Ἐτυμολογική Ἑρμηνεία τῆς Ἀρχαίας Ἰατρικῆς Ὁρολογίας (σύμφωνα μέ ἀρχαῖα κείμενα)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ἐτυμολογική Ἑρμηνεία τῆς Ἀρχαίας Ἰατρικῆς Ὁρολογίας (σύμφωνα μέ ἀρχαῖα κείμενα)"

Transcript

1 Ἐτυμολογική Ἑρμηνεία τῆς Ἀρχαίας Ἰατρικῆς Ὁρολογίας (σύμφωνα μέ ἀρχαῖα κείμενα)

2

3 ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Ι ΑΚΤΩΡ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Ἐτυμολογική Ἑρμηνεία τῆς Ἀρχαίας Ἰατρικῆς Ὁρολογίας (σύμφωνα μέ ἀρχαῖα κείμενα) ΑΘΗΝΑ 2009

4 ημήτριος Καραμπερόπουλος, παιδίατρος ιδάκτωρ Ἱστορίας τῆς Ἰατρικῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Μιλτιάδου 3, Κηφισιά - Ἀθήνα Τήλ.-Φάξ: karamber@otenet.gr ημοσιεύεται στόν Τιμητικό Τόμο τοῦ Ὁμοτίμου Καθηγητοῦ Φιλοσοφίας Βασιλείου Κύρκου.

5 Ἐτυμολογική Ἑρμηνεία τῆς Ἀρχαίας Ἰατρικῆς Ὁρολογίας (σύμφωνα μέ ἀρχαῖα κείμενα) Σχετικά μέ τήν ἐτυμολογία τῆς ἀρχαίας ἰατρικῆς ὁρολογίας ὁ Γαληνός παρατηρεῖ ὅτι «ὅρος ἐστί λόγος δηλῶν ποῖον ἐστιν ἐκεῖνο καθ οὗ ἐστιν ὁ λόγος» ἤ «ὅρος ἐστί λόγος τό εἶναι δηλῶν» 1. Σέ ἄλλο ἔργο του ὁ Γαληνός σημειώνει ὅτι οἱ προγενέστεροι ἔδιναν ἕνα ὄνομα γιά νά δηλώνεται τό νοούμενο, πού ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς γνώσεώς του, ἐπισημαίνοντας παράλληλα τήν νοοτροπία τῶν συγχρόνων του νά ἀμελοῦν τήν ὀνοματολογία, ὅπως χαρακτηριστικά γράφει: «Περί τῶν ὀνομάτων, οἷς οἱ παλαιοί μέν, ὥσπερ ἦν προσῆκον, ἐχρῶντο τοῦ δηλῶσαι τό νοούμενον ἕνεκα. Τό σύμπαν δ αὐτῆς ἦν σπούδασμα ἡ τῶν πραγμάτων αὐτῶν ἀκριβής γνῶσις. Οἱ νεώτεροι δέ ὀλίγου δεῖν ἅπαντες ἐν τοῖς ὀνόμασι κατατρίβουσι τόν ἑαυτῶν βίον, ἀμελήσαντες τῶν πραγμάτων» 2. Ἀκόμη στό ἔργο τοῦ Περί φυσικῶν δυνάμεων προσθέτει ὅτι «ἀλλ ἡμεῖς γε μεγίστην λέξεως ἀρετήν σαφήνειαν εἶναι πεπεισμένοι» 3 καί ὅτι «κατά τάς ἐπιστημονικάς διδασκαλίας ἀρκεῖ τοὔνομα μόνον εἰπόντα καί τό σημαινόμενον ἐξ αὐτοῦ, καθ ὅ,τι περ ἄν ὁ διδάσκων ἐθέλῃ, 1. Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, α, C. G. Kuehn, (ed.) Κλαυδίου Γαληνού Ἅπαντα, Claudi Galeni Opera omnia, Lipsiae , ἐπανατύπωση Georg Olms Verlag, Hildesheim, Zurich, New York, 1997, τόμ. 19, σελ Στήν ἔκδοση αὐτή τῶν ἔργων τοῦ Γαληνοῦ γίνονται οἱ ἐν συνεχεία παραπομπές. Γιά τήν ἰατρική ὁρολογία βλ. καί τήν ἐργασία τῆς Π. Κοτζιά-Παντελῆ, «Ὁ Γαληνός γιά τήν ἰατρική ὁρολογία καί τή γλώσσα», Ἐπιστημονική Ἐπετηρίδα τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς, Περίοδος Β, Τεῦχος Τμήματος Φιλολογίας, τόμ. 5, Θεσσαλονίκη 1995, σσ Γιά τό ἔργο «Ὅροι ἰατρικοί», πού θεωρεῖται ψευδογαληνικό καί γράφτηκε περί τά τέλη τοῦ 1ου αἰώνα μ.χ., ἐνδεικτικά βλ. Αἰμ.. Μουρούδη, «Τό ψευδογαληνικό ἔργο Ὅροι ἰατρικοί καί ὁ Κώδικας Vaticanus Palat. Gr. 199», Ἑλληνικά, τόμ. 44, 1994, σσ Γαληνοῦ, Περί κράσεων, Βιβλίον Α, κεφ. στ, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΧ, σελ Γαληνοῦ, Περί δυνάμεων φυσικῶν, Βιβλίον Α, κεφ. στ, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙ, σελ. 1.

6 6 ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ προέρχεσθαι λοιπόν ἐπί τήν τῶν πραγμάτων ὑφήγησιν» 4. Ἐπίσης γιά τή δημιουργία τῶν ἰατρικῶν ὅρων σημειώνει ὅτι «νόμος ἐστί κοινός ἅπασι τοῖς Ἕλλησιν, ὧν μέν ἄν ἔχωμεν ὀνόματα πραγμάτων παρά τοῖς πρεσβυτέροις εἰρημένα, χρῆσθαι τούτοις. Ὧν δ οὐκ ἔχομεν, ἤτοι μεταφέρειν ἀπό τινος ὧν ἔχομεν, ἤ ποιεῖν αὐτούς κατά ἀναλογίαν τινά τήν πρός τά κατωνομασμένα τῶν πραγμάτων, ἤ καί καταχρῆσθαι τοῖς ἐφ ἑτέρων κειμένοις» 5. Ἐπί πλέον ὁ Γαληνός τονίζει ὅτι γιά τήν ἀποφυγή τῆς ἀσάφειας θά πρέπει νά ὑπάρχει γιά κάθε πράγμα ἕνα ὄνομα, «καθ ἑκάστου πράγματος ἕν ὄνομα, ἵνα μήτε παρά τήν ὁμωνυμίαν ἀσάφειά τις γένηται καί σοφίσματα συνίστηται κατά τόν λόγον, μήτε παραλείπηταί τι πρᾶγμα» καί ὅτι εἶναι ἀσυγχώρητο νά μήν ὑπάρχει ἡ σχετική ὁρολογία «ἀδιόριστον δέ τι πρᾶγμα παραλιπεῖν οὐ συγχωροῦμεν» 6. Ἐπισημαίνει ἀκόμη ὅτι ἡ ὀνοματοθεσία δίνεται εἴτε ἀπό τό ὄργανο πού ἔχει πάθει βλάβη, ὅπως πλευρῖτις, ἀρθρῖτις, ὀφθαλμία, εἴτε ἀπό τό σύμπτωμα, ὅπως εἰλεός, τεινεσμός, σπασμός, ἤ ἀπό ὁμοιότητα, ὅπως καρκίνος, πολύπους, σταφυλή: «Πολλαχόθι μέν γάρ ἀπό τοῦ βεβλαμμένου μορίου τά ὀνόματα, πλευρῖτις, καί ἀρθρῖτις, ὀφθαλμία πολλαχόθι δ ἀπό τοῦ συμπτώματος, εἰλεός καί τεινεσμός καί σπασμός ἐνίοτε δέ ἀπό τῆς πρός τι τῶν ἐκτός ὁμοιότητος, ἐλέφας καί καρκίνος καί πολύπους καί σταφυλή καί λεύκη καί μυρμηκία καί ἀθέρωμα καί στεάτωμα καί σταφύλωμα καί μελικηρίς καί ἄνθραξ, ἀλωπεκία τε καί ὀφίασις καί σύκωσις καί σατυριασμός καί πριαπισμός» 7. ιερευνήθηκαν μερικά κείμενα ἀρχαίων Ἑλλήνων ἰατρῶν μέ σκοπό νά δοῦμε ἄν ὑπάρχει αὐτή ἡ αἰτιώδης σχέση μεταξύ του ἑλληνικοῦ ὅρου καί τοῦ σημαινόμενου ὑπ αὐτοῦ, καί καταγράψαμε τήν ἑρμηνεία ὁρισμένων ἰατρικῶν ὅρων. Μάλιστα οἱ ἀπαρχές τῆς νεοελληνικῆς ἰατρικῆς ὁρολογίας, ὅπως ἔχουμε ὑποστηρίξει 8, βρίσκονται στήν ἐποχή τῆς Νεοελληνικῆς Ἀναγέννησης ἤ Νεοελληνικοῦ ιαφωτισμοῦ. Οἱ Ἕλληνες ἰατροί συγγραφεῖς καί λόγιοι προσπαθοῦσαν τότε νά καθιερώσουν συγκεκριμένους 4. Γαληνοῦ, Περί τῶν πεπονθότων τόπων, Βιβλίον Α, C. G. Kuehn, τόμ. VIII, σελ Γαληνοῦ, Περί τῶν ἐν ταῖς νόσοις καιρόν, Βιβλίον, C. G. Kuehn, τόμ. VII, σελ Γαληνοῦ, Περί τῶν συμπτωμάτων διαφορᾶς, Βιβλίον, C. G. Kuehn, τόμ. VII, σελ Γαληνοῦ, Θεραπευτικῆς μεθόδου, Βιβλίον Β, C. G. Kuehn, τόμ. Χ, σελ Βλ. ημ. Καραμπερόπουλου, «Ἑλληνική ἰατρική ὁρολογία: Οἱ ἀπαρχές της κατά τό νεοελληνικό διαφωτισμό», Ἀρχεῖα Ἑλληνικῆς Ἰατρικῆς, τόμ. 25, 2008, σελ

7 ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 7 ἰατρικούς ὅρους στά κείμενά τους, πού ἀπό τά μέσα του 18ου αἰῶνος ὁ ἀριθμός ἔκδοσης τῶν ἑλληνικῶν βιβλίων αὐξάνονταν προοδευτικά ἰδιαίτερα κατά τίς δύο προεπαναστατικές δεκαετίες 9. Ἐνδεικτικά ἀναφέρουμε ὅτι ὁ ἰατρός Ἰωάννης Βοῦρος τό 1836 εἶχε προτείνει στήν νεοϊδρυθεῖσα Ἰατρική Ἑταιρεία Ἀθηνῶν τή σύσταση ἐπιτροπῆς «ἵνα συνάξει λέξεις ἰατρικάς καί οὕτω νά σχηματίσει ἄν ὄχι ἰατρικόν λεξικόν, τουλάχιστον ἔλεγχον ἰατρικῶν λέξεων διά νά εὐκολυνθεῖ ἡ ἰατρική γλῶσσα» 10. Ἐπισημαίνουμε ὅτι πολλοί ἰατρικοί ὅροι πού ἀπαντῶνται στά ἔργα τοῦ Γαληνοῦ χρησιμοποιήθηκαν ἀπό τούς νεώτερους Ἕλληνες ἰατρούς καί ἔκτοτε ἔχουν εἰσαχθεῖ στήν ἑλληνική ἰατρική ὁρολογία, ὅπως διαπιστώνεται ἀπό τήν δημοσιευθεῖσα μελέτη μας 11 στήν ὁποία καταγράφονται οἱ ἰατρικοί αὐτοί ὅροι, πού ἔχουν καταγραφεῖ στά ἑλληνικά ἰατρικά συγγράμματα καί τήν Βιοϊατρική Ἰατρική Ὁρολογία 12. Παρατίθενται στή συνέχεια μερικοί ἰατρικοί ὅροι καί ἡ ἐτυμολογική τους ἑρμηνεία, πού ἀναγράφεται σέ ἀρχαῖα ἰατρικά κείμενα: «Ἐγκέφαλος» ὀνομάσθηκε διότι κεῖται, βρίσκεται μέσα στό κεφάλι, «τό γάρ ἐν τῇ κεφαλῇ κεῖσθαι διά τούτ ὠνόμασται» 13. «Μυελός», σύμφωνα ἐπίσης μέ τόν Μελέτιο 14 «λέγεται δέ ὁ ἐγκέφαλος καί μυελός, οἷον μυχελός, ἀπό τοῦ ἐν μυχῷ εἰλῆσθαι ὅ ἐστιν αὐλίζεσθαι. Ἤ διά τό λεῖος εἶναι, ἤ ἐν μεμυκότι ὀστέῳ τυγχάνειν». «Μήνιγγες», λέγονται «διά τό μένειν ἐν αὐταῖς τόν ἐγκέφαλον» Σχετικά βλ. ημ. Καραμπερόπουλου, Ἡ ἰατρική εὐρωπαϊκή γνώση στόν ἑλληνικό χῶρο , Βιβλιοθήκη Ἱστορίας τῆς Ἰατρικῆς ἀρ. 1, Ἀθήνα, ἐκδ. Σταμούλη, Βλ. Γερ. Ρηγάτου, Ἡ ἱστορία τῆς Ἰατρικῆς Ἑταιρείας Ἀθηνῶν, , Ἀθήνα 1985, σελ ημ. Καραμπερόπουλου, Ἰατρικοί ὅροι τοῦ Γαληνοῦ στή νεοελληνική ἰατρική ὁρολογία, Ἀθήνα 2009 (Ἐπετηρίς Ἱδρύματος Νεοελληνικῶν Σπουδῶν, τόμ. 14, Ἀθήναι 2009, σσ ). 12. Βλ. Βιοϊατρική ὁρολογία, ἑλληνοαγγλικό-ἀγγλοελληνικό Λεξιλόγιο MeSH-ΗELLAS, IATROTEK, Ἑταιρεία Ἰατρικῶν Σπουδῶν, Ἐκδόσεις ΒΗΤΑ, Ἀθήνα 1991, καί Συμπλήρωμα, Ἀθήνα Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, Λόγος Θ, κεφ. δ, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ. 628, καί Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ

8 8 ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ «Κρανίον», ὀνομάσθηκε διότι ὡς κράνος ἐπικάθεται ἐπί τῆς παχείας μήνιγγος, «αὐτῇ δ αὖ πάλιν τῇ παχείᾳ τό περικείμενον ἔξωθεν ὀστοῦν, ὅ δή καί κρανίον ὀνομάζουσι, καθάπερ τί κράνος ἐπίκειται» 16. «Λιθοειδές ὀστοῦν», τό ὀνόμασαν διά τήν ὡς λίθο, πέτρα στερεότητά του, «ὀνομάζεται λιθοειδές, ὥσπερ οὖν καί ἔστιν» 17. «Ληνός Ἡροφίλου», «διπλώσεις τῆς μήνιγγος εἰς χώραν τινά κενή, οἷον δεξαμενήν, ἥν δή καί δί αὐτό τοῦτο προσαγορεύειν ἔθος ἐστίν Ἡροφίλῳ ληνόν» 18, (ληνός=δεξαμενή). «Κωνάριον» ὀνομάσθηκε ἀπό τήν ὁμοιότητα πρός κῶνον, «ἔστι δέ τοῦτο τήν μέν οὐσίαν ἀδήν, τό δέ σχῆμα κώνῳ μάλιστα παραπλήσιον, ὅθεν αὐτό τοὔνομα» 19. «Νεῦρα» ὀνομάσθηκαν σύμφωνα μέ τόν Μελέτιο ἀπό τό ρῆμα νεύω, δηλ. κλίνω πρός μία κατεύθυνση, «καί γάρ τά νεῦρα τήν ὀνομασίαν ἔσχε παρά τοῦ νεύειν πρός ἑαυτά» 20. «Παλίνδρομα νεῦρα λάρυγγος» τά ὀνόμασε ὁ Γαληνός διότι παλινδρομοῦν, «τά τοῦ λάρυγγος ἴδια νεῦρα, τά παλινδρομούντα πρός ἐμοῦ κληθέντα» 21. «Θυρεοειδής» χόνδρος τοῦ λάρυγγος ὀνομάσθηκε ἀπό τήν ὁμοιότητα πρός τόν «θυρεό», τήν ἐπιμήκη ἀσπίδα, «τῷ προμηκεστέρῳ τῷ καλουμένῳ θυρεῷ, καί τοὔνομα μέν τῷ χόνδρῳ κατά τήν πρός τοῦθ ὁμοιότητα τοῖς ἀνατομικοῖς ἀνδράσιν ἐτέθη, καλέσασιν αὐτόν θυρεοειδῆ» 22. «Ἀρυταινοειδής» χόνδρος ὀνομάσθηκε ἀπό τήν ὁμοιότητα πρός «ἀρυταίνας», ἕνα εἶδος ἐλαιοδοχείου, «ὁ τρίτος χόνδρος οὗ τό ἄνω πέρας ἀρυταινοειδές οἱ πλεῖστοι τῶν ἀνατομικῶν ὀνομάζουσι ἀπό τῆς τοῦ 16. Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, Λόγος Θ, κεφ. θ, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί ὀστῶν τοῖς εἰσαγομένοις, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, Λόγος Θ, κεφ. ιδ, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne P.G., τόμ. 64, σελ Γαληνοῦ, Περί τῶν πεπονθότων τόπων, Βιβλίον Ε, C. G. Kuehn, τόμ. VIII, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Σύμφωνα μέ τό Λεξικό τῶν H. Liddell καί R. Scott, «Θυρεός καλεῖται ἡ ἐπιμήκης ἀσπίς, (ὁμοία το σχῆμα πρός θύραν) κατ ἀντίθεσιν πρός τήν κυρίως ἀσπίδα (τήν στρογγύλην)».

9 ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 9 σχήματος ὁμοιότητος πρός ταύτας δή τάς προχόους, ἅς ἤδη καί ἀρυταίνας ἔνιοι καλοῦσιν» 23. «Ὑοειδές ὀστοῦν» διότι ὁμοιάζει μέ τό γράμμα ὕψιλον, «διά τό σχῆμα ὀνομάζουσιν ὅτι ἔοικεν τῷ υ γράμματι» 24. «Καρδία», σύμφωνα μέ τόν Μελέτιο «τό ὄνομα ἐτυμολογεῖται παρά τό κραδαίνω τό σείω, ἀεικίνητος γάρ ἡ καρδία» 25, παραθέτοντας καί τό σχετικό χωρίο ἀπό τόν Ὅμηρο, Ὀδύσεια Υ 23, πού ἡ καρδιά ἀναγράφεται ὡς «κραδίη». «Τριγλώχινες» βαλβίδες, διότι σύμφωνα μέ τούς ἀνατόμους μοιάζουν μέ τίς γλωχίνες, τίς ἄκρες των βελῶν, «ἡ σύνθεσις αὐτῶν ἔοικεν ἀκίδων γλωχῖσιν» 26. «Σιγμοειδεῖς» βαλβίδες, ὀνομάσθηκαν ἀπό τό σχῆμα τους, «ἀπό τοῦ σχήματος ὑπό τῶν ἀκριβεστέρως τάς ἀνατομάς ἐχόντων ὀνομαζόμενοι σιγμοειδεῖς» 27. «Ὦτα καρδίας», παρομοιάστηκαν μέ τά ὦτα πού βρίσκονται ἑκατέρωθεν τῆς κεφαλῆς, «ὠνόμασται δ οὕτως, οὐκ ἀπό χρείας ἤ ἐνεργείας τινός, ἀλλ ἀπό μικρᾶς ὁμοιότητος, ὅτι τῆς καρδίας ἑκατέρωθεν, ὥσπερ τῆς κεφαλῆς τοῦ ζώου, πρόκειται τά ὦτα» 28. «Καρωτίς» ὀνομάσθηκε ἡ ἀρτηρία πού φέρει τό αἷμα στό κεφάλι διότι κατά τήν πίεσή της ὁ ἄνθρωπος ἔμεινε ἄφωνος, καρώδης, νυσταλέος λόγω μή αἱματώσεως τοῦ ἐγκεφάλου, «ὅτι πιεζόντων [αὐτῶν] καρώδεις καί ἄφωνοι ἐγίνοντο» 29. «Κοίλη φλέβα» ὀνομάσθηκε διότι εἶναι ἡ εὐρυτάτη των φλεβῶν, (κοῖλος-κοιλότης-κοιλία), «τήν κοίλην ὕστερον ὑπό τῶν ἰατρῶν ὀνο- 23. Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, Λόγος Η, κεφ. ια, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Ρούφου Ἐφεσίου, Περί ὀνομασίας τῶν τοῦ ἀνθρώπου μορίων, ἔκδ. Ch. Daremberg καί Emile Ruelle, Paris, 1879, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ καί Γαληνoῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, Λόγος Ζ, κεφ. ιδ, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, Λόγος Ζ, κεφ. ιδ, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, Λόγος Ζ, κεφ. ιε, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Ρούφου Ἐφεσίου, Περί ὀνομασίας τῶν τοῦ ἀνθρώπου μορίων, ἔκδ. Ch. Daremberg καί Emile Ruelle, Paris, 1879, σελ. 163.

10 10 ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ μασθεῖσαν, ἐπειδή τῶν κατά τό σῶμα τοῦ ζώου φλεβῶν ἐστιν εὐρυτάτη» 30. «Οὐρανίσκος» ἔλαβε τό ὄνομα ἀπό τῆς ὁμοιότητος μέ τόν οὐρανό, «ἐστί τό ἀνώτερον μέρος τοῦ στόματος ἐκ τῆς πρός οὐρανόν ὁμοιότητος τό ὄνομα λαμβάνων» 31. «Ὑπεζωκώς» ὀνομάσθηκε διότι ὑπεζωννύει, ἐπενδύει τίς πλευρές «ἐπειδή τάς πλευρᾶς ὅλας ἔσωθεν ὑπέζωκεν» 32. «ιάφραγμα» ἀπεκλήθηκε διότι διαφράττει, χωρίζει τόν θώρακα ἀπό τήν κοιλία, «ἔστι τις μῦς μέγας στρογγύλος, ὅν ὀνομάζουσιν μέν ἐν δίκῃ διάφραγμα, διαφράττοντα τῶν τῆς τροφῆς ἀγγείων τά τοῦ πνεύματος ὄργανα» 33. «Περιτόναιον» ὀνομάσθηκε ἀπό τό περιτείνω δηλ. τανύεται καί ἁπλώνεται ἐπάνω στά σπλάχνα, «κέκληται ἀπό τοῦ περιτετάσθαι πᾶσι μέν τοῖς σπλάχνοις, πᾶσι δέ τοῖς ἐντέροις, ἔτι δέ τοῖς ἀγγείοις, ὅσα μεταξύ φρενῶν [διαφράγματος] τ ἐστί καί σκελῶν» 34. «Ἐπίπλοον», διότι ἐπίκειται τοῦ στομάχου σύμφωνα μέ τόν Γαληνό, «ἐπικεῖσθαι μέν οὖν τῇ γαστρί καί οἷον ἐποχεῖσθαι τοὐπίπλοον (ὅθεν περ καί τοὔνομα κέκτηται)» 35. «Ἀπευθυσμένον» «ἐπί εὐθείας τεταμένον, κατά ὅ καί οὕτως ὠνόμασται» 36. «Σφιγκτῆρες» ἀποκλήθηκαν διότι τό κάτω μέρος τοῦ ἀπευθυσμένου κυκλικά περισφίγγεται ἀπό τούς μῦς ὡς σφιγκτῆρα, «τοῦ δ ἀπευθυσμέ- 30. Γαληνοῦ, Εἰς τό Ἱπποκράτους περί διαίτης ὀξέων νοσημάτων, Βιβλίον, C. G. Kuehn, τόμ. ΧV, σελ Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, C. G. Kuehn, τόμ. ΧΙΧ, σελ Γαληνοῦ, Περί ἀνατομικῶν ἐγχειρήσεων, Βιβλίον Ἕβδομον, κεφ. β, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, Λόγος Ε, κεφ. ιε, C. G. Kuehn, ΙΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί ἀνατομικῶν ἐγχειρήσεων, Βιβλίον Ἕκτον, κεφ. δ, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, Λόγος, κεφ. ια, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Ἀνεπίγραφον περί ἀνατομῆς τῶν τοῦ ἀνθρώπου μορίων, Oeuvres de Rufus d Éphèse, (eds) Ch. Daremberg and Emile Ruelle, Paris 1879, σελ. 180.

11 ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 11 νου τό κάτω πέρας ὑπό μυῶν ἐν κύκλω περικειμένων σφίγγεται. Καί δή τοὔνομα αὐτῷ σφιγκτήρα διά τοῦτ οἶμαι τεθεικέναι τινάς» 37. «Μήτρα» λέγεται «διά τό εἶναι μητέρα πάντων τῶν βρεφῶν» 38. «Χόριον», «ἐπειδή χώρημά ἐστι τοῦ ἐμβρύου οἱονεί χωρίον, ἤ ἐπειδή χορηγεῖται τήν τροφήν αὐτῷ» 39, «ὠνόμασται δέ οὕτως, ἐπειδή πολλαί φλέβαι καί ἀρτηρίαι κατ αὐτόν εἰσιν ὥσπερ ἐν χορῶ τινι συνεληλυθυῖαι, καί δί αὐτοῦ τρέφεται τό ἔμβρυον» 40. «Ἀλλαντοειδής ὑμήν», «τήν ὀνομασίαν ἀπό τοῦ σχήματος ἔχοντα, παραπλήσιος γάρ ἐστιν ἀλλάντι» 41. «Ἐφήβαιον», ὀνομάσθηκε διότι ἐκεῖ οἱ τρίχες εἶναι μικρές, «διά τό βαίνειν τάς τρίχας ἐκεῖ, ὀλίγας καί τε μικράς βαιός γάρ ὁ μικρός» 42. «Ὠκυτόκια», φάρμακα, τά ὁποῖα ἐπιφέρων ταχύν τοκετόν 43, (ὠκύς σημαίνει ταχύς). «Σύλληψις» «ὠνόμασται ἀπό τοῦ συγκράτησις εἶναι τοῦ σπέρματος» Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, Λόγος, κεφ. ιθ, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, C. G. Kuehn, τόμ. 19, σελ Ἐπί πλέον ὁ Σωρανός προσθέτει «Ἡ μήτρα καί ὑστέρα λέγεται καί δελφύς. Μήτρα μέν οὖν, ὅτι μήτηρ ἐστί πάντων τῶν ἐξ αὐτῆς γεννωμένων ἐμβρύων, ἤ ὅτι τάς ἐχούσας αὐτήν μητέρας ποιεῖ, κατά δέ τινας, ὅτι μέτρον ἔχει χρόνου πρός κάθαρσιν καί ἀπότεξιν. Ὑστέρα δέ διά τό ὕστερον ἀποδιδόναι τά ἑαυτῆς ἐνεργήματα, ἤ διά τήν ἐσχάτην κεῖσθαι πάντων των σπλάχνων, εἰ καί μή πρός ἀκρίβειαν ἀλλά κατά πλάτος. ελφύς δέ διά τό ἀδελφῶν αὐτήν εἶναι γεννητικήν», Σωρανοῦ, Γυναικείων Α, Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, C. G. Kuehn, τόμ. ΧΙΧ, σελ Στεφάνου τοῦ φιλοσόφου καί ἰατροῦ, Εἰσήγησις εἰς τήν τοῦ πρός Γλαύκωνα Γαληνοῦ Θεραπευτικήν, ἔκδοση ὑπό Keith Dickson, Brill, Leiden-Boston-Koln, 1998, σελ Ὀρειβασίου, Ἰατρικαί συναγωγαί, ἔκδοση Bassemaker et Daremberg, Παρίσι 1858, τόμ. 3, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μνημονεύεται ὁ ὅρος «ὠκυτόκια» στήν Ἱπποκρατική Συλλογή «Γυναικείων Πρῶτον 77». Βλ. ἔκδ. É. Littré, Oeuvres completes D Hippocrate, vol. VIII, Paris 1853, ἐπανατύπωση Bibliothèque Interuniversitaire de Médecine, σελ.170, καί στήν ἔκδ. Α. Μαρτίνου, ἐπιμ. Γ. Πουρναρόπουλου, Ἀθήνα 1968, τόμ. 5, σελ Ἐπίσης καί στό Θεoφράστου, Περί φυτῶν Ἱστορίας, 9.9.3, ἔκδ. Loeb Classical Library with an English translation by Sir Arthur Hort, vol. II, London 1980, σελ Σωρανοῦ, Γυναικείων Α 43, ἔκδ. «Κάκτος», Ἀρχαία Ἑλληνική Γραμματεία Οἱ Ἕλληνες» ἀρ. 237, τόμ. 1, Ἀθήνα 1996, σελ. 112.

12 12 ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ «Κύησις», σύμφωνα μέ τόν Σωρανό «καλεῖται δέ κύησις παρά τό κεύθησις εἶναι, τούτ ἔστιν ἀπόκρυψις. Τό γάρ κεύθειν ἐστί τό κρύπτειν, καί τό ἐν τῇ μήτρα δέ συνειλημμένον κρύπτεται» 45. «υστοκία», εἶναι «δυσχερής τόκος», «μετά δυσεργείας ἀποκύησις» 46. «Ἀμφιβληστροειδής χιτών» τοῦ ὀφθαλμοῦ διότι ὁμοιάζει μέ ἀμφίβληστρο=ἁλιευτικό δίχτυ, «προσέοικε μέν γάρ ἀμφιβλήστρῳ τό σχῆμα» 47. «Κερατοειδής χιτών» τοῦ ὀφθαλμοῦ διότι ὁμοιάζει μέ τά ξύσματα τῶν κεράτων στή λαμπρότητα: «ἐοικέναι τοῦτο τοῖς κέρασι τοῖς εἰς λεπτά τετμημένοις οὗτος οὖν ὁ κερατοειδής χιτών λεπτός καί σκληρός καί πυκνός γενόμενος, εὐθύς ἄρ ἔμελλεν ἔσεσθαι καί λαμπρός, οἷος ἐπιπέμπειν αὐγήν ἐπιτηδειότατος εἶναι, παραπλησίως τοῖς ἀκριβῶς διεξεσμένοις τε καί λελεπτυμένοις κέρασιν» 48. «Ἶρις ὀφθαλμοῦ», ἶρις εἶναι ὁ κύκλος, «καλεῖται ἶρις ὁ τόπος οὗτος ὑπό τῶν περί τά τοιαῦτα δεινῶν. Ἔνιοι δέ στεφάνην ὀνομάζουσι» 49. «Κανθοί» ἀποκαλοῦνται «ἀπό τοῦ κνήθεσθαι συνεχῶς ὑπό τοῦ παρεισρέοντος παντός ὑγροῦ» 50. «Ρίνες», λέγονται «διά τό δί αὐτῶν ρεῖν τά ἐξ ἐγκεφάλου» 51. «Μυκτῆρες», «ἀπό τοῦ μυκτηρίζειν ἡμᾶς οὕς διαπαίζομεν, ἤ ἀπό τοῦ τήν μύξαν ἐξιέναι δί αὐτῶν» 52. «Λαγών» διότι ἐκεῖ λήγουν οἱ πλευρές, «παρά τό λήγω ἐκεῖσε γάρ λήγουσιν αἱ πλευραί» 53. «Μηρός», καλεῖται «ὅτι μερίζεται κατ ἐκεῖνο τό μέρος τό σῶμα» Σωρανοῦ, Γυναικείων Α Σωρανοῦ, Γυναικείων Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Ἐπίσης μνημονεύεται καί ἀργότερα «ἐπεῖ δέ οὖτος ὁ χιτών παρεμφερής ἔστι τῷ κέρατι τῇ τε στερεότητι ἅμα καί διαφανότητι, κερατοειδής ἤκουσε», Μεθόδιος Ἀνθρακίτης, Ὁδοῦ Μαθηματικῆς, 1749, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ

13 ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 13 «Ὀστεολογία», «τῶν ἀνθρωπίνων ὀστῶν ἐμπειρίαν ἀκριβῆ λαβεῖν» 55 (ὀστοῦν+λόγος). «Ἀστράγαλος», διότι κρατάει ὀρθή τή βάση τοῦ ποδός, σύμφωνα μέ τόν Μελέτιο ἐκ τοῦ ἀστραβής πού σημαίνει ἀκλόνητος, εὐθής, μή ἐστραμμένος 56. «Πτέρνα» ἐπειδή σ αὐτό τό ὀστοῦν πέφτει ὅλο τό βάρος τοῦ σώματος, «παρά τό ἐπιπεπτωκέναι αὐτῇ ὅλον τό σῶμα» 57. «Ἰνίον», διότι κατέρχεται ἀπό τήν κορυφή «ἀπό τοῦ ἐν τῇ καταβάσει τῆς κορυφῆς κάτω ἰέναι ἤ ἀπό τοῦ ἐντεῦθεν ἄρχεσθαι τάς ἶνας, ἤγουν τά νεῦρα» 58. «Μέτωπον», ὑπεράνω των ὠπῶν δηλ. τῶν ὀφθαλμῶν, «οἷον ὑπέρωπον, τό ὑπεράνω τῶν ὠπῶν, ἤγουν τῶν ὀφθαλμῶν» 59. «Ἠθμοειδῆ ὀστᾶ», ὁ Γαληνός ὑποστηρίζει ὅτι θά ἔπρεπε νά ὀνομάζονται σπογγοειδῆ ὅπως ἔλεγε ὁ Ἱπποκράτης διότι ἔχουν ποικίλες κατατρήσεις καί δέν εἶναι εὐθύτρητα ὅπως οἱ ἠθμοί, «βέλτιον δ ἦν οὐκ ἠθμοειδῆ καλεῖν αὐτά μᾶλλον περ ἤ σπογγοειδῆ, καθάπερ Ἱπποκράτης εἴκαζε. Ποικίλα γοῦν ἐστι ταῖς κατατρήσεσιν, ὥσπερ οἱ σπογγιαί, καί οὐκ εὐθύτρητα, καθάπερ οἱ ἠθμοί» 60. «Ζύγωμα» (ζυγωματικόν ὀστοῦν), ὀνομάζεται διότι ὡς ζυγός διαρθροῦται μετά τῆς ἄνω γνάθου καί τῆς κεφαλῆς, «τό τοίνυν ὀστοῦν τοῦτο λεπτόν, ὅ συνάπτει τήν ἄνω γένυν τῇ κεφαλῇ, καλεῖται ζύγωμα πρός τῶν ἀνατομικῶν, ἐπειδή καί αὐτός ὁ Ἱπποκράτης φάσκων ὑποζυγῶσαι δηλοῖ συνάγειν ἀλλήλοις τά δύο ὀστᾶ, καθάπερ ζυγόν ὑποκείμενον αὐτοῖς» 61. «Βελονοειδής» ἀπόφυσις «οἱ μέν ἀλεκτρυόνων πλήκτροις εἰκάζουσιν, οἱ δέ γραφείων πέρασι, καί προσαγορεύουσι βαρβαρίζοντες στυλοει- 55. Γαληνοῦ, Περί ἀνατομικῶν ἐγχειρήσεων, Βιβλίον Α, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙ, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ. 652, Γαληνοῦ, Εἰς τό Ἱπποκράτους περί ἄρθρων ὑπόμνημα Β, G. C. Kuehn, τόμ. ΧVIIIΑ, σελ. 426.

14 14 ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ δεῖς. Ἔνεστι δ, εἰ βούλοιο, γραφοειδεῖς τε καί βελονοειδεῖς ὀνομάζειν αὐτάς» 62. «Φατνία», ὀνομάσθηκαν «διά τήν πρός τάς φάτνας ταύτας ἐμφέρειαν, αἷς χρῆται τά βοσκήματα» 63. «Ἱερόν ὀστοῦν», «συνήθως τῶν ἀρχαίων ἱερά τά μεγάλα καλούντων» 64. «ελτοειδής μῦς» ὀνομάσθηκε ἀπό τό σχῆμα τοῦ μυός, «ἔνθα το δελτοειδές ἐργάζεται σχῆμα, διότι καί τινες ὅλον αὐτόν ὠνόμασαν δελτοειδῆ» 65. «Στόμαχος», λέγεται ὅτι «τά ἀπό τοῦ στόματος εἰς αὐτόν χεῖται» 66. «Πέψις» ἐκ τοῦ ρήματος πέσσω, πού σημείνει χωνεύω, μαλακώνω 67. «ωδεκαδάκτυλον» «Ἡρόφιλος ὠνόμασε δωδεκαδάκτυλον ἀπό τοῦ μήκους αὐτή τήν ἐπωνυμίαν θέμενος» 68. «Νῆστις», «ὅτι κενόν ἀεί τροφῆς εὑρίσκεται» 69. «Εἰλεός», ἀπό τό ρῆμα εἴλω, πού σημαίνει φράζω. Στόν εἰλεό δέν ἀποβάλλονται ἀέρια καί κόπρανα, ὑπάρχει ἔντονος περισταλτισμός τῶν ἐντέρων μαζί μέ πόνο. «Εἰλεός ἐστι φλεφμονή ἐντέρων, ὥστε μήτε φύσας μήτε διαχωρήματα διεξιέναι, στρόφους δέ ἰσχυρούς παρακολουθεῖν καί ἀλγήματα ὑπερβεβηκότα» 70. «Μύες» λέγονται «παρά τό μύειν ἐν ταῖς οἰκείαις ἐνεργείαις» 71. «Σύνδεσμος», «ἐξ ὀστοῦ εἰς ὀστοῦν ἐμφυόμενα σύνδεσμος ἀμφοῖν γίγνεται κοινός, ἕν τοῦτο μόνον ἐργαζόμενα, συνέχειν ἀλλήλων τά συνδεσμούμενα τῶν ὀστῶν» Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, G. C. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙΙ, σελ Ρούφου Ἐφεσίου, Περί ὀστῶν, Ch. Daremberg and Emile Ruelle, Paris 1879, σελ Γαληνοῦ, Περί ἀνατομικῶν ἐγχειρήσεων, Βιβλίον Γ, C. G. Kuehn, τόμ. II, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Βλ. καί. Λυπουρλής, Ἱπποκράτης, Ἰατρική θεωρία καί πράξη. Ἀνθολόγηση, μετάφραση, εἰσαγωγή, σχόλια, Ἔκδ. Ζῆτρος, ἄρ. 1, Θεσσαλονίκη 2000, σελ Γαληνοῦ, Περί τῶν πεπονθότων τόπων, Βιβλίον Ε, C. G. Kuehn, τόμ. VIII, σελ Γαληνοῦ, Περί ἀνατομικῶν ἐγχειρήσεων, Βιβλίον Ζ, κεφ. θ, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, σογ, C. G. Kuehn, τόμ. ΧΙΧ, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Γαληνοῦ, Περί ἀνατομικῶν ἐγχειρήσεων, Βιβλίον Α, κεφ. ε, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΙ, σελ. 268.

15 ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 15 «Ἧπαρ», «παρά τό ἐπῆρθαι καί κεκυρτῶσθαι ἤ παρά τό ἐπαρδεύειν ὅλον τῷ σώματι αἷμα» 73. «Πύλαι ἥπατος», ὅπως γιά νά εἰσέλθει κανείς στίς πόλεις πρέπει νά περάσει τίς πύλες παρόμοια καί ἡ τροφή ἀπό τά ἔντερα πρίν φθάσουν στό ἧπαρ πρέπει νά περάσουν ἀπό τόν συγκεκριμένο τόπο τίς πύλες, «ἐκ τῆς κοιλίας τροφή πάσα πρός ἕνα τόπον τοῦ ἥπατος, ὅν ἀπ αὐτοῦ τοῦδε τοῦ νῦν εἰρημένου πύλας ὀνομάζουσιν. Οὔτε γάρ εἰς τάς πόλεις εἰσελθεῖν τις δύναται, πρίν διελθεῖν τάς πύλας, οὔτ εἰς ἧπαρ ἀφίκεσθαι, πρίν ἐν τούτῳ γενέσθαι τῷ χωρίῳ» 74. «Χοληδόχος κύστις», διότι ἕλκει, δέχεται τή χολή, «ἕλκει τό χολῶδες ὑγρόν εἰς ἑαυτήν» 75. «Σπλήν», «εἴρηται παρά τό ἐπισπᾶσθαι εἰς ἑαυτόν τά φαυλισθέντα τῶν ὑγρῶν» 76, σύμφωνα μέ τόν Μελέτιο. «Νεφροί», «παρά τό νείφεσθαι τῷ οὔρῳ, ὅ ἐστί βρέχεσθαι» 77 [νείφω=βρέχω, ἐξ οὗ καί νέφος]. «Οὐροδόχος κύστις», κύστις πού δέχεται τό οὖρο 78. «Φίμωσις», «φίμος ἐστίν ἡ τῶν πόρων φυσικῶν κατάκλεισις» 79. Ὅροι μερικῶν παθήσεων «Αἱμορραγία», ἡ βίαιη ἔκχυση αἵματος μετά ἀπό τρώση ἑνός ἀγγείου, «αἱμορραγία ἐστίν αἵματος λάβρος ἔκχυσις κατά περίρρυσιν μέν μεγάλης οὔσης τρώσεως, κατ ἀκοντισμόν δέ εἰς στενότητα τυγχάνουσα ὡς ἐπί τῶν φλεβοτομιῶν» 80. «Αἱμορροΐς», ὀνομάζεται ἡ μικρή ροή τοῦ αἵματος «ἡ κατά διαπήδησιν καί κατ ὀλίγον αἵματος φορά» Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Γαληνοῦ, Πρός Πατρόφιλον περί συστάσεως ἰατρικῆς, C. G. Kuehn, τόμ. I, σελ Γαληνοῦ, Περί τῶν πεπονθότων τόπων, Βιβλίον Ε, C. G. Kuehn, τόμ. VIII, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Μελετίου, Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου κατασκευῆς, Migne, P.G., τόμ. 64, σελ Γαληνοῦ, Περί τῶν πεπονθότων τόπων, Βιβλίον Ε, κεφ. η, C. G. Kuehn, τόμ. VIII, σελ Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ. 457.

16 16 ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ «Φλεγμονή» ὀνομάσθηκε διότι φλέγεται τό μέρος ἐκεῖνο τοῦ σώματος, «εἴρηται δέ φλεγμονή ἀπό τοῦ οἷον φλέγεσθαι τόν τόπον» 82, «κοινόν μέν οὖν ἁπάσαις ἡ ἄμετρός ἐστι θερμασία καί οἷον φλόγωσις, ὅθεν περ καί τό τῆς φλεγμονῆς ὄνομα κατ αὐτῶν ἐπιφέρειν ἔθος ἦν τοῖς παλαιοῖς» 83. Ὁ Σωρανός ὁμοίως σημειώνει τόν ὅρο ἀλλά προσθέτει «καί οὔχ ὡς ὁ ημόκριτος εἴρηκεν ἀπό τοῦ αἴτιον εἶναι τό φλέγμα» 84. «Γλαύκωμα», διότι τά φυσιολογικά μέρη τοῦ ὀφθαλμοῦ παίρνουν τό γλαυκό χρῶμα, (κυανόφαιο χρῶμα), «ἐστι τῶν κατά φύσιν ὑγρῶν εἰς τό γλαυκόν χρῶμα μεταβολή» 85. «Πλευρῖτις», ὀνομάσθηκε ἡ πάθηση τοῦ ὑπεζωκότος, πού ὀνομάζονταν πλευρά, «νόσημα ἐστί τοῦ τάς πλευράς ὑπεζωκότος ὑμένος» 86. «Ὀρθόπνοια», διότι ἀνασηκώνεται ὁ ἀσθενής λόγω τῆς δύσπνοιας, «δύσπνοια μετά στεναχωρήσεως, ὡς πνίγεσθαι δοκεῖν, ἀνακαθίζειν τε διά τοῦτ ἐπιχειρεῖν, ὅπερ ὀρθόπνοιαν ὀνομάζουσιν» 87. «Ἐπιληψία», ἀπό τό ἐπίληψις, ἐπιλαμβάνω, πού σημαίνει προσβάλλω, «ἐστίν ἐπίληψις διανοίας καί τῶν αἰσθητηρίων μετά τοῦ πίπτειν ἐξαίφνης τούς μέν μετά σπασμοῦ, τούς δέ ἄνευ σπασμοῦ» 88. «Μύλη» ὀνομάσθηκε διά τήν σκληρότητα πού παρουσίαζε ὁ ὄγκος κατά τήν ψηλάφηση τῆς μήτρας: «ἡ λεγομένη μύλη, καθώς ἄλλοι λέγουσιν μύλος, σκίρρωσίς ἐστιν τῆς ὑστέρας ὠνόμασται δέ μύλος ἀπό τῆς δυσκινησίας καί τοῦ βάρους πρόδηλος ὄγκος περί τό ἐπιγάστριον ἀπηνής λιθώδης» 89. Ἐπίσης ὁ Ὀρειβάσιος σημειώνει: «Ἰστέον ὅτι ὁ μέν Σωρανός ἐν τοῖς Γυναικείοις διά τό σκληρόν καί δυσκίνητον μύλην ἤ μύλον ὀνομάζεσθαι φησίν» Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ Γαληνοῦ, Πρός Γλαύκωνα θεραπευτικόν, Βιβλίον Β, κεφ. α, C. G. Kuehn, τόμ. XI, σελ Σωρανοῦ, Γυναικείων Γ, 17, Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, τμδ, C. G. Kuehn, τόμ. ΧΙΧ, σελ Γαληνοῦ, Περί τῶν πεπονθότων τόπων, Βιβλίον Ε, C. G. Kuehn, τόμ. VIII, σελ Γαληνοῦ, Περί τῶν πεπονθότων τόπων, Βιβλίον Ε, C. G. Kuehn, τόμ. VIII, σελ Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, σμ, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ Σωρανοῦ, Γυναικείων Γ Ὀρειβάσιου, Ἰατρικαί Συναγωγαί, ἔκδ. Bassemaker et Daramberg, Παρίσι, τόμ. 3, σελ. 681.

17 ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 17 «Σάρκωμα», παθολογική αὔξηση σαρκός, «σάρκωμά ἐστι σαρκός ἐν τοῖς μυκτῆρσι παρά φύσιν αὔξησις» 91. «Τερηδών», σύμφωνα μέ τόν Γαληνό ὀνομάσθηκε ἡ πάθηση ἀπό τήν παρουσία τρημάτων στό ὀστοῦν, δηλ. ἀπό τό τετραίνω, τιτράω, τρηδών: «τερηδών ἐστιν ὀστοῦ κατάτρησις ἀπό φθορᾶς, τό δέ ὄνομα τῷ πάθει ἀπό τῶν συμβεβηκότων τρημάτων» 92. «Πολύπους», «εἴρηται δέ πολύπους (ἐν τοῖς μυκτῆρσι) ἀπό τῶν πολυπόδων. Ὡς γάρ ἐκεῖνοι πολλάς ἔχουσιν ἀποσχίδας πλαδαροί τέ εἰσι καί αὐξανόμενοι, οὕτω καί τοῦτο τό πάθος» 93. «Ἀθήρωμα», ὀνομάσθηκε διότι μοιάζει μέ τήν ἀθάρη, δηλ. τό χυλό χοντροκομμένου σιταριοῦ: «τό μέν ἀθέρωμά ἐστιν ὄγκος ὁμόχρους, ἀνώδυνος, ἐν χιτῶνι νευρώδει περιέχων ἀργοῦ ὑγροῦ συλλογήν, ἐοικότος τῇ λεγομένῃ ἀθάρη τῇ ἐξ ἀλεύρου ἑψουμένου σκευαζομένῃ» 94. «Κυνάγχη», ὀνομάσθηκε ἡ πάθηση στήν ὁποία ἡ γλῶσσα ἐξέρχεται ἀπό τό στόμα, ὅπως στά σκυλιά, τούς κύνες: «τόδε καλέεται, ἤτοι τῷ ξυνεχέϊ πάθει τῶνδε τῶν ζώων, ἤ τῷ ξυνήθεϊ τῆς προβολῆς τῆς γλώσσης καί ἐν ὑγείῃ» 95. «Ναυτία», ὁρίσθηκε ἡ πάθηση πού παρουσιάζεται ὅταν εἶναι κανείς στό πλοῖο, πού τό ὄνομα εἶναι ναῦς 96. «Ἀλωπεκίαι», ὀνομάσθηκαν οἱ δερματοπάθειες διότι παρατηρήθηκαν στίς ἀλεποῦδες: «ὅτι συνεχῶς γίγνονται ταῖς ἀλώπεξιν» 97. «Κηρίον», ὀνομάσθηκε ἡ δερματοπάθεια αὐτή ἀπό τό ἐξερχόμενο ὑγρό πού ὁμοιάζει μέ τό μέλι τοῦ Ὑμμητοῦ: «ἕτερον πάθος τοῦ δέρματος 91. Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, το, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, τρε, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, σμ, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ Ἀετίου, Λόγος πεντεκαιδέκατος, ἔκδ. Σκ. Ζερβοῦ, 1909, σελ Ἀρεταίου, Περί αἰτίων καί σημείων ὀξέων παθῶν, Α, 7, 1, (Περί συνάγχης). 96. Σχετικά βλ. Mirko D. Grmek, Οἱ ἀσθένειες στήν αὐγή τοῦ δυτικοῦ πολιτισμοῦ. Ἔρευνα στήν παθολογική πραγματικότητα τοῦ προϊστορικοῦ, ἀρχαϊκοῦ καί κλασικοῦ ἑλληνικοῦ κόσμου, μετάφραση Ἀφρ. Νικολαΐδου, Ἑλ. Ταμβάκη, Γ. Βαρέμης, Σπ. Ποταμιάνος, ἔκδ. Χατζηνικολή, Ἀθήνα 1989, σελ Γαληνοῦ, Περί συνθέσεως φαρμάκων τῶν κατά τόπους, Βιβλίον Α, C. G. Kuehn, τόμ. ΧΙΙ, σελ. 382.

18 18 ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ὅ καλοῦσι κηρίον, ἐπειδή τά κατατρήσεις ἔχει μείζονας, ὑγρότητά τε περιεχούσας ὑμηττίῳ μέλιτι παραπλησίαν» 98. «Πιτυρίασις», ὀνομάσθηκε διότι στήν πάθηση αὐτή τά ἀποπιπτώμενα λέπια ἀπό τό κεφάλι ὁμοιάζουν μέ τά πίτουρα: «πιτύροις ὅμοια ἀπό τοῦ τῆς κεφαλῆς δέρματος ἀποπίπτει πολλάκις ἐνίοις κνωμένοις καί διά τοῦτο πιτυρίασιν ὀνομάζουσιν οἱ ἰατροί τό σύμπτωμα τοῦτο» 99. «Τέρμινθος», «τέρμινθοι δέ εἰσιν ὑπεροχαί ἐπί τοῦ χρωτός συνιστάμεναι, στρογγύλαι, μελανόχλωροι, ἐοικυῖαι τερερεβίνθου καρπῷ» καί «οἱ τῷ τοῦ τερμίνθου καρπῷ παραπλήσιοι, κατά τό δέρμα συνιστάμενοι παρά φύσιν ὄγκοι» 100. «Τάχα δέ τέρμινθος ἐκλήθη διά τό ποικίλον τῆς χροιᾶς, ὅτι καί ὁ καρπός τῆς τερμίνθου ποικίλος, εἴγε ἡ μέν φλύκταινα μέλαινα, τό δέ τῷ ἀποσύρματι ἐοικός ἀνευρεθέν, καί τό πύον ἡσυχῇ λευκόν» 101. «ιαβήτης» 102, ἀπό τό ρῆμα διαβαίνω «... ὀνομάσθηκε ἡ πάθηση, ἐπειδή μοιάζει μέ διαβήτη, καθότι τά ὑγρά δέν παραμένουν στό σῶμα, παρά χρησιμοποιοῦν τό ἀνθρώπινο σῶμα ὡς διαβήτη (σκάλα) μέσω τῆς ὁποίας ἐξέρχονται» 103. «Κήλη», κάθε ὄγκος ὀνομάζονταν κήλη καί ἐξ αὐτοῦ ἀνάλογα μέ τό περιεχόμενο δόθηκε τό ὄνομα: «Πᾶς ὄγκος ἐν ὀσχέῳ κήλη λέγεται, Ὑδροκήλη, ἐντεροκήλη, κιρσοκήλη, ἐπιπλοκήλη, ἐντεροεπιπλοκήλη» Γαληνοῦ, Περί συνθέσεως φαρμάκων τῶν κατά τόπους, Βιβλίον Α, κεφ. η, C. G. Kuehn, τόμ. ΧΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Περί συνθέσεως φαρμάκων τῶν κατά τόπους, Βιβλίον Α, κεφ. στ, C. G. Kuehn, τόμ. ΧΙΙ, σελ Γαληνοῦ, Εἰς τό Ἱπποκράτους περί χυμῶν ὑπόμνημα Γ, C. G. Kuehn, τόμ. XVI, σελ. 461 καί Γαληνοῦ, Τῶν Ἱπποκράτους γλωσσῶν ἐξήγησις, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ Ὀρειβασίου, Ἰατρικῶν συναγωγῶν, Βιβλίον 44, κεφ. ια, Bussemaker et Daremberg, Oeuvres d Oribase, Pars, 1858, τόμ. 3, σελ «Καλεῖται μέν ὑπό τινων ὕδερος εἰς ἀμίδα τό πάθημα, διαβήτην δ ἔνιοι προσαγορεύουσι, ἄλλος δέ τις παλαιός ἀνήρ εἰς οὖρα διάρροιαν ὠνόμαζε», Γαληνοῦ, Περί κρίσεων, C. G. Kuehn, τόμ. ΙΧ, σελ Ἀρεταίου, Περί αἰτίων καί σημείων χρονίων παθῶν Β, ΙΙ, 4, «Περί διαβητέω» (ἀπόδοση στή νεοελληνική ἀπό ἔκδ. Κάκτος) Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ. 448.

19 ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 19 «Βρογχοκήλη» ὀνομάζεται «ὄγκος παρά τῷ βρόγχω» 105. Ὁμοίως στόν Ἀέτιο σημειώνεται «ὁ περί τόν βρόγχον γινόμενος ὄγκος βρογχοκήλη ὠνόμασται. Πᾶς γάρ ὄγκος παρά τοῖς ἀρχαίοις κήλη ὠνόμασται» 106. «Χολέρα», ὡς χολάδες ὀνόμαζαν τά ἔντερα καί ἐξ αὐτοῦ ὀνομάσθηκε ἡ πάθηση σύμφωνα μέ τόν Ἀλέξανδρο Τραλλιανό, στό Περί χολέρας Βιβλίον: «μή ὑποβάλῃ δέ τις χολέραν καλεῖσθαι τό πάθος, ὅτι ὑπό χολῆς εἴωθε γίνεσθαι πάντως, ἄλλ ἐπειδή διά τῶν ἐντέρων ἐθεώρουν ἐκκρινομένην τήν διά γαστρός προσφερομένην ὕλην, τά δέ ἔντερα χολάδας οἱ παλαιοί, ὡς φησί καί Ὅμηρος κέχυντο χαμαί χολάδες, τούτου χάριν καί τό πάθος χολέραν ἐκάλεσαν» 107. «Καρκίνος», ἡ κακοήθης πάθηση τῶν μαστῶν, στούς ὁποίους οἱ φλέβες ἦταν διογκωμένες πού ἔμοιαζαν μέ τά πόδια τοῦ καρκίνου, (=καβουριοῦ), ἔδωσαν τό ὄνομα καρκίνος καί κάτ ἐπέκταση καί σέ ὅλες τίς κακοήθειες, «ἐπί τῶν τιτθῶν [μαστῶν] εἴδομεν πολλάκις ἀκριβῶς ὄγκον ὅμοιον καρκίνῳ ζώῳ. Καθάπερ γάρ ἐπ ἐκείνου πόδες ἑκατέρωθεν εἰσι τοῦ σώματος, οὕτω καί ἐπί τοῦδε τοῦ πάθους αἱ φλέβες ἀποτεταμέναι τοῦ παρά φύσιν ὄγκου τό σχῆμα καρκίνῳ παραπλήσιον ἐργάζονται» 108. «Ὑδατίς κύστις», «ἐπιτηδειότατόν ἐστι τό ἧπαρ ὑδατίδας γεννῆσαι κατά τόν ἔξωθεν αὐτῷ παρακείμενον ὑμένα... ἐάν οὖν ποτέ συμβῇ ραγῆναι τάς ὑδατίδας, ἐκχεῖται δηλονότι τό ὕδωρ εἰς τήν κατ ἐπιγάστριον περιτοναίου χώραν» 109. «Παθογνωμονικά συμπτώματα», σύμφωνα μέ τόν Γαληνό «ταῦθ ἡγεῖσθαι χρή γνωρίσματα βέβαια τῶν νοσημάτων ὑπάρχειν» 110. «Συνδρομή», ὅρος γιά τό ἄθροισμα τῶν συμπτωμάτων, «τό γάρ προειρημένον ἄθροισμα τῶν συμπτωμάτων ἐπί τοῦ πυρέττοντος, ὅ συνδρομήν καλεῖν» Γαληνοῦ, Ὅροι ἰατρικοί, C. G. Kuehn, τόμ. XIX, σελ Ἀετίου Ἀμιδηνοῦ, Λόγος πεντεκαιδέκατος, κεφ. στ, «περί βρογχοκήλης», ἔκδοση Σκεύου Ζερβοῦ, Ἀθηνᾶ, τόμ. 21, 1909, σελ Ἀλεξάνδρου Τραλλιανοῦ στό Περί χολέρας, Βιβλίον Ἕβδομον, κεφ. ιδ Γαληνοῦ, Τῶν πρός Γλαύκωνα Θεραπευτικῶν, Βιβλίον Β, κεφ. ιβ, C. G. Kuehn, τόμ. ΧΙ, σελ Γαληνοῦ, Ἱπποκράτους Ἀφορισμοί καί εἰς αὐτούς ὑπομνήματα, C. G. Kuehn, τόμ. XVIIIΑ, σελ Γαληνοῦ, Πρός Πατρόφιλον Περί συστάσεως ἰατρικῆς, C. G. Kuehn, τόμ. Ι, σελ Γαληνοῦ, Περί αἱρέσεων τοῖς εἰσαγομένοις, C. G. Kuehn, τόμ. Ι, σελ. 72.

20 20 ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Μέ τά ἐνδεικτικά αὐτά παραδείγματα γίνεται φανερό ὅτι οἱ ἀρχαῖοι ἰατρικοί ὄροι ἀνταποκρίνονταν στό σημαινόμενο καί ὅπως χαρακτηριστικά ὁ Γαληνός παρατηρεῖ μέ τούς ἰατρικούς ὅρους «οἱ παλαιοί ἐχρῶντο τοῦ δηλῶσαι τό νοούμενον ἕνεκα» 112. Οἱ ἀρχαῖοι ἰατρικοί ὄροι, οἱ ὁποῖοι καθιερώθηκαν ἀπό τούς συγγραφεῖς τῶν ἰατρικῶν θεμάτων κατά τήν ἐποχή τοῦ Νεοελληνικοῦ ιαφωτισμοῦ καί μετά τήν ἵδρυση τῆς Ἰατρικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν, τό 1837, ἀποτέλεσαν τή βάση γιά τήν σημερινή ἑλληνική ἰατρική ὁρολογία, καί γενικότερα γιά τήν διεθνῆ ἰατρική ὁρολογία Γαληνοῦ, Περί κρίσεων, Βιβλίον Α, κεφ. στ, C. G. Kuehn, τόμ. IX, σελ. 570.

Υπομνηματισμός με κείμενα αρχαίων Ελλήνων ιατρών του «Περί κατασκευής του οφθαλμού» της Φυσικής του Νικηφόρου Θεοτόκη, 1767

Υπομνηματισμός με κείμενα αρχαίων Ελλήνων ιατρών του «Περί κατασκευής του οφθαλμού» της Φυσικής του Νικηφόρου Θεοτόκη, 1767 Υπομνηματισμός με κείμενα αρχαίων Ελλήνων ιατρών του «Περί κατασκευής του οφθαλμού» της Φυσικής του Νικηφόρου Θεοτόκη, 1767 ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Υπομνηματισμός με κείμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΑ 4η 15. Bούλομαι δὲ καὶ ἃς βασιλεῖ πρὸς τὴν πόλιν συνθήκας ὁ Λυκοῦργος ἐποίησε διηγήσασθαι: μόνη γὰρ δὴ αὕτη ἀρχὴ διατελεῖ οἵαπερ ἐξ ἀρχῆς κατεστάθη: τὰς δὲ ἄλλας πολιτείας εὕροι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ης ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ης ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2018 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ : 3 Διδαγμένο κείμενο Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Α. «Ἐπεί δ ἡ πόλις τῶν συγκειµένων τοῖς ἀπό συµβόλων κοινωνοῦσι»:να µεταφράσετε το απόσπασµα που σας δίνεται. Μονάδες 10 Β. Να γράψετε σ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Α. «Ἐπεί δ ἡ πόλις τῶν συγκειµένων τοῖς ἀπό συµβόλων κοινωνοῦσι»:να µεταφράσετε το απόσπασµα που σας δίνεται. Μονάδες 10 Β. Να γράψετε σ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Αριστοτέλους «Πολιτικά» Τῷ περί πολιτείας

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόνοµο Νευρικό Σύστηµα. Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή

Αυτόνοµο Νευρικό Σύστηµα. Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Αυτόνοµο Νευρικό Σύστηµα Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή ΑΝΣ ρυθµίζει τη λειτουργία οργάνων & ιστών Συµβάλλει στην προσαρµογή λειτουργιών διατήρηση της οµοιστασίας σε συνεργασία µε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ LypCh1:Layout 1 copy 11/13/08 8:53 PM Page 3 ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΥΠΟΥΡΛΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ΣΤΟΝ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008 LypCh1:Layout 1 copy 11/13/08 8:53 PM Page

Διαβάστε περισσότερα

AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 3 Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟ

AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 3 Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΜΑΔΑ Α : AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 3 Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀθηναῖοι, ὡς καὶ οἱ ἑτέρας πόλεις κατοικοῦντες, πολλὰ ἐν τῷ βίῳ ἐπιτηδεύουσι, ἵνα τὰ ἀναγκαῖα πορίζωνται: Ναυσικύδης ναύκληρος ὢν περὶ τὴν τοῦ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΔΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΣΤΑΔΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 1 ο Στάδιο Διαβάζουμε προσεκτικά το κείμενο 2 ο Στάδιο Χωρίζουμε περιόδους/ημιπεριόδους 3 ο Στάδιο Βρίσκουμε ρήματα (μετοχές & απαρέμφατα) σε κάθε περίοδο/ημιπερίοδο. 4 ο Στάδιο Βρίσκουμε συνδέσμους που

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 7

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 7 ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 7 ΚΕΙΜΕΝΟ α) Ἀριστοτέλους Πολιτικὰ Γ 1, 1-2 Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι,

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητική. Ενότητα 6: Η ποίηση ως μιμητική τέχνη στον Αριστοτέλη ΙΙΙ. Όνομα Καθηγητή : Καλέρη Αικατερίνη. Τμήμα: Φιλοσοφίας

Αισθητική. Ενότητα 6: Η ποίηση ως μιμητική τέχνη στον Αριστοτέλη ΙΙΙ. Όνομα Καθηγητή : Καλέρη Αικατερίνη. Τμήμα: Φιλοσοφίας Αισθητική Ενότητα 6: Η ποίηση ως μιμητική τέχνη στον Αριστοτέλη ΙΙΙ Όνομα Καθηγητή : Καλέρη Αικατερίνη Τμήμα: Φιλοσοφίας 1. Σκοποί ενότητας Ορισμοί τεχνικών εννοιών εν-όλον-τέλειον σύμφωνα με το Δ των

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (διαγώνισμα 3)

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (διαγώνισμα 3) ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (διαγώνισμα 3) Διδαγμένο κείμενο από το πρωτότυπο Πλάτωνος Πρωταγόρας, 324 Α-C Εἰ γάρ ἐθέλεις ἐννοῆσαι τό κολάζειν, ὦ Σώκρατες, τούς ἀδικοῦντας τί ποτε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΑ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΑ 1 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Αποτελείται από την καρδιά και τα αγγεία( αρτηρίες, φλέβες, τριχοειδή αγγεία). Η καρδιά με τους παλμικούς ρυθμούς στέλνει το αίμα στο σώμα. Οι αρτηρίες παίρνουν το αίμα από την καρδιά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ Σ. ΜΠΕΝΑΚΗ Επ. Καθηγητή Ακτινολογίας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση Έκδοση αναθεωρημένη ISBN 960-90471-0-6 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Αρχές Ανατομίας Μεθοδολογία της Έρευνας

Βασικές Αρχές Ανατομίας Μεθοδολογία της Έρευνας Κλινική και Χειρουργική Ανατομία Α εξάμηνο Βασικές Αρχές Ανατομίας Μεθοδολογία της Έρευνας 1. Ανατομία και κλάδοι της - εισαγωγή 2. Τοπογραφική ανατομία της κεφαλής - εγκεφάλου 3. Τοπογραφική ανατομία

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Κυριακή Σταματέλου Ειδικός Νεφρολόγος, MBA Τι είναι η νεφρολιθίαση; Η νεφρολιθίαση λέγεται κοινά «πέτρες στα νεφρά» και είναι γνωστή στην ανθρωπότητα από τα αρχαία χρόνια.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Κείµενο ιδαγµένο: ηµοσθένους, Υπέρ τῆς Ῥοδίων ἐλευθερίας, (18-20) 18 Ὥστ ἔγωγ οὐκ ἄν ὀκνήσαιµ

Διαβάστε περισσότερα

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου)

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) 01/35 Το Ερειστικό Σύστημα αποτελείται από: 1. Τα Οστά 2. Τις Αρθρώσεις 3. Τους Συνδέσμους 02/35 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΟΥ Σύνολο: 285 οστά

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος Αναπνευστικό σύστημα (αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΕΜΠΤΗ 21 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Περί γάλακτος» στο έργο του Γαληνού, Περί τροφών δυνάμεως

«Περί γάλακτος» στο έργο του Γαληνού, Περί τροφών δυνάμεως «Περί γάλακτος» στο έργο του Γαληνού, Περί τροφών δυνάμεως ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Ι ΑΚΤΩΡ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ «Περί γάλακτος» στο έργο του Γαληνού, Περί τροφών δυνάμεως ΑΘΗΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Μ.ΤΕΤΑΡΤΗ 11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Μ.ΤΕΤΑΡΤΗ 11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Μ.ΤΕΤΑΡΤΗ 11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Διδαγμένο κείμενο: Αριστοτέλους, Ηθικά Νικομάχεια (Β3 1-2

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος Πρωταγόρας 323C-324Α

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος Πρωταγόρας 323C-324Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 8 ΙΟΥΛΙΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Ενότητα: Αριστοτέλης Ι Κωνσταντίνος Μαντζανάρης Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Σε μια περίοδο ή ημιπερίοδο σύνθετου λόγου οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με τρεις τρόπους:

Σε μια περίοδο ή ημιπερίοδο σύνθετου λόγου οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με τρεις τρόπους: ΤΡΟΠΟΙ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Σε μια περίοδο ή ημιπερίοδο σύνθετου λόγου οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με τρεις τρόπους: με το ασύνδετο σχήμα παρατακτικά / κατά παράταξη υποτακτικά / καθ' υπόταξη ΑΣΥΝΔΕΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ (Β1, 1-4) Διττῆς δὴ τῆς ἀρετῆς οὔσης, τῆς μὲν διανοητικῆς τῆς δὲ ἠθικῆς,

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ (Β1, 1-4) Διττῆς δὴ τῆς ἀρετῆς οὔσης, τῆς μὲν διανοητικῆς τῆς δὲ ἠθικῆς, 54 Χρόνια ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΑΒΒΑΪΔΗ-ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Φιλολάου & Εκφαντίδου 26 : Τηλ.: 2107601470 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2014 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς

Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς Νέα Δεδομένα στην Αγγειοχειρουργική στην Κύπρο - Ενδοφλεβική Θεραπεία με λέϊζερ Μέθοδος EVLA Η πιολιγότερο ανώδυνη ιατρική πρακτική για Κιρσούς Πια είναι η καλύτερη μέθοδος θεραπείας; Κιρσοί είναι το αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ 4 ο Γυμνάσιο Ηρακλείου Επεξεργασία φυλλαδίου: Άννα Μακράκη ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ Ἀθηναῖοι, ὡς καὶ οἱ ἑτέρας πόλεις κατοικοῦντες, πολλὰ ἐν τῷ βίῳ ἐπιτηδεύουσι, ἵνα τὰ ἀναγκαῖα πορίζωνται:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ανθρώπινο σώμα προμηθεύεται οξυγόνο και αποβάλει διοξείδιο του άνθρακα με την αναπνοή. Η αναπνοή έχει δύο φάσεις: την εισπνοή κατά την οποία ο αέρας εισέρχεται στους πνεύμονες

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΏΣΕΙΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Το Μυοσκελετικό Σύστηµα Δρ. Ε. Τζόνσον Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αθήνα 2012 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Α. Τα µέρη και

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητική. Ενότητα 5: Η ποίηση ως μιμητική τέχνη στον Αριστοτέλη ΙΙ. Όνομα Καθηγητή Καλέρη Αικατερίνη. Τμήμα Φιλοσοφίας

Αισθητική. Ενότητα 5: Η ποίηση ως μιμητική τέχνη στον Αριστοτέλη ΙΙ. Όνομα Καθηγητή Καλέρη Αικατερίνη. Τμήμα Φιλοσοφίας Αισθητική Ενότητα 5: Η ποίηση ως μιμητική τέχνη στον Αριστοτέλη ΙΙ Όνομα Καθηγητή Καλέρη Αικατερίνη Τμήμα Φιλοσοφίας 1. Σκοποί ενότητας Διαιρετική μέθοδος: παράδειγμα προσδιορισμού επί μέρους ποιητικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑΣ ΛΑΡΥΓΓΑΣ ΤΡΑΧΕΙΑ ΒΡΟΓΧΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΛΕΥΡΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Θυρεοειδής χόνδρος Κρικοθυρεοειδής σύνδεσμος ΤΡΑΧΕΙΑ Κρικοειδής χόνδρος

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Πολιτικά (Γ1, 1-2, 3-4/6/12) Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καὶ τίς ἑκάστη καὶ ποία

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Πολιτικά (Γ1, 1-2, 3-4/6/12) Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καὶ τίς ἑκάστη καὶ ποία ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 29 ΜΑΪΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3 Κυκλοφορικό Σύστημα Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Η μεταφορά των θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα και των ιστών και η απομάκρυνση από αυτά των άχρηστων γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κυκλοφορικό σύστημα Αιμοφόρο 1. 2. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Λεμφοφόρο Αρτηρίες Λεμφικά τριχοειδή Φλέβες

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλοφορικό σύστημα. Από μαθητές και μαθήτριες του Στ 1

Κυκλοφορικό σύστημα. Από μαθητές και μαθήτριες του Στ 1 Κυκλοφορικό σύστημα Από μαθητές και μαθήτριες του Στ 1 Η καρδία Χτύπα 2 δισεκατομμύρια φορές σε όλη μας τη ζωή. Βρίσκεται στο θώρακα, κέντρο προς αριστερά. Έχει το μέγεθος μιας γροθιάς. Αλεξάνδρα, Αναστασία,

Διαβάστε περισσότερα

«Η λύση του Γόρδιου Δεσμού» αρχαία ελληνικά Α Γυμνασίου ενότητα 7

«Η λύση του Γόρδιου Δεσμού» αρχαία ελληνικά Α Γυμνασίου ενότητα 7 «Η λύση του Γόρδιου Δεσμού» αρχαία ελληνικά Α Γυμνασίου ενότητα 7 J.-S.Berthélemy, Paris, Ecole Nationale Supérieure des Beaux -Arts Εργασία των μαθητών του Α1 Γυμνάσιο Αγίου Πνεύματος Επιμέλεια Λιούσα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ I. Συνήθως περιλαµβάνουν 5 ερωτήσεις, κάποιες από τις οποίες. αφορούν το παρασκευασµένο πτώµα. Η επιτυχής αντιµετώπισή τους

ΑΝΑΤΟΜΙΑ I. Συνήθως περιλαµβάνουν 5 ερωτήσεις, κάποιες από τις οποίες. αφορούν το παρασκευασµένο πτώµα. Η επιτυχής αντιµετώπισή τους ΑΝΑΤΟΜΙΑ I ΠΤΩΜΑ: Συνήθως περιλαµβάνουν 5 ερωτήσεις, κάποιες από τις οποίες αφορούν το παρασκευασµένο πτώµα. Η επιτυχής αντιµετώπισή τους προσφέρει τη δυνατότητα, µετά από ερωτήσεις του κ. Παπαδόπουλου,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3) Διδαγμένο

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια Β 1,5-8

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια Β 1,5-8 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 28 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή. Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης

Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή. Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή 1 Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης 2019 2 Δομή μαθήματος-ενότητες Μυϊκό -Δομή και λειτουργία ΚΝΣ-Νευρομυϊκός έλεγχος Επίδραση της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ 322Α - 323Α

ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ 322Α - 323Α ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Αµυραδάκη 20, Νίκαια (210-4903576) ΤΑΞΗ... Γ ΛΥΚΕΙΟΥ... ΜΑΘΗΜΑ...ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ... Α] ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Γ Ρ Α Φ Η 0009 ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΣΠΟΝ ΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ - ΟΣΦΥΟΙΕΡΗ ΜΟΙΡΑ 0555 ΗΛΕΓΜΕΝΕΣ ΑΞΟΝΙΚΕΣ-ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΤΟΜ. ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Π Ε Ρ Ι Γ Ρ Α Φ Η 0009 ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΣΠΟΝ ΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ - ΟΣΦΥΟΙΕΡΗ ΜΟΙΡΑ 0555 ΗΛΕΓΜΕΝΕΣ ΑΞΟΝΙΚΕΣ-ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΤΟΜ. ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0001 ΑΞΟΝΙΚΕΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 4442 ΑΞΟΝΙΚΕΣ-ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΕ ΕΓΚΡΙΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 0444 ΑΞΟΝΙΚΕΣ-ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΕ ΑΠΟΦΑΣΗ.Σ. 4441 ΑΞΟΝΙΚΕΣ-ΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΕ ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διδαγμένο κείμενο. Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12)

Διδαγμένο κείμενο. Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12) Διδαγμένο κείμενο Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Α1,1/Γ1,2/Γ1,3-4/6/12) Ἐπειδὴ πᾶσαν πόλιν ὁρῶμεν κοινωνίαν τινὰ οὖσαν καὶ πᾶσαν κοινωνίαν ἀγαθοῦ τινος ἕνεκεν συνεστηκυῖαν (τοῦ γὰρ εἶναι δοκοῦντος ἀγαθοῦ χάριν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ ρίνα φάρυγγας στοματική κοιλότητα ΚΑΤΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ λάρυγγας τραχεία 2 βρόγχοι πνεύμονες ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀριστοτέλους, Ἠθικὰ Νικομάχεια Β 6, 9-13

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀριστοτέλους, Ἠθικὰ Νικομάχεια Β 6, 9-13 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 25 ΜΑΪΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀριστοτέλους,

Διαβάστε περισσότερα

κλινική εξέταση οδηγός για Barbara Bates, M.D. ISBN 9780960-372-144-4 Δεύτερη έκδοση Χ. Μουτσόπουλου Καθηγητού Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

κλινική εξέταση οδηγός για Barbara Bates, M.D. ISBN 9780960-372-144-4 Δεύτερη έκδοση Χ. Μουτσόπουλου Καθηγητού Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων οδηγός για κλινική εξέταση Δεύτερη έκδοση Barbara Bates, M.D. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Χ. Μουτσόπουλου Καθηγητού Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων I. Ανδρουλάκη Καθηγητού Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΑ Β ΓΥΜΝΑΙΟΥ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΑ Β ΓΥΜΝΑΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 Θεωρητικά στοιχεία 1. Παρατακτική σύνδεση α. Ασύνδετη παράταξη ή ασύνδετο σχήμα Είναι ο αρχικός και απλοϊκός τρόπος σύνδεσης όμοιων προτάσεων ή όρων. Κατ αυτόν τα συνδεόμενα μέρη διαδέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος. Note: Σήμερα όμως πάνω από το 50% των διαφόρων καρκινικών τύπων είναι θεραπεύσιμοι

Καρκίνος. Note: Σήμερα όμως πάνω από το 50% των διαφόρων καρκινικών τύπων είναι θεραπεύσιμοι Ο πιο απλός ορισμός είναι ότι ο καρκίνος είναι μια ομάδα ασθενειών που χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και διασπορά ανώμαλων κυττάρων. Αν η εξάπλωση δεν ελεγχθεί θα οδηγήσει στο θάνατο. Ποσοστό

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ. Κεφάλαιο 3

Περιεχόμενα ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ. Κεφάλαιο 3 Πρόλογος Aγγλικής Έκδοσης xiii Λίγα Λόγια για τους Συγγραφείς xv Ευχαριστίες xvii Εισαγωγή xix Χρησιμοποιώντας το Βιβλίο xxi Πρόλογος Ελληνικής Έκδοσης xxiii Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Ανατομία

Διαβάστε περισσότερα

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Α ΤΑΞΗ Τ... ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΟΓΑΜΜΑ ΠΟΥΔΝ ΚΦΑΛΑΙΟ 1: ΚΥΤΤΑΟ ΚΦΑΛΑΙΟ 2: ΙΤΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΥΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 4: ΚΥΚΛΟΦΟΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΙΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 6: ΠΠΤΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ Αποτελεί τον μυοσκελετικό άξονα στήριξης του κορμού με κύριο οστικό στοιχείο τους σπονδύλους και την παράλληλη συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 9 η Οι νόμοι επισκέπτονται το Σωκράτη στη φυλακή

Ενότητα 9 η Οι νόμοι επισκέπτονται το Σωκράτη στη φυλακή Ενότητα 9 η Οι νόμοι επισκέπτονται το Σωκράτη στη φυλακή Εἰ μέλλουσιν ἡμῖν ἐνθένδε εἴτε ἀποδιδράσκειν, εἴθ ὅπως δεῖ ὀνομάσαι τοῦτο, ἐλθόντες οἱ νόμοι καί τό κοινόν τῆς πόλεως ἐπιστάντες ἔροιντο Εἰπέ μοι,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 15 ΜΑΪΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 15 ΜΑΪΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 15 ΜΑΪΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (5) ιδαγμένο

Διαβάστε περισσότερα

Νικολέττα Χαραλαμπάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος

Νικολέττα Χαραλαμπάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος Νικολέττα Χαραλαμπάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος ΚΝΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ Περιβάλλονται και στηρίζονται με τις εγκεφαλικές και νωτιαίες μήνιγγες μεταξύ των οποίων περικλείεται ο υπαραχνοειδής χώρος γεμάτος

Διαβάστε περισσότερα

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ. καί ὑπερενεγκόντες ναῦς ἀποκομίζονται: κύρια πρόταση ἀποκομίζονται: ρήμα

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ. καί ὑπερενεγκόντες ναῦς ἀποκομίζονται: κύρια πρόταση ἀποκομίζονται: ρήμα ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ Συντακτική ανάλυση Οἱ μέν οὖν παρά τήν γῆν: κύρια πρόταση ἐκομίζοντο: ρήμα οἱ Πελοποννήσιοι: υποκ. τῆς νυκτός: γεν. του χρόνου εὐθύς: επιρ. προσδ. χρόνου κατά τάχος: ΠΣ τρόπου ἐπ οἴκου: ΠΣ κατεύθυνσης

Διαβάστε περισσότερα

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική Μύες Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική κινητικότητα, την σπλαχνική κινητικότητα και τη κυκλοφορία

Διαβάστε περισσότερα

1 1 παυλος και σιλουανος και τιμοθεος

1 1 παυλος και σιλουανος και τιμοθεος 2 Tesalonika 1 1 παυλος και σιλουανος και τιμοθεος τη εκκλησια θεσσαλονικεων εν θεω πατρι ημων και κυριω ιησου χριστω 2 χαρις υμιν και ειρηνη απο θεου πατρος ημων και κυριου ιησου χριστου 3 ευχαριστειν

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση»

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις λέξεις κίνηση και μετακίνηση; Μετακινούνται όλοι οι οργανισμοί; Άσκηση σελ. 98 ΣΒ Α. Η Κίνηση στους μονοκύτταρους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

1. ιδαγμένο κείμενο από το πρωτότυπο Πλάτωνος Πρωταγόρας (323Α-Ε)

1. ιδαγμένο κείμενο από το πρωτότυπο Πλάτωνος Πρωταγόρας (323Α-Ε) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ

Διαβάστε περισσότερα

Στέφανος Πατεράκης (Φυσικ/τής)

Στέφανος Πατεράκης (Φυσικ/τής) ΜΥΣ Οι μύες είναι όργανα του ανθρωπίνου σώματος. Σχηματίζονται από μυϊκό ιστό. Μαζί με τους τένοντες συμβάλουν στην κίνηση των οστών. Είδη των μυών Ο μυς της καρδιάς, Οι λείοι, και Οι γραμμωτοί. Ο μυς

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1ο 1. Ποιος είναι ο ρόλος των ερυθρών κυττάρων του αίματος; α. μεταφέρουν οξυγόνο σε όλο το σώμα β. μεταφέρουν θρεπτικά συστατικά, άλατα, ορμόνες και πρωτεΐνες γ. μεταφέρουν

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Έφη Πουλάκου-Ρεμπελάκου Αν. Καθηγήτρια Ιστορίας της Ιατρικής, ΕΚΠΑ ΗΡΟΔΟΤΟΣ: Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ ΑΤΟΣΣΑΣ, ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΤΩΝ ΠΕΡΣΩΝ Ηροδότου Ιστορίαι, Γ : «Ατόσση, τη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 9 \ 10 \ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος Πρωταγόρας ( 323 C -324A-C)

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 9 \ 10 \ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος Πρωταγόρας ( 323 C -324A-C) ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος Πρωταγόρας ( 323 C -324A-C) Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 9 \ 10 \ 2016 ὅτι δέ ἀυτήν οὐ φύσει ἡγοῦνται εἶναι οὐδ' ἀπό τοῦ αὐτομάτου, ἀλλά διδακτόν τε καί ἐξ ἐπιμελείας παραγίγνεσθαι

Διαβάστε περισσότερα

Περὶ Εἰρήνης Λόγος ή Συµµαχικὸς Προοίµιο (απόσπασµα)

Περὶ Εἰρήνης Λόγος ή Συµµαχικὸς Προοίµιο (απόσπασµα) Περὶ Εἰρήνης Λόγος ή Συµµαχικὸς Προοίµιο (απόσπασµα) 1-2 «Η σπουδαιότητα του θέµατος «περί πολέµου και ειρήνης» είναι µεγάλη για τους ανθρώπους. Το θέµα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη ζωή τους» 1. Ερµηνευτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. Αριστοτέλους Πολιτικά, Θ 2, 1 4)

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. Αριστοτέλους Πολιτικά, Θ 2, 1 4) 53 Χρόνια ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΑΒΒΑΪΔΗ-ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Φιλολάου & Εκφαντίδου 26 : Τηλ.: 2107601470 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2013 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Πολιτικά,

Διαβάστε περισσότερα

Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα

Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα 2013-2014 Θέματα πολλαπλής επιλογής Κύτταρα όμοια μορφολογικά και λειτουργικά αποτελούν α. ένα όργανο. β. ένα ιστό. γ. ένα οργανισμό. δ. ένα σύστημα οργάνων.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΟΛΟΓΙΑ. 1. Σκελετικοί µύες

ΜΥΟΛΟΓΙΑ. 1. Σκελετικοί µύες ΜΥΟΛΟΓΙΑ Μυϊκός ιστός και Μυϊκό σύστηµα Ι. Γενικά Α. Μύες = όργανα µαλακά συσταλτά 1. οι συσπάσεις των µυϊκών ινών κινούν τα µέρη του σώµατος 2. προσδίδει το σχήµα του σώµατος 3. τρία είδη µυών α. Σκελετικοί

Διαβάστε περισσότερα

συκώτι (ήπαρ) στομάχι χοληδόχος κύστη πάγκρεας δωδεκαδάκτυλο έντερο

συκώτι (ήπαρ) στομάχι χοληδόχος κύστη πάγκρεας δωδεκαδάκτυλο έντερο Αλκοόλ και ασθένειες του Συκωτιού (Πηγή: http://www.patient.co.uk/health/alcohol-and-liver-disease) Απόδοση στα ελληνικά: Αθανάσιος Μπάκας (υπεύθυνος του προγράμματος) Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 6 ΙΟΥΛΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α.1 Επομένως, ούτε εκ φύσεως ούτε όμως και αντίθετα προς τη φύση μας υπάρχουν μέσα μας οι αρετές, αλλά εμείς έχουμε από τη φύση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Εισαγωγή στην Ανατομία. 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης. Ανά----- τομή

ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Εισαγωγή στην Ανατομία. 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης. Ανά----- τομή ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι Μάθημα 1ο ΘΩΡΑΚΑΣ ΚΟΙΛΙΑ ΠΥΕΛΟΣ-ΠΕΡΙΝΕΟ ΡΑΧΗ Ροβίθης Μιχαήλ 500 Π.Χ Εισαγωγή στην Ανατομία 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης Ανά----- τομή Αριστοτέλης

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 0-0 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 0 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ-ΧΗΜΕΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 0/6/0 ΒΑΘΜΟΣ ΒΑΘΜΟΣ:... ΤΑΞΗ: Γ Αριθμητικά.. ΧΡΟΝΟΣ: ώρες Ολογράφως:... Υπ.

Διαβάστε περισσότερα

ἐκτὸς ἐπ ἀσπαλάθων κνάµπτοντες, καὶ τοῖς ἀεὶ παριοῦσι σηµαίνοντες ὧν ἕνεκά τε καὶ ὅτι εἰς τὸν Τάρταρον ἐµπεσούµενοι ἄγοιντο.» Α. Από το κείµενο που

ἐκτὸς ἐπ ἀσπαλάθων κνάµπτοντες, καὶ τοῖς ἀεὶ παριοῦσι σηµαίνοντες ὧν ἕνεκά τε καὶ ὅτι εἰς τὸν Τάρταρον ἐµπεσούµενοι ἄγοιντο.» Α. Από το κείµενο που ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 29 ΜΑÏΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ιδαγµένο κείµενο Πλάτωνος

Διαβάστε περισσότερα

=... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018

=... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 = 20 =... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ http://edu.klimaka.gr ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ http://edu.klimaka.gr ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ ΑΣ Β ) ΠΕΜΠΤΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αναπνευστικό Σύστημα. Ioannis Lazarettos. MD PhD Orthopaedic Surgeon

Αναπνευστικό Σύστημα. Ioannis Lazarettos. MD PhD Orthopaedic Surgeon Αναπνευστικό Σύστημα Ioannis Lazarettos MD PhD Αναπνευστικό Σύστημα Το αναπνευστικό σύστημα εξυπηρετεί τη λειτουργία της αναπνοής, δηλαδή της ανταλλαγής αερίων στον οργανισμό 2 Όργανα Αναπνευστικού Λάρυγγας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΒΑΘ.:... ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Γ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12-06-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:...

Διαβάστε περισσότερα

Νεανική Δερματομυοσίτιδα

Νεανική Δερματομυοσίτιδα www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Νεανική Δερματομυοσίτιδα Έκδοση από 2016 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΝΕΑΝΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΜΥΟΣΙΤΙΔΑ 1.1 Τι είδους νόσημα είναι; Η νεανική δερματομυοσίτιδα (ΝΔΜ) είναι ένα σπάνιο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μαθήτρια: Κ. Σοφία. Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μαθήτρια: Κ. Σοφία. Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Μαθήτρια: Κ. Σοφία Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής Σχολ. Έτος: 2015-2016 ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ-BYPASS Αορτοστεφανιαία παράκαμψη είναι η χειρουργική διαδικασία της παράκαμψης των θρομβώσεων ή των

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 21 Δεκεμβρίου 2013

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 21 Δεκεμβρίου 2013 Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 21 Δεκεμβρίου 2013 Ἐποχὴ δὲ εἴρηται ἀπὸ τοῦ ἐπέχεσθαι τὴν διάνοιαν ὡς μήτε τιθέναι τι μήτε ἀναιρεῖν διὰ τὴν ἰσοσθένειαν τῶν ζητουμένων. «Ο όρος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ Ο. ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΝΟΥ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ Ο. ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΝΟΥ Περίοδος ονομάζεται το κομμάτι του λόγου που αρχίζει και τελειώνει σε ισχυρό σημείο στίξης (τελεία, ερωτηματικό, θαυμαστικό). Όταν στην αρχή ή στο τέλος έχουμε άνω τελεία, μιλάμε τώρα πια για ημιπερίοδο.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ - ΑΣΥΜΜΕΤΡΑ ΜΕΓΕΘΗ

ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ - ΑΣΥΜΜΕΤΡΑ ΜΕΓΕΘΗ Αναστασία Πέτρου Κωνσταντίνος Χρήστου Β 3 ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ - ΑΣΥΜΜΕΤΡΑ ΜΕΓΕΘΗ Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος, υπήρξε σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, μαθηματικός, γεω μέτρης και θεωρητικός της μουσικής. Είναι ο κατεξοχήν

Διαβάστε περισσότερα

ιδαγμένο κείμενο Πλάτωνος Πρωταγόρας 322b6-323a3

ιδαγμένο κείμενο Πλάτωνος Πρωταγόρας 322b6-323a3 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 11 ΙΟΥΛΙΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ιδαγμένο

Διαβάστε περισσότερα

ƆƧʽƧƤƭƵƱ ƭƨʽ ƨưʊ ƌʊƶƭƶƨƣƨʊƶ ƍƴƵƱƲƬƿƯ Ɖ 115 ƐƱƯʷƧƨƳ 20 ƈ1.ƥ. ɦƮƤƥƱƯ ɢ ƱƮƠ ƱƶƯ ɢƭơƲƶưƤƯ ƨʅʈʊư

ƆƧʽƧƤƭƵƱ ƭƨʽ ƨưʊ ƌʊƶƭƶƨƣƨʊƶ ƍƴƵƱƲƬƿƯ Ɖ 115 ƐƱƯʷƧƨƳ 20 ƈ1.ƥ. ɦƮƤƥƱƯ ɢ ƱƮƠ ƱƶƯ ɢƭơƲƶưƤƯ ƨʅʈʊư 1 25 Ï 2009 : : (5) 1, 1-4,,,,,.,,,,.,,.,, (,, ),,,,,. 1 5 2. : «.» 10. : 1. «....»,,, 37-38 ( ): «,,.» 15 2., ; 15 3. ; 10 4.,, :,,,,. 10 2 5 3 115 1. 2, 3..,. ----------- 1. = 2. = 3. =,.. 20 1.. : :.

Διαβάστε περισσότερα

Το Παρασυµπαθητικό Νευρικό Σύστηµα λκλλκλκλλκκκκ

Το Παρασυµπαθητικό Νευρικό Σύστηµα λκλλκλκλλκκκκ Το Παρασυµπαθητικό Νευρικό Σύστηµα λκλλκλκλλκκκκ Εισαγωγή Παρασυµπαθητική Φυγόκεντρος Οδός Κεντρική Μοίρα (Εγκεφαλικό Σκέλος) Ιερή Μοίρα (Ιερό Σκέλος) Προγαγγλιακές Ίνες Τα Παρασυµπαθητικά Γάγγλια και

Διαβάστε περισσότερα

Σημείο Επίπεδο ο χώρος η ευθεία η έννοια του σημείου μεταξύ δύο άλλων σημείων και η έννοια της ισότητας δύο σχημάτων.

Σημείο Επίπεδο ο χώρος η ευθεία η έννοια του σημείου μεταξύ δύο άλλων σημείων και η έννοια της ισότητας δύο σχημάτων. ΜΑΘΗΜΑ 1 αόριστες έννοιες Έννοιες που είναι τόσο απλές και οικείες από την εμπειρία μας, ώστε δεν μπορούμε να βρούμε πιο απλές με τη βοήθεια των οποίων να τις περιγράψουμε Σημείο Επίπεδο ο χώρος η ευθεία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΙΣΘΙΟ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΟΠΙΣΘΙΟ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΟΠΙΣΘΙΟ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΟΣΤΑ (ΟΣΦΥΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ ΙΕΡΟ) ΟΣΦΥΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ Μεγαλύτεροι σε μέγεθος και όγκο, με κοντούς και παχείς αυχένες, ευρύτερες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ ΤΟΜΕΑΣ ΡΑΔΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ 2 ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ 3 4 5 ΒΑΣΗ ΚΡΑΝΙΟΥ 6 ΚΡΟΤΑΦΟΓΝΑΘΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ 7 ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΟΙ ΚΟΛΠΟΙ 8 9 10 11 ΑΤΛΑΝΤΟΑΞΟΝΙΚΗ ΑΡΘΡΩΣΗ 12 13 14 15 ΑΡΘΡΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ Τι είναι οι Αιμορροΐδες; Η αιμορροϊδοπάθεια επηρεάζει πάνω από το 50% του πληθυσμού παγκοσμίως, ωστόσο, το ποσοστό εκτιμάται ότι είναι στην πραγματικότητα ακόμη μεγαλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

1. Λεμφοφόρα τριχοειδή.

1. Λεμφοφόρα τριχοειδή. Κυκλοφορικό σύστημα Αιμοφόρο 1. Καρδιά 2. Αιμοφόρα αγγεία Αρτηρίες Φλέβες τριχοειδή Λεμφοφόρο Λεμφικά τριχοειδή Λεμφαγγεία Λεμφοκυττογόνα όργανα (λεμφαδένες) Το λεμφικό σύστημα η λεμφοφόρο, αθροίζει από

Διαβάστε περισσότερα

1 Απάθεια Ισχαιμική ασθένεια της καρδιάς

1 Απάθεια Ισχαιμική ασθένεια της καρδιάς Α/α Θεραπευτικές Αντιδράσεις Αιτίες Αποτέλεσμα Α ν τ ι δ ρ ά σ ε ι ς τ ο υ ν ε υ ρ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς (Αντίδραση προς βελτίωση με αποτέλεσμα την αναδιοργάνωση και τόνωση όλων των συστημάτων και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ Διάλεξη 12 Τέταρτο επεισόδιο (173d-175a): Έκτος ορισμός της σωφροσύνης (ἐπιστήμη ἀγαθοῦ τε καὶ κακοῦ) και η ανασκευή της Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Ενότητα 3: Είναι - Συνειδέναι Κωνσταντίνος Μαντζανάρης Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΘΕΜΑ Α ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Α ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΟ: Υπερείδης, Επιτάφιος, 23-26

ΚΕΙΜΕΝΟ: Υπερείδης, Επιτάφιος, 23-26 ΚΕΙΜΕΝΟ: Υπερείδης, Επιτάφιος, 23-26 Ο Επιτάφιος του Υπερείδη είναι ένας από τους έξι επιτάφιους της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Γράφτηκε και εκφωνήθηκε στις αρχές της άνοιξης του 322 π. Χ. Αφορά τους

Διαβάστε περισσότερα

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ Έκδοση από 2016 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ 1.1 Τι είναι; Ο Οικογενής Μεσογειακός Πυρετός (ΟΜΠ) είναι ένα γενετικά

Διαβάστε περισσότερα

Το αντικείμενο [τα βασικά]

Το αντικείμενο [τα βασικά] Το αντικείμενο [τα βασικά] Στην ενότητα αυτή θα ασχοληθούμε με το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά. Παράλληλα θα δίνονται παραδείγματα και στα Νέα Ελληνικά (ΝΕ) Τι είναι το αντικείμενο; Αντικείμενο είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ. Αριστοτέλη «Πολιτικά»

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ. Αριστοτέλη «Πολιτικά» Ελευθερίου Βενιζέλου 237, Γάζι Τηλ./Fax: 2810 823411 email: syxekp@gmail. com www.syekp.gr Βρέντζου Μαρία, Φιλόλογος ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλη «Πολιτικά»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΛΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ Χ. ΜΠΟΥΡΓΙΩΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ

ΑΠΛΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ Χ. ΜΠΟΥΡΓΙΩΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ ΑΠΛΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ Χ. ΜΠΟΥΡΓΙΩΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ Ενδείξεις 1ο βήμα: ευρέως διαθέσιμη, εύκολη, χαμηλό κόστος Επανέλεγχος (π.χ. ειλεός) Πόση δόση ακτινοβολίας πήρα γιατρέ;;; α/α Κοιλίας

Διαβάστε περισσότερα