1. Να µην µας πάρουν τον αέρα

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "1. Να µην µας πάρουν τον αέρα"

Transcript

1 1. Να µην µας πάρουν τον αέρα Η ρύπανση σκοτώνει. Το γεγονός αυτό έχει διαπιστωθεί πέραν πάσης αµφιβολίας ήδη από το 1952, όταν ένα φονικό περιστατικό νέφους που διήρκεσε τέσσερις µέρες, οδήγησε σε πρόωρο θάνατο ανθρώπους στο Λονδίνο. Αρκετά χρόνια µετά, τον Ιούλιο του 1987, ένας συνδυασµός υψηλών θερµοκρασιών, άπνοιας και υψηλών επιπέδων ρύπανσης οδηγούσε σε πρόωρο θάνατο τουλάχιστον άτοµα στην Αττική. Η επιστηµονική έρευνα έδειξε ότι η ρύπανση ήταν εξ ίσου καθοριστικός παράγοντας µε τον αφόρητο καύσωνα εκείνης της περιόδου. Οι θάνατοι στο Λονδίνο οφείλονταν σε ένα δηλητηριώδες κοκτέηλ σωµατιδίων καπνού και διοξειδίου του θείου, απόρροια της έντονης βιοµηχανικής δραστηριότητας και της καύσης του άνθρακα και του ντήζελ (το οποίο τότε περιείχε υψηλά ποσοστά θείου). Η µορφή αυτή νέφους ονοµάστηκε τύπου Λονδίνου για να θυµίζει το τραγικό περιστατικό του Από την ίδια ρύπανση έπασχαν λίγο πολύ όλες οι βιοµηχανικά αναπτυγµένες χώρες και βέβαια και οι ελληνικές µεγαλουπόλεις στα πρώτα χρόνια της έντονης ανάπτυξής τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι τη δεκαετία του 70, µόνο ο σταθµός ηλεκτροπαραγωγής του Κερατσινίου ήταν υπεύθυνος για το 20% περίπου των εκποµπών διοξειδίου του θείου στην πρωτεύουσα. Στα χρόνια που πέρασαν είχαµε µια µετάλλαξη του νέφους. Η διαρκής επέκταση του αστικού χώρου, η στασιµότητα της βιοµηχανικής δραστηριότητας και κυρίως η έκρηξη του αριθµού των αυτοκινήτων έφερε νέους κυρίαρχους ρύπους στο προσκήνιο. Οι λεγόµενοι φωτοχηµικοί ρύποι (όπως τα οξείδια του αζώτου και το όζον), απόρροια κυρίως της καύσης της βενζίνης στα αυτοκίνητα, έγιναν σύντοµα ο εφιάλτης για πόλεις µε εύκρατο κλίµα και υψηλή ηλιοφάνεια όπως η Αθήνα. Το φωτοχηµικό αυτό νέφος αποκλήθηκε τύπου Λος Άντζελες από τη µητρόπολη του Ι.Χ., που έπασχε από φωτοχηµική ρύπανση ήδη από τη δεκαετία του 60. Η συνειδητοποίηση των προβληµάτων έφερε σύντοµα λύσεις. Η νοµοθεσία έγινε πιο αυστηρή, τα όρια της επιτρεπόµενης ρύπανσης τέθηκαν σε χαµηλότερα επίπεδα, τα καύσιµα βελτιώθηκαν, η τεχνολογία των αυτοκινήτων γνώρισε σηµαντικές βελτιώσεις µε τους καταλυτικούς µετατροπείς να γίνονται απαραίτητο εξάρτηµα κάθε νέου οχήµατος. Όλα καλά λοιπόν; υστυχώς όχι. Παρά τις αναµφισβήτητες βελτιώσεις που επήλθαν σε σχέση µε τη δεκαετία του 80, το πρόβληµα της ατµοσφαιρικής ρύπανσης συνεχίζει να υφίσταται εξίσου σοβαρό, εξίσου απειλητικό. Το νέφος µεταλλάσσεται και πάλι. Νέοι ρύποι γίνονται κυρίαρχοι. Πάνω που νοµίζαµε ότι κατανοούσαµε επαρκώς τη φωτοχηµεία του νέφους, η αλλαγή τεχνολογίας και σύστασης των καυσίµων και του στόλου των αυτοκινήτων, έφερε στο προσκήνιο ρύπους όπως τα αναπνεύσιµα µικροσωµατίδια (γνωστά και ως PM 10 ) και οι πολυκυκλικοί αρωµατικοί υδρογονάνθρακες (όπως π.χ. το βενζόλιο), οι οποίοι, εκτός των άλλων, είναι και καρκινογόνοι. Τα επίπεδά τους σε όλη την Ευρώπη αγγίζουν απίστευτες τιµές. Η υποδοµή για τη συστηµατική καταµέτρησή τους απουσιάζει από τα επίσηµα δίκτυα µέτρησης σε πολλές χώρες (ανάµεσά τους και η Ελλάδα), ενώ οι διαπιστώσεις των επιστηµόνων κάθε άλλο παρά καθησυχαστικές είναι. εν υπάρχει ασφαλές κατώφλι (ασφαλές όριο δηλαδή) για τα εισπνεόµενα µικροσωµατίδια, ούτε βέβαια για τις καρκινογόνες ουσίες. Η λογική των ορίων, λογική που χρησιµοποιήθηκε ευρύτατα από τις κυβερνήσεις ως άλλοθι για την αποτυχία τους να καταστείλουν και να περιορίσουν την ατµοσφαιρική ρύπανση, καταρρέει περίτρανα. Σε χώρες µάλιστα όπως η Ελλάδα, το πρόβληµα δεν υπάρχει επειδή απλώς δεν µετριέται. Κι αν υπήρξαµε τυχεροί και δεν είχαµε µια επανάληψη του τραγικού καλοκαιριού του 1987, τίποτα δεν εγγυάται ότι κάτι τέτοιο δεν θα συµβεί στο µέλλον. Το πιο ανησυχητικό όµως δεν είναι τα ακραία συµβάντα. Είναι δυστυχώς ο µιθριδατισµός µας στο τοξικό κοκτέηλ του νέφους. Η ρύπανση σκοτώνει. Και τις περισσότερες φορές σκοτώνει, όχι ακαριαία, αλλά αργά, βασανιστικά. GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 1

2 Στις , το Υπουργείο Υγείας της Βρετανίας παρουσίασε τα αποτελέσµατα µιας έρευνας για τις µακροχρόνιες συνέπειες της ρύπανσης στην υγεία των πολιτών της χώρας αυτής. Τα αποτελέσµατα υπήρξαν συγκλονιστικά. Κάθε χρόνο, άτοµα στη Βρετανία οδηγούνται σε πρόωρο θάνατο, ενώ άλλα άτοµα οδηγούνται εκτάκτως στα νοσοκοµεία, εξ αιτίας της ρύπανσης. Οι ρύποι που κατ εξοχήν συσχετίστηκαν µε αυτά τα εικαζόµενα περιστατικά είναι τα µικροσωµατίδια (ΡΜ 10 ), το όζον και το διοξείδιο του θείου. Αν αυτά συµβαίνουν στη Βρετανία (η οποία σηµειωτέον δεν θεωρείται από τις χώρες µε τα υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης και µάλιστα σε φωτοχηµικούς ρύπους όπως το όζον), τι συµβαίνει στην Ελλάδα; Τι συµβαίνει στην Αθήνα και τις άλλες ελληνικές πόλεις, όπου, όπως θα δούµε και παρακάτω, τα επίπεδα όζοντος και ΡΜ 10 είναι εξόχως υψηλά; Ποιό είναι το τίµηµα για τη ζωή και την υγεία µας; Η έρευνα αυτή της Greenpeace προσπαθεί να πετύχει ένα κυρίως στόχο. Μέσω της καταγραφής των επιπέδων ρύπανσης να καταδείξει ότι η πλαστή ευδαιµονία δεν οφελεί τη δηµόσια υγεία και το περιβάλλον. Ότι το νέφος δεν εξαφανίζεται µε ανακοινώσεις υπουργείων και νέους δρόµους για περισσότερα καταλυτικά αυτοκίνητα. Ότι το να περιορίσουµε τη ρύπανση στα επίπεδα της δεκαετίας του 80, είναι µεν θετικό, πλην όµως δε συνιστά και λύση του προβλήµατος. Η Greenpeace δεν συµµερίζεται την αισιοδοξία του ΥΠΕΧΩ Ε. Τα στοιχεία των µετρήσεων δεν συνηγορούν άλλωστε στην κατεύθυνση της αισιοδοξίας. Ανησυχούµε. Και ανησυχούµε διπλά γιατί η υπόθεση νέφος κλείνει πλέον µια εικοσαετία στην Αθήνα. Μια νέα γενιά γεννήθηκε και µεγάλωσε µε το νέφος της Αθήνας σε σηµείο που να το θεωρεί πλέον φυσιολογικό. Μια νέα γενιά στην υπόλοιπη Ελλάδα αρχίζει να ζει µε το δικό της νέφος. Τα στοιχεία που παραθέτουµε παρακάτω για 14 ελληνικές πόλεις δείχνουν δυστυχώς ότι η ρύπανση δεν είναι προνόµιο της πρωτεύουσας. Η έκθεση αυτή αποσκοπεί στο να ξανανοίξει ένας δηµόσιος διάλογος για την ατµοσφαιρική ρύπανση. Ένας διάλογος για τα µέτρα που θα πρέπει να ληφθούν, έτσι ώστε να αναπνέουµε ελεύθερα και άφοβα. Η σηµερινή κατάσταση δεν είναι ανεκτή. Αποδεχόµενοι τα σηµερινά επίπεδα ρύπανσης ως φυσιολογικά, ανεκτά ή αναπότρεπτα, καταδικάζουµε χιλιάδες συνανθρώπους µας σε υποβάθµιση της υγείας τους και ενδεχοµένως σε πρόωρο θάνατο. Μην τους αφήσουµε να µας πάρουν τον αέρα. GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 2

3 2. Ατµοσφαιρική ρύπανση και υγεία Οι άµεσες επιδράσεις της ατµοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία είναι γνωστές από δεκαετίες, αλλά θεωρούνταν ότι αφορούσαν κυρίως περιπτώσεις όπου η ρύπανση είναι πάρα πολύ υψηλή, σε επίπεδα πέραν δηλαδή αυτών που συνήθως καταγράφονται στους σταθµούς µέτρησης στην Αθήνα και τις άλλες πόλεις. Ωστόσο, επιδηµιολογικές µελέτες κυρίως της τελευταίας δεκαετίας (δηλαδή µελέτες παρατήρησης σε µεγάλους πληθυσµούς), έδειξαν ότι ακόµα και τα χαµηλότερα επίπεδα ατµοσφαιρικής ρύπανσης έχουν άµεσες επιδράσεις στην υγεία, συµπεριλαµβανοµένης και αύξησης της θνησιµότητας (Κατσουγιάννη, 1996). Οι σηµαντικότερες επιπτώσεις στην υγεία συνοψίζονται παρακάτω: Αύξηση των κρουσµάτων των αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων και επιδείνωση των ήδη πασχόντων απ αυτές. Μείωση της αναπνευστικής ικανότητας των πνευµόνων. Βλάβες στις αναπνευστικές διόδους και τους πνεύµονες. Επιβάρυνση της λειτουργίας του καρδιαγγειακού συστήµατος, λόγω του εξαναγκασµού της καρδιάς και των πνευµόνων να λειτουργούν εντατικότερα. Ερεθισµοί των οφθαλµών και του δέρµατος. Πονοκέφαλοι, ίλιγγοι, ζαλάδες. Νευρολογικές διαταραχές, δυσφορία. Συνεισφορά στην ανάπτυξη ασθενειών όπως το άσθµα, η βρογχίτις, το εµφύσηµα και διάφορες µορφές καρκίνου. 2.1 Πληθυσµοί σε κίνδυνο Ενώ η λογική των ορίων µιλά πάντα µε µέσους όρους και αναφέρεται σε κάποιον ιδεατό, πλην όµως ανύπαρκτο, µέσο άνθρωπο, η πραγµατικότητα είναι διαφορετική. Αρκετές οµάδες πληθυσµού είναι πιο ευάλωτες στη ρύπανση, κάποιες δε κινδυνεύουν άµεσα ακόµα και από σχετικά χαµηλά επίπεδα ρύπανσης. Οι πιο ευάλωτοι πληθυσµοί είναι: Παιδιά της προεφηβικής ηλικίας. Άτοµα µε άσθµα. Άτοµα που πάσχουν ήδη από ασθένειες του αναπνευστικού. Άτοµα µε καρδιαγγειακές παθήσεις. Ηλικιωµένοι (κυρίως όσοι είναι άνω των 65 ετών). Έγκυες και τα έµβρυα τους. 2.2 Οι σηµαντικότεροι ρύποι και οι επιπτώσεις τους Παρακάτω καταγράφουµε µερικές από τις χηµικές ουσίες που εισπνέουµε καθηµερινά. Η σειρά παρουσίασης τους δεν συνιστά και αξιολόγησή τους σε σχέση µε τη σοβαρότητα των επιπτώσεών τους για την υγεία. Μονοξείδιο του άνθρακα (CO) Ένα πραγµατικό δηλητήριο. Είναι αέριο, χωρίς χρώµα, οσµή ή γεύση και είναι πολύ σταθερό. Παραµένει στην ατµόσφαιρα για 2-4 µήνες και οξειδώνεται αργά σε διοξείδιο του άνθρακα. Παράγεται κατά τις ατελείς καύσεις. Κύρια πηγή στις αστικές περιοχές είναι οι κινητήρες των βενζινοκίνητων οχηµάτων. Το CO είναι τοξικό όταν εισπνέεται, γιατί ανταγωνίζεται το οξυγόνο σε ένα από τα τέσσερα άτοµα σιδήρου που έχει το µόριο της αιµοσφαιρίνης. Η χηµική συγγένεια του CO είναι περίπου 240 φορές µεγαλύτερη από του οξυγόνου, µε αποτέλεσµα το σχηµατισµό της ανθρακυλαιµοσφαιρίνης, αντί της φυσικής οξυαιµοσφαιρίνης που µεταφέρει το οξυγόνο στους ιστούς. GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 3

4 ιοξείδιο του θείου (SO 2 ) Είναι αέριο, άχρωµο µε αισθητή οσµή και γεύση σε ένα µεγάλο εύρος συγκεντρώσεων. Παράγεται κατά την καύση των ορυκτών καυσίµων που περιέχουν θείο (όπως ο άνθρακας, το µαζούτ και το ντήζελ). Πηγές του είναι κυρίως η βιοµηχανία, η κεντρική θέρµανση και τα πετρελαιοκίνητα οχήµατα. Το SO 2 είναι πολύ ευδιάλυτο και γι αυτό απορροφάται από τα υγρά στο ανώτερο κυρίως αναπνευστικό σύστηµα, προκαλώντας αντίσταση στη δίοδο του αέρα (λόγω οιδήµατος) και έκκριση βλένας. Το SO 2 προκαλεί βρογχοστένωση, µε αποτέλεσµα τη δύσπνοια και το ρόγχο. Επιδεινώνει γενικά τις πνευµονικές και καρδιακές παθήσεις και αυξάνει τα επεισόδια στους πάσχοντες από άσθµα, χρόνια βρογχίτιδα και εµφύσηµα. Μειώνει την κανονική λειτουργία των πνευµόνων και προκαλεί ερεθισµό στα µάτια. Σύµφωνα µε τη Βρετανική Επιτροπή για τις Επιπτώσεις των Αέριων Ρύπων στην Υγεία (COMEAP), µόνο στη Βρετανία, το SO 2 µπορεί να ευθύνεται για πρόωρους θανάτους και έκτακτες εισαγωγές σε νοσοκοµεία ετησίως! Εκτός από τις επιπτώσεις στην υγεία, τα οξείδια του θείου και τα αεροζόλ του θειικού οξέος που παράγονται απ αυτά παρουσία υγρασίας, διαβρώνουν τα µέταλλα, γυψοποιούν τα µάρµαρα των µνηµείων, προκαλούν κιτρίνισµα στα φύλλα των φυτών, ελαττώνουν την ορατότητα και επιτείνουν την όξινη βροχή. Οξείδια του αζώτου (NO x ) Ενδιαφέρον παρουσιάζουν κυρίως το µονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ) και το διοξείδιο του αζώτου (NO 2 ). Το ΝΟ είναι αέριο, άχρωµο, µε µικρή σχετικά τοξικότητα. Σχηµατίζεται από τις καύσεις σε αρκετά υψηλή θερµοκρασία. Εκπέµπεται από τα αυτοκίνητα και τις θερµικές εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας. Το NO 2 είναι αέριο, µε χρώµα καφεκίτρινο και δηκτική γλυκίζουσα οσµή. Αν και εκλύεται µε τα καυσαέρια, θεωρείται κυρίως δευτερογενής ρύπος (παράγεται δηλαδή από την αντίδραση άλλων ρύπων στην ατµόσφαιρα). Το NO 2 είναι πιο επικίνδυνο για την υγεία από το ΝΟ. Έχει περιορισµένη διαλυτότητα, γεγονός που του επιτρέπει τη διείσδυση στο κατώτερο αναπνευστικό σύστηµα. Αντιδρά µε την οξυαιµοσφαιρίνη και εµποδίζει την οξυγόνωση των ιστών. Αυξηµένες συγκεντρώσεις του επιφέρουν άµεσες επιπτώσεις όπως ερεθισµό της µύτης και των µατιών, δυσχέρεια στην αναπνοή, οξεία αναπνευστική δυσφορία, πνευµονικό οίδηµα, ακόµα και το θάνατο. Επιδρά ακόµα στα φυτά, ενώ µε υγρασία µετατρέπεται σε νιτρικό οξύ, δρώντας διαβρωτικά επί των χρωµάτων, των µετάλλων και των µνηµείων. Όζον (Ο 3 ) και άλλα φωτοοξειδωτικά Τα φωτοοξειδωτικά περιλαµβάνουν κυρίως το όζον, το υπεροξυακετυλονιτρίλιο (ΡΑΝ), το υπεροξυβενζολονιτρίλιο (ΡΒΝ), την ακρολεϊνη, τη φορµαλδεύδη κ.λ.π. Η ποσότητα των φωτοοξειδωτικών στην ατµόσφαιρα εκτιµάται συνήθως µε τη µέτρηση της συγκέντρωσης του όζοντος, το οποίο µαζί µε τα ΡΑΝ αποτελούν το µεγαλύτερο ποσοστό. Τα οξειδωτικά είναι δευτερογενείς ρύποι και παράγονται κυρίως κατά τις φωτοχηµικές αντιδράσεις, µε πρόδροµες ουσίες τα NO x, τους υδρογονάνθρακες και την ηλιακή ακτινοβολία. Το όζον και τα οξειδωτικά γενικά, είναι ερεθιστικά στα µάτια, τη µύτη και το λαιµό και είναι ιδιαιτέρως βλαπτικά για την υγεία. Οι επιπτώσεις που γίνονται αντιληπτές περιλαµβάνουν τσούξιµο των µατιών, ερεθισµούς της µύτης και του λαιµού, βήχα, πονοκεφάλους και έντονο αίσθηµα κόπωσης. Καταστρέφει τις κυψελίδες των βρόγχων προκαλώντας µόνιµη βλάβη στις αναπνευστικές διόδους. Το όζον ελαττώνει την αντίσταση του οργανισµού σε λοιµώξεις. GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 4

5 Προκαλεί βλάβες στα φύλλα των φυτών και στα συνθετικά ελαστικά, προσβάλει την κυτταρίνη στα υφάσµατα, ελαττώνει την αντοχή των υλικών και ξεθωριάζει τα χρώµατα. Τα αερολύµατα που σχηµατίζονται κατά τη διάρκεια των φωτοχηµικών αντιδράσεων, ελαττώνουν αισθητά την ορατότητα και δίνουν στην ατµόσφαιρα µια καφεκίτρινη απόχρωση που οφείλεται σε νιτρικές αλλά και θειικές ενώσεις. Μια πρόσφατη ( ) µελέτη της Βρετανικής Επιτροπής για τις Επιπτώσεις των Αέριων Ρύπων στην Υγεία (COMEAP), έδειξε ότι, µόνο στη Βρετανία, το όζον µπορεί να ευθύνεται για πρόωρους θανάτους και έκτακτες εισαγωγές σε νοσοκοµεία ετησίως! Τα παιδιά είναι τα πρώτα θύµατα του όζοντος. Ο οργανισµός τους υποφέρει περισσότερο απ αυτόν των ενηλίκων. Αυτό οφείλεται τόσο στην παιδική φυσιολογία, όσο και στη διαφορετική συµπεριφορά των παιδιών, η οποία εκ των πραγµάτων επιβάλει µεγαλύτερη κινητικότητα. Συγκεκριµένα, τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα στη ρύπανση από όζον διότι: Περνούν περισσότερο χρόνο σε ανοιχτούς χώρους απ ότι οι ενήλικες, ιδίως τους καλοκαιρινούς µήνες (οπότε και τα επίπεδα όζοντος είναι υψηλότερα). Τα παιδιά αναπνέουν περισσότερους αέριους ρύπους από τους ενήλικες. Οι απαιτήσεις τους σε οξυγόνο είναι µεγαλύτερες και εισπνέουν αναλογικά περισσότερο αέρα ανά λεπτό. Ακόµα και όταν αναπαύεται, ένα παιδί εισπνέει τόσο αέρα, όσο ένας ενήλικας σε ώρα έντονης εργασίας. Τα παιδιά είναι σαφώς πιο κινητικά. Ένα παιδί δύο ετών κινείται όσο και ένας αθλητής. Η φυσιολογία των παιδιών και κυρίως το γεγονός ότι η απόσταση από τον λάρυγγα ως τις πνευµονικές κυψελίδες είναι µικρότερη, επιτρέπουν στο όζον και στους άλλους τοξικούς ρύπους να φθάσουν γρηγορότερα στον τόπο του εγκλήµατος. Επειδή οι αναπνευστικές δίοδοι των παιδιών είναι στενότερες, οι επιπτώσεις από την έκθεση σε όζον είναι σοβαρότερες. Το ανοσοποιητικό σύστηµα των παιδιών είναι λιγότερο αναπτυγµένο από των ενηλίκων και αυτό τα καθιστά περισσότερο ευάλωτα στη ρύπανση. Τα παιδιά αντιδρούν κατά κανόνα ευκολότερα και γρηγορότερα σε αλλεργικές παθήσεις που σχετίζονται µε αέριους ρύπους. Μια µελέτη που πραγµατοποιήθηκε το 1995 στο Μεξικό έδειξε ότι, µια αύξηση κατά 74 των επιπέδων του όζοντος στην ατµόσφαιρα, επέφερε αύξηση κατά 43% των περιπτώσεων νοσηλίας παιδιών πασχόντων από άσθµα. Όταν τα επίπεδα του όζοντος ξεπέρασαν τα 163 για δύο συνεχόµενες µέρες, ο αριθµός των εισαγωγών παιδιών µε άσθµα αυξήθηκε κατά 133%. Όσο πιο µικρά ήταν τα παιδιά, τόσο µεγαλύτερο ήταν το πρόβληµα. Σηµειωτέον, ότι τα επίπεδα αυτά είναι συνήθη σε µερικές περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Αιωρούµενα σωµατίδια Ίσως ο πιο παρεξηγηµένος και παραµεληµένος ρύπος. εκάδες έρευνες σε όλο τον κόσµο ενοχοποιούν τα µικροσωµατίδια όχι µόνο για αύξηση της θνησιµότητας, αλλά και για σηµαντικές µακροχρόνιες βλάβες στην υγεία. Επί χρόνια, υπήρχε µία σύγχυση σχετικά µε τη φύση και την επικινδυνότητα των σωµατιδίων, απόδειξη ότι οι διάφοροί σταθµοί µέτρησης µετρούσαν διαφορετικές παραµέτρους (άλλοι µετρούσαν π.χ. καπνό, άλλοι τα ολικά αιωρούµενα σωµατίδια, γνωστά ως TSP). Ως καπνός χαρακτηρίζονται συνήθως τα αιωρούµενα στερεά και υγρά σωµατίδια στην ατµόσφαιρα, τα οποία έχουν µαύρο χρώµα, µέγεθος µικρότερο από 1 µm (εκατοµµυριοστό του µέτρου) και προέρχονται από ατελείς καύσεις, ενώ τα στερεά και υγρά µόρια, µε διάµετρο συνήθως µέχρι 10 µm, ονοµάζονται αιωρούµενα σωµατίδια. Κύριες πηγές για τα αιωρούµενα σωµατίδια είναι οι βιοµηχανίες, τα αυτοκίνητα και η σκόνη του εδάφους. Το ακριβές µέγεθος των σωµατιδίων είναι αυτό που ενδιαφέρει από υγειονοµική άποψη. Οι έρευνες ενοχοποιούν κυρίως τα αιωρούµενα ατµοσφαιρικά σωµατίδια µικρής διαµέτρου (γνωστά και ως ΡΜ 10 ), που εισχωρούν βαθύτερα στο αναπνευστικό σύστηµα. Τελευταία, κρίσιµα κρίνονται και τα σωµατίδια µε διάµετρο γύρω στα 2,5 µm (ΡΜ 2.5 ) γι αυτό και σε GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 5

6 ορισµένες χώρες, οι µετρήσεις σωµατιδίων αφορούν πλέον αυτές τις δύο κατηγορίες (PM 10 και PM 2.5 ). Σε ότι αφορά στα ΡΜ 10, η κυκλοφορία των οχηµάτων και ιδιαιτέρως των πετρελαιοκίνητων φαίνεται ότι είναι η σηµαντικότερη πηγή (POST, 1996). Τα πετρελαιοκίνητα φορτηγά µάλιστα εκπέµπουν 100 φορές περισσότερα σωµατίδια ανά διανυόµενο χιλιόµετρο απ ότι ένα µέσο καταλυτικό βενζινοκίνητο όχηµα (European Centre for Environment and Health, 1997). Πρόσφατες µελέτες έδειξαν ότι µία αύξηση των ΡΜ 10 κατά 10 επιφέρει αύξηση της θνησιµότητας κατά 1%. εν έχει επίσης σηµασία το αρχικό επίπεδο της ρύπανσης, αν δηλαδή πάµε από τα 25 στα 35 ή από τα 60 στα 70. Άλλες µελέτες έδειξαν ότι γιά κάθε αύξηση 10 των επιπέδων ΡΜ 10 έχουµε αύξηση των εισαγωγών σε νοσοκοµεία ασθενών µε άσθµα κατά 2% (POST, 1996). Σύµφωνα µάλιστα µε τη Βρετανική Επιτροπή για τις Επιπτώσεις των Αέριων Ρύπων στην Υγεία (COMEAP), µόνο στη Βρετανία, τα ΡΜ 10 µπορεί να ευθύνοται για πρόωρους θανάτους και έκτακτες εισαγωγές σε νοσοκοµεία ετησίως! Στην Ευρώπη, στα πλαίσια του πολυκεντρικού ερευνητικού προγράµµατος APHEA (Air Pollution and Health - a European Approach), το οποίο σηµειωτέον συντονίζεται από Έλληνες επιστήµονες, δηµοσιεύτηκαν πρόσφατα στοιχεία για τις επιπτώσεις της ρύπανσης από ΡΜ 10 και άλλους ρύπους, τα οποία αφορούν 15 ευρωπαϊκές πόλεις. Ο πίνακας που ακολουθεί δίνει τις βραχυχρόνιες επιδράσεις της ατµοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία (Κατσουγιάννη, 1997). Πίνακας 1 Βραχυχρόνιες επιδράσεις της ατµοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα APHEA είκτης υγείας Αύξηση (%) στο δείκτη υγείας που σχετίζεται µε 50 αύξηση στους αντίστοιχους ρύπους Καπνός ΡΜ 10 SO 2 NO 2 O 3 Ολική θνησιµότητα 2,9 2,1 3,5 1,3 2,9 Θνησιµότητα από αναπνευστικά 4 ΜΣ 2 ΜΣ 4 Θνησιµότητα από καρδιαγγειακά Εισαγωγές στα νοσοκοµεία αναπνευστικών περιστατικών, 2 ΜΣ ΜΣ ΜΣ 3,1 ηλικίες ετών Εισαγωγές στα νοσοκοµεία αναπνευστικών περιστατικών, ΜΣ ΜΣ 2 ΜΣ 3,8 ηλικίες 65+ ετών Εισαγωγές στα νοσοκοµεία µε κρίση ΜΣ - ΜΣ 2,9 ΜΣ άσθµατος Εισαγωγές στα νοσοκοµεία µε παροξύνσεις χρόνιας αποφρακτικής 3,5 ΜΣ ΜΣ 1,9 4,3 πνευµονοπάθειας ΜΣ = Μη Στατιστικά σηµαντική αύξηση Η συµβολή των ΡΜ 10 σε βραχυχρόνιες βλάβες στην υγεία καταδεικνύεται µε δραµατικό τρόπο από µελέτες που έγιναν στις ΗΠΑ και συνοψίζονται στον Πίνακα 2 (Κατσουγιάννη, 1997). Τα αποτελέσµατα των επιδηµιολογικών ερευνών προκάλεσαν διαδικασίες αναθεώρησης των ορίων για τα σωµατίδια από την Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ. Η ΠΟΥ δέχεται πλέον ότι δεν υπάρχει κατώφλι ασφαλείας για τα αιωρούµενα σωµατίδια και ότι, εποµένως, αυτά µπορούν να προκαλέσουν βλάβες στην υγεία από πολύ χαµηλά επίπεδα συγκέντρωσης στην ατµόσφαιρα. GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 6

7 Πίνακας 2 Βραχυχρόνιες επιδράσεις της ατµοσφαιρικής ρύπανσης από σωµατίδια στην υγεία. Μελέτες στις ΗΠΑ είκτης υγείας Αύξηση (%) στο δείκτη υγείας που σχετίζεται µε 50 αύξηση στα ΡΜ 10 Ολική θνησιµότητα 5,1 Θνησιµότητα από αναπνευστικά 18,2 Θνησιµότητα από καρδιαγγειακά 7,2 Εισαγωγές στα νοσοκοµεία µε κρίση άσθµατος 9,9 Εισαγωγές στα νοσοκοµεία αναπνευστικών 4,1 περιστατικών Χρήση βρογχοδιασταλτικών από ασθµατικούς 15,4 Κρίσεις άσθµατος συνολικά 15,9 Βενζόλιο Ανήκει σ εκείνη την κατηγορία ρύπων που µόλις αρχίζουµε να µετράµε συστηµατικά σε ορισµένες χώρες. Ύποπτο καρκινογένεσης στον άνθρωπο. Μπορεί να προκαλέσει αιµολυτική αναιµία, απλαστική αναιµία, οξεία λευχαιµία, ερεθισµούς των µατιών, επιπεφυκίτιδα, παροδική βλάβη του κερατοειδή, καταστολή του κεντρικού και περιφερειακού συστήµατος, υπνηλία, πολυνευρίτιδα, διαταραχές της ακοής, ερύθηµα, απολεπιστική δερµατίτιδα, κ.λ.π. Οι σηµαντικότερες πηγές έκλυσης του στην ατµόσφαιρα είναι από τα οχήµατα και από τις απώλειες κατά τη διάρκεια της µεταφοράς και πώλησης των υγρών καυσίµων. Τα υψηλότερα επίπεδα βενζολίου ανιχνεύονται κοντά σε βενζινάδικα και διυλιστήρια. εν υπάρχει ασφαλές κατώφλι για το βενζόλιο. Ξυλόλιο Ανήκει κι αυτό στην κατηγορία των νεοφανών ρύπων. Μπορεί να προκαλέσει ερύθηµα, δερµατίτιδες και ξηρότητα του δέρµατος, ερεθισµό στις ανώτερες αναπνευστικές οδούς, πνευµονικό οίδηµα, τοξική ηπατοπάθεια, ηπατοµεγαλία, νεφρωσικό σύνδροµο, ιλίγγους, διαταραχές οράσεως, ολιγουρία, παραισθησίες, διαταραχές µνήµης, αδυναµία, ευερεθιστότητα, ανορεξία, δίψα, κ.λ.π. Τολουόλιο Άλλος ένας νεοφανής ρύπος. Μπορεί να προκαλέσει απλαστική αναιµία, ιλίγγους, διαταραχές ισορροπίας, ισχυρές κεφαλαλγίες, παραισθησίες, ψυχικές και οπτικές διαταραχές, ξηρότητα του δέρµατος, φωτοφοβία, ερεθισµούς στις ανώτερες αναπνευστικές οδούς, κ.λ.π. Μόλυβδος Ενδιαφέρει ως ρύπος γιατί εκπέµπεται κατά την καύση της βενζίνης όπου προστίθεται ως αντικροτικό. Τα τελευταία χρόνια τα επίπεδα του µολύβδου στην ατµόσφαιρα των ελληνικών πόλεων φθίνουν σταδιακά µε την αυξανόµενη χρήση αµόλυβδης βενζίνης. Ο µόλυβδος επηρεάζει τα νεφρά, το γεννητικό και νευρικό σύστηµα και την ικανότητα του οργανισµού να παράγει αίµα. Συσσωρεύεται στα οστά και άλλους ιστούς και εξακολουθεί GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 7

8 να βλάπτει ακόµα κι όταν έχει πλέον παύσει η έκθεση σε µόλυβδο. Επιδηµιολογικές µελέτες που έγιναν για να ερευνηθεί η τοξική δράση του µολύβδου σε οµάδες παιδιών, έδειξαν ότι παιδιά εκτεθειµένα σε υψηλά επίπεδα µολύβδου, παρουσίασαν σαφή πτώση της ικανότητας αντίληψης. Από έρευνες που έγιναν µάλιστα στην Αττική προέκυψε ότι παιδιά που ήταν εκτεθειµένα σε µεγάλες συγκεντρώσεις µολύβδου παρουσίασαν σε µεγάλο βαθµό νευρολογικές διαταραχές (αυξηµένα αντανακλαστικά τενόντων, µυική υποτονία, υπερκινητικότητα και επιβράδυνση της κινητικής ωρίµανσης). Κλείνοντας αυτή την αναφορά µας στις επιπτώσεις των αέριων ρύπων στην υγεία, θα άξιζε να συνοψίσουµε τα αποτελέσµατα από µελέτες που έγιναν στην Αθήνα (Κατσουγιάννη, 1996). Πίνακας 3 Μελέτες ασθενών-µαρτύρων για τις βραχυχρόνιες επιδράσεις των αέριων ρύπων στην υγεία του πληθυσµού της Αθήνας Χρονική περίοδος Ρύποι είκτες Υγείας Αποτέλεσµα SO 2, καπνός Ολική θνησιµότητα Στατιστικά σηµαντική σχέση θνησιµότητας µε SO 2. Σε µια πολύ ρυπασµένη µέρα παρατηρείται (σε σχέση µε µια σχετικά καθαρή) αύξηση περίπου κατά 3 θανάτους ηµερησίως ή αλλιώς αύξηση 10% των περιστατικών SO 2, καπνός Κατά αιτίες θνησιµότητα Στατιστικά σηµαντική αύξηση (16%) των θανάτων από αναπνευστικές αιτίες κατά τις µέρες υψηλής ρύπανσης, κυρίως σε ηλικιωµένα άτοµα. Ολική θνησιµότητα Ενδείξεις συνέργειας ατµοσφαιρικών ρύπων και SO 2, καπνός, Ο 3 θερµοκρασίας στην επίδρασή τους στη θνησιµότητα SO 2, καπνός, CO Ολική θνησιµότητα Στατιστικά σηµαντική ανεξάρτητη επίδραση στην ολική θνησιµότητα είχαν ο καπνός και το SO 2. Κατά τις πολύ ρυπασµένες µέρες (5%) σε σχέση µε τις καθαρές (5%), η θνησιµότητα αυξάνεται κατά 10% αν ως κριτήριο χρησιµοποιηθεί το SO 2 και 8% αν ως κριτήριο χρησιµοποιηθεί ο καπνός CO, NO 2, καπνός Ηµερήσιος αριθµός διακοµιδών και εισαγωγών επειγόντων αναπνευστικών και καρδιακών περιστατικών Ο αριθµός εισαγωγών επειγόντων περιστατικών είναι αυξηµένος τις µέρες υψηλής ρύπανσης κατά 12 περίπου εισαγωγές καρδιακών περιστατικών (16%) και 10 αναπνευστικών (24%) κατά τους χειµερινούς µήνες. Το καλοκαίρι παρατηρείται µικρότερη και όχι στατιστικά σηµαντική αύξηση (3% και 7% αντίστοιχα) SO 2, καπνός Ηµερήσιος αριθµός εισαγωγών επειγόντων αναπνευστικών περιστατικών στα Νοσοκοµεία Σωτηρία και Σισµανόγλειο Ανάµεσα στα επείγοντα αναπνευστικά περιστατικά, τη µεγαλύτερη αύξηση παρουσιάζουν οι εισαγωγές µε παρόξυνση άσθµατος (31%) κυρίως σε άτοµα κάτω των 65 ετών. Ακολουθούν οι εισαγωγές µε παρόξυνση χρόνιας πνευµονοπάθειας κυρίως σε άτοµα άνω των 65 ετών (12%). GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 8

9 3. Η λογική των ορίων και τα όριά της Η σύγχρονη νοµοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος θεµελιώθηκε πάνω στην υπόθεση ότι οι κίνδυνοι που απειλούν τη δηµόσια υγεία είναι δυνατόν να εκτιµηθούν µε αντικειµενικό τρόπο, µε βάση δηλαδή τα συµπεράσµατα και τις προτάσεις της σύγχρονης επιστήµης. Με άλλα λόγια, θεωρήθηκε δεδοµένο πως επιστήµες όπως η τοξικολογία, η επιδηµιολογογία και η έρευνα στο εργαστήριο, πέραν των αγαθών και ειλικρινών προθέσεων, είχαν και όλες τις προϋποθέσεις για να αποφανθούν για το αναµενόµενο µέγεθος των επιπτώσεων από ανεπιθύµητες ή άγνωστες δράσεις φυσικοχηµικών παραγόντων πάνω στον άνθρωπο και το περιβάλλον, ούτως ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα µέτρα. Οι περισσότερες απ αυτές τις δράσεις θα ήταν δυνατόν να ποσοτικοποιηθούν και εποµένως πρόσφεραν ένα πρώτης τάξεως εργαλείο για τη θέσπιση κανόνων δικαίου, αλλά και περιορισµών. Έτσι, η ρύπανση της ατµόσφαιρας από το διοξείδιο του θείου και άλλους ρύπους, για παράδειγµα, δεν θα έπρεπε να ξεπερνά κάποιες ανώτατες τιµές κατά τη διάρκεια της µέρας, η συχνότητα των επεισοδίων (των ακραίων δηλαδή περιστατικών) δεν θα έπρεπε να υπερβαίνει ένα ορισµένο αριθµό κατά τη διάρκεια του χρόνου, ενώ οι µέσοι όροι της παρουσίας των ρύπων αυτών στην ατµόσφαιρα θα έπρεπε να βρίσκονται κάτω από ένα ορισµένο επίπεδο. Η λογική αυτή έφθασε πλέον τα όριά της. Με άλλα λόγια απέτυχε να δώσει επαρκείς και βιώσιµες λύσεις στο πρόβληµα της ρύπανσης (Ευθυµιόπουλος, 1996). Θα ήταν βέβαια άδικο να µην αναγνωρίσει κανείς τη θετική συµβολή της λογικής αυτής στην κατεύθυνση της αντικειµενοποίησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Όµως, µετά από τρεις και πλέον δεκαετίες κυριαρχίας αυτής της λογικής των ορίων, διαπιστώνουµε ότι ο τρόπος αυτός σκέψης δεν αποσόβησε τη ρύπανση. Αντιθέτως τη νοµιµοποίησε. Η ρύπανση επιτρέπεται, αρκεί να είναι µέχρις ενός ορίου. Ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτής της προσέγγισης είναι πως κάνει συνέχεια αναφορά σε µέσους όρους. Μέση ρύπανση, µέσο πληθυσµό, µέσο άνθρωπο. Οι ασθενείς γέροντες και τα ευάλωτα παιδιά προσµετρώνται µαζί και το ίδιο µε τους υγιείς ενήλικες. Ο µέσος όρος ισοπεδώνει τη διαφορά, απαλύνει τις οξείες επιπτώσεις των δηλητηρίων που αναπνέουµε και τα οποία µπορεί να αποβούν µοιραία για τους πιο ευαίσθητους από µας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Barry Commoner, η θέσπιση ενός ορίου προϋποθέτει πως έχεις υποβάλει τα αποτελέσµατά σου σε ένα είδος ανάλυσης κόστους-οφέλους, συγκρίνοντας για παράδειγµα το κόστος λήψης πρόσθετων µέτρων µε το αναµενόµενο όφελος από τον περιορισµό των θανάτων. Αυτό όµως µε τη σειρά του προϋποθέτει πως είµαστε σε θέση να αποδώσουµε µια οικονοµική αξία στην ανθρώπινη ζωή. Εδώ δεν ανακύπτει µόνο ένα θέµα ηθικής, αλλά και ένα τεράστιο νοµικό ζήτηµα σχετικά µε το δικαίωµα της συλλογικής κοινότητας πάνω στη ζωή ή το θάνατο συγκεκριµένων πια ατόµων. Χαρακτηριστική είναι επί του προκειµένου η διαµάχη που ξέσπασε τα τελευταία χρόνια µεταξύ της Παγκόσµιας Οργάνωσης Υγείας από τη µια και της πετρελαϊκής βιοµηχανίας από την άλλη, σχετικά µε τους κινδύνους που προκύπτουν από την έκθεση των ανθρώπων σε αιωρούµενα µικροσωµατίδια (PM 10 ). Η πρώτη ισχυρίζεται πως το όριο των 50 δεν είναι πλέον αξιόπιστο επισηµαίνοντας πως δεν υπάρχει αποδεδειγµένο κατώφλι νοσηρότητας και θνησιµότητας για τα αιωρούµενα σωµατίδια, ιδιαίτερα εκείνα που ανήκουν στην κατηγορία των PM 10. Πρέπει να σηµειωθεί πως, σε πολλές µεγαλουπόλεις, τα επίπεδα των 50 ξεπερνιούνται αρκετά συχνά, ενώ ο µέσος όρος για τη µορφή αυτή ρύπανσης στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη είναι 2,5 φορές µεγαλύτερος από την τιµή αυτή κατά τη διάρκεια του έτους. Στις δυτικές συνοικίες της Θεσσαλονίκης µάλιστα και ιδιαίτερα στην Ιωνία και τη Σίνδο, τα ολικά αιωρούµενα σωµατίδια είναι ο µόνος ρύπος που συστηµατικά βρίσκεται σε υψηλές συγκεντρώσεις µε υπερβάσεις των ορίων σε ποσοστό σχεδόν 90%. Από την πλευρά της η πετρελαϊκή βιοµηχανία ανταπαντά πως το να λέµε ότι τα αιωρούµενα σωµατίδια είναι επικίνδυνα, είναι ανευθυνότητα και συναισθηµατισµός. Μπορεί να µη πείθει βέβαια µε τέτοιου είδους επιχερήµατα. Κατορθώνει όµως να καθυστερήσει τη λήψη µέτρων, µέχρι να είµαστε απολύτως σίγουροι. Εν τω µεταξύ, πεθαίνουν άνθρωποι. GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 9

10 Μια σύγχρονη θεώρηση της έννοιας του περιβαλλοντικού κινδύνου, περνάει αναγκαστικά από την αναθεώρηση των όρων επιτρεπτά ή αποδεκτά επίπεδα ρύπανσης. Η αρχή της πρόληψης παρέχει το πλαίσιο για την προώθηση µιας πολιτικής, η οποία όχι µόνο θα προβλέπει, αλλά και θα µεριµνά έγκαιρα, δηλαδή πριν από την εκδήλωση των αρνητικών συνεπειών. Υπ αυτό το πρίσµα, τα όρια επιφυλακής για το νέφος, εξυπηρετούν ενδεχοµένως πολιτικές στατιστικές, όχι όµως και τη δηµόσια υγεία. Πολύ απλά, θα πρέπει συνεχώς να προσπαθούµε για λιγότερη ρύπανση αν θέλουµε να προστατέψουµε τους εαυτούς µας και το περιβάλλον. GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 10

11 4. Η ατµοσφαιρική ρύπανση στην Ελλάδα Στην παρούσα έκθεση έγινε προσπάθεια να εκτιµηθεί συνολικά η ποιότητα του ατµοσφαιρικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα. Έτσι: 1. Παρουσιάζεται και αξιολογείται το επίπεδο της ατµοσφαιρικής ρύπανσης σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος, δίνοντας ιδιαίτερη έµφαση στην Αθήνα, που εµφανίζει τα σηµαντικότερα προβλήµατα, 2. Εκτιµάται και προβλέπεται η εξέλιξη των ατµοσφαιρικών ρύπων στις διάφορες πόλεις και ο γενικότερος χαρακτήρας της ατµοσφαιρικής ρύπανσης στη χώρα µας, και 3. Παρουσιάζονται και εκτιµώνται οι µέχρι σήµερα µετρήσεις βενζολίου και αναπνεύσιµων σωµατιδίων (PM 10 ), που έχουν γίνει στη χώρα µας, εν όψη της θεσµοθέτησης ορίων για αυτούς τους ρύπους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι σηµαντικότερες διαπιστώσεις είναι οι ακόλουθες: Η σηµαντικότερη πηγή εκποµπής αέριων ρύπων σε όλες σχεδόν τις πόλεις, είναι η κυκλοφορία οχηµάτων, ενώ σε δεύτερη µοίρα έρχεται η κεντρική θέρµανση και η βιοµηχανία. Μάλιστα, στα αστικά κέντρα, στις περισσότερες περιπτώσεις η κυκλοφορία θα πρέπει να συµµετέχει σε ακόµη µεγαλύτερο ποσοστό στους εισπνεόµενους από τον άνθρωπο αέριους ρύπους, σε σχέση µε τις άλλες δύο πηγές εκποµπής, αφού η κυκλοφορία είναι κατανεµηµένη σε όλη την έκταση κάθε πόλης και βρίσκεται πολύ κοντά στον άνθρωπο. Η ατµοσφαιρική ρύπανση στις αστικές περιοχές της χώρας µας είναι κατά κύριο λόγο φωτοχηµική. Έτσι, σήµερα, σε πολλές πόλεις παρατηρούνται επεισόδια µε αυξηµένες συγκεντρώσεις φωτοχηµικών ρύπων. Οι πρωτογενείς αέριοι ρύποι CO, SO 2, καπνός, αιωρούµενα σωµατίδια εµφανίζουν σε όλες σχεδόν τις πόλεις σταθεροποιητικές ή ελαφρώς πτωτικές τάσεις, όµως το επιπεδό τους σε αρκετές περιπτώσεις είναι σηµαντικό. Οι δευτερογενείς φωτοχηµικοί ρύποι, όπως το ΝΟ 2 και το Ο 3, αρχίζουν να αποτελούν το βασικότερο πρόβληµα ατµοσφαιρικής ρύπανσης των ελληνικών πόλεων. Ιδιαίτερα το Ο 3 εµφανίζει σηµαντικές συγκεντρώσεις σε όλες σχεδόν τις πόλεις. Το επίπεδο των πτητικών οργανικών που έχουν µετρηθεί στην Αθήνα είναι υψηλό, ανάµεσα στις υψηλότερες συγκεντρώσεις, που έχουν παρατηρηθεί σε διάφορες πόλεις του κόσµου. Μάλιστα, το βενζόλιο, που είναι καρκινογόνο, φαίνεται, µέχρι στιγµής, ότι ξεπερνά τα 20 στην Αθήνα, τιµή που είναι µεγαλύτερη από την τιµή των 10 ή 15 ως µέση τιµή ετησίως, που συζητιέται να είναι το όριο που θα τεθεί από την Ε.Ε. Όπου έχουν µετρηθεί εισπνεόµενα µικροσωµατίδια PM 10, το επίπεδό τους είναι πολύ υψηλό, συγκρινόµενο µε το προτεινόµενο όριο των 50, που ισχύει στην Βρετανία, και το οποίο σχεδιάζεται να υιοθετηθεί από την Ε.Ε. 4.1 Ορυκτά καύσιµα: το φονικό όπλο Τα προβλήµατα ατµοσφαιρικής ρύπανσης στην Ελλάδα ξεκίνησαν από τη στιγµή που το µοντέλο ανάπτυξης της κοινωνίας προϋπέθετε υπερσυγκέντρωση πληθυσµού και βιοµηχανιών στα αστικά κέντρα. Οι έντονες κοινωνικές ανάγκες τις πρώτες δεκαετίες µετά τον Β παγκόσµιο πόλεµο δεν επέτρεπαν την λήψη µέτρων για την αντιµετώπιση προβληµάτων που σχετίζονται µε την ποιότητα του αέρα. Τα προβλήµατα όµως, οξύνθηκαν ακόµη περισσότερο, και λόγω της αδυναµίας των κυβερνήσεων να εγγυηθούν αξιόπιστα και GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 11

12 αποτελεσµατικά µέσα συλλογικής µεταφοράς, και εξ αιτίας των κοινωνικών προτύπων που επέβαλαν το αυτοκίνητο ως τη λύση στις µετακινήσεις. Οι κύριες πηγές ατµοσφαιρικής ρύπανσης στο σύνολο σχεδόν των περιοχών που υπάρχουν προβλήµατα ποιότητας του αέρα είναι η κυκλοφορία, η βιοµηχανία και οι κεντρικές θερµάνσεις. Στον πίνακα 4 φαίνεται η διαχρονική µεταβολή στην κατανάλωση καυσίµων για της ανάγκες της βιοµηχανίας, των µετακινήσεων και της θέρµανσης στο σύνολο της χώρας από το 1980 και µετά. Παρατηρούµε τη συνεχή αύξηση στην κατανάλωση βενζίνης (κυρίως καύσεις αυτοκινήτων). Από την καύση όλων αυτών των καυσίµων παράγονται οι αέριοι ρύποι που δηµιουργούν τα προβλήµατα ατµοσφαιρικής ρύπανσης. Στον πίνακα 5 παρουσιάζεται η τελική ενεργειακή κατανάλωση στη βιοµηχανία, τις µεταφορές και για οικιακή-εµπορική χρήση από όλα τα είδη των καυσίµων τα έτη Στον πίνακα 6 παρουσιάζεται η διαχρονική αύξηση στον αριθµό των κυκλοφορούντων οχηµάτων στη χώρα µας. Πίνακας 4 Κατανάλωση καυσίµων στην Ελλάδα τα έτη 1980, 1985 και (σε χιλιάδες ΤΙΠ-τόνους ισοδύναµου πετρελαίου) Είδος καυσίµου Α. Στερεά καύσιµα Λιγνίτης Γαιάνθρακες Κωκ Προϊόντα λιγνίτη Β. Υγρά καύσιµα Βενζίνη Καύσιµα αεροπορίας Ντήζελ Μαζούτ Υγραέριο Φωτιστικό πετρέλαιο Λοιπά προϊόντα Γ. Αέρια καύσιµα Αέριο πόλεως Φυσικό αέριο Πηγή: ΕΣΥΕ GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 12

13 Πίνακας 5 Η τελική ενεργειακή κατανάλωση (σε χιλιάδες τόνους ισοδύναµου πετρελαίου) στη βιοµηχανία, στις µεταφορές και στην οικιακή-εµπορική χρήση από όλα τα είδη των καυσίµων τα έτη Στερεά καύσιµα Υγρά καύσιµα Σύνολο Λιγνίτης Σύνολο Αργό πετρέλαιο Προϊόντα πετρελαίου Αέριο πόλεως και φυσικό αέριο Ηλεκτρική ενέργεια ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ Βιοµηχανία Μεταφορές Οικιακή - εµπορική χρήση Πηγή: ΕΣΥΕ Σήµερα, κυκλοφορούν πάνω από 2,4 εκατ. ιδιωτικά επιβατικά αυτοκίνητα σε όλη τη χώρα, από τα οποία περίπου στην πρωτεύουσα. Οι αριθµοί αυτοί αυξάνονται συνεχώς και αν δεν ληφθούν περιοριστικά µέτρα, το 2005 θα κυκλοφορούν στην Ελλάδα 3,3 εκατ. Ι.Χ. Το 1997 αγοράστηκαν περίπου Ι.Χ., ενώ οι τάσεις είναι αυξητικές. Έτσι, από τη δεκαετία του 50 µέχρι σήµερα αντιµετωπίζουµε σοβαρά προβλήµατα ατµοσφαιρικής ρύπανσης, όχι µόνο στην Αθήνα, αλλά και σε αρκετά άλλα αστικά κέντρα και βιοµηχανικές περιοχές της Ελλάδας. Τα προβλήµατα ποιότητας του αέρα σε κάθε περιοχή διαφοροποιούνται κάθε τόσο ανάλογα µε τα µέτρα που λαµβάνονται ή µε τις αλλαγές που γίνονται στην ποιότητα των καυσίµων και στις τεχνολογίες αντιρρύπανσης των πηγών εκποµπής των αέριων ρύπων. Στα επόµενα κεφάλαια παρουσιάζονται και αξιολογούνται τα επίπεδα ατµοσφαιρικής ρύπανσης σε αρκετές πόλεις της χώρας µας, δίνοντας έµφαση στην Αθήνα, που παρουσιάζει τα σηµαντικότερα προβλήµατα ατµοσφαιρικής ρύπανσης και για την οποία υπάρχουν άλλωστε και τα περισσότερα διαθέσιµα στοιχεία. GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 13

14 Πίνακας 6 ιαχρονική εξέλιξη των οχηµάτων που βρίσκονται σε κυκλοφορία στην Ελλάδα Έτος Σύνολο Λεωφορεία Επιβατηγά Φορτηγά Μοτοσυκλέτες Πηγή: ΕΣΥΕ GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 14

15 4.2 Ατµοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα Χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής των Αθηνών Η ευρύτερη περιοχή της Αθήνας χαρακτηρίζεται από έντονη βιοµηχανική δραστηριότητα, πυκνή δόµηση, έλλειψη πρασίνου, µεγάλο πληθυσµό και έντονα κυκλοφοριακά προβλήµατα. Η περιοχή της πρωτεύουσας, αποτελώντας το 1,5% της έκτασης της Ελλάδας συγκεντρώνει το 40% του πληθυσµού, το 70% των υπηρεσιών, το 50% της βιοµηχανίας και το 90% των πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Η δοµηµένη έκταση φθάνει τα 350 τετραγωνικά χιλιόµετρα και ο πληθυσµός σήµερα αγγίζει ή ξεπερνά τα 4 εκατοµµύρια κατοίκους. Η πολεοδοµική ανάπτυξη έγινε χωρίς ουσιαστικό πρόγραµµα ή έλεγχο, µε αποτέλεσµα να δηµιουργηθεί σύγχυση των χρήσεων και των λειτουργιών της πόλης, οικοδοµικό χάος, ρυµοτοµική ανεπάρκεια, έλλειψη ελεύθερων χώρων και πράσινου κ.λπ. Η αναλογία πράσινου ανά κάτοικο στο ήµο της Αθήνας είναι 4 τετραγωνικά µέτρα ( ήµος Αθηναίων), όταν στο Παρίσι είναι 8 τ.µ., στη Ρώµη 9 τ.µ., στο Βερολίνο 13 τ.µ., στο Λονδίνο 20 τ.µ., στη Μόσχα 40 τ.µ. και στην Ουάσιγκτον 50 τ.µ.. Ο αριθµός των κυκλοφορούντων οχηµάτων στην Αθήνα αυξάνεται συνεχώς. Στον πίνακα 7 φαίνεται η διαχρονική εξέλιξη του στόλου των αυτοκινήτων στο λεκανοπέδιο της Αθήνας, των οποίων η µέση ηλικία σήµερα (1997) ξεπερνά τα 10 χρόνια. Πίνακας 7 ιαχρονική εξέλιξη των οχηµάτων που βρίσκονται σε κυκλοφορία στην Αθήνα Έτος Σύνολο Λεωφορεία Επιβατηγά Φορτηγά Μοτοσυκλέτες Πηγή: ΕΣΥΕ Τα παραπάνω χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής των Αθηνών σε συνδυασµό µε τη µεγάλη ηλιοφάνεια, τη χαµηλή βροχόπτωση, διάφορους άλλους µετεωρολογικούς παράγοντες, καθώς επίσης και τον ανεπαρκή αερισµό της, λόγω των ορεινών όγκων που την περιβάλλουν, αποτελούν παράγοντες που ευνοούν την ατµοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα. GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 15

16 4.2.2 Πηγές του νέφους στην Αθήνα Στη δεκαετία του 90, η συνολική κατανάλωση καυσίµων στην Αθήνα δεν έχει σηµαντικές µεταβολές παρόλη την αύξηση των καυσίµων κίνησης, λόγω της παράλληλης µείωσης των καυσίµων από την βιοµηχανία. Έτσι, τα τελευταία χρόνια η συνολική κατανάλωση καυσίµων στην Αθήνα κυµαίνεται µεταξύ 2,6-2,8 εκατ. τόνους καυσίµων ανά έτος (ΕΣΥΕ). Στις συνολικές ετήσιες εκποµπές η βιοµηχανία συµµετέχει κατά περίπου 15% µε σταθερές τάσεις µείωσης, οι µετακινήσεις κατά 55% µε σταθερά αυξητικές τάσεις και η θέρµανση κατά 30% µε µικρές αυξητικές τάσεις. Όµως, η θέρµανση λειτουργεί µόνο κατά τους χειµερινούς µήνες, µε συνέπεια να διαφοροποιείται σηµαντικά σε εποχιακή βάση η συµµετοχή των πηγών στις εκποµπές αέριων ρύπων. Στον πίνακα 8 εκτιµάται σε εποχιακή βάση η ποσοστιαία συµµετοχή των πηγών στις εκποµπές αέριων ρύπων στην Αθήνα. Παρατηρείται ο σηµαντικός ρόλος της θέρµανσης κατά τους χειµερινούς µήνες και των µετακινήσεων σε όλη τη διάρκεια του έτους και ιδιαίτερα τη θερµή περίοδο. Πίνακας 8 Εκτίµηση της µέσης εποχιακής ποσοστιαίας συµµετοχής των πηγών στις εκποµπές αέριων ρύπων στην Αθήνα την δεκαετία του 90 Πηγή Θερµή περίοδος (Απρίλιος έως Ψυχρή περίοδος (Νοέµβριος έως Μάρτιο) Μέση τιµή έτους Οκτώβριο) Βιοµηχανία 22% 11% 15% Μετακινήσεις 78% 37% 55% Θέρµανση - 52% 30% Αξίζει να επισηµανθεί ότι οι εκποµπές αέριων ρύπων από τη θέρµανση και τις µετακινήσεις είναι διάσπαρτες σε όλη την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, λόγω της φύσης αυτών των πηγών, µε συνέπεια οι αέριοι ρύποι που εκπέµπονται από αυτές τις πηγές να έρχονται πιό εύκολα σε επαφή µε το γενικότερο πληθυσµό. Αντίθετα, οι εκποµπές από τη βιοµηχανία είναι περισσότερο εντοπισµένες σε συγκεκριµένες περιοχές, µε συνέπεια να επηρεάζουν ενδεχοµένως σηµαντικά µόνο τους κατοίκους αυτών των περιοχών και πολύ λιγότερο το γενικότερο πληθυσµό. Αυτές οι εποχιακές και χωρικές διαφοροποιήσεις των εκποµπών αέριων ρύπων από τις πηγές τους, θα πρέπει οπωσδήποτε να λαµβάνονται υπόψη στα µέτρα αντιµετώπισης της ατµοσφαιρικής ρύπανσης. Είναι αξιοσηµείωτο ότι, κατά τη λεγόµενη θερµή περίοδο, η κυκλοφορία των οχηµάτων ευθύνεται για το 80% περίπου της ατµοσφαιρικής ρύπανσης. εν είναι υπερβολή να χαρακτηρίσει λοιπόν κανείς το αυτοκίνητο ως δυνάστη της καθηµερινής µας ζωής. Τα στοιχεία που παραθέτουµε παρακάτω και περιέχονται στην Πράσινη Βίβλο του ΟΑΣΑ για τις αστικές συγκοινωνίες (ΟΑΣΑ, Απρίλιος 1998), είναι αξιοπρόσεκτα: Κάθε χρόνο, νέα Ι.Χ. προστίθενται στον ήδη επιβαρυµένο αστικό ιστό της πρωτεύουσας. Ο δείκτης ιδιοκτησίας Ι.Χ. κατά την τελευταία 12ετία έχει αυξηθεί κατά 45% περίπου. Τα Ι.Χ. στην Αθήνα διανύουν κατά µέσο όρο περίπου χιλιόµετρα ετησίως, δηλαδή το 1997 για παράδειγµα διανύθηκαν 11,2 δισ. οχηµατοχιλιόµετρα. Η κίνηση αυτή συνεπάγεται κατανάλωση περίπου 1,1 δισ. λίτρων βενζίνης. Με τη σηµερινή τιµή καυσίµου η ποσότητα αυτή κοστίζει περί τα 240 δισ. δρχ. Η παραπάνω κίνηση των Ι.Χ. συνεπάγεται σηµαντική επιβάρυνση της ατµόσφαιρας. Εκτιµάται ότι από τα Ι.Χ. εκλύονται στον αττικό ουρανό περίπου τόνοι µονοξειδίου του άνθρακα, τόνοι υδρογονανθράκων και τόνοι οξειδίων του αζώτου. GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 16

17 Από σχετικές µελέτες έχει εκτιµηθεί ότι το περιβαλλοντικό κόστος από τη χρήση του Ι.Χ., κι αυτό σε ότι αφορά στην ατµοσφαιρική ρύπανση και µόνο, είναι περίπου 3,44 δρχ ανά οχηµατοχιλιόµετρο. Όσο κι αν η εκτίµηση αυτή αποτιµά µέρος µόνο των επιπτώσεων (και σε καµιά περίπτωση δεν µπορεί να αξιολογήσει και να κοστολογήσει την ανθρώπινη ζωή και ευηµερία), τα νούµερα είναι χαρακτηριστικά. Το κόστος αυτό ανέρχεται σε 38,5 δισ. δρχ ετησίως, όσο δηλαδή κοστίζουν 7 χιλιόµετρα δικτύου σύγχρονου τραµ. Η συνεχής αύξηση της χρήσης των Ι.Χ. συνεπάγεται µια αντίστοιχη αύξηση της οδικής κυκλοφορίας στην πρωτεύουσα. Εκτιµάται ότι, µε τους σηµερινούς ρυθµούς, έχουµε ετήσια αύξηση της κυκλοφορίας κατά 2,6% στο κεντρικό τµήµα του Λεκανοπεδίου, 3,5% στην υπόλοιπη αστική ζώνη και 7% στις προαστιακές και ηµιαστικές περιοχές. Έχει εκτιµηθεί ότι, στις ευρωπαϊκές χώρες το κόστος της κυκλοφοριακής συµφόρησης (χαµένος χρόνος κ.λ.π) αντιστοιχεί στο 2% περίπου του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό για την Ελλάδα µεταφράζεται σε περίπου 500 δισ. δρχ ετησίως. Ως αποτέλεσµα της αλόγιστης αύξησης της κυκλοφορίας, µειώνεται συνεχώς η µέση ταχύτητα των οδικών µεταφορικών µέσων και ιδιαίτερα των µέσων συλλογικής µεταφοράς. Οι σχετικές µετρήσεις του ΟΑΣΑ δείχνουν ότι η ταχύτητα των λεωφορείων µειώθηκε κατά 23% σε σχέση µε την περασµένη δεκαετία. Η πτώση της ταχύτητας των οχηµάτων αστικών συγκοινωνιών συνεχίζεται µε ρυθµούς, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια έφταναν το 2% ετησίως. Περισσότερο πλήττονται οι βόρειες και ανατολικές περιοχές στις οποίες η ανταγωνιστικότητα των αστικών συγκοινωνιών είναι µειωµένη λόγω της µεγάλης χρήσης Ι.Χ. Να σηµειωθεί ότι στις περιοχές αυτές (Χαλάνδρι, Μαρούσι, Ν. Ηράκλειο, Πεύκη, Κηφισιά, Αγ. Παρασκευή, Χολαργός κ.λ.π) ο δείκτης ιδιοκτησίας Ι.Χ. είναι κατά µέσο όρο 30% υψηλότερος από το µέσο όρο της πρωτεύουσας. εδοµένου ότι οι αστικές συγκοινωνίες της πρωτεύουσας πραγµατοποιούσαν προ δεκαετίας 150 εκατ. οχηµατοχιλιόµετρα ετησίως, η µείωση της ταχύτητας των συλλογικών µέσων µεταφοράς συνεπάγεται απώλεια 30 εκατ. οχηµατοχιλιοµέτρων ετησίως, η οποία µε τη σειρά της µεταφράζεται σε απώλεια περίπου 16 δισ. δρχ. ετησίως. Στον παραπάνω παράγοντα που µειώνει την ανταγωνιστικότητα των αστικών συγκοινωνιών έναντι του Ι.Χ. θα πρέπει να προστεθεί και το γεγονός ότι η τιµή της βενζίνης (και εποµένως το κόστος ανά οχηµατοχιλιόµετρο) κατά την τελευταία πενταετία δεν έχει ακολουθήσει τον πληθωρισµό Εξέλιξη των "κλασικών" αέριων ρύπων στην Αθήνα Ήδη, από τις δεκαετίες του 50 και 60 άρχισαν να εµφανίζονται προβλήµατα ατµοσφαιρικής ρύπανσης στην Αθήνα, τα οποία συνεχώς χειροτέρευαν λόγω της αύξησης της βιοµηχανικής δραστηριότητας, της επέκτασης της πόλης, της αύξησης του στόλου των αυτοκινήτων και της χειροτέρευσης των κυκλοφοριακών συνθηκών. Η πρώτη ίσως προσέγγιση του προβλήµατος έγινε το 1963 (Μukhopadhyay, 1963), στην οποία διαπιστώνεται για πρώτη φορά η αναλογία της Αθήνας και του Λος Άντζελες, σε ότι αφορά την επίδραση των αυτοκινήτων στην ατµοσφαιρική ρύπανση. Σε µετέπειτα δηµοσίευση (Papaioannou, 1967) αναφέρονται συγκεντρώσεις του SO 2, του καπνού και του 3,4 βενζοπυρένιου στο κέντρο της Αθήνας µε µέγιστες τιµές που φθάνουν τα 391, 700 και 62 αντίστοιχα. Tη δεκαετία του '70 το SO 2, ο καπνός και τα ολικά αιωρούµενα σωµατίδια (TSP) εµφανίζουν µιά πτωτική εικόνα (ΥΠΕΧΩ Ε, 1980), λόγω της µείωσης της περιεκτικότητας των καυσίµων σε θείο, της µείωσης στην κατανάλωση µαζούτ και του µεγαλύτερου ελέγχου και συντήρησης των µηχανών καύσης. Από το 1977 προβλέπεται (Sikiotis and Gagaoudaki, 1977; 1978; Συκιώτης, 1979) ότι οι συνθήκες στην Αθήνα ευνοούν τη µετεξέλιξη της ατµοσφαιρικής ρύπανσης σε φωτοχηµική, γεγονός που άρχισε να επαληθεύεται από τα µέσα της δεκαετίας του '80 και να διαπιστώνεται καθαρά από τις αρχές της δεκαετίας του 90 (Κυρκίτσος, 1993). Σε αυτό το γεγονός συνετέλεσαν η µείωση στην κατανάλωση µαζούτ και οι αλλαγές στην τεχνολογία GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 17

18 των αυτοκινήτων, που µείωσαν τις εκποµπές καπνού και µονοξειδίου του άνθρακα και αύξησαν τις εκποµπές οξειδίων του αζώτου, µε αποτέλεσµα την αυξηµένη παραγωγή δευτερογενών φωτοχηµικών αέριων ρύπων όπως το όζον, το διοξείδιο του αζώτου κ.α. Το 1984 άρχισε να λειτουργεί το δίκτυο σταθµών του ΠΕΡΠΑ, το οποίο περιελάµβανε αυτόµατα όργανα µέτρησης των ατµοσφαιρικών ρύπων. Έτσι, από το 1984 έχουµε συστηµατικές µετρήσεις των "κλασικών" ατµοσφαιρικών ρύπων, όπως NO x, SO 2, CO, καπνού, TSP και O 3. Παρακάτω γίνεται σύντοµη αναφορά στο επίπεδο των αέριων ρύπων τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια ( ) και εξάγονται συµπεράσµατα γιά την εξέλιξη του χαρακτήρα της ατµοσφαιρικής ρύπανσης. Στους πίνακες 9-15 περιέχεται η διαχρονική εξέλιξη των συγκεντρώσεων των ατµοσφαιρικών ρύπων τα έτη για διάφορους σταθµούς του δικτύου του ΠΕΡΠΑ, ενώ στον πίνακα 16 περιέχονται οι µέσες µηνιαίες τιµές διαφόρων ρύπων για το έτος Πίνακας 9 ιαχρονική µεταβολή µέσων ετήσιων τιµών του ΝΟ 2 (µέση τιµή από ωριαίες µετρήσεις σε ) στο δίκτυο των σταθµών του ΠΕΡΠΑ τα έτη ΠΑΤ ΑΘΗ ΑΡΙ ΠΕΙ ΓΕΩ ΠΕΡ ΣΜΥ ΡΕΝ ΜΑΡ ΛΙΟ ΛΥΚ ΠΑΤ: Πατησίων, ΑΘΗ: Αθηνάς, ΑΡΙ: Αριστοτέλους, ΠΕΙ: Πειραιάς, ΓΕΩ: Γεωπονική, ΠΕΡ: Περιστέρι, ΣΜΥ: Ν. Σµύρνη, ΡΕΝ: Ρέντη, ΜΑΡ: Μαρούσι, ΛΙΟ: Λιόσια, ΛΥΚ: Λυκόβρυση GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 18

19 Πίνακας 10 ιαχρονική µεταβολή µέσων ετήσιων τιµών του Ο 3 (µέση τιµή από ωριαίες µετρήσεις σε ) στο δίκτυο των σταθµών του ΠΕΡΠΑ τα έτη ΠΑΤ ΑΘΗ ΑΡΙ ΠΕΙ ΓΕΩ ΠΕΡ ΣΜΥ ΡΕΝ ΜΑΡ ΛΙΟ ΛΥΚ Πίνακας 11 ιαχρονική µεταβολή µέσων ετήσιων τιµών του ΝΟ (µέση τιµή από ωριαίες µετρήσεις σε ) στο δίκτυο των σταθµών του ΠΕΡΠΑ τα έτη ΠΑΤ ΑΘΗ ΑΡΙ ΠΕΙ ΓΕΩ ΠΕΡ ΣΜΥ ΡΕΝ ΜΑΡ ΛΙΟ ΛΥΚ GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 19

20 Πίνακας 12 ιαχρονική µεταβολή µέσων ετήσιων τιµών του SΟ 2 (µέση τιµή από ωριαίες µετρήσεις σε ) στο δίκτυο των σταθµών του ΠΕΡΠΑ τα έτη ΠΑΤ ΑΘΗ ΑΡΙ ΠΕΙ ΓΕΩ ΠΕΡ ΣΜΥ ΡΕΝ ΜΑΡ ΛΙΟ ΛΥΚ Πίνακας 13 ιαχρονική µεταβολή µέσων ετήσιων τιµών του CΟ (µέση τιµή από ωριαίες µετρήσεις σε mg/m 3 ) στο δίκτυο των σταθµών του ΠΕΡΠΑ τα έτη ΠΑΤ ΑΘΗ ΑΡΙ ΠΕΙ ΓΕΩ ΠΕΡ ΣΜΥ ΡΕΝ ΜΑΡ ΛΙΟ ΛΥΚ ,9 1,3 2,0 1, ,7 4,2 1,4 1,9 1, ,0 4,4 1,1 1,8 1, ,7 4,3 1,3 1,6 1, ,4 4,1 4,7 1,8 1, ,4 4,9 5,2 1,8 1, ,4 4,2 4,1 1,5 2,8 1,8 1, ,8 4,9 4,0 1,4 3,9 1,9 1, ,5 6,7 3,2 1,2 2,6 2,0 3, ,2 3,6 4,3 2,1 1,7 1,9 2, ,4 3,5 3,8 3,5 1,9 2,7 2,0 1,8 1,6 1, ,1 3,2 3,6 2,5 1,7 2,0 2,1 1,6 1,6 1, ,8 3,7 2,6 2,3 1,6 1,7 1,8 1,5 1, ,3 3,4 2,1 2,3 1,5 2,0 1,7 2,1 1,2 GREENPEACE - Ατµοσφαιρική ρύπανση 20

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ. Δεκέμβριος 2012

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ. Δεκέμβριος 2012 Σελίδα1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Δεκέμβριος 2012 Τα τελευταία δύο χρόνια οι επιστήμονες παρατηρούν στα μεγάλα αστικά κέντρα ότι η στροφή στη φθηνότερη

Διαβάστε περισσότερα

Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα

Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ & ΘΟΡΥΒΟΥ Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα Δρ. Αναστάσιος Αδαμόπουλος Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα Η αστική ρύπανση οφείλεται

Διαβάστε περισσότερα

GREENPEACE AIRLAB. Η ατµοσφαιρική ρύπανση σε Αθήνα - Πειραιά - Θεσσαλονίκη

GREENPEACE AIRLAB. Η ατµοσφαιρική ρύπανση σε Αθήνα - Πειραιά - Θεσσαλονίκη GREENPEACE AIRLAB Η ατµοσφαιρική ρύπανση σε Αθήνα - Πειραιά - Θεσσαλονίκη Αποτελέσµατα του προγράµµατος µέτρησης της ατµοσφαιρικής ρύπανσης (Ιούνιος-Ιούλιος 1998) ΜΕΤΡΑΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ - ΜΕΤΡΑΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΜΟΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 o ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 o ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 o ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Εισαγωγή Η προσέγγιση του προβλήµατος της ατµοσφαιρικής ρύπανσης έγινε µε βάση την εµπειρία από χώρες που µελετούν το πρόβληµα αυτό συστηµατικά επί χρόνια. Τα συµπεράσµατα που

Διαβάστε περισσότερα

Αθανάσιος Κωστούλας Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος

Αθανάσιος Κωστούλας Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος Αθανάσιος Κωστούλας Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος Η παρουσία στην ατμόσφαιρα αερίων ή σωματιδίων σε συγκεντρώσεις οι οποίες προξενούν βλάβες τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στους ζωντανούς οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή/Ορολογία Αίτια. Συνέπειες. Λύσεις. Το φωτοχημικό νέφος

Περιγραφή/Ορολογία Αίτια. Συνέπειες. Λύσεις. Το φωτοχημικό νέφος Π.Αρφάνης για ΕΠΑΛ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ 2011 Περιγραφή/Ορολογία Αίτια. Συνέπειες. Λύσεις. Το φωτοχημικό νέφος Γενικές γνώσεις. Ορολογία Τι είναι η Ατμοσφαιρική Ρύπανση; Είναι η ποιοτική και ποσοτική αλλοίωση της

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ Είδη ρύπανσης Το νέφος του Λονδίνου (1950) Πρωτογενείς ρύποι: Μονοξείδιο του άνθρακα, ιοξείδιο του θείου Καπνός Το νέφος του Λος Άντζελες (1970) ευτερογενείς ρύποι: Όζον Mόλυβδος

Διαβάστε περισσότερα

Συγκριτική ανάλυση ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε αστικές περιοχές Διαχρονική εξέλιξη

Συγκριτική ανάλυση ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε αστικές περιοχές Διαχρονική εξέλιξη 1η Ημερίδα Εταιρείας Δημόσιας και Περιβαλλοντικής Υγιεινής 11 Ιουνίου 2010, Λάρισα Συγκριτική ανάλυση ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε αστικές περιοχές Διαχρονική εξέλιξη Τσιρόπουλος Νικ. Αναπληρωτής Καθηγητής,

Διαβάστε περισσότερα

1.Το Αττικό νέφος και οι µεταλλαγές του.

1.Το Αττικό νέφος και οι µεταλλαγές του. 1.Το Αττικό νέφος και οι µεταλλαγές του. 1.1. Περί ατµοσφαιρικής ρύπανσης 1. Oι κυριότερες ανθρωπογενείς πηγές που εκπέµπουν ρύπους στην ατµόσφαιρα είναι τα οχήµατα, η βιοµηχανία και η θέρµανση. Πρωτογενείς

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικοί ρύποι H χλωρίδα της γης (µεγαλύτερη φυσική πηγή εκποµπής αερίων ρύπων ) Τα δέντρα και τα φυτά µέσω της φωτοσύνθεσης Ανθρώπινες ραστηριότητες

Φυσικοί ρύποι H χλωρίδα της γης (µεγαλύτερη φυσική πηγή εκποµπής αερίων ρύπων ) Τα δέντρα και τα φυτά µέσω της φωτοσύνθεσης Ανθρώπινες ραστηριότητες Ατµοσφαιρική ρύπανση Μαρή Νεαμονίτης Παλαιολόγου Παπαβασιλείου Ορισµός Ανεπιθύµητη αλλαγή στα φυσικά, χηµικά και βιολογικά χαρακτηριστικά του αέρα ζηµιογόνος για όλους τους οργανισµούς Πώς προκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

Ατμοσφαιρική Ρύπανση

Ατμοσφαιρική Ρύπανση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Εισαγωγή Μουσιόπουλος Νικόλαος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 o ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΡΥΠΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 o ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΡΥΠΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 o ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΡΥΠΩΝ Εισαγωγή Σε αυτό το κεφάλαιο γίνεται παρουσίαση των δεδοµένων που χρησιµοποιήθηκαν στην εργασία καθώς και των κύριων ποιοτικών χαρακτηριστικών των

Διαβάστε περισσότερα

Παρακολούθηση της ποιότητας του ατµοσφαιρικού περιβάλλοντος ιαχρονική εξέλιξη της ρύπανσης

Παρακολούθηση της ποιότητας του ατµοσφαιρικού περιβάλλοντος ιαχρονική εξέλιξη της ρύπανσης Παρακολούθηση της ποιότητας του ατµοσφαιρικού περιβάλλοντος ιαχρονική εξέλιξη της ρύπανσης Περίληψη Γ. Χρονόπουλος ΥΠΕΧΩ Ε /νση ΕΑΡΘ, Τµήµα Ποιότητας Ατµόσφαιρας Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Κλεισόβης 9, 10677, Αθήνα, τηλ & 375, fax

Κλεισόβης 9, 10677, Αθήνα, τηλ & 375, fax Αθήνα, 20 Σεπτεµβρίου 2011 Προς: Κώστα Καρτάλη, Πρόεδρο Ειδικής Μόνιµης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής των Ελλήνων Θέµα: Εισήγηση Greenpeace σχετικά µε το θέµα Πετρελαιοκίνηση στα Ι.Χ. και

Διαβάστε περισσότερα

Πιλοτική Μελέτη. Ατμοσφαιρικής. Ρύπανσης στον Δήμο της Ελευσίνας. Εργαστήριο Μελέτης. Ατμοσφαιρικής. Ρύπανσης

Πιλοτική Μελέτη. Ατμοσφαιρικής. Ρύπανσης στον Δήμο της Ελευσίνας. Εργαστήριο Μελέτης. Ατμοσφαιρικής. Ρύπανσης Πιλοτική Μελέτη Εργαστήριο Μελέτης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης στον Δήμο της Ελευσίνας Πανδής Σπύρος Καλτσονούδης Χρήστος Φλώρου Καλλιόπη Σταθμοί Μετρήσεων Δημοτικό parking 2012-2013

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ Γιάννης Κ. Ζιώµας Αναπλ. Καθηγητής, Σχολή Χηµικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Χηµικών Μηχανικών Το πρόβληµα Ησύνθεσητουατµοσφαιρικού

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΚΘΕΣΗ 2002

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΚΘΕΣΗ 2002 ΥΠΕΧΩ Ε ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΚΘΕΣΗ 22 ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 23 Το Τμήμα Ποιότητας Ατμόσφαιρας, που ανήκει στη /νση Ελέγχου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ ΡΥΠΑΝΣΗ Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ χημικές ουσίες μορφές ενέργειας ακτινοβολίες ήχοι θερμότητα ΕΠΙΚΥΝΔΥΝΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ. A. Λονδίνο B. Αθήνα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ. A. Λονδίνο B. Αθήνα ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ A. Λονδίνο B. Αθήνα A. Λονδίνο Απόσπασµα από το AIR POLLUTION του Henry C. Perkins, U.S., 1974 Σελίδες 332, 341, 342, 343 B. Αθήνα Στοιχεία ατµοσφαιρικής ρύπανσης µέτρα για τα

Διαβάστε περισσότερα

(Σανταµούρης Μ., 2006).

(Σανταµούρης Μ., 2006). Β. ΠΗΓΕΣ ΙΟΞΕΙ ΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ (CO 2 ) Οι πιο σηµαντικές πηγές διοξειδίου προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίµων και την δαπάνη ενέργειας γενικότερα. Οι δύο προεκτάσεις της ανθρώπινης ζωής που είναι

Διαβάστε περισσότερα

Κων/νος Ι. Δελήμπασης, Χημικός Μηχανικός

Κων/νος Ι. Δελήμπασης, Χημικός Μηχανικός Αέρια ρύπανση: Θεσμικό πλαίσιο, πηγές & υφιστάμενη κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας Κων/νος Ι. Δελήμπασης, Χημικός Μηχανικός ΤΕΕ τμ. Κεντρ. & Δυτ. Θεσσαλίας, Μ.Ε. Περιβάλλοντος & Αειφορίας ΙΟΥΝΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ενότητα: Φυσική Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος -2 Δημήτρης Μελάς Καθηγητής ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠAΝΣΗ Ορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης Ατμοσφαιρική ρύπανση ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Ατμοσφαιρική Ρύπανση

Ατμοσφαιρική Ρύπανση Ατμοσφαιρική Ρύπανση Τι είναι ατμοσφαιρική ρύπανση; Ατμοσφαιρική ρύπανση είναι η εισαγωγή στον αέρα χημικών, αιωρούμενων στερεών ή οργανισμών που προκαλούν προβλήματα υγείας στους ανθρώπους ή σε άλλους

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ

ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ 2η Ετήσια Έκθεση Αποτελεσμάτων ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει τον βαθμό συμβολής του άξονα, ως μια γραμμική πηγή εκπομπής ρύπων, στην επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των περιοχών απ' όπου διέρχεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ CO 2, CO, CH 4, NMHC Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn Διοξείδιο του άνθρακα CO 2 : Άχρωμο και άοσμο αέριο Πηγές: Καύσεις Παραγωγή τσιμέντου Βιολογικές διαδικασίες

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ !Unexpected End of Formula l ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Παραδεισανός Αδάμ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εργασία αυτή εκπονήθηκε το ακαδημαϊκό έτος 2003 2004 στο μάθημα «Το πείραμα στη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΥΠΕΧΩΔΕ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΑΘΗΝΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 22 1 ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 22 Το Τμήμα Ποιότητας Ατμόσφαιρας, που ανήκει

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Αέριας Ρύπανσης

Διαχείριση Αέριας Ρύπανσης Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Αποφοίτων: Περιβαλλοντική Διαχείριση - Σύγχρονα Εργαλεία Διαχείριση Αέριας Ρύπανσης Νίκος Παπαμανώλης Καθηγητής Αρχιτεκτονικής Τεχνολογίας Πολυτεχνείο Κρήτης npapama@arch.tuc.gr H

Διαβάστε περισσότερα

είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος (αέρα, νερού, εδάφους) με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς.

είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος (αέρα, νερού, εδάφους) με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς. ΡΥΠΑΝΣΗ είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος ρβ ς (αέρα, νερού, εδάφους) με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς. ΡΥΠΑΝΣΗ Κατηγορίες ρύπων: χημικές ουσίες μορφές ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Ρύπανση του αέρα. 1. (α) Οι ουσίες που καίμε για να πάρουμε ενέργεια ονομάζονται. (β) Να γράψετε τέσσερα παραδείγματα τέτοιων ουσιών.

Ρύπανση του αέρα. 1. (α) Οι ουσίες που καίμε για να πάρουμε ενέργεια ονομάζονται. (β) Να γράψετε τέσσερα παραδείγματα τέτοιων ουσιών. Ρύπανση του αέρα Εργαστείτε ατομικά 1. (α) Οι ουσίες που καίμε για να πάρουμε ενέργεια ονομάζονται. (β) Να γράψετε τέσσερα παραδείγματα τέτοιων ουσιών. 2. Υπάρχουν δύο είδη καύσης, η.και η.. Κατά την καύση

Διαβάστε περισσότερα

Ατμοσφαιρική Ρύπανση: Μέτρα Αντιμετώπισης της Αστικής. καύσιμα κλπ).

Ατμοσφαιρική Ρύπανση: Μέτρα Αντιμετώπισης της Αστικής. καύσιμα κλπ). Ατμοσφαιρική Ρύπανση: Μέτρα Αντιμετώπισης της Αστικής Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης (κυκλοφορία, καύσιμα κλπ). HELECO 2011- Προσυνεδριακή Ημερίδα ΛΑΡΙΣΑ 4 Ιουνίου 2010 Αθανάσιος Κόκκαλης,Χημικός Μηχ/κός, MSc,

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρα Αντιμετώπισης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης

Μέτρα Αντιμετώπισης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης Μέτρα Αντιμετώπισης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης 1. Κατηγοριοποίηση Οχημάτων για την Εφαρμογή των Μέτρων Η εφαρμογή των μέτρων για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης προϋποθέτει την κατηγοριοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2010

ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2010 ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 21 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 211 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 1. ΙΚΤΥΟ ΣΤΑΘΜΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ, ΠΟΥ ΤΗΝ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΥΠΕΧΩ Ε ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΚΘΕΣΗ 27 ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 28 Το Τμήμα Ποιότητας Ατμόσφαιρας, που ανήκει στη /νση Ελέγχου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ρόλος των ημοσίων Συγκοινωνιών στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος στη Θεσσαλονίκη»

«Ο ρόλος των ημοσίων Συγκοινωνιών στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος στη Θεσσαλονίκη» «Ο ρόλος των ημοσίων Συγκοινωνιών στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος στη Θεσσαλονίκη» ρ. Παναγιώτης Παπαϊωάννου Εργαστήριο Συγκοινωνιακής Τεχνικής, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΥΠΕΧΩΔΕ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΚΘΕΣΗ 23 ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 24 Το Τμήμα Ποιότητας Ατμόσφαιρας, που ανήκει στη Δ/νση Ελέγχου Ατμοσφαιρικής

Διαβάστε περισσότερα

Η Συμβολή του Πολίτη στη Βελτίωση της Ποιότητας του Ατμοσφαιρικού Αέρα

Η Συμβολή του Πολίτη στη Βελτίωση της Ποιότητας του Ατμοσφαιρικού Αέρα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ w w w. m l s i. g o v. c y / d l i Η Συμβολή του Πολίτη στη Βελτίωση της Ποιότητας του Ατμοσφαιρικού Αέρα 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ

ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ Οποιαδήποτε αλλοίωση της φυσιολογικής σύστασης του αέρα που μπορεί να έχει βλαβερές επιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2011

ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2011 ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2011 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 1. ΙΚΤΥΟ ΣΤΑΘΜΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ, ΠΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΥΣΑΕΡΙΑ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Ενεργειακό πρόβληµα Τεράστιες απαιτήσεις σε ενέργεια µε αµφίβολη µακροπρόθεσµη επάρκεια ενεργειακών πόρων Μικρή απόδοση των σηµερινών µέσων αξιοποίησης της ενέργειας (π.χ.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΟΔΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΟΔΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΟΔΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Γιάννης Κ. Ζιώμας Σχολή Χημικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ΑΘΗΝΑ 3-1-7 ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη προβλήματα από:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ & ΔΙΚΥΚΛΩΝ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ & ΔΙΚΥΚΛΩΝ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ & ΔΙΚΥΚΛΩΝ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Γραφείο Τύπου Πληροφορίες : κa. Ελεάννα Πετράκη Τηλέφωνο : 210-6891400 e-mail address : info@seaa.gr Αρ. πρ. 22241 Αθήνα, 19 η Δεκεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2009

ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2009 ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2009 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 1. ΔΙΚΤΥΟ ΣΤΑΘΜΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΓ/Μ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΟΡΟΣΗΜΟ. Τεύχος 2ο: Υδρογονάνθρακες Πετρέλαιο Προϊόντα από υδρογονάνθρακες Αιθανόλη - Ζυμώσεις

ΓΓ/Μ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΟΡΟΣΗΜΟ. Τεύχος 2ο: Υδρογονάνθρακες Πετρέλαιο Προϊόντα από υδρογονάνθρακες Αιθανόλη - Ζυμώσεις ΓΓ/Μ2 05-06 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΟΡΟΣΗΜΟ Τεύχος 2ο: Υδρογονάνθρακες Πετρέλαιο Προϊόντα από υδρογονάνθρακες Αιθανόλη - Ζυμώσεις 140 ΧΗΜΕΙΑ: Υδρογονάνθρακες- Πετρέλαιο - Προιόντα από υδρογονάνθρακες - Αιθανόλη

Διαβάστε περισσότερα

Εκπομπές αερίων ρύπων από τα διάφορα μεταφορικά μέσα

Εκπομπές αερίων ρύπων από τα διάφορα μεταφορικά μέσα Εκπομπές αερίων ρύπων από τα διάφορα μεταφορικά μέσα Γιάννης Κ. Ζιώμας Αναπλ. Καθηγητής, Σχολή Χημικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Το πρόβλημα στην Αθήνα Η Αθήνα αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 16. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος. Η ρύπανση του αέρα

Μάθημα 16. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος. Η ρύπανση του αέρα Μάθημα 16 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος Στο μάθημα αυτό θα αναφερθούμε στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στις συνέπειές της. Επιπλέον,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΥΠΕΧΩΔΕ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΚΘΕΣΗ 28 ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 29 Το Τμήμα Ποιότητας Ατμόσφαιρας, που ανήκει στη Δ/νση Ελέγχου Ατμοσφαιρικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΑ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ Περιγραφή, πηγές εκπομπής, επιπτώσεις, πρότυπα ποιότητας αέρα

ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΑ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ Περιγραφή, πηγές εκπομπής, επιπτώσεις, πρότυπα ποιότητας αέρα ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΑ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ Περιγραφή, πηγές εκπομπής, επιπτώσεις, πρότυπα ποιότητας αέρα Μ. Γκίνη, Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. «Δημόκριτος» Αθήνα, 18 Φεβρουαρίου 2016 1 Συνοπτικά... Ατμοσφαιρική ρύπανση (αέριοι / σωματιδιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Ανάρτηση σημειώσεων.

Ανάρτηση σημειώσεων. Ανάρτηση σημειώσεων http://www.chemeng.ntua.gr/the_course/environmental_science Θέματα εργασιών Επίδραση της αέρια ρύπανσης στα φυτά και στις καλλιέργειες Επίδραση της αέριας ρύπανσης στα μνημεία Ρύπανση

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσφατα συμπεράσματα από διεθνείς επιδημιολογικές μελέτες. Kλέα

Πρόσφατα συμπεράσματα από διεθνείς επιδημιολογικές μελέτες. Kλέα Αιωρούμενα ατμοσφαιρικά σωματίδια και υγεία: Πρόσφατα συμπεράσματα από διεθνείς επιδημιολογικές μελέτες Kλέα Kατσουγιάννη Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών ΜΙΚΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΥΠΕΧΩ Ε ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΚΘΕΣΗ 25 ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 26 Το Τµήµα Ποιότητας Ατµόσφαιρας, που ανήκει στη /νση Ελέγχου Ατµοσφαιρικής Ρύπανσης

Διαβάστε περισσότερα

Το φαινόμενου του θερμοκηπίου. 3/12/2009 Δρ. Ελένη Γουμενάκη

Το φαινόμενου του θερμοκηπίου. 3/12/2009 Δρ. Ελένη Γουμενάκη Το φαινόμενου του θερμοκηπίου Μέση θερμοκρασία σε παγκόσμια κλίμακα Ατμόσφαιρα ονομάζεται το αέριο τμήμα του πλανήτη, το οποίο τον περιβάλλει και τον ακολουθεί στο σύνολο των κινήσεών του Τα αέρια της

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ENV02: ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΣΕ ΡΥΠΟΥΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ENV02: ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΣΕ ΡΥΠΟΥΣ ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει τον βαθμό συμβολής του άξονα, ως μια γραμμική πηγή εκπομπής ρύπων, στην επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των περιοχών απ' όπου διέρχεται

Διαβάστε περισσότερα

Fax: 38 33 597 http://www.eex.gr

Fax: 38 33 597 http://www.eex.gr ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ Ν. Π. Δ. Δ. Ν. 1804/1988 Κάνιγγος 27, 106 82 Αθήνα Τηλ.: 38 21 524, 38 29 266, Fax: 38 33 597 http://www.eex.gr E-mail: info@eex.gr ASSOCIATION OF GREEK CHEMISTS 27 Kaningos Str,

Διαβάστε περισσότερα

Είναι μια καταγραφή/υπολογισμός των ποσοτήτων

Είναι μια καταγραφή/υπολογισμός των ποσοτήτων Απογραφές Εκπομπών: α) Γενικά, β) Ειδικά για τις ανάγκες απογραφής CO 2 σε αστική περιοχή Θεόδωρος Ζαχαριάδης Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Περιβάλλοντος Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου τηλ. 25 002304,

Διαβάστε περισσότερα

Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ Σταθμοί Μέτρησης Σίνδου Καλοχωρίου - Διαβατών

Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ Σταθμοί Μέτρησης Σίνδου Καλοχωρίου - Διαβατών Δ ΗΜ Ο Σ Δ Ε Λ Τ Α Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ Σταθμοί Μέτρησης Σίνδου Καλοχωρίου - Διαβατών Γ Ι Α Τ Ο Ε Τ Ο Σ 2 1 3 Σίνδος 214 Η συλλογή και επεξεργασία

Διαβάστε περισσότερα

Ν + O ΝO+N Μηχανισµός Zel'dovich Ν + O ΝO+O ΝO+H N + OH 4CO + 2ΗΟ + 4ΝΟ 5Ο 6ΗΟ + 4ΝΟ 4HCN + 7ΗΟ 4ΝΗ + CN + H O HCN + OH

Ν + O ΝO+N Μηχανισµός Zel'dovich Ν + O ΝO+O ΝO+H N + OH 4CO + 2ΗΟ + 4ΝΟ 5Ο 6ΗΟ + 4ΝΟ 4HCN + 7ΗΟ 4ΝΗ + CN + H O HCN + OH Τεχνολογίες ελέγχου των εκποµπών των Συµβατικών Ατµοηλεκτρικών Σταθµών (ΣΑΗΣ) µε καύσιµο άνθρακα ρ. Ανανίας Τοµπουλίδης Τµ. Μηχανολόγων Μηχανικών, Πανεπιστήµιο υτικής Μακεδονίας Εκποµπές NO Χ που παράγονται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Τα παλαιάς τεχνολογίας ελαφρά και βαρέα οχήματα ηλικίας άνω των 15 ετών εκπέμπουν τις μεγαλύτερες ποσότητες ρύπων

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Τα παλαιάς τεχνολογίας ελαφρά και βαρέα οχήματα ηλικίας άνω των 15 ετών εκπέμπουν τις μεγαλύτερες ποσότητες ρύπων ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 11 Ιουλίου 2007 Επικίνδυνοι ρύποι από τα παλαιά επαγγελματικά οχήματα: Τα παλαιάς τεχνολογίας ελαφρά και βαρέα οχήματα ηλικίας άνω των 15 ετών εκπέμπουν τις μεγαλύτερες ποσότητες ρύπων Μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Εισηγητής: Αλέξανδρος Παπαγιάννης Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ Εργαστήριο Τηλεπισκόπησης Laser apdlidar@central.ntua.gr

Εισηγητής: Αλέξανδρος Παπαγιάννης Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ Εργαστήριο Τηλεπισκόπησης Laser apdlidar@central.ntua.gr Η Ατμοσφαιρική Ρύπανση στο Λεκανοπέδιο Αθηνών Εισηγητής: Αλέξανδρος Παπαγιάννης Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ Εργαστήριο Τηλεπισκόπησης Laser apdlidar@central.ntua.gr Περιεχόμενα Βασικοί αέριοι ρύποι Ανθρώπινη

Διαβάστε περισσότερα

Παρακολούθηση Αερίων Ρύπων στους Λιμένες: η περίπτωση της Ελλάδας

Παρακολούθηση Αερίων Ρύπων στους Λιμένες: η περίπτωση της Ελλάδας Παρακολούθηση Αερίων Ρύπων στους Λιμένες: η περίπτωση της Ελλάδας Κωνσταντίνος Σφετσιώρης, Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΕΤΑ Συνεργάστηκαν : Δρ. Π. Γραμμέλης, Α. Μητσοτάκης Διαμορφώνοντας το πλαίσιο για την

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Περιβάλλοντος

Φυσική Περιβάλλοντος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσική Περιβάλλοντος Το γενικό πρόβλημα της αέριας ρύπανσης Διδάσκοντες: Καθηγητής Π. Κασσωμένος, Λέκτορας Ν. Μπάκας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣ ΔΕΛΤΑ Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΔΗΜΟΣ ΔΕΛΤΑ Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΔΕΛΤΑ Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΣΙΝΔΟΥ ΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ - ΔΙΑΒΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2014 Σίνδος 2015 Η επεξεργασία

Διαβάστε περισσότερα

Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ Σταθμοί Μέτρησης Σίνδου Καλοχωρίου - Διαβατών

Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ Σταθμοί Μέτρησης Σίνδου Καλοχωρίου - Διαβατών ΔΗΜΟΣ ΔΕΛΤΑ Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ Σταθμοί Μέτρησης Σίνδου Καλοχωρίου - Διαβατών Γ Ι Α Τ Ο Ε Τ Ο Σ 2 0 1 1 Σίνδος 2013 2 Η συλλογή και επεξεργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Γενικά περί ατµόσφαιρας Τι είναι η ατµόσφαιρα; Ένα λεπτό στρώµα αέρα που περιβάλει τη γη Η ατµόσφαιρα είναι το αποτέλεσµα των διαχρονικών φυσικών, χηµικών και βιολογικών αλληλεπιδράσεων του

Διαβάστε περισσότερα

ΓΣΕΕ-GREENPEACE-ATTAC Ελλάς

ΓΣΕΕ-GREENPEACE-ATTAC Ελλάς ΓΣΕΕ-GREENPEACE-ATTAC Ελλάς Το Πρωτόκολλο του Κιότο Μια πρόκληση για την ανάπτυξη και την απασχόληση «Από το Ρίο στο Γιοχάνεσµπουργκ και πέρα από το Κιότο. Ποιο µέλλον για τον Πλανήτη;» ρ Μιχαήλ Μοδινός

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ Σ Π. Ξυγκόγιαννη, Γ. Ανδρέου, Ει. Ρεθεμιωτάκη, Ε. Ζέρβας* Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας Σαχτούρη 11, Τ.Κ. 26222

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ 5. Κωδικός Έργου : 05B-NON-EU-349 [ΟΠΣ: 96δ]

ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ 5. Κωδικός Έργου : 05B-NON-EU-349 [ΟΠΣ: 96δ] ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ 5 Συσχέτιση των αποτελεσµάτων του µοντέλου υπολογισµού της έκθεσης του πληθυσµού της Αθήνας στα αερολύµατα µε επιδηµιολογικά δεδοµένα (δείκτες υγείας) στο Λεκανοπέδιο Αθηνών Τίτλος Έργου : Αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Θερμική νησίδα», το πρόβλημα στις αστικές περιοχές. Παρουσίαση από την Έψιλον-Έψιλον Α.Ε.

Θερμική νησίδα», το πρόβλημα στις αστικές περιοχές. Παρουσίαση από την Έψιλον-Έψιλον Α.Ε. Θερμική νησίδα», το πρόβλημα στις αστικές περιοχές. Παρουσίαση από την Έψιλον-Έψιλον Α.Ε. Η ένταση της Θερμικής νησίδας στον κόσμο είναι πολύ υψηλή Ένταση της θερμικής νησίδας κυμαίνεται μεταξύ 1-10 o

Διαβάστε περισσότερα

Μείγμα διαφόρων σωματιδίων σε αιώρηση

Μείγμα διαφόρων σωματιδίων σε αιώρηση ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΑ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ Μείγμα διαφόρων σωματιδίων σε αιώρηση Τα σωματίδια στην ατμόσφαιρα διαφέρουν από τα αέρια. 1. Ένα αέριο αποτελείται από ξεχωριστά άτομα ή μόρια τα οποία είναι διαχωρισμένα ενώ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική μηχανική

Περιβαλλοντική μηχανική Περιβαλλοντική μηχανική 2 Εισαγωγή στην Περιβαλλοντική μηχανική Enve-Lab Enve-Lab, 2015 1 Environmental Μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντικά προβλήματα Παγκόσμια κλιματική αλλαγή Όξινη βροχή Μείωση στρατοσφαιρικού

Διαβάστε περισσότερα

H ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΟ ΕΤΟΣ 2008

H ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΟ ΕΤΟΣ 2008 Η Μ Ο Σ Θ Ε Σ Σ ΑΛ Ο Ν Ι Κ Η Σ H ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΟ ΕΤΟΣ 2008 Παπαγεωργόπουλος Βασίλειος ήµαρχος Θεσσαλονίκης ρ. Παπαγιαννόπουλος Νικόλαος Αντιδήµαρχος Περιβάλλοντος και Πρασίνου

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ENV02: ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΣΕ ΡΥΠΟΥΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ENV02: ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΣΕ ΡΥΠΟΥΣ ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει τον βαθμό συμβολής του άξονα, ως μια γραμμική πηγή εκπομπής ρύπων, στην επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των περιοχών απ' όπου διέρχεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΣΕ ΚΤΗΡΙΑ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΣΕ ΚΤΗΡΙΑ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΣΕ ΚΤΗΡΙΑ Έλεγχος Ποιότητας Υλικών ΛΕΙΒΑΔΑΡΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΑΡΑΓΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΘΗΝΑ 2007 ΕΙΣΑΓΩΓΗ O σύγχρονος τρόπος ζωής επιβάλλει σε πολλούς ανθρώπους να περνούν τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ευστράτιος Ντουμανάκης, Τεχνολόγος Μηχανικός Οχημάτων MSc

1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ευστράτιος Ντουμανάκης, Τεχνολόγος Μηχανικός Οχημάτων MSc 1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ευστράτιος Ντουμανάκης, Τεχνολόγος Μηχανικός Οχημάτων MSc Μια γνωστή εικόνα από το παρελθόν. Η εξάτμιση ενός πετρελαιοκινητήρα. Σήμερα την ξεχνάτε αλλά γι αυτό πληρώνετε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΥΠΕΧΩ Ε ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΚΘΕΣΗ 26 ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 27 Το Τµήµα Ποιότητας Ατµόσφαιρας, που ανήκει στη /νση Ελέγχου Ατµοσφαιρικής Ρύπανσης

Διαβάστε περισσότερα

Εξοικονόµηση Ενέργειας στις Μεταφορές

Εξοικονόµηση Ενέργειας στις Μεταφορές Εξοικονόµηση Ενέργειας στις Μεταφορές Θεόδωρος Ζαχαριάδης Τεχνολογικό Πανεπιστήµιο Κύπρου τηλ. 25 002304, e-mail: t.zachariadis@cut.ac.cy ωρεάν Εργαστήρια ανάπτυξης δεξιοτήτων για το προσωπικό των επιχειρήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΘΑΛΟΜΙΧΛΗ: Χειμώνας

ΑΙΘΑΛΟΜΙΧΛΗ: Χειμώνας ΑΙΘΑΛΟΜΙΧΛΗ: Χειμώνας 214-215 3 ος χρόνος «αιθαλομίχλη»: Συγκριτική μελέτη Δρ. Ευάγγελος Γερασόπουλος Δ/ντής Ερευνών ΕΑΑ Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ. Ατμοσφαιρική ρύπανση Αιθαλομίχλη το χειμώνα, φωτοχημικό νέφος το καλοκαίρι. Ηλικιακή ομάδα 9-12

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ. Ατμοσφαιρική ρύπανση Αιθαλομίχλη το χειμώνα, φωτοχημικό νέφος το καλοκαίρι. Ηλικιακή ομάδα 9-12 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Ατμοσφαιρική ρύπανση Αιθαλομίχλη το χειμώνα, φωτοχημικό νέφος το καλοκαίρι Ηλικιακή ομάδα 9-12 Φυσική καταστροφή, ηλικιακή ομάδα, γνωστικό αντικείμενο Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

Οδοιπορικό για τις Μετακινήσεις στην Αθήνα της επόμενης 10ετίας

Οδοιπορικό για τις Μετακινήσεις στην Αθήνα της επόμενης 10ετίας 2η Εβδομάδα Ενέργειας ΙΕΝΕ Ημερίδα ΙΕΝΕ/ΥΜΕ για Πράσινες Μεταφορές Τρίτη, 11 Νοεμβρίου 2008 Οδοιπορικό για τις Μετακινήσεις στην Αθήνα της επόμενης 10ετίας για μια βιώσιμη και περιβαλλοντικά φιλική ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΣΙΝΔΟΥ ΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ - ΔΙΑΒΑΤΩΝ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΣΙΝΔΟΥ ΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ - ΔΙΑΒΑΤΩΝ ΗΜΟΣ ΕΛΤΑ Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΣΙΝΔΟΥ ΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ - ΔΙΑΒΑΤΩΝ Γ Ι Α Τ Ο Ε Τ Ο Σ 2 0 1 5 Σίνδος 2016 Σίνδος, Ιανουάριος 2016 Η επεξεργασία

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία λόγω της καύσης των καλαμιών. Σταυρούλα Μπουσμουκίλια Δ/ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν.

Επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία λόγω της καύσης των καλαμιών. Σταυρούλα Μπουσμουκίλια Δ/ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν. Επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία λόγω της καύσης των καλαμιών Σταυρούλα Μπουσμουκίλια Δ/ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν.Καβάλας Τι είναι η καύση Καύση είναι η αντίδραση ενός ατόμου ή μορίου με

Διαβάστε περισσότερα

Η δυναμική της αστικής ρύπανσης από αιθαλομίχλη και οι επιπτώσεις της στη δημόσια υγεία: Τεχνικοοικονομική αντιμετώπιση του προβλήματος

Η δυναμική της αστικής ρύπανσης από αιθαλομίχλη και οι επιπτώσεις της στη δημόσια υγεία: Τεχνικοοικονομική αντιμετώπιση του προβλήματος Ρύπανση από αιθαλομίχλη Ημερίδα ΤΕΕ-CISD Αθήνα 7/3/3 Η δυναμική της αστικής ρύπανσης από αιθαλομίχλη και οι επιπτώσεις της στη δημόσια υγεία: Τεχνικοοικονομική αντιμετώπιση του προβλήματος Αν. Καθ. Δημοσθένης

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενες Μεταλλευτικές Μεταλλουργικές εγκαταστάσεις Μεταλλείων Κασσάνδρας ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Προτεινόμενες Μεταλλευτικές Μεταλλουργικές εγκαταστάσεις Μεταλλείων Κασσάνδρας ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Προτεινόμενες Μεταλλευτικές Μεταλλουργικές εγκαταστάσεις Μεταλλείων Κασσάνδρας ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Δημήτρης Μελάς Αν. Καθηγητής Φυσικής Περιβάλλοντος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

Ξενία 11500 11420 14880 12800

Ξενία 11500 11420 14880 12800 Γ. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΜΠΗ CO 2 Γ.1 Περιγραφή κτιριακών εγκαταστάσεων Η συνολική έκταση του Πανεπιστηµίου είναι 23,22 στρ. όπου βρίσκονται οι κτιριακές του εγκαταστάσεις όπως είναι το κτίριο της Κεντρικής

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2012

ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2012 ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2012 ΜΑΙΟΣ 2013 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 1. ΔΙΚΤΥΟ ΣΤΑΘΜΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ, ΠΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Α : Αίτια

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Α : Αίτια ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Α : Αίτια Με τον όρο κλιματική αλλαγή αναφερόμαστε στις μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκών σε παγκόσμια κλίμακα που οφείλονται σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Η κλιματική αλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Αποτελέσματα μετρήσεων ατμοσφαιρικού αέρα στο Μάτι Ανατολικής Αττικής.

Θέμα: Αποτελέσματα μετρήσεων ατμοσφαιρικού αέρα στο Μάτι Ανατολικής Αττικής. ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΙΕΠΒΑ) Ι. ΜΕΤΑΞΑ & Β. ΠΑΥΛΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗ 152 36, ΑΘΗΝΑ Τηλ.: 210 8109121, 210 8109122 Φαξ: 210 8103236 Αθήνα, 1 Οκτωβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Υλοποιηθείσες Υποδοµές. Επί του παρόντος, όχι σε πλήρη αξιοποίηση 30% Μια µονάδα στo ν. Θεσσαλονίκης

Υλοποιηθείσες Υποδοµές. Επί του παρόντος, όχι σε πλήρη αξιοποίηση 30% Μια µονάδα στo ν. Θεσσαλονίκης ΤΟΜΕΑΣ 3 - ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΙΑΓΝΩΣΗ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΑΓΚΩΝ 1.1 Ρύποι 1.2 Ρύποι Ενηµέρωση Τράπεζα δεδοµένων πηγών Εξωτερική µονάδα ελέγχου εκποµπών Επί του παρόντος, όχι σε πλήρη αξιοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Εισηγητής: Καπετανάκης Γιώργος Τεχν. Διευθυντής Ινστιτούτου ΙΔΕΕΑ Τεχν/γος Μηχ/κός Οχημάτων Καπετανάκης Γεώργιος Τεχν/κος Διευθυντής Ινστιτούτου ΙΔΕΕΑ - Φίλτρα Αιθάλης - Διαδικτυακή Συνέντευξη Τύπου -

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΥΠΕΧΩ Ε ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΕΑΡΘ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΚΘΕΣΗ 24 ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΜΑΙΟΣ 25 Το Τµήµα Ποιότητας Ατµόσφαιρας, που ανήκει στη /νση Ελέγχου Ατµοσφαιρικής Ρύπανσης

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2013

ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2013 ΥΠΕΚΑ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΕΑΡΘ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 2013 ΜΑΙΟΣ 2014 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 1. ΔΙΚΤΥΟ ΣΤΑΘΜΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ, ΠΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗ : ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗ : ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗ : ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Βιοκαύσιμα Αλκοόλες(Αιθανόλη, Μεθανόλη) Κιαχίδης Κυριάκος

Βιοκαύσιμα Αλκοόλες(Αιθανόλη, Μεθανόλη) Κιαχίδης Κυριάκος Βιοκαύσιμα Αλκοόλες(Αιθανόλη, Μεθανόλη) Κιαχίδης Κυριάκος Βιοκαύσιμα (Αλκοόλες) Η εξάντληση των αποθεμάτων του πετρελαίου και η ανάγκη για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου ενισχύουν τη χρήση εναλλακτικών

Διαβάστε περισσότερα

Σχολική Μονάδα: 2 ο ΤΕΕ Σταυρούπολης 2 ο ΣΕΚ Σταυρούπολης Λαγκαδά 197, Θέµα Προγράµµατος: Στόχος Προγράµµατος

Σχολική Μονάδα: 2 ο ΤΕΕ Σταυρούπολης 2 ο ΣΕΚ Σταυρούπολης Λαγκαδά 197, Θέµα Προγράµµατος: Στόχος Προγράµµατος ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Σχολική Μονάδα: 2 ο ΤΕΕ Σταυρούπολης 2 ο ΣΕΚ Σταυρούπολης Λαγκαδά 197, 564 30 Παιδαγωγική Οµάδα Προγράµµατος: Γιαννουλάκης Θεολόγος Τεχνολόγος Τροφίµων (ΠΕ 18) Σπανοµήτσιος

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΙΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

ΧΡΟΝΙΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ: 1. ΠΟΙΟΤΗΤΑ - ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ 2. ΠΟΙΟΤΗΤΑ - ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΔΑΤΩΝ &

Διαβάστε περισσότερα

Όξινη βροχή. Όξινη ονομάζεται η βροχή η οποία έχει ph μικρότερο από 5.6.

Όξινη βροχή. Όξινη ονομάζεται η βροχή η οποία έχει ph μικρότερο από 5.6. Όξινη βροχή Οξύτητα είναι η συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου σε μια ουσία όπως αυτή ορίζεται από τον αρνητικό λογάριθμο της συγκέντρωσης των ιόντων του υδρογόνου (ph). Το καθαρό νερό έχει ουδέτερο ph ίσο με

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ENV02: ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΣΕ ΡΥΠΟΥΣ ENV02.3: ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ENV02: ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΣΕ ΡΥΠΟΥΣ ENV02.3: ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει την επίπτωση στην περιφερειακ ρύπανση και βασίζεται στα αποτελέσματα προσομοιώσεων των ατμοσφαιρικών ρύπων

Διαβάστε περισσότερα

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό Κάπνισμα Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη προλήψιμη αιτία θνησιμότητας. «Ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος από τους καπνιστές καπνός (καπνός

Διαβάστε περισσότερα

Ατμόσφαιρα. Αυτό τo αεριώδες περίβλημα, αποτέλεσε την πρώτη ατμόσφαιρα της γης.

Ατμόσφαιρα. Αυτό τo αεριώδες περίβλημα, αποτέλεσε την πρώτη ατμόσφαιρα της γης. Ατμόσφαιρα Η γη, όπως και ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα, αναπτύχθηκε μέσα από ένα τεράστιο σύννεφο σκόνης και αερίων, πριν από 4,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Τότε η γη, περικλειόταν από ένα αεριώδες περίβλημα

Διαβάστε περισσότερα

Η αντιμετώπιση των υψηλών συγκεντρώσεων Αιωρούμενων Σωματιδίων στη Θεσσαλονίκη το έτος 2013, βάσει των παλαιών και νέων νομοθετικών ρυθμίσεων

Η αντιμετώπιση των υψηλών συγκεντρώσεων Αιωρούμενων Σωματιδίων στη Θεσσαλονίκη το έτος 2013, βάσει των παλαιών και νέων νομοθετικών ρυθμίσεων Δ Η Μ Ο Σ Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβαλλοντικών Δράσεων Η αντιμετώπιση των υψηλών συγκεντρώσεων Αιωρούμενων Σωματιδίων στη Θεσσαλονίκη το έτος 2013,

Διαβάστε περισσότερα