή από το βαµβάκι κι άλλες χρήσιµες πληροφορίες. Επικρατεί το ύφος αυθεντικού ρεπορτάζ, όπου τα πράγµατα είναι πιο σηµαντικά από τις σκέψεις, κι οι χαρακτήρες και τα γεγονότα εξετάζονται εξωτερικά. 'Οσο όµως κι αν προσπάθησαν, οι νατουραλιστές δεν µπόρεσαν στην πράξη να διατηρήσουν αυτό τον βαθµό επιστηµονικής αντικειµενικότητας. Για να είµαστε ειλικρινείς, ο αφηγητής δεν µπορούσε να µείνει έξω από το µυθιστόρηµα. Σπάνια σχολιάζει ανοιχτά την ιστορία του µε τον τρόπο, π.χ., του Thackeray. υπάρχουν όµως στιγµές που ακούγεται η φωνή του και, φυσικά, είναι παρών στην ίδια την επιλογή των λέξεων. Πράγµατι, συχνά τα επίθετα παραβιάζουν την επιφανειακή αντικειµενικότητα, για να εκφράσουν κάποια συµπάθεια ή κρίση. Αυτή η αποτυχία στην επίτευξη πλήρους αντικειµενικότητας υπήρξε σωτήρια, γιατί πώς θα µπορούσαν οι ψυχρές αναφορές να είναι λογοτεχνία; Η νατουραλιστική θεωρία στο σηµείο αυτό πήγαζε από µια σφαλερή αντίληψη. στην πράξη, η υποκειµενική φαντασία, που κάνει έναν άνθρωπο καλλιτέχνη, επρόκειτο να βεβαιώσει την ύπαρξη της, όπως κι έγινε. στ. Θέατρο Εκ πρώτης όψεως το θέατρο φαίνεται ιδιαίτερα κατάλληλο µέσο για την επίτευξη των στόχων του νατουραλισµού, επειδή η σκηνή από την ίδια τη φύση της ενθαρρύνει την αντικειµενική παρουσίαση της ζωής σε όλη της την αµεσότητα. Αλλά αν ο ρεαλισµός έµελλε να πληρωθεί ή ακόµη και να ξεπεραστεί από τον νατουραλισµό, πώς θα µπορούσε να επιτευχθεί αυτό στο θέατρο; Εφόσον το ανθρώπινο ον, οι πράξεις κι οι αντιδράσεις του είναι κατανοητές µόνο σε σχέση µε το περιβάλλον και την κληρονοµικότητα, τη διανοητική και φυσική του κατάσταση µε δεδοµένη στιγµή, καθώς και τις κοινωνικές πιέσεις που υφίσταται, ο νατουραλιστής δραµατουργός πρέπει να επινοήσει τρόπους και µέσα για να σκιαγραφήσει τους

13 καθοριστικούς αυτούς παράγοντες. Ο ίδιος ο Zola δεν έβρισκε τον λόγο γιατί ο νατουραλισµός δε θα µπορούσε να προσαρµοστεί στις απαιτήσεις του θεάτρου: "Το µυθιστόρηµα αναλύει σε µάκρος, µε σχολαστική λεπτολογία, χωρίς τίποτε να ξεχνάει. το θέατρο θα αναλύει όσο σύντοµα θέλει µε τις πράξεις και τα λόγια" (Zola, Ο Νατουραλισµός στο Θέατρο, σελ. 149). Στερηµένοι όµως από τη εκτεταµένη περιγραφή κι ανάλυση του µυθιστοριογράφου, οι νατουραλιστές δραµατουργοί ανακάλυψαν ότι εκείνο που φαινόταν πως είναι η κατάλληλη µορφή για την πραγµάτωση του ιδανικού της τέλειας αντικειµενικότητας, τους έθετε τελικά αντιµέτωπους µε σοβαρότατα προβλήµατα. Σ' ένα θεατρικό έργο δεν υπάρχει περιθώριο για σχόλια και επεξηγήσεις. ωστόσο, πρέπει να τροφοδοτήσει το κοινό µε όλα τα σχετικά στοιχεία, µε το ιστορικό των προσώπων, που πρέπει να µιλήσουν για τον εαυτό τους χωρίς να χρησιµοποιήσουν τον συµβατικό µονόλογο. Με την έννοια αυτή η νατουραλιστική περίοδος υπήρξε περίοδος πειραµατισµού για το θέατρο, γιατί εδώ η κληρονοµιά της ρεαλιστικής τεχνικής ήταν ανεπαρκής, ενώ στο µυθιστόρηµα η παραδεδεγµένη αφηγηµατική τεχνική του δεκάτου ενάτου αιώνα µπορούσε, όπως είδαµε, να προσαρµοστεί εύκολα σε νέες ιδέες και περιεχόµενο. Πάρα πολλοί φιλόδοξοι θεατρικοί συγγραφείς κατέβαλαν προσπάθειες, ελάχιστοι όµως, ίσως µονάχα ο Hauptmann, πέτυχαν πραγµατικά να συµβιβάσουν τις πάµπολλες προκαταλήψεις του νατουραλισµού µε τη χωροχρονικά καθορισµένη δράση, που απαιτεί ένα νατουραλιστικό θεατρικό έργο. ζ. Συµπεράσµατα Τα επιτεύγµατα και οι αποτυχίες ενός λογοτεχνικού κινήµατος δεν µπορούν ισοζυγιαστούν όπως συµβαίνει µε τον ισολογισµό των εµπορικών επιχειρήσεων. Ούτε µπορούν ποτέ να κλείσουν οι λογαριασµοί, γιατί η λογοτεχνική κριτική είναι µια διαδικασία συνεχών επανεκτιµήσεων. Αυτό φαίνεται καθαρά από τις περιπέτειες του νατουραλιστικού κινήµατος, που στην αρχή κατηγορήθηκε για ανηθικότητα, έπειτα επαινέθηκε για την κοινωνική του τοποθέτηση και τώρα τελευταία αρχίζει να εκτιµάται για τις λογοτεχνικές του αρετές. Αυτά, εποµένως, τα "συµπεράσµατα" είναι αναπόφευκτα προσωρινά και ως ένα βαθµό προσωπικά: σκοπός τους δεν είναι να τοποθετήσουν µια για πάντα τον νατουραλισµό στην κατάψυξη, αλλά να αποτελέσουν έναυσµα για σκέψεις και συζητήσεις. Ο νατουραλισµός είναι ένα εξτρεµιστικό κίνηµα. Αντιπροσωπεύει µια προσπάθεια επέκτασης του µιµητικού ρεαλισµού ως τα απώτατα λογικά του όρια κι

15/9/2009. 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα

15/9/2009. 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα Νέα Αθηναϊκή Σχολή Λογοτεχνία Β Λυκείου Εισαγωγή Επιμέλεια: Τ. Γιακουμάτου www.netschoolbook.gr 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα Εσωτερική αναδιάρθρωση κράτους-στόχος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Το δοκίµιο περιλαµβάνει την εισαγωγή, την πειθώ, τη γλώσσα και την οργάνωση του δοκιµίου. Εισαγωγή στο δοκίµιο Δοκίµιο ονοµάζεται το είδος του πεζού λόγου που έχει µέση έκταση, ποικιλία θεµάτων (κοινωνικού,

Διαβάστε περισσότερα

Μύθοι. Τοπικοί μύθοι Η ανάγκη των ανθρώπων οδήγησε στη δημιουργία μύθων

Μύθοι. Τοπικοί μύθοι Η ανάγκη των ανθρώπων οδήγησε στη δημιουργία μύθων Μύθοι Τοπικοί μύθοι Η ανάγκη των ανθρώπων οδήγησε στη δημιουργία μύθων Ορισμός : Προσπαθώντας να δώσουμε έναν ορισμό στο µζύθο µπορθούμε να πούμε ότι είναι µια φανταστική, πλαστή διήγηση µε στοιχεία συχνά

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Θεοτόκης: Η Τιµή και το Χρήµα (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 108-120)

Κωνσταντίνος Θεοτόκης: Η Τιµή και το Χρήµα (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 108-120) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Κωνσταντίνος Θεοτόκης: Η Τιµή και το Χρήµα (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 108-120) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµ- µατολογικά

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα 1 Ένα γόνιμο μέλλον Ένα γόνιμο μέλλον χρειάζεται μια καλή συνείδηση στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα Χρειαζόμαστε οι Έλληνες να συνδεθούμε πάλι

Διαβάστε περισσότερα

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 (ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ - ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ) Μια σύνοψη: Κατανοώντας ορισμένες λέξεις και έννοιες προκύπτει μια ανυπολόγιστη αξία διαμορφώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί πως η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Μόνο με το αίσθημα μπορείς να διδάξεις. Αν καθήσεις στην έδρα η ποίηση θα φύγει από το παράθυρο. «Κώστας Μόντης» Βασικές αρχές: 1) Το λογοτεχνικό

Διαβάστε περισσότερα

4. Η τέχνη στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του Χέγκελ για την ιστορία

4. Η τέχνη στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του Χέγκελ για την ιστορία 4. Η τέχνη στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του Χέγκελ για την ιστορία Α1. Ερωτήσεις γνώσης - κατανόησης 1. Πώς συλλαµβάνει ο Χέγκελ τη σχέση ιστορίας και πνεύµατος και ποιο ρόλο επιφυλάσσει στο πνεύµα; 2. Τι

Διαβάστε περισσότερα

Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1. Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες.

Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1. Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες. Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1 Σενάριο Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες. Σε αντίθεση με τα αφηγηματικά ή λογοτεχνικά είδη, το σενάριο περιγράφει αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11 Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος 2017-11:11 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει περίπου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

2 - µεταδιηγητικό ή υποδιηγητικό επίπεδο = δευτερεύουσα αφήγηση που εγκιβωτίζεται στη κύρια αφήγηση, π.χ η αφήγηση του Οδυσσέα στους Φαίακες για τις π

2 - µεταδιηγητικό ή υποδιηγητικό επίπεδο = δευτερεύουσα αφήγηση που εγκιβωτίζεται στη κύρια αφήγηση, π.χ η αφήγηση του Οδυσσέα στους Φαίακες για τις π 1 ΟΡΟΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Εστίαση (πρόκειται για τη σχέση του αφηγητή µε τα πρόσωπα της ιστορίας). Μηδενική = όταν έχουµε αφηγητή έξω από τη δράση (αφηγητής παντογνώστης). Εξωτερική = ο αφηγητής γνωρίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ http://hallofpeople.com/gr/bio/aquinas.php ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος φιλόσοφος του δευτέρου μισού του Μεσαίωνα ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης, που έζησε από το 1225 ως το 1274. Υπήρξε ο σημαντικότερος

Διαβάστε περισσότερα

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Tel.: +30 2310998051, Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru Περί της Ταξινόμησης

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας μίλησε για το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο "Πώς υφαίνεται ο χρόνος"

Η συγγραφέας μίλησε για το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο Πώς υφαίνεται ο χρόνος Σοφία Δημοπούλου: «Το παρελθόν μάς καθορίζει» Η συγγραφέας μίλησε για το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο "Πώς υφαίνεται ο χρόνος" Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη Το "Πώς υφαίνεται ο χρόνος" απασχολεί τη Σοφία

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ Ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι γεννήθηκε στη Μόσχα το 1821 και όταν ενηλικιώθηκε ακολούθησε στρατιωτική καριέρα. Γρήγορα όμως την εγκατέλειψε για να ασχοληθεί με την λογοτεχνία. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι Α ΛΥΚΕΙΟΥ 20\ 11\2016 ΚΕΙΜΕΝΟ: Υπάρχει ιδανικός ομιλητής της γλώσσας; Δεν υπάρχει στη γλώσσα «ιδανικός ομιλητής». Θα διατυπώσω εδώ μερικές σκέψεις

Διαβάστε περισσότερα

Η Σόφη Θεοδωρίδου στο arive.gr

Η Σόφη Θεοδωρίδου στο arive.gr Η Σόφη Θεοδωρίδου στο arive.gr συνέντευξη πωλίνα_ταϊγανίδου Με αφορμή την παρουσίαση του νέου της βιβλίου, Στεφάνι από ασπάλαθο Λίγα λόγια για το έργο: Μια όμορφη καλοκαιρινή μέρα του 1939, η Κασσιανή

Διαβάστε περισσότερα

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3, «...Πλαστήκαµε για να µην είµαστε µονάχοι. Για τούτο η καρδιά µας ασταµάτητα διψά για τους άλλους. Χωρίς το διάλογο των υπάρξεων µας η ζωή φαίνεται αδειανή, ερηµωµένη, αδικαιολόγητη. Ζούµε και πλησιάζουµε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 23 ΜΑΪΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΚΕΙΜΕΝΟ O εικοστός αιώνας δικαίως χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Γεννήθηκε το 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης Υπήρξε φιλόσοφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας Έργα: µυθιστορήµατα, ποίηση, θεατρικά,

Γεννήθηκε το 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης Υπήρξε φιλόσοφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας Έργα: µυθιστορήµατα, ποίηση, θεατρικά, http://www.amis-kazantzaki.gr./ Γεννήθηκε το 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης Υπήρξε φιλόσοφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας Έργα: µυθιστορήµατα, ποίηση, θεατρικά, ταξιδιωτικά Τα πιο γνωστά του έργα: Αναφορά

Διαβάστε περισσότερα

Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία

Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία Πάτρα, Δεκέμβρης 2012 Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην τέχνη και την πληροφόρηση; Πώς μπορεί η φωτογραφία να είναι τέχνη, εάν είναι στενά συνδεδεμένη με την αυτόματη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. 22/5/2012 INTERNATIONAL SCHOOL OF ATHENS Κεφαλληνού Λουκία

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. 22/5/2012 INTERNATIONAL SCHOOL OF ATHENS Κεφαλληνού Λουκία ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 22/5/2012 INTERNATIONAL SCHOOL OF ATHENS Κεφαλληνού Λουκία Γιώργος Θεοτοκάς Κωνσταντινούπολη 1905- Αθήνα 1966 Αργώ (Θέλω γράμματα) 1 Γραμματολογικά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΙΛΙΑΜ ΛΑΝΤΕΪ συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

ΟΥΙΛΙΑΜ ΛΑΝΤΕΪ συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη Ημερομηνία 25/2/2015 Μέσο Συντάκτης Link diastixo.gr Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης http://diastixo.gr/sinentefxeis/xenoi/3524-william-landay ΟΥΙΛΙΑΜ ΛΑΝΤΕΪ συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη Δημοσιεύτηκε

Διαβάστε περισσότερα

Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: "Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη"

Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: "Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη" Στο βιβλίο χρησιμοποιείτε πολυπρόσωπες αφηγήσεις μέσα στην κεντρική πλοκή ώστε να μιλήσετε για την ίδια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Περίληψη ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόµενο του κειµένου σε 100-120 λέξεις χωρίς δικά σας σχόλια. Το κείµενο αναφέρεται στις επιπτώσεις της

Διαβάστε περισσότερα

Κριτική άποψη της κας Ευδοξίας Κολυδάκη (ΒΙΒΛΙΟ- ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ) για το βιβλίο "Οι Γιοι της Γαλανής Κυράς-Δήμητρα Ιωάννου"Εκδόσεις Ψυχογιός!

Κριτική άποψη της κας Ευδοξίας Κολυδάκη (ΒΙΒΛΙΟ- ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ) για το βιβλίο Οι Γιοι της Γαλανής Κυράς-Δήμητρα ΙωάννουΕκδόσεις Ψυχογιός! Δευτέρα, 27 Μαρτίου 2017 Κριτική άποψη της κας Ευδοξίας Κολυδάκη (ΒΙΒΛΙΟ- ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ) για το βιβλίο "Οι Γιοι της Γαλανής Κυράς-Δήμητρα Ιωάννου"Εκδόσεις Ψυχογιός! Περισσότερα για το βιβλίο εδώ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑς ΤΟΥς ΕΦΗΒΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Κουσερή Γεωργία

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑς ΤΟΥς ΕΦΗΒΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Κουσερή Γεωργία ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑς ΤΟΥς ΕΦΗΒΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Κουσερή Γεωργία Φιλόλογος Δρ. Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ΚΕΡΚΥΡΑ ΜΑΙΟΣ 2017 Περιεχόμενα της παρουσίασης Το ιστορικό ερώτημα Το

Διαβάστε περισσότερα

Πηνελόπη Κουρτζή: Το βιβλίο είναι προέκταση του εαυτού μας

Πηνελόπη Κουρτζή: Το βιβλίο είναι προέκταση του εαυτού μας Πηνελόπη Κουρτζή: Το βιβλίο είναι προέκταση του εαυτού μας Από Κώστας Ζαχαρόπουλος - January 19, 2017 Η Πηνελόπη Κουρτζή γεννήθηκε στην Άρτα και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Βιοτεχνολογία και εργάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

«Οι σελίδες αφηγούνται»

«Οι σελίδες αφηγούνται» Πειραματικό Δ.Σ. Φλώρινας Υπεύθυνη εκπαιδευτικός : Πουγαρίδου Παρασκευή Τάξη : Δ «Οι σελίδες αφηγούνται» 1. Θέμα project κριτήρια επιλογής θέματος Η επιλογή του συγκεκριμένου project σχετίζεται άμεσα με

Διαβάστε περισσότερα

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια Δευτέρα, Ιουνίου 16, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΙΑΣ ΚΡΑΛΛΗ Η Μεταξία Κράλλη είναι ένα από τα δημοφιλέστερα πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου, "Μια φορά

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία 2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία Α Μέρος: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Τα επίπεδα συνείδησης Ύπνος Μισοξύπνιο Αφύπνιση Ελάχιστη εργασία των εξωτερικών αισθήσεων Με εικόνες

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Κειμένων Νεοελληνικής Γλώσσας Ο προσανατολισμός της εκπαίδευσης ΥΛΙΚΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΚΕΙΜΕΝΑ

Δίκτυα Κειμένων Νεοελληνικής Γλώσσας Ο προσανατολισμός της εκπαίδευσης ΥΛΙΚΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΚΕΙΜΕΝΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 1 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τομέας Νέων Ελληνικών Δίκτυα Κειμένων Νεοελληνικής Γλώσσας 12.2. Ο προσανατολισμός της εκπαίδευσης Συντάκτης: Γιάννης Ι. Πασσάς ΥΛΙΚΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Πηγές: 12.2.,

Διαβάστε περισσότερα

Πότε πήρατε την απόφαση να γράψετε το πρώτο σας μυθιστόρημα; Ήταν εξαρχής στα σχέδιά σας να πορευθείτε από κοινού ή ήταν κάτι που προέκυψε τυχαία;

Πότε πήρατε την απόφαση να γράψετε το πρώτο σας μυθιστόρημα; Ήταν εξαρχής στα σχέδιά σας να πορευθείτε από κοινού ή ήταν κάτι που προέκυψε τυχαία; Δευτέρα, Ιουνίου 23, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΛΙΑ ΖΩΤΟΥ ΚΑΙ ΘΟΔΩΡΗ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Η Λία Ζώτου και ο Θοδωρής Καραγεωργίου γεννήθηκαν σε δύο γειτονικά χωριά της Καβάλας. Η Λία σπούδασε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής

Διαβάστε περισσότερα

Αφροδίτη Βακάλη: «Σε όλες τις εποχές ο δρόμος της συγγραφής ήταν και είναι μοναχικός»

Αφροδίτη Βακάλη: «Σε όλες τις εποχές ο δρόμος της συγγραφής ήταν και είναι μοναχικός» Αφροδίτη Βακάλη: «Σε όλες τις εποχές ο δρόμος της συγγραφής ήταν και είναι μοναχικός» Η Αφροδίτη Βακάλη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965 και είναι εκπαιδευτικός. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804)

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ - ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ 1 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) (Η σύντομη περίληψη που ακολουθεί και η επιλογή των αποσπασμάτων από την πραγματεία του Καντ για την ανθρώπινη γνώση,

Διαβάστε περισσότερα

2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.

2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. Θέµατα & Ασκήσεις από: www.arnos.gr 2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22 ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύµφωνα µε τη θεωρία του εµπειρισµού

Διαβάστε περισσότερα

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ποιά ηρωικά χαρακτηριστικά έχει η ηρωίδα κατά τη γνώμη σας; Κατά τη γνώμη μου και μόνο που χαρακτηρίζουμε την Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου ηρωίδα δείχνει ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΗΘΙΚΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΣΚΡΕΚΑ ΝΑΤΑΛΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ Ημερομηνία 10/3/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.in.gr Τζωρτζίνα Ντούτση http://www.in.gr/entertainment/book/interviews/article/?aid=1500064083 Νικόλ Μαντζικοπούλου: Το μυστικό για την επιτυχία είναι

Διαβάστε περισσότερα

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας;

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Εμείς που αντιλαμβανόμαστε είμαστε όλοι φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό; Πώς βρεθήκαμε σ αυτόν τον κόσμο; Ο θάνατός μας σημαίνει το τέλος ή

Διαβάστε περισσότερα

<<Γυναίκες στην ρομαντική εποχή της λογοτεχνίας>>

<<Γυναίκες στην ρομαντική εποχή της λογοτεχνίας>> Οι γυναίκες της ρομαντικής περιόδου οι οποίες άρχισαν να γράφουν ποίηση, μυθιστορήματα και άλλα λογοτεχνικά έργα. Η ρομαντική περίοδος ήταν μια εποχή μεγάλης

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους Αιτιολογική έκθεση Η Επιτροπή Κρατικών Bραβείων Λογοτεχνικής Μετάφρασης εργάστηκε για τα βραβεία του 2013, όπως και την προηγούµενη χρονιά, έχοντας επίγνωση α. των µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει

Διαβάστε περισσότερα

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου]

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας: Σεμίραμις Αμπατζόγλου Τάξη: Γ'1 Γυμνασίου

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΣΤΗ: http //blgs.sch.gr/anianiuris ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Νιανιούρης Αντώνης (email: anianiuris@sch.gr) Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε Διηγούμαστε ή αφηγούμαστε ένα γεγονότος, πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες: Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να

Διαβάστε περισσότερα

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί ότι η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στο ανθρώπινο εγκέφαλο.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ A') ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΕΙΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ηµοτικό τραγούδι: [Της έσπως] (25 εκεµβρίου 1803) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

ηµοτικό τραγούδι: [Της έσπως] (25 εκεµβρίου 1803) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ ) 1. KEIMENO ηµοτικό τραγούδι: [Της έσπως] (25 εκεµβρίου 1803) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 105-106) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. α) Ποιο όνοµα ακούγεται κατ επανάληψη

Διαβάστε περισσότερα

Γρηγόριος Ξενόπουλος, απόπειρα παρουσίασης της ζωής και του έργου του.

Γρηγόριος Ξενόπουλος, απόπειρα παρουσίασης της ζωής και του έργου του. Γρηγόριος Ξενόπουλος, απόπειρα παρουσίασης της ζωής και του έργου του. Στοιχεία για τη ζωή του Ο Γ. Ξενόπουλος γεννήθηκε στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης το 1867 και πέθανε στην Αθήνα το 1951. Καταγόταν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Πρότεινα ένα σωρό πράγματα, πολλά απ αυτά ήδη γνωστά:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Πρότεινα ένα σωρό πράγματα, πολλά απ αυτά ήδη γνωστά: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τότε που άρχισα να γράφω για τους άλλους, πάνε τώρα τριάντα και πλέον χρόνια, και ειδικά από τότε που κάποιος αποφάσισε να υποδαυλίσει το θράσος μου δημοσιεύοντας τα γραπτά μου, προσπαθώ να

Διαβάστε περισσότερα

Μακρυγιάννης: Αποµνηµονεύµατα (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου σσ. 185-188)

Μακρυγιάννης: Αποµνηµονεύµατα (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου σσ. 185-188) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Μακρυγιάννης: Αποµνηµονεύµατα (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου σσ. 185-188) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. α) Ποιες σκέψεις διατυπώνει ο Μακρυγιάννης στο εξεταζόµενο

Διαβάστε περισσότερα

Ρέας Γαλανάκη: «Η µεταµφίεση»

Ρέας Γαλανάκη: «Η µεταµφίεση» Ρέας Γαλανάκη: «Η µεταµφίεση» Η συγγραφέας γεννήθηκε το 1947 στην Κρήτη Έγραψε ποιήµατα στην αρχή και µετά διηγήµατα και µυθιστορήµατα Είναι µία από τις σηµαντικότερες φωνές της σύγχρονης ευρωπαϊκής πεζογραφίας

Διαβάστε περισσότερα

Ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς Λ ο γ ο τ ε χ ν ί α ς. Θεματική ενότητα: «Οικουμενικές αξίες και Λογοτεχνία» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς Λ ο γ ο τ ε χ ν ί α ς. Θεματική ενότητα: «Οικουμενικές αξίες και Λογοτεχνία» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Σχολική Χρονιά 2012-2013 Κ ε ί μ ε ν α Ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς Λ ο γ ο τ ε χ ν ί α ς Θεματική ενότητα: «Οικουμενικές αξίες και Λογοτεχνία» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κείμενα προς συνανάγνωση συνεξέταση Έριχ Μαρία

Διαβάστε περισσότερα

Ο Σωτήρης Σαμπάνης μιλάει για το νέο του βιβλίο "Σκανταλόπετρα"

Ο Σωτήρης Σαμπάνης μιλάει για το νέο του βιβλίο Σκανταλόπετρα Ημερομηνία 24/11/2015 Μέσο Συντάκτης Link achaianews.gr Κατερίνα Σαμψώνα http://bit.ly/1qtceq0 Ο Σωτήρης Σαμπάνης μιλάει για το νέο του βιβλίο "Σκανταλόπετρα" Η Σκανταλόπετρα είναι το νέο βιβλίο του Σωτήρη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ - ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ - ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ - ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Υπάρχει µεγάλη ποικιλία θεµάτων που θα µπορούσαν να δοθούν ως συνθετικές δηµιουργικές εργασίες. Όποιο θέµα όµως και να δοθεί, θα ήταν καλό να έχει ως στόχο τη στροφή του

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητική φιλοσοφία της τέχνης και του ωραίου

Αισθητική φιλοσοφία της τέχνης και του ωραίου Αισθητική φιλοσοφία της τέχνης και του ωραίου Αικατερίνη Καλέρη, Αν. Καθηγήτρια το μάθημα Αισθητική διδάσκεται στο 4ο έτος, Ζ εξάμηνο εισάγει στις κλασσικές έννοιες και θεωρίες της φιλοσοφίας της τέχνης

Διαβάστε περισσότερα

η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού

η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού 1 η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού Το βιβλίο αυτό, του ψυχοθεραπευτή Gestalt Πέτρου Θεοδώρου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΒΙΒΛΙΟΦΟΡΟΣ και σε Ελληνική και

Διαβάστε περισσότερα

25 1. « , ) , , ) «

25 1. « , ) , , ) « ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Τρίτη 27 Μαΐου 2014 ΚΕΙΜΕΝΟ: Όταν µιλούµε για µάζα, εννοούµε µικρό ή µεγάλο πλήθος ανθρώπων, το οποίο υφίσταται µιαν αλλαγή, ψυχική και πνευµατική, από αφορµές συνήθως τυφλής συναισθηµατικής

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα»

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα» Ο συγγραφέας στο νέο του βιβλίο παρουσιάζει μια ορθολογική θέαση της κρίσης Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα» 23 Jan 201611.00 ΜΕΓΕΝΘΥΝΣΗ Συνέντευξη στη

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ. Ημερομηνία 10/6/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.in.gr/ Τζωρτζίνα Ντούτση http://www.in.gr/entertainment/book/interviews/article/?aid=1500083418 Παρασκευή 10 Ιουνίου 2016, 13:01 Νικόλας Σμυρνάκης: Η

Διαβάστε περισσότερα

1. H ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες η ύπαιθρος κατέχει εξέχουσα θέση στον πολιτισµό της χώρας και στην ψυχή των κατοίκων της,

1. H ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες η ύπαιθρος κατέχει εξέχουσα θέση στον πολιτισµό της χώρας και στην ψυχή των κατοίκων της, ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΩΣ ΜΟΧΛΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ Ολγα Ιακωβίδου Αν. Καθηγήτρια, Τµήµα Γεωπονίας, ΑΠΘ. 1. H ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ Στις περισσότερες

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα» Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1. Ένας έφηβος, όπως είσαι εσύ, προσπαθεί

Διαβάστε περισσότερα

Νοητική Διεργασία και Απεριόριστη Νοημοσύνη

Νοητική Διεργασία και Απεριόριστη Νοημοσύνη (Επιφυλλίδα - Οπισθόφυλλο). ΜΙΑ ΣΥΝΟΨΗ Η κατανόηση της νοητικής διεργασίας και της νοητικής εξέλιξης στην πράξη απαιτεί τη συνεχή και σε βάθος αντίληψη τριών σημείων, τα οποία είναι και τα βασικά σημεία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ B1. δ.λάθος. ε.σωστό Β2.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ B1. δ.λάθος. ε.σωστό Β2. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Το κείμενο διερευνά το περιεχόμενο των όρων παιδεία και εκπαίδευση και τη μεταξύ τους σχέση. Ο Μαρωνίτης αρχικά εξετάζοντας τη σημασία τους διαχρονικά, ξεκινώντας από την αρχαιότητα, διακρίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΡΤΣΩΤΑΣ Α 1 Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα ΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΡΤΣΩΤΑΣ Α 1 Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1 ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΡΤΣΩΤΑΣ Α 1 Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Τίτλος βιβλίου: «Παπούτσια με φτερά» Συγγραφέας: Παπαγιάννη Μαρία Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1.Στο βιβλίο παρουσιάζονται δύο διαφορετικοί κόσμοι.

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Γιατί χρειάζεται να κάνουµε τόσο ειδική διαφοροποίηση; Τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσµα του αυτισµού έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης και αντίληψης για τον κόσµο,

Διαβάστε περισσότερα

Μετάφραση και δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας (DGT/2013/TIPRs)

Μετάφραση και δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας (DGT/2013/TIPRs) Μετάφραση και δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας (DGT/2013/TIPRs) Τελική έκθεση Ιούλιος 2014 ΣΥΝΟΨΗ Σκοπός της μελέτης αυτής είναι να παρουσιάσει ορισμένα από τα κυριότερα ζητήματα που αφορούν τα δικαιώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. καθημερινό λεξιλόγιο: «κάτι», «ἀρμαθιά»

Διαβάστε περισσότερα

Η καλλιέργεια της κριτικής ανάγνωσης µέσα από το µάθηµα της λογοτεχνίας

Η καλλιέργεια της κριτικής ανάγνωσης µέσα από το µάθηµα της λογοτεχνίας Η καλλιέργεια της κριτικής ανάγνωσης µέσα από το µάθηµα της λογοτεχνίας Η εµπειρία της χρήσης των «Αναγνωστικών Ηµερολογίων» στην Α Γυµνασίου της Βάλιας Λουτριανάκη Η χρήση αναγνωστικών ηµερολογίων (reading

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της!

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Κυριακή, 2 Ιουλίου 2017 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: ΓΙΩΤΑ ΦΩΤΟΥ Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Πείτε μας λίγα λόγια

Διαβάστε περισσότερα

Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΟΤΑΝ ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΜΙΛΟΥΝ Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη σε μια εποικοδομητική συνέντευξη στο

Διαβάστε περισσότερα

Φιλομήλα Λαπατά: συνέντευξη στην Μαρία Χριστοδούλου

Φιλομήλα Λαπατά: συνέντευξη στην Μαρία Χριστοδούλου Φιλομήλα Λαπατά: συνέντευξη στην Μαρία Χριστοδούλου December 13, 2018 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ Η αναγνωρισμένη και καταξιωμένη συγγραφέας στο χώρο της Φιλομήλα Λαπατά κάνει την εμφάνισή της με το νέο της

Διαβάστε περισσότερα

Από το 0 μέχρι τη συγγραφή ενός σεναρίου μυθοπλασίας. (βιωματικό εργαστήρι) Βασισμένο σε μια ιδέα του Γιώργου Αποστολίδη

Από το 0 μέχρι τη συγγραφή ενός σεναρίου μυθοπλασίας. (βιωματικό εργαστήρι) Βασισμένο σε μια ιδέα του Γιώργου Αποστολίδη Από το 0 μέχρι τη συγγραφή ενός σεναρίου μυθοπλασίας (βιωματικό εργαστήρι) Βασισμένο σε μια ιδέα του Γιώργου Αποστολίδη Περιγραφή εργαστηρίου Οι ιστορίες είναι γεγονότα ζωής ή του μυαλού ή μήπως απλώς

Διαβάστε περισσότερα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραµµα Πρόγραµµα Διά Βίου Μάθησης Μάθησης Ποίηση και Θέατρο στην Ποίηση και Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα Αρχαία Ελλάδα + Στόχος του προγράμματος Το πρόγραμμα επιμόρφωσης Ποίηση και Θέατρο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΡΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΣΚΑΝΗΣ της Belinda Alexandra - Book review

ΤΟ ΡΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΣΚΑΝΗΣ της Belinda Alexandra - Book review Ημερομηνία 20/7/2015 Μέσο Συντάκτης Link http://www.culture21century.gr/ Γιώτα Παπαδημακοπούλου http://www.culture21century.gr/2015/07/belinda-alexandra-book-review.html ΤΟ ΡΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΣΚΑΝΗΣ της Belinda

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία: Δευτέρα 10 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες

Ημερομηνία: Δευτέρα 10 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Α ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ημερομηνία: Δευτέρα 10 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες Μέρος της νεανικής ταυτότητας το ίντερνετ Έφηβοι και διαδίκτυο πάνε μαζί. Το διαδίκτυο

Διαβάστε περισσότερα

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών συνεχίζουν να απασχολούν όλους όσοι ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και με την εκπαίδευση. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, μέσα στην τάξη τους, βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Το «παραμύθι» στη νεοελληνική φιλολογική έρευνα... 47

Περιεχόμενα. Το «παραμύθι» στη νεοελληνική φιλολογική έρευνα... 47 Περιεχόμενα Περιεχόμενα Πρόλογος... 9 Εισαγωγή... 11 Γλωσσικοί και λογοτεχνικοί όροι και ορισμοί για το «παραμύθι»... 11 Η ιστορική-γραμματολογική μελέτη του νεοελληνικού λογοτεχνικού παραμυθιού... 16

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Ερωτήσεις Επανάληψης 1 Οι Θεολογικές Δηλώσεις στην Συστηματική Θεολογία Διάλεξη Τρίτη από την σειρά Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Οδηγός Μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος,

Διαβάστε περισσότερα

1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε

1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε 1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση γεννιέται. Πότε; Η ΠΕ γεννιέται και διαµορφώνεται σε αυτόνοµο πεδίο στις δεκαετίες 1960 1970 Πώς; Προέρχεται από τη συνειδητοποίηση του

Διαβάστε περισσότερα

Η οικολογική ηθική ως μέρος της απελευθερωτικής ηθικής και το ζήτημα της θεμελίωσης. Η συμβολή ορισμένων Ελλήνων: Καστοριάδης, Τερζάκης, Φωτόπουλος.

Η οικολογική ηθική ως μέρος της απελευθερωτικής ηθικής και το ζήτημα της θεμελίωσης. Η συμβολή ορισμένων Ελλήνων: Καστοριάδης, Τερζάκης, Φωτόπουλος. Η οικολογική ηθική ως μέρος της απελευθερωτικής ηθικής και το ζήτημα της θεμελίωσης. Η συμβολή ορισμένων Ελλήνων: Καστοριάδης, Τερζάκης, Φωτόπουλος. Γ. Μπλιώνης Κύκλος συζητήσεων για την Περιβαλλοντική

Διαβάστε περισσότερα

της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΑΒΕΡΚΙΟΥ Παιδαγωγός MEd, Εκπαίδευση Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος

της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΑΒΕΡΚΙΟΥ Παιδαγωγός MEd, Εκπαίδευση Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΑΒΕΡΚΙΟΥ Παιδαγωγός MEd, Εκπαίδευση Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος Περιεχομένα Ενότητες δραστηριοτήτων Μικρή ιστορία για τη δημιουργικότητα Ποιος θέλει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία Ενδεικτικοί διδακτικοί στόχοι Οι διδακτικοί στόχοι για τη διδασκαλία της εισαγωγής προσδιορίζονται στο βιβλίο για τον καθηγητή, Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ 1.α. Το κείμενο: Ο Μακρυγιάννης άρχισε να γράφει τα Απομνημονεύματα στις 26 Φεβρουαρίου του 1829 στο Άργος όπου είχε οριστεί Γενικός Αρχηγός της Εκτελεστικής Δυνάμεως

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20 Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου 2015-22:20 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη «Μέσω της μυθοπλασίας, αποδίδω τη δικαιοσύνη που θα ήθελα να υπάρχει» μας αποκαλύπτει η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα σώματος και ψυχής κατά τον Max Scheler

Ενότητα σώματος και ψυχής κατά τον Max Scheler Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών Τμήμα Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Ακαδημαϊκό Έτος 2015-2016 Εαρινό Εξάμηνο Ενότητα σώματος και ψυχής κατά τον Max Scheler

Διαβάστε περισσότερα

Τόμσεν Διάλογοι ή Περιμένοντας το Γεγονός

Τόμσεν Διάλογοι ή Περιμένοντας το Γεγονός Τόμσεν Διάλογοι ή Περιμένοντας το Γεγονός Η διαρροή του WikiLeaks με τους διαλόγους Τόμσεν-Βελκουλέσκου-Πέτροβα δεν ήρθε να προσθέσει κάτι αναπάντεχο ή εξαιρετικό για κάποιον που στοιχειωδώς αλλά τακτικά

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Δ. Λεμπέσης: «Σαν να μεταφέρω νιτρογλυκερίνη σε βαγονέτο του 19ου αιώνα» Τα βιβλία του δεν διαβάζονται από επιβολή αλλά από αγάπη

Γιώργος Δ. Λεμπέσης: «Σαν να μεταφέρω νιτρογλυκερίνη σε βαγονέτο του 19ου αιώνα» Τα βιβλία του δεν διαβάζονται από επιβολή αλλά από αγάπη Γιώργος Δ. Λεμπέσης: «Σαν να μεταφέρω νιτρογλυκερίνη σε βαγονέτο του 19ου αιώνα» Τα βιβλία του δεν διαβάζονται από επιβολή αλλά από αγάπη ΝΑΤΑΣΑ ΚΑΡΥΣΤΙΝΟΥ 21.06.2017-12:28 Η «Ψαρόσουπα», «Το χρυσό μολύβι»,

Διαβάστε περισσότερα

Βιογραφικά είδη. Σοβαρό, επίσηµο, τυπικό

Βιογραφικά είδη. Σοβαρό, επίσηµο, τυπικό Βιογραφικά είδη (Βιογραφία, µυθιστορηµατική βιογραφία, αυτοβιογραφία, µυθιστορηµατική αυτοβιογραφία, βιογραφικό σηµείωµα, αυτοβιογραφικό σηµείωµα, αποµνηµονεύµατα, ηµερολόγιο, συστατική επιστολή) Περιεχόµενο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΣΤ ΤΑΞΗΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΓΛΩΣΣΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΣΤ ΤΑΞΗΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΓΛΩΣΣΑ Ονοματεπώνυμο: ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: ΘΕΜΑΤΑ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΣΤ ΤΑΞΗΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΓΛΩΣΣΑ Άννα Φρανκ [Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ] Αγαπητή Κίτυ, Η μητέρα είναι τρομερά εκνευρισμένη, πράγμα

Διαβάστε περισσότερα

1. Κείµενα. ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : Νεοελληνική Γλώσσα/ Γ ΕΠΑΛ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03/01/2018

1. Κείµενα. ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : Νεοελληνική Γλώσσα/ Γ ΕΠΑΛ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03/01/2018 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : Νεοελληνική Γλώσσα/ Γ ΕΠΑΛ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03/01/2018 1. Κείµενα Α. Μη λογοτεχνικό κείµενο Όταν µιλούµε για πρόοδο δεν εννοούµε απλά και µόνο µία εξέλιξη του ανθρώπου και της ζωής, αλλά σαφέστατα

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί και πώς. μελετούμε την Ιστορία;

Γιατί και πώς. μελετούμε την Ιστορία; Γιατί και πώς μελετούμε την Ιστορία; Στο μάθημα αυτό θα πληροφορηθούμε: τι είναι η Ιστορία, γιατί μελετούμε την Ιστορία, πώς θα την μελετήσουμε αντικειμενικά και αμερόληπτα. Ετυμολογία και σημασία της

Διαβάστε περισσότερα